kireç zeminleri güçlendiriyorkullanılıyor. karayolunun yapılacağı zemin, önce kuru...

KİRECİN ENDÜSTRİDEKİ

KULLANIMI

PETROL RAFİNASYONU

PETROL KUYULARI

ASFALT KAPLAMA

ASFALT KAPLAMA

HAVALİMANLARI

TARIM TOPRAĞI ISLAHI

MEYVE ÜRETİMİ

CEVHER ZENGİNLEŞTİRME

KAĞIT SANAYİİ ŞEKER

ÜRETİMİ

ARITMA TESİSLERİ

DERİ SANAYİİ

KİMYA SANAYİİ

CAM SANAYİİ

KARAYOLLARI ZEMİN ISLAHI

ALÜMİNYUM ve BAKIR ÜRETİMİ

YAĞ ve GRES İMALATI

DEMİRYOLU ZEMİN

KARPİT İMALATI

ASİT YAĞMURU KONTROLÜ

ÇELİK ve DEMİR ÜRETİMİÇEŞİTLİ METALLER

SÜRELİ YAYINIDIR. • YIL 5 • TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL 2015 • SAYI: 1 K İ S A DKİREÇ SANAYİCİLERİD E R N E Ğ İ

ILA Kongresi İstanbul’da toplanacak KİSAD Başkanı Cem Çelik sektörü anlatıyor

Sanayinin sesi: Nuh Yapı Genel Müdürü Halim Tekkeşin Sektör Analizi: Kireç sektörü geleceğe koşuyor Fabrika Tanıtımı: Adaçal Endüstriyel Mineraller

Bacalarımız daha temiz tütecek

ILA Kongresi İstanbul’da toplanacak ILA Kongresi İstanbul’da toplanacak KİSAD Başkanı Cem Çelik sektörü anlatıyor KİSAD Başkanı Cem Çelik sektörü anlatıyor

Zayıf zeminleri

kireç güçlendiriyor

editörden

Kireç Dünyası Sayı: 1 / Temmuz - Ağustos - Eylül 2015 01

Merhaba,

Yayımlanmasına karar verilen sektörel dergimizin bir aya yakın süren hazırlıkları heyecanlı bir tempoda geçti. Bugünlere gelmemizde emekleri olan eski başkanlarımızdan ebediyete intikal eden sayın Turgut Işık ve Çetin Demirman I anarak başlayalım. Bize anılarını yaşatmak ve emeklerinin karşısında saygıyla eğilmek düşer. Sektörümüzün duayenleri olan eski başkanlarımızın gelecek sayılarda görüşlerine başvurup katkılarını almaya ve tecrübelerinden yararlanmaya özen göstereceğiz.

Sektörümüzü yakından tanıyanlar gayet iyi bilirler ki Türkiye de kirecin kırk öyküsü varsa kırkı da killi zeminlerin kireç ile stabilizasyonu üzerinedir. Son 25 yılda en çok ilgilendiğimiz alanı bu nedenle ilk sayımızın da kapak konusu yaptık. Umarız bu sefer derdimizi anlatmayı başarabiliriz.

Dergimizi incelediğinizde göreceksiniz sadece teknik konuların işlendiği soğuk bir doküman olmamayı şimdiden taahhüt ediyoruz. Dünyada en çok kullanım alanımına sahip ürünlerden biri olması nedeniyle kireç de bize çok ciddi bir şekilde yardım edecektir. rneğin bu sayıda sektörel haberler ve çeşitli teknik bilgilerle birlikte kireç kullanarak yapılan kabak tatlısının tarifini de bulacaksınız aynı kirecin bacalardan çıkan kükürdü tutarak soluduğumuz havanın temiz kalmasına nasıl yardım ettiğini ya da asitli topraklarda kullanılarak verimi nasıl artırdığını da...

Ulaştığımız herkesin okumaktan zevk aldığı bir dergi çıkarmak amacıyla yola çıktık umarız başarılı oluruz. Heyecanımız nedeniyle unuttuklarımız için affınızı rica ediyoruz. Eksikleri lütfen bize iletin. Zira ikinci sayının mutlaka bu ilk sayıdan daha güzel olması gerekiyor.

Birlikte uzun yıllar yürümek dileğiyle emeği geçen herkese teşekkür ederiz...

Coşkun GÖNÜLTAŞKİSAD Genel Sekreteri

içindekiler

Kireç Dünyası Sayı: 1 / Temmuz - Ağustos - Eylül 201502

Kireç Sanayicileri Derneği (KİSAD) adına

mtiyaz a ibiem Ç İK

azı leri üdürü orumlu üdürelal oşkun GÖN TA

ayın Kurulufuk G MAN

Başak GO Orhan A Öoşkun GÖN TA

ayın Türü AralığıYerel Süreli Altı Ayda Bir

önetim eriüseyinli Köyü Beykoz addesi

No:222 Çekmeköy İstanbulTel: 21

.kirec.orgbilgi kirec.com

ayına azırlık

enel önetmenGürhan D Mİ BA

enel önetmen ardım ısıser SOYG D Y D

örsel önetmenakan KA İ

ditörrtuğrul KAYS İ İO

otoğraf ditörüren AKTA

Kurumsal atı öneti isiÖzlem ADATel: 212 2

leti imTel: 212 2 212 2 ajansd dunya.coma ansdyayin ilik om

BaskıMatsis Matbaa izmetleriTevfikbey Mah. Dr. Ali Demir ad. No: 1 Sefaköy İSTANBTel: 212 2 21 11

.matbaasistemleri.com

NOT: eklamlar, reklam veren şirketin sorumluluğundadır. Dergimizde yayımlanan yazı ve fotoğraflar Dizayn Grup’un izni alınarak, kaynak belirtilerek, tam veya özet alıntı yapılarak kullanılabilir.

Dizayn İnfo Dergisi, Dizayn Teknik Boru ve lemanları San. ve Tic. A. .’nin (Dizayn Grup) ücretsiz, süreli yayınıdır.

01 Editörden

03 Eski başkanlarımız

04 ILA Kongresi İstanbul da toplanıyor

06 KİSAD Başkanı Cem Çelik sektörü anlatıyor

12 Kapak: Stabilizasyon / Aydın Kavak

18 Sanayinin sesi: Nuh Yapı Genel Müdürü Halim Tekkeşin

24 Sektör ANalizi / Kireç sektörü geleceğe koşuyor

28 Fabrika Tanıtımı: Adaçal Endüstriyel Mineraller

34 Çevre - Bacalarımız daha temiz tütecek / Hakan TOLUNG Ç

36 Tarihte Kireç - Horasan harcı

42 Kireç: Kalkerin ateşle imtihanı

44 Ekonomide gündem - Rüştü Bozkurt

46 Piyasalardan - Çeklerde kare kod uygulaması

48 Dünyadan

50 Kültür - Sanat

52 Sağlık - Yaz aylarına dikkat

54 Damak tadı / Kireçte kabak tatlısı

56 Gezi - Bursa

60 Kirecin kullanım alanları

64 KİSAD yeleri

12

28

60

06

a ka a ımı

ı a a a ı


Türkiye kireç sanayisinin bir araya gelmesi ve sektörün belli standartlara ulaşmasında Kİ ın yeri tartışılmaz. Kİ ın bu konuma gelmesinde başta dernek başkanları olmak üzere üye firmaların tümünün büyük emekleri bulunuyor. Kİ ergi nin bu ilk sayısında

eski başkanları anarak, onlara olan vefa borucumuzu göstermek istedik. İşte Kİ a hizmette bulunan eski başkanlar...

S KESKİN Ocak Eylül

S ERTUĞ Ocak Ocak

N ZTÜRE Eylül Ocak

C ÇELİK Ocak

T IŞIK ralık aziran

Ç DEMİRMAN aziran Ocak

KİSAD

Y NETİM

KURULU

em Çelik ........................... Başkanalim Tekkeşin .................. Başkan yardımcısı

Bülent Dülger ..................... SaymanSüleyman Alkaya ............... ye

fuk Gürman ...................... yerol çüncü ........................ ye

Yusuf Kurşun ...................... ye KİREÇ SANAYİCİLERİD E R N E Ğ İ

haber


ya ı a a y

Uluslararası Kireç Derneği’nin ( nter-national ime Association A) bu yılki Genel Kurul ve Bilgi Alışverişi

Forumu kim 2 1 tarihleri arasında İstanbul’da yapılacak. Türkiye Kireç Sanayi-cileri Derneği’nin (KİSAD) desteğiyle gerçek-leştirilecek yıllık toplantıya A üyesi firmalar,

A başkan ve yönetim kurulu üyeleri, geçmiş A genel kurulları katılımcıları ile küresel kireç

endüstrisine ekipman ya da hizmet tedarik eden firmalar katılacak. A, üyesi olan ulu-sal derneklere gönderdiği konuyla ilgili davet mektubunda, toplantının her ülkenin kireç ve bağlantılı sektörleri nezdinde tanıtılarak, katı-lımın yüksek olmasının sağlanması ricasında bulundu.

eniş katılımlı olacak A, organizasyonun yapılacağı ilton s-

tanbul Bosphorus oteliyle yalnızca A katılım-cıları için geçerli olacak özel oda fiyatları üzeri-ne bir anlaşma yaptı. Katılımcıların bu nedenle kayıt ve otel odası ayırtılması işlemlerini A’nın kendi rezervasyon sistemi üzerinden yaptı.

tkinliğe A üyesi olmayan dernekler ya da bireysel kireç üreticileri de misafir olarak katılabilecek. A Yönetim Kurulu, ayrıca geç-tiğimiz yıl ancouver’da düzenlenen ve son derece başarılı geçen toplantının ardından, bu yılki ev sahibi KİSAD’ın önerisiyle küresel kireç endüstrisinin ekipman ve hizmet tedarikçileri-ni de İstanbul toplantısına davet etmeye karar verdi.

enel Kurulu ve ilgi lışverişi orumu, Ekim tarihleri arasında İstanbul da gerçekleşecek.

irve, tüm dünyadan kireç üreticileri ve ilişkili sektör temsilcilerini bir araya getirecek.

haber


A Genel Kurulu’nun yanı sıra ya-pılacak olan Bilgi Alışverişi Forumu -nun gündemi ise tüm A üyelerinin ilgi ve bilgileri dikkate alarak tasarlan-dı. Bu yılki Bilgi Alışverişi Forumu’nun oturum konuları, katılımcıların yapaca-ğı katkılara göre belirlendi.

Tüm üye ve katılımcılara gönde-rilen davet mektubunda A Başkanı

ayne Bro n, A Genel Sekreteri do Kremer ve KİSAD Başkanı em

Çelik’in imzaları yer aldı.

irve programıirvenin ilk gününde öğle yemeği-

nin ardından ekipman tedarikçilerinin ürünlerini sergileyeceği serginin açılışı yapılacak. Daha sonra A Genel Ku-rulu toplanarak, yeni yönetim kurulunu belirleyecek. Katılımcıları akşam saat-lerinde ise dostluklarını tazeleyebilece-ği bir resepsiyon bekliyor olacak.

A’nın bu uluslararası zirvesinin ikinci gününde tüm paydaşların katı-lımıyla gerçekleştirilecek olan Bilgi Alışverişi Forumu nda ise kirecin ve küresel kireç sektörünün geleceği ma-saya yatırılacak. Bu forumda, daha ön-ceden A yönetimi tarafından kabul

edilen bildirilerin sunumları yapılacak. Sunumların ardından soru cevap yön-temiyle konular ayrıntılarıyla tartışıla-cak. Aynı gün forumlara katılmayacak olan üyeler ise düzenlenecek bir sos-yal programla İstanbul’u gezme olana-ğı bulacak. Gün, eğlenceli bir kokteyl ve gala yemeği ile son bulacak.

irvenin üçüncü gününde ise tüm katılımcılarla birlikte Nuh Yapı rünle-ri’nin Kocaeli’deki fabrikasına bir ziya-ret düzenlenecek. Genel Müdür alim Tekkeşin’in evsahipliğinde yapılacak ziyarette katılımcılara fabrikanın tüm bölümleri gezdirilerek, kireç sanayinin Türkiye’de gelişmişliği sergilenecek.

aritada da görüleceği gibi A üyesi kuruluşlar dünyanın dört bir yanına dağılmış durumda.

a ay a ı ı a a a a y


Kireç sektöründeki mevcut durumu nasıl değer-lendirirsiniz eçen yılla karşılaştırırsak, sektör hangi noktada

Kireç sektöründe iki tür üretim var; ilki bizim gibi kireç sanayicileri. Yani ürettiğimiz kireci kullanım amacına uygun olarak çeşitli sektörlere temin ediyoruz. Diğeri de kendi ih-tiyacı için kireç üreten firmalar örneğin endüstride demir çe-lik ve soda sanayi bunların en başında geliyor. Bu tür kuru-luşların ürettiği toplam kireç miktarı 2 milyon ton civarında. Bizleri de eklerseniz toplam kireç üretimi . milyon ton. Bu rakamları 2 1 ile karşılaştırırsanız neredeyse aynı diyebili-riz. Kısacası sektör 2 1 ’te bir büyüme göstermedi 2 1 ’te de aynı kalır diye düşünüyoruz.

iyatlarda bir yükselme oldu mu bu dönemde ili-yorsunuz, bazen üretim miktarı aynı kalsa da k r artışı ve büyüme olabiliyor.

Maliyetlere bağlı olarak bazı yükselmeler olsa da kârlılık-lara baktığımızda bir artış yok. Kireç sektörü en iyi ihtimalle maliyetlerini fiyatlara yansıtabiliyor. Yıllardır böyle zaten. Do-layısıyla kârlılıklar, sürdürülebilir bir düzeyde kalıyor. Aslında bunun iyi bir yanı da var. Kârlılığı yüksek olan birçok sektör, bu kârlılığı görüp pazara girerek, mevcut kapasiteleri ina-nılmaz artıran fırsatçı oyuncular yüzünden çok zarar gördü. Oysa sektörümüzde hem karlılık hem üretim kapasiteleri makul düzeyde olduğu için ekonominin tüm paydaşları için, daha sürdürülebilir değerler yaratabiliyoruz.

izce sektörün başlıca sorunları nelerdirSektörümüzde bizi en çok rahatız eden unsur kayıt dışı

üretim olgusu... azarda haksız rekabeti yaratan pek çok unsur var. Bunların başında merdiven altı üretim yapan fir-maların önemli bir kısmının çevre mevzuatına uygun üretim yöntemlerini kullanmaması geliyor. Bu işletmeler yeterince denetlenmedikleri için de gerekli yatırımları yapmayarak

maliyetlerini düşürebiliyor. Örneğin biz mevcut teknolojide yakıt olarak sadece izin aldığımız yakıtları kullanabilirken, mevzuat dışı üretim yapanlar araba lastiğinden plastik atık-larına kadar mevzuat açısından yasak pek çok maddeyi ya-kıt olarak kullanabiliyor. Gerçi bunlar küçük üreticiler ama yine de sayıca çok fazla olduklarından gerek pazara gerek-se de doğaya büyük zarar veriyorlar.

luslararası terminolojide BAT (Best Available Tech-nologie) olarak geçen, yani var olan en iyi teknikleri kulla-nılarak kurulacak bir kireç tesisinin maliyeti 1 milyon dolar civarındadır. Bizim üyelerimizin tamamı bu tür üretim yapan firmalardan oluşuyor. Örneğin temsil ettiğim firmanın yalnız-ca geçen yıl çevre için yaptığı yatırım tutarı bin dolardır.

yelerimiz arasında çevreye daha çok yatırım yapan şirket-ler de mevcuttur. İşte bizler mevzuata tam olarak uyum sağ-lamak için bunları yaparken, diğer firmaların hiçbir maliyete katlanmamaları haksız rekabet yaratıyor.

özüm nedirÇözüm basit aslında: Denetim Çevre ve ehircilik Ba-

kanlığı tarafından yapılan denetimlerin sektörün genelini kapsaması gerekiyor. yelerimiz çok ciddi maliyetlerle yatırımlar yaparak mevzuat koşullarına uymaya çalışırken, bu denetimlerin sektörün geneline yayılmaması nedeniyle

oma Dönemi’nden kalan tekniklerle üretim yapan ve hiç-bir çevre koşuluna, mevzuata uymayan firmalarla rekabet etmek zorunda kalıyorlar.

Çevre ve ehircilik Bakanlığı’nın 1 Nisan 2 1 tarihinde yayınladığı yazıyla 1 ilin valiliğine bu tür tesislerin çalışması-na izin verilmemesi kararı iletildi. Biz bu yazının gereklerinin yerine getirilmesi için uğraşıyoruz. Aslında mevzuata uygun üretim yapmayan tesisler için öngörülen cezalar yeterince yüksek. Bu nedenle sıkı denetim yapılması halinde mevzuat dışı üretim yapan kuruluşların faaliyetlerini bu şekilde de-vam ettirmeleri mümkün olmayacaktır.

Kireç kullanımının giderek yaygınlaşacağını öngördüklerini ve sektörün gelişimi konusunda umutlu olduklarını dile getiren Kireç anayicileri erneği Kİ aşkanı em elik, kirecin her zaman sanayinin vaz-

geçilmez hammaddelerinden biri olmaya devam edeceğini söyleyerek, anayi geliştikçe kireç kullanımı da artacak vurgusunu yaptı.

söyleşi


Bu yılı 2013 ile karşılaştırırsanız neredeyse aynı

diyebiliriz. Kısacası sektör 2014’te

bir büyüme göstermedi; 2015’te

de aynı kalır diye düşünüyoruz.


Türkiye, birçok sanayi ürününde olduğu gibi kireçte de gelişmiş ülkelerdeki k rlılık düzeyleri ya da kullanım alanları açısından daha geride kalmış durumda.

ünkü kireç bizde layık olduğu ilgiyi görmüyor


Kİ ın sektör içindeki konumu nedir KİSAD 1 yılında kuruldu ve bugün itibarıyla sektörü

yüzde oranında temsil ediyor. Derneğimizin üyesi olan sektörün büyüğü 12 firma, Türkiye’deki toplam . milyon tonluk kireç üretiminden, kendi ihtiyaçları için üretim yapan firmaların ürünlerini çıkarırsak, kalan miktarın yaklaşık 2 mil-yonunu üretiyor. Bu da pazar için yapılan üretimin yüzde

’ine denk geliyor. Kalan firmalar ise çoğunlukla merdi-ven altı diye tabir edilen, standart dışı üretim yapan firma-lar. Türkiye’de dünya standartlarında üretim yapan firmala-rın tamamı ise bizim üyemiz.

ektörün dünyadaki konumu üzerine neler söyle-mek istersiniz

Türkiye, birçok sanayi ürününde olduğu gibi kireçte de gelişmiş ülkelerdeki kârlılık düzeyleri ya da kullanım alanları açısından daha geride kalmış durumda. Çünkü kireç bizde

layık olduğu ilgiyi görmüyor. Örneğin, kirecin dünyada en yaygın kullanım alanlarından biri de killi zeminle-rin iyileştirmesi. Gelişmiş ülkelerde başta karayolları olmak üzere killi zeminlerin stabilizasyonunda kireç kullanılıyor. Karayolunun yapılacağı zemin, önce kuru ağırlığının yüzde ’ü kadar kireç kullanılarak stabilize ediliyor, ardından yol yapılıyor. Bu yöntem-le zemin iyileştirme maliyeti de büyük oranlarda düşüyor.

Ayrıca zemin iyileştirme yanında sıcak asfalt karışımlarına belli oranlarda kireç katılması halin-de asfaltın kalitesi de artıyor. Böylelikle hem yo-lun kalitesi yüksek, ömrü daha uzun oluyor hem de kamu kaynakları daha verimli kullanılmış oluyor. er yıl yeniden bakım yapmak zorun-da kalmıyorsunuz. Bu nedenledir ki, altyapısı çok gelişmiş olan ABD’de bile yılda üretilen 1 milyon ton kirecin yaklaşık 1 milyon tonu killi zemin stabilizasyonunda kullanılıyor. Ancak ne yazık ki, bu konulardaki uygula-malar Türkiye’de sıfıra yakın. Tüm bunlara rağmen üretim miktarı olarak gelişmiş ül-kelerle aynı ligdeyiz. Dünyada altıncı ya da yedinci sıradayız bu anlamda. KİSAD olarak hedefimiz, bu sıralamada daha da yükseklere çıkmak. Bu hedef doğrultu-sunda, belirttiğim gibi kirecin killi zemin-lerin stabilizasyonunda kullanılması, sı-cak asfalt karışımlarına kireç katılması ve ayrıca şeker sektöründe kullanılan kirecin kireç sanayicilerinden karşı-lanması gibi konularda da çalışmalar yürütüyoruz.

Dernek olarak Türkiye’de de bu uygulamanın yaygınlaştırılması için Ka-

rayolları Genel Müdürlüğü ile teknik şartname hazırlanması dahil birçok konuda iletişim ve bilgi alışverişi içerisindeyiz.

Kirecin genel olarak avantajları nelerdir Kirecin başta demir çelik olmak üzere birçok sektörde

kullanım alanı var. Çelik üretimi sırasında cüruf yapıcı mal-zeme olarak, her bir ton çelik için ile kilo arasında ki-reç kullanılması zorunlu. Böylece daha düzgün ve daha ka-liteli bir çelik üretilmiş oluyor. Çünkü kireci kattığınız zaman içindeki karbon ve kükürt miktarını düşürüyor. Kullandığınız hammaddeyi istediğiniz şekle sokabilmek için kirece ihtiya-cınız var.

Aynı şekilde inşaatlarda da vazgeçilemez bir yeri var kirecin. Kireçle karıştırılan sıvalar, duvarların nefes almala-rını sağlıyor. Örneğin tarihi binalarda kullanılan restorasyon harçları da kireçten yapılır. Çimento çok rijit bir malzeme olduğu için tarihi binaların yapısına uygun değil. Bu binalar esnek oldukları için deprem gibi doğal felaketler sırasında salınım yaparak, kendisini kurtarıyor. idrolik kireçten yapı-lan restorasyon harçları, tarihi binaların esnemesi ve hava almasında hayati bir rol oynar. Keza orasan harcı gibi tarihi harçlarda da kireç kullanılıyor.

Kirecin geleceğini nasıl görüyorsunuz Kullanımı yaygınlaşır mı

KİSAD olarak kireç kullanımının giderek yaygınlaşacağı-nı öngördüğümüz için sektörün gelişimi konusunda umut-luyuz. Kireç her zaman sanayinin vazgeçilmez hammadde-lerinden biri olmaya devam edecek sanayi geliştikçe kireç kullanımı da artacaktır. Ayrıca, karayolu ve demiryolu yapı-mından tutun, baca gazı desülfürizasyonuna, arazi stabili-zasyonundan inşaatlara kadar her alanda kireç tüketiminin artırılmasına yönelik birtakım projelerimiz var bu projelerin hayata geçirilmesi durumunda kirece olan ihtiyaç artabile-cektir.

Tabii özel sektöre de kendimizi iyi anlatmamız gerekiyor. Örneğin killi zeminlerdeki büyük şantiye alanlarında iş ma-kineleri çamur yüzünden rahat çalışamıyor. Bu iş için özel ekipmanları var oysa. İstenilen derinliğe, diyelim san-

Kirecin başta demir çelik olmak üzere birçok sektörde kullanım alanı var. elik üretimi sırasında kullanı-lıyor böylece daha düzgün ve daha kaliteli bir çelik üretilmiş oluyor.

ammaddeyi istediğiniz şekle soka-bilmek için kirece ihtiyacınız var.


time kadar toprağı eşeliyor ve kireci o şekilde toprakla karış-tırarak araziye seriyor. Ama Türkiye’de kirecin bu tür bir kul-lanımı yaygın olmadığı için o iş makineleri ya yok ya da çok az. albuki böyle bir uygulama, o şantiye alanını çamurdan kurtararak, konforlu bir çalışma zemini sunabilir. Maliyet de işin büyüklüğüne oranla çok düşük olacaktır. Dernek olarak amaçlarımızdan bir tanesi de bu tür uygulamaların varlığın-dan kamu ve özel sektörü haberdar etmektir.

Kireç deyince tek bir maddeyi mi anlamalıyız, yok-sa çeşitleri var mı

u anda iki tür kireç var. Kalsiyum oksit ve sönmüş olanı da kalsiyum hidroksit. ammaddemiz tek, o da kireç taşı. Madenden çıkarıldıktan sonra belli boyutlara küçültülüyor ve ardından fırınlanıyor. Fırınlandıktan sonra o parçalar kalsiyum oksit haline geliyor. Kirecin bu halini hammadde olarak belirli sektörlere satıyorsunuz. İkinci bir yol olarak da fırınlandıktan sonra kireci suyla tepkimeye sokarak söndü-rüyorsunuz , o haliyle ürün inşaat kireci haline gelmiş olu-yor. Onun alıcısı da başka sektörler elbette. Ama sonuçta şekli ve kullanım alanları farklı olsa da öz aynı. Aynı kireç taşından üretilen iki ürün söz konusu yalnızca. Bir de yo-ğunluk olarak farklılıklar var. TS n 1 standardında ül-kemizde yaygın üretilen ve yapıda kullanılan altı farklı çeşit Kalsiyum kireci bulunuyor

Sönmemiş Kalsiyum kireci , , İçeriği sırasıyla , , aO

Sönmüş Kalsiyum kireci S , S, S İçe-riği sırasıyla , , a(O )2

Tüketiciler ihtiyaçlarına göre bunlardan birini tercih et-mektedirler. Yüksek kalitede kireç tercih eden ya da daha hızlı reaksiyon olsun isteyen kullanıcılar kalsiyum oksidi olan kireci talep edebilirler.

Türkiye de kireç sektörü teknolojik açıdan gelişme-lere uyum sağlayabiliyor mu

KİSAD olarak hedefimiz, çevreye yönelik olumsuz etkile-ri minimum, hatta mümkünse sıfır olan temiz, sürdürülebilir bir üretim... Önümüzdeki dönemde, Çevre ve ehircilik İl Müdürlüğü’nün, kireç fırınlarının bacasından çıkan emisyon miktarını, normlara uygun mu değil mi diye online olarak izleyebileceği sistemler kurulacak. Bazı üyelerimizde bu sis-tem halihazırda var, yakında herkes için zorunlu olacak.

Ayrıca, fırın teknolojilerinde de gelişmeler aralıksız de-vam ediyor. yelerimizin yoğun olarak kullandığı aralel akımlı rejeneratif fırın teknolojisi en düşük yakıtla kireç üre-tebilen teknolojidir. retici firmalar fırınlardaki teknolojilerini geliştirdikçe biz de onları takip ederek, gerekli uyarlamaları yapıyoruz. Kısacası, sektörümüzü insana ve çevreye daha duyarlı olmaya yönlendiren dünyadaki bu tür teknolojik ge-lişmeleri bizler de Türkiye’de uygulamanın çalışmaları için-deyiz.

u yıl için planlanan önemli faaliyetleriniz neler ola-cak Katılmayı düşündüğünüz uluslararası bir etkinlik var mı

luslararası Kireç Birliği’nin ( nternational ime Assosi-ation A) düzenleyeceği dünya toplantısı bu yıl kim 2 1 tarihleri arasında İstanbul’da yapılacak. Sektörün ken-di içindeki gelişmeler ve tedarikçi tarafındaki teknolojik ve çevresel gelişmelerin küresel bazda paylaşıldığı ve aktarıl-dığı bir tür forum işlevi görüyor bu toplantılar. er yıl farklı bir ülkede yapılan bu zirve, aslında bir kez de yılında Antalya’da yapılmıştı. zun bir aradan sonra tekrar Türki-ye’de yapılacak bu toplantıda çıtayı şimdi biraz daha yuka-rıya taşıyarak, organizasyonu alnımızın akıyla tamamlamak istiyoruz. Çünkü ’nin üzerinde ülkeden 2 katılımcının geleceği bu zirvenin İstanbul’da yapılacak olması, özellikle paydaşlarımız açısından çok önemli. Biz kireç sanayicileri olarak söz konusu gelişmelerden zaten haberdarız ancak bu etkinlik dolayısıyla sektör paydaşlarımız, örneğin ekip-man üreticileri kendilerini uluslararası piyasalara tanıtma im-kanını bulacak. O açıdan Türkiye ekonomisinin önünü açan etkinliklerden biri olacak bu zirve.

Ayrıca, ODT ile Karayolları Genel Müdürlüğü’nün de katıldığı ortak bir projemiz var. Kirecin asfalta hangi oranlar-da karıştırılabileceğiyle ilgili bir çalışma bu. Bu çalışma so-nuçlandığında hem bir şartname çıkacak, hem de hocalar tarafından kullanıcı el kitabı yazılacak. Tabii çalışmanın bir de raporlanması olacak ve muhtemelen de oradan birkaç uluslararası bilimsel yayın çıkacak. ğer bu şartname haya-ta geçirilirse Tüm Türkiye’de kullanılan milyon ton asfal-ta kireç karıştırılması zorunlu olacağı için yaklaşık bin tonluk yeni bir kireç pazarı oluşacak. Biz bunu yarı yarıya başarsak bile sektörümüz yüzde 1 büyürken Türkiye’de uygulanan asfaltlar da daha uzun ömürlü hale gelecektir.

Kİ olarak hedefimiz, çevreye yönelik olumsuz etkileri minimum,

hatta mümkünse sıfır olan temiz, sürdürülebilir bir üretim... Kısaca-

sı, sektörümüzü insana ve çevreye daha duyarlı olmaya yönlendiren

dünyadaki bu tür teknolojik gelişme-leri bizler de Türkiye de uygulama-

nın çalışmaları içindeyiz.

söyleşi


KİSAD olarak kireç kullanımının giderek yaygınlaşacağını öngördüğümüz için sektörün gelişimi konusunda umutluyuz. Kireç her zaman sanayinin vazgeçilmez hammaddelerinden biri olmaya devam edecek.


kapak DOÇ. DR. AYDIN KAVAK

Zayıf zeminlerin

kireçile y

kapak


Killi zeminler, yüksek oranda su içerdikleri için özellikle yol çalışmalarında, başta

yolun taşıma gücünde olmak üzere birçok önemli soruna yol açıyor. u sorunlarla baş

etmenin en verimli ve ekonomik yolu ise zeminin kireçle iyileştirilmesi...


Kireç ile iyileştirme yüzyıllardır uygulanan bir yöntemdir. Tarihte

in seddinin altında, Efes Kral Yolu’nda dahi kullanılmıştır. Günümüzde ise kireç,

lı yıllardan itibaren dünyada yaygın olarak zayıf zeminlerin iyileştirilmesi için kullanılmaktadır.


nşaat faaliyetlerinde taban zeminin-deki zayıflık hem binalar hem de yol çalışmaları için birçok problem yarat-

maktadır. En problemli zeminler ise ge-nellikle killi zeminler ve kil içeren kısmen taneli taşıma gücü düşük zayıf zeminler-dir. Yüksek su muhtevasına sahip olan killi zeminlerde ise taşıma gücünde çok daha fazla problem oluşmaktadır. Bu tür zeminlerde taban zemini ihtiyaca göre belli bir derinlikte kazılarak atılmakta bu zeminin yerine kırma taş veya stabilize ocaklarından getirilen granüle dolgu mal-zemesi ile taban zemini iyileştirilmektedir.

Ancak bu çalışmalarda malzemelerin kazılması atılması ve dolgu malzemele-rin ocakta kırılarak taşınarak dolgu yapıl-ması ekonomik kayıplar oluşturmakta ayrıca çevreyi tahrip etmekte daha fazla makine ve kamyon kullanıldığı için egzoz gazı salınımını artırmakta ve yollarda aşırı trafik oluşturmaktadır.

Oysa bu tür zeminlerde ve uygula-malarda zemin kireç ile iyileştirilerek sağ-lam ve ekonomik bir taban zemini oluş-

turulabilmektedir. Zemin genellikle kuru ağırlığının yüzde 3-5 aralığında kireç ile iyileştirilerek klasik yönteme göre birçok işlem yerine kolay ve ekonomik olarak iyileştirilebilmektedir. Kireç ile iyileştirme yüzyıllardır uygulanan bir yöntemdir. Ta-rihte Çin seddinin altında Efes Kral Yo-lu nda dahi kullanılmıştır. Günümüzde ise kireç 1940 lı yıllardan itibaren dünya-da yaygın olarak zayıf zeminlerin iyileştiril-mesi için kullanılmaktadır.

Kireç ile kurutma Kireç su muhtevası yüksek zemin-

lerde stabilizasyon etkisi yanında zemi-ni kurutarak zeminin mukavemetini ve çalışılabilirliğini artırmaktadır. Kireç sta-bilizasyonu çalışmalarında ve kurutma işlemlerinde sönmüş kireç Ca OH 2 ve sönmemiş kireç CaO kullanılabilmek-tedir. Doğal zeminin su muhtevasının optimum su muhtevasının çok üzerin-de olduğu durumlarda sönmemiş kireç kullanılmaktadır. Sönmemiş kireç zemi-nin içindeki fazla su ile önce sönmekte

oç r Aydın KavakKocaeli Ünv. Müh.

ak. nşaa . B l. eo eknik B


daha sonra ise zemini stabilize etmektedir. zellikle İngiltere gibi kuzey ülkelerinde sönmemiş kireç daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Zeminin su muhtevasının azaltılması zeminin su muhtevasını optimum su muhte-vasına yaklaştırmakta ve mukavemetlerin artmasına yol açmaktadır.

Derin iyileştirme tekniklerinde Resim 1 de göste-rildiği gibi 7-8 metre derinliğe kadar kireçle iyileştirme yapmak mümkün olmaktadır. Yüzeysel çamurların ise kazılarak Resim 2 de gösterildiği gibi kireçle karıştırıl-dıktan sonra zeminin sağlamlaştırılması ve bir çalışma platformu oluşturulması mümkündür.

Kireç stabilizasyonu uygulamalarıYerinde iyileştirme yönteminde arazi çalışmaların-

da en üst tabakanın iyileştirildiği durumda zemin bir iş makinesiyle gevşetilmeli ve kireç ilave edilerek karıştırıl-malıdır. Resim 3 te gösterilen parçalayıp karıştırabilen bir makineyle yüzey zemin tabakası üzerine uygun oran-da kireç serilip makineyle yüzey zemini karıştırılarak parçalanabilir ve uygun bir kil - kireç - su karışımı elde edilebilir. Su muhtevası optimumdan küçükse arasözle su ilave edilmelidir. Uygun su muhtevasında kireç ile ka-rışmış zemin silindirlenerek gerekli sıkışma değerlerine ulaşıldığında işlem tamamlanmaktadır.

kapak



Arazi kireç stabilizasyonu uygulamaları dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Kireç ile zemin stabilizasyonu Kara-yolları nın teknik şartnamesinin 218 inci kısmında yer almak-ta ve uygulamanın teknik detayları şartnamede açık olarak tanımlanmaktadır. Bu konuda karayolları birim fiyatları da oluşturulmuştur.

Zeminlerin yerinde kireçle iyileştirilmesi çok önemli avan-ta lar sağlamaktadır. Klasik yöntemlerde zeminin kaldırılması ve yerine ocaklardan dolgu malzemesi getirilmesinde kazı yapılması malzemenin taşınması ve döküm bedeli öden-mesi ocaklardan malzeme alınması taşınması ve kontrollü dolgu yapılması gibi birçok maliyetli işlem söz konusudur.

Zeminlerin yerinde kireçle iyileştirilmesi ise çok daha ekonomik ve hızlı olmaktadır. Yerinde iyileştirme çevresel etki ve trafik için de çok önemlidir. Klasik yöntemle sürekli kamyonlar ve iş makineleri çalışmakta sürekli bir trafik ve egzoz gazı salınımı olmakta birçok ocak ihtiyacı ile çevre sü-rekli tahribat içinde olmaktadır.

Kireç stabilizasyonu uygulamasının kış aylarında malze-menin optimum su muhtevasının yüksek olduğu durumlar-da bile yapılabilmesi çalışılabilen gün sayılarını artırarak bü-yük bir avanta sağlamaktadır. Kireçle dolgu çalışmaları da diğer dolgu çalışmaları gibi şartnameler çerçevesinde belirli bir kalite kontrol sistemi içinde uygulanmalıdır.

a a a a ı

Zeminin kireçle iyileştirilmesinde çok daha ekonomik ve hızlı bir süreç söz konusu.

kapak


eminlerin basınç mukavemeti artıyor

Kireç stabilizasyonu killi zeminlerde silika ve alümi-naların kireç ve su ile reaksiyonları sonucu zeminde to-paklaşma katyon değişimi karbonatlaşma ve puzolonik reaksiyonlar oluşturmaktadır. Puzolonik reaksiyonlar ortamda kireç ve su olduğu sürece uzun dönemde de devam etmektedir. Tablo 1 de kireç ile stabilize edilmiş kaolin kilinin 10 yıllık kür süresi sonrasında serbest basınç mukavemeti değişimleri gösterilmektedir. Doğal kilin 100 kPa olan mukavemeti ilk bir ay içinde 1000 kPa a 10 yıl sonunda da 2700 kPa değerine çıkmaktadır. Aynı şekilde zeminin elastisite modülü de 7 MPa dan 362 MPa değe-rine ulaşmaktadır.

Kireç stabilizasyonu uygulamalarında zeminin plastik-lik özelliğinin keskin bir şekilde azalmasıyla birlikte zemin üzerinde daha rahat çalışılabilir mikro ölçüde daneli diye isimlendirilebilecek bir yapıya kavuşmaktadır. Killi zemin-lerin kireç ile stabilizasyonu sonrasında zeminin tipik geo-teknik özelliklerinde plastisite indisi keskin olarak düşmek-te geçirgenlik artmakta Proctor eğrisi düzleşmekte ve optimum su muhtevası artmaktadır. Yaş CBR deneylerin-de de yüksek artışlar sonucu zemin dolgu çalışmalarında kullanılabilir bir hale gelmektedir.

Deformasyon minimuma iniyor

Arazide yapılan uygulamalarda da kireç stabilizasyonu uygulamalarında çok başarılı sonuçlar alınmaktadır. Tablo 2 de Ankara Yukarı Yurtçu köy yolunda kireç stabilizasyo-nu uygulama öncesi ve sonrası zemin üzerinde uygulanan karşılaştırmalı plaka yükleme deneyi gerilme - deformas-yon grafiği verilmektedir Kavak Akyarlı 2007 . Bu grafik de kireç uygulanmadan yapılmış olan yolda yüksek bir yük altında maksimum 23-24 mm 15-17 mm kalıcı defor-masyonlar oluşurken aynı yükler altında kireçle stabilize edilmiş yolda 5 mm kalıcı deformasyon 1 ay sonra yapılan deneylerde ise bu değer 2 mm den az olarak bulunmuş-tur. Çalışmada kuru ağırlığın yüzde 5 i oranında sönmüş kireç kullanılmıştır.

Bu çalışmayla ilgili yapılan laboratuvar çalışmalarında kireç stabilizasyonu için en uygun kireç oranları PH meto-du ve Atterberg limitleri kullanılarak yüzde 5 olarak tespit edilmiştir. Bu oran özellikle yaş CBR değerleriyle de teyit edilmiştir. Yaş CBR deneylerinde 28 günlük kür sonunda yaklaşık yüzde 80 yaş CBR değerlerine ulaşılmıştır.

Kireç, yüksek oranda su içeren zeminlerde stabilizasyon etkisi

yanında toprağı kurutarak, zeminin mukavemetini ve çalışılabilirliğini

artırıyor.

‘Sektör nitelikli ürünlerle


sanayinin sesi


Nuh Yapı Genel Müdürü Halim Tekkeşin, inşaat teknoloji-lerindeki değişim nedeniyle kirece olan talebin düşmesine işaret ederken, pazarı büyütmenin yolunun inovatif ürünler

geliştirmek ve ihracatı öğrenmek olduğunu vurguluyor. Tüm çalkantılara rağmen sektörün geçmişten çok farklı bir

noktada olduğunu düşünen Tekkeşin, ürünlere dikkat çekerek, “Doğru yoldayız” diyor.

sanayinin sesi


KİSAD Dergi’nin Sanayinin Sesi başlıklı bu bölü-münde, her sayı, sektörümüzün ileri gelenlerinden bir ismin görüşlerine yer vereceğiz. İlk konuğumuz

Nuh Yapı Genel Müdürü alim Tekkeşin. Kimya Mühendisi Tekkeşin, çimentoyla başladığı iş yaşamına, kireç ve gazbe-ton üretimiyle devam ediyor. alim Tekkeşin, kireç sektörü-nün gerek teknolojik gerekse de ticari tüm ayrıntılarına vakıf bir profesyonel. Tekkeşin ile sektörün sorunları, potansiyel-lerini ve çözüm önerilerini konuştuk...

ayatın her alanında olduğu gibi iş hayatı da değişi-yor. izin açınızdan, özellikle sonrası Türkiyesi nde bu değişimin öne çıkan özellikleri nedir

Türkiye değişiyor, yaşam değişiyor, tabii onlarla birlikte kendi sektörlerimizdeki dinamikler de değişiyor. Örneğin bundan 1 yıl önce Türkiye’de hiç kimse mantolama ne-dir, enerji verimliliği nedir, verimlilik nedir gibi sorularla çok da ilgilenmiyordu. Ama bu konular günümüzün en önemli konuları haline geldi. Bizim genel olarak inşaat sektörü, di-namikleri çok yavaş bir sektördür. Betonun icadı 1 ’lere dayanır. O yıllardan beri betonarme binalar yapılır. Tuğla, in-sanoğlunun kullandığı en eski malzemelerden biridir. Keza kireç, tarihteki ilk yapı malzemesidir. Bundan dolayı bizim sektörde 2 yılda sektörün kaderini etkileyecek inovatif gelişmelerin olması biraz hayal. Ama bununla birlikte özel-likle üretim süreçlerinde teknolojik gelişmeler oluyor. Ken-di sektörümüz açısından söyleyecek olursam, Türkiye son 2 yılda bu teknolojik gelişmeleri takip etme açısından çok yol aldı. (1 kilogram kireç üretmek için harcadığınız kalori 12 1 ’lerden kalorilere düştü. Kurulan yeni fırınlar, daha verimli, daha dinamik, daha büyük, daha az tüketerek daha çok üretimi daha az insanla yapıyor.)

İnovasyonda da son 1 yılda güzel işler yapıldı. Ör-neğin biz geçen yıl gaz betonda Termoküp adını verdi-ğimiz çok güzel bir ısı yalıtım plakası geliştirdik. T BİTAK destekli bir projeydi bu. Bu plaka yanmadığı gibi nefes de alıyor. e de oldukça hafif. stelik ısı yalıtım katsayısı da konvansiyonel mantolamada kullanılan malzemelerle aynı düzeyde. Tabii ki çok da nitelikli bir ürün ayrıca. Çimento gibi kendini çok fazla geliştiremeyen bir sektörde bile Nuh

Çimento olarak Ar Ge projesi anlamında iki yeni ürün ge-liştirdik. Bunlardan biri petrol kuyularında kullanılan petrol çimentosu , diğeri de tünellerdeki mikro kırıkların oluşması-nı önleyen mikro çimento ydu. Kısacası Türkiye inovasyon konusunda iyi yolda diyebilirim.

Bir de ihracatı öğrendik. Artık dünyanın her yerinde varlık gösterebiliyor, farklı müşterilerin ihtiyaçları doğrul-tusunda ürünler geliştirebiliyoruz. Buna örnek olarak da Nuh Yapı’nın geçen yılki usya, krayna ihracatını örnek gösterebilirim. Buradaki kireç fabrikamızdan, krayna ve

usya’da beş farklı gaz beton fabrikasının nitelikli kireç ih-tiyacını karşıladık. stelik de her biri için özel. ürünler geliş-tirerek... Yaklaşık 1 bin tonluk bir ihracattı bu. Dolayısıyla, hem ürünü geliştirebilmek hem lojistiği halledebilmek hem de ticareti öğrenebilmek, Türkiye’nin geldiği noktayı göste-riyor.

İhracat söz konusu olunca uluslararası konjonktür de önemli. Bizim yapı malzemeleri ihracatımızın çoğunluğu kendi bölgemize olduğu için komşu ülkelerdeki olumsuz gelişmelerden biz de etkileniyoruz. Yunanistan’daki kriz, Bulgaristan’daki kriz, Gürcistan’daki çalkantılar, usya ve

krayna’nın birbirine girmesi, rak ve Suriye’deki iç savaş gibi gelişmeler bizi üzüyor. Ama bir gün bu sorunların aşıla-cağına ve gerek ülkemizin gerekse şirketimizin çok daha iyi noktalarda olacağını biliyoruz.

Kireç sektörünü genel olarak nasıl değerlendirirsinizKireç sektörü, Türkiye’deki en dağınık sektörlerden biri.

oğrafyalar farklı, kapasiteler farklı, yapılar farklı... Ayda bir kamyon kireç üreten de var, ayda 1 kamyon üreten de. Örneğin bizim gibi ya da ntegre veya Karkim gibi kurum-sal şirketler de var, daha küçük sermayeyle, bireysel olarak yürütülen şirketler de... Ama bir de resmen doğayı katleden, yamaç ocağı denilen tesislerde üretim yapan şirketler var. Sonuçta o kadar çeşitli aktörlerin olduğu bir sektör ki, reka-bet bile doğru düzgün bir rekabet değil bu sektörde. Çünkü bizim gibi kurumsal firmalarda bir fabrika varsa o fabrikanın müdüründen bekçisine birçok çalışanı var, doktoru, iş gü-venliği, servisi, kaliteli yemeği, tam maaş üzerinden yatan sigortası ve vergisi var. Bunların hepsi bizim için artı maliyet demek. Bu tuhaf mozaiğin içinde rekabet etmek çok zor.

stelik biz bu üreticilerle aynı pazara hitap ediyoruz. Nite-kim bazı büyük, kurumsal müşteriler rekabet ortamı yarata-bilmek için kireç ihtiyaçlarını onlardan karşılıyor. vet bir re-kabet ortamı oluşuyor ama bu, bizi üzen bir rekabet oluyor.

Fakat şimdi dernek olarak bazı güzel projelerimiz var. O projelerdeki temel amaç o küçük firmalarla rekabet etmek değil, pazarı büyüterek, rekabeti azaltmak. Yani talebi can-landırmak istiyoruz. Mesela asfaltın içine kireç karıştırılması projesi bunlardan biri. Bu proje hem ülkemiz hem de şirket-lerimiz için hayırlı ve doğru bir proje. ğer bu projeyi hayata geçirebilirsek, Türkiye’deki kireç pazarı ikiye katlanır. Böyle-ce rekabet de daha az olur..

İhracat söz konusu olunca ulusla-rarası konjonktür de önemli. izim yapı malzemeleri ihracatımızın ço-ğunluğu kendi bölgemize olduğu

için komşu ülkelerdeki olumsuz gelişmelerden biz de etkileniyoruz.

sanayinin sesi


sanayinin sesi

28 yaşında fabrika müdürü

oldu 1971’de Çankırı’da doğdu. İlk, orta ve lise

öğrenimini Çankırı’da gördü. Kendi ifadesiyle, küçük ve sevimli bir kentte büyümenin keyfini yaşadı. Çankırı Lisesi’nden mezun olduğu 1987 yılında kentte dersane bile yoktu. Ama okuduğu sınıftan neredeyse herkes iyi üniversitelere girer-ken, o da ODTÜ Kimya Mühendisliği’ni kazandı. Eğitimini tamamladıktan sonra profesyonel iş ha-yatına 1995’te Nuh Çimento’da başladı. Birkaç yıl üretimde çalıştı, ardından kalite kontrol bö-lümüne geçti. 28 yaşındayken de Nuh Yapı’nın kurulmasıyla Çorlu’daki fabrikaya fabrika mü-dürü olarak atandı. Evlendi, bir oğlu oldu. Daha sonra 2007’ye kadar Nuh Yapı, Nuh Beton, Nuh Çimento gibi grup şirketlerinde; üretim, bakım, kalite kontrol, iş geliştirme ve strateji bölümlerin-de müdür olarak görev aldı. 2007 yılında gruptan ayrılarak, AS çimento fabrikasına Genel Müdür Yardımcısı oldu Daha sonra kulvar değiştirerek enerji sektörüne girdi ve Çinli bir firmanın Türkiye temsilciliğini yürüttü. Toplamda dört yıl süren bu ayrılığın ardından Genel Müdür Nuh Yapı’ya geri döndü.

sanayinin sesi


Kireç ve çevre ilişkisi hakkında neler söylersinizÇevresel sıkıntılarımız hep var zaten. Özellikle Marma-

ra’daki üreticiler için ocak ruhsatları almak inanılmaz zor. Bacalarımızdaki online analizörler ile saniye saniye takip ediliyoruz. Bunlar aslında güzel ve olması gereken şeyler ama bize yapılanın herkese yapılmasını istiyoruz. Yani bana bakıyorlar, ama başka üreticilere bakmıyorlar. Tabii biz asla kurumsal, büyük firmalar kalsın diğerleri elensin demiyoruz ama sen de bizim standartlarımıza gel diyoruz bizim gibi yakıt kullan, vergi öde, çevreyi koru, işçinin sigortası-nı öde ... O zaman böyle bir rekabet olmayacak, çünkü bu düzeyde fiyatlar oluşmayacak, o zaman da kendilerini yeni-lemek zorunda kalacak, daha verimli çalışır hale gelecekler. Bu da ülkenin kazancı olacak.

Nitekim T BİTAK’ın, Türkiye’deki yapı malzemelerine yönelik olarak Sanayi Bakanlığı’na bir rapor olarak sunmak üzere da bu konularla ilgili bir çalışması oldu. Kireç sektö-ründe özellikle yakıt tüketimi ve enerji kullanımıyla ilgili bir çalışma yaptı. Sanırım daha yayımlamadı ama orada görü-lecektir ki, fırınların hacimleri büyürse hem daha az enerji tüketirsiniz hem doğaya daha az zarar verirsiniz hem de kontrolü kolay işletmeler haline gelirsiniz. T BİTAK’tan ge-len dostlarımıza da söyledik bunları, devlet gerekirse bu işletmelere kredi versin, bir bölümünü hibe etsin. Sonuçta bir şekilde doğaya daha az zarar veren, daha kaliteli üretim yapan bir sektör haline gelsin kireç sektörü.

Türkiye de kireç tüketimi, ekonominin gelişimine pa-ralel olarak artmıyor. e yapılmalı

Çünkü Türkiye’de kirecin kullanımı değişiyor. Daha 2 ’li yılların başında, örneğin bizim fabrikamız, toplam ürününün yüzde ’ini, kara sıva tabir edilen inşaat mal-zemesinin üretiminde hammadde olarak kullanılmak üzere inşaat sektörüne veriyordu. Tabii ülke değişti, yapı malze-melerinin kullanım şekli özellikle Marmara’da çok değişti. Tuğla yerine gaz beton gelince, duvarlar daha ince saten-

lerle, alçı sıvalarla kaplanır oldu. O zaman da kirecin tüketi-mi hızla düşmeye başladı. Onun dışında endüstride kirecin kullanımı da başta demir çelik ve arıtma olmak üzere zaten belli düzeylerde. Çünkü o sektörlerde bir gelişme yok Türki-ye’de. Dolayısıyla kirece olan toplam talep sürekli düşüyor. O zaman size iki yol kalıyor ya inovatif ürünler geliştirecek-siniz ya da ihracat yapmayı öğreneceksiniz.

ükürler olsun, Nuh Yapı bu değişime uyum sağlaya-bilen bir yapıda. Yalnızca biz değil, rakiplerimizin de bu ge-lişmelere uyum sağladığını düşünüyorum. Deniz kenarında olmamız ve Nuh Çimento’nun liman imkanlarından yarar-lanabilmemiz, ihracat şansınızı diğerlerinden bir adım öne çıkarıyor. Bu nedenle geçen yıl bizim için çok keyifli geçti. Toplam satışlarımızın yüzde 1 küsurunu ihraç edebildik. Bu yıl belki o rakamları yakalayamayacağız ama birkaç yıl içinde yüzde 2 2 ihracat oranlarına ulaşabileceğiz. Bu bağlamda kurların yükselmesi bize hem negatif hem de po-zitif etki yaratıyor. İhracat açılıyor gibi gözüküyor dolarlar, eurolar almış başını gidiyor ama bizim temel girdimizin yakıt olduğunu da unutmamamız lazım. Yakıtımız olan petrokok kömürünün de yurt dışından geldiğini düşünürseniz, bir eli-nizle aldığımızı diğer elimizle veriyoruz. Anlayacağınız, her gün bir başka macera yaşıyoruz biz kireç sektöründe. Nuh Yapı olarak kireç, ciromuzun üçte birini ama enerjimizin üçte ikisini alıyor diyebilirim.

Tüm bu devingenlik içinde sizce Kİ sektör için ne ifade ediyor

Ben KİSAD’ın Türkiye’deki tüm kireç sektörünü kapsa-masını istiyorum. Sektör için bir çatı olmasını gerektiğini düşünüyorum. iyasaya sürülen kirecin yüzde ’ini bizim üyelerimiz yapıyor ama sayıya vurduğumuzda bu oran yüz-de 12’ye düşüyor. Çünkü öbür tarafta civarında daha üretici var. Bence bizim sıkıntımız burada. Derneğimizin ana hedefinin tüm bu üreticileri kapsama alanına almak olması gerektiğini düşünüyorum. Biliyorsunuz, derneklerin temel amacı pazar açma, Ar Ge, inovasyon, işbirliği, kamuda lobi gibi etkinliklerdir... Tüm bunlarda iyi işler çıkarıyoruz ve doğ-ru yoldayız. Ama tüm sektörü kucaklamak anlamında biraz burjuva mı kalıyoruz ya da ya da elit mi diyelim, kurumsal mı diyelim, doğru kelimeyi tam bulamıyorum o noktada. Bu da bizlerin, kendilerini diğerlerinden farklı gören üreticiler gibi algılanmamıza yol açıyor. albuki öyle değil. Geri kalan

arkadaşımızın da bizimle olmasını istiyoruz. Dolayısıyla KİSAD’ın öncelikle Türkiye KİSAD haline dönüşmesi ge-rekiyor. Yalnızca büyük üreticilerin değil, kireç üreten tüm insanların birliğini temsil eden bir dernek olmasını arzulu-yoruz. Genelde, KİSAD olarak güzel işler yapıyoruz ama bu birlik konusundaki pozisyonumuzu güçlendirmemiz lazım.

e zaman olabilir böyle bir birlikBu durumun kökenleri yıllar öncesine dayanıyor. Bu-

gün, yarın, haydi gelin birleşelim dediğinizde hemen

evresel sıkıntılarımız hep var zaten. zellikle Marmara daki üreti-ciler için ocak ruhsatları almak ina-nılmaz zor. acalarımızdaki online analizörler ile saniye saniye takip ediliyoruz. unlar aslında olması

gereken şeyler ama bize yapılanın herkese yapılmasını istiyoruz.

sanayinin sesi


uh Yapı rünleri özellikle r e ye verdiği önemle dikkat çekiyor. Yeni r e projelerinin müjdesini de veren enel Müdür Tekkeşin, bu projeler hayata geçtiğinde sektörün allak bullak olacağını savunuyor.

olabilecek bir iş değil. Ama bu işe gönül koymamız lazım. Biz zamanında onları eleştirmişiz, keza onlar bizi eleştirmiş, sonuçta aramızda bir mesafe oluşmuş. Ama şimdi bu me-safenin kaldırılması için çabalıyoruz. Çünkü KİSAD üyeleri olarak bizler birer kurumsal yapının içinde olsak da aslında hepimiz kireçciyiz sonuçta. Bu kadar basit ğer bu birliği sağlayabilirsek, çok daha başarılı projelere imza atabilece-ğimizi öngörebiliyorum. stelik bu birliğin, küçük üreticile-rin gerçek birer sanayi kuruluşu olmasına hizmet edeceği için asıl onların yararına olacağını düşünüyorum.

Dernek olarak, doğru işleri birlikte yapalım, herkesin eşit ve adil kullanabildiği havuzlar, kaynaklar oluşturalım, bu kaynakları özellikle ihtiyacı olan şirketlere aktaralım şeklinde bir düşüncemiz var. Onlar da kendilerine çeki düzen versin, 21. yüzyılın Türkiyesi’ne yakışır bir sektör olalım istiyoruz.

uh Yapı rünleri hakkında neler söylemek istersi-niz ektör içindeki konumu nedir

Çalışmaktan mutlu olduğum, gurur duyduğum bir şir-ketim var. Bir farkımız olduğunu düşünüyorum. er zaman daha iyiyi, daha güzeli bulmaya çalışan muhteşem bir eki-bim var. er yıl taşın üstüne taş koymayı hedef haline getir-miş bir şirket bu. Gaz beton fabrikamızın bin m olan kapasitesi bugün binlerde çalışıyor ama o bile bize yet-miyor. erimlilik ve modifikasyon çalışmalarıyla o hale gel-di bu fabrika. Gazbetonun yanı sıra kireçte de birçok farklı ürün geliştirebiliyoruz. Ar Ge’si, üretimi, pazarlaması, satı-

şıyla, daha ucuza, daha çok nasıl üretirim, bu ürünü daha kaliteli nasıl yapabilirim, daha iyi bir fiyata nasıl satabilirim diye düşünen bir ekiple çalışmak çok keyifli. kibimizi o hale getirebildiğimiz için de mutluyuz.

Orta boy bir şirketiz, çok da büyük değiliz. Geçen yıl 2 milyon lira ciromuz vardı, inşallah bu yılı 1 milyon lirayla kapatırız. Tabii en önemlisi kârlılık. e onu da başarıyoruz.

er yıl biraz daha yukarıya gitmek, her yönetim kurulu top-lantısında bu ay da rekor kırdık demek hoşumuza gidiyor. Dünkü toplantıda yine iki üç rekor söyledik. er ay mutlaka bir şey söylüyoruz ya üretimde en iyi rakamı yakalıyoruz, ya kârlılıkta en iyi oranı, ya satışta en iyi veriyi, ya yeni bir pa-zar bulmada ya da yeni bir ürün geliştirmede sevindirici bir gelişmemiz oluyor. Bizi ayakta tutan da işte bu dinamizm. 2 11 yılındaki verilerle şimdiki verilere baktığımızda kârımızı sekiz misli artırmışız. Bu bir ekip oyunu. Bu sürecin arka-sında da bu 2 kişilik takım var. imdilerde çeşitli Ar Ge projelerimiz var, ciddi miktarlarda kaynak aktardığımız... Bu projeler hayata geçtiğinde, birçok sektör allak bullak olacak diyebilirim. Biraz zamana ihtiyacımız var sadece.

u işi yapmıyor olsaydınız, sizce nerede olurdunuzÇocukluk yıllarımdan beri alıp satmak meraklı olduğum

bir alan. Bu nedenle ticaretle uğraşıyor olabilirdim. Ama asıl olarak pilot olmak isterdim. çmak ve farklı coğrafyalarda bulunmak en büyük arzum olmuştur hep.

sektör analizi

a ay y


Kireç sektörü, çeşitli sorunlara rağmen sektör gelişmesini

sürdürüyor. ar olan kapasiteye yeni yatırım ve tevsi edilen

tesisler aracılığıyla yaklaşık yüzde ilave yapılmış durumda.

elişmeler, sektörün kendini geleceğe hazırladığını gösteriyor.

Yeni yatırımların ileri teknoloji kullanılarak gerçekleştirilmiş

olması ise umut verici.

Türkiye de kireç sektörü modern sanayi kuruluşla-rı sanayileşmeye çalışan orta ölçekli işletmeler ve 150 yıl öncesinden kalma yöntemlerle üretim yapan

kuruluşlardan oluşan karma bir bileşime sahip. Yaklaşık 400 milyar lira büyüklüğünde bir cirosu olan sektörde yalnızca kendi ihtiyacı için üreten başta demir çelik olmak üzere çe-şitli endüstri kuruluşları bir kenara bırakıldığı takdirde 250 milyar liralık bir pazar büyüklüğü söz konusu.

Kireç sektörünü anlamak açısından en doğru ayırım pazar için üretim yapanlar ve kendi ihtiyacı için üretim ya-

panlar şeklinde olabilir. Soda sanayi demir çelik ve şeker endüstrilerindeki firmalar genellikle üretim süreçlerinde ara ürün olarak kullanmak üzere kendi ihtiyacı olan kireci kendi-leri üretiyor. Bu firmaların üretim miktarı toplam ülke üretimi-nin yaklaşık yüzde 40 ına karşılık geliyor.

sektör analizi

a ay y


İhracat yavaş artıyorKireç sektörün niteliği ve maliyet - fiyat dengesi nede-

niyle uzak mesafelere gönderilmesi pek verimli olmayan bir ürün. Bu nedenle denizyoluyla yapılan bazı örnekler dışında kireç sektöründe ihracat da sık rastlanan bir durum değil. Toplam üretiminin ancak yüzde 1 - 1 5 lik bir bölümü ihraç edilebilen kireç ağırlıklı olarak Kıbrıs İsrail Mısır Romanya gibi ülkelere deniz yoluyla ulaştırılıyor. nümüzdeki yıllarda bazı doğu Avrupa ve Kuzey Afrika ülkelerine de kayda değer satışların yapılması imk nı doğmuş durumda.

İnşaatta düşüyor, endüstride yükseliyorTürkiye de kirecin inşaat sektöründeki kullanımı aslında

geleneksel olarak en temel kullanım alanı olmasına rağmen sürekli düşüyor. Endüstriyel kullanımdaki artış ise yavaş ya-vaş inşaat sektöründeki düşüşü karşılamaya başlıyor. Son beş yılda düzenli olarak yüzde 5 seviyelerinde büyüme gös-teren kireç sektörü 2014 yılında çelik sanayisindeki dalga-lanmaların etkisiyle ancak bir önceki yılın seviyesini koruya-rak dönemi kapatabildi. 2015 yılında da aynı şekilde kayda değer bir büyüme yaşanması pek beklenmiyor.

T K K K T T

Yıllar 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Kireç retimi 2.877 3.225 3.819 4.621 4.400 4.442


sektör analizi

Kireç sektörünün vizyon ve hedefi ülke kalkınmasına katkıda bulunmak olarak özetlenebilir. Kirecin tüm

dünyada yaygın olarak kullanıldığı alanlardan olan ve ülke-mizde henüz yeterince yaygın olmayan çevre teknolo ileri ve killi zeminlerin kireçle ıslahı konularında dünya ortalamaların-da bir kullanım oranı sağlanarak daha temiz bir ülke daha sağlam ve ucuz yol yapımı sektörün en önemli hedeflerin-den biri konumunda. Sıcak asfalt karışımlarına kireç katıl-ması pro esi de önemli bir imkan olarak gündemdeki yerini

koruyor. Bunları gerçekleştirmek için daha çok Ar-Ge pro esi yapmak ve bilimsel kuruluşlarla işbirliğini artırmak gerekiyor.

Bu hedeflere ulaşılabilirse evrensel norm ve standartlar gözetilerek iş güvenliği kurallarına göre çağdaş teknolo iler-le yapılan çevreye duyarlı ve yasalara saygılı bir üretim ger-çekleştirilmiş olacak. Bunun yanı sıra ürün ve hizmette kalite anlayışının yerleşmesi sağlanacak haksız rekabet ve kayıt dışılığın ortadan kalkması ve sektör temsilcilerinin arasında etkin bir işbirliği sağlanacak.

Kire in ki Temel Kullanım Alanında ıllara öre eği meler

ıllar 2010 2011 2012 2013 2014

1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde1000T 1000T 1000T 1000T 1000T Yüzde 1000T Yüzde 1000T Yüzde

İnşaat 600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00600 18.60 500 15.51 760 16,45 680 16,00 700 16,00

Sanayi 2664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,002664 71.32 2.448 75.90 3.281 71,00 3.113 71,00 3.142 71,00

ala ın iç olmama ı i ra a ın i e o lam re imin y zde 1. gibi çok d ş k bir oranda olma ı nedeniy-

le kireç ek r n rekabe g açı ından anlamlı bir değerlendirme olanağı bulunmuyor. n ak ek re ge-nel olarak bakıla ak olur a o lam re imin modern eknolo i kullanılarak ya ılan b l m y zde 8 d zey-

lerinde. Bu b l m modern e i lere a i olan kireç anayi i kuruluşları ile kendi i iya ı için re im ya an

diğer end ri kuruluşları ara ından re iliyor. eri kalan y zde 2 i e şu an geçerli olan ari

me zua ye erin e uygulan a re im ya amaya ak

durumda olan kuruluşlar a gerçekleş iriliyor. Sek r n bir kı mındaki bu za iye me zua a uygun kireç re en anayi kuruluşlarını da a modern e re ken ya ırımları

ya mak an alıkoya ak iddi bir ak ız rekabe zemini yara ıyor. n ak m bunlara rağmen ek r gelişme i-ni rd r yor. ar olan ka a i eye yeni ya ırım e e i edilen e i ler ara ılığıyla yaklaşık y zde 2 i arında bir ila e ya ılmış durumda. elişmeler ek r n ken-dini gele eğe azırladığını g eriyor. eni ya ırımların ileri eknolo i kullanılarak gerçekleş irilmiş olma ı i e kireç ek r n n gele eği açı ından umu eri i.

Kurulu kapasite . 2. ton sönmemiş kireç

retim (2 1 ) . 2. ton sönmemiş kireç

Kapasite kullanımı Yüzde ,


sektör analizi

Sektörün endüstriyel boyutta üretim yapan kuruluşla-rını bünyesinde toplayan Kireç Sanayicileri Derneği

KİSAD 1987 yılında kuruldu. Derneğin Türkiye nin çe-şitli bölgelerinden 12 sanayici kuruluş üyesi bulunuyor.

KİSAD ın hedefi kireç üreten kuruluşlara ve men-suplarına mesleki sosyal teknik ekonomik yönden yol göstermek kireç ticaretinin meri kanunlar yönetmelikler ve mesleki ahlak kurallarıyla kamu yararına uygun bir biçimde yürütülmesine yardımcı olmak şeklinde özetle-nebilir.

Derneğin üretilen kireç çeşitlerinin gerek Türkiye de gerekse Avrupa Birliği nde kabul edilen standartlar içe-risinde kalmasını sağlamak ve üyelerini ilgili yurt içi ve yurt dışı kuruluşlar nezdinde temsil etmek gibi tüzük gereği görevleri bulunuyor. Dernek bu görevleri yerine getirirken çeşitli eğitim faaliyetleri ve konferanslar dü-zenlenmekte birçok kuruluş nezdinde girişimlerde bu-lunmakta ve çok geniş bir kullanım alanı bulunan kirecin tanıtımını yapmakta...

Kireç sektöründe toplam üretimin yüzde 20 lik bö-lümünü gerçekleştiren fabrikalar geçerli mevzuat

uygulanırsa üretim yapamaz duruma düşecek halde. Bu durum sektörde var olan haksız rekabetin boyutu-nu açık bir şekilde ortaya koyuyor. Kireç sanayicileri aslında çok geniş bir kullanım alanına sahip olan ürün-lerini üretir ve pazarlarken aşağıdaki genel sorunlarla uğraşmakta:

1. Var olan mevzuatların uygulanamaması ve haksız re-kabet yaratan zeminlerin ortadan kaldırılamaması

2. İnşaat pazarındaki kireç kullanımı konusunda alçı ve yeni ürünler nedeniyle ortaya çıkan daralma

3. Birçok sanayi kuruluşunun kendi ihtiyacını kendisinin temin etmesi

4. kireç sektörünün sanayi ve çevre alanındaki konu-munun dünyadaki genel eğilimlere benzer bir düze-ye ulaşmasının önündeki bürokratik ve geleneksel engellerin ortadan kaldırılamaması.

a ay a ı

ÇinABD

indistanusya

Brezilyaaponya (Yalnızca

Almanyaİtalya

TürkiyeFransakrayna

İranBelçika

AvustralyaomanyaKanada İspanyaolonya

Bulgaristanİngiltere

ietnamSlovenya

Güney Afrika

Diğer lkeler

Dünya Toplamı

2 ,1 ,1 ,11,

,,,,,,,,

2,2,12,1,1,1,1,1,1,1,1,

1,

,(Kaynak: ABD, Geological Survey, Ocak 2 1 )

ya

(2014)(bin ton)

a a


Adaçal Endüstriyel Mineraller Genel Müdürü Muharrem Kaplan, firma olarak “kirece nasıl katma değer katılabilir arayışının sonunda üretiminde karar kıldıklarını vurguluyor. irma artık kirecin yanı sıra Türkiye’nin ilk ve tek endüstriyel PCC üreticisi konumunda.

a ka ta ıtımı ADAÇAL

a a


a ka ta ıtımı

Türkiye’nin kurumsal kireç üreticilerinden “Adaçal Endüst-riyel Mineraller aynı zamanda ülkemizin ilk ve tek PCC Precipitated Calcium Carbonate üreticisi. Kirecin fab-

rikanın çevresindeki yaklaşık 300 kilometrelik bir alana fizibıl olarak satılabildiğini daha uzak mesafelerin ise kireçteki mali-yet - fiyat dengeleri açısından makul olmaktan çıktığını düşünen firma genel müdürü Muharrem Kaplan bu nedenle konuyla ilgili olarak çeşitli arayışlara girmiş ve sonuçta kireçten PCC üretmenin hem şirket açısından hem de ülke çıkarları açısından doğru bir yol olduğuna kanaat getirmiş. Kombassan Yönetim Kurulu nun da desteğiyle PCC yatırımı gerçekleşmiş.

İhraç edilebilir nitelikte bir ürün olan PCC bu özelliği dolayı-sıyla kirecin satışındaki kısıtları aşarak Adaçal a önemli bir avan-ta sağlamış.


Kİ ergi nin abrika Tanıtımı

bölümü için Adaçal Endüstriyel Mineraller’in ilginç

öyküsünü, Muharrem Kaplan la görüştük...

iz Türkiye nin endüstriyel ölçekli ilk ve tek üreticisi oldunuz. asıl bir ürün PCC?

PCC nin çöktürülmüş kalsiyum karbonat ya da sentetik kalsit gibi isimleri de bulunuyor. Bu ürünün birçok avanta ı var: Normalde 100 ton kalkerden kireç taşı 58 ton kireç elde ediliyor bunun 42 tonu ise karbondioksit olarak atmosfere karışı-yor. PCC nin en önemli özelliği ise hammaddesinin kireç olması. Bu ürün kireç ve bacadan elde edilen karbondioksitin reaktörde tepkimesinden üretiliyor. Dolayısıyla çevreci bir ürün. PCC ayrıca burayı da bir kireç fabrikası olmaktan çıkarıp entegre bir tesise dönüştürmüş oldu. PCC yatırımına biz 2009 da başladık 2010 yılında da devreye aldık. Bu kalitede bir ürün için Adaçal Kireç faturası kesmek istemediğimiz için de ismimizi Adaçal Endüstriyel Mineraller olarak değiştirdik. Bu bizim kireçten çıktığımız anlamına gelmiyor elbette. Kireç bizim merkezimizde olan bir ürün. Ama ki-rece nasıl pazar açarız nasıl katma değer yaratabiliriz bunun çabası içindeyiz. PCC yatırımıyla yeni bir kulvar açmış olduk ve şimdiye kadar yalnızca ithal edilen bir ürüne yerli üretim olarak cevap verdik. Bu ürünü genellikle boya ve plastik sektörlerine ham-madde olarak veriyoruz. Ama ihracat imkanlarını yaratmış olmamız nedeniyle esas hedefimize de ulaştık diyebilirim.

O zaman bu fabrikada iki ayrı ürün üretiliyorŞu anda biz PCC üretmekle aslında başka bir fabrika kurmuş oluyoruz ama ham-

madde kireç olduğu için bu denklemde mevcut tesisimizin bir parçası olarak görüyo-ruz. Böylece aynı fabrikada üç alanda faaliyet göstermiş oluyoruz. Kireç taşı hazırlama kireç üretimi ve PCC üretimi... Bizim firma olarak ülke genelindeki mevcut akışa uy-mak değil dünya klasmanında bir oyuncu olmak ve bir marka üretmek yönünde bir strate imiz var. PCC üretimi bu bağlamda bize çeşitli artılar kazandırdı teknolo ik bir ürün olduğu için eleman kalitemizi işletme kapasitemizi rekabet gücümüzü olumlu yönde etkiledi.



iraz geriye dönecek olursak fabrikanızın kuruluş öyküsü nedir

Fabrikamız bir Kombassan Holding kuruluşu. Bizim Emir-dağ yöresi gurbetçiler açısından yoğun bir bölge. Kombas-san ın yurtdışındaki ve buradaki ortakları kendi bölgelerine bir yatırım yapılarak istihdam yaratılmasını arzu ediyordu. Holding yöneticileri analiz sonuçlarının da teyit ettiği üzere bölgemizdeki kireç taşının yüksek kalitesi nedeniyle yapıla-cak yatırımın bir kireç fabrikası olmasına karar verdi. 1998 de fabrikanın temelleri atıldı. 2000 yılında kireç fabrikası olarak üretime başladı 2011 de ise PCC yatırımının devreye girme-siyle birlikte ticari hayatımıza ikinci bir ürünü katarak devam ediyoruz.

Biz 2009 yılına kadar kireç taşını taşerondan alıyorduk. PCC yatırımıyla birlikte seçimli madencilik kriterleri açısın-dan kalitenin yönetilmesi çok daha önemli bir hale geldiği için üretimin bu aşamasını da kendimiz üstlenmeye karar verdik. 2009 yılında kırma ve eleme ekipmanını kurarak kal-ker üretimini de bünyemizde gerçekleştirmeye başladık. Şu an için ben fabrikamızı piyasa şartlarından çok daha vasıflı bir pozisyonda görüyorum.

İşletme şartları açısından da verimli bir noktadayız. Çün-kü kalker sahamız hemen fabrikamızın arkasında entegre bir yapımız var bölgemize hitap ediyoruz elemanlarımızı kendimiz yetiştirdik şu anda fabrikamızda sorumluluk almış olan insanlar fabrika ilk kurulurken görev almış insanlar. Böylelikle onlar da kariyerlerinde bir yükselme yaşadıkları

için hepimiz mutlu olmuş durumdayız. Fabrikamızı inceleyen herkes inovasyona gelişmeye teknik çalışmalara ve kalite-ye ne kadar önem verdiğimizi gözlemleyebilir. Çünkü üstün cihazlarla donatılmış kapsamlı bir laboratuvarımız var.

Teknik özellikleri nedir fabrikanızın Kireç üretiminde ısı geri kazanımı ve yakıt sarfiyatının

düşüklüğü üretim kalitesinin yüksekliği açısından önemli bir konu. Biz çift şaftlı dikey akışlı ve ısı geri kazanımlı bir fırın kullanıyoruz. Şu anda kireç üretiminde kullanılan en verimli fırın tipi bu fırın. Bundan daha iyisi var mıdır vardır. Bulunur mu elbette bulunur. Bu konuda çalışmak lazım. Nihayetinde ülkemizdeki şartlar çerçevesinde bunlar da gündeme alına-cak kesinlikle.

Kombassan olding fabrikayı kurarken yerli bir fir-mayla çalışmayı tercih etmiş. eden

Evet bu fabrikamızın önemli bir özelliği. Holding Emir-dağ da bir fabrika kurmaya karar verdiği zaman değişik tek-lifler alındı. Bu tekliflerin arasında Halil Yılmaz Makina adlı yerli bir firmanın teklifi de bulunuyordu. Bu firmanın kararlılığı ciddiyeti ve vermiş olduğu güven nedeniyle holding bu kuru-luşu öncelik olarak tercih etti. Ayrıca yerli sanayinin destek-lenmesi için de böyle bir tercih yapıldı.

Sonuçta fabrikamız bu firmanın kurduğu ilk anahtar tes-lim tesis oldu. Bu konuda da mutluyuz. Çünkü Halil Yılmaz Makina şu anda çok güzel bir noktaya geldi. Bu noktada

a ka ta ıtımı



bizim ikinci bir fırına yönelik çalışmalarımız var. Bu konuyla ilgili olarak da kendileriyle temaslarımız sürüyor. Tüm bunları şunun için anlatıyorum anahtar teslim tesis kuran yabancı firmalar Türkiye için hep alt versiyonları tercih ediyor yeni versiyonlar kendilerine kalıyor. Burada yatırımı iyi analiz et-mek lazım. Artık yapılacak her yatırımın başta ener i verimlili-ği olmak üzere her açıdan en son gelişmeleri içeriyor olması gerekiyor.

evre dostu bir tesis diyebilir miyiz bu fabrika içinTabii ki. Nedeni de bu sektörde farklı yakıtlar kullanılabi-

liyor ama biz fabrikamızda yalnızca petrokok kömürü kulla-nıyoruz. Petrokokun iki temel özelliği var kalorisinin yüksek külünün az olması... Dezavanta ı ise ithal ediliyor olması. İn-şallah önümüzdeki dönemlerde ülkemizdeki kömür rezervle-rine yönelik cevher zenginleştirme kriterlerine göre zengin-leştirme yapılabilirse bu sorunu aşarız.

abrika, genişlik olarak ne kadar bir alana yayılıyor110 bin metrekarelik bir açık alan üzerine kuruluyuz. Ay-

rıca şimdiki alanımızın üç katı bir genişliğe ulaşma imkanımız var. Mevki olarak da Afyon - Ankara yolunun 65 inci kilomet-resindeyiz. Bu da bize bazı avanta lar sağlıyor. Bölgemiz ge-lişmeye açık ve bu potansiyeli taşıyan bir bölge.

Yıllık üretim miktarınız hakkında neler söyleyebilirsi-niz

Kırma - eleme tesisimiz ikinci bir fırın yatırımı düşünül-düğünden dolayı kapasitesi yüksek. Ama şu anda yıllık 90 bin ton kireç üretimimiz var. Bu da 150 bin ton kalkere karşı-lık geliyor. Yıllık 30 bin ton da PCC üretme kapasitemiz söz konusu. Tabii yeni bir ürün olduğu için PCC de henüz tam kapasiteye ulaşamadık. Bu ürün şimdiye kadar ithal ediliyor olduğu için pazardaki yerimizi sağlamlaştırmamız biraz za-man alacak.

a ka ta ıtımı


Müşterileriniz genelde hangi sektörlerde yer alıyorMüşterilerimizi inşaat grubu ve sanayi grubu olmak

üzere ikiye ayırıyoruz. Kireçte üretimimizin yaklaşık yarısını sönmüş kireç olarak kraft torbalarda paketleyerek inşaat sektörüne satıyoruz. Afyon u merkez alırsak çevre illerin hepsinde varız. Diğer yarısını da endüstriye veriyoruz. Çev-remizde altın alüminyum gibi madencilik faaliyetleri alçı fab-rikaları arıtma tesisleri var bu kuruluşlara hizmet veriyoruz. PCC de ise boya ve plastik sektörü ana müşterilerimiz. Bu sektörlerde bizi bilmeyen üretici yok diyebilirim. Artık ihracat portföyümüze de giren PCC yi Avrupa Rusya Ortadoğu ve komşu ülkelere ihraç ediyoruz. 2009 yılından itibaren bu ürünle ilgili fuarlara katılıyoruz bunun da meyvelerini almaya başladık doğal olarak.

Kİ sizin için ne ifade ediyor nemli bir dernek ve biz faaliyetlerinden memnunuz.

Aylık periyodik toplantılarla hedefleri ve çalışma program-larını canlı tutuyorlar. Tabii Türkiye nin koşulları nedeniyle hedeflere ulaşmak çok da mümkün olmuyor. rneğin ka-rayollarında zemin stabilizasyonunda kirecin kullanılması için geliştirilen pro e çok önemli bir konu. Ama ülkemizdeki müteahhitler hep metra dan nakliyeden ve hafriyattan para kazandıkları için bu tür teknik çözümlere pek alışkın de-ğiller. İşlerine de gelmiyor biraz. Bu noktada hükümetlerin bir otorite ortaya koyması lazım. Tabii hükümetlerin bunu yapmasının önünde bazı engeller var. Biraz işi sıkı tuttukları zaman bu süreçten hoşnut olmayanlar sıkıntı yaratacağı için hükümetler de biraz geri duruyor.

Kirece pazar açmak bu konuyla ilgili sorunlara çözüm üretmek bunları hükümet ve resmi daireler nezdinde takip etmek olup biten gelişmelerden üyeleri haberdar etmek üreticiler arasında saygılı bir hukuk oluşturmak gibi işlevleri nedeniyle biz KİSAD ı önemsiyoruz. Dernek çatısı altında ta-nıdığımız değerli dostlarımız var.

eleceğe yönelik öngörüleriniz nedirEn baştan bu yana KİSAD üyesi kurumsal bir firma ola-

rak faaliyetlerimize devam ediyoruz. Devletin belirlediği tüm resmi tatil günlerinde tatil yapan çalışmak zorundaysak da çalışanlarına fazla mesai ödemelerini gerçekleştiren bir fir-mayız. Kırma - eleme kireç ve PCC birimlerimizde toplam 120 çalışanımız var. İki kimya mühendisimiz iki de kimyage-rimiz var. PCC yi boya üreticilerine sattığımız için bünyemiz-de ayrıca su bazlı boya laboratuvarımız var. Burada PCC nin test ve kontrollerini yapıyoruz. Geniş bir pazarlama ağına sahibiz. Bir holding firması olmamız nedeniyle raporlama ve takip birimlerimiz olmak zorunda. Kalite yönetim sistemimiz var... Dolayısıyla sayımız normal sınırlara göre biraz yüksek. Ama tüm bunlar nedeniyle önümüzdeki beş yıl içinde kireç-te ve özellikle de PCC de yeni pazarlar açarak öncü bir ku-ruluş olmayı hak edeceğimizi düşünüyorum.

Kireç üretiminde ısı geri kazanımı ve yakıt

sarfiyatının düşüklüğü, üretim kalitesinin

yüksekliği açısından önemli bir konu. iz

çift şaftlı, dikey akışlı ve ısı geri kazanımlı bir

fırın kullanıyoruz. u anda kireç üretiminde

kullanılan en verimli fırın tipi bu fırın.

çevre

a a a ı ı a ı a a


abrika bacalarındaki sürekli emisyon ölçüm sistemlerinden elde edilen verilerin bakanlık merkezine çevrimiçi olarak aktarılmasıyla

ilgili uyulması gereken kurallar, isan tarihli ürekli Emisyon lçüm istemlerinin evrimiçi İzlenmesi enelgesi ile belirlenmişti. enelgeye göre kireç fabrikaları, bu yıl ralık a

kadar çevrimiçi veri iletimine başlamak zorunda.

Hammadde ve proseslerden kay-naklanan emisyonların tespitini ve emisyonların limit değerleri aşıp aş-

madığının kontrolünü ekstraktif yöntem ve ekstraktif olmayan yöntem ile sürekli olarak yapan sistemlere Sürekli Emisyon lçüm Sistemleri SE S denilmektedir.

Kireç sektörü 20.12.2014 tarih ve 29211 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontro-

lü Yönetmeliği nde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik öncesinde 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayım-lanan Yönetmeliğe göre Ek.3.d. Emisyonun Sürekli İzlenmesi başlığı altındaki koşulları

sağlıyor ise sürekli emisyon ölçüm sistem-leri kurmak zorundaydı. Kireç sektörü daha çok bu Yönetmeliğin Ek.3.d.4 Yanma Kont-rolü İçin Sürekli lçüm başlığı altına tabi olmakta olup fırınların ısıl kapasitesi 10M ve üzerinde ise yanma kontrolü için CO ve O2 veya CO2 ölçümü yapan sürekli yazıcılı bir baca gazı ölçüm cihazıyla donatılması zorunluluğu bulunmaktaydı.

20.12.2014 tarih ve 29211 sayılı Res-mi Gazetede yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik sonrasında ise Madde 14 te belirtilmiş olan Kireç Fabrikaları nın uymak zorunda olduğu

akan TOKİMTAŞ Çevre Yönetim Birimi ve Yasal Süreçler

SorumlusuKİSAD Teknik Komite yesi

çevre


kriterler arasındaki 5.6. maddesi gereği 01.01.2015 tarihin-den itibaren herhangi bir muafiyete tabi olmadan tüm kireç fırınlarının bacalarının toz ve hacimsel debi emisyon kon-santrasyonunu sürekli ölçüp kaydeden bir ölçüm cihazıyla donatılma zorunluğu getirildi.

12 Ekim 2011 tarih ve 28082 sayılı Resmi Gazetede ya-yımlanarak yürürlüğe giren Sürekli Emisyon lçüm Sistem-leri Tebliği ile sürekli emisyon ölçüm sistemlerinin kurulması işletilmesi ve kalite güvence sisteminin oluşturulması ile ilgili uyulması gereken usul ve esaslar düzenlemiştir.

Ayrıca 24 Nisan 2014 tarihli Sürekli Emisyon lçüm Sis-temlerinin Çevrimiçi Online İzlenmesi Genelgesi ile sürekli emisyon ölçüm sistemlerinden elde edilen verilerin Bakanlık merkezine çevrimiçi online olarak veri aktarılması ile ilgili uyulması gereken kurallar belirlenmiştir. Bu Genelgedeki Madde 7.3 e göre kireç fabrikaları 31.12.2015 tarihine ka-dar Bakanlık merkezine çevrimiçi online veri iletimine baş-lamak zorundadır.

Kireç fabrikalarının 2016 yılı itibariyle Bakanlığa onli-ne veri aktarımına başlayabilmesi için SE S kurulumunu tamamlamaları gerekmektedir. Online izlenen tesisler için 2015 yılında yüzde 90 ve 2016 yılında da Bakanlığa para-metre bazında yüzde 95 veri aktarımı yapılması SE S Tebli-ği Geçici Madde 1 de öngörülmüştür.

Tebliğ de belirtildiği üzere sürekli emisyon ölçüm sis-temlerinin kurulması Birinci Seviye Kalite Güvence Sistemi KGS1 KGS2 KGS3 ve Yıllık Geçerlilik Testi YGT aşama-

larından oluşmaktadır.

K üreci ihaz sertifikasyonuKGS1 işletme sahibinin sorumluluğundadır. Sürekli

emisyon ölçüm cihazlarının performans kriterleri ve test yön-temlerinin TS EN 15267-3 standardına belirsizlik hesapları-nın ise TS EN ISO 14956 standardına göre hesaplanması-nın sağlandığı TS EN 14181 standardında yer alan AL 1 yöntemini ifade etmektedir. Cihaz seçiminde dikkat edilmesi gereken önemli nokta sürekli emisyon ölçüm sistemlerinin TS EN 14181 standardı KGS1 e göre onaylanmış sertifikalı cihazlar olmalarıdır.

Sürekli emisyon ölçüm sistemlerinin bu standardı sağla-ması durumunda faaliyet hakkında genel bilgileri kullanılan yakıtları yakma sistemlerinin ısıl güçlerini baca üzerinde bu-lunan numune alma noktalarını çalışma platformunun baca üzerindeki konumunu ve ölçülerini analizör kabininin yerini ve numune alma noktasına olan uzaklığının gösterildiği şekli içeren Fizibilite Raporu hazırlanır ve yeterlilik almış laboratu-var tarafından onaylanarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü onayına sunulur. Yetkili merciin onayının ardından sistemler kurulur ve KGS2 sürecine başlanır.

K üreci ihazın kurulumu ve kalibrasyonu Bu süreç SE S ün uygun kurulumunun ardından işlet-

meye alınmadan önce SRM lerle Standart Referans Metot yapılan paralel ölçümler sonucu en az 15 ölçüm kalibras-yon fonksiyonu oluşturma prosedürüdür. KGS2 ölçümleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan TS EN 14181 kapsa-mında yetkilendirilmiş laboratuvarlar tarafından gerçekleşti-rilmektedir. Yetkilendirilmiş laboratuvarca hazırlanan KGS2 raporu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne sunulur. Sürekli Emisyon lçüm Sistemleri Tebliği gereğince KGS2 ölçümle-rinin her 5 yılda bir yenilenmesi gerekmektedir.

KGS2 sürecinde oluşturulan fonksiyon bazı durumlarda bozulmakta ve tekrar KGS2 nin yenilenmesi gerekmekte-dir. rneğin cihazlarda kayma ve hassasiyetin AL1 serti-fikasında belirtilen aralığın dışına çıkması ve sistemin YGT testinden geçememesi SE S teki herhangi bir cihazın kul-lanılmayacak duruma gelerek yerine yeni cihaz monta ının yapılması ya da cihaza bilgisayar üzerinden temel kalibras-yon yapılması gibi durumlarda KGS2 periyodu yenilenir.

K üreci ıfır ve span kontrolleriBu süreç ise SE S ün normal çalışma koşullarında ya-

pılan sıfır ve span ölçümleriyle KGS2 de oluşturulan kalib-rasyon fonksiyonunun geçerliliğinin cihazlardaki kayma ve hassasiyetin kontrol edilmesidir. KGS3 işletme sahibinin sorumluluğundadır. KGS3 doğrulamalarının ayda en az bir defa tesisin SE S sorumlusu tarafından yapılması gerek-mektedir. KGS3 sürecinde işletme bünyesinde bulunan tüm cihazların bakımı ile sıfır ve span kalibrasyonu yapılarak kontrolleri gerçekleştirilir. Bu ölçümlerin KGS2 süresince belirlenen kalibrasyon fonksiyonu ile tutarlı olup olmadığı kontrol edilir. SE S Tebliği kapsamında her tesise bir SE S sorumlusu atanması gerekmektedir. Tebliğin 36. maddesin-de belirtilen SE S dosyasının oluşturulması güncel tutul-ması cihaza yapılan müdahale bakım ve kalibrasyonların kaydedilmesi de SE S sorumlusunun görevleri arasında yer almaktadır.

KGS3 süresince yanma gazlarının span okumaları için belirli konsantrasyonlarda TS EN 17025 sertifikasına sahip izlenebilir test tüpleri sıfır okuması için ise yüksek saflıkta azot gazı tedarik edilmesi gerekmektedir. Tüp seçiminde dikkat edilmesi gereken husus tüpün konsantrasyonunun limit değeri olan parametreler için limit değere göre limit de-ğeri olmayan parametreler için ise pratikte okunan değerle-rin ortalamasına göre belirlenmesidir.

Yıllık eçerlilik Testleri Y T YGT testleri KGS2 de yapılan SE S ün kalibrasyon

fonksiyonunun hala geçerli olup olmadığını kontrol etmek için uygulanır. YGT testleri Bakanlıktan yetki almış yetkili la-boratuvarlarca her yıl bir kere yapılır.

tarihte kireç HORASAN HARCI


y ll c

o

tarihte kireç


Ayasofya, Süleymaniye ve antik Roma’dan Hindistan’a kadar daha yüzlerce tarihi eserin geçirdikleri onca badireye rağmen h l

tüm haşmetleriyle varlıklarını sürdürmelerinin altında yatan temel etkenlerden biri de o binalardaki tüm yapı malzemelerini birbirine bağlayan horasan harcı. u harç, sağlamlığı kadar taş ve tuğlayla

olan estetik uyumuyla da dikkat çeker.

Günümüzün ömrü en fazla 50 - 60 yıl süren betonarme binalarını göz önüne getirince yüzyıllar hatta

birkaç bin yıldır dimdik ayakta duran tarihi yapılar herkeste hayranlık uyandırıyor. Eski Mısır da antik Yunan da yapılmış binalar bile nasıl oluyor da bu kadar zamandır h l sapasağlamlar stelik de bazıları çok ağır depremler yaşamış olmasına rağmen...

Bu soruya verilecek yanıtlar arasında sektörümüzün temel ürünü olan kireç başı çeken unsurlar arasında. Elbette ki bu ya-pılarda kullanılan dayanıklı taşların yanı sıra ortaya konan yoğun emek usta işçilik ve mimari deha gözardı edilemez. Ama tüm bunları kelimenin en geniş anlamıyla bir arada tutan o yapıların zamana ve tabiata meydan okumasını sağlayan madde hiç kuşkusuz kireçti. Nasıl mı Horasan harcı sayesinde...

Kirecin gücü! Aslında tarihte kireç kullanılarak hazırla-

nan birçok harç ve sıva bulunuyor. Bunlar bilindiği kadarıyla eski Mısır dan itibaren çimentonun bulunuşuna kadar kullanılmış da... Ancak horasan harcı kireç kullanılarak elde edilen harç ve sıvalar arasında çok ayrı bir konuma sahip. Bunun da nedeni çok açık hem çok sağlam hem de kulla-nıldığı yapılara estetik bir görünüm kazan-dırıyor. Sağlam olduğu ayakta duran tarihi eserlerden zaten belli olan horasan harcının mukavemet açısından diğer kireç harçların-dan üstün olduğu laboratuvar testleriyle de kanıtlanmış durumda. Ayrıca renginden do-layı tuğla ve taş yapılarda bu malzemelerle güzel bir uyum oluşturması horasanı estetik açıdan da diğer harçlara oranla daha tercih edilir hale getirmiş.

arklı isimleri varBu harcın farklı coğrafyalarda farklı isim-

leri var. Hatta harcın bizzat kendisi de farklı tarzlarda hazırlanabilmiş. Ama değişmeyen tek şey bu harcın ana hammaddesi olarak hep kirecin kullanılmış olması... Horasan harcı antik Roma da cocciopesto Hin-distan da surkhi Arap coğrafyasında da homra diye isimlendirilmiş. Bizdeki hora-

san adı ise İran ın doğusunda yer alan Ho-rasan bölgesinden geliyor. Antik çağlarda bizim bölgemizde kırıldıktan sonra öğütülüp toz haline getirilen kiremit tuğla çömlek ve benzeri pişmiş killerin tümüne horasan de-niyormuş. Horasan harcı denilince de söz konusu pişmiş kil tozlarının belli oranlarda kireç su ve bazı katkı maddeleriyle karıştı-rılmasıyla elde edilen harçlar anlaşılır olmuş.

Mısır daki piramitler ile Asur kentlerinde de kullanıldığı yönünde bulgular olan hora-san harç ve sıvaları özellikle Roma Bizans Selçuklu ve Osmanlı dönemi yapılarında sık-lıkla kullanılmış. İlk akla gelen örnekler olan Ayasofya Süleymaniye camisi Rumeli Hi-sarı Sultanahmet külliyesi gibi tarihi yapılar dışında birçok sarnıç su kemeri ve hamam gibi yapılarda horasan harcına rastlanıyor. Hatta Osmanlı dönemindeki yoğun kullanı-mı nedeniyle inşaat ustaları sını andırması yapılırken horasancı denilen bir usta gru-bu da bulunurmuş. Ancak horasancı çalış-tırmanın verimli olmayacağı kimi durumlarda bu harcın keyl adıyla hazır olarak satın alın-dığı da olurmuş.

Tarihi yapıları yüzyıllardır ayakta tutan horasan harcı günümüzde ise aynı yapıların restorasyonunda vazgeçilmez yapı malze-mesi olarak kullanılıyor. Çünkü bu harcın taşla gösterdiği uyumu çimento ve günü-müze ait diğer malzemeler gösteremiyor.



Hamam ve benzeri yapılarda kullanılacak yapı mal-zemelerinin su ve nemin yoğun aşındırıcı etkilerine karşı dayanıklı olmaları gerekiyor. Suyla sürekli ola-

rak temas halinde olan bu tür yapılardaki harç ve sıvaların hidrolik nitelikte olmaları yaşamsal önem taşıyor. Horasan

harcı bu iş için tabiri caizse biçilmiş kaftan gibi. Çünkü hidrolik özelliklerinden dolayı horasan harcında kullanılan

malzeme su ile kimyasal reaksiyona girerek katılaşıyor. Sı-vanın ihtiva ettiği kalkerleşmiş kireç gözeneklerdeki suyun içinde çözülüp yeniden çökeliyor. Bu süreçte sıva tabakası kendi içinde dönüşüp tabakalara ayrışsa da çöken kalsiyum karbonat sayesinde birbirinden kopmuyor. stelik aynı sü-reç sıvaların iç kısımlarında da işliyor. Sıvada yer yer çözü-nen kalsiyum karbonat harcın içerdiği tuğla tozlarının gö-zeneklerinde tekrar çökelip sıvanın dağılmasını önlüyor ve daha da dayanıklı hale gelmesini sağlar.

Küllerinden doğan bir hamamHorasan harcı suya karşı bu yüksek direnci nedeniyle

hamam gibi yapıların yanı sıra özellikle nem oranının yüksek

olduğu deniz kıyısı kentlerinde yaygın olarak kullanılmış. Ni-tekim İstanbul da da tarihsel kimlikli binaların birçoğunda ho-rasan harcı izlerine rastlanıyor. Küçükmustafapaşa hamamı da bunlardan biri. 1473 yılında inşa edilen hamam ne yazık ki zamanla asıl işlevinden uzaklaştırılarak bir mezbelelik ha-line dönüşmüş. Çevresine eklentiler yapılmış her tarafından otlar fışkırmış ağaçlar duvarlarını parçalayarak yükselmiş çatısındaki kubbeler bile toprakla örtülmüş...

Bilindiği gibi Türkiye de zaman zaman hatta çok sık ba-şarısız restorasyon çalışmalarıyla karşılaşabiliyoruz. Bu ör-neklerde söz konusu tarihi eser gerek yapısal gerekse de mimari anlamda aslına sadık kalınmayarak ori inal özellikle-rinden uzaklaştırılıyor ve ortaya eklektik kullanılan malzeme-ler ve eseri mimari ele alış tarzındaki yetersizlikler nedeniyle tarihsel değerlerini yitirmiş amorf bir bina ortaya çıkabiliyor. Ancak horasan harcıyla ilgili araştırmalarımız sırasında bizzat yerinde gözlemleme şansı bulduğumuz Küçükmustafapaşa hamamındaki restorasyon çalışmaları bu tür pro elere ışık tutacak nitelikte. Büyük bir titizlikle yürütülen restorasyon sürecinde hiçbir masraftan kaçınılmamış. Küçükmustafapa-

Küçükmustafapaşayeniden hayata dönüyor!

Mimar Pelin Çelik

tarihte kireç


şa Hamamı nın restorasyonunu yüklenici firma olarak Pelin Çelik Mimarlık ve Restorasyon Bürosu yürütüyor. Pro enin ayrıntılarını Mimar Pelin Çelik ile konuştuk.

estorasyona başladığınızda temel yaklaşımınız ney-di ağda solda rastladığımız başarısız restorasyon ça-lışmalarına dönmemesi için neler düşündünüz öncelikle

Restorasyon işlerinde en temel ilkemiz yapının özgün malzemeleri kullanılarak özgün yapı sistemiyle restorasyo-nunun yapılması... Nitekim bu örnekte de yapının tümünden gelen özgün izleri takip ettik. Bu hamam 1473 yılında yapıl-mış. Dolayısıyla yapının ori inal harcı horasan harcıydı biz de onu kullandık. zgün taşlar neyse onları bulmaya çalıştık. Zaten başka türlüsünü de düşünmedik başka bir alternatif arayışına girmedik.

Sözünü ettiğiniz olumsuz restorasyon örneklerini maale-sef ben de görüyorum. Çünkü çok maliyetli bir iş bu. Yalnızca o da değil. Tarihi eser restorasyonu bir uzmanlık alanı. İşi üst-lenen müteahhitten tutun mühendisine mimarına ustasına kadar süreçte görev alacak herkesin tarihi eser konusunda kendisine düşen görev ve sorumlulukların bilincinde olması ve bunları da yerine getirebilecek kalitede olması gerekiyor.

Küçükmustafapaşa hamamında süreç nasıl işlediBiz bu çalışmaya başladığımız zaman yapı gerçekten de

çok kötü durumdaydı. Bir kere 20 - 30 yıldır kullanılmıyordu. Daha öncesinde yapılan müdahalelerle de çok zarar görmüş bir durumdaydı. Çatısı bile tamamen bitki örtüsüyle kaplan-mıştı. Bizim ilk hedefimiz yapıyı tüm bunlardan temizleyip aslına döndürerek sağlam bir şekilde ayakta tutabilmekti. Sonra tabii yapı ortaya çıktıkça ona bir işlev kazandırmak dönüştürmek ihtiyacı doğdu. Hamam olarak işletilip işletilme-mesi konusunda henüz bir organizasyon yapılmadı ama en azından yapı içindeki yüksek kubbeli iki mekanın bazı sanat-sal etkinlikler için kullanılabileceği ortaya çıktı. Bu çerçeve-de ilk olarak 2 Eylül den itibaren İKSV nin düzenlediği 14. İstanbul Bienali kapsamında bir sanatçının yapıtları burada sergilenecek.

amamın restorasyonu artık tamamlanmış durumda. elinen noktadan memnun musunuz

İki yıldır bu eserle uğraşıyoruz. Yapıyı korumak ve gele-cek kuşaklara da aktarabilmek için yapılması gerekenleri en üst seviyede yapmaya çalıştık. Sonuçta içimize çok sindire-rek yaptığımız bir çalışma olduğunu söyleyebilirim bu pro-enin. Umarım gelecek ziyaretçiler de bu mekandan bizim etkilendiğimiz kadar etkilenirler. Ayrıca vurgulamak isterim ki çok şanslıydık. Bu pro edeki ekip muhteşem bir işbirliği içinde çalıştı. Ayrıca binanın kendisi o kadar nitelikli ki her aşamada bize çok güzel şeyler sundu. Yalnızca sonradan yapılmış eklentileri bitki örtüsünü çer çöpü temizlediğimiz zaman bile binanın kendisi konuşmaya başladı.

Genel olarak harçlar, bağlayıcı malzemeler ile dolgu malzemeleri nden (agrega) oluşuyor. Kır-dolgu malzemeleri nden (agrega) oluşuyor. Kır-dolgu malzemeleri nden (agrega) oluşuyor. Kır

ma taş, tuğla ve kiremit kırıkları, çakıl, kum gibi dolgu maddelerini birbirine bağlayarak, bir anlamda yapay taş oluşumuna olanak sağlayan malzemelere bağla-yıcı deniyor. orasan harcı ve sıvalarında bağlayıcı malzeme elbette kireç

arç ve sıva üretiminde bağlayıcı maddelerle bir-ve sıva üretiminde bağlayıcı maddelerle bir-ve sıva üretiminde bağlayıcı maddelerle birlikte kullanılan dolgu malzemeleri olan agregalar ise doğal veya yapay özellikte olabiliyor. Kum ve çakıllar doğal agrega kırma taşlar, yüksek fırın cürufları, piş-miş killer ve bunların geliştirilmesiyle elde edilmiş olan maddeler ise yapay agrega olarak tanımlanıyor. Başta kum olmak üzere, tuğla ve kiremit kırıkları, kırılmış taş, mermer, yüksek fırın cürufları ve küller, eski yapılarda en çok kullanılmış agregalar olarak biliniyor.

orasan harcının önemi, işte bu dolgu malzeme-leri ile başta kireç olmak üzere yöreden yöreye ve us-tadan ustaya değişen kimi katkı malzemelerinin farklı formüllerle karıştırılarak, uygarlık tarihinin bilinen en güçlü harçlarından birini oluşturmasından kaynakla-nıyor.

Kireç, tuğla kırıkları ve kimi zaman da ince ku-mun çok iyi karıştırılmasıyla elde edilen horasan harcı ağırlık olarak yaklaşık 1 ölçek kirece ölçek agrega karıştırılarak horasan sıvası ise ağırlıkça yüzde ’nin üzerinde kireç kullanılarak hazırlanıyor. Tabii sıva ha-zırlanırken, harçtan farklı olarak ince taneli agregalar tercih ediliyor.

orasan harcının ilginç bir özelliği de hem bağla-yıcı hem de taşıyıcı özelliğe sahip bir malzeme olması. Bazı uygulamalarda harcın içerisine kum katılırken, bazılarında ise nohut büyüklüğündeki parçalar halin-de tuğla, kiremit kırıkları kullanılmış. Bu ikinci grup harçlar, yapıda kullanılan yontulmuş taşları birbirine bağlayan klasik harçlardan epeyce farklı. Bu harçlar, işlevleri bakımından günümüz betonuna neredeyse eşdeğer nitelikte görülüyor. Ancak horasan harcı, çi-mentoyla imal edilen harçlara göre daha gözenekli bir yapıya ve daha düşük bir yoğunluğa sahip.

ağlayıcı malzeme kireç



Turan Uygül 20 yıldan uzun süredir bir horasan har-cı ustası. Alanında Türkiye deki ender isimlerden biri olarak tanınan Turan Usta usta ekibiyle birlikte tarihi

eserlerin restorasyon sürecinde uygulama aşamasını üstleni-yor. Daha önce de başta cami kilise ve hamam olmak üzere birçok tarihi eserin restorasyon uygulamasını yapan Turan Usta ya göre bu tür yapıların restorasyonunda horasan harcı kullanılmasının temel nedeni ömrünün çok uzun olması. Çi-mento yıllar geçtikçe ömrünü tüketirken horasan harcı tam tersine yıllar geçtikçe daha da sağlamlaşıyor.

Tarihte horasan harcının hazırlanması sürecinde her us-tanın kendine özgü formülleri bulunuyor. Sır gibi saklanan bu formüller usta - çırak ilişkisiyle bir sonraki nesle aktarılı-yor. Turan Uygül ün formülünün ayrıntılarını bilemeyiz elbette ama kabaca önce taş tozu kum tuğla tozu ve tuğla irmiğini harmanlayıp sonra da bu karışıma hidrolik kireç kattığını an-latıyor. Horasan harcında yüzde 70 ağırlıkla kireç kullandığı-nı vurgulayan Turan Usta kendi hazırladığı horasan harcının çok güçlü olmasının nedenini kirece ağırlık vermesine bağ-lıyor. Hazırladığımız harç bu hamamın ömrüne ömür kata-cak diyen Turan Uygül sorularımızı yanıtladı.

orasan harcı kullanacağınız bir restorasyon projesi-ne başlarken süreç nasıl işliyor

Biz bu tür pro elere başlarken ilk yaptığımız iş yüzeyler-deki ve taş aralarındaki harç örneklerini alıp analiz için üni-versiteye göndermek oluyor. Analiz sonuçlarına göre biz de bu binada nasıl bir horasan harcı kullanılmış hangi malze-meler tercih edilmiş onu öğreniyoruz. Çünkü tarihi eserler-de karşınıza farklı farklı taşlar çıkabiliyor. Her taşın yapısı su çekme oranları farklı olduğu için kullanacağımız harcın özel-liklerinin de taşın yapısına uyumlu olması gerekiyor. Sonuçta aynı horasan harcını kullanıyoruz ama içindeki malzemelerin oranları farklı oluyor. Tabii uygulamada üniversiteden gelen

amamın ömrüne ömür kattıkTuran Uygül

tarihte kireç


analiz sonuçlarını bire bir uygulama şansınız yok çünkü tut-mayabiliyor. Tuğla ya da taş üzerinde denemeler yapıp ideal karışım oranlarını bulmanız gerekiyor.

ünümüz binalarında neden horasan harcı kullanıl-mıyor

Bu harcın hızlıca hazırlanması ve endüstriyel üretimi pek mümkün değil. Uzun zaman alan meşakkatli bir iş bu. Ayrıca bu harç çok katlı binalar için de uygun değil. Cami ya da kili-se gibi tek katlı yüksek binalar yapabilirsiniz ama beş katlı bir apartman yapamazsınız mesela. Bu ancak ahşap binalarda bağdadi sıvasının kullanıldığı durumlarda mümkün olabilir. Çünkü bağdadinin aralarında yine horasan harcı kullanılıyor.

u harç aynı zamanda iyi de bir izolasyon sağlıyor galiba?

Horasan harcı kullanıldığı binaları yazın serin kışın sıcak tuttuğu için bir tür izolasyon işlevi de görüyor. Hatta bu harç kullanıldığı yörenin hava şartlarına göre de değişim göstere-biliyor. İstanbul un kış şartlarıyla Sivas ınki bir değil. Bu yüz-den kullanılan taş da değişiyor harç da değişiyor ki bina içindeki hava insanlar için daha uygun olabilsin. Yani şimdiki gibi her yerde aynı betonu aynı tuğlayı kullanıp işin kolayına kaçmamışlar.

orasan harcının seri üretimi yapılabilir mi sizcezellikle vurguladığım gibi horasan harcı bölgeden böl-

geye binadan binaya hatta binanın içinde kullandığınız bö-lümden bölüme kullanılan taş ya da tuğlanın cinsine göre değişkenlik gösteren bir harç. İçindeki malzemelerin karışım oranı da çok değişken. Bu nedenle pek mümkün değil bu harcı fabrikasyon olarak üretmek.

izin dışınızda orasan harcıyla yapılan restorasyon-lara ilişkin gözlemleriniz nasıl

zellikle tarihi eser restorasyonlarında ne yazık ki pek doğru işler yapılmıyor. Çünkü işi bilen de bilmeyen de bu ben horasancıyım diyor. zellikle müteahhit firmalar pro-eyi ucuza mal etmek amacıyla piyasadan ucuza eleman topladıkları için çok üzücü işler ortaya çıkıyor. Siz bu tür bir esere yanlış müdahalelerde bulunduğunuz zaman örneğin bu hamamda 550 yıllık bir tarihi yok etmiş oluyorsunuz. Ve bunun geri dönüşü yok. Biz burayı aldığımızda burası adeta bir ormana dönüşmüştü. Ağaçlardan ve köklerinden dola-yı duvarlar yan yatmıştı. İnanmayacaksınız belki ama koca kubbeler bile görünmez durumdaydı. Çünkü zamanında top-rakla doldurup dümdüz hale getirmişler çatıyı. Biz kubbeleri ortaya çıkarabilmek için 1.5 metrenin üzerinde toprak aldık çatıdan. Toprağı aldıkça binanın kendi özgün yapısını bul-duk. O aşamadan sonra bina bize ne yapacağımızı söyledi zaten. Neyse ki bu pro enin üstlenicisi Pelin Hanım ve ekibi bu konuda çok duyarlı insanlar. Eseri aslına döndürebilmek için hiçbir masraftan kaçınmadılar ve bizi çok güzel yönlen-dirdiler.

kireç

a a a ı


Kireç, kalsiyum karbonat içeren kireç taşlarının yaklaşık

derecede kalsinasyonuyla

elde ediliyor. u aşamadaki

kirece sönmemiş kireç” deniyor.

önmemiş kirecin su ile reaksiyonu

sonucunda ise sönmüş kireç

üretiliyor.

Kireç (CaO) üretiminin ana hammaddesi kalker (kalsiyum karbonat), yani kireçta-şıdır. Kireçtaşları yüksek kalsiyumlu ve dolomitik olmak üzere kabaca iki sı-nıfa ayrılıyor. Yüksek kalsiyumlu kireç taşları yüzde 97-99 oranlarında kalsiyum

karbonat (CaCO3 içeriyor. Dolomitik kireç taşlarında ise kalsiyum bileşiklerinin yanı sıra yüzde 43 e kadar yükselebilen oranlarda magnezyum karbonat MgCO3 bulunuyor. Bu taşlardan da dolomitli sönmüş ve sönmemiş kireç üretiliyor.

Oluştuğu yere içerdiği safsılıkların cinsi miktarı ve kullanım alanlarına göre 40 kadar kireçtaşı cinsi bulunuyor. Bunların bazıları bitümlü kireçtaşı tebeşir kimyasal kireçtaşı demirli kireçtaşı litografik kireçtaşı flu kireçtaşı fosilli kireçtaşı cam taşı hid-rolik kireçtaşı mermer marn olitik kireçtaşı silikatlı kireçtaşı traverten silikatlı kireçtaşı olarak sayılabilir.

Kireç üretiminin aşamalarıKireç üretimi çeşitli aşamalardan oluşan entegre bir üretim süreci olarak gerçek-

leşiyor. Kireç taşı fabrikaya geldikten sonra fırına girebilecek boyutlara kırılıyor. Kırılmış ürün elekten geçirilip fırın için en uygun boyuttaki taşlar fırına verilirken kalan kısım mı-cır olarak satışa sunuluyor. Kireç taşları yaklaşık 1000 derecelik fırında kalsine olduktan sonra sönmemiş kireç kalsiyum oksit olarak fırından alınıyor ve ürünün bir bölümü satışa sunuluyor.

rünün diğer bölümü ise kuru ve beyaz toz şeklini elde etmek için söndürme üni-tesine bırakılarak yeterli miktarda suyla tepkimeye sokuluyor ve sönmüş kireç yani kalsiyum hidroksit e Ca OH 2 dönüştürülerek piyasaya sürülüyor.

Bugünün piyasaları için kirecin kimyasal ve fiziksel gerekleri karşılaması için yük-sek saflıkta kireçtaşına ihtiyaç duyuluyor. Bu nedenle kireçtaşının kaliteli ürünler temin edilmesi adına sıkı bir biçimde kontrol edilmesi gerekiyor.

kireç


Ocaktan veya madenden ta çıkarma

Kireç aşı em yeral ı em de y zey madenlerinden çıkarılır. Kire i kali eli olan kireç aşı dikka li bir şekil-de belirlenmeli e a lığını mu a aza ede ek şekilde

çıkarılmalı.

1.

Ta ın azırlanması Bu adım kırma eleme e birçok

durumda kirliliği gidermek için yıkama işlemlerinden oluşur.2.

Kalsinasyon Temelinde kal iyum karbona an oluşan kireç aşı kal i-yum karbona ı kal iyum ok ide d n ş rmek için ı ı ılır.

erek duyulan y k ek ı aklıklardan dolayı kal ina yon ener i yoğun bir işlem olarak dikka çeker. Kal ina yon

re i onunda ilk olarak nmemiş kireç elde edilir.

3.

öndürme S nm ş kireç nd rme ni e inde u ile birlik e

nmemiş kire in e kimeye okulma ıyla re ilir. i ai r n in e kuru bir oz eya ila e edilen u ile

om alanabilen kireç d r. 4.

Kireç üretiminde

4 temel adım

Uçak gemisibitkiler ya da koalisyon?

lkemizde medyanın gündeminde siyaset her zaman öncelikli bir yer tutuyor. İncir çekirdeğini doldurmayan konuları, durmadan

tekrarlayan olağanüstü bir enerji harcamasına hep birlikte tanıklık ediyoruz. Oysa, biraz özen gösteren herkes biliyor ki, bir ülkenin

ekonomisi siyasetten ne kadar bağımsızlaşırsa, sürdürebilir kalkın-ma o kadar hayatin hakikatı haline gelebiliyor.

makale


aryag adı Türk insanına yabancı değil.Varyag Ukrayna nın tezgaha koyduğu gövdesini inşa

ettiği 300 metre uzunluğunda bir uçak gemisine verilen addı. İstanbul ve Çanakkale Boğazı ndan geçişi bir olay haline geldi medya o konuya magazin sosu katarak epey tatlandırdı.

Varyag a Çin de Lianoning adı verilmiş. Bu gemi saatte 50 kilometreden fazla hız yapıyor. Geminin 500 kişiden fazla mürettebatı var.

Hongkong da yayımlanan South China Morning Post gazetesinde iş insanı Şu Zenping bir söyleşi yaparak ünlü gemiyle ilgili arka planı anlatmış.

Ukrayna ekonomik sıkıntısı nedeniyle tekneyi satıyor ama askeri amaçla kullanılmasını da istemiyor.

iang emin in temaslarıKurnaz Çinli iş insanı Şu Zenping şans oyunları işlet-

mesi yapacağını söyleyerek gemiye talip oluyor. Ukraynalı yetkilileri ikna etmek için bavuluna dolarları dolduruyor 50 şişe de Çin içkisiyle pazarlığa gidiyor. ç gün içkinin imbiğin-den geçen görüşmelerde anlaşmaya varılıyor. Gemi için 20 milyon ABD doları ödeyerek satın alınıyor. Uluslararası ant-laşmaların kısıtlaması nedeniyle Boğazlar dan geçiş için de Çin Devlet Başkanı iang Zemin in Türkiye ziyareti sırasında yetkilileri ikna ediyor.

Diyebilirsiniz ki normal bir tüccar kurnazlığı bu... Olağan-dışı ne var ki bu bilgileri aktarıyorsun

Uzmanlar bu geminin satın alınması sürecini anlatırken birkaç noktaya dikkat etmemiz gerektiğini söylüyorlar: Bi-rincisi iş insanı Şu Zemping gemiye ait 40 ton ağırlığında-

makale


ki mühendislik planlarını satın alır almaz Çin e gönderiyor. Bu planlar Çin in kendi uçak gemisini üretmesi için müthiş zaman kazandırıyor. Şimdi tezgaha konan yerli yapam Çin Uçak Gemisi 5 yıl sonra denizlere açılacak. Çin planladığı 4 uçak gemisi ile hakim güç olma konusunda ciddi bir adım atıyor. İkincisi Lianoning şu anda savaş gücü olan bir gemi değil ama eğitimle gemilerin içine hayat doldurmaya yönelik kazanımlar sağlanıyor.

Yakın gelecekte Çin in 4 uçak gemisinden oluşan filosu Asya daki bu yeni hakim güç oluşturma sürecini hızlandı-racak.

Güvenlik uzmanları Varyag ın satın alınmasının önemli bir gösterge olduğu kanısında birleşiyor. Çağımızda güç sa-vaşlarının özünde egzersiz yapma eğitim ve teknolo i geliş-tirmenin önemini kavramak için bu olay çok ilginç bir örnek.

aha verimli bir tarım mümkün müBilmem Tur uie Diplomati ue dergisini izler misinizTur uie Diplomati ue in 15 Haziran-15 Temmuz tarihleri

arasını kapsayan 77 inci sayısı okuyucusunu zenginleştire-cek bir dizi bilgiyle dolu.

Bunlardan biri özellikle dikkat çekici. Eurone s tan daha verimli bir tarım için verilen yanıtları arayan kısa bir

haber aktarılıyor:

1. Araştırmacılar farklı bitki köklerinin zaman içerisinde nasıl bir gelişim gösterdiğini anlamaya çalışıyor.

2. İnsanoğlu 10 bin yıldır bitkileri toprağın üstündeki geliş-melerine bakarak yetiştirmeye çalışıyor. Bugün ise bitki-lerin topraktaki besinleri ve suyu daha verimli kullanma-nın yol ve yöntemleri araştırılıyor.

3. Toprakla bitki kökleri arasındaki etkileşimin nasıl gerçek-leştiği gözlemleniyor.

4. Köklerin suyu ve besinleri verimli şekilde nasıl alabileceği ölçülüyor.

5. Su ve toprakla bitki köklerinin ilişkileri tam olarak anlaşıla-bilirse bitkilerin verimini artırabiliriz varsayımını kanıtla-yan bulgular üzerine gidiliyor.

6. Elde edilen bulgulara göre halen bir bitki ona verilen besinlerin yüzde 40 ını kullanıyor. Bu geri kalan yüzde 60 ın toprağa karıştığı anlamına geliyor. Bu oranı belirgin bir şekilde değiştirmek mümkün. Toprak bu yolla daha iyi korunabilir.

7. Toprakla bitki arasındaki ilişkinin nasıl işlediği hakkında daha çok bilgiye ulaşmak isteniyor.

Toprağa yerleştirilen sensörler bitkiyle toprak arasındaki ilişkinin tam olarak anlaşılmasında inanılmaz fırsatlar yaratı-yor.

Ekonomi ve politika ilişkisilkelerin kalkınma tarihlerini ciddi biçimde analiz eden

tüm araştırmaların aktardıkları bir bulgu çok önemli: Bir ülkede ekonomik sistem politikadan ne kadar ba-

ğımsızlaşırsa sürdürülebilir kalkınma o kadar güven altında olabiliyor.

Şimdi kendimize şu soruyu sormanın tam zamanıdır: Toprakla bitki arasındaki ilişkileri araştıran haberler mi

geleceğimizi güven altına alır yoksa koalisyonun kimler tara-fından kurulacağı mı

Bizim ülkemizde olduğu gibi siyasi iradenin oluşumuna bu kadar bağımlı kalan ülkelerde etkin kalkınma yaratılamı-yor. Ekonominin siyasi iradenin kolektif kaynaklardan des-teği olmadan ayakları üzerinde duramadığı yerlerde siyaset önemli hale geliyor.

ormalıyız...lkemizde bütün medyanın gündemini üç konu belir-

liyor: Siyaset öncelikli yerini alıyor. İncir çekirdeğini doldur-mayan konuları durmadan tekrarlayan olağanüstü bir ener i harcamasına hep birlikte tanıklık ediyoruz. Oysa biraz özen gösteren herkes biliyor ki Bir ülkenin ekonomisi siyaset-tin ne kadar bağımsızlaşırsa sürdürebilir kalkınma o kadar hayatin hakikatı haline gelebiliyor. O halde gece-gündüz gezerken uyurken bu kadar siyaset bağımlısı olmamızın bir nedeni var mı

Bir ekonominin teknik birimleri kendi ayakları üzeninde duracak güce sahip değilse siyasi iradeye bağımlılıkları ar-tar.

Doğru sorular sorarak doğru adımlar atmalıyız: Siyasi iradenin kararlarından bağımsız işleyebilen kapsayıcı kurum-lar yaratamayan bir toplumun gelişmesi mümkün mü Bu sorunun yanıtını yurttaşımız ünlü bir ekonomist olan Daron Acemoğlu veriyor:

Hayır mümkün değilHep birlikte şöyle düşünelim: Endüstrilerin temel girdisi

olan bilgiye Çin kadar değer verebiliyor muyuz İnsan ya-şamının önemli alanı olan tarımsal verimi yükseltmek için başkalarının yaptığı araştırmaları biz de yaygın biçimde ya-pabiliyor muyuz

Soruların yanıtı gideceğimiz yönü yolu ve ulaşmak iste-diğimiz ışığı belirler.

piyasalardan

a a ı ı ı ‘Karekodlu Çek’ ile


Kredi Kayıt ürosu tarafından geliştirilen ve çekte itibarın simgesi olması beklenen Karekodlu ek

uygulaması aziran dan itibaren başladı. ünyada bir ilk olan uygulamayla birlikte ticari hayat daha

güvenli hale gelecek.

Çekle ödemelerin daha güvenli hale getirilmesi amacıyla Kre-di Kayıt Bürosu KKB tarafından Türkiye Bankalar Birliği TBB işbirliği ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TOBB

desteği ile geliştirilen karekodlu çek uygulaması 15 Haziran dan itibaren kullanıma açıldı. Çek ile yapılan alışverişleri daha güvenli hale getirerek ticareti daha kolay ve hızlı hale getirmeyi hedefleyen sistem müşterilerin bankadan talebi doğrultusunda özel olarak ha-zırlanacak. Karekodlu çek uygulaması ile keşidecinin geçmiş çek ödeme alışkanlığı tek tıkla görülebilecek. Çeki elinde bulunduran kişi çek yaprakları üzerinde yer alan karekodu akıllı telefonuna indireceği Findeks uygulamasıyla okutarak sorgulama yaptırabi-lecek. Bu sistem sayesinde çek üzerindeki bilgilerde herhangi bir silinti kazıntı tahrifat veya bir başka kimyasal sahtecilik tespit edile-bilecek ve ticari hayat tüm taraflar için daha güvenli hale gelecek.

Uygulamanın dünyada bir ilk olduğunu ve ticari hayata yenilik getireceğini söyleyen Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdürü Kasım Ak-deniz sistemin 15 Haziran itibariyle birçok bankada uygulamaya girdiğini belirterek karekodlu çekle reel sektörün karşılıksız çek mağduru olmasının önüne geçilebileceğini söyledi.

Karşılıksız çek alma riski yüzde azalabilecekÇekin bir ödeme aracı olduğu kadar aynı zamanda bir borçlan-

ma aracı da olduğunu özellikle KOBİ lerin çek ile yaptıkları vadeli mal alımlarıyla kendilerine sermaye yarattıklarını bu nedenle çek sisteminin ülke ekonomisi için son derece önemli olduğunu vurgu-

Kasım AkdenizKredi Kayı B ro u

enel d r

piyasalardan


layan Akdeniz karekodlu çek uygulamasının hem keşideci-nin hem de alacaklının haklarını güvence altına aldığını be-lirtti. Akdeniz in verdiği bilgilere göre 1 4 milyonun üzerinde aktif çek keşidecisinin olduğu ülkemizde yıllık yaklaşık 100 milyonun üzerinde çek keşide ediliyor. Bu çeklerin yaklaşık yüzde 3 ü karşılıksız çıkarken son 10-15 yıl içerisinde 500 bine yakın kişi geçmişte en az bir kez karşılıksız çek keşi-de etti. Bunlardan 304 bin kişinin halen ödenmemiş en az bir çekinin bulunurken yaklaşık 200 bininin de elinde daha önceden aldığı ve halen keşide edilmemiş boş çek yaprağı bulunuyor.

Ticari hayatta en önemli hususun halen ödenmemiş çeki bulunan bu kişilerle iş yapmamak olduğunun altını çizen Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdürü Kasım Akdeniz sözlerine şöyle devam etti:

Günümüzde sermayeyi korumanın ve güvenli bir ticari hayatın yolu iş yaptığınız ve vadeli mal sattığınız kişileri ta-nımaktan geçiyor. Her ay ortalama 20 bin kişinin çeki karşı-lıksız çıkıyor ve bundan birçok kişi zarar görüyor. Bu 20 bin kişinin çek ödemelerine bakıldığında yüzde 80 inin geçmişte de çeklerinin karşılıksız çıktığını görüyoruz. Bu kişilerin çek-leri kabul edilmeden önce çek raporlarına bakılması halinde olumsuz ödeme geçmişinin görülmesi ve olası zararların ön-lenmesi mümkün. Karekodlu çek bu bilgiye güvenli ve hızlı ulaşımı sağlayarak ticarette güvenin simgesi olacak.

özüm Karekodlu ekDünyadaki kullanımı bir ilk olan karekodlu çek tacirin

daha çek defterini bankadan teslim alırken verdiği muva-fakatname ile çek ödeme geçmişini ticaret yaptığı kişilerle paylaşmaya hazır olduğunu gösteren bir çek. Karekodlu çek sahte çek kontrolü sağlar ve çeki elinde bulunduran kişinin çek keşidecisinin geçmiş çek ödeme performansını görebilmesine imkan tanır. Karekodlu çeki kabul eden tacir akıllı cep telefonuna kuracağı Findeks uygulamasıyla çekin üzerinde bulunan karekodu sisteme okutarak karşısındaki tacirin çek ödeme performansı konusunda daha net bilgi-ye sahip olacak ve vadeli satış yapma kararını daha hızlı ve doğru bir şekilde verebilecek. Karekodlu çek uygulama-sında geçmiş çek ödeme performansı adet ve tutar olarak oransal bilgilerle verilecek. Keşide edilen toplam çek adet ve tutarının yüzde kaçının zamanında ödendiği ya da ibraz edilen çeklerin toplam tutarının hangi oranda ödendiği ve ne kadarının arkasının yazıldığı adet ve tutar bilgisi paylaşılma-dan yalnızca oransal olarak son 1 3 ve 12 ay verilerine göre belirtilecek.

Karekodlu çek uygulamasından alınacak rapor başına maliyet alınan rapor adedine bağlı olarak 2 TL ile 4 TL ara-sında değişecek.

kültür-sanat

GELECEĞI KURGULAMAKYazar: Noam Chomsky ayınevi ena ayınları

Dünyada var olan düzeni kim kurguluyor? Yükselen yeni

güçler kimler? Güç dengeleri bozulunca dünyada neler

olacak Buzdağının ardında saklanan gerçekler neler? Sayısız sıfatının yanı sıra

dünyanın önde gelen siyasi eleştirmenlerinden olan Noam

homsky, kitabında 2 ’den 2 11’e kadar dünyanın dört

bir köşesinde gelişen olayların ardında yatan gerçekleri irdeliyor ve dünyanın hâkimi olan süper güç ABD’nin, uyguladığı çifte

standartları gözler önüne seriyor.

STEVE JOBS GİBİ DÜŞÜNMEK

Yazar: Daniel Smith Yayınevi T Yayınları

n büyük çağdaş inovasyonculardan biri olan Steve

obs, arkadaşı Steve ozniak ile 1 ’da Apple’ı kurdu. obs, 1 ’te Apple’dan kovuluşunu G şirketi i ar’ı satın almak için bir fırsat olarak kullandı. Sonra

da 11 yıllık aranın ardından Apple’a dönüp, firmayı dünyanın

en çok sevilen markalarından birine dönüştürdü. Bu başına buyruk iş adamının görüşlerini ve becerilerini bir araya getiren

kitap, okuru obs’dan ilham almaya davet ediyor.

MUTLULUĞUN SAKINCALARI

Yazar: Elizabeth FarrellyYayınevi Yapı Kredi Yayınları

Mutluluğun Sakıncaları’nda doyumsuz bir tüketim toplumuyla karşı karşıyayız. Aynı zamanda beton yığınlarının, asfaltların ve reklam panolarının diyarındayız.

stetikten siyasete kadar birçok konuya hakimiyetiyle dikkat çeken lizabeth Farrelly, bu

kitabında, dünyaya verdiğimiz zararları inceleyerek, neden insani boyutlarda mekânlar yaratamadığımızı, olumsuz

alışkanlıklarımızdan ve doğaya saldırmaktan niçin

vazgeçemediğimizi sorguluyor.

YETERSİZ BAKİYEYazar Karin Karakaşlı Yayınevi an Yayınları

Bugüne kadar yazdıklarıyla insanlar, ülkeler ve toplumlar arasına çekilen sınırların en

netameli bölgelerinde cesurca gezinen Karin Karakaşlı,

Yetersiz Bakiye de 2 2 ile 2 1 yılları arasında yazdığı 12 öyküyü bir araya getiriyor. Aşk ve erk mücadelelerinden cinayetlere, ruhsuzlaştırılan

kentlerden yok edilen toplumsal değerlere geniş bir güzergâhta yol alırken kendi

elleriyle küçülttüğü dünyasına sıkışan insanlığın dramını anlatıyor.

SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...SİNEMA...Küçük Karmaşa Y A R O K A R M S

1 . yüzyıl Fransa’sında geçen öyküde, yetenekli bir peyzaj mimarı olan Sabine’i Kate

inslet canlandırıyor. Sabine, yeteneğine rağmen kırsal kesimde çalışan bir tasarımcı-dır. Fransa Kralı 1 . ouis’nin saray mimarı olan Andre (Mat-thias Schoenaerts), Sabine’i

ersailles Sarayı’nın en gözde bahçelerinden birini tasarla-ması için işe alır. Sabine, bu görkemli sarayda bir yandan sınıfsal ve cinsiyetçi bir savaş verirken, diğer yandan Andre ile tutkulu bir ilişkiye başlar.

Jurassic World ohn ammond’ın ba-

şarısızlıkla sonuçlanan urassic ark deneme-

sinin üzerinden tam 22 yıl geçmiştir. Nublar Adası’nda bu kez tam kapasiteyle çalışan, ammond’ın hayal ettiği gibi bir dinozor tema parkı urassic orld adıyla kurulmuştur. Ancak kuru-luşunun üzerinden 1 yıl geçen parkta müşteri sayısı günden güne azalmakta-dır. arkı işleten şirketin hedeflerini tutturabilmesi için parkta yenilikler yapılır, yeni bir dinozor türü yara-tılır. Ne var ki, bu yeni tür, adayı ve adadakileri felakete sürükleyebilecek sonuçlar doğuracaktır.

KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...MÜZİK...MÜZİK...MÜZİK... MÜZİK..


kültür-sanat

KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...KİTAP...

KAYAHAN

Kayahan’ın En İyileriTürk pop müziğine yön veren ve geçtiğimiz aylarda hayatını kaybe-den besteci ve şarkıcı Kayahan’ın, unutulmayan şarkılarının ünlü sesler tarafından yeniden yorumlandığı anma albümü, Kayahan’ın n iyileri 1 ismiyle hayranlarıyla buluştu. Tarkan’dan Sezen Aksu’ya, andan

rçetin’den Ajda ekkan’a kadar bir-çok ünlü ses tarafından yorumlanan

toplam 2 parça ve iki D’lik albüm, sanatçının hayranları için hem bir arşiv hem de müzikal bir şölen niteliği taşıyor.

NİLÜ ER

Kendi CennetimTürkiye’nin gelmiş geç-miş en ünlü pop sanat-çılarından Nilüfer, altı yıl aradan sonra hazırladığı, Kendi ennetim isimli

yeni albümüyle sevenle-rinin karşısına yeniden çıktı. Sezen Aksu ve Nazan Öncel gibi değerli isimlere ait bestelerin de

yer aldığı toplam 1 parçadan oluşan albüm, sanatçının hayranla-rı için bulunmaz bir fırsat.

AZIL SAY

Yeni ŞarkılarKlasik müziğinin en önem-li temsilcilerinden biri olan Fazıl Say, bir süredir üzerinde çalıştığı son albümü Yeni arkılar ile müzikseverlerle buluştu.

dip ansever, Turgut yar, emal Süreya, Nazım ikmet ve Ömer ayyam gibi ünlü

şairlerin şiirlerine de yer verilerek hazırlanan toplam beş parçalık bu yeni çalışma, daha şimdiden müzikseverlerden tam not almış görünüyor.

NİYAZ

The Fourth LightKendilerine has etnikelektronik tarzlarıyla dünya müziğinin önemli temsilcile-rinden biri konumuna gelen Niyaz, dördüncü albümü The Fourth ight ile tekrar

hayranlarının karşısındaki yerini alıyor. Sufizm ve Doğu felsefesini modern bir şekilde harmanlayan grubun

toplam dokuz parçadan oluşan yeni çalışması, müzikte farklı tatlar ve renkler arayan müzikseverlerin ilgisini çekebilecek bir çalışma gibi görünüyor.

MÜZİK...MÜZİK...MÜZİK... MÜZİK..

MESS-MEV İŞBİRL İĞİ

Rezan Has Müzesi’nin Urartu takıları

Rezan Has Müzesi, koleksiyonun-da yer alan ve Anadolu’da 2 yıl hü-küm süren rartu uygarlığına ait takı koleksiyonunu ziyaretçileriyle payla-şıyor. Müzede açılan rartu Takıları sergisinde pektoraller (göğüslük), madalyonlar, boncuklar, amuletler, boyun halkaları, süs iğneleri, fibulalar, pazıbentler, bilezikler, yüzükler gibi

pek çok takı ve ayrıca yaklaşık adet kemer yer alıyor. Tür-kiye’nin en geniş rartu kemer koleksiyonunu da içeren tüm takılar, estetik unsurlarının yanı sıra rartu toplumunun gizemli düşüncelerini, dinsel inanç ve geleneklerini de gözler önüne seriyor. le geçen arkeolojik veriler, rartu takı modasının baş, boyun ve göğüs, el kol ve ayak, bel ve giysi takıları olarak ay-rıldığını gösteriyor.

Kuruluşunun 1 . yılını kutlayan Sakıp Saban-cı Müzesi (SSM), çağdaş bir tasarım ve sergileme anlayışıyla yenilenen Atlı Köşk’teki Kitap Sanatla-rı ve at Koleksiyonu nu ziyarete açtı. Koleksiyon kalıcı nitelikte olduğu için her zaman izlenebilecek. SSM koleksiyonlarının ve arşivinin dijital ortama aktarıldığı yeni teknolojik düzenlemeyle, Türk ve İslam sanatının nadir elyazması kitapları sayfa say-fa incelenebiliyor. azırlanan animasyonların sergi salonlarında ziyaretçilere verilen i ad’ler aracılığıyla sunulduğu interaktif uygulamalar, geleneksel sa-natları teknolojiyle buluşturarak, izleyenlere farklı bir deneyim yaşatıyor.

İslam sanatının 1 . yüzyıldan 2 . yüzyıla kadar uzanan dönemine ait, ünlü hattatların ve kitap sa-natçılarının elinden çıkmış 2 ’den fazla eserin yer aldığı sergide, başta Kuran ı Kerim nüshaları olmak üzere nadir elyazması kitaplar, kıta ve murakkalar, levha ve hilyeler, tuğralı ferman ve beratlar ile hat-tatların yazı yazmada kullandığı araçlar yer alıyor. Geleneksel sanatları bugüne taşımayı amaçlayan SSM, çağdaş sanatçıların yarattığı özgün tasarımla-rı da müze koleksiyonuna dahil ediyor.

Pera Müzesi’nden yaz sergileriSuna ve İnan Kıraç akfı era Müzesi, kuruluşunun 1 .

yılında, günümüz çağdaş sanatının yaşayan en sıra dışı isim-lerinden Grayson erry’nin seramik, halı ve baskı çalışma-larından oluşan Küçük Farklılıklar sergisiyle ünlü portre fotoğrafçısı ve Oscar ödüllü kostüm tasarımcısı ecil Bea-

ton’ın ortreler sergisine ev sahipliği yapıyor. 1 Mayıs’ta açılan ve 2 Temmuz’a kadar sürecek olan her iki sergi,

Türkiye’de sanatseverleri Grayson erry’nin yapıtları ve ecil Beaton’ın fotoğraflarıyla ilk kez buluşturuyor.

era Müzesi ve British ouncil işbirliğiyle düzen-lenen Küçük Farklılıklar sergisinde Turner ve BAFTA

Ödüllü sanatçı Grayson erry’nin seramik, halı ve baskı işlerinin yanı sıra, British ouncil Koleksiyonu’ndaki altı

halıdan oluşan eser serisi Küçük Farklılıkların Kibri de yer alıyor. Sotheby’s işbirliğiyle düzenlenen ecil Beaton’ın ortreler sergisi ise sanatçının 1 2 ’lerden 1 ’lere ka-

dar fotoğrafladığı film yıldızı, yazar, sanatçı, kraliyet mensup-ları ve entelektüellerin portrelerine odaklanıyor.


Murakka ülüs ve nesih hat,

eyh amdullah (ö. 1520)

Tarihi hatlar Sabancı Müzesi’nde

a ık

Günde 10 dakika a ı


zmanlar uyarıyor güneş ışığı yoksunluğunun yarattığı vitamini eksikliği, kalp ve damar hastalığına yakalanma oranlarını artırıyor. ün ışığından mahrum kalan kişiler, ciddi sağlık sorunları yaşabiliyor.

İnsan vücudu bağırsaklardan kalsiyum emilimi için ihtiyaç duy-duğu D vitamininin yüzde 95 ini güneş ışınlarının temasıyla ken-di cildinde üretiyor kalan yüzde 5 ini ise yumurta yağlı balıklar

tahıllar portakal suyu gibi bazı gıdalardan temin ediyor. Çocuklarda raşitizm erişkinlerde osteoporoz gibi kemik hastalıklarından koru-nabilmek için D vitamini eksikliğinden kaçınmak gerekiyor. Son yıllarda hız kazanan çalışmalar kalp ve damar hastalıkları yüksek tansiyon yüksek kolesterol şeker hastalığı ve obezite ile yetersiz D vitamini alımı arasında ilişki olduğunu ortaya koyuyor. Sağlıklı birey-lerin uzun yıllar takip edildiği çalışmalarda D vitamini eksikliği olan-larda koroner kalp hastalığı inme kalp yetersizliği gibi günümüzde ölüme en sık yol açan hastalıklara daha fazla rastlandığı bildiriliyor.

Erişkinlerin üçte birinde yüksek tansiyona rastlandığı şişman-lığın çocuklarda bile sorun haline geldiği şeker hastalığı sıklığının giderek arttığı günümüzde D vitamini eksikliği modern toplumlarda adeta bir salgın halini alıyor. Çocuklarda gençlerde erişkinlerde ve neredeyse her üç kişiden birinde kan tahlili yapıldığı takdirde D vita-mini eksikliği saptanabiliyor. Bu yeni sorunun en önemli sebebinin günümüz insanının zamanının çok büyük bölümünü kapalı ortam-larda geçirmesi dolayısıyla güneşten giderek daha az yararlanabil-mesi olduğu bilinen bir gerçek.

Oysa D vitamini eksikliğinin tanısını koymak basit bir kan tahliliy-le mümkün. Tedavisi ise kolay ve ucuz. Bu nedenle herkesin yılda bir kere D vitamini seviyesini ölçtürmesi ve ihtiyacı olanların mutlaka doktor kontrolünde D vitamini tedavisi görmesi gerekiyor.

Toplumun D vitamini eksikliği ve bunun yarattığı sağlık sorunlarıyla ilgili bilinçlenmesi gerektiğini

belirten Bayındır İçerenköy astanesi Kalp ve Damar astalıkları zmanı rof. Dr. Osman Akdemir Yeter-

li D vitamini alımı için uzmanlar mayıs ve eylül ayları arasındaki dönemde günde yarım saat süreyle güneş kremi sürmeden kollar ve bacakların güneş görmesi gerektiğini ifade ediyor diyerek, şu uyarıları yapıyor:

Gerçekte, bu aylarda gün ortasında 1 daki-ka süreyle bile tenimizin bu biçimde güneşe maruz kalması günlük D vitamini ihtiyacımızın iki üç katını temin edebilmemiz için yeterli. Ayrıca yağlı deniz balık-larının tüketiminin D vitamini düzeyine az da olsa katkı sağlayabileceği biliniyor. Çocuklardan erişkinlere her-kesin güneş ışınlarının zararlı olabileceği öğle saatleri dışında kapalı ortamlardan uzaklaşmasını şişmanlık, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kalp ve damar has-talığı gibi büyük toplum sağlığı sorunlarıyla mücadele-nin bir unsuru olarak kabul etmemiz gerekiyor.

Prof. Dr. Osman Akdemir:

a a ı ı

a ık


u yol ç k c k ilcile ikk

Okulların kapanması ve havaların ısınmasının ardından yoğunlaşacak uzun tatil yolculuklarında sürücülere, aşırı dikkat ve yol stresi nedeniyle oluşabilecek riskler konusunda doktorlardan uyarılar geldi.

Uzun yollarda sürücünün aracı şeridinde tutabilmek ve güvenli hızda seyredebilmek için sürekli değişen yol koşullarına dikkat etmesi gerekiyor. Bu koşulları

yerine getirmek uyku apnesi kalp ve damar rahatsızlıkları görme bozuklukları ve kan şekeri sorunları olan insanlar için oldukça zor hale gelebiyor.

yku sorunlarıUzun yol araç sürücülüğü yapan kişilerde görülen uyku

rahatsızlıkları ve bunların tedavi edilebilirliğine dikkat çeken Medicana International İstanbul Hastanesi Nörolo i Uzmanı Doç. Dr. H. Turan Atay solunum olaylarıyla kesintiye uğrayan ve derinleşemeyen dolayısıyla kalitesi bozulan gece uyku-sunun etkisiyle gün içinde konsantrasyon bozukluğuyla bir-likte motor koordinasyonun kaybı reflekslerde azalma gibi nörolo ik sorunlar ortaya çıkacağını vurguluyor.

Dünya istatistiklerine göre trafik kazalarının üçte biri uyku apnesi sendromu nedeniyle oluşuyor. Yapılan bir

araştırmaya göre de 50 promil alkol verilen kişiler ile uyku apnesi sendromu olan kişilerin aynı düzeyde konsantrasyon bozukluğu yaşadığı görüldü.

Kalp kriziTrafik kazalarının başlıca nedenlerinden biri de aracı kul-

lanan kişinin kalp krizi geçirmesi. Uzun yol sürücüleri üzerin-de yapılan araştırmalar direksiyon başında kalınan sürenin artmasıyla birlikte an iyografik olarak koroner kalp hastalı-ğının daha sık oranda görüldüğü ve kalp krizi bayılma gibi

rahatsızlıklarda artış olduğunu ortaya koyuyor. Bahçelievler Medicana Hastanesi Kalp ve Damar Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Serdar Akgün direksiyon başında geçen sürenin uzunluğu sigara kullanımı düzensiz çalışma saatleri ve uy-kusuzluğun kalp krizi açısından risk faktörleri olarak trafik stresine yeni halkalar eklediğine işaret ediyor.

örme bozukluklarıTatile çıkmak için uzun saatler direksiyon başında zaman

geçirmek zorunda kalan sürücülerin iyi bir görüş kapasite-sine sahip olması gerekiyor. Bunu tam olarak anlamak ise gözdeki bozukluğa karşı belli bir alışkanlık oluştuğu için her zaman mümkün olamayabiliyor. Kişi gözlerindeki sorunu ancak uzun saatler boyu araç sürdüğü zaman fark ediyor. Medicana Konya Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Ayşe Kıyak Yılmaz özellikle sürücülerin düzenli göz muaye-nelerini yaptırmaları ve kendileri için gerekli gözlükleri kullan-maları gerektiğine vurgu yapıyor.

Kan şekerinin düşmesiSürücü yoldayken aniden acıkma ellerde ve ayaklarda

titreme çarpıntı soğuk terleme gibi sorunlar yaşayabilir. Böy-le bir durumda sürücü aracı hemen sağa çekmeli güvenli bir yerde park etmeli eğer mümkünse kan şekerini ölçmeli kan şekeri düşükse gıda takviyesi yapmalıdır. Konya Medicana Hastanesi İç Hastalıkları Endokrinolo i ve Metabolizma Uzm. Dr. Mine ztürk önemli olanın yolda hipoglisemi yaşama-mak için önceden tedbir almak olduğuna dikkat çekiyor.

damak tadı

Kireçte kabak

lKireç Dünyası Sayı: 1 / Temmuz - Ağustos - Eylül 201552

Kireçte kabak tatlısı bazılarınca reçel olarak kabul edilse de aslında bir tatlıdır. Bu tatlı büyük şehirlerde ancak Adana Antep Antakya ve Maraş mutfağını sunan restoranlar veya

kafelerde bulunabilir. Kabak tatlısının bu çeşidi uzun parçalar ha-linde kesilmiş ve şurupsuz olarak satışa sunulur. zellikle Adana da tatlıcı dükkanlarında bu tatlılar tepsilerde yığılı durur müşteriler ise bir tarafta asılı kağıtlardan biriyle bir parça tatlı alır yer. Giderken de kaç tane yemişse onun parasını verir.

Yaz boyunca olgunlaşarak haylice irileşen Mantaş Kabağı her yaz sonu birçok evde tatlı yapımında kullanılır. Mantaş kabağı bilinen tatlı kabaklarından farklıdır. Daha çok güney ve güneydoğu illerinde yetiştirilir.

damak tadı


Kireçte kabak tatlısı yapmak tariflerde göründüğü kadar kolay değildir. Bu tatlıyı yapmak gerçekten de bilgi ve beceri gerektirir. Bu nedenle birçok kişi internetten bulduğu tariflere uygun yaptıkları bu tatlıdan pek de memnun olmaz ve yap-tım ama güzel olmadı diye yakınır.

İşte meraklısı için kireçte kabak tatlısının açık ve net bir tarifi...

asıl yapılıyorKabak 1 ile 1.5 cm. kalınlıkta dilimlenecek. Ardından di-

limler bir kap içerisine alınacak ve üzerine ağırlık yapması için bir tabak kapatılacak. Hazırlanan kireç kaymağı dilim-

lerin üzerine dökülecek. Kabak dilimleri bir gece boyu tam 12 saat süreyle kireç kaymağı içerisinde dinlendirilecek. Süre bitiminde kabak dilimleri süzülecek ve tek tek bol su içerisinde ovalanarak yıkanacak. Ardından bol su içerisinde kireç acısı çıkması için iki saat süreyle ile dinlendirilecek.

Süre bitiminde dilimler son bir kez ılık su ile yıkanacak ve süzülecek.

Kireç kaymağının hazırlanışı Bir kap içerisine 8 su bardağı soğuk su üzerine 1 çay

bardağı dolusu toz kireç konulacak ve karıştırılacak. Kireç tamamen tabana çöktükten sonra üstte kalan berrak su ki-reç kaymağıdır. Kabak dilimleri bu berrak su içerisinde bek-letilecek.

Maharetini österTencere içerisine kabak dilimleri konulacak. zerine 6

su bardağı toz şeker 6 su bardağı soğuk su konulacak ve normal ısıda kaynatılacak. Tencere kaynamaya başladıktan sonra ocak ısısı düşük konuma alınacak. Tencere açık ola-rak 1.5 saat süre ile kabak dilimleri pişirilecek. Süre bitiminde ocak ısısı en düşük konuma alınacak ve 30 dakika süre ile dilimlerin pişirilmesine devam edilecek. Süre bitiminde ten-cereye yarım limon suyu 2 bardak kaynar su ilave edilecek ve tencere bir kez daha fokur fokur kaynatılacak ve ocak söndürülecek. Kabak dilimleri maşa ile tek tek silkelenerek bir kap içerisine alınacak ve soğumaya bırakılacak.

Not: Bu tarif .klasiktatlar.com sitesinden alınmıştır.

Malzemeler1 Kg. Soyulmuş Kabak

6 Su Bardağı Toz Şeker6 Su Bardağı Soğuk Su

1 Çay Bardağı Toz Kireç8 Su Bardağı Soğuk Su2 Su Bardağı Kaynar Su

1/2 Limon Suyu

gezi BURSA

bursa


geçmişe yolculuk

on yıllarda çekilen diziler sayesinde turist akınına uğrayan

ursa, doğuşuna tanıklık ettiği Osmanlı İmparatorluğu nun da ilk başkenti. ennet ursa ve Yeşil ursa diye de anılan kent,

yeşile, doğaya ve tarihi güzelliklere ilgi duyan ve geçmişe yolculuk yapmak isteyenleri bekliyor.

gezi


Gelişmiş ekonomisi kadar tarihi ve do-ğal güzellikleriyle de Türkiye nin en önemli şehirlerinden biri olan Bursa

sıcak yaz günlerini yaşadığımız şu mevsimde özellikle geçmişe ve tarihe meraklı gezginleri bekliyor. lkemizin tarihi başkentlerinden Bur-sa yı görmek isteyenler için kısa ve pratik bir yol haritası çıkarmaya çalıştığımız bu yazımıza öncelikle Bursa nın tarihi geçmişinden söz ederek başlayalım.

Bursa Bitinya Kralı II. Prusias tarafından ku-rulmuş. Kurucusuna izafeten kente Prusias dendiği tarihi kaynaklarda yer alıyor. Zamanla bu isim Brousse daha sonra da Brus ola-rak telaffuz edilmiş. Türklerin şehri fethetmesiy-le birlikte de Bursa adını alan kent 6 Nisan 1326 tarihinde Osmanlı Devleti nin başkenti olmuş.

Bugün doğal güzellikleri tarihi abideleri ve binlerce yıldır bilinen şifalı kaplıcalarıyla dün-yaca meşhur olan Bursa da en çok Osmanlı İmparatorluğu nun kuruluş dönemine ait tarihi eser bulunuyor. Baştan başa tarih kokan ve önemli bir medeniyete başkentlik eden Bursa tarihi eserler bakımından imparatorluklar baş-kenti İstanbul dan sonra Türkiye nin en zengin şehri. Osmanlı Türklerinin Selçuklu devri sanat ve mimarisine yeni bir şekil yeni bir bakış ka-zandırdıkları ve Bursa Okulu adını alacak mi-mari tarzın hakim olduğu kentte çinicilik ağaç oymacılığı ve duvar nakışçılığının çok ileri bir seviyeye ulaştığı görülüyor.

Bugün Cennet Bursa veya Yeşil Bursa diye de anılan kentteki tarihi eserler arasında Osmanlı sultanları tarafından yaptırılan çok sa-yıda cami mescit han ve tekkenin yanı sıra görülmeye değer yüzlerce tarihi eser bulunu-yor. Osman Gazi Türbesi Orhan Gazi Türbe-si başta olmak üzere padişah türbeleri Lala Şahin Medresesi Hüdavendigar Medresesi gibi çok sayıda medrese Orta Köy ve Issız ker-vansarayları Koza Han Pirinç Han İpek Han gibi hanlar ve Kapalıçarşı ile Bedesten Çarşısı Bursa nın görülmeye değer diğer şaheserleri...


Yukarıda sıralanan yerler Bursa ya gelecek bir misafirin şehir merkezinden uzaklaşmadan yürüyerek ya da toplu taşıma araçlarını kullanarak ulaşabileceği mesafede yer alı-yor. Kenti ziyaret edenler öncelikle Emir Sultan Camisi ve Türbesi ni ziyaret edebilir. Emir Sultan Camisi rakım olarak nispeten yüksek olduğu için buradan Yeşil Külliyesi ne ve Yeşil Türbe nin bulunduğu alana kolaylıkla yürüyerek inile-biliyor. Yeşil Türbe nin yanında yer alan çay bahçelerinde Bursa manzarası eşliğinde soluklanıldıktan sonra merkeze doğru ilerlerken yol üzerinde İslam Eserleri Müzesi ziyaret edilebilir aynı zamanda sayısız tarihi Bursa evi ve antikacılar görülebilir. stelik hava da güzelse bu yürüyüş çok da keyifli bir hal alabilir.

Setbaşı semtine varanlar dünyadaki üç köprülü çarşı-dan biri olan Irgandı Köprüsü ne rastlayacak. Yalnız köp-rüden geçtikten sonra bir karar vermek gerekiyor. Yorgun

olanlar hanlar bölgesinin yolunu tutabilir Daha yorulmadım Bursa yı tepeden görmek isterim diyenler ise Tophane ye çıkabilir.

Hanlar bölgesinde pek çok küçük hanın yanında Koza Han mutlaka görülmeli. Gerçi Koza Han son yıllarda popüla-ritesi hayli arttığı için eski sakinliği kalmamış olsa da o büyülü atmosferi yine de insanları kendisine çekmeye devam edi-yor. Çünkü Koza Han ın kapıları gelen ziyaretçinin kim oldu-ğunu bir çırpıda anlayıveriyor

Bunu en iyi bir yerde okuduğum şu cümle anlatıyor: Koza Han ın dört girişi vardır. Ulu Cami tarafındaki alçak gö-

nüllü kapıdan girdiyseniz muhtemelen şehre yabancısınızdır turistik merakla girdiniz. Belki şehre aşinasınız ama oturmaya niyetiniz yok. Hanın ikinci katındaki ipek satıcılarıyla işiniz var ödenmemiş bir senedin ya da ipek bir eşarbın peşindesiniz. Kapalıçarşı tarafından girdiyseniz soluklanmaya ihtiyacınız

ursa merkez, gezmekle bitmez

gezi BURSA


var demektir. Eğer Orhan Camisi nin aralığındaki kapıdan girenlerdenseniz sizin almakla vermekle gezmekle işiniz yok... Ne şehrin keşmekeşi ne otomobillerin küstah gürültü-sü ne gündelik hayatın hayhuyu ve ne de zaman hiçbiri bu yüksek taş duvarları aşamaz. Her şey dışarıda kalmıştır. İçine girdiğiniz koza sizi modernizmin çılgın atlarından ve toz du-mandan azade tutar. Ama yok ben bunların hiçbiri değilim dördüncü kapıdan girdim diyorsanız ilginç bir durum var demektir. Zira Koza Han ın iç avluya açılan dördüncü kapı-sının hem girişi hem de çıkışı sanki ehil olmayan gözlerden gizlenmiş gibidir. Bir şehirle gizli kapıları ve yolları bilecek ka-dar içli dışlı olmuş kişi zaten o kentle bütünleşmiştir.

Muradiye Külliyesi ne ziyaretçi akınıZiyaretçiler Koza Han ve hanlar bölgesinde gezdikten ve

artık Uzakdoğu dan ya da başka ülkelerden ithal ediliyor ol-

salar da Bursa ipeği hatırasını canlandıran ipeklilerden aldık-tan sonra bir İskender kebabı yemeyi hak eder. Koza Han ın Orhan Camisi girişindeki Bursa kebapçısı ya da cadde üze-rindeki tarihi İskender kebapçısı en meşhur olan yerler. Ayrı-ca tarihi Aynalı Çarşı da pide yenebilir ya da hanlar bölgesin-deki esnaf lokantalarında da harika lezzetlerle karşılaşılabilir.

Ziyaretçiler bir gün daha kalabiliyorlarsa aheste bir şe-kilde önce Tophane ardından da Çekirge ve Muradiye semtlerini mutlaka gezmeli. zellikle de Muradiye Külliyesi son zamanlarda Şehzade Mustafa nın vefatından yeni habe-ri olanlar yüzünden ziyaretçi akınına uğruyor. En güzeli de dışarıdan tamamen soyutlanmış olan Muradiye Külliyesi için-de bir havuz kenarında oturup sessizliği dinlemek Tarihin derinliklerinde yaşanmış gizleri şehzade mahzunluğunu ve ölümlerini aslında bir sinema karesinden çok oradaki şimşir kokusu daha iyi anlatıyor

ursa nın Ayasofyası lu amiEvliya Çelebi nin ifadesiyle Ulu Cami Bursa nın Ayasof-

ya sıdır. Ulu Cami kapalı namaz kılma alanı bakımından Tür-kiye tarihinde yapılan en büyük camidir. Minber bütünüyle kainatı sembolize eder.

Kraliçe lizabet i ağırlayan Koza anUlu Cami ile Orhan Camisi arasında yer alan Koza Han

Sultan II. Bayezid in İstanbul da inşa ettirdiği Bayezid Külliye-si ne gelir sağlamak amacıyla 1490 yılında yaptırılmış. Koza Han Çin den başlayıp Bursa da sona eren tarihi İpek Yo-lu nun da son durağıdır. Bu tarihi han turistlerin uğramadan geçmeyeceği tarihi mek nların başında gelir.

smanlı sultanlarının külliyesiMuradiye Külliyesi Osmanlı sultanları tarafından yaptırı-

lan son külliyedir. Sultan II. Murat tarafından 1425-1426 yıl-ları arasında yaptırılan külliye Semerkant taki Şah Zinde ve İstanbul daki Eyüp Sultan ile birlikte Türk İslam dünyasının sayılı türbe topluluklarından biri olarak kabul edilir.

gezi

kireç

Zamana meydan okuyan

kimyasal!


İnsanoğlunun en eski kimyasallarından biri olan

ve binlerce yıllık zaman diliminde vazgeçilmezliğini

kanıtlayan kireç, günümüzde de sanayinin en

temel hammaddelerinden biri olmaya devam ediyor.

Kirece, inşaattan yol yapımına, gıdalardan demir çelik üretimine kadar birçok

alanda ihtiyaç duyuluyor.

kireç


Antik çağlardan beri bilinen ve çok yönlü bir kullanımı olan kireç insanoğlunun en eski ve en can alıcı kimyasallarından biri. Eski mısır piramitlerinin yapımından Yunan ve Roma imparatorluğu

döneminde yapılan yapı ve yolların inşasına kadar kadar birçok alan-da kireç kullanıldığı biliniyor. Kireç ve kirecin yapı harcında kullanımı üzerine yazılmış en eski metin olarak Marcus Pollio isminde bir Romalı mühendisin İmparator Augustus döneminde M 27 - MS 14 yazdığı De Architectura isimli kitabı öne çıkıyor.

Kireç insanlık tarihinde inşaat malzemesi olarak uzun zamandır bilinmesine karşın endüstrideki kullanımının çeşitliliği ve önemi çoğu kişi tarafından halen bilinmiyor. Oysa kirecin üretimi ve kullanım alanları zamanla genişledi ve modern endüstrinin de temel yapı taşlarından biri oldu. 20. yüzyılın başında hızla gelişen kimya ve demir çelik endüstri-siyle birlikte çok büyük miktarlarda kireç kullanılmaya başlandı. Kirecin endüstri tarım ve çevre sektörlerindeki gittikçe artan kullanımı kireç üretim yerlerinin yaygınlığı kullanım yerlerine yakınlığı üretim teknolo i-sinin geliştirilmesi ve bu sayede fiyatının aynı işi yapabilecek diğer kim-yasallara oranla oldukça ucuz olmasının bir sonucu olarak gerçekleşti.

kireç


Kireç endüstrinin çeşitli kolları tarafından pek çok amaç-la kullanılıyor. Kağıt çelik şeker plastik boya dahil olmak üzere gündelik hayatımızda yer alan birçok üründe ve malze-mede kullanılan kireç günümüz sanayisi için gerçekten çok önemli bir kimyasal.

Ekonomik kimyasalKireç çok makul bir maliyette birçok işlevi yapabilen tek

malzemedir. Aslında kireç hemen hemen tüm uygulamalar için alternatif maddelerden önemli derecede daha ucuzdur. Çoğu durumda kireç tek başına kullanılabilir ya da oldukça pahalı sentetik malzemelerle birlikte kullanılabilir.

İlave olarak kireç tüketicinin kolayca ulaşabileceği bir

malzemedir. Dökme veya kağıt torbalarda mevcut olan kire-cin demiryolu karayolu ve denizyoluyla nakliyesi de yapıla-bilmektedir.

Temel kimyasalKireç endüstrisi bazı diğer endüstrilere nazaran küçük

olmasına rağmen ülkemiz ekonomisine gereklidir. 50 den fazla tesisle önemli derecede yatırım sunmaktadır. Kireç üretmek için gerekli ekipman büyük ağır ve karmaşıktır bu da kireç endüstrisini sermaye yoğun bir hale getirmiştir. Daha da önemlisi kirecin çelik ve çoğu diğer ürünün ima-latına esas olmasından dolayı milyonlarca iş kirecin sürekli kullanılabilirliğine dayalıdır. Dahası kireç olmadan hemen he-men tüm tüketim mallarının maliyeti kirece göre daha pahalı alternatiflerin kullanımından dolayı artar.

Metalürjik kimyasal Kirecin en büyük tek başına kullanımı çeliğin arıtılma-

sında kirliliği silika fosfor ve kükürt ortadan kaldırmak için bir arıtıcı madde olarak kullanıldığı çelik imalatındadır. İkincil arıtmanın yanı sıra hem geleneksel bazik oksi en fırınlarında BOF hem de yeni elektrikli ark fırınlarında kullanılmaktadır.

Kireç, insanlık tarihinde inşaat malzemesi olarak uzun zamandır bilinmesine karşın, endüstrideki kullanımının çeşitliliği ve önemi çoğu kişi tarafından halen bilinmiyor. Oysa kireç endüstrinin de temel yapı taşlarından biri oldu.

kireç


Çelik endüstrisinde hem yüksek kalsiyumlu hem de dolomit-li kireç kullanılır. Uygulamalarda kirecin fiziksel ve kimyasal özellikleri önem taşımaktadır. Şurası çok açıktır ki eğer yük-sek kaliteli kireç üretilmeseydi ülkemiz çelik üretimi sekteye uğrardı.

Çeliğin dışındaki metallerin üretimi için de gerekli olan ki-reç bakır cevherini zenginleştirmek alüminyum ve magnez-yum imalatında kullanım için alumin ve magnezya yapmak uranyum çıkarmak ve altın ve gümüşü geri kazanmak için kullanılmaktadır.

Temizleyen kimyasalDoğal bir bir ürün olan kireç çoğu kullanımı sırasında

aynı zamanda doğaya çok ciddi fayda sağlamaktadır. Nite-kim kirecin ikinci başlıca kullanımı hava içme suyu atık su ve katı atıkları içeren çevresel uygulamalar içindir. Bir sürü çevresel düzenlemeye uygunluk açısından endüstriyel kamu hizmetleri ve madencilik faaliyetleri kirece bağımlıdır. Kireç endüstriyel ve madencilik atık suyunu arıtmak için kullanıl-maktadır ki burada asidik atığın pH ını ayarlamakta fosfor ve nitro eni bertaraf etmekte ve berraklaştırmayı geliştirmektedir. Kirecin gittikçe büyüyen bir kullanımı da endüstriyel tesisler

Karayollarında killi zeminlerin stabilizasyonu işlemleri de dünya genelinde çok önemli bir kireç kullanım alanı. An-

tik çağdan beri bilinen bu uygulama sayesinde yollar hem daha dayanıklı hem de daha ucuza mal edilebiliyor. Bu yön-tem ülkemizde de altmışlı yılların sonuna kadar karayolları tarafından zaman zaman kullanılmışsa da sonraki yıllarda başka yöntemler tercih edilmiş. Bu yöntemler daha pahalı olmasına rağmen daha iyi sonuçlar verdiğini, yıllardır yapılan uygulamaların sonuçlarına dayanarak iddia etmek imkânsız. Bu nedenle kireç stabilizasyonundan niçin vazgeçildiğini an-lamak da çok güç.

Kireç Sanayicileri Derneği, yoğun bir çaba içerisine gi-rip, Karayolları Genel Müdürlüğü ile yapılan ortak çalışma sonunda kireç kullanımına ilişkin bir teknik şartnamenin ha-zırlanarak yayımlanmasını sağladı. Karayolları Bölge Müdür-lüklerinde, çeşitli illerin belediye başkanlıklarında ve Sanayi Bakanlığı’nda düzenlenen toplantılarda kireç stabilizasyonu tanıtıldı. Bu sunumlar sırasında izleyicilerin büyük takdirini alan uygulama ve deneme sonuçları gösterildi. Ne var ki, he-nüz kayda değer bir uygulama gerçekleştirilemedi.

Oysa yol yapımında sık karşılaşılan killi zeminlerde kireç stabilizasyonu uygulanınca, gerçek bir ekonomik çıkar söz konusu olmakta. Dünya uygulamaları da göz önüne alındı-ğında, örneğin bizden çok daha güçlü bir ekonomiye sahip olan ABD’de bile yılda 1 milyon tonun üzerinde kirecin stabi-lizasyon amacıyla kullanıldığı ortaya çıkıyor. Sadece Amerika da değil, Kuzey Afrika ülkeleri ve bütün Avrupa ülkelerinde de kireç stabilizasyonu geçerli bir yöntem olarak kullanılıyor. Nitekim bu ülkelerdeki yolların bazılarını yapan Türk müte-ahhit kuruluşlar, kullanacakları kirecin tedarikini ülkemizden yapmaya çalışıyor.

Karayollarında stabilizasyon

için kireç en doğru çözüm

kireç


ener i istasyonları tıbbi atık yakma fırınları ve zararlı atık fırınlarından açığa çıkan baca gazlarının arıtılmasıdır. Kireç bu gazlardan kaynaklanan kükürt diyoksitleri ab-sorbe ve nötralize eder bu da asit yağmurlarının önlen-mesine ve aynı zamanda cıva dahil olmak üzere zararlı hava kirleticilerinin emisyonlarını azaltmaya yardımcı olur.

Kireç makul bir maliyette çevresel ve halk sağlığı sorumluluklarını yerine getirme konusunda özellikle belediyeler için hayati önem taşır. ncelikle kireç içme suyunun sertliğinin giderilmesi ve içme suyundan kirlili-ğin kurşun gibi bertaraf edilmesi için yaygın olarak kul-lanılmaktadır. İkinci olarak lağım pisliğinin arıtılması için son derece ekonomik bir yöntemdir. çüncü olarak belediyeye ait yakma tesislerinde açığa çıkan baca gaz-ları kükürt dioksiti SO2 hidro en klorürü HCl ve diğer kirleticileri bertaraf etmek için kireçle işlemden geçirilir.

Yukarıda gördüğümüz kullanımları çevre kirliliğinin sürekli arttığı günümüzde temiz bir çevrenin devamlı-lığını sağlamak adına kirecin bu uygulamalarının daha da önem kazanacağını göstermektedir

Yapı kimyasalıYapı işlerinde üstün plastisitesi işlenebilirliği ve di-

ğer niteliklerinden ötürü kireç geleneksel olarak harç ve sıva içerisinde kullanılır. Düşük kalitedeki toprakları kullanılabilir tabanlara ve alt taban malzemelerine dö-nüştürüldüğü yollar havaalanları bina temelleri ve top-

raktan yapılan bara lar için günümüzde zemin stabilizas-yonu çok yaygın bir uygulamadır.

Asfaltın kohezyonunu geliştirdiği zeminin sıyrılması-nı azalttığı ve yaşlanma sürecini geciktirdiği için asfaltta katkı maddesi olarak kullanılır.

Kireç aynı zamanda duvar harcının ve alçı sıva üreti-minde kullanılmaktadır ve yüksek kalsiyumlu kireç gaz betonun üretiminde kullanılmaktadır.

Endüstriyel kimyasalYukarıda tanımlanan kullanımlara ilave olarak kireç

diğer birçok endüstride gereklidir. rneğin kimya sa-nayi kireci sodyum alkalileri kalsiyum karpit kalsiyum hipoklorit sitrik asit petrokimyasallar fenolatlar stea-ratlar naftenat nitratlar kazeinatlar kalsiyum fosfatlar propilen glikol gliserin ve diğer birçok kimyasalı imal etmek için kullanmaktadır.

Bu kimyasallar sırasıyla ülkemizde üretilen hemen her ürünün içine girer.

Kireç için önemli ve büyüyen bir kullanım da kağıt boya mürekkep plastik ve kauçuğun üretiminde kul-lanılan çöktürülmüş kalsiyum karbonatın PCC üreti-mindedir. Kağıt endüstrisi kireci bir kostifikasyon a anı olarak ağartma işlemi ve gitgide artan kağıt imalatında PCC kullanılmaktadır.

Kirecin diğer kilit kullanımları refrakterleri şeker arı-tımını tarımsal kireçlemeyi cam üretimini ve deri tabak-lamayı kapsamaktadır.

Yapı işlerinde, üstün plastisitesi, işlenebilirliği ve diğer niteliklerinden ötürü kireç, geleneksel olarak harç ve sıva içerisinde kullanılır. Yüksek kalsiyumlu kireçten ise gaz beton üretiminde yararlanılmaktadır.

kireç


Kireç yalnızca yol yapımında zemin stabilizasyonu için değil, asfaltın bizzat kendisinde de kullanılıyor.

Çünkü sıcak asfalt karışımlarına katılan yüzde 2 civarın-da kireç, asfaltın kalitesini yükseltiyor. Bu nedenle yüz yıla yakın bir zamandır sıcak asfalt karışımlarında rutu-bete karşı duyarlılığı düşürmek ve aşınmaya karşı kireç kullanılıyor. Ayrıca kirecin asfalt karışımında az bilinen aşağıdaki yararları da söz konusu: • Su hasarını önler.• Tekerlek izinde oturma direncini artırır• Oksidasyon yani yaşlanma sorunlarının azalmasını

sağlar• Çatlama direncini artırır• SBS polimerlerle sinerji etkisi gösterir. Ağır trafikli yol-

lar için performans artışı sağlar• Kaplama ömrünü artırır.

Bu uygulama düzgün ve uzun ömürlü kullanım is-teyen yollarda tercih ediliyor. Örneğin, şehirlerarası oto-banlarda, Formula 1 yarış pistleri gibi hem kaliteli hem de sağlam yol isteyen pistlerdeki sıcak asfalt karışım-larında mutlaka kireç kullanılıyor. Bu kapsamda İstan-bul’daki Formula 1 pisti de kireç kullanılarak yapılmıştır.

Bu çerçevede KİSAD, herkesi ülke çıkarını gözet-meye çağırıyor. Yol yapımında hangi yöntem en ekono-mikse onun kullanılmasını sağlayacak şekilde ihalelerin gerçekleştirilmesi gerekiyor. Bu sayede hem üreticilerin hem de ülkenin çıkarının korunduğu ve herkesin kazan-dığı bir sistem kurulmuş olacak.

Asfalt ve kireç

Dünyadaki en önemli kireç tüketim alanların-dan çevresel amaçlı kireç kullanımı ve bu

çerçevede en önemli kalem olan baca gazı kü-kürt arıtımı (desülfürizasyon) gibi uygulamalar, ne yazık ki ülkemizde dünya ortalamasından çok uzakta bulunuyor. Termik santrallerimizde kuru-lan kükürt arıtma tesislerinde kireç yerine ısrarla kireç taşı kullanan teknolojilerin seçilmesi ise dün-yadaki genel eğilimlere ters bir uygulama. Termik santrallerde en azından bundan sonra yapılacak kükürt arıtma üniteleri için teknoloji seçilirken, bilimsel bir tartışma ortamının oluşturulması hem ülke ekonomisi açısından hem de kireç sektörü açısından çok önemli

Türkiye desülfürizasyonda

çok geride

üyelerimiz


ADAÇAL ENDÜSTRİYEL MİNERALLER SANAYİ VE TİCARET A.Ş.Menderes mah Bayat cad no 150/1 Emirdağ /A.KARAHİSAR Tel. 0272 4428320 • Faks: 0272 442 7829www.adacal.com.tr

BAŞTAŞ BAŞKENT ÇİMENTO SANAYİ VE TİCARET A.Ş.Samsun yolu 35 km Elmadağ /ANKARA Tel 0312 8640100 • Faks: 0312 8640105www.vicat.com.tr

İÇDAŞ ÇELİK ENERJİ TERSANE VE ULAŞIM SANAYİ A.Ş.34212 Güneşli Bağcılar/İSTANBUL Tel: 0212 604 04 04 • Faks: 0212 550 20 24www.icdas.com.tr

ENTEGRE HARÇ SANAYİ VE TİCARET A.Ş.Hüseyinli köyü Beykoz caddesi No 222/4 Çekmeköy /İSTANBUL Tel: 0216 434 50 96 • Faks: 0216 434 50 31www.entegreharc.com.tr

KAR KİREÇ KARADENİZ MADENCİLİKMerkez: Ankara cad No193 Pendik/İstanbul Tel 0216 354 85 45 • Faks 0216 390 38 44Gedelek Köyü Açmalar Mevkii Orhangazi /BURSA Tel: 0224 586 00 74 • Faks: 0224 586 00 11 www.kar.biz.tr

KİMTAŞ KİREÇ SANAYİ VE TİCARET A.Ş.Atatürk Cad. No 174/1 Ekim ap Kat 5 Daire 10 35210 Alsancak/İZMİR Tel. 0232 463 63 73 • Faks: 0232 463 06 92BARTIN TESİSİ • BERGAMA TESİSİ • MUĞLA TESİSİPINARHİSAR TESİSİ • SOMA TESİSİ • TORBALI TESİSwww.kimtas.com

KİREÇ VE TUĞLA KİMYA SANAYİ A.Ş.Göztepe Yeşilçeşme sok No 2/10 Kadıköy /İstanbul Tel: 0216 360 91 60 • Faks: 0216 360 91 61Fabrika: Kayseri-Ankara karayolu 60. Km. Avanos/NEVŞEHİRTel: 0384 561 20 02 • Faks: 0384 561 29 05www.erciyeskirec.com.tr

NUH YAPI ÜRÜNLERİ A.Ş.Hacı Akif Mah. Nuh Çimento Cad. No: 28 PK. 7 Körfez / Kocaeli Tel: 0262 511 55 20 • Faks: 0262 511 51 82www.nuhyapi.com.tr

NİMSAN NİKSAR KİREÇ SANAYİ VE TİCARET A.Ş.E80 Karayolu Fatlık köprüsü mevkii 60600 Niksar /TOKAT Tel: 0356 538 11 61 • Faks: 0356 538 11 64www.nimsan.com.tr

BEYAZIT ŞİRKETLER GRUBUMERKEZ : Büyükdere Cad. Beyazıt Han 86/2 Gayrettepe-İSTANBULTelefon: 0212 274 28 28 • Faks: 0212 266 02 37PAKSAN Fabrika: Eski Karasu Yolu Taşkısığı Mevkii PK: 99 54001 ADAPAZARITelefon: 0264 323 33 44 • Faks: 0264 323 33 69 www.paksankirec.com.trKAKSAN Fabrika : Selampınar Mh. Hacıbelen Mevkii Pk: 5-01170 Karaisalı-ADANA Telefon: 0322 551 21 76 • Faks: 0322 551 20 90 www.kaksankirec.com.tr

VİŞNE MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.Merkez: Şehit Nevres Bulvarı Kızılay iş Merkezi No3/7 35210 Alsancak/İZMİR Tel: 0232 463 00 03 • Faks: 0232 463 11 06Fabrika: Mınak Boğazı Mevkii Çelemli Beldesi Yüreğir /ADANA Tel: 0322 383 21 22 • Faks: 0322 383 21 26www.ozture.com

K T s

VİŞNE MADENCİLİK ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

Mrz: Şehit Nevres Bulvarı Kızılay İş Merkezi No:3/7 35210 Alsancak İzmir TÜRKİYE

Tel : +90.232.463 00 03 (pbx) Fax : +90.232.463 11 06

Fab(Şube): Mınak Boğazı Mevkii Çelemli Beldesi Yüreğir / ADANA Tel : +90.322.383 21 22 (pbx) Fax : +90.322.383 21 26

KİRECİN ENDÜSTRİDEKİ

KULLANIMI

PETROL RAFİNASYONU

PETROL KUYULARI

ASFALT KAPLAMA

ASFALT KAPLAMA

HAVALİMANLARI

TARIM TOPRAĞI ISLAHI

MEYVE ÜRETİMİ

CEVHER ZENGİNLEŞTİRME

KAĞIT SANAYİİ ŞEKER

ÜRETİMİ

ARITMA TESİSLERİ

DERİ SANAYİİ

KİMYA SANAYİİ

CAM SANAYİİ

KARAYOLLARI ZEMİN ISLAHI

ALÜMİNYUM ve BAKIR ÜRETİMİ

YAĞ ve GRES İMALATI

DEMİRYOLU ZEMİN

KARPİT İMALATI

ASİT YAĞMURU KONTROLÜ

ÇELİK ve DEMİR ÜRETİMİÇEŞİTLİ METALLER

SÜRELİ YAYINIDIR. • YIL 5 • TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL 2015 • SAYI: 1 K İ S A DKİREÇ SANAYİCİLERİD E R N E Ğ İ

ILA Kongresi İstanbul’da toplanacak KİSAD Başkanı Cem Çelik sektörü anlatıyor

Sanayinin sesi: Nuh Yapı Genel Müdürü Halim Tekkeşin Sektör Analizi: Kireç sektörü geleceğe koşuyor Fabrika Tanıtımı: Adaçal Endüstriyel Mineraller

Bacalarımız daha temiz tütecek

Zayıf zeminleri

kireç güçlendiriyor

kireç zeminleri güçlendiriyorkullanılıyor. karayolunun yapılacağı zemin, önce kuru...

Documents