kharazmi reserach data system

1397(، پاییز 25د فضا و توسعه روستایی، سال هفتم، شماره سوم )پیاپی فصلنامه اقتصا

X476- 2588شاپای الکترونیکی 2322-2131شاپای چاپی

http://serd.khu.ac.ir 209-223صفحات

ارتقاء كيفيت زندگي عوامل كارآفريني غيركشاورزي درنقش

شهرستان كنارکخانوارهاي روستايي

ایران. هیأت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان،مهیم شیهکی تاش؛

؛ کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.*عبدالعزیز ولی نفس

ن.ابوبکر رئیسی؛ کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایرا

17/06/1397پذیرش نهایی: 24/02/1397دریافت مقاله:

چكيده

بندی بر کارآفرینی غیرکشاورزی را در ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان شناسایی و رتبه این مطالعه عوامل مؤثر

. جامعه استتحلیلی –ی کند. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش انجام تحقیق توصیفمی

باشند. برای آماری در این پژوهش، سرپرستان خانوار روستاهای بخش زرآباد از توابع شهرستان کنارک می

های ای و آزمون کای اسکور استفاده شده است. یافتهتک نمونه T- testهای پژوهش از آزمون تحلیل یافته

رآفرینی غیرکشاورزی در ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان، تحقیق مؤید آن است که از بین عوامل اجتماعی کا

و از میان عوامل اقتصادی، کیفیت اشتغال بیشترین تأثیر را دارد؛ 5/4های اجتماعی با میانگین شاخص سرمایه

و همچنین از بین عوامل محیطی بیشترین تأثیر را در ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان دارد؛ 38/3با میانگین

بیشترین 25/3رینی غیرکشاورزی در ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان شاخص کیفیت مسکن با میانگین کارآف

بر کارآفرینی غیرکشاورزی عوامل اجتماعی با و از بین عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی مؤثر تأثیر را دارد؛

بیشترین تأثیر را در ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان دارد. 25/3میانگین

روستایی، کارآفرینی غیرکشاورزی، کیفیت زندگی، شهرستان کنارک. واژگان کلیدی: کارآفرینی

* [email protected]

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

1 / 15

https://serd.khu.ac.ir/article-1-3162-fa.html

210 ...کارآفرینی عوامل مؤثر بر

مقدمه( 1

ها بر فعالیت در بخش کشاورزی استوار شالوده اقتصاد روستا و فلسفه ماندگاری روستائیان در این مکان

ش کشاورزی به دلیل پایین بودن توسعه، مانند ایران، راندمان تولیدات در بخاما در کشورهای درحال است؛

وری زمین و نیروی کار محدود بوده و در نتیجه مازاد روستایی غالبا ناکافی است؛ بدین سطح تکنولوژی، بهره

مکانی ساکنان روستایی از روستاها به شهرها و از -صورت جابجایی فضاییسو به ترتیب این فرآیند از یک

به گرددها )صنعت و خدمات( ظاهر میبخش کشاورزی به سایر بخش سوی دیگر به شکل انتقال فعالیت از

1395درصد در سال 5۴/31به 1335درصد در سال 8/68که نسبت جمعیت روستایی کشورمان از طوری

به 1355درصد در سال 2/59تنزل یافته و درصد سهم اشتغال در بخش کشاورزی مناطق روستایی نیز از

گونهاین با مقابله (. برای1355 -1395رسیده است )سرشماری نفوس و مسکن، 1395درصد در سال ۷/5۴

عمران روستایی هایبرنامه قالب در دولت سوی از که های مهمیسیاست از یکی نامطلوب، پیامدهای

پذیری و کاهش های اقتصادی که موجب افزایش انعطاففعالیت به بخشیتنوع سیاست است، شدهتدوین

از انقلاب بعد چهارم (. برنامه1؛ 139۷قیداری و همکاران، گردد )سجاسیی در مناطق روستایی میپذیرآسیب

کشاورزیغیر هایبخش توسعه بر تأکید با روستایی در مناطق اقتصادی هایفعالیت سازی متنوع به توجه نیز

رو، برای (. از این69: 1385ارم، است )اسناد ملی توسعه برنامه چه داده قرار خود مهم هایبرنامه از را یکی

عنوان اجتماعی پیش روی جوامع روستایی در چند دهه اخیر رویکرد کارآفرینی به -غلبه بر مسائل اقتصادی

(. Chowdhury, 2007: 240ریزان قرارگرفته است )یکی از راهبردهای مهم توسعه روستایی مورد توجه برنامه

عنوان موتور رشد و توسعه اقتصادی روستایی ران، این راهبرد بهنظکه از دیدگاه اغلب صاحب طوری به

:Gurol & et, al, 2008آید )سازی و پویایی اقتصاد محلی به شمار می شده و عامل مؤثری در متحولمعرفی

سازیظرفیت و توانمندسازی برای توسعه هاینظریه در جدید روستایی، راهکاری کارآفرینی رو،(. از این25-38

در مهم ابزاری و اجتماعی -اقتصادی ایجاد تعادل روستا، -شهر شکاف کاهش جهت روستایی مناطق در

(. بخش عمده فعالیت زرآباد در 16: 1389افتخاری و سجاسی، الدیناست )رکن پایدار توسعه به رسیدن

اعی و باغی به داخل و علاوه بر تأمین نیازهای خود به صدور محصولات زر گذشته، کشاورزی و باغداری بوده

-سالیی خشککردند. در چند ساله اخیر به واسطهجوار اقدام میهای هماستان سیستان و بلوچستان و استان

های زیرزمینی بخش کشاورزی منطقه با وضعیت بحرانی پی و طولانی و برداشت بیش از حد آبدرهای پی

های مسئولین محلی است. با ترین دغدغهی از مهمروبرو شده است. همچنین مشکل اشتغال و کار جوانان یک

زایی جدید و خلاقانه در بخش غیرکشاورزی و همچنین ایجاد مشاغل کوچک وجود این شرایط، ایجاد اشتغال

محصولی و رسیدن به نتایج مطلوب اقتصادی و منظور خروج از اقتصاد تکهای متوسط و کوچک بهو بنگاه

روستایی مناطق در ذکر شده زراعی غیر هایفعالیت گیریشکل ت. لذا ماهیتاجتماعی ضرورت پیدا کرده اس

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

2 / 15


(25وم )پیاپی سفصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال هفتم، شماره 211

یپی

کارآفرینی روستایی رویکرد دهندهنشان دیگر، سوی از وکارهاکسب صاحبان شناسیفرصت و سویک از کشور

اشتغال، ایجاد درآمدها، افزایش جهت به روستائیان زندگی کیفیت زمینه در متفاوتی اثرات که باشدمی

که باشد روستائیان زندگی کیفیت بهبود تواندمی آن نتیجه که داشته روستایی منابع از مناسب گیریهرهب

تحقیق، اساسی هدف اساس بر این .باشدمی مشاهدهقابل زرآباد منطقه روستاهای در نیز آن از هاییمصداق

در بخش روستائیان زندگی کیفیت اءارتق در غیرکشاورزی کارآفرینی بر مؤثر عوامل بندیاولویت و شناسایی

کدام در غیرکشاورزی کارآفرینانه هایفعالیت اثرگذاری ترینبیش شود مشخص طریق این از تا باشدزرآباد می

برای را هاییزمینه بتوان هاآن بندیرتبه و شناسایی با همچنین و باشدمی روستائیان زندگی از جنبه و بعد

.نمود ایجاد ئیانروستا زندگی کیفیت ارتقاء

مباني نظري( 2

-منظور نیل به توسعه اقتصادیسازی، بهعنوان ابزاری کارآمد برای زمینهامروزه، کارآفرینی روستایی به

های اشتغال و درآمد، بهبود اجتماعی از طریق ایجاد سرمایه و توزیع متعادل آن در سطح منطقه، ایجاد فرصت

که این اقدامات طوری (. بهSaxena, 2012: 25 -26شود )ی ملی نگریسته میاستانداردهای زندگی و خوداتکای

های محلی، تحرک بخشی و ایجاد های کارآفرینی مبتنی بر توسعه ظرفیتدر مقیاس کوچک به ایجاد زمینه

حرک عنوان موتور مسازی برای خودباوری از طریق توانمندسازی بهبرداران و در نهایت زمینهانگیزه بین بهره

دیگر، کارآفرینی در مناطق روستایی عبارت (. بهGurol & et, al, 2008:25 -38نماید )توسعه محلی عمل می

دهد که تمرکز عمده فردی از منابع موجود در داخل و یا خارج از بخش کشاورزی را نشان میترکیب منحصربه

تواند به کاهش شکاف توسعه اقتصادی میافزاری است که افزاری و نرمهای سختآن بر روی تأمین زیرساخت

های مناسب برای بین نواحی شهری و روستایی، تسریع رشد اقتصادی در نواحی روستایی از طریق ایجاد زمینه

های دسترسی به منابع و تلاش برای مرتفع ساختن نیازهای جامعه زایی و کاهش شکافهای اشتغالفرصت

(. 15: 1390راد و همکاران، کمک کند )کاظمی

عنوان عنصری ضروری برای رشد اقتصادی و در رویکردهای جدید توسعه روستایی، به کارآفرینی به

کند تا با برطرف ( که تلاش میSherief, 2005: 4وری جوامع روستایی نگریسته شده است )افزایش بهره

مینه راه را برای تلاش خلاقانه گذاری در آن زساختن موانع موجود در مدیریت عوامل تولید و افزایش سرمایه

( و از طریق Matondi, 2013: 85عنوان پایه و اساس توسعه جامعه محلی مهیا سازد ) های پیشرو بهگروه

گیری از های محلی و توانمندسازی جامعه، فرآیند توسعه درونزای روستایی را با بهرهتحقق توسعه ظرفیت

(. از دیدگاه برخی از محققان، 161: 138۷نجارزاده و همکاران، گری عوامل بیرونی تقویت کند )نقش تسهیل

پذیری شود که توسط افرادی با خصیصه ریسکافزوده تعریف میکارآفرینی روستایی فرآیند پویای ایجاد ارزش

(.Tariq Khan, 2012: 15شود )اساس نفع شخصی حاصل می بالا و پیشرو در کاربرد نوآوری و بر

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

3 / 15



در عمیقی تغییرات ایجاد باعث تواندمی روستاها، در غیرکشاورزی کارآفرینی توسعه و بر این اساس، رشد

کیفیت زندگی درنهایت و شده روستایی جوامع محیطی اجتماعی، اقتصادی، ابعاد و هاشاخص از بسیاری

بعدیچند و ذهنی مفهوم یک زندگی کیفیت که داشت توجه باید. نماید تحول و تغییر دچار را روستاییان

-زندگی می آن در که ارزشی و فرهنگی زمینه در زندگی در خود موقعیت از افراد ادراک توانمی را آن و است

( و ممکن است Nillson et, al, 2006: 121دانست ) هاآن استانداردهای و انتظارات اهداف، با ارتباط در و کنند

از انتظار باسوادی، نرخ اقتصادی، تولید مانند اییهشاخص عینی، جنبه در که کند پیدا ذهنی و عینی جنبه دو

کیفیت از است عبارت ذهنی جنبه سنجید؛ افراد ذهنی ارزشیابی توان بدونرا می هاداده دیگر یا زندگی

در خود زندگی تجارب از پاسخگویان ارزیابی آوردن به دست برای مصاحبه و پیمایش ابزار بر زندگی متکی

و اقدامات طریق از زندگی کیفیت. آن به شبیه چیزهایی یا رفاه شادی، مندی،ضایتر از گزارش شخصی قالب

و همکاران، سبکبار شود )فرجی تغییر دچار تواندمی متعددی محیطی و اقتصادی های اجتماعی،فعالیت

ایی،روست مناطق در توسعه هایفعالیت هرگونه انجام اساس این بر (.138۷؛ رضوانی و همکاران، ۷9: 1390

هایفعالیت به مربوط توسعه هایفعالیت از یکی. سازدمی فراهم روستاها در را شرایط زندگی در تغییر امکان

-شاخص طریق از ذهنی( و عینی) زندگی کیفیت در آن نقش که باشدمی بخش غیرکشاورزی در کارآفرینانه

گیریاندازهقابل هازیرساخت و رسیدست بهبود مهاجرت، کاهش درآمد، افزایش ایجاد اشتغال، همچون هایی

توسعه از هدف از آنجا که و بخشیده تحول و تغییر را زندگی کیفیت گوناگون هایاز جنبه کارآفرینی. باشدمی

زندگی کیفیت و کارآفرینی ارتباط مسئله به پرداختن است، افراد زندگی به کیفیت بخشیدن بهبود نیز

طور کنون در زمینه کارآفرینی و کیفیت زندگی روستائیان صورت گرفته بهنماید. مطالعاتی که تامی ضروری

-(، مقاله ای تحت عنوان بررسی وضعیت شاخص139۴گردد؛ شاهرخی ساردو و نوری پور )خلاصه تشریح می

های شهرستان جیرفت انجام دادند؛ نتایج نشان داد که شاخص امنیت های کیفیت زندگی در مراکز دهستان

ای با ، مقاله(139۴) همکاران و قیداری ر رتبه اول و شاخص درآمد در رتبه آخر قرار دارد. سجاسیاجتماعی د

های غیرکشاورزی در کیفیت زندگی روستائیان انجام دادند نتایج پژوهش عنوان نقش کارآفرینی در فعالیت

بعد سه هر هایمؤلفه رد را معناداری و مثبت تأثیرات غیرکشاورزی هایفعالیت نشان داد که کارآفرینی

(، در مطالعه خود با عنوان، 1393قمبرعلی و همکاران ) .دارد زندگی کیفیت محیطی و اجتماعی اقتصادی،

را کارآفرینان دولت کارآفرینی روستایی به این نتایج دست یافتند که اگر توسعه جهت در ضروری هایحمایت

راه در موجود هایگره از بسیاری و شودمی انجام بیشتری تسرع با هاپیشرفت فعالیت روند کند، مالی حمایت

شود و انواع وکارکسب مناسب محیط ایجاد به منجر تواندمی دولت خواهد شد. راهبردهای باز کارآفرینان

و کارآفرینی باید فراهم شود. در مقاله دیگری غفاری توسعه جهت مورد نیاز هایزیرساخت و حمایتی خدمات

زندگی انجام دادند، نتایج نشان داد توسعه کیفیت و صنعت بین رابطه ، با عنوان بررسی(1390) همکاران

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

4 / 15



یپی

تحقق صنایعی رشد طریق از باید روستائیان، زندگی کیفیت بهبود با هدف و شدن صنعتی طریق از روستایی

داشته مختلف هایزمینه در را روستاییان مشارکت حداکثر و است سازگار منطقه بومی نیازهای با که یابد

روستایی نتیجه گردشگری در کارآفرینی فضای ، در مطالعه ارزیابی(1390) همکاران و چنین، غنیانهم .باشد

گسترش و تأسیس گردشگری، با مرتبط اقتصادی هایبنگاه تأسیس به مندیعلاقه چون گرفتند، عواملی

و کارآفرینان برای منطقه سطح در مناسب امنیت وجود و وکارکسب صاحبان بین محلی تولیدی هایشبکه

بالاتری اهمیت و جایگاه کارآفرینی، فضای با مرتبط عوامل دیگر با قیاس در محلی، مردم دیدگاه از گردشگران

زندگی کیفیت بهبود بر چین روستایی زنان سلامت سواد در تحقیق نقش (،2015) وانگ و همکاران .دارد

تحصیلات که روستایی زنان سلامت با مرتبط زندگی کیفیتجی دست یافتند که ها به نتایآن سلامت با مرتبط

سلامتشان سواد و تحصیلات که بود روستایی زنان از بیشتر معناداری به طور داشتند، سلامت بالاتری سواد و

آن بر ثرمؤ و عوامل سلامت با مرتبط زندگی کیفیتای با عنوان ، در مقاله(201۴) همکاران و یی بود. پایین

بیکاری، تحصیلات، سطح بودن پایین افراد، سن چین، بالا بودن لیویانگ منطقه در محروم روستایی زنان بین

مهم عوامل از اجتماعی، هایحمایت فقدان ماهانه و درآمد سطح بودن پایین فیزیکی، سلامت بد وضعیت

چنین . همبود شده مطالعه منطقه در زنان سلامت با مرتبط زندگی سطح کیفیت بودن پایین بر تأثیرگذار

-پرداخته کارآفرینی فرآیند مدل اساس بر روستایی مناطق هایجذابیت وتحلیل، به تجزیه(2012) ایمداشولی

اند.داده قرار و شناسایی کشف مورد را حوزه این در موجود هایچالش و هافرصت در نهایت اندو

( 1) کشاورزی در ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان در شکلعوامل مؤثر بر کارآفرینی غیر مفهومی مدل

زمینه در موجود هایمدل همچنین و ادبیات تحقیق از که است شده سعی مدل، این طراحی شده است. درارائه

آوری نظرات اساس مطالعات گذشته و جمع بر شود. گرفته کشاورزی کمک های غیرکارآفرینی فعالیت

در ارتقاء کیفیت زندگی یکشاورزیرغهای یتفعال کارآفرینی بر مؤثر یدیل کلسرپرستان خانوار سه عام

روستاییان شناسایی گردید.

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

5 / 15



تحقيق مفهومي مدل( 1)شماره شكل

1395های پژوهش، منبع: یافته

روش تحقيق( 3

کیفیت اءارتق در کشاورزی غیر بندی عوامل مؤثر بر کارآفرینیهدف تحقیق حاضر، شناسایی و اولویت

دار به دلیل اینکه به توصیف منظم و نظام باشد. این تحقیق از حیث ماهیت و روش،یم روستائیان زندگی

مؤثر بر کارآفرینی پارامترهای و عوامل مؤثر را مطالعه و در صورت لزوم هاپردازد و ویژگیوضعیت فعلی می

این تحقیق به این دلیل که نتایج هدف اظلح ازتحلیلی است و -کند توصیفیکشاورزی را بررسی می غیر

مؤثر مطالعه مورددر منطقه روستائیان زندگی کیفیت ارتقاء ی درکشاورز یرغتواند در توسعه کارآفرینی یم

به که باشدمی غیرکشاورز خانوارهای سرپرست پژوهش نیا در لیتحل واحدشود. یمباشد، کاربردی محسوب

گذاریارزش اند.داشته تیفعال موردمطالعه روستاهای محدوده در خلاقانه رزیهای غیرکشاوفعالیت در نوعی

پژوهش، سرپرستان خانوار جامعه آماری در این .شد انجام کرتیل ایگزینه 5 فیاز ط استفاده با هاداده

نفر از 800ی اطبقهباشند که به صوت تصادفی روستاهای بخش زرآباد از توابع شهرستان کنارک می

نفر از سرپرستان 260جامعه آماری انتخاب شدند و با استفاده از فرمول کوکران عنوان بهپرستان خانوار سر

نمونه انتخاب گردیدند. به عنوانبا محوریت تکمیل پرسشنامه توسط سرپرست خانوار کشاورزیرغخانوارهای

سرپرستان با موجود و مصاحبه مدارک ، مقالات، اسناد،هاکتابابتدا با استفاده از هادادهبرای گردآوری

و شده استفادهیت برای نهایی شدن عوامل مؤثر بر کارآفرینی غیرکشاورزی از روش دلفی نها درخانوارها،

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

6 / 15



یپی

های غیرکشاورزی شناسایی گردید سپس با تلفیق و انطباق یتفعالفهرستی از عوامل تأثیرگذار بر کارآفرینی

ی گردید. بنددستهکارآفرینی غیرکشاورزی شناسایی و دسته عوامل مؤثر بر 3 مجموع درشده ییشناساعوامل

های خانوارها یدگاهددر مرحله شناسایی عوامل مؤثر، آمدهدستبهنتایج بر اساسسپس با تدوین پرسشنامه

وایی بررسی ر به منظورینه عوامل و متغیرهای مؤثر بر کارآفرینی غیرکشاورزی منطقه گردآوری گردید. زم در

استفاده شد و برای ی بخش زرآبادکشاورزیرغابزار تحقیق، از نظرات چند تن از کارشناسان و متخصصین

بر اساسها استفاده شد که درونی داده ید بر همسانیتأکسنجش پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ، با

Spss افزارنرماز هادادهوتحلیل یهجزت، دارای پایایی قابل قبولی است. برای شدهمحاسبه/. ۷83ضریب کل

شدهاستفادهکای اسکور و آزمون یانمونهتک T- testهای پژوهش از آزمون استفاده گردید. برای تحلیل یافته

است.

تیجمع با بلوچستان،وستانیس استان یغرب جنوب هیالیمنته در کنارک، شهرستانواقع در ،زرآباد بخش

در عمان یایدر با یآب مرز لومتریک ۷5 بودن دارا و لومترمربعیک 800 و زاره 3 وسعت و نفر زاره 21 حدود

یتیترانز یمواصلات محور ریمس در جاسک شهرستان مرکز و کنارک شهرستان مرکز یلومتریک 1۷0 فاصله

کیتژِ استرا و مهم بندر دو اتصال ریمس شرق محور یاقتصاد راهشاه در گرفتن قرار ضمن جاسک، به کنارک

.باشدیم زین هرمز کیاستراتژ تنگه به وبلوچستانستانیس استان نقطه تریننزدیک و بندرعباس و چابهار

به تابستان گرمای اوج در و بوده مرطوب و گرم وهوایآب دارای ،«کوچک هندوستان» همان یا و زرآباد بخش

بنابراین، شرایط است؛ زمستان در کشور نقطه ترینو گرم معتدل «مونسون» موسمی هایباد وزش علت

-توان با شناسایی فرصتکه می باشدهای غیرکشاورزی و فعالیت وابسته به آن میمناسبی برای توسعه فعالیت

زایی را در روستاهای بخش زرآباد بیش از پیش توسعه داد.ها، اشتغال

موقعيت جغرافيايي منطقه مورد مطالعه بخش زرآباد (2شكل شماره )

1395های پژوهش، متبع: یافته

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

7 / 15



ي تحقيقهايافته( 4

خود اختصاص بیشترین تعداد را بهدرصد 3/9۷از لحاظ جنسیت مردان با ( 1)مطابق با اطلاعات جدول

خگویان را افراد ساز نظر تحصیلات بیشترین تعداد پا .استسال ۴0تا 30سن بیشتر پاسخگویان بین . اندداده

درصد 1/8با یسانسلدرصد و کمترین تعداد را افراد دارای تحصیلات فوق 6/39با سلیساندارای تحصیلات

.اندداده به خود اختصاص

يآمار هاينمونه يعموم مشخصات يفراوان عيتوز (1)شماره جدول

درصد فراوانی فراوانی هامؤلفه

3/9۷ 253 مرد جنس

۷/2 ۷ زن

سن

2/11 29 سال 30تا 20

۴/50 131 الس ۴0تا 30

3/2۷ ۷1 سال 50تا ۴0

2/11 29 سال 50بالاتر از

تحصیلات

1/8 21 دیپلم

6/3۴ 90 فوق دیپلم

6/39 103 لیسانس

۷/1۷ ۴6 لیسانس و بالاترفوق


بندی عوامل اجتماعی کارآفرینی غیرکشاورزی در برای اولویت شودمشاهده می (2) طور که در جدولهمان

های رضایت از دسترسی، ماندگاری جمعیت، مشارکت اجتماعی، ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان از شاخص

های رضایت از از بین گویه دهد کهها نشان میداده گذاری اجتماعی و بهزیستی فردی استفاده شد:سرمایه

های ماندگاری ، از بین گویه09/3از میزان دسترسی به مراکز آموزشی و فرهنگی با میانگین دسترسی، رضایت

های مشارکت اجتماعی، میزان مشارکت گویه ، از بین60/2با میانگین انگیزه ماندگاری جوانان در روستا جمعیت،

تماعی، میزان اعتماد به اطرافیان های اجهای سرمایهاز بین گویه ،62/2با میانگین زراعی جوانان در مشاغل غیر

های بهزیستی فردی، امیدواری به بهبود کیفیت زندگی در و از بین گویه ۷9/۴با میانگین در محیط کار و زندگی

ترین تأثیر را در ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان دارند. همچنین با توجه به جدولبیش ۷۴/۴با میانگین روستا

ترین تأثیر را در ارتقاء بیش 5/۴های اجتماعی با میانگین جتماعی، شاخص سرمایههای ااز بین شاخص (2)

دست آمده منطقه مورد مطالعه از لحاظ موقعیت اجتماعی و با توجه به نتایج به .کیفیت زندگی روستائیان دارد

زراعی در منطقه کارآفرینی غیر های مرتبط با آن از وضعیت مناسبی برخوردار است به طوری کهاز نظر شاخص

وضعیت رو به رشدی داشته باشد و مشارکت اجتماعی افراد باعث شده است تا کیفیت زندگی اجتماعی مردم،

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

8 / 15



یپی

اندازی مشاغل غیرکشاورزی نمایند مانند برخی از با همکاری یکدیگر اقدام به راه سبب شده است که افراد

.استبندی محصولات بسته ها که نیاز به مشارکت بخش خانگی مثل تولید وکارآفرینی

( نتايج آزمون كاي اسكور براي عوامل اجتماعي كارآفريني غيركشاورزي در ارتقاء كيفيت زندگي 2جدول شماره )

روستائيان

سطح تعداد عوامل اجتماعی

معناداری

درجه

آزادی

ها میانگین رتبه

برحسب گویه


برحسب متغیر

مقدار آماره

کای اسکور

یرس

ست د

ازت

ضایر

ها

90/2 3 /.000 260 رضایت از میزان دسترسی به آب آشامیدنی سالم

3 2۴1/۴

مواد رضایت از میزان دسترسی به جایگاه توزیع

سوختی

260 000./ 3 9۷/2

06/3 3 /.000 260 مالی و اعتباری به خدمات دسترسی میزان ازرضایت

آموزشی و رضایت از میزان دسترسی به مراکز

فرهنگی

260 000./ 3 09/3

ی گار

ندما

تعی

جم

10/2 2 /.001 260 تمایل به ماندگاری سرپرست خانوار در روستا

20/2 2 /.001 260 میزان تمایل به ماندگاری زنان در روستا ۷0/۴ 3/2

60/2 2 /.001 260 انگیزه ماندگاری جوانان در روستا

یماع

جتت ا

رکشا

م

53/2 3 /.001 260 کت زنان در مشاغل غیر زراعیمیزان مشار

۴6/2 26/11 62/2 3 /.001 260 زراعی میزان مشارکت جوانان در مشاغل غیر

۴۷/2 3 /.001 260 میزان مشارکت اهالی روستا در کارگروهی

25/2 3 /.001 260 های فرهنگی و اجتماعیمشارکت در فعالیت

یهرما

سی

ماعجت

ی اها

۷9/۴ ۷ /.001 260 ن اعتماد به اطرافیان در محیط کار و زندگیمیزا

5/۴ ۷5/23

60/۴ ۷ /.001 260 میزان روابط راحت و صمیمانه با دیگران

۷2/۴ ۷ /.001 260 جلسات منظم برای حل مشکلات و مسائل روستا

3۷/۴ ۷ /.001 260 هاهمکاری اهالی روستا در موقع نیاز به آن

18/۴ ۷ /.001 260 گی بین مردم روستاهمبست

30/۴ ۷ /.001 260 صداقت و روراستی اهالی روستا

3۷/۴ ۷ /.001 260 ارزش قائل شدن اهالی روستا برای جایگاه اجتماعی

68/۴ ۷ /.001 260 احساس یکی بودن اهالی روستا

یرد

ی فست

زیبه

30/3 6 /.000 260 احساس سلامتی و تندرستی

۴ ۷5/25

03/۴ 6 /.000 260 احساس آرامش روحی و روانی

93/3 6 /.000 260 احساس امنیت در روستا

6۷/3 6 /.000 260 امید به آینده

۷0/3 6 /.000 260 توانایی تأمین نیازهای اساسی خانوار

۷۴/۴ 6 /.000 260 امیدواری به بهبود کیفیت زندگی در روستا

6۴/۴ 6 /.000 260 دکامی و سرزندگیاحساس شا

- 25/3 مجموع


غیرکشاورزی بندی عوامل اقتصادی کارآفرینیبرای اولویت شودمشاهده می (3طور که در جدول )همان

ستفاده ا شاخص کیفیت درآمد، عدالت اقتصادی و کیفیت اشتغال در ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان از سه

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

9 / 15



های کیفیت درآمد، میزان درآمد در برابر افزایش رفاه از بین گویه توان دریافت کهآمده میدستاز نتایج به شد

ماشین لباسشویی، رایانه شخصی ) کالاهای مصرفی بادوام های عدالت اقتصادی،، از بین گویه۷0/3با میانگین

با های خودتغال، احساس رضایت از شغل با توجه به تواناییهای کیفیت اشو از بین گویه 3/ 18( با میانگین .و

( 3) طوری که در جدولو همان ترین تأثیر را در ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان دارندبیش ۷5/3میانگین

ترین تأثیر غیرکشاورزی، شاخص کیفیت اشتغال بیش های اقتصادی کارآفرینیشود از بین شاخصملاحظه می

توان بیان کرد که عدم موفقیت آمده، می بدستکیفیت زندگی روستائیان دارد. با توجه به نتایج را در ارتقاء

چون صنایع کارگاهی، بخش کشاورزی و موقعیت استراتژیک منطقه مورد مطالعه از حیث اقتصادی، هم

بخش زرآباد های غیرزراعی فراهم کرده است. همچنین موقعیت جغرافیای بستری مناسب را جهت کارآفرینی

شوند.زایی و درآمد در منطقه میو وجود مناطق گردشگری و تفریحی باعث ایجاد اشتغال

نتايج آزمون كاي اسكور براي عوامل اقتصادي كارآفريني غيركشاورزي در ارتقاء كيفيت زندگي (3جدول شماره )

روستائيان

تعداد عوامل اقتصادیسطح

معناداری

درجه

آزادی


برحسب گویه



مقدار آماره

کای اسکور

مددرآ

ت فی

کی

930/30 ۴ /.000 260 متوسط درآمد

25/3

55/5

09/3 ۴ /.000 260 های زندگیمیزان درآمد در مقایسه با سایر هزینه

۷0/3 ۴ /.000 260 میزان درآمد در برابر افزایش رفاه

25/3 ۴ /.000 260 ایت از درآمدمیزان رض

95/2 ۴ /.000 260 میزان رضایت از درآمد زنان شاغل در روستا

یاد

صاقت

ت دال

ع

01/3 ۴ /.001 260 های شغلی در روستازدایی ناشی از فعالیتمحرومیت

3

86/1۴

03/3 ۴ /.001 260 توزیع متعادل درآمد

18/3 ۴ /.001 260 اسشویی، رایانه(ماشین لب) کالاهای مصرفی بادوام

03/3 ۴ /.001 260 های روزانهکیفیت کالاهای مصرفی و نیازمندی

۷5/2 ۴ /.001 260 قدرت خرید مردم روستاال

شغت ا

فیکی

15/3 5 /.000 260 رضایت از محیط کاری

38/3 3۷/33

۷5/3 5 /.000 260 هااحساس رضایت از شغل با توجه به توانایی

5۴/3 5 /.000 260 میزان اطمینان در برابر از دست ندادن شغل فعلی

622/3 5 /.000 260 مزایای کاری مانند بیمه بازنشستگی

68/3 5 /.000 260 دسترسی به شغل مناسب برای زنان در روستا

یابی به شغل جمعیت روستا به دلیل دست افزایش

مناسب

260 000./ 5 95/2

- 21/3 مجموع

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

10 / 15



یپی

غیرکشاورزی در بندی عوامل محیطی کارآفرینیبرای اولویت شودمشاهده می (۴طور که در جدول )همان

ها نشان یافته کیفیت محیط و کیفیت مسکن استفاده شد هایکیفیت زندگی روستائیان از شاخصارتقاء

های و از بین گویه 8۴/3محیط، کاهش آلودگی منابع آب با میانگین های کیفیتاز بین گویه که دهدمی

ارتقاء کیفیت زندگی ترین تأثیر را در بیش 86/3و...( با میانگین وسازبرای ساخت) کیفیت مسکن، وام مسکن

محیطی کارآفرینی غیر هایشود از بین شاخص( مشاهده می۴) طوری که در جدولو همان روستاییان دارند

-را در ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان دارد. نتایج نشان می ترین تأثیرمسکن بیش کشاورزی، شاخص کیفیت

رشدی داشته است و بخش اقتصادی و اجتماعی در دهد که شرایط محیطی منطقه مورد مطالعه، روند رو به

ایجاد فضای سبز علاوه بر فضاهای طبیعی، شرایط محیطی منطقه تأثیر به سزایی دارند که در شرایط محیطی

چنیندر محیط زندگی تأثیر بسزایی خواهد داشت. هم نیاز گردشگران و اهالی روستایی است که ایجاد آن

از وجود صنایع باشند بنابراینوهوای مناسب میآب فضای آرام و دارای از نظر شرایط محیطی روستاها

کاسته شود. ها و آلودگی صوتی و محیطیبه دلیل ایجاد مزاحمت کارگاهی در روستاها

كيفيت زندگي ءدر ارتقا غيركشاورزي نتايج آزمون كاي اسكور براي عوامل محيطي كارآفريني (4شماره ) جدول

يانئروستا


سطح تعداد محیطی عوامل

معناداری

درجه

آزادی


برحسب گویه



مقدار آماره کای

اسکور

طحی

ت مفی

کی

8۴/3 ۴ /.001 260 کاهش آلودگی منابع آب

20/3

۷5/1۷

0۴/3 ۴ /.001 260 کاهش آلودگی هوا

8۴/2 ۴ /.001 260 کاهش آلودگی صوتی

02/3 ۴ /.001 260 از بین رفتن مناظر طبیعی روستا

2۷/3 ۴ /.001 260 ایجاد فضای سبز در روستا

8۴/2 ۴ /.001 260 کاهش آلودگی صوتی

20/3

۷5/1۷

02/3 ۴ /.001 260 از بین رفتن مناظر طبیعی روستا

2۷/3 ۴ /.001 260 ایجاد فضای سبز در روستا

نسک

ت مفی

کی

۴0/3 ۴ /.000 260 های نوساز و بادواموجود خانه

25/3

1۷/۷

به کارگیری مواد و مصالح مقاوم در

ساخت واحدهای مسکونی

260 000./ ۴ 90/2

مندی از شرایط واحد میزان رضایت

سکونت

260 000./ ۴ 05/3

0۴/3 ۴ /.000 260 کیفیت تسهیلات داخل خانه

86/3 ۴ /.000 260 وساز و...(ساخت برای)وام مسکن

22/3مجموع

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

11 / 15



ر ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان بخش زرآباد با د در این قسمت عوامل مؤثر کارآفرینی غیرکشاورزی

ای مورد تحلیل قرارگرفته است.تک نمونه tاستفاده از آزمون

كارآفريني غيركشاورزي در ارتقاء كيفيت زندگي اجتماعي عوامل براي اينمونهتک tن نتايج آزمو (5جدول شماره )

روستائيان

هایانگینتفاوت م سطح معناداری آزادی درجه t ابعاد /95تفاوت در سطح فاصله اطمینان

بالاترین پایین ترین

661۴/3 8309/2 2۴615/3 /.000 259 39۴/15 هارضایت از دسترسی

5603/3 218۴/3 3۷۴36/3 /.000 259 61۴/۴2 جمعیتماندگاری

05۷3/۴ 2216/3 639۴2/3 /.000 259 152/1۷ مشارکت اجتماعی

1606/3 9500/2 05529/3 /.000 259 15۷/5۷ اجتماعی هایسرمایه

3028/3 0926/3 19۷۷1/3 /.000 259 892/59 فردی بهزیستی

۴5۴۷/3 1505/3 30259/3 /.000 259 ۷59/۴2 کل


ی شود سطح معناداری برا( مشاهده می5) طور که در جدولای همانتک نمونه tتوجه به نتایج آزمون با

باشد؛ بنابراین /.( کمتر می05) آمده که از سطح معناداری استاندارددستبه /.000 های اجتماعیتمام گویه

دهندگان، عوامل اجتماعی کارآفرینی غیرکشاورزی در درصد از نظر پاسخ 95گیریم که با احتمال نتیجه می

به نتایج، کارآفرینان غیرکشاورز معتقدند که داری دارند. با توجه زندگی روستائیان تأثیر معنی ارتقاء کیفیت

های کارآفرینی غیرزراعی موجب بالا رفتن انگیزه ماندگاری در روستاها و همچنین رضایت از کیفیت زیرساخت

ارتباطی شده است.

دگي عوامل اقتصادي كارآفريني غيركشاورزي در ارتقاء كيفيت زن براياي نمونهتک t آزموننتايج (6جدول شماره )

روستائيان

هاتفاوت میانگین سطح معناداری آزادی درجه t ابعاد /95تفاوت در سطح فاصله اطمینان


۴۴62/3 1۴15/3 29385/3 /.000 259 ۴2/5۷0 کیفیت درآمد

38۴0/3 09۴5/3 23923/3 /.000 259 0۷0/۴۴ عدالت اقتصادی

3۴۷9/3 0585/3 20321/3 ./000 259 59۷/۴3 کیفیت اشتغال

3۷۴6/3 1163/3 2۴5۴3/3 /.000 259 ۴91/۴9 کل

1395 پژوهش، هاییافته: منبع

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

12 / 15



یپی

برای معناداری سطح شودمی مشاهده( 6) جدول در که طورهمان اینمونه تک t آزمون نتایج به توجه با

بنابراین باشد؛می کمتر/.( 05) رداستاندا معناداری سطح از که آمدهدستبه/. 000 اقتصادی هایگویه تمام

در غیرکشاورزی کارآفرینی اقتصادی عوامل دهندگان،پاسخ نظر از درصد 95 احتمال با که گیریممی نتیجه

به نسبت غیرکشاورزی هایبخش در درآمد سطح. دارند داریمعنی تأثیر روستائیان زندگی کیفیت ارتقاء

غیرکشاورزی مشاغل از افراد اقتصادی وضعیت است. محسوس لاًکام مطالعه مورد منطقه در کشاورزی بخش

.یافت خواهد بهبود

كيفيت زندگي ءارتقاغيركشاورزي در كارآفريني محيطي براي عوامل اينمونهتک tن نتايج آزمو (7شماره ) جدول

روستائيان

هاتفاوت میانگین سطح معناداری درجه آزادی T ابعاد /95مینان تفاوت در سطح فاصله اط


2991/3 0625/3 180۷۷/3 /.000 259 52/9۴3 کیفیت محیط

2189/3 9۷۴6/2 096۷۷/3 /.000 259 92۴/۴9 کیفیت مسکن

2۴۴۴/3 0331/3 138۷۷/3 /.000 259 505/58 کل


شود سطح معناداری برای ( مشاهده می۷که در جدول ) طورای همانتک نمونه tبا توجه به نتایج آزمون

باشد؛ بنابراین /.( کمتر می05آمده که از سطح معناداری استاندارد )دست/. به000های محیطی تمام گویه

کشاورزی در محیطی کارآفرینی غیر دهندگان، عواملنظر پاسخ درصد از 95گیریم که با احتمال نتیجه می

تبدیل را روستا محیط شرایطی، چنین ایجاد بنابراین، داری دارند؛ی روستائیان تأثیر معنیارتقاء کیفیت زندگ

.نمایدمی اقتصادی وریبهره و تولید افزایش برای تلاش و کار محیط و روستائیان زندگی برای جذاب فضای به

گيرينتيجه( 5

گذاری، ایجاد و غیب و تشویق سرمایهزایی، عامل ترهای اشتغالکارآفرینی ابزاری برای تحقق برنامه

گسترش بازارهای جدید، عامل تحریک و ساماندهی منابع و استفاده اثربخش از آن، ترکیب و مهیاکردن عوامل

ابعاد از را نیکارآفر جوامع و افراد یزندگ تواندمی ینیکارآفر توسعه اساس، نیا تولید و فقرزدایی است. بر

های فعالیت در تحقیق حاضر عوامل مؤثر کارآفرینیباشد. مؤثر آن تیفیدر ک و دهدا قرار ریتأث تحت گوناگون

ای تحلیل تک نمونه tدر ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان با استفاده از آزمون کای اسکور و غیر کشاورزی

شارکت ها، ماندگاری جمعیت، مهای رضایت از دسترسیبندی عوامل اجتماعی از شاخصشدند. برای اولویت

است 25/3های اجتماعی و بهزیستی فردی استفاده شد میانگین تغییرات اجتماعی برابر با اجتماعی، سرمایه

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

13 / 15



های باشند. در بعد اقتصادی، از شاخصدهد عوامل اجتماعی از وضعیت مطلوبی برخوردار میکه نشان می

21/3ن تغییرات اقتصادی برابر با کیفیت درآمد، عدالت اقتصادی و کیفیت اشتغال استفاده شد که میانگی

بندی دهد که عوامل اقتصادی از وضعیت مطلوبی برخوردارند و برای اولویتباشد که این امر نشان میمی

های کیفیت محیط و کیفیت مسکن استفاده شد که میانگین تغییرات محیطی با عوامل محیطی از شاخص

اساس اطلاعات باشند. برضعیت مطلوبی برخوردار میدهنده این است که عوامل محیطی از ونشان 22/3

کشاورزی در ارتقا کیفیت های غیرگویه( کارآفرینی فعالیت 52شامل ) گانهشده در خصوص ابعاد سهگردآوری

اساس حد متوسط امتیاز ای و برتک نمونه tاساس آزمون بر زندگی روستائیان از دیدگاه سرپرستان خانوارها،

توان نتیجه /. است بنابراین می05شده در تمامی ابعاد کمتر داد که سطح معناداری محاسبهها نشان گویه

کشاورزی در ارتقا کیفیت زندگی روستائیان گرفت که عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی کارآفرینی غیر

عوامل اجتماعی نظر سرپرستان خانوارها، های تحقیق نشان داد که ازچنین یافتهتأثیرگذار بوده است. هم

تأثیرگذاری را در ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان داشته و ترینبیش 25/3کشاورزی با میانگین کارآفرینی غیر

غیرکشاورزی در ارتقاء کیفیت زندگی محیطی و عوامل اقتصادی کارآفرینی از آن به ترتیب عوامل پس

اند.داشته تأثیر روستائیان

منابع( 6

فصلنامه روستایی، نواحی در زندگی کیفیت ارزیابی (،138۷) حسین، و منصوریان، علیرضا ضا، شکیبا،محمدر رضوانی، - .35 -59، صص 31و 30، شماره 8اجتماعی، سال رفاه

راهبردهای توسعه کارآفرینی (، 1389حسن، )الدین افتخاری، عبدالرضا، سجاسی قیداری، حمداله و رضوی، سیدرکن -، 13فصلنامه روستا و توسعه، سال وستایی: مطالعه موردی روستاهای شهرستان خدابنده،کشاورزی در مناطق ر

.1-29، صص 51شماره

و اجتماعی اقتصادی، توسعه چهارم در برنامه توسـعه ملی اسناد مجموعه (،1388) بودجه، و برنامه سازمان - .38۴تهران، ص دوم، جلد فرابخشی(،) توسعه ویژه اسناد فرهنگی،

بخشی اقتصاد اثرات تنوع(، 139۷کهنوچ، سیدرضا و مرادی، کبری، )قیداری، حمدالله، خوب، شادی، حسینییسجاس - توسعه و فضا اقتصاد فصلنامهآوری معیشت روستاییان در دهستان رادکان شهرستان چناران، روستایی برتاب

.۴1-۷0، صص 2۴، شماره ۷سال روستایی،

هایفعالیت کارآفرینی نقش تحلیل(، 139۴حمید و نوربخش رزمی، زهرا، ) قیداری، حمدالله، شایان،سجاسی - فصلنامه بینالود، شهرستان شاندیز بخش روستاهای: روستاییان مورد زندگی کیفیت ارتقاء در غیرکشاورزی

.55 -۷6، صص 2، شماره ۴روستایی. سال توسعه و فضا اقتصاد

-های کیفیت زندگی در مراکز دهستانبررسی وضعیت شاخص(، 139۴پور، مهدی، )شاهرخی ساردو، صالح و نوری -

.19-۴0، صص 2، شماره ۴فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال های شهرستان جیرفت،

موردی مقایسه -زندگی کیفیت و صنعت بین رابطه بررسی (،1390) کریمی، علیرضا، و حسین غلامرضا، غفاری، - .1 -2۴، صص 1، شماره 3سال روستایی، توسعه مجله قروه، شهرستان مناطق روستایی

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

14 / 15



یپی

مطالعه -روستایی گردشگری در کارآفرینی فضای ارزیابی، (1390) لیلا، و بقائی، فضیله منصور، خانی، غنیان، - .99-123صص ،3 شماره ،2 سال روستایی، هایپژوهش منطقه اورامان، :موردی

مناطق در زندگی کیفیت سنجش ،(1390) قیداری، حمداالله، سجاسی و صادقلو، طاهره حسنعلی، فرجیسبکبار، - .2۷-۴8، صص ۴ ، شماره1۴سال توسعه، و روستا فصلنامه زنجان، بلاغ، آغ دهستان مطالعه موردی: روستایی

جهت در ضروری هایحمایت(، 1393قمبرعلی، رضوان، آگهی، حسین، علی بیگی، امیرحسین و زرافشانی، کیومرث، ) - .۷5-90، صص 2، شماره 1کشاورزی، سال در کارآفرینی نشریه رینی،کارآف توسعه

بینی میزان موفقیت کارآفرینان روستایی شهرستان کرمانشاه پیش(، 1390راد، زهرا و پاپزن، عبدالحمید، )کاظمی - .1۷-25، صص 1، شماره 1ای، سال ریزی منطقهفصلنامه برنامه (،ANNبا استفاده از تحلیل شبکه عصبی مصنوعی )

تهران. برنامه و بودجه، سازمان، (1355 -1395) مسکن، و نفوس سرشماری نتایج -

ای روستائیان در کارآفرینی در فرآیند بررسی و تحلیل دانش زمینه(، 138۷نجارزاده، محمد و رضوانی، محمدرضا، ) -، 1سعه کارآفرینی، سال نشریه تو توسعه نواحی روستایی: مطالعه موردی دهستان برآن جنوبی شهرستان اصفهان،

.161-182، صص2شماره

- Chowdhury, M.S, (2007),overcoming Entrepreneurship Development Constraints: the Case of Bangladesh, Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, Vol. 1, No 3, pp: 240-251.

- Gürol, Y. and N. Atsan, (2008), Entrepreneurial Characteristics among University Students and Training in Turkey, Education and training, Vol. 48, Issue. 1, pp: 25-38.

- Imedashvili, et al. (2012), Rural entrepreneurship, rural areas in Sweden, Småland region, entrepreneurship process, pp: 1-62.

- Matondi, P.B, (2013), Scope for Empowering Women through Entrepreneurial Development in the Fresh Fruit and Vegetable (FFV) Sector in Zimbabwe, Investment Climate and Business Environment Research Fund (ICBE-RF), Dakar, January 2013, pp.85.

- Nandanwar, K.P, (2011), Role of Rural Entrepreneurship in Rural Development, Research Paper, International Referred Research Journal, Vol II, Issue26, pp: 8-17.

- Nillson, J. (2006), Social Capital and Quality of life in the old Age, Journal of Aging and Health, Vol 18, NO 3, pp. 34-419.

- Saxena, S. (2012), Problems Faced By Rural Entrepreneurs and Remedies to Solve It, IOSR Journal of Business and Management (IOSRJBM), Vol. 3, Issue 1, pp.25-26.

- Sherief, S. R, (2005), Entrepreneurship as an economic force in rural development, Africa Economic Analysis.pp.4, www.Africa Economic Analysis. Org.

- Tariq Khan, M. Ahmed, S. and M. Ali, (2012), Entrepreneurship Development: One of the Ways of Rural Development through Rural Human Resource Development, International Journal of Business and Behavioral Sciences, Vol. 2, No.8, pp. 14-23.

- Wang, C. Kane, R. Xu, D. and Meng. Q. (2015). Health literacy as a moderator of health-related quality of life responses to chronic diseaseamong Chinese rural women. BMC Women's Health, 15 (34), pp. 1-8.

- Yi, J. Zhong, B. and Yao, S. (2014). Health-related quality of life and influencing factors among rural left-behind wives in Liuyang, China. BMC Women’s Health, 14 (67), pp 1-6.

[ D

ownl

oade

d fr

om s

erd.

khu.

ac.ir

on

2022

-02-

26 ]

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

15 / 15


http://www.tcpdf.org

kharazmi reserach data system

Documents