klasse voor leraren 197

MINISTER PASCAL SMET: NO NONSENSE

1 SEPTEMBER: WAT JE NOG NIET WIST

DE KERN VAN DE LERAAR: PASSIE

september 2009

Maandblad voor onderwijs in Vlaanderen

klasse.be

197

Kinderen massaalgraag naar school

BIJ HET BEGIN VAN HET SCHOOLJAAR ZOU EEN MENS HET GOEDE NIEUWS NOG VERGETEN

DDP

HET KAPITAAL VAN KEN

Maandblad voor onderwijs in VlaanderenUitgegeven door het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming (Agentschap voor Onderwijscommunicatie)

Nr 197 • september 2009

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be.Hoofdredactie: Leo Bormans Eindredactie: Wouter Bulckaert en Geert Neirynck Beeldredactie: Jo Valvekens Redactie: Nele Beerens, Patrick De Busscher, Wim De Jonge, Leen Leemans, Jan T’Sas, Annelies Vaneechoutte en Bert Vermeulen Vormgeving:

Mieke Keymis, Peter Mulders en Tim Sels Sites en multimedia: Michel Aerts en Toon Van de Putte TV.Klasse: Elke Broothaerts, Wouter Vanmol en Hans Vanderspikken Lerarenkaart: Hannah El-Idrissi, Kerim Helaut, Geert Neirynck, Anne Siccard, Marc Van Belle en Sonja Van Droogenbroeck Secretariaat Klasse: Sabrina Claus, An Declercq en Souadia El-Moussaoui Publiciteit: Diana De Caluwé Verantwoordelijke uitgever: Jo De Ro - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Alle actieve Vlaamse leraren, clb-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.Abonnement (10 nummers): 28 euro.Gepensioneerden, terbeschikkinggestelde leraren en individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs.

Groepsabonnementen voor alle studenten in de lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail [email protected]).

Voor scholen die dat wensen is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs tot en met tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot en met zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be.

Klasse - Koning Albert II-laan 15 - 1210 [email protected]. redactie: 02 553 96 86Tel. secretariaat: 02 553 96 84Tel. advertenties: 02 553 96 94Tel. lerarenkaart: 02 553 96 95

Ergernis: ik volg van op de

zijlijn een kamp van Youth

At Risk, het succesvolle pro-

gramma dat jongeren met een

zware criminele achtergrond

een nieuwe startkans geeft.

Na drie dagen moet Ken (17)

voor de hele groep zeggen

wat hij ervan vindt. Hij aarzelt.

Dan komt het eruit: “Voor de eerste keer in mijn leven zei

iemand tegen mij dat ik ook iets goed kan.” Ik slik.

Verwondering: Ken heeft jaren op school gezeten.

Hij heeft ouders en leraren. Ze hebben blijkbaar nooit

gezocht naar wat er werkelijk in hem zit. Ze hebben het

niet gezegd, ze hebben het niet gezien of hij heeft het niet

gehoord. Deze jongeren vallen met duizenden door de

mazen van het net. De gemiddelde leerling bestaat niet.

Verantwoordelijkheid: het zal veel kapitaal, moeite en

begeleiding kosten om Ken weer op het spoor te krijgen.

Op de eerste schooldag zitten de nieuwe Kennen voor

ons. We kennen ze niet. In het beste geval hebben ze mo-

gen vertellen wat hun hobby’s zijn. Maar meestal hebben

wij vooral verteld wat wij allemaal van hen verwachten.

Wat ze niet mogen. Wat ze niet moeten denken. Waar de

handboeken liggen. Welke straffen er volgen. Hoeveel

weten we van wat er écht in de leerlingen voor ons zit?

Vaak weten en kunnen ze meer en andere dingen dan we

nog maar vermoeden. Een nieuwe studie van de Oeso

legt haarfi jn uit hoe we uit de crisis kunnen geraken en

de wereld verder kunnen ontwikkelen. Door te investeren

in ‘the human capital’, het ware talent van elke mens en

zijn gemeenschap. ‘Jongeren laten ervaren dat ze vanuit

hun eigen verantwoordelijkheid keuzes kunnen maken.’

Dat is de missie van Youth At Risk. Misschien is het ook

een mooie doelstelling voor ons werk als leraar. De on-

derliggende methodiek steunt op vertrouwen, erkenning,

waardering, inzet en gemeenschapsgevoel. Met aandacht

voor bezinning en refl ectie om wat je leert ook werkelijk te

kunnen integreren in wie je bent. Elke leerling is een risico

en een kans. Maar zowel Ken als de Oeso zijn het erover

eens dat een goede leraar het belangrijkste verschil in een

mensenleven maakt. Omdat hij het risico ziet en de kans

creëert. Met een schouderklop.

Hoofdredacteur Klasse

[email protected]

Het belangrijkste verschil?

Een goede leraar

10

36

20

25

22

28

04 Het nieuws Wat verandert op 1 september 2009?

10 Vier op vijf kinderen voelen zich goed op schoolOnderwijsinspecteurs onderzoeken voor het eerst het gevoel van leerlingen lager onderwijs.

16 Passie is besmettelijkEerste afl evering van een tiendelige reeks over misschien wel het belang-rijkste kenmerk van een goede leraar: passie.

20 TV.Klasse Hoe pakt Dieter de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers aan?

22 Pascal Smet: no nonsenseDe ‘stille leerling’ wordt onderwijsmi-nister. Hij gaat niet voor het zwakke compromis.

25 Sjapo Verklein de ecologische voetafdruk van je klas.

28 MacGyver is leraar van het jaarJacques T’Kindt staat al meer dan dertig jaar enthousiast voor de klas.

30 De lerarenkamerElke leraar een verhaal: op de koffi e in Boekhoute.

32 Bijzondere pedagogische taken, ‘uren’ voor extra werkBieden bpt-uren pedagogisch comfort of maken ze de klassen alleen maar groter?

34 DialoogDe zittenblijvers spreken.

36 Leraren zonder vakantieZit vrijwilligerswerk in je bloed?

39 Zeker Doen

66 Speeltijd

I N H O U D

Wat verandert op 1 september 2009?

➜ krijgt een evaluatie als je werkt in het basisonderwijs, het deeltijds kunstonderwijs, een internaat of een tehuis voor kin-deren van wie de ouders geen vaste verblijfplaats hebben.➜ verdient meer als je behoort tot enkele groepen onderwijs-personeel zoals de kinderver-zorgsters in het GO! in Brussel. ➜ ondervindt als je werkt als zelfstandige of loontrekkende of in een hogeschool of uni-versiteit niet langer de invloed daarvan op je bezoldiging in het onderwijs. ➜ springt als gepensioneerde leraar makkelijker in als een school geen andere geschikte kandidaat vindt. ➜ krijgt een betere bezoldiging als je binnen het onderwijs extra presteert (maximaal tot 140 procent).

Jij Je leerlingen Je school

Nieuwe leerlingen, een nieuw lessenrooster én nieuwe beleidsmaatregelen. Wat verandert er vanaf dit schooljaar voor jou, je leerlingen en je school?

BASISONDERWIJS➜ van de kleuterschool kunnen vanaf 1 september 2010 pas starten in het eerste leerjaar van een Nederlandstalige lagere school als ze het jaar ervóór – dit schooljaar dus - minstens 220 halve dagen aanwezig waren in een Nederlandstalige kleuterklas.

SECUNDAIR ONDERWIJS➜ die na het secundair onder-wijs verder willen studeren maar het hoger onderwijs te hoog ge-grepen vinden, kunnen terecht in het ‘secundair-na-secundair’ (Se-n-Se) of in het ‘hoger beroepsonderwijs’ (HBO5). ➜ kunnen in de derde graad voor twee nieuwe specialisatie-jaren kiezen: integrale veiligheid tso (secundair-na-secundair) en veiligheidsberoepen bso (specia-lisatiejaar).

➜ wordt door de inspectie doorgelicht op basis van het schoolprofi el. Dat komt tot stand door een vooronderzoek, gegevens uit databanken en het vorige inspectieverslag.➜ maakt van het schoolregle-ment een instrument om ouders bij de school te betrekken: enga-gementen en verwachtingen moeten er duidelijk in vermeld staan, zoals kinderen regelmatig naar school sturen of aanwezig zijn op oudercontacten. BASISONDERWIJS➜ past haar inschrijvingsvoor-waarden aan aan de 220 halve dagen verplichte aanwezigheid in de kleuterklas.➜ krijgt 4 euro Europese en Vlaamse subsidies per deel-nemende leerling als ze voor 30 weken een fruitabonnement met een handelaar afsluit.

KLASSE

©

H E T NI E U W S

4 • Klasse voor leraren

De volgende vijf jaar bepaalt de nieuwe onderwijsminister Pascal Smet de toekomst van het Vlaamse onderwijs. De tienkamp voor gelijke kansen wordt voortgezet, maar wat staat er nog op zijn programma?

Het programma van de ministerRegeerakkoord 2009-2014: 11 punten

1. Meer werkplekleren en bedrijfsstages. Scholen werken vaker samen met lokale instanties (brede school) en een collectieve verzekering maakt meer open scholen mogelijk.

3. Het lerarentekort wordt aange-pakt. Jonge leraren krijgen betere werkomstandigheden en werkze-kerheid. De vlakke loopbaan wordt doorbroken. Meer leraren moeten nascholing (kunnen) volgen.

4. Schoolgebouwen worden versneld vernieuwd of vervangen. Informatie- en communicatietechnologie (ict) krijgt een extra impuls.

10. Elk kind moet in de kleu-terklas starten, kleuterklas-sen worden kleiner.

6. Zowel moeilijk lerende leerlingen secundair als de meest gemotiveerde moeten op Europees topniveau pres-teren. Het aantal niet-gekwalifi ceerde schoolverlaters moet verminderen. Leerlingen en leraren moeten zich goed voelen op school. Geen drugs, geen pesterijen.

9. Het hoger beroepsonder-wijs wordt verder uitgebouwd. Het volwassenenonderwijs en de basiseducatie krijgen groeikansen. Elders verwor-ven competenties horen in elk leertraject thuis.

5. Ieder kind kan terecht in het deeltijds kunst-onderwijs (dko). Kunst- en cultuureducatie in het leerplichtonderwijs wordt sterker. Het dko en het leerplichtonderwijs werken samen.

11. De uren gelijke onderwijskansen vallen bin-nen de reguliere omkadering van basis- en secundair onderwijs. Alle kinderen die het gewoon onderwijs aan-kunnen, moeten voldoende en kosteloze zorg krijgen.

7. De eindtermen vreemde talen moeten ambi-tieuzer om de talenkennis van de leerlingen te versterken. Twintig procent van de studenten moet tegen 2020 een studieperiode in het buitenland doorbrengen.

8. De clb’s doen meer aan schoolloopbaan- en studiekeuzebegelei-ding. In het technisch en beroepssecundair onderwijs, en in de professionele bachelors komen studierichtingen die ‘technici voor de toekomst’ opleiden.

2. Het nieuwe fi nancieringsme-chanisme van het hoger onderwijs wordt geëvalueerd en indien nodig bijgestuurd. Het budget gaat met tien procent omhoog.

Het volledige regeerakkoord met het onderwijsluik ‘De lerende Vlaming: elk talent telt’ vind je op www.klasse.be/leraren/bijlage.

Wil je de bekende ‘Tienkamp voor onderwijs’ live vertaald zien op de atletiekpiste? Kijk dan naar het verrassende fi lmpje op www.tvklasse.be.

Klasse voor leraren • 5

NIEUWS VAN DE MAAND

STRAP JE MEE?[22 september]

Genieten van een rustige, gezellige en verkeersveilige schoolomgeving? Organi-seer een ‘strapdag’ (strappen = stappen of trappen). Zorg dat op 22 september zoveel mogelijk kinderen en leraren te voet of met de fi ets naar school komen en kleed de dag in met leuke activiteiten. Maak jij de straat van je school autovrij?

www.aardig-op-weg-week.be

23 000TON

Zoveel verlaagden 1 165 scholen tussen 2006 en 2008 hun CO

2-uitstoot dankzij subsidies voor

energie-investeringen. Ze besparen daarmee jaarlijks 4 miljoen euro, wat overeenstemt met het jaarver-bruik voor verwarming en elektriciteit van bijna 4 000 gezinnen.

Muzocoach motiveert collega’s voor muzische opvoedingVanaf dit academiejaar kun je een opleiding volgen tot ‘muzocoach’. De KaHo Sint-Lieven start samen met PEDIC deze opleiding: “Leraren krijgen wel muzische vorming in hun opleiding, maar ze weten meestal niet hoe leerlingen evolueren op het vlak van muzische talen: muzisch taalgebruik, beeld, drama, muziek en bewegingsexpressie. De muzocoach motiveert en on-dersteunt zijn collega’s. Samen stippelen ze een leerlijn muzische opvoeding uit”, zeggen Peter Lambers van de KaHo Sint-Lieven en Luc Van Acker van PEDIC. Leraren van het basisonderwijs en de eerste graad secundair onderwijs kunnen de opleiding volgen.

dvo.kahosl.beWaterpijp roken is erg populair bij jongeren. Ze

denken dat deze vorm van roken minder schade-lijk is en onderschatten de gezondheidsrisico’s. 54 procent van de zeventien- en achttienjarigen heeft al eens een waterpijp gerookt, 50 procent sigaretten, 30 procent cannabis, 27 procent roltabak en 22 procent sigaren. Jongeren van Vlaamse origine experimenteren meer met de waterpijp dan allochtone jongeren. Dat blijkt uit een enquête die de Nationale Coalitie tegen Ta-bak in april 2009 uitvoerde bij duizend leerlingen van 17 en 18 jaar.

TREND

Jongeren aan de waterpijp

H E T NI E U W S


Elke maand vindt prinses Mathilde het blad ‘Klasse voor Ouders’ in de boekentas van dochter Elisabeth (8 jaar). “Ik heb het gisteren nog gelezen, want de onderwerpen zijn telkens zo interessant”, zegt ze. Ze is een echte fan van het blad en wou graag de aanpak van het hele project Klasse leren kennen. Daarom bezocht ze de redactie. Ze sprak met de redactieleden, met ouders die aan participatieprojecten werken en met twee ‘leraren van het jaar’. Op die manier geeft ze ook een schouderklop aan alle leraren, ouders en leerlingen. Met royale groeten.

Hoe reageert prinses Mathilde op het geschenk van de leraren van het jaar? Bekijk het fi lmverslag op www.tvklasse.be.

Gamers zijn geen computernerds, integendeel. Wie role-playing games als World of Warcraft (WoW) speelt, doet dat vooral voor het sociale con-tact. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Gent. Bijna 7 op 10 on-dervraagde WoW’ers zeggen dat ze het spel niet zouden spelen als ze niet met andere gamers konden communiceren via chat, Facebook, MySpace, Skype. Ook sociaal contact in het echte leven is belangrijk: vrienden spelen samen WoW om hun band te onderhouden en te versterken.

Prinses Mathilde bezoekt Klasse

GAMER ≠ NERD

KLASSE

©

Regelmatig je handen goed wassen, papieren zakdoekjes gebruiken en de klaslokalen fl ink verluchten. Dat kunnen jij en je leerlingen doen om ervoor te zorgen dat de ‘Mexicaanse’ griep zich zo weinig mogelijk verspreidt op school.

Alle informatie voor leraren en scholen - laatste stand van zaken, voorzorgsmaatregelen, brief aan de ouders... - vind je op de griepwebsite van het Ministerie van Onderwijs.

www.ond.vlaanderen.be/griep

Geef griep geen kans


FOCUS

DE STERREN

MÉÉR ONDERWIJSNIEUWS? ELKE WOENSDAG KANT-EN-KLAAR IN JE MAILBOX.

Ben je leraar, clb-medewerker, opvoeder...?Abonneer je op de nieuwsbrief van LERARENDIRECT of lees het nieuws op www.lerarendirect.be.

Ben je directeur of secretariaatsmedewerker?Abonneer je op de nieuwsbrief van SCHOOLDIRECT of lees het nieuws op www.schooldirect.be.

DEFENSIE EN VOLWASSENENONDERWIJS ★WERKEN SAMEN

Als de opleidingsmogelijkheden van de personeelsle-den van het Ministerie van Landsverdediging sterker worden, kunnen ze na hun militaire dienst makkelij-ker integreren op de arbeidsmarkt. Daarvoor sloten het Ministerie van Landsverdediging en het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming een samenwer-kingsakkoord af.

AANSPREEKPUNT POLITIE REIKT SCHOLEN ★DE HAND

Elke politiezone moet een vast aanspreekpunt hebben dat een scharnierfunctie vervult tussen de lokale politie en de scholen binnen de politiezone. Dat werd twee jaar geleden beslist. Een krijtlijnen-nota en een aantal faq’s maken scholen nu wegwijs. Je vindt ze op www.ond.vlaanderen.be/leerplicht.

INHAALOPERATIE SCHOLENBOUW ★DEFINITIEF VAN START

Er is een nieuwe stap gezet in de bouw van 211 energiezuinige scholen voor ongeveer 113 000 leerlingen tijdens de volgende vier jaar. De Vlaamse regering heeft de grootschalige inhaaloperatie in de scholenbouw gegund aan het partnerschap Fortis Bank - Fortis Real Estate.

SALTO STAAT ONLINE ★SALTO is een screeningsinstrument dat je helpt de schoolse vaardigheid van starters in het eerste leer-jaar in te schatten. De resultaten van de toets geven aan welke leerlingen extra zorg en ondersteuning nodig hebben voor taalvaardigheid. De toets staat op www.ond.vlaanderen.be/toetsenvoorscholen.

CAMPAGNEMATERIAAL STUDIETOELAGEN ★2009-2010 ONLINE

Nog te veel gezinnen vragen niet de studietoelagen aan waar ze recht op hebben. Het campagnemateriaal over de studietoelagen 2009-2010 staat online. Het is bedoeld voor het kleuter-, lager, secundair en hoger onderwijs. Je vindt de affi ches (Nederlands talig en meertalig), de folder en het aanvraagformulier 2009-2010 op www.schooltoelagen.be/campagne.

MELDPUNTEN DISCRIMINATIE★Wie een klacht heeft rond discriminaties op grond van geslacht, seksuele geaardheid, gezondheidstoe-stand of handicap, leeftijd en afkomst in onderwijs kan daar voortaan mee terecht bij dertien lokale ‘Meldpunten Discriminatie’. Je vindt de contactgege-vens op www.gelijkekansen.be/meldpunten.html.

H E T NI E U W S


INTERNATIONAAL

[FRANKRIJK] Leraren mogen de zakken van leerlingen doorzoeken naar wapens. Een school binnendringen is een misdaad. Mobiele politie-eenheden vallen bij geweld de school binnen om de schooldirectie te helpen. Dat zijn de opvallendste maatregelen uit een wetsvoorstel dat de Franse re-gering lanceert. Dat voorstel past in de Franse strijd tegen de criminaliteit. “We willen van de school een beschermd gebied maken”, zegt president Sarkozy.

Amerikaanse scholen schaffen speeltijd af[VERENIGDE STATEN] In één op vier Amerikaanse scholen krijgen de leerlingen (bijna) geen speeltijd meer. Scholen korten de speeltijd in of schaffen hem helemaal af. Daar zijn verschillende redenen voor: ouders klagen de school aan als hun kind gewond raakt op de speelplaats, andere scholen hebben geen plaats. De meeste scholen zijn bekommerd om de resultaten van hun leerlingen. De speeltijd wordt dikwijls vervangen door meer lees- en rekenles-

sen, de twee vakken waar de federale overheid het meeste testen voor uitvoert. Voorstanders beweren ook dat de speeltijd afschaffen geweld, vandalisme en pesterijen vermijdt. Maar volgens Amerikaanse universiteiten zijn studenten als kind zo beschermd dat ze bij de minste tegenwind omwaaien. Ze kennen alle nabijgelegen zonnestelsels, maar kunnen geen ruzies oplossen.

[SLOWAKIJE] Slowaakse celebrities of mediamen-sen denken beter twee keer na eer ze hun mond opendoen. De Slowaakse overheid wil haar taal beschermen door hun boetes op te leggen als ze taalfouten maken of ‘onzuiver’ Slowaaks spreken. De boetes voor taalzondaars zijn niet min: wie de regels van zijn moedertaal schendt, moet tot 5 000 euro betalen.

Zware boetes voor taalfouten

Leraren mogen naar wapens zoeken

[INDIA] Kinderen van de Indische nomadenstam Vadi leren vanaf twee jaar slangen bezweren. De vier-jarige Meru Nath Madari zit oog in oog met een giftige cobra. Als hij twaalf is, zal hij een volleerde slangen-bezweerder zijn.

BARCROFT / REPO

RTERS

©


“De school is maar voor een klein deel ver-antwoordelijk voor het welbevinden van de leerlingen”, zeggen de onderzoekers. “Maar dat neemt niet weg dat elke school zich blij-vend moet inspannen om een smiley op het gezicht van elke leerling te krijgen. Een kind dat zich niet goed voelt op school, zal ook niet goed leren.”

Ilse De Volder en Ludo De Lee zijn beiden on-derwijsinspecteur en volgden een bijkomende

universitaire opleiding Opleidings- en On-derwijswetenschappen aan het Instituut voor Onderwijs- en Informatiewetenschappen van de Universiteit Antwerpen. Voor hun eindwerk onderzochten ze het welbevinden van leerlin-gen in de lagere school. “Door de leerlingen zelf te bevragen gaan we mee in een interna-tionale tendens om kinderen en jongeren een stem te geven in het onderzoek.”

“83 procent van de kinderen van de hogere klassen van de basisschool voelt zich goed

op school”, zeggen inspecteurs Ilse De Volder en Ludo De Lee. “Een prima score maar

dat betekent ook dat bijna 20 procent van de kinderen zich minder of helemaal niet

goed voelt op school.” Als afronding van een bijkomende masterstudie ondervroegen

deze inspecteurs meer dan 4 500 leerlingen. Dat is een primeur voor Vlaanderen.

Stem van leerlingen lagere school voor het eerst onderzocht

Vier op vijf kinderen

voelen zich op school

Isabel Corthier

©


Op grote schaal aan kinderen van het basison-derwijs vragen hoe ze zich voelen op school: het lijkt evident en toch is het uniek.

Ilse De Volder: “Voor het Vlaamse basison-derwijs is het vrij uniek dat jonge kinderen bij een onderzoek worden betrokken. Vroeger vroeg men vooral aan ouders en leraren wat er in het kind omging. Internationaal groeit de laatste jaren, vooral onder invloed van het Kinderrechtenverdrag, de aandacht voor de stem van de leerling. Kinderen geven graag hun mening en er is geen reden om aan te ne-men dat ze dat niet zouden kunnen. Uiteraard vraagt het een andere onderzoeksmethodiek dan wanneer je met volwassenen werkt.”

Vreemd dat de onderwijsinspectie niet aan de kinderen vraagt hoe ze zich op school voelen.

Ludo De Lee: “Daarom ontwikkelden we voor de onderwijsinspectie een instrument dat leerlingen bij een schooldoorlichting betrekt. Onze lijst bevraagt in een kwartier alle kinde-ren van een volledige klas over het school- en klasleven. Vanaf vandaag kunnen onderwijs-inspecteurs tijdens een schooldoorlichting ook uitspraken doen over de onderwijskwaliteit van een school gebaseerd op de mening van kinderen. We peilen daarbij bewust naar het welbevinden van kinderen. Er wordt al heel wat getoetst in scholen om cognitieve leerre-sultaten in kaart te brengen, de zogenaamde harde output. Het is minder evident om de zachte output te toetsen, gewoon omdat die

Voelen kinderen zich goed op school? Die cruciale vraag stellen onderwijs-

inspecteurs tijdens schooldoorlichtingen voorlopig alleen aan directeurs en

leraren. Ilse De Volder en Ludo De Lee vroegen het aan de kinderen zélf:

“Voor leraren komt dit soms bedreigend over. Dat hoeft niet. Een basisschool

kan veel leren van de mening van haar leerlingen.”

’t Is plezant op de basisschool

veel subjectiever is en daardoor moeilijker meetbaar. De vragenlijst levert weliswaar kwantitatieve gegevens op, maar niets belet om op basis van deze gegevens met een aantal kinderen achteraf in gesprek te gaan om meer kwalitatief de mening van de kinderen op te tekenen. Daarom is het goed om bij alle cijfers die onze vragenlijst oplevert te blijven besef-fen dat cijfers de werkelijkheid reduceren. Het verhaal achter de cijfers blijft belangrijk.”

De cijfers zijn nochtans mooi. 83 procent van de kinderen voelt zich goed op school.

Ilse De Volder: ”Daar zijn we inderdaad erg tevreden mee. Maar elk kind dat zich niet goed voelt, blijft er één te veel. 15 procent van de kinderen zegt nooit of meestal niet graag naar school te gaan en evenveel leerlingen zegt nooit of meestal niet graag in de klas te zit-ten. Elke school moet weten hoe kinderen zich voelen op school en in de klas, want dat heeft een invloed op hun leren. Wie zich niet goed voelt op school, zal ook niet goed leren.”

Wat verstaan jullie onder welbevinden?Ilse De Volder: “Welbevinden is een contai-

nerbegrip: elke onderzoeker bedoelt er iets an-ders mee. Verschillende onderzoekers maken een onderscheid tussen objectief en subjectief welbevinden. Het objectieve welbevinden heeft betrekking op onder andere de mentale en fysieke gezondheid van een individu, ter-wijl het subjectieve welbevinden zich vooral

Ludo De Lee (45) en Ilse De Volder (52), onderwijs-inspecteurs.

Lees de samenvatting van hun studie naar welbe-vinden bij leerlingen lager onderwijs op www.klasse.be/leraren/bijlage.


situeert op psycho-dynamische en persoonlijke factoren. Wij hebben ons tot de subjectieve aspecten van welbe-vinden beperkt en zien het als de niet-cognitieve output van de leerlingen.”

Ludo De Lee: “Hou voor ogen dat we het schoolwelbevinden van kin-

deren onderzochten. Welbevinden is niet in één woord te vangen. We be-naderen het vanuit vijf dimensies die er allemaal een invloed op uitoefenen. De mate waarin het kind tevreden is over en betrokken is bij wat er op school en in klas gebeurt, bepaalt het schoolwelbevinden van een kind. Ook het pedagogisch klimaat binnen de school speelt daarbij een rol, samen met het zelfbeeld dat een kind heeft over het eigen leren en de sociale re-laties die het ontwikkelt. Daarnaast is er ook het verschil tussen actueel en duurzaam welbevinden. Het actuele welbevinden wordt sterk beïnvloed door wat er op het moment zelf op het

individu inspeelt en wat het individu ervaart. Hoe jonger kinderen zijn, hoe meer hun actuele welbevinden aan-geeft hoe ze zich voelen.”

Zien jullie verschillen tussen scholen of tussen leerlingen op vlak van het schoolwelbevinden van de kinderen?

Ludo De Lee: “Scholen beïnvloeden maar voor een deel het welbevinden. Vooral het pedagogisch klimaat en de sfeer in een school spelen een rol, evenals de relaties tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en leraren. We stellen geen verschillen vast tussen de verschillende provin-cies. Of een kind in een gemeente-lijke, vrije of gemeenschapsschool zit, speelt geen rol. Of de school veel allochtone leerlingen heeft evenmin. Ook de door ons onderzochte leerlin-genkenmerken hebben geen invloed op het schoolwelbevinden van het kind. Zo zijn er geen verschillen tus-sen jongens en meisjes. Zelfs kinderen

die een jaar voor of achter zitten ten opzichte van hun klasgenoten gaan even graag naar school. Wél neemt het welbevinden lichtjes af met het ouder worden. Leerlingen van het vierde leerjaar voelen zich doorgaans beter op school dan leerlingen van het zesde leerjaar. Om na te gaan welke specifi eke factoren wél een rol spelen, is verder onderzoek nodig.”

Kan de school het welbevinden van kin-deren verhogen?

Ilse De Volder: “Ja, een schoolteam bepaalt in sterke mate het pedago-gisch klimaat en de relaties binnen een school. Schoolteams mogen al-leszins niet nalaten te zoeken naar de leerlingen die zich minder goed voelen. Plezier op school is immers dé brandstof om graag en veel te le-ren in de klas. Onderwijsinspecteurs zien dat basisscholen heel wat aan-dacht besteden aan de sfeer en het klimaat. Ze zetten specifi eke acties op het getouw om hieraan te werken, maar die staan vaak los van de lessen. Tijdens de ‘gewone’ lessen zien we toch nog steeds een sterke klemtoon op het werken met het hoofd. Krach-tige leeromgevingen waarbij kinderen zelf initiatief kunnen nemen en zelf veel kunnen doen, zijn nog lang niet overal ingeburgerd. Zelfontdekkend leren moet vaak nog onderdoen voor de leraar die het allemaal aan de leer-lingen uitlegt. Dat verklaart voor een groot deel waarom 19 procent van de kinderen vindt dat wat ze leren op school nooit of meestal niet boeiend of interessant is. Als je weet dat het schoolse welbevinden van kinderen afneemt naarmate ze ouder worden, kunnen leraren hieraan zelf veel doen door dagelijkse lessen zo attractief en interessant mogelijk te maken. Ook op het vlak van participatie is er nog werk. Slechts 70 procent van de kinde-ren zegt dat de leraren naar hun me-ning vragen en er ook rekening mee houden. Niet slecht, maar het toont wel aan dat participatie voor bijna één op drie leerlingen een betere invulling kan krijgen. Leerlingen voelen zich beter in een school waar participatie geen loze boodschap is.”

Plezier op school is de brandstof om graag en veel te leren

Isabel Corthier

©


STEM VAN LEERLINGEN LAGERE SCHOOL VOOR HET EERST ONDERZOCHT

“Met het pesthuisje op onze speelplaats pro-beren leerlingen eerst zelf hun pestproblemen op te lossen”, zegt juf Ine Bartholomeusen van het vijfde leerjaar. “Pester en gepeste trekken samen het huisje in. Zo lang ze daar zitten hangt er een wolk buiten. Komen ze tot een oplossing dan verschijnt er een zon. Komen ze er niet uit dan hangen ze een donderwolk uit. Zo vragen ze de hulp van een leraar.”

Het pesthuisje is een idee van de leerlingen-raad. Juf Ine: “Naast het pesten proberen we ook iets te doen aan leerlingen die zich alleen voelen op school. Op de speelplaats staat een enorm grote zon geschilderd. Wie geen speel-

kameraad heeft tijdens de speeltijd gaat op de zon zitten. Dat wil zeggen: speel met mij, alsjeblieft!”

Het pesthuisje en de zon op de speelplaats tonen dat de basisschool in Wuustwezel zich bekommert om het welbevinden van haar leerlingen. De school deed vorig jaar, tijdens de doorlichting, ook mee aan het onderzoek naar het welbevinden van Ilse De Volder en Ludo De Lee. De leerlingen van het vierde, vijfde en zesde leerjaar kregen een vragenlijst voor-gelegd met daarop achtentwintig stellingen over welbevinden. Hoe breed is hun ‘smiley’? De resultaten van het algemene onderzoek.

Maak van elke donderwolk een Leerlingen van de basisschool gaan overwegend graag naar school. Toch zegt

volgens het onderzoek van onderwijsinspecteurs Ilse De Volder en Ludo De Lee

één op drie leerlingen dat er op hun school gepest wordt. In basisschool Mater

Dei Gooreind in Wuustwezel proberen ze daar met een ‘pesthuisje’ op de speel-

plaats iets aan te doen.

Lise Van Tendeloo: “Natuurlijk, want al mijn vrienden zitten hier. Meestal krijgen we ook leuke lessen. Met ouder worden is jammer ge-noeg het knutselen verminderd, dat doe ik nochtans het liefst. We knut-selen nu één keer per week. Ook turnen doe ik graag, dat hebben we twee keer per week.”

OPMERKELIJK: • 14 procent zegt meestal niet graag naar school te komen en

2 procent doet dat zelfs nooit graag• één leerling op vijf vindt wat hij op school leert (meestal) niet

boeiend en interessant

‘Ik kom graag naar school’‘Ik kom graag naar school’

Isabel Corthier

©


Hanne De Vet: “Knutselen en wiskunde zijn mijn lievelingsvakken. Enkel wanneer we veel saaie rekensommen moeten maken, haak ik af. Ja, ik babbel vrij veel in de les. Heel af en toe zit ik moe in de klas. Ik zwem vier avonden per week, dat is vermoeiend.”

OPMERKELIJK: • 92 procent van de leerlingen vindt dat ze

goed opletten tijdens de les• 89 procent van de leerlingen zegt nooit te

dromen in de les

Allard Vermeiren: “Liefst van al had ik na-tuurlijk gewoon geen huiswerk, maar meestal valt het wel mee. Enkel tijdens de toetsenperi-ode heb ik het wel eens zwaar. Soms is huis-werk echt héél plezant. Een tekening voor de directeur maken, vond ik heel leuk. Ook mijn spreekbeurt over Vietnam voorbereiden vond ik tof. Als je zelf mag kiezen wat je zult doen, dan is huiswerk nooit saai.”

OPMERKELIJK: • 93 procent van de leerlingen vindt dat zij

goed kunnen volgen in de les• 28 procent van de leerlingen heeft het

gevoel trager te werken dan andere leerlingen

• 11 procent van de kinderen vindt dat ze niet of moeilijk kunnen leren

Caro Scheerder: “Het doet deugd om iets positiefs te horen. Een aanmoediging geeft je zelfvertrouwen. Bij wiskunde krijgen we bij vijf keer 10 op 10 een sticker, dat is leuk. Voor wis-kunde hebben we soms moeilijke oefeningen en zodra ik begin te denken dat ik het niet kan dan lukt niets nog. Zeker daarom is het goed dat de leraren me aanmoedigen.”

OPMERKELIJK:• 90 procent zegt dat leraren naar hen

luisteren als er iets gebeurt

• Volgens 88 procent van de leerlingen geven de leraren op een goede en leuke manier les

• 82 procent van de kinderen zegt dat leraren rekening houden met de ideeën van leerlingen

• Het grootste knelpunt is de participatie. Bijna een op drie leerlingen (30 procent) zegt dat leraren niet naar hun mening vragen

Indra Van Aert: “Op school zitten mijn mees-te vrienden. Jammer genoeg verlies je er enkele als je wat ouder wordt. Maar ook buiten school heb ik vrienden. Hier op school hebben we een zon geschilderd op de speelplaats. Wie daarin gaat staan, vraagt om speelkameraden. Ik heb er nog nooit moeten instaan, er is altijd wel ie-mand die met me wil spelen of babbelen.”

OPMERKELIJK:• Bijna alle leerlingen (95 procent) spelen

graag op de speelplaats, slechts 0,5 pro-cent vindt het er nooit leuk

• Een op tien leerlingen zegt dat ze het slachtoffer van pesterijen zijn, één op drie kinderen zegt dat er op school gepest wordt

‘De leraren zeggen me wanneer ik mijn best doe’‘De leraren zeggen me wanneer ik mijn best doe’

‘Ik heb veel vrienden op school’‘Ik heb veel vrienden op school’

‘Ik let goed op tijdens de lessen’‘Ik let goed op tijdens de lessen’

‘Het huiswerk is gemakkelijk’‘Het huiswerk is gemakkelijk’


STEM VAN LEERLINGEN LAGERE SCHOOL VOOR HET EERST ONDERZOCHT

“Als je de prestaties van leerlingen in verschil-lende scholen opmeet, dan merk je dat ze in de beste school gemiddeld twintig procent meer leren dan in de slechtste.” Dat schrijft de Ca-nadese onderzoeker Robert Marzano in ‘Wat werkt op school’. “Vooral de mens die voor de klas staat, de leraar, maakt het verschil. Bij een heel effectieve leraar leren leerlingen heel veel, bij een weinig effectieve heel weinig. De leer-winst varieert van amper 3 tot bijna 96 procent op een jaar.”

Marzano noemt drie criteria: de didactische aanpak van de leraar, zijn klasmanagement inclusief de manier waarop hij zijn leerstof

samenstelt en indeelt, en tegen welk tempo hij die leerstof overbrengt. Maar volgens prof. Geert Kelchtermans (K.U.Leuven) ontbreekt er wat. “Alle criteria van Marzano kun je op-splitsen in meetbare handelingen. Alles moet tegenwoordig meetbaar zijn in onderwijs. Maar er is één eigenschap die je niet kunt meten: passie, misschien wel het belangrijkste kenmerk van een goede leraar.”

Wat is dat, de passie van de leraar?Geert Kelchtermans: “Passie overkomt je: je

krijgt les van een leraar geschiedenis en plots raak je zelf bezield door het vak. Je begint les te geven en raakt geboeid door de wereld van kinderen of jongeren. Passie leer je niet en je wordt er ook niet mee geboren. Het is een manier van zijn, vandaar de link met het woord ‘passief’. Je kunt anderen met je passie besmetten, maar daar heb je geen vat op, dat is persoonlijk. Daarom kan passie nooit deel uit-maken van eindtermen of leerplannen. Je kunt er geen elfde basiscompetentie van maken. Precies omdat passie persoonlijk is, is het ook emotie. Het is de liefde voor je vak, voor je klas, de drive waarmee je je stielkennis met kinde-ren of jongeren deelt. Passie gaat over jezelf, je persoonlijke betrokkenheid en engagement. Doordat je je passie met je leerlingen wilt de-len, stel je jezelf heel kwetsbaar op.”

Waarom boekt de ene leraar 3 en de andere 96 procent leerwinst per jaar?

Passie is besmettelijk“Tijdens de meeste lessen zat ik al na twintig minuten op mijn horloge te

kijken, maar bij Eric Dolfen vergat ik de tijd. Hij is de enige leraar die ik nooit

zal vergeten.” Dat zegt zangeres Soetkin Baptist (22) in De Standaard Online.

Wat zo’n leraar typeert? Passie. Een vergeten eigenschap.

Dit is het eerste van een tiendelige artikelenreeks waarin Klasse dieper graaft naar wat leraren drijft: hun passie, hun waarden en gevoelens, hun visie op onderwijs, hun twijfels en dromen. Op www.klasse.be/leraren/passie vind je uitgebreide interviews met deskundigen en gepassio-neerde leraren, lectuurtips, stof tot nadenken en zelftests.

Volgende maand: de waar-den van een leraar.

Lesgeven is als moppen tappen: techniek alleen

volstaat nietRudi Wuyts verklapt waar hij zijn passie vandaan

haalt: www.klasse.be/leraren/passie.

1/10


Leraren willen niet bepaald ‘kwetsbaar’ zijn, integendeel.

Geert Kelchtermans: “Toch is het een belangrijk kenmerk van passie. Als jij de totale persoonlijkheid van je leerlingen wilt ontwikkelen, ter-wijl de vader van Emma zijn dochter liever veel punten ziet halen voor we-tenschappen om later dokter te kun-nen worden, dan botst jouw passie met zijn verwachtingen. Als gepas-sioneerd leraar maak je altijd morele keuzes. Die kunnen botsingen ver-oorzaken, ook onder collega’s. Soms leidt dat tot extremen. Het geval van de leraar uit Hoegaarden die een leer-ling in een emmer vol cement duwde, is voor mij een schoolvoorbeeld van

Je corrigeert de toetsen van je leerlingen en merkt dat ze onder-maats presteren. Hoe reageer je?

Ik maak me zorgen: ligt het misschien aan mij? Ik reageer cynisch: ‘Ze hebben hun les weer eens niet

geleerd.’ Ik erger mij aan hun slechte prestaties en laat dat

blijken in de klas.

Welk antwoord je ook kiest, beantwoord voor jezelf vooral de vraag waaróm je je zorgen maakt, cynisch reageert of jezelf ergert. Op die manier leg je je eigen passie bloot. Je passie meten is niet echt mogelijk, maar je kunt er wel over nadenken of erover praten met je collega’s. Doe de complete test op www.klasse.be/leraren/passie.

Meet je passie


ADVERTENTIE

WAAROM BOEKT DE ENE LERAAR 3 EN DE ANDERE 96 PROCENT LEERWINST PER JAAR?

Gepassioneerde leraren in de fi lm: ‘Le Fils’

Als de introverte timmerman en leraar houtbewerking Olivier de zestienjarige Francis werk geeft in zijn werkplaats, ontstaat tus-sen beiden een ongemakkelijke relatie. De fi lm ‘Le Fils’ ontrafelt de pijnlijke geschiedenis die leraar en leerling met elkaar verbinden. De passie van Olivier voor zijn beroep is een tweede verhaallijn. Hij maakt zich boos als zijn leerlingen hun beitel niet correct hanteren en wil tegelijk dat zijn leerlingen zich goed voe-len in het atelier. Met deze fi lm als uitgangspunt, redigeerde Jan Maschelein (Centrum voor Wijs-gerige Pedagogiek, K.U.Leuven) met een groep collega’s een com-pleet leerboek voor studenten en docenten in opleidingen voor pedagogische beroepen. Een kijkmethode als voorbereiding op het concrete, pedagogische handelen.

‘De lichtheid van het opvoeden’, Jan Maschelein e.a., uitg. Lannoo, 2008, www.lannoo.be

passie die onder de druk van moeilijke omstandigheden is omgeslagen naar onmacht.”

Is een gepassioneerde leraar per defi ni-tie een goede leraar?

Geert Kelchtermans: “Ik was al le-rarenopleider toen ik enkele vakken fi losofi e volgde. Elke maandag volgde ik een college over Nietzsche. De do-cent deed ongeveer alles waarvan ik als onderwijskundige geleerd had: zo geef je géén les! Geen oogcontact, geen interactie, geen enkele werkvorm, laat staan een ordentelijk bordschema. Hij doceerde terwijl hij naar het plafond staarde of uit het raam keek. En toch hing daar elektriciteit in de lucht. Nee, een gepassioneerde leraar is niet noodzakelijk een vlotte, gemakkelijke of populaire leraar. Soms geven ze niet eens goed les in de strikt didac-tische betekenis. Passie is iets anders dan didactiek, kennis, voorbereiding, zorg, technieken. Dat zijn allemaal instrumentele aspecten van lesgeven. Je kunt didactisch sterk zijn maar als

je niet gepassioneerd bent, springt de vonk niet over. Een toneelacteur die zijn teksten perfect kent maar mecha-nisch speelt, brengt niet veel over. Een gepassioneerde acteur met een totaal verknipte stemtechniek evenmin. Daarom moeten passie en professio-naliteit samengaan.”

Gepassioneerde leraren worden wel eens voor vakidioten versleten.

Geert Kelchtermans: “Maar die ‘vakidioot’ is wel benaderbaar als het over zijn vak gaat. Achter zijn liefde en engagement voor zijn vak kan een grote emotionele band met zijn leer-lingen schuilen: hij wil dat ze zijn vak kennen, maakt zich boos als de toet-sen slecht zijn. Leerlingen voelen dat hun leraar met hun presteren inzit.”

Bereikt een gepassioneerde leraar meer met zijn leerlingen?

Geert Kelchtermans: “Passie is zo subjectief dat het effect ervan onvoor-spelbaar is: Tom vindt dat je gepassi-oneerd lesgeeft en pikt veel op, Clara

“Een leraar met passie is overtuigd, toegewijd en enthousiast”, schrijft de Britse onderwijskundige Christopher Day in ‘A Passion for Teaching’. “Intellectueel én emotioneel gaat hij helemaal op in zijn werk, of hij nu aan kinderen, jongeren of volwassenen lesgeeft.” Day krijgt steun van een Brits mega-onderzoek naar het effect dat leraren hebben op het leren en het gedrag van hun leerlingen. Onder-zoeker Hay McBer noemt passie om te leren één van de vier leiderschapsken-merken van een effectieve leraar. Passie zorgt ervoor dat leraren hun leerlingen zelfstandig en met vertrouwen leren leren.

De Canadese onderzoeker Robert Marzano spreekt minder over passie, maar gaat in zijn boeken ‘Wat werkt op school’ en ‘Wat werkt in de klas’ op zoek naar de meest effectieve school en de meeste effectieve leraar. Hij maakt een heel leesbare syn-these van 35 jaar onderzoek rond dit thema. Nederland past zijn bevindingen ruim toe. Er is zelfs een complete website aan gewijd: www.watwerktopschool.nl.

‘A Passion for Teaching’, Christopher Day, uitg. RoutledgeFalmer, UK, 2004•

‘A Model of Teacher Effectiveness. Research into Teacher Effectiveness’, rapport • door Hay McBer in opdracht van het Department for Education and Employ-ment, juni 2000, www.teachernet.gov.uk

‘Wat werkt op school. Research in actie. Meta-analyse van 35 jaar onderwijsre-• search direct toepasbaar in beleid en praktijk’ en ‘Wat werkt in de klas’, Robert Marzano, uitg. Bazalt, 2008, www.bazalt.nl

Wetenschap ontdekt passie

vindt dat niet en scoort ondermaats. Dat is het ‘passieve’ in passie: het overkomt je. Passie is dan ook niet ef-fectief in de technische, meetbare zin. In mijn onderzoeken vertellen leraren vaak over ‘rotleerlingen’ in wie ze het hele jaar vruchteloos al hun Latijn hebben gestoken. Maar drie jaar later spreekt zo’n leerling je aan in de Col-ruyt: hij is je niet vergeten en laat zelfs veel appreciatie blijken. Achter de ver-welkte roos of de slecht geknutselde hoed in een lokaal in de basisschool schuilt heel dikwijls een gelijkaardig verhaal. ‘Ach, dat kreeg ik in juni, en nog wel van mijn moeilijkste leer-ling.’ Dergelijke kleinigheden zijn het bewijs dat leraren met hun passie het verschil maakten.”


“Voor het eerst voelde hij zich echt thuis op school”

“Denk niet dat je het nuallemaal al weet”

Luc Daelemans

©

Katrijn Van Giel

©

T V. K L A S S E


De wereld van Klasse

Wat Klasse is en doet, dat krijg je niet in één zin uitgelegd. Lukt het wel met beelden en geluid? Zet je schrap en reis in tien minuten met TV.Klasse door de wereld van Klasse.

INSTRUCTIEFILMSHoe werkt een waterpomp? Wat is adhd? www.Anima-tedExplanations.com is een bibliotheek met leerzame Nederlandstalige fi lmpjes in vijf categorieën: gezondheid, technologie, software, hard-ware & netwerken, hobby.

DE JEUGD VAN TEGEN-WOORDIG...of de tegenwoordigheid van de jeugd? Een fi lmpje waarin het halfl ege glas halfvol blijkt te zijn. Knap goochelwerk met de Engelse taal, goed voor een uur discussiestof over de toekomst van je leerlingen: vimeo.com/2997420

SCHOOLTVHoe geef je de wereldbol weer op een plat vlak? Op www.schooltv.nl/beeldbank vind je meer dan 2 000 korte clips over zowat alle vakken, zowel in kleuter-, lager als se-cundair onderwijs.

De eerste keer

Hoe zou het zijn met Eva? TV.Klasse volgde Eva Schoensetters een jaar lang tijdens haar eerste jaar voor de klas. Een jaar later keert de camera van TV.Klasse terug en blikt met Eva, haar leer-lingen en haar mentor terug op dat eerste én tweede jaar.

De truc: boeken kaften

‘Maarten heeft alweer een verkeerd boek mee naar school!’ Moet je er ook telkens op toezien dat je leerlingen de juiste boeken mee naar school en naar huis nemen? Maak je leerlingen zelfstandiger en speel hun (en hun ouders) deze tip door.

Op de hielen van... de okan-leraar

Kijk mee hoe meester Dieter in de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers focust op het talent van elke leerling. In deze veilige thuis leren de leerlingen veel sneller Nederlands en wordt het functioneren in een vaak totaal nieuwe maatschappij heel wat draaglijker.

Stressfactorfestival

Hoe hoog loopt de stress op bij de leerlingen van het KTA2 in Diest tijdens Stressfactor, hét festivalcircus voor en door scholen. Lore (17) nodigt jongeren met beperkingen uit en de Yobbish Hippies geven onmisbare tips aan be-ginnende bands. Zet je versterker op 11 en kijk!

10’47

8’03Afl . 6

1’30

6’40

10’13

Extra kijktipswww.tvklasse.be

www.klasse.be/leraren/bijlage


We hebben een welkomstcadeautje bij: een Klasse-handdoek. Voor het zweet dat u hier de volgende vijf jaar zult laten.

Pascal Smet (lacht): “Waarom zegt iedereen toch tegen mij dat het heel moeilijk wordt?”

U mist de ervaring, zeggen de sceptici, en u draagt de erfenis mee van een minister van wie velen dachten dat hij terug zou komen en die waarschijnlijk zelf het onderwijsluik van het nieuwe regeerakkoord heeft geschreven.

Pascal Smet: “Ik weet dat het hard klinkt, maar ook in de politiek is iedereen vervang-baar. Natuurlijk zal ik het beleid van Frank Vandenbroucke voortzetten, de tienkamp voor gelijke kansen staat als een huis. Ik kan ook rekenen op een goede onderwijsadministratie. Maar ik zal geen kopie van hem worden.”

Dat betekent dat u dingen gaat veranderen.Pascal Smet: “Ik zal bijsturen wat moet.

Het regeerakkoord is op drie punten heel con-creet: het aantal Vlaamse jongeren dat zonder diploma de school verlaat terugdringen tot 10 procent, het aantal studenten dat een buiten-landse stage doet optrekken tot 20 procent, en het hoger onderwijsbudget verhogen met

10 procent om op termijn te komen tot 2 pro-cent van het bruto nationaal product.”

Hoe gaat u uw plannen omzetten in daden?Pascal Smet: “Mijn credo is luisteren en

samenwerken. Eerst praat ik met de vakbon-den, het GO! en de koepels vsko, pov, oko en ovsg. Daarna organiseer ik minstens twintig grote luistermomenten met schooldirecteurs, leraren, leerlingen en ouders. Van alle betrok-kenen wil ik horen wat er leeft, wat de pijn-punten en de verwachtingen zijn. En niemand moet schrik hebben van verandering. De beste manier om de toekomst niet te ondergaan, is ze mee vorm te geven.”

Gaat het botsen met een verzuild onderwijsland-schap?

Pascal Smet: “Na zoveel jaren van onder-wijsvrede zie ik geen enkele reden om die strijdbijl op te graven. Ik wil samenwerken. Maar in mijn beleid ga ik niet voor het zwakke compromis. No nonsense: geen politieke spel-letjes, geen rancune. Iedereen moet een me-ning hebben en mag die ook zeggen. Zo vormt men ideeën. Maar politici zijn ook geen scha-pen. We zijn gekozen om richting te geven.”

Pascal Smet: no nonsenseSinds zijn leraar aardrijkskunde in de klas op talentenjacht ging, weet kersvers

onderwijsminister Pascal Smet (42) het zeker: “De beste leraren zijn geënga-

geerde leraren.” Hoe een naar eigen zeggen ‘stille leerling’ politicus wordt,

blijft een geheim. Maar als kind was zijn favoriete tv-programma al het journaal.

Welk nieuws mogen we van de opvolger van Frank Vandenbroucke verwachten?

Nieuwe onderwijsminister wil niet blind bezuinigen


U zat eerder in de Brusselse regering en noemt Brussel ‘een interessant labora-torium’. Wat hebt u eruit geleerd?

Pascal Smet: “In Brussel is alles ernstiger en complexer. Maar dezelfde mechanismen spelen ook in Antwer-pen of Gent. De toekomst ligt in de steden en dus is onderwijs daar essen-tieel. The Economist onderzocht de

typische kenmerken van succesvolle steden. De twee hoofdkenmerken blijken onderwijs en bestuur te zijn. Helaas scoort Brussel slecht op beide. Ik weet welke cruciale rol ouders spe-len in de opvoeding en het onderwijs van kinderen. Kinderen worden er soms in drie talen tegelijk opgevoed en de leraren moeten veel achterstan-den opvangen. Ondanks alle inspan-ningen van vele schoolteams hebben de Brusselse scholen de grenzen van hun draagkracht bereikt.”

U spreekt over ouders, maar in het regeer-akkoord lezen we daar geen woord over.

Pascal Smet: “Het is niet omdat het woord ‘ouders’ daar niet in staat, dat ik ze negeer. Ik sta achter het idee van samen school maken. Net zoals ik de

Daar kwamen de politieke ambities naar boven. In die zin heeft de samen-leving me veel gegeven, vandaar ook mijn engagement als vluchtelingen-commissaris en in Brussel.”

Hebt u ook iets meegekregen van uw leraren?

Pascal Smet: “Mijn titularis van het eerste jaar secundair zocht altijd ge-passioneerd naar de talenten van zijn leerlingen: hij kwam zelfs op huisbe-zoek. Door hem weet ik dat de beste leraren geëngageerde leraren zijn. Niet enkel overdragers van kennis, maar ook van vaardigheden, attitudes en waarden. Ze zijn de echte bouwste-nen van elke school.”

Zelf krijgt u niet erg veel bouwstenen mee. Elke Vlaamse minister moet het met minder geld doen dan zijn voorganger.

Pascal Smet: “We beschikken over veel minder geld dan vijf jaar geleden en dus moeten we spaarzaam zijn en bezuinigen. Maar spaarzaam zijn is geen synoniem voor blinde bezuini-gingen. Het kan ook de creativiteit stimuleren.”

Als we ervan uitgaan dat uw leven een stoet is, welke drie praalwagens rijden daar dan in mee?

Pascal Smet: “Mijn eerste praal-wagen staat in het Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen. Ik heb de procedures versneld en verbeterd. Daar ben ik fi er op. Je mag mensen nooit valse hoop geven. Mijn tweede praalwagen zit in mijn geluk. Ik kan bijvoorbeeld genieten van zonsop-gang en zonsondergang. Als ik niet aan het werk ben, ga ik graag wande-len in de stad, het liefst als het sche-mert. Op mijn kabinet heb ik meteen de gordijnen laten wegnemen. Ik kijk graag naar de wolken, maar zonder mijn hoofd erin te verliezen.”

En uw derde praalwagen?Pascal Smet: “Vraag daar nog eens

naar, na vijf jaar minister van onder-wijs.”

De elf voornaamste punten van het regeer akkoord Onderwijs: zie p. 5.

brede school en kunsten cultuuredu-catie heel belangrijk vind.”

Het regeerakkoord hamert ook heel sterk op welbevinden: leerlingen moe-ten zich goed voelen op school.

Pascal Smet: “Een kind met pro-blemen heeft bijzondere zorg en aan-dacht nodig, maar we moeten voor

ogen blijven houden dat de overgrote meerderheid van de kinderen geen noemenswaardige problemen heeft. Niet elk kind is een wandelende tijdbom. Laat kinderen daarom ook kinderen zijn op school. Ze hebben ruimte nodig om te dromen en onno-zel te doen. En laat volwassenen nooit vergeten door een kinderbril te kijken en vanuit het kind te denken.”

Hebt u uw strijdlustige taal op de school-banken meegekregen?

Pascal Smet: “Niet echt. Ik was altijd een actieve leerling en student, maar geen tafelspringer. De ‘drive’ heb ik van thuis. Mijn vader was schilder, mijn moeder deed het huishouden. Ze gaven me de kans om aan de universi-teit in Antwerpen rechten te studeren.

Luc Daelemans

©


ADVERTENTIE

Hoe verklein je de ecologische voetafdruk van je klas? Daarvoor duiken leerlingen van het Nieuwpoortse Centrum Leren en Werken de Noordzee in. Ze pluk-ken afgedankte zonnepanelen van boeien en geven ze een tweede leven op het dak van hun school. Goed voor een pak groene energie.

Met dit project gooide deze klas hoge ogen in Voetzoekers. Die campagne van WWF en Ecolife stimuleert secundaire scholen om hun impact op het milieu te verkleinen. Bijna tweehonderd klassen berekenden met een online calcu-lator hun ecologische voetafdruk én verminderden die

met vijftig voetbalvelden. Bovendien leert de berekening dat eten en drinken 27 procent innemen van de totale voetafdruk van een klas en energie 25 procent. Hoe de leerlingen naar school komen en hun klasuitstappen zijn verantwoordelijk voor 22 procent, afval voor 15 procent. De overige 11 procent gaan naar verbruikt papier en de ruimte die de klas inneemt. Elke leerling heeft een gemid-delde voetafdruk van ruim een halve hectare.

Centrum Leren & Werken Nieuwpoort - www.clwwesthoek.be Meer over ‘Voetzoekers’: www.voetzoekers.be. Zeven Vlaamse scholen wonnen elk tussen 600 en 2 500 euro voor hun project. Je kunt ook dit schooljaar deelnemen.

GeBOEId door zonne-energie

200 klassen meten voetafdruk

Lieven Van Assche

©

S J A P O


ADVERTENTIE

Kunstige eenvoud

De rode draad 427 leerlingen en collega’s zover krijgen dat ze in twee maanden tijd 273 kunstwerken maken, is straffe kost. Dat elke gelegenheidsartiest dat doet met een simpele rode draad is nog straffer.

“Verwerk letterlijk een simpele rode draad in een kunstwerk. Elke leerling en leraar mag meedoen, alle kunstdisciplines mogen, je mag in groep werken.” Zo lanceerden Barbara Soenen en Karen Leten hun kunstproject. Dat het Virga Jessecollega Hasselt zo warm zou lopen, overtreft de stoutste dromen. “We wilden het vooral simpel houden en iedereen warm maken voor kunst”, zegt Karen Leten. “Meer moest dat niet zijn.” Of hoe kunstige eenvoud uitmondt in eenvoudige kunst met een simpele rode draad als leidraad.

Virga Jessecollege - HasseltMeer info en meer foto’s op www.virgajessecollege.be

‘Strap’ veilig, fi t en gezond naar school

Het OctopusplanIn 2006 doken de eerste felgekleurde Octopus-palen op in schoolomgevingen. Die zijn zicht-baarder dan de vaak kleine zone 30-borden. On-dertussen evolueerden ze tot het Octopusplan: een totaalstrategie die scholen en gemeenten ondersteunt.

Hoe spoor je kinderen aan om naar school te ‘strappen’ (stappen of trappen)? Daarover dachten het Octopusteam van de Voetgangersbeweging, de gemeente Beveren en enkele bedrijven na, samen met de scholen en de kinderen. De partners wilden veiliger én kindvriendelijker schoolroutes in Vra-sene. De ‘Octopus’ maakt de routes erg zichtbaar. De weggebruikers leggen direct de link met het schoolverkeer en kiezen voor aangepast rijgedrag.

Lees meer over het Octopusplan op www.octopusplan.be. Meer dan 700 scholen schreven al in voor dit initiatief, dat de Europese Prijs van de Verkeersveiligheid kreeg.

Luc Daelemans

©

Lieven Van Assche

©

S J A P O


is leraar van het jaar

Jacques T’Kindt al meer dan dertig jaar enthousiast voor de klas

“Verklap bij een proef nooit de

oplossing, dan verknal je de fun”,

zegt leraar van het jaar Jacques

T’Kindt. Hij is 57 en laat met zijn

toverproeven in het labo meer dan

ooit de kinnen van zijn leerlingen

gehoorzamen aan de wetten van

de zwaartekracht. Welke fysische

wet houdt hem zo enthousiast

voor de klas?

“Heb jij een biljet van vijftig euro?” Na vijf mi-nuten interview stelt leraar van het jaar Jacques T’Kindt zijn eerste proef op. Hij haalt twee lege bierfl esjes, plaatst één op de tafel en zet het an-dere er omgekeerd bovenop. Dan schuift hij het biljet van vijftig euro tussen de fl esopeningen. “Krijg je dit biljet van tussen de fl esjes zonder dat ze op de grond kletteren?” Ondanks snel en hard trekken lukt het niet, de fl esjes don-deren naar beneden. Hoe moet het dan wel? Jacques T’Kindt concentreert zich. En dan... woesh... met een zwaai die het biljet dreigt te scheuren haalt hij de vijftig euro van tussen de fl esjes. Die blijven roerloos staan. “Zo toon

MacGyver Luc Daelem

ans

©


je hoe de wet van de traagheid werkt. Een leerling leerde me deze truc. Hij had hem op café gezien.”

ZONSVERDUISTERING“Op de Gentse feesten ben je Jacques na vijf minuten kwijt. Dan staat hij al aan een kraam te kijken hoe een attractie in elkaar steekt. Misschien kan hij iets in zijn les gebruiken”, weet een collega. Ook zijn vrouw Martine Goethals weet dat een deel van de ge-zinsvakantie in functie van zijn lessen staat. “Als de maan het waagt ergens voor de zon te gaan staan, dan gaat de reis richting zonsverduistering. Of dat nu Noord-Frankrijk, Mongolië of China is.”

MEER DAN EEN STUNTMANJacques T’Kindt geeft 34 jaar les. “Als kind wou ik al leraar worden. Ik kon op mijn vijftiende naar de normaalschool om onderwijzer te worden, maar ik kreeg het advies om de toenmalige wetenschappelijke b te volgen. Daarna werd ik licentiaat scheikunde.” De zin om les te geven zat hem in het bloed, zijn experimenteerdrang heeft hij zichzelf moeten aanleren: “In mijn opleiding was er nauwelijks aandacht voor het opstellen van proeven en ik merk aan de beginnende leraren dat dat nog niet veel veranderd is. Jammer. Mijn eerste jaren gaf ik les in Molenbeek. Dat waren geen mak-kelijke jaren. De leerlingen kozen voor talen en ondergingen wetenschappen als een verplicht vak. Daar smokkelde ik voor het eerst proeven in mijn les-sen om het aangenaam en aanschou-welijk te maken. Het is jammer dat je BV’s op televisie zo vaak hoort zeggen dat fysica een saai vak is. Dat is het verdorie niet.”

Toch is Jacques T’Kindt méér dan een stuntman in het labo: “Hoogstens vijf-tien procent van mijn lessen zijn proe-ven.” Ook de leerlingen waarderen meer dan zijn MacGyver-kwaliteiten. Een leerling formuleert het zo in zijn nominatiebrief voor de leraar van het jaar: “De schittering in zijn ogen en de

mysterieuze glimlach als hij weer iets spectaculairs zal doen met zijn ken-nis, het jongensachtige plezier dat hij beleeft als onze monden openvallen. Dat is maar een fractie van de redenen waarom hij het verdient om leraar van het millennium te worden.”

LACHEN EN LERENHeeft de fysicaleraar in zijn lange car-rière aan ander werk gedacht? “Toch wel. In het begin van mijn loopbaan kreeg ik een job als bibliothecaris aangeboden. Dan zat mijn dagtaak er om 17 uur op. Maar extra werk heeft me nooit afgeschrikt. Ik volg nog minstens vijf bijscholingen per jaar, meestal over proeven. In handboeken kloppen de verhoudingen van de che-mische stoffen bij zo’n proef vaak niet. Tijdens de bijscholing leer je de juiste samenstelling en probeer je de proef. Voor ik een proef in de klas breng, heb ik die minstens tien keer uitgetest. Ik ben ook twee keer gevraagd om adjunct-directeur te worden. Ik heb geweigerd: ik zou de klas te veel mis-sen.”

De leuze ‘vroeger was het beter’ vindt Jacques T’Kindt fl auwekul: “Mijn leerlingen zijn nu veel leergieriger en plezanter dan vroeger. Geen idee hoe dat komt.” Leren en lachen gaan bij de leraar van het jaar hand in hand: “Als ik ionenverbindingen uitleg, laat ik de leerlingen atomen zijn en van een boel krijtjes maak ik elektronen. Ik laat iedereen door de klas bewegen. Dat gaat met veel lachen en giechelen gepaard. Maar op het mondelinge examen hoor ik dat leerlingen door die les wel begrepen hebben wat een ionenverbinding is.”

STOPPEN OP EEN HOOGTEPUNT?Het schoolleven van Jacques T’Kindt bestaat niet alleen uit fysica, hij helpt ook mee aan het welbevinden op school: “We hebben een aparte cam-pus voor de derde graad. In september organiseren we voor de vijfdejaars een inleefvierdaagse in Diksmuide.

Voor de collega’s is er elke vrijdag-avond een koffi etafel. Om beurten zorgen we voor dessert. Soms groeit zo’n gezellige avond uit tot een infor-mele personeelsvergadering.”

Eind juni werd de leraar van het jaar voor het eerst opa: “Ik bracht suikerbo-nen mee naar school voor de collega’s en vroeg me thuis hardop af waarom ik andere collega’s dat nog nooit had weten doen. Mijn vrouw lachte: ‘Mis-schien omdat je de eerste opa bent op school?’ Soms vergeet ik mijn leeftijd. Vroeger vond ik zestig een mooi getal om met pensioen te gaan. Maar ik voel me nog goed, dus waarom zou ik niet verder doen? Of moet ik, nu ik leraar van het jaar geworden ben, zoals Tia Hellebaut stoppen op een hoogtepunt? (lacht)”

De leraar van het jaar is een sym-bolische actie om waardering uit te spreken voor álle leraren. Alle geno-mineerden dragen de erkenning altijd meteen op aan hun collega’s. Wat zijn in de 700 brieven van leerlingen, col-lega’s en ouders de meest genoemde kwaliteiten van de ‘ideale leraar’?

Houdt van zijn vak en kan goed 1. en enthousiast lesgeven.Is streng maar rechtvaardig.2. Creëert een vertrouwelijke sfeer, 3. kan luisteren en is hulpvaardig.Heeft gevoel voor humor.4. Toont interesse en respect voor 5. de leerlingen en zegt het ook als het goed is.Brengt een groep dichter bij 6. elkaar.Maakt geen onderscheid, 7. discrimineert niet.Kan tegen kritiek.8. Doet op school meer dan 9. lesgeven alleen.Maakt goede afspraken over 10. toetsen en taken.

Ben jij de ideale leraar?


ANN ROETS, DERDE LEERJAAR

Boekhoute ligt op de grens, de buren van mos-selgemeente Philippine hebben een Nederland-se pas. Ann Roets weet dat één op twee leerlin-gen in de ‘vestiging Staakstraat’ Nederlander is. “Kleuters gaan er pas naar school als ze vier zijn. Vóór die leeftijd kunnen ze twee keer per week een halve dag terecht in de ‘peuterspeelzaal’, tegen betaling. Reken maar dat het Belgische systeem succes heeft: gratis, iedere werkdag, hoge kwaliteit én discipline.”

ELS DE CRAEMER, ZESDE LEERJAAR

Mag Els De Craemer één dag op de stoel van de onderwijsminister zitten, dan sleutelt ze aan de maximumfactuur. “Een Gentse school kan te voet naar het S.M.A.K. Wij moeten een bus inleggen. Dat betekent extra kosten die een stadsschool niet hoeft te maken. Gelukkig kun je sinds kort gebruik maken van De Lijn, via de Cultuurschakels. Maar dat betekent dat een dorpsschool veel vroeger moet plannen en extra administratie krijgt. Plus het tijdverlies, want een lijnbus rijdt eerst naar Ertvelde en daar moeten we wisselen naar Gent.”

KOPJE KOFFIE IN BOEKHOUTE

AMAAI

MINISTER VAN ONDERWIJS

ANDERS IN NEDERLAND

MAXIMUMFACTUUR

Boekhoute, hét Oost-Vlaamse vissersdorp, telt 2 000 inwoners. Klein, fi jn en mét een origineel onderwijsexperiment. Toen in 1995 alle scholen open stonden voor jongens en meisjes wilden het gemeentelijke en het vrije onderwijs elkaar niet langer bekampen. Het Ooievaarsnest (vrij onderwijs) organi-seert het kleuteronderwijs en de eerste drie klassen van het lager onderwijs. Daarna verhuizen de leerlingen naar Het Anker (de gemeenteschool) voor 4, 5 en 6.

1

2

ANN ROETS, DERDE LEERJAAR 1

PEDRO HAERS, VIERDE LEERJAAR3

D E L E R A R E N K A M E R


B kh hé O Vl i

D E L E RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR A RA RA RA RRRRA RA RRRA RRRRRA RRA RRA RRRA RRA R EEE NE NE NE NE NE NNE NE K AK AK AK AK AAA MMMMM EEEMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM R

l van de lt ze aan

school kan n n n ten een b b b bbbususussss

osten diiie e e eeen en. Gelukkkikkig kun

van De Lijn, via de betekent dat een

r moet plannen en gt. Plus het tijdverlies, eerst naar Ertvtvele de en

len naar Gent.”

PEDRO HAERS, VIERDE LEERJAAR

Als de gemeenteschool een cadeautje mag uitkiezen, gaat ze voor uniforme opbergkasten. Pedro Haers: “De doorlichting tikte ons op de vingers omdat de lerarenkamer slordig oogt. We kunnen het niet ontkennen, we hebben te weinig opbergruimte. In het berghok staan boeken, maar ook poetsspullen. De architect van de nieuwbouw heeft veel ramen voorzien. Prachtig, maar daartegen kun je moeilijk kasten plaatsen.”

LUT VAN HOEGAERDEN, TWEEDE LEERJAAR

Tijdens de vakantie schuimen de leraren van de vrije school de rommelmarkten af. Lut Van Hoegaerden: “Ga je met onderwijsogen over de uitgestalde waren, dan valt je blik zeker op goedkope spullen die je in de klas kunt gebrui-ken. Een weegschaal, xylofoon, hesjes... Maar wie geregeld babbelt met de ouders verzamelt ook veel bruikbaar materiaal. Als kinderen hun fi etsen ontgroeid zijn, kunnen die zeker nog dienen voor de verkeerslessen en de uitstapjes van de lagere klassen.”

JAN VERWULGEN, DIRECTEUR OOIEVAARSNEST

Scholen uit twee netten kunnen perfect samen-werken, bewijst het experiment van Boekhoute. De leraren vergaderen geregeld. De terrasjes in het centrum zijn een unieke locatie voor informeel overleg. Jan Verwulgen: “We maken afspraken rond terminologie bij rekenen. Een kruisje in een tekst betekent dat er een woord ontbreekt, zowel bij ons als in Het Anker. We ge-bruiken allebei de Somplex-methode voor leer-voorsprong. Klassen gaan bij elkaar op bezoek. Er is één oudercomité voor de beide scholen.”

CADEAUTJE

SCHOOLTIP

UNIEK

OP DE VINGERS GETIKT

ROMMELMARKT

TWEE NETTEN

Wil je de koffi eman in jouw lerarenkamer? Hij brengt kilo’s Wereldwinkelkoffi e mee. Mail naam en adres van je school naar koffi [email protected] en overtuig hem in een tiental regels.

HIJ IS ENORM NIEUWSGIERIG MAAR VOLKOMEN ONGEVAARLIJK. DE KOFFIEMAN VAN KLASSE KLOPT IEDERE

MAAND OP DE DEUR VAN EEN LERARENLOKAAL. HIJ TAPT HET ZWARTE VOCHT IN KLASSE-KOPPEN EN MAAKT

DE TONGEN LOS. WAT ROERT IN HET VLAAMSE ONDERWIJS? DEZE MAAND: HET BASISONDERWIJS IN BOEKHOUTE.

3

4

5

Luc Daelemans

©

ELS DE CRAEMER, ZESDE LEERJAAR2

JAN VERWULGEN, DIRECTEUR OOIEVAARSNEST5

LUT VAN HOEGAERDEN, TWEEDE LEERJAAR 4


DE LEERJAAR

ol een cadeautje mag uniforme opberergkgkg asten. ichting tikte onsss opopopp d d dde eerenkamer slordig oogt.

ontkennen, we hebben

CADEAUTJE

GETIIKKT

KLOPT IEDERE

OPPEN EN MAAKT

WIJS IN BOEEEEKHKHKHKHHHKHOOOUOUOUOO TE.

Bijzondere pedagogische taken...

‘uren’ voor extra werkKlassenraden voorzitten, public relations verzorgen, het uitwisselingsproject

coördineren... Basis- en secundaire scholen kunnen voor deze ‘bijzondere

pedagogische taken’ uren aanwenden uit het lesurenpakket. Bieden bpt-uren

extra pedagogisch comfort of maken ze de klassen alleen maar groter?

“Bpt-uren maken deel uit van het pakket uren die geen lesuren zijn”, weet inspecteur secun-dair onderwijs Marc D’hoop. “Een leraar die normaal tweeëntwintig uur lesgeeft, krijgt bijvoorbeeld drie bpt-uren voor ondersteu-nende opdrachten en geeft negentien uur les. Administratief staan de drie bpt-uren gelijk aan lesuren, zowel voor de school (ze komen uit het lesurenpakket) als voor de leraar (ze vormen geen gevaar voor zijn rechten en hij krijgt ze betaald als gewone lesuren).”

Mag een school onbeperkt lesuren in bpt-uren omzetten?

Marc D’Hoop: “Nee, een school mag maxi-maal drie procent van haar totale lesurenpak-ket als bpt-uren aanwenden. Meer uren kan alleen met het akkoord van het bevoegde overlegorgaan, bijvoorbeeld het lokaal onder-handelingscomité.”

Waarvoor wendt een school bpt-uren aan?Marc D’Hoop: “Grotere scholen kiezen

eerder voor een ‘middenkader’ met graad-coördinatoren. Ze ondersteunen vaak de schoolorganisatie. De coördinatie van de les-

inhouden vertrouwt de school dan toe aan de vakgroepen. In een school met een complexe leerlingenpopulatie gaan bpt-uren vooral naar leerlingenbegeleiding. De school moet het lesurenpakket pedagogisch verantwoord aan-wenden. Ze schat doorgaans de taaklast van de ondersteunende pedagogische taken goed in.” Met het systeem van bpt-uren zijn 1 825 voltijdse equivalenten lesvrij. Op honderd leraren secundair zijn dat ongeveer drie vol-tijdse betrekkingen.

Het slappe bpt-koord: ga je voor kleinere klassen of een betere omkadering?

De theorieNiet verwarren!

Bpt-uren mag je niet verwarren met uren voor gelijke onderwijskansen, zorgcoördinatie, men-toren, proeftuinen of ict. De Vlaamse overheid ondersteunt deze activiteiten apart, soms met extra uren toegekend aan de scholenge-meenschappen. Het gebeurt wel dat scho-len de vrijstelling voor deze ondersteunende opdrachten met bpt-uren uit het eigen organieke lesuren-pakket aanvullen.


De praktijk

1 590 leerlingen• in aso, tso en bso - lesurenpakket van 3 324 uurkan 99 bpt-uren aanwenden maar beperkt dat tot 63•

WAARVOOR? Dona Beunens, pedagogisch directeur: “Elk jaar gebruiken we meer bpt-uren voor leerlingenbegeleiding. Ook beginnende leraren moeten werken met leerlingen met leerzorg en speciale noden. Dat vraagt extra coaching. Mentoruren zijn mooi, maar na één jaar is het over en uit. Dit schooljaar investeren we dertien bpt-uren in voortgezette lerarenbegeleiding. Tot vorig jaar kon de directie de klassen-raden nog voorzitten, nu lukt dat niet meer. Een oplossing daarvoor zijn vier bpt-uren voor vier klassenraadvoorzitters. Maar misschien wordt dat volgend jaar weer anders. We evalueren die taken en grijpen in als ze te weinig rendement hebben.”

WIE? De favoriet van de directeur? “Zeker niet, we zoeken binnen het lerarenteam wie het best past voor de functie. Een kandidaat moet de kennis hebben, discreet omgaan met info, autonoom werken en overleggen. Vier bpt-uren per week betekent ook zes uur presteren. Soms zit de meerwaarde in de juiste persoon. Onze preventieadviseur is een burgerlijk ingenieur. Die kan in het tso zijn anciënniteit meenemen én heeft tegelijk de expertise voor de hele school.”

NADELEN? “Je moet die uren weghalen uit het totale lesurenpakket. Meer bpt-uren is onvermijdelijk synoniem van grotere klassen. Ik vind het onlogisch dat bpt-uren uit noodzaak naar preventie gaan. Op het vlak van veiligheid en hygiëne wordt van de school steeds meer geëist maar daar staat niets tegenover. Wie kan mij uitleggen dat preventie een pedagogische taak is?”

233 leerlingen• , lesurenpakket van 449 uur kan 16 bpt-uren inrichten, maar beperkt dat tot 4•

WAARVOOR? Guido Ooghe, directeur aso: “De bpt-uren gaan naar één leraar die daarvoor in principe zeven uur per week moet presteren. Hij onderhoudt negentig computers, alle beamers en het ict-materiaal in het open leercentrum. Tien procent van zijn opdracht gaat naar begeleid zelfgestuurd leren, contractwerk, zelfcontrole, verbetersleutels, kijkwij-zers én alle roosters. Reken minstens twaalf uur om dit rond te krijgen.”

TE WEINIG! “In de praktijk heb ik vier echte bpt-uren. Wend ik er meer aan, dan kan ik mijn klassen niet meer vormen.

Een kleine school heeft in verhouding te weinig bpt-uren. Of je nu in een grote of een kleine school staat: veel taken vergen ongeveer evenveel tijd. In het aso zijn er geen problemen, denkt men. Maar dat is manifest onjuist. Meer dan vijf procent van mijn leerlingen krast zichzelf. Wat doe je daaraan? Een leerling kan pas leren als hij goed in zijn vel zit. Is dat niet zo, dan moet je eerstelijnshulp aanbieden. Maar daar zijn geen uren voor. Eigenlijk verdient elke leraar hier bpt-uren. Ieder-een presteert veel meer dan zijn lesopdracht. In een kleine aso-school kun je inzet niet compenseren met bpt-uren. De enige oplossing is de coëffi ciënt in het aso verhogen. Nu redt de school het met een fl inke dosis idealisme van elke leraar.”

Benieuwd waarom Hotel- en toerismeschool Spermalie (Brugge) twee keer meer bpt-uren inricht dan de 3%-regel op het lesuren-pakket voorziet? En hoe de autonome middenschool Spes Nostra Zedelgem met bpt-uren de realisatie van de vakoverschrijdende eindtermen beoogt? Lees het op www.klasse.be/leraren/bijlage.

“Elk jaar meer bpt-uren voor leerlingenbegeleiding”

“Elke leraar heeft recht op bpt-uren”

O.L.V.-Hemelvaart-instituut - Waregem

KA II Vijverhof en Freinet Middenschool ‘De Meander’ - Sint-Andries


HOLEBI’S OP SCHOOLIn theorie is België inderdaad

een ideaal land om holebi te

zijn. Gelijke rechten, holebi’s

zonder probleem op tv en

holebileraren als rolmodel.

Nochtans kampen holebi’s

met dezelfde problemen als

pakweg 20 jaar geleden. Eerst

voor jezelf aanvaarden dat je

anders bent. Dan de zoektocht

naar wie je kunt vertrouwen en

omgaan met negatieve reacties.

Als je de cijfers bekijkt is het

duidelijk niet zo eenvoudig

om je als holebi te outen en te

gedragen op school. Jongeren

aanvaarden makkelijker een

BV of leraar als holebi dan

een klasgenoot met wie ze

dag in dag uit leven. Daarom

collega’s, heb aandacht voor

holebi’s. Ze kunnen een steun-

tje in de rug best gebruiken.

Naam en adres gekend

bij de redactie

KNUFFELS IN DE PEUTERKLASEen school is geen crèche.

Een kind dat nog niet zindelijk

is, is ook nog niet schoolrijp.

Vorig jaar deed een peuter bij

mij dagelijks zijn grote bood-

schap in zijn broek. Ik heb die

elke dag gedoucht, terwijl de

andere peuters aan het schil-

deren waren. Terug in de klas

mag je de volgende puinhoop

opruimen. Wij zijn een kleine

school waar geen plaats is

voor een ververstafel of een

slaaphoek. Bovendien heb ik

maar één halve dag per week

recht op een kinderverzorg-

ster. Wat blijft er over van mijn

opleiding om kinderen dingen

bij te brengen? Activiteiten

te organiseren? Ik heb nu al

minimaal een halfuur nodig

om met de kinderen naar het

toilet te gaan, hen aan te kle-

den, te laten drinken en koek

of fruit te laten eten. Wat als ik

ook nog eens pampers moet

verversen?

Janne Vergauwe,

Assebroek-Brugge

COLLEGA’S PESTEN COLLEGA’SIn heel wat scholen is er

inderdaad nogal wat tolerantie

voor pestgedrag onder col-

lega’s. Collega’s negeren of in

een negatief daglicht plaatsen,

een afwijkende mening is vaak

al voldoende voor gemene

streken. Een leraar kraken is

niet moeilijk aangezien we veel

investeren in onze job en voor

de waardering van ons werk

afhankelijk zijn van subjectieve

oordelen. Wie niet is opgevoed

in de pikordecultuur kan in

een dergelijk oord beter goed

uit zijn doppen kijken. Geluk-

kig zijn er ook fi jne, eerlijke

mensen in het onderwijs met

fatsoen en gevoel voor recht-

vaardigheid.

naam en adres gekend

bij de redactie

VAN HET FORUM GEPLUKT

De zittenblijvers spreken (via het Maks!-forum)

Ik ben drie keer blijven zitten. In het tweede jaar had mijn school leraren te kort (door pensioen, ziekte- en zwangerschapsverlof). Wij hebben dat jaar zeer weinig bijgeleerd en voor wiskunde zelfs niets! Resultaat: driekwart van de leerlingen grandioos gebuisd. Velen zijn van school veran-derd of van richting en alle anderen bleven zitten. Ik ben uiteindelijk afgestudeerd in tso na negen lange jaren. Verspilde tijd. Nu zit ik in de tweede bachelor taal- en letterkunde aan de universiteit.

(Chiquita)

Eén op vijf in mijn klas is al blijven zitten. Ikzelf in het tweede. Het jaar daarna heb ik amper iets moeten doen omdat ik echt nog veel wist. Daar-door heb ik nu nog steeds geen goeie leerhouding.

(Ofi etje 16)

Dat stomme c-attest is demotiverend. Ik ben blijven zitten en het jaar daarop deed ik gewoon-weg niets. Nu zit ik weer in de shit. Eén kans op twee dat ik blijf zitten, hoewel ik wel elke avond achter mijn boeken zit.

(Kirstie)

Ik doe mijn zesde jaar opnieuw wegens een slecht resultaat voor Frans (4 uur) en fi scaliteit (1 uur). Ik had nochtans 67 procent in totaal en was de eerste voor mijn eindwerk. Ik heb alles moeten herdoen en mijn resultaten zijn slechter dan het jaar ervoor. Frans is een nog groter probleem en fi scaliteit hebben we niet eens meer in mijn huidige school. Motivatie is ver te zoeken. Ik heb niets bijgeleerd. Blijven zitten werkt niet.

(Simonderee)

Jouw mening?• Mail naar [email protected]• Schrijf naar Klasse (Dialoog) - Koning Albert II-laan 15 -

1210 Brussel• Geef je mening op www.klasse.be/leraren/forum.

D I A LO O G


Dromen geen bedrog

Aan ‘Droom je school’ namen zo’n duizend scholen en-thousiast deel. 50 scholen kregen ondertussen elk 5 000 euro op hun droom te realiseren. Enkele reacties.

Bloeddruk stijgt, hartslag verdubbelt, handen zweten. Stie-kem tel je het aantal stoelen in de zaal en je twijfelt. Plots herken je die openingszin. Yes! Ontlading, een fantastisch gevoel, glunderende leerlingen, een por in de ribben van je collega, zelfs een traan. Dank je wel Klasse en Cera!

(Hilde Koppen, Sint-Truiden)

Laat de leerlingen maar dromen, dachten we, maar nooit gedacht dat deze droom werkelijkheid zou worden. Op school zijn we als helden ontvangen.

(Jacqueline, Gent)

Onze droom heeft alvast gewonnen. Niet alleen 5 000 euro, maar ook een unieke samenwerking tussen leerlin-gen, ouders, leraren en directie.

(Els Ghesquiere, Eernegem)

Nu zijn we pas echt wakker geschrokken: de buit is bin-nen, de kinderen zijn laaiend enthousiast en wij staan nu met beide voeten op de grond. Onze gocart-bus zal ooit zijn ereronde door het dorp maken.

(Juf Annick, Evergem)

We denken nu al aan de vele tientallen leerlingen die in onze ‘clubhuizen’ zullen dromen over originele, knots-gekke, inspannende en ontspannende middagactiviteiten voor de hele school. Of hoe deze droom een lawine van kleine droompjes zal veroorzaken.

(Thierry De Meulemeester, Wetteren)

2009 is het ‘Internationale jaar van de creativiteit’. Klasse

laat elke maand een eigenzinnige mens los die een lans

breekt voor creatief sterke leraren. Deze maand: Karel

Moons. Bij De Veerman ontwikkelt hij kunsteducatieve

methodes met creativiteit als basis, waarvan Vlaggen en

wimpels de bekendste is. Meer info op www.veerman.be.

Basisschool ‘Vingerindelucht’ bestaat honderd jaar. Het school-

feest ziet er prachtig uit. De kleuters bewegen zoals de juf

hun heeft geleerd. Allemaal in dezelfde kostuums. “Wat zien

ze er toch schattig uit!” De lagere school brengt een musical

die meester Jan op het internet heeft gevonden. Handig toch,

met een uitgetekend decor, muziek die je koopt en een tekst

mét regieaanwijzingen? Na het schoolfeest zijn de ouders vol

lof. Hoeveel tijd de leraren daar hebben ingestoken! En

de inzet en het enthousiasme van het team! En de leerlingen?

Die aaien ze over hun hoofd: “Goed gedaan!”

In basisschool ‘Anders’ zijn ze al een tijdje gestopt met het

klassieke schoolfeest. Leerlingen stellen dit jaar hun project

voor op een beurs. Ouders zwerven van een experiment over

bellen blazen naar twee rappers die het over armoede hebben.

Verderop vertellen zes leer-

lingen hoe ze in de speeltijd an-

deren leren jongleren en één-

wieleren. Elke groep heeft een

bundel met een overzicht van

haar werkproces. Na de beurs zijn de ouders vol lof.

Hoeveel tijd de leerlingen er ook thuis hebben ingesto-

ken. Maar wat een enthousiasme en inzet! En de leraren? Die

staan er glunderend, maar kritisch bij. Want ook de organisatie

is in handen van de leerlingen en die evalueren ze straks.

Wat is het verschil? In basisschool ‘Vingerindelucht’ kiest het

team voor het enige juiste antwoord. Het antwoord dat de

leraar kent. Alle lessen zijn daarvan doordrongen, zodat ook

muzisch werken na-apen wordt. Het enige juiste antwoord:

de grootste vijand van de creativiteit. In basisschool ‘Anders’

kiest het team resoluut voor veel mogelijke antwoorden. De

antwoorden die de leerlingen kennen. Ook in de andere vak-

ken dan de muzische. Een grote dosis creativiteit is het gevolg.

En zo is creativiteit onlosmakelijk verbonden met diversiteit

én met gelijke onderwijskansen. Voor welke school zou jij als

kind kiezen?

Creativiteit, diversiteit en gelijke onderwijskansen

Het enige juiste antwoord


LageOp

Oneuge

“Ik luister ook ’s nachts”

Leraren zonder vakantie

Maakt de ‘grote vakantie’ leraren lui? Nee, velen blijven actief: ze geven les,

zetten zich in voor jongeren, blijven bijleren. Ze geven zelfs elementaire

luxe op. Groeten van drie leraren zonder vakantie.

“Tien jaar ben ik nu vrijwilliger voor Tele-ont-haal. In de vakanties, tijdens weekends, soms ’s nachts. Luisteren naar jongeren was niet nieuw voor mij: ik werkte al jaren op school rond risicogedrag en drugspreventie. Op school besefte ik hoe belangrijk eerstelijnsdiensten zijn. Blijkbaar kunnen heel veel jongeren en volwassenen nergens terecht met hun verhaal. Toen ik bij Tele-onthaal begon, vreesde ik dat ik soms gefrustreerd zou zijn omdat ik enkel kon luisteren en niks doen. Maar dat valt zeer goed mee, een gesprek maakt vaak het ver-schil. In bijna de helft van de gevallen bedankt de oproeper me voor het gesprek.”

“Als je lang genoeg met iemand praat, mag je soms kritische vragen stellen, om uit te vis-sen of de beller al aan deze of gene actie heeft gedacht om zijn probleem op te lossen. Dat merk ik ook bij leerlingen. Ik ben altijd bereid om naar hun verhaal te luisteren, probeer oog te hebben voor hun thuissituatie, maar dat

betekent niet dat je geen grenzen kunt stellen. De laatste jaren is de opvoedingstaak van een leraar minstens zo belangrijk geworden als lesgeven.”

“Ik ben nu tbs’er. Maar ik laat de school niet los. Ik kom nog naar school voor projectwe-ken. Ik ben immers dankbaar voor de kansen die ik in mijn loopbaan heb gekregen. Mijn vrijwilligerswerk voor Tele-onthaal en Am-nesty International bekijk ik ook zo. Ik voel me moreel verplicht om iets voor de maatschappij te doen. Die visie heb ik van thuis uit meege-kregen. Mijn vader was vaak ziek toen ik kind was. Later twijfelde ik om verpleger te worden. Uiteindelijk ben ik leraar geworden en daar heb ik geen spijt van. Ik kon veel van mijn engagement in mijn job steken.”

Omdat Tele-onthaal met anonieme hulpverleners werkt, is de naam van deze vrijwillige leraar weggelaten.

Vrijwilligerswerk zit in je bloed

Anonieme groeten

Luc Daelemans

©


VRIJWILLIGERSWERK ZIT IN JE BLOED

Veerle Deleebeeck (33): “In Thailand kreeg ik een onderwijs- en hygiëneshock. Met vrij-willigersorganisatie VIA trok ik twee weken naar hét Aziatische toeristenland. Maar de luxe van de modale toerist was ver te zoeken in het zuidelijke vissersdorp Baan Had Yao. Ik sliep op een oude turnmat in een klaslokaal zonder ramen. Er was geen stromend water. Op het Thaise toilet is geen zacht toiletpapier, dus behelp je je met wat water uit een beker. Met diezelfde beker neem je een douche. Slik. Ik gaf Engels in een lagere school. Voorkennis van de leerlingen: nul. In de Engelse les schrijft de leraar enkele woorden op het bord en de leerlingen pennen die over. That’s it. Geen en-kele leraar spreekt Engels. Ik heb de leerlingen zich laten voorstellen en namen van kleuren en dieren bijgebracht. Hun drilmethode zit er diep in. Toen ik in de Engelse les eens ‘repeat’ zei, herhaalden ze prompt allemaal tegelijk ‘repeat’.”

“Onderwijs is geen prioriteit in het arme vis-sersdorp. De ene dag waren er twee, dan weer

acht leerlingen in de klas. Achtjarigen scheuren trouwens al met brommers over het strand.”

“Hoe arm ook, hun school-uniform is altijd bijzonder proper. Daar maken ze een erezaak van. Elke ochtend is er een vlaggenparade: de leerlingen zingen het volkslied en doen ge-zamenlijk turnoefeningen. Voor ze de klas binnengaan, moeten ze hun schoenen uittrekken. Dan verraden de kousen met ontelbare gaten hun armtie-rige afkomst.”

“Door deze reis besef ik in wat voor een goede omstandigheden onze kinderen naar school gaan. Ook in Brussel waar ik lesgeef. Mijn ‘va-kantie’ in Thailand is een proevertje geweest: graag wil ik daar een jaar aan de slag gaan.”

Kirsten Verhaegen (31): “Ik trok naar een jeugdkamp om te koken op vraag van een oud-leerling. Als oud-Chirolid help ik de KSA’ers graag. Leeftijdsverschillen voelde ik niet, taalverschillen wel. Ik was op een Waalse wei de enige Vlaams-Brabantse tussen 35 West-Vlamingen uit Klemskerke: een grappig en leerrijk taalbad.”

“Een écht bad was er niet op kamp, dat wist ik niet van tevoren. Het was een ‘puur’ tenten-kamp. Dat zorgt echt voor een meerwaarde. Weinig privacy, samen in één tent slapen, samen wassen in de rivier, nachten aan het kampvuur zitten, samen naar toilet gaan (een hudo: twee balken en een put)... het schept een band.”

“Daar gratis mogen werken is ‘massa’s hees-tig’ (Klemskerks voor ‘superplezant’). Niets fi jners dan twintig kilo aardappelen schillen,

honderd twintig gehaktballen rollen of in een gigantische pot spaghetti bolognaise roeren. En dan de gamel van dertig hongerige pubers volscheppen: heerlijk!”

“Ik ben bijna elke schoolvakantie met vrijwil-lig werk voor of buiten school bezig. Vrijwillig engagement zit in je bloed. Op school zet ik me in voor het schooltoneel en de leerlingenraad. Daar leer je leerlingen verantwoordelijk te zijn en samen te werken. Als ze je als leraar in een andere context zien verschijnen, krijg je plots een aantal extra dimensies. Dan word je meer ‘mens’ in plaats van bordkartonnen leerstof-spuier.”

“Ik werk ook als vrijwilliger in het theater. Omdat ik dat graag doe en ik zo de band met de ‘wereld buiten school’ levend hou. En dat laatste vind ik professioneel gezien een must voor élke leraar.”

Groeten uit Thailand

Groeten van op de hudo

r r

jejjelelegggtttddVVV

r rnnnn

oooororr e eenen g goeooeedede

VVVlelele

“E“EnnnkakakWWWsasaskakakakkkkkkhuhuhubabba

“D“D“Dtititifi fifi jj

VVVlelel

“““““““““““nnkkk

Wil je zelf als vrijwilliger voor een korte tijd (2 of 3 weken) of langer (vanaf een maand) naar het buitenland om (onder andere) les te geven? Check dan www.viavzw.be.


Win een dvd ‘Slumdog Millionaire’ Doe mee met ‘Kom Op Appels’ Zit er een Branson in je klas?

zekerdoen

ALGEMEEN

ACTIES

BASIS SECUNDAIR

44

Aangespoeld in Brussel:

walvissen en dolfi jnen


EUROPALIAKeizers bewaren de harmonie van het universum. Theeceremonies doorstaan de tand des tijds. Het tweejaarlijkse festival Europalia plaatst China in de belangstelling. Meer dan een miljard mensen stellen hun cultuur voor. Dompel je onder in vijfduizend jaar geschiedenis, maar ook in hedendaagse kunst. Ga naar een dans-, theater- of operavoorstelling. Bekijk de confrontatie tussen Chinese en Belgische kunstenaars. De cli-chés vallen er als kaartenhuisjes in elkaar.europalia.china - van 8 oktober 2009 tot 14 februari 2010 - diverse locaties - www.europalia.eu

LERARENDAGENOp zaterdag 10 oktober en woensdag 21 oktober zet het Paleis voor Schone Kunsten zijn Chinese poort open voor leraren. Op zaterdag bezoek je vrij de tentoonstelling ‘Zoon van de Hemel’. Op woensdag komt daar ‘The State of Things. Brussels/Beijing’ bij. Een vrij bezoek is gratis, een rondleiding kost 4 euro per persoon. Inschrijven via www.lerarenkaart.be.Zoon van de Hemel - van 10 oktober 2009 tot 24 januari 2010 - The State of Things. Brussels/Beijing - van 18 oktober 2009 tot 10 januari 2010 - Paleis voor Schone Kunsten - Ravensteinstraat 23 - 1000 Brussel - www.bozar.be - leraren betalen op andere dagen 3,50 i.p.v. 10 euro voor ‘Zoon van de Hemel’ en 3 i.p.v. 8 euro voor ‘The State of Things’

Op zaterdag 24 oktober verwacht het Jubelparkmuseum je voor een geleid of vrij bezoek aan de tentoonstelling over de zijderoute. Een rond-leiding kost voor iedereen 3,50 euro. Inschrijven via www.lerarenkaart.be. De zijderoute - van 23 oktober 2009 tot 7 februari 2010 - Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis - Jubelpark 10 - 1000 Brussel - www.kmkg-mrah.be - leraren betalen op andere dagen 4 i.p.v. 9 euro

Op woensdag 18 november (14 uur) en zaterdag 21 november (10.30 uur) leer je tijdens een gratis Nederlandstalige rondleiding alles over thee en de ceremonie die daarbij hoort. Verplichte reservering via de pedagogische dienst van het Musée Royal de Mariemont: 064 27 37 08 of [email protected]ée Royal de Mariemont - 100 Chaussée de Mariemont - 7140 Morlanwelz

TENTOONSTELLINGENVolgende tentoonstellingen bezoek je gratis op vertoon van je lerarenkaart:

Colophones• - Solo Work of Xu Zhen - van 4 december 2009 tot 07 februari 2010 - S.M.A.K. - Citadelpark - 9000 Gent - www.smak.beFantastic Illusions• - van 14 november 2009 tot 14 februari 2010 – Stedelijk Broelmuseum Kortrijk - Broelkaai 6 - 8500 Kortrijk - www.broelmuseum.be Thee, geschiedenis van een levenskunst• - van 14 november 2009 tot 21 februari 2010 - Musée Royal de Mariemont - 100 Chaussée de Mariemont - 7140 Morlanwelz - www.musee-mariemont.be

VIPDAG

GRATIS

Xinhua

©

CHI Peng

©

MET KLASSE NAAR EUROPALIAMET KLASSE NAAR EUROPALIAACTIE


KALENDER LERARENDAGENMaak van de bioscoop je leslokaal. Verken de planken van het theater. Nestel je leerlingen tussen de klarinetten en de violen tijdens een klas-siek concert. Bengel tussen bomen. Overschrijd als eerste de drempel van een nieuw museum. 32 lerarendagen steken pit in je lessen. Kijk voor het meest recente aanbod op www.lerarenkaart.be en abonneer je gratis op één van de nieuwsbrieven (inschrijven - nieuwsbrieven).

ZATERDAG 12 SEPTEMBER

DIT IS ONZE AARDE IIWat? Wordt het te heet onder je voeten? Kom alles te weten over de opwarming van de aarde in de ver-volgtentoonstelling ‘Dit is onze Aarde II. Van Kyoto tot Kopenhagen’. Na de rondleiding keer je huis-waarts met de catalogus en een pedagogische

handleiding. Zie p. 45 Waar? Tour & Taxis - Havenlaan 86 - 1000 Brussel Wanneer? Rondleidingen om 10.30, 11.30, 12.30 en 13.30 uur Wie? Gratis voor leraren, korting voor max. 2 andere personen Meer info: www.expo-terra.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be


LESSEN IN HET DONKERWat? Geen hapklare fi lms maar titels die uitleg ver-eisen en discussies teweegbrengen. Bepaal tijdens de visiedagen of deze fi lms geschikt zijn voor je leerlingen. Kijk de nieuwe lesmappen in. Zie p. 49 Waar? Brugge (Cinema Lumière) - Antwerpen (CD

Rix) - Genk (Euroscoop) Wanneer? Diverse tijdstippen Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.lesseninhetdonker.be Inschrijven: www.lesseninhetdonker.be/visiedag.php of 050 34 91 93

WOENSDAG 16 SEPTEMBER

KOUDEGOLF IN SEPTEMBERWat? Met je coolste gedachten al bij de skivakantie? Ice Mountain Komen biedt je de kans om te oefenen. Vrij skiën en/of snowboarden, initiatielessen voor beginners. Waar? Ice Mountain - Capellestraat 16 - 7780 Komen Wanneer? Starten tussen 13 en 18 uur (volgens reservatie) Wie? Gratis voor leraren, 10 euro p.p. en per uur voor ge-zinsleden Meer info: www.ice-mountain.com Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be


DIT IS ONZE AARDE IIWanneer? rondleidingen om 13.30, 14.30 en 15.30 uur Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.beZie zaterdag 12 september

ER

AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT


LESSEN IN HET DONKERWaar? Sint-Niklaas (Siniscoop) - Oostende (Cine Rialto) - Leuven (Cinema ZED, ook op zondag 20 september) Inschrijven: www.lesseninhetdonker.be/visiedag.php of 050 34 91 93Zie zaterdag 12 september


DIT IS ONZE AARDE IIWanneer? Rondleidingen om 13.30, 14.30 en 15.30 uur Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.beZie zaterdag 12 september


MUSEUMNOCTURNE M HKAWat? Een speeddate met de gidsen en de kunst-werken van het vernieuwde M HKA. Bekijk het fi lm-aanbod voor het basisonderwijs en maak kennis met Ponyo de goudvis. Napraten doe je bij een hapje en een drankje in het M HKAFE. Zie p. 47

Waar? M HKA - Leuvenstraat 32 - 2000 Antwerpen Wanneer? 19 tot 23 uur Wie? Gratis voor leraren Meer info: www.muhka.be Inschrijven: www.muhka.be/ontvangt


180 JAAR DELVAUXWat? Ontstaan in 1829 is het Huis Delvaux één jaar ouder dan België. Ontdek tijdens de rondleiding 19de-eeuwse reisgoederen voor de adel, de mo-derne handtas en de nieuwe elegantie van het be-drijf. Specifi eke info over het scholenaanbod volgt.

Zie p. 45 Waar? ModeMuseum-MoMu - Nationalestraat 28 - 2000 Antwerpen Wanneer? 15 tot 17.30 uur Wie? Gratis voor leraren en kinderen tot 12 jaar. Partners: 4 euro. Tot 26 jaar: 1 euro Meer info: www.momu.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

DONDERDAG 24 SEPTEMBER

KLASSIEK MET KLASSEWat? Waarmee verwent het concertseizoen 2009-2010 jouw oren? Hoe krijg je je leerlingen aan de klassieke muziek? Na de inleiding en een drink concerteert het Orchestre Philharmonique de Liège o.l.v. François-Xavier Roth. Waar? Paleis voor Schone Kunsten - Ravensteinstraat 23 - 1000 Brussel Wanneer? 18.30 tot 22 uur Wie? Leraren en partner betalen 5 euro per persoon Meer info: [email protected] Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be


VERNIEUWDE ROMEINENWat? Het enige Romeinse kustcastellum van België toont computersimulaties, maquettes en op-gravingsvondsten. Na de gidsbeurt gaat een infor-matiepakket mee naar huis. Zie p. 44 Waar? RAM (Romeins Archeologisch Museum) - Marktstraat 25

- 8460 Oudenburg Wanneer? Twee uur durende gidsbeurten tussen 10 en 16 uur Wie? Gratis voor leraren. Gezinsleden betalen 1 euro. Meer info: www.oudenburg.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

Projeto Hélio Oiticica

©



LESSEN IN HET DONKERWaar? Gent (Sphinx) - Kortrijk (Budascoop) Inschrijven: 050 34 91 93 of www.lesseninhetdonker.be/visiedag.phpZie zaterdag 12 september


SUPERLAARZENWat? Otto houdt van de zee en het strand. Niet van de golven. Die vindt hij akelig hoog. Op een dag vist hij rode laarzen op, superlaarzen! Figurenspel voor kinderen vanaf 2,5 jaar. Waar? Poppen-theater - Terlindenhofstraat 204 - 2170 Merksem

(Ant werpen) Wanneer? 14 uur Wie? Gratis voor leraren Meer info: www.foesiemauw.be Inschrijven: via 0497 23 38 93 of [email protected]

ZATERDAG 26 EN ZONDAG 27 SEPTEMBER

… HET CIRCUS GAAT BEGINNENWat? Een park waar jonge kinderen ravotten. Met een goochelspiegel die je verandert, een kast waarin je verdwijnt, een slangenvrouw die zich in alle bochten plooit. Op zaterdag komt kinderanima-tor De Charel langs, op zondag is er verteltheater

met ‘De popcorngoochelaar’. Waar? Vosseslag 42 - 8420 Klemskerke (De Haan) Wanneer? 10 tot 19 uur, voorstellingen om 16 uur Wie? Gratis voor leraren, 50 procent korting voor gezinsleden Meer info: www.desierk.be Inschrijven: hoeft niet

ZONDAG 27 SEPTEMBER

IN HET SPOOR VAN RUBENSWat? Rubens inspireerde bekende en onbekende meesters. Naast schilderijen van Rubens zelf zie je voorbeelden uit de beeldhouwkunst, bouwkunst, edelsmeedkunst en boekdrukkunst. Na de koffi e krijgen jij en je partner een rondleiding, de kinderen

een aangepaste workshop. Zie p. 45 Waar? Tentoonstellingszaal Zwijgershoek - Zwijgershoek 14 - 9100 Sint-Niklaas Wanneer? 9.30, 10.30, 14.30 en 15.30 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.inhetspoorvanrubens.be Inschrijven: uitsluitend via ‘in-schrijven’ op www.lerarenkaart.be

ZONDAG 27 SEPTEMBER

MWat? Het gloednieuwe museum M schenkt jou een lerarenmap en een broodjeslunch. Je verneemt wat het museum voor lager en secundair onderwijs betekent. Daarna bezoek je vrij de tentoonstellingen, o.a. ‘Rogier van der Weyden 1400|1464 - De Passie van de Meester’ en het volledige museumgebouw. Zie p. 46 Waar? M. M van Museum Leuven - Vanderkelenstraat 28 - 3000 Leuven Wanneer? 10.30 tot 14 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin (kinderen ouder dan 6 jaar, max. 4 personen per adres) Meer info: www.rogiervanderweyden.be - 016 20 09 09 Inschrijven: via [email protected] of 016 20 09 09 (tot en met 23 september)


MAGRITTEWat? Kom naar een wandelvoordracht in het Magritte Museum. Ontdek het nieuwe atelier (1 uur) en pik er het educatieve aanbod van het EDUCATEAM mee. Daarna bezoek je vrij het museum. Waar? Magritte

Museum - Regentschapsstraat 3 - 1000 Brussel Wanneer? 13.30 en 14.30 uur Wie? Gratis voor leraren. Partner betaalt 5 i.p.v. 8 euro. Kinderatelier (6 - 12 jaar): 5 euro. Meer info: www.musee-magritte-museum.be - www.extra-edu.be Inschrijven: via reservation@fi ne-arts-museum.be of 02 508 33 33 voor 27 september

DONDERDAG 1 OKTOBER

MODEMUSEUM - DELVAUXWanneer? 19 tot 21 uur Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.beZie woensdag 23 september

ZATERDAG 3 EN ZONDAG 4 OKTOBER

LIVING TOMORROWWat? Living Tomorrow vernieuwt zijn educatieve aanbod. Je kiest uit drie rondleidingen. Wandel door de badkamer als relaxatieoord, ontdek de fas-cinerende wereld van een toekomstgerichte indus-trie of krijg zicht op genen en moleculen, ziektes en

(gelukkig ook) remedies. Zie p. 45 Waar? Living Tomorrow - Indringingsweg 1 - 1800 Vilvoorde Wanneer? 13.30 of 15.30 uur Wie? Gratis voor leraren. Max. 4 extra personen betalen 7,50 (i.p.v. 10) euro p.p. Meer info: www.livingtomorrow.be of 02 263 01 33 Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

ZATERDAG 3 OKTOBER

MIDDELEEUWS BRUSSELWat? Filmpjes, maquettes, animatieschermen en kunstwer-ken tonen de Hallepoort als middeleeuwse stadspoort. En de impact van het verleden op de stad van nu. Je brengt een ge-leid bezoek en krijgt een voorstelling van het nieuwe pedago-gische dossier. Zie p. 47 Waar? Hallepoort - Zuidlaan - 1000 Brussel Wanneer? 14 tot 16.15 uur Wie? Gratis voor leraren Meer info: www.kmkg.be Inschrijven: via [email protected](vermeld jouw contactgegevens en het nummer van je lerarenkaart)

ZONDAG 4 OKTOBER

GENT VANOP HET WATERWat? Laat je varen door Gent. Na de boottocht, met een gratis drankje en puntzak friet (enkel voor de leraar), breng je een bezoek aan het Gravensteen en neem je deel aan de wandelzoektocht. De documen-tatie gaat gratis mee naar huis. Waar? Rederij De Gentenaer - aan-legsteiger Groentenmarkt - 9000 Gent Wanneer? 10 tot 14 uur Wie? Gratis voor leraren. Partner betaalt 12 euro Meer info: www.rederij-degentenaer.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

ZONDAG 4 OKTOBER

MONUMENTALE FOTO’SWat? Hoe fotografeer je monumenten? Het project JeFmonument leert het jou en je leerlingen. Uitleg over de educatieve werking krijg je er bovenop. Waar? FotoMuseum - Waalsekaai 47 - 2000 Antwerpen Wanneer? 10 tot 12.30 uur Wie? Gratis voor leraren Meer info: www.fotomuseum.be Inschrijven: via 03 242 93 11 of anna.vandyck@fotografi e.provant.be

ZATERDAG 10 OKTOBER

EUROPALIA CHINA (1)Wat? Ontmoet de ‘Zoon van de hemel’. 250 werken vertegenwoordi-gen maar liefst vijftig eeuwen beschaving. Je bezoekt de tentoonstel-


AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT

ling vrij of kiest voor een rondleiding met gids. Zie p. 40 Waar? Paleis voor Schone Kunsten - Ravensteinstraat 23 - 1000 Brussel Wanneer? vanaf 12.30 uur - rondleidingen om 14 en 15.30 uur Wie? Vrij be-zoek gratis voor leraren en hun gezin. Rondleiding: 4 euro per persoon. Meer info: www.bozar.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

ZONDAG 11 OKTOBER

HELAASHEIDWat? De dertienjarige Gunther gedijt tussen zijn meetje, zijn vader Celle en zijn drie ooms die na mislukte huwelijken weer bij hun moeder beland-den. Gunther maakt huis- en strafwerk op café. Tot een sociaal werkster hem uit dit milieu weg-

haalt. Vijf jaar later raakt Gunthers vriendin zwanger. Waar? Kinepolis Kortrijk, Gent, Hasselt, Leuven en Metropolis Antwerpen Wanneer? 10.30 uur Wie? Gratis voor leraren en partner Meer info: www.dehe-laasheidderdingen.be Inschrijven: uitsluitend via www.lerarenkaart.be, vanaf 11 september

ZONDAG 11 OKTOBER

GENT VANOP HET WATERInschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be Zie zondag 4 oktober

WOENSDAG 14 OKTOBER

RAMMEL ERMEEWat? Laat je betoveren door zilveren rammelaars. Bij een hapje en een drankje krijg je een overzicht van alle workshops. Je bezoekt daarna de tentoonstelling ‘Klatergoud en zilveren bellen. Een verzameling ram-melaars’. Zie p. 49 Waar? Zilvermuseum Sterckshof - Hooftvunderlei 160 - 2100 Deurne Wanneer? 14 tot 17 uur Wie? Gratis voor lera-ren en hun gezin (max. 2 kinderen) Meer info: www.zilvermuseum.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

WOENSDAG 14 OKTOBER

WALVISSEN EN DOLFIJNENWat? Walvissen zijn zwemmende zoogdieren. Ooit kwamen ze in zee terecht. Meng je in hun commu-nicatie, ontwijk de verstikkende visnetten en breng een kraambezoek aan een pasgeboren jong. Zie p. 44 Waar? Museum voor Natuurwetenschappen -

Vautierstraat 29 - 1000 Brussel Wanneer? 13 tot 19 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin (max. 3 kinderen) Meer info: www.natuurwetenschappen.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

ZONDAG 18 OKTOBER

OVER WETEN EN VERGETENWat? Prent het in je geheugen: een tentoonstelling over weten en vergeten, over heimwee en herinne-ringen. En wat is nu eigenlijk het ‘collectieve ge-heugen’? Tijdens een rondleiding (1 uur) kom je er alles over te weten. Zie p. 45 Waar? Museum Dr.

Guislain - J. Guislainstraat 43 - 9000 Gent Wanneer? 14, 15 of 16 uur Wie? Gratis voor leraren en kinderen jonger dan 12 jaar. Min 26-jarigen: 1 euro. Partner zonder lerarenkaart: 4 (i.p.v. 6) euro Meer info: www.museumdrguislain.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

WOENSDAG 21 OKTOBER

EUROPALIA CHINA (2)Wat? Luc Tuymans en AI Weiwei confronteren twintig Chinese en Belgische kunstenaars en ont-krachten clichés in ‘The State of Things. Brussels/Beijing’. Je bezoekt de tentoonstelling vrij of kiest voor een rondleiding met gids. Zie p. 40 Waar?

Paleis voor Schone Kunsten - Ravensteinstraat 23 - 1000 Brussel Wanneer? Onthaal vanaf 12.30 uur. Rondleidingen om 14 en 15.30 uur. Wie? Vrij bezoek gratis voor leraren en hun gezin. Rondleiding: 4 euro per persoon. Meer info: www.bozar.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

ZATERDAG 24 EN ZONDAG 25 OKTOBER

PAMWat? pam Velzeke belicht de periode vanaf de prehistorie tot de vroege middeleeuwen, pam Ename vanaf de middeleeuwen tot vandaag. Maak (inter)actief kennis met educatieve pakketten voor alle leeftijden. Waar? pam Velzeke - Paddestraat 7 - 9260 Zottegem-Velzeke en pam Ename - Lijnwaadmarkt 20 - 9700 Oudenaarde-Ename Wanneer? 10 tot 17 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.pam-velzeke.be -www.pam-ename.be Inschrijven: uitsluitend via inschrijven op www.lerarenkaart.be

ZATERDAG 24 OKTOBER

EUROPALIA CHINA (3)Wat? Beleef de zijderoute. Bewonder originele stukken die vertellen over de zijde- en brokaatpro-ductie. De educatieve en culturele dienst stelt het programma 2009-2010 voor. Daarna bezoek je vrij de tentoonstelling. Deelnemen aan een rondleiding

kan ook. Zie p. 40 Waar? Jubelparkmuseum - Jubelpark 10 - 1000 Brussel Wanneer? 9.30 uur (ontvangst) - rondleidingen om 10.30 en 14.30 uur Wie? Vrij bezoek gratis voor leraren en kinderen tot 13 jaar Rondleiding: 3,50 euro p.p. Meer info: www.kmkg.be - 02 741 72 14 Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be

VRIJDAG 30 OKTOBER TOT MAANDAG 2 NOVEMBER

LANDELIJKE STIJLWat? Breng landelijke sfeer in huis, tuin of oranje-rie. De beurs Countryside toont landelijke meubels, brocanterie, decoratiestukken, tuinornamenten. Artisanale streekproducten vullen het culinaire pa-viljoen. In het deel ‘Landelijk chique’ verzamelen

interieurspecialisten luxe. Waar? Flanders Expo - Maaltekouter 1 - 9051 Gent (neem aan Gent Sint-Pieters tram 1) Wanneer? 10 tot 19 uur Wie? Leraren betalen 9 i.p.v. 11 euro op vertoon van hun leraren-kaart en de reductiebon (af te drukken via startpagina www.lerarenkaart.be) - in onlinevoorverkoop betaalt iedereen 9 euro. Meer info: www.countryside.be Inschrijven: reductiebon op startpagina www.leraren-kaart.be afdrukken

ADVERTENTIE

DOLFIJNSONAR EN WALVISCONCERTZin in een groot avontuur? Duik dan onder in de blauwe diepzee en be-zoek haar slimste bewoners: walvissen en dolfi jnen. Volg en bewon-der deze duikers in volle actie. Beleef het verhaal van hun oorsprong. Leer alles over de gulzigheid van een jonge walvis. Vergaap je aan hun verleidingskunsten en aan de geboorte van een jong. Luister naar een walvisconcert. Hou je adem net zo lang in als de potvis. Zoek je weg, met de sonar van de dolfi jn.‘Walvissen en dolfi jnen’ is de nieuwe, interactieve tentoonstelling van het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel. Duiken is toege-staan vanaf zes jaar en je doorsnorkelt de wereld van walvissen en dolfi j-nen in vier stappen: van land naar zee, als een zoogdier in het water, de huidige bedreigingen, België en walvissen.

LERARENDAGOp woensdag 14 oktober 2009 (13-19 uur) duiken 150 leraren met hun gezin (max. 3 kinderen) gratis onder in de nieuwe wereld van walvissen en dolfi jnen. Voor of na een drankje ontdek je ook de (nieuwe) perma-nente zalen, zoals de Galerij van de dinosauriërs, 250 jaar natuurweten-schappen en de Galerij van de evolutie. Op vaste tijdstippen zijn er rond-leidingen (30 min.) in de nieuwe tentoonstelling en demonstraties (30 min.) van het natuuratelier ‘zeezoogdieren’. Tijdens dit atelier ontdek je hoe zeezoogdieren zich hebben aangepast aan het leven in de diepzee. Het aantal deelnemers voor de demonstraties is beperkt. Voor leraren is er een didactisch dossier. Inschrijven doe je zolang er plaatsen zijn (en uiterlijk op 1 oktober) via www.lerarenkaart.be.‘Walvissen en dolfi jnen’ - 14 oktober tot 29 augustus 2010 - Museum voor Natuurwetenschappen - Vautierstraat 29 - 1000 Brussel - gratis op vertoon van je lerarenkaart - www.natuurwetenschappen.be

Museum

voor Natuurw

etenschappen

©

GRATIS

VIPDAG

ROMEINSE WEGEN LEIDEN NAAR OUDENBURGWat aten de Romeinen? Hoe maalden ze hun graan? Hadden ze stro-mend water en verwarming? Het antwoord vind je in het Romeins Archeologisch Museum. Wandel er tussen maquettes en soldaten in uniform. Leer hoe een kampement er uitzag. Of probeer de weg te vinden met oude Romeinse wegenkaarten. Een aparte zaal belicht de meer re-cente geschiedenis. Aan het gerestaureerde abtsgebouw grenst een park met speeltuigen voor de kinderen.Op zaterdag 26 september krijg je als leraar een rondleiding en verneem je meer over het educatieve aanbod. Voor kinderen van 6 tot 12 jaar is er een alternatief spelprogramma. Je krijgt een informatiepakket mee naar huis. Gratis voor leraren, gezinsleden betalen 1 euro. Inschrijven doe je via www.lerarenkaart.be. RAM (Romeins Archeologisch Museum) - Marktstraat 25 - 8460 Oudenburg - www.oudenburg.be - leraren betalen op andere dagen 3 i.p.v. 5 euro

VIPDAGKORTING

Delvaux

©

Piet Pollet

©

LIVING TOMORROWWordt er nog gekookt in de keuken van de toekomst? Of eten we straks zoals Frank De Winne astronauten-voedsel? Duurzame ontwikkeling daagt uit. Een interactieve rondlei-

ding leidt je door oplossingen voor de thema’s water, gezondheid, ener-gie, voeding en natuurlijke grondstoffen. Ben je meer geïnteresseerd in de medische gevolgen? 3D-video’s en verschillende demo’s tonen hoe de geneeskunde er morgen kan uitzien.Tijdens het lerarenweekend op zaterdag 3 en zondag 4 oktober kies je uit drie verschillende rondleidingen. Je krijgt een voorstelling van het hernieuwde educatieve aanbod. Gratis voor leraren, korting voor max. 4 begeleidende personen. Inschrijven via www.lerarenkaart.be. Living Tomorrow - Indringingsweg 1 - 1800 Vilvoorde - www.livingtomorrow.be - op andere dagen betalen leraren 7,50 i.p.v. 10 euro

180 JAAR DELVAUXDe tentoonstelling ‘DELVAUX. 180 Jaar Belgische Luxe’ neemt je mee achter de schermen van een familiebedrijf dat nog steeds dezelfde normen en waarden hanteert. Uit de handgemaakte producten en het kleine maar exclusieve aanbod, blijkt het talent van de ontwerpers en ambachtslui. Op woensdag 23 september en donder-dag 1 oktober krijg je een rondleiding met gids. Het educatieve aanbod, ’t is allemaal in de sjakosse. Inschrijven via www.lerarenkaart.be. Delvaux 1829 - 2009 - van 17 september 2009 tot 21 februari 2010 - Modemuseum-MoMu - Nationalestraat 28 - 2000 Antwerpen - www.momu.be – leraren betalen 4 i.p.v. 6 euro

DIT IS ONZE AARDE IIWat is nu eigenlijk die ‘opwarming van de aarde’? Wat zijn de gevol-gen? Zijn er oplossingen? Kan ik iets doen? Vind het antwoord tijdens een parcours dat voortborduurt op de eerste succesvolle editie van de tentoonstelling ‘Dit is onze Aarde!’. Je leert er alles over het broeikasef-fect, de gewenste maar vooral niet gewenste effecten van dit verschijn-sel. Je verneemt wat er op het spel staat tijdens de klimaattop van Kopenhagen in december 2009. Doorheen de tentoonstelling geven kunstenaars hun eigen visie op het gebeuren.Lerarendagen op 12, 16 en 23 september. Je krijgt een rondleiding, ca-talogus en pedagogisch dossier. Gratis voor leraren, korting voor maxi-maal twee begeleidende personen. Inschrijven via www.lerarenkaart.be.Dit is onze Aarde II, van Kyoto tot Kopenhagen - van 10 september 2009 tot 28 maart 2010 - Tour & Taxis - Havenlaan 86 - 1000 Brussel - www.expo-terra.be - op andere dagen betalen leraren 6 i.p.v. 10 euro

IN HET SPOOR VAN RUBENSRubens: een naam als een klok. Want zelfs bij de klokkenmakers heeft hij zijn sporen nagelaten. En niet alleen daar. Ook de bouwkunst, beeld-houwkunst en zelfs boekdrukkunst zagen in hem hun meester. Niet over-tuigd? Vergelijk zelf de werken van Rubens met die van zijn navolgers. Op zondag 27 september krijg je deskundige uitleg bij de zeventiende-eeuwse Vlaamse barokschilderkunst. Kinderen van 7 tot 14 jaar vol-gen een workshop onder leiding van een kunstenaar. Inschrijven via www.lerarenkaart.be.In het spoor van Rubens - van 20 september 2009 tot 31 januari 2010 - Tentoonstellingszaal Zwijgershoek - Zwijgershoek 14 - 9100 Sint-Niklaas - www.inhetspoorvanrubens.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart

VERGEET NIET TE…Noteer maar in je agenda. Want anders vergeet je het toch. Hoe komt het toch dat onze leerlingen vergeten? En belangrijker: dat ze iets onthou-den? Waar ligt dat magazijn dat we ons ‘geheugen’ noemen? En is er iets wat iedereen weet? Bestaat er een ‘collectief geheugen’? Je komt het allemaal te weten in het Museum Dr. Guislain (Gent). Op zondag 18 oktober krijg je een rondleiding en uitleg bij het educa-tieve aanbod. Inschrijven via www.lerarenkaart.be. Uit het geheugen - Over weten en vergeten - van 10 oktober 2009 tot 2 mei 2010 - Museum Dr. Guislain - J. Guislainstraat 43 - 9000 Gent - www.museumdrguislain.be - leraren betalen op andere dagen 4 i.p.v. 6 euro

Delvaux©

JJaaar Belgische Luxe’ n n een familiebedrijf wwaarden hanteert. hhet kleine maar

vvan de

oonder-eeiding

d,d, ’t is een via

00 - trtraat

VEENotttoccdeewwaa

VIPDAGKORTING

VIPDAGKORTING

VIPDAGKORTING

VIPDAGKORTING

GRATIS

hernieuwde educatieve aanbod. Gratis voor leraren, korting voor max. 4 begeleidende personen. Inschrijven via www.lerarenkaart.be.Living Tomorrow - Indringingsweg 1 - 1800 Vilvoorde - www.livingtomorrow.be - op andere dagen betalen leraren 7,50 i.p.v. 10 euro

DIT IS ONZE AARDE IIWat is nu eigenlijk die ‘opwarming van de aarde’? Wat zijn de gevol-gen? Zijn er oplossingen? Kan ik iets doen? Vind het antwoord tijdenseen parcours dat voortborduurt op de eerste succesvolle editie van detentoonstelling ‘Dit is onze Aarde!’. Je leert er alles over het broeikasef-fect, de gewenste maar vooral niet gewenste effecten van dit verschijn-sel. Je verneemt wat er op het spel staat tijdens de klimaattop vanKopenhagen in december 2009. Doorheen de tentoonstelling gevenkunstenaars hun eigen visie op het gebeuren.Lerarendagen op 12, 16 en 23 september. Je krijgt een rondleiding, ca-talogus en pedagogisch dossier. Gratis voor leraren, korting voor maxi-maal twee begeleidende personen. Inschrijven via www.lerarenkaart.be.Dit is onze Aarde II, van Kyoto tot Kopenhagen - van 10 september 2009 tot 28 maart 2010 - Tour & Taxis - Havenlaan 86 - 1000 Brussel - www.expo-terra.be -op andere dagen betalen leraren 6 i.p.v. 10 euro

AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT


ADVERTENTIE

DE PASSIE VAN DE MEESTERM van Museum Leuven. Dit splinternieuwe museum opent met een overzichtstentoon-stelling: Rogier van der Weyden 1400|1464 - De passie van de meester. Jan van Eyck en Rogier van der Weyden zijn de belangrijk-ste Zuid-Nederlandse schilders van de vijf-tiende eeuw. Van der Weyden is oude kunst die vandaag nog heel boeiend is. Ook in schoolverband. Voor het lager en het secun-dair onderwijs zijn spannende museumbezoe-

ken uitgewerkt. Op zondag 27 september krijgen leraren een uitgebreide voorstelling van het educatieve aanbod. Na de broodjeslunch kun je de tentoonstellingen en het volledig nieuwe museumgebouw vrij bezoe-ken. Gratis voor leraren en hun gezin (max. 4 kinderen). Inschrijven via [email protected] of 016 20 09 09.Rogier van der Weyden 1400|1464 - De Passie van de Meester - van 20 sep-tember tot 6 december - www.rogiervanderweyden.be - leraren betalen op andere dagen 7 euro i.p.v. 9 euroDe vaste collectie telt tal van primeurs zoals de monumentale atelierplaatsen van Constantin Meunier of de tekeningen van James Ensor. Voor scholen zijn er ver-schillende educatieve pakketten: een moordmysterie en een ontdekkingstocht door de middeleeuwen.M. M van Museum Leuven - Vanderkelenstraat 28 - 3000 Leuven - www.mleuven.be

NIEUWE DISNEY GRATIS VOOR JE GEZIN Start het nieuwe schooljaar met de KineScola-dag in Kinepolis. Jij en maximaal vier gezinsleden genieten in avant-première van ‘Up’, de nieuwste Disney. Ondertussen maak je kennis met het nieuwe pedago-gische programma voor het lager en secundair onderwijs. Inschrijven via www.kinescola.be/inschrijven.Gent 5/9, Brugge 9/9, Oostende 12/9, Hasselt 16/9, Leuven 19/9, Antwerpen 23/9, Brussel 30/9, Kortrijk 3/10. Eén leraar wint een daguitstap met zijn klas (max. 30 leerlingen). Daarnaast worden telkens vijf duotickets per zaal weggegeven.

VIPDAGKORTING

VIPDAG

EEN NIEUWE GEVEL, EEN NIEUWE NAAMHet M HKA heropent op 10 september! Met een nieuwe naam, een kunstwerk van Enrico David op de gevel en een extra ingang en trap-penhal die de historiek van het museum uit de doeken doet. Enig idee op hoeveel manieren textiel gebruikt wordt? De openingsten-toonstelling Textiles toont hoe iedereen op verschillende manieren in contact komt met stof. De Europalia-tentoonstelling Useful Life biedt een kijk op de ontwikkeling van de Chinese hedendaagse kunst.Tijdens de museumnocturne op woensdag 23 september krijg je een overzicht van de tentoonstellingen en uitleg over het educatieve aan-bod. Je gaat op speeddate met de gidsen of je bezoekt vrij het mu-seum. Cinema Zuid stelt zijn fi lmaanbod voor. In het M HKAFE praat je na bij een hapje en een drankje. Gratis op vertoon van je lerarenkaart. Inschrijven via www.muhka.be/ontvangt. Textiles - Kunst en het sociale weefsel - van 10 september 2009 tot 3 januari 2010 Collectiepresentatie - Collectie XXIV europalia.china Useful Life – van 10 septem-ber 2009 tot 21 februari 2010 - M HKA - Waalse Kaai 47 - 2000 Antwerpen - www.muhka.be - leraren betalen op andere dagen 4 i.p.v. 6 euro.

FESTIVAL VAN VLAANDEREN GENTEen opera die smaakt naar suikerspin. Geschreven door Mozart toen hij twaalf was. Of wijn proeven begeleid door topsommelier Hilde Jonckheere afwisselen met muziek. Op het Festival van Vlaanderen Gent leer je zelfs je eigen stem beter kennen. Bastien & Bastienne - opera geschikt voor kinderen tussen vier en negen jaar - zondag 13 september om 11 en 14 uur - als leraar betaal je 7,50 i.p.v. 10 euro.De Tuin van Eden - wijnproeverij met concert - 17-18-19 september om 20.30 uur - als leraar betaal je 21 i.p.v. 28 euroFestival Made®! - van aria tot beatbox - zaterdag 26 september van 14 tot 22 uur - als leraar betaal je 6 i.p.v. 8 euro - jongeren tot en met 14 jaar: gratisKortingen zijn enkel geldig in voorverkoop via Uitbureau - Kammerstraat 19 - 9000 Gent - 070 77 00 00 - www.festivalgent.be

KORTING

BEKIJK BORDEAUX EVEN ANDERSFrankrijk rijmt op wijn. Het land speelt gastheer op Megavino. De groot-ste wijnbeurs van de Benelux ontkurkt alle geheimen van de bordeaux en bewijst dat wijn helemaal niet duur hoeft te zijn. Naast Frankrijk zijn nog 23 landen vertegenwoordigd. Kies uit zestig verschillende themaproeve-rijen om je kennis over wijn te verrijken. Van eenvoudige basisprincipes tot Chileense vinifi catietechnieken.Op zaterdag 17 oktober oefenen vijftig leraren hotel met partner hun geur- en smaakpapillen tijdens een themaproeverij over bordeaux. Begeleid door verantwoordelijken uit de streek en gekoppeld aan de plaatselijke gastronomie. Inschrijven via www.lerarenkaart.be. Megavino - van 16 tot 19 oktober - Heizel (Paleis 3 - Brussels Expo) - 1020 Brussel - www.megavino.be - 10 euro per persoon (degustatieglas inbegrepen)

Win: vijftig leraren winnen een duoticket ter waarde van 20 euro voor Megavino. Mail je naam, adres en lerarenkaartnummer naar [email protected] vóór 15 september met als onderwerp ‘megavino’. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

Geen tijd of geen geluk? Niet getreurd: dankzij de lerarenkaart krijg je 25 procent korting voor een jaarabonnement op Vinomagazine (20 i.p.v. 27 euro). Inschrijven via www.lerarenkaart.be (startpagina - ‘gelezen in Klasse’).

VIPDAGKORTING

KORTING W!N

MIDDELEEUWS BRUSSELWat is het verschil tussen een ambacht en een gilde? Hoe ziet een go-tisch gewelf er uit? Hoe werkt een ophaalbrug? Ondervind het zelf in een authentieke middeleeuwse stadspoort. Als je de wenteltrap bestijgt tot in de ridderzaal ziet Brussel er heel anders uit langs de kantelen. Filmpjes, maquettes, animatieschermen en kunstwerken maken het ge-heel levendig.Op zaterdag 3 oktober krijgen leraren en partner een gratis rondleiding. Daarna volgt een voorstelling van het nieuwe pedagogische dossier en de verschillende activiteiten die zijn uitgewerkt voor het lager en het secundair onderwijs (eerste graad). Gratis voor leraren. Inschrijven via [email protected] (vermeld je contactgegevens en het nummer van je lerarenkaart).Hallepoort - Zuidlaan - 1000 Brussel - www.kmkg.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart

VIPDAGGRATIS

RAFTEN ZOALS IN BEIJINGDutch Water Dreams is een wildwatersportcomplex van Olympisch niveau. Geschikt voor alle watersportliefhebbers. Beleef de sensatie van indoorsurfen en bodyboarden. Of ontwijk bij het raften levensgrote lego blokken in de wildwaterbaan. Tot 105 badkuipen water per seconde stuwen je langs de obstakels. Of ga je liever tuben of kajakken? Het Beachhouse met terras zorgt voor verpozing. Via WeWave krijgen leraren 62 procent korting om individueel 2 uur (of met zijn tweeën elk 1 uur) te gaan watersporten (raften, kajakken, bodyboarden, indoorsurfen en tu-ben). Eén consumptie en de verzekering voor één persoon inbegrepen.Dutch Water Dreams - Van Der Hagenstraat 3 - 2722 NT Zoetermeer (Nederland) - www.dutchwaterdreams.com - leraren betalen voor een 2-uurs vrijkaart 24,50 i.p.v. 63 euro (verplichte reservatie, excl. 8 euro materiaalhuur p.p.) - bestel je vier of meer kaarten, dan worden geen verwerkingskosten (4,50 euro) aangerekend - be-stellen met vermelding van je lerarenkaartnummer via www.wewave.nl/lerarenactie of 0902 25 333 (9 tot 17 uur - 0,74 euro per minuut) - de kaarten worden naar het huisadres opgestuurd en zijn 1 jaar geldig

KORTING

AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT


ADVERTENTIE


LESSEN IN HET DONKERWaarom vind je een fi lm goed? Wat is de taak van een regisseur? Is fi lmmuziek belangrijk? Discussieer erover met je leerlingen. Niet in het klaslokaal maar waar het hoort: de bioscoop. Je bekijkt de fi lm op een locatie naar keuze. Aan de hand van een lesmap met weetjes en verwer-kingstips ga je in de klas verder.Op zaterdag 12, 19 en 26 september bekijk je als leraar samen met je gezin op diverse locaties een fi lm naar keuze. Zo kun je zelf oor-delen of hij geschikt is voor je leerlingen. Je kijkt er ook alle nieuwe lesmappen in. Inschrijven: via www.lesseninhetdonker.be/visiedag.php of 050 34 91 93.

DAMIAANEen zalig stuk over een (bijna) heilige man. Een verhaal over radi-cale keuzes, gedrevenheid, moed en geloof maar ook over twijfel, wan-hoop, ziekte en dood. Een dertigtal jongeren tussen 15 en 25 brengen Damiaan tot leven via muziektheater. Ze voeren je als toeschouwer mee naar de melaatsenkolonie Molokaï: het zieke paradijs.

Damiaan - vanaf 7 oktober in première te Antwerpen - tot 21 november doorheen België en Nederland - www.set-damiaan.be

Win: tien leraren winnen een duoticket voor de voorstelling in Antwerpen (vrijdag 16 oktober), Brussel (vrijdag 23 oktober) of Gent (vrijdag 13 november). Mail vóór 15 september je naam, adres, lerarenkaartnummer en de voorstelling van jouw keuze naar [email protected] met als onderwerp ‘Damiaan’. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

RAMMEL ER MAAR MEELouis heeft een zilveren rammelaar. De jongen staat afgebeeld op één van de schilderijen in de tentoonstelling ‘Klatergoud en zilveren bellen. Een verzameling rammelaars’. Hij doet je leer-

lingen in een wondere wereld belanden. Een goed geheugen, actie, snelheid en een snuifje creativiteit

komen van pas. Of help de sleutel te vinden van Ring Rang Rammelaar. Nadien knutsel je je eigen rammelaar om het Rammelaarlied mee te begeleiden.

Op 14 oktober krijgen leraren een overzicht van alle bestaande workshops en de gelegenheid om de tentoonstelling te bezoeken. Inschrijven via www.lerarenkaart.be.

Klatergoud en zilveren bellen. Een verzameling rammelaars. - van 6 oktober 2009 tot 10 januari 2010 - Zilvermuseum

Sterckshof - Hooftvunderlei 160 - 2100 Deurne (Antwerpen) - www.zilvermuseum.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart

ALLEMAAL PLANTJESPlanten die sterk bedreigd worden. Exemplaren die slechts een aantal keer in hun leven bloeien. Je vindt ze in Arboretum Kalmthout. Naast honderden bomen, struiken, vaste planten en bodembedekkers. Wandel met de kinderen door de tuin en laat hen ontdekken, voelen en ruiken. Ze keren huiswaarts met hun persoonlijke natuuridentiteitskaart.Tijdens de hele maand oktober geeft Arboretum Kalmthout speciale groepsvoorwaarden vanaf 15 leerlingen. Tot 12 jaar krijgen kinderen gra-tis toegang. Na afspraak betaal je voor een gids 25 i.p.v. 30 euro (max. 25 leerlingen per gids).Arboretum Kalmthout - Heuvel 2 - 2920 Kalmthout - www.arboretumkalmthout.be - gratis op vertoon van je lerarenkaart (niet tijdens speciale evenementen)

KORTING GRATIS

VIPDAG

GRATISVIPDAG

NIEUWE COLLEGA?

Heb je vanaf 1 september nieuwe collega’s? Op de lerarenkaart moeten ze nog even wachten. Het duurt immers een tijdje voor alle dossiers afgerond zijn. Iedere leraar krijgt zijn kaart eind december toegestuurd samen met het januarinummer van Klasse.Op zoek naar de nieuwste voordelen? Abonneren op de nieuwsbrieven loont: elke nieuwsbrief bevat een winnaar! Surf naar www.lerarenkaart.be(inschrijven - nieuwsbrieven) en wie weet is die reischeque of gsm voor jou…

W!N

W!N

AC

TIE

S LE

RA

RE

NK

AA

RT

RALostE

lingeh

komeRang Raom het

Op 1alle de www

Klatergo- van 6 o

Sterckshof www.zilver

50 • Klasse voor leraren50 • Klasse voor leraren

DE LERAAR“Vroeger hadden ze mij op openbare plaatsen tentoongesteld, tussen de ‘man zonder ledematen’ en de ‘slangenvrouw’. Kom dichter, dames en heren! Sensationeel en nooit gezien… De leraar. Wel, hier is het monster.”Stefan Perceval speelt vanaf september de solovoorstelling ‘De le-raar’, naar een tekst van Jean-Pierre Dopagne, brandend actueel door de recente controverse rond ‘straffende’ leraren. Zijn tekst begint als een amusante verzameling onderwijsanekdotes, maar langzaam wordt dui-delijk dat deze leraar een pijnlijk geheim meedraagt. ‘De leraar’ is een productie van 3 Pees, in een regie (en vertaling) van Peter Perceval. De première vindt plaats op donderdag 10 september in het keldertheater van het Antwerpse Fakkelteater.www.driepees.be20 leraren winnen een duoticket voor de première van 10 september - mail daarvoor uiterlijk 4 september naar [email protected] - de voorstelling blijft in Fakkelteater tot 26 september - tickets kosten 14 euro - als je reserveert via

03 232 14 69 met het nummer van je lerarenkaart betaal je slechts 9 euro

VLAAMSE VREDESWEEKNodig de ‘Post Kyoto Duif’ uit in je klas, stuur je vredesrecepten in, vertoon een fi lm, nodig de Vredestroubadour uit, nodig een vredes-weekgetuige uit, bezoek een tentoonstelling, gebruik de vredesweek-krant en de vredesweekwebsite in je klas. Kortom, doe mee met de ‘Vlaamse Vredesweek’, van 25 september tot 4 oktober. Het thema dit jaar is ‘Werken aan het klimaat, voor vrede’.www.vredesweek.be - [email protected] - 03 225 10 00

GRATIS E-BUG‘e-Bug’ is een gratis lespakket over nuttige en

schadelijke microben, over hygiëne en cor-rect antibioticagebruik. Het sluit naadloos aan bij

Mexicaanse en andere grieptoestanden. Het pakket biedt gestructureerde lesplannen, leerlingendocumenta-

t ie en activiteiten over microben, de verspreiding van infecties en het gebruik van antibiotica en andere medicatie. Per les wordt verwezen naar de eindtermen voor leerlingen van 9 tot 12 jaar en van 14 tot 16 jaar.Alle scholen krijgen deze maand een gratis exemplaar toegestuurd, maar je kunt alle lessen volledig en gratis downloaden op de website. Daar is naast het lerarengedeelte ook een luik voor je leerlingen voorzien.www.e-bug.eu (nog onder constructie) - [email protected]

sre

Mexbiedt g

ELK KIND IS SLIM

6 septembertips• TIP 1 Het is niet omdat een kind problemen heeft met taal of wiskunde dat het niet mensenslim, natuurslim, muziekslim… is. Elk kind is op zijn manier slim. Maar hoe? Stimuleer leerlingen en ouders om samen de test in het septembernummer van Klasse voor Ouders te doen (en leg jouw ervaringen ernaast).

• TIP 2 Een gratis extraatje in het blad is de schooljaarkalender. Een koelkasthanger of prikbordmust. Tip ouders om er ook de schoolactivi-teiten (bv. oudercontacten) op te noteren.

• TIP 3 In het Klassepakket vind je deze maand ook de instapbrieven voor anderstalige ouders (in negen talen). De brieven loodsen hen in het blad en stimuleren de ouders om Nederlands te leren en lezen. Deel je de brieven samen uit met het blad? Alle instapbrieven vind je ook elke maand op www.klasse.be/ouders/instapbrief. Abonneer je daar.

• TIP 4 Niks zo leuk en sympathiek als het nieuwe schooljaar te starten met de 14 tegoedbonnen van Klasse voor Ouders. Kinderen zetten de bonnen thuis in voor een halfuurtje meer computertijd, een pasbeurt bij de afwas… Zet ze naar je hand voor een beloningssysteem in de klas: een pasbeurt voor een bordoefening, een bon voor een extra boek uit de bibliotheek… Print ze en vul ze aan op www.klasse.be/ouders/klikenprint.

• TIP 5 Hoe voorkom je dat kinderen steeds weer schriften en boeken vergeten? Bekijk de truc van het kleurenkaften op www.klasse.be/ouders. Te laat om ouders tot kleurenkaften aan te zetten? Plak samen met je leerlingen kleurstickers of -etiketten onderaan de kaft.

• TIP 6 De maandelijkse poster die bij het Klasse-pakket zit gaat over slapengaan: “Mama ik ben moe”. Hoe krijgen ouders na de va-kantie hun kind terug in het juiste slaapritme? Hang je de poster aan de schoolpoort?

W!N KORTING


DATE BINNEN BELGIËSpring met je leerlingen de taalgrens over, ga op bezoek bij je collega-directeur van een andere gemeenschap. Voor de klasuitwisselingen van het Prins Filipfonds voor het lager en secundair onderwijs kies je een gemeenschappelijk thema, met je partner(s) van de andere ge-meenschap. De leerlingen ontmoeten elkaar minstens één dag in elke gemeenschap. Door zo te werken rond een gezamenlijk ‘eindproduct’ kunnen je leerlingen hun talenkennis verdiepen en hun cultuur ver-ruimen. Via directie- en lerarenuitwisselingen leer je de ‘werkvloer’ in een Franstalige of Duitstalige school beter kennen.De uitwisselingen zijn altijd wederkerig. Een project kan natuurlijk ook leerlingen én leraren/directie omvatten. Afhankelijk van de uitwisse-ling ontvang je een forfaitaire beurs van minimaal 500 en maximaal 2 000 euro. Uiterste inschrijvingsdatum is 25 september (enige inschrijvingsperiode dit schooljaar!). Op de website van het Prins Filipfonds vind je kandidaat-partnerscholen.Info en inschrijvingen via www.prins-fi lipfonds.org

DATE IN EUROPADroom je van een Europees project, maar zoek je nog een projectpart-ner? Maak kennis met collega’s uit het buitenland tijdens de Comenius-contactseminaries van Epos vzw. Je krijgt uitleg over de Europese subsidieprogramma’s en steun bij het uitwerken van een projectvoor-stel. Een prima opstap als je weinig of geen internationale ervaring hebt. Basisscholen kunnen terecht in Brugge van 18 tot 22 november. Zij wer-ken rond ‘International cooperation between nursery and primary schools’. Secundaire scholen uit tso en (d)bso ontmoeten Europese partners in Alden Biesen (Bilzen), van 2 tot 6 december. Thema is ‘International cooperation between technical and vocational schools’. Inschrijven kan tot 15 september (Brugge) en 30 september (Alden Biesen).Info en inschrijvingsformulieren op www.epos-vlaanderen.be (klik op ‘Activiteiten’ - ’Contactseminaries’) - [email protected] - 02 553 98 82

GELD VOOR CREATIEVE SCHOOLPROJECTENWil je kans maken op maximaal 1 500 euro voor een creatief schoolpro-ject? Surf dan naar www.dynamo3.be. Snel wezen is de boodschap: de volgende juryronde vindt plaats op 25 september.www.dynamo3.be - vragen en ondersteuning via [email protected] - via dynamo3 kun je ook gratis vervoer aanvragen met De Lijn richting honderden cultuurschakels

SCHOOL… BACKSTAGEOp het theaterfesti-val ‘Thefe’ toont vzw ‘Mogen Doen’ drie toneelproducties, alledrie geschreven door leraar Johan Waegeman.‘Fleur’ (3 en 4 oktober, telkens

om 15 uur) is een voorstelling over een meisje dat zich uitdrukt in een eigen taal, zonder woorden. ‘Van trollen…’ (3 en 4 oktober, telkens om 17 uur) is het verhaal van een niet zó trolse jongenstrol die met een niet zó trolse meisjestrol in de stad op zoek gaat naar dat tweebenige staartloze wezen dat men ‘mens’ noemt. Nieuw is ‘School… backstage’ (2 en 3 oktober, telkens om 20 uur). Waegeman baseerde zich op eigen ervaringen voor een kijk in het lerarenlokaal van een katholieke basis-school anno 21ste eeuw.‘Thefe’ vindt plaats van 2 tot 4 oktober, in GC De Zandloper Wemmelwww.mogendoen.be - 9 euro (7 euro in vvk) voor ‘Fleur + Van trollen’, idem voor ‘School… backstage’

Win: 20 x 2 vrijkaarten voor ‘School… Backstage’ - mail meteen naar [email protected] (met al je gegevens én de datum van je keuze)

ALG

EM

EE

N

W!N

WEEK VAN HET BOS‘Zaad met pit’ is de leuze van de jaarlijkse ‘Week van het bos’, dit jaar van 11 tot 18 oktober. Trek met je klas het bos in. Bezoek een natuur-educatief centrum in je buurt. Werk in je klas met de campagnekrant of kweek elzenzaadjes. Elke basisschool krijgt daarvoor begin september drie zaadpakketjes. De handleiding kun je downloaden. Met twee zoek-platen leren je leerlingen spelenderwijs vruchten, bladeren en dieren kennen. Het spel ‘Wie is het?’ kun je in de klas of in het bos spelen: met fi ches en zelf verzonnen vragen zoek je een boomsoort.Op 23 september is er een speciaal vormingsmoment voor leraren in het Heempark in Genk. Daar test je enkele ‘Bosspelen met pit!’ uit.Alle info over het thema, het programma en het educatieve aanbod (plus het gratis downloadbare materiaal) vind je op www.weekvanhetbos.be - 09 264 90 57 - meteen inschrijven voor het vormingsmoment in Genk via [email protected]

ga-geniesge-lke

uct’ver-’ innn

ookse-aaligeins

ALG

EM

EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE

NNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN

WEEK VAN HET BOSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS


SPIEGEL DER LETTERENBeckman of Bordewijk, Komrij of Kloos, Lanoye of Leopold… ‘Spiegel der letteren’ benadert de Nederlandse literatuur uit alle periodes op een wetenschappelijke manier. Naast afzonderlijke artikelen (dit jaar o.a. over Claus, Beckett, historische verhalen over schipbreuken) en thema-nummers (in 2009 over fi lm en literatuur), bespreekt het magazine in elk nummer de belangrijkste recente vakpublicaties. Op die manier is het tijdschrift voor elke literatuurliefhebber een handige gids, en dus zeker voor leraren Nederlands.‘Spiegel der letteren’ - 10 euro per nummer, 40 euro voor een jaarabonnement (4 nrs.) - www.spiegelderletteren.be - [email protected] - 09 264 40 67

Win: 20 x gratis nummer van ‘Spiegel der letteren’ - mail vóór 26 september (met al je gegevens en die van je school en met vermelding ‘Klasse/Spiegel der letteren’) naar [email protected]

BOEKENPODIUMHet ‘Boekenpodium’ is een tweedaagse boekenbeurs rond non-fi ctie-boeken, hun auteurs en hun lezers met ook voordrachten, buurtwandelin-gen, een kunstexpo en auteursontmoetingen. Met de woorden van organi-satoren Maklu, Garant en Het Spinhuis: “Een plaats waar ideeën boeken kunnen worden en boeken ideeën waarvan de wereld beter wordt”.Het ‘Boekenpodium’ is open op zaterdag 19 en zondag 20 september, van 10.30 tot 17.30 uur, bij Maklu/Garant in Antwerpen (Somersstraat 13-15). De toegang is gratis, maar je meldt je komst liefst vooraf via podium.garant-uitgevers.eu/alle info en programma op podium.garant-uitgevers.eu/ - www.garant-uitgevers.eu

SLUMDOG MILLIONAIRESloppenjongen Jamal staat op het punt miljoenen te winnen met een televisiequiz. Op één vraag van de overwinning arresteert de politie hem. Ze verdenken hem van vals spel, want hoe kan een sloppenjongen zoveel weten? Jamal vertelt dan over zijn leven op straat, zijn familiepe-rikelen, zijn verloren vriendinnetje. Zo ontdek je gaandeweg waarom hij inderdaad de antwoorden op die moeilijke vragen kent. Eén vraag blijft: waarom doet hij mee aan die quiz?Het bejubelde ‘Slumdog Millionaire’ van Danny Boyle won begin dit jaar liefst 8 Oscars en is nu overal verkrijgbaar op dvd.www.twinpics.be - www.cineart.be

Win: 4 x ‘Slumdog Millionaire’ - mail vóór 26 september (met vermelding ‘Slumdog’) naar [email protected]

W!N

BRXLBRAVOLaat je klas de benen los schudden op een vrolijk Bal Moderne. Of maak een landart-installatie, kijk theater, volg een muzikale workshop rond het werk van Magritte. Op vrijdag 2 oktober kan het op de speciale ‘Scholendag’ van het kunstenfestival ‘BrxlBravo’.Op dinsdag 8 september kunnen snelle inschrijvers deelnemen aan een gratis infosessie plus verwenavond. Bij een hapje en een drankje (16 tot 17.30 uur) krijgen 50 leraren in ‘Wiels’, centrum voor hedendaagse kunst (Vorst) alle info over de ‘Scholendag’. ’s Avonds bezoek je gratis de tentoonstelling van Ann Veronica Janssens.Op www.brxlbravo.be kun je bovendien een gratis klasworkshop pyro-techniek winnen. Gwendoline Robin laat je leerlingen letterlijk met vuur spelen.‘Chain Reaction’ is één van de sleutelevenementen van ‘BrxlBravo’. Het is een artistieke domino die water, vuur, zwaartekracht en chemie combineert, gebaseerd op de schoolboeken fysica en chemie. Leraren en jongeren kunnen hieraan meewerken.Je vindt alle info op www.brxlbravo.be - 02 503 27 02 - [email protected] - schrijf je in vóór 8 september (meteen doen!) of vóór 2 oktober (uiterlijk 25 september) - op YouTube vind je een voorsmaakje van de ‘Chain Reaction’ (zoekterm ‘incredible machine’)

POCKET-WOORDENBOEKENAframmelen, microgolfoven… typische Vlaamse woorden die je voortaan ook vindt (met hon-derden andere) in de Prisma Pocketwoordenboeken. Voortaan hoef je die woorden dus niet meer te zoeken onder de Nederlandse synoniemen ‘afraffelen’ en ‘mag-netron’. Omdat die pocketwoor-denboeken al meer dan 50 jaar bestaan, zeer voordelig geprijsd zijn en een breed assortiment bie-

den (van woordenboeken tot grammatica’s en taaltrainingen) schenkt de uitgever jullie via Klasse en Klasse voor Ouders enkele exempla-ren van het ‘Handwoordenboek Nederlands’ (34,50 euro) en het ‘Pocketwoordenboek Nederlands’ (10,95 euro, met cd-rom).www.standaarduitgeverij.be - www.prismawoordenboeken.nl

Win: 5 x ‘Prisma Handwoordenboek Nederlands’ en 10 x ‘Prisma

Pocketwoordenboek Nederlands’ (met cd-rom) - mail vóór 26 september (met vermelding ‘Prisma’ en de titel van je keuze) naar [email protected]

W!N

W!N


CLASS ZERO EMISSIONDe interactieve tentoonstelling ‘Klas Zero Emissie’ sleept je naar de wereld van Noord- en Zuidpool: witte landschappen, fascinerend die-renleven, wetenschappen en exploratie. Wil je de fundamentele rol van deze kwetsbare gebieden in de klimaatverandering begrijpen? Of je eigen duurzame oplossing ontdekken? De expo toont bovendien het nieuwe Belgische station op de Zuidpool, Princess Elisabeth Antarctica, van voorbereiding, plan, bouw tot technologie. Pedagogische pakket-ten zijn beschikbaar om een klasproject uit te werken en er komen ook vormingssessies voor (toekomstige) leraren.Dit project is een initiatief van de International Polar Foundation. Je vindt de ten-toonstelling in hun lokalen (Tweestationsstraat 120 A - 1070 Brussel). De toegang is gratis. Een bezoek duurt 2 à 3 uur. Er zijn klasanimaties op maat voor leerlingen van 10 tot 18 jaar.www.educapoles.org of www.polarfoundation.org (klik op ‘EducaPoles’)

ICT ZONDER BEPERKINGENElke Vlaamse school krijgt deze maand de brochure ‘ICT zonder be-perkingen’ (inclusief cd-rom). Daarin krijg je tips en materiaal om in-formatie- en communicatietechnologie in te zetten bij leerlingen met specifi eke onderwijsbehoeften. Dat kan gaan om hardware (bv. een groter toetsenbord of speciale muis), aangepaste software, specifi eke spellen, oefeningen om te e-mailen, veiligsurftools of pictogrammen om leerstof te visualiseren.‘ICT zonder beperkingen’ - departement Onderwijs - Agentschap voor Onderwijscommunicatie - Cel Publicaties - vanaf half september kun je gratis extra exemplaren bijbestellenwww.ond.vlaanderen.be/publicaties - [email protected] - 02 553 66 53

HET EI VAN DARWIN‘Kunst zaait verwarring, de wetenschap stelt gerust’, dixit George Braque, Frans kunstenaar. Maar volgens R. Dijkgraaf, Nederlands fysi-cus, brengen intuïtie en verbeelding wetenschap en kunst juist dichter bij elkaar.Deze kruisbestuiving is het thema van de jaarlijkse cultuuravond van Canon Cultuurcel. Auteurs als Midas Dekkers, Frank Westerman, Jan Caeyers, Bianca Stigter, Dirk Draulans en Jan Leyers nemen je mee op een verrassende reis doorheen een literair non-fi ctie parcours van ‘Behoud de Begeerte’. In het kielzog van de Beagle doorkruisen hun verhalen het revolutionaire gedachtegoed van Darwin. Centrale idee van de avond: de realiteit overtreft vaak de fi ctie.De cultuuravond vindt plaats op vrijdag 2 oktober, vanaf 20 uur in de Bourla Schouwburg in Antwerpen. De toegang is gratis.www.canoncultuurcel.be - je kunt je gratis tickets bestellen vanaf

3 september

CLASS ZERO EMISSION

4 000 LERAREN GEVEN BLOED…maar het mogen er ook veel meer zijn… Een heel jaar lang, tot juli 2010 gaat Rode Kruis Vlaanderen op zoek naar 4 000 nieuwe bloed-donoren per maand. In september, hoe kan het ook anders, gaat ook het Rode Kruis in haar tweede campagnemaand “terug naar school”. Alle leraren én ouders kunnen zich deze maand registreren als kandidaat-bloeddonor.Bloed geven lijkt misschien iets onoverkomelijks, maar is eigenlijk ‘kin-derspel’. Het zijn trouwens vooral die kinderen die jouw bloed nodig hebben!Registreer je als kandidaat-bloeddonor via www.bloedgevendoetleven.beof sms ‘bloed’ spatie je ‘postcode’ naar 8128 (gratis) of bel 0800 777 00 (gratis). De eerste 4 000 leraren die bloed geven krijgen een leuk geschenk. Dat bloed geven duurt trouwens helemaal niet lang en er is altijd wel een inzameling ergens in de buurt. Nog vragen? Wil je met je school een speciale actie organiseren? Bel Leen Smets op 0473 88 50 13 of mail haar via [email protected]

www.bloedgevendoetleven.be - meer info over deze campagne en de september-acties in de speciale bijlage in het hart van deze Klasse

van 10 tot 18 jaar.www.educapoles.org of www.polarfoundation.org (klik op ‘EducaPoles’)

4 000 LERAREN GEVEN BLOED

ALG

EM

EE

N

GRATIS

GRATIS

SION

ADVERTENTIE


EN DAN WEET JE NOG NIETS OVER…‘Globalisering’: • Roger Standaert over globalisering in onderwijs“Van hieraf kan je gaan…”:• Vlaams congres voor kinderen jeugdpsychiatrie en -psychotherapie‘Uit elkaar gaan’: • studiedag over een positieve begeleiding van jongeren in echtscheidingssituatiesVredesprijs 2009• : vreedzamer samenleven in de provincie Antwerpen

Al die tips en nog veel meer vind je op www.klasse.be/leraren (klik op ‘Zeker doen’ en ‘Speeltijd’).

KIJK EN BEGRIJPVlot met de computer werken is nog altijd niet evident. De leerbiblio-theek ‘Kijk & Begrijp’ biedt tientallen screencasts of video’s aan om het te leren. Gebruikers betalen 3 euro; daarvoor krijgen ze een dag toegang tot de website. 10 procent gaat naar de vzw Mobile School die onderwijs aan straatkinderen geeft. Er is ook een speciale formule voor scholen.Elke lezer van Klasse die zich vanaf 1 september registreert met de sleutelcode Klasse krijgt tot 1 november 2009 gratis toegang. ‘Kijk & Begrijp’ zit onder de vleugels van de vzw Triangel, met als initiatiefnemer Patrick Keysabyl, een van de computerpioniers in het Vlaamse onderwijs. Op www.site4school.net sla je er zijn edublog op na. Al het aanbod op www.triangel.be is vanaf nu gratis, zoals het Beeldwoordenboek, Digitee en de ICdeeTjes.www.kijkenbegrijp.net - www.fysiquestplus.be - www.site4school.net - www.triangel.be

ROUWKOFFERLeraren voelen zich vaak machteloos te-genover rouwende jongeren, terwijl ze die leerlingen graag willen ondersteunen. De rouwkoffer van IJD Jongerenpastoraal in Vlaanderen biedt materiaal om meteen een

les op te bouwen: informatie, verhalen en gedichten, werkvormen, mu-ziek. Je kunt de rouwkoffer ontlenen via de verschillende IJD-afdelingen. Deze koffer is bedoeld voor leerlingen vanaf 12 jaar.In Mechelen en Boechout kun je ook een rouwkoffer ontlenen voor kinde-ren tot 12 jaar (Mechelen - 015 29 84 60 / Boechout - 03 454 11 44).IJD geeft vorming en ondersteuning rond ‘jongeren en rouwen’, ook op vraag en op maat. Op woensdag 7 oktober is er de voordracht ‘Verder leven na verlies’ (vanaf 20 uur; 3 euro; zaal Sint-Anneke, Antwerpen). Voorts zijn er in verschillende provincies ontmoetingsgroepen voor jon-geren die iemand verloren.www.ijd.be - [email protected] - 03 454 11 44

KWANNES TOONT THEATEROp dinsdag 29 september (in Peer) en dinsdag 6 oktober (Sint-Niklaas) maak je gratis kennis met de nieuwe voorstellingen van ‘Wannes’ Verteltheater’. Verteller Raf Lust kruipt in de huid van zijn alter ego ‘Wannes’.Tijdens de toondagen speelt Raf Lust drie voorstellingen.In ‘Duivenvoer’ (1ste, 2de en 3de klas lager onderwijs) leert Wannes Robby kennen. Via Robby ontdekt Wannes een andere wereld: eindjes aan elkaar knopen, verborgen tranen en ingehouden onmacht. In ‘De boom in!’ (4de, 5de en 6de klas) heeft bompa een boom-hut gebouwd. Wannes en Robby spelen met Jeroen, Lena en Fatima. Vriendschap en ‘samen sterk’ staan centraal in dit verhaal over kansar-moede en uitsluiting.‘Wie Weet Wanneer Waardig Werk Weer Waarheid Wordt?’ (se-cundair onderwijs) gaat over een man, die vroeg was gaan slapen, maar ervoor koos om verder te kijken dan eigen bed en eigen straat. En hoe die man, die een kast in elkaar moest zetten, fanatiek verzamelaar werd van wegwerpgereedschap.De gratis toondagen vinden plaats op dinsdag 29 september in CC Poorthuis Peer en op dinsdag 6 oktober in GVB Don Bosco Sint-Niklaas. Je kunt er een gratis

voorstelling in je school winnen!

Meer info en inschrijvingen op www.wannesverteltheater.be - [email protected] - 011 66 42 82

GROTE STOCKVERKOOPKinder- en jeugdboeken, geschiedenisboeken, biografi eën, hulp bij opvoeding, poëzie en zin-geving, kook- en tuinboeken, reisgidsen, kunsten

fotoboeken… Plus een ruim aanbod van school- en kantoorspullen. Je vindt het allemaal én voor een prikje op de grote najaarsstockverkoop van uitgeverij Lannoo. Afspraak op 18, 19, 20, 23 en 26 september in DistriMedia Tielt (Meulebeeksesteenweg 20) en op 30 september en 2, 3 en 4 oktober in Waagnatie Antwerpen (Hangar 29, Rijnkaai). Een leuk extraatje: stripuitgever Casterman verkoopt in Antwerpen kwalita-tieve strips voor volwassenen.De toegang is gratis. Er zijn kortingen tot 75 procent!www.lannoo.be - 051 42 42 11

ALG

EM

EE

N

GRATISW!N

ADVERTENTIE


PIMP JEZELF!

Elke Yetilezer bouwt door te refl ecteren op karaktereigenschappen, talent en stijl aan zijn eigenste identiteit.Yeti focust ook op veiligheid in het verkeer en spoort de lezer aan om met de gefi xte fi ets de baan op te trekken, na het online overleven van het drukke stadsverkeer.In de rubriek Puber bijt Pony vertelt Arthur over dyslexie en dysortho-grafi e: dat dit niet stoort bij het basketten, bijvoorbeeld. En dat iedereen wel ergens talent voor heeft.

Bij deze reportages vind je in de pedagogische bijlage lestips die nauw aansluiten bij de eindtermen. Schrijf je in voor deze maandelijkse gratis nieuwsbrief via www.klasse.be (e-brieven) of vind elke maand het gedrukte exemplaar in het pakket Yeti’s.

“ER WAS EENS…”Het sprookjesboek van De Efteling combineert beroemde klassieke sprookjes als ‘Assepoester’, ‘Vrouw Holle’, ‘De wolf en de 7 geitjes’ met Efteling-sprookjes als ‘De Indische waterlelies’ en ‘De tuinman en de fakir’. De illustraties zijn van Anton Pieck, geestelijk vader van de Efteling.Maak kans op jouw gratis exemplaar van “Het allermooiste sprookjesboek”. Vertel in 10 regels hoe jij sprookjes tot leven brengt in de kleuterklas. Tien kleuteronderwijzers krijgen dit boek in handen!Mail vóór 26 september (met vermelding ‘Sprookjesboek’) naar [email protected] (met al je adresgegevens, het nummer van je lerarenkaart en de gegevens van je klas en je school)‘Het sprookjesboek van De Efteling’ (met illustraties van Anton Pieck) - 24,95 euro - uitgeverij Ploegsma - www.efteling.com

KAMISHIBAIHet houten verteltheater ‘Kamishibai’ bestaat uit losse platen met prenten van een verhaal op de voorkant en de bijbehorende tekst op de achterkant. Als de deuren opengaan heeft de verteller de handen vrij om de toehoorders in de ban van het verhaal te brengen. Bij Abimo vind je een startpakket (98 euro) met een houten multiplex theater en 20 vertelplaten van het verhaal ‘Een grote vriend voor Klein Konijn’. Twee extra sets zijn beschikbaar. Set 1 (42 euro) met ‘Kriebeltje wil spelen’ en ‘Belle Beer’ en Set 2 (42 euro) met ‘Hekselien en elfje Fien’ en ‘Klein Konijn gaat kamperen’.www.abimo.net - overal verkrijgbaar

Win: 3 x startpakket ‘Kamishibai’ - mail vóór 15 september naar [email protected] (met vermelding ‘Kamishibai’ en al je adresgegevens en die van je school)

W!N

SAVED BY THE BELLOp maandag 5 oktober, de ‘Internationale dag van de leerkracht’, laten opnieuw heel wat Vlaamse scholen om 15 uur de schoolbel rinkelen

uit solidariteit met alle kinderen waar ook ter wereld die niet naar school kunnen en uit solidariteit met alle leraren die in moeilijke omstandighe-den lesgeven. Vorig schooljaar deden meer dan 250 scholen en meer dan 65 000 leerlingen mee. Dit jaar nog meer?‘Saved by the bell’ is een initiatief van Studio Globo, i.s.m. heel wat Noord-Zuid-organisaties en Klasse. Je kunt de actie in de klas voorbe-reiden met de volledig nieuwe en gratis lessuggesties, te downloaden op de website.Je kunt je vanaf 7 september registreren op www.savedbythebell.be - daar vind je ook de lessuggesties

ANNA IN HET VERKEERMet ‘Anna in het verkeer’ leren de jongste kleuters de basisverkeersregels (her)kennen: je moet op de stoep stappen, je mag niet zomaar overlopen, rood is wach-ten en groen is doorrijden. In het boekje gaat mama met de fi ets naar de stad, met Anna achterop. Allerlei verkeerssituaties illustreren de basisverkeersregels.Anna speelt de hoofdrol in een serie peu-

terboeken bij Clavis Uitgeverij, waarbij elk boekje herkenbare thema’s uit de leefwereld van jonge kinderen illustreert.‘Anna in het verkeer’ (Kathleen Amant) - 10,95 euro - overal verkrijgbaar - www.clavisbooks.com

BA

SIS

W!N


PEST & BOONEN‘Pest & Boonen’ is een nieuwe voorstelling over (cyber)pesten: over lachen en meedoen, over negeren of reageren, over klikken of zwijgen, over in de rij lopen of uit de hand. Mevrouw de directeur stelt een onder-zoek in en laat alle getuigen aan het woord. Dat maakt het stuk tot een puzzel van getuigenissen, waarbij je leerlingen (4de, 5de en 6de jaar) meepuzzelen tot de waarheid aan het licht komt.www.etaproducties.be - [email protected] - 03 226 42 00Op 1 oktober om 20 uur is er een gratis promovoorstelling in de Zwarte Zaal van het Fakkelteater Antwerpen - reserveer je tickets via 03 226 42 00

FRUIT OP SCHOOLBasisscholen die voor minstens dertig weken een fruit- en groenteabon-nement met een handelaar afsluiten, krijgen een korting van 4 euro per deelnemende leerling. Om voor die subsidie in aanmerking te komen, moeten ze vóór 30 september 2009 bij het Agentschap voor Landbouw en Visserij één en ander in orde brengen. Op 10, 14 en 15 septem-ber zijn er gratis infosessies in het departement Onderwijs in Brussel. Eventueel (bij grote belangstelling) zijn er extra sessies op 7 en 18 september.De Europese Commissie, de Vlaamse overheid en de groente- en fruitsector zorgen voor de middelen om de consumptie van groenten en fruit op scholen te stimuleren. Alle info en inschrijvingen (max. 2 deelnemers per instellingsnummer) via www.fruit-op-school.be

KINDERCONGRES IKANDALaat je leerlingen (zesde klas) hun talent(en) ontdekken op ‘Ikanda’. Dit eerste kindercongres in België belooft een spervuur van boeiende levensverhalen, verteld door passionele Vlamingen zoals Stijn Meuris, Dirk Frimout en Dixie Dansercoer. Bedoeling: het prille cultuur-talent, de sluimerende wetenschapsvonk of de onderhuidse onderne-merszin van je leerlingen aanwakkeren tot een toekomstplan. Kortom, het project wil een ‘ikandaook’-refl ex opwekken. Het project duurt een hele dag. Tijdens de gratis lunch krijgen je leerlingen nog meer cultuur, wetenschap en ondernemerszin geserveerd via allerlei miniworkshops, experimenten en muziek.Kindercongres ‘Ikanda’ is een organisatie van Flanders DC en het departement Onderwijs. Het vindt plaats op dinsdag 17 november, van 10 tot 16 uur, in de Brabanthal, Leuven. Deelnemen is gratis, je krijgt zelfs gratis busvervoer

heen en terug naar je school.

www.ikanda2009.be - meteen inschrijven!

LATER WORD IK JUFWat moet je kunnen om juf te worden? Mooi met krijt schrijven, iets goed kunnen uitleggen, liever toetsen bedenken dan invullen, houden van knut-selen én van sommen én van taal. Hilde Vandermeeren schreef over deze droomjob het kinderboek ‘Later word ik… juf’, in de ‘Later word ik…’-reeks van Davidsfonds/Infodok. Voor lezers vanaf 5 jaar. Het boek bevat voorts een reeks ‘coole’ doe-opdrachten en humoristische illustraties.‘Later word ik… juf’ (Hilde Vandermeeren, illustraties van Annemie Berebrouckx) - 14,50 euro - www.davidsfonds.be Op www.klasse.be/leraren vind je een kortingsbon - hiermee kun je het boek bestellen tegen 12,30 euro per exemplaar - een actie van Klasse en Davidsfonds/Infodok

KOM OP APPELSOok in 2009 zorgen blozende appels voor vreugde en troost. Schenk jonge kankerpatiëntjes een deugddoende vakantie: van 12 tot 30 okto-ber bestel je voor 6 euro pakketten met 2 kilo Jonagold appels en een leuk gadget, verpakt in een rugzakje. Een kankerbehandeling bij kinderen duurt gemiddeld twee jaar. Al die tijd kunnen ze niet met klas of jeugd-beweging op kamp: te veel infectiegevaar. Voor die kinderen organiseert de Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK) elk jaar een kamp. Zeventig kin-deren logeerden dit jaar in Blankenberge. Eén van hen was Lander, de jongen op bijgaande foto. Meer info via www.komopappels.be en www.vakantiekamp.be

GRATIS

GRATISKORTING


ONTWERP JE EIGEN POSTZEGELLaat je leerlingen van de lagere school een postzegel ontwerpen met als thema ‘Red de aarde’. Ze kiezen voor hun ontwerp uit vijf catego-rieën: oceanen en zeeën, bossen, bedreigde dieren, klimaat of energie. De vijf beste ontwerpen komen in 2010 als offi ciële Belgische postzegels op de markt en worden getoond op de internationale post-zegeltentoonstelling ‘Antverpia 2010’. De vijf winnaars mogen met de hele klas naar de postzegeldrukkerij in Mechelen én naar Planckendael. Mede-organisatoren WWF en Ecostream stijven de prijzenpot met o.a. gratis WWF-lidmaatschappen en -verrassingspakketten voor de winnaars en energie-audits en energiecheques (5 000 euro) voor hun scholen.Tot 25 september kun je inschrijven (de inschrijvingsformulieren vind je op school), de ontwerpen stuur je vóór 31 oktober (uiteraard per post) naar het wedstrijdadres. Alle ontwerpen komen op een votingsite: van december tot begin januari kan iedereen stemmen voor zijn favoriete ontwerp.Met het didactische pakket ‘De brievenbrigade’ werk je in de klas verder rond dit thema. Voor de eerste graad is er de dvd ‘Postzegels vertellen verhalen…’, over het schrijven van brieven, over de post door de eeuwen heen en over het plezier van postzegels verzamelen. ‘Op missie met de brievenbrigade’ is een gratis didactisch pakket voor de tweede graad rond brieven schrijven en posten, het verhaal achter postzegels en het verza-melen ervan. Er is voor elke leerling een opdrachtenboekje beschikbaar.De dvd en de opdrachtenboekjes kun je bij je inschrijving aanvragen, de lesfi ches voor de leraar vind je weldra online.De Post - De brievenbrigade - E. Walschaertsstraat 1B - 2800 Mechelen - 015 28 58 10

TEKENLESSEN EN VERTELTHEATERIllustrator Frank Daenen (‘Wow, wat een wolf!’ en de ‘Victor’-reeks) geeft tekenlessen en brengt verteltheater. Hij wakkert het talent aan van teke-naars vanaf 6 jaar met zijn prentenboeken rond ‘Wiezewotje’ of het ko-nijn ‘Laps’. Met het verteltheater wil hij peuters en kleuters vanaf 2,5 jaar muzikaal prikkelen. Voor beide ‘lezingen’ gebruikt hij enkel eenvoudige materialen die in elke school aanwezig zijn. Je betaalt 140 euro (plus reiskosten).www.frankdaenen.be/workshopsWin: 10 x ‘Een huis voor Wiezewotje’ - de winnaars worden door de beroemde onschuldige hand gekozen uit iedereen die een lezing aanvraagt (met vermelding ‘Klasse’) via [email protected] of via 0486 87 32 60

HET LAND VAN KNOLLEN EN BOLLENNaar school gaan is niet altijd even leuk. Maar wat als je niet naar school mág, omdat een wet zegt dat jij niet meetelt? Finn is een bol. In het land van knollen en bollen hebben de knollen het voor het zeggen en mogen de bollen niet naar school. Maar Finn laat het daar niet bij.Marketeerster Chris Sterkens vertelt in ‘Het land van knollen en bollen’ het grappige én spannende verhaal van een ‘kleine bol met grote dro-men’. Voor lezers vanaf 10 jaar.In 2007 debuteerde Sterkens met ‘Appelsnoes’, een verhaal over fee-en, heksen, bloemen, appelgebak en magie in de boomgaard (vanaf 9 jaar).‘Appelsnoes’ (met tekeningen van Els Vrints; 12,95 euro) en ‘Het land van knollen en bollen’ (met tekeningen van Marnic Spelters; 13,50 euro) zijn allebei in eigen beheer uitgegeven. Je kunt ze online bestellen via www.peperboekenhuis.be.

Win: 5 x ‘Het land van knollen en bollen’ - mail vóór 26 september (met vermelding ‘Knollen en bollen’) naar [email protected]

EN DAN WEET JE NOG NIETS OVER…

Alle eendjes zwemmen in het water:• woordenschat via oude kinderliedjesHout vasthouden: • gratis lespakket voor milieueducatieWin een bundel strips: • surf snel naar www.klasse.be/leraren

Al die tips en nog veel meer vind je op www.klasse.be/leraren (klik op ‘Zeker doen’ en ‘Speeltijd’).

BA

SIS

W!N

W!N

W!N

W!N

ADVERTENTIE


1 KAART, 800 VOORDELEN

De nieuwe leerlingenkaart breekt alle records. Dankzij de inspanning van 800 schoolsecretariaten zullen meer dan 450 000 leerlingen deze maand een offi ciële leerlingenpas van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming ontvangen. Deze gratis kaart opent voor je leerlingen de deur naar meer dan 800 voordelen. Op www.maks.be zijn ze allemaal per categorie en/of gemeente te raadplegen.Wie de leerlingenkaarten voor de zomer bestelde, kreeg ze eind au-gustus op school geleverd. Deel je ze zo snel mogelijk uit? Bedankt. In het oktobernummer van Maks! vind je een brochure die je leerlingen wegwijs maakt in het uitgebreide aanbod.

Heeft je school nog geen leerlingenkaarten besteld? Last-minute aanvragen zijn nog mogelijk tot uitputting van de voorraad. Bel naar Ann Nevens op het secretari-aat van Maks!: 02 553 96 88.

1 KAART,

JE EIGEN ZAAK‘Starten met een eigen zaak’ is een online lespakket om met je laatste-jaars te werken rond zelfstandig ondernemen. In enkele uren tijd leer je hun wat een eigen zaak inhoudt, wat de voor- en nadelen zijn en welke stappen je zet om zo’n eigen zaak op te richten. Online vind je een les-voorbereidingsdocument, video’s, cartoons, actualiteit en een werkbun-del voor je leerlingen.www.ondernemendeschool.be - daar vind je ook info over gratis Unizo-opleidingen

BRANSON IN JE KLAS?Start een leeronderneming en ontdek of er een potentiële Richard Branson in je klas zit. Zo haal je het creatieve en ondernemende talent in je leerlin-gen naar boven. Een leeronderne-ming kun je starten in elke opleiding van aso, tso, bso, kso, dbso, buso, hoger onderwijs en bedrijfsbeheer.Wie inschrijft, krijgt een pedago-gisch stappenplan en een leraren-handleiding, plus een verzekering, professioneel advies, praktijkgerichte begeleiding, wedstrijden, infoses-sies voor leraren en leerlingen, een evaluatie-instrument, een abon-nement op Z.O.magazine en het Startershandboek van Unizo.Meteen inschrijven via www.ondernemen-deschool.be of via Liesbeth Muylaert - 02 238 07 21

OORLOG IN DE KLAS

‘Is de oorlog voorbij? De Tweede Wereldoorlog 65 jaar herdacht, herinnerd,

herschreven’ is een lezingenreeks voor leraren geschiedenis rond 65 jaar bevrijding en het ‘Jaar

van de verzoening’ van de Verenigde Naties.De lezingenreeks bestaat uit vier avonden: drie thematische en één einddebat. De thematische

lezingen gaan over de bevrijding van Antwerpen (3 september), de do-cumentaires van Maurice De Wilde voor de openbare omroep (24 sep-tember) en de repressie (8 oktober). Journalist en historicus Marc Reynebeau modereert het slotdebat op 22 oktober.Alle lezingen en het debat vinden plaats in het Vredescentrum Antwerpen, telkens vanaf 20 uur. Deelnemen is gratis, vooraf inschrijven is verplicht.www.vredescentrum.be - [email protected] - 03 202 42 91

ODE

‘Is de ooWereldoorlog 6

herschreven’ is een legeschiedenis rond 6

van de verzoening’ vaDe lezingenreeks bethematische en één

lezingen gaan over de bevrijding van Antw

MA, PA, PUINHOOP!?Jongeren die (moeten) samenleven in een nieuw samengesteld gezin: ‘Ma, pa, puin-hoop!?’ is een fl itsend theaterstuk over de 15-jarige Tim. Hij heeft de echtscheiding van zijn ouders nog niet verteerd als zijn vader hem zijn nieuwe liefde voorstelt. Haar dochter Tilly ziet hij wel zitten, maar ‘nieuwe mama’ Magda bevalt hem niet.

Tot eind oktober betaal je 550 euro voor een voorstelling voor leerlingen 1ste en 2de graad, 20 ex. van het gelijknamige boek van Dirk Dobbeleers en Marc Hendrickx en een pedagogisch dossier (door Child Focus) zijn inbegrepen. GOK-scholen krijgen 200 euro korting.www.etaproducties.be - [email protected] - 03 226 42 00Op dinsdag 29 september, om 20 uur is er een gratis promovoorstelling in de Zwarte Zaal van het Fakkelteater Antwerpen - reserveer je tickets via 03 226 42 00

GRATIS

AUTEURS GEZOCHTGezocht: auteurs voor de nieuwe reeksen ‘Futé’ (Frans) en ‘Pionier’ (geschiedenis) voor de tweede en derde graad (vrij onderwijs).Kandidaten melden zich meteen via [email protected] - www.uitgeverijdeboeck.be

SE

CU

ND

AIR

H

OG

ER

/ V

OLW

AS

SE

NE

N

ADVERTENTIE

WEBSITES VOOR IEDEREENLeerlingen eerste en tweede graad leren in klasverband toegankelijke websites bouwen en op het web plaatsen. In workshops maken je leer-lingen kennis met de moeilijkheden die andersvaliden dagelijks onder-vinden tijdens het surfen. Ze leren daarbij ondersteunende technolo-gieën (spraakherkenning, text-to-speech) gebruiken én ze krijgen tips om de website die ze zelf zullen ontwerpen toegankelijk te maken voor mensen met een visuele, auditieve of motorische beperking.Het project ‘Anykid’ start met een infodag voor leraren op woensdag 9 september in Campus De Vest in Mechelen. Daar krijg je alle info over de workshops voor leerlingen. De eerste vijf scholen die zich voor dit project inschrijven, krijgen bezoek in de klas dat hun helpt een web-site te installeren. Bovendien krijgen ze via RVO-Society en het project ‘WordWebWonder’ toegang tot een mooie prijzenpot en een gratis do-meinnaam met webruimte.‘Anykid’ is een project van Katholieke Hogeschool Mechelen, i.s.m. RVO-Society, Anysurfer en Sensotec en met steun van het actieplan Wetenschapscommunicatie van de Vlaamse overheid.Meer info via www.khm.be - www.rvo-society.be - www.wordwebwonder.be - www.anysurfer.be - www.sensotec.be en via [email protected] - inschrijven voor de startdag op 9 september via [email protected] (vóór 4 september)

TEKST EN UITLEG Verbeter het Nederlands van je leerlingen en loods ze meteen door on-derwerpen als klimaat, mobiliteit en werk. Leer ze afspraken maken en offi ciële instanties contacteren. ‘Tekst en uitleg’ is er voor leerlingen uit de onthaalklassen voor anderstalige nieuwkomers (okan), gevor-derde studenten NT2 en leerlingen uit de hogere klassen van het be-roepsonderwijs die zich willen onderdompelen in het Nederlands. Gevarieerde werkvormen brengen vooral schrijven aan bod, maar focussen ook op luisteren, lezen en spreken.Tekst en uitleg 1 (niveau Vantage, richtgraad 3.2) en 2 (niveau Effectiveness, richtgraad 4.2) - Marian Goossens en Ann Hellemans - Standaard Uitgeverij - 24,95 euro per deel (met cd en dvd) - op www.standaarduitgeverij.be vind je een proefhoofdstuk

Win: vijf leraren winnen beide delen. Mail vóór 20 september naar [email protected]. Vermeld je naam, nummer van je lerarenkaart, naam en adres van je school. Geef je mail als onderwerp ‘Tekst en uitleg’.

COKECoca, cocaïne, drugsmaffi a, moord en guerrilla. Vera Van Renterghem schreef met ‘Coke’ een verslavend boek voor jongeren vanaf 15 jaar. Hoofdpersonage Jorge vlucht weg in drugs, weg van zijn zwijgzame vader, zijn bezorgde moeder en zijn kattige tweelingzusjes. ‘Coke’ is een brandend actuele jeugdroman over een jongen die onherroepelijk ontspoort.‘Coke’ (Vera Van Renterghem) - 14,95 euro - www.clavisbooks.com

Win: 10 x ‘Coke’ - mail vóór 26 september (met vermelding ‘Coke’) naar [email protected]

ALS EEN LEEUW IN EEN KOOIAls spreekbuis van onrechtvaardig bedeelden riskeren schrijvers en journalisten meer dan eens om van hun vrijheid beroofd te worden. PEN-Vlaanderen maakt met ‘Gekooid’ leerlingen bewust van de moed die schrijvers opbrengen door aan de inhoud van hun teksten vast te houden. Twaalf Vlaamse PEN-auteurs kozen een tekst van een vervolgde collega en lezen die voor op www.gekooid.be. Een aantal van hen komt naar de klas en treedt in dialoog met de leerlingen. Heeft vrijheid van meningsuiting grenzen? Telkens twee auteurs zijn beschikbaar tijdens de maand februari 2010.PEN-Vlaanderen werkt met een rollenspel - leraren die de schrijvers willen engage-ren mailen naar [email protected]

door on-maken enleerlingenn), gevor-n het be-nds.

d,

W!N

W!N

LERAREN IN HET EUROPEES PARLEMENTOp woensdag 28 oktober nemen zestig Vlaamse leraren deel aan een vormingsdag in het Europees Parlement in Brussel. Wil je de werking van het Europees Parlement en de andere Europese instellingen beter leren kennen? Materialen en publicaties ontdekken om met je klas te werken rond Europa? Europarlementsleden ontmoeten? Met collega’s ideeën uitwisselen rond lesgeven over Europa?Schrijf dan meteen in via [email protected] (vermeld je naam, telefoonnummer, school en de leeftijd van je leerlingen) - het programma vind je op www.europarl.be (‘Jong Europa’ - ’28 oktober: lerarendag’)

Win: 5 Europese fl uovestjes - mail vóór 28 september (met vermelding ‘Europees fl uovestje’ en al je adresgegevens) naar [email protected]

GRATISW!N

SE

CU

ND

AIR

H

OG

ER

/ V

OLW

AS

SE

NE

N



DUITSE FILMWEEK‘Der Baader Meinhof Komplex’, ‘Buddenbrooks’, ‘Das Leben der Anderen’, ‘Sophie Scholl”… een resem recente fi lms ma-ken je leerlingen warm voor de Duitse fi lm, taal en cultuur. De ‘Duitse Filmweek’ stelt achter-grondinformatie beschikbaar bij elke fi lm en vanaf oktober is er ook ondersteunend di-dactisch materiaal voor bij-

voorbeeld een vakoverschrijdend project. Het volledige programma vind je op de websites van de deelnemende bioscopen, waar je ook reser-veert. De voorstellingen vinden plaats van 16 tot 20 november in Studio Leuven (www.studios.be), van 25 tot 29 januari in Studio Skoop Gent (www.studioskoop.be), van 8 tot 12 februari in Lumière Brugge (www.lumiere.be) en van 22 tot 26 februari in M HKA_media Antwerpen (www.muhka.be).De ‘5de Duitse Filmweek’ is een organisatie van leraars en docenten Duits (De Babelsbergweek f.v.), i.s.m. heel wat instanties. Meer info via [email protected] - 09 230 00 73Op woensdag 30 september is er een gratis nascholing voor max. 75

leraren Duits, vanaf 14.30 uur in Studio Skoop Gent. Inschrijven via [email protected] - 09 230 00 73.

SOUL MENTwee ex-zangers en ex-vrienden, één cadillac en veel, heel veel muziek: funk, soul en rhythm ’n blues. In de roadmovie ‘Soul Men’ van Malcolm D. Lee gaan Floyd Henderson (Bernie Mac) en Louis Hinds (Samuel L. Jackson) op zoek naar hun muzikale roots. Ze hernieuwen hun vriend-schap na 20 jaar en rekenen af met demonen uit het verleden. Met leuke gastoptredens van Sharon Leal (‘Dreamgirls’), John Legend en Isaac Hayes (die net als Bernie Mac stierf vóór de fi lm in de zalen kwam).‘Soul Men’ - overal verkrijgbaar - www.dfw.nl

Win: 3 x ‘Soul Men’ - mail vóór 26 september (met vermelding ‘Soul Men’) naar [email protected]

GRATISW!N

EEN KIJK IN JE BREIN‘Meeting of Minds for Youth’ (MOM4Y) is een nieuw schoolproject rond de hersenen: een lessenpakket, een wedstrijd en een slothappe-ning tijdens het festival ‘I-Brain’.Het project is bedoeld voor leerlingen derde graad aso en tso. Als ze aan de wedstrijd deelnemen, halen ze misschien een hersenwetenschapper naar de klas. Alle deelnemers krijgen een uitnodiging voor ‘I-Brain’, een driedaags internationaal festival over de hersenen, met een mix van le-zingen, interviews, debatten, experiment, tentoonstellingen, strips, fi lm, muziek en performances in maart in De Bijloke in Gent.Meer info vanaf begin september op www.breinwijzer.be - eind september is er een verplichte introductienamiddag in Het Pand in Gent voor leraren die hun klas willen inschrijven

WEEK VAN DE FRANSE FILM‘Le Silence de Lorna’ van de broers Dardenne is de blik-vanger van de 13de ‘Week van de Franse fi lm’, met voorts op het programma o.a. ‘Il y a longtemps que je t’aime’, ‘le Secret’, ‘Paris’ en ‘Astérix aux Jeux Olympiques’. Bij elke fi lm is er een uitgebreide didactische fi che en een persmap. Leerlingen en lera-ren winnen fi lmtickets via het evaluatieformulier.Er zijn schoolvoorstellingen (voordelige groepstarieven; reserveren bij de bioscopen) in M HKA Antwerpen (12 tot

16/10), Studio Skoop Gent (16 tot 20/11), Studio Filmtheaters (Leuven, 11 tot 15/1 - Koksijde, 8 tot 12/2 - Geel, 22 tot 26/2 - Diest, 1 tot 5/3), Lumière Brugge (25 tot 29/1), Buda kunstencentrum Kortrijk (8 tot 12 maart) en Cinema Rialto Oostende (19 tot 23/4).www.weekvandefransefi lm.orgEr zijn gratis nascholingen (met fi lmvertoning) op 16 september in M HKA Antwerpen ([email protected]), op 23 september in Studio Skoop Gent ([email protected]), op 30 september in Studio Filmtheaters Leuven ([email protected]) en op 18 november in KULAK Kortrijk (via www.eeckhoutcentrum.be).

SCIENTISTS@WORKJaarlijks stappen meer dan 2 000 leerlingen tweede en derde graad de wereld van de biowetenschappen binnen via het schoolproject ‘Scientists@

work’. Ze krijgen daarbij de kans om proeven uit te voeren in acade-mische of industriële labo’s, begeleid door ervaren wetenschappers. Die proeven resulteren in een eindwerkje. De beste inzenders nemen op 12 mei 2010 deel aan een slothappening.www.scientistsatwork.be - inschrijven uiterlijk 18 september

GRATIS


COACH DE STAGECOACHGaan je leerlingen dit schooljaar op stage bij een kmo? Ondersteun dan niet alleen je leerlingen, maar ook de ondernemers in hun taak als stagementoren.Hoe goed ken je de specifi eke stagecontext in een kmo? Wil je die on-dernemers de kneepjes van een goede stagebegeleiding op de werkvloer bijbrengen? Betere contacten opbouwen met die ondernemers? Dan is er speciaal voor jou het seminarie ‘Coach de stagecoach’ van Unizo Stichting Onderwijs & Ondernemen. Een professionele coach loodst je doorheen een reeks coachingsprincipes die je onmiddellijk zelf kunt in-zetten bij je contacten met ondernemers en stagebegeleiders.Er zijn seminaries in Leuven (28/9), Kortrijk (1/10), Antwerpen (5/10), Gent (8/10) en Hasselt (12/10) - deelnemen is gratis.Inschrijven via www.ondernemendeschool.be (klik op ‘Stage’) - info via [email protected] - 02 238 05 68

PHYSICS@HOME‘Physics@home’ laat leer-lingen tweede graad aso thuis proeven uitvoeren met eenvoudig en alledaags materiaal. Met de werkbla-den bereiden je leerlingen zelfstandig de leerstof voor of herhalen ze. Dit project helpt leraar en leerling om

de wetten en theorieën te visualiseren, controleren en te linken aan de praktijk. Je kunt de proeven natuurlijk ook gewoon in de klas doen.Je vindt alles op project.artevelde.be/physics/physics@home - alle materiaal is trouwens gratis - je vindt er ook een aangepaste opdracht voor leerlingen tso, met tips om de bestaande proeven aan te passen voor tso-leerlingen uit niet-weten-schappelijke richtingenproject.artevelde.be/physics/physics@home

SWEET SIXTEENHoe ‘sweet’ is het om ‘sixteen’ te zijn in 2009? Dat onderzocht een groep leerlingen van het Sint-Vincentiusinstituut uit Dendermonde vorig schooljaar. Het project kwam tot stand in de vrije ruimte en de leraren gedragswetenschappen, Nederlands, Duits en cultuurwetenschappen werkten mee. De leerlingen schreven op basis van enquêtes en diep-tegesprekken het toneelstuk ‘Sweet Sixteen’, over twee klassen vijfde-jaars van wie het (school)leven grondig in de war wordt gestuurd door een onverwachte gebeurtenis.De voorstellingen vinden plaats op 23, 24 en 25 oktober in het Sint-Vincentiusinstituut - Kerkstraat 97 - 9200 Dendermonde - www.stvin.be - meer info en tickets via 052 21 39 49

Win: 3 x 2 tickets voor een datum naar keuze - mail vóór 26 september (met vermelding ‘Sweet Sixteen’) naar [email protected]

VOLWASSENENEDUCATIE GAAT INTERNATIONAALWil je meer weten over Europese projecten in het volwassenenonder-wijs? Mis dan de Grundtvigbeurs niet. Je ontdekt er niet alleen het Europese programma voor volwasseneneducatie Grundtvig, je ontmoet er ook collega’s die verslag doen van hun internationale ervaringen.De beurs vindt plaats op dinsdag 20 oktober vanaf 13 uur in Landcommanderij Alden Biesen (Bilzen).Programma op www.epos-vlaanderen.be - [email protected] - 02 553 98 89

HITLER’S BODYGUARDGifgas, bomaanslagen, scherpschut-ters… alles werd geprobeerd. Tom Cruise speelde onlangs in ‘Valkyrie’ de rol van Claus von Stauffenberg, één van de hoofdpersonages in de bekendste aanslag op Hitler. Zo waren er nog meer dan veertig andere pogingen. Geen enke-le lukte. In de 13-delige reeks ‘Hitler’s Bodyguard’ analyseren Jonathan Martin

en Philip Nugus alle pogingen door burgers, militairen, geheim agenten en naaste medewerkers.Deze reeks is o.a. gebaseerd op onlangs ontdekte memoires en archief-materiaal van de speciale SS-eenheid die Hitler moest beschermen.‘Hitler’s Bodyguard’ - 5 dvd’s - 710 min. - overal verkrijgbaar - www.eic.be

Win: 5 x ‘Hitler’s Bodyguard’ - mail vóór 26 september (met vermelding ‘Hitler’) naar [email protected]

FILOSOFEREN IN TSO EN BSOFilosoferen. Je leert er leerlingen mee luisteren en begrip opbrengen

voor elkaars mening. Daar werkten acht Vlaamse tso- en bso-scholen aan. Zij namen in 2008 deel aan het project ‘Kansen

creëren door fi losoferen met leerlingen in beroeps- en tech-nisch onderwijs’. In elke school streek een begeleider neer die in de klas aan de slag ging: denken, praten en interac-

tief ‘zijn’ rond identiteit, pesten, ongenoegen en veilig-heid. De brochure beschrijft elk project tot in het detail, inclusief positieve effecten en aandachtspunten.

‘Kansen creëren door fi losoferen met leerlingen in beroeps- en technisch onderwijs’ (Carlijne Ceulemans) - www.fi losoferen.eu

Filosoferen. Je leervoor elkaars m

scholen aan. creëren doo

nisch onddie in de

tief ‘zijnheid. Dinclusi

‘Kansen ctechnisch on

EN DAN WEET JE NOG NIETS OVER…

Word wetenschapper:• wetenschaps-olympiade brengt drie leerlingen in een Zweeds laboEuropa in beeld:• gratis dvd over de belangrijkste Europese thema’s

Win een bundel strips:• surf snel naar www.klasse.be/lerarenAl die tips en nog veel meer vind je op www.klasse.be/leraren (klik op ‘Zeker doen’ en ‘Speeltijd’).

GRATIS

GRATIS

W!N

W!N

W!N

SE

CU

ND

AIR

H

OG

ER

/ V

OLW

AS

SE

NE

N

EN

Wi b d l t i


S P E E L T IJ D

Neem de eerste letter van wie of wat je op elke foto precies ziet. Samen vormen ze een vijfl etterwoord. Daarmee kun je de kluis openen voor een reischeque van 500 euro. Je kunt een citytrip kiezen uit het volledige aanbod van Holidayline.

Op www.klasse.be krijg je een extra tip. Mail je ant-woord (met vermelding ‘fotospel 197’) vóór 19 sep-tember 2009 naar [email protected]. Nancy Van de gaer uit Betekom is de juniwinnaar (‘hoera’). Prettige reis!

FOTOSPEL - WIN EEN CITYTRIP! WIN!

Familienaam

WIE LEEST KLASSE?

Damienne Tonnoeyr (41) - Lezer van lerarendirect, geeft algemene muzikale vorming en samenzang aan de muziekaca-demies van Grimbergen en Asse, is geïnte-resseerd in leer- en motivatiestrategieën en het muzikale aspect van taal.

Dirk Ploegaerts (40) - Lezer en (als gedetacheerde leraar) kersvers eindre-dacteur van Klasse voor Ouders, is een pietje precies, kust mensen die vrijwillig anderen helpen, voelt de blue note op de juiste plaats.

“De nieuwsbrief lerarendirect is super-interessant omdat ik alles wil weten over opvoeding en nieuwsgierig ben naar hoe leraren zich organiseren in de

klas, op school, in de gemeente. Ik lees hem zodra hij in mijn mailbox belandt. Eerst natuurlijk de berichten over deeltijds kunstonderwijs, maar ook berichten over leerlingen met specifi eke problemen. De links zijn zeer handig, ik klik vaak door naar de websites. Leuk zijn de nieuwtjes die je elders niet vindt. Maar vooral: als er iets verandert in de onderwijs-wetgeving lees je die info onmiddellijk op maat van de lezer.”

Abonneer je op lerarendirect via www.lerarendirect.be.

“Ik zei zeven jaar geleden: ‘Later als ik groot ben, ga ik voor Klasse werken.’ En nu schrijf ik voor Klasse voor Ouders. Dat blad staat vol hapklare brokken

onderwijsinfo, opvoedingsweetjes en doetips. Op smaak gebracht met een lach. Het is de ideale gezel voor ouders van nu. Het toont immers hoe de school voor mijn kind is, en wat ik daaraan kan bijdragen als ouder. Bovendien is Klasse voor Ouders uitermate geschikt als toiletliteratuur - korte, krachtige artikels, want er zijn nog wachtenden na jou!”

Ontdek de wereld van Klasse in het fi lmpje op www.klasse.be/leraren.

Win 1 000 euro. Nog enkele dagen tijd voor een andere wedstrijd: open vóór 12 september met jouw gevonden code de zomerschatkist van Klasse en win meteen je volgende reis: www.klasse.be/leraren.

ADVERTENTIE

HUISWERK OP CAFÉIn het smerigste kot van Reetveerdegem vangt Meetje haar vier volwassen zonen en haar kleinzoon Gunther (13) op. Na mislukte huwelijken leven de mannen on-der het motto ‘God schiep de dag en wij nietsnutten er ons doorheen’. Een sociaal werker haalt Gunther uit het milieu van zuipen en nietsdoen. Gunther passeert in pleeggezinnen en instellingen. Vijf jaar later raakt zijn vriendin ongewenst zwan-ger. Ontsnapt hij aan de helaasheid der dingen? Felix Van Groeningen verfi lmde dit tragisch-grappige boek van Dimitri Verhulst. Wil je weten of hedendaagse Vlaamse letteren op het cinemascherm een goed idee zijn voor je leerlingen? 1 000 Vlaamse leraren, met collega of partner, mogen op zondag 11 oktober gratis oordelen in Metropolis Antwerpen (10.30 uur), Kinepolis Hasselt (11 uur), Kinepolis Leuven (11 uur), Kinepolis Gent (10.30 uur) en Kinepolis Kortrijk (11 uur). Inschrijven kan vanaf vrijdag 11 september via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’), de inschrijvingen openen rond de middag.www.dehelaasheidderdingen.be

Afgiftekantoor Gent XVlaams Ministerie van Onderwijs en VormingRedactie KLASSEKoning Albert II-laan 151210 Brussel

TIJDSCHRIFTverschijnt maandelijks(behalve in juli en augustus)

België - Belgique

PB/PP3/9156

Een fi lm van Felix van Groeningen naar een boek van Dimitri Verhulst

klasse voor leraren 197

Documents