kjo fe

1

Hamdi NUHIJU

Kjo fe

2

Tryeza e lëndës

E DREJTA E INDIVIDIT NË ISLAM.................................................................................................41. E drejta për të besuar...............................................................................................................52. Shehadeti, e drejta e mendjes...................................................................................................83. Namazi, e drejta e shpirtit......................................................................................................104. E drejta për të vepruar............................................................................................................125. E drejta ime për të punuar......................................................................................................166. Zekati, e drejta e të varfurit....................................................................................................19

RAPORTET FAMILJARE...............................................................................................................231. Mbulimi i femrës vs mbulimi i mendjes................................................................................242. Shtylla e shoqërisë-femra......................................................................................................263. Si t`u flasim fëmijëve tanë për Islamin?................................................................................284. Nëna , grueja dhe motra!!!.....................................................................................................305. Martohuni me besimtare!!!....................................................................................................336. Jo BARAZI, por të drejta dhe obligime!...............................................................................36

RAMAZANI, MUAJI I MËSHIRËS..................................................................................................391. Ramazani ekskuliziviteti i shpërblimit..................................................................................392. “Boft exheli sabër deri n`vakt të iftarit”................................................................................42

HAXHXHI.......................................................................................................................................441. Haxhi-kusht i Islamit!............................................................................................................442. Haxhi poliester i qetësisë.......................................................................................................473. Lebejke Allahume lebejk.......................................................................................................51

FTESA............................................................................................................................................531. Thirrje kundrejt mendjeve dhe shpirtrave..............................................................................542. Përsiatje mbi të kuptuarit e fesë.............................................................................................563. Islami, rinia universitare dhe dituria......................................................................................584.Intelekti i nënshtruar dhe ai i zhurshëm..................................................................................605. Cili është roli ytë në këtë botë??............................................................................................626. Elokuenca publike.................................................................................................................647. Pse duhet të jetojmë me Islamin?..........................................................................................658.Pse kaq frikë nga Islami???....................................................................................................679.Kur flasin zemrat për Allah!!!................................................................................................7110. Nefsi IM!!!...........................................................................................................................7311.Vëllau në Islam vs vëllau në Interes!!!.................................................................................7512.Dynjaja vs Ahireti.................................................................................................................7713.Si të jetojmë me Kur`anin?...................................................................................................7914.Përballja me të keqen!!!........................................................................................................8115. Pse nuk na pranohen duat???...............................................................................................8316. Me gjuhën e zemrave!!!.......................................................................................................86

3

17. Rinia islame, gjenerator i shoqërisë!...................................................................................8818.Më jep dritë o Zot!................................................................................................................9019.Na bëjë të parë, o Zot............................................................................................................9220.Miku i mirë dhe ai dyftyrësh................................................................................................94

MORALI.........................................................................................................................................961. Me ardhjen e Muhammedit a.s..............................................................................................972. Më trego si mendon , të tregoj si udhëheq?!!......................................................................1003.Qytetërimi i së keqës............................................................................................................1064.Xhamia e dytë (KUDSI).......................................................................................................1095. Feja , njeriu dhe morali........................................................................................................1116.Dashuria ndaj All-llahut xh.sh..............................................................................................1137. A ka fjalë më të bukur se durimi?........................................................................................1158. Nga Modestia në Modesti....................................................................................................1179. A e dinë se çfarë është varfëria???......................................................................................11810. Morali si ripërtrirje e besimit.............................................................................................119

SHTOJCË......................................................................................................................................125Hyrje........................................................................................................................................1261.Liria e te shprehurit në Islam................................................................................................1282.Barazia gjinore sipas Islamit.................................................................................................1303.Toleranca nderfetare dhe ndernacionale...............................................................................1324.Stimulimi i diturise ne Islam.................................................................................................1345.Shkollimi i barabart gjinor në Islam.....................................................................................1366.Edukata sportive në Islam.....................................................................................................1387.Sigurimi social sipas Islamit.................................................................................................1408.Investimet në Ekonominë Islame..........................................................................................1429.Bashkim i forcave në Islam..................................................................................................14410.Mbrojtje e nacionaliteteve në Islam....................................................................................146Përfundimi...............................................................................................................................147

4

E DREJTA E INDIVIDIT NË ISLAM

5

1. E drejta për të besuar

Jeta jonë dhe vazhdimi i saj , janë të mbështetura në ligje e ligjësi të shumta tepër të hollësishme , përmes të cilave mendja gjithnjë e më shumë gjykon se nuk ka asnjë mundësi që krijimi i botës të jetë rastësi.Le të marrim shembull vendosjen e tokës në raport me diellin , në distancën e caktuar ku ndodhen përkundrejt njëri-tjetrit dhe le të supozojmë se kjo distancë u shkurtua , dmth toka u afrua më afër diellit ; nëse do të ndodhte ky afrim , menjëher të gjitha llojet e gjallesave , bimë e kafshë do të digjeshin.Vallë rastësia është ajo që e kontrollon këtë gjë?1S`ka dyshim se All-llahu është Ai i gjithëfuqishmi i cili kontrollon cdo imtësi në rruzullin tokë dhe ai është Krijues i gjithfuqishëm.Ndërkaq All-llahu xh.sh. thotë në Kur`anin famëmadh :” Besimtarë janë vetëm ata që besuan All-llahut, të dërguarit të Tij, e mandej nuk dyshuan dhe për hirë të All-llahut luftuan me pasurinë dhe me jetën e tyre. Të tillë janë ata të

1 Besimi i Muslimanit, Muhamed Gazali , Shkup 2001 f.23

6

vërtetit.”2Ndërsa Muhammedi a.s. thotë në një hadith të tij :”Imanin ( besimin ) nuk e bëjnë dëshirat e bukura dhe as pispillosja, por e bën ajo që flen në zemër dhe vërtetohet me vepër.”3

Për nga rëndësia e saj ka momentet e tejdukshme të cilat vetëm se e abstrogojnë këtë të vërtet rreth e përqarkë rruzullit tonë.Nuk mund të themi se i përshtatet cdo njeriu pasiqë cdo njeri edhe nuk meriton një trajtim mjaft të ëmbël sic edhe ekziston në momentin e shtrydhjes së kësaj teme në realitet.E drejta për të besuar është e drejtë individuale e cdo njeriu në këtë botë e cila nuk guxon të cenohet në asnjë mënyrë dhe duhet të mbrohet me të gjitha mjetet e mundshme mbrotjëse.Është e drejtë e cila bënë pjesë në qenien e individit dhe në palcën e shoqërisë, pa të shumë popuj në këtë botë nuk mund edhe të funksionojnë dhe as që mund ta ndiejnë aromën e civilizimit.Kemi patur shumë shoqëri të cilat janë munduar të jetojnë jashta besimit dhe kanë aplikuar metodologji të ndryshme për largimin e njerëzve larg rrugës së Zotit , por kurrën e kurrës plotësisht nuk i`a kanë arritur qëllimit pasiqë All-llahu është mbrojtësi më i sigurt i cdo besimtari në këtë botë.Cdo njeri i cili privohet nga kjo e drejtë atëherë humb identitetin e tij prej njeriu dhe transferohet në dic tjetër përvec se jo në njeri.S`ka dyshim se civilizimet e vjetra dhe të reja dallojnë nga njëra tjetra për nga aplikimi i kësaj të drejtë dhe për nga forma dhe përmbajtja e besimit të grupeve të ndryshme shoqërore.Mirëpo të gjithë këto bashkohen në një pikë të vetme e cila është Zoti, se ekziston një pikë e vetme orientimi për cdo njeri në këtë botë , një superfuqi, ose një mbinjeri sic e quajnë disa. Vetëperceptimi i individit që është prototip i qytetërimit islam është rezultat i një ndryshimi rrënjësor të mbështetur në monoteizmin islam (tevhîd), sipas të cilit riformësohen përfytyrimet në lidhje me All-llahun (xh.sh.), njeriun dhe natyrën. Koncepcioni kur'anor, i cili e vë në korniza të reja relacionin midis Krijuesit, të Cilin e konsideron për burim të ekzistencës dhe natyrës, e cila përbën themelin vendor/hapësinor të kësaj ekzistence, në mënyrë të drejtpërdrejtë ka ndikuar si mbi vetëdijen individuale ashtu edhe mbi institucionalizimin shoqëror që mbështetet në relacionin njeriu-njeriu. Besimi monoteist islam dhe pozicioni ontologjik që e ka përcaktuar ky besim, ka shkaktuar lindjen e një vetëdijeje të balancuar dhe kompatibile të ekzistencës.Kjo vetëdije mbi ekzistencën ka formuar një sfond të ri të vetëdijes që e përjashton panteizmin, i cili bën identifikimin e niveleve të ndryshme të ekzistencës me Zotin, pan-egoizmin, i cili të gjitha ekzistencat (qeniet) i identifikon me veten si dhe materializmin i cili vë shenjë barazie midis këtyre ekzistencave dhe formave të ndryshme materiale të natyrës. Ky besim i kthjellët monoteist që është shfaqur në Hixhaz, rajon ky jashtë fushës qendrore të ndikimit të pellgjeve të qytetërimeve antike (kjo fushë shtrihet nga Kina në Indi dhe duke kaluar nëpër Iran dhe Mesopotami arrin deri në Greqi dhe Egjipt), është përhapur në trojet e qytetërimeve lokale (ku vërehej një ndërveprim me përmasa të mëdha) që më parë ishin nën tutelën politike të perandorive të Dariusit, Aleksandrit të Madh e më vonë nën tutelën e Perandorisë Romake. Me këtë, ky vetëperceptim fitoi njëkarakter më të sofistikuar. S'do mend se nuk është e rastësishme që periudha e hz. Omerit, e cila merret si referencë në sferën e zhvillimit të pothuajse të gjitha shkencave islame, gjendet në një periudhë kohore kur janë shënuar lëvizje të mëdha drejt çlirimit të tokave të reja.4Kjo është formë e re e aplikimit të kësaj të drejte ne parimet jetike të cdo njeriu dhe si rezultat i shfrytëzimit të saj edhe erdhëm deri te këto civilizime të cilat ngritën namin e njeriut dhe tundën botën nga injoranca drejtë besimit ose dritës.Ndërsa një formë tjetër e paraqitjes së 2 Huxhurat , 153 Njëshmëria e Krijuesit , Abdul Mexhid Aziz Ez –Zendani , Shkup 2000 f.74 Vetëperceptimet e qytetrimeve , Ahmet Davutogllu , Shkup 2002 f.73-74

7

jetesës së njeriut në rruzullin tokë është edhe mosbesimi i shfaqur dhe i propaganduar nga disa ideologji të cilat kanë qëllime satanike dhe nuk i përshtaten të vërtetave reale.Vazhdimisht disa njerëz që nuk kanë kulturë të mjaftueshme Islame pyesin:C`është nevoja apo domosdoshmëria që All-llahu të na detyrojë ( nëse e marrim se Ai ekziston ) me këtë fe dhe të na ngarkojë me të gjitha këto besime , adhurime dhe dispozita që i përfshinë feja?Pse ky Zoti nuk i le robërit e vet rehat të lirë që jetën e tyre ta rregullojnë me mënyrën që ata vet dëshirojnë dhe ta organizojnë sipas formës a rrugës që ata duan?Ndoshta zinxhiri i këtyre pyetjeve mund të shtrihet edhe deri aq sa njeriu i mllefosur dhe i habitur nga kjo të pyesi : Kush është nevoja e All-llahut që unë të burgos veten tërë jetën në adhurimin e tij!Cfarë i mungon Atij dhe cfarë dëmi i bëhet nëse unë nuk e zbatoj atë që Ai kërkon.Së pari të sjellim një përgjigje të plotë për këtë pyetje.Duhet të theksojmë se arsyet nuk mundet që të pranojnë të vërtetat e njëshmërisë dhe elementet e kësaj feje që kanë të bëjnë me besimin , nëse shikimi i tyre nuk është i kulluar para njeriut dhe rruga deri tek ato të jetë e dlirë nga defektet , mangësitë dhe pengesat.Në përgjigje të kësaj pyetje mund të themi:Kur vullneti i All-llahut u lidhë që të krijojë këtë gjithësi dhe në të nga ekzistencat e llojeve dhe tipeve të ndryshme , urtia e Madhërisë së Tij caktoi dhe zgjodhi njërin prej atyre llojeve të ekzistencave e ai është njeriu.Njëkohësisht All-llahu fuqiplotë e bëri edhe zotëri të kësaj gjithësie si dhe të gjitha dukuritë dhe krijesat e tjera të jenë nën nënshtrimin dhe shërbimin e njeriut.Ndërkaq, njeriun e bëri përgjegjës për ndërtimin dhe organizimin e kësaj gjithësie.Pra, kjo është edhe domethënia e nocionit halifeh ( mëkëmbës )5 në fjalën e All-llahut ku thuhet :” (Përkujto Muhammed) Kur Zoti yt u tha engjëjve: “Unë po krijoj (po përcaktoj) në tokë një zëvendës”! Ata thanë: “A do të vëshë në te atë që bënë çrregullime dhe që derdh gjaqet, e ne të madhërojmë Ty me lavdërimin Tënd dhe plotësisht të adhurojmë”! Ai tha: “Unë di atë që ju nuk dini”!6Gjithëashtu këtë ka për qëllim me fjalën banues në fjalën e tij:”... Ai së pari ju krijoi nga dheu dhe ju bëri banues të tij, andaj kërkoni falje prej Tij, dhe shprehni pendim te Ai. S’ka dyshim, Zoti im është afër (me mëshirë), Ai përgjigjet (lutjeve)”!7

Para më shumë se dy shekuj, , feja në Europ ka pasur një pasqyrë jo të lakmueshme për shkak të qëndrimit negativ të kishës ndaj shkencës dhe shkencëtarëve , ndaj intelegjencës dhe intelektualëve në përgjithësi.Kjo rezultoi me atë që shumica e njerëzve filluan të mos besojnë në Zot edhe pse ata në realitet mohonin fenë dhe Zotin që e paraqiste kisha , e jo Zotin e vërtet.Kështu po t`iu ishte dhënë mundësia ta njihnin Zotin dhe fenë e vërtet , sigurisht se do të rradhiteshin në rradhët e besimtarëve.Cilido të kishte qenë shkaku i ateizmit të tyre në Europ dhe në botë në atë kohë , ata konsideroheshin pabesimtar.Mirëpo përmasat negative vinin nga Europa ateiste , kështu që shumë shtete të mëdha të zhvilluara dhe ato në zhvillim e sipër , u ngritën kundër kishës duke pasur për parim kryesor ateizmin , andaj në kushtetutat e tyre citonin këtë tekst :”Nuk ka Zot dhe e tërë jeta është vetëm materie”.Shtete të tilla janë Bashkimi Sovjetik i dikurshëm dhe shtetet socialiste.Disa filozofë pohojnë se kjo botë shumë është zgjeruar , por idetë që qarkullojnë për të mohuar Zotin përhapen me të shpejtë dhe janë aq shumë të rrezikshme , saqë ua tejkalojnë edhe sëmundjeve epidemike dhe vdekjeprurëse.8Këto janë ato faktor që ndikojnë kundër të drejtës universale të cdo njeriu për të besuar.Nuk mund që njeriut t`ua

5Të vërtetat e patundshme të Besimit Islam, Prof.Dr.Muhammed Seid Ramadan Buti ,Tetovë 2004 f. 446 Bekare, 30 7 Hud, 618 Të Ekzistuarit e All-llahut, Dr.Jusuf Kardavi , Shkup 2001 f.4-5

8

mohosh një të drejtë kur edhe vet t`i je njeri i njejt sikur ai dhe me të njëjtat funksione.Por , thënë më hapur disa njerëz e ndiejnë veten se janë më të vlefshëm se disa dhe për këtë arsye lind ai privimi i njerëzve për të drejtën e besimit.Këtë e dëshmon edhe All-llahu i Madhëruar i cili thotë në Kur`anin famëmadh :” Njerëzit nuk ishin tjetër pos të një feje, e u përçanë. E sikur të mos ishte caktim i hershëm nga Zoti yt, do të përfundohej (me dënim) mes tyre, për atë që ishin të përçarë.”9 Kjo është ajo e vërtet të cilën ne mundohemi që me cdo formë të shërojmë dhe të distancohemi nga ajo.Me të vërtet All-llahu xh.sh dërgoi shumë Pejgamberë që e thirrën njerëzimin në të drejtën e besimit , por numri i tyre sa rritej në njërën anë e në anën tjetër edhe numri i zullumqarëve shtohej.Kjo është urti e Krijuesit me të cilën edhe duhet të pajtohemi , por asesi të stagnojmë në vend që gjithmonë duke pritur Pejgamberët ta marrin fjalën kryesore dhe ne të shikojmë nga anash ndryshimin e gjërave.Koha e Pejgamberëve ka përfunduar, po e vërtet është që do të kthehet Isa a.s. por vetëm si njeri i thjesht si mysliman e asesi si Pejgamber.Me të vërtet nëse shpirti i kthehet natyrshmërisë së tij , ai do të vërtetoj hyjninë e All-llahut xh.sh. , do të shprehë dashurinë për të , do ta adhuroj Atë dhe askend nuk do ta bëjë shok të tij.10Nga kjo kuptojmë se e drejta për të besuar është me të vërtet një domosdoshmëri për cdo shpirt të pastërt dhe është liri e tij që të orientohet kah Krijuesi i vet në mënyrën më të mirë.Nuk është liri që me njeriun të udhëheq epshi i tij dhe të lozë me këngën e satanës që vazhdimisht i servilet , por liri është që të besohet All-llahu xh.sh. duke mos i shoqëruar asnjë shok Atij.Besimi ynë është besimi në Zotin , në engjëjt , në librat e shenjtë , në të dërguarit , në ditën e gjykimit dhe në paracaktimin e Zotit.11Me të vërtet është kënaqësi e papërshkrueshme për vet njeriun jetësimi i këtij besimi dhe arritja e qetësisë së brendshme të tij si rezultat i një besimi të këtillë.Ne jetojmë në Islam dhe vdesim në të, për atë , njeriu mysliman është njeri përparimtar , i vyeshëm për shoqërinë, i arsimuar , i edukuar, përparimtar, elegant, zemërgjërë etj.Të gjitha këto atribute do të ekzistojnë te cdo besimtar i cili vërtet e donë Zotin dhe Pejgamberin e tij dhe Pejgamberët tjerë të cilët thirrën në monoteizmin Islam.Sepse cdo i Dërguar i Zotit njihet edhe nga fetë tjera që quhen me emrin fe qiellore..Madje edhe para këtyre feve kryesore, cdo fe e dërguar nga Zoti xh.sh. , ka favorizuar unitetin Hyjnor dhe mes njerëzve ka riintegruar sistemin e tij unitar.Zbatimi i tyre është diferencuar në disa detaje të ligjit moral, por ato gjithmonë kanë qenë unitare në shikim respektues të kuptimit burimor dhe qëllimit elementar skajor, domethënë , mohimi i cdo adhurimi , përvec adhurimit ndaj një Zoti të vërtetë.12Kjo është mëse e nevojshme për cdo zemër të cdo njeriu.E vërteta gjithmonë në fillim duket e njejt sikur bari shërues i cili është ndoshta i idhët por në fund ai triumfon ndaj sëmundjes ose të pavërtetës dhe injoron e largon cdo gjurmë të oreksit të djallit të shëmtuar.Në botë duhet të ekzistoj një ekuilibër i cili do të pasqyrohet në pamjen dhe jetën e njeriut ose të myslimanit.Ky ekuilibër duhet të jetë ndërmjet shpirtit dhe materies , botës së ardhme dhe kësaj jete...Njeriu gjithnjë duhet të priret kah e dobishmja për jetën dhe shoqërinë e duhet të izolohet nga e dëmshmja për të dhe për shoqërinë.Rruga e vetme e vërtet për cdo njeri është besimi në All-llahun xh.sh. dhe nuk ka rrugë tjetër përpos kësaj e cila duhet të quhet e vërtet dhe në fakt edhe të jetë e këtillë.Cdo njeri duhet të besoj Krijuesin e tij sepse Ai e furnizon dhe e mbykqyr në cdo moment madje edhe në cdo sekond të jetës së tij. Dije, o vëlla, ( dhe motër ) se mbikëqyrja e njeriut është e dobët dhe e shkurtër, sepse njeriu është i krijuar, sepse ai fle, sepse ai sëmuret, shërohet dhe

9 Junus , 1910 LIBRI I TEVHIDIT , Dr.Salih Fevzan el-Fevzan , Aleksandri 1998 f.211 BESIMI I EHLI SUNNETIT , Muhamed Salih Uthejmi , Aleksandri 2002 f.3-412 Islami fe e ardhmërisë , Prof.Sejjid Kutub, Shkup 2000 f.16

9

vdes. Pra, a mundet që njeriu të mbikëqyrë? A mundet që njeriu të shikojë pas mureve a pas maleve? Sigurisht jo. Atëherë, mbetet Mbikëqyrja e plotë dhe e pakufishme e më të Madhit, e Krijuesit, e Filluesit dhe e Mbikëqyrësit të krijesave, të Plotëfuqishmit, të Cilit nuk mund t’i përngjajë asnjë nga krijesat e Tij.13Dhe për në fund o njeri ktheju të drejtës tënde universale për të besuar dhe jeto i lirë në tokën të cilën ta dhuroi All-llahu i Plotëfuqishëm mua dhe ty.

2. Shehadeti, e drejta e mendjes

Gjithmonë kur ndëgjojmë se dikush ka pranuar Islamin, gëzohemi dhe krenohemi me dinin tonë.Tregojmë para të tjerëve se jemi ne përparimtar, të vërtetë dhe të civilizuar, përkundër të gjitha atyre imazheve negative që kanë krijuar për muslimanët mediat e ndryshme botërore.I gjithë ky gëzim i ynë mund të shpjegohet vetëm me një formulë të lehtë dhe të thjeshtë, me formulën kumbuese në histori La ilahe il-lall-llah Muhammedun resulull-llah.Është formulë aq e thjeshtë dhe e shkurtë , por shumë domethënëse dhe e gjërë....Njeriu me deklarimin e këtillë i jep të drejtë mendjes së tij për të parën herë të mendoj mirë dhe pa paragjykime.I largohen prangat asaj mendjeje të ndritshme e cila dikur e izoluar dhe e vetmuar në errësirë, më në fund fytyra e saj do të shijoj rrezet e të vërtetës...Ndërsa kjo thënie, ose kuptimi i shehadetit do të thotë:”Nuk ka Zot tjetër përvec All-llahut dhe Muhammedi a.s. është i Dërguari i Zotit.”Pjesa e parë :” Nuk ka Zot tjetër përvec All-llahut “ do të thotë se askush nuk ka të drejtë të adhurohet përvec Zotit të vetëm, dhe se Zoti nuk ka partnerë , e as fëmijë.14Kjo edhe vetëmse oficialisht pranon njeriun në Islam.Por ,pa shqiptimin e shehadetit Islami nuk është i saktë ( nuk pranohet ).I Dërguari i All-llahut a.s. ka thënë :”Jam i detyruar tì luftoj njerëzit derisa të deklarojnë se Nuk ka Zot tjetër pos All-llahut , e nëse e deklarojnë atë , gjaku dhe pasuria e tyre do të jenë të mbrojtura nga unë pos me të drejtë dhe llogaria e tyre do të jetë tek All-llahu i Madhërishëm”.(Muttefekun alejhi )15

E vërteta në këtë botë mund të spejgohet vetëm nga Krijuesi i saj i cili i shpalli librin hyjnor Pejgamberit të Fundit, vulë e pejgambereve dhe këtë libër përmirësues dhe plotësues i librave tjerë hyjnor.Ndërsa dëshmia e monoteizmit islam është program jete për cdo besimtar dhe besimtare.Pa të ne nuk mund tì realizojmë qëllimet tona fisnike në këtë jetë dhe nuk mund të orientohemi në Islam.Ajo është bartur nëpër shekuj nga Pejgamberë të ndryshëm të cilët të gjithë kanë patur thirrjen e njejtë, Besimin në All-llahun një, ose në monoteizmin islam i cili shprehet përmes kësaj formule kaq të thjeshtë dhe magjike.Robërimi vetëm ndaj All-llahut është shtylla e parë në besimin islam e përfaqësuar në dëshminë :la ilahe- il-lall-llah dhe në mësimin e Pejgamberit a.s. se sì duhet ta arrijmë këtë robërim , i cili është shtylla e dytë e përfaqësuar në dëshminë :muhammedun –resulull-llah.16Ne me këtë maksimë tregojmë se besimi islam është mesatar dhe universal, gjithëkohor dhe i pranueshem...Besimi Islam nuk mbështetet vetëm në ndërgjegjen , ose vetëm në ndjenjat e njeriut , gjë të cilën e shohim te filozofit ilimuniste ose drejtimet mistike , te krishterimi , i cili refuzon arsyen në sistemin e besimit dhe përmes dogmës “beso verbërisht “ kërkon nënshtrim absolut.

13 MBIKËQYRJA E ALLAHUT, Ali ibn Abdul Khalek el-Karni, Hutbe e mbajtur në Mekkë , f.114 Udhërrëfyes i shkurtër i Islamit , I.A. Ibrahim , Prishtinë 2002 f.6215 E vërteta mbi Islamin dhe kushtet e Imanit , Muhammed Fet`hi-Rifai , Furkan Shkup 2004 f.3716 Shenjat në rrugë, Prof.Sejjid Kutub , Shkup f.113

10

Besimi islam nuk bazohet as në mendjen e njeriut , sic shohim te shumë filozofi që e kanë madhëruar këtë element të njeriut dhe e kanë prezantuar si mjet i vetëm për të arritur deri te njohja e Zotit dhe zgjidhja e sekreteve të ekzistencës, por bazohet në ide dhe ndjenja, në arsye dhe në zemër, duka ua shtuar këtyre dy mjeteve të njohjes edhe vetëdijen.17

Zemra e besimtarit mysliman është ajo në të cilën është skalitur kjo bazë me këto dy shtylla, ngase të gjitha shtyllat që vijojnë e që janë prej elementeve të imanit dhe shtyllave të Islamit , në të vërtetë janë rrjedhojë e kësaj baze.Kështu, besimi në engjëjt e All-llahut , librat dhe pejgamberët e tij, në ditën e fundit, në kaderin e së mirës dhe së keqes , gjithashtu kryerja e namazit, haxhxhit, zekatit, agjërimit , pastaj zbatimi i kufijve të dënimit , sanksioneve, lejesave dhe ndalesave, marëdhënieve të ndërsjella , ligjshmërive dhe udhëzimeve islame... të gjitha këto arrihen mbi bazën e robërimit vetëm ndaj All-llahut , kurse burim i gjithë kësaj është ajo që na e komunikoi i Dërguari i All-llahut a.s. nga Zoti i tij.Shoqëria myslimane , është ajo shoqëri ku do të manifestohet kjo bazë dhe të gjitha rrjedhojat e saj, sepse pa manifestimin e kësaj baze dhe rrjedhojave të saj në atë shoqëri, ajo nuk mund të quhet myslimane.18Sepse për tù quajtur një shoqëri myslimane duhet tì përmbahet udhëzimit të All-llahut xh.sh.Kuràni përmban udhëzime të cilat janë jashtëzakonisht të rëndësishme për të kuptuar përmbajtjet e tij.Ai është porosi e Zotit që ka për qëllim tì vendosë themelet e jetës së gjithëmbarshme të individit dhe bashkësisë, prej lindjes deri në vdekje ,në të gjitha hapësirat gjeografike, deri në fund të botës.Ky univerzalitet i Kurànit është ai që e bënë atë të ndryshëm nga të gjitha librat tjerë dhe , natyrisht, edhe kërkon raport tjetër.19Dhe kjo i nxitë besimtarët që të mendojnë dhe logjikojnë rreth e përqark urtive të Krijuesit dhe krijesave të tij.Meditimi pjesa mjaft e rëndësishme e besimit të myslimanit nuk mund të pasqyrohet nëse nuk perceptohet drejtë, me ndjenja dhe me drejtësi ,me vepra e me krenari.Islami i dhuroi liri mendjes së njeriut e ajo liri është dëshmia .Kjo cështje pasqyrohet nga mendja në zemër dhe funksionon nëpër të gjitha pjesët e trupit dhe të qenësisë së njeriut mysliman.Duhet që të kundërshtojmë armikun e besimit me fjalën e dëshmisë dhe me pasimin e veprave pas dëshmisë së kësaj fjale.Nuk ka besim pa vepra dhe nuk ka vepra të pranuara tek All-llahu i Madhërishëm pa besim.Shoqëria myslimane duhet ta ketë të qartë këtë parim nëse dëshiron që të dalë nga mospjekuria në pjekuri dhe nga neglizhimi i këtij besimi në azhuritet të tij dhe përjetim .Me të vërtetë me ardhjen e Islamit në rruzullin tokë ndryshuan rrethanat dhe kushtet kah e mira dhe e dobishmja, tash ne vetëmse e posedojme modelin e përkryerjes së shpirtit dhe mendjes sonë vetëmse duhet që atë model ta vulosim në zemrën tonë dhe ta inflitrojmë në mendjen tonë.Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kurànin famëlartë :“Me të vërtetë , do t`ju arrijë juve udhëzim nga ana Ime, e , kush e pason udhëzimin Tim, nuk do të humb( në këtë botë ) , e as që do të jetë fatkeq ( në botën tjetër ) .E , ai që shmanget nga

libri Im , ai do të ketë jetë të vështirë, dhe , Ne , në Ditën e kiametit , do ta ringjallim atë të verbër.”20

Dhe për në fund o njeri kujto mirësitë e All-llahut xh.sh i cili tì dhuroi vetëm ty, të bëri mëkëmbës në tokë dhe tì pas gjitha këtyre të mirave prap tìa kthesh shpinën?!!Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kurànin Famëmadh :

17 Vecoritë e përgjithshme të Islamit, Dr.Jusuf Kardavi , Furkan Shkup 2002 f.124-12518 Shenjat në rrugë , po aty f.113-11419 Temat Islame , Hasan Cengiq, Shkup 1994 f.1120 Ta Ha : 123-124

11

“Thuaj: Ai, All-llahu është Një!All-llahu është mbështetja (Atij i mbështetet çdo krijesë).

As s’ka lindur kë, as nuk është i lindur.Dhe Atij askush nuk i është i barabartë.”21

3. Namazi, e drejta e shpirtit

Për ta jetësuar atë që e kërkon shpirti dhe jeta jonë, ne duhet të realizojmë njërin prej kushteve më të rëndësishme të Islamit , namazin.Besimi i tërë i joni i sicili fshehet në zemër shfaqet në shoqëri përmes jetësimit të këtij kushti të Islamit.Shpirti gjenë qetësinë vetëm atëherë kur Krijuesi i tij është i kënaqur me veprat që jetëson, ndërsa veprat e shpirtit jetësohen me ritualin e namazit. Kur të godas frika dhe të kaplos mërzia dhe kur pikëllimi të të mbërthejë për qafe , ngrihu menjëher për në namaz , që shpirti yt të kthehet tek ti dhe të qetësohet.Vërtetë , namazi është me lejen e All-llahut, garancë që crrënjos ngulitjet e pikëllimeve dhe të dëshpërimeve dhe largon traumat.22Po , po të largon vërtetë prej dëshpërimeve dhe të shëron nga sëmundja e mendjemadhësisë. Sepse përmes faljes së namazit ty të mundësohet që të arrish qetësinë e brendshme , atë të shpirtit dhe kështu edhe për veten edhe për shoqërinë je i dobishëm, njejtë si puna e Diellit, dritë për vete, dritë për të tjerët.Tì njeri paraqitesh si kandil në errësirë dhe realizon këtë të drejtë të shpirtit tënd e cila tije të ngritë në lartësi...Mos harro, Krijuesin , i cili nuk ka nevojë për namazin tënd, por për atë, ka nevojë shpirti yt, i cili duhet të ushqehet me ushqim hallall dhe të pastërt, e ushqim i shpirtit është namazi...Duke folur për fshehtësitë e namazit mistiku i madh Velij-ju Ll-allah el-Dehlevi ka thënë :”Dije se njeriu nganjëher ngrihet në lartësi të mëdha, rrufeshëm.Në atë vend te njeriu lëshohet dëshira e All-llahut e cila mbretëron në shpirtin e njeriut.Ai aty sheh dhe dëgjon gjëra që gjuha e njeriut nuk është në gjendje tì përshkruaj.Rrufeja pastaj kalon, njeriu kthehet në gjendjen e mëparshme i pikëlluar për humbjen e këtij entuziazmi.Ai mundohet ta kthejë atë që i iku dhe në kushtet e kësaj bote që sa më tepër tì afrohet Zotit dhe më mirë ta njoh Atë.Ky është kusht nderimi, përkushtim dhe gati bisedë direkte me Zotin, kusht të cilin e përcjellë me vepra dhe fjalë përkatëse.Namazi në esencë përbëhet prej tri elementeve , pikë se pari aty është cilësia njerëzore në prezantimin madhështor para All-llahut xh.sh., pastaj vjen prezenca e lartësisë së All-llahut dhe modestia njerëzore, me fjalë tjera dhe më në fun , përvetësimi i nderit të obliguar për trupin dhe për të gjithë organet e tij...”23

Sa i përket rëndësisë së faljes së namazit kemi shumë thënie të Muhammedit a.s. dhe rreth 100 ajete kurànore të cilat flasin për këtë gjë.E ndër , këtu , do përmendim dy ajete kurànore ku thotë All-llahu i Madhëruar në Kurànin famëmadh:

21 Sure Ihlas 22 Tridhjetë shkaqe për Lumturi, Aid El-Karni , Prishtinë 2004 f.4923 Hyrje në Islam, Muhammed Hamidullah, Shkup 1985 f.76-77

12

“...vërtetë namazi largon nga të shëmtuarat dhe të imituarat , e përmendja e All-llahut është më e madhja ( e adhurimeve )...”24

“(Ai ndihmon ) Ata të cilët kur Ne u mundësojmë vendosjen në tokë, e falin namazin , japin zekatin , urdhërojnë për të mirë dhe largojnë prej të keqes.All-llahut i takon përfundimi i

cështjeve.”25

Ndërsa nga hadithet e Pejgamberit a.s. mbi rëndësinë e këtij kushti të Islamit do të kishim vecuar:

“Ebu Hurerje r.a. thotë se e ka dëgjuar të Dërguarin e All-llahut duke thënë :”Cka mendoni , sikur të ishte një lumë para derës së njërit prej jush, në të cilin do të lahej për cdo ditë nga pesë herë , a do të mbetej në të ndytësi?”Të pranishmit thanë :” Nuk do të mbetej kurrëfarë ndytësie.”Pejgamberi a.s. atëherë tha:”Ky është shembulli i pesë kohëve të namazit.All-llahu me faljen e namazeve i shlyen mëkatet.”26

“Ebu Ammar Husejn b.Hurejthi përcjellë prej Fadël b.Musa e ky prej Abdullah b.Umer el-Umeriut e ai prej Kasim b.Ganamit , ai prej halles së tij Ummu Ferve , njërës prej grave që i është betuar Pejgamberit a.s. dhe e cila ka thënë :’Pejgamberi a.s. ka qenë i pyetur :-Cila vepër është më e vlefshme?-Namazi i cili falet menjëherë sa t`i vijë koha , tha ai.”27

“Na ka treguar Mu`mel Ibn Hishami do të thotë El-Jeshkuriu, na ka treguar Ismaili, nga Sevvar Ebu Hamzeja.Ebu Davudi ka thënë ai është Sevvar Ibn Davudi Ebu Hamzeja El-Muzniu Es-Sajrefiu, ky nga Amr Ibn Shuajbi , e ky nga babai i vet ,e ky nga gjyshi i vet i cili ka thënë:I Dërguari i All-llahut a.s. ka thënë:”Urdhëroni fëmijet tuaj me namaz ( ta falin atë ) kur janë ata fëmijë të moshës shtatëvjecare , kurse rrahni ata ( pa i dëmtuar ) kur janë në moshën dhjetëvjecare , ndërsa në moshën e pubertetit ndani ata mes veti ( meshkujt nga femrat mos të flejnë bashkë).”28

Këtu si argument sjellëm vetëm disa nga hadithet e Pejgamberit a.s. që flasin mbi këtë cështje edhe pse librat e hadithologëve më të njohur të historisë islame janë të stërmbushura me hadithe nga kjo lëmi e besimit të njeriut.Namazi është bartës dhe burim i fuqisë, mprehës i vullnetit, ushqim shpirtëror që e frymëzon njeriun për të fituar betejën e jetës.Namazi është burimi dhe fuqia më e madhe për lindjen e shktathtësisë së njeriut ashtu si radiumi që është burimi i rrezeve radioaktive , e njëherësh është një nga barnat që të pastron nga sëmundjet e ndryshme.Namazi është lidhja e drejtpërdrejtë me Fuqinë Absolute prej së cilës kërkojmë ndihmë , që t`i përballojmë sa më lehtë problmenet jetësore dhe me një optimizëm të thellë.

24 El-Ankebut, 4525 El-Haxhxh , 4126 hadithi 1049 në librin Rijadijus Salihin, Imam Nevevi, Shkup 2003 f.31627 Për më shumë shih librin Suneni i Tirmidhiut, përktheu :Rexhep Nuredini , Shkup 2003 f.357

28 Për më shumë shih librin Suneni i Ebu Davudit, përktheu :I.A , T.B. , F.E. , J.Z., Shkup 2004 f.242

13

Namazi është si mali më i lartë , që rrënjët i ka të thella , ndikimi i të cilit është i rëndësishëm , me pasuri të shumëllojshme , dhe nuk është enë e zbrazur nga mineralet e jetës.Namazi është fuqi prej së cilës buron adhurimi, pastërtia, kultura , civilizimi , edukata dhe morali.29

Nga të gjitha këto perceptime me të vërtetë neve shumë vështirë na lëshon magjia e këndshme e hulumtimit tonë mbi këtë temë.Do të dëshiroja të flisja me shekuj të tërë jete pa mos u ndalur për asnjë moment për këtë mjet kaq efikas në arritjen e qetësisë së shpirtit.Herë pas here, qetësinë e paqme të një peizazhi , ose zhurmën e qytetit e ndërpret një zë i fuqishëm dhe ritmik me fjalë të shqiptuara qartë dhe me një intonacion kumbues.Nuk është tingëllima pavetore e një kambane , pa asnjë domethënie dhe as tingulli i ëmbël i fyellit.është një zë që i flet mendjes dhe zemrës.Është një zë që i bënë thirrje mencurisë dhe ndjenjave dhe i kujton njerëzit për gjithëcka që është fisnike dhe kuptimplote në këtë jetë.Largon cdo pështjellim dhe cdo lodhje stresuese dhe del përtej të gjitha dëshirave që kanë të bëjnë me këtë botë.Është zëri i myezinit kur ai deklaron njerëzve që “Zoti është më i Madhi , Zoti është më i Madhi.Unë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër përvec Zotit.Unë dëshmoj se Muhammedi është i dërguari i Tij.”30Padyshim kjo thirrje e myezinit është xixëllonja e parë e orientuar kah njeriut në drejtim të namazit.Është metodologji mprehëse që mahnitë miliona njerëz në rruzullin tokë.Përmes kësaj metodologjie njeriu arrinë qëllimet e tij më të larta në rruzullin tokë.E ato qëllime janë arritja e kënaqësisë së All-llahut xh.sh. dhe qetësimi i shpirtit të njeriut si në këtë botë poashtu edhe në botën tjetër.Këtë shkrim po e përfundojmë , me shpresë që All-llahu të na fal gabimet dhe të na bëjë banor prej xhenneteve të tij në ahiret.Të All-llahut jemi dhe s`ka dyshim që te Ai edhe do të kthehemi.

4. E drejta për të vepruar

Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kurànin famëmadh:

Dhe thuaj: “Veproni, All-llahu do ta shohë veprën tuaj, edhe i dërguari i Tij e besimtarët, e vonë do të ktheheni te njohësi i të fshehës dhe të dukshmes, e do t’ju njoftojë për atë që

vepruat.”31

“Përtëritja e Islamit “ nuk është shprehje e krijuar nga unë por është shprehje pejgamberike me të cilën u shprehë hadithi të cilin e transmetoi Ebu Davudi dhe Hakimi me sened shih nga Ebu Hurerja se Muhammedi a.s. ka thënë:

“All-llahu këtij ummeti i dërgon në krye të cdo njëqindvjetëshi atë i cili ià përtërinë fenë e tij.”32

“Kur i mençuri, të cilin nuk e ka përfshirë çoroditja që e ka përfshirë njerëzimin sot , i hedh një shikim këtij njerëzimi të prishur do të vërë re se është zhytur në një corientim të urryer në të

29 Thesare në Kuràn , përkthyen :Saimir Bulku, Orjeta Deda, Tiranë 2002 f.193-19430 Feja jonë, Muhammed Gazali, Tiranë 2003 f.11431 Et-Tevbe : 10532 Detyrat parësore të lëvizjes islame në periudhën e ardhme , Dr.Jusuf Kardavi , Prishtinë 2002 f.17

14

gjitha konceptet, sistemet , gjendjet, traditat dhe lëvizjes e tij.E sheh atë se si i zhvesh rrobat e tij dhe i shqyen ato si i çmendur , vërtitet , i merren mendtë dhe rrëzohet si i sëmuri nga xhindët...e sheh atë se si i ndryshon mendimet dhe besimet , ashtu sic i ndryshon veshjet sipas kapriciocëve të shtëpive të modës... e sheh atë se si bërtet nga dhimbja dhe vrapon si i ndjekur , qesh si i çmendur , sillet si i dehuri që kërkon atë që nuk ekziston , vrapon pas ëndërrimeve , flak tej gjënë më të shtrenjtë që posedon dhe mban gjërat më të shëmtuara që ka në dorë, mallkim , mallkim...Pas këtij njerëzimi qëndron një grup , i cili mundohet të përfitoj nga ky hutim i shfrenuar dhe ky pështjellim vrasës...një grup fajdexhinjsh, prodhuesish filmash , stilistash mode, gazetarësh dhe shkrimtarësh, të cilët e nxisin njerëzimin që të zhytet edhe më tepër në atë konflikt , çoroditje dhe marramendje , sa herë që lodhet i`a dorëzon planet e tij një grupi tjetër i cili çirret “Përparim , liri , reforma pa kufij!” Ky është krim, një krim i shëmtuar kundër njerëzimit dhe këtij brezi pa fat”.Asnjë pjesë e botës nuk ka shpëtuar nga kjo qelbësirë dhe ky shfrenim.33

“Nga të gjitha anët ndëgjoheshin zërat e njerëzve , të cilët kërkojnë rrugëdalje dhe të cilët presin “shpëtimtarin “ me disa cilësi të përfytyruara.Por ato veti dhe cilësi i takojnë fesë Islame dhe askujt tjetër”.34

Thirrja islame në duart e Muhammedit a.s. , në të vërtetë përfaqëson hallkën e fundit nga zingjiri i gjatë i thirrjes në islam , duke udhëhequr zinxhirin e Pejgambëreve të ndershëm.Kjo thirrje në vazhdën e historisë njerëzore synonte të realizojë një cështje : njoftimin e njerëzve me Zotin e tyre një dhe të vërtetë, robërimin e tyre vetëm ndaj Zotit të tyre dhe flakjen e robërimit ndaj krijesave.35

Veprimi në rrugën e All-llahut xh.sh është gjëja më e këndshme për cdo njeri i cili e njeh esencën dhe qëllimin e krijimit të tij në këtë botë.Kalimi i njerëzimit prej injorancës së mosbesimit në besim , nuk ka mundur të bëhet pa e jetësuar këtë të drejtë shumë persona në historinë e njerëzimit të njohur si Pejgamber, Lajmëtar dhe si thirrësa në rrugën e All-llahut xh.sh.Kjo e drejtë është e vecantë dhe speciale për personalitetin e të riut mysliman dhe të pjekurit në këtë rrugë.Por nuk është e vecuar në kohë dhe vend për këtë arsye fiton në univerzalitetin e saj.Edhe pse thirrja në monoteizëm ka karakteristikat e veçanta sipas rrethit dhe kohës , por e drejta për të vepruar është imperativ për një grup njerëzish me qëllim që e vërteta të triumfoj mbi të pavërtetat në rruzullin tokë.Kjo e drejtë është sa personale aq edhe kolektive , sa e lehtë aq edhe e vështirë, sa universale aq edhe e fiksuar...Por nuk është e drejtë pengimi i thirrësve në rrugën islame për shkak të injorancës dhe paditurisë.Ashtu sic kije të drejtë t`i të veprosh edhe tjetri e ka po të njejtën të drejtë.Mjedisi islam është përplot lëvizje dhe drejtime dhe secili prej tyre kinse vërteton se paraqet Islamin e pastërt ( origjinal ) , se akideja ( besimi ) i të tjerëve është labil dhe se për këtë thërrasin në Islamin e drejtë dhe të vërtetën, pas së cilës nuk mbetet gjë pos humbjes.Me kësisoj logjike të tyre ato kanë penguar cfarëdo bashkëpunimi me të tjerët që nuk janë të mendimit të tyre , ndërsa disa prej tyre e kanë lejuar edhe mallkimin dhe ofendimin e tyre ose e kanë zbuluar mallkimin e tyre duke i konsideruar risimtarë, në risitë e të cilëve duhet të bëhet vërejtje.Metoda e këtillë është një nga faktorët me të cilat po sprovohet dhe po ndeshet lëvizja bashkëkohore islame.36Kjo e vërtet e cila po rrotullohet në rrethet ku edhe po jetojmë na detyroi që ta shënojmë këtë shkrim me një titull ngacmues E Drejta Për Të Vepruar.Nuk

33 Thirrja Islame , Sadik Emin, Furkan Shkup 2000 f.2934 Islami Fe e Ardhmërisë, Prof.Sejjid Kutub, Furkan Shkup 2000 f.6135 Shenjat në Rrugë, Prof.Sejjid Kutub, Shkup f.6136 Metodat e Da`vetit , Abdul Hamid El-Bilalli , Shkup 2003 f.3

15

mëtojmë në monopolizimin e thirrjes islame, por në hakun dhe realitetin , në koloritin e bukur ose në hallkën e gjërë e cila plotësohet vetëm me shumllojshmërinë e ngjyrave që i posedon e asesi me një ngjyrë me një metodologji, me një frymë...Edhe pse gjatë shumë shekujve muslimanët dallonin në ide dhe mendime, ndaheshin në fraksione të ndryshme ato gjithmonë e kanë kuptuar domethënien e konceptit e drejtë për të vepruar.Muslimanët e parë , por edhe shumë të tjerë më vonë, jetën e tyre ia kushtuan suksesit të misionit islam, e ata , në dhashtë Zoti , i pret dhurata e All-llahut xh.sh.Bartësit dhe përhapësit e idesë islame i kishin cilësitë më të larta njerëzore, ndërsa admirimin e vet për Islamin , dinin që në mënyrë këmbëngulëse tùa bartin të tjerëve.Jeta e tyre ishte mishërim i virtyteve.Ata ishin bartësit e civilizimit dhe të kulturës së popujve islamikë, të pasuruar me dituri dhe urtësi.Imperializmi kurrë nuk mund të jap cilësi të tilla cfarë dha Islami.37Kjo është e vërteta e madhe për të cilën muslimanët e parë dhe të fundit do të veprojnë dhe vepra e tyre do të peshohet me xhennetet e All-llahut xh.sh. të krijuara enkas për vepërmirët.Këtu lind një dyshim mjaft interesant nga titulli i këtij shkrimi.E drejta për të vepruar, c`farë është kjo?Për të vepruar të keqen?Të mirën?Apo cfarë?...Me të vërtet lind një konfuzitet edhe pse vetëmse biseduam se për cfarë të drejte bëhet fjalë.E drejta e thirrësit për të thirrur në Islam pa pengesa, kjo është ceshtja esenciale e këtij shkrimi, por nga konstatimi paraprak ne patëm për qëllim që të tregojmë se disa sosh njerëzish edhe pse mendojnë se veprojnë në rrugën e vërtet islame në fakt ato vetëmse i pengojnë asaj pa e ditur ato një gjë të këtillë.Vëlla dhe motër e nderuar ne erdhëm në këtë botë të thërrasim në të vërtetën dhe tì besojmë asaj e të mos i pengojmë kësaj të vërtete.Përmbajtja e termit islam në vetëdijen tonë është e reduktuar në korniza të ngushta të palejueshme.Prej konceptit universal të jetës së njeriut , apo thënë më mirë , prej koncepcionit universal të kozmosit , jetës dhe njeriut, Islami është shëndrruar në një grumbull ritualesh , të cilat pjesërisht ose aspak nuk i kryejmë.E , ne , me këmbëngulje vazhdojmë tì ushqejmë iluzionet se jemi mysliman të vërtet.38E për të mënjanuar një trajtim të këtillë lind nevoja e jetësimit të të drejtës sonë për të vepruar.Dhe këtu edhe lindin thirrësat mysliman të cilët bartin me veti bajrakin e thirrjes.Padyshim pjesë shumë e rëndësishme e të drejtës për të vepruar është besimi i personit i cili e kërkon këtë të drejtë që ta jetësoj.Imani nuk është iman po qe se nuk është drejtues i veprimtarisë së përhershme me të cilën nuk përhapen parimet e realizuara më herët.Imani është besim i mendjes, katandisje e zemrës dhe xhihad i nefsit.Thotë Pejgamberi a.s. në një thënie të tij:”Imanin nuk e bëjnë dëshirat e bukura, por e bënë ajo që flen në zemër dhe vërtetohet me veper.”(Dejlemi)Thirrësit në islam parimisht duhet ta dijnë gradën e veprimtarisë së edukimit të epshit dhe duhet të largohen nga mangësitë dhe dyshimet.Pas kësaj me këshillim në të drejtë pason thirrja në rrugën e All-llahut dhe xhihadi në rrugën e Tij.39

Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kurànin famëlartë:

“Nga ju le të jetë grup që thërret në atë që është e dobishme, urdhëron për punë të mbara dhe ndalon nga e keqja. Të tillët janë ata të shpëtuarit.”40

37 Porosia Islame, Hasan el-Benna, Furkan, Shkup 1996 f.1138 Sa jemi musliman , Muhammed Kutub, Furkan Shkup 1999 f.539 Si të thërrasim në Islam, Fet`hi Jeken, Furkan Shkup 2000 f.1140 Ali Imran : 104

16

Ky është ai imperativi kurànor i cili i drejtohet njeriut mysliman.Kjo është ajo e drejta jonë ekskluzive që na e siguron All-llahu i Madhërishëm.Por pa dyshim për realizimin e kësaj të drejte duhet të gjejmë menyra dhe metoda të depërtimit të veprimit tonë në cakun e duhur.Ato metoda janë të shumta dhe prekin të gjitha sferat e jetës njerëzore si psh, sferat, politikë, ekonomike, edukative, arsimore, kombëtare, kulturore, etj.Nëpër të gjitha këto sfera ne duhet të depërtojmë me urtësi dhe duhet tì përshtatemi rrethit dhe mundësive të ofruara.Nuk guxojmë në asnjë rast që para atyre personave që nuk anojnë as kah e mira e as kah e keqja të grindemi xhemmatet e ndryshme ndërmjet veti e as që lejohet edhe në raste tjera.Mesazhi fetar mund të quhet i suksesshëm vetëm kur të marrë parasysh realitetin mundësitë e kapacitetet e njerëzve.Ndodh shpesh që nevojat e njerëzve të arrijnë deri në atë gradë saqë gjërat e palejuara i bëjnë të lejueshme.Njerëzit s`mund të trajtohen si melekë, por si njerëz me nevoja ,që hanë e pinë , vishen e kanë nevoja, e që më tepër e kanë një armik që i nxitë dhe nuk i hiqet derisa tì bëjë të gabojnë.Megjithëkëtë, nuk duhet tùa këpusim litarin e shpresës nga mëshira e All-llahut të Madhërishëm.Ashtu sic themi se nuk i shkon mesazhit që tì nënshtrohet realitetit të devijuar dhe të orvatet që atë ta arsyetojë me arsyetime të pabaza, por i njëjti duhet të punojë pandërprerë për ta ndryshuar atë me barërat e përshtatshme , me qëllim që ai të tejkalohet dhe Ummeti nga ai të ngritet.Pra, duhet baraspeshë, ta njohë e pranoj realitetin , por ta nxisë bashkësinë gjithnjë për më të mirën e shembulloren, të përpiqet ta ngrejë nivelin e saj qoftë edhe shkallë-shkallë.E kush ecë rrugës do të arrijë.41

Natyra e thirrjes islame është e tillë që mund të perceptohet në mënyra të ndryshme dhe ndikimi i saj në persona të ndryshëm të jetë me dozë më të vogël apo më të madhe të orientimit kah e mira.Sepse “ feja e fundit “ është e qartë edhe në spektrin e vet të edukatës.Ajo e mëson besimtarin si të hajë, si të pijë, si të flejë e si të zgjohet, si të vishet e zbukurohet , si të ulet , si të ecë , si tì bëjë vizitat e si të kërkojë leje për hyrje në shtëpi të huaj, si të përshëndetet , si të flasë etj.Të gjitha këto pjesë përbërëse të edukatës islame ngërthejnë në vete një qartësi të shkëlqyer.42Normal thirrësi i vërtet nuk duhet ta kaloj që koha e tij tì ikë por ai vazhdimisht duhet të mësoj dicka të reja dhe tì absorbojë të gjitha njohuritë e duhura në rrugën islame.Erdha në përfundim se secili thirrës e ka të domosdoshme diturinë në lëmenjtë vijues : 1. Kulturë islame, 2.Histori, 3.Letërsi dhe gjuhë, 4.Shkenca filozofike, 5.Shkenca natyrore, 6.Njohjen e ndodhive bashkëkohore.Prej thirrësit të suksesshëm kërkohet që këto shkenca tì njohë dhe mirë tì zotërojë, dhe prej tyre të bëjë një përzierje të dobishme.Kështu më shumë do tì ngjante bletës e cila hanë fryte të ndryshme , duke ndjekur frymëzimin e All-llahut , që pastaj prej saj të dalë nektar ngjyrash të ndryshme ku gjendet ilaci për njerëzit, sikur që, gjithashtu , është edhe argument për ata që mendojnë.43Dhe prej thirrësit mysliman nuk lejohet që ai të jetë i vrazhdë e zemërfortë.Për këtë thotë All-llahu i Madhërueshëm në Kurànin famëlartë :

41 Mesazhi ynë në epokën e globalizmit, Dr.Jusuf Kardavi, Furkan Shkup 2005 f.142-14342 Veçoritë e përgjithshme të Islamit, Dr.Jusuf Kardavi, Furkan Shkup 2002 f.21043 Edukimi Kulturor i Thirrësit, Dr.Jusuf Kardavi, FRI, Shkup 2002 f.6

17

“...,e sikur të ishe i vrazhdë e zemërfortë, ata do të shkapërderdheshin prej teje,..”44

Ndoshta e gjenë të përmbajtur në fjalë, mirëpo ai niset në kuptime të gabuara.45Prandaj edhe duhet mprehtësia e thirrësit në gjykime dhe mendime e posacërisht me masën e sëmur nga mosbesimi.Për në fund lusim All-llahun e Madhërishëm që cdo vepër tonën të na shënoj në veprat tona të mira dhe të na marrë në konsiderat këto vepra në ditën e llogarisë.Le të përfundojmë këtë shkrim njejtë ashtu si edhe filluam, me fjalën e All-llahut xh.sh,. filluam po me fjalën e Tij po përfundojmë ku thotë All-llahu i Madhëruar në Kur`anin Famëmadh:

“E kush ka fjalën më të mirë prej atij që thërret tek All-llahu, vepron (punë) të mira dhe thotë: “Unë jam prej muslimanëve?”46

5. E drejta ime për të punuar

Njeriu eshte nje krijes biologjike , shoqërore dhe religjioze.Ai realizon objektivat e tij ne kete jete te përshtatura me ambientimin qe ia mundësoi All-llahu xh.sh.Dikush jeton jeten me parime te se vertetes e dikush jashta atyre parimeve , dikush eshte mbrojtës e dikush sulmues i atyre parimeve.Bota eshte bere thjeshte nje konglomerat ndjenjash dhe sfidash ndërmjet njeri-tjetrit.Cdo force mundohet te dominoj mbi secilin segment dhe sfere te jetes.All-llahu xh.sh. e krijoi njeriun ne menyre perfeksionuese pa gabime ne krijim.Por , fakti se ka vene ne jete nje segment te njeriut si domosdoshmëri per jete , pra vullnetin e lire te zgjedhjes d.t.th. se paraqiten nje sere problemesh ne rruzullin tokësor.Kjo eshte urtësi e Krijuesit dhe ne edhe fort nuk mirremi me ate ceshtje.Cdo ambient ne kete bote ka ligje , rregulla dhe kodekse ne baze te te cilave duhet te rregullohet jeta shoqërore e njeriut.Njeashtu ne cdo shoqëri hyne ne funksion edhe koncepti i dyfisht nevoje-obligim qe eshte edhe baza e ekonomise dhe e se drejtes komparative.

44 Ali Imran :15945 Personaliteti i muslimanit bashkëkohor, Mustafa Tahhan, Furkan Shkup 2005 f.746 Fussilet :33

18

Njerezit kane nevoja te ndryshme qe duhet tì realizojnë , njeashtu edhe obligime ndaj ligjeve pozitiviste dhe fetare normal.Per realizimin e këtyre nevojave dhe obligimeve All-llahu xh.sh. ka sjelle shkaqe dhe urtësi ne kete bote, e nder ato urtësi eshte edhe e drejta e cdo personi per te punuar dhe ne kete menyre te behet realizimi i qëllimeve te tij ne kete jete dhe ne ahiret.All-llahu xh.sh. thotë ne Kurànin Famemadh:”Ai eshte qe juve token ua ben te përshtatshme , prandaj ecni neper pjesët e saj dhe shfrytëzoni begatite e Tij.”47

Ky eshte parim i Islamit!Zoti e ka bere te përshtatshme token per ta shfrytëzuar njeriu.Pra , ai obligohet te ece neper toke e tì shfrytezoje begatite e saj te dhuruara nga Zoti!Nuk i lejohet myslimanit te pertoje ne kërkimin e furnizimit te vet per shkak te perqendrimit ne adhurim , ose ne emer te mbështetjes ne Zotin xh.sh. , ngaqë qielli nuk lëshon as flori e as argjend.Gjitheashtu njeriut nuk i lejohet te kërkoj as lemosh , nese eshte i afte per pune , perkatesisht nese eshte i afte ta furnizoje veten dhe familjen.48Ne esence keto fjale edhe nuk kerkojne shume shpjegim, pasiqe janë te shpjeguara ne ate menyre te thjeshte dhe te qarte qe po te vazhdonim vetëm se do te kishim gabuar.Ne , ne kete menyre ketu mbyllim temen , por nuk do te ndodhe nje gje e ketille pasiqe kjo teme ne vete ngërthen edhe nje sere problemesh tjera qe duhet analizuar me nje perpikmeri te vecant analitike.Puna eshte nje veprimtari njerëzore e ndërgjegjshme me qellim te përfitimit te produkteve te reja ose kryejne shërbime te ndryshme , te afta per te plotësuar nevojat e konsumatoreve.Ne mesin e faktorëve ekonomik , faktori pune , merre vendin prioritar me vet faktin se ajo perfaqeson nje paramendim ose supozim per realizimin e gjitha qëllimeve ekonomike.Pa punen nuk kemi as prodhimtari , as trampe , as distribuim , e as konsumim.Per punen eshte karakteristik fakti se kërkohet nje mundim i vecant te njerëzve qe janë te kycur ne kete proces , gjegjësisht nje harxhim te bioenergjise se tyre ne aspektin psiko-fizik.Puna ne kuptimin abstrakt te fjales , realizohet me njerëzit qe janë qenie psiko-fizike , ku sipas kësaj shfrytëzimi i këtyre aftësive lind edhe kërkimin e angazhimit te njerëzve te rinje –bioenergjine e tyre dhe kohen e tyre.Rendesia ekonomike e punës bazohet ne:-e para- per shkak te asaj se aktiviteti punues kërkon mundim dhe harxhim te bioenergjise dhe te kohës se njerëzve , puna fiton karakter te lendes me te cilen duhet te ekonomizohet , gjegjësisht te shfrytëzohet racionalisht , per shkak se ajo mundëson rezultate me te mira ekonomike;-e dyta- puna eshte nje veprim i patjetersueshem per përpunimin e prodhimeve dhe kryerjen e shërbimeve , ku sipas kësaj paraqitet si kusht vendimtar per zbutjen e nevojave te njerëzve &- e treta- puna eshte veprim baze per formimin e te mirave materiale dhe shpirtërore.Per secilin punëtor , njejte si per gjithe shoqerine si teresi , puna eshte burim i mundesise per harxhim dhe kusht per ekzistimin e tij.49

Ne ekonomi lindin edhe probleme te natyrave te ndryshme qe duhet tù gjindet nje zgjidhje alternative me nje kosto sa me te ulet.Si psh , raportet e ndryshme ndërmjet te pasurve dhe te varfurve qe direkt implikojnë idenë e punës dhe qëllimet e saja, konverzimin e cdo te mire per veten , realizimin e qëllimeve duke shtypur te tjeret , epoka e globalizimit me efektet e saja negative përpos disa efekteve pozitive etj.

47 Mulk , 1548 Hallalli dhe Harami ne Islam , Dr.Jusuf Kardavi , Shkup 2002 f.11049 me gjeresisht shiko: Organizacija na Trudot, Prof.Dr.Pance Sokollov , Skopje 1995 f.33-34

19

Njerezit e pasuruar me dashuri shpirtërore mund te kryejne nje funksion te rendesishem ne ndryshimin e strukturës se ekonomise se konsumit , sepse keta njerëz , duke qene te vetedijshem dhe duke mos u mashtruar nga prodhimet industriale qe dalin cdo dite ne tregun e kësaj ekonomie , nuk shpenzojnë mbi nevojat e tyre ditore.Per ta , ekonomia nuk eshte te mbledhës pasuri qe nuk do te konsumohet kurrë.Ata fitojnë dashurine e njerëzve te tjere duke u shërbyer atyre.Ne qoftese qëllimi i secilit ne kete ekonomi tregu eshte te konsumoje me tepër se te tjeret , atehere ai njeri nuk eshte me i forte se ai qe ka pranuar te ushqehet me “ nje ushqim te gatuar me helm”.Ne nje ekonomi ku njerëzit vlerësohen sipas pasurise se tyre , vetëm njerëzit e përkushtuar mund ta spjegojne epersine e pasurise shpirtërore nga ajo materiale.Ata qe nuk gënjehen lehte nga kjo ekonomi , janë ata qe do te përmbysin sundimin e lakmise.Vetëm ata njerëz qe mjaftohen me nevojat e tyre ditore mund te gjunezojne kete ekonomi konsumi , e cila përparon vazhdimisht me ndryshimet teknologjike dhe nuk ka tjetër qellim , pervecse ta shtoj prodhimin me sende te panevojshme.Hapi i pare qe do t`i shpëtoj njerëzit nga ky konsum eshte pasurimi i botes shpirtërore me dashuri per All-llahun e Lartesuar dhe Profetin e Tij.Vetem njerëzit e përkushtuar , te cilet e kane kuptuar fuqinë dhe kenaqesine e jetes se thjeshte , mund te ndihmojnë te tjeret te kuptojnë te fshehtat e kësaj ekonomie dhe hapi i pare i nje myslimani per te arritur lumturine e vertete eshte largimi nga joshja e këtij konsumi.Ata qe janë mashtruar nga ky konsumim nuk mund te drejtojnë teknologji dhe nje shkence , te cilat kane dale nga kontrolli , sepse nje kulture nuk përballet dot me prodhimet Coca-Cola , Malboro , Nescafe etj , nuk mund te përballet as me vlerat dhe teknologjinë e tyre.Per me tepër , mendimi dhe veprimi janë dy ane te pandara si prodhimi dhe konsumi.Zhvillimi i njërit eshte edhe zhvillimi i tjetrit.50Keto janë vetëm disa aspekte dhe probleme qe mund te hase njeriu gjate harxhimit te bioenergjise se tij.Pra , si proces i punës se njeriut eshte edhe zgjedhja e konsumit dhe teknologjise se prodhimit, kjo eshte e arsyeshme per shume arsye.Nder ta do te cekim: shfrytëzimi i kohës gjate procesit te prodhimit , ndarja e kohës per nevoja shpirtërore te myslimanit , ndarja e punës ne sektore te veçanta me qellim lehtësimin e procesit ekonomik , ndarja e sektoreve ne nensektore qe karakterizon periudhën e zhvillimit te mjeteve te komunikimit masiv etj.Nje komision i dijetareve islam ka pergaditur ose hartuar nje kushtetute te mundshme islame per shtetet qe deshirojne ta pervetesojne kete forme te kushtetutes ne kohen qe po jetojmë.Ne , ne ate kushtetut hasem nje nen qe i përshtatet temës sonë e qe eshte neni 37 e drejta e punës dhe e pronesise.Nder te tjerat ne ate publikim thuhet:E drejta per pune dhe fitim eshte e garantuar , nuk lejohet cenimi i tyre , vetëm nese eshte ceshtja ( ne kundërshtim) me ndonjë vendim te sheriatit islam.51

Puna , fitimi dhe pronësia janë te drejta te ndërlidhura mes vete.Puna eshte e drejte e qytetarit , por ne te njejten kohe edhe obligim.Caktimi i Zotit eshte qe jeta te ndërtohet nepermjet punës , pra per plotësimin e nevojave te ushqimit , veshmbathjes dhe strehimit.52

Sheriati islam ka paraprire cdo sistem te vendosur nga njerëzit , sepse me drejtesine e tij i ka dhene punëtorit shpërblimin qe meriton , gje kjo e vërtetuar me hadithin pejgamberik:”Jepjani punëtorit pagen e tij para se t`i thahet djersa”.

50 me gjeresisht shiko:Univerziteti i Padukshem , Prof.Dr.Ersin Nazif Gurdogan , Tirane 2004 f.83-8451 neni 3752 Per kushtetuten Islame , Dr.Muhamed Sejid Ahmed el-Musejer , Kacanik 2005 f.135

20

Nga tre persona qe janë armiq te All-llahut Diten e Kijametit , njeri eshte “ai njeri qe merr dike me pagese per te kryer nje pune , e pasi e ka përfunduar nuk i ka dhene shpërblimin”.Sheriati islam eshte aq i gjere sa qe ka perfshire ne gjirin e tij edhe te drejtat qe i përkasin puntoreve , duke ndërtuar lidhjet mes pronareve dhe puntoreve mbi baza te shëndosha , ne menyre qe te mos sundoje i forti mbi te dobëtin , si dhe duke mos u lene hapur shtegun e atyre personave qe kane qëllime shkatërruese dhe qe me përpjekjet e tyre mundohen te bashkojnë ne radhet e tyre klasën punëtore , e cila ndjen se eshte me e përkrahur , me e sigurt , dhe me e mbrojtur nen kujdesin e tyre.Kete , qe e themi ne sot , dijetaret e Islamit ,e kane shenuar ne librat e tyre disa shekuj me pare.Ata ua kane njohur qeveritareve intervenimin ne raste te keqpërdorimit te puntoreve nga ana e punedhenesve ne forma te ndryshme.53

Pra , Islami ndalon dhunen ekonomike dhe shfrytëzimin e fuqise punëtore nga ana e punedhenesit.Gjitheashtu ai lejon edhe punen e gruas por nen kushte te caktuara dhe rregulla.Se fundi te kësaj teme do te ju sugjeroja muslimaneve kudo ne bote tri gjera:1.E para , -Shfrytezoni te drejten qe ja dha All-llahu xh.sh. per te punuar mashkullit dhe femrës dhe asnjehere mos u bani përtac.2.E dyta , -Behuni kreativ ne pune me qellim qe gjithmonë t`i përshtateni kohës dhe rrethanave , &3.E treta , -Ruajuni nga veprimtarite e ndaluara islamikisht se ato nuk sjellin furnizim , dobi dhe miresi per ju...

6. Zekati, e drejta e të varfurit

53 Fetva Bashkekohore-pjesa e pare , Dr.Jusuf Kardavi , Shkup 2003 f.520-521

21

Ivetmi sistem jete në këtë botë , i ka caktuar të drejtë të varfurit në pasurinë e të pasurit.Prandaj edhe Islami është aq i pranueshëm nga masa e gjërë shoqërore sepse synon një ekuilibër në shoqëri midis shtresave dhe si rezultat i kësaj ajo arrinë që të depërtoj aty ku shumë sisteme botërore nuk kanë patur mundësi të depërtojnë.Kjo e drejtë e të varfurit në pasurinë e të pasurit është zekati të cilin e ka caktuar All-llahu xh.sh.Në zekat shohim parimin e konfirmuar të përgjegjësisë reciproke dhe kujdesit të njerëzve për fatin e njëri-tjetrit.Ky parim , njëherë i proklamuar , mund të bëhet bazë për forma të reja të ndryshme të kujdesit në pajtim me zhvillimin , nevojat dhe mundësitë e shoqërisë.Në botën e sotme myslimane , zekati është cështje private e cdo individi dhe në gjendjen ekzistuese të vetëdijes shoqërore dhe fetare ai është plotësisht jashtë funksionit .Mungesa e zekatit është e dukshme në cdo hap.Zekati është institucion politiko-juridik i rregullimit islam, funksionimi i të cilit medoemos duhet të sigurohet në cdo mënyrë , duke e inkuadruar përdorimin e fuqisë.54

Shqetësimi i intelektualëve mysliman me të vërtetë është me vend duke e ditur vlerën dhe rëndësinë e këtij kushti të Islamit i cili në shumë vende në Kuràn është i bashkangjitur më namazin.Zekati është adhurim në pasuri i myslimanit dhe pastrim i jetës së tij nga ndytësirat e shejtanit të mallkuar.Për të formuar një personalitet islamik, dijetarët shkojnë aq larg saqë thojnë se nëse nuk është i ushqyer me ushqim hallall ai edhe nuk mund ta arrijë një gjë të këtillë asnjëherë.Për atë, o njeri mysliman mos harro këtë të drejtë e cila i takon të varfurit, nëse dëshiron që fëmijën tënd ta shohish në mesin e njerëzve të shpëtuar duhesh që pasurinë tënde ta pastrosh me dhënien e zekatit të varfurit dhe në këtë mënyrë të arrish kënaqësinë e All-llahut tënd.Mos u bërë koprrac asnjëherë sepse koprracia nuk ka vend në islam dhe për të ndëshkohesh si për shumë ndëshkime tjera islame bile edhe më rënd, por as shumë dorëlëshuar jo, sepse në atë mënyrë dëmton familjen tënde, bëhu mesatar e jepe zekatin i cili i takon të varfurit, sepse Islami është fe e mesi dhe ummeti i Muhammedit a.s. janë ummet i mesit.Kujto Othmanin r.a. i cili për nevojat e muslimanëve e dhuroi tërë pasurinë e tij, kujto Ebu Bekrin r.a. i cili gjithmonë ndihmonte të varfurit dhe ishte i mëshirshëm ndaj tyre e modest dhe kurrë nuk tregohej kryelartë edhe pse kishte pasuri që në shifra të sodit do të llogariteshin më miliona.Kujto Omerin r.a. i cili dukeshte shumë i vrazhdë në jetësimin e rregullave të islamit ndaj të tjerëve, por ishte shumë zemërbutë dhe i dhimbshëm ndaj të varfurve dhe i drejtë.Tì o njeri duhesh tì ndihmosh atij, njejtë si gjithë hafifet e Pejgamberit a.s. , njejtë si Aliu r.a.Duhesh të mundësosh një punë të mirë, që të mos kenë nevojë ato për zekatin tënd. Sepse zaten qëllimi i zekatit tënd është që ta afrojë në tregun e mundësive edhe njeriun tjetër i cili është i ngratë dhe nuk posedon pasuri.All-llahu xh.sh thotë në Kurànin famëmadh:

“Dhe në pasurinë e tyre kishin përcaktuar të drejtë për lypësin dhe për të ngratin ( që ka nevojë por nuk lyp)”55

Ky ajet kurànor është mjaft i qartë në atë cka ne edhe konstatuam më lartë.Vërtetë All-llahu xh.sh. është i Drejtë dhe urdhëron drejtësinë tek të gjitha krijesat e tij.Por , vullneti i lirë i mendjes së njeriut të cilën e ka falur All-llahu ndonjëherë edhe anon rrugën tjetër ate , të

54 Deklarata Islame, Alija Izetbegovic , Prishtinë 1999 f.39-4055 Edh-Dharijat,19-20

22

shejtanit dhe harron urdhrat e Krijuesit.E si rezultat i kësaj edhe kemi varfëri sot në tërë botën.Prej celësave të furnizimit është mirësia ndaj të varfërve.Pejgamberi a.s. ka treguar se njerëzit ndihmohen dhe furnizohen për shkak të dobtëve të tyre.Imam Buhariu transmeton prej Musàb Ibën Sa`dit , i cili thotë:”Sa`di e ndiente veten se është më meritor se disa të cilët ishin më poshtë se ai.Pejgamberi a.s. tha:

“Po , a nuk ndihmoheni dhe furnizoheni vetëm se me të dobëtit tuaj.”Kush e dëshiron ndihmën dhe rriskun e All-llahut le tù ndihmojë dhe bëjë mirë të pafuqishmëve.Po ashtu, Pejgamberi a.s. ka sqaruar se kënaqësia e tij kërkohet me bamirësinë ndaj të varfërve.Ahmedi , Ebu Davudi , Tirmidhiu, Ibën Hibani dhe Hakimi transmetojnë prej Ebu Derdasë, i cili thotë:”E kam dëgjuar Pejgamberin a.s. duke thënë:

“Më kërkoni mua te të dobëtit tuaj, ngase ju njëmend furnizoheni dhe ndihmoheni me të dobëtit tuaj.”

Mula Ali El-Kari në komentimin e fjalës së Pejgamberit a.s “Më kërkoni mua te të dobëtit tuaj” , thotë:”Kërkone kënaqësinë time me bamirësi ndaj të varfërve tuaj”.Kush orvatet ta kënaq të dashurin e Furnizuesit të Plotëfuqishëm (Zotit ), Muhammedin a.s. me bamirësi ndaj të varfërve , All-llahu i Madhërishëm do tì ndihmojë atij kundër armiqve të tij dhe do ta furnizojë.56Kjo është një cështje e cila nxitë dhe stimulon ndihmimin e bonjakëve dhe të varfërve.Ne përmes ndihmesës sonë i ndihmojmë vetvetes pasiqë kemi rehatuar shpirtin tonë tek All-llahu i Madhërishëm dhe kemi arritur që ta zbusim një brengë të kësaj dynjaje tek një vëlla i yni nga feja.Ndërsa All-llahu i Madhërishëm thotë në Kurànin famëlartë:

“Merr prej pasurisë së tyre lëmoshë që tì pastrosh me të dhe tù shtosh ( të mirat ) dhe njëkohësisht lutu për ta , se lutja jote është qetësim për ta. All-llahu dëgjon e sheh.A nuk e

ditën ata se All-llahu është ai që pranon pendimin e robërve të vet, pranon lëmoshat dhe se , vetëm All-llahu është Ai që shumë pranon pendimin dhe është mëshirues.”57

Me të vërtetë ka shumë ajete kurànore të cilat flasin mbi këtë cështje shumë të rëndësishme islame.Ndërsa vet All-llahu xh.sh. caktoi kategoritë e nevojtarëve për marrjen e zekatit.Duke medituar mbi këtë ajete ne vetëmse do të shtojmë bindjen tonë mbi drejtësine e Islamit dhe myslimaneve dhe na jepet edhe një argument plus për paanshmërinë e islamit në cështjet sociale.Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kurànin famëlartë:

“All-llahu caktoi obligim që lëmosha (zekati etj.) t’ju takojnë vetëm: të varfëre (nevojtarëve), të ngratëve (që s’kanë fare(, punonjësve që e tubojnë), atyre që duhet përfituar zemrat (të

dobëtve në besim), e duhet dhënë edhe për lirim nga robëria, të mbyturve në borgje, (luftëtarëve) në rrugën e All-llahut dhe atij që ka ka mbetur në rrugë. All-llahu e di gjendjen e

robërve, punon sipas urtësisë së vet.”58

56 Celësat e Furnizimit, Dr.Fadël Ilahij , Shkup Furkan Ism 2001 f.70-7157 Et-Tevbe, 103-10458 Et-Tevbe , 60

23

Nuk lejohet që shteti tìa bashkojë zekatin buxhetit shtetëror, pa i paraparë këto kategori të shpërndarjes së zekatit, por patjetër edhe prej buxhetit, duhet të vecojë pjesë për këto kategori prej të hyrave tjera.Në të vërtetë , zekati përfshin kategori të shumta të pjesës së shoqërisë, për të cilat shteti ndan mjete nga buxheti, që në kohën e sotme quhen ministria për cështje sociale, ministria e arsimit, ministria e shëndetësisë, ministria e punëve të brendshme dhe e sigurisë, ministria e mbrojtjes etj.59

Po mirë cfarë ndodh në rastë se në shtetin tonë në të cilin jetojmë nuk aplikohet sheriati dhe është shtet laik, joislam?A lejohet që zekatin ta tubojnë organizatat joqeveritare?Zekati është shtylla e tretë e islamit dhe përbën parimin ekonomiko-social i cili shëron sëmundjen e varfërisë, nevojës , borxhit, bredhjet , e poashtu kontribuon në prokalimin e Islamit.Zekati i bashkëngjitet namazit në Kuràn dhe Sunnet.Kështu, në Kurànin famëlartë zekati i bashkëngjitet namazit në 28 vende, kurse poashtu bashkëngjitet me namazin edhe në shumë hadithe.Për këtë Enesi r.a. tha:”All-llahu e mëshiroft Ebu Bekrin r.a. , sa mirë i ka kuptuar sendet ( ka për qëllim se ai nuk bëri dallim mes namazit dhe zekatit ).Ai , atyre që pas vdekjes së Pejgamberit a.s. , thanë :”Do të falemi, por nuk do të japim zekatin “ , u tha :”Pasha All-llahun, do ta luftoj atë që e ndanë namazin prej zekatit”.Kështu , nëse namazi është farz-obligim që lypet të kryhet në cdo kohë dhe në cdo vend, pa marrë parasysh a ekziston halife apo jo , atëherë duhet pasur parasysh se edhe zekati është detyrim obligativ që duhet të jepet në cdo kohë dhe në cdo vend.Ky obligim mbyqkyret nga tre mbrojtës:1.Pushteti, i cili obligohet ta merr zekatin prej të pasurve dhe tùa ndajë të varfurve të atij vendi.2.Ndërgjegja shoqërore ndaj popullatës myslimane, e cila mishërohet në këshillimin në fe dhe urdhërimin në të mirë dhe ndalimin nga e keqja.3.Besimi në zemrën e myslimanit.Kështu, nëse nuk gjendet mbrojtësi i parë, mbeten dy të tjerët, e nëse nuk gjendet mbrojtësi i parë dhe i dytë, mbetet mbrojtësi i besimit, i cili e shtyn besimtarin që ta kryejë obligimin edhe nëse nuk e kërkon këtë dikush prej tij.60

Pra vështruar përgjithësisht o mysliman duhesh të kujtosh në vetveten tënde për këtë obligim madhor islam, mos harro kurrë obligimet islame pamarre parasysh se në cfarë sistemi jetësor jeton.Të All-llahut jemi dhe s`ka asnjë dyshim se te Ai edhe do të kthehemi.

59 Për kushtetutën Islame , Prof.Dr.Muhamed Sejid Ahmed el-Musejer, Kacanik 2005 f.9060 Akademia Evropiane Për Fetva dhe Studime,-pjesa e dytë- Shkup Furkan Ism 2005 f.36-37

24

RAPORTET FAMILJARE

25

1. Mbulimi i femrës vs mbulimi i mendjes

Syzhe

... Njerëzit linden të lirë , të pastërt dhe të dëlirë karshi botës. Por , bota e pamëshirshme i orienton drejtë papastërtisë , jofunksionalitetit dhe e shëndërron njeriun në engjull ose kafshë. Dy rrugët që çojnë drejtë cakut të rëndësishëm ndërmjet vlerave dhe antivlerave në rruzullin tokësor , si armë mbrojtëse ose sulmuese e përdorin gjininë mbretëresh në rruzullin tokësor-femrën. Nëpër shekuj ajo u shëndërrua në akt paragjykimesh , sistem shteti ose prodhim epshesh. Shfrenimi moral në rruzullin tokësor filloi duke prekur në gacën e mbuluar , esenca e gjitha të këqijave u shëndërrua në kiç harmonik ndërmjet jetës dhe vdekjes. U ndërtuan institute , u shkruan vëllime e vëllime , ligjet ndryshuan kahjen e bota shëndërroi blegërimin në begati. Periudha prej periudhës ndryshoi mjaft! Mentaliteti i pastërt miskin dhe i pastërt “beduini” nga shkretëtira e këndshme u tymos me vrullin e kozmopolitizmit të metropoleve dhe zhvlerësimit të individit.

Paragjykim

“E Ne i thamë: “O Adem, ti dhe bashkëshortja juaj banoni në xhennet dhe hani lirisht nga frutat e tij kah të doni, por mos iu afroni asaj bime (peme) e të bëheni zullumqarë (të vetvetes suaj). Po djalli i bëri që ata të dy të mashtrohen në atë (pemë ose xhennetin) dhe i nxori ata nga ajo (e mirë) që ishin në te, e Ne u thamë: “Zbritni (dilni), jeni armik i njëri-tjetrit, e ju deri në një kohë në tokë keni vendbanim dhe dëfrim”.(Bekare:35-36)Athua vallë Ademi a.s. ishte ai që gaboi dhe kërkoi falje apo Hava , nëna e njerëzimit e mashtroi Ademin a.s. për të gabuar? Kjo pyetje historike e cila sqarohet shumë bukur më lartë diferencon sisteme dhe religjione dhe ideologji të ndryshme nga realiteti. All-llahu xh.sh. tha në Kur`an qartas ... Po djalli i bëri që ata të dy të mashtrohen... ndërsa individi dhe shoqëria devijuan nga kuptimet e fjalëve të Madhërishmit. Në formë indirekte femrën e lindur të lirë dhe të pastërt e shëndërruan në djall duke i dhënë asaj hapësirë për manipulime në varkën e këtij oqeani pa fund të paragjykimeve. Sinteza e shtrembëruar e realitetit nuk guxon që ende më shumë të pluhuroset dhe ndotet si ambienti nga fabrikat ku burim kryesor kanë

26

kimikalet , në fakt njerëzimit duhet të vëndojë tatime “ ekologjike” për mbrojtje ndaj paragjykimeve dhe moduleve të frikshme nëpër siujdhesën e gjërë të identitetit njeri. Ademi a.s. i kërkon falje dhe pendim All-llahut xh.sh. për gabimin e bërë , e nuk ka dyshim se All-llahu xh.sh. është Mëshirues dhe Falës.“E Ademi prej Zotit të vet pranoi disa fjalë (lutje), prandaj Ai ia fali (gabimin), Ai është Mëshirues dhe pranues i pendimit.”(Bekare: 37)

Ana tjetër...

Para dhe pas rrëzimit të Hilafetit në rruzullin tokësor fillon e njejta këngë të këndohet dhe të luhet e njejta valle. Muhammedi a.s. i dërguar si mëshirë për botrat e cliroi femrën nga të varrosurit për së gjalli , ndërsa shkëndijat e fundit të Hilafetit hudhen dhe zhduken me largimin e shamisë në Turqi në kohën e Qemal Ataturkut. Arma më e fuqishme e Laicizmit kundër Monoteizmit është sulmi i nderit , moralit dhe rrespektit ndaj parimeve morale në shoqëri. Laicizmi e zhveshi njerëzimin nga njerëzorja duke e shëndërruar në një robot të epsheve dhe shfrenimeve të njëpasnjëshme. Duke biseduar mbi moralin e punës në formën e “darvinizmit social” laicizmi e përkuli njerëzimin dhe e shëndërroi në një fabrikë gjigande ku 24 orë njerëzimi është në shërbim të Djallit dhe jo të vetes. Duke humbur feminiteti i femrës dhe duke u shëndërruar ajo në një monstrum që do të jetonte për të mbijetuar dhe jo për të adhuruar All-llahun xh.sh. bota ka filluar të venitet dhe tkurret drejtë skajeve të frikshme të shkatërrimit.

Një hap plus...

Narkotikët dhe muzika e rëndë , muzika e lehtë dhe prodhimtaria e filmit , marketingu dhe ideali i dizajnimit , bordelet dhe univerzitetet , kisha dhe mediumet , kontribuan mjaft që qëllimet e ideologëve darvinist të arrijnë kulmin e njerëzimit. Problemet depërtuan në secilin skaj në secilën shtëpi! Dyert tonëshe që paraqiteshin si mburojë të moralit u thyen dhe u shëndërruan në fiasko kaluese. Shpikja e kombeve këtij identiteti i krijoi një atmosferë të pjellshme të depërtimit. Gjithëcka që zëvendëson dashurinë ndaj All-llahut xh.sh. dhe Pejgamberit a.s. doli në tregun e këmbimeve dhe shitjeve. Zemra u shëndërrua në një urë lidhëse ndërmjet të keqes dhe më të keqes.

Alternativat e gabuara...

Edukimi i shpirtit një gjë esenciale u kthye në një humnerë e shoqërisë njerëzore me petka të modernizmit. Morali i kuptuar si pjesë që lind nga kombi ose nga kombet devijoi edhe më njeriun duke e bërë të varur për diç që lind , rritet dhe vdes. Depërtimi i seksualitetit të femrave dhe ekspozimit të trupit të saj si kafshë në shoqëri arriti në piedestalet më të larta fatkeqësisht edhe në vendet ku thërret zëri i ndërgjegjes dhe vetëdijes së thellë... Gjithëcka që servon ky “ civilizim” duhet pranuar pa bërë zë , ndërsa femra duhet të jetë modeli i parë i ndryshimit.

Alternativa e vërtetë...

27

Mbulimi i femrës është zgjidhja e vetme dhe piedestale e problemeve më të rënda shoqërore që kanë kapluar gjithë historinë e njerëzimit. Islami urdhëron që femra të mbulohet duke ruajtur nderin e saj dhe shoqërinë në tërësi. Ai , pra Islami , e edukon femrën drejtë edukimit të brezave të njerëzimit dhe e bënë urë lidhëse ndërmjet gjeneratave në shoqëri. Arsimimi i tre femrave na jep xhennetin , kështu shpesh na mësonte Muhammedi a.s. shumë vite para “ alternativave të gabuara”. Prapambeturia e njeriut fshehet m`u në zhveshjen e trupit dhe mendjes së femrës dhe njeriut. Sikur bindja të ishte shkaku kryesor i mbulimit të saj , tek ajo nuk do të linde problemi i ekzistencës në rruzullin tokësor. Problemet shoqërore si : punësimi , perspektiva dhe arsimi i femrës së mbuluar , nuk do ishin probleme poqese ajo do të kishte bindje të thellë dhe besim të plotë në caktimet e All-llahut xh.sh. Sepse All-llahu xh.sh. vdekjen dhe furnizimin sigurt ia cakton njeriut ( dhe jo vetëm mashkullit) prej momentit të lindjes. Nuk ka dyshim se zemra e mbuluar me petkun e imanit sjellë mbulimin e femrës dhe mbulimi i femrës sjellë shpëtimin e njerëzimit nga skëterra.

2. Shtylla e shoqërisë-femra

Apokalips

Kalimthi do hegjomonizoj fjalët e petalta si mure të rënda dhe të thelluara dhe të ruajtura nën gërmadhat e fjalës së fundit.Fjalë të bartura ndër shekuj dhe të ruajtura me plot zili si trupi i femrës i ruajtur nga femra. Jo , jo , xhelozia nuk është urrejtje dhe helmim mbi dyshkun e lirisë së shprehjes dhe jetës. Islami nuk është sinonim i mbylljes , varrosjes dhe ngjyrosjes. Ai , pra Islami , nuk kërkon nga ne që të friksohemi të jemi të drejtë me dy gjinitë.Shoqëria fluktuide po minimizon ndjenjat edhe pa shkakun final dhe esencial të minimizimit të ndjenjave. Nevoja për një gjë të këtillë i nxjerr jashtë kontekstit normat ligjore dhe pedagogjike të shpirtit islam. Kontradikta dhe substancimi i kuptimit të jetës dhe rregullave islame , jetën e femrës e shëndërroi nga një oqean përkëdheljesh , fjalësh dhe dashurishë , në një humnerë të vrenjtur dhe zë apokaliptik të jetës.

Pyetja

Filozofin Ferid Muhiç e pyetën , ç`është pyetja? Ai tha:” Bota është një fenomen i kompletuar dhe jo i zbrazur. Harmonia e botës shihet në malet , kodrat , rrënjët , yjet , gjallesat e llojllojshme që kanë nevojë për dashurinë. Prishja e këtij ekuilibri dhe harmonie ndodh me njeriun i cili nga zbrazëtia e tij ka nevojë për të i`u përshtatur këtij fenomeni kaq të magjikshëm. Pra , pyetja gjurmon në zbraztirën e njeriut për të

28

risjellur në harmoni prap botën dhe gjithëçka gjendet në të.” Zbrazëtia e mashkullit që i jep peshë jetës dhe e diferencon kënaqësin nga fuzimi është femra. Ajo është shtyllë e ndërtuar prej këtij matriali të çuditshëm në rruzullin tokësor. Fjalët e saj janë lotët që burrin e magnetizojnë si qiejt në orbitë. Femra është një burim margaritarësh të çmuar që nga pyetja në pyetje stilizojnë këto rrënjë të murosura në fundësi. Esenca e maleve dhe kodrave sqarohet shumë bukur me filologjinë e rëndesës dhe madhështinë e besimit. Këto male dhe kodra me shtatin lart dhe krenare , janë njejtë porsi ai baba që ka dy e më shumë vajza dhe krenar e shtatë lartë para botës orienton ndjenjat drejtë praktikimit të njejtë të Islamit.Celsi i namazit është abdesi , çelsi i xhennetit është shehadeti , çelsi i diturisë së dobishme është” Pse-ja” , dhe femra si tërësi globale e ndjenjave , bukurisë , dashurisë , besimit , edukimit , diturisë , imanit , është çelsi i pyetjes...

U bëra nënë...

Frikësohem. Më tha! Për çfarë e ke fjalën e pyeta? Nuk do kemi pasuri , do të jemi të varfur , nën presionin e kohës , punës dhe shoqërisë. Ndërsa fëmija kërkon përkushtim , përkujdesje , dashuri dhe kohë. I thashë, femra e cila vdes gjatë shtatëzanisë , shkon shehide( dëshmore).Kjo është porosi nga profeti ynë Muhammedi a.s. e jo predikimi im. Pastaj prap vazhdova. Dikur motra jote e njerëzimit varrosej , trajtohej si kafshë , përbuzej , abuzohej seksualisht , vdiste në mëshirë të injorancës dhe “ ngazëllimit”. Islami ndryshoi rrethanat , kushtet , rregullat. Ai çliroi , edukoi , civilizoi!Me kohë edhe pas ardhjes së Islamit ndryshuan prap rrethanat.Femra muslimane , e devotshme dhe besimtare , i frikësohet jetës , sfidave dhe nuk ka mbështetje të plotë në Zotin e botrave. Jo më tha , unë nuk jam kundër Islamit. Po mirë , i thash , pse atëherë ankohesh? Më tha , nëse e bëjë një fëmijë unë do jem e lumtur. Pse një fëmijë i`a ktheva? Po , ai fëmijë kërkon shkollim , përkushtim , kushte optimale për jetesë, nuk dua ta lë të pashkolluar , të pacivilizuar , të varfur. E dashura ime. Është e vulosur nga ana e All-llahut xh.sh. që secila krijesë që lind në rruzullin tokësor , All-llahu ia cakton rriskun dhe exhelin e vdekjes qysh në fillet e tij. Muhammedi a.s. krenohet me numrin e madh të Ummetit Islam. A dëshiron t`i që Ai të ndërmjetësoj për në xhennet? Buzëqeshte dhe aprovonte me kokë. Atëherë me ndihmën e Zotit do më lindësh shumë fëmijë. Dhe pas nëntë muajsh ndodhi mrekullia më e madhe. Eureka më tha: U bëra nënë!

Pa të , pa të...

Instanca më e lartë e harmonisë është mirëkuptimi , sjellja e mirë , dashuria dhe besimi. Shtylla e familjes është femra , grueja , nëna , vajza...jo , që mashkulli , burri , babai , djali , janë të diskriminuar , por natyra e femrës e bënë atë mbretëresh në këtë xhungël mbretërish. Nëna , nëna , nëna , pastaj babai.... Kështu na mësoi Muhammedi a.s. Qetësia e tij në çastet e sprovave , ndjenjat e tij , lotët e tij të fshira nga nënat fisnike të ummetit dëshmojnë lart këtë trajtim të madh dhe të drejtë të Islamit ndaj femrave. Martesa mbi baza të dashurisë dhe besimit është shtyllë e fuqishme e një shoqërie të shëndosh. Martesa vetëm mbi baza të besimit dhe pa dashuri është koherencë e vdekur e moralitetit të vyshkur. Martesa mbi baza të dashurisë dhe jo besimit , është plotësim epshesh dhe misioni fisnik përfundon me kaq. Por , dashuria duhet të jetë pjesë e besimit , dhe të dyja këto sjellin lumturinë. Para se të nisesha në fakultet , më thanë: Dy gjëra të rëndësishme ta bëjnë të lumtur këtë jetë: profesioni i mirë dhe

29

grueja e ndershme. Ah , i shtrydha krahet duke mos ditur se çfarë tì përgjigjesha , por tash po e kuptoj se pa të , pa të... sa e vështirë qenka jeta...Ah , sa bukur Nizami përshkruan dashurinë e Mexhnunit ndaj Lejlas. Një ditë Mexhnuni i tha Lejlas këto vargje:” Në bazë të zemrës tënde të festave, Në rrjetin e brengave u ngjyros prania, Fshehtësia e saj pa krah ka ngelur, E pabazuar në gjuhë është nervikosur, Ajo çka është mrekulli DASHURI KISHTE QENË, Sytë dhe goja janë harxhuar.” 61

Durim , këshillë dhe dashuri...

Dashuria nuk është një shadërvan me këtë ujëvarë shkronjash që rrjedhë si stil gotesk i artit francez. Ajo është mishërim i shpirtit , zemrës , mendjes dhe dalldisje e përplasje e sentimentales me sentimentalen. Dashuria të zbutë, të bënë më të përshtatshëm për shoqërinë. Sa çaste të këndshme kaloj nën frymën e dashurisë , dhe sa hidheti ndjenjë nën brockullat e frikës , trumbetimit dhe soditjes pa venit.Por , jeta është sprovë dhe provimi i ynë për në xhennet. Sa bukur u shpreh Hafiz Shirazi në poezin e tij:“ Të dashuruarve u fal , nga zemra flakë si qiri, Të krisurve u ndriçoj mentë mes errësirës si qiri. Nuk dinë gjumë as ditë , as natë , të pikëlluar sytë e mi, Nga dert i ndarjes lot lëshoj , në lot po shkrihem si qiri.”62

Shirazi i mjerë zamani , nga frika e ndarjes bejtes hiç nuk ià ndali... Sa dhembshmëri ka zemra për atë vajzë si dylli , sa joshës është ky lot trimi. Poetët vërtet janë të çuditshëm në botën e tyre të gjërë , të thellë dhe mjaft të pakuptueshme. Kur futet njeriu të ëndërroj dhe të ëndet në botën e vargut , nuk do të jetë vet , por do vazhdojnë lotët e zemrës të shkrihen në këto vargje dashurie që pandalim thërrasin ato yje që ndriçojnë në gjithësi ta përcjellin këtë të dashur deri në rrugën e pafundme të Besimit. Dashuria lidhë zemrat e njerëzve në rruzullin tokësor. Ajo është e përbashkët për mua dhe për ty. Duhet ta kalojmë bashkë secilën sfidë që na paraqitet në çdo sekond të frymëmarrjes sonë. Pa durimin dhe dashurinë tënde unë do isha i dëshpëruar , i lodhur dhe i fundosur nën kthetrat e demokracisë. Ndërsa , këshillat e tua më dhanë forcë tì qëndroj imun dhe durimtar digave të pafundme të Askundisë...

3. Si tù flasim fëmijëve tanë për Islamin?

Fëmijët tanë janë pasuria më e madhe që na ka dhënë All-llahu xh.sh. Njëashtu ato janë sprovë për ne në këtë botë dhe përgjegjësi për ditën e Llogarisë. Ata janë sytë tanë me të cilët shohim , mundi jonë për të cilin shpenzojmë kohë , energji dhe vullnet , shpresa jonë për një pleqëri të lumtur!

61 Shih librin: Lejla i Mexhnun , Nizam , Sarajevo 2003 , fq.1262 Shih librin: Kur nis të çelë tulipani , Hafiz Shirazi , fq.58

30

Hammad ibn Seleme transmeton prej Ebu Hurejres r.a. se Pejgamberi a.s. ka thënë: “ Me të vërtetë robit do tì shtohen gradat dhe do të thotë:” O Zoti im , prej nga kjo.”” Kjo është për shkak të kërkimit të faljes së fëmijës tënd pas vdekjes tënde.” ( hadithi gjendet në librin : Një Buqetë lulesh për fëmijët tuaj, Ibën Kajjim El Xhevzi , Shkup 2007 fq.19).All-llahu xh.sh. përveç që na ka sprovuar me fëmijët tanë Ai na ka mundësuar që përmes tyre të na shtohen edhe gradat tona pas vdekjes sonë. Por , a`thua vallë a do na shtoheshin gradat tona pas vdekjes nëse fëmijët tanë nuk i edukojmë me Islam? Shpesh herë pyetemi se ku qëndrojnë problemet e shumta në shoqërinë tonë ballkanase , pse kemi gjenerata të paedukuara me Islam , pse u shuajtë nderi familjar , rrespekti i ndërsjelltë etj... Ka shumë faktor që kanë ndikuar në këtë gjë , por kryesori normalisht është ai i edukimit të fëmijëve tanë me Islam. Por ai edukim duhet të realizohet fillimisht nga vet ne pasiqë Muhammedi a.s. na sqaron se fëmija edukohet 20 vite para lindjes së tij. Si edukohet 20 vite para lindjes? Për të edukuar një fëmijë të shëndosh me Islam sëpari duhet që vet të edukohemi , të zgjedhim një grua besimtare e cila edhe ajo është e edukuar me Islam dhe pastaj ta edukojmë edhe fëminë tonë në frymën Islame. Pra , procesi i edukimit është i vështirë , i rëndësishëm , i thjeshtë por njëkohësisht edhe mjaft kompleks. Imam Shafiu r.a. pjesën më të madhe të jetës së tij në mësimin dhe ligjërimin e Islamit e ka kaluar në sqarime dhe mësime rreth edukatës dhe moralit islam , ndërsa shumë pak vite i kushtoi fikhut islam ! Paramendoni këtë fakih të madh , njëri prej themeluesve të katër shkollave juridike , bazamente të mësimit të fesë , i kushtoi aq shumë rëndësi edukatës... Për edukatën dhe moralin është shkruar shumë në këto troje , por shumë pak është punuar në praktik. Duhet të ekzistojë në çdo pore të jetës sonë edukata islame si njëra prej shtyllave kryesore të depërtimit të mesazhit islam në zemrat e miliona njerëzve. Si ummet ne nuk guxojmë që mesazhin islam të mos e përçojmë , hallka e parë e zinxhirit të përçimit të këtij mesazhi islam është familja jonë gjegjësisht fëmijët tanë. Po arritëm që të gjithë ne të ndërtojmë sheriatin në shtëpitë tona nuk do kemi nevojë ta kërkojmë sheriatin në nivel kolektiv , por ajo do bëhët ajri pa të cilin nuk mundemi të frymojmë. Fëmijët tanë janë dhuratë e All-llahut xh.sh. për të cilën dhuratë duhet të falëminderohemi.Thotë All-llahu xh.sh. në Kuràn:” “Vetëm i All-llahut është pushteti i qiejve e i tokës; Ai krijon çka të dojë; Ai i falë vetëm femra atij që do; e i falë vetëm meshkuj atij që do. Ose u falë çift, meshkuj e femra, por atë që do e lë pa fëmijë (steril); Ai është i dijshëm, i fuqishëm.” ( Esh-Shura:49-50)Ky ajet kurànor na qartëson bukur se All-llahu xh.sh. vendos me fatin tonë dhe të fëmijëve tanë dhe nuk guxojmë që për hir të komplekseve tona dhe traditave të mykta e jo të mira të mos bindemi me përcaktimin e All-llahut xh.sh. e kjo të reflektojë edhe në edukimin dhe mësimin që duhet tì ja japim fëmijëve tanë. Fëmijët duhet tì mësojmë me Islamin , të jetojnë me Islamin , të përballen me sprovat në jetë që do i prijnë dhe të bëhen edhe ato bartës ose përçues të mesazhit islam në rruzullin tokësor. Në vazhdim të tekstit do paraqes disa rregulla të pakualifikuara të cilat rregulla shpresoj që do të ndikojnë pozitivishtë gjatë përvojave tona me fëmijët tanë.

a) Vëndoji emër të bukur

Ebu Derda thotë se Pejgamberi a.s. ka thënë: “ Me të vërtetë në Ditën e Gjykimit do të thirreni me emrat tuaj dhe me emrat e baballarëve tuaj , kështu vendosni emra të bukur.”( libri i cituar: fq.102). Ky hadithë i Pejgamberit a.s. na qartëson se emrat e fëmijëve tanë duhet të

31

vendohen të bukur dhe me kuptim të mirë. Në shumë hadithe tjera Pejgamberi a.s. preferon që të vëndohen emra Pejgamberësh dhe cilësishë të përkulshmërisë së robërve të All-llahut ndaj All-llahut xh.sh. Emrat e bukur përveç që ndikojnë në identitetin e fëmijëve tanë na japin një stimuls , dëshirë dhe vullnet plus që fëmijët tanë tì mësojmë dhe orientojmë drejtë atyre personaliteteve , ose personave të bekuar mbi baza të të cilëve i kemi emërtuar.

b) Rrespekto mendimin e tij

Realiteti jonë është shumë i hidhur sa i përket këtij segmenti. Ne jo që nuk rrespektojmë mendimet e fëmijëve tanë, por as që i përgadisim fëmijët tanë të mendojnë dhe të logjikojnë me kokën e tyre. Kjo gjë bie ndesh me traditat e Muhammedit a.s. dhe me Kuràni Kerimin. Nga dashuria e madhe që kemi për to ne shpesh herë i neglizhojmë fëmijët tanë dhe nuk i nxisim për mendime kreative dhe të dobishme. Në rrethet ku po jetojmë do të dukej shumë qesharake që fëmija të jap mendim të vetin për një çështje të caktuar , kjo gjë mjerisht ka sjellë deri tek gjeneratat e ardhshme “ tepricë teknologjike” studentash të cilët janë edhe viti i katërt në fakultet ndërsa nuk dijnë të bëjnë një analizë të thjeshtë të programimit linear. Të rrespektuarit e mendimit të fëmijëve tanë na hap dyert e thellimit dhe penetrimit të përbashkët me to në dijet fetare dhe në këtë mënyrë na lehtësohet barra e përçimit të mesazhit islam tek fëmijët tanë.

c) Angazhoje me punë të dobishme

Thotë All-llahu xh.sh. në Kuràn:” O ju që besuat , ruajeni veten dhe familjen tuaj prej një zjarri , lënë djegëse e të cilit janë njerëzit dhe gurët.”( Tahrim,6).Fëmijët tanë duhet tì angazhojmë me mësimin e Kurànit, mësimin e gjuhëve të ndryshme , të matematikës , jetës së Pejgamberit a.s. , kushteve të fesë , të haditheve të Pejgamberit a.s. Duhet të përpilojmë program ditor për fëmijët tanë edhe jashtë shkollave ose edukatorëve. Nëse fëmijët i angazhojmë kjo nuk d.t.th. që nuk i duam dhe që po i privojmë prej të drejtave të tyre për jetesë të mirë. Kam lexuar në një vend që një mbret djalin e tij kishte dashur ta bëjë dijetar. Por , ky djal ishte rritur në pasuri dhe bollëk në oborrin mbretëror dhe nuk ishte mësuar me jetën e thjeshtë e modeste të një muslimani. E dërgon te një dijetar që ai dijetar të përkujdeset për të. Detyrën e parë që i cakton dijetari i nderuar djalit të këtij mbreti është që të dalë në rrugë dhe për një periudhë të caktuar të kërkojë lëmoshë e mëpastaj të kthehet dhe të fillojë procesi i kërkimit të diturisë.Ky shembull na mëson shumë gjëra të cilat duhet tì jetësojmë edhe ne si prindër. Angazhimi i fëmijëve tanë me kërkimin e diturisë dhe punë të dobishme , jetësimi praktik i Islamit i fëmijëve tanë duhet të jetë prioriteti ynë. Për fëmijët tanë ne jemi shembulli më i mirë që e udhëheqë atë gjatë jetës , por mund të bëhemi edhe shembulli më i keq që e humbë në humnerat e kësaj dhe botës tjetër.

d) Ledhato fëmijën tënd

Bejhekiu përmend një hadith prej Ez-Zuhriut në të cilin thuhet se një njeri ishte ulur me Pejgamberin a.s. , i erdhi djali i tij ndërsa ky e puthi dhe e mori në prehër. Pastaj erdhi vajza e tij dhe e uli afër vetes. Pejgamberi a.s. i tha:” Nuk je i drejtë ndaj tyre.”( vepra e njejtë: fq.195)

32

Fëmijët kanë nevojë për ledhatinë tonë ashtu siç kemi nevojë ne për to , por nuk duhet që të bëjmë dallim ndaj tyre dhe të bëhemi të padrejtë...

e) Përgaditë misionar musliman

Secila familje duhet ta ketë primare këtë kusht dhe tì orientojë të gjitha forcat matriale , mentale dhe fizike drejtë realizimit të këtij qëllimi. Prindërit duhet ti përgadisin fëmijët e tyre për sprovat që do i kaplojnë në të ardhmen. Ato , pra prindërit , fëmijët duhet tì mësojnë që jetën e tyre ta jetojnë me qëllim dhe me mision të caktuar. Fëmijët tanë duhet të ushqehen dhe të frymojnë në këtë rrugë.

Dhe për fund të këtij teksti përmendim një thënie të Abdullah ibn Omerit r.a.:“ Edukoje fëmijën tënd sepse je përgjegjës për të , për atë se si e ke edukuar dhe çka e ke mësuar , ndërsa fëmija është përgjegjës për nënshtrim ndaj Zotit dhe nënshtrim ndaj teje.” ( vepra e njejtë: fq.192).

4. Nëna , grueja dhe motra!!!

Islami i ngriti lart këto shtylla të njerëzimit! Nëna , grueja dhe motra janë shtylla e familjes , ndërsa familja është shtylla e shoqërisë.Meshkujt obligohen ndaj tyre që ti ruajnë si sytë e ballit dhe të kujdesen për to si për pasurinë e pashterrshme që gërryesit me afsh mundohen ta mbledhin të tërën. Shoqëria jonë moderne ka harruar hakun ndaj nënës , gruas dhe motrës. Fatkeqëisht edhe shumë musliman në mesin tonë nuk po kujdesen për to dhe po i nënçmojnë në format më bizare. Islami caktoi të drejta dhe obligime si ndaj femrës ashtu edhe ndaj mashkullit. Por , këto të drejta në praktikën tonë të hidhur për femrën nuk po realizohen. Prej femrës po kërkohen vetëm obligimet dhe asgjë më shumë. Ato nuk po llogariten fare dhe hadithet e ajetet kuranore që po flasin për to , për të drejtat e tyre si duket janë bërë vetëm pjesë e mendjes sonë dhe jo e praktikës. Islami është fe e praktikës dhe jo vetëm e teorisë , ajo ndërlidhë të gjitha parametrat shoqërore dhe sentimentale.

Thotë Allahu i Madhërishëm në Kuràn:” Ne e urdhëruam njeriun t’u bëjë mirë prindërve të vet, ngase nëna e vet me mundim e barti dhe me vështirësi e lindi, e bartja e tij dhe gjidhënia e tij zgjat tridhjetë muaj (e ai vazhdon të jetojë) derisa ta arrijë pjekurinë e vet dhe kur t’i mbush dyzet vjet ai thotë: “Zoti im, më inspiro mua që të falënderoj për të mirën Tënde që ma dhurove mua dhe prindërve të mij, që të bëj vepra të mira që i pëlqen Ti dhe m’i bën të mirë pasardhësit e mij, unë pendohem te Ti dhe unë jam me muslimanët.”( Ahkaf: 15)

Allahu xh.sh. e përmend mundin e nënës dhënë ndaj fëmijës së vet , gjatë furnizimit dhe rritjes. Ai e lartëson rrolin e nënës në shoqëri duke thënë:” ...Ne e urdhëruam njeriun tù bëjë mirë

33

prindërve të vet, ngase nëna e vet me mundim e barti dhe me vështirësi e lindi...” dhe me sa paturpësi ne ia kthejmë fjalën nënës , nuk rrespektojmë kërkesat e saj , nuk kujdesemi për të? Allahu na urdhëroi që të kujdesemi për të , që në sheriatin islam nëse e thyejmë urdhërin pason dënimi.Ka plot hadithe të Pejgamberit a.s. të cilët na mësojnë dhe sygjerojnë se xhenneti fshehet nën këmbët e nënës. Ka pasur raste gjatë kohës së artë të muslimanëve disa sahabë kanë kërkuar që të nisen në luftë me Pejgamberin a.s. Por , Pejgamberi a.s. i ka kthyer mbrapa duke i thënë , kujdesi ndaj prindërve është xhihadi më i madh. E ne o vëllezer dhe motra sa rrespektojmë dhe nderojmë prindërit e veçanërisht nënat tona? Sa xhuma na kanë kaluar dhe ne nuk i kemi blerë asgjë nënave tona? Në sa xhuma i kemi ble dhurata nuseve tona duke shkelur dhe injoruar nënat tona para syve?

Thotë Allahu i Madhërishëm në Kuràn:” Zoti yt ka dhënë urdhër të prerë që të mos adhuroni tjetër pos Tij, që të silleni në mënyrë bamirëse ndaj prindërve. Nëse njërin prej tyre, ose që të dy, i ka kapur pleqëria pranë kujdesit tënd, atëherë mos u thuaj atyre as “of - oh”, as mos u bë i vrazhdë ndaj tyre, po atyre thuaju fjalë të mira (të buta, respektuese). Dhe në shenjë mëshire shtrije pranë tyre krahun përulës e respektues dhe thuaj: “Zoti im! Mëshiroi ata të dy, sikurse më edukuan mua kur isha i vogël”.( El- Isra: 23-24)

Allahu xh.sh. në këto ajete kurànore e lidhi adhurimin e Allahut Një me rrespektimin e prindërve. Edukata Hyjnore duhet të depërtoj nëpër venat tona. Shpirti dhe ujitja e shpirtit tonë me këto ajete kurànore duhet të bëhet në formë të vazhdueshme dhe të panderprerë. Përndryshe kemi thyer ligje të Allahut në tokë dhe jemi shëndërruar nga njerëz të devotshëm dhe musliman , në kafshë të egra dhe të vrazhda. Islami nuk njeh vrazhdësinë , ai stimulon dhe nxitë butësinë në marrëdhënie ndërnjerëzore , e mos të flasim për marrëdhënie familjare. Rreth këtyre ajeteve kurànore mufesiri i famshëm bashkëkohor Muhamed Gazali, Allahu e mëshiroft ka thënë:” Vetëm adhurimi i Allahut Një sjell bamirësinë ndaj prindërve. Përmes adhurimit të tillë njeriu arrinë të njohë vlerën dhe rëndësinë e këtyre porosive , kur mendon për shoqëritë e perëndimit , ku shikon shumë strehimore për njerëz të moshuar. Ai vëren se shtëpitë e atyre u duken gjithnjë e më të ngushta , ndërsa fëmijët u rrinë larg. Vendqëndrim i tyre deri në vdekje bëhet strehimorja. Brezat që ua falën jetën të tjerëve , nuk gjejnë sinqeritet dhe besnikëri dhe jetojnë mu sikurse kafshët e egra. Kështu derisa nuk i trashëgojnë fëmijët , të cilët vendosen në banesat e tyre duke i lënë ata në pritje të vdekjes. Kështu egoizmi është shëndërruar në ligj.”63

Grueja në familjen islame ka rrolin kryesor. Ajo është edukuesja e brezave dhe fëmijëve tanë të cilët do jenë pishtar dhe udhëheqës të njerëzimit. Burrat kanë obligime ndaj tyre , ndërsa gratë njëashtu kanë obligime ndaj burrave të tyre dhe familjes. Por njëashtu gratë kanë të drejtat e tyre në familje , edhe burrat kanë të drejtat e tyre në familje. E drejta e gruas fillon qysh me aktin e nikahut , dhurata e saj ose caktimi i mehrit! Ndërsa e drejta e motrës në familje dhe rroli i saj është i pamohueshëm. Motra ka të drejtë në trashëgimi! Por , jo vetëm në aspektin teorik , jo vetëm në fjalë të thata të cilat nuk depërtojnë në zemrën e askujt. Rroli i dyjave , gruas dhe motrës është i pazëvëndesueshëm në shoqërinë muslimane. Nëse ndaj tyre

63 Komenti Tematik i Kurànit Famëlart, Muhammed Gazali , Shkup 2007 , fq.276

34

do ishim të drejtë dhe nuk do i nënçmomim , sigurt që pozita e muslimanëve në Ballkan do ishte shumë më e mirë. Allahu caktoi të drejtë të gruas te burri dhe te baba. Ndërsa baba dhe burri ia cënojnë të drejtën të cilën Allahu ia dha. Atëherë si mund të presim gjenerata të shëndosha me frymë islame kur qysh në fillim ne i bëmë padrejtësi gruas dhe motrës? Si mund të presim që fëmijët tanë me emra musliman të jenë pjesë e Islamit dhe jo në udhëkryq siç po paraqiten në shumicën e rasteve?

Thotë Allahu në Kuràn: “Grave jepuani dhuratën e kurorës së tyre (niqahin) më të mirë, e në qoftë se ato nga vullneti i vet ju falin diçka nga ajo, atëherë hajeni atë hallall të mirë.”( En-Nisa: 4)

A nuk kemi shembuj plotë në meset tona ku caktohet mehri i gruas dhe nuk i jepet? Bile kemi shembuj të atillë ku i jepet mehri dhe pas ca viteve i kërkohet nga burri. A nuk është kjo ndryshim rrolesh në shoqëri. Më thuaj o vëlla pash atë Zot që e beson , a aq i padrejtë duhesh të jesh ndaj gruas tënde e cila është pjëse e jotja dhe ti je pjesë e saj? Apo ndoshta gjithmonë shpreson në atë që tha Allahu në Kuràn... e në qoftë se ato nga vullneti i vet ju falin diçka..... e ne meshkujt gjithmonë duhet të inicojmë vullnetin e gruas që të na falë diçka dhe jo të shikojmë të drejtën e gruas që ta realizojë ajo. Gjithmonë shikojmë në veten tonë dhe në terrenin tonë , ndërsa e kemi harruar të drejtën dhe obligimet që kemi ndaj grave tona.

Thotë Allahu në Kuràn:” Meshkujve ju takon pjesë nga pasuria që e lënë prindërit e të afërmit (pas vdekjes), edhe femrave ju takon pjesë nga ajo që lënë prindërit e të afërmit, le të jetë pak ose shumë ajo që lënë, ju takon pjesë e caktuar (nga Zoti).”( En- Nisa: 7)

Sikur e kemi harruar këtë ajet kurànor edhe pse ndoshta pas çdo namazi të sabahut e lexojmë dhe e përsërisim. Sikur të mos ekzistonte ky ajet kurànor , kështu është shëndërruar shoqëria jonë muslimane në Ballkan fatkeqësisht. Allahu caktoi të drejtën edhe ndaj motrave tona. Ose të drejtën e gruas te babai i saj. Fatkeqësisht edhe shumë musliman në Ballkan as që i shkon në mendje që ta realizojnë këtë të drejtë ndaj vajzave të veta , ose ndaj motrave të veta. Gjendja jonë është e mjerueshme! Faktorët se pse gjendja jonë në Ballkan është e mjerueshme nuk janë vetëm të jashtëm , nuk janë vetëm importe. Por , ato faktor janë edhe në vet trajtimin tonë ndaj nënës , gruas dhe motrës....O Allah na bënë musliman që i jetësojmë ajetet kurànore dhe jo vetëm mësues të ajeteve kurànore. Amin!

35

5. Martohuni me besimtare!!!

Allahu xh.sh. krijoi njerëzimin nga ajka dhe burimi i saj, por njeriun e parë e krijoi prej argjili ose balte. Përmes Ademit a.s. rrjedhi njerëzimi, jeta, shpirti dhe esenca e qëllimi i ekzistencës së njeriut. Të lexosh nëpër qiejt e Allahut xh.sh. qiej të quajtura ajete, do gjejmë shumë kode, fshehtësi, mistere, por edhe shumë profeci, paralajmërime, mrekulli që njeriu hutohet ose edhe nuk dëshiron të mendojë e të meditoj rreth tyre. Meditimi është pjesë e besimit në Allahun dhe pa meditimin besimi nuk realizon qëllimin e ekzistencës. Qëllimi i ekzistencës është adhurimi dhe nënshtrimi ndaj Allahut xh.sh. dhe besimi e aplikimi i besimit për hir të Allahut xh.sh. Por besimi dhe adhurimi Allahut xh.sh. nuk realizohet pa plotësimin e imanit ose besimit. E plotësimi imanit ose besimit bëhet përmes martesës ose zgjedhjes së gruas së devotshme dhe besimtare. Kështu na mësojnë parimet islame të cilat parime janë të pathyeshme dhe aktuale për çdo periudhë historike shoqëroro- politike dhe fetare.

Pejgamberi a.s. thotë:” Merre atë që është fetare dhe do jesh i lumtur!”64

Do jesh i lumtur se fetareja iu është nënshtruar Allahut xh.sh. dhe jo njeriut, ajo ta ruan nderin dhe pasurinë, ti ruan ndjenjat dhe emocionet tua. Ndërsa ti nuk guxon që ta kërkosh prehjen dhe rehatin dikund tjetër jashta asaj. Mallkimi i Allahut do të binte mbi ty nëse do të ishe i padrejtë ndaj gruas tënde e cila kujdeset për ty edhe në ato momente kur t`i nuk je në gjendje të kujdesësh as për vetveten.Nuk ka dyshim se lumturia e njeriut në këtë botë është shumë specifike dhe e përkufizuar drejtë. Njeriu është i lumtur kur ka një mjet udhëtimi të rehatshëm, një grua besimtare dhe një profesion që e do, kështu na patë sygjeruar i Dërguari i Allahut Muhammedi a.s. Ai nuk është i lumtur nëse nuk i ka këto trijat, ose edhe nëse nuk e ka gruan besimtare. Kjo e fundit është kulminacioni i lumturisë në dynja, përveç kënaqësisë që robi e ndjen në sexhde i rënë Allahut Fuqiplotë.

Abdullah b. Mesudi r.a. thotë se i Dërguari i Allahut s.a.v.s. ka thënë:” O ju të rinj! Kush prej jush ka mundësi të martohet, le ta bëjë këtë, meqë kjo është më e mirë për ruajtjen e shikimeve dhe të organit seksual. E kush nuk mundet, le të agjërojë, meqë në të prehet mbrojtja.”65

Nuk ka dyshim se njëra prej shtyllave të shoqërisë dhe jetës së njeriut në këtë botë është martesa. Përmes martesës realizohen shumë urdhëresa të Allahut Fuqiplotë dhe njëkohësisht përmes saj edhe soji njerëzimit vazhdon rigjallërinë e saj deri në Kijamet. Prej praktikës së shumicës së muslimanëve kuptojmë se martësa në moshë pak më të re sesa ajo moshë që shumica e njerëzve që e preferojnë për të hyrë në marrëdhënie bashkëshortore është më e

64 Hallalli dhe Harami në Islam , Jusuf Kardavi , Shkup 2002, fq.16465 El-Hafidh El- Mundhiri, Inkurajimi dhe Kërcënimi, Prishtinë, 2006, fq.468

36

mirë, më produktive, dhe më jetëgjate. Po, normal Islami nuk është shtrëngim dhe rëndes, prandaj ka caktuar edhe rrugë tjera alternative për tì ikur mëkateve që mund ta përcjellin një të ri çast pas çasti si një hije. I riu i cili nuk ka mundësi të martohet në rininë e tij atëherë le të agjërojë, kjo është një praktik e Pejgamberit a.s. që ià mësoi të rinjve të komplet rruzullit tokësor deri në Ditën e Llogarisë. Sigurisht që nëse do i përmbaheshim kësaj praktike dhe këtij urdhëri të Pejgamberit a.s. nuk do të ekzistonin anomali të ndryshme në shoqëritë tona të shumëngjyrshme dhe as që do të ekzistonte nevoja e organizimit të simpoziumeve e tubimeve e organizimeve të ndryshme në menjanimin dhe luftimin e dukurive të ndryshme negative që janë të përhapura tek të rinjtë mu si rezultat i presionit seksual dhe psikologjik.

Ebu Ejjubi r.a. transmeton se i Dërguari i Allahut s.a.v.s. ka thënë:” Katër gjëra janë nga vetitë pejgamberike: kënaja, parfumi, misvaku dhe martesa.”66

Nga ky hadith i Pejgamberit a.s. bie posht konstatimi i disave se Islami paska lejuar murgërinë dhe jetën vetjake sikur të ishim krijesa që Allahu na ka krijuar të veçuar dhe pa ndjenja seksuale. Njeriu dallon prej engjujve dhe xhinëve, ai dallon edhe prej krijesave tjera që jetojnë në botë. Engjujt mision të tyrë jetësor kanë realizimin e urdhërave të Allahut në përpikmëri dhe deri në fund të jetës pa gabimin më të vogël ato e realizojnë atë qëllim. Allahu, djallin e mallkuar e krijoi prej xhinëve dhe i dha atij mundësi që ta përmirësoje gabimin e bërë ku theu urdhërin e Zotit me preteksin se ai është më me vlerë se njerëzit. Ndërsa njeriun, Zoti e beri mëkëmbës në tokë, ia nënshtroi botërat, dhe e krijoi me nevoja të ndryshme. Pra, njeriu edhe gabon edhe kërkon falje, edhe dëmton edhe ndërton, ai është mikrokozmosi në këtë univerz. Jo se njeriu vet mund të arrinte në atë rrol, por këtë ia dha Allahu xh.sh. si dhurat mu për shkak se ai e mori bartjen e amanetit të Zotit në tokë kur të gjitha krijesat tjera e refuzuan një gjë të këtillë.

Ebu Umameja r.a. thotë së i Dërguari i Allahut s.a.v.s. ka thënë:” Besimtari nuk mund të ketë asgjë më të mirë pas devotshmërisë përveç gruas së mirë ( të përshtatshme) , të cilën kur e urdhëron për diçka , të dëgjon , kur e shikon , të gëzon, kur i zë be për diçka e përmbush atë dhe kur ai nuk është i pranishëm , ajo e ruan veten dhe pasurinë e tij.”67 Nuk ka dyshim se ky hadith është njëri prej haditheve më përshkrues në raportet midis burrit dhe gruas po njëashtu edhe njëri prej sygjerimeve më të mira që mund tì bëhet një të riu ose të reje para se të vendosin për tu martuar. Muhammedi a.s. e përshkruan gruan e ndershme aq bukur dhe aq qartë sa njerëzit do të kujtonin se ai njeri tërë jetën është marë me studimin e raporteve midis burrit dhe gruas në shoqërinë njerëzore. Ai devotshmërine e lidhë ngusht me gruan e mirë, ndërsa gruaja e mirë duhet që të jetë besimtare, përndryshe nuk mundet me qenë e mirë. Nuk dyshoj aspak se njerëzit që lidhen në saje të dashurisë dhe për hir të Allahut lidhja e tyre është më e pjellshme dhe më jetëgjate sesa të gjitha lidhjet tjera. Ndërsa ato njerëz që lidhen ose hyjnë në marrëdhënie bashkëshortore njëri me tjetrin në saje të interesit, famës e sendeve të dynjas nuk ka dyshim që kjo lidhje do të rezultoj me ndarje dhe shkatërrim total. Në rrethet tona kemi ndëgjuar shumë të rinjë dhe të reja që për çdo ditë e për çdo sekond i thonë njëri-tjetrit të dua, ndërsa përgjithmonë ka probleme midis tyre, keqkuptime,

66 burimi i njejt fq.46967 burimi i njejt fq.469

37

mosmarrveshje... Në realitet ato e gënjejnë veten se e duan njëri-tjetrin. Ato duan famën e njëri-tjetrit, pasurinë e njëri-tjetrit, pozitën e njëri-tjetrit në shoqëri, ndërsa vet personat ta duan njëri-tjetrin, të kenë mbështetje Zotin dhe të lindin probleme e keqkuptime në mes tyre nuk ekziston asnjë mundësi. Allahu shumë qartë na tregon se besimtari martohet me besimtaren dhe laviri martohet me laviren. Unë nuk dyshoj në fjalët e Allahut, njerëzit gjejnë rehati dhe prehje tek njëri-tjetri se janë të ngjajshëm gati. Nuk mundet që lavirja të martohet me një besimtar dhe e anasjellta. Sepse Allahu i Plotëfuqishëm e ka sqaruar këtë gjë në Kuràn. Ato munden të tentojnë të lidhen bashkë, të jetojnë një kohë bashkë, 5 vite ose edhe 30 vite, por do ndahen ose laviri do bëhet besimtar , ose besimtarja do bëhet si laviri. Prap fjala e Zotit do të vëndohet në vend.

Muhammedi a.s. ka thënë:” Nëse vjen për tù kërkuar bijën tuaj , ndokush që është fetar dhe i moralshëm , martojeni , e nëse jo , atëherë do të ndodhin probleme e korrupsion i madh në tokë.”68

Në fakt koka e problemeve në shoqërinë tonë muslimane të këtij shekulli që po e jetojmë është ky. Baballarët tanë nuk dijnë ta vlerësojnë kërkuesin e dorës së vajzës së tij, ato duke menduar në më të mirën për vajzat e tyre i kanë lënë sakate dhe i kanë lënduar duke bërë zgjedhje të gabuar për to. Premtimi i Pejgamberit a.s. është i vërtet. Këtë gjë në ditët tona po e përjetojmë dhe ndoshta edhe dijmë raste të këtilla që shumë prindër nuk kanë lejuar që vajzat e tyre të martohen për besimtar se ato besimtar na qenkan të varfur dhe pa emër në shoqëri. Ndërsa vajzat të irrituara nga vendimi i prindit gjejnë të gjitha mjetet dhe mënyrat e mundshme për tìu hakmarrë prindit të vet dhe burri i gjorë i cili u martua në saje të dashurisë me këtë vajzë ai nuk e di se çfarë halli ka ajo dhe në çfarë kushtesh ka pranuar të martohet me të. Në qytetin tim di shumë raste ku vajza që kanë kryer hifzin e Kurànit dhe janë besimtare të devotshme janë martuar me djem që vijnë në xhami vetëm gjatë ditës së xhuma, ndërsa tërë kohën e kalojnë në gjëra të kota duke bërë mëkate ditën e natën. Ato vajza nën presionin e këtyre “ besimtarëve” detyrohen që ta hjekin hixhabin e tyre, ndërsa babai në vend që tì dalë në përkrahje dhe ndihmë këtyre vajzave të gjora ai i sulmon duke i thënë tash je e martuar dhe duhesh ta ndëgjosh burrin çkado që të urdhëron.Shoqëria jonë muslimane e mbuluar prej anomalive të shumta urgjentisht duhet që të pastrohet prej këtyre papastërtive dhe veseve të këqija që janë në dëm të vet kësaj shoqërie. Ajo po shkon rrugës së shkatërrimit pikë për pike. Muslimanët në këto troje duke marrë shembull dhe model Perëndimin e duke e mësuar Islamin dhe jetësuar në bazë të traditës e jo mbi dije dhe hulumtim , dalë nga dale po shkojnë greminës së humbjes. O Allah mundësoja të rinjve musliman në këto troje që të martohen me besimtare të devotshme, që xhennetin ta ndjejnë në dynja, e që në ahiret të jenë në gradat më të larta të Firdeusit...Amin!

6. Jo BARAZI, por të drejta dhe obligime!

68 Hallalli dhe Harami në Islam , Jusuf Kardavi , Shkup 2002 , fq.159

38

Burri dhe grueja në Islam janë udhëtar të harmonisë dhe bazamentet e shoqërisë e që janë shkak për orientimin e gjeneratave drejtë rrugës së drejtë ose jo të drejtë. Ekzistojnë shumë paragjykime, dhe mentalitete të brishta në mesin e shqiptarëve që sulmojnë vazhdimisht vlerat islame, por paragjykime të këtilla pa vetëdije ekzistojnë edhe në mesin e atyre muslimanëve shqiptar që pesë herë në dite shkojnë në xhami. Normal, ka përjashtime si në rastin e parë ashtu edhe në të dytin. E mbi përjashtimet nuk ndërtohet asnjë koncept logjik e idealistik.Po është e vërtet që burri dhe grueja në Islam dhe askund tjetër nuk munden me qenë të barabart, se nuk janë të njejtë. Ata janë dy krijesa të ndryshme të cilat e plotësojnë njëri-tjetrin dhe kanë të drejta e obligime ndaj njëri-tjetrit, ndaj shoqërisë dhe ndaj Krijuesit të gjithësisë. Paragjykimet e pseudopatriotëve orientohen aty se Islami po i jipka përparësi burrit para gruas. Mendimet e këtilla të cekta krijojnë amulli në mesin e shumë njerëzve që nuk kanë njohuri bazë për çështjet islame. Islami i jep përparësi burrit në raste të caktuara karshi gruas dhe gruas i jep përparësi karshi burrit në raste të caktuara. Nuk iu bëhet padrejtësi as burrit dhe as gruas në asnjë segment të jetës së tyre. Ky term, padrejtësia midis burrit dhe gruas në Islam, është i servuar nga ana e servilëve të cilët mezi presin që të hedhin gacën e tyre në shoqëri e që të djegen duart.Ka thënë Allahu xh.sh. në Kurànin Famëlart:” O ju njerëz! Kini frikë Zotin tuaj që ju ka krijuar prej një veteje (njeriu) dhe nga ajo krijoi palën (shoqën) e saj, e prej atyre dyve u shtuan burrra shumë e gra. Dhe kini frikë All-llahun që me emrin e Tij përbetoheni, ruajeni farefisin (akraballëkun), se All-llahu është mbikëqyrës mbi ju.”( En-Nisa:1)Ky ajet kurànor na dëshmon qartë se qysh në krijim burri dhe grueja nuk janë të njejtë, dmth nuk janë të barabart. Nëse ata që janë të mbuluar me paragjykime nuk kanë mundësi me e kuptu këtë ajet kurànor atëherë kjo çështje i përket tyre dhe askujt tjetër. Por, ata nuk e kanë atë të drejtë që të proklamojnë se burri dhe grueja duhet të jenë të barabart dhe se Islami qenka religjioni i vetëm në rruzullin tokësor që e proklamon të kundërtën. Po si mund të prokalojmë barazinë midis burrit dhe gruas kur Zoti gruan e krijoi nga burri? Ata që dyshojnë në ajetet kurànore, dyshojnë edhe në ekzistencën e jetës në këtë botë dhe në botën tjetër. E them dyshojnë edhe në ekzistencën e kësaj jete pasiqë nuk e kuptojnë drejtë qëllimin e ekzistencës në këtë botë dhe si rezultat i këtij moskuptimi lindin edhe këto paragjykime edhe sulme të verbëra që i bëhen Islamit dhe muslimanëve në përgjithësi. Mentaliteti i brisht i njerëzve dhe ndikimi negativ i mediave shqiptare e krijoi këtë jo të vërtet në mendjet e shumicës së njerëzve. Në shpërblimin e veprave të bëra burrat dhe gratë janë të barabart, por në esencë në krijim nuk munden me qenë të barabart asnjëherë. E nëse proklamojmë idenë e barazisë midis burrave dhe grave, atëherë ne po proklamojmë një ide utopike e cila në fakt nuk duhet dhe nuk ekziston. Nëse e kuptojmë barazinë në të gjitha sferat e jetës, atëherë edhe burri edhe grueja duhet që të kujdesen për mirëmbajtjen financiare të familjes, duhet që të kryejnë punë të rënda fizike të cilat bien ndesh me natyrën e saj, dhe duhet që të vendosin për çështje të rënda strategjike të cilat gjëra janë në varshmëri me komplet një popull dhe nëse nuk vendoset drejtë për atë popull, atëherë pasojat janë shumë të rënda, ndërsa natyra femërore është e tillë e cila nuk i përballon një sfide të këtillë psikologjike, jo pse burrat duan kështu, por se Zoti i ka krijuar kështu femrat. Edhe pse edhe në mesin e muslimanëve ekzistojnë paragjykime të shumta mbi këto tema, prap se prap do të jap mendimet e mia në lidhje me to.

39

Disa shqiptar në popullin tonë thonë me gojën e hapur se Islami gruas i ka bërë padrejtësi në aspektin ekonomik , politik ,social, etj. Ata marrin për bazë çështjen e trashëgimisë së djalit i takojnë dy hise ndërsa femrës i takon vetëm një hise.Por, edhe këtu bien ndesh me argumentet e sheriatit dhe të Islamit se në këtë pikë grueja dhe burri janë të barabart. Nëse djalit i takojnë dy hise në shtëpinë dhe pasurinë e babës e vajzës i takon vetëm një hise në shtëpinë e pasurinë e babës, atëherë vajzës i takon edhe një hise tjetër në momentin e lidhjes së kontratës së martesës.Ka thënë Allahu xh.sh. në Kurànin Famëlartë:” Grave jepuani dhuratën e kurorës së tyre (niqahin) më të mirë, e në qoftë se ato nga vullneti i vet ju falin diçka nga ajo, atëherë hajeni atë hallall të mirë.”(En-Nisa:4)D.m.th. burri dhe grueja në Islam nuk qenkan të barabart, por paskan të drejta dhe obligime të caktuara mbi njëri-tjetrin. Sipas sheriatit islam, burri është ai i cili duhet të përkujdeset financiarisht për familjen, ndërsa grueja duhet që të kryej rrolin e edukimit dhe të mësimit të fëmijëve dhe marrjen e saj me shkencë e dituri të ndryshme. Por, nëse ekzistojnë kushtet dhe rrethanat që i përcakton Islami që edhe grueja të punojë dhe nëse për këtë gjë jep leje burri i saj, atëherë edhe ajo do të punojë nën kushte dhe rrethana të caktuara. Sheriati arriti aq larg me të drejta ndaj gruas, saqë grueja e cila punon ka të drejtë që atë pasuri ta harxhojë vet dhe burri nuk guxon që tì ndërhyjë në harxhimin e kësaj pasurie vetëm në rast se ajo pasuri harxhohet në haram. E më thoni ju lutem për çfarë padrejtësie bëhet fjalë midis burrit dhe gruas në Islam?Disa shqiptar të prirur prej paragjykimeve vazhdojnë më tej me sulmet ndaj Islamit dhe muslimanëve duke theksuar se Islami i paska bërë padrejtësi gruas duke ia lejuar poligaminë burrit. Por , ata shqiptar janë aq të cekët në këto tema saqë nuk e dijnë se gjithëçka që lejohet në Islam nuk është obligim i patjetërsueshëm, por kemi ndarjen e obligimeve në shkallë të ndryshme. E në realizimin e kësaj lejese ekzistojnë kushte dhe rrethana të caktuara të cilat duhet plotësuar detyrimisht që të vlejë kjo lejesë për burrat të marrin me shumë se një grua, dmth deri në katër gra.Ka thënë Allahu xh.sh. në Kurànin Famëlartë:” Në qoftë se frikoheni se nuk do të jeni të drejtë ndaj bonjakeve, atëherë martohuni me ato gra që ju pëlqejnë; me dy, me tri e me katra. E nëse i frikoheni padrejtësisë (ndaj tyre), atëherë vetëm me një..”(En-Nisa:3)Shumë mufesir të famshëm, dhe shumë hadithe të Resulullahit s.a.v.s. e sqarojnë se nën çfarë kushte dhe rrethana realizohet kjo e lejesë. Kjo nuk është padrejtësi ndaj gruas, por është urtësi e ruajtjes së nderit të familjes dhe nën kushtet dhe rrethanat e jashtëzakonshme edhe një mjet mjaft efikas i evitimit të rasteve sociale të dhimbshme në shoqëri. Pas luftës së Kosovës, kanë ngelur në Kosovë shumë gra me fëmijët e tyre të vegjël pa përkujdesjen e askujt. Primitivizmi i shqiptarëve dhe mosnjohuria në thelb e lejesave islame e xhelozia e tepruar e grave shqiptare i ka sjellur në atë pozitë këto gra që disa prej tyre të mirren me prostitucion për tù përballur me varfërinë dhe për tu kujdesur për fëmijët e tyre. Ky fenomen nuk ishte vetëm me Kosovën, por ishte edhe me Bosnjën, Maqedoninë e Preshevën. Urtësia e urdhërave të Krijuesit të botrave është më e thellë dhe më e gjërë sesa ne mundemi ta parashikojmë.U munduan të hudhin pluhur mbi femrën muslimane se ajo nuk ka të drejta që të shkollohet dhe të edukohet njejtë si shkollohet e edukohet edhe burri, është e mbyllur me shami dhe e izoluar prej shoqërisë. Historia islame ka raste plotë e përplotë ku kemi pasur shkencëtare e revolucionare muslimane, dijetare muslimane, por edhe në kohët tona moderne kemi plotë motra muslimane të cilat po kryejnë edhe doktoratura të ndryshme dhe shamia e tyre nuk po i

40

pengon aspak që të akumulojnë dituri nga segmente të ndryshme të jetës së njeriut në këtë botë.Kjo temë është shumë e gjërë dhe e thellë e cila duhet të analizohet nga të gjitha segmentet e saj. Ne do të përfundojmë me kaq duke lutur Allahun xh.sh. që të na pastrojë zemrat tona.

RAMAZANI, MUAJI I MËSHIRËS

41

1. Ramazani ekskuliziviteti i shpërblimit

Kënaqësia më e madhe e besimtarit brenda vitit është muaji i ramazanit, në të cilin muaj ai me shumë punë është i ngjajshëm me engjëjt.Në këtë muaj All-llahu xh.sh. lëshon mëshirën e tij mbi besimtarët dhe besimtaret, lëshon rriskun e tij për të varfurit dhe në veçanti, sjelli mrekullinë më të madhe në historinë e njerëzimit Kur`ani Kerimin, i cili është udhërrëfyesi i rrugës sonë për kah All-llahu i Plotëfuqishëm.Nga shumë aspekte shikuar, agjërimi është dicka ekskluzive për cdo element, sepse me të dikush fillon namazin e parë në jetë, me të dikush shëron sëmundjen e tij të pashërueshme, me të dikush varfërisë i thotë përgjithmonë lamtumirë.Por, në esencë fshehet një mirësi të cilën asnjëri nuk mund ta mohoj.All-llahu xh.sh për agjëruesin ka përgaditur shpërlbim të vecant , enkas për këtë adhurim...

Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thënë:

42

“Cdo vepër e njeriut shtohet , e mira prej dhjetë deri në shtatëqind herë,.Zoti i Madhëruar thotë:”Përvec agjërimit, sepse është për Mua dhe unë e shërblejë , sepse ai braktisë kënaqësinë dhe ushqimin për Mua.Për agjëruesin ka dy gëzime : gëzimi i parë është në iftar kurse i dyti në

takimin me Zotin e tij.Era e keqe nga goja e agjëruesit është më e mirë te Zoti se aroma e miskut.”(Buhariu dhe Muslimi).69

E ky është eksluziviteti i shpërblimit.I nderuar dhe e nderuar, a nuk ke dëshirë të presësh një shpërblim enkas nga All-llahu yt?!Apo ende nuk po mundesh të besosh se All-llahu të shpërblen pamarre parasysh rangun të cilin e posedon në shoqëri, sepse tek All-llahu je më i afërt nëse i kryen rregullat e tij, edhe nëse je në rangun më të ulët shoqëror.Ndërsa dobitë e agjërimit janë shumëdiemnzionale dhe mjaft të efektshme në shoqëri.Agjërimi është mbrojtja më e mirë prej sëmundjes së shpirtit, zemrës , mendjes dhe trupit dhe dobitë e agjërimit nuk duhet tì nënvlerësojmë.Agjërimi dietal arrinë rezultate të shkëlqyeshme në mjekësinë parandaluese dhe në zbutjen e zbërthimin e sekrecioneve që bëhen lëndë mbyllëse dhe zorrët nuk mund tì përthithin , kurse trupi nuk mund të lirohet lehtë nga këto sekrecione.Agjërimi dietal ndihmon në kontrollimin e pasionit të vazhdueshëm për ushqim dhe për substanca të dëmshme , i cili kontroll e ndihmon në ekuilibrimin e pasionit për ushqim.Agjërimi më i mirë është ai që bëhet në mënyrë të matur dhe me ndërprerje, kurse më i miri është agjërimi obligativ fetar , që bëhet gjatë muajit të ramazanit.70Këto janë disa aspekte të agjërimit në lidhje me trupin e njeriut dhe dobitë nga agjërimi për shëndetin.Është me rëndësi të dihet edhe një segment tjeter mjaft interesant, është bërë traditë tek disa mysliman që zekatin ta japin në fund të muajit ramazan, kështu që ndërlidhet me shkencën e ekonomisë dhe aspektin social në shoqërinë islame.Poashtu në fund të muajit ramazan , besimtari obligohet që të jap zekatin e fitrit për bajram.Ky aspekt ka rëndësinë e vet, bash me këtë muaj të bekuar.Jo rastësisht ne në fillim thamë se All-llahu në muajin e ramazanit zbret mëshirën e tij për besimtarët.Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kurànin famëlartë :

“O besimtarë!u është urdhëruar agjërimi;ashtu sic u është urdhëruar atyre para jush, ndoshta do të bëheni të devotshëm.”71

Na ka treguar Halid h.Mahledi, këtij i tha Sulejman b.Bilalli, ndërsa këti i tha Ebu Hazimi, ky dëgjoi prej Sehlit r.a. e ky prej Pejgamberit s.a.v.s i cili tha:

“Në Xhennet (ekziston) një derë e cila quhet “Rrejjan”, nëpërmjet sajë agjëruesit do të hyjnë Ditën e Gjykimit.Përvec këtyre, nëpërmjet kësaj dere s`do të hyjë askush.Do të pyetet:Ku janë

agjëruesit ? Ata do të ngrihen dhe nëpërmjet asaj dere s`do të hyjë askush tjetër.Pasi që të hyjnë, dera do të mbyllet dhe askush s`do të hyjë (nëpërmjet asaj).”72

Gëzohu o vëllau im dhe motra ime agjërues-e, a nuk është nder për ty një derë e vecant që të hysh në xhenet.E gjithë kjo vetëm se për hir të Zotit gjatë muajit ramazan largohesh nga pija

69 Rregullat e agjërimit dhe filozofia e tij, Mustafa Sibai, Shkup Logos – A 1999 f.1070 Mjekësia e të Dërguarit Muhammed a.s. , Ibën Kajim el-Xhevzi, Gjakovë 2003 f.30171 El-Bekare , 18372 Sahihu-l-Buhari në gjuhën Shqipe 5, Përktheu: Ismail Ahmedi , Prishtinë 1994 f.118

43

dhe ushqimet për një kohë të caktuar.Kjo është gjithësia e ndjenjave që një poet duhet ta përshkruaj nëpërmjet vargjeve të tij, një filozof nëpërmjet thënieve të tij, një piktor nëpërmjet vijave vizuale...A nuk është jetë kjo?Apo ndoshta vetëmse utopi? Po mirë, a nuk bashkohet toka me qiellin në momentin e agjërimit tënd?A nuk është meditim ky?E gjithë kjo con në një pikë të vetme, në dobitë e panumërta që ka agjërimi për cdo njeri në këtë botë.Agjërimi është një lloj i vecant i shërbimit ndaj All-llahut të Lartësuar.Kuptimi origjinal i agjërimit është “ të jesh pushim” , duke i thënë pushim gjuhës organeve seksuale etj.Muaji i ramazanit na mësoj dhe na stërvit të jemi të saktë në kohë dhe në punët tona , sepse iftari dhe syfyri fillon dhe mbaron me numërimin e drejtë të minutit të fundit, dhe qëndron ndërmjet të drejtës dhe gabimit ose hallallit dhe haramit.Ky precizion është një hap tepër i rëndësishëm për ngritjen tonë shpirtërore.Agjërimi na jep në rastin të akordojmë drejtë trupin, që të zhvillojmë cilësitë e durimit, të vetëkontrollit etj.Është një fakt i mirënjohur që, bishat mund të vihen nën kontroll duke i mbajtur të uritura, dhe pastaj duke i ushqyer me intervale të planifikuara mirë; në mënyrë të ngjashme , njeriu mund ta zbusë kafshën që qëndron në të, dhe ta zotëroj atë, nëpërmjet agjërimit për një muaj.All-llahu i Lartësuar e vë besimin tonë në prova të vështira ; nëse ne i kapërcejmë këto prova, atëherë ndër ne përfitohet një forcë , që është e aftë të na mbajë larg nga mëkatet.Të agjërosh do të thotë tì mohosh vetes disa gjëra, dhe kjo bëhet për të rritur ndërgjegjen dhe lidhjen me All-llahun, i cili është Krijuesi i të gjitha krijesave , e njëherësh është qëllimi ynë përfundimtar.Agjërimi është institucion i përmirësimit të karakterit dhe shpirtit të njeriut.Qëllimi i agjërimit është të ndihmojë në zhvillimin e vetëfrenimit e të vetëpastrimit.73

Këto janë disa aspekte të agjërimit dhe rëndësisë së saj të madhe në Islam.Ndërsa tani do i sjellim disa ajete kurànore që kanë lidhje me agjërimin e Ramazanit:Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kurànin famëmadh:

“O ju që besuat, agjërimi (saum) u është bërë obligim sikurse që ishte obligim edhe i atyre që ishin para jush, kështu që të bëheni të devotshëm. (jeni të obliguar për) Ditë të caktuara, e

kush është i sëmurë prej jush ose është në udhëtim (e nuk agjëroi), atëherë ai (le të agjërojë) më vonë aq ditë. E ata që i rëndon ai (nuk mund të agjërojnë), janë të obliguar për

kompenzim, ushqim (ditor), i një të varfëri ai që nga vullneti jep më tepër, ajo është aqë më mirë për te. Mirëpo, po që se dini, agjërimi është më i mirë për ju. (ato ditë të numëruara janë)

Muaji i Ramadanit që në te (filloi të) shpallet Kur’ani, që është udhërëfyes për njerëz dhe sqaruesi i rrugës së drejtë dhe dallues (i të vërtetës nga gënjeshtra). E kush e përjeton prej jush këtë muaj, le të agjërojë, ndërsa kush është i sëmurë ose në udhëtim, le të agjërojë aqë

ditë nga ditët e mëvonshme. All-llahu me këtë dëshiron lehtësim për ju, e nuk dëshiron vështërsim për ju. (të agjëroni ditët e lëshuara më vonë) Që të plotësoni numrin, të madhëroni

All-llahun për atë se u udhëzoi dhe që të falenderoni.”74

“Natën e agjërimit u është lejuar afrimi të gratë tuaja, ato janë prehje për ju dhe ju jeni prehje për ato. All-llahu e di se ju e keni mashtruar vetveten, andaj ua pranoi pendimin tuaj dhe ua fali gabimin. Tash e tutje bashkohuni me to dhe kërkoni atë që ua ka caktuar All-llahu dhe hani e pinin derisa qartë të dallohet peri i bardhë nga peri i zi në agim, e pastaj agjërimin

73 Thesare në Kuràn, Përkthyen, Orjeta Bulku dhe Saimir Bulku, Tiranë 2002 f.200-20174 El-Bekare 183-185

44

plotësojeni deri në mbrëmje. E kur jeni të izoluar (në i’tikafë) në xhamia, mos t’u afroheni atyre (për marëdhënie intime). Këto janë dispozitat e All-llahut, pra mos i kundërshtoni. Ja kështu, në këtë mënyrë All-llahu ua sqaron njerëzve argumentet e veta që ata të ruhen.”75

Me këto ajete kur`anore përfundojmë këtë temë duke shpresuar se All-llahu do të na mundësojë përjetimin e edhe më shumë ramazaneve në këtë jetë dhe përfundimisht të hyjmë në xhenet kah dera e agjëruesve inshalla.Të All-llahut jemi dhe s`ka asnjë dyshim se te Ai edhe do të kthehemi.

2. “Boft exheli sabër deri n`vakt të iftarit”

Populli ynë gjatë historisë së ekzistimit të saj ka pasur shumë njerëz të urtë, të mençur dhe vizionar. Ata kanë qenë aq të urtë dhe të mençur sa kanë qenë në gjendje që të shpikin dhe zbulojnë sende të atilla që do i vyen njerëzimit shekuj e mileniume me rradhë. Padyshim të gjitha këto merita dhe fitore të popullit shqiptar kanë arritur si rezultat i qeverisjes së përbashkët në Perandorinë Osmane. Sikur të mos ekzistonte Perandoria Osmane në këto anë, as populli ynë nuk do të kishte mundësi të shkollohej dhe ta zhvillonte atë talentin e lindur prej Krijuesit të botrave. Historikisht si popull kemi qenë besnik, të moralshëm dhe të ndershëm! Këto cilësi të cilat i kemi poseduar ndër shekuj na kanë mundësuar që me lehtësi dhe me dëshirën më të madhe të pranojmë fenë islame, fenë e vetme të vërtet dhe të pranuar nga ana e Allahut xh.sh. Fenë e vërtet për të cilën fe ishim dhe jemi në gjendje që edhe jetën ta japim. Por, trazirat që e ngërthyen këtë popull gjatë dekadave të kaluara lanë pasoja të rënda në mentalitetin e çdo shqiptari musliman. Sidoqoft subjekt i kësaj teme është një krahasim i thjeshtë i muslimanëve shqiptar para disa dekadave me muslimanët shqiptar të sotshëm. Edhe pse paraardhësit tanë jetonin një jetë të vështirë dhe të thjeshtë, një jetë blegtorie e bujqësie, prap se prap nuk harruan dinin e Allahut duke e ruajtur dhe kultivuar atë në zemrat e tyre vit pas viti. Dy cilësitë e tyre mjaft të favorshme të cilat në ditët tona shumë po mungojnë, ishin fuqia ose forca e tyre fizike, dhe moralet e larta që i posedonin. Këto dy cilësi i dhanë shpresë atyre njerëzve të thjeshtë që të vazhdojnë jetën e tyre edhe pse kanë qenë skajshmërisht të varfur. Dallon varfëria e shpirtit prej varfërisë matriale që ekziston në këtë botë. Nuk ka dyshim se varfëria matriale është e dëshme siç është e dëmshme edhe varfëria e shpirtit. Por, nëse shpirtin e pasurojmë me besim dhe vazhdimisht e kultivojmë atë në këtë frymë jeta jonë do të bëhej më e lehtë, do të ishim më të lumtur dhe do të jetonim si të parët tanë të mirë. A nëse e lidhim shpirtin për segmentin matrial të jetës atëherë do të dështojmë në jetë siç po na shohin sytë dështime të këtilla. Përshpejtimi i jetës dhe zhvillimi i teknikës e mjeteve të prodhimit e ka varur njeriun për artificialen duke e larguar prej jetës burimore natyrale. Nënat tona kanë bërë edhe ka 10 e 11 fëmijë pa shkuar asnjë ditë në mjekim, ndërsa

75 El-Bekare 187

45

sot për 1 fëmijë duhet që ti hecim spitalet e 7 qyteteve që të gjejmë zgjidhjen e duhur. Jeta është transformuar prej atyre kohërave të arta të cilat kanë qenë pjesë përbërëse e populli tonë. Bile edhe bërja nijjet për të agjëruar ka ndryshuar skajshmërisht prej asaj kohe që përshkruhet me morale dhe cilësi prej më të mirave. Ndoshta nuk kanë qenë të shkolluar e arsimuar, por mbi të gjitha kanë qenë njerëz të moralshëm dhe besnik. Nëse keni ndonjë plak ose plakë në shtëpi do ju rrëfej për ato kohë të arta të cilat ata i kanë përjetuar. Këto troje janë të ujitura me lotët e nënave tona kur u dha urdhëri për hjeken e perçeve të tyre. Sot ke edhe në mesin e aktivistave musliman të cilët sulmojnë vajzat me perçe. Ato aktivist pa vetëdije mbështesin zhveshjen dhe prishjen e vajzës muslimane e shëndërrimin e saj në mall tregtie pa vlerë. Ndërsa dikur ( kam ndëgjuar prej plakave të lagjës), agjërimin nënat tona e vazhdonin edhe pse ishin në ciklin menstrual. E vazhdonin se nuk i vinte mirë që të prishnin urdhërin hyjnor, çdo gjë do të bënin vetëm Allahu të ishte i kënaqur me to. E sot vajzat shqiptare e prishin agjërimin e nuk agjërojnë fare se janë mësuar për çdo ditë të konsumojnë kafe dhe nuk munden të jetojnë pa kafe gjatë këtyre tridhjetë ditëve. Përveç sinqeritetit që është larguar prej mesit tonë në kohën që po jetojmë, është larguar edhe siguria dhe besnikëria, morali dhe besimi i fortë në Allahun e Madhërishëm. Kemi humbur durimin edhe për gjëra që janë pavlerë në këtë botë. Nuk durojmë dot të largohemi prej kënaqësive dhe mirësive që vet Zoti na i dha. Tërbohemi kur na zvogëlohen të ardhurat mujore, ndërsa kur na rriten ato, nuk na shkon mendja ta falëminderojmë Allahun e Plotëfuqishëm. Ne nuk jemi të sinqert me veprat tona që i bëjmë në këtë botë. Jemi shëndërruar në njerëz pa besë, ku edhe vajza e komshisë është në rrezik prej presioneve tona seksuale. Kur nuk jemi në gjendje ta frenojmë veten duke mos qenë agjërueshëm e a mund ta paramendoni këtë shoqëri gjatë muajit të Mëshirës? Nëse dikur nëpërkëmbej nderi i ndonjë vajze shqiptare familja kujdesej për të duke përdorur edhe pushkën e plumbat. Ndërsa sot ndjenjat e sterilizuara prindërore humbasin fëmijët e vet në botën pafund të pseudo vlerave teknologjike dhe me sy shohin mëkatet e fëmijëve të tyre e as që tentojnë ti largojnë ato.Shoqëria jonë shqiptare e transformuar shumë herë nga dukuri të ndryshme pozitive e negative ka ardhur në këtë pozitë që gjendet sot. Dëshira e vetme e pararendësve tanë ishte që exheli të durojë deri në vakt të iftarit që ato ta realizojnë urdhërin e Zotit. E pasi ta realizojnë urdhërin e Zotit nuk ka dert munden edhe të vdesin.Mëso o populli im prej paraardhërsve tu! Bëhu durimtar në këto ditë të nxehta dhe kalo iftaret e tua sikur të jenë të fundit në jetën tënde. Allahu ua pranoft agjërimin!Amin.

46

HAXHXHI

47

1. Haxhi-kusht i Islamit!

Nëse e vështrojmë jetën vetëm si segmentim të vdekjes atëherë detyrimisht do të obligohemi që të mos besojmë në ekzistencën e qenieve njerëzore në rruzullin tokësor. Krijuesi i botëve i mundësoi njeriut që të jetë pjesë e këtij segmentimi kaq të arsyeshëm i cili hynë në konturat e idesë dhe mendimit pragmatik në shoqëri. Njeriu lindi me besim të pastërt, e baballarët e bënë të krishter, jehud, ose ateist! Qenësia e besimit ose imanit është unike, e pandashme dhe si e tillë ajo determinon qiejt dhe tokën karshi krijesave tjera që luajnë rrolin e spektatorit në skenë. Sipas Shejh Ramadan El Buti-t, të gjithë Pejgamberët e Allahut duke filluar prej te i pari e deri tek i fundit, kishin një iman! Ata thirrnin në të njejtin iman të pandryshuar ndër shekuj, dhe shpresonin e punonin në atë drejtim që të arrijnë kënaqësinë e Zotit të botëve. Ky besim në Allahun që është i pandryshueshëm sfidon pabesinë e njerëzve dhe krijesave tjera në rruzullin tokësor. Imam Ebu Hanifeja theksoi se besimi i njerëzve është i njejtë me besimin e engjujve. Ai shumë bukur sqaroi këtë element të vështirë të penetrimit logjik të njerëzve të thjeshtë. Po subjekt i temës sonë nuk është besimi në Allahun. As që synojmë ndonjëherë të futemi thellë në këtë temë të vështirë. Subjekt i temës është haxhi- kushti i pestë i Islamit. Po, nuk ka dyshim se sikur të mos kishim besim në Zotin nuk do të kishim mundësi që të realizojmë edhe këtë kusht të Islamit, i cili kusht është i obligueshëm në ato momente kur kemi mundësi financiare për ta realizuar një obligim të këtillë. Në këtë temë është folur dhe shkruar shumë! Nuk ka dyshim se do të flitet dhe do të shkruhet ende më shumë dhe nuk do të jetë e mjaftueshme bile. Populli shqiptar në veçanti dhe krejt ummeti islam në përgjithësi e realizojnë këtë kusht të Islamit sikur që e realizojnë edhe agjërimin e Ramazanit. Besimtarët janë vëllezër, ata nuk dëmtojnë njëri-tjetrin dhe mbrojnë interesat e dinjitetin e njëri-tjetrit. Edhe pse janë vëllezër, ata kanë të drejta dhe obligime ndaj njëri-tjetrit të cilat burojnë prej Ligjëvënësit. Nëse ne kemi borxhe ndaj besimtarëve dhe shkojmë në haxh, të kryejmë këtë urdhër të Allahut, atëherë haxhi ynë nuk do të jetë i vlefshëm. Nëse ne hyjmë në borxh për të kryer këtë urdhër të Allahut, prap haxhi ynë do të na përplaset për fytyre Ditën e llogarisë. Obligimi ynë ndaj vëllaut tonë është që t`ia paguajmë borxhin çka e kemi dhe pastaj të veprojmë urdhërat e Allahut Fuqiplotë.Ka thënë Allahu i Lartësuar në Kur`an:” Dhe thirr ndër njerëz për haxhin, se të vijnë ty këmbësorë e edhe kalorës me deve të rraskapitura që vijnë prej rrugëve të largëta.”(22:27)Por, kjo thirrje nuk i drejtohet atyre të cilët lënë familjet e tyre në vështirësi të mëdha financiare dhe marrin rrugën për të shkuar në haxh. Kjo thirrje nuk iu drejtohet as atyre të cilët kanë kryer veçse këtë kusht të Islamit, në lagjen e tyre ka studenta të sinqert musliman që janë të varfur dhe kanë nevojë për pasurinë e tij, ndërsa ai shkon për të shtatën herë në haxh. Haxhi o vëllezër dhe motra nuk është udhëtim turistik, e as rrugë tregtare. Po, është e vërtet që Allahu xh.sh. dhe Resulullahi s.a.v.s. ka lejuar tregtinë gjatë periudhës së haxhit. Por, nuk është e vërtetë që synimet e haxhit fshehen në tregtinë që bëjnë tregtarët. Ekziston një parim islam i cili thekson se duhet lehtësuar e jo vështirësuar. Prandaj është e ndaluar që të vështirësohet realizimi i farzeve të Allahut xh.sh. Veprimi i Bashkësisë Fetare Islame të Republikës së Maqedonisë në lidhje me këtë kusht të Islamit është shumë i padrejtë dhe në

48

dëm të komunitetit musliman në Republikën e Maqedonisë. Kjo Bashkësi në vend që të lehtësojë realizimin e këtij kushti të Islamit, ata po vështirësojnë duke rritur çmimet e aranzhmaneve për haxh dhe duke shpallur dekrete të pabaza për gjetjen e alternativave të ndryshme nga ana e besimtarëve musliman për të kryer këtë urdhër të Allahut me kosto normale. Veprimet e këtilla të këtij komuniteti duhet që të ndalohen se janë në dëm të besimtarëve dhe besimtareve musliman në Maqedoni.Njashtu është me rëndësi të kuptojmë se haxhi nuk është obligim vetëm për pleqt, por është obligim për të gjithë ata musliman dhe muslimane që kanë mundësi financiare për ta kryer këtë kusht të Islamit. Nëse në atë moment të vijnë mundësitë financiare dhe t`i e shtyen realizimin e këtij kushti Islam, atëherë vaj halli Ditën e Llogarisë për ty. Duhesh që t`i kërkosh falje Allahut xh.sh. e nuk ka dyshim se Allahu është pranues i faljes.Pasuria me të cilën shpenzohet shkuerja jonë për në haxh duhet të jetë e pastërt. Është praktik e disa muslimanëve shqiptar të cilët shkojnë në haxh me pasuri jo të pastërt dhe si rezultat i kësaj në opinion lindin epitete të fëlliqura si haxhi droga, ose haxhi “llopovi”. Deri tek këto epitete këta njerëz kanë ardhur pasiqë nuk kanë pasur kujdes se me çfarë pasurie duhet të shkohet në haxh. Edhe pse hoxhallarët kanë folur mjaft në këtë temë, por nuk kanë arritur në asnjë rezultat. A thua pse?! Sepse Pejgamberi s.a.v.s. nuk ia ka falur xhenazen atyre njerëzve që kanë bërë mëkate të mëdha në këtë botë, ndërsa hoxhallarët tanë edhe mevlude po bëjnë tek kuvendet që i shtrojnë ato mëkatar. Kemi raste të këtilla plot në popullin tonë! Duhet të kemi parasysh se në haxh nuk shkojmë për të blerë dhe shitur sende me vlerë, ky nuk duhet të jetë qëllimi ynë! Ai tubimi vjetor i muslimanëve aty nuk është tubim tregtie, por tubim dashurie, rrespekti e organizimi të muslimanëve në nivel botëror. Nëse do të ishin të vetëdijshëm të gjithë muslimanët që shkojnë në haxh se çfarë vlere ka haxhi në Islam dhe jetën e tyre, mesiguri se konfiguracioni i globit do të ishte ndryshe seç është tash. Fatkeqësisht parimet e Islamit po i pranojnë të tjerët dhe po punojnë sipas tyre popujt tjerë, ndërsa popujt musliman kanë ngelur duke u marrë me përçarjet ndërmjet veti, vështirësimin e realizimit të farzeve të Allahut, marrjen me thashetheme e jo me hulumtime dhe shkencë, humbjen kohë në bartjen e fjalëve, e shumëçka tjetër që nuk është në pajtim me ligjet e Allahut.Na ka treguar Abdulaziz b.Abdullah dhe tha se i ka transmetuar Ibrahim b. Sa`di nga Zuhriu, e ky nga Seib b.Musejjeb, ndërsa ky nga Ebu Hurerje, i cili ka thënë:

- E kanë pyetur Pejgamberin s.a.v.s.:“Cilat punë janë më të rëndësishme?”“Besimi në Allahun dhe pejgamberin e Tij”- u përgjigj.“E pas kësaj?” e pyetën përsëri?“Lufta për hir të rrugës së Allahut”- tha ky.“E pas kësaj?” e pyetën përsëri.“Haxhi që kryeht sipas normave( pa gabime) dhe pranohet te Allahu”.( Sahihu-l-Buhari në gjuhën shqipe,4, Prishtinë, 1994, fq.147)

Nuk ka dyshim se haxhi i kryer sipas normave duke pasur frikë Allahun dhe duke kërkuar shpërblimin e Allahut, është i pranuar dhe është një prej punëve më të rëndësishme që i ka cek edhe Resulullahi s.a.v.s. në hadithin e tij. O Allah i Madhërishëm na mundëso që të kryejmë këtë kusht të Islamit, na forco në Islam dhe na mundëso që të vdesim në këtë rrugë. O Zoti ynë, na prano haxhin tonë, umren tonë, zekatin tonë, namazin tonë, diturinë tonë. Ne jemi robërit e Tu, e Ti je Zoti ynë! Të lutem na fal neve, na mëshiro dhe na mundëso bashkimin në të mira e të mbara. Amin!

49

2. Haxhi poliester i qetësisë

“Islami ngritet mbi pesë (shtylla); kryesore në të dëshmuarit se nuk ka Zot tjetër , përvec All-llahut dhe se Muhammedi është i Dërguari i All-llahut, në kryerjen e namazit, në dhënien e

zekatit, në të vizituarit e Qabès dhe në agjërimin e Ramazanit” 76

Muhammedi a.s.

Nga ky hadith i Pejgamberit a.s. ne vetëmse i mësuam konditat e Islamit se cilat janë ato, ndërsa në komentimin e pjesës mbi haxhxhin dijetarët e nderuar të po këtij libri që e kemi për referencë ndër të tjerash thojnë:“Fjala haxhxh do të thotë të mësyerit Shtëpisë së Shenjtë, Qabès , në muajt e caktuar për haxhxh.Ato janë :Shevval, Dhul-ka`de dhe dhjetë ditët e para të Dhul-hixhes.Haxhxhi zbatohet duke i realizuar porositë e Muhammedit a.s. që i ka thënë në lidhje me haxhxhin.Haxhxhi është adhurim , i cili kryhet fizikisht dhe materialisht , nëpërmes të cilit arrihen dobi të shumta si për individin ashtu edhe për shoqërinë.Mbi të gjitha, haxhxhi është kongres i madh islam , i cili tubon të gjithë muslimanët nga mbarë bota.Në anën tjetër, është një moment shumë i volitshëm , i cili iu mundëson muslimanëve që të njoftohen mes veti me vëllezërit e tyre të të gjitha vendeve të botës...”77

Ky shpjegim kaq i mrekullueshëm neve vecse na jep të qartë konceptin e haxhxhit.Pra, haxhxhi ta mundëson o mysliman që të ndjehesh i pavarur, por njëkohësisht edhe i varur, të mundëson që të jesh i vetëm por edhe me shoqërinë dhe gjithë muslimanët.Këtu e ndjen se je ai personi i duhur për thirrjen e All-llahut xh.sh.Mëson realitetin, jetën, identitetin, shfryrjen, hidhërimin, gëzimin....Të mundësohet që për të parën herë të mendosh me kokën tënde, të logjikosh dhe të venitesh rreth e përqark idesë se je mysafir, je me historinë, je ti historia...Por, jo gjithmonë kjo kuptohet në këtë mënyrë dhe me këtë qëllim.Ato që kaluan jetën dhe arritën të gjashtëdhjetat ato nuk janë më të aftë që të mendojnë dhe të veprojnë në këtë mënyrë, por për do haxhxhi është vetëm një simbol i qetësisë para transferimit të tyre për në ahiret.Fatkeqësisht ky koncept është i mbjellur në popujt mysliman, se në haxhxh shkojnë atëherë kur të arrijnë të gjashtëdhjetat dhe jo atëherë kur janë në formën më të mirë edhe për tì kryer ritualet e rënda që kërkohen nga haxhiu edhe për të jetësuar porositë e haxhxhit në përgjithësi.Ringjallja e

76 Transmetim i Ebu Abdurrahman Abdullah iben Omer ibnul-Hattab , Komenti i dyzet haditheve te Imam Neveviut, Dr.Mustafa el-Buga , Muhjidin Mistu, Furkan Ism Shkup 2003 f.2377 Po aty f.25-26

50

Islamit nëpër shumë vende islame sot vetëm se ka filluar që t`i jap tjetër pamje këtij fenomeni jo konstruktiv.Sot në haxhxh shkojnë shumë të ri dhe të reja, bile disa muajin e mjaltit vendosin që ta kalojnë dhe përjetojnë në haxhxhin e tyre të parë në jetë.Ndërsa haxhxhi është bërë obligim në vitin e dytë të hixhretit...78

Ceremonitë e haxhxhit shkurtimisht janë sic vijojnë:- në kufi të teritorit të shenjtë rreth Mekkes zhvishen teshat e rëndomta dhe të gjithë

haxhilerët veshin dy copa të pëlhurës (ihram), uniformë e cila është e obligueshme vetëm për meshkujt , kryeshtruar, ata do mundohen ta harrojnë vetin vetëm për disa ditë të haxhxhit...

- niset për në Arafat, periferi e Mekkes, që të kalojnë një ditë të thelluar në meditime.Para mbrëmjes niset prej aty në drejtim të Mekkes .Natën e kalon në Muzdelife kurse në agimin e hershëm niset për në Mina e cila gjendet shumë afër Mekkës.

- Aty mbeten tri ditë dhe gjatë këtyre ditëve për cdo ditë gjuhen gurët , vepër që simbolikisht paraqet gjuajtjen e djallit.

- Brenda këtyrë tri ditëve në Mina therret kurban dhe shkohet në qytetin e Mekkes që të kryhet ceremoniali i tavafit dhe sa`jit (7 herë), duke kaluar luginën në mes dy kodrinave përballë Qabes , e që quhen Safa e Merve....79

Të gjitha këto ceremoni të haxhxhit kanë domethënien e tyre, ndërsa ne shkurtimisht vetëm do i përmendim disa prej tyre. 1.Shkuarja në Arafat- Kur e humbën të drejtën e qëndrimit në Xhennet , Ademi a.s. dhe Hazreti Hava, u degmisën larg njëri tjetrit.Orvateshin që të takoheshin dhe me ndihmën e All-llahut u takuan në kodrinën e quajtur Arafat.Në shenjë falëminderimi dhe nderi ndaj All-llahut xh.sh. pasardhësit e Ademit dhe Havas nisen për në Arafat, duke harruar veten dhe duke u shkrirë në prezencën e All-llahut xh.sh. 2.Gjuajtja e Djallit-Ibrahimi a.s. deklaroi se nuk donë askend më shumë se All-llahun xh.sh. .Mirëpo All-llahu xh.sh. e vuri në sprovë dhe lypi prej tij ta verifikoj dashurinë , ta baj kurban birin e dashur.Djalli tri herë erdhi që ta largoj nga ky akt, në Mina , ndërsa Ibrahimi a.s. cdoherë e përzinte atë duke e gjuajtur me gurë. 3.Vizita e Shtëpisë së Zotit- Për të dokumentuar dëgjimin e vet, njeriu niset drejtë saj me respekt të plotë dhe me nënshtrim.Të sillesh rreth dikujt don të thotë të përgaditesh të sakrifikosh për të, sepse ai është objekt i dashurisë dhe besnikërisë tënde. 4.Guri i Zi-Ka disa kuptime të gabuara mbi të.Ai nuk është meteor , por gur i zi.Rroli i tij praktik është të shënojë pikënisjen e tavafit, mirëpo me ngjyrën e vet bie në sy të ndërtesës.Ky gur, nuk adhurohet kurrë, as që muslimanët bien në sexhde drejtë gurit, pasiqë bëhet sexhde për ballë cdo pjese të Qabes, por guri sic thamë shërben vetëm për pikënisje të tavafit. 5.Safa dhe Merva-Kur Ibrahimi a.s. patë lënë gruan e vet Haxheren me fëmijën për gjiri Ismailin, në vendin e quajtur Mekkë, ujin që ua la Ibrahimi a.s. u harxhua.Haxhereja nga dashuria e vet prindërore vrapoi majtas dhe djathtas të gjejë ujë për fëmijën e vet të etshëm.Ky gjest i saj përsëritet që të shprehet nderimi ndaj dashurisë prindërore dhe falëminderim ndaj mëshirës së All-llahut xh.sh.80

78 po aty fq.26

79 Hyrje në Islam, Dr.Muhamed Hamidullah, Shkup 1985 f.84-8580 po aty fq.85-86

51

Këto janë vetëm disa urtësi dhe simbolika të kushteve të haxhxhit.E ti, o haxhi a nuk ndjehesh i lumtur që jetëson urdhërin e All-llahut, përjeton castet e Ibrahimit a.s. dhe dashurisë së tij ndaj All-llahut xh.sh. që e bënë të sakrifikoj më të afërtën e tij?Këto caste janë vërtëtë të papërshkrueshme me fjalë dhe vërtetë mjaft mahnitëse.Kur kishte pas pranuar Islamin boksieri Klevis Klej , kishte pas thënë:”Unë pranova Islamin për shkak se pash atë turmë njerëzish të gjithë të veshur në rroba ta njëjta, dhe të barabart para Krijuesit të tyre, bile edhe Udhëheqësi i Shtetit kishte veshur rroba të tilla”...Këtë barazi o njeri nuk mundesh ta gjejsh në religjionin tjetër, e as në sistemin tjetër, por vetëm brenda, në Islam, në konditat e tij.All-llahu xh.sh. është aq i mëshirshëm saqë obligim haxhxhin ia ka bërë vetëm atyre që kanë mundësi udhëtimi, dhe atyre të cilët mund të arrijnë bile njëher në jetë....E pse , ti jeton jashta Islamit?A nuk logjikon? Vështro se cka thotë All-llahu i Madhërishëm për haxhxhin:

“S’ka dyshim se ata të cilët nuk besuan dhe pengojnë prej rrugës së All-llahut dhe prej xhamisë së shenjtë (Qabes), të cilën Ne e bëmë të barabartë për njerëz, qofshin vendas ose të ardhur,

dhe, kushdo që të përpiqet të bëjë ndonjë të keqe a ndonjë mëkat, Ne kemi për t’ua shijuar një dënim të idhët. Përkujtoje kur Ne e udhëzuam Ibrahimin për në vendin e shtëpisë (Qabës): të mos më përshkruaj Mua shok, pastroje shtëpinë Time për ata që e vizitojnë (bëjnë tavaf) që qëndrojnë në këmbë duke u falur, përkulur dhe që bëjnë sexhde. Dhe thirr ndër njerëz për

haxhin, se të vijnë ty këmbësorë e edhe kalorës me deve të rraskapitura që vijnë prej rrugëve të largëta. vijnë) Për të qenë të pranishëm në dobitë e tyre dhe që ta përmendin All-llahun në

ato ditë të caktuara (në shenjë falënderimi) dhe për që i ka furnizuar me kafshë. Hani pra, prej tyre (kurbanave) dhe ushqeni të ngushtuarin e të varfërin. Pastaj le të heqin papastërtinë

e tyre, le t’i zbatojnë premtimet e veta dhe le të sillën (bëjnë tavaf) rreth shtëpisë së lashtë. Pra, kështu: Kush madhëron atë që All-llahu e bëri të shenjtë, ajo është më e dobishme për tek

Zoti i vet. Juve u janë lejuar kafshët, pos atyre që u lexohen (në Kur’an) pra largohuni nga ndyesitë e idhujve dhe largohuni fjalës shpifëse.”81

“Edhe kur Ibrahimi dhe Ismaili, duke i ngritur themelet e shtëpisë (Qabes luteshin): “Zoti ynë, pranoje prej nesh, se me të vërtetë Ti je që dëgjon dhe di! Zoti ynë, bëna neve dyve besimtarë

të sinqertë ndaj Teje dhe nga pasardhësit tanë, njerëz të bindur ndaj Teje, na e mëso manasikun (rregullat e adhurimit) dhe falna neve, vërtetë Ti je Falësi, Mëshiruesi!”82

Medito vetëm për një moment o njeri mbi këto fjalë të All-llahut të Madhërishëm dhe ndjeje qetësinë që ta mundëson All-llahu jotë ta ndjesh.Futu në brendësinë e shpirtit tënd dhe gjurmo mbi realitetin që fshehet në të...Dije se haxhxhi të përgaditë për në xhihad në rrugën e All-llahut xh.sh.Karakteristika themelore të haxhxhit janë:udhëtimet, fjetja në tenda, ushqimi i lehtë e i konservuar, larg specialiteteve të shijshme të cilat i hanë njeriu në jetën e përditshme, programi i gjumit ndryshe nga ai normal, fjetja në materiale të forta e shpeshherë edhe mbi dhe etj.Kjo është natyra edhe e jetës ushtarake, jetës së burrave të xhihadit.Poashtu edhe ata janë pandërprerë në udhëtim, flejnë në tenda, e shpeshherë edhe në qiell të hapur, ushqimi i tyre është i konservuar, dhe shpeshherë mbesin pa bukë kohë të gjatë, rrallëherë mund të bëjnë gjumë të rehatshëm , ngase qëndrojnë nën tytat e tankeve, topave e automateve, e nuhatin vazhdimisht erën e barotit, flejnë mbi tokë apo materiale tjera të forta etj.83

81 haxhxh:25-3082 el-bekare:127-12883 Haxhxhi, -urtësitë e tij-, Bashkim Aliu Furkan Ism Shkup 2003 fq.68

52

T`i o i ri përgaditesh për cdo situatë që të sakrifikohesh në rrugën e Zotit.Haxhxhi ta mundëson një trajnim të posacëm dhe një nostalgji për luftën në Islam.Ai të bashkon me zemrat e mijërave muslimanëve të cilët gjenden në tenda vërtetë duke u përballuar me armikun e përbetuar të Islamit dhe edhe ti për një moment i ndjen ato dhembje dhe atë krenari të të qenurit në rrugën e All-llahut.Haxhxhi i fshin mëkatet , i mbulon mangësitë dhe i ndriçon anët e errëta të jetës së njeriut .Haxhxhi ka edhe vështirësi , të cilat myslimani i tejkalon me kënaqësi të vecant , sepse është i vetëdijshëm se me këtë shpresh përkulshmëri ndaj Zotit të vet.84

Është me se e qartë që kur një mysliman qëndron në këmbë , apo përkulet e përgjunjet gjatë të falurit , ai vetëmse është i ndjeshëm ndaj pranisë së të Madhërishmit , Zotit të lindjes dhe perëndimit.Është po aq e qartë se të gjitha drejtimet janë të njësojta në vlerat e tyre materiale apo morale dhe asnjë drejtim nuk shenjërohet thjesht për hirë të vetë drejtimit.Por Zoti dëshiroi që Ai ta drejtonte të gjithë bashkërinë Islame në një drejtim apo kible.Xhamitë e botës , në të pesë kontinentet duhet të drejtohen kah ajo kible-drejtimi i xhamisë së parë të ngritur për adhurimin e Zotit të vërtetë.Bota myslimane përmes asaj kibleje lidhet me babain e saj Ibrahimin a.s. dhe betohet se nuk do të devijojë nga doktrinat dhe parimet e profetëve të hershëm.85

Vështruar shkencërisht në haxhxh edhe gjejmë një lloj gjimnastike trupore.Haxhxhi është gjimnastike trupore, për shkak të detyrimit që përmban rituali i haxhxhit si : tavafi, qëndrimi në Arafat, ecja nga Safa te Merva 7 herë etj.E mbase kjo është një prej atyre dobive që përfiton haxhiu në pelegrinazhin e tij.86

Përfundimi i haxhxhit shënohet me një festival (Kurban Bajrami), që festohet me lutje.Kjo dhe fitër Bajrami, ditë gostie që shënon fundin e Ramazanit, janë dy festat vjetore të kalendarit mysliman.87

Pamë në pika të shkurtra se cka është haxhxhi, rëndësia e tij në Islam, simbolikat, ritualet etj.Tash në vazhdim do të sjellim edhe disa thënie të Muhammedit a.s. rreth kryerjes se haxhxhit, vlerës së saj në Islam dhe jetësimit të tij në jetërat tona.

“A s`është jeta e Pejgamberit a.s. shembull tipik për ju nëse dikush prej jush pengohet prej haxhxhit, bën tavaf( kur të mundet) Qaben, Safan dhe Mervan , pastaj lirohet nga (ihrami) deri në kryerjen e haxhxhit vitin vijues, therrë kurban ose agjëron nëse nuk gjen kurban”.88

“Nëse pengohem prej Qabes , do të veproj ashtu sic vepruam me Pejgamberin a.s. “Pastaj vendosi për urren , sepse edhe Pejgamberi a.s. vendosi për urren vitin e Hudejbijes.Kështu

Abdull-llah b.Umeri e shikoi këtë cështje dhe tha:Qëllimi i vërtetë i ( haxhit dhe umres) është një.Pastaj iu drejtua as-habëve të vet duke

thënë”Qëllimi i haxhxhit dhe umres është një.Ju marr dëshmitar se jam obliguar për kryerjen e

84 Ilmuddini, Bilal Hasanoviq , Furkan Ism Shkup 2000 fq.13585 Feja jonë, Muhamed Gazali , Tiranë 2003 fq.127-12886 Thesare në Kur`an, përshtatën Orieta Bulku dhe Saimir Bulku , Tiranë 2002 fq.19687 Udhërrëfyes i shkurtër i Islamit, I.A.Ibrahim, Prishtinë 2002 fq.7988 Transmetojnë Ahmed b.Muhammedi nga Abdull-llahu nga Junusi nga Zuhriu se Salimi ka thënë , Ibën Umeri r.a. thonte…pra kjo është thënie e Ibën Umerit. Për më shumë shih Sahihu-l-Buhari 5 përktheu Ismail Ahmedi , Prishtinë 1994 f.48

53

haxhxhit me urren”Pastaj bëri një tavaf në emër të umres dhe haxhxhit pse konsideroi se kjo mjafton dhe më vonë therri kurban.”89

“Mëkatet e vogla të bëra ndërmjet dy umreve janë të falura.Kurse për haxhxin e pranuar, nuk ka shpërblim tjetër përvec Xhennetit.”90

“Nuk ka ditë në të cilën All-llahu liron robër më shumë nga zjarri se në ditën e Arefatit.”91

“Një umre në Ramazan është e barabartë me një haxhxh apo me një haxhxh me mua.”92

Nga disa vështrime u munduam që të sqarojmë problematikën e haxhxhit në Islam dhe shpresojmë se ia kemi arritur qëllimit.Të All-llahut jemi dhe s`ka dyshim te Ai edhe do të kthehemi.

3. Lebejke Allahume lebejk

... Qiejt u hapën duke pritur soditësin e ri , jeta u stilizua drejtë Amshueshmërisë së këndshme të devotshmërisë dhe jeta nga petalet e shkurta të dendurisë po thërret me një zë këndshmërinë. Ditë pas ditësh po afrohet momenti më i madhërishëm në jetë , gjahu i zemrave të devotshme , mrekullia e fjalës së ëmbël dhe të sheqertë si uji i zemzemit , hutia e syve të mekura të pemës së tharrë. Një kotje që rrezaton mallëngjim për çdo vitë! Sekond pas sekonde thërrasin engjujt në gjithësi kënaqësinë dhe ndjenjën e dashurisë së lindur të individit të dhënë pas të Madhërishmit. Nuk ka moment më të lartë se dukuria e afrimit të zemrave në devotshmërinë e përgjithësuar , nuk ka sfidë e cila thërret në vetmbrojte. Dhe atë ditë kur t`i fryhet surit dhe besimtarët do të tubohen tuba-tuba , sa moment i frikshëm është ai. Zemra e cila qan për dashurinë e sinqert të All-llahut xh.sh. , shenjat e dashurisë së saj shprehen me fjalën e lartë LEBEJKE ALL-LLAHUME LEBEJK. A ka ndjenjë më të lartë se konfiskimi i pasurisë së xhennetit në kraharorin e besimtarit , a ka bukuri më të lartë se shikimi në xhennet i All-llahut xh.sh.? Do ta arrijmë këtë vetëm me devotshmërinë dhe sinqeritetin e lartë. Në të do të futemi vetëm me vullnetin dhe dëshirën e Fuqiplotit. Po , sikur të mendohej dhe meditoje rreth qiejve , yjeve , dhe mrekullisë të quajtur njeri , po sikur të befasohej dhe mahnitej me të mirat të cilat as vet

89 për më gjërësisht rreth transmetuesve shiko librin Sahihu-l-Buhari 5 përktheu Ismail Ahmedi , Prishtinë 1994 fq.50-5190 transmeton Ebu Hurejra nga Muhammedi a.s. për më shumë shiko librin Rijadijus Salihin, Imam Nevevi , Logos-A Shkup 2003 fq.35691 po aty fq.356 hadithi 128592 po aty fq.357 hadithi 1286

54

nuk mundesh tì numërosh , pas të gjithë këtyreve , do të ishte e tepërt të thuhej tjetër përvec LEBEJKE ALL-LLAHUME LEBEJK ( TË PËRGJIGJEM TY O ZOT , TË PËRGJIGJEM). I dashuri im, ndalu një moment dhe mëso kuptimet e poliglotit të Islamit , Ibën Kajim El- Xhevzi i cili në librin e tij thotë:” ... Era e fatit po i rrotullon nëpër shkretëtirë jetët e njerëzve; gjithëcka ndryshon , vetëm e mira mbetet përgjithmonë. Kur era është qetësuar në horizont , e pamë Ebu Talibin , xhaxhanë e Pejgamberit se si ngulfatej në detin e humbjes , derisa Selman el-Farisiu qëndron në bregun e shpëtimit. Velid b. Mugire i prin popullit të tij me ngut drejt zjarrit , derisa Suhejb er-Rumi vjen te i Dërguari i All-llahut a.s. me karavanin nga Bizanti. Nexhashiu në Abisininë e largët deklaron :” Të përgjigjem Zoti im të përgjigjem!” Bilalli r.a. me ezan thërret :” Namazi është më i mirë se gjumi!” , ndërsa Ebu Xhehli në shtrat ëndërronte tradhëti!” 93 Paramendoje veten o haxhi , në vendin e Ibën Kajimit ( All-llahu e mëshiroft) , në largësinë kilometrëshe për në Qaben e Bekuar , ai mendon dhe ndjen brengë për Ummetin Musliman. Sa i pavlerë jam unë dhe tì që vizitojmë Qaben e Bekuar , kryejmë ritualet e haxhxhit ndërsa në shoqërinë ku jetojmë ende ekzistojnë shpirtëra të pafajshëm që presin nga ne tì tregojmë shartet e islamit dhe imanit. Bota është në duart tua o musliman , nëse don tì e ndryshon krejtë botën për të mirë ose për të keq. ... Dhe kur nga shkretëtira e largët erdhi beduini te Pejgamberi a.s. e filloi ta pyes rreth Islamit duke i thënë do të pyes diç por mos u hidhëro. Fytyra më e dashur në rruzullin tokësor , ajo e Muhammedit a.s. buzëqeshi kur u takua me të dhe me elokuencën e tij të lartë të sfidimit të diturisë. Ai diktoi mendjen e tij kreative dhe mësoi njerëzimin në tërësi se si duhet të veprohet në këtë jetë. Dhe paramendo një dai në ditët tona nga qyteti e takohet me një fshatar i cili është kurioz të dijë për Islamin , daiu i veshur me rroba që nuk dallon aspak prej Perendimorëve , ndërsa fshatari duke zbritur prej traktorit të tij e përshëndet me një buzëqeshje daiun. E ky i fundit moliset , dalldiset dhe e shikon mrrolt fshatarin të cilit po i vie era e puntorit të sinqert. O Zot , në çfarë gjendje është ummeti musliman?!Sikur qiejt të renditeshin një mbi një , dhe Hëna të rrotullohej në mendjen tonë , sikur Dielli të shkëlqente nën lëvoren e çiruar të Askundësisë , dhe jeta të rrezatonte fyerje , sharje dhe indoktrinim , strehim më i këndshëm do të jetë hija e Atij , në ditën të të cilën nuk do të ketë hije tjetër. Dhe ky shpirt që po rrezaton mllef , përçarje dhe mjerim , a`thua vallë do të ishte i domosdoshëm nën skajet e fundit të diturisë? E kjo jetë e jetuar në kotje , shfrenim dhe hidhërim të urdhërave të Urdhëdhënësit , dhe diskotetat e mbushura përplot me sfidant të rinjë në Olimpiadën e Mëkateve , e fituesi më i lartë fiton “ parajsën” në rruzullin tokësor , ndërsa humb këtë botë dhe ahiretin. Ndalu një çast ( o haxhi) dhe medito...“ O ti i mbuluar! Ngrihu dhe tërhiqu vërejtjen (duke i thirrur). Dhe madhëroje Zotin tënd! Dhe rrobat tua pastroi! Dhe të keqes së ndyrë largohu! Dhe mos u mburr me atë që jep e të duket shumë! Dhe për hir të Zotit tënd duro!”( Mudethir:1-7)A nuk të tërqethet lëkura nga këto urdhëra të Madhërishmit? Petku jonë i mbuluar dhe i fshehur nën orenditë e jetës , ndërsa bota rënkon nga helmimi i djallit. Vizituam Qaben e në Arafat vërshuam tokën me duat e tona , ndërsa Kudsi , i robëruar! O tì i mbuluar nga përditshmëria e jetës , ngrihu dhe përfundimisht fto këto shpirtëra që presin të trokasësh me atë çka ta mësoi Krijuesi. E në të kundërtën dënimi i All-llahut do të filloj me ty , a nuk

93 Më gjërësisht shih në librin : Thesari i Diturisë , Ibën Kajim el- Xhevzi , fq.423

55

logjikon? Thua me plot bindje Lebejke All-llahume Lebejk , ndërsa nënçmon kohën që ke para duke e harxhuar në zbavitje të kësaj jete. All-llahu na mundësoft që ta kuptojmë dhe ta praktikojmë në jetën tonë maksimën e artë Lebejke All-llahume Lebejk ( Të përgjigjem o Zot të përgjigjem). Amin.

56

FTESA

1. Thirrje kundrejt mendjeve dhe shpirtrave

1.

Islami është fe monoteiste e zbritur përmes engjëllit Xhibril. Engjëlli Xhibril, shpalljen e Allahut të Lartësuar ia paraqiti Muhammedi, alejhi selam, në shpellën Hira. Kështu, pra, ishin fillimet e Islamit. Ajo ishte Nata e Kadrit, nata më e vlefshme se një mijë muaj kur zbriti e

57

vërteta qiellore mbi petkun tokësor. Ishte natë e cila shndërriste me arealet e saj dhe me syrgjynimin e bukurisë së fshehur të magnetizimit të zemrave.Dijetari i famshëm musliman – Sefijurrahman Mubarekfuri, në jetëshkrimin e Muhammedit, alejhi selam, fillet e Islamit dhe shpalljes i përshkruan në këtë formë: “Në Ramazanin e tretë të vetmisë së Resulullahit, alejhi selam, në shpellën Hira, Allahu i Lartësuar vendos të lëshojë Mëshirën e Vet në tokë, që njerëzve t’ua dhurojë pejgamberinë, andaj ia dërgoi Muhammedit, alejhi selam, engjëllin Xhibril me disa mijra ajete... Xhibrili, alejhi selam, i erdhi Resulullahit, alejhi selam, në shpellën Hira e i tha: “Ikre! (Lexo, mëso!)”. “Unë nuk di të lexoj!", u përgjigj Muhammedi, alejhi selam. Më pastaj vazhdon: “Më përqafoi dhe më shtrëngoi aq sa më kaploi mundimi. Këtë e përsëriti tre herë, e pastaj më lëshoi dhe më tha: “Lexo në emër të Zotit tënd, i cili ka krijuar (çdo gjë). Ka krijuar njeriun prej gjakut të ngjizur. Lexo, se Zoti yt është më Bujari, që ia mësoi njeriut penën (të shkruajë), që njeriut ia mësoi atë që nuk dinte!” (Kur’an, 96: 1-5) (Nektari i vulosur i Xhennetit, Prishtinë, 2001, fq. 74-75).Ky teatër filloi që të segmentojë jetën e njeriut në rruzullin tokësor përmes kësaj forme të përqafimit. Pejgamberi, alejhi selam, pranoi pejgamberinë në formë të përqafimit dhe jo në formë të nënçmimit e urrejtjes. Ky fillim i mbarë, i cili do të ndryshojë rrjedhat e historisë së njerëzimit, ka aplikuar në historinë e mendimit shoqëror formën më të sinqertë të surrealizmit ideologjik që do të shtresonte mendjen dhe shpirtin e çdo njeriu në rruzullin tokësor.Këto dy “truptha” të vegjël që gjenden në trupin e njeriut e që lidhen në trekëndëshin e zemrës janë të sintetizuara në drejtim të përfaqësimit të mesazhit hyjnor në tokë. Fillimet e Islamit ishin përqafimi e jo dhuna e terrorizmi! Muhammedi, alejhi selam, nuk ishte krijues i Islamit, por ai thjesht ishte një përçues i të vërtetës islame e cila e vërtet shumë shpejt do të gjurmojë në tërë rruzullin tokësor e tek të gjithë popujt, racat dhe do të sfidojë fetë tokësore. Muhammedi, alejhi selam, e jetësoi në praktikë Planin e Allahut të Lartësuar që të nxjerrë njerëzimin prej errësirave në dritë. Ai, në fillim të Shpalljes, u fsheh një periudhë të gjatë në shpellën Hira i vetmuar, sepse kur je në errësirë e i vetmuar, mendimet, ndjenjat, dhe shpirti është më i çiltër si dhe çdo pjesë e trupit të njeriut funksionon më me dëlirësi. Më lehtë në atë formë pranohet edhe realiteti, por në të njëjtën formë më lehtë pranohet edhe një barrë ose përgjegjësi e madhe e marrë mbi supe. Kjo përgjegjësi, pra, kërkon në vete mund, sakrificë si dhe vetërespekt...Allahu i Lartësuar dërgoi mëshirë për njerëzimin përmes Muhammedit, alejhi selam, dhe kjo mëshirë kaploi qiejt dhe tokën, të gjitha krijesat në rruzullin tokësor. Mirëpo, Drita – Nuri i Allahut duhet të përhapet dhe të përçohet nëpër popuj të ndryshëm të cilët popuj duhet të përqafojnë të vërtetën e vetme. Islami në fillet e tij erdhi për çlirimin e popujve dhe thirrjen e tyre prej mendësisë së cekur të shoqërisë. Ata, para ardhjes së Islamit ngjasonin shumë më kafshët duke mos pasur frikë askë dhe duke vepruar vepra ç’njerëzore të cilat vepra përngjanin me realitetin e të krishterëve në Spanjën muslimane. Karen Armstrong e përshkruan shumë bukur rastin kur një i krishterë në Spanjën muslimane e nënçmoi personalitetin e Muhammedit, alejhi selam, dhe kadiu i asaj kohe, duke u bazuar mbi parimin islam: “Lehtësoni e mos vështirësoni!”, duke gjetur arsye se ky i krishterë ishte provokuar prej muslimanëve të veprojë ashtu, e liroi prej dënimit të merituar. Mirëpo, fyerjet ndaj Muhammedit, alejhi selam, nga ky i krishterë prapë vazhduan dhe më nuk ekzistonte arsye për t’i ikur dënimit të merituar për fyerjen e ndonjërit prej të Dërguarve të Zotit. Pra, rrugët e përqafimit dhe jo të urrejtjes i ndjekën edhe muslimanët në Spanjën muslimane duke ruajtur vlerat e përbashkëta dhe harmoninë midis popujve të ndryshëm me religjione të ndryshme.

58

Kadiu i asaj kohe nuk synonte që mezi të bëjë ndonjë gabim ndonjë i krishterë e ai menjëherë ta dënojë, por ai njëherë u mundua që t’i dalë në ndihmë dhe në krahë me qëllim që butësisht t’i tregojë atij dhe gjithë neve se Islami është fe e përqafimit e jo e përçarjes e e dhunës!

2.

Islami, si sistem jete, rrënoi prej funksionimit të gjitha parametrat që ishin në kundërshtim me shoqërinë njerëzore dhe ky sistem u mundua që të kontrollojë dhe të fusë në funksion formën normale të emancipimit të vlerave civilizuese në shoqërinë njerëzore. Muhammedi, alejhi selam, pas pranimit të shpalljes nga ana e Allahut të Lartësuar, ai u obligua që të thërrasë mendjet, shpirtrat e popujt prej errësirave të shumta në dritën e vetme. Ky obligim bie mbi atë dhe grupin e parë të muslimanëve dhe deri në Ditën e Llogarisë muslimanët do të përballen e do të sakrifikojnë jetën e tyre në thirrjen e njerëzimit prej errësirave në dritë. Islami është një mision i cili duhet të funksionojë në shpirtrat, mendjet dhe në zemrat tona. Përmes tij ne fitojmë Xhennetin, po dhe dynjan! Mirëpo, përmes mos përçimit të mesazhit islam ne humbemi në dynja dhe humbim edhe Xhennetin e përgjithmonë ngulfatemi në dënimet që ka përcaktuar i Lartmadhërishmi në Xhehenem. Thirrja në monoteizëm ishte zinxhir prej të Dërguarit të parë e deri tek Muhammedi, alejhi selam, dhe tek të gjithë besimtarët deri në Ditën e Llogarisë.Muhammedi, alejhi selam, për Muadh Ibën Xhebelin u shpreh se po dërgon një ummet, ndërsa për ne, vallë, si do të shprehej nëse do të jetonte në mesin tonë e do të shikonte se Islamin ne nuk e kuptojmë si mision, por si mjet për të realizuar të ardhura që ta mbajmë familjen, bile edhe që të ekzagjërojmë jetën tonë në qejfe e kënaqësi të shumta!Allahu i Madhërishëm në Kur’anin Famëlart ka thënë: “O populli ynë, përgjigjuni thirrësit të Allahut dhe besoni atij! Ai jua fal mëkatet tuaja dhe ju shpëton prej një dënimi plot vuajtje!” (Kur’an: 46: 31).Ky ajet kur`anor dhe shumë ajete tjera na dëshmojnë qartë për nevojën e thirrjes së popujve në Islam dhe domosdoshmërinë e shpëtimit të tyre prej zjarrit të Xhehenemit. Nëse nuk jemi të kujdesshëm në thirrjen tonë drejtuar mendjeve, shpirtrave, zemrave, ummeteve, atëherë me siguri se Ditën e Gjykimit do të kemi përgjegjesi dhe do të pyetemi edhe për ato mangësi tona të cilat mangësi qëllimisht nuk i kemi menjanuar prej jetës sonë. Nuk ka më arsye për të mos vepruar! Islami nuk është fe që urdhëron njerëzit në parazitizëm e në gjumë. Në të vërtetë, Islami kërkon njerëz aktivë, të moralshëm, të ndershëm dhe të ditur. Në ditët tona me zhvillimin e mjeteve tekniko-teknologjike si dhe me aplikimin e thirrjes islame përmes këtyre mjeteve është turp që të mos aktivizohemi edhe ne në thirrjen Islame! Duhet që përmes të gjitha metodave e rrugëve të përçojmë Mesazhin islam në të gjithë rruzullin tokësor. Këtë mesazh duhet ta kuptojmë sikur ne të vetmit e bartim në rruzullin tokësor dhe i tërë ai është në rrezik nga mosnjohuria me mesazhin, jo se ka dëshirë të rrezikohet prej errësirave të shumta. Islami dhe thirrja në shpëtim, është ajri me të cilin në frymojmë dhe gjallërojmë trupin, mendjen dhe shpirtrat tanë...Nuk guxojmë në asnjë moment që të zhdukemi në habinë e kohës dhe të mos përçojmë Mesazhin hyjnor aty ku duhet përçuar. Sot shumë lehtë mund të fitojmë Xhennetin, vetëm se duhet vullnet, punë dhe sakrificë! Nuk duhet të jemi të pasur materialisht që të hyjmë në Xhennet, edhe pse Xhenneti ka vend edhe për të pasurit materialisht. Mirëpo, duhet që ato shkëndija islame që i posedojmë që mos i mbajmë në vete që të amortizohemi dhe që ta

59

humbim edhe dynjanë, edhe Ahiretin përmes tyre, por t’i shpërndajmë nëpër këtë bahçe të mbushura me lule të vyshkura e që ka nevojë për ne ujitësit e saj.

3.

Poeti kosovar Mehmet Akif Ersoy në vargje thotë:“Kush thotë kam të drejtë të ekzistoj përjetësisht,E quan për detyrë të përpiqet e të punojë!Përpiqu, përpiqu se ekzistenca e përjetshme,Fitohet si e drejtë me përpjekje!” (Fletët, Mehmet Akif Ersoy, Shkup, 2007, fq. 319).

2. Përsiatje mbi të kuptuarit e fesë

Është e vërtetë univerzale se njerëzit dallojnë përmes karaktereve të tyre të shumëllojshme , fizionomive të ndryshme , gjendjes mentale , shoqërore , intelektuale , matriale etj. Dëshira dhe përflakja për një dallim të këtillë është nevojë e domosdoshme e botëkuptimit të njerëzve në tërësi dhe shoqërisë njerëzore në vecanti. Është e njohur se njerëzit përbëjnë shoqërinë , por njerëzit si të paorganizuar dhe shoqëria si koncept që tregon dhe aludon në organizimin është një finesë e përmbushur dhe e realizuar me normat etike. Njerëzit si të tillë paraqesin vlera të vecanta në shoqërinë njerëzore duke bartur mbi vete ‘emanetin’ e marrur nga ana e Krijuesit të botrave. Emaneti i cili është vështirë për tù bartur , emanet i cili kërkon përpjekje , mund dhe vullnet , kërkon dashuri , nënshtrim dhe sprovë. Për këtë thotë All-llahu xh.sh. në Kuràn:” Ne ua ofruam amanetin (obligimet) qiejve, tokës dhe maleve, e ato nuk deshën ta marrin përsipër atë dhe u frikësuan prej tij, ndërsa njeriu atë e mori mbi vete; dhe ai i bëri padrejt vetes, dhe ishte i padijshëm.”( El-Ahzab:72)Njeriu si kozmosi i sendeve dhe vlerave të panumërta u sfidua nga ky emanet dhe po realizon urtitë , mesazhet dhe porositë e këtij emaneti drejtuar botrave. Nga madhështia e këtyre gjërave dhe mahnitja në madhërin e All-llahut , engjujt i ranë në sexhde njeriut , gjë të cilën e përshkruan All-llahu xh.sh. në Kuràn: “E kur u thamë engjëjve: përuluni (bini në sexhde) Ademit, ata menjëherë iu përulën, me përjashtim të iblisit (djallit). Ai refuzoi dhe u mbajt në të madh dhe u bë pabesimtar.”( Bekare: 34) Simbolizmi dhe mentaliteti i brisht i Djallit të Mallkuar dhe urtia që mësojmë nga ky akt na qartëson vlerën e dyfisht të marrjes përsipër të emanetit të Zotit në rruzullin tokësor. Sepse Zoti tha në Kuràn: “(Përkujto Muhammed) Kur Zoti yt u tha engjëjve: “Unë po krijoj (po përcaktoj) në tokë një zëvendës!” Ata thanë: “A do të vëshë në te atë që bënë çrregullime dhe që derdh gjaqet, e ne të madhërojmë Ty me lavdërimin Tënd dhe plotësisht të adhurojmë!” Ai tha: “Unë di atë që ju nuk e dini!”( Bekare: 30) Bartja e mesazhit hyjnor dhe brenga e engjujve për pamundësinë e tyre të realizimit të këtij missioni u paraqit shumë figurshëm në këtë ajet kurànor. Edhe pse e dinin madhështinë e All-llahut , premtimin e Tij , dhe besonin në Të , ato prap kishin frikë , drojë dhe brengë për mesazhin hyjnor , sepse dëshironin që ky mesazh të dërgohet ndërmjet njerëzish përmes rrugëve më të mira , dhe në formën më perfeksionuese. Një aktveprim i këtillë i engjujve aludon një aspektin e tyre të njëtrajtshëm si krijesa të All-llahut xh.sh. por edhe lidhjen dhe dashurinë e tyre ndaj krijesave tjera vetëm për hir të All-llahut xh.sh. Një lidhje të këtillë engjujt shprehën mù në momentin e aktit të sexhdes së tyre , një akt piedestal i cili

60

urdhërohet nga ana e të Madhërishmit. Njeriu me engjujt prej këtij momenti e deri në fund të jetës së tij në këtë botë dhe në ahiret do të jetë i lidhur ngusht , nëpër sprova të ndryshme , nëpër suksese të njëpasnjëshme etj. Një lidhje të këtillë pati edhe Pejgamberi ynë Muhammedi a.s. me Xhibrilin a.s. Kontekstet historike që i kanë vënduar disa historian të religjioneve botërore ku kuptimi i termit religjion nga ana e tyre d.m.th. dic me fillim dhe me mbarim ashtu sic ka fillim dhe mbarim cdo ideologji tjetër njerëzore sot po krijojnë turbullirë në mesin e ithtarëve të librit , por edhe në ideologjinë “zyrtare “ të botës perëndimore laicizmit. Duke formuluar teori të tipit të miteve dhe ideve të ngurta për atë cka njihet me emrin si Hyjnore ato devijuan dukshëm nga ana e rrugës së Vërtetë. Fatkeqësisht një devijim te këtillë po e hasim edhe në mesin e disa muslimanëve ( vetëm me emër pa vepër) në nënqiellin Ballkanik. . Një ngurtësim i këtillë nuk mund tì aludohet fesë hyjnore , të pastërt , e zbritur nga ana e All-llahut xh.sh. Por , mentaliteti i kufizuar i njeriut nuk guxonë që të gjurmojë si mentaliteti i atyre pseudo-dashamirëve që deklarojnë se Isa a.s. është Zot , që ka baba , ka nënë dhe se lind pyetja e gjeneaologjisë së tij. Një përplasje të këtillë mistike e hasim edhe në disa ideologji dhe sekte tjera që po funksionojnë në rruzullin tokësor dhe që historia dhe njerëzimi i njeh shumë mirë se për cilët bëhet fjalë. Bota e cmendurinave është shëndërruar në një sarkazëm të këtillë që po inskenon logjika të laicizmit botëror. Aspekte të jetës shoqërore po shëndërrohen dhe po krijohen bindje për to se janë dic jashta njeriut dhe shoqërisë njerëzore. Kësaj ere po i frynë edhe më shumë ideologjia e sherrit e përhapur sot me të madhe në rruzullin tokësor. Kodekset etike përmbushin këtë zbrazëtirë ndërmjet njeriut dhe fesë. Ato lidhen ngusht ndërmjet tyre dhe forcojnë metabolizmin e variacioneve ideologjike. Parimet islame të mbjellura thellë në zemrën e cdo besimtari duhet të jenë një shtytje për tù harmonizuar me secilën krijes në rruzullin tokësor. I vetmi armik i individit dhe shoqërisë , djalli , i përbetuar se do të dal në qosh më kryelartësinë e tij do të zhduket , një ditë , edhe pse i afatizuar deri në Ditën e Llogarisë. Konflikti midis njeriut dhe djallit është urti , mencuri dhe kompleksitet identitetesh. Dëshira për të sunduar e keqja dhe reflektimi ose përcimi i të drejtës mbi të padrejtën paraqiten në skenarin e quajtur jetë si dy rrole krejtësisht të kundërta. Fundamentalizmi i djallit drejtë tradhtisë dhe mërisë së engjujve ndaj tij , konfiskon këtë pasuri të majme dhe të shëndetshme njerëzore. Njeriu gjendet ndërmjet dy poleve të kundërta në rruzullin tokësor. Duhet të vendosë vet me vullnetin e tij se ushtar i cilit polë do të shëndërrohet. Esenca e tij edhe pse është e pastërt , në fakt erërat e jashtme e lyejnë dhe e ngjyrosin me ngjyra të llojllojshme që janë vetëmse një kamuflazh e të keqes. Edhe pse në mendjen e tij mbjellet ideja se ai bën dic të mirë me ato nota të pandashme të muzikës coroditëse që ai i quan art , në fakt përmbush vetëmse orekset e djallit dhe ushtrisë së tij. Ripërtrirja e besimit të tij në këto kushte është domosdo për jetë ose vdekje , nuk guxon që në asnjë cast ky njeri tì përkulet gjallesës së shëmtuar sic është djalli.Mevlana Rumi në poezin e tij tha:” Nëse njeriu me formën ishte njeri,Ahmedi dhe Ebu Xhehli do të ishin të njejtë,Edhe piktura e pikturuar në mur i ngjason njeriut.Shiko , cka i mungon në aspektin e formës? Asaj pikture të ndritshme i mungon vetëm shpirti.Shko dhe kërkoje atë pjesë zemre!”Arti i të jetuarit është mëshirë për krijesat në rruzullin tokësor. Qenësia e mirëkuptimit ndërmjet njerëzve dhe pompoziteti i njëanshëm i tyre nuk ilustron asnjë konjukturë të

61

frikësuar pragmatike. Individualiteti i individit dhe koncepti i dashurisë së ndërsjelltë duhet të fundoset thellë në zemrën e cdo besimtari. Oscilimet e ndritshme që manipulojnë me mendjen e tij , janë vetëmse pjesë e një iterenari të devijuar logjikë. Besatimi i djajve për shkatërrimin e tij , nuk guxon që të merret edhe aq lehtë , por duhet përgaditje për mbrotje dhe sulm ndaj kësaj krijese të mallkuar. Të jetohet ndërmjet frikës dhe shpresës është një fundament i rëndësishëm i besimit në All-llahun. Jo cdo njeri është i prirur për të kuptuar se në fakt cfarë ndodh në rrethin e tij , por perceptimi dhe mentaliteti i atyre që kuptojnë reflektimet e individëve tjerë nuk guxojnë që të bëhen pengesë e shërimit. Në fakt një trup i shëndosh krijon individ të shëndosh , dhe shumë individë të shëndosh krijojnë shoqëri të shëndosh , relacionet ndërmjet veti duhet të bazohen mbi fitoren e të shëndetshmes para të sëmurës dhe jo e kundërta. Nuk guxojmë që të lejojmë që egoja jonë të na orientojë drejtë shërimit të individëve në shoqëri nga ana e këtyre sëmundjeve. Në fakt ne nuk shërojmë , por vetëmse kryejmë detyrën e “ sebebit” në shoqërinë njerëzore. Urtia kur`anore fshehet në këtë ajet të ndershëm:” Nëse lagoheni prej mëkateve të mëdha, të cilat u janë të ndalueshme, Ne ju shlyejmë mëkatet e vogla dhe ju fusim në një vend të ndershëm.”( En-Nisa: 31) E në ujërat e jetës është shumë vështirë njeriu të jetoj i pastërt pa asnjë mëkat në rruzullin tokësor. Duhet që të mundohemi për t`u larguar nga mëkatet e Zoti shpërblen mundin e secilit prej nesh , ndërsa për mëkatet që bëjmë të kërkojmë falje tek All-llahu i Madhërishëm...

3. Islami, rinia universitare dhe dituria

Këto tre komponentet e këtij titulli janë cështjet më të rëndësishme që ekzistojnë në rruzullin tokësor.Shumica e njerëzve nuk do të përkrahnin këtë konstatim , pasiqë për to , rinia univerzitare dhe dituria janë motra , por jashta Islamit , jashta sheriatit te All-llahut xh.sh.Ne padyshim do të rrespektojmë mendimin e tyre dhe do të mundohemi që të sjellim argumente në të kundërtën e asaj që ato pohojnë.Këtë artikull do ta ndajmë në tre faza me qëllim që sa më lehtë të kuptojmë esencën dhe mesazhin tim.

1.Islami Si Sistem Jete-Islami është një fe e cila erdhi në rruzullin tokësor që njeriun ta liroj nga prangat e injorancës dhe ta drejtojë drejtë të vërtetës të amshueshme dhe sintetike.Vet forma e saj përmbajtësore nga aspekti i definimit të saj na parafytyrohet si një kombinim ndërmjet matriales dhe shpirtërores , aspektit moral dhe edukativ.Ai , nuk u paraqitë që njeriut t’ia rëndoj jetën , por përkundrazi bëri shumë lehtësime dhe kombinime të pjekura ndërmjet realitetit dhe budallakisë së idesë së traditave të mykura arabe dhe botërore.Islami është sistem për jetën praktike të njeriut në të gjitha aspektet e saj.Ai është sistem , i cili imponon koncept ideologjik të përcaktuar , koncept bindës i cili interpreton natyrën e gjithësisë , duke konstatuar pozitën e njeriut në atë gjithësi si dhe qëllimin përfundimtar në të.Prandaj , kjo fe nuk është plotësisht besim emocional , e shkëputur nga fusha reale e jetës njerëzore , sikurse nuk do të mundej asnjë fe hyjnore e këtillë të jetë pikëpamje plotësisht emocionale e vemtuar nga realiteti i jetës njerëzore.94Por , Islami nuk është një e vërtetë e re , e cila paraqitet në shkretëtirat e Arabisë.Ajo është një e vërtetë e vjetër sa vet njerëzimi.Islami është takimi i Zotit me njerëzimin , ashtu sic është spjeguar nga të gjitha fetë dhe sic është komunikuar nga të gjithë të Dërguarit e Zotit.Këta të Dërguar erdhën në periudha

94 Islami fe e ardhmërisë , Sejjid Kutub, Shkup 2000 , f.3

62

kohore që i paraprinin asaj të Muhammedit a.s. dhe patën pasuesit e tyre.95Ndërkaq All-llahu i Madhëruar në Kur’anin Famëlartë thotë:”Ai u përcaktoi juve për fe atë që i patë përcaktuar Nuhut , dhe atë që Ne ta shpallëm ty dhe atë me cka patëm porositur Ibrahimin , Musain dhe Isain ( i porositem) ta praktikoni fenë e drejtë e mos u përcani në të...”(Shura , 13)2.Rinia Univerzitare përball Islamit-Thënë të drejtën kjo renditje e këtillë nga një aspekt nuk mban ,pasiqë rinia univerzitare duhet të jetë në Islam dhe jo e ndarë me lidhëza dhe prapashtesa.Një aspekt i kësaj faze mund të lidhet direkt me kohën.Rinia është pjesa më e rëndësishme dhe më e shtrenjtë e popullit.Nëse një rini është e ngritur atëherë edhe populli i asaj rinie është i ngritur dhe e anasjellta e kësaj.Rinia paraqet pjesën mbështetëse të të gjitha drejtimeve që posedojnë strategji reformuese.Andaj , të gjitha revolucionet dhe grushtetet që ndodhën dhe akoma po ndodhin në anë të ndryshme të rruzullit tokësor , i janë mbështetur dhe akoma i mbështeten rinisë në realizimin e qëllimeve të tyre.96Deri te ky cak , arrihet vetëm nëpërmjet shfrytëzimit të kohës së rinisë.Në një prej thënieve të tij Muhammedit a.s. porositë rininë duke u thënë:”...Shfrytëzo rininë para se të plakesh...”, ndërkaq hadithi vazhdon ende me pjesën tjetër “....Shfrytëzo kohën e lirë para se të zihesh me punë...”Pra , rinia dhe koha janë dy përbërësit kryesor në jetën në përgjithësi.Padyshim ajo rini e cila është e pajisur me petkun e Islamit dhe që jetëson rregullat e Islamit edhe në cfarëdo ambienti qoftë apo univerziteti , do t’i shihet e mirja e tij dhe do të përfitojnë shumë veta nga ai.Këtë konstatim tonin e mbështesim me ajetet kur’anore të sures asr ku thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an:”Pasha kohën! Nuk ka dyshim se njeriu është në një humbje të sigurt.Me përjashtim të atyre që besuan , që bënë vepra të mira , që porositën njëri-tjetrin t’i përmbahen të vërtetës dhe që këshilluan njëri-tjetrin të jenë të durueshëm. (el-Asr;1,2,3)”Rinia univerzitare përball Islamit duhet të jetë si fëmiju përball prindit të tij , ose si i sëmuri përball mjekut të tij.Ilaci i cili do t’i jepet nuk do t’i pëlqejë normal dhe do të jetë i idhët për të.Por , pas një kohe do t’i bëjë dobi.Edhe komponenta e tretë e kësaj faze që është ndjenja e përgjegjësisë së rinisë univerzitare ndaj kohës , diturisë dhe adhurimeve fetare është një ilac që pas një kohe mund të shihen dobitë e shumëllojshme të saj.3.Dituria, rroli i saj në Islam-Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’anin Famëlartë:”Lexo , me emrin e Zotit tënd , i cili krijoi ( cdo gjë).Krijoi njeriun prej një gjaku të ngjizur ( në mitrën e nënës).Ai që e mësoi ( njeriun ) të shkruaj me pendë.I mësoi njeriut atë që nuk e dinte..(el-Alek , 1-4)”Ndërsa Muhammedi a.s. ka shumë thënie të tij rreth diturisë dhe rëndësisë e vlerës së saj.Ne në vazhdim do të përmendim vetëm disa me qëllim që të japim një pasqyrë të shkurtër rreth këtij segmenti.“Atij që All-llahu ia do të mirën , e udhëzon në njohjen e parimeve të fesë”.97

“Ai i cili e ka marrë rrugën për të kërkuar dituri atij me të ( diturinë ) All-llahu do t’ia lehtësoj rrugën për në xhennet.Një popull i cili është tubuar në njërën prej shtëpive të All-llahut , të cilët lexojnë librin e All-llahut , të cilët në mes vete bëjnë studimin e tij , ata i rrethojnë engjujt dhe mbi ata zbret qetësia, ata i mbulon mëshira e All-llahut i përmend te ata që janë në Madhërinë e Tij.”98

Thëniet e dijetarëve islam rreth vlerës së diturisë dhe kërkimit të saj janë të shumta , por ne në vazhdim do t’i përmendim vetëm disa.

95 Feja jonë , Muhamed Gazali , Tiranë 2003 f.896 Rinia dhe Reforma , Fet’hi Jeken , Shkup 2001 f.797 Transmeton Buhari dhe Muslimi98 Transmeton Muslimi

63

“O ju njerëz , e keni për borxh të kërkoni diturinë , ngase për All-llahun është kostum i dashurisë.Ai që kërkon (troket) një derë të diturisë , All-llahu do ta mbuloj me kostumin e tij.”-Omeri“Tubimi më i mirë është tubimi në të cilin përhapet urtësia ( mencuria).Aty përhapet mëshira , d.m.th ai është tubim shkencor.”-Ibn Mes’udi“Po të mos ishin dijetarët , njerëzit do të bëheshin si bishat.Do të thotë përmes shkencës dhe diturisë njerëzit dalin nga kufijtë e shtazarisë në ato të njerëzisë.”-El-Haseni.99

“Nxënës , bëhu religjioz, Ruaju nga gjumi i tepruar dhe haja, Bëhu këmbëngulës në mësim dhe mos e ndërpre, Sepse dituria arrihet me mësim permanent, Shfrytëzo ditët e rinisë dhe freskitë e saj.”100

Kemi edhe thënie të panumërta nga Muhammedi a.s. , thënie kur’anore , thënie të dijetarëve dhe mendimtarëve islam që drejtojnë dhe orientojnë kah kërkimi i diturisë.Mos harro , dituria është e rëndësishme për ty.Kërkoje atë me mish e me shpirtë , nëse dëshiron që të jesh i lumtur në këtë dynja dhe i shpëtuar në ahiret.

Pra , këto tre komponente janë reale dhe faktike që duhet të shkrihen në një edhe atë njeriun.I vetëdijshëm për cdo sfidë dhe përballje që lind ky realitet njeriu duhet të pajiset me moral , edukat , dituri dhe në fund me pjekurinë e tij intelektuale.

4.Intelekti i nënshtruar dhe ai i zhurshëm

Gjithëcka i drejtohet atij i cili u shpall mëkëmbës mbi sojet e krijesave në rruzullin tokësor, atij i cili barti mbi supe formulën e kumbueshme në rruzull Nuk ka Zot Tjetër për vec All-llahut dhe se Muhammedi a.s. është rob dhe i Dërguari i Tij. Por qenia e cila përballet me sfidat e njëpasnjëshme në shoqërinë njerëzore duhet të jetë i kujdesshëm që ta penetrojë jetën e tij drejtë civilizimit të intelektit të tij. Ai nuk guxon që të përballet me Djallin e mallkuar pa përgaditur intelektin e tij për nënshtrim ndaj Krijuesit të Intelektit. Sikur edhe një ndjenjë e vetme të përballej me realitetin që e kërkon Islami sigurt nuk do të kishte mundësi asnjë depërtim i mundshëm i të keqes mbi shpirtin dhe zemrat e miliona të nënshtruarve ndaj Krijuesit të botrave. Rruga e mëshirës është e skajshme dhe e cuditshme si një karavan që ecë me shpejtësinë ciklike të dritës. Sulmuesit e të Vërtetës do të mahniteshin me këtë laramani krijesash që janë ngulitur thellë në rruzullin tokësor dhe po presin trenin e fundit që të niset drejtë soditjes së re në gjithësi. Në këndvështrimin logjik gjithëcka në kozmos ka një orbitë të caktuar prej kah e orienton veten drejtë Cakut Përfundimtar. Këtë e vulos edhe All-llahu xh.sh. në Kur’anin Fisnik duke thënë: “Ai është që krijoi natën e ditën, diellin e hënën dhe secili prej tyre noton në orbitë.”( El-Enbija:38)

99 Pejgamberi a.s. dhe dituria , Dr.Jusuf Kardavi , Shkup 2004 f.16-17100 Udhëzime për nxënien e diturisë , Burhanuddin ez-Zernuxhi , Shkup 2003 ,f.42

64

Ky rrugëtim që paraqitet si kodeks moral në gjithësi dhe si një vigjilencë e tërthortë e intelektit të nënshtruar dëshmon mbi hijëzimin dhe qarqet integrale ndërmjet robit- intelektit – shpirtit – Zotit. Raport i këtillë na paraqitet i vizatuar ndërmjet koloritë ngjarjesh që vezullojnë direktë pamje të thyera dhe të pavërteta në shoqëri. Pamje që hudhen në skajin final dhe të thumbueshëm. Një vizitë e papritur në mesnatë thërret këtë qenie e cila po përgaditë veten për thirrjen e shpëtimit. Egoja e mjekuar nga gjuha fisnike e Muhammedit a.s. trajnohet në rrugën e All-llahut duke shpallur nënshtrimin e saj si dic normale në intervencat e brendshme në shoqëri. Intelekti i nënshtruar devijon në cast nga ai i zhurshëm duke ikur nga rruga e zhdrejtë e Oksidentit dhe e orientuar dhe e dehur pas të Vërtetës të Vetme. Rrugë e Njohjes e cila arrihet vetëm përmes intelektit dhe qartësimit të zemrës.Thotë Zoti në Kur’an: “Në krijimin e qiejve e të tokës, në ndryshimin e natës dhe të ditës, ka argumente të qarta për ata që kanë arsye dhe intelekt.” ( Ali Imran: 190) Rreth këtij ajeti fisnik mufesiri i famshëm shqiptar Hafiz Ibrahim Dalliu thekson dhe thotë: “ Mendimtarët duhet të vërejnë me kujdes të madh e të mendohen shumë rreth krijesave , që të arsyetojnë për Krijuesin Fuqiplotë: në qiej e në tokë dhe në ndryshimin e natës e të ditës ka argumente të mjaftueshme që tregojnë se Zoti është Një dhe që tregojnë fuqinë e Tij të madhe.” ( Më gjërësisht shih në: Ajka e Kuptimeve të Kur’ani Kerijmit , Hafiz Ibrahim Dalliu , Tiranë 2005 , fq. 415). Arsyeja kërkohet që të arrihet deri tek kjo e Vërtet e Logjikshme. Sikur të ishte dogmë dhe besim i verbër , sigurt që urdhëri i parë nuk do të ishte LEXO. Por , Krijuesi i botrave kërkoi nga robi i tij që ta nënshtrojnë intelektin e tyre në rrugën e Zotit duke e kërkuar Kënaqësinë e Tij dhe në këtë formë duke kontribuar në shpërndarjen e fjalës së All-llahut Fuqiplotë. Gnosa dhe sofizmi nuk janë të shëndetshme për intelektin e njeriut. Ato e turbullojnë intelektin duke e larguar nga qëllimi dhe rruga e vërtet. Hudhja helm mbi intelektin krijon këtë përballje relative që teoricitientët e fizikës do e ndërlidhnin me teorinë e relativitetit. Nuk duhet që intelekti t’i nënshtrohet dukurive negative në shoqëri dhe të harrojë synimin e saj që është fanar ndricues për mijëra shpirtëra të besimtarëve në rruzullin tokësor. Sikur të dukej e vërteta si një dogmë e lehtë dhe pragmatike për cdo zemër sigurt që do të ndihej nevoja e thirrjes së vazhdueshme në të por me pandërprerje të Vahjit ose shpalljes. Ato që me përkushtim e qendisën shpirtin e tyre me sfidat e besimit në një Zot shumë lehtë përballen me pluhurat e pafundme në këtë botë të tepërt dhe jo të sinqert. Edhe pse e tillë kjo botë , Zoti e bëri urti për njeriun që përmes saj ta fitojë ahiretin duke u sprovuar në të dhe duke ndjerë veten më përgjegjës për misionin të cilin e ka marrë përsipër ta bartë. Dukuria e shpirtit të nënshtruar dhe intelektit të nënshtruar ndërlidhë dallimin midis kafshëve dhe njeriut. Zoti njeriun e nderon me dituri dhe intelekt. Për këtë arsye në funksion paraqitet në formë të patjetërsueshme sistemi i përgjegjësisë , ndërgjegjës dhe sistemi i pendimit si rruga e vetme e shpëtimit para transferimit të shpirtit në Berzah.Tha Zoti xh.sh. në Kur’an: “Thuaj: “Më thuani për ata që pos All-llahut i adhuroni, më tregoni se çka krijuan ata në tokë dhe a kanë pjesëmarrje në (krijimin në) qiejtë? Nëse e thoni të vërtetën, më sillni ndonjë libër para këtij ose ndonjë gjurmë të mbetur prej diturisë”.( Ahkaf: 4) Intelekti i zhurshëm nuk njeh Krijuesin e vërtet , ai rrebelohet ndaj tij dhe llogaritë veten për më specifik dhe më të dashur se të tjerët. Nuk lejon hapësirë depërtimi të butësisë , modestisë , surrealizmit dhe intelektit të sinqert dhe të nënshtruar. Intelekti i zhurshëm shkonë në balancë me krijesën e zhurmshme duke krijuar dyftyrësinë në zemrat dhe mendjet e tyre. Padyshim që dënimi për to është i realtë dhe shumë i frikshëm.

65

Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: “S’ka dyshim, munafikët do të jenë në shtresën më të ulët (në fund) të zjarrit dhe për ta nuk do të gjesh mbrojtës..”( En-Nisa: 145)Gjeniu islam i shekullit të kaluar Prof. Sejjid Kutubi rreth këtij ajeti fisnik thotë: “ Kjo është situatë e cila përshtatet me peshën e tokës me të gjithë ata që e sajojnë trollin e tyre , ashtuqë hipokritët nuk do të lirohen dhe shpëtojnë prej kësaj. Kjo është situatë e cila përshtatet me barrën e makutërive dhe dëshirave , gjakime dhe paralajmërime , dobësi dhe ligështim , përshtatet me dëshirën e cila ua hedh miqve jobesimtarë , e ata në mesin e besimtarëve , ta mbajnë në jetë këtë pozitë të turpshme- në dymendësi në anën e cilit të kalojnë , atyre ose këtyre. “ ( Shih më gjërësisht: Nën mbrojtjen e Kur’anit-5 , Sejjid Kutub , Gjilan 1998 , fq.308) Ndërsa mufesiri i famshëm shqiptar Hafiz Ibrahim Dalliu rreth këtij ajeti thotë : “ Ky ajet i madhëruar tregon qartë se dyftyrshat , munafikët , ata që besojnë për t’i parë bota , e kanë ndëshkimin më të rreptë se sa ata që e thonë hapur mosbesimin e tyre , sepse munafikët bëjnë edhe tradhëti të mëdha duke u treguar armiqëve sekretet e luftës.” ( Shih më gjërësisht: Ajka e kuptimeve të Kur’ani Kerijmit , Hafiz Ibrahim Dalliu , Tiranë 2005 , fq. 539 ) Por , All-llahu nuk dënon besimtarët të cilët kanë intelekt të nënshtruar dhe të pastërt. Një ndërlidhje enigmatike midis shpirtit të nënshtruar dhe intelektit të nënshtruar dëshmon për kozmologjinë e thellë të realitetit islam. Përgëzoji besimtarët me intelekt të nënshtruar se te All-llahu do gjejnë atë që iu është premtuar. Ata do habiten nga të mirat e panumërta të Tij , bile do cuditen se si arritën deri tek kjo mirësi e madhe. Por , All-llahu nuk e thenë premtimin e Tij. Ai urdhëron dhe thotë në Kur’anin Famëmadh: “Cfarë ka All-llahu me dënimin tuaj? E falënderuat dhe i besuat? (e para nuk i pakëson sundimin e as e dyta nuk i shton) All-llahu është mirënjohës i dijshëm.”( En- Nisa : 147 ) Sejjid Kutubi All-llahu e mëshiroftë thotë :” Cka do të bëjë All-llahu me dënimin e juaj nëse jeni mirënjohës dhe nëse besoni? Dënimi i Tij është shpërblim për mohimin dhe mobesimin , ndërsa kanosja e Tij mund të sjellë deri në mirënjohje dhe besim.Nuk është ky pasion për dënim as dëshirë për dënim ekzamplarë , as kënaqësi në dhimbje , as dëshmim i fuqisë dhe pushtetit. All-llahu i Madhëruar nuk ka asgjë me këtë kur jeni mirënjohës dhe kur jeni besimtar. Ekziston edhe falja edhe kënaqësia , edhe mirënjohja e All-llahut të Madhëruar ndaj robit të Tij, ndërsa ekziston edhe njohuria e All-llahut për njeriun. “ ( Më gjërësisht shih : Nën mbrojtjen e Kur’anit-5 , Sejjid Kutub , Gjilan 1998 , fq. 309). Ndërsa mufesiri i famshëm shqiptar Hafiz Ibrahim Dalliu thotë: “ Qëllimi i ajetit është për ti nxitur njerëzit ti binden All-llahut , të kryejnë adhurimet e urdhëruara dhe të largohen nga fajet. Kur njeriu bën punë të mira , nuk është në rregullin e Zotit ta ndëshkojë atë , përkundrazi ,Zoti e shpërblen me tepri për punët e tij të mira. “ ( Shih më gjërësisht: Ajka e kuptimeve të Kur’ani Kerijmit , Hafiz Ibrahim Dalliu , Tiranë 2005 , fq. 540). Kuptimet e këtilla të këtyre ajeteve kur’anore nuk guxon që t’i ikë meditimi rreth krijesave të All-llahut të Madhëruar. Shpalosja e realitetit të intelektit të nënshtruar karshi botës së devijuar nuk ka dyshim se është punë që kërkon mund dhe vullnet. Ai që shpërblen edhe për sakrificën dhe mundin më të vogël është All-llahu i Madhëruar. Lusim Atë që të na shpërblej. Amin!

5. Cili është roli ytë në këtë botë??

66

Pyetje paksa dogmatike por e realtë në mesin e miliona pyetjeve që ia bëjmë vetes për cdo ditë kur të dalim në pasqyrë. Uvertirë e sintezës dhe moralit është rroli i pandashëm i njeriut si mikrokozmos në këtë qiell të realizmave. Kësaj pyetje u munduan t`i gjejnë përgjigjen filozofët , dogmatikët , pragmatistët , por përgjigjen që jep Islami nuk mundet ta sjell kush. Thotë i Madhërishmi në Kur’an : “Unë nuk i krijova xhinët dhe njerëzit për tjetër pos që të më adhurojnë.”(Edh-Dharijat:56)All-llahu vulosi zemrat e robërve të Tij duke i bërë obligim adhurimin ndaj Tij dhe nënshtrimin e plotë. Filozofia e jetës mbështjellet në këtë ajet kur’anor ku qartas na bëhet rrugëtimi ynë nëpër të gjitha peripecitë e jetës. Nuk do të kishte domethënie jeta jonë sikur të mos ekzistonte ky ajet kur’anor që na qartëson përballjen tonë me problemet e panumërta në shoqërinë njerëzore. All-llahu na bëri mëkëmbës në tokë , një përgjegjësi e rënd që e bartë njeriu mbi supet e veta duke ekzagjëruar cdo histerie nën thundrrat e dhelparakut. Ky ajet kur’anor na tregoi edhe njëherë koloritin e krijesave që veprojnë dhe frymojnë në rruzullin tokësor, krijesa të dukshme dhe të padukshme. Sikur të mos ishte perceptimi i drejtë i shprehur përmes këtij ajeti kur’anor muslimanët sot do të terrorizonin një botë të tërë. Kompleksiteti i shprehur në formë imperative na ngjallë shpirtërat e vdekura mbi trupa të cunguar. All-llahu ta qartësoi intelektin , ta sfidoi mendjen dhe ta qetësoi zemrën me këtë ajet kur’anor. Secili njeri në këtë botë ka për obligim që ta jetësoj këtë imperativ Krijuesi duke mos harruar në indinjatën e thellë të mentalitetit të brisht të Shejtanit. All-llahu xh.sh. qartësoi rrugën dhe qëllimin e jetës të të gjitha qenieve në rruzullin tokësor. Ai tregoi rrugën se kah duhet të kalohet për të arritur kënaqësinë e Pafundme të Tij , mundësoi lehtësime duke e futur në funksion sistemin e pendimit. Eh , sikur t’i numëronim benificionet e tij do të zhdukeshin atomet në gjithësi nga elektriciteti i fuqishëm që ngjallë konturat e brendshme të individit dhe shoqërisë. Por , individi dhe shoqëria që si trung kanë dobësinë ia kthyen shpinën Krijuesit dhe rrolit të vërtet për të cilin janë krijuar. Për të mirën e njerëzimit dhe krijesave tjera All-llahu sjelli shumë Pejgamberë që t’i ftojnë njerëzit kah qëllimi i vërtet dhe i vetëm i drejtë. Por ato të lajkatuar nga Shejtani ia kthyen shpinën duke i përbuzur dhe nëncmuar. Thotë i Plotëfuqishmi në Kur’an:” Ata veprat e tyre i asgjësuan në këtë botë dhe në botën tjetër, ata nuk kanë ndonjë mbrojtës.” ( Ali Imran:22)Mufesiri i famshëm shqiptar Hafiz Ibrahim Dalliu rreth këtij ajeti kur’anor thotë: “Zoti tregoi zhvlerësimin e punëve të mira të atyre që mohojnë argumentet e Zotit dhe që vrasin Pejgamberët e shokët e tyre , për të treguar se mohimi i tyre nuk vjen prej ndonjë shkaku , por vetëm prej kokëfortësisë.” ( Më gjërësisht shih: Ajka e kuptimeve të Kur’ani Kerijmit , Hafiz Ibrahim Dalliu , Tiranë 2005 , fq.306)All-llahu e shpërbleft Hafizin për sqarimin e këtij ajeti të All-llahut. Vërtet kjo botë pati shumë njerëz që mohuan të Vërtetën dhe ia kthyen shpinën asaj. Ata i bënën dëm vetes ,por u munduan të shkaktojnë dëm edhe në mesin e atyre që thërrasin në të Vërtetën duke i penguar nga kjo rrugë e shenjtë e cila e bënë njeriun njeri dhe ia mëson dhe qartëson se prej nga kemi ardhur në këtë botë , pse kemi ardhur , pse jetojmë dhe ku do të shkojmë. Pyetje këto të shpeshta në mesin e ateistave të shumtë në këtë dynja. Edhe sikur t’ia sjellesh argumentet kokëfortëve dhe mendjemëdhenjve ata nuk do besojnë dhe do të prapësohen. Janë renditur në ushtrinë e djallit dhe normal synimi i Tij ( Djallit) është që të paraqitet si pengesë në rrugën që thërret njeriu kthimi kah rroli i vërtet në këtë botë. Ithtarët e djallit nuk ka dyshim se do të kundërshtojnë thirrjen.

67

Thotë i Lartësuari në Kur’an: “E mos bëni mendjemadhësi ndaj All-llahut, unë sjell argument të sigurt.” ( Ed-Duhan: 19) Njeriu në këtë botë ka një mori qëllimesh që përshtaten me qëllimin final , arritjen e kënaqësisë së Zotit dhe përfundimisht fitimin e xhennetit. Por , pati nga ato që lansuan një tjetër qëllim në këtë botë pak me ndryshe se jeta për ta fituar xhennetin. Ata nuk mërziten se a do shkojnë në xhennet ose në xhehennem , por urdhërat e All-llahut i jetësojnë me një ndershmëri dhe përpikmëri të madhe. Ato nuk merakosen fortë për Djallin dhe në këtë mënyrë vazhdimisht ia hudhin prangat atij. Jeta e tyre është e thjeshtë në këtë botë , bëjnë shumë zhurmë , por zhurmën e tyre turpërohet ta ndëgjojnë edhe veshet e tyre. Dallimi i të bardhit prej të ziut është në Devotshmëri. E përfyndojmë këtë shkrim me këtë ajet kur’anor: “E kush nuk i përgjigjet atij që thërret në rrugën e All-llahut, ai nuk është i pamposhtur në tokë dhe pos Atij, ai nuk ka mbrojtës, të tillët janë në një humbje të hapët!”( El-Ahkaf:32)

6. Elokuenca publike

Esenca e dialogimit me zemrat është e njejtë me përballjen historike të sfidave të stuhisë dhe dendurisë. Qëndrimi stoik drejtë mos ndryshimit dhe tundosjes krijon anti-homogjene në shoqërinë e stërngarkuar nga jeta dhe vdekja. Njeriu humbet në këtë kozmos të mahnitshëm nga habia dhe tingujt e shkronjave që afrojnë mijëra besimtarët drejtë Cakut Final. E vërteta duhet pasuar me dëshirë ose pa të. Ligjet natyrore nuk kushtëzojnë pasimin e saj , porse zemra e cila paraqet vokabularin e tërë trupit thërret dhe anon kah e vërteta. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur`an:" E ai (njeriu) nuk ka forcë as ndihmëtarë. "( Tarik:10)

68

Ky ajet i ndershëm e sfidon njeriun drejtë kërkimit të të vërtetës dhe mos refuzimit të saj. Forma deduktive e inicimit të brengave të njëpasnjëshme e thërret njeriun në kozmosin e gjërave duke e urdhëruar të kërkojë forcë dhe ndihmë. Jeta në shoqëri është parim Hyjnor që nuk guxon dhe mundet të thyhet nga asnjë krijes në rruzullin tokësor. Të thirret egoja kah shfrenimi në castet më të vështira është përsiatje e Djallit të mallkuar drejtë synimit të tij real. Njerëzit të cilët përballen me këtë gjigand vlerash nuk guxojnë të humbasin në peshën e dhimbjeve dhe soditjeve të këtij mentaliteti të kushtueshëm. Të thuhet një gjë e këtillë është fare e lehtë , por forma elikse realizon këto frustracone që lindin nga takimi dhe përballja e parë e njeriut me kozmologjinë. Identifikimi horizontal i kuptimit të elokuencës mahnitë filozofin e tërbuar karshi madhështisë së shkronjave. Mentaliteti i brishtë i Djallit të mallkuar e sfidon njeriun drejtë harrimit të esencës së krijimit.E All-llahu xh.sh. tha në Kurànin Famëmadh:" Në ditën kur njerëzit ngriten (prej varrezave) për të dalë para Zotit të botëve. "(El-Mutaffifin:6)All-llahu xh.sh. na qorton për vepra të mira në këtë botë duke na përkujtuar ditën kur do të ngritemi prej varrezave. Kjo dëshmon mbi lidhshmërinë e shpirtit me materien sikur jeta përballë vdekjes. Huazimi i ideve të vdekura nga ana e ideologëve të sotshëm na bënë më të stuhishëm drejtë mbrojtjes së esenciales. Pjellshmëria e brengave nuk duhet gjykuar si dukuri që oscilon përplasjen dhe kërcitjen e thellë. Porse elokuenca duhet kuptuar edhe si risi e pasuar me aq mllef nga ana e shpirtit. Është gjë e cila kërkohet me afsh dhe vullnet nga ana e mendjes së tërbuar të njeriut. Mos sinqeriteti i njeriut në adhurimin vetëm All-llahun xh.sh. e prishë këtë harmoni dhe realizëm të vërtetuar dhe vulosur nga ana e të Madhërishmit. Ndesh me këtë do të binim poqese në formë statike do të kundërshtonim hierarkinë e qëllimeve të krijesës në rruzullin tokësor. Është e vërtetë se njerëzit ndryshojnë aq sa ndryshon edhe vet ndryshimi , teoricientët e menaxhmentit u vulosën në mendimin e tyre se gjithëcka ndryshon përvec ndryshimit. Kodi i zbuluar në qenien njerëzore e dyndë këtë teori duke e bërë zvetanake karshi realiteteve të ndërtuara një mbi një. Mëkat i rënd që nuk falet është përshkrimi shok Krijuesit të botrave. Kjo gjë ndodhë nga hipokritët dhe ato që janë të dobët në besim. Aty ku dobësohet besimi sinqeriteti hudhet në gradën e fundit të kësaj tërësie harmonike. E All-llahu xh.sh. thotë në Kuràn:" Ne ta shpallëm ty librin për hir të së vërtetës, andaj ti adhuroje All-llahun duke qenë i sinqertë në adhurimin e Tij! "(Ez-Zumer:2)Paraqitja në formë metaforike e hipokritëve ose dyftyrshave që nuk kanë sinqeritet në adhurimin e tyre na mundëson neve që të përkujtojmë dhe mësojmë nga ligjet e Krijuesit. Secila qenie duhet që veten ta vëndoje në peshoren e realitetit dhe ngjyrimit të brendshëm shpirtëror nqs. dëshiron të arrijë aty ku syri , mendja dhe zemra e njeriut nuk ka mundur ta paramendoj asnjëherë. Anarkistët do të binin në kundërshtim me këtë që theksuam. Jeta është një elokuencë publike e cila thirret në realizimin e dispozitave të Ligjëdhënësit Absolut.Dhe së fundi thotë All-llahu xh.sh. në Kuràn:" (Kjo është) Kaptinë të cilin Ne e shpallëm dhe Ne e bëmë detyrim të domosdoshëm (zbatimin e dipozitave që theksohen në të) dhe Ne parashtruam në të argumente të qarta në mënyrë që të merrni mësim. " (En-Nur:1)

7. Pse duhet të jetojmë me Islamin?

Islami është jeta e besimtarit e cila jetë e ngjallë atë e bënë imun ndaj të gjitha proceseve shoqërore dhe destruktive në shoqëri. Kjo jetë e nxitë besimtarin drejtë veprave të mira dhe e

69

ruan prej veprave të shëmtuara. Para së gjithash na nevojitet njoftimi me Allahun si Krijuesin tonë dhe ne si robër të Tij. Njohja jonë me Krijuesin e botrave na jep hapin e parë drejtë realizimit të fitores sonë në këtë jetë dhe arritjes së kënaqësive dhe shpërblimeve në botën tjetër. Kjo njohje na mundëson që të gjindemi përballë një vokabulari të gjërë problemesh dhe ne të paraqitemi si shkaku i zgjidhjes dhe shërimit të sëmundjeve të ndryshme në mesin e njerëzve pa besim. Sepse Allahu na mundëson që të luajmë rrolin e mjekut në rruzullin tokësor , ky zaten edhe është misioni ynë i ekzistencës në rruzullin tokësor. Sikur të mos ndikoheshim nga ky mision dhe sikur të mos përfillnim atë sot bota do të lëngonte nga sëmundja e mosnjohjes së Krijuesit të saj , sëmundje e rrezikshme e cila mjekohet vetëm me ndihmën e Krijuesit të botrave.Historia njerëzore e njihte Allahun si Krijues , si Furnizues , si Ndëshkues , por prap nuk e besonte dhe krijonte ndërmjetësues me duart e veta për arritjen e kënaqësisë së Allahut xh.sh. Muhammedi a.s. dhe zinxhiri i gjërë i Pejgamberëve të Zotit thërrisnin njerëzit dhe botrat në nënshtrim ndaj Allahut një , ndërsa ato në formë nëncmuese iu kundërvyheshin se ato njohin Allahun nuk ka se cfarë tu tregojë ai , duhet ti lërë rehat , nuk duhet ti largojë nga ndërmjetësuesit tjerë që ata i quanin Zotëra.Thotë Allahu në Kur’an :” Pasha të radhiturit (melaiket), që në rreshta (safa) qëndrojnë. Dhe nxituesit, që me nxitim shtyjnë. Dhe pasha lexuesit, që lexojnë përkujtimin. Eshtë e vërtetë se Zoti juaj është vetëm Një. Zot i qiejve dhe i tokës e çka ka mes tyre dhe Zoti i lindjeve (të yjeve). Vërtetë, Ne kemi stolisur qiellin më të afërt (të Dunjasë) me bukurinë e yjeve. Dhe me mbrojtje prej çdo djalli të prishur.”( Es Safat:1-7).Në këto ajete të madhërishme është qartësuar misioni i cdo besimtari në rruzullin tokësor , ai besimtar para gjithë botës duhet të proklamojë dhe të thërras në besimin se Allahu është një nuk ka Zot tjetër pos Tij. Kjo thirrje i drejtohet mendjes së cilter dhe zemrës së sinqert , i drejtohet qenieve të gjalla , shpirtit dhe trupit të njeriut , thirrje në kohezion me të gjitha kohërat , thirrje e pashterrshme në historinë e njerëzimit , thirrje që ndryshon botërat , gjendjet , konceptet , idetë , mendimet , fshehtësitë.Po të drejtohet Krijuesi i botrave o njeri , si ke guxim që të mos i përgjigjesh thirrjes së Tij? Po të drejtohet Ai i cili është gjithmonë i Gjallë , është i Përhershëm , I Pambarim dhe i Pafillim dhe ti prap po i kthen shpinën thirrjes së Tij? Esenca e dialogimit të zemrave me thirrjen e monoteizmin qëndron mu në thelbin e praktikimit të kësaj thirrjeje në përditshmërinë e njeriut. Njeriu si kozmosi i sendeve dhe i botës , si fshehës dhe mbyllës i dukurisë së penetrimit në shoqëri duhet ti përshtatet thirrjes , ta përvetësojë atë dhe të fillojë ta mjekojë pjesën tjetër të shoqërisë e cila lëngon nga errësirat e mosnjohjes. Njohja e shkaqeve dhe pasojave që cojnë deri te kjo mosnjohje intrigon qenien njerëzore karshi qenieve tjera të gjalla. A na mundësohet jetësimi i Islamit vetëm me thirrjen pa iu bashkuar veprën , praktikën e brendshme tonën dhe ndërlidhjen e shpirtit tonë me pamjen e jashtme të ciltërsisë?Qenia njerëzore ka nevojë për Allahun xh.sh. në cdo sekond të jetës së tij. Ajo pra qenia njerëzore ndryshon prej qenieve tjera të cilat Allahu xh.sh. i ka krijuar. Njeriu është urtësia e krijimit dhe sfida e përballja me një mori botërash tjera. Engjujt janë të krijuar pa unë , pa ego , ato ashtu jetojnë jetën e tyre duke iu bindur urdhërave të Allahut xh.sh. prej fillimit të jetës së tyre e deri në fundin e vet. Kafshët dhe shpendët janë krijuar të tilla që ti shërbejnë rruzullit tokësor , njerëzimit dhe vet sojit të tyre. Ata nuk mirren në përgjegjësi para Allahut xh.sh. për veprat e tyre të jetësuara gjatë limitimit të jetës së tyre. Ndërsa njeriu i krijuar me uninin e tij , egon , disa herë kalon nga në njeri në kafshë me veprat e hidhura dhe të

70

irrituara , ndërsa disa herë kur gradohet besimi i tij në faza kulminante arrinë edhe shkallën e engjujve. Është me rëndësi për njeriun se ka shembullin që duhet ta ndjekë , ai mund të mësojë nga engjujtë dhe shtazët , përderisa këtyre të fundit nuk iu mundësohet një gjë e këtillë. Kjo është urtësia e Krijuesit të botërave , urtësi e vënduar në rruzullin tokësor.Imam Aliu r.a. thotë:” Lakmia e ç`nderon njeriun.” Lakmitarët nuk bëjnë pjesë në dashurinë ndaj All-llahut xh.sh. dhe praktikimit të Islamit. Lakmia nuk na mëson se si duhet të jetojmë dhe pse të jetojmë me Islamin. Ajo na largon shumë prej kësaj pyetje dhe përgjigjes saj të drejtë.Në vazhdim do mundohem që në pika të shkurtëra të sqaroj temën e parashtruar pse duhet të jetojmë me Islamin???

1.Tì je Halife- All-llahu xh.sh. e krijoi njeriun si mëkëmbës në rruzullin tokësor. Ai mbi supe mori përgjegjësinë e rregullimit të shoqërisë dhe harmonizimit midis botërave. Njeriu është ndërlidhës midis këtij diversiteti psikologjik dhe botëror. All-llahu xh.sh. e dërgoi Muhammedin a.s. si mëshirë për botrat. Që neve indirekt na sfidon me gjendjen dhe pozitën e tij , pasiqë shembulli ynë praktik i jetësimit të Islamit dhe model jete për ne është Muhammedi a.s. O njeri tì je halife në rruzullin tokësor , je halife në lagjen tënde , në shtëpinë tënde , në dhomën tënde , në shoqërinë tënde , mos u bë ç`rregullues! Kur ta kuptosh rëndësinë e të qenurit halife e All-llahut mbi tokë atëherë do kuptosh se pse duhet të jetojmë me Islamin.

2.Tì ke logjikë!!!- All-llahu xh.sh. njeriut i dha mendjen që të mendojë dhe të logjikoj rreth predikimit të gjërave dhe perceptimit të tyre. Njeriut të parë i mësoi sendet , Ademit a.s. baba i njerëzimit. Ndërsa Pejgamberit të fundit Muhammedit a.s. ( analfabet) i tha :” LEXO”. Po çfarë të lexojë? Lexo o Muhammed ato që ia mësova Ademit a.s. , lexo jetën , qiejt , hënën , botërat , njerëzit! Por mos harro se do mirresh në përgjegjësi për veprat e tua , se ty tù mundësua të lexosh dhe jo qenieve tjera.Imam Aliu r.a. thotë: “ Më e larta shkallë, është ajo e diturisë.” Përderisa ne jemi me logjikë , pasues të rrugës së Muhammedit a.s. , përgjigjes të thirrjes së All-llahut xh.sh. “ LEXO” , ne kemi parasysh që rrugëtimi ynë në këtë botë do të kalojë nëpër sfida të njëpasnjëshme dhe ndërgjegjësimi i njerëzimit dhe thirrja e saj drejtë rrugës së All-llahut xh.sh. nga ne do të jetë një përballje me plot gjemba. Por aroma e lulishteve të fitores nuk do të shuhet kurrë!!!

3.Tì njeh rrugën!!!- Rruga islame është rruga e vetme e pranuar tek All-llahu xh.sh. Përmes Kuràni Kerimit All-llahu xh.sh. na mundësoi që ta njohim këtë rrugë dhe ta pasojmë drejtë e pashtrembërime këtë rrugë. Sunneti i Pejgamberit a.s. na mundësoi dhe qartësoi të paqartën , na harmonizoi mendjen me zemrën dhe u bë shoqëruesi jonë në çdo sekond të jetës sonë.Përderisa tì njeh rrugën , domosdo duhesh të veprosh në atë rrugë. Po çka të veproj? Të urdhërosh në të lejuarën dhe të pengosh të ndaluarën.

4. Me ISLAMIN të gjithë fitojmë!- Poeti kosovar Xheladin Hamza në vargje thotë: “ Në varrin e mbyllur/Në errësirën e errësirës/Shëndërrit kandili i Allahut/E unë/ Kujt ti gëzohem më shumë/Ditëlindjes apo ditëvdekjes?” Ka shumë njerëz që janë të gjallë por të vdekur , ka shumë njerëz që trupi i tyre pushon në varre , por ata janë të gjallë. O njeri gëzohu se me Islamin nuk je i vdekur , por i gjallë , frymon

71

edhe në ato momente kur fryma nuk ka kuptim. O populli im i dashur shqiptar , a nuk është koha të jetojmë me ISLAMIN?

8.Pse kaq frikë nga Islami???

Në historinë e mendimit shoqëror dhe në historinë e religjioneve kishim tendenca të ndryshme për përafrimin e logjikave të ndryshme , për thyerje shoqërore dhe për emancipimin dhe kultivimin e antivlerave në mesin e vlerave të mirëfillta.Periudha të rëndësishme historiko-shoqërore ishin në turbullirë dhe në errësira të njëpasnjëshme! Njerëzimi filloi që ta çòrientojë veten kah verbërimi dogmatik , ndërsa kahja e drejtë dhe e vërtet u mbyll në rrethin vicioz të klerikarizmit të mendjes.Njerëzit janë të lindur të lirë , të pastërt , me fitreh nga ana e All-llahut xh.sh. por prindërit e tyre i bëjnë fëmijët të krishter , agnostik , hebrenjë etj.Ata janë të lirë për nga mënyra e zgjedhjes dhe vullnetit për tù afruar në masën e një grupi njerëzish. Ndërmjet nozullës së falëminderuesve dhe në mesin e padurimtarëve shëndërrit një mendim i cili me afsh kërkon të Vërtetën e Vetme. Besatim i ndjeshëm i cili mezi pret që të realizohet nga ana e miliarda muslimanëve në rruzullin tokësor sfidon për të dytën herë Djallin e Mallkuar në këtë dyluftim të përgjakshëm midis të Vërtetës dhe të Pavërtetës. Estetika si një formë integrale e artit islam zbukuron Qenien si sui generis të pasqyruar në kollitjen e pamfletëve të ideologëve të vjetër. Ideolog të cilët shëndërrisin si yje në gjithësinë e stolisur. A`thua vallë ekziston një pamje sintetike e performancave të njëpasnjëshme të deizmit pragmatik? Deizëm i shëndërruar në fundrrinë shekullore po devijon kahjen e drejtë të stilit të holluar të pamjes dhe estetikës.All-llahu xh.sh. i vulosi zemrat e disa njerëzve me pabesim dhe verbëri. Omer Khajami me afsh thërret pas të dalldisurve të njerëzisë. Në këngën e 89 dhe nën përkthimin e Fan Nolit ai , pra Omer Khajami thotë:” Nga mur` i Tusit po vë re, Kafkën e Kai-Kavusit tej përdhe Dhe kujës ia kërcet: Kaj , Kral i ngratë, Daullat ku mì ke?”101 Përshkrimi dhe gjenerimi me një pjesë të realitetit sa filozofik aq edhe artistik na rikthen mendjen tonë drejtë gjurmëve dhe oazës së thellë dhe të këputur të identitetit dhe agnosticizmit të rilindur. Në vargun e Khajamit kuptuam dëshirën për dëfrim , mbyllje , egoizëm , mall , ndjenjë , frikë , thirrje , rrespekt , dashuri.... por njëkohësisht edhe fshehje realiteti , fshehje argumentesh , fshehje të asaj që është madhore dhe e pakufishme. Pse kaq frikë nga Islami????? A`thua Islami paraqet rrezik për njerëzimin , apo ndoshta është kundër natyrës njerëzore , kundër botërave , kundër gjithëçkaje që mendja jonë duhet patjetër ta kuptojë dhe ta pranojë si të mirë dhe të domosdoshme?

101 Rubairat, Omar Khajam , Tiranë , 2002 , fq.27

72

Islami u ngjallë në zemrat e njerëzve për tì shëndërruar ata në egërsira , për tì rikthyer në një rrugë të devijuar , për tì kthyer në qorrsokakun e skajshëm dhe në errësirat e pafundme të dendurisë historike? All-llahu xh.sh. shumë qartas tha në Kurànin Famëmadh: “A menduan njerëzit të thonë: “Ne kemi besuar, e të mos vihen në sprovë?” Ne i sprovuam ata që ishin para tyre, ashtu që All-llahu gjithëqysh do t’i dallojë ata që e thanë të vërtetën e do t’i dallojë edhe gënjeshtarët. A mos menduan ata që bëjnë vepra të këqija (krime) se do të na shpëtojnë (t’i ikin dënimeve)? Sa i shëmtuar është gjykimi i tyre! E kush shpreson takimin (shpërblimin) e All-llahut, s’ka dyshim se afati i All-llahut do të vijë patjetër, e Ai është dëgjuesi i dijshmi. E kush lufton (përpiqet për të mirë), ai bën luftë për vete, se All-llahu vërtet nuk ka nevojë për askë në tërë botën.” ( Ankebut: 2-6) Këto ajete të All-llahut xh.sh. na qartëson një segment ose një pjesë se pse kaq frikë nga Islami dhe muslimanët? All-llahu xh.sh. kërkon nga robi i tij fjalën të bashkangjitur me veprën , besimin të lidhur me diturinë dhe punën, e ndërthurë dhe e ndërton sistemin e ndëshkimit në këtë botë dhe në botën tjetër , se nuk ka dyshim AI është i Gjithëdijshmi.All-llahu xh.sh. në këto ajete të madhërishme na paraqitet si Ndëshkues , por edhe si Realizues i Premtimeve dhe Shpërblyes. Ai i inkurajon besimtarët për punë të mbarshme dhe të mira , ndërsa ato jostabilët i qorton. Prej këtyre ajeteve kurànore mund ta kuptojmë edhe konceptin e shpresës të vënduar në praktikën tonë jetësore.Në vazhdim të tekstit do mundohemi që të sqarohemi në kuadrin e katër pikave.Fillojmë nga e para:

1.Frikësohen nga e panjohura????

All-llahu xh.sh. ia mundësoi njerëzimit udhëtimin në kahjen e duhur. Këtë udhëtim ia bëri të ditur përmes shumë librave dhe fletushkave të zbritura Lajmëtareve dhe Pejgambereve të Tij , Ai i mëshiroft të gjithë. Këto Pejgamber dhe Lajmetar gjatë gjithë historisë së njerëzimit dhe gjatë thirrjes së tyre në thirrjen e njejtë dhe të pastërt në NJËSHMËRINË E ALL-LLAHUT XH.SH.Kishte prej tyre që mohuan thirrjen e Pejgamberëve të All-llahut xh.sh. në monoteizmin islam , bile kishte edhe prej tyre të cilët mendonin se Pejgamberët e All-llahut janë në rrugë të humbur dhe duhet të rikthehen në rrugën e vërtet sipas tyre. Në këtë formë paria e popullit në kohën e Nuhit a.s. iu drejtuan Nuhut a.s. me këtë gjuhë të vrazhdë dhe të ashpërsuar. Mushrikët të cilët i shpallën luftë Muhammedit a.s. në disa sekuenca ose momente u ndalën të mendojnë dhe thanë botërisht: Si mund ta luftojë atë që se njoh???? Përkundër elokuencës së tyre të gjallë , përkundër gjuhës së tyre të bujshme dhe të pastërt , përkundër mjeshtërisë tyre në poezi dhe në prozë që e kishin arritur , ata nuk arrinin të kuptonin thirrjen e thjeshtë dhe mjaft të kapshme të Muhammedit a.s. , o ju mushrik ejani të besojmë All-llahun Një se nuk ka Zot tjetër pos Tij. Aq e panjohur ju dukë kjo thirrje sikur për të parën herë e ndëgjojnë në jetën e tyre , aq e panjohur ju dukë mendjes dhe zemrës së tyre sa kujtuan se Muhammedi a.s. po bën magji , disa thanë se ai është i çmendur mù për shkak të kësaj thirrje. Edhe pse kjo thirrje ishte e vjetër sa vet soji njerëzor sa vet botërat , ata pacipshëm dhe për çdo ditë dhe për çdo netë u munduan që tì përgadisin lajka Muhammedit a.s. në secilën mënyrë të mundshme. Por , All-llahu xh.sh. nuk i lenë robërit e Tij të sinqert dhe të drejtë në kurthat dhe planet e shantazhet e tyre. Prandaj edhe e mbrojti Pejgamberin a.s. dhe sahabët e tij prej kurthave dhe lajthitjeve të mushrikëve të asaj kohe. Edhe në kohët tona

73

moderne të cilat kohë për të ardhurit do të jenë kohë historike kemi shumë mushrik , por me petka ndryshe ndërsa idetë dhe mendimet e tyre , metodat e luftimit dhe të arsyetimit janë gati të njejta. Friksohen nga Islami , frikësohen nga All-llahu se nuk ia mundësuan mendjes dhe zemrës së tyre njohjen me All-llahun dhe Islamin. Se sikur të kishin edhe pak mendë në krye sigurt para realitetit të Islamit ato do të afroheshin dhe do të bashkoheshin në bashkësinë dhe ummetin më të mirë.Fetyllah Gylen thotë::” Islami i ka trajtuar zemrën , shpirtin , ndjenjat dhe mendimet në mënyrën më të mirë e të ekuilibruar dhe i ka orientuar ato sipas qëllimit final të krijimit të tyre. As nënvleftësim , as mungesë ekuilibri! Udhëtim me të gjitha këto ndjenja! Dhe me të gjitha vëzhgim i pasperdës së qenies!”102 Përderisa Islami në formë kaq të ekuilibruar i ndërlidhë zemrën , shpirtin , ndjenjat dhe mendimet , të tjerët nuk duhet të friksohen dhe të ikin nga ai , por duhet të njoftohen se vërtet ky ekuilibrim mungon në mesin e shumë njerëzve që janë pabesim të vërtet.

2.Frikësohen nga e njohura???

Mund të them lirisht se kjo është pjesa më e rëndësishme dhe më e përhapur në mesin e atyre që kanë frikë nga Islami. Pse kaq frikë nga Islami , a`thua nuk e njohin , a`thua nuk e dijnë rëndësinë e Tij , e dijnë dhe e njohin , por frikësohen.U ndërtuan shumë institute dhe katedra ku tjerët hulumtuan dhe mësuan Islamin me qëllim që ta sulmojnë atë. Për këtë arsye lindi edhe orientalizmi dhe nevoja e hulumtimit të Islamit shikuar dhe vështruar nga aspekti ideologjik dhe politik. Këto ide dhe mendime ishin të eksportuara dhe të përhapura me kolonializmin anglez në Egjipt ku e sterilizuan tempullin e dijeve islame dhe ndërtuan katedra dhe qendra ku përgaditeshin administrator dhe jo udhëheqës dhe kreator. Por përmes infektimit të mendjes ato arritën që ta nënshtrojnë një popull , popull i cili është djep i civilizimeve të njerëzimit. Në librin e Edvard Said shkruan kështu:” Dituria dmth ngritje mbi të padukshmen mbi veten në të panjohurën e kaluar. Objekti i një diturie të këtillë është në formë koherente i ndieshëm kur është i pasqyruar mbi një observim kritik; ky element ose objekt është “ fakt” i cili vet zhvillohet , ndryshohet ose transformohet në formën të cilën civilizimi e bën vazhdimisht të njejtën gjë , megjithëate është në esencë , edhe ontologjikisht stabil. Të posedohet njohuri e tillë për një lëndë të këtillë , dmth me të , të sundohet , të kihet autoritet. Ndërsa autoriteti këtu dmth “ ne” t`ia marrim “ atyre” në shtetin oriental- autonominë e vet , sepse ne e dimë , sepse ajo ekziston , në formë dhe mendim të caktuar , ashtu siç ne e njohim. Njohuria britaneze për Egjiptin , për Balfurin është vet Egjipti , dhe për këtë arsye barrën e njohurive e bën që të duken dhe të aktualizohen me pyetjet ashtu siç janë për inferioritetin dhe superioritetin që të duken të thjeshta. Balfuri askund nuk i kundërshton dhe mohon superioritetin e Britanikëve dhe inferioritetin e Egjiptianëve; ato i pranon si fakte të pastra përderisa i përshkruan pasojat e njohurisë.”103 Për shkak se e njohin Islamin ato edhe e sulmojnë dhe tjerëve të cilët kërkojnë të vërtetën dhe realitetin e Islamit i bëjnë propagandë kundër që të frikësohen dhe të largohen nga Islami. Inskenojnë dhe paraqesin skena të paqena dhe të pandodhura asnjëherë në historinë e

102 Dritë e pashuar-2, Fetyllah Gylen , Tiranë 2007 fq.96103 Orientalizam , Edvard R. Said , Magor Skopje 2003 , Kapitulli : Poznavanje na Orientot fq.40

74

njerëzimit për Islamin dhe muslimanët. Përmes mjeteve të tyre propagandistike etiketojnë Islamin si terrorizëm ndërsa muslimanët si terrorist.Ta etiketosh dikënd për diçka duhesh ta njohësh dhe ta urresh. Mushrikët Muhammedin a.s. e njihnin dhe e urrenin prandaj e etiketuan në forma dhe metoda të ndryshme. Por prej propagandës së të tjerëve në ditët tona edhe një pjesë e muslimanëve janë të ndikuar dhe pa fije turpi fillojnë që tì bashkohen maskave të tyre dhe edhe ato të bëhen sulmues. Hoxha Imer Mustafa nga Kumanova tha:” Perëndimit i intereson një njeri që ka shenjat në rrugë , adresën e caktuar.Por , njëashtu Perëndimit i intereson që ajo adresë e duhur në kahjen dhe në vendin e duhur të mbetet e fshehur vetëm në duar dhe jo të veprohet sipas udhëzimeve të asaj adrese.” Perëndimit shumë i intereson Kuràni Kerimi në raftet tona i mbuluar nga pluhuri dhe i ruajtur me mjaft frikë nga ne. Por Perëndimit nuk i intereson Kuràni Kerimi i shëndërruar në musliman në rruzullin tokësor. Prandaj edhe frikësohen nga e njohura.

3. Frikësohen nga e Vërteta

Kush frikësohet nga e vërteta? Ai i cili është i mbuluar dhe i kapluar me të pavërtetën. Po mirë kush i përgaditë dhe i orienton njerëzit kah e pavërteta? Ai i cili e njeh të vërtetën dhe qëllimisht kapet pas të pavërtetës dhe në këtë formë i urdhëron dhe i thirrë njerëzit në rrugën e tij të gabuar. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kurànin Famëlart:” Dhe thuaj: “Erdhi e vërteta e u zhduk e kota”. Vërtet, e kota gjithnjë ka qenë e zhdukur.” ( Isra:81)Ky proklamim para njerëzve tjerë të cilët nuk njohen me dritën dhe udhëzimin Hyjnor thjeshtë inicon kthimin në vetveten. Ky proklamim kurànor na qartëson gjendjen e atyre të cilët janë kapluar nga e pavërteta të cilët Muhammed Gazali shumë bukur i përshkruan :” Kokëfortësia i ka kapluar zemrat e tyre , sepse kufri nuk është gjë e cila vjen papritmas te njeriu , ai është produkt i zilisë dhe i mendjelehtësisë , i lakmisë dhe i egoizmit. Largimi nga kufri kërkon mendje të shëndoshë dhe logjikë të mprehtë , kërkon gjykim të drejtë dhe moral të pastër.” 104

Nuk ka dyshim se kjo frikë nga e vërteta ngjallet mù për shkak të verbërisë së zemrave dhe syve të tyre. Ata kanë sy por nuk shohin , kanë zemra por janë të vdekura.

4. Frikësohen nga Islami

Frikësohen nga Islami pasiqë Islami është e vetmja fe e cila lidhi shpirtëroren me matrialen , kërkoi njeriun udhëheqës në rruzullin tokësor , zotëri dhe jo të nënçmuar , kërkoi drejtësinë për krijesat tjera dhe jo shkeljen dhe nënçmimin e tyre.Sqarimin e fillimit të hadithit të Xhibrilit a.s. Imam Ahmed bin Shejh Hixhazi el Fexhnij e sqaron në këtë formë:” Thënia:” më trego ç`është Islami”, është pyetje për esencën e islamit. Përgjigja e profetit a.s.:” islami është të dëshmosh se nuk ka Zot tjetër përveç Allahut”, do të thotë: të dish dhe të besosh se nuk ka Zot tjetër që meriton të adhurohet përveç Allahut.”105 Frikësohen nga Islami pasiqë Islami është rruga e vërtet , është rruga e cila kërkon nga njeriu që të jetë njeri dhe jo të shëndërrohet në kafshë! Islami i ngriti njerëzit në piedestalet më të

104 Shih: Komenti Tematik i Kurànit Famëlartë , Muhammed el-Gazali , Shkup 2007, fq.282105 Kuvendet e Ndritshme , Tiranë 2007 . fq.38

75

larta njerëzore , prandaj të verbërit i frikësohen atij. All-llahu xh.sh. e nderoi njerëzimin dhe botrat me Pejgamberët e Tij. Ata , pra Pejgamberët na treguan dhe sqaruan rrugën e të vërtetës atë të Islamit.

Thotë All-llahu xh.sh. në Kur`an:” Feja e pranueshme tek All-llahu është Islami, e atyre që u është dhënë libri, pasi mësuan për të vërtetën, vetëm nga zilia mes vete kundërshtuan. E kush mohon argumentet e All-llahut, le ta dijë se All-llahu shpejtë do t’i japë llogarinë.”( Ali Imran:19)

9.Kur flasin zemrat për Allah!!!

Gjurmët e njeriut dhe të jetës të thelluara nën ndikimin e brendshëm e të jashtëm kozmologjik të koncepteve të mykta shoqërore , fshehen prej realitetit të jetës dhe të përballjes me sintezën e ndjenjave.Zemrat nuk dijnë të gënjejnë dhe të fshehin realitetin , ato paraqesin në masë atë gjenezën e filtruar të imanit në Allahun. Allahu xh.sh. vulosi zemrat e disa njerëzve , e disa tjerëve ua pastroi ato si loti i lëshuar në yvertirën e fytyrës së dashnorit...Kur lotët dalin nga sytë dhe depërtojnë mbi faqe e lagin prehërin e vashës , burimin kanë në zemër. Zemra është sinonim i dashurisë , vyrtit i brengave dhe mbështjellës i trupit përderisa trupi nuk funksionon pa ndihmën e saj. Mendja dhe shpirti i jep urdhëresë zemrës dhe i thotë:” Të kuptosh fjalët shpirtërore që dalin prej çdo krijese midis qenieve në botë- secila sipas gjuhës së saj të veçantë- për sa ka të bëjë me Unitetin e Krijuesit dhe me Hyjninë e Autorit Absolut.”106 Dhe zemrat që njohin gjuhën e panjohur dhe që kuptohen përmes mimikave e sarkazmave harmonizojnë qenien drejtë rrugës së pafundme hyjnore.Zemrat flasin të njejtën gjuhë , por ajo gjuhë ka pengesat dhe shenjat në rrugë. Shenjat e gjuhës së zemrës në rrugë janë fjalët : Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut dhe se Muhammedi a.s. është rob dhe i Dërguar i Allahut.Fjalë dhe gjurmë që ndërlidhin imanin e njeriut me pjesën e jashtme të jetës dhe perceptimit të drejtë të çdo procesi në shoqërinë njerëzore dhe të qenieve tjera të gjalla. Njeriu i përshtatet atributeve ose sifateve të Allahut dhe përmes përshtatjes ndaj atributeve ose sifateve ai jeton i lirë dhe i vullnetshëm për të kontribuar në këtë shoqëri të pagdhendur me gdhendësa imanor. Shoqëria jonë e fjalës dhe e besës ka shumë sfidantë të cilët e ulin kokën në sexhde ndaj Allahut dhe me zemër i bëjnë hamd Atij. Por pse gjendja e rinisë dhe e muslimanëve është e këtillë? A`thua vallë mungojnë zemrat që fjalët të depërtojnë në to? Apo ndoshta zemrat i kemi të mbushura dhe të stërngarkuara me gjëra tjera dhe nuk ka vend për Allahun dhe Muhammedin a.s.? Në botën e pyetjeve pafund që ngacmojnë intelektin tonë të nënshtruar ose të zhurshëm lindë një shkëndijë që na qartëson gati se çdo çështje të pasqaruar në mendjen tonë. Zemrat nuk dijnë të humben në rrugë , ata kanë destinacionin e caktuar , ndërsa mendja i devijon dhe shpesh i përshpëritë drejtë rrugëve të devijuara të Djallit të Mallkuar. Ndonjëherë njeriu është i prirur për t`u veçuar dhe izoluar nga shoqëria dhe nga njerëzit tjerë, e ndonjëherë ai është i shëndërruar në poltron që rikthen historinë e mendimit shoqëror mbrapsht. E në momente piedestale të dëshpërimit dhe thirrjes në vetmi , veçimit e urrejtjes së ndjenjave dhe rrethit që e ndotë ambientin e brendshëm të shpirtit dhe 106 Fjalët , Seid Nursi, Istanbul 2006, fq.187

76

zemrës thërret një zë qetësues që ringjallë shpirtërat dhe i jep vullnet e jetës personave dhe pronarëve të thirrjes së mëshirshme.Ai zë qetësisht dhe moralisht i përgaditë zemrën e njeriut për të hapëruar drejtë rrugëve me skaje të cilat rrugë e dezorientojnë të jetuarit e drejtë.Ndëgjo dhe bindu, tha Allahu në Kur`an përmes gjuhës së Muhammedit a.s. :” ... “Mos u pikëllo (friko), All-llahu është me ne!”( Tevbe:40)Qetësia është baza orientuese e njerëzve të suksesshëm në shoqëri dhe në përballje me armikun dhe sprovat e njëpasnjëshme.“ Ky sygjerim dhe ky transmetim ndjesor është interpretuar , në të njejtën kohë , si fillimi i dhikrit dhe shfaqja e parë e ngopjes së zemrave me Allahun.” 107

Zemrat janë të prirura ti përshtaten shoqërisë dhe nefsit. Por prej tyre rrjedhë shpërblimi i Allahut ndaj robërve të vet në Përhershmëri. Me pastrimin e tyre dhe me ushqimin shpirtëror që ia japim vazhdimisht zemrave tona ne arrijmë që ta përgadisim veten në rrugët e gjata dhe të mundimshme hyjnore. Zemra e forcuar dhe e ushqyer e e ujitur në ujërat e shkollës së më të ndriturit të botrave Muhammedit a.s. është zemër që transformom shoqëritë , që qan shumë dhe që vazhdimisht i bënë dhikër Allahut xh.sh.Nuk ka dyshim se zemrat e pastra reflektojnë në komplet jetën e njeriut dhe për njeriun më kjo botë nuk vlen ma shumë sesa për ti realizuar nevojat e adhurimit ndaj Allahut.Shembull të njerëzve ku bota dhe jeta nuk vlente gjë për to dhe që ishin me zemrat të pastra dhe të nënshtruara vetëm ndaj Allahut kemi plotë.“ Disa çifut i thanë një oficeri nga ihvanët që quhej Mearuf Huderi gjatë kohës së robërisë: Ne nuk kemi frikë , përveçse nga ihvanët vullnetarë! Dhe Mearufi e pyeti atë: E përse i keni frikë ata , në një kohë që numri i tyre është shumë i pakët dhe armatimi i tyre është i vjetër dhe jo i plotë?! Dhe oficeri çifut i tha qartësisht : NE KËTU KEMI ARDHUR NGA VENDET E BOTËS QË TË JETOJMË , NDËRSA ATA KANË ARDHUR QË TË VDESIN.”108

Jeta e kësaj bote nuk vlen asgjë përderisa nuk e kemi imanin të vulosur në zemrat tona dhe përderisa zemrat tona vuajnë dhe lëngojnë nga sëmundje të dërguara prej Djallit të Mallkuar. Poeti i cili foli mjaft për edukatën e cila është e mbjellur në zemër dhe buron prej saj dhe e cila aq shumë po i nevojitet shoqërisë sonë moderne , Xhelaludin Rrumi tha:” Zotëri! Dije se edukata është shpirti në trupin e njeriut. Edukata është drita e syve dhe e zemrës së ndjekësit të rrugës së Allahut. Po deshe t`ia shtypësh kokën shejtanit , hapi sytë e shih: ajo që e dëshpëron shejtanin , është edukata.Po të mos ketë edukatë te njeriu , ai s`është njeri me të vërtetë. Dallimi mes njeriut dhe kafshës është edukata!”109 Ndëgjo o shpirt i dalldisur kuvendimin e zemrave për Allahun....Mëso o jetë e habitur rrugëtimet e zemrës drejtë Allahut të Gjithëfuqishëm...Shkrihu o vëllau im në zemër dhe mendje , zemra e mendja janë burim i vullnetit dhe hapësirë gjeneruese e livrimit në tokat e Davetit... O Allah mos na i lako zemrat tona pasiqë na i drejtove. AMIN!

107 Tasavufi ose Mistika Islame , Osman Nuri Topbash , Stamboll 2006 , fq.22108 Edukata Islame dhe shkolla e Hasan El Benna, Dr.Jusuf Kardavi , Prishtinë 2002 , fq.40109 Tasavufi ose Mistika Islame , Osman Nuri Topbash , Stamboll 2006 fq.32

77

10. Nefsi IM!!!

Dije o nefsi im që Zoti im është Allahu dhe se Muhammedi a.s. është rob dhe i Dërguar i Allahut. Mos u mundo të më fshehesh pas lajkave të jetës dhe të thirresh në shpëtimin e ushtrisë së shejtanit të mallkuar. Mos u mundo të më largosh nga rruga e Allahut , por bindju Atij Lartë që të fitosh paqe Posht... Ti je krijuar për të mirë , por edhe për të keq. Sipas disa transmetimeve jo të forta ti je antipoda e esencës së agjërimit te besimtari. Paramendoje veten si antipodë të agjërimit? Pa më thuaj si ndjehesh në mes ujqërish që të thërrasin në rrugën e pafundme të Askundësisë?

Thotë Allahu në Kuràn:” Ti je i lirë të lëshosh atë që don prej tyre dhe të mbash pranë vete atë që don, e edhe të kërkosh afrimin e asaj nga e cila ke qenë larguar, dhe nuk ke mëkat. Kjo është më së afërmi që ato të qetësohen shpirtërisht e të mos brengosen dhe të jenë të kënaqura me atë që ti ua ofron të gjitha atyre. All-llahu e di çka mbani në zemrat tuaja, All-llahu është më i dijshmi, më i buti.”( Ahzab: 51)

Thirrje nefsit dhe jetës , thirrje kënaqësisë dhe emocioneve , a ka frikë më të madhe dhe kënaqësi më të madhe sesa ta nënshtrosh nefsin tënd në arritjen e kënaqësisë së Allahut xh.sh.? Sigurt që nuk ka dhe as që do të ketë ndonjëherë. Njeriu ndjehet shpirtërisht i lirë dhe i qetë vetëm në saje të urdhërave të Allahut xh.sh. , ai stabilizohet dhe harmonizon jetën e tij brenda koncepteve të paqes dhe dëlirësisë. Allahu xh.sh. në këtë ajet kurànor qartas flet për nënshtrimin e nefsit në rrugën e Allahut xh.sh. Këtu përmendet ngjarja e Pejgamberit a.s. me gratë e tij , kënaqësitë e kësaj bote dhe rroli ose rëndësia e këshillimit të Muhammedit a.s. nga ana i të Plotëfuqishmit. Dhe gratë Allahu xh.sh i bëri prehje për burrat e qetësi. Por stabilizim e qetësi për zemrat është përmendja e emrit të Tij. Kështu na sygjerojnë dhe nga urdhërojnë shumë ajete kurànore. Seid Nursi tha:” O nefsi im! Në qoftë se nuk dëshiron të jesh si një budalla i tillë; jep me Emrin e Allahut, merr me Emrin e Allahut.... Fillo me Emrin e Allahut... Dhe puno me Emrin e Allahut...”110

Mëso o nefsi im nga këto fjalë që tërqethin kodrat dhe lëkundin yjet nga vendi , nga këto fjalë që stabilizojnë qiejt e që depërtojnë thellë në të gjitha shtresat e tokës. Fjalët janë pjëse e ligjërimit dhe e idesë e kreirimit të bisedës me nefsin. Kuvendi im me nefsin fillon mu në atë moment prej kur fillojnë që të lotojnë sytë e mi për Allahun xh.sh. , e kur të fillojnë të dalin lotët nga sytë sigurt do të ndjehet një boshllëk i depërtimit të të keqes të e mira. E mira dhe e keqja nuk kuvendojnë njëra me tjetrën , por i lënë hapësirë nefsit që të hapërojë drejtë realizimit të qëllimit të saj final që ka. E qëllimi i saj final nuk është arritja e asaj që e quajmë sebeb deri te sevabi , por thjeshtë kthim mbrapa në mesin e miliona besimtarëve në tërë globin. E globi i madh në tërësi shëndërrohet në një vegël pamfletesh dhe realizimesh pa skaj që mbyllet thellë nën orgjitë e Djallit të Mallkuar. Në kuvendimin me Nefsin kuptova rrolin e Djallit në përgaditjen e kurthave besimtarit! Njëashtu kuptova se besimtari është në relacion të drejtë me nefsin e tij , dmth ky e kontrollon nefsin dhe jo nefsi besimtarin. Përderisa nefsi nuk e kontrollon besimtarin edhe pse ka tendencë të kontrollit dhe besimtari ka një pararoje dhe mbështetje të fortë dhe fuqishme në Allahun e Madhëruar , gjërat do rrjedhin si është më së miri dhe në formën më të realt.

110 Fjalët , Seid Nursi , Istanbul , 2006 fq.12

78

Nefsi im! Ti më ke humbur në ujëvaret e jetës dhe po më ujit me flladin e verës dhe me ngricën e dimrit. Pse spom orienton veten dhe mu kah rruga e Amshueshme Hyjnore? Mos harro , fillo të mirën në emrin e Tij i cili është Krijues i së mirës , largo të keqen për hir të Tij i cili hidhërohet me të keqen.

Thotë Allahu në Kuràn: “Pasha ata (engjëj) që marrin shpirtrat me rrëmbim (përmbytshëm)! Dhe ata që marrin shpirtra me lehtësim! Dhe ata që notojnë me shpejtësi!” ( Naziat:1-3).

Nuk ka dyshim o nefsi im , se betimi i Allahut është i vërtet dhe i plotësueshëm. Mos u frikëso nga këto ajete kurànore , por gëzohu se erdhi dita që të mbjellim lule , që për miliona vite ta shijojmë aromën e tyre , frytet dhe kënaqësinë.... që gjeneratat pas që vijnë të marrin mësim nga ne dhe që jeta të puçitet me vdekjen si një sarkazmë sfidash.O nefsi im! Dije që dhurata e Allahut është brenda Mirësisë së Tij.... Jeta që na u dhurua është dhurat për mu dhe për ty , nuk ka rrugë tjetër përveç asaj që caktoi Zoti ynë...Mos harro ne jemi krijesa të Allahut , për të kemi lindur , për të do vdesim dhe për të do ringjallemi... Deri në epizodin e rradhës.... Selam!

11.Vëllau në Islam vs vëllau në Interes!!!

Të vështrosh pak shoqëritë moderne do të hasësh në këto terme kaq dogmatike dhe kaq të përhapura në mesin e njerëzve të nacionaliteteve të ndryshme. Terme këto të modernizuara dhe të përshtatura kushteve dhe rrethanave që vet epshi njerëzor ia cakton dhe përmban korniza të perceptimit të drejt të tyre. Logjikisht , pjesa e parë e titullit mban se ka argumente në Kuràn dhe në Sunnet , por pjesa e dytë në pamje të parë po duket si kontradiktore dhe e pakuptimt. Është e pakuptimt pasiqë përdoret termi vëlla në një gjë të urryer dhe në formë të nënçmimit të këtij koncepti kaq fisnik. Është bërë e vështirë që në ditët tona të dallohen njëra prej tjetrës dhe të perceptohen të vërtetat karshi të pavërtetave që kanë kapluar zemrat e besimtarëve musliman. Sot , kudo gjenë vëlla në Interes , në xhami , në shkollë , në rrugë , në biznes , në shtëpi , por shumë vështirë po gjenden vëllezërit në Islam. Sepse po kemi probleme gjatë definimit të dashurisë së ndërsjelltë midis vëllezërve , dashurinë nuk po e perceptojmë si përshtatje dhe kuptim e rehati e shpirtërave tona ose shpirtit tonë me shpirtin e vëllaut tonë. Shpirtërat kanë një gjuhë të veçant ku mirren vesh mes veti. Ata kanë gjuhën e dashurisë ose urrejtjes. Muhammedi a.s. shpesh herë na ka porositë që të duam me masë dhe të urrejmë me masë. Duke i pas parasysh pasojat që mund të lindin mbrapa prej rrethanave që do të

79

krijoheshin nga vet ne ose rrethi shoqëror. Po mirë , dashuria me masë a nuk definon vëllaun tonë në Islam? Apo ndoshta dashuria me masë definon vetëm elementin e parë të përshëndetjes në rrugë dhe jo edhe funksionin e ndihmës së ndërsjellt? Vëllezër janë ata që edhe në fatkeqësi edhe në fatmirësi janë bashkë , ndihmohen njëri me tjetrin , e këshillojnë njëri tjetrin dhe bashkëveprojnë në këtë dynja. Muslimanët e kanë obligim islam që të jetojnë në shoqëri... Këtë gjë e dëshmon vet obligimi i jonë ditën e xhuma gjatë faljes së namazit të xhumas , por edhe rritja e sevabeve në gradë në faljen e namazit me xhemmat. Dora e Allahut është me xhemmatin , kështu ka thënë Muhammedi a.s. Përderisa e kemi obligim që të jetojmë me xhemmatin ose me tjerët ne kemi obligime dhe të drejta ndaj vëllezërve dhe ummetit.

Thotë Allahu në Kuràn:” Në të vërtetë , besimtarët janë vëllezër , andaj pajtojini vëllezërit tuaj midis tyre dhe kijeni frikë Allahun , në mënyrë që ju të mëshiroheni.”( El- Huxhurat : 10)

“ Njëherë , imamit të nderuar Hasan El Benna , Allahu e mëshiroft , i erdhi një këshillë nga njëri prej vëllezërve të tij dhe këshillën e kishte filluar me fjalët: Profesor i nderuar , vëlla Hasan el Benna. Ai menjëherë e mori stilolapsin dhe i fshiu fjalët e para , duke lënë vetëm fjalën “ Vëlla”, dhe tha:” Kjo mjafton dhe është gjëja më e madhe me të cilën mund tù drejtohesh vëllezërve.”111

Vëllau në Islam është pjesë e imanit tonë dhe e besimit! Atë e duam për hir të Allahut xh.sh. , me të jetojmë dhe jetësojmë obligimet që Allahu xh.sh. na ka caktuar dyve. Sikur për të , të mos kujdesem si për veten atëherë ai nuk është vëllau im , ose nuk e konsideroj atë si vëlla timin. Po , sikur ne të kujdesemi për të , në të gjitha sferat e jetës duke e pasur frikë Allahun xh.sh. dhe duke shpresu shpërblim vetëm tek Ai dhe sikur ai vëlla të mos na përfille dhe të na dëmtoje pas një periudhe atëherë prej vëllaut në Islam kalojmë në vëllaun për Interes.Shoqërisë tonë moderne shumë i nevojitet vëllazëria muslimane , pasiqë kjo shoqëri lëngon nga sëmundjet e kolektivitetit dhe mos organizimit të tyre. Është shoqëri e ndërtuar mbi baza të interesit dhe jo mbi baza të dashurisë së ndërsjellt. Se sikur të ndërtohej mbi baza të dashurisë dhe besimit sigurt edhe pozita e njerëzimit karshi ushtrisë së Djallit të mallkuar do të ishte më e favorshme. Muhammedi a.s. na ka mësuar dhe na ka porositur që ti buzëqeshim njëri tjetrit sepse buzëqeshja jonë është sadaka. Por buzëqeshja që buron nga thellësia e zemrës dhe që ndikon në thellësin e zemrës dhe në menjanimin e brengave e halleve të vëllaut tonë musliman. Në shoqërinë tonë të ndërtuar mbi baza të dashurisë për INTERES fytyrat tona janë të zymta dhe jo të buzëqeshura kur takohemi me vëllezerit tanë e sigurt edhe zemrat i kemi të tilla përderisa zemrat reflektojnë në fytyrë. Nëse zemrat tona nuk reflektojnë në fytyrën tonë atëherë ne jemi hipokrit dhe fshehim pakënaqësitë dhe dëshirat e eshpet tona.O besimtar a ka fjalë më të bukur dhe më kuptimplote sesa kjo: “ Ti je vëllau im dhe unë jam vëllau yt”.Allahu xh.sh. na bëri obligim bashkimin për litarin e tij Kurànin dhe Sunnetin e Pejgamberit a.s. Ndërsa ne e kemi bërë obligim , farz bashkimin në qështje të interesit dhe mbi baza të interesit e lidhim komplet jetën tonë të shkurt në këtë botë të rrejshme. Kemi depërtuar aq thellë në kthetrat e interesit saqë edhe kur martojmë vajzat tona , mbesat tona , pyetjen e parë për djalin që e bëjmë është a është i pasur? E nëse nuk është i pasur ai djal se meriton

111 Shih: Rregullat e arta të të parëve për vëllazërinë e besimit, Dr. Abdullah Ferexhullah , Shkup, 2008 , fq.26

80

vajzën tonë. Ndërsa morali dhe feja e djalit neve fare nuk na intereson. Për këtë shkak pozita e muslimanëve është e këtillë.Nuk ka dyshim që njerëzit kanë të meta dhe mangësi. Por , mbi të gjitha kuptimi dhe mirënjohja e durimi fiton dhe i mbyll të metat e vëllezërve tanë. Sikur të mos ujiteshim me parimet dhe mësimet e fesë islame ne nuk do të kishim mundsi që të gjallëronim në këtë botë.O Allah shto dashurinë midis vëllezërve musliman , na falë gabimet që bëjmë ndaj Teje dhe ndaj njëri-tjetrit , na mëshiro dhe mos na ndaj nga njëri-tjetri për asnjë sekond. Amin!

12.Dynjaja vs Ahireti

Allahu xh.sh. është Krijuesi i botrave , Furnizues , i Plotëfuqishëm , i Gjalli , i Përhershmi , Sunduesi , Mëshiruesi , Mbykqyrësi , Pranues i Pendimit....O rob i Allahut , a harrove që Allahu ta nënshtroi botën ty , të vendosi rregullat e sjelljes , të dha logjikë , mendje , pasuri , ndërsa nga ti kërkoi vetëm që ato rregulla ti rrespektosh dhe të vëndosh drejtësi në botë. Dynjaja është teatri ku ndodhin gjërat e sprovës , fitnes dhe mundësisë. Këtu hynë në funksion edhe vullneti dhe dëshira vetjake për tu përmirësuar ose edhe për të ndryshuar pozitën ose gjendjen tënde prej më të keqes në më të mirë ose e kundërta.

81

Allahu xh.sh. thotë në Kuràn:” Unë nuk i krijova xhinët dhe njerëzit për tjetër pos që të më adhurojnë.”( Edh-Dharijat:56)

Pra , qëllimi i ekzistencës në këtë botë është adhurimi i Allahut xh.sh. dhe jo gjë tjetër. Adhurimi është shkalla e parë dhe e fundit e ekzistencës së ummeteve në rruzullin tokësor. Ky adhurim kryhet në dynja , ndërsa shpërblimi për te është në dynja dhe ahiret. Allahu garantoi për besimtarët shpërblime të përhershme në xhennet , njëashtu garantoi për mosbesimtarët dënim , por mbi të gjitha Allahu është Mëshirues dhe Pranues i Pendimit. O ti njeri mos e mbyll derën e Pendimit përderisa Allahu e ka lënë të hapur dhe nuk e ka mbyllur.

Thotë Allahu xh.sh. në Kuràn:” Përveç atyre që pendohen, që përmirësohen dhe që u shpjegojnë njerëzve (të vërtetën), të tillëve ua pranoj pendimin, se Unë pranoj shumë pendimin, jam mëshirues.( El- Bekare: 160)

Allahu xh.sh. i dha mundësi dhe liri veprimi njeriut në rruzullin tokësor. Përderisa i dha logjik atij i mundësoi që ti perceptoj të vërtetën dhe të pavërtetën në formën më të sakt. Njeriu si qenie e krijuar prej Krijuesit ka nevojë për bashkëveprim me qeniet tjera dhe botërat tjera. Allahu ia nështroi rruzullin tokësor njeriut.Njeriu kur lind në këtë botë del me lot prej botës tjetër , asaj të barkut të nënës ku ishte plot siguri e rehati. Del në një botë të pasigurtë , univerz të madh që nuk e njeh dot edhe pse e gjithë kjo digë univerzale iù është nënshtruar atij. Qan se sytë i ka të drejtuar kah qiejt , dhe shkel mbi botë si një mëkëmbës i Allahut në tokë. Nuk vlen aq dynjaja që të shitet për ahiretin , kështu na patë sygjeruar Seid Nursi.

Thotë Allahu xh.sh. në Kuràn:” Pasha paraditën! Pasha natën kur shtrinë errësirën! Zoti yt nuk të ka lënë, as nuk të ka përbuzur. Dhe se bota e ardhshme është shumë më e mirë për ty se e para. E Zoti yt do të të jepë ty, e ti do të kënaqesh. A nuk të gjeti ty jetim, e Ai të bëri vend (të dha përkrahje). Dhe të gjeti të paudhëzuar e Ai të udhëzoi. Dhe të gjeti të varfër, e Ai të begatoi. Pra, mos e përul jetimin! As lypësin mos e përzë! E me të mirat që t’i dha Zoti yt, trego (udhëzo njerëz)!” (Ed-Duha:1-11)

Ndalu për një moment dhe medito mbi këto fjalë të Allahut të Madhërishëm dhe thirri mendjes e ndrysho pozitën tënde të keqe e behu i mirë. Allahu ta përkujton duke u betuar në paraditën dhe natën kur shtrinë errësirën. Të përkujton në begatitë , mirësitë , të urdhëron dhe të sygjeron e të sfidon mendjen dhe zemrën tënde. Këto fjalë të Allahut janë baza e meditimit dhe e rregullimit shoqëror dhe etik. E nuk ka dyshim se bota tjetër është më e mirë se kjo e para dhe ti dyshon në premtimin e Allahut tënd? Njëherë një dijetar i madh i tha një sunduesi: Kur e dinë se ekziston xhenneti dhe xhehenemi pse bëhesh i padrejt? Për ta fituar ahiretin livrimi ynë në dynja duhet të jetë i drejtë i sinqert dhe i pastërt. Njeriu duhet të bashkëveproj në raporte me njeriun , me Zotin dhe me krijesat tjera nëse dëshiron që fundi i tij të jetë i drejtë dhe i ndritshëm.

Thotë Allahu xh.sh. në Kuràn:” Shembulli i jetës së kësaj bote është si i një shiu që e kemi zbritur nga qielli, e me anën e të cilit gërshetohen bimët e tokës (mbijnë dhe shpeshtohen të gjitha llojet) prej nga hanë njerëzit e kafshët deri kur toka të ketë marrë stolinë e vet dhe të jetë zbukuruar (me bimë, pemë e behar), e banorët e saj të

82

mendojnë se janë të zotët e saj, e asaj i vjen urdhri Ynë, natën ose ditën, Ne e bëjmë atë (të mbjellat) të korrur sikurse të mos ekzistonte dje. Kështu Ne ua sqarojmë faktet njerëzve që mendojnë.”( Junus:24)

Muhammedi a.s. ka thënë:” Nëse dynjaja do të kishte vlerë tek Allahu sa krahu i një mushkonje nuk do ti jepte qafirit të pinte as edhe një gllënkë ujë.”112

Këtë tekst përfundojmë me thënien e Ali Ibën Ebi Talibit r.a. i cili thotë se kush i bën gjashtë gjëra e ka dëshiruar xhennetin dhe e ka refuzuar xhehenemin:1. E njohu Allahun dhe iu bind.2. E njohu shejtanin dhe e kundërshtoi.3. E njohu të vërtetën dhe e ndoqi.4. E njohu të kotën dhe u largua.5. E njohu dynjanë dhe e refuzoi.6. E njohu ahiretin dhe e kërkoi...113

13.Si të jetojmë me Kur`anin?

Për të arritur deri në përfundimin e rrugës në formën më të drejtë dhe pa devijime në rrugë , na duhen përveç shenjave në rrugë njëashtu edhe një kartë orientuese që na tregon detajisht dhe na përshkruan rrugën. Rrugët që çojnë kah caku përfundimtar janë të shumta , ato kanë karaktere , përmasa dhe realizime të ndryshme prej njëra-tjetrës. Njeriu është një mikrokozmos në këto orbita të pafundme të cilat mundet që ta ç`orientojnë mentalitetin dhe konceptin e tij të jetës dhe të vdekjes. Ai , pra njeriu , përballet me pengesa të njëpasnjëshme ,

112 Melhemet e Zemrës-2 , fq.191113 Shih: Melhemet e Zemrës-2 , fq.193

83

me manipulime dhe me forma të ndryshme të ndikimeve të jashtme që me secilën formë lobojnë tek ai që të arrijë në përmasën e tij të ricikluar të konstruksionit të jashtëm. Sipas Sejjid Kutubit ( Allahu na takoft me të në xhennet) shenja më e madhe në rrugë drejtë Krijuesit dhe jetës është fjala :”Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut dhe se Muhammedi a.s. është rob dhe i Dërguar i Allahut.” Po deri te këto shenja ne arritëm duke e gjetur Kurànin në jetën tonë. Prof.Sejjid Kutubi ( Allahu na takoft me të në xhennet) tha:” Sërish iu ktheva leximit të Kurànit , por jo në librat e tefsirit por në mus`haf. Përsëri e gjeta atë Kuràn të bukur dhe të dashur. I gjeta edhe figurat e mia të përmallshme e të dashura. Ato tani nuk janë të thjeshta siç ishin më parë. Edhe qëndrimi im ndaj tyre ka ndryshuar. Tani kthehem e i gjej synimet dhe qëllimet e tij , dhe e kuptoj se ato janë shembuj që shërbejnë e jo ngjarje që ndodhin. Megjithëate , mahnitja nga ai ende është e pranishme kurspe impresionimi nga ai pa nda vazhdon. Falëminderoj Allahun , Kurànin e kam gjetur.”114

Kuràni , fjalë e Allahut të Lartësuar e vulosur në miliona zemrat e besimtarëve anekënd globit , mahnitë të gjitha krijesat në rruzullin tokësor. Ai është libër që gjallëron dhe qorton , mëson dhe orienton qiejt e tokën kah caku final , rregullon dhe persekuton historinë e civilizimeve , mahnitë dhe tërhjekë! Po ne , si duhet të jetojmë me të? A`thua vallë duhet të dialogojmë me fëmijët tanë që kur të na pyesin : baba çka është ky libër? , ne ti përgjigjemi : biri im , ky libër është Kuràn që duhesh ta ngritësh lart dhe nuk guxon ta prekësh. Apo ndoshta duhet që fëmijët tanë dhe ne vet për çdo ditë të takohemi dhe të kuvendojmë me Kurànin duke i mësuar versetet , urtësitë e tyre , kuptimet , etj? Shoqëria jonë moderne e ndikuar prej teknologjisë dhe dinamizmit të shkallzueshëm të jetës e ka harruar veten dhe ka devijuar prej asaj burimores. Kjo shoqëri e cila dikur ishte aq e natyrshme dhe aq burimore tash ka ndrruar kahjen dhe po lëngon prej sëmundjeve të shumta të cilat janë paraqitur si pasojë e mëkateve tona.Në ujërat e shoqërisë moderne po hudhen mbeturina të llojllojshme të cilat mbeturina po e lidhin këtë shoqëri për grykën e tij si formë e zbukurimeve , argëtimeve dhe kalimit të kohës pa e vërejtur se në gjurmë nuk kemi lënë asnjë shenjë identifikuese për brezat e ardhshëm dhe krenarinë e tyre. Por , përveç krenarisë brezave të ardhshëm dhe neve na vynë puna , vullneti dhe koncepti i drejtë i jetës sonë. Si rezultat i këtyre dinamizmave dhe rrymave të ndryshme që u futën në jetën e brendshme të njeriut si mikrokozmos , njeriu filloi që të tkurret prej identitetit të vërtet , të pranoj zemra e tij gjithëçka përveç Allahut dhe Muhammedit a.s. Por , gjithë ky mund është i kotë sepse Allahu xh.sh. zemrat e njerëzve nuk i ka krijuar si deponi matrialesh dhe sendesh të pavlefshme e që zënë pjesë të rëndësishme të saj ., por atë e ka krijuar si katalizator vlerash dhe ndjeshmërish që është e vendosur në funksion të nënshtrimit të plotë ndaj Krijuesit të Botrave. Zemra zbutet prej dashurisë sonë ndaj Allahut dhe dashurisë së Allahut ndaj neve. Po si të arrijmë deri tek dashuria e Allahut , kur ne nga jeta jonë e kemi larguar fjalën e Tij , Kurànin? Ne nuk mund të hapërojmë drejtë rrugës së Krijuesit pa shenjat në rrugë dhe udhërrëfyesit tonë. Shenjat në rrugë dëshmojnë për ndryshimin tonë për të mirë , na japin shkas për të vepruar në konotacion pozitiv dhe na kreirojnë jetën tonë të thjeshtëzuar në komparacion me sfidat e jetës. Shenjat na ngjyrosin jetën dhe na reduktojnë idetë e stërngarkuara të shoqnisë. Udhërrëfyesit na mësojnë shenjat në rrugë dhe bashkëveprojnë me ne deri në cakun e fundit final. Udhërrëfyesit janë lexuesit të fjalëve të Allahut dhe sqaruesit e atyre fjalëve që Allahu ia ka mundësuar të kuptuarit e drejtë të fjalëve të Tij. Mësimi i kuptimeve të verseteve Kurànore ndërton baza të jetës së njerëzve

114 Ilustrimi artistik në Kuràn , Prof.Sejid Kutub , fq.11

84

në rruzullin tokësor. Por , në mësimin e verseteve Kurànore duhet ta përgadisim veten dhe ti kemi parasysh shumë gjëra. Më të rëndësishme sipas asaj çka kam kuptuar unë janë:

1. Sinqeriteti: Të mësosh dhe të lexosh fjalët e Allahut të Madhërishëm dhe të mos jesh i sinqert është një vdekje për së gjalli. Është vdekje nëse zburukojmë të lexuarit e fjalëve të Allahut , ndërsa ne të mos jemi të sinqert. Baza e fitores në këtë dynja dhe ahiret është sinqeriteti.2. Zemër të pastërt: Për të mësuar dhe jetuar me fjalët e Allahut duhet që zemrën tonë ta pastrojmë prej ndërhyrjeve të jashtme të panevojshme dhe shtesa të cilat na ngjyrosin zemrën me mëkate të shumta. Zemrën duhet që tìa nënshtrojmë Allahut të Lartësuar nëse dëshirojmë që të mësojmë fjalët e Tij. Muslimi tregon nga Ibën Umeri se i Dërguari i Allahut ka thënë:” Mbartësi i Kurànit është si bariu i deveve të lidhura , nëse i ruan dhe i kontrollon do tì mbajë , e nëse i harron e i lëshon do tì ikin. E nëse mbartësi i Kurànit e lexon atë ditë e natë , e mban mend , përndryshe do ta harrojë.”115 Por , esenciale për mbajtjen e fjalëve të Allahut përmendsh është zemra e pastërt dhe e nënshtruar Allahut xh.sh.3.Petku i Modestisë: Nëse sinqeriteti është fitorja në dynja dhe ahiret atëherë modestia është nëna e sinqeritetit e cila i mundëson lexuesit të fjalëve të Allahut të kuptojë më lehtë ato , ti pranoj në jetë dhe të realizoj urdhërat e Allahut në tokë. Petku i modestisë e zgjeron përhapjen e fjalëve të Allahut dhe mundësinë e kuptimit të drejtë të tyre. Njeriu i zhveshur prej mendjemadhësisë dhe i lidhur e i lëkundur me modestinë reflekton në shoqëri vlera të cilat shoqërisë i nevojiten për çdo çast.4. Morali i Lartë: Nëse nuk jemi të moralshëm është vështirë mbajta përmendsh e fjalëve të Allahut dhe është shumë më e vështirë kuptimi i tyre dhe jetësimi në jetë. Një popull që nuk ka moral është i vdekur , ndërsa ai që ka moral është i gjallë. Ai që nuk ka moral i pëlqen vetvetja , është vesvese , është mendjemadh dhe normalisht që mësimi i fjalëve të Allahut xh.sh. bëhet shumë më i vështirë. Kam kuptuar se në Kumanovë ka mbi 100 hoxhallar , a Kumanova ka vetëm dy xhami. Po mirë , sikur ato hoxhallar të ishin të sinqert , me zemër të pastërt , modest dhe të moralshëm , Kumanova a do të ishte në këtë gjendje si është?O Allah ti e di që unë të dua , të lutem ma shto dashurinë time ndaj Teje , sikur të mos të dua Ty atëherë pse duhet të jetoj? Mundësoja Ummetit Islam bashkimin , jetësimin e Kurànit dhe bashkëveprimin me Islamin. Amin!

14.Përballja me të keqen!!!

Përballja me të keqen është njëra prej urdhërave dhe punëve që një musliman duhet tì realizoj. E shohim të keqen , ndoshta edhe ne prej faktorëve të jashtëm ose të brendshëm infliltrohemi në të, ndërsa nuk veprojmë në ndalimin e saj. Në atë moment besimi ynë në Allahun xh.sh. bie në një gradë shumë të ulët dhe jeta jonë prej fatkeqësive do të kaloj në 115 Si të bashkëveprojmë me Kurànin Fisnik , Dr.Jusuf Kardavi , fq.142

85

fatkeqësi. E keqja është një dukuri e cila ndodh në rruzullin tokësor. Ajo nisi qysh me thyerjen e urdhërit të Allahut xh.sh. nga ana e Djallit të Mallkuar. Ai nuk i ra në sexhde Ademit a.s. për shkak të kryelartësisë dhe mendjemadhësisë së Tij , dhe kështu theu urdhërin e Allahut të Madhërishëm. Djalli u afatizua dhe u betua se deri në fund të ekzistencës së jetës do të bëjë çmos që të dëshmoj fjalët e Tij se ai është më me vlerë se Ademi a.s. e në këtë formë do i pengoj muslimanët prej adhurimit ndaj Allahut xh.sh.Në fillim Djalli ishte i vetëm , pa ndihmë të askujt dhe pa përkrahje të asnjë krijese në rruzullin tokësor. Por , sot ai ka me miliona njerëz si ushtar të tij në mesin e të cilëve edhe një numër të madh muslimanësh në rruzullin tokësor. E keqja vjen prej tij, Djallit të Mallkuar i cili në çdo sekond gjen e kërkon metoda dhe mënyra sesi ta realizoj në vend fjalën e tij thënë Allahut të Lartësuar. Po nuk ka dyshim se Allahu është Ai i cili e afatizoi Djallin deri në fund të ekzistencës së botës që të bëhet sprovë për besimtarët dhe dënim në dynja e ahiret për pabesimtarët. Nuk ka dyshim se jeta në këtë botë është shumë e shkurt dhe plot e përplot sprova. Sprovat janë nga më të ndryshmet të cilat e masin durimin dhe pulsin e besimtarit dhe në këtë formë i mundësojnë atij që të gaboj , të pendohet dhe të kërkoj falje te Allahu i Lartësuar. Nuk ka fije dyshimi se Ai është Falës dhe Mëshirues!Pra , çdoherë që thyejmë urdhërat e Allahut xh.sh. dhe Pejgamberit a.s. ne i përngjajmë Djallit të Mallkuar dhe infiltrohemi në ushtrinë dhe direktivat e tij , ndërsa kur realizojmë urdhërat e Allahut dhe pastrojmë zemrat dhe shpirtërat tanë nga çdo papastërti kalojmë në gradën e Engjujve të Zotit.Nëse thyejmë urdhërat e Zotit atëherë ne nuk meritojmë dashurinë e Tij , por ndëshkimin e Tij.

Allahu thotë në Kuràn:” Ruajuni nga e keqja (nga dënimi) që nuk i godet vetëm ata që bënë mizori prej jush, (por edhe të mirët), dhe ta dini se All-llahu është ndëshkues i rreptë.”( Kuràn: 8:25)

Jeta në këtë botë është e mbushur me mizori nga më të ndryshmet të cilat mizori po ngjallin frikë dhe brengë pa nevojë në zemrat e muslimanëve. A duhet që të bëhemi naiv ndaj të keqes , të rrijmë anash në adhurimin tonë dhe të bëhemi të padukshëm në këtë shoqëri të degjeneruar skajshmërisht. Apo ndoshta duhet që të përballemi me të keqen në të gjitha mënyrat dhe format e mundshme duke shpresuar një ditë në shpërblimin e Allahut të Lartësuar? Sigurisht që nëse do kuptonim drejtë dhe mirë ajetet kurànore gjendja jonë e mjerueshme nuk do të ishte e tillë. Në mesin e muslimanëve për përballjen me të keqen po mungon , besimi , entuziazmi , puna e vazhdueshme dhe sakrifica parime këto të vënduara nga reformatori musliman Hasan El Benna. Ne nuk duhet që ta trajtojmë të keqen si pjesë përbërëse të së mirës e cila si impotencë delë jashtë dhe kërkonë strehën e saj në një vrimë tjetër lakuese. E mira dhe e keqja nuk janë të njejta , për këtë dëshmon edhe ajeti kurànor ku thotë Allahu i Lartësuar:” Nuk është e barabartë e mira dhe e keqja. Andaj, (të keqen) ktheje në mënyrën më të mirë, se atëherë ai, me të cilin kishit njëfarë armiqësie, do të bëhet mik i afërt.” ( Kuràn: 41:34)

Atëherë pasiqë na urdhërohet që në formën më të mirë të veprojmë dhe me urtësi të ndalojmë nga e keqja , kush jemi ne ato që thërrasim dhe në emër të kujt kërkojmë ndryshimin në shoqëri? Përballja me të keqen kërkon entuziazëm , besim , punë të vazhdueshme dhe mbi të gjitha sakrificë. Kjo është filozofia e thirrjes islame në një fjali të vetme. Përballja jonë me të

86

keqen bie në frontin e davetit , aty ku matet : durimi , devotshmëria , modestia , sinqeriteti , dituria, shkathtësia...

Allahu dëshmoi në Kuràn se në tokë ka të këqij të cilët veprojnë ditë e natë në misionin e tyre. Ai tha në Kuràn:” Ne i shpërndajmë ata në grupe nëpër tokë; prej tyre ka të mirë, por edhe jo të tillë. Ne i provuam me të mira e me të këqija, në mënyrë që të tërhiqen nga e keqja.” ( Kuràn: 7:168)

Muhamed Mutevel Sharavi të keqen e definon si:” Ndërsa, sherri, në universin tonë, ka ardhur prej sjelljeve të vetë njeriut. Ai me të, po e shkatërron universin dhe jetën e vet. Ai është duke i shkatërruar ligjet, në emër të së “mirës”, ndërsa e vërteta është se ai është duke e shkatërruar botën. All-llahu xh.sh. na ka mundësuar shumë gjëra të dobishme dhe begati të shumta, por ja që, ne jemi duke i shkatërruar ato dhe po ia kundërvëmë qenies sonë njerëzore. Njeriu është duke vuajtur nga zgjedhjet e gabuara të tij. Kjo botë është e bollshme dhe e mjaftueshme për të gjitha krijesat që ka krijuar All-llahu, që prej Ademit a.s., e deri në Ditën e Fundit. Por, fatkeqësisht, egoizmi është duke u bërë shkatërruesi i çdo sendi. Kjo ka bërë që disa njerëz t’i shkatërrojnë të mirat e Zotit, në vend se t’ua jepnin atyre, që kanë nevojë urgjente për to.”116

Përgjithësimi i gjërave nga Shejhu është mjaft i vyeshëm për një kuptim pak më ndryshe të kësaj problematike. Ai në librin e tij detajisht flet në këto koncepte të cilat e kanë lidhur kokën e njeriut për muri.

Allahu tha në Kuràn:“Nga ju le të jetë grup që thërret në atë që është e dobishme, urdhëron për punë të mbara dhe ndalon nga e keqja. Të tillët janë ata të shpëtuarit.” ( Kuràn:3:104)

Ky urdhër i Allahut të Lartësuar duhet që në çdo sekond të jetës tonë ta realizojmë. Ku e di o vëlla e motër ndoshta ti je ai ose ajo që bën pjesë në fjalën e Allahut ... një grup..., ndoshta ti je ai i cili e ndryshon komplet rruzullin tokësor me punën që bën për hir të Tij. Ai tha në Kuràn:” All-llahu nuk e prish gjendjen e një populli (nuk ua largon të mirat) përderisa ata ta ndryshojnë veten e tyre. ( Kuràn: 13:11)

Islami është sistem jete. Por , fjalën sistem jete nuk duhet ta kuptojmë vetëm si teori të thjeshtë po duhet ta vëndojmë në praktikën tonë. Islami është edhe fe edhe politik , edhe ekonomi , edhe shtet , edhe edukim , edhe qortim... Prandaj vëlla e motër në Islam edhe aty ku je mundësh që të përballesh me të keqen e të thirrësh në të mirën. Se e keqja vjen edhe nga vetja jonë. Nuk ka dyshim se premtimi i Allahut për ato që përballen me të keqen është i drejtë dhe i vërtet.

Thotë Allahu në Kuràn: “Besimtarët dhe besimtaret janë të dashur për njëri-tjetrin, urdhërojnë për të mirë, e ndalojnë nga e keqja, e falin namazin dhe japin zeqatin, respektojnë All-llahun dhe të dërguarin e Tij. Të tillët do t’i mëshirojë All-llahu. All-llahu është ngadhënjyes, i urtë.”( Kuràn: 9:71)

116 shih: E mira dhe e keqja, Muhammed Mutevel-li el Sharavi, Prishtinë, 2005, fq.69

87

15. Pse nuk na pranohen duat???

A je ndalur ndonjëher të mendojsh me kokën tënde të thjesht dhe zemrën tënde të pastër, se pse nuk të pranohen duat? A`thua vallë ke bërë diçka jashtë rrugës së Tij që Zoti të mos tì pranoj duat ty? Duaja është kulminacioni i lidhjes dhe besimit të një besimtari në raport direkt me Zotin e tij. Ajo është gjeneza e botëkuptimit ideor dhe metafizik të krijesës së quajtur njeri. Përmes duas njerëzit i perceptojnë vlerat e vërteta, dhe njëashtu njeriu është në afri me Krijuesin e tij , aty ku perdeja nuk njeh vend. Duaja është elektriciteti i botrave që përçon konceptet dhe sfidat e jetës së njeriut në këtë glob. Sikur të mos ekzistonte ajo, sigurt edhe ekzistenca e njeriut nuk do të kishte kuptim në këtë dynja. Duaja ia rritë vlerën njeriut karshi krijesave tjera. Ajo tregon se njeriu mund të gaboj, ka logjikë, ka vetëdije, është mëkëmbës i Zotit mbi tokë. Po si e tillë, ajo mund të luaj edhe rrolin ndërveprues që glorifikon sakrificën e njeriut për momentin ose egon. Allahu i Madhnueshëm në shumë vende në Kuràn e përmendi lavdinë dhe rëndësinë e duas për njeriun. Njeriu veçon njësimin e Allahut në zemrën e tij mu përmes duas. Sikur të mos veçonte sigurt që do të jetonte i humbur në këtë dynja dhe i humbur do të ishte përgjithmonë edhe në ahiret. Nuk ka dyshim se Allahu është Falës, Mëshirues, pranues i Pendimit! Ai falë të gjitha mëkatet, përveç mëkatit më të madh në rruzullin tokësor, përshkrimi shok Allahut xh.sh.

Ai thotë në Kuràn:”46:5. Kush është më i humbur se ai që pos All-llahut lut diç që nuk i përgjigjet atij deri në kijamet, pse ata (që luten) janë gafilë ndaj lutjes së tyre.”

Lutjes sonë drejtuar Allahut nuk duhet që tì bashkojmë edhe ndonjë krijesë ose objekt e send që ne duhet të shpresojmë tek ai send, krijes, ose objekt për ndihmë dhe ta barazojmë me fuqinë dhe lartmadhërinë e Allahut xh.sh.Lutjes sonë nëse i bashkangjesim edhe dikënd tjetër përveç Allahut Fuqiplotë normal që ajo lutje ose dua nuk ka asnjë teori që të na pranohet. Ekuilibri i botës i vënduar nga ana e Allahut të Plotëfuqishëm nuk mundet që të çèkuilibrohet nga distanca dhe mendimi i njerëzve se ekziston edhe një fuqi tjetër në këtë botë të njejtë me fuqinë e Zotit. Por, normal ky mendim dhe ky distancim i krijesave të Zotit në kundërshtim me urdhëresat e Tij ( Allahut Fuqiplotë), është vetëm në dëm të tyre dhe të askujt tjetër. E dëmi i shprehur në veten e tyre është më i dhimbshur dhe me pasoja marramendëse edhe për tërë shoqërinë. Zinxhiri i lidhjes së njeriut me njeriun dhe krijesat tjera në rruzullin tokësor është aq i gjatë sa edhe efektet e mospranimit të duas tonë ndikojnë dhe reflektojnë direkt mbi ardhmërinë dhe dihotominë e krijesave tjera. Ky zinxhir nuk kërkon shkëputje prej këtij karavani të gjatë dhe të mundimshëm, karavan në të cilin kalon besimtari i denjë me thirrjen në rrugën e Zotit. Sikur të shkëputej dikush prej këtij zinxhiri do të ndjente veten larg rrugës së shpresës dhe sakrificës për hir të Lartmadhërisë së Tij, Allahut të Plotëfuqishëm. Shpresa dhe sakrifica të ndara njëra prej tjetrës si dy pole të kundërta, por në një vend të vënduara si eklips i gjenezës së njerëzve, duhet që të gjenerojnë thirrjen e njeriut në kthim në esencën e jetës.

88

Allahu thotë në Kuràn:” 29:65. (Idhujtarët e dinë për All-llahun pse) Kur hipin ata në anije (u këputet lidhja me tokën dhe frikësohen) i luten sinqerisht All-llahut, e kur i shpëton ata (dhe dalin) në tokë, qe, po ata të njëjtit i lusin idhujt!”

Edhe pse idhujtar dhe të humbur në besimin dhe rrugën e tyre ata kanë frikë prej dikujt që është në qiell dhe që zotëron gjithëçka që syri arrinë dhe nuk arrinë ta perceptojë. Por, një rrugë e këtillë e gabuar nga ana e tyre sjellë vetëm dëm në shoqërinë njerëzore dhe ky dëm rritë efektet negative në shoqëri. Përshkrimi i idhujtarëve në këtë formë të cilët mund për një çast të vetëm si rezultat i frikës të kenë edhe sinqeritet në to, na hap horizontet e perceptimit dhe thellimit në burimet e defekteve në shoqërinë tonë moderne. Edhe pse kjo shoqëri për ardhmërinë nuk do të jetë moderne, por ndoshta do quhet klasike ose edhe me ndonjë emër që përfaqëson të kaluarën. Ne kemi plotë idhujtar në mesin tonë, edhe pse janë të deklaruar me emër se janë musliman dhe për çdo ditë vijnë në xhami e falin bile së paku një namaz në ditë në xhami. Ato i luten Zotit, por këndej idhull e kanë bërë dashurinë, karrierën, famën, femrën, familjen, ideologjinë.... Duas tonë duhet që ti bashkangjesim edhe mbështetjen e plotë në Allahun e Plotëfuqishëm, nëse nuk kemi mbështetje në Të atëherë nuk do të arrinim në asnjë efekt nga duaja jonë e bërë. Asaj duhet që tìa bashkojmë kontinuitetin dhe punën, përgaditjen e sakrificën. Nëse njërën prej këtyre elementeve e largojmë dhe abstrahojmë prej divergjencave të konsolidimit të vetes sonë karshi Allahut xh.sh. do të ishim si kafshët që jetojnë në këtë botë, kryejnë misionin e tyre, i janë të nënshtruara Allahut dhe atyre që Allahu ia nënshtroi këto kafshë, por mbi vete nuk kanë asnjëfarë përgjegjësie, sundimi, e logjike.Në vazhdim do të mundohemi shkurtimisht tì sjellim disa shkaqe se pse nuk na pranohen duat. Këto shkaqe që po ju përcjellim nuk janë të kualifikuara dhe mund të jenë edhe jo të sakta. Ne shpresojmë që tìa qëllojmë diagnozifikimit të këtij problemi:Pse nuk na pranohen duat???

Shkaku i parë - Mos Sinqeriteti

Ne shpesh bëjmë dua! Bile disa dua i përsërisim disa herë në ditë edhe atë jashta namazit, sepse kemi nevojë për to. Sikur të mos ishin duat ne do të shkëputeshim tërësisht prej esencës së Islamit dhe vetëdijes se jemi krijesa të Zotit e robër të Tij. Por, sa jemi të sinqert në atë që ne i lutemi Allahut xh.sh.? Me këtë dua të theksojë mangësitë tona e të bërit dua mbi baza të josinqeritetit. Këndej bëjmë dua për vëllezërit tanë e motrat tona, i themi se kemi bërë këtë dua për ty, në fakt ne ose kemi bërë tjetër dua, ose edhe nuk kemi bërë fare dua. E shpresojmë që duat tona të ndryshme prej asaj që ja kemi thënë vëllaut e motrës tonë do të na pranohen dhe bile i ngjallim shpresë vëllezërve tanë dhe motrave tona, në këtë formë ne krijojmë një distancë largësie midis vetes tonë dhe pranimit të duas nga ana e Allahut Fuqiplotë.

Shkaku i dytë - Mbështjetja në tjetërkend përveç Zotit

Tha Ai në Kuràn:” 6:41. Jo, vetëm Atij (All-llahut) do t’i luteshi, e nëse do Ai, ju heq atë për çka i luteni, e do t’i harronit ata (zota) që ia shoqëronit.”

Njerëzit të cilët kanë mbështetje në tjetërkënd përveç Zotit në fakt ato janë dështakët më të mëdhenjë në këtë botë dhe të humbur përgjithmonë në ahiret. Kam pasur eksperienca të ndryshme me disa koleg të mi në fakultet të cilët kanë dhënë shumë provime si rezultat i

89

duave të tyre e jo mësimit, ndërsa mbasi kanë marrë notat kanë thënë, kjo gjë është se kam mësuar, jo se Zoti më ka ndihmuar. Tash nuk dua të justifikojë paaftësinë e studentave dhe mbështetjen e tyre vetëm në dua, por edhe nuk mund të pranojë një logjikë të atillë pa bazë të cilën logjikë na e kanë servuar një pjesë e madhe e studentave, por edhe e njerëzve të cilët derisa kanë hallë dhe kërkojnë që të kryejnë ndonjë punë të rëndësishme në jetën e tyre në vete i luten Zotit edhe pse këtë gjë se pranojnë karshi njerëzve, ndërsa kur dalin prej problemeve dhe halleve menjëherë i kthehen rrugës së kryelartësisë duke mohuar ndihmën e dhënë nga ana e Allahut Fuqiplotë. Njerëzit gjithmonë duhet të kenë mbështetje Zotin, nëse dëshirojnë që të arrijnë sukses në këtë botë dhe në ahiret. Normal për punët që kërkohet përgaditje do të përgaditemi, por mbështetje nuk do e kemi veten tonë , ose përgaditjen tonë në një sferë ose segment të caktuar të jetës, por mbështetje duhet ta kemi përgjithmonë Zotin, nëse dëshirojmë që të na pranohen duat.

Shkaku i tretë - Dëshpërimi nga mos përgjigja e shpejtë e duas

Ebu Hurerje r.a. transmeton se i Dërguari i Allahut ka thënë:” Secilit prej jush do t`i jepet përgjigja për aq kohë sa nuk është nxituar duke thënë:” Bëra dua”, por nuk mora përgjigje për të.”117

Urtësia e Zotit qëndron këtu, Ai nuk na përgjigjet menjëherë në secilën dua tonën, kështu matë durimin tonë dhe sakrificën në zgjidhjen e një problemi tonë. Kjo gjë është parametër për mbështetjen tonë të fuqishme në Zotin e Madhnueshëm dhe vizion për ardhmërinë tonë si misionar të Allahut në tokë. Sot, ne ndoshta kemi arritur shumë suksese në jetë jo si rezultat i mundit tonë të cilin padyshim Allahu nuk e humb, por e shpërblen, po këto rezultate janë si pasojë e duave të bërë të prindërve tanë, misionarëve që kanë shkel mbi këto troje, ose edhe nënave të tyre të cilat kanë pasur dert thirrjen islame dhe ummetin islam.

Thotë Allahu në Kur`an:” 40:50. Ata u thonë: “A nuk u patën arrdhur juve të dërguar tuaj me argumente të qarta?” Ata përgjigjen: “Po (na kanë ardhur)!”. “E pra, (u thotë roja) lutuni ju vetë, po lutja e jobesimtarëve është asgjë!”

D.t.th rruzullin tokësor në histori e kanë vizituar personalitete të cilët personalitete kanë thirrur në monoteizmin islam. Ato kanë ardhur me argumente të qarta dhe kanë ftuar njerëzimin prej errësirave të shumta në dritën e vetme. Ata kanë qenë të tillë që kanë bërë dua shumë dhe vazhdimisht pandërprerë për çështje të rëndësishme për njerëzimin dhe ummetin islam. Sikur të dëshpëroheshim nga mos përgjigja e shpejtë e duas atëherë edhe ekzistimi jonë në këtë botë nuk do të kishte kuptim. A nuk ishte Nuhu a.s. ai i cili iu lutë shumë Allahut xh.sh. për sukses në thirrjen e tij, ndërsa dijmë se sa ka pasur sukses ai në thirrjen e tij.... Nuk ka dyshim se Nuhu a.s. kishte mbështetje të fuqishme në Allahun dhe ai shpresonte se një ditë do të pranohen duat e tij, e kemi argumente plotë që me ardhjen e të Dërguarit të Fundit Resulullahit a.s. disa nga duat e Nuhut a.s. u pranuan tërësisht. Nuhu a.s. e llogariti veten dhe ishte pjesë e zinxhirit të të Dërguarve të Zotit në këtë njerëzi.

Shkaku i katërt – Mos kryerja e adhurimeve ndaj Allahut xh.sh.

117 Shih: Sëmundja dhe Ilaçi, Ibën Kajjim El- Xhevzi, Tiranë , 2006 , fq.15

90

Allahu tha në Kuràn: “17:78. Fale namazin kur zbret (nga zeniti) dielli, e deri në errësirën e natës dhe duke bërë lutjen (namazin) e agimit. Vërtet, lutja e agimit është e përcjellur.”

Namazi është njëra prej shtyllave të fesë. Ajo e dallon besimtarin prej jobesimtarit. Ditën e Llogarisë Resulullahi a.s. do i njoh besimtarët përmes shenjave të ujit që kanë kapërcyer në trupin e tij duke marrë abdes. Abdesi është çelësi i namazit. Namazi është vetëm njëra prej adhurimeve të shumta për të cilat obligohet muslimani për tì kryer. Nëse i neglizhon ose nuk i kryen ato, atëherë çfarë kuptimi do të kishte jeta e tij në këtë botë që vetëm emri i tij i ka ngelur nga tradita islame? Po nëse e kryejmë namazin dhe nuk e japim zekatin atëherë nuk e kemi të kompletuar besimin tonë. Nëse i kryejmë të gjitha këto, por dyshojmë në kadanë dhe kaderin e Zotit, në xhennetin dhe xhehenemin e Tij, atëherë ne kemi probleme serioze me besimin tonë në Allahun Fuqiplotë. Lutja jonë do të ishte e kotë dhe e pavlefshme nëse kësaj nuk ia bashkojmë kryerjen e adhurimeve ndaj Krijuesit të botrave.

Shkaku i pestë – Mendjemadhësia

Njëra prej veseve më të këqija e cila iu është paraqitur krijesës së quajtur njeri është edhe mendjemadhësia me të gjitha degët e saj. Djalli u bë djall mu si rezultat i vetëpëlqimit dhe mendjemadhësisë së tij. Allahu nuk ia pranon duat të varfurit mendjemadh. Kështu njëherë na patë mësuar Resulullahi a.s. Mendjemadhësia e cila është e përhapur në të gjitha shtresat e shoqërisë është njëri prej shkaktarëve kryesor ose kyç në mospranimin e duas sonë nga ana e Allahu Fuqiplotë. Ne nuk duhet që të jemi krenar mbi tokë dhe ta llogarisim veten Sundues. Sunduesi i botrave është Allahu Fuqiplotë. Ne jemi robërit e tij. Kur ta kuptojmë këtë gjë nuk do të ishim mendjemëdhenjë dhe mësiguri se të gjitha duat tona të bëra Allahut Fuqiplotë do të na pranoheshin.

Ka edhe një numër të madh shkaqesh që çojnë drejtë mospranimit të duas sonë bërë Allahut Fuqiplotë, por ne do të ndalemi këtu duke shpresuar në shpërblimin e Allahut Fuqiplotë.

Thotë Ai në Kuràn:” 10:10. Lutja e tyre aty është: “I lartë je o All-llah!”, e përshëndetja e tyre është: “Selam!” dhe lutja e fundit e tyre: “Falënderimi i qoftë All-llahut, Zotit të botëve!”

16. Me gjuhën e zemrave!!!

...Po u ndalëm me kohën dhe filluam që të numërojmë kah e djathta ditët, orët, minutat, sekondat, pjesët e sekondave se si na kalojnë nëpër probleme të njëpasnjëshme në vorbullën e jetës sikur të ishim pjesë të një moaziku të pafundëm. Nga ky mozaik do të dilnim fitimtar nëse do të kishim parasysh një element mjaft të rëndësishëm të funksionimit të drejtë dhe

91

pacipë të sistemit të vlerave! Ndoshta, edhe do të humbisnim kohën si gjënë më me vlerë në sistemin e vlerave duke menduar dhe u munduar të perceptojmë se çfarë fshehet në këtë mikrokozmos që e bën të famshëm rrjedhën e tij.Kurioziteti i këtillë i pamundshëm për të pamundurën e orienton njeriun drejtë një rruge e cila në lartësi e shtyn që të marrë frymë thellë e të mendohet e stërngarkohet me oksigjen të nevojshëm. Nuk e di, por mundet me qenë e vërtet faza e kërkimit të begatisë dhe ëndrrës vetjake në syrrealizmin e vonshëm të këtij gjeni pa fund. Eh, më mirë të themi se edhe gjuha Profetike e mbështjellur me këtë vlerë ëndërron që të arrij në kulmin e këtij lapidari pa kulm. Në fillim ishte fjala, ajo mrekullia e madhe e zbritur mbi gjoksin e të vërtetës së Muhammedit a.s. E bartur prej dërguesit fisnik Xhibrilit a.s. nëpër shumë qiej, e vulosur nëpër kohë dhe e përcjellur deri tek botrat deri në Ditën e Mbrame nga ana e tullës së fundit të ndërtesës Pejgamberi. Mund edhe të më akuzoni, por kjo gjë është e vërtet! Me ju dhënë rasti të më rrahni e mbysni, ndoshta do ta bënit një gjë të këtillë. Po si ishte karakteri i tij fisnik prej fisnikërie? Ai ishte Kur`an që ecë!- Kështu tha nëna e nënave Ajsha r.a. Po cilën gjuhë njihte? Atë të shpalljes, të vërtetës. Me çka fliste? Me gjuhën e zemrave!Nëse nuk e keni ditur nëna e gjuhëve në botë dhe njëra prej gjuhëve më të vjetra është gjuha e zemrave. Ajo i sqaron në thelb gjërat dhe në esencë paraqitet si reprezent mjaft aktiv i kërkesës së pafundme të qenies njeri për të demontruar një pjesë dhe komplet realitetin. Me këtë gjuhë fliste edhe Isa a.s., edhe Musa a.s., edhe Ademi a.s. edhe Nuhu a.s. Këtë gjuhë njihte edhe Muhammedi a.s., edhe Jahja a.s. edhe Ismaili a.s., edhe Jakubi a.s. edhe Jusufi a.s.Por, kjo gjuhë nuk është erosi si e kuptojnë filozofët e çmendur, e as nuk është tradhtia në dashuri si e përshkruajnë romansierët. Nuk është gjuhë e dhimbjes për antivlera, e as gjuhë e shpërthimit prej binareve të Arsyes. Njeriu si krijesë e krijuar prej Zotit është bartës i emanetit të Tij në tokë dhe qëllimi i tij është thirrje në të vërteten. Për këtë profesori Amër Halid tha:” Nuk mund të jetë Zoti, fjala e Tij, premtimet e Tij, Xhenneti, profetët.... të vërtetë, thjesht që ti të hash, të pish, të martohesh, lindësh dhe në fund të vdesësh. O njeri, qëllimi dhe mesazhi për të cilin je krijuar është të përhapësh të vërtetën në tokë.”118 Përmes gjuhës së zemrave nuk duhet të shprehim dhe të bëjmë mizori e as që të lindim fatkeqësi plus njerëzve në rruzullin tokësor. Ky rruzull ka nevojë për përmirësuesit e saj vazhdimisht dhe për këtë gjë duhet të ujitet me gjuhën e zemrave, me besimin në zemra, me diturinë të mbjellur në kokë e të rrënjosur në zemra dhe me përçimin e mesazhit nga zemrat. Sepse po jetuam në mizori ne nuk do të ishim në gjendje ti njohim vlerat e as ti perceptojmë ato si vlera të atilla që i vyjnë botrave.Saadi Shirazi ka thënë:” E lig`e mizorit të keqen ma mori,/ Jo, bota nuk humbi, por humbi mizori./ Po qe se mbi popull sundove si shtypës,/ Nga mbret i fuqishëm gremisesh në lypësh/”119

Gjuha e mizorëve është mizoria e tyre të cilën e përdorin ndaj botrave dhe ndaj njerëzve. Njeriu ndjen përgjegjësinë e tij prej brenda për të realizuar urdhërat e Zotit. Por, nëse atë përgjegjësi nuk e ndjen atëherë ai përgjithmonë do të jetoj i korruptuar dhe në një udhëkryq e pastaj shumë të vështirë do e ketë kalimin prej këtij udhëkryqi në rrugën e vërtet dhe kahjen e duhur. Nëse nuk besojmë Allahun, nuk pajisemi me dituri dhe nuk e mësojmë gjuhën e zemrave atëherë e kemi shumë të vështirë të realizojmë urdhërat e Allahut në tokë. Ka thënë Imam Maliku r.a.:” Nëse pajisesh me dije fikhu dhe nuk pajisesh me cilësi sufizmi atëherë shumë lehtë korruptohesh, ndërsa nëse pajisesh me cilësi sufizmi dhe nuk posedon dije fikhu

118 Me emrin Tënd jetojmë, Amër Halid, Shkup,2007,fq.165119 Gjylistani dhe bostani, Saadi Shirazi, Tiranë, fq.177

92

atëherë shumë lehtë shkatërrohesh.” E zemrave më së miri i drejtohen mesazhet që bartin qetësi dhe urtësi të Allahut. Nuk ka dyshim se me të përmendurit e emrave të Allahut zemrat qetësohen dhe stabilizohen. Po ky qetësim dhe stabilizim ka nevojë edhe për përçim të mesazhit hyjnor nëpër ato rrethe ku është vështirë të përçohet ky mesazh. Bartja e këtij mesazhi nuk bëhet nga e thëna në të ndëgjuar, por nga zemra në zemër, ndonjëherë njeriu edhe pa thënë asnjë fjalë kryen rrolin e përçimit të mesazhit hyjnor nëpër zemra. Kjo gjuhë të cilën filozofët shumë vështirë e kuptojnë është gjuhë e ndjenjave të zemrave. Ndonjëherë nuk kemi sy, por rrugën e jetës e dijmë më mirë se të gjithë ata që kanë sy. Allahu xh.sh. i inspiroi njerëzit e shpellës që 309 vite të strehohen në shpellë-errësirë, duke u larguar prej fitneve dhe përzierjes së dritës me errësirën. Njera prej simbolikave të shumta të shpellës dhe errësirës në shpellë është edhe ndijimi dhe praktikimi i gjuhës së zemrave. Gjuhë e cila po mungon shumë në mesin e bartësve të këtij mesazhi hyjnor, gjuhë pa të cilën do të jemi të dobët dhe nuk do të kemi mundësi ta realizojmë përçimin e këtij mesazhi.... E me gjuhën e zemrave një ditë iu drejtova zemrave dhe i thash:Bindjuni Zotit, Krijuesit të GJITHËSISË...

17. Rinia islame, gjenerator i shoqërisë!

1.

Nëse do të kishim patur fatin të jetonim një shekull para këtij si pjesë e shoqërisë njerëzore, mesiguri se do të ndikoheshim bukur shumë prej modeleve dhe sakrificave të shumta të cilat, modele dhe sakrifica rinia i përballonte dhe i përbinte. Rinia e kapluar midis ateizmit dhe matrializmit, e rrethuar me dukuri çrrënjosëse të moralit devijonte veten dhe komplet shoqërinë njerëzore. Atë botë, në skenë dolën revolucionarët e mëdhenjë që kishin synim ndryshimin e kësaj gjendje të mjerueshme të shoqërisë njerëzore prej skëterrave të dynjasë në lulëzimin e saj! Ekziston një hadith i Resulullahit s.a.v.s. se Allahu në çdo njëqind vjetësh dërgon ka një reformator të shoqërisë. I tillë ishte edhe Hasan el Benna, ylli i thirrësve musliman dhe modeli i përplasjes me të keqen dhe thirrjen në të mirën. Kjo shoqëri e cila duheshte të ripërtihej në atë botë, sfidonte dhe gjeneronte frikën e miliarda njerëzve në rruzullin tokësor. Gjeneratat e vjetra ishin të molepsura dhe të shkelura nga dora e thellë dhe gjakatare e imperializmit. Dija shekullore e cila vlonte e mbuluar nën pluhurin import të perëndimit, ishte kalbur dhe e shëndërruar në një leckë për t`i fshirë hundët e historisë. Përmes laicizimit të dijes u arritë edhe fashitja dhe analfabetizmi i shpikësve të dijeve. Në një situatë të këtillë të turbullt ishte e vështirë që shoqëria njerëzore ta njoh veten dhe kahjet e saj të drejta. Ishte po i njejti Perëndim i cili importoi opiumin në Kinë,

93

ndërsa në Egjipt e vendet islame importoi me të madhe injorancën dhe mjetet për zhdukjen masive të moralit. Teknika dhe teknologjia janë pjesë e zhvillimit të shoqërisë njerëzore të cilat i ndihmuan dhe i dëmtuan mjaft unitetin e muslimanëve në rruzullin tokësor. Askush nuk mohon vlerat e këtij zhvillimi, por përmes tij arriti që të nënshtrohet një gjigand i madh i dijes dhe i vlerave të larta civilizuese të cilat shekuj me rradhë e rilindën komplet rruzullin tokësor. Doli në skenë ideja e “Vëllezërve Musliman”, të cilët nga burimi i tyre kryesor Kuràni dhe Suneti u munduan që ta rikthejnë lavdinë e humbur të muslimanëve. Këtij karavani të thirrësave musliman iu përgjigjën rinia e cila në shekullin tonë që po jetojmë njihet me emrin rinia islame. Metodat e thirrjes në të vërtetën dhe zhdukjen e të pavërtetës nga faqja e dheut kjo vëllazëri i shpiki e i perfeksionoi aq shumë, saqë sot komplet rruzulli tokësor frymon në kahjen jo aq të egër ateiste. Rezultatet ishin të dukshme, përderisa jipej mundi për to! Përderisa synohej që të arrihet deri tek bindja në Allahun dhe thirrja e njerëzve e rinisë në veçanti në këtë bindje, padyshim që rezultatet ishin të kapshme dhe të mundshme.Njerëzit kanë shembullin e tyre të jetës dhe model e statisfaksion. E vetmja gjë që duhej të rikthehej ishte modeli islam i jetesës tek kjo rini e cila kishte ngelur pa asnjë rrugë.Dijetari i famshëm musliman Abdurrahman ibn Xhevzi rreth modelit e shembulltyrës thekson:” Cdo gjë që Allahu i Lartësuar e ka krijuar në dynja është shembëlltyra e Botës tjetër dhe çdo gjë që ndodh në dynja është shembëlltyra e asaj që do të ndodhë në Botën tjetër.”(Gjuetia e meditimeve, Tiranë, 2007, fq.72)Ky shembull është një rast praktik i përngjasimit të gjërave të cilat në esencë nuk janë të njejta, por ngjasimi ose marrja shembull e mësim prej tyre është mjaft praktike për ndryshimin e gjendjes së të riut. I riu kalon në trans prej mjeteve destruktive në shoqëri. Ky trans, ose metamorfozë, e turbullon mendjen e tij dhe e bënë jo imune karshi destruktiviteteve të panumërta të shoqërisë njerëzore. Kur zemra e tij është e ujitur me besim të palëkundur në Allahun, dhe kur mendja e gjuha e tij e shqipton në pandalim emrin e Tij(Allahut), do të jetë e pamundur që kërkesave të djallit të mallkuar tìu përgjigjet kjo zemër, mendje e gjuhë!

2.

Faza e dytë, ndoshta më e rëndësishmja e gjenerimit me shoqërinë njerëzore është sakrifica dhe përballja me këto sakrifica nga ana e rinisë. Nëse e kuptojmë sakrificën si element të domosdoshmërisë islame, atëherë detyrimisht duhet të pajisemi me cilësinë e durimit dhe urtësisë. Përderisa nuk kemi durim, dhe urtësi në thirrjen tonë, sakrifica do të ishte e barazvlefshme me zero. Por, premtimi i Allahut është i vërtet! Ai me të vërtet i do ata që mbajnë drejtësinë, durimtarët, dhe sakrifikuesit në rrugën e Tij. Rinia islame ka kohën të cilën duhet ta planifikojë sakt për të realizuar këtë synim të madhërishëm. Kjo rini duhet që tì rendisë në sirtarin e mendjes së tij gjërat prioritare dhe ato sekondare të cilat mund tì realizojë brenda afatit të caktuar, të cilin afat vet ajo e vëndon. Shoqëria njerëzore ndryshon dhe zhvillohet në suaza të kësaj sakrifice dhe të këtij durimi të kësaj rinie. Forca që e posedon rinia islame, nuk mundet që ta thyej kush nga mendimet dhe veprimet e këqija. Njohja me të vërtetën është kërkesa e pashmangshme e shpirtit e cila kërkes del në shesh vetëm në saje të thirrjes që i bën kësaj kërkese rinia islame. Deri tek njohja ose zbulesa e shpirtit të pastër vie si rezultat i këtij mësimi dhe kësaj thirrje që drejton rinia islame në zemrat e njerëzve të ndryshëm. Po, është e vërtet që Allahu i kontrollon dhe i dikton zemrat e njerëzve në rruzullin tokësor e jo njerëzit. Por, mesazhi hyjnor nuk mund që të depërtoj në

94

zemër nëse nuk delë nga zemra. Ky është një ligj i pandryshueshëm i cili kaplon çdo fazë të shoqërisë njerëzore. Të gjithë njerëzit janë të lirë dhe të pastër, por mbi to hudhet pluhur e ide që e bëjnë të papastër dhe të varur për gjëra që shpirti nuk i do.Prof.Sejid Kutubi thekson:” Islami posaçërisht ka shpallur lirinë e plotë mendore ndaj studimit të botës matriale, ligjeve të saja, energjisë dhe forcës. Mendjes gjithmonë i ishte rruga e hapur të mendojë dhe të shpikë në mënyrë sa më të lirë, duke hulumtuar gjithësinë e gjërë në të cilën njeriu vepron si mëkëmbës i Zotit.”(Islami fe e ardhmërisë, Shkup, 2000, fq.67)Përderisa ekziston kjo liri e mendjes dhe e studimit të botës matriale nga ana e Islamit, njerëzit nuk duhet që t`i frikësohen atij, pra Islamit. Përkundrazi kjo rini duhet që ta njoftoj mendjen dhe zemrat e njerëzve se Islami është i këtillë! Shpirti i tyre lëngon prej sëmundjeve të mosbesimit dhe zhdukjes së vlerave të larta të cilat e ngrisin lartë qenien e tij. Rinia islame i drejtohet po atij njeriu me një zemër të atillë. E deri te ndryshimi vijmë me ndihmën e Allahut të Lartësuar.

18.Më jep dritë o Zot!

Njeriu që është në kërkim të rehatisë dhe kënaqësisë së brendshme, gjenë forma dhe mënyra të tij se si të arrijë deri tek këto kënaqësi dhe rehati të cilat janë të papërshkrueshme dhe të cilat tejkalojnë mentalitetin e shpirtit të tij. Përderisa kalojnë në një fazë të këtillë, këto ndjenja duhet që të tubohen në zemrën e njeriut që është një mbledhës i këndshëm dhe një yvertirë e bindjeve tona të jetuara dhe të theksuara karshi laramanisë së jetës së tij. Ai gjithmonë ka nevojë që të gjejë rrugën e cila i ndricon qiejt e mendjes dhe zemrës së tij. Ai asnjëherë nuk guxon që të jetojë në suazat e emancipimit dogmatik dhe të harrojë dashurinë e Allahut të Plotëfuqishëm. E kur njeriu harron dashurinë e Allahut, ai hudhet në botën e hutimit dhe mangësisë së kësaj mëshire dhe dashurie Hyjnore. Kalon jetën e tij në trans dhe zhdukë të gjitha vlerat e shpirtit të tij përmes harxhimit të këtyre ndjenjave në këtë rrugë e cila është pambarim. Jeta e tij harxhohet sikur oksigjeni në një ambient të papastër ose edhe në masë të shfrytëzimit të saj. Ajo ka nevojë për njeriun që të bindet dhe të bind të tjerët se rruga e shpëtimit është e vetmja ajo që na urdhnon Allahu dhe jo tjetërkush pos Tij. Përderisa ne gjejmë dhe kërkojmë shpëtimin në disa kahe ose drejtime tjera të cilat janë në kundërshtim me komplet njerëzimin, përderisa ne jetojmë në suazat e ideologjisë së frikës dhe jo të bindjes, ne domosdo që do të jemi vokabular të zhytur thellë në oqeanet e degjenerimit.Ibn Abasi r.a. transmeton se Pejgamberi s.a.v.s. pasi kishte dëgjuar ezanin, kishte dalë për në namaz duke thënë:” O Zoti im, më jep dritë në zemrën time, më jep dritë në gjuhën time, më jep dritë në të dëgjuarit tim, në të parët e mi, më jep dritë nga para dhe nga prapa, o Zoti im, më jep dritë.”( Arti i dhikrit dhe i lutjeve të Pejgamberit të fundit, Muhamed Gazali, Shkup, 2008, fq.39)

95

Më i dashuri në mesin e krijesave, njeriu i cili ishte dhe është i mbrojtur prej cdo mëkati, ai nuk ishte jofalëminderues, por kishte nevojë që të kërkojë prej Zotit të tij dhe aspak të mos turpërohet prej kërkimit. Kërko o njeri prej Atij që është në qiell, që ka krijuar botët dhe që të ka mundësuar ti të frymosh dhe jetosh jetën tënde të lirë. Kërko prej Zotit të Plotëfuqishëm se padyshim Ai është plotësuesi dhe realizuesi i premtimeve. Parashtrojmë pyetjen e thjeshtë për cfarë drite kishte nevojë Resulullahi s.a.v.s., kur e dimë të gjithë se ai është i dërguar i Zotit që ka ardhur për të ftuar njerëzimin prej errësirave të shumta në dritën e vetme.Në vazhdim do të vështrojmë në pika të shkurtëra këtë hadith të Resulullahit s.a.v.s:a) O Zoti im më jep dritë në zemrën time... Kështu tha në fillim të hadithit të tij Resulullahi s.a.v.s Njeriu duhet të ketë një zemër të pastër e cila pranon vetëm pastërtinë dhe duhet të jetë e ndricuar me besim. Nuk ka dyshim se imani ose besimi është dritë ose nur për zemrat e njerëzve të cilët e pranojnë atë. Sipas koncensusit të dijetarëve musliman vendi i imanit të njeriut është në zemër dhe prej aty reflekton edhe në pjesët tjera të trupit të tij. Nëse ne kujdesemi që të kemi një zemer me nurin e Allahut ose dritën e Tij, atëherë do të kemi një trup dhe shpirt me këtë nur ose dritë. Përderisa ne nuk kujdesemi fare për zemrën tonë dhe e lëmë që ta pushtojë djalli i mallkuar përmes metodave të ndryshme sic janë muzika, filmi e arti i degjeneruar, atëherë ne do të kemi një zemër e cila është e fshehur në errësira të shumta dhe padyshim edhe jeta jonë e përditshme do të jetë një jetë e mbuluar në suaza të celulave të lëvizjeve të djallit të mallkuar.b) Më jep dritë në gjuhën time... Gjuha jonë duhet të jetë e pastërt dhe gjithmonë duhet të përkujdeset që prej saj të dalë vetëm pastër dhe jo cfarëdollojë ndytësire që nxjerr gjuha e njerëzve të caktuar. Përmes gjuhës ne duhet që të thërrasim njerëzit në dritën e Allahut dhe jo ti largojmë prej kësaj drite, sepse nëse i largojmë atëherë përmes gjuhës tonë nuk flasim ne po flet djalli i mallkuar. Shkak i shumë përcarjeve dhe i trazirave të mëdha në rruzullin tokësor ka qenë mosfrenimi i gjuhës së disa njerëzve të caktuar. Njerëzit shumë lehtë gabojnë përmes fjalëve të tepërta që nxjerrin prej gjuhës së tyre, edhe harrojnë që të përmendin Allahun mu në ato momente kur duhet më së shumti të përmendet Ai. Gjuha është bërë shkak i bashkimit të zemrave në rrugën e Allahut, prandaj kjo gjuhë ka dritën e Allahut xh.sh. Njerëzit të cilët flasin me gjuhën e zemrave e që janë të mbuluara këto zemra me dritën e Allahut, padyshim se korrjet ose rezultatet do të jenë shumë të dobishme për tërë shoqërinë njerëzore.c) Më jep dritë në të dëgjuarit e mi... Veshi i njerëzve të sinqert që besojnë Allahun xh.sh. nuk guxon që të dëgjojë thashethëme dhe që të dëgjojë zëra coroditës të filmave pornografik, e të muzikës coroditëse. Ne kërkojmë që të dëgjuarit tonë të jetë i stolisur dhe i mbrojtur me dritën e Allahut dhe nuk kërkojmë që të lihet në stuhitë e kohës e kështu me të më lehtë të arrijë deri tek synimet e veta djalli i mallkuar. Ne duhet që të dëgjuarit tonë ta orientojmë drejtë hallallit, drejtë muzikës së lejuar, drejtë fjalës së Allahut, drejtë dëgjimit të ndonjë këshille që na mëson se si të përmirësohemi dhe të nxisim të tjerët të përmirësohen. E asesi të dëgjuarit tonë nuk guxojmë që tia lëshojmë frerët dhe të na ngecë jeta jonë në mes corodisë dhe habisë së ndryshimit për të mirë.d) Më jep dritë në të parët e mi.... E cka duhet të shikojë syri jonë përvec asaj të cilën e ka lejuar Allahu xh.sh. që të shikohet? Sa ne jemi të kujdesshëm që sytë tanë të shohin vetëm të lejuarën dhe të mirën e asesi të ndaluarën dhe atë që na con në prishje të moralit tonë dhe të moralit të shoqërisë njerëzore? Të parët tonë duhet të stoliset me dritën e Allahut që gjithmonë ne duhet të shohim me atë dritë gjërat dhe në atë frymë edhe ti perceptojmë. Nuk guxojmë që të dalim jashtë kësaj drite e cila është jetë për jetën e shpirtit tonë. Syri është djepi ose mjeti më i rrezikshëm përmes të cilit arrihet në rrugën e gabuar. Nëse ruajmë sytë e

96

shpirtit, trupit dhe zemrës, ne padyshim do të kemi një jetë të ndershme dhe tamam islame ashtu sic kërkon Allahu i Plotëfuqishëm nga ne.dh) Më jep dritë nga para dhe nga prapa... Resulullahi s.a.v.s. kërkoi prej Allahut xh.sh. këtë gjë, pasiqë djalli i mallkuar ishte betuar se do ti bëjë dëme dhe sulme të ndryshme njeriut nga para dhe nga prapa. Sulmet e djallit të mallkuar janë nga më të ndryshmet dhe më të cuditshmet të cilat njeriu nuk mund ti paramendojë. Por, njeriu duhet gjithmonë të jetë i kujdesshëm dhe të mos ecë në errësirën të cilën ia servon djalli i mallkuar, por të kërkojë dritën e Allahut prej para dhe nga prapa. Kur njerëzit bien në kurthat e djallit të mallkuar, atëherë ata zhgënjehen nga jeta e kësaj bote ose edhe kërkojnë që përgjithmonë të jetojnë në këtë botë duke e harruar përhershmërinë në Ahiret. Por, ata që kërkojnë ndricimin e Allahut, do të jetojnë të lumtur edhe në këtë botë, por edhe në përhershmëri.e) O Zot, më jep dritë... Drita e Allahut në kohë errësirash të djallit është më e rëndësishme se ajri të cilin e thithim dhe se uji të cilin e pijmë. Njeriu gjithmonë ka nevojë për dritën e Allahut pasiqë gjithmonë rrezikohet prej errësirave në të cilat fton djalli i mallkuar. Besimtarët e dijnë shumë mirë se nuk mund që të fitojnë xhennetet e Allahut xh.sh. pa u sprovuar në këtë botë. Prandaj, po këto besimtar kanë nevojë që të kërkojnë vazhdimisht dritën e Allahut e që të jetojnë jetën e tyre në këtë dritë e jo në këto errësira që janë dukshëm kurtha të djallit të mallkuar. Fitorja e besimtarëve është afër! Agimi i këtij gjumi njëshekullor po troket në dyert tona. O Zot na mundëso që të jemi pjesëmarrës në agimin e këtij gjumi. Amin!

19.Na bëjë të parë, o Zot

Kjo lutje duhet të jetë e sinqert dhe e pranishme në mesin e të gjithë muslimanëve të rruzullit tokësor. Nuk guxon asnjë musliman të ketë synime të ulëta në jetën e tij, ose edhe të dëshpërohet prej stuhive të cilat mundohen ta lëkundin prej vendi njeriun i cili lëkundet lehtë. Por, besimtari i sinqert që beson Allahun dhe të Dërguarit e Tij, ai nuk lëkundet lehtë prej asnjë stuhie, por ne nuk jemi të shurdhër e të mos i dëgjojmë tentime e djallit të mallkuar për ta lëkundur vazhdimisht këtë besimtar prej vendit dhe ta rikthejë në rrugën e tij të shëmtuar. Normalisht vetëm lutja e besimtarëve për suksesin në këtë botë dhe në botën tjetër nuk mjafton. Por, edhe puna pa lutjen tonë drejtuar Allahut nuk është e vlefshme dhe ka një destinim të dështimit të saj në arritjen e urtësisë pse kryhet ajo punë. Duhet që të lidhen ngusht puna, imani dhe njeriu nëse dëshirojmë që të realizojmë përfitime të shumëfishta në këtë botë, por edhe shpërblime të mëdha në Amshueshmëri. Besimtari është njeri i vogël në kuptimin e modestisë, thjeshtësisë dhe barazisë me vëllezërit e tij musliman, por ai ka vizione dhe qëllime të mëdha në këtë jetë. Nuk guxon asnjë i ri të jetojë pa vizione dhe që të mos punojë ditë e natë për ato vizione të cilat janë në dobi të tij personale, të ummetit musliman dhe edhe të popujve tjerë që nuk janë musliman. Të gjithë janë të vetëdijshëm se vizionet e besimtarit musliman nuk kanë qenë, nuk janë dhe asnjëherë nuk do të jenë kundër popujve tjerë që nuk janë musliman në formën e dëmtimit dhe zhdukjes së tyre nga faqja e dheut. Synime të këtilla kanë pasur popujt tjerë ndaj muslimanëve dhe asnjëherë muslimanët ndaj popujve tjerë. Islami në parim është paqe dhe qetësi midis shpirtit dhe trupit të njeriut, midis ndjenjave të tij dhe ndjenjave të njerëzve tjerë në rruzullin tokësor. Islami mëson njeriun që të vlerësojë qeniet njerëzore dhe që aspak të mos frikësohet prej jetës me njerëzit tjerë. Veçimi ose murgëria e panevojshme është e ndaluar sipas të gjitha koncepteve islame. Njeriu ka

97

nevojë që ta çlirojë shpirtin e tij prej cytjeve dhe dyndjeve të ndryshme që i ndodhin atij dhe njerëzve tjerë përreth, por ai ka nevojë që edhe platformën e ndjenjave të tij ta orientojë drejtë realizimit të bashkëjetesës edhe pse si mision jete ka gjithmonë shikimin në horizonte të thella. Ka njerëz të cilët frikësohen të jetojnë me horizonte të thella, për shkak të punës dhe angazhimit që kërkohet, ka të tjerë të cilët dyshojnë me zemër në këtë rrugë e cila është e gjatë dhe jo edhe e lehtë. Në mesin e tyre ka edhe të tillë të cilët dobësitë dhe mangësitë e tyre i shfrytëzojnë dhe i menjanojnë prej jetës së tyre dhe në këtë formë veprojnë deri në realizimin e synimeve të tyre në këtë jetë. Gjatë rrugës së realizimit të këtij misioni ose qëllimeve fisnike, mesiguri se besimtari do të gjejnë sprovat e ndryshme dhe ai nuk do e ketë të lehtë realizimin e këtij misioni. A harruat o bartës të emanetit porositë të cilat ia tha Llukmani i urtë birit të vet? I keni të përshkruara në Kur’anin Famëlartë ku njëra prej tyre është: “O djali im, fale namazin, urdhëro për punë të mira, e ndalo nga të këqijat, përballo me durim çdo gjë që të godet, vërtet, këto janë nga çështjet më të preferuara. “( Kur’an,31:17)Pra, misioni i besimtarit në këtë botë qenka që të fale namazin, të thërras në punë të mira, të ndalojë nga të këqijat dhe të përballojë me durim të gjitha ato sprova përmes të cilave ai goditet. Ky mision kaq i shenjtë në zemrën dhe mendjen e besimtarit musliman duhet të jetë një shembull edhe për shumë popuj tjerë se si duhet të jetojnë jetën e tyre në këtë botë. Nëse i ndjekim hapat të cilat na i përshkruan Llukmani i urtë përmes porosive të tij drejtuar të birit të vet, ne mesiguri se do të përfitonim shumë në realizimin e një bote më të bukur, më të pastër dhe më të mirë. Të gjithë popujt e rruzullit tokësor kanë synime për një botë më të mirë dhe më të pastër, prandaj duhet të ndjekin këto hapa të cilat janë të përshkruara në Librin e Shenjtë. Është interesante përshkrimi i kësaj porosie në Librin e Shenjtë. Llukmani i urtë djalit të vet i tha, urdhëro në të mirën, ndalo nga të këqijat dhe bën durim, pyetemi logjikisht pse nuk i tha bë durim në rastin e urdhërimit në të mirën? Filozofia e komplet thirrjes islame është në ndalimin nga e keqja, mesazhi, urtësia dhe forma e plasimit të këtij mesazhi nuk është e lehtë. Për të ndaluar nga e keqja, njeriu duhet që të jetë i përkushtuar maksimalisht në këtë rrugë e cila rrugë kërkon sakrificë. Misioni i besimtarit musliman nuk përfundon me urdhërimin për punë të mira, pasiqë fjala pa vepër është e dënueshme sipas ligjeve islame. Po edhe ligjet e zemrës e dënojnë ashpër fjalën e cila nuk e ka veprën krah. Ky mision fillon me urdhërimin në punë të mira dhe arrinë zenitin e saj me ndalimin nga punët e këqija. Te ndalimi nga punët e këqija besimtari musliman hyn në fushëbetejën e djallit të mallkuar dhe djalli i mallkuar përdor tërë arsenalin e tij për ta penguar besimtarin musliman drejtë realizimit të këtij synimi. Të gjithë Lajmëtarët Fisnik të Zotit sprovat e thirrjes së tyre i kishin në momentin kur duhej që ti ndalonin njerëzit nga të këqijat.Ka thënë Pejgamberi s.a.v.s.:” O Zot, na i shto të mirat dhe mos na i lër mangut, na ngre e mos na përul, na bëj të jemi të parë e mos lejo të tjerët të jenë para nesh, dhe na bëj të jemi të kënaqur dhe Ti të jesh i kënaqur.” ( Arti i dhikrit dhe i lutjeve të Pejgamberit të Fundit, Muhamed Gazali, Shkup,2008, fq.132)Njeriu fisnik përmes kësaj duaje na dëshmon se sa ishte i lidhur ai me Allahun e Madhëruar dhe se sa ai ishte i kujdesshëm në përkujtimin dhe kërkimin e mirësive nga Allahu i Plotëfuqishëm. Njeriu fisnik, i cili ishte i dërguar për tërë botërat, nga qiejt e zemrës së tij i drejtohej Zotit të botëve për ummetin islam, çështjen e pranimit të veprës të bërë nga ai dhe nga besimtarët tjerë. Ai ishte i strehuar nën hijen e nënhijshme të Allahut të Lartësuar, por megjithëate edhe ai kishte nevojë për përkëdheljen e gjuhës së tij përmes të përmendurit të emrit të Zotit. Në këtë dua të Pishtarit Ndriçues shihet platforma dhe vizioni i secilit besimtar

98

në rruzullin tokësor. Nuk guxon besimtari musliman që asnjë ditë të jetës së tij ta kalojë pa një plan dhe platformë e cila do të shërbente në realizimin e asaj pjese të duas së Pejgamberit të Fundit, që Zoti të na bëjë të parë dhe jo të tjerët të jenë para nesh. Kjo xhelozi e lejuar e cila nxitë njerëzit e popujt në garimin drejtë të realizuarit të veprave të mira në të gjitha segmentet e jetës, shprehet shumë ëmbël nga goja e Melhemeve të zemrave të besimtarëve anekënd rruzullit tokësor.Ka thënë Allahu i Lartësuar në Kur’anin Famëlartë:” Dhe mos shtrembëro fytyrën tënde prej njerëzve, mos ec nëpër tokë kryelartë, se All-llahu nuk e do asnjë mendjemadh e që shumë lavdërohet.”( Kur’an,31:18)Besimtari zemërgjërë nuk guxon që ta shtrembërojë fytyrën e tij prej njerëzve, sepse nuk i takon atij që të shtrembërojë fytyrën e tij me njerëzit tjerë. Ai nuk guxon që asnjë moment të jetës së tij ta kalojë i larguar prej shoqërisë, i padashur dhe i përjashtuar për shkak të mendjemadhësisë dhe lavdërimit të tij. Sot fatkeqësisht kemi shumë besimtar musliman që këto tre vese i kanë të mbjellura sikur të mos e kishin lexuar asnjëherë në jetën e tyre këtë urdhër të Allahut të Madhërishëm. Zemra e njeriut pranon vetëm të butën, të bukurën dhe të logjikshmen, e asesi arrogancen, të keqen dhe të dyftyrshmen. Njeriu mund të jetë i përjashtuar prej shoqërisë, por ai obligohet që të bëjë durim në raste të këtilla. Ky durim është i kushtëzuar me atë se përjashtimi i tij prej shoqërisë të jetë se ky ka dashur që të ndalojë njerëzit nga e keqja dhe të urdhërojë në punët e mira. Durimi është jetë për njerëzit, sikur të mos ekzistonte në vokabularin dhe në jetën tonë mesiguri se shoqëritë njerëzore do të ç’rregulloheshin dhe nuk do të kishte efekt jeta e njeriut në këtë botë. Është art dhe urtësi e njeriut që të urdhërojë njerëzit në punë të mira, të ndalojë nga të këqijat e të mos dëshpërohet për sprovat dhe mundimet që ia bëjnë atij, por ti gëzohet premtimit të Allahut të Madhërishëm.Mos harroni o vëllezër dhe motra të zemrës sime, ne nuk guxojmë të jemi pas popujve të civilizuar në dije, shkencë, kulturë dhe veprimtari jetësore. Se xhenneti fitohet përmes veprimtarisë sonë në dynja.

20.Miku i mirë dhe ai dyftyrësh ( në shenjë falëminderimi për Zejni Mazllamin)

Pejgamberi s.a.v.s na mëson që të duam njerëzit me masë dhe të urrejmë me masë. Pasiqë ka mundësi që atë që e duam me masë një ditë të na bëhet armik, ndërsa atë që e urrejmë me masë një ditë ti kthehet udhës së Zotit dhe të bëhet një mik i mirë e i dashur për zemrat tona. Zemrat më të mira janë ato që iu janë nënshtruar Allahut xh.sh. dhe që ndjekin rrugën e Tij. Ndërsa zemrat hipokrite nuk kanë vend në Pafundësitë e Allahut xh.sh. e as që do të kenë mundësi të jenë pjesë e shpërblimeve të pafundme të Tij. Islami na mëson modestinë, thjeshtësinë, dashurinë, rrespektin. Ai, pra Islami na mëson se përmes përshëndetjes me selam zbuten zemrat e besimtarëve, shtohet dashuria dhe jeta e kësaj lidhje të sinqert do të jetë deri në Amshueshmëri. Në ditët tona janë shtuar urrejtja, xhelozia, smira dhe përçarja në mesin e muslimanëve në përgjithësi e në mesin e muslimanëve shqiptar në veçanti. Për gjëra shumë të vogla ne dyshojmë në njëri-tjetrin, sulmojmë me fjalë dhe përbuzim vlerat e vëllezërve dhe motrave tona. Përbuzim vëllezërit tanë në mospraninë e tyre, por edhe në praninë e tyre duke

99

i përqeshur dhe luajtur me vlerat dhe dinjitetin e tyre. Aspak nuk mendojmë se në këtë formë ne vetëmse shtojmë urat e urrejtjes dhe smirës e kësaj nuk i thonë dashuri e as Islam. Muhammedi s.a.v.s i drejtohej njerëzve me gjuhën të cilën ata e kuptonin, ndërsa ne sot pasuesit e tij, jo që i drejtohemi njerëzve në gjuhën të cilën ata e kuptojnë, por edhe i përbuzim e i nënçmojmë njerëzit në gjuhën në të cilën ne duam. Fatkeqësisht veprime të këtilla gjejmë edhe prej një grupi të madh hoxhallarësh të cilët aspak nuk pendohen pse i prekin xhemmatin e tyre në ndjenja dhe emocione. Ndërsa kur janë në pyetje vlerat e tyre, dëgjimi i ligjëratave të tyre, detyrimisht ne duhet që të pajtohemi me to dhe nuk kemi të drejtë që të mos marrim pjesë në ligjëratat e tyre, të bisedojmë ndërmjet veti e të bëjmë gjëra të cilat rrisin mosdashurinë midis xhemmatit dhe hoxhallarëve.Të gjithë ne kemi probleme të sferave ndërnjerëzore dhe asnjëri ndër nesh nuk mundet të thotë se nuk ka asnjë problem me vëllezërit e tij musliman. Por, nuk është esenca të bërja e problemeve edhe pse gjithmonë synohet që të ndryshohet pozita e muslimanëve për të mirë dhe t`iu iket problemeve sa më shumë. Esenca e gjërave dhe urtësia e sjelljes së muslimanëve qëndron tek kërkimi falje ndaj vëllaut ose motrës. Në këtë segment shihet shoku ose miku i mirë dhe ai dyftyrësh ose hipokrit. Hipokriti gëzohet në fatkeqësinë tënde dhe ai në ato momentet e fatkeqësisë tënde mundohet që gjithmonë ta ngushtoje rrethin dhe fytin tënd duke uluruar përmes gjesteve dhe metodave të ndryshme perverse që si përkasin një njeriu musliman e të ndershëm. Sot rrethet e muslimanëve fatkeqësisht janë mbushur me njerëz të këtillë të cilët mundohen që vetëm të të shfrytëzojnë, të të lajkatojnë dhe në fund që të gëzohen me fatkeqësitë të cilat të ndodhin gjatë jetës tënde. Ata tërë ditën e natën mendojnë se si të bëjnë gjëra përmes së cilave arrijnë lëndimin e ndjenjave tua dhe aspak nuk i shkon ndër mend kërkimi i faljes për ato gjëra që ti shkaktojnë. Hipokritët shfrytëzojnë të gjitha rastet e mundshme për të të shkaktuar dëme dhe aspak nuk brengosen se veprojnë në këtë rrugë. Ata nëse shohin ndonjë gabim ose veprim të gabuar tëndin menjëherë në formë të “ulemasë” të japin nasihate dhe vaze për përmirësimin tënd prej atyre gabimeve. Bile ka prej atyre hipokritëve në shoqërinë tonë të cilët nuk të vlerësojnë aspak dijen dhe mundin e tënd shkencor, por përmes rrugëve çoroditëse ta mohojnë dhe përbuzin këtë mund. Është fatkeqësi kjo gjë, jo se i ndodhë njerëzve, pasiqë është realitet, por fatkeqësia qëndron mu aty se këto veprime dhe gjëra bëhen nga njerëz të cilët shkojnë në xhami, lexojnë libra fetarë, bile disa prej tyre edhe kanë të kryer studime islame. Allahu ndryshoft gjendjen tonë në të mirë, pasiqë të gjithë ne jemi gabimtar, por më të mirët prej gabimtarëve janë ata të cilët pendohen.Edhe pse shoqëria jonë është e mbuluar dhe e mbushur me hipokrizi dhe njerëz të cilët bëjnë hipokrizi, prap se prap në mesin e tyre ka njerëz të cilët e duan Allahun xh.sh. dhe Pejgamberin s.a.v.s. dhe nuk kanë asnjë qime në mjekrrën e tyre. Ata përhapin selamin ndërmjet atyre që i njohin dhe atyre që si njohin e aspak nuk brengosen e nuk e fshehin kokën e tyre prej identitetit të tyre të pastër musliman.Në lidhje me selamin Kusejjir Azza ka thënë:” Azza të përshëndeti me selam dhe shkoi, Pra, përshëndete edhe ti atë, oj deve, Ashtu siç ajo të përshëndeti ty, Ku të ishte fati që përshëndetja të më drejtohej mua, E unë ta falënderoj,Përshëndetja nuk iu është drejtuar devesë, por ty, o njeri!”(Dy urat e dashurisë, Aid el-Karni, Shkup,2008, fq.43)Shembujtë e mirë prej të cilëve mund të marrin të gjithë mësim është mirë që të tregon dhe të shpërndahen sa më shumë ndër njerëz. Pasiqë të gjithë kemi nevojë për dashurinë vëllazërore,

100

ngrohjen dhe afërsinë shpirtërore. Ne flasim dhe shkruajmë për dashurinë dhe unitetin ndërmjet vëllezërve musliman, por shumë pak e praktikojmë dhe e ndiejmë atë në rrethet tona. Janë raste të rralla që ndodhin në mesin tonë dashuri të vërteta vëllazërore. Gjestet e vogla i afrojnë zemrat përjetësisht dhe nuk i largojnë. Gjestet e vogla thyejnë barrierat, xhelozinë, smirën, mendjemadhësinë dhe të gjitha dukuritë që i nxitë dhe i stimulon djalli i mallkuar.Në një prej ditëve të mia në qytetin e studentit miku im më dha dhuratën më të bukur që kam marrur ndonjëherë në jetën time. Nëse e vlerësojmë nga aspekti ekonomik ose matrial ajo dhurat kushtonte 5 cent ndoshta edhe më pak. Por, vlera e saj nuk harrohet asnjëherë në jetën time dhe gjithmonë do të jetë një shtytës për të vepruar drejtë afërsisë dhe dashurisë midis vëllezërve dhe motrave muslimane. Ajo dhuratë ishte një mirënjohje në të cilën shkruante:” Për ndihmën morale që ma keni dhënë në momentet më të vështira. Kjo mirënjohje i jepet: Hamdi Nuhiju-t. I lutem Allahut të Madhërishëm që t`ju mundësojë vazhdimin e misionit tuaj të shenjtë. Me respekt: Nga Studenti: Zejni Mazllami.”Do të ishin të tepërta fjalët për ta përshkruar këtë “copë letre”! Allahu na shtoftë dashurinë midis vëllezërve musliman. Amin!

p/s... Zejni Mazllami është nga fshati Gurgunicë i Tetovës, studion në Fakultetin e Historisë në Univerzitetin Shtetëror të Tetovës ku momentalisht në indexin e tij gjendet vetëm një 9 në mesin e të gjitha dhjetave.

101

MORALI

102

1. Me ardhjen e Muhammedit a.s.

.... Habitesh , por është e vërtet! Hmmm, si i mekur dhimbsej jetimi dhe varrosej femra e gjallë në shoqërinë e trembur dhe të frikësuar nga vetja. Fitreja , natyra e pastërt humbi dhe u bë shkrumb e hi nën gjurmët e historisë së njerëzimit. Bota rënkonte duke shfryrë mllef dhe e mbushur me idhuj të një pas njëshëm. Gjakatarët që vranë të Dërguarit e Zotit kishin ngulitur rruzullin tokësor në duartë e fëlliqta të fajdes.. O Zot si mund të kishte qenë njerëzimi i tillë , a`thua vallë duhej edhe Ti të harrohej dhe njerëzit të moliseshin e të veniteshin në putat e drunjtë dhe të argjiltë të ndërtuar me duart e njeriut mëkatar??? Si mundej që njeriu t`ia ktheje shpinën Zotit të tij dhe ta imagjinoj atë Zotin si të barabartë me putin që e ndërtoi me duartë e tij?! Ah , sa thellë u shtrinë intrigat e Shejtanit , sa i uritur u bë xhehennemi për këto shpirtëra plot faj... ... Është e vërtet o shpirt i etur kjo që po ta them! Arabët njihnin All-llahun , dinin për Pejgamberët , por në fakt u bënë idhujtar! O Zot sa errësirë mbretëroi në atë ujëvarë qeniesh të gjalla që dikur.... dikur lundronin mbi oqeanet e meditimit në një Zot. Dhe erdhi momenti kur bota e mbuluar nga kjo errësirë nuk mund të duronte më , kur gjallesat rënkonin , dheu filloi që të hedhë ndytësirë në mesnatën e errët të yvertirës blu. Moment që ndryshoi mileniumet , moment që historinë e njerëzimit e përshkruan nga fillimi e deri në fund... Tik-taket e apokalipsës së popullit të Nuhut , Hudit , Lutit , Shuajbit , Ejubit , Musait , Isait , veçse kishin trokitur në dyert e njerëzimit duke vizatuar një jetë të tërë sakrificash , thirrjesh , obligimesh. Ky vargë i gjërë Profetësh kishin një qëllim në jetën e tyre: Nxjerrjen e njerëzimit nga errësirat në dritë , nga adhurimi i idhujve , në adhurimin e All-llahut , nga soditja në fatkeqësitë në meditimin e krijesave. E Muhammedi a.s. me urdhër të All-llahut xh.sh. shpalosi qartas misionin e tij duke thirrur :

” O njerëz, adhurojeni Zotin tuaj, i cili ju krijoi juve edhe ata që ishin para jush ashtu që të jeni të devotshëm (të shpëtuar).”( Bekare:21)

Me ardhjen e Muhammedit a.s. populli i armiqësuar arab dhe i ndarë në fise , i poshtëruar skajshmërisht dhe i nënçmuar filloi që ta fisnikërojë veten dhe të bëhet përçues i fisnikërimit të këtij civilizimi të madh në komplet rruzullin tokësor. Nga ato çastet magjepëse dhe frymëzuese kur arabët ishin jashtë Islamit dhe vonë u kyçën në Islam , njëri prej sahabëve të njohur Rebi` ibën Amiri i shndërruar në një misionar musliman kujton dhe thotë:” All-llahu na dërgoi që të nxjerrim ata që dëshirojnë nga adhurimi i njerëzve në adhurimin e All-llahut , nga ngushtësia e kësaj bote në gjërësinë e saj , nga padrejtësia e religjioneve në drejtësinë e Islamit.”120 A e kujton o njeri këtë çastë madhështor të këtij sahabiu të ndershëm? Cka e bëri këtë kaq madhështor dhe kaq të sigurt në misionin e tij , si u shëndërrua nga një njeri i poshtëruar në një njeri me qëllim , mision , synim që ta nxjerrë njerëzimin nga errësirat në dritë? Sa vlen jeta jonë sot kur motrat tona , nënat tona , vajzat tona për çdo ditë përballen me sfidat e teknologjisë dhe krimit të organizuar? E vëllezërit tanë në Etiopi vdesin për çdo ditë nga varfëria e rrugëve të Ballkanit shohim për çdo ditë musliman që kanë humbur qëllimin e tyre në këtë jetë , misionin e lartë dhe fisnik për të cilin erdhi edhe Muhammedi a.s. Si është e mundur o Zot që sot në rrethet e muslimanëve të kemi narkoman , alkoolistë dhe

120 Nevoja e Njerëzimit për mesazhin e Muhammedit a.s. , Përktheu: Nehat Ismaili , Shkup 2007 , fq.8

103

kundërshtues të flaktë të urdhërit Tënd? Si është e mundur që vlimi i analfabetizmit të jetë aq i madh në mesin e muslimanëve të këtij shekulli , ndërsa urdhëri i parë që i zbriti Muhammedit a.s. nga ana e All-llahut xh.sh. ishte:

” Lexo me emrin e Zotit tënd, i cili krijoi (çdo gjë).” ( Alek:1)

E prap premtimi i All-llahut është i vërtet. Ai shpërblen ato që gabojnë dhe pendohen , shpërblen edhe ato që bëjnë një punë sa grima e atomit , ndërsa e vlefshme sa qiejtë dhe toka , mëshiron krijesat , sepse Ai është Mëshirues , është i Drejtë... Po si mund tì dinim të gjitha këto sikur Zoti të mos shpaloste urdhërat e tij përmes melekut Xhibril Muhammedit a.s.? E sot gjithë ato etiketime i bëhen muslimanëve , o Zot , ngushtësia e zemrave është shëndërruar në simbiozë gjenezash ku çdo ideologji mundohet ta sulmoje Islamin si fe intolerante , si fe e dhunës , fe e prapambetur e njerëzve miop. Jo , jo ne nuk habitemi nga deklarime të këtilla , sepse kohërat ndryshojnë , njerëzit ndryshojnë , ndërsa fjalët janë të njejta , por habitemi dhe merakosemi kur ndëgjojmë musliman të prirur në këtë rrugë. A nuk ke ndëgjuar o vëlla se Muhammedi a.s. para 14 shekujsh ka thënë: “ Ai i cili ka mbytur një rezident jomusliman , nuk do të shijoj aromën e Xhennetit , ndërkaq aroma e tij vërehet nga një distancë udhëtimi dyzet vitesh” ( Transmeton Buhariu). E tash ku mbeten akuzat tua për dhunë , intolerancë etj? O Zot na ruaj prej asaj dite kur do pyetemi se cila është feja jonë neve të na mbyllet goja dhe të mos kemi mundësi të japim përgjigje. Të kesh mëshirë o vëlla për gruan tënde , për nënën tënde dhe mos u frikëso tìa japësh të drejtën , kijë mëshirë edhe për njerëzit tjerë , për kafshët , për të gjitha krijesat që ekzistojnë në këtë botë. Shembull e ke më të lartin ndërmjet banorëve të tokës dhe të qiellit Muhammedin a.s. ku tha :” Kini frikë All-llahun për këto kafshë të panjohura , hipini në mënyrë të drejtë dhe jepni të hanë mirë.” ( Transmeton Ebu Davudi) E ne u bëmë të pamëshirshëm me nënat tona , në vend që tìa lehtësojmë ne i bërtasim dhe ià rëndojmë barrën dhe brengat... O Zot në çfarë gjendje ka rënë ummeti i Muhammedit a.s. që të mos mundet ta njoh veten.. E profeti Muhammed ishte i dhembshur edhe për kafshët , për bimët , për shtazët. Fetyllah Gylen thotë në librin e tij: “ Po , nga kuadri i mëshirës së tij as milingonat nuk janë përjashtuar. Këta njerëz që nuk shkilnin as milingonat , a mund tì bënin keq kujt? Jo , ishte e pamundur që tì bënin keq kujt me dashje a me të ditur! Cdo vdekje e çekuilibruar do ta prishte ekuilibrin ekologjik dhe do të nxirrte në shesh një defekt të vështirë për ta përshkruar.”121 A mundin që çerpiqtë e identitetit të rrudhoseshin me këtë pamje dehëse e cila flijon jetërat drejtë pafundësisë së Besimit? Apo ndoshta idhëtia dhe indinjata e thellë e devocionit kishte humbur kuptimin te krijesa e quajtur njeri? ... U ndala për një çastë me meditimin tim! Kthej kokën në të djatht dhe shikoj bilbilat me zërin e tyre të magjikshëm të cilët na ftonin në vallen e engjujve në gjithësi. A nuk tha Profeti Muhammed a.s. në një hadith të tij duke krahasuar njerëzit me mineralet se : “ Njerëzit u ngjajnë krejt mineraleve të arit e të argjendit. Të dobishmit në kohën e injorancës , pasi të hyjnë në Islam e ta përvetësojnë atë , mbeten prapë më të dobishmit.”122 Mineralet që dëshmojnë forcën , integritetin , njerëzoren , magjiken , fuqinë ekonomike , krenarinë e popujve , mineralet të cilat e sfidojnë mendjen e njeriut dhe janë të përhapura aq shumë nëpër gjurmët e teknologjisë dhe studimit të kaosit , ishin një vokabular i përditshëm i më të ndritshmit Profetit Muhammed. Dhe periudhë pas

121 shih: Dritë e Pashuar , Fetyllah Gylen , Tiranë 2004, fq.417122 Vepra e lartëcekur, fq.373

104

periudhe , konsolidim pas konsolidimi , lindën shkëndijat e para të ummetit islam. Periudha e fshehtë e thirrjes kishte filluar të ndryshoj pamjen e saj , tashmë represionet , pengesat dhe frika ishte shtuar. Të dhunshmit vazhduan dhunën e tyre ndaj pafajësisë muslimane. I vetmi faj që kishin ishte fjala : Nuk ka Zot tjetër përveç All-llahut dhe se Muhammedi a.s. është rob dhe i dërguar i Tij... E si mund të duroheshin torturat në prani të Krijuesit të botrave , ty dyshon se Ai sheh çdo gjë dhe len robin e tij skajshmërisht në këtë udhëkryq? Erdhi urdhëri i shpërnguljes! Lotët rrjedhnin rrëke si ferman i shpirtit të mjerë. Fletëzat e belbëzuara kalimthi kaliteshin nën faqet e skuqura dhe të dendura. Për një çastë mu kujtua kjo lirikë përgjërimi: “ Robi yt mëkatar po të vjen , o Zot, Po të lutet tek mëkatet i pohon; Po më fale , më fal se je i Lartë! Po më përzure , veç Teje kush më mëshiron?”123 Sa madhështore janë këto fjalë shpirti që menzi më mbajnë gjallë në këtë dyndje identiteti. O vëlla dhe oj motër muslimane ndalu një moment dhe kujto këtë përshkrim të madhërishëm që i bën Fetyllah Gyleni thirrjes së Muhammedit a.s. Ai , pra thotë: “ Namazi në shprehjet dhe pohimet e tij; abdesi me të cilin ulet e ngrihet , shok për njeriun të cilit ia eliminon vetminë dhe ia ndriçon rrugën me dritat e veta; ezani që qarkullon nëpër damarët e njeriut si gjaku dhe jeta , që rrjedh si lumë para derës së shtëpisë së tij , që rrjedh dhe mbledh përpara çdo llojë ndryshku e papastërtie; zekati dhe sadakaja që hedhin shtat si selvitë e lëkunden , duke uturitur , i trembin shejtanët , që , si begati e rehati , ua mbështjellin shpirtrat e atyre që shkojnë në namaz; agjërimi që krejt si një urë i bashkon masat njerëzore të shkëputura njëra prej tjetrës , që i ngjitë copat si një saldaturë e shëndoshë; haxhxhi që mbron si mburojë të zotin , që për ta ndihmuar atë të hyjë në xhennet , shëndërrohet në një portë të fshehtë në muret e tij dhe si një saki me poçen e verës në dorë i afron atij të mirat e xhennetit; xhihadi që i arrnon të grisurat si një rrobaqepës , që i pastron njollat si një larës kufomash , që i bën bashkë të gjithë besimtarët si një kuvend konsultimi; dhikri dhe lutja që mbyllin rrugët që shpien për në xhehenem duke u vënë gjoksin si një therror , që si një nëpunës pritjeje , hapin rrugët e xhennetit dhe u thonë njerëzve “ mirë se erdhët” dhe që si një baba i dhembshur kundërshtuesit dhe inatçorët i lidhin me zinxhirë e i zvarrisin drejtë parajsave ; zbatimi i urdhërave dhe rrespektimi i ndalimeve , që si një mjet ndërlidhjeje , i lidhin e i takojnë e i lëjnë të bisedojnë me njëri-tjetrin Krijuesin me krijesën; marëdhënia dhe mirëkuptimi farefisnor që si një polic trafiku , si një roje dere zë kryet e udhës e vendin para portës e rregullon vajtje-ardhjet dhe hyrje-daljet; të gjitha këto , pra në shprehjet dhe pohimet e tij( Muhammedit a.s.) , shëndërrohen secila më vete , në një motiv të gjallë që si një nënë , hapin prehërin e presin , që bëjnë gjygj me njerëzit dhe ftojnë për gjykim , që bisedojnë me ta e premtojnë , që i kërcënojnë ata nga frika se mos rrëshqasin nga udha , që i kapin për jake e i shkundin mirë e mirë; shëndërrohen kështu dhe pothuajse i magjepsin dëgjuesit...”124 E ti o i ri i mbuluar nga jeta , fjalët , padrejtësitë , amoraliteti , krimi , fatkeqësitë , a harrove fjalët e Krijuesit drejtuar Pejgamberit a.s. ku tingëllojnë : “O ti i mbuluar! Ngrihu dhe tërhiqu vërejtjen (duke i thirrur). Dhe madhëroje Zotin tënd! Dhe rrobat tua pastroi!

123 Burimi i lartëcekur: fq.313124 Burimi i njejtë: fq.294-295

105

Dhe të keqes së ndyrë largohu! Dhe mos u mburr me atë që jep e të duket shumë! Dhe për hir të Zotit tënd duro! “ (El-Muddeththir:1-7)

2. Më trego si mendon , të tregoj si udhëheq?!!

Një labirinth estetik i përplasur për çdo fiasko fiziologjike zgjon këtë konstatim të fundit si një koncensus i trupit të njeriut. Koncensus i fituar mbi baza të përsiatjes filozofike të jetës së individëve në shoqëri si sui generis dhe shoqërisë të përbërë nga individët. Intelegjenca e tyre varet nga shfrytëzimi i mendjes në të mirë të shoqërisë dhe njerëzimit në tërësi në vend të pranimit të urdhërave të ngurta të strukturës partiake të jetës. Njerëzit habiten kur them se jeta ka një strukturë të veten njejtë siç ka edhe partia e cila identifikohet me termin “ prostitutë.” Pse është kështu , duhet të konstatojnë analistët e sinqertë të teorisë së këtillë dhe të fshehen evolucionistët nga turpi i shekullit XXI. Këtë qasje e ndërtojmë mbi parimin e objektivitetit dhe sinqeritetit të mirëfilltë. Duke u nisur nga ky parim konstatojmë se shoqëruesit dhe shkruesit e demokracisë liberale ndërtuan një imazh negativ në shoqëri duke praktikuar forma evolucioniste të sistemimit të jetës. Organizimi i jetës është një domosdoshmëri e kohës e cila po kreiron politika që po na bën të flakemi pas maskaradave të gjelbërta të histerisë. Konceptimi i jetës fillon çdoherë me krijimin e idesë , planifikimin , organizimin dhe , procesin e jetësimit të idesë e ndjekë zhurma e jashtme e cila ka prirje për t`i ndryshuar rrjedhat e depërtimit dhe oscilimit të kësaj ideje në cakun e dëshiruar ose final. Misterioziteti i thënies se ideja është kapital ndërkaq çdo gjë tjetër është para , sot e kësaj dite ka lënë me gojë hapur shumicën e ekspertëve të ekonomisë. Rrënjësisht deklaruan se do t`i ndryshojmë sistemet që do të kalojmë nga sistemi njëpartiak në atë pluralist , nga sistemi autokratik i udhëheqjes do të rregullojmë jetën tonë me sistemin demokratik të udhëheqjes ! Ky unanimitet në reciklim e sipër është bazuar mbi pompozitetin e diagnostifikimit të mineraleve të njëpasnjëshme që lindin dhe gjenden në fundin e fundit të tokës së butë. Konfliktuiziteti i parimeve dhe përmasave të këtilla është vetëmse një dëshmi plus e asaj çka konstatuam si një papastërti e fjalëve dhe emërtimeve të traumatizuara që nga lufta e dytë

106

botërore. Ose më mirë thënë konceptet e romanit “Hasta la Vista” të Petro Markut simbolizojnë një vrasje të këtillë të njëtrajtshme. Një pranim i këtillë nga ana e parimeve të një sistemi dhe deklarimi se tërësisht jemi larguar nga ish-sistemi ndërkaq funksionojmë ende sot e kësaj dite mbi baza dhe parime të ish-sistemit është një denduri skizofrenike që ka kapluar secilin skaj të rruzullit tokësor. E kam thënë edhe herave tjera se proklamuesit më të mëdhenjë të demokracisë liberale sot , janë komunistët e përbetuar të periudhës së dikurshme. Globi si tërësi ende sot e kësaj dite gjendet në fazën e tranzicionit nga një sistem në sistemin tjetër. Shumica e analistëve politik një konstatim të këtillë mund ta refuzojnë me të parën. Disa analistë tjerë do të më llogarisnin si një kërkues i ish-sistemit edhe pse as një vit të plot të jetës sime nuk e kam kaluar në atë sistem , por jam rritur dhe frymuar në këtë sistem që sot njihet në botë me emrin demokracia liberale. Nuk e them nga hamendja se komplet globi është në një tranzicion sistemesh ngase ende sot e kësaj dite në botën e civilizuar dhe të demokratizuar që njihet në rruzullin tokësor si djepi i civilizimit të demokracisë liberale , fjalën kryesore e kanë partitë e majta socialiste që janë fosilet e fundit të periudhës evolucioniste. Ato parti kanë një lobi aq të fortë në rruzullin tokësor saqë edhe sot e kësaj dite bota në tërësi është e lyer me idetë dhe mendimet e tyre ideologjike. Është e justifikueshme të konstatohet se jemi duke ndërtuar një klimë të sistemit të ri demokratikë ,por duke u munduar në shkrirje të ideve progresive në ide demokratike dhe zhdukjen e regresit ideologjikë të periudhës së kaluar të udhëheqësisë së botës. Atëherë do të isha i qetë dhe nuk do të reagoja në këtë mënyrë të vrazhdë. Porse të thuhet se komplet sistemi i vjetër është zhdukur nga faqja e dheut duke lënë në rruzullin tokësor vetëm faqet e zeza të historisë është një demode e cila mund të shitet dhe të blehet vetëm në tregun e kafshëve. Secili sistem në rruzullin tokësor ka anët e saja pozitive dhe negative , do t`i ketë anët negative përderisa edhe ai sistem është shpikje e njeriut. Këtu nuk flasim për sistemin që nuk është shpikje e njeriut dhe që është i përkryer . Por , duhet që objektivisht të pranojmë disfatat , dobitë dhe njohjen historike ndaj vlerave të secilit individë në rruzullin tokësor. E në atë moment ne do të ishim civilizues dhe jo robërues. Siç ndodhi rasti me përkthimin e literaturës filozofike greke në gjuhën arabe dhe njoftimin me këtë filozofi nga ana e Europianëve të mëvonshëm. Enigma historike ka lënë gojëhapur mijëra fletëza të bardha që presin të zbukurohen dhe të thurren në to realitete dhe të vërteta. Fletëzat e tilla janë të zhgënjyara nga logjika se fituesit e shkruajnë historinë ashtu si dëshirojnë ata , ajo kërkon drejtësi. Në gjygjin e krimeve i akuzuari ndërmjet tjerash trimërisht tha: “ Kërkoj drejtësi , nuk kërkoj mëshirë..” Ky zgjim i fundosur absorbon afër vetes energji nukleare për të sulmuar si në : Hiroshim e Nagasaki! Frymëmarrja e rënduar nga celulitat e trupit ngarkon një mendim të hudhur në rrugët e errëta të mërgimit. Sinkronizimi i vlerave të dyfishta u hudhë në zjarret e njëpasnjëshme të urrejtjes dhe xhelozisë. Përparimi teknologjik u vëndua mbi peshojat e zgjimit njerëzor dhe vëndimit të funksionit të njeriut mbi konceptin e ndërtimit të lumturisë në këtë botë. Gjysma e rrugës së vështirë veçse është realizuar , nevojitet edhe një kompozim i trefisht në rrumbullaksimin e indugjencës formale të shekullit që po e frymojmë. Njerëzit e mëdhenjë llogariten ato që i vëndojnë vlerat mbi përmasat e çdo frike të realizuar në rilindjen e re të këtij skenari magjik. Relacionet njeri-njeri filluan që të zbehen nga ana e kësaj logjike dogmatike e mesjetare të ideologëve të caktuar të shoqërisë. Soditësit e bukurisë filluan që të humben thellë nën analet e historisë! Ky vlerësim i mendimtarëve dhe ideologëve të këtillë nuk është histori në vete , por një lëvizës dhe një shtytës i dashurisë utopike mbi esencën e realizmit socialist. Përdorimi i një fjalori të stërngarkuar me terma dhe fjalë që revanshojnë idenë dhe mendimin tonë mendoj se është një zbukurim si arabeska nëpër xhamitë e

107

Andaluzisë. Përcaktimi i devotshmërisë në njërën kahje zgjon frikën dhe dhimbjen e përtacisë në kahjen tjetër. Një ligj i këtillë natyror frikëson avenun spanjole të konstrukturuar mbi tragjedinë më të madhe në historinë e njeriut. Mërija e cila i ka kapluar njerëzit e shekullit ku po jetojmë u shëndërrua në një idolë pragmatik për mijëra admirues të muzikës rok. Brendingu i muzikës dhe shëndërrimi i saj në një filharmoni muzikantësh amator u realizua në fundin e shekullit të skuqur. Edhe pse e dijmë se nuk bën të veprohet në të kundërtën e jetës , ne nuk pyesim njeri , ligj , kodeks , por vetëm veprojmë. Sistemi i ndëshkimit të këtyre veprimeve ka filluar që të vyshket , myket dhe së fundi e ka kapluar korozioni dhe si duket do të lindë nevoja e zëvendësimit të logjikës së demokracisë liberale të mykur dhe të korozuar , me logjikën kanunore të popujve Ballkanik. Do të hidhëroheshin me mua për shkak se nga më e keqja po simbolizoj në më të keqen , në vend që të gjejë një zëvendësues të këtyre antivlerave me vlera të mirëfillta. Egoja e shfryrë harron zgjimin në kohë dhe lind ndjeshmërinë e akullt të mureve të zgjatura të shoqërisë. Sinteza reale e paraqitur si një ofshamë e zbukuruar krijon secilën harmoni të shkronjave të ngurta të gjithësisë. Ondulimet e fildishta sfidojnë kohën e mjegulluar pas cdo skaji të Përjetësisë. Homogjeniteti i mendimeve të errëta hudhet në vallen e demokracisë liberale. Individi mendon se ià arriti qëllimit kur u pajtua me një konstatim të këtillë a-logjik. Të njohësh njeriun është puna më e vështirë në rruzullin tokësor. Logjika e shëndosh që rrjedhë nga zemra e shëndosh mëson njeriun se nga njeriu te njeriu ekziston një hendek i thellë i cili për tù kapërcyer nevojiten mileniume. Fetishizimi i këtij mendimi do të krijonte barrierat e rradhës në mirëkuptimin tonë në shoqëri nga ana e njerëzve tjerë. Individi gjithmonë duhet që të fillojë nga vetvetja për tì jetësuar dhe aplikuar ndryshimet. Individi për individin është një pasqyrë e pastërt ku krijon një fizionomi që ekziston duke vënduar standardin e fizionomisë që dëshirohet të arrihet. Ujdia e sekondave të jetës për shfryrje të këtij individi drejtë një grupacioni më të madh të quajtur shoqëri është për të marrur lakmi. Nuk dëshiroj që të lëvizë nga vendi , dua që gjithmonë të jetoj nën këtë hije , mirë jam , nuk kam nevojë për askend; kështu konstatoi fluturuesi i rradhës i përmutacioneve dihotomike. Në një vend të ngurt me plot e përplot individë , shoqëri kolorite ndërmjet xhunglash dhe civilizimesh të njëpasnjëshme , sarkazëm të krijuar në filmat vizatimor të Tomit dhe Xherit , nevoja për udhëheqjen dhe udhëheqësin është domosdoshmëri fizike dhe shpirtërore e këtyre shoqërive. Secili eveniment në shoqëri njeh logjikën shkak-pasojë dhe ligjet ose rregullat që dalin nga një logjikë e këtillë duhet të firmosen nga zemrat e ideatorëve dhe kreatorëve të këtij koloriti grupacionesh. Shoqëria e ndërtuar mbi bazën e dallimeve është një frymzym që kalit çdo mentalitet të vjetëruar nga për nga ana e përdorimit të saj. Një sharje e re e lundruesit të ri! Filloi periudha evolucioniste , gjurmët e vdekura të identitetit njeri filluan që të shtalben ny për ny. Jeton vetëm një rreze e lëshuar si një ve në moshë ku burri i saj ka rënë në betejën e Mogadishos në mbrojtje të atdheut nga agresori Amerikan. Urrejta e lyer si një mentalitet skizofrenik krijon mijëra brenga të bashkuara në homogjeminizmin e dendurive të pacipë. Një mission i pamundur , në mbrojtje dhe liri të këtij vendi , këtij civilizimi. Bien muret e civilizimit , harxhohen miliona dollar në larje truri , në misionar , ndërkaq misioni ka emrin , liri për këtë popull. Absurd i përshkruar vetëm në romanin “ I huaji” të Albert Kamysë. Ky absurd afron afër vetes mijëra dashamirë të stilit gotik të veprave artistike. Sot është bërë trend botëror lloji i filmave që njihen me emrin si triologji dhe fëmijëve të vegjël në vend se tù spjegohen dhe mësohen përralla për ngritjen e moralit të tyre ato rriten dhe mësohen me botën e seksit , të çorodive , filmave serik spanjol , botës së egër të krimit.

108

U zgjua nga gjumi i thellë ky luan i qëndresës dhe i demokracisë , besatim i shekujve të Buharasë dhe qetësi e zemrës së Saharasë... Trokiti në derën e rëndë tonëshe ky uragan makiavelistik që xhunglën e bukur dhe të falur sic ka dashur Krijuesi , dëshiron ta zhdukë nga faqja e dheut. E Xhimi i vogël i rritur i ushqyer në xhunglën e majmunëve, luanëve dhe gjarpërinjve , sot me armë në dorë është nisur për të zhdukur sojin e fundit të këtyre gjallesave të çuditshme. Një film i xhiruar nën kamerat e Hollivudit krijon epërsinë e civilizimeve. Epërsi të çuditshme na servojnë këto mediokër stilistik të fundit të Imperisë më të Re. Është rasti i njejtë si me Sheikun Arab i cili në vend që të investojë para në zbutjen e varfërisë në botën e ashtuquajtur të tretë , ai blen një kopsht zoologjik në mesin e Londrës për miliona euro. Ndërmjet dy ekstremeve njëri në dashuri të kafshëve e tjetri në përbuzje të kafshëve , edhe pse ky i pari natyrshëm është i dashur në njerëzit , ekziston një konstantë filantropike që sfidon cdo rini të lindur në mesin e artë të fuqisë së civilizimit të fundit. Ky civilizim dha amanetin e fundosjes në arkivolin e blertë të devotshmërisë. Ajka e ënjtur e lidhur si zinxhirë flertesh rilindë një mutacion të feshitizuar gjeneaologjik. Brumosja e frymës së re afron cicërrimat e reja të këngës së vjetër të bilbilit. Realitet i hidhur si në hendekun e zgjeruar dialektik. Njeriu harron njeriun , porse jeta nuk mund të pranojë një identifikim të këtillë antivlerash. Një fytyrë e mrrolur qëndron në qoshin e rrugës si sarkazmë prej zjarri e ndërtuar në shekullin XVIII.Sulm i organizuar si në filmat e All Capones. Të ndryshosh raportin për vdekjen do të paguaj , ose nëse nuk ndryshon raportin për vdekjen , do të lindin problemet e reja. Kësaj i thonë kërcënim , krim , akt verbal i ndërtuar mbi gjendjen pagjendje dogmatike. Nga e thëna në të bërë qëndron një det i tërë. Kështu patë thënë urtia e popullit fisnik , por akceptimi i kësaj logjike nuk depërtoi më larg sesa veshi i shurdhër dhe sytë memec .Sodoma dhe Gomorra u pasqyruan si dishepuj politik mbi historinë e qytetit të Platonit. Ato qytete ishin , por u bënë identitete duke sulmuar njeriun , duke shkelur mbi besën e dhënë dhe duke frymëzuar ushtarët e Djallit drejtë pushtimit të botës. Për asnjë çast nuk menduan që të frymojnë lirshëm si një tokë e mbjellur me petka jeshilesh , por u tmerruan si SEKAR në ferr...Prej atij momenti nga liria e njeriut u hudhën prangat në duart dhe këmbët e tij, lindi i lirë , ndërsa u robërua nga helmi gjarpërues i logjikës ngacmuese. Cdo njeri në këtë botë vlen aq sa devotshmëria e tij është vënduar në spikame , përderisa devotshmëria e tij kalon nga një iluzion në ëndrrën e parealizuar të filozofit të trembur , në atë moment lind sulmuesi më i madh i njerëzisë. Dashamirët e nacionalizmit ma ngushtuan identitetin , nga identiteti njeri më shëndërruan në një adhurues të Yjeve , Hënës , Diellit , Tokës. Nga gjërësia e zemrës më thumbuan thellë nën kthetrat e ideologjisë së mbrapsht tejoqeanike. Athua vallë do të lind një njeri i cili do urrej vërtetë padrejtësinë , korrupcionin , orgjinë , homoseksualizmin , prostitucionin , narkotikët , zhveshjen , pijet alkoolike , lojërat e Djallit ( bixhozi , loja e fatit etj) , fallxhorët , ....? Ndoshta edhe ekziston ndonjë njeri i këtillë i cili sistematikisht i urrenë të gjitha këto , i sulmon , bën ç`mos që shoqëria njerëzore të lirohet nga ato dukuri negative. Por , termin ndoshta do e zëvendësojmë me parashikimin tonë për fatin tragjik të miliona njerëzve në rruzullin tokësor. Pasi u helmuan me dukuritë e atilla negative , ato filluan të dashurohen në to , të pjeken , të rriten , të shumohen , të plaken dhe në fund edhe të shkatërrohen. Ndërsa , faza para shkatërrimit të tyre është një paralajmërin për fuzimin e atyre dukurive tek masa e re. Kësaj i thonë pendim i vonuar! Leo Strauss në librin e tij “Qyteti dhe njeriu” fq.99 tha:” Cdo regjim i shtrin ligjet me një imazh të vetëruajtjes dhe mirëqenies për avantazh të vet. Nga kjo vjen që përulja ndaj drejtësisë nuk është nevojshmëri e përparimit të atyre që nuk i përkasin regjimit , apo të shtypurve , por

109

ndoshta është në të keq të tyre. Dikush mund të mendojë se regjimi do të mund t`i shtrinte ligjet me një vizion të së mirës së përgjithshme , të sunduesve dhe të sunduarve. Që e mira e përgjithshme do të kishte qenë qenësisht e mirë , jo thjeshtë prej vyrtytit të dekretimit të saj apo marrëveshjes; do të kish qenë ajo që prej natyre është e drejtë; do të ishte e drejtë e pavarur dhe më e lartë se ajo që qyteti e deklaron si të drejtë; drejtësia nuk do të ishte pastaj së pari dhe esencialisht ligjshmëri kundër tezës së qytetit..” Koncepti i këtillë i një lirie të skajshme në demokracinë liberale lind si rezultat i një dogmatizimi pluralist në ideologjinë e mendjes. Drejtësia prej kah të vjen , duhet të jetë natyrore , d.m.th. e lidhur dhe e puçitur thellë me vlerat morale dhe konceptin e Hyjnitetit. Një aludim i këtillë serioz i autorit na qartëson rrugën e perceptimit të jetës nga ana e filozofëve europian. Kulmi i këtij civilizimi është i lidhur ngut për ngut me fillet e saj , qyteti i paramenduar i Diellit nuk plotësoi ëndërrën e miliona ëndërrëmtarëve për një jetë të qetë tamam utopike si logjika marksiste e konceptimit të jetës. Individi për të jetuar i lirë duke të ndjekë norma dhe koncepte të njohura me emrin si ligje. Nëse thyhen ato, do të thyhet edhe liria e tij , qyteti ka të drejtë mbi të, dhe shoqëria do të gjykojë me një dënim të vrazhd në bazë të shkallës së thyerjes së këtij ligji. Kjo njëanshmëri e paraqitur tek klasikët e filozofisë europianë na bënë me dije se shoqëria njerëzore do të vuaj për miliona vite , përderisa nuk paraqitet qartas ajo e vërteta , natyrale , e cila buron nga Krijuesi i saj dhe jo nga krijesat. Po nqs krahasojm apolegjetët e kësaj logjike me rrethanat dhe kushtet e mesjetës së Hyjnitetit të Krishter , pa dyshim logjika e qytetit të pastërt të Diellit ku do të sundojnë ligjet pozitive do të ishte më e pranueshme për mendjen dhe zemrën e çdo njeriu në rruzullin tokësor. Nuk dua që të përbuzë një ideologji , sistem , ose vlerë , dogmë , zakon ; por të bëjë me dije se vlera nga vlera dallon dhe në momente njëra është më e pranueshme se vlera tjetër. Shembull tipik në shoqëri kemi diktatorin gjerman Adolf Hitler i cili sipas disa analistëve politik , historianëve , ai ishtë gjeni në vete. Për disa individë edhe Marksi ende është gjeni i shoqërisë njerëzore. Edhe pse mendja e shëndosh , zemra e pavarur dhe shpirti i çiltërt u bindën se e panë me sy antivlerën e cila u pasqyrua në shoqëri nga ana e këtyre mikrobëve të shoqërisë , prap se prap ende sot e kësaj dite ekzistojnë propagandues të këtyre ideologjive dhe antivlerave që në kohë të tyre ishin “vlera’ më të larta të civilizimit. E njejta gjë po ndodhë edhe ditët tona , d.m.th. historia po përsëritet , mjeket bullgare filluan që të zgjerojnë virusin e Sidës në mesin e një “ rrace terroriste” në rruzullin tokësor. Sida është një sëmundje e pashërueshme që krejt bota është zgjuar në luftim të kësaj sëmundje , ndërkaq kur bëhet fjalë për dominimin ideologjikë , zhdukjen nga faqja e dheut e një religjoni dhe një populli që po paraqitet si kërcënim për botën , është vlerë e komplet botës perëndimore që duhet të mbrohet me mish e me shpirt. Dhe drejtësia e qytetit të Diellit u vëndu në mbrojte të padrejtësise ku fëmijët libanel i quan sindroma psikologjik të shekullit XXI , ndërkaq mjeket bullgare që bënën një akt të atillë ç`njerëzor si zbuluese dhe meritoret e rritjes së dominimit të botës perëndimore mbi botën lindore. A nuk veproi njejtë edhe Hitleri kur ndau shoqërin në superior dhe inferior ku inferiorët inskenoheshin nëpër furrat e nxehta dhe piqeshin si pite ato qenie të pafajshme njerëzore. I vetmi faj pse ato piqeshin në atë mënyrë është se kishin fatin e inferiorit dhe nuk llogaritnin vlerë atë çka sundimtarët e vlerësonin si të atillë. Po lufta e opiumit në Kinë a nuk ishtë një formë e tregimit të kthetrave nga ana e këtij civilizimi të mykt dhe të pavlerë ndaj njerëzimit? Ndaj këtyre gjërave duhet të heshtim sepse në këtë mënyrë do të thyejmë ligjin që e vendosi më i forti dhe ku është i destinuar më i dobti në humbje dhe shkatërrim. Ligj i ndërtuar me djersë nga ana e Lamarkut dhe Darvinit. Koncepte të këtilla do të ekzistojnë përderisa baza e kësaj demokracie nuk vuloset dhe stoliset me atë që e quajmë Hyjnitet , por

110

jo Hyjnitet i Papatit e as i Protestantëve Europian. Natyra e pastërt e Hyjnitetit njihet në një civilizim që tashme e kanë shëndërruar në monstrum dhe inferior ndaj vlerave të Diellit , Hënës , Yjeve , Reve dhe homoseksualëve grek. Gjenialiteti i tyre në filozofi nuk diskutohet , kontributi i tyre për njerëzimin nuk diskutohet , vlerat e tyre morale dhe njerëzore , diskutohen rëndë nën peshojat e logjikës së sinqert shoqërore. Vlera është e pastërt për nga esenca e saj , por fiton papastërti kur fillon të aplikohet dhe ndryshohet mbi baza të qejfeve vetjake të Egos së Individëve. Herbert Spenceri në librin e tij “ Njeriu kundër shtetit” fq.49 ndërmjet tjerash thotë:” Merrni një peshore , vini shumë gurëz peshe në njërën pjatëz dhe më pak në tjetrën. Hiqni gurët e peshës , një mbas një nga pjatëza më e ngarkuar dhe vëni te tjetra. Dikur , do të krijoni drejtëpeshim; po të vazhdoni , pozicioni i pjatëzave ndaj njëra-tjetrës do të jetë i kundërt. Zëreni se shtaga e peshores është ndarë në dy pjesë të pabarabarta dhe se pjatëza më pak e ngarkuar ndodhet nga krahu më i gjatë; atëherë , duke qenë se zhvendosja e çdo guri peshe sjellë pasoja shumë më të mëdha, ndryshimi i pozicionit ka për të qenë më i shpejtë. Po e përdorë këtë figurë për të ilustruar se çfarë sjell zhvendosja e njëpasnjëshme e individëve , nga masa e qeverisur e komunitetit në strukturën e qeverisjes. Kjo zhvendosje e dobëson njërën anë dhe e forcon tjetrën në një shkallë , ku e ku më të madhe sesa ndryshimi numerik përkatës. “ Drejtëpeshimi ose balancimi i vlerave ka qenë një dukuri e studiuar mirë nga ana e sociologëve europian. Por , nuk guxon që të mbetet vetëm dukuri e spjeguar dhe e hulumtuar , por edhe e praktikuar në jetën e çdo shoqërie dhe grupacioni në këto shoqëri. Baza numerike e vlerësimit të veprave jo gjithmonë sjellë dobi. Njerëzit shpërblehen sipas qëllimit të tyre. Kështu na vjen një porosi e thuktë nga Orienti. Qëllimi është vlerë me të cilën duhet të maten vlerat , ne nuk mohojmë logjikën matematike të perceptimit të jetës , e as që bëhemi gnostik që të mos besojmë asnjë dukuri ose Mbifuqi Natyrore që ndodh në rruzullin tokësor. Sikur të vepronim në këtë mënyrë do të futeshim thellë nën analet e brishta të historisë së jetës. E kundërta e kësaj anomalie të pasqyruar është vizualiteti logjik i secilit parametër që tingëllon kumbueshëm në shoqërin njerëzore. Normim i i tillë i plagjiaturave të fundosura dhe superiore në shoqëri na bënë me dije se studimi i dukurive negative është bërë vet dukuri negative në vete nën konceptet e këtilla të kësaj logjike pa krip. Muhammed Sharavi thotë: “E mira dhe e keqja janë dy prej temave më të debatuara, të cilat kanë shkaktuar polemika të shumta. Shkaku kryesor i këtyre polemikave është mosnjohja e saktë e qëllimit të jetës së qenies njerëzore.” Por këtu nuk po bëhet fjalë për të mirën dhe të keqen , por për identifikimin e dukurive dhe zotësinë e një identifikimi të suksesshëm në shoqëri. Përderisa edhe nën këto terme fshehim dhe nuk kreirojmë logjikën e të mirës dhe të keqes si vlera që paraqiten si antipode në shoqëri , asnjëherë nuk do të kemi mundësi të gjejmë shenja dalluese midis mendimeve , ideve dhe ideologjive të ndryshme që synojnë udhëheqjen me botën. Por , unë jam i bindur se e mira dhe e keqja e secilës ideologji njihet shumë bukur nga kreatorët e luftërave , politikave dhe strategjive të reja në terren. Por , shtrembërimi i tyre me të vetmin qëllim që ato të dalin fitimtar është një mëkat i rëndë shoqëror që sot po e paguajnë miliona njerëz të pafajshëm në rruzullin tokësor. E mira dhe e keqja nuk janë dukuri statike në shoqëri , por dinamike. Secila palë posedon veti të dy dukurive që përmendëm më lartë. Shoqëria nuk mund të anashkaloj një sulm të organizuar mbi dukurinë e së keqes duke e vënduar në funksion dukurinë e së mirës. Ligji dhe kodesket shoqërore nuk funksionojnë si duhet kur në jashtë sistemit njerëzor e largojmë mentalitetin dhe idenë e pjesëmarrjes së shpirtit dhe edukatës shpirtërore në

111

vendosjen e përditshme të individëve dhe shoqërisë. Jeta pa shpirt është e vrazhd e dogmatizuar skajshmërisht dhe e tmerruar nga erërat e rënda të tymosjes së mëkateve të lindura dhe promovuara nga ushtria e Satanës. Muhammed Sharavi prap tha:” Shkaku i stërlodhjeve është ky vizion i gabuar, pasi njerëzimi është duke pasuar herë një ideologji, e herë një tjetër. Ata që e perceptojnë jetën e kësaj bote, si qëllimin e tyre të vetëm, do t’a kalojnë jetën e tyre me shumë peripeci të ndryshme.” Modaliteti i zymt i këtillë nuk funksionon pa ndihmën e parametrit stabilizues në shoqërinë njerëzore. Bashkëdyzimi i së mirës me të keqen në një vend të përbashkët është shëndërruar në një lapidar të kuadratit historik të rrotës së stagnuar shoqërore. Përfundimisht përmes njohjes së vetive , karakteristikave , përmbajtjes , esencës së mendimeve , lirisht përfundojmë se ju udhëheqni një formë të këtillë udhëheqjeje. Piedestali arrihet me mund , ndërkaq forma e udhëheqësisë shoqërore duhet të jetë sa më e përshtatshme për mendjen e njeriut. Nëse nuk është e përshtatshme kjo formë let zhduket dhe të lind një formë e re e cila do të jetë univerzale , mesatare dhe e pranuar nëpër të gjitha periudhat historike dhe e unifikuar në mendjet dhe zemrat e miliarda njerëzve në rruzullin tokësor. Atë ditë e presim me mall...Mirëutakofshim!

3.Qytetërimi i së keqës

Teori të ndryshme shoqërore që janë lansuar në historinë e njerëzimit kanë filluar të vyshken nga ideja e integrimit ideologjik në shoqëri. Vyshkja e tyre ka ngjallur frikë në mesin e ideologëve , por në mesin e ndjekësve të tyre ndjehet ai gëzimi i paparë që ka cunguar me shekuj shpirtërat e tyre të pafajshëm. Ekzistenca e një konglomerati të këtillë nuk d.t.th. se munden njerëzit t`i përgjigjen secilës sprove që hudhet në tregun e blerjes së “fletëaksioneve” të përditshmërisë së fjalës së lirë. Në esencë fjala e lirë ekziston vetëm si term aq sa mundemi të konstatojmë se gjithëcka ndryshon përvec ndryshimit. Si hije e ndjek bindja njeriun gati se në secilin skaj të rruzullit tokësor. E bind që duhet të favorizojë epshet përballë logjikës dhe moralit të sinqërt. Edhe pse njeriu i madh në historinë e njerëzimit erdhi që t`i plotësoj moralet më të larta , individi i vogël nga logjika e stuhisë në Gang si gangrenë u rëndua mbi ngjyrosjen e identitetit politik në rruzullin tokësor dhe krijimin e Hyjnitetit të rrejshëm në zemrat e secilit individ. Ky Hyjnitet edhe sot ekziston nëpër trotuaret , kafiteritë , diskotekat dhe stilin e jetës me ekstaza dhe marihuana. Reportuaret e muzikës hard rok nxisin këtë Idhull karshi Hyjnitetit të natyrshëm. Idhujtari moderne dhe postmoderniste që fatkeqësisht mundemi ta takojmë dhe hasim edhe disa kilometra larg qytetit prej ku u shkatërruan idhujt. Disa binden në të vërtetën reale , ndërsa emancipojnë logjikën frojdiste të perceptimit të gjërave. Një ide dhe mendim i këtillë na bënë të logjikojmë rreth luftës së klasave dhe shoqërive në rruzullin tokësor , ku më i forti destinohet gjithënjë në privilegjin e pasurisë dhe

112

dendurisë e levërdisë ekonomike , ndërsa i humburi i lindur si i tillë është i dobët , i sëmur dhe shërben vetëm për tì kryer nevojat dytësore të të fortit. Qytetërimi i së keqes u ndërtua mbi këtë bazë si përgjigje të reakcioneve të mëparshme që ekzistonin në rruzullin tokësor. Por , ky qytetërim nuk guxon të harrojë historinë e lavdishme të qenies njerëzore karshi qenieve tjera , si qenie e pastërt , e dëlirë dhe e drejtë. Pasiqë nuk mund të gënjejë njeriu i madh kur tha se erdhë në rruzullin tokësor për tì plotësuar moralet më të larta. Nuk gënjen as Qenia Hyjnore kur dërgoi njeriun e madh si mëshirë për botrat. Elemti kyc që duhet të kuptohet në këtë konstatim është zhvlerësimi dhe mospranimi i këtij njeriu në sistemin e jetës së përditshme të individit dhe shoqërisë. Deklaratat e padefinuara të modernistëve idiot në kthimin në të kaluarën na bënë që të vlojmë nga e qeshmja e përditshme dhe të zhurmojmë thellë me zërin e bletës puntore. Sëpari kthimi në të kaluarën nga e tashmja sipas tyre d.t.th. kthim në të tashmen sepse e kaluara e jonë e lavdishme nuk mungon edhe kësaj dite si koncept që frymohet thellë nga shpirti i secilit individ. Rindërtimi i qytetërimit të së keqës në shpirtrat e tyre duhet të proklamohet , nëse dëshirojnë që të jëtojnë në errësirë dhe jo këtij rindërtimit tì vëndohet termi kthimi në të kaluarën. Tjerët ndërlidhin esencën e shpirtit me analizën e kompozitetit të frikshëm real. Këto teori dhe të tjera që u fryen dhe u denigruan karshi veseve dhe simbiozave ontologjike , rënduan etjen e shpirtit për vijën e kahëzuar të qetësisë. Stuhi të ndryshme që depërtuan deri në thellësitë e zemrave të devotshme dhe stërpikën me helm gjarpërues edhe fundin e ri të njerëzimit , ku kjo konteston aspektin historikë të civilizimit njerëzorë. Por , neve në këtë rast nuk po na intereson civilizimi njerëzor si koncept homogjen dhe universal në rruzullin tokësor. Më sakt thënë civilizimet në shoqërinë njerëzore që u gërshetuan njëra mbi tjetrën. Në këtë rast ne bindemi edhe pse ende dyshojmë se baza e pacenueshme shpirtërore fshehet në konsistencën e gjenealogjisë dhe ndërlidhjes se materies me ngjyrimin fetar. Nuk mundet të hudhet asnjë teori jashta shfuqizimit ekskluziv që i bëjnë teoricientët sistemit të njëtrajtshëm shoqëror. Absurditeti i gërshetimit të stuhive dhe rrymymeve të ndryshme lind ide dhe mendime që ua vëndojnë prangat trupit dhe shpirtit njerëzor. Ai verbërohet karshi këtyre stuhive , nuk ka mundësi të depërtoj më larg se vetja dhe si rezultat i të gjithë kësaj destinohet në dëshpërimin e rënd dhe të kobshëm në shoqëri. Njejtë si në Perëndimin e ri me petkat e Romantizmit të vjetër ku elokuenca e jetës u vëndua si bazë e penetrimit dhe frikës së identitetit njeri. Secila përcarje e cila u realizua si ndihmesë e kësaj elokuence pasqyron vetëm të vërtetën e vetme dhe objektive si sui generis në shoqëri. Deklaratat e kishës ortodokse franceze se Europa ngeli si e tillë ose si Europë si rezultat i kontributit të krishterizmit është e padrejtë dhe brenda vetes ngërthen atë mllefin shekullor që bartin në shpirtrat e tyre luftëtarët e kryqëzatave ose gjene të sojit njerëzor si rasti me “ atletin” e Krishtit. Unë nuk jam AntiKrishti i këtij teksti që do lansoj në publikun shqiptar. Por , do argumentojë se koloritë ngjarjesh , kulturash dhe rrethanash duhet të emancipojnë logjikën e bashkëveprimit të kahëzuar dhe jo inercionet frustuive të imagjinojnë lindjen e një pompoziteti të ri në fjalorin e pluhurosur. Thelbi i së keqes nuk fshehet në të keqen si tërësi e shfaqur në skenën e njerëzimit si fenomen i pucitur thellë në shpirtin e secilit njeri. Ajo orientohet drejtë prishjes së asaj që Qenia Hyjnore në formën më të bukur e rregulloi. Një përsiatje e këtillë e nxiti Ibën Arabiun të shprehet në këtë mënyrë:“ I dashuruari dëshiron të më Shoh, A Unë ende më shumë dua ta shoh, I digjet shpirti nga Etja të më Shoh Edhe Ditën e Gjykimit refuzon ta pres, Dhe Unë nga etja dua ta takoj

113

Edhe etja e tij pas Meje vrapon...” Fjalë të mishëruara në Qeniën Hyjnore si insipirim dhe meditim rreth konceptit ideal dhe logjik të aspektit normativ të kundërshtimit të qytetërimit të së keqes. Ibën Arabiu na përkujton dashurin si koncept që e humb , e vyshkë dhe e shkatërron të keqen si ligji i tretë i termodinamikës. Ky koncept i cili zhytet thellë edhe në teorinë e relativitetit e paraqet sfiduesin e jetës si inkorporues vlerash. E keqja së bashku me qytetërimin e saj të ndërtuar mbi vrazhdësinë e paraqitjes së Satanës për të parën herë dhe të fundit , frikëson dhe tërqethë kodekset etike në shoqërinë njerëzore. Evoluimi i këtij qytetërimi nga e keqja në të keqen mahnitë puntorët e Djallit të cilët krenohen para botës se më në fund do arrijnë ta ndërtojnë “proletariatin” e dëshiruar. Një gacë që djeg rëndë dhe sy që përvëlohet thellë nga mahnitja me veten rindërton këtë koncept të asaj që sot po e hasim në secilin skaj. A guxon dic tì kundërvyhet këtij qytetërimi , apo ndoshta secili kundërvym e tymos të fshehten brenda njeriut dhe nga njeriu lind një monstrum kurioz drejtë shërbimit sa më të sukseshëm ndaj pronarit të tyre të njëanshëm Iblisit. Fetyllah Gylen i inspiruar nga ky kozmos i hapur që paraqet artë të vetëm dhe përgjithësues shprehet në këtë mënyrë: “ Virtyti rri mes popullit rrafsh ose në minder...krenarinë edhe kolltukët më të mrekullueshëm nuk e nxënë. Po qe se krenarinë që duket si kube , do tìa përngjasonim , duke e përmbysur , një humnerë , virtytin do tìa përngjasonim një qielli që ka zbritur në horizont..” Elementi i kozmologjisë në fjalorin e artit të inspiruar nga jeta e së keqës nuk guxon të duket si një konfucianizëm i ri. E as që pretendojë të hapërojë drejtë ligjeve të pandryshueshme të cilat mezi presin të influencojnë drejtë pragmatizmit të progresit ideologjik. Me vend e tha miku im se aty ku ka sistem ka edhe padrejtësi. Ndërtuesit e sistemit nuk menduan në padrejtësinë dhe me dëshirën e flakt për ta sulmuar atë u kycën në këtë projekt të ri dhe të rënduem. Por , logjika e egos, shfrenimit , superioritetit që ka ekzistuar që me rrethin e parë njerëzor na bën të qartë dhe të harmonishëm se sistemi nuk mund të ekzistojë poqese nuk ekziston e keqja dhe padrejtësia. Sistemi jo shpesh herë është e paraqitur në shoqëri si kundërpërgjigje të së keqes , bile shpesh herë i ka shërbyer të keqes si formë më ideale e predikimit të saj. Realistët e sheriatit islam do më kundërshtonin në këto konstatime që kam parashtruar këtu. Ato do kishin të drejtën e vetos bile në këtë rastë në qoftëse do të ndërlidhja unë burimin e sheriatit islam me sistemet tjera ose me konstatimin se aty ku ka sistem ka padrejtësi. Por , interpretuesit e këtij sistemi është e vërtetë se kanë lënë shumë hapësira për të gjurmuar dhe lajthitur nga qëllimi esencial dhe i vërtet. Ligjet e shumicës nëse vlejnë tek të gjithë ideologjitë dhe idetë tek burimi i këtij sistemi bien posht sa i përket brumit dhe përmbajtjes së këtij sistemi. Por , interpretuesit duke u bazuar në ligjet e shumicës theksuan dukshëm mangësitë dhe dobësitë e qenies njerëzore karshi kuligulave të trashëguara në shoqëri.Konstatimi i mëparshëm se Europa arriti këtu ku është me ndihmën e krishterizmit , konstatim i Atë Nikollës dhe kishës ortodokse franceze , bie poshtë me hulumtimin e shumë hulumtuesve serioz të këtyre lëmijve. Europa arriti këtu ku është mù si rezultat i largimit të krishterizmit nga sistemi i tyre jetësor. Por , ky sistem i cili po aplikohet sot në Europ dhe në rruzullin tokësor është në kundërshtim me qenien njerëzore dhe i përshtatet teorive matrialiste ku materia është shenjtërimi i gjithëckaje në rruzullin tokësor. Për hir të jetës matriale njerëzit jetojnë , bëjnë seks dhe fundi i gjithëckaje është vdekja e tyre dhe varrimi. Qytetërimi i së keqes i cili njihet edhe me terma tjerë nuk mundet asnjëherë tì dalë përpara atij qytetërimi që ndër shekuj e cliroi mendjen njerëzore dhe të keqes i dha një STOP që nuk

114

mund të depërtojë nëpër vrimat e këtij qytetërimi si në vrimat e ozonit. Më lartë sqaruam se edhe në këtë qytetërim ekzistojnë vrima përderisa e identifikojmë me termin sistem , por këto vrima janë aq të vogla sa ka shansa të mbyllen nëse ndryshon besimi ose mbushet zemra e intepretuesit me besim të sinqert dhe ciltërsohet mendja e tij. Qytetërimi i së keqës karshi specieve të saja po identifikon dogmatizimin e veprave dhe fjalëve të thëna e të paartikuluara si duhet nën analet e logjikës vetjake. Si duket me ngjalljen e aktiviteteve të Partisë Komuniste të Kurdistanit , me tërhjekjen e ambasadorit të Turqisë nga SHBA , dhe me dështimet e fundit të këtij qytetërimi në Irak , Afganistan dhe pjesë të ndryshme të botës , kemi shpresa se do të rilindë për të dytën herë rruzulli tokësor. Nga ky përbindësh përfundimisht do lirohet dhe në skenë do të kthehet lavdia e civilizimit njerëzor.Përfundojmë këtë shkrim me lutjen e Ramadan el-Butit :” O Zot , të lutem të mos më lesh vetëm në atë që shkruaj dhe mendoj. O Zot , të lutem t`më mbrosh nga sprova e pasimit të epsheve , bindjes ndaj mrekullive dhe kërkesave njerëzore. O Zot , të lutem që kënaqësinë Tënde me mua ta bësh qëllim timin përfundimtar në gjithëcka që flas dhe bëj.”

4.Xhamia e dytë (KUDSI)

Në historinë njerëzore janë zhvilluar shumë procese të rëndësishme dhe transformime që kanë ndodhur në dobi dhe në dëm të njerëzimit. Ndarja e shoqërisë nëpër klasa , në të pasur dhe të varfur , sistemet politike dhe ekonomike , konceptet shoqërore , degradimi moral , sfidat dhe përballjet me to , aspekte të religjioneve të ndryshme etj ; janë vetëmse një kolorit ngjarjesh që kanë ndodhur në rruzullin tokësor. Ngjarjet e rëndësishme përshkruhen me mall dhe mallëngjim nga ana e miliona njerëzve në rruzullin tokësor. Antipoda e gjitha anti-vlerave të dikurshme dhe vlerave që sot njihet nëpër botë është ndërthurur dhe e lidhur me Krijuesin e Botrave i cili në asnjë periudhë historike nuk e la njerëzimin në humnerë dhe krize psikologjiko-morale. Për të ripërtrirë besimin në All-llahun Një dhe për të nxitur njerëzit për ndjekjen e rrugës së drejtë , All-llahu xh.sh. ka dërguar shumë Pejgamberë që nga Ademi a.s. e deri te Muhammedi a.s. Misionet polidimenzionale të këtyre Pejgamberëve të All-llahut janë realizuar me një mbykqyrje direkte nga ana e të Gjithëfuqishmit. Bartja e mesazhit të monoteizmit ka qenë njëra prej barrierave të këtyre Pejgamberëve që kanë sakrifikuar shumë për të arritur deri te caku final. Vlera e tyre nuk mund të krahasohet me asnjë vlerë tjetër në botë e rrumbullaksuar si e mirë dhe sintetike. Morali i tyre ishte në piedestalin më të lartë , ndërkaq ndërthurja e kodekseve etike në rruzullin tokësor ishte parim i tyre jetikë... Populli më problematik në rruzullin tokësor Beni Izraelitët kishin edhe numrin më të madh të Pejgamberëve të All-llahut xh.sh. Ndryshimet në shoqërinë njerëzore bëhen duke influencuar forca të dukshme dhe të padukshme , Krijuesi i botrave shpalli shumë mrekulli në rruzullin tokësor duke i mundësuar njerëzve që t`i binden njëshmërisë së Tij e jo të heshtin dhe të

115

vazhdojnë rrugën e tyre drejtë ujërave të pafundme të djallit. Ftesës së Pejgamberëve të All-llahut që bënë thirrjen e Zotit në rruzullin tokësor , iu përgjigjën disa njerëz që ishin të persekutuar dhe blasfemuar nga ana e sistemeve të ndryshme politike dhe ekonomike të atyre kohërave. Por , esenca e thirrjes në Monoteizmin nuk ishte e anashkaluar nga ana e zemrave të devotshme , nevoja e organizimit të tyre ishte primare dhe esenca e cdo gjeneze ideologjike u përbirua thellë nën analet e logjikës së qetësisë shpirtërore. Egoja , shfrenimi moral dhe dukuritë e stërmbushura negative kishin pushtuar rruzullin tokësor. Koncepti i turpit njejtë si në shekullin që po jetojmë edhe në ato kohëra ishte ngulitur thellë nën dheun e stërmbushur me eshtra fëmijësh femra të varrosura për së gjalli. Padrejtësia ishte dukuri e ngjizur për cdo konkluzioni normativ. Të Dërguarit e All-llahut ishin pishtar dhe bartës të thirrjes në të kundërtën e këtyre vetive që kishin ngjyrosur globin në tërësi me ngjyrë të zezë. Shpirti pesimist i nënave u mbush me realitetin e vullnetit se Ai , Krijuesi i Botrave do të gjenë zgjidhje dhe prehje për to. Xhamia e parë e ndërtuar në rruzullin tokësor , ajo e Mekkes ishte e mbushur me idhuj të panumërt të ideologjisë së sherrit. Sytë dhe zemrat e besimtarëve duhet të sjelleshin në një drejtim ku do të ndjeheshin të lirë. Një kahje , ose drejtim dhe orientim ishte i domosdoshëm për të realizuar ritet fetare siç ishin falja e namazit dhe riteve tjera që me kohë u shpallën nëpër librat e të Gjithëdijshmit. Xhamia e dytë në rruzullin tokësor e ndërtuar është Xhamia Aksa në Jerusalemin e sotëm. Na është e njohur rrethana ku përshkruan udhëtimin e Pejgamberit të Fundit Muhammedit a.s. për në Sidretul Munteha. Udhëtim ku na bëhet farz falja e namazit në pesë kohët e tij. Lidhja e shpirtit dhe zemrave tona me Xhaminë Aksa na bënë që të logjikojmë disa rrethana të rëndësishme. Po fillojmë të bëjmë një komparacion ndërmjet kibles së parë të muslimanëve dhe asaj të dytës...1. Në kohën kur Qabeja ishte e mbushur me idhuj dhe e okupuar nga ana e mushrikëve , All-llahu xh.sh. bëri kible për muslimanët Xhaminë Aksa...2. Xhamia Aksa është e okupuar dhe e rrethuar nga ana e terroristëve izraelit , ndërkaq kible e kemi Qaben e All-llahut.Këtyre dy supozimeve nuk dua t`i vëndoj ngjyrë fetare ( për të cilën gjë nuk kam kompetencë) , por dua të cekë vlerën e dy xhamive e në të cilën gjë kam të drejtë edhe unë t`i thurrë disa fjali... Muslimanët gjatë kohës së Mesjetës dhe pak më vonë kishin në dorë gati se gjysmën e botës. Kishin arritur edhe në Portugalinë dhe Spanjën e Largët pushtimet islame me drejtësi...( Ashtu siç i tha Omer Ibën Abdulazizi mëkëmbësit të tij :” Ndërtoi muret e qytetit me drejtësi..”) Kur muslimanët kishin në dorë Spanjën , bota europiane dhe kishtare kishte pushtuar Xhaminë e Shenjtë duke organizuar ekspedita ushtarake që në historinë e njerëzimit njihen si luftëra të Kryqëzatave... Bota e krishter e asaj kohe kishte orientuar sytë drejtë pushtimit të qendrës së muslimanëve që gjendjej në Spanjë dhe kishin harruar Xhaminë Aksa. Mëshira e All-llahut xh.sh. është e gjërë dhe përfshinë cdo periudhë historike. Salahudin Ejjubi i ndëgjoi planet e botës krishtere për pushtimin e Spanjës , por atij nuk po i intereson Spanja e cila gjendet në duart e muslimanëve por , Kudsi , Xhamia e Shenjtë Islame e pushtuar nga ana e kryqtarëve. Ai organizon forcat e veta dhe çliron Kudsin. Bota perëndimore filloi që të ndryshoj mendje për pushtim në Spanjë dhe u orientuan kah Kudsi tashmë i cliruar...Vlera e Xhamisë së Kudsit është më e madhe se gjysma e botës o musliman. Mos të harrojmë aktin dhe porosinë e Salahudin Ejjubit , por të mësojmë nga ai veprim dhe të edukohemi në atë frymë. Për nga vlera në Islam Xhamia e Kudsit është e treta me rradhë , ndërkaq pjesë e ritualit të Haxhxhit është vizita e Qabes së All-llahut , vizita e Xhamisë së Pejgamberit a.s. dhe rituale tjera , ku si pjesë e këtij rituali duhet të jetë edhe vizita e Xhamisë Aksa në Jerusalem. I

116

dashuri Haxhi , ndëgjo zemrën se të thërret , nëse vendos të shkosh në Haxhxh për të dytën herë , tretën ose të katërtën , të lutem shko njëherë në Haxhxh dhe ndihma jote muslimanëve të Palestinës të jetë ndihma e parë , e dytë , e tretë dhe e katërt... O All-llah i Gjithëfuqishëm le të jetë ky Ramazani i fundit ku Toka e Palestinës bashkë me të edhe Xhamia Aksa , të gjendet në duart e terroristave izraelit...Amin

5. Feja , njeriu dhe morali

Ka kohë prej kur mundohem tì kuptojë këto koncepte kaq të vështira për tù elaboruar në kokë dhe për tù perceptuar si reale në shoqëri. Tre elemente që janë të integruara në një , ndërkaq njëri element bënë pjesë te të gjitha elementet tjera. Mungesa e njërit element tek tjetri krijon huti , pandërgjegjshmëri dhe jokonsekuencë ideologjikë. Pjesëmarrja në dozë të madhe e elementit tjetër në elementin e tretë krijon një ekstremitet të panevojshëm. E gjithë kjo ndodhë në kuadrin e të qenurit i përpiktë dhe i devotshëm në rruzullin tokësor. Sepse tì dallohesh prej tjetrit vetëm me devotshmërinë tënde. Në hutben e lamtumirës ndërmjet tjerash tha Muhammedi a.s.:” Arabi ndaj joarabit nuk ka kurrfarë përparësie, e kjo vlen edhe për të ziun ndaj të kuqit dhe për të kuqin ndaj të ziut, përveç në devotshmëri. Të gjithë ju jeni pasardhësit e Ademit, ndërsa Ademi e ka prejardhjen nga dheu.” Një shembull tipik i drejtësisë univerzale islame. Vizualiteti i këtillë na bënë të mundur që të dashurohemi shumë lehtë në këtë që e quajmë si kozmopolitizëm. Dallimet dhe ndasitë ka mundësi të jenë pasuri në një shoqëri të shumëngjyrshme , por kur përdoren në kontekstin e luftës dhe urrejtjes ato krijojnë vetëm histeri dhe nuk reflektojnë dashuri në globin si tërësi. Fjala e të Dërguarit të All-llahut se nuk dallon arabi prej joarabit , e as i bardhi prej të ziut vetëm me devotshmëri krijon një distancë të këtillë për këtë term ndaj të cilit duhet të kemi gjithmonë kujdes. Nuk guxojmë që të hutohemi dhe të lindim në mesin e shoqërisë vetëmse frikë , urrejte dhe të ngjallim xhelozi. Por , urtësia islame na mëson që të garojmë në devotshmëri pasiqë dallohemi me të , dhe duke garuar në devotshmëri , ajo si e tillë nuk na lejon që të përbuzim asnjë garues që mundohet edhe ai të arrijë deri tek kjo e mirë e pafundme. Nuk mundesh që ta akceptosh jetën tënde në nivelizimin e brengave të pafundme. Një konspiracion që krijon konspiracion në zemrën e një njeriu është vetëmse vdekje e lirë mbi trupin e lënduar. Konceptet bashkëkohore nuk mund të largohen jashta njeriut dhe të paramendojnë nonsensin e kurorthyerjes në një mes musliman. Të tillët nuk kanë vendin e tyre në një mes të tillë , të pastërt , por duhet të izolohen nga ajo shoqëri , dhe të marrin dënimin e merituar. Të ndryshuarit e logjikës dhe mentalitetit me ndihmën e përdorimit të forcës është dic reale e cila ka ndodhur në rruzullin tokësor. Por , zemra dhe veshkët nuk ndiejnë pulsin e orientimit të zhdrejtë nëse ato një pulsim të atillë e llogarisin si të tillë. Edhe pse pasardhësit që do të lindin dhe do të jetojnë mbi frymën e një mentaliteti të tillë , të ndryshuar me ndihmën e forcës , prap se prap realiteti dhe drejtësia do të vijnë në vendin e duhur dhe në kohën më të favorshme të tyre. Por , gjenerimi i vlerave të këtilla në një shoqëri shumëngjyrëshe harmonizon konfiskimin real të identitetit njeri. Një konfiskim i këtillë harrohet thellë nën analet e historisë së shoqërisë njerëzore. Njerëzit që vuajnë nga një kompleks i këtillë në jetën e tyre frikësojnë secilën gjallesë në rruzullin tokësor. Frikësojnë edhe ato pak gjallesa që kanë filluar tìu binden All-llahut Fuqiplotë. Akti i denigrimit tonë në shoqërinë njerëzore është jashta kodeksit etik . Një surrealizëm i atillë nuk

117

mundet që të manifestojë ujdinë e plagjiaturistëve më të mëdhenjë të shekullit që po e frymojmë. Akti sentimental në momentin më të favorshëm. All-llahu i njeh urtësitë dhe prej tyre udhëzon qenien njerëzore drejtë dashurisë së Tij. Edhe përskaj kësaj urtie dhe këtij momenti të madhërishëm njeriu prap filloi që të përplas idetë e tij me paganizmin e vjetër. Dikujt ky paganizëm në mendim i kushtoi humbje në këtë jetë dhe tundosje në xhehennem , tjetërkujt ky paganizëm iu dukë lavdi e shoqërisë më të lartë. Erërat që fryejnë nga Perëndimi drejtë Lindjes nuk guxojnë që të bartin me vete gjithë atë mllef të shoqërisë njerëzore dhe sataniste. Ato erëra e kanë mësuar njeriun që të ngacmojë ndjenjat më thellë dhe të mos bartë llogari për vetën e dytë! Nëse e analizon veten ky njeri në pasqyrë do të paraqitej një monstrum që do të frikësonte rruzullin tokësor me të gjitha gjallesat e mundshme mbi të. All-llahu xh.sh. tha në Kur`anin Famëmadh:” E kur u thuhet atyre: “Ejani te ajo që e zbriti All-llahu dhe te (çka thotë) i Dërguari, ata thonë: “Na mjafton ajo që i gjetëm prindërit tanë”, (a mjafton) edhe nëse prindërit e tyre ishin që nuk dinin asgjë dhe nuk ishin në rrugë të drejtë.”( El-Maide:104)Pesimizmi dhe irredentizmi i njeriut për t`iu përmbajtur verbërisht një tradite krijon relevanca të frikshme në shoqërinë njerëzore. Edhe pas pranimit të Islamit nga ana e miliona njerëzve në rruzullin tokësor , mendimi i tyre vetjak dhe “ ixhdihadi” i shtyrë nga “ injoranca e trashëguar” po dëmton në palc shoqërinë muslimane në vecanti dhe atë njerëzore duke formuar imazh negativ për Islamin , në përgjithësi. Por , dallimi midis pabesimtarëve të sotshëm me ato në kohën e Pejgamberit a.s. ndryshojnë shumë. Por , esenca është e njejtë pasiqë nuk lejonë kreativitet mendimi dhe bindjeje. Gjërat pasohen verbërisht dhe së fundi nuk arrihen efekti i duhur nga ai mesazh hyjnor që bartet mbi supet e mijëra besimtarëve. Relacioni i njeriut me fenë në atë moment mbetet vetëm trashëgimi dhe vlerat fetare hyjnë në grupin e vlerave kulturore në aspektin e pozitivizmit të demokracisë liberale. Ky mendim i rrezikshëm i hudhur në opinion krijon disbalancë të revanshuar përskaj njeriut si identitet i trefishtë. Poeti tha: “ Mendja i ekspozohet të madhit Zot, Në të vërtetë mendja është injorancë, Mendja i ekspozohet Krijuesit, Me disa nga prodhime të mendjes, Nëse përparësia e mendjes është në ato që ajo bën.” (Shih në librin : Morali ynë , Muhammed Rebi`Muhammed Xheuheri , Tetovë , 2006 fq. 41) Është me të vërtetë vështirë të supozohet se do të kemi një tejkalim të lehtë nga traumatizime të ndryshme në shoqëri. E mbjella është në mendje dhe prej aty depërton në zemër , disa justifikuan të kundërtën , prej zemrës depërton në mendje , në fakt ato kanë të drejtë dhe unë në këtë rast gaboj. Por , n.q.s. mendja e pastërt dhe zemra e pastërt pranojnë identitetin e dashurisë ndaj Zotit do të ndoshta një ndërlidhje e fuqishme midis njeriut , fesë dhe moralit. Tekefundit e patë me të drejtë xhematliu i Musait a.s. i cili kërkoi që të pyes Zotin se ku e ka vendin ai. Ja ngjarja deri në fund. Një ditë prej ditëve një besimtar i devotshëm musliman e takonë Musain a.s. dhe duke biseduar i kërkon Musait a.s. që ta pyes All-llahun xh.sh. se ky besimtar a është në xhennet a në xhehennem. Musai a.s. këtij njeriu të devotshëm ia plotëson dëshirën dhe shkonë e pyet All-llahun xh.sh. për të. All-llahu ia kthen në formë decide se ai njeri gjendet në xhehennem. Musai a.s. kthehet tek ky njeriu i devotshëm edhe pse me shumë siklet më në fund i tregon se cfarë i tha All-llahu xh.sh. për të. Njeriu i devotshëm thotë , Elhamdulilah mbasi paska dashur All-llahu të jam xhehenmli do pajtohem me caktimin e Tij , unë prap vazhdoj ta adhuroj All-llahun xh.sh. si më parë. Musai a.s. cuditet nga përgjigja e

118

këtij njeriu të devotshëm. Shkon me vrap tek All-llahu xh.sh. dhe e pyet për këtë gjë. All-llahu xh.sh. i tregon Musait a.s. se ai njeri do të jetë njëri prej të parëve që do të hyjë në xhennet , por deshta të tregoj o Musa se ka disa njerëz në këtë botë që nuk bëjnë tregëti me All-llahun xh.sh. Nga kjo ngjarje mahnitëse kuptojmë shumë gjëra me rëndësi për jetën tonë të mëtutjeshme. Ne duhet të punojmë në këtë jetë , të falemi , të agjërojmë , të japim zekat , të shkojmë në haxhxh dhe të bëjmë shumë punë të mira , jo pse duhet të presim shpërblim nga ana e All-llahut xh.sh. , por nga dashuria jonë ndaj All-llahut xh.sh.

6.Dashuria ndaj All-llahut xh.sh.

Njeriu si krijesë në rruzullin tokësor që jeton ndërmjet frikës dhe shpresës , ndërmjet ndjenjave dhe histerisë , ndërmjet të vërtetës dhe të pavërtetës , ndërmjet moralit dhe amoralit ka nevojë për dikend që ky ta dashuroj atë , por edhe ai ta dashuroj këtë. Por , edhe kafshët , insektet , dhe gjallesat e ndryshme kanë nevojë për dikend. Dhe të gjitha këto së bashku , në këtë shoqëri të shumëngjyrshme kanë nevojë për njëri-tjetrin, kafshët kanë nevojë për njeriun , njeriu ka nevojë për kafshët , kafshët kanë nevojë për kafshët , njeriu ka nevojë për njeriun , njëashtu një raport të këtillë këto gjallesa duhet të kenë edhe ndaj jetës , vdekjes , ringjalljes , përshtatshmërisë , globit në tërësi. Ai , pra njeriu, ka nevojë edhe për vlerat , por ka nevojë edhe për modulet shoqërore , ka nevojë edhe për zemrën , ka nevojë edhe për mendjen. Është një pikë piedestale ndërmjet idealizimit të perceptimeve të pafundme nën orvatjen e re të të syrgjynosurit të vdekur. Kalimi i njeriut nëpër katër botët ( barkun e nënës , dynja , varrë , ahiret ) , shoqërohet me dashurin , këtë koncept të vjetër sa vet njerëzimi , ndërsa të nevojshëm dhe mjaft aktual nëpër të gjitha periudhat historike. Dashuria është pikëfillimi i kësaj bote dhe njerëzimit , njëashtu është edhe pikëstartimi në botën tjetër. Fjala të dua është aq magjike , e lezetshme , inspiruese , frytëdhënëse saqë edhe lumenjtë i bënë të ecin në kahjen e duhur , orbitat i orienton drejtë cakut final , qiejt i rregullon një mbi një , zemrat i afronë drejtë Vyrtitit të Pafundshëm , ëndjen e bënë të bujshme , nxitë intelektin e poetit dhe bëhet frymëzim i filozofit. Është fjalë që peshon mbi analet e ndjenjës dhe krijon atmosferë ngazëllimi dhe loti , harmonizon shpirtin me materien. Fatalistët , një pjesë e “integristëve “ në Islam nuk do të pajtoheshin me këtë formë konstatimi. Por , realiteti i kësaj fjale është si një melhem në mesin e sëmundjeve të pashërueshme që pafjal shëron secilën nevojë , secilin emocion të shfaqur si simptom pozitiv ose negativ në trupin e njeriut. Simptomin pozitiv e ushqen më tejë duke e ujitur me këtë term parajsor , ndërsa simptomin negativ e gdhendë dhe e bënë më imun drejtë gjendjeve kaotike të shpirtit dhe emocioneve të brendshme njerëzore. Ajo është një koncept që apologjetët e filozofisë matrialiste nuk munden ta definojnë jashta qenies njerëzore. M`u për shkak të këtij termi ato u larguan aq larg të Vërtetës. Kur ta duash dikënd , je në gjendje të bëshë shumë gjëra për të , të fantazosh , të parafytyrosh , të mos jesh i qetë , të xhelozosh , bile edhe të flijosh nga vetja gjëra mjaft me vlerë. Idealet në jetë nuk përcaktohen jashta këtij termi kaq të rëndë për t`u peshuar mbi

119

themelet e ideologjisë së blertë. E as që munden të paramendohen këto ideale jashta këtij termi që është qiriu i ndezur mbi iterenarin e fjalëve të fundme. Ideali pa dashurinë brenda , nuk është ideal. Ai mundet me qenë një koncept i mykt dhe i zymtë që vetëmse pasqyron një pjesë të realitetit të njeriut , por asnjëherë nuk mund të marrë formën e kompletuar dhe të duhur. Dashuria nuk është iluzion , ajo nxitë kreativen në mendjen , intelektin e njeriut mù ashtu sic urdhëron i Lartëmadhërishmi në Kurànin Famëmadh. Demagogët menduan se dashuria është nonsensi i syrrealizmit njerëzor duke e larguar jashtë funksionit religjionin ose fenë për hir të dashurisë. Po , është e vërtetë që dashuria kapë njeriun ( e dobët në iman) në momentin më të favorshëm për ta hudhur në greminën e errët dhe të rëndë. Sepse është mjeti më i lehtë të cilin e përdor Djalli për të manipuluar me ndjenjat e besimtarit. Por , All-llahu xh.sh, i cili është i Pafillim dhe i Pambarim e edukon dashurinë , duke urdhëruar mbajtjen nën kontroll të saj. Ai e edukon edhe mendjen e njeriut , zemrën , shpirtin dhe trupin e njeriut. Dashuria nuk është një erë e përkohshme e cila ndihet në caste dhe momente! Nuk është as trenë me vagonët e saj të mbushur përplot udhëtar drejtë rrugës së zhdrejtë. Dashuria lulet e kuqe i bënë më të afërta drejtë soditësit të bukurisë, i afron zemrat drejtë një qëllimi final , i orienton brengat drejtë arritjes së kënaqësisë së All-llahut xh.sh. , i bashkon ndjenjat nën një kuvend të rëndësishëm , i largon fatkeqësitë e Djallit të mallkuar. Dhe duke e fajësuar Djallin për të gjitha fatkeqësitë që lindin , dashuria e mbron dhe edukon besimtarin drejtë besimit. Pa bindje , dashuri dhe dituri nuk mundet të ketë edhe besim. E All-llahu xh.sh. thotë në Kurànin Famëmadh :” E nga njerëzit ka asish që në vend të All-llahut besojnë idhujt, që i duan (i madhërojnë) ata, sikur (që besimtarët e vërtetë e duan) All-llahun, po dashuria e atyre që besuan All-llahun është shumë më e fortë. E sikur të dinin ata që bënë mizori se kur do ta shohin dënimin (në botën tjetër), do të binden se e tërë fuqia i takon vetëm All-llahut (e jo idhujve) dhe se All-llahu është ndëshkues i rreptë.”( Bekare : 165)Ky ajet i ndershëm na zbulon shumë mistere të kësaj jete dhe të ahiretit. Në të vërtetë cila dashuri është më e edukuara , më e plota më e pranueshmja , përmes cilës dashuri njeriu ndjenë qetësin ? Si është e mundur që idhujt tì duam në vend të Zotit ? A nuk kemi shembuj plotë e përplotë në shoqërinë tonë ku musliman të rinjë dhe të reja e duan Albin Kurtin më shumë se Zotin , e duan Enver Hoxhën , Eliza Hoxhën , Adelina Ismailin bile e ëndërrojnë prishjen e moralit të tyre nga ana e këngëtarit Adrian Gaxha? Po , ku mbeti lidhja e vërtetë dhe vërtetësia e termit të dashurisë? Këto të rinjë dhe të reja nuk e praktikojnë këtë dashuri të tepruar për individët duke i shëndërruar në idhuj për hir të Zotit. Edhe pse ta duash dikënd për hir të Zotit do jeshë njëri prej 7 grupeve që do gjendesh nën hijen e All-llahut , atë ditë kur nuk do ketë hije përpos hijes së Tij. Normal kjo gjë realizohet për shkak të mëshirës së All-llahut xh.sh. , por padyshim edhe për shkak të dashurisë së Tij ndaj krijesave. Lidhja e fortë simbolizon imanin e njeriut që ka ndaj All-llahut xh.sh. dhe përmes dashurisë ai krijon këtë lidhje të fortë me All-llahun xh.sh. E nuk ka dyshim se ata që janë të lidhur me All-llahun xh.sh. nuk janë në rrugë të gabuar. Kodeksi i ekzistencës së njeriut në rruzullin tokësor po varet direkt prej këtij termi që disa “ hoxhallar “ tanë e bënë “ haram” të flitet haptas për të. Për shkak të pamundësisë për të vënë kontroll mbi këtë term që lind vrullshëm në mendjen , zemrën dhe trupin e njeriut ato alarmuan për rreziqet e tij. Po cfarë do të ndodhte sikur ato vërtetë do të flisnin për dashurinë pa asnjë frikë , duke edukuar atë dashuri në rrugën dhe kahjen e drejtë islame? Padyshim që njerëzit do fillonin ta duanin Krijuesin e dashurisë duke favorizuar Atë para jetës së tyre , pastaj do të duanin dhe cmonin njëri-tjetrin për hir të dashurisë së All-llahut , do duanin femrën për hir të dashurisë së Zotit , do krijonin familje me

120

to , do ngjallnin dashurinë ndaj fëmijëve , pasurisë , do dëshironin që të hapëronin drejtë ujërave të kësaj bote me petkun e tyre të ciltërt dhe të mbushur me Dashurinë Hyjnore. E në momentet kur nuk jepet efekti i ndërsjelltë i dashurisë ndërmjet njerëzve , kur njëra palë shprehë dashurinë haptas , ndërsa pala tjetër nuk pranon dashurin e këtij edhe pse dy palët ekzistojnë dhe jetojnë nën ombrellën e Islamit , atëherë do të lindin c`rregullime dhe padrejtësi midis individëve dhe nuk do të arrihej ajo forma e kompletuar e Dashurisë Hyjnore. Po , sikur të kishim kujdes dhe të dashuronim vërtetë All-llahun xh.sh., ndërmjet neve nuk do kishte pengesa në këtë jetë dhe do jetonim të lumtur si në këtë botë , ashtu edhe në botën tjetër. Të mos keqkuptohemi nuk po flasim për raste të jashtëzakonshme sic thotë All-llahu xh.sh. në Kur`anin Famëmadh :” Një grup nga gratë e qytetit thanë: “Gruaja e zotëriut (e ministrit) i vërsulet marrëzisht shërbëtorit të vet, atë e ka kapluar në shpirt dashuria, e ne jemi të bindura se ajo është në humbje të hapët.”( Jusuf: 30)Padyshim një dashuri e pakontrolluar dhe e paedukuar në frymën islame do t`i sjelltë shoqërisë njerëzore vetëm dëm dhe do krijonte c`rregullime të njëpasnjëshme. Njerëzit do të hudheshin në humnerën e dynjas dhe të ahiretit duke iu verbëruar sytë përskaj orekseve të Djallit të Mallkuar. Dhe në këtë mënyrë qëllimi dhe esenca e ekzistimit të njeriut në rruzullin tokësor do të ishte në rend të dytë , ndërkaq mentaliteti i brishtë i përmbushjes së dëshirave vetjake do të shëndërronte njeriun në një poltron historik drejtë erërave të pafundme. Pse është me rëndësi të dijmë për dashurinë ? Dashuria është rruga e parë që ndezë ndjenjën drejtë prishjes së moralit , njëashtu është rruga e parë që e orienton ndjenjën drejtë moralit. Dashuria i afron krijesat drejtë All-llahut xh.sh. njëashtu përmes konceptit të dashurisë disa krijesa largohen nga All-llahu xh.sh. duke e shtrembëruar konceptin e vërtetë të këtij termi. Sikur vetëm 10 % e popullit shqiptar do shprehnin dashurinë ndaj All-llahut xh.sh. sot komplet Europa do të ishte muslimane.

7. A ka fjalë më të bukur se durimi?

Rrugëtimin tonë nëpër këtë iterenar shkronjash po e fillojmë me këtë titull të vënduar në formë të pyetjes. Titull i cili vetëm si i tillë nuk do të ketë vlerën e duhur poqese nuk praktikohet dhe nuk përjetohet nga thellësia e brendshme e individit. Paramendoni një shoqëri me shumë individë të durueshëm dhe falëminderuesish , dhe një tjetër , ku padurimi është gjella kryesore në jetën e tyre të shkurtë. Sigurisht që do të ndjenit mungesë të të shprehurit dhe të përqafuarit të idesë së durimi është jetë. Po , po , durimi është jetë ndriçuese e njeriut e cila shëndërritë nëpër qiej dhe thellohet në brendinë e zemrës së tij.Kolosët e diturisë dinin ta vlerësojnë këtë fenomen i cili zhgënjen djallin e mallkuar dhe e gëzon zemrën e individit dhe të shoqërisë. Goditja më e fortë e besimtarit ndaj Djallit të mallkuar është durimi.Njëri nga gjenerata e parë e muslimanëve gjatë ligjërimit ( hutbes) së ditës së Bajramit kishte thënë:” Ju jeni si lulja , e njerëzit e tjerë si pluhur. Njerëzit endin , e ju visheni; njerëzit japin , e ju merrni; njerëzit prodhojnë , e ju i shfrytëzoni; njerëzit mbjellin , e ju ushqeheni.”( Më gjërësisht shih në librin: Premtimi për durimtarët , Ibën Kajjim el-Xhevzije , fq.193).

121

A nuk pati të drejtë ky imam që iu drejtua xhemmatit të tij në këtë formë? Po , sikur të falëminderonim për të mirat e panumërta që Zoti na ka dhënë dhe sikur të duronim gjatë sprovave a nuk do të ishte më mirë dhe a do ta humbnim udhëheqjen tonë në këtë botë? Durimi është sfidë për individin i cili nuk dinë gjë përveç pesimizmit të tij të tepruar. Ai , pra durimi e bënë të pjellshme idenë e sakrificës në zemrën e tij , e krijon një molekulë plus në brendinë e tij dhe e bënë formë reflektuese në individët tjerë përmes tij. Shiko se sa i mëshirshëm është Zoti yt i cili të dha rrugën e fitimit të xhennetit. Sikur vërtet të mendoje me kokë , të logjikoje dhe të meditoje rreth ajeteve kurànore dhe krijesave të Zotit do të arrije në një përfundim të mahnitshëm. Nuk ka asnjë segment i jetës së njeriut e të mos jetë i vulosur me durimin.

Thotë All-llahu në Kuràn: “Nuk ka dyshim se njeriu është në një humbje të sigurt. Me përjashtim të atyre që besuan, që bënë vepra të mira, që porositën njëri-tjetrin t’i përmbahen të vërtetës dhe që këshilluan njëri-tjetrin të jenë të durueshëm.” ( Asr:2-3)

Klasifikimi i saktë i All-llahut xh.sh. mahnitë të gjitha krijesat në rruzullin tokësor. Njeriu në humbje të sigurtë... edhe pas këtij ajeti dyshon që njeriu nuk mund të jetë në humbje të sigurtë? Po , All-llahu a i humb durimtarët , ato që këshilluan për të mira , që vulosën durimin në shpirtërat e tyre dhe që iu përmbajtën të vërtetës. Si mund tì të ekzistosh pa All-llahun xh.sh. , i padurueshëm , i papërmbajtshëm dhe euforik , kur të gjitha të mirat e panumërta vijnë nga ana e Furnizuesit të botrave. Ty tù kanë verbëruar sytë dhe ende po vazhdon me padurimin tënd duke kërkuar begati të panumërta në një rrugë të gabuar dhe të devijuar. Këmbët e tua dhe duart tua që tì fali Zoti i gjithësisë po shkelin në thyerjen e urdhërave të Tij , a nuk e meriton tì ndëshkimin? Dhe prap Zoti është falës dhe mëshirues i madh. Të gjitha gabimet tì falë , ta hapi edhe derën e pendimit , derën e sinqeritetit , frikës , rrespektit. Por , tì përshkruash shok Atij , atëherë sigurt do të jeshë në një humbje të sigurtë. O tì që ke humbur durimin në fatkeqësi , a ke harruar fjalën e All-llahut xh.sh. i cili thotë në Kurànin Famëmadh:

“All-llahu i do durimtarët.”( Ali Imran: 146)

Apo ndoshta je i dashuruar në epshet dhe dëshirat e panumërta të tyre të cilat të thërrasin në këtë rrugë të frikshme dhe të devijuar? Ah , sa të mjerë janë ata që kanë sy dhe nuk shikojnë , që kanë veshë dhe nuk mendojnë mbi përgjegjësinë e veshëve që kanë për to , kanë këmbë dhe nuk falëminderojnë... E sa njerëz Zoti i krijoi pa sy , të shurdhër , të çalur , invalid dhe prap ato po sodisin në rruzullin tokësor sa miliona të tjerë të bukur dhe me konstrukt të mirë në trup. Paramendo Ejubin a.s. , sëmundjen e tij , fatkeqësinë e tij në familje , ndërsa ai i durueshëm priti shpërblimin dhe zbardhjen e çështjes së tij nga ana e All-llahut xh.sh. Po , sikur të harronim sprovat që neve na ndodhin në jetën tonë të përditshme , atëherë duhet të mërzitemi , sepse Zoti sprovon besimtarët me qëllim që të shoh dashurinë e tyre ndaj Tij dhe të matë aplikimin e durimit në jetën e robit të Tij. Nuk ka dyshim se besimtarët përveç Djallit të mallkuar armiq kanë edhe ushtrinë e tij në mesin e njerëzve të cilët për çdo ditë dhe për çdo sekondë po thërrasin në intuitën e tyre të mallkuar drejtë devijimit të besimtarëve.

122

All-llahu tha në Kur`an:” Nëse ju përjetoni ndonjë të mirë, ata i dëshpëron ajo, e nëse ju godet ndonjë e keqe, ata gëzohen për atë. Po, në qoftë se ju bëheni të durueshëm dhe ruheni (mëkateve), dinakëria e tyre nuk do t’u dëmtojë aspak. Eshtë e sigurt se All-llahu e ka në dorë atë që punojnë ata.” ( Ali Imran:120)

All-llahu kërkon nga ne që të jemi të durueshëm poqese dëshirojmë fitore në këtë botë dhe shpërblim në botën tjetër. Dinakëritë e armiqve të besimtarëve do të mund të përballohen vetëm me durimin tonë , dhe me ndihmën e All-llahut ne do të jemi fitimtar.

A nuk tha Antari në poezinë e tij:

“ Ishte e brengosur , por durimtare- andaj e lirëE fortë kur shpirtërat e frikësuar prej të tjerëve ndihmë kërkojnë.”( burimi i njejtë:fq.23)

E poeti tha:

“ O shërbëtor i trupit , sa i pafat që je më këtë shërbim!Shpirti , e jo trupi të bën njeri.”(burimi i njejtë:60)

Dhe poeti tjetër tha:

“ E duroi durimin derisa durimi kërkoi ndihmë,E ai i tha durimit bëj durim.”( burimi i njejtë: 75)...

Pas gjithë kësaj të lutem më thuaj , a ka fjalë më të bukur se durimi???

8. Nga Modestia në Modesti

Është vështirë të hudhemi anekënd bukurisë së vizatuar si miniatur qasjesh në skizofreni. E kodeksi i ngjyrosur nën një gravurë spanjole të golgotës më të re në Ballkan. Habitemi se si me zhurmën e akullnajave celin ndjenjat aromën më të këndshme. Dylli i dalur nga bletëza me mjaltën si lëvozhgë na fton ngrohtësisht në dasmën e Bataljonit të tretë. Modestia celë dhe jeshilon bukurinë e performancës së njeriut nga jeta në jetë. Ajo e bënë më të kuptimtë karshi politikave ditore të Hënës së re në yllin francez. Islami i jep trajtë modestisë! Ajo e shëndërron

123

atë në një foshnje të lindur karshi molekulave të dendura të bukurisë.Mrekullia e shpalosur në petkun e imanit të njeriut gjeneron këtë fjalë pa tis në mesnatën e dukshme të shoqërisë. Sadiu tha në një varg:" O besë fare s`ka në botë, O bota besën e harroi, Kush nxuri me t`hedhë shtizën Që pastaj shtizën s`ma drejtoi?"...Sadiu i shkretë zamani , nga ciltërsia e imanit këto varge pasqyroi , ngjyrosi , fundosi...Por , ja që veshi që shurdhuar e zemra ngurtësuar , shpirti devijuar , e sytë verbëruar... Modestia këtu nuk ka vend , ajo është harruar në pafundësinë e sistemit të dukshëm në brendinë mortore. Kjo fluturake e hudhur në qoshkën e brendshme të histerisë së jetës kërshëron lashtësinë e Sufiut dhe e hudhë në iterenarin e shkronjave të dukurisë. Modestia nuk don fjalë , por ndjenjë , vepër dhe pragmatizëm. Ajo nuk guxon që të largohet përballë rrotacioneve të rëndësishme në shoqëri. Sikur të zhdukej dukuria mortore sigurt do të ndjente furinë e mencurisë së përgjithshme. Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë:" Ai që tregohet i thjeshtë , All-llahu e ngre në pozitë të lartë."( Hadithin e kam marrë prej librit: Përmirësimi i zemrave , Amër Halid , fq.19)Njështu Muhammedi a.s. ka thënë në një hadith tjetër të tij:" All-llahu më ka urdhëruar që të jeni modestë ndaj njëri-tjetrit , me qëllim që të mos mburreni dhe të mos cenoni të drejtat e të tjerëve".( Burimi i lartëcekur). Sikur filozofia e modestisë të përfundonte në këto fjalë të arta të këtij njeriu të madh, sikur ndjenja e ndërgjegjës të thyhej nga këto burime të pashterrshme të këtij OQEANI PAFUND. E fjala e thënë si fjalë , nga thellësia e zemrës të vezullonte përballë molekulave të dukshme të nebulozës jetë. Modestia hmmm... Një det i humbur në këtë sahara të ngrirë dhe të rrëshqitur nga djersët e mëkateve tona. Sa kemi humbur kur humbëm modestin , sa mure u thyen e sa lot u derdhën për të rikthyer këtë divan të mahnitshëm në petkun tonë. Thotë All-llahu në Kur`an:"O ju që besuat! Kush largohet prej jush nga feja e vet (i bën dëm vetes) s’ka dyshim se All-llahu do ta sjellë një popull që Ai e do atë (popull) dhe ata e duan Atë (Zotin), (një popull) që është modest e i butë ndaj besimtarëve, por i ashpër dhe i fortë ndaj mohuesve, që lufton në rrugën e All-llahut dhe që nuk i frikësohet kërcënimit të asnjë kërcënuesi. Kjo (cilësi e atij populli) është dhuratë e All-llahut që i jep atij që do. All-llahu është dhurues i madh, i dijshëm."( El-Maide:54)All-llahu do një popull besimtar , të nënshtruar dhe të tillë që kërkon pendim për gabimet e bëra. Popull që janë modest , puntor dhe që luftojnë në rrugën e All-llahut xh.sh. Ky është populli më i mirë që në vete bartë petkun e modestistë dhe i bashkon zemrat e besimtarëve të gjithë në një qëllim të vetëm. E nuk ka dyshim se nga modestia në modesti rruga të con vetëm në xhennetin e Përjetshëm.Amin

124

9. A e dinë se çfarë është varfëria???

Ndalem. Marrë frymë thellë dhe orientojë veten drejtë këtij kozmosi me fund të hidhur ose të ndritur. Ecë dy hapa para , kthejë kokën mbrapa , varfëria më gjuan me guraleca prej argjili të ndërtuara ekstra për mù. Jo , deri në këtë moment nuk mendoja fare mbi varfërinë dhe të varfurin. Ndoshta zemra mù shtang dhe nuk lëvizë dotë nga oligarkia e mendjes sime. Për veten kam , për të tjerët nuk kam faj unë. Fat i tyre është varfëria , fat i imi është pasuria. Ndoshta ke të drejtë , por të lutem mos u harro në kthetrat e një pinguini dikasterial. Një krevat i stilit japonez dhe një veturë MERCEDES nuk të bëjnë Faraon në rruzullin tokësor. E as pushteti që tù mundësua me votën e të varfurit nuk të jep të drejtën e shprehjes në atë mënyrë. Dhe , protagonisti habitet se si kam fytyrë tì them haptas gjërat. Hmm.. më vjen të vjedh nga trupi gjitha të këqijat nga një konstatim i këtillë. Të ngurtësosh zemrën , të fryhesh në shoqëri si ideatori më i madh , si majtisti më i palëkundur në politikë dhe si Don Kishoti i Mançes me të vërtetë është një dogmë që e zgjon individin edhe në mëngjezin e hershëm të mallkojë botën. Po pse ta mallkosh botën kur ke mundësi ta sulmosh egon dhe të nisesh drejtë jetës së lumtur? Ndoshta habiteni , por një dijetar i madh islam tha se mundesh me qenë evlia ( njeri i dashur tek Zoti) i madh edhe nëqoftëse posedon 100.000 dinar. Si mundet një gjë e këtillë? Eh , more vëlla ai evlia ato 100.000 dinar i posedon në dorë dhe jo në zemër...Hmmm... për një çast majtisti i palëkundur filloi të ofshaj thellë. Duke ndezur cigaret një nga një filloi që në vete të hahet. Se çfarë bluante koka e tij në atë moment nuk e di , vetëmse më kujtohen fjalët e tij që tha pas një heshtjeje 15 minutëshe...{ Edhe unë kam qenë i varfur , jam shkolluar me ndihma të individëve të ndryshëm, por deri tek kjo pasuri kam arritur me mundin tim , dhe unë jam Zot i kësaj pasurie , e kam fituar me djersë dhe do e mbrojë me jetë}. Edhe ajo pasuri që e ke në shfrytëzim tì nuk është e jotja dhe nuk është e drejtë speciale që ta izolosh. Krijuesi i botrave është ai që jep dhe ai që merrë , mos harro se në çastet më të vështira të jetës tënde në momentin kur humb shpresat në të gjitha krijesat , një lutje e jotja drejtuar tek Zoti i botrave edhe pse tì deklarohesh si majtist , të ka siguruar në secilin vrimë të jetës tënde. Rrugës takova një të varfur i cili u kthye prej xhamie për në shtëpi. Fillova që ta ndjekë tinëza kur ndodhi diç e çuditshme në kohën ndërmjet iqindisë dhe akshamit dhe mù në muajin Ramazan. Disa hajna hyjnë në shtëpinë e tij për ta plaçkitur dhe dalin të zhgënjyer nga ajo shtëpi sepse nuk kishin se çfarë të merrnin. I varfuri i diktoi këto hajna dhe me vrap delë që tì ndaloj ato hajna duke bërtitur pritni ju lutem , pritni! Hajnat çuditen nga thirrja e zotit të shtëpisë dhe ndalen sepse zemra e tyre e ndien se nuk do i ndëshkoj ky i varfur i mjerë. I varfuri hynë brenda në shtëpi i kërkon gruas së tij disa hurma , 3 kilogram miell , dhe gjysë kilogrami sheqer. I mbështjellë dhe i drejtohet hajnave: Ju lutem merrni këto për Ramazan. Ma bani hallall se nuk kam tjetër çfarë të ju jap. Në këtë muaj më kanë ndihmuar disa organizata dhe elhamdulilah kam mjaft për tërë muajin. Ju lutem gëzojini familjet tuaja me këto. Hajnat hjekin maskat dhe fillojnë që të vajtojnë me zë. I kërkojnë falje këtij të varfuri duke u arsyetuar se edhe ato nga varfëria kanë dalur që të marrin diç për tì ushqyer fëmijët e tyre në muajin e Ramazanit. Një skenë e këtillë që ta tërqethë trupin duhet të jetë shembull për ty o njeri. Në asnjë moment mos u kreno me pasurinë tënde dhe të mos të bëhet pjesë e zemrës sate , por ta posedosh në dorë dhe nga dora ta dorëzosh në vendin e duhur. Do e mbyllë këtë temë me hadithin e Pejgamberit a.s. që e transmetojnë Buhariu , Muslimi dhe Nesaiu.“ Një burrë tha: Do të jap lëmosh ,dhe kur doli , lëmoshën ia dha një hajduti , dhe të gjithë filluan që të flasin se në këtë natë i është dhënë lëmoshë një hajduti. Dhe ky tha: O Zoti im ,

125

vetëm Ty të takon falëminderimi. Përsëri ky mori iniciativën të japë lëmoshë , dhe kur doli lëmoshën ia dha një imoraleje, e të gjithë filluan që të flasin se në këtë natë i është dhënë lëmosh një imoraleje, dhe ky tha: O Zoti im , vetëm Ty të takon falëminderimi. Përsëri ky mori iniciativën të jap lëmosh dhe kur doli lëmoshën ia dha një pasaniku , dhe të gjithë filluan që të flasin se në këtë natë i është dhënë lëmosh një pasaniku , dhe ky tha: O Zoti im , vetëm Ty të takon falëminderimi. Këtij i thuhet: Lëmosha që i ke dhënë hajdutit , ndoshta bëhet shkak që të mos shkoje të vjedhi , e lëmosha që i dhe asaj imorales , ndoshta bëhet shkak që të mos bëjë imoralitet , dhe lëmosha që i dhe pasanikut , ndoshta bëhet shkak që ai të marrë mësim dhe të ndajë nga pasuria që i ka dhënë All-llahu i Lartësuar”( shih më gjërësisht librin : Melhemet e Zemrës , fq.218)Vëllau im i dashur a dinë tì se çfarë është varfëria? Sigurt nuk e dinë , të lutem solidarizohu që prej këtij Ramazani e deri në fund të jetës me secilin të varfur në rruzullin tokësor , përmes lutjeve tua , ndihmës në bazë të mundësive dhe pjesëmarrjes dhe përkrahjes së nismave humanitare për ndihmë të varfurve.All-llahu ua lehtësoft sprovat të varfurve dhe i vetëdijësoft të pasurit tanë. Amin.

10. Morali si ripërtrirje e besimit

Sfidat e jetës të shumëngjyrshme dhe të llojllojshme e përqafojnë njeriun në ditët më të vështira te tij. Ato e harmonizojnë atë për të frustruar kongresin e zemrës së devijuar dhe ia mveshin të gjitha të ligat e shoqërisë. Në këtë formë njeriu nga një inkubator shkronjash rrëfen dhe sqaron politikën diskriminuese ndaj tij si egocentrizëm. Gjithëandej frytet e besimit çelin dhe jeshilojnë mrekulli mahnitëse në rruzullin tokësor. Nga enigma e pafundme e idesë shtjellohen dhe emancipojnë ndjenjën e tragjedisë së rradhës për filantropistin e madh. Njeriu karizmatik i shoqëruar dhe i përballur me një mori elementesh destruktive në shoqëri përqafon fascinimin e tij pas masës së thyer të kësaj penze madhështore. Morali është rrugë drejtuese e cila lidhë dy botët. Shpirtëroren dhe matrialen , matrialen dhe shpirtëroren! Ai pra morali , ujit ndjenjat e besimtarit karshi urdhnave të Lartmadhënishmit duke e bërë më imun në kalitjen e indulgjencave kozmopolitike. Gjëja më e rëndësishme që duhet të bëjnë muslimanët është përpjekja në sferën intelektuale në mënyrë që morali kuranor të mbizotërojë mbi braktisjes e fesë. Zgjidhja e vetme për ta pafuqishmit, të papërkrahurit, të pastrehët dhe të braktisurit, është përhapja e moralit kurànor në mbarë botën. Sëkëndejmi, t'u tregosh njerëzve dhe ta përçosh mesazhin hyjnor ndër ta, është shumë e rëndësishme dhe detyrë e çdo besimtari.125 Morali është ripërtrirje e besimit , moralizimi i zemrës , mendjes dhe trupit kërkon mund , sakrificë dhe vullnet. Pa moral nuk ka jetë , pa jetë nuk ka moral dhe morali është dritë e cila na ndriçon dhe na bënë më të ndërgjegjshëm karshi sfidave të njëpasnjëshme të kësaj shoqërie të degjeneruar. Po , morali është jetë e cila ngjallë dhe vdes idenë e bukur dhe vdes idenë e përtacisë. Ajo zbukuron fytyrat e miliarda njerëzve në rruzullin tokësor. Morali është term i cili më së shumti po ndihet mungesa e tij në rruzullin tokësor në këtë shekull. Kanë thënë se ai njeri që flet më shumë mbi sinqeritetin , dijeni se ai është mù njeriu më i pasinqert në rruzullin tokësor. Por ne shpresojmë që vepra dhe fjala e besimtarit të përputhen dhe të mos bien ndesh njëra me tjetrën. Këtë gjë e kërkon edhe All-llahu xh.sh. nga ne.125 Shih: Harun Jahja , Zgjidhja: Morali Kurànor

126

Ai , pra All-llahu xh.sh. thotë në Kuràn :” O ju që besuat, pse po e thoni atë që nuk e punoni? Tek All-llahu është shumë e urrejtur ta thoni atë që nuk e punoni!”( Saf: 2-3)

E si të veprojmë ndryshe jashta kornizave të caktuara nga ana e All-llahut xh.sh. Vallë a ekziston sot shoqëri e pastërt e cila e thotë mù atë çka e punon? Apo ndoshta hipokrizia , animi kah epshet , frika nga vdekja po na serviren si ide pozitive në mendjet tona dhe po na sterilizojnë fjalët që të bijnë në kundërshtim me veprat tona. Kujdes o tì që lexon këto shkronja, All-llahu urren të themi atë që nuk e punojmë. A nuk vlen edhe për mù i njejti rregull si për të gjithë të tjerët? Paramendoni të shkruaj dhe të flas për moralin , ndërsa në anën tjetër shoqëria më njeh me të drejtë si të pamoralshëm. Paramendoni të urdhnoj njerëzit në moralet e larta , ndërsa vet thyej ato morale në çdo sekond të jetës sime. Fund tragjik do të pësoja poqese do të isha i tillë. All-llahu më mbroftë mua , lexuesin e këtij shkrimi dhe gjithë muslimanët nga një fund i këtillë. Për moralin kanë folur me mijëra dashamirë të dijes dhe urtësisë! Pa moralin jeta jonë do të ishte e barazuar me zeron e rënduar mbi përballjen histerike me krenarinë e Djallit të Mallkuar. Ajo do të na shtrëngonte fytin tonë dhe nozulla e fytyrës do të ngushtësohej dhe ngurtësohej poqese nuk do e mbjellnim brenda në thelbin e zemrës sonë kodeksin e fshehur të jetës e që është morali. Do të ishim të humbur pa të , si udhëtar në këtë udhëkryq të pakufishëm. Ne jemi njerëz që duhet të jetojmë me shenjat tona në rrugë , ashtu siç na mësoi mësuesi ynë Prof.Sejjid Kutubi. Shenjë dalluese midis besimtarit dhe jobesimtarit duhet të jetë morali kurànor që elektrizon shpirtërat e njerëzve kah rruga e Vërtet . Si duket për ne nuk vlejnë këto rregulla të frustruara si impenjime ideologjike të mbjellura dhe të thelluara në analet e mendjes. Morali ynë është ilaçi i vetëm për të gjitha të këqiat që kanë pllakosur muslimanët në ditët e sotme. Po , po morali ynë është ilaçi i vetëm për shërimin e të gjitha atyre sëmundjeve në rruzullin tokësor. 126 Ta ndjesh dhe shijosh ëmbëlsinë e besimit në Islam është sikur një erë e pakalueshme nga trupi i njeriut. Ndjenja e saj është si ndjenja e takimit të shehidit ( dëshmorit) me hyrit e xhennetit qysh nga kjo botë. Rëndohet trupi dhe shpirti nga engjujt e shumtë që kanë ardhur të na kumtojnë lajmin e gëzueshëm për të cilin punuam vite me rradhë. Lajm i cili ekzagjeron ondulimet e frikshme të intelektit të njeriut. Rrugët e edukimit të shpirtit çojnë kah kjo ëndje e cila e mallëngjen ndjenjën e besimtarit të sinqert. Por , All-llahu xh.sh. na bëri të mundur që atë botë ( ahiretin) ta fitojmë përmes punës sonë në këtë botë , punë e sinqert dhe e moralshme. Sikur të zhdukej morali nga vepra jonë në këtë botë sigurtë në botën tjetër do të ishim të humbur dhe të nënçmuar. Mësuesi ynë Djalli i mallkuar në këtë rast do të distancohet nga ne duke na sulmuar se vet e kemi ndjekur , ndërkaq buzët tona që janë lagur në të sharë All-llahun xh.sh. atë ditë do të shterren dhe nuk do kenë mundësi të thonë fjalën si formulë hyrëse në dyert e pafundme dhe të paskajshme të xhennetit. Nevoja e njeriut dhe e shoqërisë për moralin kolektiv dhe individual është primare dhe mëse e domosdoshme në këto kohëra që po jetojmë. Sistemet moderne, herët ose vonë, duhet të kujtohen për debatet mbi shpirtin njerëzor dhe edukimin. Ato duhet t’i kthehen mësimeve të vjetra të njerëzimit, në të cilat janë përcaktuar qartë fushat e edukimit dhe udhëzimit moral. Aq sa c’është edukimi ushtrim i fuqive mendore, ashtu edhe udhëzimi moral është edukim i ndërgjegjes së brendshme dhe ndricimi i zemrës.

126 Shih: Muhamed Rebi Muhamed Xhevheri , Morali Ynë , Tetovë 2006 , fq.18

127

Kështu pra edukimi dhe udhëzimi moral janë dy elemente ekuilibruese të rritjes shpirtërore të njeriut, ashtu si zogu që ka nevojë për të dyja krahët për të fluturuar. Deri më tani, në këtë edukimin modern, këto dy elemente nuk janë në ekuilibër. Edukimi pa udhëzimin moral është i brendaqenësishëm për t’u shndërruar në forcë shkatërruese kundër natyrës dhe shoqërisë njerëzore. Udhëzimi moral pa edukim, megjithëse të con në drejtësi, banalizohet me kalimin e kohës dhe kthehet në shpresë (kurajë) si e vetmja rrugë shpëtimi.127 Edukimi është pjesë përbërëse e moralit të individit dhe shoqërisë. Nga defanziva e cila mund të paraqitet në secilin rast ky udhëzim , kërkon kalimin në fazën e thirrjes drejtë qenies Hyjnore , thirrja drejtë Pafundësisë. E gjithë kjo realizohet përmes perceptimit dhe analizimit të secilës situatë veç e veç me qëllim që të përfitojmë në kohë dhe të jemi të sigurtë në hapërimit tonë drejtë këtij caku. Po , sikur të ishim të varur nga koha si fëllënzë e sqepur e cila do të frustrohej në fundësinë e zemrës dhe sikur të ndienim dhimbjen nga e cila lëngojmë gjatë tërë kohës , sigurt që intervenimi i jashtëm në këtë rastë do të ishte i panevojshëm gati se edhe i pavyeshëm. Morali është pjesë e cila harmonizon qenien shoqërore dhe individuale në ndërdijen e tij të lidhur midis shpirtit dhe trupit. Ky qendistar i mrekulluar fascinon mijëra ndjenja të besimtarëve në rruzullin tokësor të cilët mezi presin thirrjen e madhnueshme nga ana e All-llahut xh.sh. E ato krijesa padyshim janë të përgëzuar , të frytshëm dhe mezi presin që edhe një sekond të jetës së tyre na sakrifikojnë në rrugën e Krijuesit të moralit. Morali është i rëndësishëm për katër gjëra:

1. Qëllimi kryesor i dërgimit të Pejgamberit a.s. ishte përsosja e moralit. Pejgamberi a.s. tha në një hadith të tij:” Nuk jam dërguar veçse për të përsosur moralet e larta”.

2. Te muslimanët e sotshëm kemi vënë re një ndarje midis jetës dhe fesë , adhurimeve dhe moralit.

3. Duhet të jemi njerëz të praktikës të cilët moralin e vëndojmë në jetë4. Formimi i njerëzve të moralshëm dhe me sjellje të mira. 128

Nevoja për sjelljet e mira dhe moralin islam është e dukshme dhe e arsyeshme që secili dashamir i fesë i kërkon për çdo ditë në secilin skaj të qytetit të tij. Nga kjo shoqëri moderne ku turpi është larguar , sjelljet janë bërë të vrazhda , raportet midis prindit dhe fëmijës janë lidhur në bazë të interesit të kësaj dynjaje dhe jo në bazë të dashurisë dhe interesit të ahiretit , po bëhet shumë e vështirë aplikimi i moralit në shoqërinë tonë. Ne duhet të jemi prijatar të moralit në rrethin ku jetojmë , poqese dëshirojmë që të bëhemi përmirësues dhe jo prishës. Edhe pse pati popuj dhe fise të cilët thirreshin në atë se po përmirësojnë e nuk po shkatërrojnë , në fakt ato shkatërruan dhe nuk përmirësuan dhe në këtë formë e shkatërruan edhe vetëdijen e tyre , jetën , pasurinë... Të gjitha këto dëme i arritën m`u si rezultat i prishjes së moralit të tyre.Në këtë kohë kur dinamizmi është bërë pjesë e secilës shtëpi , globalizmi dhe ndryshimet e shpejta teknologjike ndryshuan edhe fizionominë e shtyllës së shtetit të quajtur familje. Atë e varësuan për teknologjinë e pashpirtë duke e bërë monstrume dhe jo përballëse të sfidave të moralitetit në shoqëri. Pejgamberi a.s. në njërën prej betejave i porositi muslimanët :” Mos vrisni fëmijët , as gratë ! Mos i digjni të mbjellat e tyre dhe mos ua shembni shtëpitë! Do të gjeni burra që jetojnë në

127 Shih: Enes Kariç , Edukimi dhe udhëzimi moral128 Shih: Amër Halid, Përmirësimi i zemrave , Shkup 2006, fq.8-13

128

manastire ku adhurojnë Zotin , prandaj i lini të qetë ! Mos i sulmoni natën me qëllim që të mos i tmerroni gratë dhe fëmijët!” 129

Paramendoni këtë pamje mahnitëse në një betejë , luftë ku thonë që rregullat nuk kanë vend. E ne jemi pasardhësit e këtyre burrave që aq kujdes kishin në anën e armikut , po sikur të mos ishte i mbjellur morali në shpirtërat , zemrat dhe mendjet e tyre , si do të vepronin? Si kryqtarët që vranë dhe prenë gjithëçka që panë rrugës dhe gjithëçka që simbolizonte në civilizim dhe ndritje? Apo ndoshta do të ngrenim gjygjet e inkuzicionit ku pre e jona do të ishin dijetarët , mendimtarët , shkencëtarët dhe gjithë ato që nuk mendojnë si ne , nuk janë të sojit tonë dhe na kundërshtojnë? Njerëzit janë të zellshëm dhe me nevoja në rruzullin tokësor. Ato me moralin e tyre kërkojnë kënaqësinë e Krijuesit të botrave dhe mundohen për ta arritur atë me mish e me shpirt. Ah , ç`ëndërra të mrekullueshme dhe çàspirata të mira! Sa njerëz ka në botë që në jetë dëshirojnë tì realizojnë ëndërrat e veta , por nuk munden! E sa të tjerë ka që përpiqen e i realizojnë , por nuk i gëzojnë deri në fund.130 Nuk munden pasiqë deshtën që ta arrijnë atë aspirat dhe atë synim jashta rrugës së moralit dhe udhëzimit të All-llahut xh.sh. Po , sikur të qendisnin zemrat e tyre me moralin dhe të fisnikuronin fytyrat e tyre , sigurt që deri tek qëllimi i tyre i mirë në këtë botë do të arrinin me fare pak mund. Po , nëse Zoti nuk na mundëson që tì realizojmë ato ëndërra që synojmë edhe përskaj rrugës tonë që ndjekim se është e mirë dhe jo jashta kornizave të asaj çka parapa për neve Krijuesi i botrave , ne nuk duhet që të mërzitemi , të largohemi nga morali dhe të ndryshojmë vizionet tona në këtë jetë. All-llahu xh.sh. sigurt atë mendim dhe dëshirë tonën dëshiron që të na zëvendësojë me më të mirë , të na realizojë më vonë kur efekti do të jetë më i madh , ose edhe atë dëshirë të flaktë të na ruajë për në xhennet. Prandaj të mos dëshpërohemi por vazhdimisht me moral të mirë dhe të lartë të vrapojmë pas arritjes së kënaqësisë së All-llahut xh.sh. Sepse ne dikur kemi qenë fëmijë , por All-llahu xh.sh. na ndihmoi që të rritemi dhe të arrijmë deri këtu ku jemi.Kur lind fëmija , atij i intereson vëtëm bota e gjërave që e rrethojnë. Kur rritet edhe pak , fillon të interesohet për botën e njerëzve. Atëherë fëmija fillon tì njohë babanë dhe nënën e tij. Kur rritet edhe pak fillon të jetë i ndikuar nga idetë që e rrethojnë. Rreziku i “ cektësisë” është se i mban muslimanët të ngujuar në botën e gjërave. Prandaj ata bëhen fëmijë të mëdhenjë , por që nuk rriten kurrë. 131 Sikur të rriteshim njëherë e përgjithmonë dhe ta kuptonim rëndësinë e moralit në jetën tonë. Sigurt që do të kuptonim edhe urtësinë e hadithit i cili na mëson se fëmija edukohet 20 vite para lindjes. Po si mund të lind fëmijë , një fëmijë i cili është i rritur me trup , por me mendje dhe me seriozitet në realizimin e urdhnave të Lartmadhënishmit ende e llogaritë veten të paaftë dhe nuk e futë në mesin e atyre që duhet të japin llogari para All-llahut xh.sh. Është me rëndësi që të kuptojmë esencën e adhurimeve që bëjmë ndaj All-llahut xh.sh. Duhet të dijmë që për çdo gjë që neve na duhet tì kërkojmë All-llahut Fuqiplotë dhe jo të shkojmë te njerëzit duke shpresuar se ato do të arrijnë që të na zgjidhin problemet tona të panumërta.E ne sot , nëse kemi ndonjë problem , shkojmë te njerëzit dhe ankohemi para tyre. Gabim , gabim , ata nuk na largojnë pikëllimin e as atë që të mundon; pra, Ai që të ndihmon të dalësh nga kjo gjendje është All-llahu i Lartësuar. Pra, shpejto te Ai dhe ndalu , shtrij duart para Tij. 132 Dhe thuaj o All-llah ma pastro zemrën time nga cytjet e shejtanit , më pasuro me moral dhe

129 Shih: Amër Halid , Gjurmëve të të Dashuritë tonë ,Shkup 2006 , fq.370130 Shih: Amër Halid , Tregimet e të udhëzuarve, Shkup 2007 , fq.195131 Shih: Amër Halid , Organizimi i jetës , Prishtinë 2007 , fq.126132 Shih: Amër Halid , Adhurimet e besimtarit , Prishtinë 2005 , fq.39

129

ma mundëso që ta përballojë secilën brengë dhe sfidë të kësaj bote për hir Tëndin.Përkushtimi në fe është i domosdoshëm nga secili njeri. Tek , All-llahu më i mirë është ai i cili është më i devotshëm. Fillimi i përkushtimit në fe ka një ëmbëlsi , shije dhe qetësi , të cilën nuk mund ta ndjesh pas disa viteve. Ato çaste përkushtimi dhe përjetimi të adhurimit janë të papërsëritshme në vitet që do të vijnë , prandaj shfrytëzoji si duhet këto kohë , o vëlla. Adhurimi i vitit të parë të përkushtimit në fe është ai që do të mbajë në rrugën e fesë , derisa të vdesësh. 133 Vijat e sinqeritetit në veprën tënde në fillim të namazit tënd dhe thirrjes në rrugën e Zotit duken që nga qielli i shtatë. Të gjithë njerëzit që falen dhe vijnë në xhami i shikon me syrin e dhembshmërisë dhe mëshirës , ndërsa ato që kalojnë kohën kotë jashta rrugëve të Zotit , mundohesh më mish e me shpirt tì sjellësh në xhami. Janë momente fascinuese të cilat gati se secili njeri ( thirrës) gjatë jetës së tij i ka përjetuar. Morali ynë do të shëndërriste si nur dhe egoja e shfrenimi do të stopoheshin nga dashuria dhe mbushja e zemrës sonë me besim. Të gjithë ne kemi dëshirë ta kthejmë atë periudhë , atë kohë kur ndjenim dhembje edhe për një çast të kaluar pa kërkuar falje te Zoti për ndonjë gabim tonin. Mundoheshim që me përkushtim tì kryejmë të gjitha urdhnat e Zotit , bile gjenim kohë edhe për kryerjen e nafileve , adhurimeve vullnetare. E sot , po na mungon koha edhe për realizimin me përkushtim të detyrimeve fetare. Krejt kjo u soditë me largimin e sinqeritetit dhe moralit tonë , kemi mbetur si një fije peri e pashkëputur nga ky karavan i lartë dhe i lashtë islam. Ibën Abbasi , r.a. ka thënë: “ Bëhuni të mirë , të durueshëm dhe të ditur.” Të mirët shpjegohet gjithëashtu në kuptimin që dijetarët fetarë duhet tù mësojnë njerëzve diturinë themelore para se të kalojnë në diturinë e komplikuar. Andaj , dituria është shtylla e fesë , biletë e rrugës së kërkuesit dhe themelim i trashëgimit të drejtë të adhurimit të vërtetë. 134 Dituria e cila është e qendisur me moral dhe me realizimin e urdhnave të Zotit padyshim që është dituri e dobishme dhe mjaft e frytshme në shoqërinë njerëzore. Dijetarët e dëmshëm janë ato të cilët kanë dituri , por nuk kanë moral dhe thërrasin njerëzit në amoralitet dhe gjëra perverze. Ato janë shkatërruesit e botës edhe pse në botë paraqiten dhe propagandojnë se po ndërtojnë botën me mirësine e tyre të gënjeshtërt. E ka dijetar të tillë që thërrasin me urtësi në moral dhe urdhërojnë njerëzit në kryerjen e detyrimeve dhe lënien e gjërave që e dëmtojnë atë dhe pasardhësit e tij. Në momentet e vdekjes për to do të bënim këtë dua:” All-llahu jua lehtësoftë egërsinë tuaj , ju mëshiroftë në vetminë tuaj , e anashkaloftë keqbërësinë tuaj dhe i pranoftë të mirat tuaja. “ 135 Sa e mirë është ajo vepër e cila është e vazhdueshme dhe sa i mirë është ai fëmijë i cili edhe pas vdekjes sonë bënë dua për neve. Ndërsa All-llahu xh.sh. përmes melekëve para të vdekurve tjerë na sjellë lajmin për duanë e fëmijës tonë. Erdhi një grua te Pejgamberi a.s. dhe i tha:” Këtij djalit tim , barku im ka qenë veshmbathja e tij , gjiu im ka qenë furnizimi , ndërsa dhoma ime vendstrehim. Babai i tij më ka lëshuar dhe ka dashur ta marrë nga unë” , dhe Pejgamberi a.s. i tha “ Ti ke më shumë të drejta ndaj tij derisa të rimartohesh.” ( Transmeton Ebu Davudi).136 Drejtësia e Islamit është e gjërë dhe e madhe ndaj gruas. Ajo ka ma shumë të drejtë pasiqë atë fëmijë e ka edukuar në frymën e Islamit. Ka sakrifikuar edhe trupin e vet , pasurinë dhe shëndetin për hir të All-llahut që ai fëmijë të fitoje edukatën e duhur. Islami nuk neglizhon dhe nuk përbuzë femrën , ky rast e dëshmon një gjë të këtillë. Edukata është me rëndësi jetike për familjen dhe shoqërinë. Ajo shton dashurinë midis burrit dhe gruas , njëashtu edhe ngjallë veprimin e veprave të mira nga

133 Shih: Amër Halid, Historia e profetëve , Shkup 2007 , fq.498134 Shih: Ibën Kajjim el-Xhevzi , Mjekësia e të dërguarit Muhammed a.s. , Gjakovë 2003 , fq.31135 Shih: Ibën Kajjim el-Xhevzi , Shpirti , Zurih 2007 , fq.19136 Shih: Ibën Kajjim el-Xhevzi, Fetvatë e të Dërguarit të All-llahut , Shkup 2006 fq.218

130

familja. Tehu i thyer i moralit nuk guxon që të prek në atë familje të sinqert. Turpi si gjellë kryesore e familjes muslimane ujit dhe gjeneron gjenerata të tëra muslimanësh. Poeti tha: “ Pasha jetën time , në fisin e tij ti je më i nderuari, Unë ulem mbasditëve nën hijet e zemrës së tij.” , ndërsa në një varg tjetër tha: “ Në këmbë para saj , një përgjigje kërkoja për disa “ zemra” rresht, Me mall përgjigje prej saj prisja , por s`kam se kujt tì qahem.” 137

Sa i lartë është njeriu i moralshëm në zemrën tonë , ashtu si u shpreh edhe poeti në zemrën e tij. Unë qahem pse nuk mundem të të arrijë , ke një moral aq të lartë dhe aq të mrekulluar sa e ke bërë të vështirë të kapërcejë në këtë rrugë të mahnitshme. Morali i cili ndriçon mendjen time ngjall mall për ty o Zoti im , për robërit e tù të sinqertë dhe të mirë. Për mua ato xhenetlinjë që i shoh dhe dëshmojë për veprën e mirë të tyre qysh në këtë botë më ngjallet frikë dhe rrespekt për tù takuar me to në kuvendet e dhikrit. Sa netë dhe sa ditë ato kanë kaluar në adhurime , modestia e tyre shtrihet në horizontet e thella të cilat impenjojnë mentalitetin meskin të fshatarit të ri. Egoja e veprave të këqija sa larg tyre rri. Frymëmarrja dhe sistemi i tyre nervor 24 orë vepronë nën kujdesin dhe falëminderimin e tyre ndaj All-llahut xh.sh. E padyshim që kërkuesit e të Vërtetës dhe thirresit në të vërtetën janë në një rrugë të vështirë që kërkon mund , sakrificë dhe durim në sprova. Sikur këto elemente të mos ekzistonin nuk do të kishte mundësi asnjë njeri në rruzullin tokësor që ta realizonte ëndërrën e tij jetësore thirrjen në të vërtetën. Sepse rruga deri tek e vërteta është rruge plotë sfida dhe probleme. Poqese morali nuk është pjesë e petkut tonë sigurt ne do të dështonim gjatë thirrjes dhe elaborimit të asaj në të cilën po thërrasim. Rruga e vështirë do të vështirësohej edhe më , poqese nuk do të ishim të kujdesshëm në menjanimin e veprave të këqija dhe thirrjen dhe krijimin e veprave të mira. Gjërat e ndaluara duhet mënjanuar , kurse të urdhëruarat duhen krijuar. Ekzistimi i të dyjave është më i mirë se mosekzistimi i asnjërës , sepse sikur të mos ekzistonte gjëja e urdhëruar , nuk do të kishte pasur dobi edhe nga mosekzistenca e të ndaluarave. E kur të ekzistojë e urdhëruara , ajo mund të ndihmojë në eliminimin e të ndaluarës ose ndikimit të saj të zmbrapset. Është më i mirë ekzistimi i fuqisë dhe sëmundjes sesa të mos ketë as jetë e as sëmundje. 138

Njëherë dijetarin e madh Islam Ibën Kajjim el-Xhevzin e patën pyetur se çka është edukata? Ai patë thënë: “ Edukata është komplet feja”. Përfundojmë këtë shkrim me një thënie tjetër të dijetarit të madh islam Ibën Kajjim el- Xhevzi i cili thotë: “ Te njeriu jeton mendja e melekut , afshi i kafshës dhe pasioni i shejtanit dhe ai do tì takojë atij lloji , cilësia e të cilit sundon në të. Nëse njeriu e mund afshin dhe epshin , do të ngrihet në shkallën e melekut. Mirëpo , nëse e mundin epshet dhe afshi do të zbresë në nivelin e qenit!.” 139 E lusim All-llahun xh.sh. që të mos biem në gradën e qenit , por me moralin tonë ta arrijmë gradën e melekëve të tij.

137 Shih: Ibën Kajjim el-Xhevzi ,Shiu i rrëmbyer i fjalës së mirë , Tiranë 2007 , fq.128138 Shih: Ibën Kajjim el-Xhevzi , Premtimi për durimtarët , Shkup 2007 , fq.62139 Shih: Ibën Kajjim el-Xhevzi , Thesari i diturisë , Shkup 2006 , fq.547

131

SHTOJCËIslami nuk pengon integrimin e shqiptarëve në Unionin Evropian, përgjigje për Ibrahim Kelmendin

132

Hyrje

I nderuari Ibrahim Kelmendi.Me vemendjen me te madhe lexova broshuren tuaj për shqiptarët dhe sfidat e tyre ne Maqedoni.Të them te drejtën u befasova nga elani i juaj për te shkruar dhe për te medituar mbi shkrimet e juaja.Pra ti vetëm meditoje, me lejo qe edhe unë me disa rreshta te meditoj.Të them se ke te drejtë ne çdo pikë, nuk pajtohem , por te them se ke sens për meditim me këtë krenohem.Nuk e di se a e dinë o i nderuar se meditimi është i urdhëruar ne shumë vende ne Kur`an.Ndoshta befasohesh por është një segment mjaft i rëndësishëm. Njeherit ky apo jo është meditim 3 ditor i një veprimtarie te gjatë.Imam Gazaliu gjysen e jetës e kaloi ne meditim dhe në fund çka?Jo jo asgjë por ai ishte themeluesi i ekonomise.Ti mund të thuash po pse ai themeluesi i ekonomise dhe jo Adam Smithi? Imam Gazaliu 1051-1111 ndërkaq Adam Smith e di me mirë se unë kur ka jetuar d.m.th. mos te gabohem 5 apo 6 shekuj mbas Imamit te nderuar.Desha te te lidhem ne kontestin e meditimit, sepse edhe ai meditoi dhe themeloi një shkencë qe sot bota tia shoh hajrin apo siç thot gjuha jonë e bukur te miren.Por dua një pyetje?Qëllimi i meditimit tënd është qe tia shohim hajrin apo te kundërtën e saj? Ti mesiguri qe do të përgjigjesh me te parën , edhe pse argumentet çojnë kah e dyta.Por kjo është një e mirë, se ti kur flet unë jam zgjuar, kur unë jam zgjuar edhe meditimi im vepron, kur meditimi im vepron miresit i perjeton vet populli im Shqiptar ne këto treva.Më fal për shkrimin se nuk di bukurshkrim është mangesi e imja qe ndoshta me kalimin e kohës edhe do të permiresohem.Po ta citoj një fjale tenden qe me la vërtetë gjurme ne zemër.Ti the se ne Maqedoni tashmë po shfaqet fanatizëm i theksuar fetar.Eh tash me lindi ndjenja për meditim , nëse pajtohesh te shprehem përmes disa vargjeve te një poeti arab, qe ti me e pas taku do ta quaje lesh arabi apo jo, epo të mësojmë diçka nga ai,CUDI E CUDIRAT JANE TE SHUMTA/GJENDESH PRANE RRUGES POR NUK MUND TE ARRISHE DERI TE AJO/SIKUR SE DEVJA NE SHKRETETIRE TE CILEN E MBYT ETJA PER UJE/NDERSA UJIN E KA TE NGARKUAR MBI SHPINE... Dhe këtu perfundoj citatin.Mos te behem monoton ok, se me lesh arabi nuk hyet ne Europ , apo jo i nderuari Kelmendi. I nderuar unë jam musliman dhe jam me Europian se ti, këtë po ta them me bindjen me te thelle qe mund te ekzistoj ne këtë botë...Tash prap vazhdoj me meditimin, ti the se një kohe shqiptarët ne Shkup ishin shumicë dhe se tash nuk janë.Me përmirëso nëse gabohem.Po shumë bukur e the o i nderuar se ne kohën e Perandorise Osmane shqiptarët ishin shumicë , ndërsa ne kohën e sundimeve sllave ato u bene pakice.No koment.Një segment tjetër qe ju vet e ceket ishte ajo se disa pseudointelekual musliman kinse thirren ne atë se nëse nuk do të ekzistonte feja islame shqiptarët nuk do të dinin shqip.Po a nuk është e vërtetë i nderuar?Vetëm një shembull i vockel, Nishi qytet ne Serbi,dikur shumicë shqiptare tash asnjë gjurme prej tyre..Pse?Ok e lemë me kaq, këtë pjesë te meditimit , vazhdojme përmendet luftën e Kosovës dhe harruat luftën e Maqedonisë, po i nderuar a e di pse Jakup ef.Asipi bëri një udhëtim ne Arabine Saudite , gjatë luftës se Maqedonisë?Shiko

133

arkiven e UCK dhe do kuptosh se ai tuboi ndihma financiare për UCK pa asnjë kushtëzim, nëse ti je shqiptar Jakup ef.Asipi edhe dy herë është me shqiptar se ti.Permendet se shqiptarët me dhunë pranuan fenë islame edhe kjo me vie interesant.Si duket nuk keni informata te mjaftueshme, shqiptarët fenë islame nuk e pranuan nga turqit osmanlinje, por ato e pranuan fenë islame ne shekullin e VIII nga tregetaret musliman te Sicilise.D.m.th. populli ynë për nga pranimi i Islamit i perngjet popullit te Malejzise, tigrit të madh ekonomik, i perngjet, Indonezise etj etj etj. Permendet Lidhjen Shqiptare te Prizrenit, i nderuar shumë mirë e di se kush kanë qenë udhëheqës te asaj lidhjeje dhe shumë mirë e dinë seline e asaj lidhjeje.D.m.th. Islami nuk qenka kundër Shqiptarise apo jo Zoteri Kelmendi?Vargjet e famshme te Vaso Pashes se feja e shqiptarit është Shqiptaria , i nderuar ne cilën periudhe u shkruajten?Nëse janë shkruar në periudhën e perandorise osmane atëherë unë ty nuk te besoj.Sepse ti the qe perandoria osmane ka qenë një perandori qe ka ushtruar dhunë ndaj shqiptareve.Mjaftoh em me kaq, por jo edhe këtu te perfundoj. Ne një vend u munduat te na bindi se shqiptarët kurrë nuk kanë luftuar për interesa fetare apo jo zoteri Kelmendi?Nëse shqiptarët është ashtu si thua atëherë pse heroi ynë direktivat i për sulme i merrte prej Venedikut dhe prej Papes?Papa paska mbrojtur d.m.th. interesa te kombit tonë, këtë deshit ta thuanit i nderuar?Skenderbeu hero kombëtar apo hero krishter, këtë nuk mundem ta kuptoj ju lutem një sqarim i nderuar?Ju gjithçka lidhni ne mjekerroshat por nuk e di për cilët mjekerrosha e keni fjalën për mjekerroshat e Marksit dhe Engelsit, mjekerroshat e Darvinit,Enver Hoxhes, mjekerroshat e Adam Smithit, apo te kujna?Ju permendni vazhdimisht mjekerroshat dhe leshat arabe tash nuk e di për kend e keni fjalën?Misionare islamike, apo jo zoteri Kelmendi, por çfarë kërkojnë Deshmitaret e Jehovas ne shtepite tonë?

Ne një vend ne artikullin ndermjet tjerash ju thuani, Serbia edhe pasi pushtoi hapësirat e banuara me shqiptare e maqedonas , para dhe pas Luftes se Dyte Botërore , vazhdoi te shfrytëzoj një pjesë te klerit mysliman për te shperngulur sa me shumë shqiptar ne Turqi.Po po të pyes sinqerisht a keni analizuar këtë pjesë te këtij punimi si duhet? Unë nga kjo qe ju keni shkruajtur kuptova se shqiptarët kanë qenë te nencmuar nga serbet dhe kanë qenë te detyruar ose te deklarohen sikur krishter ose të mos rrijne ne këto troje.Ata d.m.th. nuk gjeten zgjidhje tjetër ose me mirë te shprehem ne metafor, nuk gjeten oaze shpetuese përveçse ne Turqi.Atëherë pse nuk u deklaruan sikur sllav por iken ne Turqi?Ne Turqi ata shqiptar e gjeten te vetmen shprese për ta ruajtur identitetin e tyre nacional. ne këtë drejtim të sugjeroj te lexosh artikujt e Dr.Milazim Krasniqit dhe te historianit te njohur Nexhat Ibrahimit. Ju ne një vend përmendet se nuk lejuat qe leshat arabe te depertojne ne rrethet e UCK, i nderuar kam fakte sa të duash se ne Ushtrine Clirimtare te Kosovës ka pasur musliman dhe ka pasur me shumë mjekerrosha nga ideologjia marksiste sesa lesha arab qe i quan ti edhe pse ato lesha janë shqiptar.Tek e fundit nëse ju shihni rrezik ne lesh edhe shihni shpëtim ne veshjet e Adelina Ismailit atëherë mos u kapeni për leshi por lirisht ti sugjeroj rrobat e Adelina Ismailit.Më fal ndoshta dukem komik, por nuk jam i tillë ne esencë, ti je ai qe me ngjalle komedine.

Një pune unë e di , nuk di shumë, Islami ka shumë pika qe ne një replike modeste nuk munden te numerohen, por ja disa qe mund ta prijne popullin tonë drejtë Unionit Europian

134

1.Liria e te shprehurit , në Islam ekzistojne shumë shembuj ku kemi liri te te shprehurit qe përshtatet me Unionin Europian.

2.Barazia gjinore, në Islam gruaja ne shumë raste ka me shumë te drejta sesa burri dhe rrolet janë te ndara ashtu siç janë te ndara nëpër shumë kushtetuta te shumë shteteve botërore.Një shembull bindes, ne kushtetuta të ndryshme pozitive a nuk ekziston e drejtë e veçantë e gruas kur ajo te jetë ne kohën e shtatezanise te këtë lehtesime nga orari i punës?

3.Toleranca nderfetare dhe ndernacionale.Për tolerancen islame nuk kam çka të flas le të flet historia.

4.Stimulimi i diturise, a nuk mjafton qe fjala e pare ne Kuràn është lexo?

5.Shkollimi i barabart gjinor, Muhammedi a.s. a nuk tha ne një hadith te tij se ai qe shkollon një femër e ka shkolluar një familje?

6.Edukaten sportive, a nuk na urdhëroi Muhammedi a.s. qe tia japin hakun edhe trupit tonë?

7.Sigurimi social,Institucioni i zekatit a nuk mjafton për mbylljen e varferise apo është utopi ne leter?

8.Nxitja ne investime, a nuk ekziston ajet kurànor ku thuhet se pas faljes se xhumas dilni edhe kerkoni rriskun e All-llahut nëpër toke?

9.Bashkim i forcave, a nuk ekziston ajet kurànor qe është kundër percarjes dhe stimuls i bashkimit?

10.Mbrojtje e nacionaliteteve, a nuk tha All-llahu ne kuràn se nga ju krijoi shumë popuj dhe shumë gjuhe?

135

1.Liria e te shprehurit në Islam

Padyshim në rrethin islam aty ku sundojnë ligjet islame , liria e të shprehurit është e siguruar me ligj dhe si e tillë nuk guxon të injorohet. 140Qytetari(në shtetin islam) ka të drejtë ta shpreh mendimin e vet për çështjet e shtetit dhe veprimet e udhëheqësve, dhe nuk duhet të pajtohet me sjelljet e tyre nëse ata lejojnë sjellje të këqija. Por, nuk ka të drejtë që t’i lejojë vetes të bëjë ngatërresa në shoqëri dhe t’i luftojë ata që ia kundërshojnë mendimin. Nëse ai nuk shkakton ngatërresa dhe dëme për shoqërinë, shteti nuk fillon ta luftojë.Kjo është ajo liria të cilën Islami ua dhuroi njerëzve dhe nuk themë që është sistem i njejt me atë europian, pasiqë në sistemin demokratik europian shteti është i ndarë nga feja dhe këto të dyjat nuk shkojnë bashkarisht.Kjo është e vërtet nga aspekti i përgjithshëm i meditimit tonë ndonëse në aspektin e vecant të saj ne duhet të analizojmë një cështje mjaft me rëndësi.Ajo cështje është ajo se si ne e kuptojmë lirinë e të shprehurit në Islam dhe sa punojmë për të respektuar një gjë të këtillë?Nëse e kuptojmë si masë preventive për të ndërruar një dëmë atëherë është në rregull, por nëse e kuptojmë vetëm si nocion i cili duhet të mbartet vetëm mbi supet tona dhe në veten tonë e të mos bëhet publike atëherë ajo nuk është liri e të shprehurit, por është thjeshtë një diskriminim mendor.Nga historia islame kemi një shembull mjaft mahnitës në mes kalifes Omer dhe gruajës së tij.141Transmetohet prej Omer Ibën Hattabit, i cili thotë:”Derisa isha duke gjykuar në një cështje, gruaja më tha:Sikur të veproje kështu e kështu.I thashë:Cfarë lidhje ke ti me këtë cështjen time?Cka lodhesh në cështjen të cilën unë dua ta miratoj?Ajo tha:Cudi me ty o Ibën Hattab, pse nuk dëshiron të të korrigjoj, ndërkaq bija yte i jep mendim Pejgamberit a.s.”Është me rëndësi që njeriu të mos e kufizojë veten vetëm në një spektër të gjërave dhe vetëm si vështrues i tyre, por ekzistojnë disa rregulla në sheriatin islam që nëse edhe me trup je prezentë në një akt penal tì obligohesh për të thënë të vërtetën e asaj që e ke shiku me sy ose ndoshta edhe e ke ndëgju me veshë.Pasiqë Islami urdhëron që muslimanët të ndalojnë nga punët e liga dhe të urdhërojnë në punë të mira e nga kjo kuptojmë se individi për të shprehë mendimin e tij duhet të ketë guxim dhe të mos frikohet se mund të hakmirret nga tiranët të cilët gjithmonë mendojnë se janë në të drejtë.Ndërkaq All-llahu xh.sh. në Kurànin famëmadh urdhëron dhe thotë: 142“Dhe le të ketë nga ju të atillë që do të thërrasin në të mira dhe që kërkojnë të bëhen punë të mira e të heqin dorë nga veprat e këqija...”Ky parim kurànor nuk është i ngushtuar vetëm në raportet individ –individ, por është më i gjërë duke kërkuar që edhe sundimtarët të thirren për drejtësi dhe modesti, mirëpo normal një gjë e këtillë arrihet në bazë të gradimit të njerëzve me dituri dhe me devotshmëri .Kjo nuk është diskriminim por është nder që iu jepet njeriut dhe që si i tillë duhet të zbatohet nga të gjithë besimtarët mysliman.143Një pozitë e këtillë e këtyre nuk rezulton nga fakti se ata posedojnë monopol në raportin mes Zotit dhe robërve të tij apo se ata qëndrojnë jashtë ligjeve natyrore nga ku do të sillen vendime për ekskomunikime ose për faljen e mëkateve sic kanë vepruar të themi, priftërit në ca

140 Individi dhe shteti në sheriatin islam , Dr. Abdulkerim Zejdan , Shkup 1994 , f.57

141 Transmetojnë Buhariu dhe Muslimi142 Ali Imran:104143 E drejta Islame , Dr.Jusuf Kardavi , Shkup 1995 f.53

136

doktrina religjioze.Kurrsesi!Forca dhe pozita e tyre burojnë nga shkenca që e bartin , nga rruga e drejtë që e reprezentojnë dhe nga e vërteta në të cilën thërrasin....Liria e shprehjes atëherë nuk do të kishte mundësi të jetësonte ky institucion objektivat e veta.Pasiqë nuk mund me dikë të konsultohesh për dic nëse nuk ke liri për të shprehë atë që dëshiron ta thuash dhe mendon se është më e drejtë.Mirëpo liria e të shprehurit ka edhe kufijtë e saj logjik që ekzistojnë edhe në shumë shoqëri perëndimore.Nëse me lirinë e të shprehurit ne gjithmonë insistojmë që të metat e dikujt tì cesim në shesh dhe tì zmadhojmë ato , kjo punë nuk është në rregull dhe është e ndaluar edhe islamikisht.Gjithmonë ne në cdo punë duhet patur kujdes që cdo vepër e jona të jetë thjeshtë vetëm për të arritur kënaqësinë e All-llahut dhe jo për të arritur ne deri te posti përmes keqpërdorimit të lirisë së të shprehurit e pastaj tì eliminojmë të gjithë ato që mendojnë ndryshe nga ne.Dhe liri e të shprehurit nuk quhet ai akt i sharjes së një populli tjetër ose fyerjes së një personaliteti tjetër vetëm se ai nuk është si ne , kjo gjë duhet të dënohet me ligje ndërkombëtare dhe si e tillë nuk duhet edhe të pranohet.Në bazë të deklaratës mbi të drejtat e njeriut në Islam 144neni 22 thuhet kështu: a) Çdo individ gëzon të drejtën të shprehë mendimin e tij, nëse ai nuk është në kundërshtim me parimet dhe ligjet e Sheriatit.Sepse kemi raste kur edhe ai mendim bie në kundërshtim me sheriatin islam e për këtë na vërteton vet i Dërguari i Zotit , Resulullahu a.s. i cili thotë:145” Akuza e parë e cila anulohet është gjakmarrja e ungjit tim Ibn Abdul-mutalibit, të cilin të pafajshëm e vranë njerëzit nga fisi Hudhejl. Kjo gjakmarrje le të harrohet dhe të gjitha të tjerat në të ardhmen le të falen.”Njerëzit përpara për shkak të lirisë së tyre të shprehjes kan akuzuar njerëz të pafajshëm dhe si të tillë janë dënuar me gjakmarrje.Erdhi mëshira e botrave e cila sjelli freski për të gjithë botën.Ai liroi mendjet e njerëzve nga injoranca dhe bashkoi popullin e tij që një ditë me atë dritë që e posedonin të shtrihen në të katër anët e botës.Ta akuzosh dikënd me të padrejtë është gjë e ndaluar dhe jo e preferuar fetarisht , është jashta normave ligjore të sheriatit islam.Prandaj për akuzimin tënd duhesh të posedosh fakte dhe prova juridike e pastaj të miratohet një e drejtë e jotja ose më mirë thënë një obligim i individit ndaj shtetit.Dhe për në fund i nderuari vëlla 146Liria e shprehjes nuk është liria e vetme dhe më e madhja.Ajo duhet të balancohet me vlerat e tjera sic janë shmangia nga lëndimi i panevojshëm, harmonia shoqërore, kultura njerëzore , mbrojtja e të dobëtit dhe vetërrespekti e dinjiteti i individëve dhe grupeve.

144 Konferenca Islame e XIX e Ministrave të Punëve të Jashtme e mbajtur në Kajro, nga 31 korrik deri më 5 gusht 1990145 Marrë nga fletushka “Hutbeja e Muhammedit alejhise-lam në Arafat”, botuar në Mitrovicë më 1994146 Gazeta Besa , nr.18 viti i II, 8 shkurt 2006 e mërkur , f.12

137

2.Barazia gjinore sipas Islamit

147“O ju njerëz! Kinie frikë Zotin tuaj që ju ka krijuar prej një veteje (njeriu) dhe nga ajo krijoi palën (shoqën) e saj, e prej atyre dyve u shtuan burra shumë e gra. Dhe kinie frikë All-llahun që me emrin e Tij përbetoheni, ruajeni farefisin (akraballëkun), se All-llahu është mbikëqyrës mbi ju…”…148”Meshkujve ju takon pjesë nga pasuria që e lënë prindërit e të afërmit (pas vdekjes), edhe femrave ju takon pjesë nga ajo që lënë prindërit e të afërmit, le të jetë pak ose shumë ajo që lënë, ju takon pjesë e coktuar (nga Zoti)”… 149Mos lakmoni në atë, që All-llahu gradoi disa nga ju mbi disa të tjerë. Burrave ju takon hise nga ajo që fituan ata dhe grave gjithashtu ju takon hise nga ajo që fituan ato. All-llahut kërkoni nga të mirat e Tij. All-llahu është i dijshëm për çdo send…Ndërsa Muhammedi a.s. në momentet e fundit të jetës së tij pra në hutben e lamtumirës tha:150” Njerëz!Do t’u porositja të keni parasysh të drejtat e gruas dhe frikën ndaj Zotit. Ju i morët gratë si emanet nga Zoti. Nderin dhe pastërtinë shpirtërore i pranuat në emër të All-llahut xh.sh.Ju keni të drejta ndaj grave e edhe ato kanë të drejta ndaj juve.”

Ajeti 32 që cituam më lartë sipas tefsirit të Sejid Kutubit ka këtë kuptim :151”…Në fjalët e sipërpërmendura gjejmë errësirë të shtresëzimeve të injorancës për konceptin e lidhjeve midis meshkujve e femrave.Këtë ndoshta e ka shkaktuar liria dhe të drejtat e reja me të cilat Islami e këshillon gruan në përputhje me pikëpamjen e tij të gjithëmbarshme në fisnikërinë e njeriut , duke i rrespektuar gjinitë e tij, duke vepruar drejtë ndaj cdo gjinie , cdo shtrese e cdo individi…”Kjo letë jetë si hyrje e jona në këtë teme mjaft komplekse.Padyshim për të patur mendim të drejtë ne duhet të bazohemi në kur`an dhe sunnet.Mendoj se ajetet dhe hadithet e Pejgamberit a.s. që cituam më lart nuk kanë nevojë edhe për shumë filozofi, ato janë aq kuptimplotë dhe aq shumëdimenzional sa koka jonë vetëmse mund të mahnitet nga një drejtësi e tillë që i dhuroi Islami botës anembanë në atë kohë kur në Angli burrat dhe gratë nuk kishin të drejtë të shkurorëzoheshin dhe si rezultat i kësaj u hapën shumë bordele dhe u infektua pjesa më e madhe e rinisë me prirjen e tyre për adhurim epshin dhe jo Zotin.Fillimisht nëse e lexon dikush titullin barazia gjinore në Islam , me plot të drejtë mund edhe të mos pajtohet.Barazi nga aspekti se si e mendon demokracia liberale nuk ekziston, sepse si e tillë ajo është utopi por edhe krim mbi gruan dhe njerëzimin.Sepse një shtet për të patur ardhmëri ai duhet të investoj në rininë.Po si do të investoj në rininë kur i aprovon kërkesat e homoseksualëve për martesë artificiale dhe i mundëson të drejta të

147 En-Nisa, 1148 En-Nisa,7149 En-Nisa,32150 “Hutbeja e Muhammedit alejhise-lam në Arafat”, botuar në Mitrovicë më 1994151 Nën mbrojtjen e Kur`anit 5, Sejid Kutub, Gjilan 1998, f.71

138

barabarta me familjen bërthamë të shoqërisë së cdo shteti.Një ditë në një emision një shkencëtar europian tha se familjet europiane në të ardhmen do të jenë vetëm burri me gruajën dhe nuk do të kenë kontakt fëmijët me prindërit e tyre dhe se kafshët shtëpiake do të luajnë rrol të rëndësishëm në këto familje.Është një realitet që po e shohim tash dhe nuk kemi nevojë që të presim të ardhmen.Bash këto janë ato luftëtarët e denjë për barazinë gjinore në shoqëri duke harruar rrolet e ndara ndërmjet burrit dhe gruas.Islami erdhi që ta liroi njeriun nga prangat e injorancës e ju ende po jetoni në injorancë kur e vërteta është prezentë në mesin tuaj?Kjo mund tì ndodhë vetëm kafshëve të cilat janë të krijuara që të mos mendojnë dhe logjikojnë , por njeriut të vetëquajtur i civilizuar nuk e kam besuar që mund tì ndodhë një gjë kaq e ulët dhe kaq e cekët.Barazia gjinore në Islam nuk duhet të kuptohet se burri dhe gruaja janë të barabart në gjini dhe të gjitha shërbimet në shoqëri mund tì kryejnë njejtë me të drejta të pakufizuara.Normal Islami i lejoi gruajës që të posedoj xhiro llogari të veten ku burri i saj nuk guxon të depërtoj në të, por nuk e obligoi me mirëmbajtjen e familjes e që nuk do të thotë se me burrin është e njejta gjë.Burri është i obliguar islamikisht të kujdeset për familjen dhe pjesë prej pasurisë së tij tì ndaj edhe gruas.A nuk paska më shumë të drejta gruaja sesa burri në Islam?Po ju mund të thuani se femra në Islam është e diskriminuar nga shumë aspekte dhe se nuk i lejohet të dalë vet prej shtëpisë, nuk i lejohet tì flas personave të panjohur për dore, mbulohen me jodëshirë, shtypen dhe mbyllen vetëm brenda shtëpisë etj etj etj.I nderuar, Islami i dha liri femres aq sa natyra e saj mund ta bartë, por e njejta gjë ndodhi edhe me burrin.Sepse lirinë ose më mirë thënë privilegjin për edukatën e familjes nuk e ka burri, a don të thotë kjo se ai është i diskriminum apo me një të drejtë plus gruas?Nëse ju e quani padrejtësi mbrojtësin e gruas në rrugë , atëherë nuk jeni në rregull, sepse ajo është privilegj që ia mundësoi Islami.Në këtë botë të corodive edhe burrat po kanë nevojë për mbrojtës e të mos flasim për femrat.Pse cdo njeri me post ka mbrojtës ose truproje?Sepse është njeri i rëndësishëm, me peshë në shoqëri, dhe shumë i rrespektuar.Po edhe femra në Islam është njeri i rëndësishëm sepse është nëna e njerëzimit, është me peshë në shoqëri sepse nga ajo dalin një armatë e tërë intelektualësh, dhe shumë e rrespektuar për shkak të të gjitha këtyre që përmendëm më sipër.Një dijetar i njohur turk njëher patë thënë:”Rrespektoni femrat , pasiqë femrat janë nëna e njerëzimit”.Këtë temë po e përfundojmë me shpresë se e kemi kuptuar esencën e saj se në Islam rrolet ndërmjet mashkullit dhe gruas janë të ndara në këtë jetë si qenie biologjike, ndërsa si qenie shoqërore gruaja ka më shumë të drejta dhe privilegje sesa burri.Dhashtë All-llahu që zemrat tona dhe mendjet tona të pastrohen nga injoranca e besimit.

139

3.Toleranca nderfetare dhe ndernacionale

152“O ju njerëz, vërtet Ne ju krijuam prej një mashkulli dhe një femre, ju bëmë popuj e fise që të njiheni ndërmjet vete…”153“Thuaju: O Pasues t librit, ejani te nj fjal q sht e nj jt ё ё ё ё ё ё ё ёmes nesh dhe mes jush: T mos adhurojm , pos Allahut, t mos ia ё ё ёb jm Atij asnj send shok, t mos konsiderojm nj ri-tjetrin zot r ё ё ё ё ё ё ёpos Allahut! E n qoft se ata refuzojn , ju thoni: D shmoni pra, se ё ё ё ёne jemi musliman ).”ёNdërsa Muhammedi a.s. në castet e fundit të jetës së tij tha:154” O besimdrejtë, dijeni dhe mos harroni se të gjithë muslimanët janë vëllezër. Ju jeni plotësisht të barabartë në të drejta dhe detyra. Arabi ndaj joarabit nuk ka kurrfarë përparësie, e kjo vlen edhe për të ziun ndaj të kuqit dhe për të kuqin ndaj të ziut, përveç në devotshmëri. Të gjithë ju jeni pasardhësit e Ademit, ndërsa Ademi e ka prejardhjen nga dheu.”

155Edhe pse në lindje dielli linddhe dëfton trimërisht shkëlqimin e vet, pa tis,ai bëhet flakë e dritë nga zjarri i brendshëm vetëm kuru ikën verigave të Lindjes e të Perëndimit;i dehur nga shkëlqimi ai shfaqet në lindjen e vetqë t’i pushtojë të gjitha horizontet;qenia e tij s’i përket as Lindjes, as Perëndimit,edhe pse nga lindja është.Muhammed Ikball, Xhavid-Nama

Një analizë nga burimet na dha një pasqyrë reale mbi kuptimin tonë të fjalës tolerancë.Padyshim kjo botë është një vend me shumë botëkuptime dhe identitete të ndryshme fetare dhe nacionale.Lind nevoja primare për gjuhën e komunikimit në mes feve dhe popujve , se pa këtë element edhe nuk mund të depërtohet.Islami është ajo fe nga e cila burojnë mirësitë dhe mundohet që njeriun ta lirojë nga prangat e injorancës mendore në lirinë e amshueshme të besimit dhe bindjes.Sepse pa bindje nuk ka besim.Ky është parim i Islamit dhe etikës së mendimit ndryshe.Islami koncepton njeriun si njeri dhe se nëse vret një njeri është njejt sikur me vra tërë njerëzimin.Ky burim mjaft fleksibil krijon imazhe mjaft shpresdhënëse në koloritin e bukur shoqëror, ku vend ka për të gjithë përvec shejtanit dhe ushtrisë së tij.Tash mund të thuani se Islami nuk pranon fetë tjera dhe se thotë se janë të devijuara dhe se me kalimin e kohës janë bërë njerëzore dhe jo hyjnore ,ngritë veten mbi të tjerët etj etj etj.Nuk keni të drejtë në një konstatim të këtillë për arsye se:

152 El-Huxhurat,13153 Ali Imran , 64154 “Hutbeja e Muhammedit alejhise-lam në Arafat”, botuar në Mitrovicë më 1994155 Islami ndërmjet Lindjes dhe Perëndimit, Alija Izetbegoviq, Shkup 2000,faqja e parë

140

1.Islami është fe e zbritur prej Zotit dhe nuk është e krijuar prej Muhammedit a.s. 2.Libri i shenjtë Kur`ani kerim është fjalë e All-llahut dhe se shumë shekuj njerëzit janë munduar të gjejnë kontradikta dhe të pavërteta e nuk kanë mundur të konstatojnë një gjë të këtillë.3.Nuk është përhapë me tehun e shpatës por me lirinë e të shprehurit dhe bindjes ku pranohen vlerat dhe injorohen antivlerat.4.Nuk është kundër shkencës dhe përparimit në krahasim me fetë tjera që mendjet më të ndritura të popujve të tyre i dogjën për shkak të injorancës së tyre dhe izolimit pragmatik.5.Nuk është për asimilimin e gjuhëve dhe popujve , këtë e dëshmojnë një sërë hadithesh të Pejgamberit a.s. 6.Krijon vetëdijen e tillë që njerëzit me Islamin të ndjehen të ngritur dhe jo të injoruar që nuk është ashtu edhe në religjionet tjera po edhe në lëvizjet ose sisteme tjera, si psh në komunizëm, kapitalizëm, neokomunizëm etj.7.Ndalon injorimin e njerëzve dhe nxitë ngritjen e tyre, ndalon përtacinë dhe nxitë garimin në punë të mira dhe progresive.8.Me pranimin e Islamit nga tjerët lind një qetësi në zemrat e tyre dhe një stabilizim i mendjeve të tyre, ato pranohen nga shoqëria islame me lehtësi dhe përkrahen nga të gjitha mënyrat e mundshme për përkrahje dhe ndihmin.9.Në shtetin islam nuk guxohet të rrënohen kishat dhe sinagogat, por përkundrazi ato ruhen dhe mbrohen nga ligjet islame të cilat kujdesen për antarët e shtetasve të tyre.10.Në ditët tona një numër i madh i komitentëve të sistemit bankar islam janë jomysliman.Cili është shkaku për këtë?Është shumë e thjeshtë.Islami ndalon kamatën dhe stimulon metodat tjera të punës, ofron siguri, sinqeritet, respekt dhe besim te komitentët e saj.Dhe për fund të këtij teksti dua të potencoj se nga njerëzit objektiv Islami pranohet pa hezitim dhe shkaku kryesor i pranimit të saj është më ajo toleranca që ofron Islami dhe qetësia që arrijnë me pranimin e saj.Të All-llahut jemi dhe te Ai edhe do të kthehemi.

4.Stimulimi i diturise ne Islam

156“Lexo, me emrin e Zotit tënd, i cili krijoi (çdo gjë)…”

156 Alek, 1

141

Pejgamberi a.s. thotë në një thënie të tij:157”Ai i cili e ka marrë rrugën për të kërkuar dituri atij me të( diturinë) All-llahu do t`ia lehtësojë rrugën për në xhenet...”

158“…ni zanat n`ket dynjasikur ilmi hic nuk ka

dynja ahiret n`dor i kala ilahe il-Lallah…”

Mulla Vesel Xheladin-Guta(1905-1986)

159“Të paditurit janë të vdekur edhe para vdekjes së vërtetë, dijetarët janë të gjallë, edhe pse moti kanë vdekur.”

Imam Hasani ibn Ali el-Margjinanit

S`ka dyshim se dituria zen vend primar dhe mjaft privilegjues në Islam.Islami është një fe e cila kërkon njohjen e diturisë dhe ngritë e stimulon kërkimin e saj.Të numërosh thëniet e dijetarëve musliman rreth diturisë do të shkruanim një libër vuliminoz vetëm nga thëniet e tyre.Por në Islam dituria nuk është qëllimi kryesor, ajo është mjet për të arritur deri te qëllimi.Për këtë dëshmoi historia e Europës të cilët morën diturinë e muslimanëve dhe e përvetësuan për veti.Sot ato krenohen me të arriturat e muslimanëve në shkencë dhe teknologji.Ne në këtë punim nuk do të mundohemi të sjellim dicka të re, sepse dituria është e vjetër sa vet njerëzimi.Por në tërësi do të sjellim një artikull rreth zbulimeve muslimane të huazuar nga një faqe elektronike maqedone.Me shpresë që të pranohet e vërteta dhe të mos injorohet.

160ZBULUESIT MUSLIMAN QË E NDRYSHUAN BOTËNShkrimtari britanez Paul Vallely bëri një renditje të 20 zbulimeve më të rëndësishme muslimane.E prej tyre ne vecuam vetëm këto dhjetë për shkak të mosgjatjes së kësaj analize.1.Kafeja-Njerëzit e parë për të cilët është dokumentuar se kanë pirë kafe janë disa musliman nga Jemeni, të cilëve kafeja i ka ndihmuar të mbesin zgjut gjatë gjithë lutjeve të mbrëmjes.Në vitin 1645 kafeja nga muslimanët ekpsortohet në Veneci dhe bëhet e njohur për publikën europiane.2.Zbulimi i kamerës-Në fund të shekullit të X , matematicienti musliman Ibn el-Haitham zbulon se drita depërton në sytë tanë dhe nuk del nga sytë tanë.Pas disa përpjekjeve ai zbuloi Camera Oscura( prej fjalës arabe qamara- e cila d.t.th. e mbyllur ose dhomë private).El-Haitham është meritor edhe për kalimin e fizikës prej filozofisë në aktivitet eksperimental.3.Verzioni Beta i Shahut- është e projektuar në Indi prej nga vjen në Persi ku muslimanët e perfeksionojnë.

157 Transmeton Muslimi158 Perëndia më frymëzoi, Mulla Vesel Xheladin –Guta, Shkup f.85159 Udhëzime për nxënien e diturisë, Burhanud-din Ez-Zernuxhi, Shkup 2003 f.12160 ëëë.on.net.com.mk nga gjuha maqedone përktheu Hamdi Nuhiju

http://www.on-net.com/

142

4.Zbulimi i aeroplanit-Mijëra vjet para vëllezërve Rajt, poeti musliman, astronom, muzicient dhe inxhinier Abas Ibn Firnas projektoi një aeroplan nga i cili udhëtoi 10 minuta mbi qiell.Kjo ndodhi në vitin 875.Për nder të zbuluesit të madh aerodromi në Bagdad dhe një krater në gjithësi mban emrin e tij.5.Vakcinat-Në Europ vijnë në vitin 1724 , prej gruajës së ambasadorit britanez në Stamboll.Përafërsisht 50 vjet para se në Europ të flitet për mbrojtjen e fëmijëve , fëmijët musliman kanë qenë të vakcinuar.6.Stilolapsat-kanë qenë të zbuluara në vitin 953 me kërkes të sulltanit të Egjiptit, i cili ka kërkuar laps i cili nuk ia përlyen rrobat dhe duart.7.Ceku-Edhe pse burimet perëndimore thojnë se zbuluesit e saj janë tamplierët, në fakt ato nuk janë.Fjala cek vjen prej fjalës arabe saqq, betim i shkruar për pagimin e mallit prej nga ajo do të jetë e kërkuar.Në shekullin e 9 biznismeni musliman pa problem ka mundur që në bankë në Kinë të shërbehet me cek prej bankës në Bagdad.8.Bota rrotullohet rreth Diellit-Deri në shekullin e 9 për një numër të madh të shkencëtarëve musliman nuk ka qenë risi dhe e dyshimt se bota rrotullohet rreth Diellit.Argumentin për këtë e ka dhënë astronomi Ibn Hazim i cili vërtetoi një gjë të këtillë.Kjo ndodhi 500 vite para Galie Galileut.9.Oborret me lule-Në Europ janë hapur për të parën herë në shekullin e 11 në Spanjën muslimane.10.Baruti-Arabët musliman janë të parët që e kanë futurë në përdorim të ushtrisë këtë element.Deri në shekullin e 15 ato zbuluan edhe raketën të cilën shumë mirë e shfrytëzuan në betejat në det.Këto ishin vetëm një pjesë e zbulimeve muslimane që dëshmojnë se muslimanët janë shkencëtar dhe se me shkencën ato ngriten , e shfrytëzojnë atë për të mirë dhe nuk janë intolerant në shoqëri.Të gjithë këto kanë ndjekur urdhërat e Krijuesit dhe i kanë jetësuar ato, kanë aprovuar cdo fjalë të Pejgamberit a.s. , prandaj edhe kanë arritur aty ku edhe janë.Ne mund ta ndryshojmë historinë dhe ta shkruajmë në favor tonin, por faktet ekzistojnë dhe zbulimet nuk mund tìa përshkruash tjetërkujt kur tjetërkush e ka bërë.Fatkeqësisht këtë e ka bërë Europa moderne e cila shumë argumente i ka fshehur dhe është munduar që dituritë islame tì kristianizoj.Por rizgjimi islam në botën muslimane dhe vecanërisht në rrethet shqiptare i nderuar sot do ta flas realitetin dhe nuk do ta fsheh.Realiteti është i tillë, kontributin e shkencëtarëve tjerë ne nuk e mohojmë , te feja jonë ato njerëz janë të rrespektuar dhe shumë të cmuar, por nuk do të lejojmë asnjëher që mundin e shkencëtarëve musliman ta hudhni posht.Për në fund i nderuar të thërras që tì përmbahemi ajeteve kurànore ku thotë All-llahu xh.sh.:

161“Thuaj:a janë të njejtë ata që dijnë me ata që nuk dinë?”162“O Zot im, shtoma diturinë!”163“Nëse nuk dini, pyesni të diturit!”164“…Betohem në penën dhe në atë që shkruajnë…”

161 Zumer, 9162 Taha , 114163 Nahl, 43164 Kalem, 1

143

5.Shkollimi i barabart gjinor në Islam

165“...A thua janë të barabartë ata që dinë me ata që nuk dinë?...”

166“Kush bën ndonjë nga punët e mira, qoftë mashkull ose femër duke qenë besimtar-e, do të hyjë në Xhennet dhe nuk do t’i bëhet padrejtësi.”

167“Sa të mira janë gratë ensare, turpi nuk i ka penguar të mësojnë për fenë e vet.” Aisha radijallahu anhumaNë një vend në Bibël shkruan kështu:168“ Gruaja le të mësoj në fshehtësi me nënshtrimin e vet. Nuk i lejohet gruas që të mësojë, as që ta ketë pushtetin mbi burrin, aq më tepër, le të qëndrojë në fshehtësi!”(Timoteut I, 2:11,12)

S`ka dyshim se Islami i kushtoi rëndësi të vecant diturisë dhe jetësimit të saj dhe pa të është e pamundur të kuptohet edhe esenca e krijimit të gjithësisë dhe njeriut në rruzullin tokë.Përmes diturisë ne i bindemi Krijuesit dhe ngjyrosim jetën tonë me ngjyra të arsyeshme në të dy botërat.Kjo që thamë vlenë në aspektin e përgjithshëm të qenies njeri, por segmentimi i saj nuk shtrihet vetëm në aspekte dhe procese.Por, është domosdoshmëri ndarja e obligimeve dhe të drejtave në mes cifteve në rruzullin tokë.Tekefundit a nuk krijoi All-llahu xh.sh. prej cdo sendi cifte?Kjo është urtësi e Tij që të njihemi më së miri ndërmjet veti dhe të plotësojmë nevojat tona njëri tjetrit.Ne dijmë se shtylla e cdo shoqërie është familja dhe pa të nuk kemi as ardhmëri të ndritur , por po zgjerohet një disfavor që do të mundoheshim ta mbulojmë përmes politikës së migrimit të popullsisë dhe stimulimit të lindjes së fëmijëve.Në Perëndim ka filluar që gruaja të luaj rrolin e saj shtazarak në shoqëri.Në cdo mënyrë përbuzet dinjiteti i saj dhe nën pretekstin e lirisë ajo edhe më shumë robërohet dhe bëhet pre e hordhive të ndryshme mashkullore.Edhe pse me dituri të mjaftueshme ndoshta edhe me tituj shkencor ajo prap e përbuzur nga qenia njeri dhe e shkelur në cdo pore të jetës.Europianët si duket po harrojnë historinë e tyre të shkëlqyer nën sundimin islam dhe po marrin si model civilizimin grek dhe romak. . 169Burrështeti dhe filozofi i njohur Romak Seneka ka thënë: "Tani në Romë divorci nuk konsiderohet turp. Gratë llogarisin moshën e tyre me numrin e burrave që ato kanë patur."D.m.th. një civilizim i bazuar në prostitucion dhe aspekte amorale në shoqëri, sot po ndodh e njëjta gjë vetëm me tjetër emër, me emrin e përparimit.Ndërsa në sistemin socialist gruaja ishte forca më e madhe punëtore që ka mundur të ekzistoj, ato kanë qenë si robot të udhëhequra nga pronarë mjaft restriktiv të cilët për një shumë trefishë më të vogël të hollash në krahasim me meshkujt, shfrytëzonin forcën e tyre punuese me orar të 165 Zumer, 9166 En-Nisa, , 124167 Grueja ne Islam, Prof.Dr.Bekir Topaloglu f.124168 ëëë.albkristian.com, në këtë verzion të Biblës e hasëm tekstin kështu, ndërsa sipas një verzioni tjetër pasusi i 11 nuk është kështu por:”Grueja le të mësoj në heshtje dhe me cdo nënshtrim.”Bibla sipas Diodatit të ri, Tiranë 2000, f.244 në Dhjatën e re169 Gratë në Kur`an, Muhamed Ikball, f.1

http://www.albkristian.com/

144

dyfishuar.Sot në epokën e teknologjisë grueja me kualifikim të lartë shkencor nuk mund të popullarizohet më shumë sesa në lëminë e saj pra në reklamimin e mallrave dhe shijeve të tyre.Sot shijet e mallrave krahasohen me shijet e femrave dhe sensualitetin e saj.Sa më e zhveshur që të jetë vajza aq më ndikuese do të jetë reklama e cila i servohet zakonisht njeriut të ri dhe të papjekur, por nga kjo grackë nuk janë imun as fëmijët, femrat tjera dhe pleqt.Thënë thjeshtë kjo është bota e çorodive që po e jetojmë në këtë kohë të pakohë.Islami nuk ishte i tillë në fillim dhe tash e kurrën e kurrës nuk do të jetë i tillë.Ai stimulon diturinë si për meshkujt njëashtu edhe për femrat.Nuk ndalon nga veprimtaritë e arsyeshme njerëzore që nuk bien ndesh me logjikën e njeriut të shëndosh.Njëashtu Islami liroi femrën dhe nuk robëroi, ai i dha vendin e merituar në shoqëri.Ai u përkujdes edhe për arsimimin e saj. 170Arsimimi i gruas në shoqërinë islame, nuk don të thotë se ajo duhet të qëndrojë bashkë me shokët meshkuj, të flertojë me ta ose, nuk don të thotë shëtitje të përbashkët të femrave me meshkuj nëpër mësonjtore, korridore dhe vende të tjera. Dituria nuk e arsyeton stolisjen si një valltare, të bëjë grim si një aktore. Përkundrazi ajo duhet të gërditet nga ato. Të theksojmë këtë se kur flasim për arsimimin dhe edukimin, mendojmë në shoqërinë islame si një mjedis. Në institucionet arsimore të një shoqërie të këtillë, ballafaqoheni jo me epsh por me dituri dhe vlera relevante.Kjo është mëse e vërtet ngase prostitucioni nuk ka vend në shoqërinë islame.Ai është i ndaluar rreptësishtë me rregulla dhe norma islame.Këtë na e dëshmon edhe historia e famshme islame me shembuj të shumtë ku gratë kanë dhënë kontributin e tyre në ngritjen e vetëdijes fetare, morale, shkencorë të njerëzve në përgjithësi. 171Aisha e ka memorizuar Kur’anin ashtu siç bëri edhe Hafsa, Umm Selmah, Umm Varaka, radijallahu anhunne. Hind bint Asid, Umm Hisham bin Harithah, Zeidah bint Hejan, Umm Sa’ad bint Sa’ad, radijallahu anhunne, të gjitha dinin pjesë nga Kur’ani përmendësh. Më vonë jepnin ligjërata mbi Kur’anin. Në interpretimin shumë delikat të hadithit, të gjitha ishin eksperte, por Aishah dhe Umm Selema, radijallahu anhuma, ishin të veçanta më interpretimin dhe komentimin e haditheve. Aisha transmetoi 2210 hadithe dhe më pas Umm Selema me 378 hadithe.Sikur Islami të ishte ashtu sic thojnë mediat perëndimore dhe ashtu sic mundohen të na imponojnë institucionet për sulmimin e Islamit atëherë nuk do të ekzistonin këto fakte.Këto janë vetëmse një pjesë e vogël e fakteve të shumta në historinë islame dhe në të dretjën e sheriatit se gruaja ka barazi të plot në arsimim dhe në fusha të veçanta të shoqërisë islame ka më shumë të drejta sesa burri.Për në fund këtë punim modest po e përfundojmë me një fjalë të një dijetari mjaft të njohur turk Ali Fuad Bashgil i cili thotë:”Rrespektoni femrat, pasiqë femrat janë nëna e njerëzimit”

6.Edukata sportive në Islam

Padyshim sporti është pjesë e jetës së cdo njeriu dhe pa të mund të themi lirisht se nuk mund të funksionojnë si duhet pjesët e caktuara të trupit të njeriut.Ndërsa Islami si fe

170 Grueja në Islam, Prof.Dr.Bekir Topaloglu f.125171 http://ëëë.dardania.de/v2/board/vieëtopic.php?t=4943&start=30

145

univerzale në rruzullin tokë u përkujdes edhe për trupin e muslimanit dhe preferoi një trup të shëndosh krahas atij jo të shëndosh.Në historinë njerëzore ne njohim shumë popuj që janë afirmuar përmes sportit dhe si kulturë të tyre që e kanë kultivuar me shekuj e posedojnë atë.Në mesin e popujve të shumtë njihet edhe populli kinez me shkathtësitë e stilit Kung-Fu Ëu-Shu që e kultivuan me shekuj dhe e bartën në tërë rruzullin tokësor.172Populariteti i lartë i saj del nga mosnjohja e këtij sporti e cila pak u zhvillua dhe u kultivua brenda teritorit kinez.Kung Fu Ëu Shu u bartë në shumë vende në Europ dhe për një periudhë të shkurtër u mundësua hapja e shumë klubeve për mësimin e këtyre shkathtësive luftarake.Me të vërtet ky sport dhe shumica e sporteve tjera janë në mënyrë e të komunikuarit në shoqëri.Shumica e mjeshtërve të këtij sporti kanë qenë njerëz të arsimuar dhe të afirmuar intelektualisht të cilët mbi supe bartën një ide mjaft të vjetër në një popullatë relativisht të re.Duke vështruar historikun e sporteve ne me të vërtet befasohemi nga numri i madh i diciplinave sportive që njeriu i ka menduar dhe në të njejtën mënyrë edhe krenohemi me to.Sot pjesë e pandashme e ekonomisë së një vendi është bë edhe sporti dhe e arritura në të.Nëse arrinë që të organizosh një manifestim sportiv në vendin tënd , ajo për ekonominë e atij vendi d.t.th. afirmim , plasman më të lartë të artikujve dhe zhvillim cilësor i degëve të caktuara ekonomike.Por , sporti nuk ka të gjitha anët e saj pozitive dhe utopike.Ajo ka edhe shumë anë të saja negative , si psh sportet e ndryshme që janë kundër kokës së njeriut si boksi, sporte si futbolli , basketbolli dhe hendbolli, përzierja e publikes së femrave me meshkuj, lindja e problemeve brenda tifozerisë, ana e saj materiale dhe jo etike, krijimi i ndjenjës së epërsisë dhe injorimit të njerëzve tjerë, konkurenca jolojale sportive etj.Të gjitha këto janë faktor që gjenerojnë sportet në përgjithësi dhe preokupojnë rininë në veçanti.Islami si sistem jete në shoqëri erdhi me një rregull të re, me një rrugë të mesit dhe të arsyes.Ai implikoi vlerat në sport dhe sulmoi dhe ndaloi në mënyrë strikte antivlerat në sport dhe nga sporti.Na dha një kod të ri të sjelljes sonë në jetën tonë në përgjithësi por edhe në garimet tona sportive në veçanti.Lejoi garimin në masën e ngritjes sonë, por ndaloi urrejtjen e garuesit tjetër , krijoi një imazh të ri në historinë e sportit në përgjithësi.Në islam dopingu është i ndaluar rreptësisht për dy arsye:1.Për shkak të pasojave që i posedon trupi i njeriut pas shfrytëzimit të saj dhe 2.Krijon një atmosfer jolojale në sport dhe në garimin me sfidantët tjerë.Mund të themi lirisht se edhe një pjesë e shtyllave të Islamit kanë efektin e saj sportiv dhe mjaft senzibilizues.Ato janë dy ku mund tì hasim aspektet sportive, 1.Namazi dhe 2.Haxhi.Por, normal këto nuk janë synimet kryesore të saj, kryerja e namazit dhe e haxhit, nuk janë vetëm aspekte sportive, por brenda tërësisë së tyre mund të hasim edhe në shumë disiplina sportive.All-llahu xh.sh. thotë në Kurànin famëmadh:173”...dhe falni namazin”.174”O ju që besuat, përuluni dhe bini në sexhde, adhuroni Zotin tuaj, dhe bëni mirë, që të mund të shpëtoni”.Gjithëashtu thotë All-llahu xh.sh. në Kurànin famëmadh:175”... E kur të qetësoheni (nga lufta), atëherë faleni namazin në mënyrë të rregullt, pse namazi është obligim (për kohë) i caktuar për besimtarët.”176Shkencëtarët kanë vërtetuar se , lloji më i mirë i gjimnastikës është ajo e përditshmja , e përsëritur dhe e shpërndarë në të gjitha orët e ditës, dhe jo rraskapitëse, sic mund të kryej

172 KUNG-FU ËU-SHU , Slavko Truntic-Trunta Doc.Dr.Branko Kules, Zagreb 1981 f.5173 El-Bekare , 43174 El-Haxhm ,77175 En-Nisa , 103176 Thesare në Kuràn, Orjeta Deda(Bulku ) & Saimir Bulku, Tiranë 2002 f.191

146

cdo njeri.Të gjitha këto vecori gjenden te gjimnastika e namazit.Njëashtu edhe në Haxhin ne mund të gjejmë efektet e saj gjimnastikore duke mos mëtuar që të tentojmë në atë se shtyllat e Islamit kanë vetëm këto probleme dhe efekte, por pjesë integrale të tyre janë edhe efektet sportive.All-llahu i Madhëruar thotë :177” Dhe thirr ndër njerëz për haxhin, se të vijnë ty këmbësorë e edhe kalorës me deve të rraskapitura që vijnë prej rrugëve të largëta.”178Haxhi është gjimnastik trupore , për shkak të detyrimit që përmban rituali i haxhit si :tavafi, qëndrimi në Arafat, ecja nga Safa te Merva 7 herë etj.E mbase kjo është një prej atyre dobive që përfiton haxhiu në pelegrinazhin e tij.Këto janë vetëm disa aspekte sportive që Islami dhe urtësia e tij i nxitë në rruzullin tokë pa marrë parasysh jetësimin e tyre nga i Dërguari i All-llahut mendohet në mënyra tjera sporti përvec këtyre.Por nëse vështrojmë jetën dhe gjurmojmë thellë në identitetin e Pejgamberit a.s. do të mbushnim një libër të tërë me shembuj konkret të jetësimit të sporteve të ndryshme të mundura në atë kohë.Disa nga këto sporte po përmendim në vijim duke mos mëtuar të themi ne fjalën e fundit:1.Vrapimi-179Shokët e Pejgambërit a.s. kishin traditë të vraponin, ndërsa vet Pejgamberi a.s. i inkurajonte.Transmetohet se Aliu r.a. ka qenë vrapues i shpejtë.Ndërsa vet Pejgamberi a.s. bënte gara me gruan e tij, Aishen r.a. për ta dëfruar atë, për ta kënaqur veten dhe për t`u dhënë shembull shokëve të tij.Aisha r.a. thotë:”Dilnim në gara unë dhe Pejgamberi i Zotit dhe e mundja derisa filloi të më lodhë mishi( rritja e peshës), e atëherë ai filloi të më mund vazhdimisht180.”Pejgamberi a.s. i thoshte:”Kjo (mundje) fshin të parën!”2.Mundja-181Pejgamberi a.s. ka dalur në mundje me Rukanin që ishte i njohur me fuqinë e tij, dhe disa herë e ka mundur.3.Dëfrimi me shigjeta-Pejgamberi a.s. thotë:182”Fuqia është te harkëtari, fuqia është te harkëtari, fuqia është te harkëtari.”4.Kalërimi-Pejgamberi a.s. thotë :183”Praktikoni harkatarinë dhe kalërimin!”Dhe shumë disiplina tjera sportive që për hir të kohës dhe mosbërjes monoton do të ndalojmë me kaq.Për në fund o njeri kuptoje sportin si mënyrë e të shprehurit dhe jo si mënyrë e të përfituarit, sepse qëllimi i jotë final nuk duhet të jetë stacionimi në këtë dynja, por përhershmëria....

1847.Sigurimi social sipas Islamit

177 El-Haxhxh, 27178 Po aty, f.196179 Hallalli dhe Harami në Islam, Prof.Dr.Jusuf Kardavi, Shkup 2002 f.262180 Transmeton Ahmedi dhe Ebu Davudi181 Hallalli dhe Harami në Islam f.262182 Transmeton Muslimi183 Transmeton Muslimi

184 Ky është një punim i imi me emrin ZEKATI PËRGJIGJË EFIKASE PËR KOMUNITETIN SHQIPTAR, i shkruar me datë 27 05 2005

147

Jetojm n nj koh kur f mija nuk e njeh babain e vet dhe ku f mija n disa raste naё ё ё ё ё ё ё paraqitet si shembull jete p r prindin e vet.Jetojm n k t koh t cil n shumica eё ё ё ё ё ё ё ё njer zve nuk din ta definojn , sht koh e frik s nga fenomenet natyrore dheё ё ё ё ё ё ё neglizhimit ndaj Per ndis .Kjo koh m t gjitha sfidat e saj i p rgjigjet disa indikator veё ё ё ё ё ё ё t cil t e sjell n deri te ne.Ato jan t shumt por nd r ta jan edhe indikator tё ё ё ё ё ё ё ё ё ekonomik .Dim se bota islame n p rgjith si sht e pazhvilluar dhe ka nj p rqindje tё ё ё ё ё ё ё ё ё ё lart t papunsis por n vecanti komuniteti shqiptar musliman nj ashtu gjendet n nё ё ё ё ё ё kthetrat e varf ris .Deri t varf ria shqiptar t erdh n me vetd shir dhe me egoiz mё ё ё ё ё ё ё ё ё matrialist t ngjyrosur me ngjyra t ashtuquajtura progresive per ndimore t cil t e fut nё ё ё ё ё ё komunitetin shqiptar n loj n e quajtur var si varf rore.Sot n tokat ku jetojn shqiptarё ё ё ё ё ё ё ka nj num r t konsideruesh m t rinjsh q shp timin e vet m e shohin jashta atdheutё ё ё ё ё ё ё ё ё t tyre n ato vende ku ishin t privuar nga e drejta ekonomike dhe par sore p r nj jetё ё ё ё ё ё ё t qet dhe t begatshme si shumica e popujve n bot .Ata konsiderojn se per ndimiё ё ё ё ё ё ё

sht ai shkopi magjik q brengat e tyre i largon pa th n dy fjal dhe mendojn seё ё ё ё ё ё ё k naq sia e p rjetshme sht ajo q p rjetohet n momente dhe kan harruarё ё ё ё ё ё ё ё ё predikimin e st rgjysh rve t tyre t cil t me mjesht ri kombinonin materien meё ё ё ё ё ё shpirt roren, jet n e k saj bote me ahiretin.Si rezultat i k tij ndikimi negativ erdh m deriё ё ё ё ё t kjo papunsi e madhe dhe largim i rinis nga trevat shekullore dhe asimilim i tyre iё ё t r sish m n nj ideologji deri n moment t huaj p r k to shpirt ra por mjaft tё ё ё ё ё ё ё ё ё ё ё reziksh m p r identitetin ton .I riu jon p rvec q b het banor i per ndimit atij i lindё ё ё ё ё ё ё ё nevoja e investimit atje dhe e koordinimit t jet s s tij me rregullat e atyre vendeve , dheё ё ё ata paraqesin konsumator t m t ndikuesh m n tregjet e tyre, e vendlindja e tyre vuanё ё ё ё ё nga inflacioni, vuan nga deficiti, vuan nga papunsia.N k to momente kur i riu yn shtё ё ё ё ё larguar nga pasuria m e madhe shpirt rore e tij lind e vetmja shpres p r ringjallje nga kjoё ё ё pasuri e madhe shpirt rore q ka dh n ilacin p r shum s mundje t shum shekujveё ё ё ё ё ё ё ё ё dhe do t jap deri sa t egzistoj termi nevoj.Islami sht ajo fe q i fisnik roi popujt nё ё ё ё ё ё ё bot e poashtu e fisnik roi edhe popullin ton shqiptar q n k to momente nevojё ё ё ё ё ё ё prioritare duhet ta ket at n se don shp timin.ё ё ё ё ё

Muhamedi a.s. n nj r n prej th nieve t tij thotё ё ё ё ё ё :”Leht soni e mos v shtir soni”,ё ё ё prandaj edhe Islami kujdeset edhe kaq shum p r qenien njeri.Islami njeriun e vendosiё ё mbi qeniet e tjera n bot dhe e b ri udh heq s t kapaciteteve prodhuese dheё ё ё ё ё ё intelektuale n rruzullin tok nd rsa nga ai k rkohej vet m q emanetin ta coj n vend qё ё ё ё ё ё ё ё e mori mbi supet e veta.Ndërkaqë dihet që Islami ndërtohet në bazamente, ku pjese e tyre që më së shumti kujdes i kushton pjesës ekonomike është Zekati, si shtyllë e Islamit pa të cilën imani ynë në All-llahun nuk do të ishte i plotësuar dhe nuk do të kishte vlerën e duhur.185Zekati paraqet elementin integral të shkencës ekonomike islame, me të cilën sigurohet sistemi i mbrojtjes së detyrueshme sociale për pjesën e rrezikuar të popullsisë.186Zekati është një nga shtyllat e Islamit dhe në të njejtën kohë edhe bazë e obligimeve ekonomiko financiare në Islam me të cilin Islami tenton të vendosë baraspeshë në shoqëri në mes të pasurve dhe të varfurve, e me këtë do të ndërtohet pa kurrëfar dyshimi një shoqëri reale, përparimtare, e qetë dhe solidare..187Nga ana gjuhësore Zekat d.t.th rritje dhe 185 Mendimet Ekonomiko Islame I , Grup Autorësh fq.26 Tetovë 2002186 Karakteristikat e Sistemit Ekonomik Islam, Mr.Bashkim Aliu fq.122 Shkup 2005187 ZEKATI,detyra e panjohur , Grup Autorësh , fq.12 Tiranë 2003

148

shtim, ndërsa nga ana e terminologjisë së legjislacionit Islam, zekat d.t.th.:Adhurim i All-llahut duke nxjerrë një të drejtë të detyrueshme prej pasurisë personale, për një grup të vecant njerëzish në një kohë të caktuar.188Fjala zekat është përsëritur në trajtën e shquar në Kurànin famëlartë tridhjetëherë.Prej tyre në njëzeteshtatë vende , ka ardhur bashkangjitur me namazin në një ajet, ndërkaq në një vend është përmendur në një kontekst me namazin , edhe pse nuk është në një ajet.Ja disa shembuj konkret:

All-llahu xh.sh. thotë në kuràn : 189 ”Falni Namazin dhe jepni Zekatin e cdo gjë të mirë që e përgaditni për veten tuaj, do ta gjeni tek All-llahu”190 “Falni Namazin dhe jipni Zekatin dhe bindjuni All-llahut dhe të Dërguarit, mbase kushtu mëshiroheni.”191 “Ata nuk ishin të urdhëruar vetëm që të adhuronin All-llahun me një adhurim të sinqert ndaj tij,që të largohen nga cdo besim i kotë, të falnin Namazin dhe të jipnin Zekatin se kjo është feja e drejtë”

Ndërkaq Muhammedi a.s. thotë: "Nuk ndodh që një popull të ndale dhënien e zekatit, e të mos ju ndalet shiu i qiellit. Sikur të mos ishin kafshët, (për njerëzit) nuk do të binte shi."«Jam urdhëruar të luftoj njerëzit derisa të dëshmojnë se nuk ka të adhuruar me të drejtë përpos All-llahut dhe se unë jam i Dërguari i All-llahut, derisa ta falin namazin dhe ta japin zekatin e nëse e bëjnë këtë, ata e kanë garantuar prej meje gjakun dhe pasurinë e tyre»«Dhe bëji të ditur se All-llahu i ka bërë atyre detyrim zekatin prej pasurisë së tyre» Sahihu-l-Buhari dhe Muslimi

N se musliman t t ishin musliman ashtu si quhen nuk do t kishte varf ri n tokat tonaё ё ё ё ё ё dhe do t ishim nj vend me ekonomi mjaft fleksibile dhe rentabile q do tì sfidonteё ё ё ekonomit per ndimore.Por ne s pari jemi shqiptar e pastaj musliman prandaj edhe jemiё ё ё ku jemi momentalisht. N vend se t pasurit t mos organizojn garime n zgjedhjen eё ё ё ё ё miss dhe missterit shqiptar ata me 2.5% t pasuris s tyre do t zgjidhnin problemin eё ё ё ё varf ris n tokat tona p r 100 vjet.Normal ai 2.5% t ndahej nga duar t pakorruptuaraё ё ё ё ё ё dhe n investim ekonomik me q llim t ngritjes s popullit ton matrialisht dhe moralishtё ё ё ё ё n k t bot .Kjo sht vet m se nj ra prej dispozitave t shumta q Islami na dhuroi , ajoё ё ё ё ё ё ё ё ё ё na urdh ron edhe sadakan dhe shum gj ra tjera q jan n kund rshtim me varf rinё ё ё ё ё ё ё ё ё ё dhe q e stimulojn investimin.Dhasht Zoti q t pasurit tan tì kthehen rrug s Islameё ё ё ё ё ё ё dhe q t varfurit tan tì p rkulen All-llahut dhe t ken durim se nj dit do t b hetё ё ё ё ё ё ё ё ё ё mir edhe p r to.T All-llahut jemi dhe te Ai do t kthehemi...ё ё ё ё

188 FIKHU ZEKAT 1, Dr.Jusuf el-Kardavi , fq.43 Shkup 2005189 El-Bekare,110190 En-Nur,56191 El-Bejjineh,5

149

8.Investimet në Ekonominë Islame

Cështja e investimeve është njëra prej temave më të rëndësishme e ekonomisë islame në veçanti dhe në zhvillimin e shteteve të ndryshme në përgjithësi.Sipas Enciklopdesië britaneze me 192investim nënkuptojmë procesin e ndërrimit ose transformimit të të mirave materiale për një send prej të cilës pritet të kemi fitim më të madh në një periudhë të ardhme.Investimet nuk mund të paraqiten pa kursimin, e cila siguron financimin pasiqë investimet rrisin kapacitetet prodhuese që është faktor për zhvillimin ekonomik.Kjo është nga kuptimi terminologjik dhe nga definimi i saj , por investimet ose më mirë thënë fjala investim ka edhe kuptimin dhe prejardhjen e saj gjuhësore.193Fjala investim buron nga fjala latine ,”Investicion”, që d.t.th. deponim mjetesh.Ndërsa kjo fjalë ka dy kuptime.Kuptimi i parë ka të bëjë me deponimin në krijimin e të mirave konkrete reale, kurse kuptimi i dytë ka të bëjë me të mirën konkrete në kuptimin fizik, në procesin e krijimit të saj.Kjo është aspekti i përgjithshëm i investimeve dhe i definimit të saj, por neve na interesojnë investimet në ekonominë islame dhe zgjerimi i tyre.Thotë All-llahu xh.sh. në Kurànin fisnik:194” O ju që besuat, kur bëhet thirrja për namaz, ditën e zhumasë, ecni shpejt për aty ku përmendet All-llahu (dëgjojeni hutben, falnie namazin), e lini shitblerjen, kjo është më e dobishme për ju nëse jeni që e dini. E, kur të kryhet namazi, atëherë shërndanu në tokë dhe kërkoni begatitë e All-llahut, por edhe përmendni shpeshherë All-llahun, ashtu që të gjeni shpëtim.”Padyshim se në Islam bëhet ndarja e punëve në bazë të vlerës që kanë dhe iu kushtohet rëndësi gjërave në bazë të saj.Namazi është shtyllë e Islamit dhe nuk kemi se cka diskutojmë për të.Po edhe shitblerja është pjesë e besimtarit që i ofron mundësi që në mënyrë të qetë tì kryej dhe tì zhvilloj elementet tjera sistematike të sheriatit islam.Gjithcka në Islam duhet të posedoj qëllimin e pastërt dhe nëse nuk ekziston ai personi në fjalë duhet ta pastroj zemrën e tij nga qëllimet tjera përvec kënaqësisë së All-llahut.Ekonomia është njëra prej cështjeve mjaft me vlerë dhe me rëndësi të vecant në Islam dhe në shoqërinë myslimane195.Muslimanët nuk guxojnë të jenë të pakujdesshëm ndaj cështjes së ekonomisë, ngase përmes kësaj mbrohen kufijt e All-llahut të Madhërishëm në cështjet e hallallit dhe haramit.Pra ekonomia përvec që është një spektër i gjërë njohurish dhe praktikash ajo njëashtu mund të na paraqitet edhe si masë mbrojtëse ndaj fenomeneve destruktive që janë kundër fitrës së pastërt njerëzore në shoqëri.Duke ditur rëndësinë e ekonomisë në Islam dhe rëndësinë e investimeve në ekonomi pa asnjë hezitim mund të konstatojmë së cështje primare e ekonomisë islame është zhvillimi i saj përmes investimeve të ndryshme në degë dhe sektore të ndryshme të ekonomisë.Transmeton Ahmedi në Musnedin e tij se Muhammedi a.s. ka thënë në një hadith:”Nëse nesër bëhet kiameti e dikush prej jush në dorë ka një fidan, le ta mbjellë.”

192 Britanika enciklopediski recnik vol.4 ,SKOPJE 2005 STR.32193 Financimi i afarizmit dhe zhvillimit të ndërmarjeve, Dr.Shaban Prevalla, Shkup 1999 f.229194 El-Xhumuà,9-10195 Solidariteti Islam, Mr.Bashkim Aliu , Shkup 2003 f.64

150

196Hadithi në fjalë është shumë i qartë në mbështetjen e faktit se Islami thërret në zhvillim ekonomik, krahas segmenteve tjera që nuk i ka anashkaluar, hadithi vendosë pikë kur është në pyetje investimi, sepse mbjellja e fidanit është alegori për domosdoshmërinë e investimeve, që të arrihet një zhvillim më i madh ekonomik.Kjo është ajo urtia islame dhe stimulimi i punës, zhvillimit ekonomik , investimeve në ekonomi etj.Por në një aspekt tjetër analizuar investimet na lindin një sërë problemesh që duhet zgjidhur.Pasiqë investimet paraqesin në mes tjerash edhe rrezik ekonomik ato duhet si të tilla të analizohen mirë dhe të vlerësohen nga aspektet makroekonomike dhe mikroekonomike në një shoqëri.Njëkohësisht duhet të themelohet edhe plane biznesi për mundësi të reja investimi dhe rikrijim të vlerave të reja ekonomike në shoqëri.197Te investimi , sidomos i projekteve që kanë për qëllim investim në kapacitete ekzistuese ose të reja, sipas prof.Sinisha Spasov, hasen këto aktivitete të rëndësishme:-identifikimi dhe përpunimi i idesë për investim,-kërkimi dhe planifikimi i zgjidhjeve teknike, teknologjike dhe organizative,-kërkimet e tregut,-kërkimin e mundësive për sigurimin e kapitalit për investim dhe-vlerësimi i levërdisë ekonomike të investimeve.Këto janë disa elemente mjaft me rëndësi për investimet dhe zhvillimin e ekonomisë.Normal për cdo punë fillimisht duhesh të krijosh ide për të dhe pastaj atë ta përpunosh në mënyrë efektive dhe profesionale që të arrish objektivat e tua.Pasi bëhet fjalë për segmentin e investimeve ajo ide duhet të gjejë zgjidhje tekniko-teknologjike për të arritur deri në pjesën e duhur të saj.Pastaj lind nevoja e kërkimeve të tregut, pra ne duhet të mësojmë për degën e ekonomisë ku do ta derdhim kapitalin tonë dhe mundësitë e reja për investime të reja.Pastaj përmes partneritetit tonë me bankat islame ne duhet të sigurojmë bazë të domosdoshme për investim pra paratë.Normal partneriteti jonë me bankën islame varet nga projekti i përpiluar mirë dhe detajizimi i saj për cdo segment të investimit tonë.Dhe në fund duhet të vlerësohet në mënyrë mjaft efektive levërdia jonë ekonomike nga ai investim ,zaten edhe kjo është qëllimi i jonë final në aspektin ekonomik normal se në aspektin e përgjithshëm qëllimi final i cdo pune të një besimtari duhet të jetë kënaqësia e All-llahut xh.sh.Investimet në degë të ndryshme të ekonomisë dallojnë për nga përmbajtja, rëndësia strategjike, ndikimi i saj në shoqëri etj.Por investimet në Islam duhet që të mos bijnë ndesh me sheriatin islam dhe të kenë qëllim zhvillimin e shoqërisë islame në tërësi dhe jovetëm pasurimin e një grupi individësh në shoqëri.Sipas disa burimeve, 198tregtia, industria dhe bujqësia janë shtyllë e jetës shoqërore.Islami i ka caktuar parimet e Sheriatit për zhvillimin e këtyre sektorëve të ekonomisë.I ka caktuar obligimet, por edhe ndalesat sic janë:të mos ketë kamatë, tradhti, monopolizim, padrejtësi, mos të bëhet tregëti me mallra haram,, sic janë:droga, alkooli, mishi i derrit(tregëtia me njerëz)etj.Këto janë disa parime të përgjithshme që duhet patur parasysh gjatë gjithë procesit të investimit tonë në një degë të caktuar ekonomike.Sepse nëse nuk kemi parasysh këto segmente atëherë e gjithë puna jonë nuk është fisnike dhe është e destinuar në humbje dhe dekadencë.Ne përmes mashtrimeve të ndryshme në ekonomi dhe investime i`a plotësojmë orekset shejtanëve dhe futemi në mëkate të rënda që Ditën e Gjykimit do të ngrihen kundër

196 Karakteristikat e Sistemit Ekonomik Islam, Mr.Bashkim Aliu, Shkup 2005 f.124197 VIZIONE Revistë për shkenca shoqërore nr.1/2004 , Shkup 2004 f.46198 Për Kushtetutën Islame, Dr.Muhamed Sejid Ahmed el-Musejer, Kacanik 2005 f.71

151

neve.All-llahu na ruajt nga një përfundim i keq dhe na mundësoft që me dynjanë ta fitojmë ahiretin.

9.Bashkim i forcave në Islam

S`ka dyshim se me ardhjen e Islamit në rruzullin tokë filluan të ndryshojnë rrethanat në shoqëri.Ato fise që dikur ishin të përcara dhe të përmbysura nëpër luftëra dhe demagogji të tepërta tashme jetonin bashkarisht nën flamurin e Islamit.Edhe pse në fillim nuk pranonin thirrjen e re dhe prap kundërshtonin Zotin e Muhammedit a.s. dhe pejgamberinë e tij ato dikur do të jenë bartës të mesazhit islam në tërë rruzullin tokë anembanë.Nga torturimet dhe nga trajtimet jonjerëzore në fillim, muslimanët e parë nga Urtia Hyjnore u detyruan që të lëshojnë tokat e tyre shekullore për ta mbrojtur fenë e tyre.Dhe si vend mjaft të përshtatshëm për këtë objektiv e gjetën Medinen.Por në këtë teme nuk kemi për qëllim spjegimin e shkaqeve dhe rrethanave të hixhretit të muslimanëve të parë, por do të orientohemi të nxjerrim disa urtësi rreth bashkimit të muslimanëve si në kohën e hixhretit të tyre po edhe më vonë.Muslimanët me të ardhur në Medine filluan të ndërtojnë shoqërinë e re, shoqërinë e parë demokratike në rruzullin tokë.199Pejgamberi a.s. i mori hapat vijues:1.Ndërtimi i xhamisë,Xhamia përvec që është vend adhurimi njëashtu simbolizon edhe unitetin e muslimanëve në adhurim dhe stimulimin e tyre në këtë drejtim për punë kolektive.2.Vëllazërimi i muslimanëve, aty pra ishin tubuar mysliman nga Mekkeja dhe Medineja , kështu që lind nevoja e vëllazërimit të tyre, që është njëra prej parametrave mjaft me rëndësi për një shoqëri unike.3.Përpilimi i marëveshjes,ose më mirë thënë kushtetutës së parë në rruzullin tokë,me këtë rregullohen detyrat dhe obligimet e cdo individi në këtë shtet duke patur parasysh se janë një shtet një trup.Këto ishin disa parametra me rëndësi të vecant për të cilën edhe u kujdes i Dërguari i All-llahut .200Dispozitat dhe rregullativat islame e konsiderojnë individin pjesë të pandashme të qenies së popullit , dhe element unikat të trupit të ummetit, i cili asnjëher nuk shkëputet prej tij, dhe individi me dëshirë apo pa të, e merrë hisen e vet prej asaj që shpërndahet në tërë trupin, prej ushqimit ,zhvillimit dhe ndjenjave.Ndërkaq thotë All-llahu i Madhëruar në Kurànin famëmadh:201”Të pyesin ty (Muhammed) për plaçkën (e fituar në luftë), thuaju: “Plaçka, (mënyra e ndarjes së saj) është çështje e All-llahut dhe të dërguarit, prandaj kini frikë All-llahun, përmirësoni gjendjen e unitetit tuaj dhe nëse jeni besimtarë, respektone All-llahun dhe të dërguarin e Tij.”Ky ajet kurànor na jep një pasqyrë të qartë rreth temës sonë , pra rreth unitetit.Pra njëra prej porosive që u urdhërua Muhammedi a.s. nga All-llahu xh.sh. ishte përmirësone unitetin tuaj.Të shohim në vazhdim disa ajete tjera kurànore.Thotë All-llahu i Madhëruar në

199 Shenjat në rrugën e hixhretit, Mr.Bashkim Aliu, Shkup 2001, f.43200 Karakteri i muslimanit, Muhammed Gazali, Shkup 2001 f.195201 Enfal,1

152

Kurànin famëmadh:202” Pastaj juve ju bëmë zëvendësues pas tyre në Tokë për t’ju parë si do të veproni.” , dhe tjetri ajet që është kundër përcarjes:203”Dhe kapuni që të gjithë ju për litarin (fenë dhe Kur’anin) e All-llahut, e mos u përçani!Përkujtomie nimetin e All-llahut ndaj jush, kr ju(para se ta pranonit fenë islame) ishit të armiqësuar, e Ai bashkoi zemrat tuaja dhe ashtu me dhuntitë e Tij aguat të jeni vëllezër.Madje ishit në buzë të greminës së Xhehennemit, e Ai ju shpëtoi prej tij. Po kështu All-llahu ua shqaron juve argumentet e veta që ju të gjeni të vërtetën e lumtur.”Padyshim se All-llahu xh.sh. njeriun e bëri udhëheqës në tokë dhe si bazë për udhëheqjen e shoqërisë njerëzore i urdhëroi unitetin.Pra uniteti nga ky segment është imperativ kurànor që duhet të jetësohet në cdo fazë të shoqërisë dhe historisë së saj.Duke patur parasysh se të bashkuar jemi më të fortë ne i bashkangjitemi kësaj thirrjeje për unitet të gjithmbarshëm islam në shumicën e aspekteve.Ne themi në shumicën e aspekteve pasiqë nuk i bashkohemi njerëzve që në emër të Islamit terrorizojnë masën dhe në emër të tij i bëjnë shirk All-llahut.Ndërkaq uniteti i muslimanëve është i nevojshëm për shkak të:1.Themelimit të Hilafetit-Padyshim cdo mysliman duhet të punoj në këtë drejtim vecmas ose në kolektivitet , dhe në cdo aspekt të mundshëm duhet të kontribuoj për këtë ide.Për të arritur deri te Hilafeti ose sundimi i ligjit të All-llahut në tokë nevojitet një bashkim i forcave të muslimanëve dhe formim të platformave të ndryshme pamarre parasysh vendin dhe kohën e themelimit të tyre.2.Themelimi i Hilafetit në zemrat tona-Kjo arrihet kur ne jemi unik në mendime dhe veprime kur nuk kundërshtohemi në cështjet primare dhe kur kemi mirëkuptim në cështjet sekondare.3.Themelimi i Hilafetit në shtëpitë tona-Patjetër duhet që shtëpitë tona tì islamizojmë dhe të ndërrojmë mentalitetin e tyre rreth Islamit dhe për Islamin dhe muslimanët në botë.4.Themelimi i Hilafetit në Diturinë tonë-Ky është aspekt i fundit që rrjedh si rezultat i unitetit, përvec se duhet ta islamizojmë diturinë tonë ne edhe duhet të veprojmë me atë dituri me qëllim që një ditë të gjykohet sipas pikëpamjeve tona të diturive të islamizuara , sepse rreth 50 vite në këto troje është gjykuar me kokën e Marksit dhe Englesit, një pjesë bukur e madhe është gjykuar me mentalitetin e paraardhësve të Bushit në mendim dhe atij , tash e kemi kohën ne, të rikthejmë atë mendim dhe histori që dikur me dinjitet si popull shqiptar e realizuam në këto troje nën patronazhin e Hilafetit Islam në Ballkan.

202 Junus,14203 Ali Imran , 103

153

10.Mbrojtje e nacionaliteteve në Islam

204NENI 1

Lejohet që në shoqërinë islame të ekzistojnë shumë shtete dhe format e qeverisjes të jenë të përbashkëta , po me projekte të ndryshme.

205NENI 2

Lejohet që shteti të hyjë në federatë me një shtet islam apo me shumë shtete islame , në bazë të marëveshjes dhe kushteve paraprake me të cilat pajtohen.

Nga këto dy nene të hartuara nga ekspert islam ne kuptojmë se Islami është një fe univerzale dhe shumdimenzionale që nuk ndalon ekzistimin dhe participimin e popujve dhe shteteve tjera në rregullimin e shtetit.Në islam është i pranuar koncepti ummet si koncept i përgjithshëm dhe brenda saj hyjnë edhe koncepte tjera të popujve që janë pjesë përbërëse të këtij shteti.Gjuhë zyrtare e shtetit është gjuha e Kur`anit , mirëpo nuk ndalohet përdorimi i gjuhëve edhe të popujve tjerë sic kemi rast me Perandorinë Osmane dhe gjuhën turke.Sot në shumicën e medreseve përvec gjuhës amtare në cka nxënësit i akumulojnë dituritë e servuara , ato mësojnë edhe arabishten, turqishten , persishten, anglishten e në disa vende edhe frëngjishten.Islami nuk sheh rrezik nga popujt dhe nga gjuhët e ndryshme, përkundrazi ai urdhëron mësimin dhe përvetësimin e tyre sepse në këtë mënyrë edhe forcohet shteti dhe lehtësohet komunikimi i njerëzve.Shoqëria islame është shoqëri unike , është njejtë si një trup , dhe nëse një pjesë e trupit nuk funksionon si duhet atëherë për shërimin e asaj pjesë jep kontribut i tërë trupi.Pra në bazë të këtij argumenti ne vetëmse krijojmë një imazh për përgjigjen tonë rreth nacionalizmit si dukuri dhe nacionaliteteve në shoqërinë islame.Përfundimisht , Islami mbronë nacionalitetet dhe nuk ka ndryshim në bazë të gjuhës, racës dhe fejës, përvecse në devotshmëri këtë e thonte Pejgamberi a.s. në momentet e fundit të jetës së tij.Nacionalitetet njejtë trajtohen në këtë shtet në të cilin mbisundon ligji i All-llahut.206Shembuj kemi përplot nga historia islame ku me shtetin islam kanë udhëhequr njerëz me kombësi të ndryshme si psh, arabët, turqit, persët, spanjolët, shqiptarët, etj.Në qoftëse Islami nuk do të mbronte interesat e të gjithë kombësive njejtë dhe pa dallim atëherë nuk do të ndodhnin kësi lloj mrekulli që e ndryshuan botën për një mijëvjecar.Apo ndoshta edhe nuk do të pajtohemi me një konstatim të këtillë edhe pse është i vërtet.Islami në rruzullin tokë erdhi për clirimin e njeriut dhe jo robërimin e tij , sjelli risi të reja si në menaxhim si në administrim por edhe në trajtimin e njerëzve dhe nacionaliteteve në ombrellën islame.Nuk do ta zgjasim shumë edhe bisedën tonë rreth nacionaliteteve dhe

204 Për kushtetutën Islame, Dr.Muhamed Sejid Ahmed Musejer, Kacanik 2005 f.23205 Po aty f.23206 rreth kësaj teme lexo librin Personalitete Shqiptare në Kamus Al Alam , Sami bej Frashëri Shkup 1994

154

trajtimit të tyre nga Islami , dhe do të përfundojmë këtu me shpresë së fjala e dalur nga zemra inshalla edhe do të depërtoj në zemër dhe do të zëjë vend të vecant aty.

Përfundimi

I nderuar këto koncepte dhe koncepte tjera i stimulon Islami , ju lutem qe të jeni sa me objektiv ne punimet e juaja dhe me shprese qe një ditë do ta shohim se bashku popullin tonë te bashkuar ne Unionin Europian dhe inshalla edhe plaga jonë shekullore Kosova një ditë edhe do të pavarsohet.Sepse zaten ky është edhe synimi i jonë kryesor apo jo Zotëri Kelmendi.Nëse ne nuk kontribuojmë secili në lëminë e vet për të arritur një të mirë të përbashkët atëhere ne nuk arrijmë kurrën e kurrës synimet tona.Dhe gjithmonë të huajtë do të vijnë që të luajnë me ne sikur ne me figurat e shahut.Ah sa kemi dëshirë që figurat në shah tì orientojmë kah dojmë ne dhe kur të mërzitemi me to sa shpejt i harrojmë.Njerëzit thonë se shahu ndikon në zhvillimin e trurit dhe për atë e preferojnë më së shumti si lojë.Por mos harro se edhe për këtë lojë që njerëzit dhe shkencëtarët thonë se zhvillon trurin muslimanët kontribuan mjaft në përfeksionomin e saj.Interesant , ne jemi musliman shumë kontribuam në këtë njerëzi dhe nuk krenohemi me vlerat tona por dëshirojmë tì marrim të huajat.Më thuaj i nderuar se si shqiptar a ke arritur dicka jashta Islamit?Kërkoj përgjigje objective dhe të sinqert.Asnjëher nuk ke arritur asgjë dhe gjithmonë ke qenë i shtypur.Ne themi se shqiptarët kanë vlera dhe duhet tì jetësojnë, njëra prej atyre vlerave është edhe besa.Në rregull, po pse gjatë gjithë historisë shqiptare ka patur tradhëti kombëtare dhe nacionale, pse?Athua besa e shqiptarit i ka mësuar në një gjë të këtillë?Unë të siguroj se jo.I nderuar deri në atë moment sa ne e shohim veten si popull të ndar nga feja ashtu sic dëshiron tì dhe njerëzit të njejt si ti, kurrën e kurrës nuk do ta shohim civilizimin me sy.Japonezët arritën zhvillimin e tyre ekonomik vetëm me krenarinë e tyre fetare dhe kombëtare dhe nuk u fshehën kurrë para popujve tjerë e as që u asimiluan.Shqiptarët janë shqiptar në Shqipëri , Në Maqedoni, në Kosovë, ndërsa në Perëndim deklarohen si të tillë , por nuk përngjajnë as në vepra e as në pamje.I nderuar nëse kemi qëllime të përbashkëta për të mirën e popullit tonë të thërras që tì pranosh vlerat islame dhe me to ta mbrojmë së bashku identitetin tonë si shqiptar.

kjo fe

Documents