knjiga saŽetaka abstract book - uotbihuotbih.ba/pdf/abstract-book-ortopedi.pdf · ismet...

www. kongres-orto-trauma-bih.org

1. KONGRES ORTOPEDA I TRA1. KONGRES ORTOPEDA I TRAUMAJAHORINA - TERMAG 18. - 21. 09. 2

18. - 21. SEPTEMBAR 2014.JAHORINA

ORTOPEDA I TRAUMATOLOGA BIH

KONGRES

1. KONGRES ORTOPEDA I TRAUMATOLOGA BOSNE I HERCEGOVINEsa međunarodnim učešćem

KNJIGA SAŽETAKAABSTRACT BOOK

Udruženje ortopeda i traumatologa u Bosni i HercegoviniAssociation of orthopedist and traumatologists in Bosnia and Herzegovina

1 CONGRESS OF ORTHOPEDISTS AND TRAUMATOLOGISTS OF BOSNIA AND HERZEGOVINA with international participation

st

18 - 21 septembar/rujan 2014.Hotel Termag - Jahorina

www. kongres-orto-trauma-bih.orgwww. kongres-orto-trauma-bih.org

ČlanoviOrganizacionog odbora:

PredsjednikSlavko Manojlović

Emir ArnautalićMirza Bišćević

Goran BjekovićZoran Bjelogrlić

Nikola BojićŠukrija ĐozićĆamil Habul

Hajrudin KačarTarik Kapidžić

Nebojša MraovićZdenko Ostojić

Mirko SoviljIskra Troha

Sekretari / Tajnici:Semin Bećirbegović

Maki GrleStanislav Palija

ČlanoviNaučnog odbora:

PredsjednikMirza Bišćević

Ismet GavrankapetanovićNikola Gavrić

Predrag GruborZoran HadžiahmetovićAleksandar Jakovljević

Enes KanlićBožo Ljubić

Zdenko OstojićSahmir Šadić

Adnana Talić-Tanović

ODBORIORTOPEDA I

TRAUMATOLOGA BIH

KONGRES ODBORI

1. kongres ortopeda i traumatologa Bosne i Hercegovine, 18. - 21. septembar 2014. - Jahorina

Za tačnost podataka i lektorisanje teksta abstrakta odgovorni su autori.

Poštovane kolegice i kolege, dragi prijatelji,

Zahvaljujemo Vam se na učešću na 1. Kongresu ortopeda i traumatologa Bosne i Hercegovine, posebno izlagačima radova, te našim sponzorima. Intenzivna razmjena iskustava na kongresu, pored ostalog zabilježena je i u ovoj knjizi sažetaka koja sadrži samo sažetke prezentiranih radova. Od ukupno 270 prijavljenih radova iz svih podoblasti ortopedije i traumatologije, usmeno je izloženo njih 210, te još 40 u vidu postera. U izradi ovih prezentacija učestvovalo je ukupno 444 kolega, kao autori i koautori prezentacija, iz 14 zemalja i velikog broja različitih institucija.

Vjerujemo da će nakon ovog Kongresa, svaki budući kongres ortopeda i traumatologa Bosne i Hercegovine biti prioritetni događaj u vašim zasigurno opterećenim kalendarima.

Više o našem Udruženju i Kongresu možete naći na web stranici www.orto-trauma.org.

Urednik,

Prof. dr Mirza Bišćević


KONGRES

POZDRAVNA RIJEČ

III


KONGRES

SADRŽAJ


Uvod

Plenarna predavanja

Oralne prezentacije

Prelomi femura 1 (vrat)Prelomi femura 2 (trohanterni i dija�zarni)Menadžment u ortopediji i traumatologijiIstraživanja u ortopediji i traumatologijiRegenerativna medicinaPrimarna artroplastika kukaPrimarna artroplastika koljenaReviziona artroplastika kuka i koljenaInfekcije u artroplasticiPerioperativni menadžment u artroplasticiDječija ortopedija 1 (kuk)Dječija ortopedija 2 (stopalo, lakat, ostalo)PseudoartrozePovrede i oboljenja šake i ručnog zglobaOrtopedija razno (rame, stopalo, ostalo)Spinalna hirurgija 1 (degenerativna oboljenja)Spinalna hirurgija 2 (deformacije, trauma, ostalo)Tumori u ortopedijiPovrede karliceSportske povrede koljena 1 (meniskus, LCP, patela)Sportske povrede koljena 2 (LCA)Prelomi potkoljeniceSportske povrede ramena

Case report prezentacije

Poster prezentacije

Indeks autora

I - V

1 - 8

9 - 122

10 - 1516 - 2021 - 2324 - 28 29 - 3334 - 4041 - 4546 - 5152 - 5455 - 6061 - 6465 - 7071 - 7374 - 7879 - 8283 - 8889 - 9293 - 9697 - 100101 - 104105 - 110111 - 116117 - 121

123 - 126

127 - 147

149 - 157

IV


KONGRES

SPONZORI

www. kongres-orto-trauma-bih.orgwww. kongres-orto-trauma-bih.org1. kongres ortopeda i traumatologa Bosne i Hercegovine, 18. - 21. septembar 2014. - Jahorina

ZOFMR

“Dr Miroslav Zotović”

MEDICALLUX OSTEO MED PHARM IT AKOMED

LEK

INSTRUMENTARIA MEDTRONIC

BERLIN-CHEMIE TRUMED

NOBEL ILLIAC

TRAFFIX

TUZLAFARM

KCUS SARAJEVOSTEPMEDPHARMA MAACHEMOFARMBanja Luka

SPONZORI

SREBRNI SPONZOR

ZLATNI SPONZORI

PLATINASTI SPONZOR

V

1





KONGRES



KONGRES

PLENARNA PREDAVANJA

PLENARNA PREDAVANJA

2


KONGRES

PLENARNA PREDAVANJA


PP-01 EVALUATION OF THE EFFICACY OF THE ALGORITHM FOR PROSTHETIC TYPE SELECTION IN PATIENTS TREATED WITH SHOULDER ARTHROPLASTY Rihard Trebše Valdoltra Orthopedic Hospital, Ankaran, Slovenia Many factors including diagnosis, patient age, surgeon skill, tradition, and others are traditionally considered during the selection of shoulder implant type. To enhance the consistency of the treatment of end stage shoulder conditions we introduced an algorithm for implant selection in the year 2000. The following criteria were used. For healthy patients less than 60 years old independently of the diagnosis either stemmed or resurfacing hemiarthroplasty was proposed, for old patients with primary osteoarthritis a total shoulder arthroplasty, for old patients with cuff arthropaty and acceptable function a stemmed or resurfacing hemiarthroplasty, and for old patients with poor function – pseudoparalysis – inverse shoulder arthroplasty. The surgical approach was a standardized deltopectoral. The patients improved considerably from 24 points preoperatively to 74 points on the Constant score postoperatively. Three patients were revised and one additional patient did not improve with surgery. The algorithm proved to effectively select patients for appropriate implant giving high satisfaction rate and low revision burden. Since no patient in the total stemmed arthroplasty group was revised for loosening we intend to lower the threshold age for this implant type. PP-02 PRINCIPI REVIZIONE ARTROPLASTIKE KUKA Zoran Baščarević Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Beograd, Srbija Hirurgija veštačkog kuka postoji gotovo osam decenija, dok su u Srbiji prve operacije urađene u sedmoj deceniji prošlog veka. Popularnost i masovnost artroplastične hirurgije kod nas, na žalost nije uvek praćena odgovarajućim entuzijazmom u usavršavanju. Povećanje broja primarnih artroplastika, posebno poslednjih godina, neminovno je dovelo do povećanja potreba za revizionom hirurgijom. Namera ove studije je da se istakne značaj i složenost revizione hirurgije veštačkog kuka, definišu i sistematizuju problemi i postupci za njihovo rešavanje. Prikazani su karakteristični slučajevi acetabularnih i femoralnih deficita i njihovo rešavanje raznim modalitetima revizionih endoprotetskih sistema. Posebna pažnja posvećena je preoperativnom sagledavanju problema i planiranju rešenja. Razmotreni su brojni aspekti revizione problematike, kao što su nadoknada koštanih defekata; uspostavljanje normalne biomehanike zgloba restauracijom centra rotacije i dužine ekstremiteta; adekvatan izbor i primena raznih revizionih implantata. U zaključku se ukazuje na činjenicu da je potreba za revizionom hirurgijom veštačkog kuka poslednjih godina višestruko povećana. Kompleksnost problema zahteva pažljivo planiranje, dobru opremljenost revizionim implantatima i koštanu banku, odlične operativne uslove i iskusne hirurške timove. Na kraju se iznose preporuke za planiranje revizione artroplastike kuka.

3


KONGRES

PLENARNA PREDAVANJA


PP-03 ADVANTAGES OF THE MODIFIED LATERAL APPROACH IN DYSPLASTIC HIP ARTHROPLASTY Domagoj Delimar, Goran Bićanić, Ivan Bohaček Department of Orthopaedic Surgery, Clinical Hospital Centre Zagreb, University of Zagreb, School of Medicine, Zagreb, Croatia We describe a modification of the direct lateral approach to the hip that provides excellent exposure to both, femur and acetabulum. Such approach allows adequate shortening of the proximal femur and further leg length equalization in dysplastic hip without necessity for trochanteric osteotomies, transverse cuts or detachment of abductor muscles. Two groups of patients with dysplastic hips were involved in this trial: a) test group - Crowe 3 and 4 patients, which underwent THA using modified lateral approach; and b) control group - Crowe 1 and 2 patients which underwent THA using standard direct lateral approach. Patients' evaluation was performed before surgery and six months after surgery. ROM, strength and balance board testing were examined, together with general functional assessment scores. ROM, strength and balance board testing were significantly improved postoperatively in both groups. No difference was observed between groups, except in some specific motions (weaker flexion and internal rotation in test group; and weaker extension, abduction, and external rotation weaker in control group). General assessment scores showed significant improvement after surgery in both groups, without any significant difference between the test and control group. Modified lateral approach provides excellent exposure to femur and acetabulum and allows shortening of the proximal femur in the dysplastic hip without disrupting muscle continuity. This approach provides excellent functional results, allowing equal result for Crowe 3 and 4 patients compared to functional result of Crowe 1 and 2 patients that underwent same procedure with use of standard approach. PP-04 TREATMENT OF KNEE OA – WHAT'S IN AND WHAT'S OUT Geries Hakim Nazareth Hospital, Nazareth, Israel Review presentation of the treatment options of the conservative and surgical treatment of the OA of the Knee. Knee OA is the most common type of Knee disorders and unlimited number of scientific studies is ongoing to describe the treatment options. Lot of agreements among different orthopedic societies but lot of contra varsity still existed. The Review presentation will discuss the treatment options supported by the departmental experience in treating Knee OA. PP-05 ANATOMSKA REKONSTRUKCIJA PREDNJE UKRIŽENE SVEZE KOLJENA Miroslav Hašpl, Denis Tršek, Damir Starčević AKROMION, Specijalna bolnica za ortopediju i traumatologiju, Krapinske Toplice, Hrvatska Zadnjih godina učinjen je veliki napredak u spoznavanju anatomskih hvatišta prednje ukrižene sveze (LCA). Još uvijek se vodi rasprava treba li rekonstrukciju raditi s jednim ili sa dva snopa. Ujedno se ustalio anteromedijalni pristup na femuralno hvatište, za razliku od prijašnjeg transtibijalnog. Evaluacija rezultata nakon rekonstrukcije LCA s jednim i s dva snopa transtibijalnom metodom. Ujedno želimo prikazati prve rezultate individualizacije anatomskih hvatišta metodom Rigidfix Curve.

4


KONGRES

PLENARNA PREDAVANJA


Od 2008. do 2014. godine učinjene su 403 rekonstrukcije LCA. Od tog broja 277 rekonstrukcija s jednim snopom (SB), a 126 s dva snopa (DB). U istom razdoblju učinili smo i 20 religamentoplastika LCA. Kod 102 pacijenta zajedno sa rekonstrukcijom ligamenta učinili smo i šivanje meniska. Unazad 6 mjeseci kod 32 pacijenta učinjena je individualna anatomska rekonstrukcija prednje ukrižene sveze s jednim snopom anteromedijalnim pristupom uz upotrebu instrumentarija Rigidfix Curve. Proveli smo prospektivnu randomiziranu studiju gdje smo usporedili rezultate rekonstrukcije prednje ukrižene sveze s jednim snopom (SB) i s dva snopa (DB). Prospektivno smo usporedili grupu bolesnika operirane SB s grupom DB (po 20 bolesnika). Koristili smo Tegner upitnik, Lyscholm upitnik i IKDC upitnik. Kod grupe od 32 pacijenta s anteromedijalnim pristupom još nismo procijenili funkcionalni status zbog kratkoće vremena praćenja. U SB grupi srednja vrijednost Tegner activity score bila je 6.85, Lysholm score 90.77 i IKDC score 89.41. U DB grupi Tegner activity score je bio 5.67 (P=0.09), Lysholm score 94,92 (P=0.16) i IKDC score 90.13 (P=0.84). Srednja vrijednost Lachman testa za SB grupu je bila 0.62, a za DB grupu 0.50 (P=0.58). Srednja vrijednost pivot shift testa za SB grupu je bila 0.54, a za DB grupu 0.25 (P=0.21). Nismo dobili statistički značajnu razliku funkcionalnih rezultata SB i DB metode. To odgovara podacima iz literature. Mnoge studije in vitro pokazuju bolju stabilnost koljenskog zgloba nakon rekonstrukcije LCA s 2 snopa. Kliničke studije sa sigurnošću ne potvrđuju superiornost DB metode. Usporedbu rezultata transtibijalnim i anteromedijalnim pristupom prikazati ćemo naknadno, radi kratkog vremena praćenja. PP-06 TOTALNA ARTROPLASTIKA KOLJENA - KONTRAVERZE, DILEME I STAVOVI Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Nataša Tomić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Anita Ristanović, Slobodanka Todorović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Totalna artroplastika koljena (TKA) je kompleksna, resekciona i ireverzibilna hirurška metoda koja mu vraća bezbolnu funkciju. Cilj nam je prikazati evoluciju hirurškog pristupa u totalnoj artroplastici koljena na preko 1600 operisanih pacijenata, kao i aktuelne dileme u hirurgiji koljena danas, naša opredjeljenja, te da se skrene pažnja na sve bitne momente u preoperativnom planiranju, intraoperativnim problemima, kao i postoperativnom tretmanu pacijenata sa totalnom protezom koljena. U našoj ustanovi je u periodu od 2004. do maja 2014. godine urađeno preko 1600 TKA, uz stalni trend rasta broja operacija. Koristili smo široku paletu implantata najpoznatijih proizvođača: J&J, Biomet, Lima, Zimmer, Stryker. Naša TKA filozofija imala je evolutivan tok i razvoj koji je pratio krivulju učenja. Ona obuhvata 4 kontraverze, 6 dilema i 10 stavova (čuvati ili žrtvovati LCP; resurfacing patele: da ili ne, fiksna ili mobilna tibijalna platforma; cementno ili bescementno koljeno; ligamentarni balans; odnos fleksionog i ekstenzionog gepa; traking patele; lateralni pristup kod valgus deformiteta koljena; izbor implantata u zavisnosti od dobi i zahtjeva pacijenta; mjesto unikondilarne proteze u primarnoj artroplastici koljena; radiografska analiza TKA; registar implantata; osnovi tretmana infekcije u TKA). Kontraverze podrazumijevaju borbu mišljenja. U toj borbi svako mora odabrati stranu. Dileme su naše sumnje da li ono što radimo poboljšava krajnji ishod liječenja. To su mogućnosti koje ne isključuju jedna drugu, već vode istom cilju. Naši stavovi su i naše odluke i zaključci. Mi smo ih kreirali na bazi principa koji su inače nepromjenjivi, iskustava „velikih ortopedija“ i našeg skromnog iskustva.

5

PP-07 TANDEM SPINAL STENOSIS: DILEMMA IN DIAGNOSIS AND MANAGEMENT H.Bahadır Gokcen, R. Erden Erturer, Çagatay Ozturk, Meric Enercan, Sinan Kahraman, Azmi Hamzaoglu Istanbul Spine Center, Istanbul, Turkey Spondylotic degeneration can manifest as tandem (concurrent) cervical, thoracic and/or lumbar spinal stenosis. Purpose of this retrospective study is to report the existence and management of tandem (concurrent) cervical, thoracic and/or lumbar spinal stenosis. Between the years 2002 and 2008, 49 patients (34 women and 15 men) were diagnosed with tandem spinal stenosis of at least two locations of 3 regions of the spine in a series of 758 patients who underwent surgery for spinal stenosis (a frequency of 6.4 %). The mean age was 67 years (range; 51 to 80). In this group of patients, a staged surgery for cervical, thoracic and lumbar spinal stenosis was performed. The clinical results were evaluated according to the Japanese Orthopedic Association (JOA) score for cervical and thoracic stenosis and Oswestry Disability Score for lumbar stenosis. The mean follow-up period was 51.4 (range; 24 to 96) months. There was concurrent spinal stenosis of cervical and lumbar spine in 38 patients, cervical and thoracic spine in 2 patients, thoracic and lumbar spine in 5 patients and cervical, thoracic and lumbar spine in 4 patients. Overall incidence of tandem thoracic stenosis was 11 among 49 patients. In all patients except 2 with lumbar stenosis, instrumented fusion and decompression was done. The JOA score of all patients improved from an average of 8.1 preoperatively to an average of 11.8 points in a discharge and maintained an average of 12.7 points at final follow-up. Oswestry Disability Score improved from mean 58.1 to 29 in discharge and 19.3 at latest follow-up. There were no infections in patients. Intraoperative and postoperative complications included one death, one dural tear and one late deep venous thrombosis. All patients had significant improvement in myelopathy and were ambulatory at the final follow-up. Although tandem spinal stenosis occurred relatively infrequent, its potential presence should not be overlooked. A remarkable incidence of thoracic stenosis (22% of all tandem cases) has been observed and the diagnosis might be difficult especially in patients with concurrent cervical stenosis. PP-08 ADOLESCENTNI KUK - KLINIČKI ENTITETI Slobodan Slavković Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Beograd, Srbija Adolescencija je period koji karakteriše ubrzan rast, povećanje mase, pojačana fizička aktivnost, faze povećane vulnerabilnosti kuka, neurohumoralne transformacije kao i uspostavljanje definitivne vaskularizacije. Najčešći klinički entiteti adolescentnog kuka su: skliznuće glave butne kosti - epifizioliza, idiopatska avaskularna nekroza glave butne kosti, kao i posledice nelečenih i lečenih RPK i drugih stanja. Skliznuće glave butne kosti može biti idiopatsko (tipično) i atipično (endokrinopatije, hromozomopatije (Sy. Down), metabolička oboljenja, terapijske procedure (radioterapija, terapija hormonom rasta)). Podela: akutno i hronično, te stabilno i nestabilno skliznuće. Dijagnostika: anamneza, klinički pregled, radiografija (AP i Lauenstein), ultrazvuk, CT, NMR. Lečenje: neoperativno i operativno. Ciljevi lečenja: izbeći komplikacije, stabilizovati epifizu, izvršiti potpunu ili delimičnu repoziciju epifize, uspostaviti što bolju zglobnu kongruenciju. Najznačajnije komplikacije (uvek jatrogene): avaskularna nekroza (oštećenje arterijske vaskularizacije epifize tokom hirurškog pristupa ili prekomernom trakcijom ili ponavljanim, grubim manipulacijama) i hondroliza (penetracijom zglobnog prostora osteosintetskim materijalom, gipsanom imobilizacijom).


KONGRES

PLENARNA PREDAVANJA


6


KONGRES

PLENARNA PREDAVANJA


Idiopatska avaskularna nekroza: kasni M. Perthes, disekantni osteohondritis (M. König), subhondralna fraktura glave femura (M. Chandler), produžena faza M. Perthes, idiopatska avaskularna nekroza (M. Turek). Etiologija oboljenja nepoznata. Tok bolesti: disekantni osteohondritis prednje-gornjeg dela glave; sledi subhondralna fraktura, kolaps glave femura, fragmentacija i deformacija epifize, proces reparacije. Patoanatomske promene: polje klinaste nekroze nosećeg dela glave, dugo očuvana pokrovna hrskavica glave, proliferacija vezivno-vaskularnog tkiva u polje nekroze, fraktura u vidu mesečevog srpa, promena na pokrovnoj hrskavici glave. Dijagnoza: anamneza i klinički pregled, radiografija oba kuka (A-P pravac i Lauenstein), tomogrami, CT, NMR, koštana scintigrafija. Lečenje: neoperativno i operativno (kiretaža nekrotičnog dela i osteoplastika, kortikospongiozni homotransplantati, koštano-pedikularni alotransplantati „cup“ artroplastika). PP-09 PRIJELOMI ZDJELICE I ACETABULUMA - ISKUSTVA KLINIKE ZA ORTOPEDIJU SKBM Zdenko Ostojić, Marko Ostojić, Jerko Prlić, Kristijan Juka Klinika za ortopediju, Sveučilišna klinička bolnica Mostar, Mostar, Bosna i Hercegovina Prijelomi zdjelice i acetabuluma, kao jedni od najizazovnijih u ortopedskoj traumatologiji uopće, kod nas su relativno česti u usporedbi sa svjetskim standardima, zbog dosta visoke incidencije prometnih nezgoda. Na našoj klinici zbrinjavamo takve ozljede konzervativno i operacijski. U ovom radu govorit ćemo o operacijskom zbrinjavanju, s posebnim osvrtom na način implantacije i modeliranja standardne AO pločice umjesto specijalne pločice za acetabulum te prikazivanje i ligaciju ili embolizaciju a. glutea superior. Prikazati ćemo i dugotrajne funkcionalne rezultate poslijeoperativnog perioda kojih u literaturi ima vrlo malo. Pokazati iskustva naše klinike u metodici operativnog zbrinjavanja prijeloma zdjelice i acetabuluma i prikazati rezultate funkcionalnih sposobnosti pacijenata u ranom i kasnom poslijeoperativnom razdoblju. Bit će prikazano 22 pacijenta rađenih u zadnje 2.5 godine na našoj klinici. Kako bi evaluirali kliničke rezultate, pacijenti s prijelomima zdjelice i acetabuluma popunili su Iowa pelvic score (IPS) i Majeed score koji utvrđuju kvalitetu stajanja i sjedenja, sposobnost fizičkog rada i spolnog odnosa te skalu boli. Kod pacijenata koji su imali frakturu acetabuluma, koristio se WOMAC hip score i modificirana Merle D'Aubigné tablica koja mjeri bol, šepanje i raspon pokreta. Rezultati za prijelome acetabuluma po modificiranoj Merle D'Aubigne ljestvici bili su: 2 loša, jedan zadovoljavajući, 9 dobrih i 6 odličnih. Za prijelome zdjelice po Majeed scoreu rezultati su bili: 1 loš, 1 zadovoljavajući, 4 dobra i 4 odlična. Također, prikazat ćemo postoperacijske slike i najčešća komorbidna stanja pri ovim prijelomima te način embolizacije a. glutea superior. S našom modifikacijom osteosinteze i operativnom tehnikom, tj. modeliranjem AO ploče i prikaz a. glutea superior koje smo koristili nismo imali pseudoartroza, ponovnih prijeloma i dijastaze ulomaka ili vaskularnih incidenata. Funkcionalni rezultati naših pacijenata su izvrsni što potvrđuju i rezultati izmjereni najčešće korištenim tablicama po svjetskoj literaturi. PP-10 PROVIDING OF OPTIMAL BIOLOGICAL AND BIOMECHANICAL CONDITIONS FOR HEALING AND REGENERATION OF BONE TISSUE Milorad Mitković Orthopaedic and traumatology clinic of Clinical center Niš, Niš, Serbia During the past twenty years it has been more clearly defined conditions desirable to be provided during fractures healing and regeneration of soft tissue. However optimal biological and biomechanical conditions are still not accurately defined. The goal of this work is to present result and achievements in domestic and international laboratories and clinics in the field of bone union and regeneration of bone tissue. Special attention is paid in defining of

7


KONGRES

PLENARNA PREDAVANJA


biomechanical characteristics of devices construction in relation to natural biomechanics of natural bones. As material were used series of experimental animals, standard and new developed implants and series of patients. Animals have been operated in Niš and Novi Sad. Biomechanical investigations of animal's spacemen's were performed in the laboratories of the Mechanical Faculty University of Niš and in Davos. Series of patients were from Orthopaedic and traumatology clinic of Clinical center Niš and five more Orthopaedic centers. In the results it has been shown that preservation of blood supply plays very important role in bone union. Biomechanical characteristics of devices with balanced 3D stability provide much better conditions for bones union. It has been also shown that additional features of implants and devices as axial dynamisation is very important in increasing rate of bones union. It has also been confirmed that balanced 3D stability leads to better bone regeneration during the bone lengthening. Preservation of blood circulation and balanced 3D biomechanical stability including axial dynamisation leads to better bone union and regeneration. PP-11 UNSTABLE PELVIC RING FRACTURES: OPERATIVE TREATMENT Nadomir Gusić, Rajko Ćelović, Dejvis Močenić, Andrej Ardalić, Darko Majić County hospital Pula, Pula, Croatia An unstable Pelvic ring fractures are mainly polytrauma injuries. Therefore the literature has been concerned more with a life-threatening problems, than with the natural history of such injuries. A conventional orthopaedic wisdom that patients who survive disruption of the pelvic ring eventually have few late musculoskeletal problems, must be changed. The author review the current definitions, classifications, associated injury patterns and initial and definitive treatment options of the unstable pelvic ring fractures, according his 25 years experience in which period 131 patients with the unstable pelvic ring fracture was operated, among them 69 with combined acetabular and pelvic fractures. The mechanical stability of the pelvic ring is determined by the clinical and radiographic means. The inlet views clearly shows posterior displacement while the outlet views shows superior migration or rotation. The best single investigation for determing instability is a CT scan of the sacroiliac complex, while 3D-CT allows clearer visualisation of the pattern of the injury. The displacement greater than 1 cm is serious. According Tile classification we distinguish Type B: vertically stable, rotationally unstable injuries and Type C: vertically unstable injuries. The patients with „open book“ injuries and vertical instability are at much greater general risk. Uncommon problem for operative treatment are the combined acatabular and pelvic ring fractures. A hemodynamic stability or instability will greatly affect treatment decisions. The operative tretment imply initial provisional stabilisation and later definitive stabilisation. A provisional stabilisation with the pelvic binder or external fixation could be acchieved. For the definitive stabilisation Letournel's golden rule for opertion tactic and operation timing is mandatory. The careful assessment will allow the surgeon to determine the caracter of the pelvic injury and setup for the initial and definitive treatment of the unstable pelvic ring fractures. The current concept for the initial treatment of pelvic ring fractures suggest emergency hemodinamic patient stabilisation which include prompt mechanic stabilisation of the pelvic ring fractures: ortofixation, some kind of external pelvic fixation, lag traction, pelvic binder or sling, pelvic packing and angiography-embolisation. The most of the unstable pelvic ring fractures must be definitely operatively stabilised with various ORIF techniques.

8


KONGRES

PLENARNA PREDAVANJA


PP-12 NEUROMONITORISATION IN SPINE SURGERIES WITH HIGH RISK Mirza Bišćević, Jasmin Kapetanović, Adnan Dizdar, Adnan Papović Clinic for Orthopedics and Traumatology, University Clinical Center Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Corrrection of pediatric spine deformities are chalangeing surgical procedures. This fragile group of patients have many risk factors, therefore prevention of most fearing complication - paraplegia is extremly important. Monitorisation of transmision of neurophysiological impulses through motor and sensor pathways of spinal cord gives us an insight into cord's function, and predict postoperative neurological status. Aim of this work is to present our experiances in monitoring of spinal cord motor function - MEP during surgical corrections of the hardest pediatric spine deformities, pointing on the most dangerous aspects. We analyzed incidence of MEP changes and postoperative neurological status in patients who had major spine correcting surgery in period April '11- Sept '14 on our Spine department. Two of 53 patients, or 3.8% in our group experienced significant MEP changes during their major spine reconstructive surgeries. We promptly reduced distractive forces, and MEPs normalized, and there were no neurological deficit. Neuromonitorisation allows us to “catch” early signs of potential neurological deficits, when they are still in reversible phase. In conclusion, neuromonitorisation is a imperative in spinal surgery, which at least aford a comfort to the surgeon being fearfree that his patient is neurologicaly intact during longlasting procedures.





KONGRES

9





KONGRES



KONGRES

ORALNE PREZENTACIJE

ORALNE PREZENTACIJE

10


KONGRES


O-01 FAKTORI KOJI POVEĆAVAJU INTRAHOSPITALNI MORTALITET POSLE PRELOMA KUKA Branko Ristić, Željko Stepanović, Nikola Prodanović, Tanja Prodović Klinički centar Kragujevac, Fakultet medicinskih nauka, Kragujevac, Srbija Ciljevi ovog istraživanja bili su da se utvrde neki od faktora koji bi mogli da utiču na pojavu bolničkog mortaliteta starijih bolesnika sa prelomom kuka. Laboratorijski i klinički podaci su preuzeti iz istorija bolesti pacijenata hospitalizovanih u Klinici za ortopedsku hirurgiju KC Kragujevac. U rad su uključeni svi pacijenati stariji od 65 godina sa prelomom proksimalnog femura. Analizirani su pol, uzrast, anatomska lokalizacija preloma, vrsti terapije, dužini čekanja na operaciju. Pacijenti su bili podeljeni u četiri grupe rizika, u skladu sa institucionalnom skalom za procenu rizika (SE risk factor assessment scale). Isti laboratorijski i klinički podaci upoređeni su između svake rizične grupe. Studija je obuhvatila 259 bolesnika (190 žena, 69 muškaraca) starijih od 65 godina, koji su hospitalizovani zbog preloma kuka. Prosečna starost bila je 79.49 godina (raspon od 65 do 97 godina). Sedamnaest bolesnika (6.6%) je umrlo u toku hospitalizacije i to 13 (6.8%) žena i 4 (5.8%) muškaraca. Nije nađena statistički značajna veza između stope mortaliteta i pola (p>0.05) kao i hronološke starosti i operativnog kašnjenja. Međutim, od umrlih pacijenata, 14 (82.4%) su pripadali grupi visokog rizika, a 3 (17.6%) veoma visokog rizika, što ukazuje na značajnu statističku povezanost između rizik skora i bolničkog mortaliteta (p<0.05). Statistički značajna povezanost primećena je i između bolničkog mortaliteta i prisutne anemije na prijemu (p<0.05), patološkog EKGa, većeg broja komorbiditeta i ASA skora. Identifikacija pacijenata sa povećanim preoperativnim rizikom od postoperativnih komplikacija ili lošeg ishoda mogu biti korisna mera u određivanju optimalnog tretmana pacijenata sa prelomom kuka. O-02 TREND INCIDENCE PRELOMA KUKA Kenan Senohradski, Aleksandar Lešić, Marko Bumbaširević Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički Centar Srbije, Beograd, Srbija Prelomi kuka su odavno poprimili epidemijske razmere, a pretpostavlja se da će prevalence preloma rasti i dalje, obzirom na produženi životni vek, povećan broj starih i uslove života. Cilj ovog rada je bio da se utvrdi incidenca i trend preloma kuka na teritoriji Beograda za period od 2000. -2009. godine. Podaci za ovo istraživanje su dobijeni od Instituta za javno zdravlje Srbije, gde se skupljaju svi relevantni podaci o hospitalizaciji pacijenata sa prelomom kuka iz svih bolnica na teritoriji Beograda. Godišnja incidenca preloma, kao i incidenca u odnosu na pol i starost je merena sa intervalom poverenja od 95%, a vršeno je i prilagođavanje podataka za godine starosti (za pacijente preko 50 godina). Postoji statistički značajno povećanje incidence u svim uzrastim, posmatrajući pojedinačno muškarce (p=0.002), žene (p=0.001), kao i ukupno (p=0.002). Učestalost intertrohanternih preloma se blago statistički značajno povećava kod žena (p<0.0001), dok se kod muškaraca starosti preko 70 godina ta učestalost smanjuje, ali bez značaja (p=0.44). Nakon prilagođavanja za godine starosti, dobili smo povećanje incidence preloma kod oba pola (za muškarce 8.6%, a za žene 8.0%). Rezultati ove studije ukazuju na trend povećanja incidence preloma kuka, što govori o značaju preduzimanja preventivnih mera.

PRELOMI FEMURA 1(vrat)

11


KONGRES


O-03 OPŠTE KOMPLIKACIJE NAKON PRELOMA PROKSIMALNOG OKRAJKA FEMURA Maksim Kovačević, Nikola Gavrić, Marijana Kovačević, Sanja Marić, Dražan Erić, Rade Miletić, Nenad Lalović, Dalibor Potpasra, Ivana Popadić, Ognjen Milinković Univerzitetska bolnica Foča, Foča, Bosna i Hercegovina Pelomi proksimalnog femura predstavljaju sve značajniji zdravstveni problem. Cilj ovog rada je analiza opštih komplikacija nakon preloma proksimalnog okrajka femura. Analizirani su pacijenti hospitalizovani na Ortopedskom odsjeku Univerzitetske bolnice Foča u periodu od 2004. do 2012. godine. Tokom ovog perioda operativno je tretirano 501 pacijenata (166 muških i 335 ženskih). Većina pacijenata (84%) je imala jedno ili više udruženih oboljenja prije preloma. Bez opštih komplikacija je bilo 77.3% pacijenata. Opšte komplikacije (intrahospitalni mortalitet 7.5%, akutni psihorganski sindrom 3.8%, ICV 0.2%, pneumonia 1.4%, akutni gastroenteritis 4.7%,) su bile komparabilne sa podacima iz literature. Kod pacijenata starijih dobnih grupa je nađeno statistički visoko značajna učestalost opštih komplikacija. Pacijenti koji su imali udružena oboljenja su imali statistički značajno češće opšte komplikacije. Nađeno je statistički visoko značajna lošija mobilizacija pacijenata pri prisustvu opštih komplikacija. Nije nađena statistički značajna razlika odnosa dužine hospitalizacije i postojanja opštih komplikacija kao i prisustva opštih komplikacija i lokalizacije preloma proksimalnog femura. Nije nađena statistički značajna razlika u odnosu vrste implantata i opštih komplikacija ni vrste anestezije i opštih komplikacija. Djelovanje na prevenciji i smanjenju opštih komplikacija su ciljevi kojima treba težiti u budućnosti. Preporučuje se interdisciplinarni pristup prevenciji i tretmanu opštih komplikacija. O-04 AO GROUP, AO SUBGROUP, GARDEN AND PAUWELS CLASSIFICATION SYSTEMS OF FEMORAL NECK FRACTURES: ARE THEY RELIABLE AND REPRODUCIBLE?

Drago Gašpar, Tomislav Crnković General County Hospital Požega, Požega, Croatia Purpose of the study is to determine which of the classification systems for the femoral neck fracture between AO group, AO subgroup, Garden and Pauwels is much more reliable and reproducible to predict method of treatment, radiological predict nonunion and predict of outcomes. Five observers c lassified 77 randomly selected anterior-posterior (AP) and lateral view preoperative radiographs of the femoral neck fractures according to AO group, AO subgroup, Garden and Pauwels classification systems. The procedure was repeated on the same radiographs after three months. First classification is used to calculate interobserver agreement by kappa value between observers, while the first and second classification has served to calculate intraobserver kappa value for each examiner. Overall mean for classification system for interobserver agreement is: AO 0.44, AO subgroup 0.17, Garden 0.41 and Pauwels 0.19. Mean intraobserver agreement for AO group 0.56, AO subgroup 0.38, Garden 0.49 and Pauwels 0.38 coefficient kappa value. Garden and AO group are the only ones useful for the division of femoral neck fractures on without displaced and with displaced but not for clinical use. AO subgroup and Pauwels classification are not recommended for further use.


12


KONGRES


O-05 TOTALNE PROTEZE KUKA KOD KOMPLIKACIJA LIJEČENJA PRELOMA VRATA FEMURA Slavko Manojlović, Petar Cvijić, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Goran Talić, Stanislav Palija, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović”, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Komplikacije hirurški liječenih preloma kuka predstavljaju značajan problem u ortopedskoj hirurgiji i nastaju nakon različitih vrsta primarnih tretmana preloma. Prikazati naša iskustva u liječenju navedenih komplikacija, te naše stavove o načinu rješavanja istih. Ovo je retrospektivna studija koja obuhvata 102 pacijenta sa komplikacijama preloma kuka zbrinuta na ortopedskom odjeljenju u ZOFMR „Dr Miroslav Zotović“ Banja Luka, u periodu septembar 2003. - maj 2014. godine. Svi pacijenti su podvrgnuti standardnoj preoperativnoj pripremi, operativnom zahvatu (lateralni dekubitus, prošireni posterolateralni pristup); tromboembolijskoj i antibiotskoj profilaksi. Postoperativna rehabilitacija po protokolu ustanove (vertikalizacija prvi postoperativni dan, pun oslonac 7-42 postoperativni dan, oslobađanje od štaka nakon 2-4 mjeseca). Prosječno praćenje pacijenata 74 mjeseca. Od ukupno 102 pacijenta (55 žena, 47 muškaraca) indikacija za operaciju kod 53 pacijenata je bila posttraumatska koksartroza, kod 25 pseudoartroza, a kod 24 fractura male sanata. Prosječna dob operisanih pacijenata je bila 66,76 (16 - 81 god). Najčešći način rješavanja komplikacija preloma kuka je ugradnja totalne endoproteze (70 bescementnih, 24 cementne i 8 hibridnih) Od intraoperativnih komplikacija smo imali prelom dijafize femura u pet slučajeva (osteosinteza). Rane postoperativne komplikacije: luksacije-2, DVT-3, hematom-6, pneumonia-1, ITU-2. Kasne postoperativne komplikacije: luksacije-3, periartikularni osifikati-3, rani loosening-1. Najčešći uzroci neuspješne oteosinteze su: nestabilna, pogrešno odabrana ili tehnički loše izvedena ORIF, slab biološki potencijal kosti, nepoznavanje hirurške tehnike, nesavjestan hirurški rad. Implantacija endoproteze kuka je metoda izbora liječenja komplikacija liječenih preloma kuka u našoj ustanovi. Pažljivo preoperativno planiranje i kvalitetan izbor implantata su osnovni preduslovi za dobar rezultat. Za ovu hirurgiju su neophodni kadrovski, tehnički i logistički resursi. O-06 PRELOMI PROKSIMALNOG FEMURA KOD OSOBA STARIJIH OD 75 GODINA I ULOGA HEMIARTROPLASTIKE FEMURA PROTEZOM TIPA AUSTIN MOORE Goran Bjeković Javna zdravstvena ustanova bolnica Zvornik, Zvornik, Bosna i Hercegovina Prelomi proksimalnog femura se javljaju uglavnom kod starijih osoba, njihovo lečenje je kompleksno i često se završavaju smrtnim ishodom. Lokalno je uglavnom prisutna osteoporoza, što isključuje druge načine lečenja (DHS, ugaona i kondilarna ploča). Produženje lečenja dovodi do pogoršanja biohumoralnog statusa i povećanja troškova, što nas ohrabruje u korištenju Austin Moore proteza u tretmanu ovih preloma. Cilj rada je pokazati da se proširenjem indikacija za hemiartroplastiku femura i na trohanterne prelome, mogu očekivati bolji funkcionalni rezultati - skraćenje hospitalizacije, ranija mobilizacija i samostalno prohodavanje pacijenata, te manja učestalost revizija. Od 2008. godine do 16. 07. 2014. godine u našoj ustanovi urađene su 192 operacije preloma proksimalnog femura, od toga 112 subkapitalnih preloma vrata, 63 trohanterna preloma i 17 revizionih operacija. Preovladavale su osobe ženskog pola. Dužina trajanja hospitalizacije je bila oko 12 dana. Kod subkapitalnih preloma vrata femura smo implantirali bescementne proteze, dok su trohanterni prelomi i revizione operacije iziskivali upotrebu metil-metakrilata. Kod svih operisanih pacijenata je postignut potpun funkcionalni oporavak. Također je postignut očekivani povratak svakodnevnim aktivnostima, uz uobičajena ograničenja vezana za implantaciju parcijalne endoproteze kuka. Značajnih komplikacija nismo imali.


13


KONGRES


Proširenje indikacija upotrebe parcijalnih proteza na trohanterne prelome proksimalnog femura kod osoba starijih od 75 godina dovodi do postizanja ranije mobilizacije i osamostavljivanja pacijenata, čime se prevenira nastanak potencijalno fatalnih komplikacija. Proteze tipa Austin Moore su finansijski prihvatljive za naše tržište, a i instrumentarijum i operativna tehnika su relativno jednostavni. O-07 ARTROPLASTIKA KAO METOD LEČENJA PRELOMA KUKA U REUMATIZMU Predrag Stošić, Branimir Kraljević, Danijel Milosavljević, Boris Gluščević, Radomir Radivojević Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Beograd, Srbija U radu su analizirani funkcionalni rezultati primene aloartroplastičnih procedura u lečenju preloma vrata butne kosti kod obolelih od reumatizma. Retrospektivnom analizom obuhvaćeno je 46 pacijenata lečenih na našem odeljenju tokom poslednjih 10 godina. Starost pacijenata u ispitivanoj grupi kretala se od 46 do 72 godine. Većina pacijenata bila je ženskog pola, u ispitivanoj grupi bilo je samo 5 muškaraca. Kod svih pacijenata iz ispitivane grupe, nakon preoperativne pripreme implantirana je totalna endoproteza zgloba kuka. Zbog slabosti medijalnog zida acetabuluma u 11 slučajeva učinjeno je pojačanje istog autogrefonom. Postoperativni funkcionalni rezultat je kod 54.4% ispitivanih pacijenata bio odličan, dobar kod 28.3%, a zadovoljavajući kod 13.3%, a bazira se na principu zamene reumatizmom destruisanog zgloba kuka veštačkim uz istovremeno rešavanje preloma vrata butne kosti. O-08 DIFFERENT TYPES OF HIP ENDOPROSTHESES AFTER OSTEOPOROTIC FEMORAL NECK FRACTURE; FUNCTIONAL RESULTS? Adnan Papović, Senad Maksić, Jasmin Kapetanović, Adnan Dizdar, Semin Bećirbegović, Hasan Tanović, Faris Hasečić, Walid Suliman, Mirza Biščević Clinic for Orthopedics and Traumatology, University Clinical Center Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Aim of this study was to recognize differences in long-term clinical outcome after femoral neck fracture and hip endoprosthesis implantation. Total of 145 patients were examined, 32 patients with unipolar, 70 with bipolar and 43 patients with total hip endoprosthesis. The mean values of Harris hip score, after 3.8 ± 1.9 years, were: 72.1 ± 17.8, 74.27 ± 19.1, 78.2 ± 22.5 for patients with unipolar, bipolar and total hip endoprosthesis, respectively. No statistically significant difference was observed (p=0.704). The in-hospital mortality rates were: 4.3%, 4.6%, and 5.3% for groups of patients with bipolar, unipolar and total hip endoprosthesis, respectively. Considering clinical outcomes, general health and costs, it could be concluded that choice of endoprosthesis does not pose an obstacle in patient’s recovery.


14


KONGRES


O-09 HIRURŠKI TRETMAN PRELOMA PROKSIMALNOG OKRAJKA FEMURA Slavko Manojlović, Bojan Kuzmanović, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Nataša Tomić, Stanislav Palija, Slobodanka Todorović, Anita Ristanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović”, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Pod prelomima proksimalnog okrajka femura podrazumijevamo prelome vrata i glave femura, velikog i malog trahantera, intertrohanterne i subtrohanterne prelome. Najčešći uzroci preloma su padovi, kao i patološki prelomi, pogotovo kod starijih od 65 godina (osteoporoza, tumori, Mb Paget). Studijom je obuhvaćeno 376 pacijenata (298 žena, 78 muškarca) sa prelomom proksimalnog okrajka femura zbrinutih na ortopedskom odjeljenju u ZOFMR „Dr Miroslav Zotović“ Banja Luka, u periodu septembar 2003. - juni 2014. Svi pacijenti su podvrgnuti preoperativnoj pripremi (CDS krvnih sudova donjih ekstremiteta), RTG evaluaciji, antibiotskoj i tromboembolijskoj profilaksi, kao i neposrednom postoperativnom fizio-rehabilitacionom tretmanu. Prosječna dob praćenih pacijenata je 71.07 godina. Kod 274 pacijenata ugrađena je totalna endoproteza (145 bescementnih, 100 cementnih, 23 biartikularne, 5 hibridnih, 1 tumorska), kod 77 parcijalna endoproteza, a kod 25 pacijenata je urađena osteosinteza (15 ploča, 10 DHS-om). Od komplikacija izdvajamo: 2 smrtna ishoda (unutar 3 nedjelje od operacije), 11 infekcija rane, 8 dubokih venskih tromboza, pneumonije i uroinfekcije. Za izbor najboljeg tretmana neophodna je adekvatna klasifikacija, kao i osvrt na lokalizaciju preloma, opšte stanje, vitalnost i dob pacijenta. Operativno liječenje ima prednost u bržoj mobilizaciji, stabilnijem hodu, kraćoj hospitalizaciji i smanjenju troškova liječenja. U početku smo svim starijim pacijentima implantirali parcijalnu endoprotezu. Međutim, sada svim pokretnim i aktivnim pacijentima implantiramo totalnu endoprotezu, dok parcijalnu endoprotezu implantiramo samo nepokretnim, slabo pokretnim i neaktivnim pacijentima. O-10 PRELOMI VRATA FEMURA - NAŠA ISKUSTVA U LEČENJU Dragan Đorđić, Igor Popović, Nedeljko Popović, Mikajlo Lazić, Željko Pejović, Milan Todorović, Đorđe Simić, Jovica Vidović, Sanja Dabić, Dragana Milovanović, Vedran Radić JZU Bolnica Bijeljina, Bijeljina, Bosna i Hercegovina Prelomi vrata femura danas predstavljaju najveću incidencu preloma (oko 16%) i sa najvećim komorbiditetom. Prvenstveno se javljaju kod starijih osoba minimalnom traumom a u zadnje vreme povećana incidenca javlja kod mlađih ljudi (povrede na radu, saobraćajni traumatizam). Naš cilj da sažmemo naša lična iskustava u lečenju ove vrste preloma imajući u obzir uzrast, pol, radnu aktivnosti, doktrine u lečenju ovih vrsta preloma kao i mogućnosti same ustanove za primjenom odgovarajućih metoda lečenja. Na našem odsjeku ortopedije u periodu od 2007. -2013. godine ukupno je operisano 212 pacijenata sa ovom vrstom preloma a 4 lečena neoperativno skeletnom trakcijom i posle zanemarivanjem preloma. Od ovog broja 8 lečeno metodom AO osteosinteze i jedan sa DHS klinom (prosečna starost 41 godina - najstariji 55 godina), 5 je lečeno primjenom biartikularne proteze (prosek 68 godina starosti sa pozitivnom psihijatrijskom anamnezom), 23 pacijenta primjenom implantata u smislu totalne endoproteze kuka prosek starosti 65 godina i 156 pacijenata sa parcijalnom endoprotezom kuka Austin Moor posečna starost 74 godina. Svi mlađi lečeni po tipu urgentnosti u prva 24h ostali u proseku od 3-7 dana. Korištene su Pauwels i Garden klasifikacija kao i Skala mentalnog skora sa 10 tačaka. Pacijenti praćeni unutar 8 meseci od povrede. Vraćanje normalnim životnim aktivnostima kod pacijenata sa implantiranim endoprotezama kuka nakon 3 meseca kod osteosintetskog materijala nakon 7 meseci od urađenog operativnog zahvata.


15


KONGRES


Od komplikacija 4 avaskularne nekroze, 5 luksacija endoproteze kuka - recidivantne, 5 preloma implantacionog materijala, 3 infekcije endoproteza kao i 2 smrtna ishoda od kojih jedan razlog sepsa a drugi akutni psihorganski sindrom. Primjena odgovarajuće vrste operacije prvenstveno zavisi od iskustva samog hirurga za koju vrstu se odlučuje kao i osposobljenosti ustanove i njihove angažovanosti u vezi nabavke odgovarajućeg materijala. O-11 PROLONGED DURATION OF REHABILITATION IN PATIENTS WITH COPD AFTER FEMORAL NECK FRACTURE Faris Hasečić1, Dragica Smrke2, Senad Maksić3, Jasmin Kapetanović4, Adnan Dizdar5, Semin Bećirbegović6, Hasan Tanović7, Adnan Papović8, Walid Suliman9, Mirza Bišćević10

1,3-10Department of Orthopedics and Traumatology, University of Sarajevo, Sarajevo Clinical Center, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina 2Department of Traumatology, University Medical Center, Ljubljana, Slovenia The aim of this study was to estimate the influence of concomitant disease and cooperation of patiantes on the duration of rehabilitation after femoral nack fractures. This study reviewed 493 patients with dislocated femoral neck fracture treated with endoprotheses. The duration of hospitalization and rehabilitation periods were significantly shorter (p=0.0001) for patients with high cooperation and motivation. Pulmonary diseases led to a significantly prolonged rehabilitation process (p=0.05). Other comorbidities like diabetes mellitus, cardiovascular diseases or concomitant neurogical diseases did not have a significant influence on the duration of rehabilitation process (p=0.05). Our results suggest that less cooperative patients and patients with pulmonary diseases have to be supported psychologically to improve the cooperation and to avoid long-lasting rehabilitation. Perioperatively, we recommend an optimizing treatment of chronic obstructive pulmonary diseases by a specialist.


16


KONGRES


O-12 PROKSIMALNI FEMORALNI ANTIROTACIONI KLIN (PFNA) U TRETMANU SUBTROHANTERNIH PRELOMA NADKOLJENICE Sahmir Šadić, Svemir Čustović, Mahir Jašarević, Mirsad Fazlić, Aleksandar Vujadinović, Asmir Hrustić, Nedim Smajić Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Utvrditi komplikacije u liječenju kao i funkcionalni oporavak subtrohanternih preloma nadkoljenice tretiranih sa PFNA. U periodu 22. 09. 2009 godine do 01. 01. 2014 godine je u JZU UKC Tuzla, Klinika za ortopediju sa traumatologojom tetirano 354 preloma proksimalne nadkoljenice sa PFNA od čega je bilo 51 (14.4%) subtrohanternih preloma. Subtrohanterni prelomi su bili manje učestali u odnosu na pertrohanterne prelome u odnosu 1:6.9. Prosječna životna dob ispitanika je bila 65.8 ±19.1 (u rasponu od 17-89 godina). Starijih od 60 godina je bilo 36 (71%) ispitanika. 26 (51%) ispitanika je bilo ženskog spola. Prosječno vrijeme čekanja na hospitalizaciju je bilo 0.8 a na operaciju 3.8 dana. Prosječna dužina hospitalizacije je bila 13.1 dan. Prema mehanizmu nastanka preloma, trauma male energije je bila kod 34 (67%) ispitanika. 10 ispitanika je prelom zadobilo u saobraćajnom udesu. Sa multilokunarnim povredama je bilo šest ispitanika a politraumatiziranih pet. Sa ASA 3 i 4 je bilo 22 (43%) ispitanika. Prema Seinsheimerovoj klasifikaciji najučestaliji prelomi su bili tip IIIA kod 16 (31.3%) i tip V kod 13 (25%) ispitanika. Od komplikacije u liječenju je bilo: dvije duboke, jedna površna infekcija i dvije reoperacije. Postoperativno u toku prve godine je umrlo 12.9% ispitanika. Operativni zahvat izveden u okviru 24 sata po povređivanju, dobra repozicija, stabilna osteosinteza uz poštivanje svakog koraka u operativnoj tehnici, će omogućiti ranu mobilizaciju i dobar funkcionalni oporavak povrijeđenih sa subtrohanternim prelomom. O-13 CLINICAL RESULTS OF SELFDYNAMISABLE INTERNAL FIXATOR (SIF) IN FEMORAL FRACTURES TREATMENT Milorad Mitković, Saša Milenković, Ivan Micić, Milan Mitković Orthopaedic and Traumatology Clinic, University of Niš, Niš, Serbia It is recognized that dynamisation is method which encourages bone union. Because of that many doctors routinely remove one screw from interlocking nail, two months after primary operation to provide axial dynamisation. Dynamisation is happened in about 15-25%, according to the literature, but we still can?t predict which patient or fracture will need dynamisation. The aim of this study is to present one new selfdynamisable implant and method for internal fixation of different femoral fractures. Between 2000 to 2008, 849 patients with 871 fractures receiving selfdynamisable internal fixator developed by Mitkovic, for proximal, diaphyseal and distal femur fractures were included in the study. The average operative time was 44 minutes (23-119), average fluoroscopy time was 12 seconds (6-92) while average blood loss of 90 milliliters (60 to 250 milliliters) when minimally invasive technique used. None of the patients developed complications during the intraoperative period. Healing time was 3.9 months (3-9). Healing was achieved in 99.1%. Superficial infection developed after 7 fixations (0.9%) while deep infection developed in 4 patients (0.5%). The screw breaking occurred 6-18 weeks after 19 fixations (2.6%). Cut out phenomenon happened in 24 cases. Spontaneous axial dynamisation was observed in seventy-one patient (23.8%), 5 millimeters on average (2 to 12 millimeters). SIF is one effective method for the treatment of femoral fractures. This method particularly valuable for treatment of comminuted fractures with regard to minimally invasive surgery.

PRELOMI FEMURA 2(trohanterni i dija�zarni)

17


KONGRES


O-14 PRELOMI FEMURA LEČENI METODOM INTRAMEDULARNE FIKSACIJE U IOHB „BANJICA“ BEOGRAD, U PERIODU OD 2004. DO 2014. GODINE Nenad Trbović, Gordan Gavrilović, Oliver Dulić Institut za ortopedsko hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija U periodu od 2004. do 2014. godine, u IOHB „Banjica“ Beograd, metodom intramedularne fiksacije femura sa zaključavanjem lečeno je 387 pacijenata, od toga 147 žena i 240 muškaraca, starosti od 15 do 80 godina. Period praćenja je 6 meseci do 10 godine. Svi pacijenti su lečeni zatvorenom metodom repozicije preloma, obradom medularnog kanala i fiksacijom interlocking klinom, uz dinamizaciju posle određenog vremena u zavisnosti od tipa preloma. Zarastanje preloma je konstatovano kod 383 pacijenta (99%). Smatramo da intramedularna fiksacija sa zaključavanjem predstavlja idealnu metodu za rešavanje svih tipova preloma femura. U ovom radu ćemo prikazati iskustva Instituta „Banjica“ u lečenju preloma femura metodom intramedularne fiksacije. O-15 PFNA U TRETMANU TROHANTERNIH PRIJELOMA Nedim Smajić, Sahmir Šadić, Svemir Čustović, Daut Hadžić

Ortopedsko traumatološka klinika, Univerzitetski klinički centar Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Trohanterni prijelomi čine 55% svih prijeloma proksimalnog dijela femura i pretežno se javljaju u starijih pacijenata sa osteoporozom. Trohanterni prijelomi se liječe operativno i u novije vrijeme najčešće se tretiraju proksimalnim femoralnim antirotacijskim vijkom (PFNA). Uspješan tretman prijeloma podrazumijeva uspostavljanje mehanički stabilne fiksacije. Analizirati rezultate operativnog liječenja trohanternih prijeloma sa PFNA u Ortopedsko-traumatološkoj klinici Univerzitetskog kliničkog centra Tuzla. U OTK UKC Tuzla u 2013. godini ukupno je implantirano 80 PFNA, od čega je za stabilizaciju trohanternih prijeloma bilo 48. Pacijenti su bili pretežno starije životne dobi i ženskog spola. Prema AO klasifikaciji, najveći broj trohanternih prijeloma klasificiran je kao A 2/2 i A 2/3. Kvalitet stabilizacije prijeloma procjenjivan je određivanjem kaput-kolo-diafizealnog ugla (CCD), koji je prosječno iznosio 128.61 ± 7.45°, što ukazuje na adekvatnu repoziciju i stabilizaciju. Nakon PFNA stabilizacije prijeloma omogućena je rana vertikalizacija pacijenta, te je najveći broj naših pacijenata vertikalizovan između petog i sedmog dana. Postoperativne komplikacije su uglavnom bile sistemske i povezane sa komorbiditetom pacijenata. PFNA je tretman izbora nestabilnih trohanternih prijeloma, pri čemu je adekvatna repozicija uslov za uspješno liječenje, a u procjeni repozicije od koristi je određivanje CCD ugla. O-16 TROHANTERNI PRELOMI KUKA - DINAMIČKI VIJAK ZA KUK (DHS) Azer Huseinbegović, Edin Mešanović, Ćamil Habul, Damir Jugo RMC „Dr. Safet Mujić“, Mostar, Bosna i Hercegovina Cilj rada je da prikaže naša iskustva i rezultate u fiksaciji trohanternih preloma kuka uz pomoć DHS-a u trogodišnjem periodu. U radu ćemo prikazati polnu i dobnu strukturu u našem uzorku od 100 pacijenata. Zatim ukazat ćemo na mehanizam nastanka povrede, prosječno vrijeme proteklo od povrede do operativnog zahvata, najčešće komorbiditete ispitivanih pacijenata, korištenu antibiotsku profilaksu i tromboprofilaksu, osnove operativne tehnike te komplikacije nastale kod naših pacijenata. Za pisanje rada korišteni su anamnestički podaci, kompletna historija pacijenata tokom hospitalizacije, klinički pregledi i postoperativne kontrole pacijenata.


18


KONGRES


Fiksacija trohanternih preloma uz pomoć DHS-a se u našem slučaju pokazala uspješnom. Prednosti ove metode su kratko trajanje OP zahvata, mali gubitak krvi, dobra fiksacija preloma, brza mobilizacija pacijenta. O-17 INTRAOPERATIVNE KOMPLIKACIJE KOD OSTEOSINTEZE PRIJELOMA TROHANTERNOG MASIVA DINAMIČKI VIJAK ZA KUK VERSUS KONDILARNA PLOČA Senad Maksić, Hasan Tanović, Semin Bećirbegović, Damir Džafić, Amir Zjakić Klinika za ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Prijelomi trohanternog masiva su najčešći traumatološki razlog hospitalizacije pacijenata u trećoj životnoj dobi. Pokazuju tendenciju porasta učestalosti što je u skladu sa dužim prosječnim životnim vijekom. Cilj našeg rada je bio da utvrdimo učestalost intraoperativnih komplikacija kod prijeloma trohanternog masiva tretiranih dinamičkim vijkom za kuk i kondilarnom pločom. Studijom smo obuhvatili 124 pacijenta koji su operirani u periodu 2001. - 2005. godine. Pacijenti su podijeljeni u dvije grupe: prva grupa 63 pacijenta tretirani dinamičkim vijkom za kuk (DHS), druga grupa 61 pacijent tretiran kondilarnom pločom. Iz studije su isključeni pacijenti sa patološkim prijelomom trohanternog masiva i pacijenti tretirani nekom drugom operativnom tehnikom. Pratili smo povrede neurovaskularnih struktura, povrede retro i intraperitonealnih struktura i organa, penetraciju implantata u zglob kuka ili malu zdjelicu i tehničke pogreške pri aplikaciji implantata. Utvrdili smo statistički signifikantno veći broj intraoperativnih komplikacija u grupi „kondilarna ploča“ u odnosu na grupu „DHS“. Hi kvadrat test 15.180, nivo signifikantnosti p<0.001. Utvrdili smo i statistički značajnu razliku u broju pacijenata sa tehničkom pogreškom pri aplikaciji implantata u grupi „kondilarna ploča“ Hi kvadrat test 22.775 nivo signifikantnosti p<0.001. Najučestalija tehnička pogreška bila je loša poziciju sječiva ploče i DHS vijka. Loša pozicija sječiva kondilarne ploče ne dopušta rano opterećenje, naprotiv, zahtijeva dugo rasterećenje operirane noge što rezultira odgođenim cijeljenjem prijeloma i razvojem pseudoartroza. DHS metoda je opterećena značajno manjim brojem tehničkih pogrešaka i dopušta rano postoperativno opterećenje operirane noge. Obezbjeđuje optimalne lokalne biomehaničke uvjete, kao preduvjet za brzo sigurno cijeljenje prijeloma. To je, uz savremene intramedularne implantate, čini metodom izbora. O-18 KOMINUTIVNI PERTROHANTERNI PRELOMI PROKSIMALNOG FEMURA TRETIRANI PARCIJALNOM ENDOPROTEZOM Tarik Muharemović, Sead Bašić, Raib Salihefendić, Sakip Korać, Mahir Moro, Harun Đozić Opća bolnica „Prim. dr. Abdulah Nakaš“, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Ovo istraživanje provedeno je sa ciljem da se utvrde rezultati liječenja pacijenata sa pertrohanternim prelomima tipa 31-A1 i 31-A2 (AO klasifikacije) upotrebom parcijalne endoproteze kuka. Kod svih pacijenata radilo se o parcijalnoj cementnoj protezi. Isti način tretiranja pacijenata rađen je i i dalje se radi sa većim ili manjim uspjehom u mnogim ustanovama širom svijeta (Jiangsua-Kina, Leuven, Belgija itd.) Cilj istraživanja bio je da se utvrdi dijagnoza, način tretiranja, spol i godište pacijenta, postoperativno skraćenje noge, zadovoljstvo ishodom, komplikacije, stanje u trenutku ispitivanja i sl. Endoprotezom je tretirano ukupno 38 pacijenata sa pertrohanternim prelomima u periodu januar 2010. - april 2014. godina. Prosječna starosna dob bila je 83 godine. To se uglavnom odnosilo na pacijente sa značajnim komorbiditetom gdje je većina pacijenata imala 3-5 pridruženih oboljenja. Ishod liječnja je u 89% slučajeva bio pozitivan.


19


KONGRES


Tretiranje pertrohanternih preloma sa endoprotezom kuka je dobra metoda koja je rezervisana za pacijente u dubokom senijumu. Omogućava ranu vertikalizaciju i pokretljivost navedenih pacijenata, kod kojih svaki dan ležanja znači dodatnu mogućnost komplikacija.

O-19 LIJEČENJA TRANSTROHANTERNIH PRELOMA BUTNE KOSTI STARIJIH OSOBA SUBTOTALNOM ENDOPROTEZOM KUKA I OSTEOSINTEZOM - KOMPARATIVNA ANALIZA Žarko Dašić, Goran Pešić, Aleksandar Jušković, Nikola Bulatović, Vesna Bokan Klinika za ortopediju i traumatologiju, Centar za fizikalnu mediciona i rehabilitaciju, KCCG Podgorica, Crna Gora Trohanterni prelomi butne kosti su uvijek bili značajan problem, posebno sa aspekta zdravstvenog stanja pacijenta, obzirom na životnu dob nastajanja kada su svi restriktivni i odbrambeni potencijali organizma jako smanjeni, liječenje otežano i kompleksno a komplikacije poslije ovih preloma znatno veće. Pojava subtotalne artroplastike kuka kao metode izbora u liječenju preloma vrata butne kosti kod osoba preko 70 godina života prestavljala je revolucionarni napredak u traumatologiji jer je time problem zarastanja preloma riješen uklanjanjem frakturnog žarišta. Liječenje transtrohanternih preloma kod starijih osoba dobilo je također u kvalitetu pojavom subtotalne i totalne endoproteze kuka jer je omogućavalo efikasno i pouzdano liječenje sa ciljem što ranije mobilizacije pacijenta u svom punom obimu. Proširenjem indikacija za hirurško liječenje transtrohaternih preloma subtoralnom i totalnom aloartroplastikom želimo da prikažemo postizanje boljih rezultata - skraćenje hospitalizacije, brža mobilizacija, manja potrošnja krvi, poboljšanje kvaliteta hoda kod pacijenata kod pacijenata koji su tretirani osteosintezom. Poseban cilj rada je da utvrdi u kolikoj mjeri se skraćuje dužina operativnog zahvata primjenom modifikovane hirurške tehnike, a time i stepen operativnog rizika za bolesnika u odnosu na osteosintezu . U periodu od 2009. do 2012 godine na Kliniku za ortopediju i traumatologiju KCCG liječeno je 114 pacijenta sa trohanternim prelomom. Modifikovanom hirurškom tehnikom i implantacijom subtotalne i totalne endoproteze kuka liječeno je 66 pacijenata (grupa A), dok su 48 pacijenata tretirani osteosintezom (grupa B). Analizirani su pol, godine starosti, dužina hospitalizacije, tip implantirane subtotalne endoproteze, tip interne fiksacije (osteosinteze), potrošnje krvi, trajanje hirurškog zahvata, postopertivne komplikacije. U analizi smo koristili Evansovu klasifikaciju transtrohanternih preloma butne kosti. Rezultati dobijeni analizom svih parametara ukazuju da postoje značajne razlike između ove dvije primijenjene metode u liječenju transtrohanternih preloma koje se prije svega odnose na godine starosti, dužine trajanja operativnog zahvata, dužinu hospitalizacije, potrošnje krvi tokom operativnog zahvata, pokreta i kvaliteta hoda, ali da ne postoje značajne razlike što se tiče intraoperativnih i postoperativnih komplikacija, odnosno mortaliteta pacijenata i kod jednog i kod drugog načina liječenja preloma. Prognoza liječenja bolesnika sa trohanternim prelomom butne kosti je nezahvalna jer zavisi od više faktora (opšte zdravstveno stanje bolesnika, godina starosti, stepena osteoporoze, kvaliteta hoda prije povrede). Dobijeni rezultati liječenja trohanternih preloma u starijoj životnoj dobi (preko 70 godina) klasičnom osteosintezom daleko zaostaju u odnosu na rezultate liječenja primjenom subtotalne i totalne endoproteze kuka. Trajanje hospitalizacije, operativne intervencije, potrošnja krvi je znatno manja kod bolesnika kojima je implantirana subtotalna endoproteza u odnosu na bolesnike liječene osteosintezom. Ranija iskustva i rezultati dobijeni analizom u radu ukazuju da postoje svi razlozi da se primjena subtotalne i totalne endoproteze može uvesti kao jedna od metoda u liječenju trohanternih preloma (Evans I, II) kod osoba starije životne dobi.


20


KONGRES


O-20 SPECIFIČNOSTI REHABILITACIJE PACIJENATA STARIJE ŽIVOTNE DOBI NAKON PRELOMA PROKSIMALNOG OKRAJKA FEMURA Nikola Bajić, Biljana Majstorović, Dobrinka Živanić, Marica Kopanja, Dragana Bojinović-Rodić, Jelena Nikolić-Pucar, Danijela Ilić Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Prelom proksimalnog okrajka femura je kompleksan zdravstveni problem koji zahtijeva timski pristup zbog svoje učestalosti i pratećih komplikacija. Ova patologija je karakteristična za stariju životnu dob. Cilj svake rehabilitacije je što prije osposobiti pacijenta i vratiti ga aktivnostima svakodnevnog života. Kod pacijenata starije životne dobi od presudnog značaja su vertikalizacija i rana mobilizacija. Prikazati ishod stacionarne rehabilitacije pacijenata sa prelomom proksimalnog okrajka femura. Prospektivnom studijom obuhvaćeno je 110 pacijenata koji su nakon preloma proksimalnog okrajka femura primljeni na rehabilitaciju na odjeljenju IV ZZFMR „Dr Miroslav Zotović“ Banja Luka u periodu oktobar 2010. - oktobar 2011. godine. Kod svih bolesnika vršena je analiza po polu, dobi, trajanju rehabilitacije, načinu liječenja, tipu endoproteze, prisustvu komorbiditeta. Evaluacija uspjeha rehabilitacije u pogledu kvaliteta života prikazana je skorom bodova Womac Indexa. Od 110 (28 m, 82 ž) pacijenata, kod 20 pacijenata je došlo do prekida rehabilitacije. Prosječna starost pacijenata bila je 74.6 godina, a trajanje rehabilitacije 24.9 dana. Način liječenja: endoproteza (62), osteosinteza (21) i neoperativno (7). Analizom rezultata Womac indexa dobili smo poboljšanje kvaliteta života kod 55% (endoproteza), 43 % (ostesinteza) i 57% (neoperativno liječeni) pacijenata. Kroz organizovanu i individualnu stacionarnu rehabilitaciju pacijenata starije životne postižu se dobri rezultati u smislu poboljšanja pokretljivosti i poboljšanja kvaliteta života pacijenata.


21


KONGRES

MENADŽMENT U ORTOPEDIJII TRAUMATOLOGIJI


O-21 PRIMJENA JEDINSTVENOG MODELA TRAUMA SISTEMA U BOSNI I HERCEGOVINI Zoran Hadžiahmetović Klinika urgentne medicine, Klinički centar Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Osnovni cilj rada jeste prikazati realne mogućnosti razvoja i primjene jedinstvenog modela trauma sistema u BiH koji bi bio ključan za zbrinjavanje životno ugroženih pacijenata označenih kao trauma major. Različitost u hirurškom pristupu počev od: nepostojanja strategije i doktrine, društvenog neprepoznavanja problema integralnog zbrinjavanja, neaktivnosti nadležnih ministarstava zdravstva i regulisane legislative, osnovni su razlozi nepostojanja trauma sistema. U radu će biti prezentirane prave vrijednost trauma sistema koje su vezane za esencijalne faze zbrinjavanja i međufazno poticanje, što je osnov u postizanju poboljšanja pacijentovog općeg stanja, načine koordiniranog djelovanja i pružanje punog obima pomoći za sve povrijeđene u određenom geografskom prostoru, integrirano sa lokalnim javno zdravstvenim sistemom u ruralnoj i urbanoj sredini. Rezultat egzaktne primjene trauma sistema je tačna procjena kvantiteta pacijentove anatomske, fiziološke povrede i preegzistirajućih medicinskih problema koji negativno utiču na pacijentove fiziološke rezerve i sposobnost odgovora na pretrpljeni stres na povredu. Globalni cilj trauma sistema je jedinstveni dijagnostički i terapeutski pristup kroz unificirane protokole za klasifikaciju i kategorizaciju životno ugroženih pacijenata a to je: sniziti stopu mortaliteta i morbiditeta obzirom na polimorfnu simptomatologiju i stalnu promjenu kliničke slike. O-22 ATLS: ADVANCED TRAUMA LIFE SUPPORT

Senail Sivro Flevozikehuis Almere Netherlands, Amsterdam, Holandija Autor će u 20 minuta izlaganja pokušati predstaviti i objasniti, značaj i vrijednosti uvećanja i sinhronizovanja znanja iz ove oblasti. Uključena su sva stanja održavanja života minimalnim i improvizovanim sredstvima, te adekvatan transport do ustanove definitivne njege. Naročiti akcent će biti bačen na timski rad i sistematski pristup i to na svim nivoima organizovane zdravstvene zaštite u državi. U ovaj sistem obuke su uključeni svi doktori koji i potencijalno mogu doći u situaciju da pružaju pomoć „održavanja života“. Predavanje je ilustrovano nizom originalnih dijapozitiva, koji su na engleskom jeziku. Razlog je što je i sam ATLS kurs uvijek organizovan na engleskom jeziku, u bilo kojem dijelu svijeta da se održava. Time se dobija jednaka vrijednost ovog obrazovanja u cijelom svijetu. Principi su isti i time je zajednički jezik i međusobno razumijevanje obezbjeđeno. O-23 MY IMPRESSIONS ABOUT ORTHOPEDICS IN BOSNA-HERZEGOVINA; RESULTS OF SOCIAL HIP PROGRAM

Martin Salzer, Semin Bećirbegović, Ismet Gavrankapetanović "Bosnian Doctors for Disabled", Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Short report of my impressions of the development in the last 15 years in BiH, mainly in the field of orthopedic surgery and rehabilitation of high disabled persons.

22


KONGRES



Presentation of our “Social Hip Project”: From 2003 to 2007 we implanted 102 uncemented Total Hip Endoprostheses with ceramic-ceramic pairing in mostly young and always very poor patients with severe osteoarthritis after hip dysplasia. The results after 3 to 8 years are very promising. Complications have been very low. O-24 OSTEOPOROTIČNI PRIJELOMI: MJESTO I ULOGA ORTOPEDSKOG HIRUGA Šukrija Đozić, Svjetlana Đozić, Srećko Đikić, Severin Žujo, Harun Đozić, Sakip Korać, Raib Salihefendić Opća bolnica „Prim. dr. Abdulah Nakaš“, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Osteoporoza je bolest koja nastaje kao posljedica smanjena koštane mase i poremećaja građe kostiju, zbog čega kosti postaju podložne prelomima. Dijeli se na primarnu i sekundarnu. U SAD-u se svake godine desi 2 miliona preloma povezanih sa osteoporozom. Troškovi tretiranja osteoporoze u Evropi godišnje iznose 13.7 milijardi eura. Osteoporotični prelomi su povezani sa značajnim morbiditetom, trajnom nesposobnošću i sl. Postoje brojni riziko faktori za nastanak osteoporoze. Dijagnostika se provodi putem UZV screening-a, a zlatni standard je DXA. Liječenje osteoporoze može se provoditi nefarmakološkim, farmakološkim i operativnim postupcima. Posebno je važno postaviti realne ciljeve i identificirati pacijente sa visokim rizikom za nastanak prijeloma što je i glavna preporuka NOF-a i Američke asocijacije ortopedskih hirurga. Farmakološka terapija osteoporoze reducira nastanak preloma za 40-60% za nekoliko godina. Upotrebom terapije za osteoporozu reduciraju se prelomi u području zgloba kuka za 41% vertebralni prelomi za 70% a smrtnost za 28%. O-25 SUBSPECIJALIZACIJA U SPINALNOJ HIRURGIJI I VAŽNOST KONTINUIRANE EDUKACIJE Aleksandar Vujadinović Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Spinalna hirurgija predstavlja jednu od najprominentnijih grana u modernoj medicini. Brojni tehnološki izumi predstavljaju snažan poticaj za dalji progres u ovoj oblasti. U Bosni i Hercegovini ne postoji usmjerena edukacija iz spinalne hirugije. Ovo je uslovljeno nizom faktora koji određuju ovakvo stanje. Pored činjenice da je za razvoj jednog spinalnog centra neophodna tehnološka opremljenost, znanje hirurga je ipak najveća vrijednost svake zdravstvene ustanove. Naglasiti važnost usmjerene i kontinuirane edukacije u spinalnoj hirurgiji i pokazati neke primjere organizacije u razvijenim zemljama svijeta. Analizirani su programi subspecijalizacija iz spinalne hirurgije u SAD-a i programi subspecijalizacije u okviru pojedinih udruženja spinalnih hirurga. Navodimo primjer testiranja (upitnik sa 2 pitanja) obavljenog na jednom kursu za eksperte iz spinalne hirurgije održanom u USA sa ciljem naglašavanja važnosti kontinuirane edukacije. U svijetu postoje 3 nivoa subspecijalizacije (fellowship) iz spinalne hirurgije: short-term (do 3 mjeseca) mid-term (3 do 6 mjeseci), te long-term (1-2 godine). Programi su organizovani od strane nacionalnih, ili pojedinih međunarodnih udruženja spinalnih hirurga (Europsine, AO Spine, SRS) koji u svojim programima djelimično ili u potpunosti pokrivaju troškove subspecijalizacije.

23


KONGRES



Rezultati testiranja pokazuju da je na prvo pitanje iz testa tačno odgovorilo 63% ispitanika, a na drugo pitanje 0%. Autori studije ističu nedovoljan stepen znanja i educiranosti iz osnova muskuloskeletnih oboljenja u SAD-a. Organizovana usmjerena i kontinuirana edukacija spinalnih i ortopedskih hirurga bi trebala predstavljati imperativ za svaku medicinsku ustanovu u kojoj se obavlja ova djelatnost. O-26 STRATEGY OF DEVELOPMENT TRAUMA AND EMERGENCY SURGERY IN BOSNIA AND HERZEGOVINA Dario Ivanišević, Ehlimana Hadži ć Clinic for Orthopedics and Traumatology, University Clinical Center Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina During the Bosnian War 1992 - 1995th all the strategies of organized peacetime trauma care fell apart. The concepts of war surgery and patients care in catastrophic events were applied. Sadly almost 20 years after war the proper organized facilities and algorithms of care for isolated orthopedic trauma and polytrauma are missing. Specific problem are based on the political organization and financial meters as well as problems with human resources. We want to present you our efforts in reorganization health care system and aiming to applied ATLS concept.

24


KONGRES

ISTRAŽIVANJA U ORTOPEDIJII TRAUMATOLOGIJI


O-27 PARAMETRI KVALITETA U RADU ORTOPEDSKOG ODJELJENJA ZOFMR „DR MIROSLAV ZOTOVIĆ“ Stanislav Palija, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Željko Jovičić, Anita Ristanović, Slobodanka Todorović, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Kvalitetna zdravstvena zaštita je onaj stepen zaštite pri kojem zdravstvene usluge za pojedinačne pacijente i populaciju povećavaju vjerovatnoću željenih zdravstvenih ishoda i koji je u saglasnosti s tekućim profesionalnim znanjem. Kvalitet se najlakše prepoznaje u njegovoj odsutnosti. (Analogno: lakše je definirati bolest nego zdravlje). Stoga se mnoge javnozdravstvene ocjene zdravstvene zaštite zasnivaju na mjerenju odsustva kvaliteta. Proces uvođenja sistema upravljanja kvalitetom u Zavodu za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“ otpočeo je krajem 2007. godine, a od tada do danas realizovan je veliki broj aktivnosti na izradi i analizi politika, procedura, obrazaca i godišnjih izvještaja koje su u vezi sa kvalitetom, te su izgrađeni dodatni komunikacijski kanali prilagođeni pacijentima (web stranica - www.ortopedijazotovic.com, facebook profil ). Kao instrument istraživanja u proceni zadovoljstva korisnika pruženom zdravstvenom zaštitom korišćeni su anonimni upitnici, a procjena efikasnosti i kvaliteta su vršeni praćenjem i analiziranjem indikatora kvaliteta. Parametri su praćeni za period 2008. - 2012. godina, a analizom su obuhvaćeni svi operisani pacijenti. Za analizu rezultata korištene su metode deskriptivne statistike. Rezultati ankete o zadovoljstvu korisnika zdravstvenim uslugama su raščlanjeni na godišnjem nivou i zabilježen je porast zadovoljstva pacijenata. Praćenje i analiziranje indikatora kvaliteta dovelo je do porasta efikasnosti odjeljenja, te pomogla u upravljanju ljudskim resursima. Rezultati istraživanja nas upućuju na zaključak da su zdravstveni radnici najveći resurs koji ima svaka zdravstvena ustanova. Zato glavni akcenat treba da bude na daljoj edukaciji osoblja i posvećenosti stalnom unapređenju procesa. O-28 PRIMJENA RAZLIČITIH TEHNIKA REGIONALNE ANESTEZIJE U ORTOPEDIJI Sanja Đorđević-Marić1, Ružica Motika-Sorak2, Dražan Erić3, Maksim Kovačević4, Milivoje Dostić5, Radmil Marić6, Vjeran Saratlić7, Milena Stevanović-Živanović8, Dalibor Kovačević9, Rade Miletić10, Nenad Lalović11, Dalibor Potpara12 1,2,5,8,9Centar za anesteziju, reanimaciju, intenzivnu terapiju i terapiju bola; 3,4,6,7,10-12Hirurška klinika, Univerzitetska bolnica Foča, Foča, Bosna i Hercegovina

Zadnjih decenija regionalna blok anestezija doživljava svoj procvat. Sve više hirurških intervencija radi se u različitim vrstama centralnih i perifernih neuroblokova. Evidentne su prednosti blok anestezije u odnosu na opštu anesteziju: minimalni hirurški stres, jednostavnost izvođenja, izuzetno dobra intra i postoperativna analgezija, komfor za hirurga i pacijenta, kao i manji sporedni efekti i rizici. Centralni neuroblokovi ublažavaju negativni stresni odgovor na operaciju, smanjuju negativni bilans azota, gubitak krvi za vrijeme operacije i učestalost tromboembolijskih komplikacija. U UB Foča izvode se sve vrste perifernih i centralnih neuroblokova za različite hirurške intervencije. Neuroblokovi su izvođeni poznatim tehnikama. Kao anestetik korišten je bupivakain, levobupivakain i lidokain. Periferni neuroblokovi su rađeni uz pomoć neurostimulatora. U posljednjoj dekadi došlo je do značajnog porasta broja izvedenih blokova, ali i do uvođenja novih pocedura (periferni neuroblokovi). U poređenju sa 1997. godinom kada je izvedeno 18% blokova, i to uglavnom spinalnih anestezija, 2013. godine bilo je 30% regionalnih anestezija u odnosu na ukupan broj datih anestezija.

25


KONGRES



Značajan broj ortopedskih hirurških zahvata izveden je u regionalnoj anesteziji. Od ukupnog broja epiduralnih anestezija 57% dato je za operacije kuka, a 28% od ukupnog broja spinalnih anestezija. Zadovoljstvo pacijenata primjenjenom tehnikom, jednostavnost izvođenja, kontrola postoperativnog bola, ekonomski benefit, manji broj neželjenih efekata, mogućnost izvođenja procedure pod kontrolom ultrazvuka, što dodatno omogućava uspješnost i sigurnost blokova, razlog su da regionalna anestezija bude sve više korištena metoda anestezije u budućnosti, kako u svijetu, tako i na našim prostorima. O-29 PROMENA DUŽINE FEMORALNOG TUNELA PRILIKOM ANATOMSKE REKOSTRUKCIJE ACL. KADAVERSKA STUDIJA Lazar Stijak1, Marko Kadija2, Darko Milovanović3, Gordana Santrač-Stijak4, Marko Bumbaširević5 1,5Institut za anatomiju, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu; 2,3Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Srbije; 4Dom zdravlja „Novi Beograd”, Beograd, Srbija Cilj ove studije je da utvrdi promenu dužine femoralnog tunela bušenog prilikom anatomske rekonstrukcije ACL u zavisnosti od položaja operisanog ekstremiteta, stepena fleksije kolena kao i ugla između burgije i unutrašnje strane spoljašnjeg kondila. Ova studija rađena je na 16 kadaverskih kolena (6 muških i 10 ženskih) prosečne starosti 81 godinu. Nakon preparisanja potkožnog tkiva i presecanja ligamenta patele identifikovan je femoralni pripoj ACL. Potom je kroz centar femoralnog pripoja uz pomoć Kiršenovih igala debljine 2 mm bušeno 18 tunela u dva akta. Prva faza je podrazumevala položaj ekstremiteta na fiksnom leg holder-u a druga ekstremitet na stolu. Za svaku fazu koleno je postavljano u tri različita položaja fleksije (100°, 110° i 120° stepeni) a za svaki položaj bušena su po tri tunela (70°, 60° i 50°) u odnosu na unutrašnju stranu spoljašnjeg kondila. Samo za nizak stepen fleksije kolena (110°) i ugao burgije u odnosu na unutrašnju stranu spoljašnjeg kondila od 60° ili 50°, položaj ekstremiteta na operacionom stolu daje statistički značajno duži femoralni tunel nego položaj ekstremiteta na leg holderu (p<0.05 za oba ugla burgije). Za sve ostale kombinacije uglova nije utvrđena statistički značajna razlika kada je u pitanju položaj ekstremiteta (p>0.05). Za položaj ekstremiteta na stolu i ugao burgije od 50° promena fleksije kolena sa 110° na 130° dovodi do statistički značajnog produženja tunela (p<0.05). Za položaj ekstremiteta na leg holder-u i ugao burgije od 70° ili 60°, promena fleksije kolena sa 110 na 120 stepeni dovodi do dobijanja visoko statistički značajno dužeg tunela (p<0.01; u oba slučaja). Svi tuneli bušeni pod uglom od 50° u odnosu na unutrašnju stranu spoljašnjeg kondila viskoko statistički značajno su duži od tunela bušenih u istom položaju ali sa uglom burgije od 60° ili 70° Pri nižem stepenu fleksije kolena (110°) položaj ekstremiteta na leg holderu dovodi do kraćeg femoralnog tunela nego kada je ekstremitet na stolu. Prilikom bušenja femoralnog tunela sa ekstremitetom na fiksnom leg holderu povećanje fleksije kolena sa 110° na 120° dovodi do značajnog produženja tunela. Smanjenjem ugla između burgije i unutrašnje strane spoljašnjeg kondila dolazi do značajnog produženja femoralnog tunela.

26


KONGRES



O-30 SITUATION OF HIGH DISABLED PERSONS IN B&H - IS THERE CHANCE FOR THE IMPROVEMENT? Amela Velić, Fehma Kovač, Gabriela Meissner, Ivan Kantor, Mirsad Mufitć, Marin Salzer "Bosnian Doctors for Disabled", Sarajevo, Bosna i Hercegovina Doctors for Disabled-Austria (DfD-A)“ (Austrijsko udruženje za medicinsku razvojnu saradnju) je prije otprilike 12 godina započelo pružati podršku osobama sa teškim invaliditetom u Bosni i Hercegovini (BiH). U februaru 2013. godine je osnovana partnerska organizacija „Bosnian Doctors for Disabled“ (DfD-BiH). Upravljačke funkcije udruženja su popunili/e saradnici/e sa teškim invaliditetom. Podrška osobama sa teškim invaliditetom na čitavom području države preko DfD-A i DfD-BiH se sastojala od novčane podrške za preživljavanje, sponzorstava, preuzimanja troškova prilagođavanja stambenog prostora, opremanja i uređaja za lakšu svakodnevnicu kao i od uvođenja servisa „personalne asistencije (PA)“. Tokom implementacije projekta zaključeno je kako je ovaj servis od velikog značaja za osobe sa teškim invaliditetom. „Personalni asistenti/ce“ su angažovani od strane osobe sa invaliditetom kako bi njemu/njoj pomogli u različitim segmentima svakodnevnog života (higijena, ishrana, mobilnost, obrazovanje, rad, odlasci u javne institucije, slobodno vrijeme) u individualno određenom vremenskom periodu. Ovaj servis omogućuje osobama sa invaliditetom samoodređen, kvalitetan život i puno učešće u društvenim tokovima. Na osnovu izuzetno pozitivnih individualnih i društvenih uticaja personalne asistencije sa jedne strane i nedostatnih zakonskih regulativa i podrške javnosti u BiH sa druge strane, personalna asistencija predstavlja važan segment rada za DfD-A i DfD-BiH. Na osnovu njihovog iskustva i praktičnog poznavanja situacije na licu mjesta, planiraju proširiti servis PA na više osoba sa invaliditetom, te kroz dalje obrazovanje da ga učine profesionalnim, a naročito izrada opštih pretpostavki (procjena invaliditeta, finansiranje) za implementaciju na nivou čitave države i nametanje kroz ciljano lobiranje. Bosna i Hercegovina se od Dejtonskog sporazuma 1995 sastoji od dva entiteta: Federacije Bosne i Hercegovine (=FBiH) i Republike Srpska (=RS). Federacija Bosne i Hercegovine je podjeljena na deset kantona, koji imaju značajne vlastite nadležnosti. Brčko Distrikt je administrativna jedinica Bosne i Hercegovine. Distrikt se nalazi u sjeveroistočnoj Bosni. Distrikt je pod međunarodnom upravom. Sjedište distrikta je grad Brčko. Oba entiteta, kao i Brčko Distrikt imaju uglavnom sopstvene kompetencije. Oni imaju svoje izvršne i zakonodavne vlasti. Samo vanjska i odbrambena politika, monotorna politika, kao i vanjski ekonomski odnosi se odlučuju centralno. Posljednih godina su ovlasti centralnih vlasti dopunjene (indirektno oporezivanje, gonjenje u suđenje ratnim zločincima i borba protiv teškog kriminala). Nakon rata u Bosni i Hercegovini došlo je do kolapsa postojećeg socijalnog sistema. Za ovo postoje različiti razlozi. Jedan od njih je da socijalno zakonodavstvo bivše Jugoslavije nije bio zamijenjen novim zakonima i procedurama. Drugi razlog se može vidjeti u odsustvu Ministarstva za socijalna pitanja na državnom nivou, koji bi mogao definisati prava socijalno ugroženih grupa, kao što su osobe sa teškim invaliditetom. Trenutno, socijalna politika se vrši na nivou dva entiteta, i na kantonalnom nivou. Zbog opisane situacije DfD-A i DfD-BiH planiraju sprovesti projekat "Procjena invaliditeta i obuhvatanje osoba sa invaliditetom u Federaciji Bosne i Hercegovine na području Općine Novo Sarajevo”" Ovim projektom će slijedeće mjere na području Općine Novo Sarajevo biti pokrivene: • Izrada šeme procjene invaliditeta prema međunarodnim kriterijima za obuhvatanje osoba sa najtežim invaliditetom (prema austrijskom modelu za procjenu stepena invaliditeta to je šesti i sedmi stepen) • Procjena invaliditeta i obuhvatanje osoba sa teškim invaliditetom na području Općine Novo Sarajevo • Izvod prvih preporuka za politiku i javnu upravu za procjenu invaliditeta, kao i dalji postupak. Nalogodavac je Ministarstvo rada i socijalne politike FBiH. Projekat je koncipiran i biće implementiran od strane Austrian i Bosnian Doctors for Disabled.

27


KONGRES



Pilot projekat je planiran u periodu od septembra 2014. do januara 2015. U FBiH manjkaju raspoloživi podaci o osobama s invaliditetom. Prema tome će projektni tim u pilot regiji prikupiti podatke o osobama sa teškim invaliditetom. Planirano je da se testira što više osoba sa invaliditetom. Taj broj zavisi između ostalog od postojećih resursa, kao i koliko teško će biti doći do samih podataka o tim osobama. Rezultati će se razmatrati sa nalogodavcem i biće sažeti u završnom izvještaju. Kako zdravstvene institucije na osnovu izložene prezantacije mogu doprinjeti poboljšanju stanja osoba sa teškim invaliditetom u Bosni i Hercegovini? O-31 SAVREMENI PRISTUP U DIJAGNOSTICI TUMORA MEKIH TKIVA Husein Čamo, Fahrudin Helać Klinika za ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Multidisciplinarni pristup u dijagonostici tumora mekih tkiva esencijalan je radi postavljanja pouzdane dijagnoze u smislu razlikovanja podtipova i gradusa definiranih klasifikacijom WHO, primjene adekvatne terapije i daljeg monitoringa pacijenata. U ovom radu je naglašena iznimna važnost multidisciplinarnog pristupa u dijagnostici tumora mekih tkiva. Dijagnoza se postavlja u više koraka: najprije je važna pažljivo uzeta anamneza, zatim klinički pregled, radiološka obrada koja uključuje UZ, RTG, CT i MRI te na kraju adekvatno uzeta biopsija na temelju koje se postavlja PH dijagnoza. Nakon toga i prikaza pacijenta na koziliju donosi se odluka o daljim koracima u liječenju. Na našoj klinici, u posljednjih desetak godina egzistira konzilij za sarkome koji sačinjavaju ortoped, radiolog, medicinski i radijacijski onkolog te patolog. Ovakav koncept je značajno unaprijedio metode dijagnostike i liječenja a osobito utjecao na poboljšanje kvalitete života onkoloških pacijenata. Buduća nastojanja Odjela za onkološku ortopediju su usmjerena na obezbjeđivanje centralizacije pacijenata, kontinuiranu edukciju kadra, saradnju sa kolegama iz drugih medicinskih centara te uvođenje vanjskog osiguranja kvaliteta (External Quality Assurance). O-32 USPOREDBA BLOKA PLEKSUS BRAHIALISA INTERSKALENSKIM PRISTUPOM POD KONTROLOM ULTRAZVUKA I KLASIČNOM TEHNIKOM

Mehmed Haznadar1, Marko Ostojić2, Aida Pajić3, Ćamil Habul4, Damir Jugo5

1,3Odjel za Anesteziologiju sa reanimatologiom i JIT, Kantonalna bolnica „Dr. Safet Mujić“; 2 Klinika za ortopediju, Sveučilišna klinička bolnica Mostar; 4,5Odjel za Ortopediju i traumatologiju, Kantonalna bolnica „Dr. Safet Mujić“, Mostar, Bosna i Hercegovina U posljednje vrijeme klinička primjena ultrazvuka se proširila na dosta novih oblasti u medicini. Jedna od tih je primjena ultrazvuka u tehnikama regionalne anestezije, kao i tehnikama blokova pleksusa i perifernih nerava za potrebe anestezije, analgezije i terapije bolnih stanja. Počela je proizvodnja ultrazvučnih aparata koji su specijalizovani za ovu primjenu i oni se stalno usavršavaju. I za prateću opremu, prevashodno igle za blokove, se sada poboljšava ultrazvučni prikaz i to sve olakšava ovladavanje ovom tehnikom i njenu bezbjednu i efikasnu primjenu. Regionalna anestezija i blokovi nerava su postali zlatni standard za operacije na ekstremitetima tako da bi primjena ovih tehnika trebala biti prisutna u svakoj bolnici. Pokazati da blok pleksusa brachialisa interskalenskim pristupom pod kontrolom ultrazvuka ima znatne prednosti u odnosu na klasičnu tehniku.

28


KONGRES



U ovo presječno istraživanje su uključeni pacijenti koji su imali indikacije za blok pleksus brahialisa interskalenskim pristupom u ove dvije zdravstvene ustanove u Mostaru i isti se radi poštivajući propisane algoritme. Prvoj grupi pacijenata je rađen interskalenski blok pod kontrolom ultrazvuka, a kontrolna grupa su pacijenti kojima je rađen interskalenski blok klasičnom tehnikom sa neurostimulatorom. U obje gupe koristi se lokalni anestetik 0.5% Bupivacaini chidrochloridum. Za sada imamo prikupljene podatke za po 15 pacijenata u obje grupe i istraživanje se nastavlja. Prikupljaju se sljedeći podaci: dob, spol, BMI, operativna dijagnoza, upitnik za pacijente ISAS (engl. Iowa Satisfaction with Anesthesia Scale - Skala zadovoljstva anestezijom) koji popunjavaju dan po operaciji, kao i pri dolasku na kontrolni pregled poslije otpusta iz bolnica i gdje iznose svoje utiske o zadovoljstvu ili nezadovoljstvu anestezijom, bolovima ili neugodnostima pri izvodjenju bloka, kao i pri izvođenju operativnog zahvata, smetnjama pri disanju, smetnjama s vidom te druge komplikacije. U kartu za izvođenje blokova se unose podaci: svi vitalni parametri, sa koliko uboda je napravljen blok, vrijeme potrebno za izvodjenje bloka, količina ubrizganog anestetika, vrijeme i kvalitet postizanja bloka za operativni zahvat, pojava komplikacija (Hornerov sindrom, paraliza dijafragme, hematomi, ozljeda narava...). Prikupljeni podaci u ovom randomiziranom eksperimentu obrađuju se programom R, naprave se tabele kontingencije te se rezultati obrađuju pomoću hi-kvadrat test i ANOVA. U do sada obrađenim podacima je nađena značajna statistička razlika i prednost metode bloka pod kontrolom ultrazvuka u odnosu na klasičnu tehniku. Svim pacijentima u prvoj grupi blok je izveden sa jednim ubodom, u kontrolnoj grupi sa klasičnom tehnikom je trebalo 1.6 uboda po bloku. Prosječna količina ubrizganog lokalnog anestetika za prvu grupu je 23.6 ml u odnosu na 34.2 ml u kontrolnoj grupi. Vrijeme potrebno za postizanje bloka je u prvoj grupi 31 minuta, a u kontrolnoj 37 minuta. U prvoj skupini pacijenata nije bilo nikakvih komplikacija dok su u drugoj skupini 7 pacijenata imali Hornerov sindrom, 4 pacijenta paralizu n. frenikusa i smetnje sa disanjem tijekom operativnog zahvata. Za sada nije bilo opisanih ranih, a ni kasnih komplikacija u obje skupine. U prvoj grupi bi ponovo htjeli istu vrstu anestezije 93% pacijenata, a u kontrolnoj skupini 46.6%. Početna hipoteza je potvrđena. Nađena je znatna statistička razlika i prednosti tehnike interskalenskog bloka pleksus brahialisa pod kontrolom ultrazvuka u odnosu na klasičnu tehniku bloka sa neurostimulatorom. Nema nikakvog opravdanja da se u svim ustanovama gdje se radi tehnika blokova isti ne rade pod kontrolom ultrazvuka. Edukacija ne traje dugo i dostupna je u mnogim centrima koji nisu daleko od BiH, a moguća je i u samoj BiH. Benefit od ovladavanja ovom tehnikom je ogroman, kako za anesteziologe i operatere, još još više za pacijente iz puno navedenih razloga.

29


KONGRES

REGENERATIVNA MEDICINA


O-33 NOVI MODALITETI U LIJEČENJU POVREDA MIŠIĆA Aleksandar Jakovljević Bolnica "Stetik", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Liječenje povreda kod sportista predstavlja poseban izazov jer se pored interesa sportiste za brzim i potpunim oporavkom postavlja i interes sredine (uprava klubova, porodica, javnost…). Jedna od relativno novih metoda koja se koristi između ostalog i za liječenje povreda mišića jeste autologna kondicionirana plazma. Autologna kondicionirana plazma (ACP, PRP) predstavlja upotrebu derivata vlastite krvi kod povrijeđenih i oboljelih, a u svrhu indukcije procesa zarastanja. ACP je jednostavno rečeno liječenje vlastitom krvlju povrijeđenog ili oboljelog koju brzim laboratorijskim procesom dovedemo do stanja stvaranja ćelija koje imaju sposobnost indukcije regeneracije. U radu prikazujemo rezultate liječenja autolognom kondicioniranom plazmom kod sportista sa rupturama mišića. U periodu 01. 07. 2011. do 30. 04. 2014. godine ukupno je liječeno 65 sportista sa povredama (rupture) mišića natkoljenice i mišića potkoljenice metodom aplikacije ACP na mjesto povrede. Ukupno smo liječili 65 sportista sa povredom mišića donjeg ekstremiteta i to 42 sa rupturom mišića natkoljenice te 23 sa povredama mišića potkoljenice. Aplikacija ACP je vršena 3x u razmaku od 5-10 dana. Prosječna dužina liječenja do povratka punim takmičarskim sportskim aktivnostima je bila 27 dana (18-48) kod povreda mišića natkoljenice te 25 (18-42) kod povreda mišića potkoljenice. ACP u liječenju sportskih povreda kod sportista predstavlja metodu za zavidnoim početnim rezultatima i trebalo bi da zauzima značajno mjestu u liječenju ruptura mišića. Aplikacija ACP mora ići paralelno sa fizikalnom terapijom te ostalim metodama liječenja i jedino ovakvim multidisciplinarnim pristupom možemo omogućiti brz i pravovremen povratak sportista u pune sportske aktivnosti.

O-34 RAZLIKE U BIOMEHANICI KOLENOG ZGLOBA KOD OŠTEĆENOG, ZDRAVOG I REKONSTRUISANOG PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA Branko Ristić1, Aleksandar Matić2, Suzana Petrović3, Goran Devedžić4

1,2Klinički centar Kragujevac, Klinika za ortopediju i traumatologiju, Kragujevac, Srbija 3,4Fakultet inženjerskih nauka, Univerzitet u Kragujevcu, Kragujevac, Srbija Cilj rada je da se pokaže da postoji jasna razlika u obrascu kretanja kod pacijenata sa zdravim, oštećenim i rekonstruisanim prednjim ukrštenim ligamentom (anterior cruciate ligament - ACL) kolena. U studiji analize hoda učestvovalo je dvadesetdevet pacijenata sa oštećenim ACL-om. Ruptura ACL–a je određena kliničkim ispitivanjem i analizom MRI snimaka. Preoperativno i posle rekonstrukcije prednje ukrštene veze kolena su merene anteriorno posteriorne translacije (AP translacije) i interno eksterne rotacije (IE rotacije) tibijalnog platoa, korišćenjem 3D sistema za analizu kretanja (OptiTrack sistema sa šest infracrvenih kamera koji beleže fluorescentne markere postavljene na nogu ispitanika). Postoji statistički značajna razlika između srednje vrednosti AP translacije i IE rotacije između povređenog (APt = 5.81±1.67mm; IEr = 1.18±1.19mm) i zdravog (Apt = 3.03±0.92mm; IEr = 0.35±0.32mm), odnosno kolena posle rekonstrukcije ACL (Apt = 3.15±0.86mm; IEr = 0.44±0.46mm). Krive promene AP translacije i ugla IE rotacije generisane su na osnovu dobijenih kinematskih podataka. Analizom kinematskih podataka dobija se jasnija slika o stepenu povrede i uspostavljanju normalne biomehanike kolenog zgloba nakon rekonstruktivne operacije. Hirurška rekonstrukcija prednje ukrštene veze u dovoljnoj meri vraća normalnu kinematiku kolena, naročito u pogledu promene ugla IE rotacije.

30


KONGRES


O-35 PRP (Platelets Reach Plasma - plazma bogata trombocitima) U TERAPIJI SPORTSKIH POVREDA I OSTEOARTRITISA KOLENA: NAŠA ISKUSTVA UZ PREGLED LITERATURE Oliver Dulić, Gordan Gavrilović, Nenad Trbović Klinika "Alfamedik", Beograd, Srbija Platelet-reach plasma (PRP) se definiše kao uzorak plazme autologe krvi sa koncentracijom trombocita iznad normalne vrednosti. Originalni koncept upotrebe koncentrata trombocita bazirao se na činjenici da su trombociti prirodni rezervoar faktora rasta važnih za razvoj, reparaciju i rast gotovo svih tkiva u organizmu. Najnoviji opis govori o PRP kao o „miljeu bioaktivnih supstanci“ gde se pored faktora rasta kao važni u procesu zarastanja tkiva navode i drugi biohumoralni sastojci trombocitnih granula. Ono što čini ključnim terapijski efekat PRP je broj trombocita koji je nekoliko puta veći od normalnog broja i koji, aktivirani u tkivima, daje intenzivan terapijski efekat. Najveći izazov, kada su u pitanju kako bazična tako i klinička ispitivanja, je pravovremena primena koncentrata trombocita za lečenje različitih stanja u ortopediji, pitanja efekata različite koncentracije trombocita u lečenju različitih stanja, terapijskog efekta prisustva leukocita u plazmi, efekat primene aktivatora trombocita i drugih faktora kao i pitanje doze i frekvencije ove terapije. Cilj ovoga rada je da prikaže savremena shvatanja ove oblasti kao i da prikaže uporednu analizu metode dobijanja PRP, mehanizma delovanja na zarastanje oštećenih tkiva, njihove kliničke primene u ortopediji, te da se prezentuju dosadašnjeg iskutva u korišćenju PRP u terapiji sportskih povreda, hroničnih lezija mekih tkiva i zglobova i osteoartritisa. Za potrebe ovoga rada, prikazali smo klinička iskustva u korišćenju PRP različitih koncentracija u lečenje degenerativnih bolesti kolena i kuka kao i akutnih i hroničnih stanja posle mekotkivnih povreda kod ukupno 47 pacijenata. Korišćeni su sistemi ACP (Arthrex) i Angel (Arthrex). Pored toga, poredili smo naše rezultate sa iskustvima drugih klinika opisanih u savremenoj literaturi. Korišćenje PRP dovodi do dobrog kliničkog rezultata, smanjenja bola, ubzanog zarastanja tkiva kao i povećanja zadovoljstva pacijenata. Sa obzirom na nepostojanje standardnih terapijskih šema u svetu zbog relativno kratkog vremena kliničke primene, ovim radom pokušaćemo da damo svoj doprinos prikazujući najčešće primenjene terapijske šeme i kliničke rezultate.

O-36 IZRAŽAJ iNOS I NF-κB U SINOVIJALNOJ MEMBRANI BOLESNIKA S OSTEOARTRITISOM KOLJENA Marko Ostojić1, Violeta Šoljić2, Tomislav Đapić3 1Klinika za ortopediju, Sveučilišna klinička bolnica Mostar, Mostar, Bosna i Hercegovina 2Zavod za patologiju, citologiju i sudsku medicinu, Sveučilišna klinička bolnica Mostar, Mostar, Bosna i Hercegovina 3 Klinika za ortopediju, KBC Zagreb, Šalata, Zagreb, Hrvatska Budući da se u posljednje vrijeme sve više dokazuje da je osteoartritis (osteoartroza) upalna bolest, a ne jednostavno „wear and tear“ stanje, sve su aktuelnija imunohistokemijska istraživanja kroz koja se pokušava saznati koji su upalni faktori nužni za razvoj uznapredovaloga artritisa, u kojoj fazi bolesti su aktivni i kako su međusobno povezani. U posljednjih 5 godina, sve je više dokaza da upala sinovijalne membrane ima ključnu ulogu u vremenu između početnog oštećenja hrskavice i uznapredovalog osteoartritisa te da su upalne stanice koje su u njoj aktivne jako važne u destrukciji zglobne hrskavice i aktiviranju hondrocita koji potom luče matriks metaloproteinaze te leukotrijene, eikozanoide i ostale upalne medijatore. U dosadašnjim istraživanjima rezultati korelacije sinovitisa i kliničkog stadija bolesti su oprečni. Ovim radom bi se pokazala razlika u izražaju iNOS i NF-κB kod bolesnika sa ranim i kasnim OA te bi se vidjela zastupljenost tih dvaju faktora u stanicama sinovijalne membrane (sinovijalni epitel, makrofagi podležeće strome �


31


KONGRES


te endotel i glatke mišićne stanice krvnih žila) ovisno o stadiju sinovitisa i stadiju oštećenja zglobne hrskavice. Također, vidjela bi se povezanost izražaja biljega iNOS i NF-κB i stadija sinovitisa s kliničkim stadijem bolesti po WOMAC-u te s dužinom trajanja bolesti. Ova nova spoznaja bi prospektivno mogla potaknuti uporabu protuupalnih lijekova u ranim stadijima bolesti kada još nije došlo do nepovratnih promjena u zglobnoj hrskavici. U ovo presječno kliničko istraživanje uključeno je 20 bolesnika sa OA životne dobi iznad 40 godina, dok je kontrolna skupina 10 bolesnika mlađe dobi koji su primljeni na odjel ozljede meniska ili križne sveze. Prikupljeni su slijedeći anamnestički podaci: spol, dob, indeks tjelesne mase (BMI), raspon pokreta, osovina koljena, trajanje simptoma (u mjesecima) te klinički stadij bolesti po WOMACU (skup upitnika). Intraoperativno su uzeti uzorci sinovijalne membrane. Stadij oštećenja zglobne hrskavice određen je na osnovu rentgenske slike koljena i procjene Kellgren-Lawrence indeksa. Stupanj sinovitisa izmjeren je po Krenn scoreu (tri parametra - broj redova u epitelu, gustoća makrofaga i fibroblasta u stromi te infiltrat limfocitima, plazma i NK stanicama). Nađena je statistički značajna razlika ekspresije NF-κB i iNOS i u sinovijalnom epitelu i u stromi sinovijalne membrane kod pacijenata s ranim osteoartritisom (KL score - 1 i 2) od pacijenata sa kasnim osteoartritisom (KL score - 3 i 4). Također, nađena je značajna korelacija ekspresije NF-κB i iNOS sa WOMAC kliničkim pokazateljima. U periarterijskim limfocitima nađen je značajno jači izražaj iNOS od NF-κB u kasnom stadiju OA za razliku od podležeće strome. Početna hipoteza istraživanja je potvrđena, a to je da je sinovitis izraženiji kod početnog osteoartritisa te da je ekspresija NF-κB i iNOS također jače zastupljena kod ranog nego kod kasnog osteoartritisa. O-37 KORIŠĆENJE BIFAZNOG IMPLANTATA AGILLI-C U LEČENJU OSTEOHONDRALNIH DEFEKATA KOLENA: PRIKAZ REZULTATA NAKON JEDNOGODIŠNJEG ISKUSTVA Gordan Gavrilović, Oliver Dulić, Milan Apostolović, Nenad Trbović, Mladen Miškulin Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Beograd, Srbija Osteohondralni defekti nastaju tokom oštećenja zglobne površine kolena izazvane traumom, sportskim aktivnostima ili prekomernom težinom. Glavni simptomi su bol, otok i ograničenje funkcije kolena. Za razliku od kosti, hrskavica poseduje veoma limitirane reparativne mehanizme, te ukoliko se ne leči ovakvi defekti predstavljaju uvod u artrozu kolena. Postoji više metoda lečenja lezija hrskavice, neke su tehnički jednostavne a neke zahtevne i veoma skupe ali ni jedna od njih ne daje zadovoljavajuće rezultate. Agilli-C je bifazni implantat, koji se sastoji od aragonita i hijaluronske kiseline. Implant je biokompatibilan i biodegradibilan. Sastav implantata i njegov dizajn imaju biološku fukciju privlačenja mezenhimalnih stem ćelija i njihove adhezije, proliferacije i diferencijacije ka hrskavici i kosti. Histološkom analizom biopsiranog tkiva kod operisanih pacijenata nakon 6. meseci utvrđeno je da se na mestu implantata u potpunosti obnavlja hijalina artikularna hrskavica i subhondralna kost u procesu koji je u potpunosti bezbedan po pacijenta. Da se prikažu naša iskustva u korišćenju ovoga implantata kako kroz prikaz operativne tehnike tako i kroz prezentaciju kliničkih rezultata. Na našem Institutu je u proteklih 15 meseci operisano 23 pacijenta. Implantat je ugrađen miniartrotomijom kolena sa posebno dizajniranim instrumentarijumom za ovu metodu. Svi pacijenti su ispunjavali kriterijume uključenja u studiju, potpisali informisani pristanak a studija je odobrena od strane Etičkog komiteta i ALIMS. Evaluacija rezultata je rađena na osnovu NMR i RTG pregleda preoperativno i svaka tri meseca kao i praćenja rezultata kroz KOOS, Lysholm-Tagner, IKDC Knee Evaluation Form i IKDC Health Assesment Form skala na svakih 6. meseci. Kod tri pacijenata je učinjena artroskopija nakon 6. meseci Nakon 6 i 12 meseci pokazuje se poboljšanje u svim funkcionalnim skalama (p=0.05). Napredak je uočljiv na RTG i NMR pregledima sa punom integracijom implantata. Artroskopski se prikazuje potpuno prekrivanje defekta hrskavicom koja makroskopski imponuje kao hijalina, što je prikazuje i histološkim rezultatima iz drugih centara.


32


KONGRES


Agilli-C je implantat koji prema našim iskustvima, nakon 6 meseci postoperativno daje zadovoljavajuće rezultate u lečenju osteohondralnih lezija kolena. O-38 EFEKTI rESWT U LIJEČENJU TENISKOG LAKTA Dragana Dragičević-Cvjetković, Sandra Tepić, Slavko Manojlović Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju ''Dr Miroslav Zotović'', Banja Luka, Bosna i Hercegovina Teniski lakat je čest bolni sindrom sa kojim se srećemo u svakodnevnoj kliničkoj praksi. Nakon pravovremene dijagnostike, kombinacija rehabilitacionog tretmana i medikamentozne terapije kod većine pacijenata uspješno dovodi do regresije simptoma. Ipak, postoji određen broj bolesnika čije tegobe perzistiraju i koji zahtjevaju liječenje drugim terapijskim metodama. Cilj rada je prikazati rane rezultate primjene rESWT u liječenju lateralnog epikondilitisa. U okviru prospektivne kliničke studije 24 pacijenata sa dijagnozom lateralnog epikondilitisa tretirano je rESWT na aparatu SwissDolorClast® uz odgovarajući kineziterapijski program. Kriterij za uključivanje bio je perzistentan bol u području lateralnog epikondilusa i pored provedene ambulantne fizikalne terapije u trajanju od minimalno šest mjeseci. Parametri liječenja bili su zvučni pritisak od 4 bara, intenzitet zvuka 0,55 mJ/mm², frekvencije 7 udara/sec, 2000 impulsa. Tretman se sastojao iz tri seanse sa pauzom između svake u trajanju od sedam dana. Prosječan period praćenja bio je tri mjeseca. Instrument procjene bila je VAS skala bola. Od ukupnog broja ispitanika kod 18 (75%) su postignuti odlični rezultati (stanje bez bola ili gotovo bez bola, vrijednosti VAS skale 0-2), kod 5 pacijenta (20.83%) smo imali dobar rezultat (bol minimalan ili smanjen na polovinu, VAS ocjena od 3-5), dok kod 1 pacijenta (4.17%) nismo imali terapijski odgovor na primjenjenu rESWT (VAS ocjena 6-10). Rana iskustva govore u prilog opravdanosti kliničke primjene rESWT u liječenju teniskog lakta kod onih pacijenata kod kojih drugi modaliteti fizikalne medicine i rehabilitacije nisu dali očekivane rezultate. O-39 TENZIOMIOGRAFIJA KAO METODA PRAĆENJA DINAMIKE OPORAVKA SNAGE I IZDRŽLJIVOSTI NATKOLJENIČNE MUSKULATURE KOD BOLESNIKA S DISTORZIJOM KOLJENA Sonja Muraja, Branko Markulinčić Specijalna bolnica za medicinsku rehabilitaciju Stubičke Toplice, Stubičke Toplice, Hrvatska Tenziomiografija kao metoda praćenja dinamike oporavka snage i izdržljivosti natkoljenične muskulature kod bolesnika s distorzijom koljena Cilj ovog ispitivanja je prikazati dinamiku oporavka snage i izdržljivosti natkoljenične muskulature kod bolesnika s ligamentarnom ozljedom koljena. Ispitivanjem je obuhvaćeno 40 bolesnika (24 muškaraca i 16 žena) prosječne starosti 27.5 godina koji su konzervativno liječeni zbog distorzione ozljede koljena. Ispitanici su provodili fizikalni tretman po važećim protokolima u trajanju od tri tjedna. Učinkovitost liječenja ocjenjivana je Lysholmovim indeksom, dok je dinamika oporavka snage i izdržljivosti m. quadricepsa praćena tenziomiografijom. Tenziomiografija je kineziometrijska metoda kod koje se prate faze mišične kontrakcije (faza latencije, kontrakcije i relaksacije) pojedinih mišića, kao i lateralna te funkcionalna simetrija. Parametri praćenja bili su: vrijeme aktivacije mišića, vrijeme potrebno za postizanje maksimalne mišićne kontrakcije te jačina mišićne kontrakcije u m. rectus femorisu, m. vastus lateralisu i m. vastus medialisu. Sva mjerenja izvršena su 1. i 21. dan liječenja.


33


KONGRES



Rezultati: statistička je obrada učinjena korištenjem Excela 2003 uz pluggin PHStat 2 t-estom uz p= 0.05. Kod svih ispitanika zabilježeno je značajno povećanje Lysholmova indeksa po završetku liječenja. Analiza tenziomiografskih parametara pokazala je značajno skraćenje vremena aktivacije za sve ispitivane mišiće te poboljšanje jačine mišične kontrakcije za m. rectus femoris i m. vastus medialis. Vrijeme potrebno za postizanje maksimalne mišićne kontrakcije nije značajno promijenjeno po završetku liječenja. Tenziomiografiju ocjenjujemo kao korisnu, jednostavnu, objektivnu i dostupnu kineziometrijsku metodu koja omogućava analizu preciznih parametara mišićne kontrakcije i evaluaciju učinkovitosti kineziterapijskog tretmana kao i planiranja, odnosno, individualnog prilagođavanja protokola rehabilitacije. O-40 PLATELET RICH PLASMA IN THE TREATMENT OF MUSCULAR INJURIES IN ACTIVE SPORTSMEN

Dušаn Mаrić Institute for Children and Youth Healthcare of Vojvodina, Novi Sad, Serbia Muscle injuries are very common among active athletes. Classic rehabilitation protocols often can not recover muscle in sufficiently short period of time. Treatment with platelet rich plasma can be the solution for rapid recovery of athletes. Goal of the study was to show the possibilities of natural activation of reparations factors as well as to monitor the clinical outcome until complete return to professional sports. A preliminary study was carried out in a specialist clinic for orthopedics Ortho MD, Novi Sad in the period from 15. 06. to 20. 07. 2011. The prospective study included 24 patients, all active athletes with chronic (16 patients) and acute muscle injury (8 patients). All patients were followed for one month after the initial treatment. Patients were between 19 to 27 years. 22 patients were completely recovered in the follow-up period (from 1 to 3 instillation of PRP), 2 patients started professional training with an additional instillation of PRP (4 instillation). The platelet rich plasma may represent an excellent method for quick and effective treatment of muscle lesions in professional athletes. O-41 IZOKINETIČKO TESTIRANJE U PROCJENI ISHODA REHABILITACIJE NAKON REKONSTRUKCIJE PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA KOLJENA Dragana Dragičević-Cvjetković, Milkica Glogovac-Kosanović, Siniša Bijeljac, Slavko Manojlović, Tatjana Nožica-Radulović Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju ''Dr Miroslav Zotović'', Banja Luka, Bosna i Hercegovina U rehabilitaciji pacijenata nakon rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta koljena koriste se različiti protokoli. Izokinetičko testiranje kao objektivan način evaluacije dinamičke stabilnosti koljena omogućava procjenu kvaliteta ishoda rehabilitacije nakon rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta. Prospektivnom studijom obuhvaćeno je 40 ispitanika podjeljenih u dvije grupe. Eksperimentalnu grupu (n1=20) predstavljali su rekreativci 6 mjeseci nakon rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta metodom ST-gracilis koji su proveli rehabilitaciju prema važećem protokolu, a kontrolnu grupu (n2=20) činili su zdravi rekreativci. Kod svih ispitanika napravili smo bilateralno koncentrično/koncentrično izokinetičko testiranje kvadricepsa i hamstringsa na dvije ugaone brzine 60°/sekundi i 180°/sekundi. Parametri praćenja bili su PT (peak torque), PT/BW (peak torque to body weight), prosječna snaga, prosječan rad i klasični omjer agonista/antagoniosta (HQ indeks). U statističkoj obradi korišten je Studentov t-test. Postoji statistički značajna razlika u većini praćenih mišićnih parametara između ispitivanih grupa (p<0.01). Izokinetičko testiranje dinamičkih stabilizatora koljena pokazalo se kao potreba u dijagnostici i terapiji u cilju bržeg i preciznog otklanjanja nađenog deficita mišićnih parametara. Neosporan je značaj izokinetičkog testiranja i vježbanja u ishodu rehabilitacije nakon rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta. Smatramo da je izokinetičko testiranje jedini objektivan pokazatelj mogućnosti povratku sportskim aktivnostima.

34


KONGRES

PRIMARNA ARTROPLASTIKAKUKA


O-42 ALOARTOPLASTIKA KUKA U ADOLESCENCIJI Zoran Baščarević Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Beograd, Srbija Veštački kuk nije novina u ortopedskoj hirurgiji. Više od sedam decenija predstavlja najbolje rešenje za bolna degenerativna stanja, vraćajući pacijente normalnom životu. Uz mnogo osporavanja i kontrovezi hirurgija veštačkog kuka danas zauzima jedno od vodećih mesta u ortopediji. Usavršavanje implantata i operativnih postupaka dovelo je do povećanja trajnosti veštačkog kuka, a sve naglašenija potreba za životnom udobnošću do ekspanzije aloplastične hirugije, potisnuvši tzv. „biološke operacije“. Starost pacijenta, dominantna indikaciona kategorija u hirurgiji veštačkog kuka ranije, potisnuta je i suštinski promenjena razmišljanjima koju vrstu implantata upotrebiti, a ne da li ga upotrebiti. Savremeni klasični bescementni endoprotetski sistemi veoma su trajni, a još trajniji materijali, poznati kao „alternativni oslanjajući parovi“, kao što je npr. keramika, potpuno dostupni i u svakodnevnoj upotrebi. Danas smatramo da kuk treba zamenti veštačkim onda kada drugim metodama lečenja ne možemo dovoljno ublažiti tegobe koje ometaju uobičajene životne aktivnosti. A životne potrebe nisu iste u svim starosnim grupama. U odraslom uzrastu bol usled degenerativnih promena u zglobu, uz traumu, najčešći je razlog za zamenu kuka veštačkim. U mladosti, a posebno u adolescenciji, bol i nepokretnost nisu uvek dominantni, a pogotovo ne jedini parametri za odluku o zameni kuka veštačkim. Potreba za „normalnim“ i neupadljivim životom bez hramanja, najveća je u osetljivoj populaciji adolescenata, a veštački zglob ponekad jedini način da se oslobode patnje. Bolesti koje do toga dovode najčešće su sistemske - JRA, SLE, ali neretko i sekvele nelečenog ili neuspešno lečenog razvojnog poremećaja kuka, posttraumatska stanja, hondroliza posle epifiziolize, poliepifizarna displazija i druge. Kada je pravi trenutak da mladom čoveku predložimo aloartoplastičnu operaciju kuka? Odgovor na to nije lako dati jer precizne indikacione postulate nije moguće postaviti. Ono u šta smo sigurni je da tom vrstom hirurgije možemo omogućiti pacijentu normalne životne aktivnosti, umanjiti mu patnju i vratiti samopouzdanje onda kada mu to najviše treba. Povoljan uticaj karličnog balansa na biomehaniku kičme i donjih ekstremiteta, koji se ostvaruje ugradnjom veštačkog kuka, ne treba posebno naglašavati. Smatram da za tako nešto ni u adolescentnom uzrastu nije previše rano. O-43 MODIFIED COTYLOPLASTY TECHNIQUE FOR CEMENTLESS HIP ARTHROPLASTY IN HIP DYSPLASIA WITH CONTROLLED FRACTURE OF MEDIAL ACETABULAR WALL WITHOUT GRAFTING Goran Bićanić, Katarina Barbarić, Ivan Bohaček, Ana Aljinović, Domagoj Delimar Department of Orthopaedic Surgery, Clinical Hospital Centre Zagreb, Zagreb, Croatia Our modification of cotyloplasty technique does not include grafting of the bottom of the acetabulum after over reaming but reaming up to medial wall, then controlled fracture of medial wall and stabile fixation with superolateral screws. We prospectively analyzed 21 THA in patients with hip dysplasia and insufficient bone stock at the level of the true acetabular roof. In all patients modified cotyloplasty technique was performed. Average age at the time of surgery was 53.4±10.3 and average follow up was 5.7±2.3 years. Average acetabular size was 48, acetabular angle was 41.3°±8.5, acetabular anteversion was 17.5°±6.0, cup medialization was 6.6±2.9 mm in average. In average 46±20% of the total acetabular surface was protruding in the pelvis. In 4 cases superolateral acetabulum was not completely covered with bone (lateral cup placement was 6.5±3.7 mm in average). In one case (medialization of 9.6mm) primary instability occurred and cup was replaced with another cementless cup and generous spongioplasty of the acetabular bottom.

35


KONGRES



Cotyloplasty is used when there is lack of bone stock at the level of true acetabular roof. It removes necessity to use any augmentation of the acetabular roof. It seems that primary stability can be achieved with as low as 25% of contact area between the bone and acetabulum (since when even 77% of the acetabulum protruding in the pelvis, good primary stability is achieved). Preserved medial lamina and periosteum heal and harden enough in order to have secondary stability and long cup stability. O-44 PRIMARY THR IN CASES OF COXARTHROSIS WITH HIGH LUXATION OF THE HIP Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Institute of Orthopaedics, Physical Medicine and Rehabilitation "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosnia and Herzegovina Anatomic features of bones and soft tissues which are present in high luxation of the hip (HHL) require a different surgical logic when performing THR surgery. Anatomical changes are: insufficient muscles, shortened neurovascular fascicle, deformed femur, extended diaphysis, narrowed femoral channel, underdeveloped acetabulum. To show the possibilities of surgical treatment of coxarthrosis with HHL with primary total hip endoprosthesis. Percent of HHL is 1.97% (3020/60). 48 patients had CHD and 12 patients developed luxation as a consequence of the postnatal septic osteoarthritis. An average discrepancy in leg length was 5.75 cm. Surgical technique includes surgical reposition of the luxated hip up to the equalization, restitution of the natural centre of hip rotation, subtrochanteric osteotomy and THR. We used cementless straight stem with distal fixation in 46 patients, cementless modular rounded stem in 13 patients and 1 cemented stem. For follow-up we used clinical tests, radiological and functional (HHS, Womac). The leg length equalization was achieved in 44 patients while shortening of 1 cm remained in 16 patients. Complications we encountered were longitudinal femur fractures, non-united femur osteotomy. Early results in patients with HHL who were treated according to the described protocol confirm that the leg length equalization is possible. Results also prove that restitution of the anatomic centre of hip rotation is both the most decisive and the most predictive factor for good clinical and radiological result of the surgery. This surgical procedure is followed with more complications than standard primary THR. O-45 KRATKI BESCEMENTNI FEMORALNI STEM U PRIMARNOJ ALOPLASTICI ZGLOBA KUKA Željko Jovičić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Stanislav Palija, Boja n Kuzmanović, Petar Cvijić, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Bescementna endoproteza kuka sa kratkim stemom obezbjeđuje metafiznu fiksaciju, bolje očuvanje kosti kao i prstena vrata femura. Indikacije za upotrebu su disproporcija između metafiznog i dijafiznog dijela femura (urođena ili stečena), deformitet metafizno-dijafiznog prelaza femura, kao i pacijenti mlađe životne dobi. Prikazivanje naših iskustava u primjeni kratkog stema prilikom implantacije totalne endoproteze kuka i dokazivanje opravdanosti implantacije istog kod postojanja pomenutih indikacija. Radom je obuhvaćeno 67 pacijenta (56 žena, 11 muškaraca) koji su operisani u ZOFMR "Dr Miroslav Zotović" u periodu decembar 2008. - juni 2014. godine. Standardna operativna tehnika. Antibiotska i tromboembolijska profilaksa po protokolu. Rana rehabilitacija i pun oslonac na operisanu nogu prvi postoperativni dan. Svi pacijenti su praćeni radiografski i funkcionalno (HHS, Womac index).

36


KONGRES



Najstariji pacijent je imao 63, a najmlađi 31 godinu. Prosječno trajanje operativnog zahvat je bilo 40 minuta, prosječan gubitak krvi 430ml, dužina boravka u bolnici 8 dana po operaciji. Uvijek je korištena bescementna acetabularna komponenta sa High cross-link polietilanskim insertom, osim u pet slučajeva, gdje je korištena METAL-METAL (BIG HEAD). Preoperativni HHS prosječno 54, postoperativno 82 (nakon 6 nedelja); Womac index preoperativno 56.45, postoperativno 29 (nakon 6 nedelja). U toku praćenja nismo registrovali osteolize, niti potonuća stema, kao ni drugih značajnijih komplikacija. Kratki stem omogućava jednostavnu tehniku implantiranja i centriranja, uz korištenje vrlo preciznog instrumentarijuma. Stem je idealan za implantaciju kod povećane zakrivljenosti femura, te uskog femoralnog kanala. Femoralna preparacija je jednostavnija i incizija je kraća za prosječno 3 cm. Idealna je opcija za mlađe pacijente. O-46 REZULTATI PRIMARNIH ALOARTROPLASTIKA KOD PACIJENATA SA RAZVOJNIM POREMEĆAJEM KUKA Ranko V. Lisov, Savo Marić, Dino Pagnacco Specijalna bolnica “Vaso Ćuković”, Risan, Crna Gora Evaluacija incidence i rezultata totalnih aloartroplastika kuka kod pacijenata sa razvojnim poremećajem kuka (RPK), sa posebnim osvrtom na intraoperativne i rane postoperativne komplikacije. U periodu 2011. - 2013. godine, od 342 primarnih aloartroplastika kuka prvog autora, 114 (34%), implantirano je pacijentima sa razvojnim poremećajem kuka. U strukturi pacijenata, dominirale su žene - 98 (86%) prema 16 (14%) muškaraca. Prosječna starost u vrijeme operacije iznosila je 57 godina (raspon 22 do 84 godine). Preoperativno, 101 (89%) pacijenata su klasifikovani u grupu Crow 1 i 2, a 13 (11%) u grupu Crow 3 i 4. Primjenjivali smo zadnji pristup kuku. Kod 89 (78%) pacijenata, implantirana je bescementna, kod 21 (18%) cementna, a kod 4 (4%) pacijenata, hibridna proteza. Abbrevijaciona osteotomija femura je primijenjena kod 9, a acetabuloplastika koštanim graftom kod 4 pacijenta. Intraoperativne i neposredne postoperativne komplikacije: po jedna tranzitorna pareza n. peroneusa, fraktura trohanternog masiva, fraktura malog trohantera, prelom dijafize femura, prelom acetabuluma, luksacija endoproteze. Tri pacijenta su imala duboku vensku trombozu. Nije bilo slučajeva kliničke plućne embolije Prosječno praćenje grupe od 83 dostupnih pacijenata, iznosilo je 22 mjeseca (raspon od 5 do 28 mjeseci). Prosječan HHS povećan je sa preoperativnih 43 na postoperativnih 85 poena. Tokom navedenog perioda, nije bilo znakova infekcije, razlabavljenja komponenti endoproteze niti drugih razloga za reviziju. Kod 5 pacijenata registrovali smo periartikularne osifikate. RPK posebno u svojim ekstremnim oblicima, predstavlja najveći izazov za ortopede koji se bave ovom vrstom hirurgije. Ovaj rad apostrofira veoma visoku incidencu RPK u našoj svakodnevnoj praksi te dobre rezultate primijenjene tehnike. O-47 REHABILITACIJA U ARTROPLASTICI ZGLOBA KUKA - REZULTAT TIMSKOG RADA Tatjana Nožica-Radulović, Jelena Stanković, Slavko Manojlović, Goran Talić Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Medicinsku rehabilitaciju u artroplastici kuka provodi tim stručnjaka koji obezbjeđuju potrebne mjere i postupke iz djelokruga svoga rada. Timski rad je zlatni standard u rehabilitaciji pacijenata sa totalnom endoprotezom kuka uz poštovanje osnovnog principa rehabilitacije koji glasi: pacijent je subjekt a ne objekt rehabilitacije. Članovi tima uz aktivno učešće pacijenta rade na što boljem i bržem obezboljavanju pacijenta, njegovom osposobljavanju i povratku u svakodnevne životne i radne aktivnosti.

37


KONGRES



Cilj ovog istraživanja bio je procjena uticaja organizovane preoperativne i sveobuhvatne postoperativne rehabilitacije na kvalitet života pacijenata sa implantiranom totalnom endoprotezom kuka na bazi sekundarnog osteoartritisa. Prospektivnim ispitivanjem obuhvaćen je 31 pacijent (10M, 21Ž) sa implantiranom endoprotezom kuka na bazi sekundarnog osteoartritisa. Svi pacijenti su imali organizovanu preoperativnu rehabilitaciju, operaciju i sveobuhvatnu postoperativnu medicinsku rehabilitaciju u Zavodu za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović" u Banja Luci. Instrument procjene kvaliteta života bio je WOMAC Index primijenjen kod svih pacijenata preoperativno i nakon provedene postoperativne rehabilitacije. Evaluacija uspjeha rehabilitacije i timskog rada prikazana je ukupnim i pojedinačnim skorovima WOMAC indexa. Za analizu numeričkh podataka korišten je Wilcoxonov test i T-test uparenih uzoraka. Rezultati su pokazali statistički značajno poboljšanje kvaliteta života pacijenata sa implantiranom totalnom endoprotezom kuka (p<0.005). Multidisciplinarnim, timskim pristupom u preoperativnoj pripremi i postoperativnoj rehabilitaciji pacijenata sa artroplastikom kuka značajno se utiče na dobar ishod liječenja i kvalitet života ovih pacijenata. O-48 DOES THE ANTEROLATERAL MINIMALLY INVASIVE TOTAL HIP ARTHROPLASTY HAVE CLINICAL ADVANTAGE OVER CLASSICAL LATERAL APPROACH ON THE EARLY FUNCTIONAL RECOVERY? A PROSPECTIVE STUDY. Anton Tudor1, Lana Ružić2, Mirela Vučković3, Tomislav Mađarević4, Tomislav Prpić5, Ivan Rakovac6, Branko Šestan7, Dalen Legović8, Veljko Šantić9, Joško Jeličić10 1 ,3-9University Hospital for Orthopaedic Surgery Lovran, Lovran, Croatia 2Department of Sport and Exercise Medicine, School of Kinesiology, University of Zagreb, Zagreb, Croatia 10Biograd Specialized Orthopedic Hospital, Biograd n/m, Croatia The lateral conventional hip approach and minimally invasive anterolateral (ALMIS) approach are very common in orthopaedic surgery accross Europe. There are only several studies comparing the two approaches, and none of them provide the conclusive data about the advantages of ALMIS approach. The main idea of this study was to compare the functional clinical outcome of the patients operated by the anterolateral MIS approach (a muscle-sparing technique - modified Watson-Jones approach), and the patients operated by direct lateral approach without the muscle-sparing technique (conventional -Bauer/Hardinge approach). A total of 130 patients were randomly assigned into two groups: 68 in standard method (STAND) group, and 62 in minimally invasive (MIS) group. The hip flexibility, patient mobility, the strength of the hip abduction, the pain scale, Harris hip score, duration of the hospital stay and the overall satisfaction were measured after seven days and three months and one year after the surgery. The statistically significant differences were determined between the groups in the hip abduction strength, the passive and the active hip flexion ability, where MIS group was better in all three follow-ups (p<0.05). Patients who underwent minimally invasive method also suffered less pain, used crutches less, stayed in hospital shorter and were overall more satisfied with the operation outcome. We recommend ALMIS approach for total hip replacement therapy, especially for younger, economically active population.

38


KONGRES



O-49 EARLY CLINICAL AND RADIOLOGICAL OUTCOME OF TOTAL HIP REPLACEMENT WITH THE SHORT UNCEMENTED MINIMA HIP STEM, LIMA CORPORATE SPA Njegoš Čvorak Department of Orthopaedic Surgery, Hospital Mittersill, Mittersill, Austria One of the modern treatments of degenerative hip joint is hip replacement with short stems. The reasons for the short stems use are proximal load transfer, absence of distal fixation, possibility of minimal invasive hip surgery resulting with preserved femoral bone stock and neuro-vascular-muscle structure, good reconstruction of leg length and center of rotation, faster rehabilitation, furthermore a much easier revision surgery. The aim of this study was to perform the surgical technique, analysis of early results and to collect own experiences with Minima stem. The goal of investigations was to prove: intraoperative ability for reconstruction of center of rotation, leg length, hip offset in different CCD angle and morpho-cortical femur index type, age independent and control of postoperative proximal femoral pain and cortical-periostal hyperostosis or stress shielding. We have prospectively evaluated the clinical and radiographic results of 40 total hip arthroplasties (in 39 patients) since February 2013. Hip arthroplasty was performed in minimal invasive anterolateral approach, supine position with using an uncemented monolithic Minima stem® standard or lateralized, manually impacted, combined with a Delta TT cup®, ceramic-ceramic pairing, Lima corporate spa. We have used mediCAD Classic® software for preoperative template planning and postoperative control. Clinical and radiological x-ray control was performed intraoperative, at the day of hospital discharge (approx. 12th postop. Day), 6 weeks, 6 months and 12 months after surgery. All patients were operated in minimal invasive anterolateral approach technique without removing the great trochanteric muscle, using a Condor® retractor system, with two surgeons, in general or spinal anaesthesia and 24 hour antibiotic infection prophylaxis. Exclusion criteria, absolute contraindications: local or systemic infection, septicemia, persistent chronic or acute osteomyelitis, evidence of compromised joint function due to nerve or muscle damage, renal failure. Relative contraindication: no ability to reconstruct the hip center off rotation, offset and leg length, according to digital Minima templating, poor bone trophism (osteoporosis), respective the Reliable Decision-Making Through Methodology criteria from Prof . Lorenzo Spotorno for indication cemented versus cementfree hip aloplasty, metabolic disorders that could jeopardise the fixation and stability of the implant, certain concomitant diseases and adddictins that could compromise the success of the implant, hypersensitivity toward implant metals. It was possible to perform minimal invasive surgical technique in all patients. Stem design show intraoperativ ability for reconstruction the center of rotation and leg length in different morpho-cortical femur index typ and age of patient, analogous the digital template planning. Hip offset could not be reconstruct in 3 cases of extremely varus CCD angle. No squeak phenomena were observed. None of the patient showed the cortical hyperostosis, stress shielding or some heterotopic ossification. 2 Patient have a temporary thigh pain (both of them shows in x- ray examination the impingement between the distal pole of stem an posterior cortical femoral wall. One stem in case of infection was revised. After infection treatment and revision operation with diaphysial stem fixation, the patient has a normal postoperative devolution. One patient produced clinical irrelevant fracture of the top of greater trochanter, after full weight mobilisation, without any clinical symptoms. One patient showed the stem subsidence during the first 3 weeks after surgery. He has moderate pain for one week. During the next 6 week unload mobilisation he was pain free and the further mobilisation was problem free. The short uncemented monolithic Minima® stem design enables us to do minimal invasive hip surgery, providing sufficient bone stock and neuro-vascular-muscle structure for eventually future revisions surgery.

39


KONGRES



He show an excellent survival rate in the short term with very good primary stabilisation, allowing early full weight bearing. We could not find the signs of periostal hyperostosis or stress shielding in the early time after hip replacement. Important to avoid the thigh pain is correctly implantation of stem trough prevent impingement between the distal pole of the stem and femoral cortical wall and stable methaphyser cortical stem impaction. We could reconstruct about 90 % offset type with monolithic standard or lateralized Minima stem, but we could not reconstruct the extremely varus hip. In this cases we needed the modular stem or monolithic lateralized stem with more varus CCD (~124°) angle. Age is not the exclusion criteria for the total joint replacement with the Minima stem. Exclusion criteria for uncemented hip replacement is still the score more the 6 “Reliable Decision-Making Trough Methodology“ by Prof. Lorenzo Spotorno. We are still looking for a tool for intraoperative navigation and control of position of the stem and cup. Nevertheless, long-term studies are required. O-50 DUAL MOBILITY ACETABULAR CUP ENABLES RAPID RECOVERY WITH MINIMAL CHANCES FOR LUXATION OF PROSTHESIS Gregor Kavčič, Klemen Bedenčič, Pika Mirt General hospital Novo Mesto, Department for Orthopaedics, Novo Mesto, Slovenia Dual mobility cup was first presented by professor Bousquet in the late 70s. Its main advantage is movement between both acetabular components. Dual mobility acetabular cup is composed of metal acetabular cup, which is higly polished on the inner side - which makes movement easier. Polyethylene insert fits into higly polished cup and moves freely within it. Movement is allowed on two levels. Majority of movement is between polyethylene insert and metal head, but in the end point movements polyethylen insert also moves inside the acetabular cup. From March 2004 to June 2014 we implanted 975 dual mobility acetabular cups (Avantage – Biomet) in 901 patients. Follow up was from 1 month to 122 months. Average age of patients was 76.8 years (from 29 to 98). 605 were females and 296 males. In 232 cases operation was due to fracture of the femoral neck or pertrochanteric fracture. Operations were performed by 4 diferent surgeons using 3 different approaches – classical anterolateral, minimal invasive anterolateral and minimal invasive direct anterior approach. We used three different types of femoral stem (Alta, Aura and Exception – Biomet). Post-operatively patients were mobilised the next day after surgery or when the general health condition allowed that. We did not restrict any activities, that are usually forbidden in the early post-operative time after total hip arthroplasty. In all patients, excluding those with acute fracture, Harris Hip Score was measured pre-operatively and post-operatively. Average Harris Hip Score pre-operatively was 44.9 and 90.4 post-operatively. We diagnosed infection of prosthesis in 9 cases and in 3 cases infection of subcutis above the fascia, paresis of the femoral nerve in 1 case, periprothetic fracture in 9 cases, 1 case of acute AFS trombosis and 1 displacement of acetabular cup. So far we had no luxation of prosthesis. In our series we observed good functional results after implantation od dual mobility acetabular cup. Main advantage of this cup is definetely extremly low risk for luxation, that is why rapid rehabilitation without classical postoperative limitations is possible. Our midterm results regarding aseptic loosening are good, but we are still waiting for our longterm results. In our institution this is the treamtent of choice for patients with hip osteoarthritis who are more than 70 years old.

40


KONGRES



O-51 METAL-METAL (BIG HEAD) ENDOPROTEZA U LIJEČENJU KOKSARTROZE PACIJENATA SREDNJE ŽIVOTNE DOBI Željko Jovičić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Stanislav Palija, Boja n Kuzmanović, Petar Cvijić, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Bescementna metal-metal endoproteza kuka podrazumijeva kombinaciju velike glave i acetabularne kape bez polietilenskog inserta, tj. kontaktnu površinu metal na metal. Uglavnom se ugrađuje mlađim muškarcima između 40 i 65 godina. Primarni cilj rada je prikazivanje naših iskustava u primjeni metal-metal totalne endoproteze kuka i ukazivanje na opravdanost implantacije iste kod pacijenata, pretežno muškaraca, srednje životne dobi u punoj aktivnosti, sa degenerativnom koksartrozom. Radom je obuhvaćeno 124 pacijenata (115 muškaraca, 9 žena) koji su operisani u ZOFMR "Dr M. Zotović" u periodu juni 2008. - juni 2014. godine. Pacijentima je implantirana bescementna acetabularna komponenta tipa Magnum (114) i ASR (12), kao i bescementni stem tipa Corail (67 pacijenta), Taperloc (54 pacijenta) i Taperloc microhip (5 pacijenta). Svi pacijenti su praćeni radiografski i funkcionalno (HHS, Womac index). Najmlađi pacijent je imao 24 godine, najstariji 71 godinu (prosječno 41.6 godine). Kod dva pacijenta je urađena obostrana implantacija u jednom aktu. Kod svih pacijenata dobili smo pun obim pokreta i brže vraćanje aktivnostima svakodnevnog života. Prosječni preoperativni HHS je bio 54, postoperativni 82 (nakon 6 nedelja); Womac index preoperativno 51.05, postoperativno 27.50 (nakon 6 nedelja). Komplikacija nismo imali. Kod pet pacijenata je zabilježen bol u preponi (kontakt iliopsoasa?). Bescementna metal-metal endoproteza kuka omogućuje pun obim pokreta u operisanom kuku i brz povratak aktivnostima svakodnevnog života. Smanjuje rizik od dislokacije i idealno je rješenje za mlađe, visoko zahtijevne pacijente. Bez obzira na oprečna mišljenja kada je u pitanju kontaktna površina Metal-Metal, naši pacijenti nisu imali kliničkih znakova trovanja teškim metalima. O-52 RADIOGRAFSKI POKAZATELJI ACETABULARNE KOMPONENTE BESCEMENTNE ENDOPROTEZE KUKA KOD PACIJENATA SA NEDOVOLJNOM NATKROVLJENOŠĆU GLAVE BUTNE KOSTI Nemanja Slavković Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Beograd, Srbija Cilj ovog istraživanja je da utvrdi karakterisitike radiografskih pokazatelja acetabularne komponente nakon totalne aloartroplastike kuka kod pacijenata sa nedovoljnom natkrovljenošću glave butne kosti. Istraživanjem je obuhvaćeno ukupno 89 pacijenata, odnosno 116 kukova lečenih u Institutu za Ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica" zbog degenerativne bolesti kuka koja je nastala kao posledica nedovoljne natkrovljenosti glave butne kosti. Ugradnja totalne endoproteze kuka je izvršena u periodu između 1992. i 2011. godine. U istraživanje su uključeni pacijenti sa kompletnom i uredno vođenom medicinskom dokumentacijom, prethodno neoperisani zbog nedovoljne natkrovljenosti glave butne kosti. Analizirani su I mereni odgovarajući radiografski pokazatelji na radiografijama karlice sa kukovima u anteroposterioronom smeru pre i nakon ugradnje totalne endoproteze kuka. Prosečna starost pacijenata u vreme operacije je iznosila 55.7 godina, sa rasponom između 33 i 65 godina. Solitarni koštani transplantat je korišćen tokom 25 hirurških intervencija (21.5%). Kod 60 operisanih kukova (51.7%) uspešno je rekonstruisan centar rotacije kuka. Prosečna udaljenost distalnog pola acetabularne komponente enoproteze od acetabularne “suze” iznosila je 4.5 mm. Uočeno je da je kontinuitet Köhler-ove linije narušen nakon 5 operacija, ali bez potrebe za naknadnom reintervencijiom. Prosečan ugao abdukcije acetabularne komponente iznosio je 45.4 stepena. Prosečan period kliničkog praćenja iznosio je 66.6 meseci sa rasponom između 36 i 225 meseci. Pravilno pozicioniranje acetabularne komponente bescementne endoproteze kuka u uslovima promenjenih anatomskih odnosa je tehnički veoma zahtevan i težak zadatak. Njegovo uspešno ostvarivanje olakšano je dobrom preoperativnom pripremom, preciznim hirurškim radom i velikim izborom implantata.

41


KONGRES

PRIMARNA ARTROPLASTIKAKOLJENA


O-53 DA LI JE UGRADNJA PRIMARNE ENDOPROTEZE KOLJENA UVIJEK RUTINSKA OPERACIJA? Miroslav Hašpl, Denis Tršek, Tomislav Tabak AKROMION, Specijalna bolnica za ortopediju i traumatologiju, Krapinske Toplice, Hrvatska Kod primarnih kompleksnih endoproteza koljena potrebna je dodatna prijeoperacijska priprema i planiranje, modificiranje standardne kirurške tehnike, korištenje koštanih i metalnih nadogradnji, upotrebu modularne proteze, sve do šarnirske proteze, iako se radi o primarnoj artroplastici. Odrediti broj posebno teških, kompleksnih totalnih primarnih endoproteza koljena, proučiti njihovu etiologiju, analizirati intraoperativne komplikacije, te procijeniti funkcionalni poslijeoperacijski rezultat. Od 2008. do 2014. godine ugradili smo 595 primarnih endoproteza koljena, njih 84 (14%) ulaze u grupu kompleksnih primarnih artroplastika, 60 (71%) žene a 24 (29%) muškarci, životna dob od 15 do 86 (66) godina. Etiološki se radilo o komplikacije nakon loše sanirane frakture 23 (27%), jaki angulatorni deformiteti u smislu valgusa 20 (24%), varusa 16 (19%) koljena, fleksorna kontraktura veća od 20 stepeni, 8 (9,2%), aseptička osteonekroza kondila femura i tibije 6 (7%), subluksacije koljena 3 (4%), dvije patelektomije, jedna artrodeza, dvije stres frakture tibije i u dva bolesnika s koštanom cistom kondila tibije. U 22 (26%) koljena koristili smo koštani presadak, produženi trup u tibiji ili femuru u 15 (18%) bolesnika. Kod jednog bolesnika ugradili smo šarnirsku protezu. Za analizu poslijeoperacijskih funkcionalnih rezultata koristili smo WOMAC upitnik. Praćenje bolesnika iznosilo je 29 (6-67) mjeseci. Radiološki do sada nije bilo ranih znakova labavljenja, u ovoj grupi bolesnika nije bilo duboke infekcije. Rezultat po WOMAC upitniku prije operacije bio je 40.3, a poslije operacije 85.5. Kod primarnih artroplastika koljena kod manjeg broja koljena možemo očekivati povećane intraoperativne poteškoće. Potrebno ih je prepoznati na vrijeme. Takvim pristupom mogu se dobiti slični poslijeoperacijski rezultati kao i kod standardnih koljenskih artroplastika. O-54 BILATERALNA ARTROPLASTIKA KUKA I KOLJENA U JEDNOM AKTU Zoran Popović VMA, Beograd, Srbija Primarna koksartroza i gonartroza su česte bolesti kod starije populacije, vrlo često obostrane. Postoji mogućnost implantiranja obe endoproteze kuka, odnosno kolena u jednom aktu, što skraćuje vreme hospitalizacije, snižava troškove lečenja i mogućnost pojave komplikacija karakterističnih za opštu anesteziju. Najozbiljnija indikacija za obostranu artroplastiku kuka, odnosno kolena u jednom aktu su mlađi bolesnici sa obostranom artrozom bez pratećih oboljenja. Apsolutna kontraindikacija postoji kod bolesnika sa perzistentnim duktusom arteriosus i septalnim defektom. Cilj rada bio je da se ukaže na mogućnost i prednost izvođenja bilateralne totalne artroplastike kuka, odnosno kolena u jednom aktu kada za to postoji indikacija i da se preporuči njeno uvođenje u našu ortopedsku praksu. Procedura artroplastike kuka, odnosno kolena se izvodi u našoj ustanovi u svim slučajevima kada za to postoji indikacija. Upotrebljena je standardna operativna tehnika za implantiranje totalne endoproteze kuka, odnosno kolena uz uobičajenu antibiotsku i antikoagulantnu terapiju. U radu ćemo prikazati kliničke rezultate bilateralne artroplastike zgloba kuka, odnosno kolena u jednom aktu, te komplikacije sa kojima smo se susretali prilikom ovih zahvata, kao i iskustva velikih centara u SAD koji ovaj problem rešavaju na isti način kao i naša ustanova. Ova procedura može se rutinski izvoditi uz strogu selekciju bolesnika u većim centrima koji omogućavaju adekvatan postoperativni nadzor.

42


KONGRES



O-55 TOTAL KNEE REPLACEMENT & OBESITY Geries Hakim Nazareth Hospital, Nazareth, Israel Obesity has been called the “New World Syndrome”, and the prevalence is increasing dramatically in the western world - It is known that Obesity has effect on knee pain and accelerate the degenerative changes and produce disability. Part of the obese patient needs TKR. Unfortunately, there has been relatively little information about the short- and long-term outcome of total knee arthroplasty in this population. Whether morbidly obese patients have more perioperative complications, as well as a higher long-term failure rate, due to the increased load on their arthroplasty or, alternatively, if a possibly lower physical activity level is sufficient to decrease the risk of mechanical failure. In Review article published by Gellespie & Porteous (the Knee - October 2007) they conclude that longer term follow-up is required to provide better evidence regarding the extent of the problem of providing successful joint replacement surgery in the obese patient. The Orthopedic department in Nazareth Hospital E.M.M.S has experience in providing TKR in extremely Obese Patients. The study provide clinical and X-ray evaluation of the results Knee society score (KSS) of TKR with more than 8 years follow up with conclusion about surgical considerations that are recommended in extremely obese population. O-56 REZULTATI DVOGODIŠNJEG PRAĆENJA PACIJENATA SA TOTALNOM ENDOPROTEZOM KOLENA Milan Ivanović, Vesna Ranković, Aleksan dar Stamenković, Nenad Marković, Željko Vukmirović KBC „Zvezdara“, Beograd, Srbija Implantacija totalne endoproteze kolena predstavlja metodu izbora u lečenju većine pacijenata sa degenerativnim oboljenjem kolena. Aloartroplastikom postiže se bezbolnost i povećanje obima pokreta, korekcija deformiteta i uspostavljanje korektne mehaničke osovine ekstremiteta. Retrospektivna studija koja analizira rezultate kod 40 pacijenata kojima je implantirano 50 totalnih endoproteze kolena, CS tip, sa antibiotskim cementom. Pacijenti su praćeni u periodu od tri godine počev od 2010. Prosečna starost pacijenata je 67.5 godina, 26 žene, 20 muškaraca. U tri slučaja imali smo bilateralnu dishronu artroplastiku sa vremenskom distancom od šest meseci. Preoperativni KSKS iznosio je 50.4 poena i unapređen je postoperativno na 87.9, preoperativni obim pokreta (ROM) iznosio je 90 stepeni. Nismo imali neuro-cirkulatornim komplikacija, niti razlabavljenje komponenti. Postoperativni obim pokreta u proseku iznosio je 120 stepeni, kod 30 pacijenata implantirana je BIOMET-PERFORMACE totalna endoproteza kolena. Kod 10 pacijenata ugrađen je BIOMET-ov VANGUARD implanta i postignut obim pokreta od 140 stepeni. U svim slučajevima uspostavljena je mehanička osovina ekstremiteta. Kod dve pacijentkinje došlo je do usporenog zarastanja distalnog dela operativne rane, a u jednom slučaju fleksiona kontraktura manja od 10 stepeni. U poslednjem slučaju radilo se o pacijentu sa reumatoidnim artritisom, koje je imao tri predhodne hiruške intervencije na kolenu. Aloplastika kolena je metoda izbora u lečenju kako primarnih tako i sekundarnih gonartroza. Međutim, ovaj operativni zahvat sa sobom nosi brojne intra i postoperativne komplikacije. Komplikacije, neuzrokovane hiruškom tehnikom, su češće kod pacijenata sa reumatoidnim artitisom, povećanim BMI, kao i sa prethodnim operacijama.

43


KONGRES



O-57 PARCIJALNA UNIKONDILARNA ENDOPROTEZA U LIJEČENJU ARTROZE MEDIJALNOG KOMPARTMANA KOLJENA Siniša Bijeljac, Slavko Mano jlović, Željko Jovičić, Goran Talić, Stanislav Palija, Boja n Kuzmanović, Petar Cvijić, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Unikondilarna endoproteza koljena se koristi za hirurško liječenje artroze samo jednog kompartmana koljena (najčešće medijalnog). Ovom protezom uklanja se oko 75% manje kosti i hrskavice nego prilikom implantacije totalne endoproteze. Primarni cilj rada je prikazivanje prednosti i opravdanosti implantacije unikondilarne parcijalne proteze koljena kod postojanja indikacija za ugradnju iste. Radom je obuhvaćeno 48 pacijenta (42 žene, 6 muškaraca) kojima je implantirano 52 unikondilarne endoproteze koljena, u periodu juni 2009. - maj 2012. godine što je 7.7% od ukupno implantiranih 677 endoproteza u tom periodu. Isključujući kriterijumi su insuficijencija prednjeg ukrštenog ligamenta, artroza lateralnog kompartmana i reumatski artritis. Operativna tehnika - minimalno invazivni medijalni pristup. Ugrađena endoproteza - Oxford knee sa mobilnim insertom. Svi pacijenti su praćeni radiografski (osovina) i funkcionalno (Womac index). Najmlađi pacijent 50 godina, najstariji 78. Kod 4 pacijenta je rađena obostrana implantacija, kod jednog u istom aktu. Pacijenti su otpuštani 4. - 5. postoperativni dan. Preoperativni varus deformitet je iznosio 7-14° postoperativni 3-5°. Preoperativni Womac index prosječno je bio 49.25, postoperativni 25.35. Dobijen je pun obim pokreta. Nije bilo potrebe za transfuzijom. U tri slučaja smo se intraoperativno odlučili za totalnu protezu, iako je preoperativno postavljena indikacija za unikompartmentalnu. U periodu opraćenja, do juna 2014. u 3 slučaja smo imali potrebu za revizijom Implantacijom unikondilarne endoproteze koljena postiže se brži oporavak, kraća hospitalizacija, smanjeni gubitak koštane mase, smanjena potreba za autotransfuzijom, te se postiže biomehanika približna zdravom koljenu. Implantacija ovog tipa endoproteze kod nekih pacijenata predstavlja definitivno riješenje, a kod drugih odgađa implantaciju totalne endoproteze koljena. O-58 OUR EXPERIENCES WITH OXFORD UNICOMPARTMENTAL KNEE ARTHROPLASTY

Gregor Kavčič, Klemen Bedenčič, Pika Mirt General hospital Novo Mesto, Department for Orthopaedics, Novo Mesto, Slovenia The Oxford unicompartmental knee replacement was designed by John Goodfellow and John O’Connor and was first used in a patient as an unicompartmental device in 1982. The design comprises a spherical metal femoral component and a flat tibial base plate. Between the two, an unconstrained polyethylene mobile bearing is inserted. It is the only unicompartmental device to use a fully congruous mobile bearing. Having a right indication this is a good alternative to a total knee arthroplasty. From February 2006 till June 2014 we implanted 263 cemented unicompartmental knee prosthesis (Oxford - Biomet) in 219 patients. Follow up is from 1 month to 98 months. 64 male and 155 female with average age 64.6 were operated. Indication for operation was in 249 cases anteromedial osteoarthritis in medial compartment with completely intact ligamentary status of the knee, in 11 cases aseptic necrosis of medial condyle of femur and unicompartmental knee arthroplasty combined with simultaneus LCA reconstruction in 3 cases. Operation was performed by two surgeons with minimal invasive medial parapatellar arthrotomy, without disruption of the extensor mechanism. Post operatively patients were mobilized one day after the operation. Oxford Knee Scores were measured pre- and post-operatively. Average Oxford score pre-operatively was 19,8 and post-operatively 38.6.

44


KONGRES



We had to make 9 revision operations. 4 conversion into total knee arthroplasty, 1 due t o early aseptic loosening, 1 due to progression of disease to lateral compartment, 1 due to persistent medial pain and 1 due to fracture of tibia. We had 4 spinouts of polyethylene insert in 2 patients where we changed the polyethylene inserts. With the right indication unicompartmental knee arthroplasty is a better alternative than a total knee arthroplasty. Recovery is faster than in total knee arthroplasty due to lesser trauma at operation. Preservation of the anterior and posterior cruciate ligament enhances stability and allows normal mobility. Biomechanics of the knee is nearly normal in comparisson to total knee arthroplasty. Complication rate is low. In our institution this is the treatment of choice for anteromedial osteoarthritis of the knee with functionally normal. ligamentary status of the knee. O-59 TESTOVI FUNKCIJE U REHABILITACIJI PACIJENATA NAKON ALOARTROPLASTIKE OBA KOLJENA Tatjana Nožica-Radulović, Jelena Stanković, Slavko Manojlović, Goran Talić Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Testovi za procjenu funkcije zgloba koljena su specifični testovi specijalno razvijeni za određenu bolest ili stanje i fokusirani na aspekte kvaliteta života važne za zdravstveno stanje. Ne dozvoljavaju poređenje sa drugim oboljenjima i mnogo su osjetljiviji na promjene. Najčešće korišteni testovi kod pacijenata sa degenerativnim oboljenjima kuka i koljena i stanjima nakon implantacije totalnih endoproteza su Western Ontario and McMaster Universitas Osteoarthritis Index (WOMAC) i Oxford score za kuk i koljeno. Prikazati rezultate primijenjenih specifičnih testova (WOMAC Index i Oxford score) i njihov značaj u rehabilitaciji pacijenata nakon implantacije totalne endoproteze oba koljena. Prospektivnom studijom provedenom od 2011. do 2013. godine pratili smo pacijente nakon implantacije totalne endoproteze oba koljena primjenom specifičnih testova po prijemu na rehabilitaciju i po otpustu. Analizirani su parametri: pol, dob, zanimanje, obim pokreta fleksije i ekstenzije oba koljena pri prijemu i otpustu, specifični testovi WOMAC Index i Oxford score po prijemu i otpustu. Za statističku obradu podataka korišten je T-test za uparene uzorke. Rezultati su pokazali statistički značajno poboljšanje u skoru oba specifična testa (WOMAC Index i Oxford score). Primijenjeni testovi su jednostavni za korištenje. Pacijenti ih dobro razumiju i samostalno popunjavaju a rezultat njihovog korištenja je brza evaluacija funkcionalnog stanja pacijenta i rezultata primijenjenih metoda liječenja. Specifični testovi se koriste u svakodnevnom kliničkom radu za praćenje toka bolesti i u ocjenjivanju efekata medicinskih intervencija - fizikalne terapije. Daju odličan uvid u funkcionalni kapacitet pacijenta i dopunjavaju podatke dobijene kroz druge dijagnostičke procedure. O-60 UČESTALOST GONARTOTIČNIH PROMENA I PRIMARNA ARTROPLASTIKA KOLENA KOD BIVŠIH AKTIVNIH SPORTISTA Veselin Bojat, Vladimir Harhaji, Mirko Obradović, Nemanja Kovečev, Radmila Matijević, Miroslav Milankov Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija U toku aktivnog baljenja sportom, fizičke aktivnosti, napori i povrede kao I nastavak punih fizičkih aktivnosti uz nesanirane povrede kojima su izloženi sportisti, svakako su jedan od bitnih faktora rizika koji za krajnju posledicu imaju oštećenja zglobne hrskavice i intenziviranje tegoba, koje dovode do pojave indikacija za operativno lečenje, ugradnju primarne proteze kolena. Oštećenja zglobne hrskavice, bolovi, oticanje kolena se kod bivših sportista javljaju znatno ranije nego kod druge populacije i u većoj meri nego sto je slučaj sa osobama koje nisu bile izložene takvim stresovima.

45


KONGRES



Cilj rada je utvđivanje učestalosti indikacija i prikaz rezultata nakon ugradnje primarne proteze kolena kod bivših aktivnih sportista, lečenih na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KC Vojvodine. Na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju od septembra 2007. do septembra 2013. godine pregledano je 57 a operativno je lečeno 19 pacijenata, bivših aktivnih sportista, kojima je urađena primarna artroplastika kolena. Od ukupnog broja u 15 slučajeva radilo se o pacijentima muškog pola a u 4 slučaja bile su osobe ženskog pola, prosečne starosti 51.4 godina /41-55/. Kod svih je dijagnostikovano postojanje teških degenerativnih promena na hrskaici zgloba kolena, u tri slučaja postojanje srednjog stepena kontrakture kolenog zgloba, u 14 slučajeva cista zadkolene jame veća od 3x5 cm ultrazvučno dijagnostikovana, a u dva slučaja postojalo je oštećenje ligamentarnog aparata u svim slučajevima bolovi su bili i kod manjih fizičkih aktivnosti. Preoperativno mišićna snaga muskulature nadkolenice je ocenjena ocenom 3 i više. Sa ranom mobilizacijom započinjano je prvog postoperativnog dana, dok je prevencija tromboembolijskih komplikacija sprovođena LMWH. Sa punim osloncem se započinjalo od prvog postoperativnog dana. Od ukupnog broja lečenih pacijenta, kod njih 19 je urađenja primarna aloartroplastika zgloba kolena /33.3%/. Prosečno vreme praćenja bilo je 28 meseci (6-44 meseci). Svi pacijenti su petog postoperativnog dana imali fleksiju u kolenom zglobu 90 stepeni kao i punu ekstenziju. Po kompletno završenom rehabilitacionom tretmanu, kod svih pacijenata fleksija kolena je bila 110 stepeni i više, uz potpunu stabilnost kolenog zgloba. Navedeni klinički rezultat, pacijenti koji su bili bivši aktivni sportisti postigli su u proseku za 5,3 nedelje manje rehabilitacionog tretmana, nego osobe koje se pre operacije nisu bavile sportom. Fizičke aktivnosti i naporim kojima su bivši sportisti bili izloženi u toku aktivne karijere, svakako doprinose bržem propadanju zglobne hrskavice kolena kao i češćim indikacijama za ovu vrstu operativnog lečenja ali njihova fizička pripremljenost, naučenost na fizičke aktivnosti i konstitucija svakako doprinose bržem postoperativnom oporavku kao i boljem kliničkom rezultatu u kraćem vremenskom periodu nego što isti postignu osobe koje nisu navikle na fizičke aktivnosti.

46


KONGRES

REVIZIONA ARTROPLASTIKAKUKA I KOLJENA


O-61 CLINICAL RESULTS OF REVISION TOTAL KNEE ARTHROPLASTY Simon Kovač Valdoltra Orthopaedic Hospital, Ankaran, Slovenia The incidence of the revision total knee arthroplasty is increasing. But there is still relatively few results in the literature on revision TKR. And published results of revision TKR are very diverse. Long term follow up results, functional results and of risk factors for re-revision will be addressed. Valdoltra arthroplasty register results will be analyzed. 109 patients have been operated and 134 procedures have been done in our hospital from 2009 to 2011. Average age at revision operation was 72.9 years. Results were compared to control group of patients with primary total knee arthroplasty. Average time from primary implantation to revision was 4 years (0 – 18,8y). There were 70 female and 39 male patients. Average UCLA score after revision was 3.93 points (1-9 points) and 5.39 points in a control group. There have been 6 re-revision operations in revision group of patients. In four patients one, in one patient two and in one patient three re-revisions. Survival probability at 5 years was 94.6%. No revisions were done in a control group. Functional results of revision TKA are lower than in primary TKA. Approximately 60 - 80% of patients have good or excellent post-revision results. Patients revised due to infection or arthrofibrosis have the worse results and multiple revisions are not uncommon. O-62 UZROCI REVIZIJE ENDOPROTEZE KUKA NA NAŠEM MATERIJALU U PERIODU 2004 - 2014. godine Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Željko Jovičić, Stanislav Palija, Bojan Kuzmanović, Petar Cvijić, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Ukazati na najčešće razloge za reviziju totalne endoproteze kuka sa donošenjem stavova u pogledu prevencije i liječenja. U ZOFMR "Dr Miroslav Zotović" u periodu od 01. 10. 2003 - 25. 06. 2014. godine urađeno je ukupno 3020 aloartroplastike kuka, od toga 229 revizija (7.6%). Retrospektivna analiza: Istorija bolesti; Rtg arhiva; Registar implantata; Foto dokumentacija. Radom je obuhvaćeno 229 pacijenata operisanih (120 muškaraca, 109 žene) u ustanovi u periodu juni 2004 - juni 2014. godine. Hirurški pristup - produženi posterolateralni, uz osteotomiju trohantera prema potrebi, lateralni dekubitus. Prosječna starost operisanih je bila 66.8 godina. Prosječno vrijeme proteklo od prethodne operacije 6.35 godina (7 dana – 28 godina). Ranih revizija smo imali 153, kasnih 76. Primarno operisanih u našoj ustanovi je bilo 66 (28%), u drugim ustanovama 163 (72%). U 184 slučaja primarni implantat je bila totalna endoproteza, u 35 parcijalna, te u 10 stanje nakon prethodnog odstranjenja endoproteze. Najčešće indikacije za reviziju su bile: Razlabavljenje acetabul. komponente - 48 pacijenata; Razlabavljenje femoralne komponente - 33; Razlabavljenje obe komponente - 46; Luksacija - 50; Rjeđe indikacije su bile: periprostetični prelomi, infekcija, prelom implantata, protruzija acetabuluma, prelom femura, oštećenje inserta. Intraoperativne komplikacije smo imali kod 35 pacijenata (15.2%): Prelom femura - 13; Prelom trohantera - 10; Perforacija femura - 6; Prelom acetabuluma - 2, nestabilnost – 2. Imali smo 15 slučajeva re-revizija. Uzroke revizija primarne aloartroplastike možemo podijeliti na četiri faktora: hirurg, implantat, ustanova, pacijent. Pretpostavke za uspjeh su: 1. dosljedno poštovanje principa primarne aloartroplastike, 2. poznavanje osnovnih načela implantacije, 3. efikasan hirurški tim, 4. preoperativno planiranje, adekvatan izbor implantata, 5. operaciona sala isključivo za aloartroplastike, 6. stalne edukacije i konsultacije sa vrhunskim stručnjacima.

47


KONGRES



O-63 REVIZIONA ENDOPROTETIKA KUKA - NAŠA ISKUSTVA Đemil Omerović, Faruk Lazović Klinika za ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Operativni zahvati revizije totalne endoproteze kuka su izuzetno komplikovani operativni zahvati i uglavnom rezulati nisu u tolikoj mjeri zadovoljavajuči kao nakon primarne ugradnje totalne endoproteze. Ova vrsta operativnih zahvata podrazumjeva odstranjivanje postojeće endoproteze i zamjena iste sa novim komponentama a nekad promjenu samo jedne od komponenti. Ovi složeni operativni zahvati su uzrokovani infekcijom, bolnim stanjem kod pacijenata ili određena stanja u kojim neka od komponenti endoproteze ne funkcioniše adekvatno. Retrospektivna analiza pacijenata operisanih na našoj klinici i prikazati indikacije, mogućnosti revizionih operativnih zahvata i moguće komplikacije zasnovane na osnovu naših iskustava. Pacijenti operisani na našoj klinici i prikaz slučajeva koji podrazumjeva: aseptični „loosening“ jedne ili obje komponente, luksacija endoproteze, septična stanja se posljedičnim „one stage“ ili „two stage“ procedurama. Ove vrste operativnih zahvata su izuzetno složene procedure koje podrazumjevaju opsežne peroperativne pripreme, specifične materijale i implantate kao i neophodnost poznavanja složene operativne tehnike. O-64 RECONSTRUCTION OF EXTENSIVE ACETABULAR DEFECTS WITH THE USE OF THE EXETER METHOD Drago Dolinar, Boštjan Kocjančič University Medical Centre Ljubljana, Departement of Orthopaedic Surgery, Ljubljana, Slovenia Large acetabular defects, especially those that span over more than 50% of acetabular area and have severe defects or perforations in the cranio-dorsal segment of the supportive rim, present a great therapeutic problem. We used the Exeter impaction grafting method to cope with the difficult reconstructions. The aim of the study was to evaluate short-term results of the Exeter impaction grafting method for reconstruction of acetabulum performed at our institution. Methods: We have analyzed data of 12 patients that we have operated on with Exeter method, 10 of these patients agreed to participate in the study. The preoperative analyze of acetabular defects was achieved by analyzing x-ray and CT scans and a Paprosky classification of acetabular defects was assigned. Surgery was done by using the postero-lateral approach to the hip joint in 8 cases and a direct lateral approach in 2 cases. At the control examination we have assessed the clinical status of the patients, HHS and measured total range of motion. We have performed the Exeter reconstruction on 10 patients that were operated on between February 2010 and November 2012, of these 6 were females and 4 males with an average age of 64.6 years at the time of surgery. Acetabular defects were evaluated with Paprosky classification; one having a 2C, 2 patients had a Paprosky 3A and 7 patients were classified as 3B. The average follow-up was 2.6 years (9 - 43 months). A successful clinical result at the last follow up (HHS over 70, stable implant) was observed in seven patients (average HHS for all patients 72.4), 3 patients had a worse result; 2 of them suffered repeated dislocations. One patient also had a transient palsy of sciatic nerve, no other major problems were noted. Average flexion at the last follow up was 84.2°. Three of the patients used support to walk. We have successfully introduced the Exeter impaction grafting method for the reconstruction of large acetabular defects in revision hip arthroplasties in our institution. We have observed promising short-term results.

48


KONGRES



O-65 REŠAVANJE VELIKIH DEFEKATA ACETABULUMA METODOM DOUBLE BUBBLE Zoran Stefanović, Zoran Baščarević, Ljubiša Marjanov, Andrija Lazović, Nikola Bogosavljević, Bojan Petrović, Veljko Milosavljević, Andreja Baljozović Institut za ortopedsko hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija Usled kasnog obavljanja revizione hirurgije često dolazi do stvaranja velikih koštanih defekata acetabuluma. Prema klasifikaciji od strane Paproskog, koštani defekti tipa IIIa i IIIb podrazumevaju kombinovani segmenti i kavitarni defekt sa očuvanim kontinuitetom karlice. U ortopedskoj praksi na raspolaganju je više operativnih tehnika za rešavanje ovog problema. U našoj ustanovi kao jedan od načina rešavanja ovako opsežnih koštanih defekata, unazad nekoliko godina primenjuje se i „Double bubble“ metoda, primerena našim trenutnim materijalnim i tehničkim mogućnostima. Cilj rada je prikazivanje naših rezultata i mesta ove metode u sadašnjem trenutku rešavanja ovako kompleksnog problema. U našem radu obuhvaćeno je 5 pacijenata po tipu III navedene klasifikacije Svi pacijenti su zbrinuti na i ženskom ortopedskom traumatološkom odeljenju gde su kompletno ispitani i lečeni. Operativno lečenje ovom metodom daje dobre postoperativne rezultate, brz oporavak i rehabilitaciju uz manje troškove lečenja, pa ga u tom smislu možemo preporučiti kao jednu od adekvatnih opcija za rešavanja velikih koštanih defekata acetabulama. O-66 EARLY DISLOCATIONS AFTER THR Željko Jovičić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Institute of Orthopaedics, Physical Medicine and Rehabilitation "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosnia and Herzegovina The most common early complication after THR is dislocation of the prosthesis. The percentage of primary THR dislocations ranges from 1-3%, while at the revision and tumor goes up to 20%. To retrospectively analyse patients operated in our institution and to show the most common causes for hip endoprosthesis dislocations, as well as their treatment. The analysis included 82 patients treated on our department in the period October 2003 - June 2014. Diagnosis - clinical symptoms and X-ray. Patients are treated conservatively with closed reduction, and surgically - revision THR. Surgical technique was standard for hip revision surgery. Out of 82 patients, primarily operated in our institution were 49 (1.62% of the 3020 primary THR). 36 were treated with closed reduction, and 46 underwent revison surgery. Out of surgically treated patients primary arthroplasty at our institution was performed in 24 cases (0.77%). At 27 patients components reorientation was performed (mainly acetabular), in 8 patients liner was replaced, at 10 femoral head was changed and at one patient dual mobility cup was placed. We had no re-revision surgeries. The main cause of dislocation is poor surgical technique (malposition, impingement), after that follow factors regarding the patient (abductor insufficiency, failure to comply with the directions of restricted movements), as well as factors by the implant (bad choice, inadequate quality). To reduce the incidence of dislocation it is necessary to consistently comply with the principles and surgical techniques of primary total hip replacement, preoperative planning, proper implant selection.

49


KONGRES



O-67 PERIPROTETSKE FRAKTURE FEMURA NAKON OPERATIVNOG ZAHVATA PARCIJALNE CEMENTNE ARTROPLASTIKE KUKA Hasan Tanović, Senad Maksić, Semin Bećirbegović, Ismet Gavrankapetanović, Amir Zjakić, Damir Džafić Klinika za ortopediju i traumatologiju, Klinički centar Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Tretman periprotetskih preloma obzirom na tip preloma, dob pacijenata i njihov prateći komorbiditet je kontraverzan. Cilj nam je prezentirati naše kliničke i radiološke rezultate tretmana periprotetskih preloma femura nakon ugradnje parcijalne cementne endoproteze kuka Austin-Moore rađene radi frakture vrata femura. Tokom četvorogodišnjeg perioda u našoj ustanovi liječeno je osamnaest pacijenata u dobi od 75-90 godina (13 ženskog i 5 muškog pola) sa periprotetskim prelomom femura nakon operativnog zahvata implantacije parcijalne cementne endoproteze kuka Austin-Moore rađene u tretmanu frakture vrata femura. Frakture su klasifikovane po Vancouver-skoj klasifikaciji (5 tip B1, 1 tip B2 i 12 tip C). Sedamnaest pacijenata su tretirani operativno pločama bez zaključavanja, a u 10 pacijenata je urađena dodatna spongioplastika autoklaviranom spongom. U jednom slučaju (tip B2) je urađena reviziona totalna endoproteza kuka. Zarastanje je ocjenjivano na osnovu radiografije i kliničke slike. Klinički rezultati su ocjenjivani na osnovu bodovnja funkcije kuka po Harris-u. Pacijenti su praćeni 12 mjeseci. Petnaest periprotetskih fraktura femura je sraslo u prosjeku nakon 4.5 mjeseci. Dva slučaja su definisana kao odgođeno zarastanje, bez dodatnog operativnog zahvata su zarasli nakon 8.7 mjeseci. Jedna pacijentica je umrla sedam dana nakon operativnog zahvata. Prosječni rezultati funkcije kuka po Harrisu 71.5. Tretman periperotetskih fraktura nakon parcijalne artroplastike kuka je veliki izazov obzirom na prethodnu traumu, dob pacijenata i komorbiditet. Naše iskustvo pokazuje da su trenutni algoritmi u tretmanu periprotetskih preloma femura nakon artroplastike kuka zasnovani na Vankuverskoj klasifikaciji dobra smjernica. Žene su češće izložene periprotetskim prelomima od muškaraca. O-68 PERIPROTETSKI PRELOMI FEMURA POSLIJE IMPLANTACIJE SUBTOTALNE I PRIMARNE ARTROPLASTIKE ZGLOBA KUKA Žarko Dašić, Miroslav Kezunović, Nikola Bulatović, Vesna Bokan Klinika za ortopediju i traumatologiju, Centar za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju KCCG, Podgorica, Crna Gora Prelomi butne kosti nastali poslije inplantacije parcijalne ili totalne endoproteze zgloba kuka predstavljaju rijetke komplikacije čija učestalost ide od 0.40% do 1.9%, dok kod reintervencija učestalost ide i do 4.2%. Prema Vankuver klasifikacija - prelomi butne kosti klasifikuju se u tri tipa: tip I – prelomi butne kosti u trohanternoj regiji (implantat stabilizuje prelom, stabilni prelomi, rijetko se javljaju), tip II – prelomi u nivou vrha stema (stabilnost zavisi od konfiguracije preloma i činjenice koliko je stabilan stem u distalnom femuru – ovi prelomi se rješavaju operativno), tip III – prelomi u nivou vrha stema ili ispod, često u suprakondilarnoj regiji (nestabilni, liječenje operativno). Cilj rada je da prikaže mogućnosti liječenja preloma butne kosti nakon implantacije subtotalne i totalne proteze kuka. Primjenom raznih tehnika (LCP ploča, DCP ploča, Serklaž, Reviziona artroplastika) tretirani su pacijentii sa prelomom butne kosti na različitim nivoima. Analizirani su 36 pacijenata sa prelomom butne kosti u postoperativnom toku, u periodu od 2008. - 2012. godine i njihovo hirurško liječenje.

50


KONGRES



U tom periodu ugrađeno je 1154 endoproteze (parcijalnih Austine-Moore 207, biartikularnih 164, cementnih 519 i bezcementnih 264). Prosječna starost pacijenata bila je 70.4 godine (65-82). U analiziranom materijalu utvrđeno je da najveći broj preloma nastaje prilikom pada na operisani kuk, jer smo često imali i dislokaciju (iščašenje) endoproteze, kao i da su se prelomi javljali u starijoj životnoj dobi kod osoba sa izraženom osteoporozom i pacijenata koji su imali defekt koštane mase na proksimalnom okrajku butne kosti. Operativno je liječeno 25 žene i 11 muškaraca. Stabilizacija preloma pločom kod 14 pacijenata (8 DCP pločom i 6 LCP pločom), kod 5 pacijenta fiksacija je urađena žičanim serklažima, a kod 17 pacijenata implantirana je reviziona endoproteza. Prosječno vrijeme od ugradnje endoproteze do preloma butne kosti iznosilo je 3.7 godine. Iako su rijetke komplikacije poslije implantacije endoproteze zgloba kuka, ukoliko dođe do preloma rješavanja ovih preloma predstavlja veliku dilemu za hirurga prije svega zbog starosti pacijenta, kvaliteta koštane mase i načina rješavanja preloma. Izbor najbolje tehnike je i mogućnost postizanja najboljeg postoperativnog i funkcionalnog rezultata. Na našem materijalu je u preko 65% vraćena funkcija na nivo prije preloma butne kosti. Hirurško liječenje preloma butne kosti poslije ugradnje endoproteze zgloba kuka je metoda izbora, jer omogućava brzu mobilizaciju pacijenta i sprečava brojne komplikacije. O-69 UZROCI NEUSPEHA PRIMARNE ARTROPLASTIKE KOLENA I VIDOVI REŠAVANJA PROBLEMA U REVIZIONOJ HIRURGIJI Ognjen Vukadin, Miroljub Stanojković, Gordan Gavrilović, Ljubodrag Zajić, Nenad Trbović Institut za ortopedsko hirurške bolesti “Banjica”, Beograd, Srbija Primarna artroplastika kolena je jedna od najčešćih hirurških procedura u svetu sa tendencijom stalnog porasta broja godišnjih slučajeva. I pored toga broj pacijenata koji nisu zadovoljni ishodom lečenja a bez poznatog razloga, ostaje relativno visok i u literaturi. Sa porastom broja primarnih raste i broj revizionih artroplastika kolena što lečenje čini složenijim i skupljim i predstavlja teret i za pojedince i za zajednicu. Najčešći razlog neuspeha primarne artroplastike kolena je infekcija a potom nestabilnost kolena, kontraktura i aseptično razlabavljenje komponenti. Prikazaćemo slučajeve pacijenata kod kojih je rađena reviziona artroplastika kolena u Institutu za ortopedsko hirurške bolesti “Banjica” u periodu od 2007. - 2013. godine sa osnovnim principima dijagnostikovanja razloga neuspeha primarne artroplastike i načinima rešavanja problema u revizionim artroplastikama kolena. O-70 REVISION KNEE ARTHROPLASTY - EARLY EXPERIENCES Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Institute of Orthopaedics, Physical Medicine and Rehabilitation "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosnia and Herzegovina Revision surgery is one of the tactically and technically most demanding orthopedic procedures and for its success it is essential to identify and understand the problem, and also to have a technical support from institution.

51


KONGRES



To retrospectively analyse patients operated in our institution and to show the most common indications for revision arthroplasty of the knee joint, as well as surgical methods of treatment, and complications of revision arthroplasty. From June 2004 to June 2014 over 1700 primary knee endoprosthesis were implanted, and 71 revision surgeries performed, out of which 55 with built-in revision knee endoprosthesis. Patients were distributed according to gender, age, elapsed time from the primary arthroplasty, the type of implants, and the indications for revision surgery. Significantly more frequent are early revision surgeries (the time elapsed since the primary surgery up to 2 years), and the most common indication is a infection, or septic loosening, after wich follow a aseptic loosening and failure of extensor apparatus. Less frequent indications are periprosthetic fractures, MCL ruptures and dislocation of prosthesis components. Procedures performed were simple prosthesis replacement with PS variant, then PS prostheses with femoral and tibial extensions, as well as hinge knee prosteses. It is essential to promptly notice a problem in the functioning of the primary implant and to direct the patient to an institution that has the personnel and technical potential to perform an adequate revision surgical procedure. O-71 ACETABULAR REVISION WITH HIGHLY POROUS METAL MODULAR SHELLS AND AUGMENTS Andrej Moličnik Orthopaedic department, University Clinical Center Maribor, Maribor, Slovenia Despite the fact that results of total hip arthroplasty (THA) are highly successful, all the implants fail over time. Revision procedures are challenging for both the patient and the treating surgeon, particularly in situations with loss of more than 50% of weight bearing bone substance. The use of highly porous metals like porous tantalum (PT) shells and augments is one of the relatively new treatement options. The aim of the study was to evaluate early functional results of revision hip arthroplasty with pelvic bone loss revised with porous tantalum (PT) components. Thirty consecutive patients (30 hips) with loose acetabular components after total hip arthroplasty with a minimum of Paprosky IIa pelvic bone loss treated with PT cups with and without modular augments were retrospectively reviewed. Clinical outcomes were assessed using Harris Hip Score, and Western Ontario and McMaster Universities scores. Mean follow-up was 25 months and no patient was lost during follow-up. Significant improvement of the average Harris Hip Score and Western Ontario and McMaster Universities scores was noted postoperatively but there were no statistically significant differences in functional outcome scores between between the group with moderate (Paprosky IIa, b) and severe (Paprosky IIc or more) acetabular bone loss. At the most recent radiographic evaluation all but two cups demonstrated no lucent lines and all cups but remained well fixed. One cup was revised for traumatic dislocation but was found well fixed at open reduction. There were no septic or aseptic failures in this series. Trabecular metal components show sufficient primary stability and appear suitable for revision hip arthroplasty with acetabular bone loss, but longer-term follow-up studies are needed.

52


KONGRES

INFEKCIJE U ARTROPLASTICI


O-72 THE DIAGNOSTICS OF PROSTHETIC JOINT INFECTIONS Rihard Trebše Valdoltra Orthopedic Hospital, Ankaran, Slovenia With the introduction of new materials in orthopedics the aseptic problems are becoming less important and consequently the relative burden of prosthetic joint infections (PJ) among the total joint arthroplasty (TJA) failures is increasing. The diagnostic accuracy has improved demonstrating that low-grade PJI are a frequent reason for failure. The diagnosis may be easy in case of high grade processes, but also difficult in low grade PJI. Failure of diagnosing PJI before revision of a failed TJA leads to repeat early failures. To avoid failures related to misdiagnosed prosthetic joint infections a step-wise algorithm of action is proposed and the diagnostic strength of the steps discussed. Patients with continuing pain, early loosening and repeat dislocation need to be considered for evaluation after the mechanical and extra-articular reasons for failure have been ruled out. The diagnosis of a PJI can be made if: microorganisms are detected on or around TJA, pus is present either macroscopically, cytologicaly, or histologically or there is a direct communication with the TJA (fistula) The key step in the evaluation for a potential PJI is joint aspiration. Beside cultures, cytology demonstrated high accuracy for diagnosing a PJI. If both cytology and microbiology of the aspirate is negative or we were not able to achieve a sample, bone scans are an important step for further evaluation. Labeled leucocyte scan in combination with bone marrow scan has been shown to have high positive and negative predictive value for diagnosing a PJI. O-73 SONICATION - A NEW DIAGNOSTIC TOOL IN PROSTHETIC JOINT INFECTIONS Boštjan Kocjančič University Medical Center Ljubljana, Department of Orthopaedic surgery, Ljubljana, Slovenia The diagnosis and treatment of orthopaedic implant infections is often difficult, especially when there are no obvious clinical signs. With the use of sonication of removed orthopaedic material we can prove presence of biofilm. Method has already shown encouraging results on the field of prosthetic implant infection diagnostics. The aim of the study was to detect infections of orthopaedic material using sonication and standard diagnostic methods, and to compare the obtained results of both methods. For the purpose of the study we sonicated all explanted material at revision surgery and cultured the obtained samples. At the same time soft tissue biopsies were collected and analyzed for infectious agents. The results were compared, analyzed and additional therapy was applied, if an infection of the material was proven. During the period from September 2009 to the end of May 2013 we studied 169 cases (130 patients) of revision surgery (118 cases of revision hip arthroplasty, 34 cases of revision knee arthroplasty, 5 cases of revision foot surgery, 12 cases of revision spine surgery). Of studied cases infection was proven in 14 (8.3%) cases by soft tissue biopsies only, 62 cases (36.7%) were diagnosed both by soft tissue biopsies and sonication, 35 cases (20.7%) were diagnosed only by sonication of explanted prosthetic material and in 58 cases (34.3%) all results were negative. The statistical analysis has shown statistically significant (p<0.05) improvement of infection detection using sonication. The majority of sonicate isolates were coagulase-negative Staphylococci followed by mixed flora, S. aureus, P.acnes, Streptococcus spp. and other. In our series the additional use of sonication shows an improvement in the diagnosis of orthopaedic implant infections. Despite certain limitations of the method, sonication should be considered in doubtful cases of revision for ‘aseptic loosening’ and also after preoperative antibiotic treatment.

53


KONGRES



O-74 MOST COMMON SURGICAL MISTAKES WITH TREATMENT OF PROSTHETIC JOINT INFECTIONS Drago Dolinar University Medical Centre Ljubljana, Departement of Orthopaedic Surgery, Ljubljana, Slovenia The treatment of infections of orthopedic implants is often difficult and complex, although the chances of successful treatment with properly selected diagnostics, surgical and antibiotic treatment protocol have recently increased significantly. Surgical treatment is a key stone factor in the treatment of infections of orthopedic implants and any errors in it often lead to worse clinical outcomes. The most important and frequent surgical errors include: conservative treatment of periprothetic infections with antibiotics only, to-late surgical revision, insufficient debridement during surgical revision, inadequate intraoperative samples for bacteriological and histological analysis. It is important to have and to follow proper treatment algorithm for periprosthetic joint infection. In this work we present the listed surgical and most illustrative key errors. O-75 PERIPROSTETIČKE INFEKCIJE Željko Jovičić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Periprostetička infekcija (PPI) je teška komplikacija u hirurgiji zamjene zglobova. Pojavljuje se u malom procentu, ali rezultira značajnim pogoršanjem funkcionalnog rezultata. Rizik od ove infekcije je generalno oko 1%, sa značajnim odstupanjem u različitoj literaturi. PPI je značajan klinički i ekonomski problem, sa stanovišta dijagnoze i tretmana. Suočeni smo sa rastućom mješavinom slučajeva, uz veliku prevalenciju pacijenata sa imunološkim deficitom i komorbiditetom, te sa bakterijama rezistentnim na antibiotike. Od 204 reviziona zahvata na endoprotezi zgloba kuka, u 11 slučajeva je indikacija za operaciju bila PPI, dok je kod endoproteze koljena broj revizionih zahvata urađenih u našoj ustanovi 53, od toga u 18 slučajeva indikacija je bila PPI (podaci iz novembra 2013.). U radu iznosimo naša iskustva u prevenciji, dijagnostici i tretmanu periprostetičnih infekcija. Najbolja prevencija je korektno urađena primarna artroplastika. Promptna dijagnoza omogućuje rani tretman. Definitivna mikrobiološka dijagnoza je imperativ. Jasna je i glavna uloga hirurške intervencije u tretmanu ove komplikacije. Na osnovu našeg iskustva i u skladu sa aktuelnim trendovima u današnjoj ortopediji, mi preporučujemo „two-stage“ reviziju uz upotrebu artikulirajućih antibiotskih spejsera. O-76 USE OF SONICATION IN “ASEPTIC” FAILURE OF ORTHOPEDIC PROSTHESIS Boštjan Kocjančič, Drago Dolinar University Medical Center Ljubljana, Department of Orthopaedic surgery, Ljubljana, Slovenia Clear differentiation between aseptic failure and prosthetic joint infection remains one of the goals of modern orthopaedic surgery. The development of new diagnostic methods enabled more precise evaluation of the etiology of prosthetic joint failure. With the introduction of sonication an increasing number of culture-negative prosthetic joint infection were detected. The aim of our study was to evaluate culture-negative prosthetic joint infections in patients who were preoperatively evaluated as aseptic failure.

54


KONGRES



For the purpose of the study we included patients planed for revision surgery for aseptic failure. Intraoperatively acquired samples of periprosthetic tissue and explanted prosthesis were microbiologicaly evaluated using standard microbiologic methods and sonication. If prosthetic joint infection was discovered, additional therapy was introduced. Between October 2010 and April 2013 35 patients were operated (7 revision knee arthroplasty, 28 revision hip arthroplasty). 9 (25.7%) patients had positive sonication and negative periprosthetic tissue sample, 2 (5.7%) patients had positive tissue samples, but negative sonication, in 3 (8.6%) patients both tests were positive and in 21 (60%) patients all microbiologic tests were negative. The microbiologic isolates of sonicate fluid were in 8 cases coagulase-negative staphylococci, in 2 cases P. acnes and in 3 cases mixed flora. From periprosthetic tissue cultures 3 samples have yielded P. acnes and in 2 cases coagulase-negative staphylococci were isolated. With the increasing number of patients requiring revision arthroplasty, a clear differentiation between aseptic failure and prosthetic joint infection is crucial for the optimal treatment. Sonication of explanted material is more successful in the isolation of pathogens compared to periprosthetic tissue cultures. Sonication of explanted prosthetic material is helpful in the detection of culture-negative prosthetic joint infections.

55


KONGRES

PERIOPERATIVNI MENADŽMENTU ARTROPLASTICI


O-77 KRATKI PERIOPERATIVNI TRETMAN ARTROPLASTIKE KUKA I KOLENA

Aleksandar Lažetić, Mirka Lukić-Šarkanović, Mirko Obradović Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija Početkom XXI veka sve veći broj artroplastika kuka i kolena se izvodi svake godine. Ciljevi svake artroplastike su postizanje mehaničke stabilnosti komponenti proteze i biomehanička rekonstrukcija zgloba odnosno njegove prirodne funkcije. Sve su viši standardi, očekiva nja i zahtevi pacijenata. Planiranjem optimalnog lečenja za svakog pacijenta i unapređenjem perioperativnog tretmana podiže se kvalitet, snižava se rizik od komplikacija i smanjuju se troškovi. Cilj ovog rada je analiza i evaluacija kliničkog materijala kod artroplastika kuka i kolena sa kratkim unapređenim perioperativnim stacionarnim tretmanom u trajanju od 2-3 dana kojim se postiže veće zadovoljstvo pacijenata i niži morbiditet kao i manji procenat komplikacija. Na Klinici za ortopeds ku hirurgiju i traum atologiju, Kliničkog centra Vojvodine u Novom Sadu, u analiziranom periodu od godinu dana urađeno je 128 artroplastika zgloba kuka i kolena, od tog broja bilo je 2 pacijenta kod kojih je primarno upotrebljen revizioni implantat kao i 5 revizionih intervencija. U radu je analiziran klinički materijal u odnosu na pol, starosnu dob, po operisanom zglobu. Prikazani su rezultati na osnovu radiografskog, kliničkog i funkcionalnog statusa, uz primenu Haris hip skora za artroplastike kuka odnosno KSS sistema bodovanja za artroplastike kolena, kao i komplikacije lečenja. Multidisciplinarnim pristupom koji se sastoji iz: preoperativne edukacije i motivacije pacijenta, prepoznavanje individualnih karakteristika bolesnika, uz individualnu terapiju bola, optima lni tretman nadoknade volumena, restriktivnu primenu transfuzije krvi individualno prema fiziološkoj adaptiranosti pacijenta, prevenciju i profilaksu, adekvatnu perioperativnu obuku i rehabilitaciju. Navedeni preduslovi, omogućavaju skraćeno stacionarno lečenje, u kojem je pacijent već drugog do trećeg postoperativnog dana osposobljen za nastavak tretmana u kućnim uslovima. Takvim tretmanom se postiže veće zadovoljstvo pacijenata, bolji funkcionalni rezultati, niži morbiditet, manji procenat komplikacija. O-78 ZNAČAJ PRE -EMPTIVNE ANALGEZIJE TOKOM TOTALNE ARTROPLASTIKE KOLENA U LEČENJU AKUTNOG BOLA Slađan Timotijević1, Olivera Marinković2, Tomislav Kasum3, Željko Bokun4, Aleksandar Pajić5, Velimir Vlašić6, Vladan Novaković7, Miljan Bilanović8, Dejan Ristić9, Ivan Anđelković10

1 ,3-10Odeljenje ortopedije i ortopedske traumatologije, Hirurške klinike, KBC Bežanisjka Kosa, Beograd, Srbija 2Služba anesteziologije sa reanimacijom, Hirurške klinike, KBC B ežanisjka Kosa, Beograd, Srbija Akutni postoperativni bol (APB) nakon totalne artroplastike kolena (TAK-a) može biti razlog brojnih fizioloških i psiholoških poremećaja. Ispitati značaj pre -emptivne analgezije (PEA) tokom TAK-a u lečenju akutnog bola u postoperativnom toku bila je namera našeg rada. Prospektivnom metodom analizirano je 134 bolesnika operisanih zbog gonartroze kolena na odeljenju ortopedije i ortopedske traumatologije, Hirurške klinike, KBC Bežanijska Kosa, u Beogradu, u periodu od 2010. - 2014. godine. Kao metoda lečenja korišćena je totalna endoproteza kolena tipa PS i CCK. Hirurški pristup prednji, medijalna ili lateralna parapatelarna retinakularna artrotomija u odnosu na varus ili valgus deformitet kolena. PEA se sastojala u lokalnoj infiltraciji analgetika, anestetika i adrenalina.

56


KONGRES


Postojale su dve kontrolisane grupe, u prvoj 18 pacijenata bez PEA, i u drugoj 116 pacijenata sa PEA. Merenje jačine postoperativnog bola vršena je VAS (visual analogue scale) metodom prvog i petog postopera tivnog dana. Dominirale su pacijenti ženskog pola. Prosečna starost pacijenata 68.7 god. (SD 5.3). Prosečni BMI kod pacijenata bio je 33.4 (SD 2.31). KSS (Knee Society scor) kod pacijenata koji nisu dobijali PEA je 51.6, a u drugoj grupi 52.18. Postoperativni bol, prema VAS skali, je statističko značajno manji kod ispitanika koji su dobili pre -emptivnu analgeziju prvog (t 11.9, df 52, p <0.001) i petog postoperativnog dana (t 7, df 52, p <0.001). Pre-emptivna analgezija tokom ugradnje TAK -a omogu ćava bolju kontrolu akutnog postoperativnog bola i utiče na bolji postoperativni kvalitet života pacijenta. O-79 POSTOPERATIVNI BOL: ISTINA I ZABLUDE Sanja Đorđević-Marić1, Milivoje Dostić2, Veljko Marić3, Ružica Motika-Sorak4, Dalibor Kovačević5, Maksim Kovačević6, Dražan Erić7 1-2, 4-6Centar za anesteziju, reanimaciju, intenzivnu terapiju i terapiju bola; 3 ,7Hirurška klinika, Univerzitetska bolnica Foča, Foča, Bosna I Hercegovina Akutni hirurški bol je dominantan problem u postoperativnom periodu kod svakog svjesnog bolesnika. Slabljenjem autonomnih i somatskih stresnih refleksnih odgovora na bolne stimuluse smanjuje se broj postoperativnih komplikacija, poboljšava ishod liječenja i smanjuje vrijeme hospitalizacije. Cilj istraživanja je da se analizira reakcija pacijenata na bolne senzacije uzrokovane hirurškom intrevencijom i procjeni uspješnost multimodalne analgezije u ranom postoperativnom periodu. Rad predstavlja prospektivnu studiju koja se bavi evaluacijom bolnih senzacija 48 sati postoperativno kod pacijenata kod kojih su izvršeni operativni zahvati na kuku. U studiju je uključeno 138 pacijenta koji su podijeljeni u dvij e grupe: I – 71 pacijenta kod kojih je sprovedena multimodalna analgezija, II – 67 pacijent kod kojih je sprovedena analgezija “na zahtjev”. Procjena intenziteta bola i provjera terapijskog efekta vršena je u miru, u regularnim vremenskim razmacima prema poznatim skalama za procjenu jačine i kvaliteta bola (VAS – vizuelna analogna skala). Svi pacijenti u Grupi I primili su preoperativno vitamin C, a prije kraja operacije 3 analgetika (noraminofenazon, ketoprofen i tramadol). Ordinacija analgetika je nastavljena u postoperativnom periodu prema tačno određenoj satnici. Neadekvatan tretman akutnog postoperativnog bola može uticati na funkcionisanje gotovo svih organskih sistema i dovesti do povećanja postoperativnog morbiditeta i mortaliteta. Multimodalna analgezija liječi sve aspekte bolne osovine, uključujući stimulacij u, modulaciju, inflamaciju i psihološku komponentu, gdje kombinacija lijekova i terapijskih postupaka ima za cilj da se stvori režim sinergističke kontrole bola, što doprinosi uspješnom postoperativnom oporavku i krajnjem ishodu liječenja bolesnika. O-80 MENADŽMENT POSTOPERATIVNOG BOLA U ARTROPLASTICI KOLJENA Petar Cvijić, Milan Jovanović, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, G oran Talić, Stanislav Palija, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Intenzitet postoperativnog bola nakon totalne artroplastike koljena jedan je od najznačajnijih faktora koji utiču na opšte stanje pacijenta, brzinu rehabilitacije, dužinu i troškove bolničkog liječenja. Lokalna infiltrativna analgezija predstavlja jednu od tehnika upravljanja bolom i podrazumijeva intraoperativnu aplikaciju lijeka ili kombinacije lijekova u periartikularno tkivo operisanog zgloba, a sa ciljem smanjenja intenziteta postoperativnog bola.


57


KONGRES


Primarni cilj istraživanja je utvrditi uticaj lokalne infiltrativne analgezije na intenzitet postoperativnog bola kod pacijenata podvrgnutih implantaciji totalne endoproteze koljena, u odnosu na placebo, a potom i na brzinu rehabilitacije pacijenata i dužinu bolničkog liječenja. Ovo je prospektivna, randomizirana, dvostruko slijepa studija, kojom je obuhvaćeno 80 pacijenata (podijeljeni u dvije grupe po 40) liječenih u ZOFMR "Dr Miroslav Zotović", u periodu od marta do jula 2010. godine. Tokom operativnog zahvata pacijenti grupe A su intraartikularno dobijali kombinaciju lijekova (meloksikam 15 mg, bupivakain 300 mg i adrenalin 0,3 mg), a pacijenti grupe B su dobijali placebo (u vidu ekvivalentne zapremine fiziološkog rastvora). Procjena bola je vršena uz pomoć vizuelne analogne skale bola (1-5). U grupi pacijenata koja je primala kombinaciju lijekova (grupa A) zabilježena je značajna redukcija bola u odnosu na grupu pacijenata koja je dobijala placebo, što će biti prikazano u radu. Pored to ga, neposredni postoperativni fizikalni tretman se lakše provodio u grupi pacijenata koji su primali kombinaciju lijekova. Lokalna infiltrativna analgezija značajno redukuje nivo postoperativnog bola i planira se njena rutinska primjena u našoj svakodnevnoj praksi. O-81 NAŠA ISKUSTVA U PRIMJENI TRANEKSAMIČNE KISELINE U ALOPLASTIČNOJ HIRURGIJI KUKA I KOLJENA Bojan Kuzmanović, Anita Ristanović, Slobodanka Todor ović, Bojan Miholjčić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović" Banja Luka, Bosna i Hercegovina Traneksamična kiselina spada u antifibrinolitičke agense. Svoje antifibrinolitičko dejstvo ostvaruje blokadom vezanja lizina za plazminogen i prelaza k u aktivni obik plazmin, a u većim dozama vrši i inhibiciju aktivnosti plazmina. Prikazati naša iskustva u primjeni traneksamične kiseline u redukciji intra i postoperativnog krvarenja, te komplikacija u vezi s istim, u odnosu na pacijente kod kojih nije primjenjivana. Radom je obuhvaćeno 80 pacijenata podvrgnutih aloplastičnim operacijama kuka i koljena na Ortopedskom odjeljenju Zavoda u periodu novembar 2013. - maj 2014., podijeljenih u dvije grupe - 40 pacijenta tretiranih traneksamičnom kiselinom (Grupa I) i 40 pacijenata kod kojih ista nije primjenjivana (Grupa II). Praćeni su laboratorijski parametri (Er, Hgb, Htc preoperativno i postoperativno), pojava pojačanog ili prolongiranog krvarenja, količine neophodnih jedinica krvi i krvnih derivata, veličina postoperativnog hematoma, kao i pojava tromboembolijskih komplikacija (UZV kontrola nakon mjesec dana). Srednje preoperativne vrijednosti praćenih parametara su bile u okviru referentnih vrijednosti Srednje postoperativne vrijednosti Hgb, Er i Htc s u bile bliže referentnim u grupi I. U grupi I je primjećeno značajno manje intraoperativno krvarenje, kao i postoperativni gubitak na dren. Niti jednom pacijentu nije stavljen set za autolognu transfuziju. U grupi I ordinirano je ukupno 7 jedinica krvi i k rvnih derivata (0,18 po pacijentu), u grupi II 51 jedinica (1,3). U grupi I je uočena značajna redukcija veličine postoperativnih hematoma. Primjena traneksamične kiseline značajno redukuje intra i postoperativno krvarenje, upotrebu setova za autolognu tr ansfuziju, neophodne jedinice krvi i krvnih derivata, kao i komplikacije u vezi s tim, što pored medicinskog ima i ekonomski značaj.


58


KONGRES


O-82 PRIMENA RIVAROKSABANA I TRANEKSAMIČNE KISELINE U ALOARTROPLASTIČNOJ HIRURGIJI

Gordana Gajić, Zoran Baščarević, Vesna Savić, Milan Apostolović, Nemanja Slavković, Bor is Vukomanović, Zoran Stefanović, Andrija Lazović, Vladimir Vučković Institut za ortopedsko-hirurške bolesti “Banjica”, Beograd, Srbija Jedna od prvih indikacija za pr imenu rivaroksabana je elektivna primarna i reviziona aloartroplastična hirurgija kuka i kolena. Prema protokolu, daje se 6 - 10h nakon završene ugradnje endoproteze, bez neophodne preoperativne primene bilo kog farmakološkog agensa tromboprofilakse. U Ins titutu za ortopedsko -hirurške bolesti ”Banjica” u periodu od februara 2013. do jula 2014. operisano je 89 bolesnika (7 muškaraca i 82 žene, starosti od 18 - 78 godina) kod kojih je rađena primarna (77 bolesnika) ili reviziona artroplastika kuka (4 bolesnika ) i artroplastika kolena (7 bolesnika primarna i 1 bolesnik reviziona), a kojima je postoperativno ordiniran rivaroksaban. Intraoperativno kod svih je primenjena traneksamična kiselina prema protokolu ustanove. Drenaža k rvi iz mesta operativne rane je iznosila 50 -2430 ml, prosečno 565.39 ml (prosečno 373.6 ml intraoperativno i 192.92 ml nultog dana). U toku operacije 18 bolesnika je dobilo transfuziju krvi i krvnih derivata (1 jedinica krvi kod 13, dve kod 3 i tri kod 1 bolesnika). U toku istog dana kod 49 bolesnika je primenjeno još transfuzija deplazmatisanim eritrocitima (jedna doza kod 37 bolesnika, dve kod 12 bolesnika). U postoperativnom toku transfuzija krvi je bila potrebna kod 13 bolesnika (jedna doza kod 9, dve kod 2 bolesnika, a tri kod 1 bolesnika). Nije bilo slučajeva tromboembolijskih komplikacija. Postoperativnom primenom rivaroksabana, bez preoperativnog davanja LMWH održava se fiziološka ravnoteža koagulacija/antikoagulacija, čime se postiže efekat ”čistog operativnog polja ”, što sma njuje stepen krvarenja. Intraoperativnom aplikacijom traneksamične kiseline se dodatno smanjuje količina krvi koja se gubi. Sve dovodi do značajno manjih potreba za transfuzijama krvi i krvnih derivata u intra - i postoperativnom toku. O-83 ORALNA TROMBOPROFILAKSA U ALOPLASTIČNOJ HIRURGIJI KUKA I KOLJENA Bojan Kuzmanović, Siniša Bijeljac, Slavko Manojlović, Željko Jovičić, G oran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović" Banja Luka, Bosna i Hercegovina Tromboembolizam predstavlja jednu od najtežih ranih komplikacija nakon velikih ortopedskih zahvata na zglobu kuka i koljena. Profilaksa se konvencionalno provodi nisko-molekularnim heparinima subkutano. Oralna trombo-profilaksa predstavlja značajan novitet i budućnost u ovoj oblasti. Prikazati iskustva ljekara Ortopedskog odjeljenja Zavoda za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zoto-vić” u primjeni oralne tromboprofilakse u poređenju sa konvencionalnim načinom profilakse, te ukazati na, do sada zapažene, prednosti i nedostatke. Radom su obuhvaćeni pacijenti podvrgnuti aloplastičnim operacijama kuka i koljena na Ortopedskom odjeljenju Zavoda za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović" , tretirani oralnom tromboprofilaksom rivaroksabanom, kao i pacijenti tretirani standardnom tromboprofilaksom reviparinom i enoksaparinom. U obje grupe provođena je rana mobilizacija i druge metode fizičke tromboprofilakse. Rivaroksaban je ordiniran u dozi od 10 mg na dan, i to prva 8 sati nakon opera cije, zatim tokom 2 sedmice nakon operacije na koljenu, te 5 sedmica nakon operacije na kuku. Reviparin s.c. u dozi 3.436 IU, i enoksaparin s.c. u dozi 4.000 IU ordiniran je jednom dnevno i to prva doza veče prije operacije, te se kontinuirano nastavlja 14 dana postoperativno.


59


KONGRES


Rane tromboze dubokih vena nisu uočene ni u jednoj grupi. Komplikacija u vidu pojačanog i produženog krvarenja, većih hematoma i sl. utvrđene su sporadično u manjoj mjeri, bez signifikantne razlike kod pacijenata na oralnoj ili konvencionalnoj tromboprofilaksi. Kod peroralne profilakse je primijećeno manje intraoperativno krvarenje. Oralna tromboprofilaksa ima značajno mjesto u aloplastici kuka i koljena i zadovoljava iste kriterijume, kao konvencionalna subkutana profilaksa. O-84 PRIMJENA RAZLIČITIH TEHNIKA REGIONALNE ANESTEZIJE U ORTOPEDIJI Sanja Đorđević-Marić1, Ružica Motika-Sorak2, Dražan Erić3, Maksim Kovačević4, Milivoje Dostić5, Radmil Marić6, Vjeran Saratlić7, Milena Stevanović-Živanović8, Dalibor Kovačević9, Rade Miletić10, Nenad Lalović11, Dalibor Potpara12 1-2, 5, 8-9Centar za anesteziju, reanimaciju, intenzivnu terapiju i terapiju bola; 3-4, 6-7,10-12Hirurška klinika, Univerzitetska bolnica Foča, Foča, Bosna i Hercegovina Zadnjih decenija regionalna blok anestezija doživljava svoj procvat. Sve više hirurških intervencija radi se u različitim vrstama centralnih i perifernih neuroblokova. Evidentne su prednosti blok anestezije u odnosu na opštu anesteziju: minimalni hirurški stres, jednostavnost izvođenja, izuzetno dobra intra i postoperativna analgezija, komfor za hirurga i pacijenta, kao i manji sporedni efekti i rizici. Centralni neuroblokovi ublažavaju negativni stresni odgovor na operaciju, smanjuju negativni bilans azota , gubitak krvi za vrijeme operacije i učestalost tromboembolijskih komplikacija. U UB Foča izvode se sve vrste perifernih i centralnih neuroblokova za različite hirurške intervencije. Neuroblokovi su izvođeni poznatim tehnikama. Kao anestetik korišten je bupivakain, levobupivakain i lidokain. Periferni neuroblokovi su rađeni uz pomoć neurostimulatora. U posljednjoj dekadi došlo je do značajnog porasta broja izvedenih blokova, ali i do uvođenja novih pocedura (periferni neuroblokovi). U poređenju sa 1997. g odinom kada je izvedeno je 18% blokova, i to uglavnom spinalnih anestezija, 2013. godine bilo je 30% regionalnih anestezija u odnosu na ukupan broj datih anestezija. Značajan broj ortopedskih hirurških zahvata izveden je u regionalnoj anesteziji. Od ukupnog broja epiduralnih anestezija 57% dato je za operacije kuka, a 28% od ukupnog broja spinalnih anestezija. Zadovoljstvo pacijenata primjenjenom tehnikom, jednostavnost izvođenja, kontrola postoperativnog bola, ekonomski benefit, manji broj neželjenih efekata, mogućnost izvođenja procedure pod kontrolom ultrazvuka, što dodatno omogućava uspješnost i sigurnost blokova, razlog su da regionalna anestezija bude sve više korištena metoda anestezije u budućnosti, kako u svijetu, tako i na našim prostorima. O-85 KRATKI - MULTIMODALNI PERIOPERATIVNI TRETMAN ALOARTROPLASTIKA KUKA I KOLENA - ULOGA ANESTEZIOLOGA Mirka Lukić-Šarkanović, Aleksandar Lažetić, Ivica Lalić, Ljiljana Gvozdenović, Dragan Savić Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija Poboljšanje brzine i kvaliteta postoperativnog oporavka bolesnika su bazični principi kratkog, multimodalnog programa perioperativnog tretmana bolesnika i imaju za cilj redukciju perioperativnog morbiditeta i broj dana koje bolesnik provede u bolnici. Multimodalni perioperativni tretman bolesnika zahteva multidisciplinarni tim, a uloga anesteziologa u ovom timu je od neprocenjivog značaja.


60


KONGRES



Cilj multimodalnog perioperativnog tretmana je redukcija postoperativne organske disfunkcije, perioperativnih komplikacija i ubrzana aktivacija i oporavak bolesnika. Na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, KC Vojvodine u Novom Sadu, u periodu od godinu dana, multimodalnim pristupom tretirano je ukupno 128 bolesnika, primarnih aloartroplastika kuka i kolena. Preoperativno je sprovođena optimizacija opšteg stanja bolesnik a i priprema bolesnika sa komorbiditetima, te adekvatna premedikacija. Intraoperativno se, pored adekvatne hirurške tehnike, sprovodi prevencija postoperativne muke i povraćanja, adekvatna hidracija bolesnika, redukcija transfuzije alogene krvi i primena transfuzija autologne krvi i prevencija tromboembolijskih komplikacija. Postoperativno -multimodalna analgezija, rana enteralna nutricija i mobilizacija bolesnika. Kratkim, multimodalnim pristupom omogućen je brz i kvalitetan postoperativni oporavak i kraći stacionarni tretman bolesnika, gde je bolesnik od prvog do trećeg postoperativnog dana osposobljen za nastavak tretmana u kućnim uslovima. Poboljšanje brzine i kvaliteta postoperativnog oporavka bolesnika zahteva multidisciplinarni tim u kome anesteziolog igra jednu od najznačajnijih uloga. Na ovaj način postiže se redukcija perioperativnog morbiditeta i ubrzani oporavak bolesnika. Rezultat je smanjenje broja dana koje bolesnik provede u bolnici i ukupni troškovi lečenja bolesnika.

61


KONGRES

DJEČIJA ORTOPEDIJA 1(kuk)


O-86 TRIPLA OSTEOTOMIJA KARLICE KAO METODA IZBORA U LEČENJU RAZVOJNOG POREMEĆAJA KUKOVA U ADOLESCENCIJI Igor Šešlija1, Nemanja Slavković2, Duško Spasovski3, Vesna Jovanović4, Agnica Petković5, Mladen Pavlović6, Zorica Živković7

1-6Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija 7Kliničko-bolnički centar „Dr Dragiša Mišović“, Beograd, Srbija Razvojni poremećaj kuka, uopšte, je najčešće oboljenje kuka. Može se prepoznati i veoma uspešno lečiti već u neonatalnom periodu života. Uspešnost lečenja opada, a učestalost komplikacija raste sa napredovalim uzrastom deteta. Nekada u adolescenciji, nakon prethodnog lečenja, imamo potpuno normalan kuk. Nekada, nažalost, brojne probleme nastale nelečenjem, nedovršenim ili komplikovanim lečenjem. Cilj ovog rada je da se pokaze prednosti triple osteotomije karlice u lečenju razvojnog poremećaja kukova u adolescenciji te krajnji rezultat na kraju lečenja. Na osnovu dugogodišnjeg iskustva u lečenju ove bolesti IOHB „Banjica“ Beograd, uvidom u medicnsku dokumantaciju, prikazujemo rezultate lečenja 79 pacijenta operisanih metodom triple osteotomije karlice. Rezultati koje smo dobili dugotrajnim praćenjem pacijenta pokazalo se da je metoda triple osteotomije karlice daje najbolje rezultate u lečenju pacijenta sa razvojnim poremećajem kukova u odnosu na druge meteode lečenja, sa ciljem da se produži kvalitet života pacijenata i izbegne rano lečenje u smislu aloartroplastičnih procedura. Pitanje rešavanja problema adolescentnog kuka, koji nastaju kao posledica neprepoznatog i nelečenog, ili neadekvatno lečenog razvojnog poremećaja kuka, nekada praćenog i jatrogenim komplikacijama, još uvek stoji otvoreno. Brojni hirurzi širom sveta, tokom proteklih decenija radili su mnogo, razvili brojne hirurške postupke u pokušaju rešavanja poremećenih odnosa u kuku adolescenata. Na osnovu dugotrajnih istraživanja te praćenja dugorčnih rezultata lečenja pokazalo se da je tripla osteotomija karlica najoptimalnija procedura u lečenju razvojnog poremečaja kukova kod adolescenata. O-87 NAŠA RANA ISKUSTVA PRIMJENE LCP DEPUY SYNTHES PLOČICE ZA DJEČJI KUK KOD VARIZIRAJUĆIH OSTEOTOMIJA PROKSIMALNOG OKRAJKA BEDRENE KOSTI U ZAVODU ZA DJEČJU ORTOPEDIJU KLINIKE ZA DJEČJE BOLESTI ZAGREB Davor Bojić, Tomislav Ribičić, Marijana Šimić, Robert Kolundžić Zavod za dječju ortopediju Klinike za dječje bolesti Zagreb, Zagreb, Hrvatska Razvojni poremećaj kuka (eng. Developmental dysplasia of the hip - DDH) podrazumijeva čitav spektar abnormalnosti razvoja zgloba kuka, od novorođenačke labavosti kukova pa do potpunog iščašenja glave bedrene kosti uz poremećaj razvoja acetabuluma u starije djece. Liječenje razvojne displazije kuka podrazumijeva konzervativne i kirurške postupke koji se primjenjuju ovisno o dobi djeteta i o stupnju DDH. Perthesova bolest i cerebralna paraliza su također bolesti kod kojih se primjenjuju kirurški postupci koji obuhvaćaju varizirajuće osteotomije proksimalnog okrajka bedrene kosti. Cilj rada je prikazati naša rana iskustva vazana na upotrebu LCP pločice za dječji kuk. U periodu od 2013. do lipnja 2014. godine operirano je 9 djece (5 djevojčica i 4 dječaka). Dob operirane djece je bila od 2 godine do 12 godina. Za stabilizaciju osteotomiranih djelova korištena je LCP pločica za dječji kuk (DePuy Synthes Johnson&Johnson, GmbH CH-4436 Oberdorf). Kod svih bolesnika učinjena je varizirajuća korektivna osteotomija proksimalnog okrajka bedrene kosti uz korištenje LCP pločice za dječji kuk. Svi operacijski zahvati rađeni su u općoj anesteziji, trajanje operacijskog zahvata bilo je od 45 min do 1 sat 30 minuta. Prilikom operacijskog zahvata korišteni su minimalan broj ekspozicija. Nismo imali komplikacije.

62


KONGRES


Zaključak: Dosadašnja rana iskustva s korištenjem LCP za dječji kuk ukazuju da se radi o implantatu kojim osiguravamo veliku stabilnost, omogućavamo dobru korekciju kao i komforan rad zbog čega smo je uveli kao standard korištenja pri korektivnim osteotomijama proksimalnog okrajka bedrene kosti u Zavodu za dječiju ortopediju Klinike za dječje bolesti Zagreb. O-88 LEGG-CALVE-PERTHESOVA BOLEST - TERAPIJSKI MODALITETI Igor Šešlija1, Nemanja Slavković2, Duško Spasovski3, Vesna Jovanović4, Agnica Petković5, Mladen Pavlović6, Zorica Živković7

1-6Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija 7Kliničko-bolnički centar „Dr Dragiša Mišović“, Beograd, Srbija Legg-Calvé-Perthesova bolest predstavlja osteonekrozu glave butne kosti u periodu rasta deteta, najčešće u uzrastu od 2-14 godina. Ovo oboljenje ima familijarni karakter i češća je kod dečaka a sama etiologija bolesti je nepoznata. Cilj ovog rada je da se pokažu terapijski modaliteti u lečenju ove bolesti, te krajnji rezultat na kraju lečenja koji će da pokaže koja je terapijska procedura najbolje rešenje. Na osnovu dugogodisnjeg iskustva u lečenju ove bolesti IOHB „Banjica“ Beograd, uvidom u medicinsku dokumentaciju, u više stotina operisanih pacijenta pokazano je koji metod lečenja je najbolji u rešavanju problema ovog oboljenja. Rezultati koje smo dobili dugotrajnim praćenjem pacijenta pokazalo se da je u osnovi da se postigne sferična podudarnost zglobnih okrajaka u kuku. To se može postići abdukcionim ortozama, varizacionom osteotomijom femura, i raznim osteotomijama ilijačne kosti (nekada se osteotomije femura i ilijačne kosti mogu i kombinovati). Deca mlađa od 4 godine, sa minimalnim oštećenjem, se ne leče. Svi oni kod kojih je oštećenje izraženije, uzrast odmakliji, a u abdukciji se može postići sadržanost, i očekuje se sferična remodelacija glave femura, leče se alternativno Salterovom osteotomijom karlice, kombinacijom Salterove osteotomije karlice i skraćenja femura, ili triplom osteotomijom karlice. Bolesnici kod kojih u abdukciji ne možemo postići sadržanost zbog izražene ekstruzije i zdrobljenja leče se Chiarijevom osteotomijom karlice. O-89 DEZINSERCIJA KUKA UZ TENOTOMIJU ADUKTORA KAO METODA ZA OTKLANJANJE BOLA KOD PACIJENATA SA CEREBRALNOM PARALIZOM Zoran Bajin, Goran Čobeljić, Borivoj Kovačević, Vojislav Aleksić Institut za ortopedsko - hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija Paralitička subluksacija kuka je jedan od čestih problema kod pacijenata sa cerebralnom paralizom. Pored decentriranosti, narušavanja biomehaničkih odnosa u zglobu kuka sa tendencijom daljeg pogoršanja u preko 50% pacijenata ovo stanje je praćeno bolovima koji u znatnoj mjeri dodatno otežavaju svakodnevno funkcionisanje ovakvih pacijenata. U svrhu operativnog rješavanja ovog problema u svjetskoj literaturi se mogu naći različite tehnike počev od aloartroplastičnih procedura, interpozicione aloartroplastike, resekcija proksimalnog okrajka butne kosti, korektivne osteotomije i sl. Pored rješavanja problema decentriranosti kuka, boljeg održavanja higijene, transfera, metoda dezinsercije jednog ili oba kuka uz tenotomiju aduktora i po potrebi tenotomija medijalnih fleksora potkolenice uz elongaciju m. biceps femorisa pokazala se dobrom i u svrhu smanjenja bolova. Pokazati da hirurška tehnika dezinsercije kuka uz tenotomiju aduktora dovodi do znatne redukcije bola kod pacijenata sa cerebralnom paralizom


63


KONGRES


: U svrhu procjene efekata operacije analizirali smo 43 kuka kod 23 pacijenta operisanih u našoj ustanovi u periodu od 2001. do 2013. godine. Kod 20 pacijenata operativni zahvat je rađen na oba kuka, a kod 3 na jednom kuku. Pored dezinsercije kuka uz tenotomiju aduktora po potrebi su rađene i tenotomije medijalnih fleksora potkolenice i elongacija m. biceps femorisa. Starosna struktura pacijenata bila je od 6 do 56 godina s prosjekom od 15.6 godina. 17 pacijenata je bilo ženskog a 6 muškog pola. Radi procjene bola koristili smo VAS skalu bola od 1 do 10, koju smo primijenili kod svih pacijenata prije i poslije operativnog liječenja u redovitim periodima praćenja koji su iznosili prosječno 6.3 godine. Nakon sprovedenog operativnog liječenja i rehabilitacionih procedura kod 21 pacijenta (40 kukova) dobili smo značajno umanjenje bolova prema procjeni na osnovu VAS skale, dok samo kod 2 pacijenta (3 kuka) došlo je do manjeg, ali ne i značajnog poboljšanja u smislu smanjenja bola prema VAS skali. Metoda dezinsercije kuka uz tenotomiju aduktora i po potrebi tenotomija medijalnih fleksora potkolenice uz produženje m. biceps femorisa u našoj praksi pokazala se kao veoma dobrom u rješavanju bolnih kukova kod pacijenata sa cerebralnom paralizom. Pored suverenosti u rješavanju paralitičke subluksacije kuka, poboljšanja pokreta u kuku, boljeg održavanja higijene i transfera ovih pacijenata ovom metodom može se efikasno umanjiti i bol te time osigurati znatno bolji kvalitet života ovih pacijenata. O-90 LABORATORIJSKI PARAMETERI TRANZITORNOG SINOVITISA KUKA KOD DJECE

Mahir Jašarević, Sahmir Šadić, Svemir Čustović, Mirsad Fazlić, Aleksandar Vujadinović, Asmir Hrustić, Nedim Smajić Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Utvrditi prosječne vrijednosti hematoloških parametara upale kod djece oboljele od tranzitornog sinovitisa kuka. Istraživanje predstavlja retrospektivno-prospektivnu studiju u kojoj je analizirano 138 djece oboljele od tranzitornog sinovitisa, hospitalizirana na Klinici za ortopediju i traumatologiju JZU UKC Tuzla u periodu od 01. 01. 2002 do 01. 08. 2012. Analizirani su: anamnestički podaci, klinički pregled kuka, laboratorijski parametri, primijenjena terapija i ishod bolesti. Ispitanika muškog spola je bilo 94 (68.12%), a ženskog 44 (31.88%). Prosječna životna dob je bila 5.68±0.25 godina. Povezanost s prethodnom upalom gornjih respiratornih puteva je bila kod 74 (53.4%) ispitanika. Sa povišenom tjelesnom temperaturom je bilo 23 (16.67%) ispitanika. Sedimentacija eritrocita u prvom satu je bila povišena kod 89 (64.71%), a u drugom satu kod 111 (80.43%) djece. Povišena vrijednost leukocita je bila kod 27 (19.69%) a CRP-a kod 42 (30.50%) ispitanika. Tranzitorni sinovitis je značajno češći kod djece u životnoj dobi od 3 do 7 godine. Prosječne vrijednosti hematoloških parametara upale kod tranzitornog sinovitisa su normalne ili blago povišene. O-91 VREDNOST ULTRASONOGRAFIJE KOD „IRITIRAJUĆEG” KUKA KOD DECE Zlatko Temelkovski Univezitetska klinika za ortopedsku hirurgiju Skopje, Skopje, Makedonija Ovaj klinički entitet bio je kompletno nepoznat se do pojave ehosonografije. Njegova dijagnoza bila je pausalna i veoma često netačna. Cilj ovog rada je da pokaze vrednost eho sonografije u ranom otkrivanju bolesti zgloba kuka kod dece kao što su tranzitorni sinovitis, Morbus Perthes, i različite postkontuzione povrede kuka kod dece. Na našoj klinici je urađeno vise od 500 ehosonografija dečjeg kuka sa simptomima sinovitisa Peretsove bolesti i sa ograničenom unutrašnjom rotacijom zgloba kuka. Korišten je prednji pristup zgloba kuka sa linearnom sondom od 7mHz. Rezultati dobijeni ovakvim ispititvanjima analizirani su sa prema vrednostima prednje kapsularne distance. Ovo je neinvazivna, jeftina, suverena metoda u dijagnosticiranju ovih kliničkih entiteta zgloba kuka.


64


KONGRES


O-92 LEČENJE NEREPONIRANE EPIFIZIOLIZE GLAVE BUTNE KOSTI OSTEOTOMIJOM PROKSIMALNOG FEMURA PO SOUTHWICK-U Vesna Jovanović¹, Mladen Pavlović2, Branislav Krivokapić3, Igor Šešlija4, Bojana Pavlović5, Ana Krivokapić6 1-4 Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“ Beograd, Srbija 5Dom zdravlja „Voždovac“ 6Dom zdravlja „Čukarica“ Skliznuće glave butne kosti predstavlja retko oboljenje koje se javlja u 5-8/100000 slučajeva, uglavnom u adolescenata sa predominacijom muškog pola 3-4 puta. Najčešće je hroničnog karaktera i često biva neprepoznato. Zabeležene su i akutne forme u 10-15% slučajeva. Predstavlja odvajanje epifize butne kosti od metafize. Može biti potpuno i nepotpuno. Cilj lečenja nereponiranih epifizioliza glave butne kosti, bilo da je repozicija nezadovoljavajuća ili da je stanje previđeno, jeste poboljšanje odnosa u zahvaćenom kuku. Postoji više opisanih trohanternih osteotomija femura. Cilj je da se koriguje trostruki deformitet: varus i retropozicija glave femura, kao i spoljašnja rotacija noge. Najčešće korišćena je Southwick-ova subtrohanterna osteotomija. Prikazali smo 12 pacijenata lečenih Southwick-ovom osteotomijom protekle tri godine. 9 pacijenta su dečaci starosti od 14 do 17 godina i 3 devojčice starosti od 12 do 15 godina. Preoperativno i postoperativno su mereni epifizno-dijafizni uglovi u PA i lateralnoj poziciiji. U odnosu na postoperativno dobijene epifizno-dijafizne uglove u PA I lateralnoj poziciji I funkcionalni status u 8 slučajeva dobijeni su odlični rezultati, u 3 slučaja vrlo dobri i u jednom dobri. Southwick-ova osteotomija predstavlja preporučeni način lečenja hronične epifiziolize glave butne kosti. Ova osteotomija se vrši u tri ravni i predstavlja hirurški tretman izbora u ovakvim stanjima, poboljšava odnose u obolelom kuku i prevenira rani nastanak artroze kuka. Ona omogućava veoma preciznu korekciju deformiteta, eliminiše nastanak avaskularne nekroze epifize, ne zahteva imobilizaciju posle operacije, čime se omogućava brza rehabilitacija operisanog kuka, a time sprečava nastanak hondrolize.


65


KONGRES


O-93 KOŠTANO-ZGLOBNE INFEKCIJE UZROKOVANE METICILIN REZISTENTNIM STAFILOKOKUS AUREUSOM KOD PRETHODNO ZDRAVE NOVOROĐENČADI Hajrija Maksić1, Ismet Gavrankapetanović2, Amra Džananović3, Irmina Pašić4, Elmedina Mrkulić5, Mirna Sadiković6 1, 5-6Pedijatrijska klinika, UKC Sarajevo, Sarajevo, Bosna i Hercegovina 2Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Sarajevo, Sarajevo, Bosna i Hercegovina 3 ,4Klinika za radiologiju UKC Sarajevo, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Cilj rada je prikaz koštanozglobnih infekcija kod 19 prethodno zdrave novorođene djece. U petogodišnjem periodu od 2009. - 2013. godine, među prethodno zdravom novorođenom djecom pojavila se infekcija sa meticilin rezistentnim stafilokokom (MRSA) sa različitim kliničkim manifestacijama i na odjel neonatologije u tom periodu hospitalizirano je 145 novorođenčadi a njih 19 je imalo MRSA infekciju koštano-zglobnih struktura. Dijagnoza je postavljena na osnovu kliničke slike a potvrđena ultrazvučno i mikrobiološkom izolacijom MRSA. U većini slučajeva (17/19) se radilo o septičnom artritisu, samo dvoje djece je imalo izolovani artritis/osteomijelitis. Prosječno vrijeme javljanja prvih kliničkih znakova bolesti bilo je 12.7 dana (raspon 4-24). Najčešće lokalizacije su bile kuk i koljeno a kod 11/19 djece bilo je zahvaćeno dva i više zgloba. U svim slučajevima je bio prisutan otok i izostanak spontanih pokreta u zahvaćenom zglobu. U ranoj fazi bolesti hiperemija je bila rijetka. Kod svih pacijenata urađena je atrotomija sa drenažom i svi su tretirani Vankomicinom najmanje četiri sedmice. Uz navedeni tretman u 17/19 djece došlo je do potpunog oporavka. Rano prepoznavanje, rana drenaža zgloba uz odgovarajući antibiotski tretman su presudni za ishod koštanozglobnih infekcija novorođenčadi. Mišljenja smo da se radilo bolničkom širenju izvanbolničkog soja MRSA mada, nažalost nismo bili u prilici da izvršimo tipizaciju MRSA. O-94 PRINCIPI ORTOPEDSKO-HIRURŠKOG LEČENJA DEFORMITETA KOD CEREBRALNE PARALIZE Goran Čobeljić Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, IOHB „Banjica“, Beograd, Srbija Ortopedsko-hirurško lečenje ima važnu ulogu u zbrinjavanju pacijenata sa cerebralnom paralizom. Hirurško lečenje može da skrati dug vremenski period koji je potreban kod primene nekih oblika neoperativnog lečenja, a nekad i da eliminiše potrebu za određenim oblicima neoperativnog lečenja. Također, može da učini različite oblike neoperativnih postupaka efektnijim. Najbolji efekti lečenja se, međutim, mogu očekivati kod kombinovanja operativnog i neoperativnog lečenja. Ortopedsko-hirurško lečenje podrazumeva hirurške postupke na koštano-zglobnom i mišićnom sistemu, a indikuje se radi korekcije korektibilnih i nekorektibilnih deformiteta na ekstremitetima i trupu, pre svega kod spastičke, ređe kod mešovite (spastičko-diskinetičke) a sasvim retko kod diskinetičke forme cerebralne paralize (distonije, atetoze, horee). Postoje tri vrste operativnih postupaka koji se primenjuju: dinamički hirurški postupci, koji podrazumevaju tetivne i mišićne transpozicije; stabilizacioni hirurški postupci u koje spadaju korektivne artrodeze i korektivni hirurški postupci, koji se vrše na mekim i koštanim tkivima. Na mekim tkivima to su elongacije ili abrevijacije tetiva i mišića, tenotomije, miotomije, kapsulotomije, fasciotomije, a na koštanom tkivu osteotomije.

DJEČIJA ORTOPEDIJA 2(stopalo, lakat, ostalo)

66


KONGRES


Postavljanju indikacija za operativno lečenje prethodi razgovor sa pacijentom odnosno roditeljima ili starateljima, radi uvida u glavne smetnje kod pacijenta. Potom sledi pregled, koji se odnosi na ispitivanje funkcije ekstremiteta i trupa i utvrđivanje postojanja deformiteta, kao i pregled pacijenta u anesteziji. Kod sposobnih za samostalan hod vrši se analiza hoda. Najzad u onim slučajevima, gde se konstatuje da je potrebno, radi se radiografsko ispitivanje, eventualno ultrazvučni pregled (kukova, mišića, tetiva), ili pregled skenerom pojedinih segmenata skeletnog sistema, a po potrebi i druga dopunska ispitivanja. Ciljevi operativnog lečenja na gornjim ekstremitetima su bolja voljna kontrola pokreta šake i prstiju, lakta i ramena, a nekada higijenski i estetski razlozi. Ciljevi operativnog lečenja na donjim ekstremitetima, kod pacijenata nesposobnih za hod, su održavanje higijene preponskog i perinealnog predela, sprečavanje pojave dekubitusa u sakralnoj, sedalnoj regiji i regiji velikih trohantera, postizanje boljeg balansa pri sedenju i lakše tolerisanje sedeće pozicije, kao i uklanjanje bolova. Kod sposobnih za hod cilj je postizanje bolje funkcije i estetike hoda. Na trupu, ciljevi ortopedskog lečenja su poboljšanje balansa pri sedenju i u stojećoj poziciji, bolja kontrola glave, olakšavanje komuniciranja, omogućavanje lakšeg disanja i uzimanja hrane, lakšeg korišćenja ruku kao i prihvatljiviji izgled. Kod postavljanja indikacija za operativno lečenje, kao i kod neoperativnog lečenja, poželjan je timski pristup. Vodi se računa o sledećim elementima: obliku cerebralne paralize; sposobnosti za hod i lokomotornoj prognozi (onih koji još ne hodaju); rigidnosti deformiteta; postojanju udruženih poremećaja; uzrastu; mentalnom kapacitetu i motivaciji pacijenta. O-95 ZNAČAJ TRANSPOZICIJE TETIVA U TRETMANU PARALITIČNOG STOPALA Siniša Dučić1, Vladimir Radlović2, Tatjana Jaramaz Dučić3, Bojan Bukva4, Dušan Abramović5, Miljan Mihajlović6 1-2, 4-6Univerzitetska dečja klinika, Beograd, Srbija 3Specijalna Bolnica za CVB, Beograd, Srbija Trajno oštećenje peronealnog nerva manifestuje se paralitičnim pes equinovarusom stopala kao i poremećajem hoda tzv. peronealnim hodom. Zlatni standard u hirurškoj korekciji dorzifleksije trajno paralizovanog stopala predstavlja transpozicija tetiva. Od januara 2009. do maja 2012., hirurški je lečeno 8 pacijenata sa traumatskom kompletnom paralizom peronealnog nerva (4 devojčice i 4 dečaka), uzrasta 11.6 do 14.3 godine. Kod svih pacijenata urađena je transpozicija tetiva m. tibialis posterior i m. flexor digitorum longus-a kroz interosealnu membranu. Tetiva m. tibialis posteriora je spojena sa tetivom m. tibialis anteriora, koja je prethodno provučena kroz tunel napravljen na kuneimformnim kostima, dok je tetiva m. flexor digitorum longus-a je spojena sa tetivama mišića extensor digitorum longus i extensor hallucis longusa. Prosečan period postoperativnog praćenja pacijenata iznosio je 32 meseca. Rezultati su procenjivani pomoću Stanmore sistema i klasifikovani kao odličan: 4 pacijenta, dobar: 3 pacijenta i loš: 1 pacijent. Nedostaci prvih tehnika transpozicije tetive odnose na nedovoljnu dužinu tetive tibialis posterior koja otežava inserciju. Druge tehnike transpozicije, (tzv. tetiva-tetiva suture) kao nedostatak su imale nemogućnost uspostavljanja balansirane dorzifleksije. Tehnika koju opisujemo predstavlja transpoziciju dveju tetiva (tetive tibialis anteriora kroz treću kuneiformnu kost sa transosealnim tunelom, i tetive fleksor digitorum longusa, takođe provučena kroz interosalnu membranu) i ovim preusmeravanjem postiže se bolja dorzifleksija stopala kao i ekstenzija prstiju.


67


KONGRES


Opisan hirurški pristup, omogućava odgovarajući pravac delovanja sile sa adekvatnom dužinom i fiksacijom tetiva, predstavlja pouzdan metod uspostavljanja balansa dorzifleksije stopala kojim se koriguje pad stopala i obezbeđuje normalan hod bez primene ortoze. O-96 TREATMENT OF LEG LENGTH DISCREPANCIES IN CHILDREN: OUR RESULTS DURING TWELVE YEARS PERIOD Bojan Bukva, Radivoj Brdar, Siniša Dučić, Dušan Abramović, Vladimir Radlović University Children`s Hospital, Belgrade, Serbia External fixation is the most often used in progressive lengthening, especially an Ilizarov external fixator, based on Ilizarov principles of lengthening. It is important to point out that it provides lengthening and correction of deformities in three dimensions. We evaluated 56 patients, divided in two groups: Group I- provided an egalisation with an Ilizarov EF alone (IEF), 35 patients and Group II - egalisation with combination IEF and intramedullary alignment with two K-wires, 21 patients. Patients were aged 3.5 to 19 (med. 10.73). Evaluation period of twelve years (2000-2011). We evaluated following parameters: Healing index (HI), Lengthening index (LI), duration of IEF use and inequality. We found statistical significance in duration of IEF use and Healing index between those two groups of patients, Lengthening index and inequality did not evince statistical significance. The results of our study stressed out that patient with combined treatment had significantly lower duration of the Ilizarov external fixator usage and significantly better Healing Index that is in correlation with fact concerning the role of intramedullary K-wires aside Ilizarov technique on healing processes. O-97 TREMAN UROĐENOG UVRNUTOG STOPALA KOD NOVOROĐENČADI METODOM PO PONSETIJU Amir Muminović, Jasmin Mujanović Služba za ortopediju i traumatologiju, Kantonalna bolnica Zenica, Zenica, Bosna i Hercegovina Prikaz rezultata i efikasnosti metode po Ponsetiju u tretmanu urođenog uvrnutog stopala kod novorođenčadi. U tretmanu je bilo uključeno 6 novorođenčadi sa dijagnozom urođenog uvrnutog stopala. Tretman uključuje seriju od sedam ili osam aplikacija cirkularnog natkoljenog gipsa nakon prethodne manuelne i postepene korekcije deformiteta. Tretman uključuje i perkutanu tenotomiju Ahilove tetive nakon skidanja posljednjeg gipsa radi potpune korekcije ekvinusa stopala te nošenje udlage koja održava postignutu punu korekciju deformiteta. Postignuta puna korekcija deformiteta uz puni obim pasivnih pokreta u skočnom zglobu tretiranog stopala. Navedenom metodom smo uspjeli u potpunosti korigirati deformitet stopala kod svih 6 pacijentata a za konačni uspjeh metode je veoma bitno rano započinjanje tretmana, po mogućnosti neposredno po rođenju.


68


KONGRES


O-98 SUBTALAR ARTHROEREISIS IN TREATMENT OF PAINFULL FLATFOOT IN CHILDREN Bojan Bukva, Radivoj Brdar, Siniša Dučić, Dušan Abramović, Vladimir Radlović University Children`s Hospital, Belgrade, Serbia Aim of this study is to evaluate the results in treatment of the painfull flexibile flatfoot in children using the technique of an extraarticular arthrodesis with the cannulated screw after failed conservative treatment. In this study 17 children were included, 9 gearls and 8 boys. The average age was 10.5 years (range from 8 to 15 years). We performed the same technique for each patient under the X ray fluoroscopy. The radiographic parameters were investigated before and after the surgical treatment. The talo-calcanear (TC), talo-navicular (TN), talo-first metatarsal bone (T1MT) and calcanear pitch (CP) angle were measured, in anteroposterior and (or) profile view. We compared the clinical and radiographic results before and after the surgery. After the surgical treatment the radiographic parameters were not significantly changed but the clinical parameters were singnificantly improved.A degree of extension and eversion of the foot were remarkably reduced withouth desturbing other motions in talocrural and subtalat joint. Subtalar arthroereisis using cannulated screw as a method of minimal invasive surgery represents a method of choice in treatment of painfull flexibile flatfoot in children. O-99 NAŠA ISKUSTVA U LIJEČENJU SUPRAKONDILARNIH PRELOMA HUMERUSA KOD DJECE OPERATIVNIM PUTEM Nikola Gavrić, Aleksandra Hadžiavdić, Nataša Vajić JZU Bolnica „Sveti apostol Luka“, Doboj, Bosna i Hercegovina Suprakondilarni prelomi humerusa su česte povrede u dječijem i odraslom dobu. Prema položaju distalnog fragmenta humerusa mogu biti ekstenzioni, češći i fleksioni rijetki. Nastaju dejstvom indirektne ili direktne sile. Mehanizam povrede je pad na dorzifleksiranu šaku sa laktom u hiperekstenziji, a podlakticom u abdukciji ili adukciji. Cilj rada je da se izlože rezultati liječenja suprakondilarnih preloma humerusa kod djece operativnim putem otvorenom metodom. Retrospektivna studija obuhvata 24 djece sa povredama lakta liječenih ovom metodom na Ortopedsko-traumatološkom odjeljenju Dobojske bolnice od 2005. do 2009. godine. Radili smo krvavu repoziciju ovih preloma i fiksaciju sa dvije ukrštene Kiršnerove igle plasirane u oba epikondila, potom se postavlja imobilizacija dvije sedmice. Kiršnerove igle se odstranjuju nakon kontrolne radiografije, tri do četiri sedmice poslije operativnog zahvata poslije čega slijedi intenzivan fizikalni tretman do oporavka i definitivnog stanja operisanog lakta. Opisanom metodom zbrinuli smo 24 djece, 19 (79.17%) muških i 5 (20.83%) ženskih. Ekstenzioni tip preloma su imala 23 (95.83%), a fleksioni 1 (4.17%) djece. Najčešće komplikacije su bile kontrakture zgloba lakta u 5 (20.83%) djece, kod jednog (4.17%) djeteta smo reintervenisali zbog neadekvatne postoperativne pozicije frakturnih fragmenata kosti. Postoperativno nismo imali infekciju niti Volkmanovu kontrakturu. Naše iskustvo u primjeni ove operativne metode ukazuje da daje optimalne rezultate ukoliko se ispoštuju svi principi u radu sa posebnim akcentom na rani intenzivni fizikalni tretman, bez obzira na njeno traumatizirajuće efekte.


69


KONGRES


O-100 SUPRAKONDILARNI PRELOM HUMERUSA KOD DECE. PERKUTANA FIKSACIJA METODOM PO „DORGANU“ Siniša Dučić1, Vladimir Radlović2, Tatjana Jaramaz-Dučić3, Bojan Bukva4, Dušan Abramović5, Đorđe Nedeljković6 1-2, 4-6Univerzitetska dečja klinika, Beograd, Srbija 3Specijalna Bolnica za CVB, Beograd, Srbija Suprakondilarni prelomi humerusa su najčešći prelomi lakatnog zgloba u dečjem uzrastu (50-70%). Ortopedska repozicija praćena perkutanom fiksacijom fragmenata Kiršnerovim iglama je preporučeni metod lečenja ovih složenih preloma. “Dorganova” tehnika perkutane fiksacije podrazumeva primenu dve ukrštene igle plasirane sa lateralne strane. Prospektivnom studijom je praćeno 20 pacijenata sa suprakondilarnim prelomom humerusa ekstenzionog tipa, koji su lečeni metodom po Dorganu. Lečeno je 12 dečaka i 8 devojčica, uzrasta od 3 do 12 godina. Na osnovu Garlandove klasifikacije, 10 pacijenata je imalo Tip II i 10 pacijenata Tip III preloma. Rezultati lečenja su procenjivani na osnovu Flynnovih kriterijuma. Posebno je procenjivan funkcionalni, a posebno estetski rezultat lečenja. Pacijenti su praćeni od 5 do 17 meseci (srednja vrednost 8.5 meseci). Kod 12 pacijenata je postignut odličan rezultat lečenja, kod 6 dobar rezultat lečenja, a kod 2 pacijenta zadovoljavajući rezultat lečenja. Jedna od najčešćih komplikacija lečenja suprakondilarnih preloma je povreda ulnarnog nerva (5-15%), do koje dolazi prilikom plasiranja igle sa medijalne strane. Veliki broj autora, upravo zbog toga, favorizuje lateralno plasiranje igala, bilo paralelno bilo divergentno. Na ovaj način je izbegnuta mogućnost povrede ulnarnog nerva, ali je slabija biomehanička stabilizacija, u odnosu na ukrštenu konfiguraciju Kiršnerovih igala. „Dorganovom” tehnikom lečenja se postiže dobra biomehanička stabilnost reponiranog preloma, a ujedno je izbegnuta mogućnost povrede ulnarnog nerva. Lečenje suprakondilarnih preloma humerusa metodom po Dorganu predstavlja zadovoljavajući metod lečenja, jednostavan je za izvođenje, praćen je dobrom biomehaničkom stabilizacijom reponiranog preloma i izbegnuta je mogućnost povrede ulnarnog nerva. O-101 SUPRAKONDILARNI PRELOMI KOD DECE - REZULTATI LEČENJA PERKUTANOM FIKSACIJOM POD KONTROLOM RTG APARATA

Mikajlo Lazić, Igor Popović, Dragan Đorđić, Dragana Milovanović-Lejić, Sanja Dabić, Branka Đokić, Milan Todorović, Jovica Vidović, Đorđe Simić, Gordana Arnautović JZU Bolnica Bijeljina, Bijeljina, Bosna i Hercegovina Suprakondilarni prelomi humerusa kod dece predstavljaju urgentna stanja koja ukoliko se leče neadekvatno mogu dovesti do loših rezultata od loše funkcije u smislu kontrakture lakatnog zgloba do pojave ”kozmetičkih” deformiteta u smislu kubitus varusa ili valgusa. Prikazati da je primjena perkutane fiksacije sa Kiršner iglama i pod kontrolom Rtg aparata mnogo bolja metoda u smislu rane rehabilitacije kao i uspostavljanja normalnih životnih funkcija i sprečavanja razvoja kasnih komplikacija. U periodu od 2007. - 2013. operisano je 35 dece sa suprakondilarnim prelomima humerusa, od tog broja 5 preloma lateralnog kondila. Svi operisani po principu urgentnosti u periodu od 6 sati po hitnom preoperativnom postupku su lečeni perkutanom fiksacijom pod kontrolom Rtg aparata postavkom igala kroz oba kondila, u 14 slučajeva repozicija urađena otvorenom metodom kroz lateralni pristup (gradus preloma III).


70


KONGRES


Uzrast operisanih u prosjeku 9 godina, najmlađi 3 godine. Po obavljenom operativnom lečenju gipsana imobilizacija u trajanju od 4 sedmice. Period praćenja je 6 meseci. Kod svih pacijenata potpuno vraćanje pokreta u laktu u fiziološkim granicama. Odstranjivanje materijala nakon mesec dana kada i skidanje imobilizacije. Od komplikacija po jedna povreda radijalisa i ulnarisa kao intraoperativna komplikacija gde je došlo do spontanog oporavka nakon tri meseca. Nije bilo infekcija niti kozmetičkih deformiteta. Ova vrsta lečenja predstavlja prednost u odnosu na druge vrste lečenja suprakondilarnih preloma kod dece.


71


KONGRES

PSEUDOARTROZE


O-102 THE COMPLICATION RATE DURING THE TREATMENT OF TIBIAL PSEUDOARTHROSIS BY ILIZAROV TECHNIQUE Milorad Maran, Marinko Domuzin, Predrag Grubor, Nikola Bojić, Zoran Bjelogrlić, Simo Bilbija, Slaviša Kunarac, Vladan Tomanić, Stanko Pantić Traumatology clinic, Clinical Center of Banja Luka, Banja Luka, Bosnia and Herzegovina The management of tibial pseudoarthrosis is still controversial. The different external and internal fixation and bone grafting techniques are differ in the results of treatment, but also by the complication rate. Indicate the complication rate during the treatment of tibial pseudoarthrosis with Ilizarov technique. In this study, we followed 23 patients with tibial pseudoarthrosis, which were surgically treated by Ilizarov technique at the Traumatology clinic, Clinical Center of Banja Luka during the period August, 2011. - May 2013th. Of this number, 16 were men (69.50%) and 7 women (30.50%). The average age of patients was 46.4 years. All patients received the antibiotic prophylaxis (Cephazolin) and LMWH thromboprophylaxis. The median treatment time was 4 months. Complications that we had were: iatrogenic vascular lesion by the pin or during fibula osteotomy at 1 (4.35%) patient, inadequate primary apparatus appliances that have required reintervention at 1 (4.35%) patient, nonunion after removing apparatus at 2 (8.70%) patients, pin site infection at 3 (13.05%) of patients. There were no iatrogenic neurological lesions and thromboembolic complications. Treatment of tibial pseudoarthrosis by the Ilizarov technique as a result has a high degree of success, and because of our results and the data from the literature we recommend this method as the method of choice for the treatment of pseudoarthrosis of the tibia but complications are common. O-103 MANAGEMENT OF FEMORAL NON-UNION AFTER THE PRIMARY OSTEOSYNTHESIS AND RE-OSTEOSYNTHESIS USING INTERLOCKING INTRAMEDULLARY NAILING Zoran Nestorovski, Nenad Petkov City General Hospital “8-th of September”, Skopje, Macedonia Despite recent developments in fracture treatment and in spite of aggressive and uncomplicated initial stabilization, cases of failed union after a long bone fracture still are encountered. Interlocking intramedullary nailing of the femur is a procedure for treatment of a non-infected femoral nonunion. The purpose of this clinical study was to evaluate the outcome of this method as a treatment of femoral nonunion after primary failed osteosynthesis Seventeen patients with nonunion after initial surgical therapy for femoral fracture were retrospectively assessed after interlocking intramedullary nailing. The main measurements were derived from radiographic and clinical union as well as time from nailing to union. All seventheen patients achieved union of their fracture (100%). The average time from nailing to union was 7.4 months. Interlocking intramedullary nailing for nonunions of the femur resulted in a high union rate and were associated with a low complication rate. This technique is recommended as a standard procedure for non-infected femoral nonunions.

72


KONGRES


O-104 NAŠA ISKUSTVA U LEČENJU PSEUDOARTROZA FEMURA METODOM INTRAMEDULARNE FIKSACIJE U IOHB "BANJICA" BEOGRAD Gordan Gavrilović, Nenad Trbović, Oliver Dulić Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Beograd, Srbija U zadnjih 10 godina u IOHB "Banjica" u Beogradu je metodom intramedularne fiksacije femura lečeno 20 pacijenata sa pseudoartrozom femura. Od toga podjednak broj muških i ženskih pacijenata, starosti od 19 do 71 godine. Kao rezultat lečenja kod 19 pacijenata je došlo do kompletnog zarastanja na mestu pseudoartroze i povratka na normalne životne aktivnosti, dok kod 1 pacijenta nije došlo do zarastanja. Smatramo da intramedularna fiksacija femura predstavlja odličnu metodu za lečenje pseudoartroza femura, te ćemo u ovom radu prikazati iskustva Instituta "Banjica". O-105 OPERATIVNO LIJEČENJE PSEUDOARTROZA DUGIH KOSTIJU Refik Muharemović, Tarik Kapidžić, Meho Kovačević, Faruk Hodžić

Služba za ortopediju i traumatologiju, Kantonalna bolnica Zenica, Zenica, Bosna I Hercegovina Operativno liječenje pseudoartroza dugih kostiju nakon konzervativnog ili operativnog tretmana akutnog preloma, zahtijevaju poznavanje principa biomehanike i fiziologije. Glavni uzroci su loša vaskularizacija usljed oštećenja mekog tkiva na mjestu preloma, i nepostojanje dostatnog mirovanja ulomaka. Pogoršavajući čimbenici su defekti kostiju, infekcija. Loša operativna tehnika ili neadekvatna metoda liječenja ne moraju uvijek biti uzrokom pseudoartroze, ali i dobra tehnika i odgovarajuće metoda ne moraju značiti sigurno zarastanje kosti. U našoj studiji obuhvatili smo pacijente rađene u našoj ili drugim Ustanovama, koji su tretirani konzervativno ili operativno. Primjenjivali smo intramedularni zaključani čavao, bez dekortikacije i koštanog grafta. Zaključili smo da je mirovanje ulomaka i poštedna tehnika prema mekim tkivima, dovoljna da omogući revaskularizaciju te zarastanje ulomaka. Koristili smo zaključani titanijumski intramedularni čavao firme „Lima“, pod kontrolom C-luka, uz free hand tehniku zaključavanja distalnih vijaka. O-106 LIJEČENJE PSEUDOARTOZA TIBIJE METODOM PO ILIZAROVU Nemanja Tomić, Milimir Košutić Klinički centar Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina VMA, Beograd, Srbija Pseudoartroza tibije, kao jedna od komplikacija liječenja preloma potkoljenice predstavlja patološko stanje a rezultat je kompromitovane osteogeneze. Cilj rada je da se prikaže efektivnost Ilizarovljeve metode u liječenju nesraslih preloma na različitim nivoima potkoljenice. U periodu od 2011. - 2014. godine liječeno je 25 pacijenata sa različitim tipovima pseudoartroze. U polnoj strukturi analizirane grupe dominiraju muškarci 21 (84%), žene 4 (16%), u starosnoj dobi dominiraju pacijenti od 41-50 godina (40%), 17 pacijenta (68%) su bili radnici.

PSEUDOARTROZE

73


KONGRES


Analizirani su tipovi pseudoartroza prema rendgenografskom izgledu (hipotrofičke, normotrofičke, hipotrofičke, neoartroze i inficirane pseudoartroze) kao i koštani i funkcionalni rezultati operisanih pacijenata koje smo klasifikovali kao odlične, dobre, zadovoljavajuće i loše. Vrijeme nošenja aparata iznosilo je od 4-11 mjeseci. Potpuno zarastanje postignuto je kod svih pacijenata. Kod 3 pacijenta aparat je ponovno aplikovan. Najčešće komplikacije bila su infekcija oko igala i bol. U odnosu na koštane i funkcionalne parametre rezultati pokazuju da je kod 13 pacijenata (52%) rezultat bio odličan. Naša iskustva u liječenju svih vrsta pseudoartroza potkoljenice transosealnom fiksacijom po Ilizarovu pokazuju da se radi suverenoj metodi koja je dominatna na našoj Klinici. O-107 PRELOMI I PSEUDOARTROZE DIJAFIZE HUMERUSA - OPERATIVNO LEČENJE U ZVORNIKU

Goran Bjeković Javna zdravstvena ustanova bolnica Zvornik, Zvornik, Bosna i Hercegovina Način lečenja preloma dijafize humerusa zavisi od mesta i vrste preloma. Provodili smo hirurško lečenje poprečnih, kratkih kosih preloma kao i višedelnih preloma koji imaju poprečnu ili kosu komponentu, preloma sa neurološkom lezijom, te nesraslih preloma. Cilj rada je da potvrdi indikacije za neophodan hirurški tretman kosih, poprečnih i višespratnih preloma dijafize humerusa, te preloma dijafize humerusa praćenih politraumom i neurološkim i vaskularnim lezijama. U periodu od 1. 6. 2012. - 6. 6. 2014. godine je operisano 10 pacijenata, od toga su 4 pacijenta imala i pseudoartrozu humerusa zbog neadekvatnog lečenja, a 1 pacijent višespratni segmentni prelom sa neurološkim ispadom po tipu „viseće šake“. Svi pacijenti su operisani AO pločom (anterolateralni pristup), osim pacijenta sa neurološkim ispadom koji je operisan spoljašnjim fiksatorom po Mitkoviću. Kod svih pacijenata je postoperativno radiološki verifikovana konsolidacija preloma uz puni funkcionalni oporavak. Adekvatna hirurška tehnika, uz korektnu identifikaciju i preparisanje radijalnog živca, omogućuje da se uradi dobra repozicija i osteosinteza, što je preduslov za brzu konsolidaciju preloma. Time se izbegavaju nekomforne konzervativne metode u vidu višemesečnog nošenja gipsa i hilzni, sa neizvesnijim ishodom u odnosu na hirurško lečenje.

PSEUDOARTROZE

74


KONGRES

POVREDE I OBOLJENJAŠAKE I RUČNOG ZGLOBA


O-108 POVREDE SKAFOIDNE KOSTI RUČJA Miroljub Č. Stanojković, Gordan Gavrilović, Ognjen Vukadin, Ljubodrag Zajić, Nenad Trbović, Aleksandar M. Stanojković Institut za ortopedsko hirurške bolesti “Banjica”, Beograd, Srbija Prelomi kostiju ručja čine 6% svih preloma. Lečenje preloma skafoidne kosti, kao najčešće povređivane kosti ručja izaziva brojne kontroverze. Konvencionalni način lečenja gipsanom imibilizacijom, koji podrazumeva imobilizaciju od palca do lakta ima brojne komplikacije, kao što su: ograničeni pokrerti ručja, slabost šake, atrofija muskulature, nezarastanje preloma (čak do 50%)! Povrede skafoidne kosti su najčešći kod mlađe populacije, prosečna starost je 24.8 godina, muškarci čine 98% povređenih, dominanatna ruka se povređuje kod 59% pacijenata. Povrede skafioda se klasifikuju prema vremenu dijagnostikovanja, stabilnosti i vremenu zarastanja. Tip A čine akutni stabilni prelomi, tip B akutni nestabilini prelomi - 14%, tip B odloženo zarastanje - 13%, tip D simptomatske pseudoartroze - 73% (od toga fibrozne pseudoartroze čine D1-33% a sklerotične D2-67%). Oko 33% povreda se dešava u toku bavljenja sportom i to padom na koren ručja sa forsiranom dorzifelskijom šake, slučaji pad na ruku koji rezultira prelomom skafoida je konstatovan kod 5% povređenih i praktično svi povređeni su bile žene. Dijagnoza se postavlja kliničkim pregledom gde dominira bol u anatomskoj burmutici, oslabljen stiska šake. Pomoćne dijagnostičke metode su standardna radiografija, CT, MR i retko UZ. Tip A preloma se leči neoperativno, dok se tipovi B, C i D leče operativno. Primenjivani su različiti tipovi osteosinteze skafoida sa problematičnim rezultatima, sve do pojave Herbert-ovog šrafa, čijom primenom je procenat uspešnosti lečenja podignut na visok nivo. Kod preloma tipa B se preporučuje i spongoplastika skafoida, a kod tipa D, naročito tipa D2, i osteoplastika sa kortikospongioznim graftom, uz rigidnu sintezu Herbert-ovim šrafom. Operativne tehnike korišćenjem vaskularnih grafova su primenjivanje sa promenjljivim uspehom (Matti Russe, Zaidenberg, itd.), poslednjih godina se u rešavanju ovog problema pominje i primena ekstrafokalnog fiksatora. Prelomi tipa A lečeni su neoperativno i praktično su svi zarasali bez komplikacija. Praćenjem operisanih pacijenata Herbert-ovim šrafom, najmanje 36 meseci, iz grupe B i D, konstatovano je da su funkcionalni nalaz, obim pokreta i snaga stiska značajno poboljšani u odnosu na preoperwtivno stanje. Radiografski se konstatuje da je do zarastanja preloma ili pseudoartroze došlo kod 85%-90% operisanih s tipom B1-B3, a u grupi D1-D3 do nezastanje je konstatovano kod 25% - 30% pacijenata a uspešno je lečeno preko 70%. Stabilni prelomi skafoida tipa A se operišu samo kod profesionalnih sportista, ostali se leče neoperativno. Stabilna fiksacija Herbert-ovim šrafom se pokazla kao dobitno rešenje pošto postojanjem navoja na vrhu i bazi šrafa se omogućava kompresija fragmenata skafoida, postiže se rigidna fiksacija i time omogućava lakše zarastanje kosti, uz dodatnu imobilizaciju gipsom 6 nedelja najmanje. Vaskulrni grafovi imaju svoje mesto u lečenju skafoida, naročito kod tipa D, ali mali lumen krvnih sudova, zahtevna mikrohirurška tehnika i duga imobilizacija predstavljaju ograničavanjći faktor. Rana i dobra dijagnostika povrede skafoida predstavlja prvi preduslov za uspešo lečenje. Diskretana simptomatologija i često prvi radiografski nalazi bez znakova preloma su uzrok kasnog postavljanja dijagnoze i „prelaska“ iz grupe A u grupe B ili D. Lečenje povreda skafoidne kosti ručja je izuzetno zahtevno, podrazumeva da se na vreme konstatuje povreda, da se primene sve dodatne dijagnostičke metode: RTG, CT, MR, UZ pa i scintigrafija ukoliko je neophodno, da se teži rigidnoj fiksaciji sa šrafom koji ima divergirajuće navoje na krajevima, uz neophodnu osteoplastiku (spongioznom ili kotikospongioznom kosti) dovešće do izlečenja i sprečiće razvoj komplikacija kao što su artroza ručja, avaskularna nekroza. Ekscizija proksimalnog reda ručja, ugradnja silikonskih proteza ili artrodeza ručja su „iznuđene“ intervencije.

75


KONGRES


O-109 LIJEČENJE PSEUDOARTROZA SKAFOIDNE KOSTI ŠAKE METODOM PO ILIZAROVU Goran Pešić, Žarko Dašić, Miroslav Kezunović, Aleksandar Jušković Ortopedsko-traumatološka klinika KCCG Podgorica, Podgorica, Crna Gora Pseudoartroze skafoidne kosti šake su nezarasli prelomi koji ne pokazuju znakove koštane konsolidacije u okvirima vremena zarastanja preloma regije skafoidne kosti. Vrijeme zarastanja može se kretati od 4 nedelje - prelomi tuberositasa do 20 nedelja i više za prelome u gornjoj trećini skafoida. Liječenje nezaraslih preloma može se tretirati palijativnim postupcima, osteosintezom sa osteoplastikom, aloplastika skafoidne kosti kao i artrodezom. Metoda po Ilizarovu distrakciono-kompresivna omogućava u mjestu nezaraslog preloma nastajanje aseptične inflamacije, dovođenje prelomljenih fragmenata u dobru interpoziciju kao i zarastanje pod dejstvom kompresivnih sila. Operisano je 12 pacijenta sa nezaraslim prelomom skafoidne kosti metodom po Ilizarovu. Aparat po Ilizarovu aplikovan je sa uporištima distalno-metakarpalne kosti i proksimalno distalna regija podlaktice. Nakon aplikacije aparata provodi se distrakcija i potom kompresija nakon čega slijedi fiksacija aparata 8 nedelja. Aparat se skida nakon 8 nedelja fiksacije i postavlja se gips na skafoidnu kost 8 nedelja. Nakon uklanjanja gipsa konstatovali smo zarastanje skafoidne kosti kod svih operisanih. Metoda po Ilizarovu svojim karakteristikama sama sebe preporučuje kao metodu izbora u rešavanju ove problematike. O-110 KOMPARATIVNA STUDIJA OPERATIVNOG LIJEČENJA PRELOMA KOSTIJU ŠAKE K-IGLAMA I METALNIM PLOČICAMA Nataša Zelinčević-Vukajlović, Zvjezdana Zečević, Velibor Talić, Branislava Pušac Klinika za plastično rekonstruktivnu hirurgiju KC Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Studija obuhvata operativno liječenje preloma kostiju šake K-iglama i metalnim pločicama. Ispitanici su tretirani na Klinikama za plastičnu hirurgiju, ortopediju i traumatologiju KC Banja Luka u periodu od januara 2012. do jula 2014. godine. Pacijenti prikazani u ovoj studiji liječeni su operativno otvorenom repozicijom i osteosintezom a svrstani su u: grupu A kod kojih su prelomi kostiju zbrinjavani K- iglama (69) I grupu B kod kojih su prelomi zbrinjavani metalnim pločicama (31) Predmet studije su prelomi kostiju šake različite etiologije. Problem studije predstavlja izbor osteosintetskog materijala. Cilj studije je bio da se prikažu rezultati operativnog liječenja K-iglama i metalnim pločicama i da se isti uporede. Postavljeno je više parcijalnih hipoteza i glavne hipoteza koja glasi: "Osteosinteza preloma kostiju šake k-iglama daje bolji rezultat u odnosu na osteosintezu učinjenu metalnim pločicama." Metodologija je obuhvatila retrospektivnu studiju i nakon obrade podataka izvršeno je tabeliranje i grafički prikaz tretiranih parametara da bi se pristupilo statističkoj obradi podataka. Provedena je adekvatna kvalifikovana i kontinuirana fizikalna terapija. Prelomi kostiju šake češće se javljaju kod osoba muškog pola, češće je povređivana lijeva šaka, kažiprst. Vrijeme izlječenja i oporavka ispitanika grupe A je znatno kraće u odnosu na ispitanike iz grupe B, takođe je kraće vrijeme provođenja fizikalnog tretmana i nadgledanja pacijenta grupe A u odnosu na grupu B. Učestalost komplikacija je veća kod pacijenata tretiranih operativno metalnim pločicama. Na osnovu iznijetih pokazatelja i statističke analize možemo zaključiti da operativno liječenje preloma kostiju šake K-iglama daje bolje rezultate.


76


KONGRES


O-111 ARTHROSCOPIC OPTIONS FOR TREATMENT OF TRAPEZIOMETACARPAL OSTEOARTHRITIS Zdravko Jotanović, Ivan Rakovac, Tomislav Prpić, Tomislav Mađarević, Anton Tudor, Željko Butorac, Dušan Rubinić, Branko Šestan University Hospital for Orthopaedics and Traumatology Lovran, Lovran, Croatia To give a historical overview and describe the indications, setup, and surgical technique of trapeziometacarpal (TMC) arthroscopy, as well as to descibe arthroscopic staging and bone-preserving arthroscopic options for treatment of TMC osteoarthritis. Also, we will present our expirience with TMC arthroscopy. An arthroscopic hemitrapeziectomy with an arthroscopic tendon interposition arthroplasty (palmaris longus tendon) for arthroscopic stage III (Badia classification) of TMC osteoarthritis was performed in dominant hand of 47-year-old female patient. Six months after surgery, the patient was pain free with full and painless mobility of the affected thumb and with increase in grip strength and key pinch. Arthroscopic assessment of the TMC joint allows direct visualization of all components of the joint, judgment of the extent of involvement as well as staging of articular pathology, decision making about the appropriate treatment, and ultimately treatment of patients with TMC joint pathology (in our case patient with advanced TMC osteoarthritis) at the same time. O-112 EVALUACIJA LIJEČENJA INTRAARTIKULARNIH PRIJELOMA DISTALNOG RADIJUSA Adnana Talić-Tanović, Damir Džafić, Adnan Papović Klinika za ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Prijelomi distalnog radijusa su najčešći prijelomi i čine 10% svih povreda. Najčešći su kod osoba starijih od 50 godina, ali značajan je postotak prijeloma i u dobi između 20 i 30 godina. Nastaje padom na ruku, udarom dlana o tvrdu podlogu. U starijih bolesnika su češći zbog osteoporoze. Za klasifikaciju važno je odrediti lokalizaciju prijeloma (izvan ili unutar zglobni), konfiguraciju (jednostavan ili složen prijelom), odrediti pomak ulomaka (smjer pomaka dorzalno ili palmarno i veličina pomaka u milimetrima uz usporedbu eventualnog skraćenja palčane kosti sa zdravom stranom), cjelovitost stiloidnog nastavka ulne, cjelovitost distalnog radioulnarnog zgloba, potencijalnu nestabilnost koštanih ulomaka, pomak inklinacije radijusa i palmarnog nagiba veći od 10°, skraćenje radijusa za više od 3 mm, odrediti intraartikularnu pukotinu veću od 2 mm, odrediti udružene ozljede mekih tkiva, odrediti mineralizaciju kosti itd. Nema jedinstvenog stava u pogledu primjene najbolje metode u liječenju ovih prijeloma, jer kod težih prijeloma, bez obzira na primjenjenu metodu, zaostaje veći ili manji funkcionalni invaliditet, postraumatski artritis i bol koji su posljedica neuspostavljanja anatomskih odnosa između distalne podlaktice i karpusa. Prijelomi distalnog radijusa predstavljaju medicinski, socijalni i ekonomski problem savremenog društva. Pokazati efekte konzervativnog i operativnog liječenja intraartikularnih prijeloma distalnog radijusa. U našem radu prikazujemo 60 pacijenata sa prijelomom distalnog radijusa koji su hospitalizirani na Klinici za ortopediju i traumatologiju KCU tokom 2012. i 2013 godine. Podjeljeni u dvije grupe 30 pacijenata liječeni konzervativno, 30 pacijenata liječeno operativno. Klasificirano po Fryckmanu. Od 60 pacijenata 44 je ženskog spola, a 16 je muškog spola. Prosječna starost je 57 godina najzastupljeniji tip F4 po Fryckamnovoj klasifikaciji (intraartikularni prijelom radijusa koji zahvata radijokarpalni zglob i distalnu trećinu ulne).


77


KONGRES


Učinjena je funkcionalna i radiološka evaluacija nakon sanacije prijeloma. Nije bilo značajnih razlika između dvije skupine pacijenata prema korištenim skorovima. Zbog brojnih komplikacija liječenju ne treba pristupati površno. Napretkom radiološke tehnike, novih implantata, artroskopije sve se više odlučujemo za operativno liječenje. O-113 OPERATIVNO LEČENJE LOŠE SRASLIH PRELOMA DISTALNOG RADIJUSA - NAŠI REZULTATI Igor Popović, Dragan Đorđić, Vaso Kovačević, Risto Stevanović, Vladimir Đurić, Nedeljko Popović, Vesna Živanović, Dražan Erić JZU Bolnica Bijeljina, Bijeljina, Bosna i Hercegovina Prelomi distalnog radijusa zauzimaju preko 30% svih vrsta preloma. Njihovo lečenje je najčešće u našim uslovima neoperativno repozicijom i gipsanom imobilizacijom dok je operativni način lečenja za sada rezervisan za loše srasle prelome distalnog radijusa. Cilj je prikazati primjenu korektivne osteotomije distalnog radijusa u cilju uspostavljanja normalne funkcije ručnog zgloba a koji mogu dovesti do invaliditeta ukoliko se leče neadekvatno. Na ortopedskom odseku JZU Bolnice Bijeljina u periodu od 2008. - 2013. lečeno je 8 pacijenata hirurškim putem zbog loše sraslih preloma distalnog radijusa. 7 pacijenata je lečeno primjenom korektivne osteotomije sa unutarnjom fiksacijom uz primjenu spongioplastike, a 1 slučaj je lečen metodom Ilizarova. Kod 8 pacijenata koji su lečeni ovim metodama došlo je do zarastanja preloma kao i vraćanja normalnim životnim aktivnostima u periodu od 10 nedelja. Samo kod jednog pacijenta primjenom veštačkog alogrefona nije došlo do srastanja mesta osteotomije te je zahtevalo reintervenciju primjenom autogrefona sa ulne. Primjena ove metode omogućava potpunu kozmetičku i funkcionalnu sposobnost ručnog zgloba nastalog usled lošeg srastanja. O-114 RANI REZULTATI KONZERVATIVNOG LIJEČENJA PACIJENATA S PRIJELOMOM DISTALNOG OKRAJKA PALČANE KOSTI - USPOREDBA IMOBILIZACIJE RUČNOG ZGLOBA U DORZALNOJ ILI PALMARNOJ FLEKSIJI Maki Grle, Zdenko Ostojić, Goran Moro, Jerko Prlić, Raul Ramon Tovar Maldonado, Savo Jovanović, Marinko Žulj Sveučilišna klinička bolnica Mostar, Mostar, Bosna i Hercegovina Ispitati da li imobilizacija podlaktičnom gips longetom i ručnim zglobom u dorzalnoj fleksiji kod određenih oblika prijeloma distalnog okrajka palčane kosti ima prednost pred drugom (istom imobilizacijom, ali s ručnim zglobom u palmarnoj fleksiji). Od 2012. do 2014. promatrani su pacijenti s prijelomom distalnog okrajka palčane kosti prema AO klasifikaciji: A2, A3 i C. Pacijenti su slučajnim odabirom podijeljeni u skupine od po 50 pacijenta. U radnoj skupini bilo je 37 žena/13 muškaraca, srednja životna dob bila je 63.48, a u kontrolnoj skupini bilo je 12 muškaraca/38 žena, a srednja životna dob bila je 64.20. Provedena su mjerenja radioloških, kliničkih, funkcionalnih parametara. Pokazali su odlične rezultati u obje skupine, no statistički značajnije poboljšanje kliničkih parametara dorzalne fleksije, ulnarne i radijalne devijacije.


78


KONGRES


Radiološki parametri radijalne visine i radijalne inklinacije pokazali su statistički značajnije poboljšanje, a kod funkcionalnih parametara statistički je značajnija bilo poboljšanje vrijednosti tjelesne komponente SF-12, a sve se odnosi na R-skupinu (dorzalna imobilizacija). Imobilizacija gips longetom s dorzalne strane, te ručnim zglobom u dorzalnoj fleksiji daje bolje rane kliničke, radiološke i funkcionalne rezultate kod pacijenta s prijelomima tip A2, A3, C1, C2, C3 prema AO klasifikacija u pacijenta svih dobnih skupina naspram imobilizacije s ručnim zglobom u palmarnoj fleksiji i ulnarnoj devijaciji. O-115 THE ROLE OF ARTHROSCOPY IN THE MANAGEMENT OF CHRONIC WRIST PAIN Zdravko Jotanović, Luka Sirola, Nikola Matejčić, Marijan Mikačević, Gordan Gulan, Radovan Mihelić, Branko Šestan University Hospital for Orthopaedics and Traumatology Lovran, Lovran, Croatia To evaluate the effectiveness of arthroscopy in the management of chronic wrist pain in selected cases. The findings of wrist arthroscopy in 30 consecutive cases carried out over a 2 year period have been retrospectively reviewed. In 19 (63%) of patients the preoperative diagnosis correlated with the operative findings. Furthermore, in 23 patients (77%) the symptoms resolved after arthroscopy. Secondary procedures were required in 5 (17%) patients, and in another 5 patients were indicated, but have not been made yet. Wrist arthroscopy is useful in the diagnosis and treatment of chronic wrist pain. Namely, it facilitates patient management because it enables a definitive diagnosis and therapeutic intervention at the same time. Furthermore, it gives us guidance for the necessary secondary procedures in certain patients. Lastly, it allows preferred cosmetic result for such patients, as well as shorter hospital stay, faster recovery and earlier return to work and sports activities. O-116 RECONSTRUCTION OF THE SOFT TISSUE DEFECTS OF THE HAND WITH LOCAL AND REGIONAL FLAPS Dražan Erić, Milomir Ninković, Siniša Kojić, Maksim Kovačević, Helena Marić, Sanja Marić, Radmil Marić Department of plastic and reconstructive surgery, University Hospital Foca, Foca, Bosnia and Herzegovina Soft tissue defects of the hand were the most frequently due to trauma, radical excision of the malignant skin and soft tissue tumors, congenital anomaly of the hand, burn injury and surgical treatment of Dupuytren's contracture. This study aimed to show the importance of local and regional flaps in hand reconstruction. Sixty four patients (36 males, 28 females) who underwent hand reconstruction at Department of plastic and reconstructive surgery, University Hospital Foca with local or regional flaps between January 2006 and December 2012 were included in this study. The demographic data (age, sex and occupation), the location, type of injury, the size and thickness of the defect area, the reconstruction technique and complications were recorded. The etiology of soft tissue hand defects was trauma in 34 patients, radical excision of malignant skin and soft tissue tumors in 17 patients, Dupuytren's contracture in 8 patients and postburn scar contracture of fingers in 5 patients. We used following flaps in hand reconstruction: Atasoy-Kleinert volar V-Y flap, cross finger flap, Moberg flap, first, secound and third dorsal metacarpal artery flap, groin flap, Littler neurovascular island flap, reverse radial forearm fasciocutaneous and osseofasciocutaneous flap and reverse posterior interosseus artery flap. The importance of local and regional flaps represent a good and safe indication for small and medium defects in the hand. The choice of the flaps depends on the location and size of the hand defects, good knowledge of surgical anatomy, precise surgical planning and the surgeon's experience.


79


KONGRES

ORTOPEDIJA RAZNO(rame, stopalo, ostalo)


O-117 FUNCTIONAL OUTCOME OF REVERSE SHOULDER ARTHROPLASTY Hrvoje Klobučar, Damir Starčević, Nenad Medančić, Tomislav Tabak, Nikola Čičak AKROMION - Special Hospital for Orthopedic Surgery, Krapinske Toplice, Croatia Reverse shoulder arthroplasty (RSA) is an option for treatment of rotator cuff tear arthropaty and proximal humeral fractures. We evaluated functional outcome in patients who underwent RSA. Total of 54 patients were treated with RSA; (37 for proximal humeral fractures, 14 massive rotator cuff tear and 2 revisions) with average age of 73 years (range, 50-87 years). Eighteen patients had previous surgery. Active range of motion and Constant score were evaluated at a minimum follow-up of 2 years. Active elevation was 102°, external rotation(ER) 24°, internal rotation (IR) up to L4 in fracture patients. In patients without previous surgery treated with RSA elevation was 116°, ER 24°, IR up to L3. In patients with previous surgery treated with RSA elevation was 84°, ER 19°, IR up to L4. In patients with acute fracture treated with RSA elevation was 124°, ER 28°, IR up to L4. In patients with chronic or sequelae of the fractures treated with RSA elevation was 114 °, ER 28°, IR up to L3. In rotator cuff tear arthropaty group elevation was 135°, ER 33°, IR L4. Constant score in all patients was 54. Constant score in a patients without previous surgery treated with RSA was 68 and with previous surgery was 42. RSA in patients with RC tear give better results than RSA for fracture treatment. RSA for primary fracture treatment had a better functional results than RSA in patients with previous surgery. O-118 ARTROSKOPIJA KUKA I EKSTRAARTIKULARNA ENDOSKOPIJA REGIJE KUKA - NAŠA ISKUSTVA Aleksandar Crnobarić, Vladan Stevanović, Miodrag Glišić, Zoran Blagojević, Ivan Diklić, Zoran Ganić, Dragan Matić Institut za ortopedsko-hirurške bolesti "Banjica", Beograd, Srbija Artroskopija kuka i ekstraartikularna endoskopija kuka su minimalno invazivne dijagnostičke i operativne tehnike koje se primenjuju u rešavanju brojnih patoloških stanja regije kuka. U radu su prikazani kratak istorijat, načini i metode same tehnike, kao i indikacije i kontraindikacije uz prikaz slučajeva operisanih pacijenata. U periodu od 2007. do 2014. godine artroskopiju kuka smo primenjivali u dijagnostici i lečenju sledećih stanja: ekstrakcija stranih i slobodnih tela (uključujući sinovijalnu osteohondromatozu i prelome acetabuluma), biopsije, lečenje femoroacetabularnog impingement-a (uz kratki teorijski prikaz biomehaničkog koncepta CAM, pincer i subspine tipa), lezije acetabularnog labruma, lig. teres-a, osteohondralne lezije (uz debridement i forage), stanja nakon ugradnje totalne proteze kuka i druga. Također, prikazani su slučajevi i rezultati ekstraartikularne endoskopije regije kuka primenjene kod pacijenata sa internim i eksternim "snapping" sindromima. U zaključku možemo reći da je artroskopija kuka, kao i ekstraartikularna endoskopija navedene regije tehnički veoma zahtevna tehnika u komparaciji sa artroskopijom drugih regija, pre svega zbog anatomskih osobenosti zgloba kuka. I pored toga naše iskustvo tokom godina primene je da je ovo veoma vredna tehnika u rešavanju navedenih stanja, pre svega zbog njene minimalne invazivnosti i brzog postoperativnog oporavka pacijenata.

80


KONGRES


O-119 HIRURŠKI TRETMAN RUPTURE AHILOVE TETIVE Bojan Miholjčić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Želj ko Jovičić, Goran Talić, Stanislav Palija, Bojan Kuzmanović, Petar Cvijić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Ruptura Ahilove tetive se najčešće javlja kao posljedica indirektne traume prethodno degenerativno izmijenjene tetive. Najčešće se javlja kod sportista, naročito muškaraca. Učestalost u opštoj populaciji iznosi oko 0.2%. Cilj je prikazati hirurške tehnike reparacije povrijeđene Ahilove tetive. Ovim ispitivanjem je obuhvaćen 87 pacijenata (78 muškarca i 9 žena), koji su podvrgnuti hirurškom tretmanu rupture Ahilove tetive (u 5 slučajeva obostrano), u periodu od 1991. godine pa zaključno sa majem 2014. Do 2008. godine korištena je metoda ahiloplastike po Shigo-u, a od 2008. godine i metoda perkutane suture, u zavisnosti od indikacije. Ruptura Ahilove tetive se najčešće javlja kod muškaraca srednje životne dobi. Hirurško liječenje je bila metoda izbora kod svih pacijenata. Kod većine je postignut odličan ili vrlo dobar rezultat liječenja. Od komplikacija javilo se usporeno zarastanje rane kod jednog pacijenta. Najbolji način liječenja rupture Ahilove tetive je hirurški. Kod mlađih pacijenata metoda izbora je perkutana sutura, zbog kraćeg postoperativnog oporavka i vremena rehabilitacije, kao i bržeg povratka aktivnostima svakodnevnog života. O-120 SCARF OSTEOTOMY FOR TREATMENT OF HALLUX VALGUS DEFORMITY Hrvoje Klobučar, Damir Starčević AKROMION - Special Hospital for Orthopedic Surgery Krapinske Toplice, Krapinske Toplice, Croatia The scarf osteotomy is surgical procedure for hallux valgus correction. We present possibilities of scarf osteotomy of the first metatarsal bone, comparing static images preoperatively and 6 months postoperatively. Sixtyfour feet (3 men and 49 female) with hallux valgus deformity were operated on by the same surgeon employing scarf osteotomy of the 1st metatarsal bone. Average age was 51 years (22-83, med 57). Bilateral surgery was done in 13 patients, 6 of them in the same procedure on both feet. Follow up was at least 6 months. Fixaton was performed with FRS, and Akin osteotomy with FRS or Barouk clamps. After surgery we used protective shoe for 4 weeks with subsequent full weight bearing. We compared preoperative and postoperative X-rays 6 months post surgery. Average 1st intermetatarsal angle preoperatively was 14±4 (8-31, median 14) degrees, and after surgery 5±2 (2-13, median 5) degrees. Average hallux valgus angle was 31±7 (16-48, median 33) degrees preoperatively and12±7 (0-35, median 12) degrees postoperative. In both measurments there is statistical signifficance of 5%. Average diaphyseal translation was 50±11% (17-80%, median 50%) of first metaphyseal width. There is positive correlation of the amount of diaphyseal translation and hallux valgus angle. After surgery we had one impared wound healing, 1 wound dehiscence treated with plastic surgery, 1 Sudeck dystrophy and 3 revalgisations. Scarf osteotomy is very safe method for hallux valgus. The amount of dyaphyseal translation directly correlates to the degree of correction of halux valgus angle.


81


KONGRES


O-121 HIRURŠKI TRETMAN HALLUX VALGUS DEFORMITETA STOPALA - NAŠA ISKUSTVA Bojan Miholjčić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Hallux valgus deformitet je kompleksan deformitet prvog prsta stopala. Patogeneza deformiteta je raznovrsna. Znatno češće se javlja kod ženske populacije. Hirurški tretman je metoda izbora. Prikazati hirurške tehnike u liječenju hallux valgus deformiteta u našoj ustanovi. Istraživanjem je obuhvaćeno 113 operativnih zahvata kod 101 pacijenta, 9 muškaraca (8.9%) i 92 žene (91.1%). Korišteno je 16 različitih operativnih tehnika, a najčešće: Op sec Austin (38), Op sec Scarf (15), Op sec Scarf + Op sec Aitkin (12), Op sec Keller (10), Arthrodesis art MTPH I (10), Op sec Lapidus (9). Svi pacijenti su postoperativno podvrgnuti kontrolnim kliničkim i RTG pregledima. Operativni protokol: spinalna anestezija, antibiotska i tromboembolijska profilaksa po protokolu ustanove, Esmarhova poveska. Kod 55 pacijenata (54.5%) je operisano desno stopalo, kod 36 pacijenata (35.6%) ljevo, a u 10 slučajeva (9.9%) obostrano, od toga kod 5 pacijenata u jednom aktu (4.4%). Najmlađi pacijent je imao 13 godina, a najstariji 82 godine, prosječna starost 51.28 godina. Kod većine pacijenata je postignut odličan ili vrlo dobar rezultat. U 6 slučajeva došlo je do pojave recidiva, i ti pacijenti su ponovo operisani. Zabilježene komplikacija: usporeno zarastanje osteotomije (5), gubitak korekcije (6), površna infekcija rane (9), tromboza potkoljenih vena (2), plućna embolija (1). Hirurški tretman je jedini pravi način lječenja hallux valgus deformiteta. Izbor operativne metode direktno zavisi od stepena i ugla deformiteta (utvrđenog na osnovu kliničke slike i RTG dijagnostike), starosti pacijenta, kvaliteta koštane mase. O-122 LEČENJE AVASKULARNE NEKROZE TALUSA TIBIOKALKANEARNOM ARTRODEZOM METODOM PO ILIZAROVU UZ EGALIZACIJU EKSTREMITETA Vesna Jovanović¹, Branislav Krivokapić2, Mladen Pavlović3, Agnica Petković4, Ana Krivokapić5, Bojana Pavlović6

1-4Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija 5Dom zdravlja „Čukarica“ 6 Dom zdravlja „Voždovac“ Prelomi talusa se javljaju retko, ali su komplikacije nakon preloma talusa veoma česte. Najčešće je to avaskularna nekroza talusa koja se kod Tipa I i II preloma javlja u 13-50% slučajeva, dok kod Tipa III i IV u 80-100% slučajeva. Razlog za nastanak avaskularne nekroze leži u specifičnoj vaskularizaciji samog talusa i kidanja krvnih sudova prilikom povrede. Avaskularna nekroza talusa može nastati i netraumatski usled dugotrajne primene kortikosteroida, u alkoholizmu, sistemskom lupusu, kod pacijenata nakon transplantacije bubrega itd. Cilj ovog rada je da prikaže rezultate predloženog načina lečenja metodom po Ilizarovu, kao metodu izboru, jer se za razliku od drugih operativnih tehnika pored tibiokalkanearne artrodeze radi i kortikotomija proksimalne tibije u cilju revaskularizacije i galizacije ekstremiteta. Posmatrali smo ukupno 6 pacijenata lečenih ovom metodom. Bilo je 5 muškaraca starosti od 34-62 godine i jedna žena starosti 56 godina. Ukupno lečenje je trajalo u proseku 6 meseci, obuhvatajući i rehabilitaciju po skidanju aparata.


82


KONGRES



U svim slučajevima je došlo do tibiokalkanearne artrodeze i željene egalizacije ekstremiteta. U funkcionalnom smislu u 4 slučaja rezultati su procenjeni kao vrlo dobri, u 1 slučaju kao dobri. U 1 slučaju lečenje je trajalo nešto duže zbog usporenijeg zarastanja, potpomognuto lokalnim razvojem infekcije oko igala u distalnom delu aparata, koje je u potpunosti sanirano svakodnevnom toaletom, uz primenu antibiotske terapije. Tibiokalkanearna artrodeza aparatom po Ilizarovu uz kortikotomiju proksimalne tibije i distrakciono-kompresionu metodu predstavlja metodu izbora u lečenju avaskularne nekroze talusa, jer se pored tibiokalkanearnog ukočenja postiže i egalitet ekstremiteta.

83


KONGRES

SPINALNA HIRURGIJA 1(degenerativna oboljenja)


O-123 SURGICAL TREATMENT OF CERVICAL DEGENERATIVE DISC DISEASE WITHMYELORADICULOPATHY: TWO-LEVEL ANTERIOR DISCECTOMY VERSUS ONE LEVEL ANTERIOR CORPECTOMY

H.Bahadır Gokcen, Çagatay Ozturk, R. Erden Erturer, Meric Enercan, Sinan Kahraman, Azmi Hamzaoglu Istanbul Spine Center, Istanbul, Turkey The optimal surgical strategy of two level cervical degenerative disc disease with myeloradiculopathy remains controversial. There are reports in favor of corpectomy and strut grafting (ACCF) vs. multilevel discectomy and fusion (ACDF) as former technique provides higher fusion rates. The aim of this retrospective study is to compare two fusion techniques with reference to radiological and clinical outcomes in patients. Seventy-four patients who underwent ACDF (two contigous levels) or ACCF (single level including 2 disc spaces) for treatment of myeloradiculopathy due to disc herniation and uncovertebral joint ostophytes were included. The perioperative parameters (hospitalization, blood loss, operation times, complications), clinical parameters (visual Analog Scale [VAS] scores of neck and arm pain), and radiologic parameters (cervical lordosis, fusion rate) were compared between two groups. Intergroup comparisons were made by using the t test and p values of less than 0.05 were considered statistically significant. There were 47 patients (21 male 26 female) with a mean age of 53.7 (range; 42 to 66) years in the ACDF group while there were 27 (11 male, 16 female) patients with a mean age of 55.3 (range; 45 to 68) years in the ACCF group. Mesh cages filled with allograft and semi-dynamic plates were used for all patients in both groups. Two groups were similar according to age, sex, operated levels and smoking habits. Mean follow-up period was 48.4 for AACF and 51.2 for ACDF (range; 24 to 84) months. There was no difference between both groups in terms of hospitalization period. Blood loss and operation time was lower in ACDF group but statistically insignificant. Complications in ACDF group were dura laceration in one patient and hoarseness in 3 patients. Complications in the ACCF group were dura laceration in one patient and incomplete transient C5 palsy. Postoperative neck and arm VAS scores were similar in both groups (2.8 versus 2.5). Solid fusion was observed in all patients at 6 months follow-up x-rays. Cervical lordosis improved meanly from 18.3 degrees to 24.4 degrees in ACDF group and meanly from 17.4 degrees to 21.6 degrees (p<0.05) Surgical management of 2-level cervical degenerative disc disease with myeloradiculopathy by ACDF or ACCF showed no significant differences in terms of clinical symptom improvement and fusion rates. Although statistically insignificant, blood loss and operation times were lower in ACDF group. In addition, ACCF provided less improvement in cervical lordosis. O-124 CERVICAL SPONDYLOTIC MYELOPATHY - SURGICAL TREATMENT BY OPEN-DOOR CERVICAL LAMINOPLASTY - RESULTS Zdravko Poleksić, Aleksandra Ćurčić, Oleg Krneta, Budimir Ješić Spinal Center, Institute for surgical and orthopedic diseases Banjica, Belgrade, Serbia Cervical spondylotic myelopathy results from narrowing of the central spinal canal. Cervical laminectomy and laminoplasty have been used to decompress the neural elements posteriorly when there is extensive involvement of the cervical spine.laminoplasty, which preserves the posterior elements, is considered the preferred posterior procedure. Seventy-seven patients underwent laminoplasty for cervical spondylosis with myelopathy during the period from 1997 to 2011. There were 13 females and 64 males with a mean age of 54 years (range 42-70 years). All patients had evidence of myelopathy in the form of spastic quadriparesis. The average follow-up in 49 patients was 60 months and ranged from 36 months to 120 months. 18 patients were lost to follow-up. The laminoplasty was performed from C3 to C7 in all patients

84


KONGRES


Clinical results, including Japanese Orthopedic Association scores, recovery rates, and occurrences of complications were investigated. Average Japanese Orthopedic Association score and recovery rate improved significantly until 3 years after surgery. All patients younger than 60 years of age at the time of presentation demonstrated postoperative gait improvement. In contrast, only 67% of the patients older than 60 years showed gait improvement. C-5 nerve root dysfunction was present in five patients. CSF leak presented in two patients. Open door laminoplasty is safe and effective method for treatment of cervical spondylotic myelopathy. O-125 PREDNJA DISCEKTOMIJA I FUZIJA KOŠTANIM GRAFTOM U OPERATIVNOM LIJEČENJU DEGENERATIVNIH OBOLJENJA VRATNE KRALJEŽNICE Mirsad Fazlić, Sahmir Šadić, Emir Arnautalić, Svemir Čustović, Mahir Jašarević Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Degenerativna oboljenja kralježnice (discopathia, spondylosis, spondylarthrosis) su jedan od najčešćih poremećaja kralježnice koje pogađa populaciju srednje i starije životne dobi dovodeći do suženja kralježničnog kanala što može uzrokovati ozbiljne neurološke deficite. U liječenju degenerativnih bolesti vratne kralježnice prednja discektomija sa koštanom fuzijom je etablirana kao pouzdana hirurška procedura. Prikazati rezultate operativnog liječenja pacijenata sa degenerativnim oboljenjem vratne kralježnice u odnosu na dob pacijenta i operirani nivo. U radu se opisuju rezultati retrospektivno-prospektivnne studije kod 104 ispitanika operiranih Smith-Robinsonovom metodom modificiranoj po Casparu u Klinici za ortopediju i traumatologiju UKC Tuzla u razdoblju od 1. 1. 2006. do 1. 6. 2011 godine. U istraživanju je sudjelovalo 48 (46.1%) ispitanika muškog i 56 (53.9%) ženskog spola, prosječna starost je bila 49.4 godine (u rasponu od 32 do 70 godina). Kliničko-funkcionalni rezultati cijenjeni su po: modificiranoj Japanese Othopaedic Association skor skale modificiranoj po Yoshida i sar., 1992. godina., Neck Disability Indeks (NDI); Visual Analogue Scale (VAS). Radiološka kontrola rađena je neposredno nakon operacije, nakon 1.5 mjesec, 3 mjeseca, 6 mjeseci, godinu dana, godinu dana i više post operativno ovisno o kliničko radiološkom nalazu. Prosječno vrijeme praćenja je bilo 6.3 mjeseca. Najčešće zastupljeni ispitanici su bili iz dobne grupe 40-49 godina, prosječne starosti 45.1 godina. Najčešće zastupljen nivo je bio C5/6, 14 (36.8%). Prijeoperativno u 70 (67.3%) ispitanika imalo je radikularne simptome a 34 (32.7%) je bilo sa mijelopatiskim simptomima. Srednje vrijednosti za VAS i NDI postoperativno te u vrijeme praćenja su nešto niže u grupi sa fuzijom u odnosu na grupu sa pseudoartrozom. Kod 87 (87%) od 104 ispitanika je postignut dobar rezultate liječenja i svrstani u grupi uspješno liječenih. Nije bilo intraoperativnih komplikcija. Postoperativno bilo je komplikacija kod 16 ispitanika. Ova studija potvrđuje vrijednost ACDF kao sigurnu operativnu metodu u liječenju degenerativnih oboljernja vratne kralježnice. O-126 POSTOPERATIVE OUTCOME IN NEUROLOGICAL RECOVERY FOLLOWING CERVICAL STENOSIS CAUSED BY DIFFERENT PATHOLOGY Dario Ivanišević, Ehlimana Hadžić Clinic for Orthopedics and Traumatology, University Clinical Center Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Progressive cervical neurological impairment leading myelopathy results from trauma or disease (degenerative or tumor) caused by bone and soft-tissue changes that lead to spinall canal stenosis and medullar cord disfunction. �


85


KONGRES


Our choice of surgical approach in the management of cervical stenosis, depends of type of pathology and patient’s neurological status. Our aim was to assess the speed of neurological recovery. We followed neurological recovery of patients who underwent cervical decompression on one to several cervical levels. We noticed overall initial rapid neurological recovery during the first 3 months after surgery, with patients progressing little beyond the 6th month after operation. O-127 HYBRID SURGICAL TECHNIQUE COMBINING FUSION AND DISC ARTHROPLASTY FOR THE TREATMENT OF MULTILEVEL CERVICAL DEGENERATIVE DISC DISEASE H. Bahadır Gokcen, Meric Enercan, R. Erden Erturer Çagatay Ozturk, S�nan Kahraman, Azmi Hamzaoglu Istanbul Spine Center, Istanbul, Turkey Although total disc replacement can be considered in symptomatic patients with soft disc herniation or moderate degenerative disc disease in cervical spine, it may not be indicated for each level of multilevel degeneration with more advanced degeneration. Hybrid solutions such as fusion + disc arthroplasty may be an option for such patients. There is not yet any study reporting the efficacy of hybrid techniques. The aim of this study is to report clinical and radiological results of hybrid technique in patients with multilevel symptomatic cervical degenerative disc disease. Clinical and radiographic outcome of 10 patients having symptomatic multilevel cervical degenerative disc disease treated by using hybrid technique and with minimum 2 years follow-up were analyzed retrospectively. Clinical analysis included pain, function and complications. Radiological parameters analyzed included sagittal alignment, presence of heterotopic ossification, adjacent segment disease, fusion rate and mobility of the arthroplasty level. The average age of patients at the time of operation was 37 (range; 26 to 45) years and male/female ratio was 4/6. The mean follow-up was 15.3 (range; 12 to 24) months. 2 patients had single level corpectomies, while 5 patients had single level and 3 had two level discectomies. Nine of the patients had single level arthroplasty while 1 had 2 levels. Total number of implanted prosthesis was 11 and of cages were 13. Mean operation time was 266 minutes, the average blood loss was 236 ml and the average hospitalization period was 6.4 days. Clinical follow-up outcome questionnaires demonstrated significant improvement. Five patients having preoperative incomplete neurological deficit in the form of radicular motor weakness improved completely. Radiological examination showed that preoperative segmental and global lordosis values of 2.5 and 16.2 degrees have improved to 7.8 and 25.5 degrees immediately after surgery and maintained until last follow-up with 3% loss. None of the patients had heterotopic ossification and degeneration adjacent to the arthroplasty level. Average motion at the arthroplasty level was 9.6 degrees at the final follow-up. Hybrid surgical strategy for multilevel degeneration is safe and effective in patients with varying degrees of degeneration in each symptomatic level. O-128 SPINE FUSION IN TREATMENT OF NEUROGENIC CLAUDICATION Mirza Bišćević, Jasmin Kapetanović, Adnan Dizdar, Adnan Papović, Walid Suliman Clinic for Orthopedics and Traumatology, University Clinical Center Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Neurogenic claudication is one of the main reasons for major lumbal spine surgery. In laying position patients are pain free with normal neurological status, but radiological procedures present lumbal stenosis, and other degenerative conditions. Aim of our work is to present effectiveness of spinal fusion without decompression.


86


KONGRES


We have analyzed 42 patients older than 30 years, whom we performed posterior lumbal fusion. Their main clinical problem was bilateral sciatica after some period of walking. Radiological diagnoses were lystesis (isthmyc and degenerative) 27 pts., degenerative lumbal scoliosis 9 pts., stenosis 5 pts., kyphotic posttraumatic deformity 2 pts. After average follow up of more than two years, patient’s satisfaction was high. There was no revision surgeries related to continuation of claudications. This treatment strategy is based on logical fact that patient’s problems are related to spine instability which is provoked by upright position and loss of spine balance due to muscle fatigue after a certain time. Therefore, stabilization of spine is our goal, decompression might be unnecessary. O-129 AGING SPINE: SERIOUS ORTHOPEDIC ISSUE OF FUTURE Mehmet Tezer İstanbul Medipol Üniversitesi, Koşuyolu Medipol Hastanesi, Istanbul, Turkey We live in “Bone and Joint Decade”. Our increased attention must be related to the problem of the changes related to aging of our musculoskeletal system and the associated socioeconomic implications. Many changes occur in spine like facet joint arthrosis, disc degeneration, fractures due to osteoporosis, atrophy of extensor muscles in aging process which are resulting sagittal spinal deformities more than frontal plane. Immobile work and life style, obesity, high risky sportive activities and tobacco use are the common problems of modern world lead to increase in pathologic changes in aging spine. The medical treatment of the aging spine deserves special attention in view of the generally reduced health situation of the involved patients. The role of the osteoporosis and its treatment both in medical terms and during/after surgery is very important. Surgical treatment starts with accurate diagnostic procedures. Regarding surgical treatment there are too many different surgical approaches and options and there is always difficulty of the surgery in the aging spine. Reduced general health status, life expectancy with or without cancer and the other multiple co-morbidities that occurs more frequently in elderly persons. The extended intervention period and the clinical significance of chronic deformities are questions to be answered for planning surgery. Also fragile soft tissue, osteoporosis, and reduced stability are problems to overcome by during surgery. The best treatment method in aging spine may be the prevention of severe deformities by medical or early surgical treatment. O-130 CLINICAL RESULTS OF INTERSPINOUS DYNAMIC STABILISATION WITH STENOFIX DEVICE Adnan Zubović OLOL and OLHN Hospitals Dublin, Dublin, Ireland Evaluate the efficacy of STENOFIX interspinous dynamic stabilisation device in different spinal conditions including discectomies, central and foraminal spinal stenoses with minimum of one year follow up. We performed a prospective case series on 64 patients who underwent spinal surgeries in our institutions over a three year period with minimum of one year follow up.. Pre- and post operatively disability and pain scores were measured utilising the Oswestry Disability Index (ODI), visual analogue scale (VAS), SF 36 scores and EQ-5D-3L scores in conjunction with radiographic evaluation of disc height and sagittal alignment. All follow up patients demonstrated significant improvement in ODI, VAS, SF 36 and EQ-5D-3L pain scores in comparison to those of pre-operation (p<0.05). We observed no significant difference in disc height or sagittal alignment post interspinous dynamic fusion. No complications such as implant loosening, immigration and spinal process fracture were observed.


87


KONGRES


The STENOFIX implant demonstrates significant improvement in clinical outcomes when used as the treatment of choice in patients with central and/or lateral recess lumbar spinal stenosis, as well as when used to supplement discectomies. O-131 TRANSPEDIKULARNA OSTEOTOMIJA U KOREKCIJI SAGITALNOG DISBALANSA Aleksandar Vujadinović, Mahir Jašarević Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Sagitalni balans je karakterisan optimalno lordotski pozicioniranim kičmenim stubom iznad pravilno orijentisane karlice (Legaye, 2003). Direktno je određen spinalnim i pelvičnim parametrima. Najvažniji spinalni parametar je lumbalna lordoza i u bliskoj je vezi sa pelvičnim parametrima koje čine sakralni nagib, pelvična nagnutost i pelvična incidenca. Smanjenje lordoze dovodi do smanjenja sakralnog nagiba i povećanja pelvične nagnutosti. Ovo znatno opterećuje muskulaturu slabinske kičme i dovodi do pojave bolova i smanjenja funkcije. Naglasiti važnost preoperativne analize sagitalnog balansa kod pacijenata sa degenerativnim oboljenjima kičmenog stuba u predjelu lumbosakralne kičme. Analizirali smo medicinsku dokumentaciju 3 pacijentice koje su operisane u Klinici za ortopediju i traumatologiju UKC u Tuzli u periodu od 01. 03. 2013. do 04. 02. 2014.godine. Svim pacijenticama su preoperativno i postoperativno bili načinjeni snimci kičmenog stuba u stojećem stavu, na osnovu čega su određeni osnovni spino-pelvični parametri. Skala bola (VAS) i Oswestrijev funkcionalni skor (ODS) su analizirani preoperativno i i postoperativno, na završnom pregledu obavljenom najmanje 6 mjeseci nakon operacije. Prosječna dob je iznosila 59 godina. Prosječni preoperativni stepen lumbalne lordoze (LL) je iznosio 24°, postoperativno 52°, pelvična nagnutost 37°-22°, sakralni nagib 29°- 40°, dok je pelvična incidenca ostala nepromijenjena. VAS je prosječno iznosio 99, a postoperativno 12. ODS je preoperativno iznosio 85.3% (teški stepen invalidnosti) a postoperativno 18.6% (minimalna onesposobljenost). Transpedikularna osteotomija u predjelu lumbosakralne kičme može dovesti do korekcije sagitalnog balansa, smanjenja bolnosti i poboljšanja funkcionalnog statusa kod pacijenata sa degenerativnim oboljenjem u predjelu lumbosakralne kičme. O-132 DO PATIENTS WITH LOW BACK PAIN ALWAYS NEED SURGERY? Adnan Zubović, Frank Dowling OLOL and OLHN Hospitals Dublin, Dublin, Ireland Low back pain is a significant problem in USA and Europe with important socio-economic impact. The purpose of this study was to evaluate the incidence of spinal surgery for patients with back pain. This was a retrospective Level II type study. During a period of five years 5145 patients were seen in the back pain screening clinic by the members of MSK and orthopaedic teams. 823 patients (16%) were referred to the spine clinic (p<0.001). 127 patients (2.47%) were operated on (p<0.001). 106 patients (2.1%) had lumbar discectomy/decompression, 9 (0.59%) cervical discectomy, 3 (0.06%) pars reconstruction, 9 (0.17%) fusion and PLIF for spondylolisthesis, 5 (0.1%) decompression for spinal stenosis and 1 (0.01%) subtraction osteotomy for kyphosis. 5 patients (0.1%) were referred with “red flag” symptoms: 4 with spinal stenosis and 1 with tumour. 17 patients (0.3%) had discogram. 4 of them went for surgery: 1 had L4/5 PLIF, 2 L5/S1PLIF and 1 L5/S1 discectomy. 289 patients (5.6%) had nerve root blockade. Following NRB 47 patients (0.9%) had discectomy/decompression (p<0.001). 62 patients had discectomy/decompression without previous NRB. L5/S1 discectomy was the most common (48 pts; 0.9%). 86 patients (1.7%) had facet joint injections. 8 patients (0.15%) had surgery following FJI (p<0.001).


88


KONGRES


1 patient had L4 nerve root decompression, 3 L4/5 discectomy, 1 L5/S1 nerve rot decompression, 1 alartransverse fusion and 1 L5/S1 PLIF. 465 patients (9%) did not have nerve root blocks or facet joint injections. 3 patients (0.06%) had epidural injections of local anaesthetic and steroid. Spinal surgery is not commonly performed in patients with low back pain. Majority of patients can be treated conservatively by pain specialists. Prior to surgery nerve root blocks and facet joint injections are useful in selected patients and can minimise a need for surgical intervention. No funding to disclose. O-133 ULOGA PERKUTANOG TRANSPEDIKULARNOG PRISTUPA U SPINALNOJ HIRURGIJI Adnan Papović, Jasmin Kapetanović, Adnan Dizdar, Mirza Bišćević Klinika za ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Patološki prijelom, u pravilu je uzrokovan minimalnom traumom kosti koja je oslabljena nekim procesom (osteoporoza, tumor, i sl.). Najčešći patološki prijelomi kičme su kompresivni osteoporotski prijelomi torakolumbalnih pršljenova kod gerijatrijskih pacijenata. Obzirom da ta populacija često ima brojna prateća oboljenja, da je kvalitet njihove kosti slab, te da su spondilodeze vijcima praćene visokim stepenom komplikacija, minimalno invazivne procedure jesu tretman izbora kod ovih prijeloma. Minimalno invazivni tretman kompresivnih prijeloma kičme svodi se na perkutano injiciranje cementa u kolabirani trup pršljena kroz transpedikularno postavljene kanile pod RTG kontrolom. U ovom radu opisujemo naša iskustva nakon više od 250 ovih operacija (vertebroplastika, kifoplastika, perkutana biopsija kičmenih metastaza, augmentacija transpedikularnih vijaka) izvedenih na Spinalnom odjelu Klinike za ortopediju i traumatologiju u Sarajevu. Nismo imali značajnih komplikacija, a postoperativni kliničk rezultat je favorizirao još veću upotrebu ovih procedura. Pacijent nakon ove ambulantne procedure odmah osjeća odsustvo boli, ima punu pokretljivost, a rizici operacije se mjere u dijelovima promila. Ove tehnike trebaju biti sastavni dio prakse spinalnog hirurga. O-134 NERVE AND FASET BLOCK AS VIABLE ALTERNATIVE TO THE SURGERY

Mirza Bišćević, Jasmin Kapetanović, Adnan Dizdar, Adnan Papović, Walid Suliman Clinic for Orthopedics and Traumatology, University Clinical Center Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Painful spine conditions are one of the most common reason to visit practitioner. Some of those patients are candidates for surgery, but there is no definite line between surgical and non-surgical patients. Aim of our work is to present effectiveness of nerve and faset blocks in surgical candidates. In our work we present descriptive statistics of about 200 patients whom we performed selective nerve roots blocks- SNRB or faset blocks- FB during last three years on our Spine department, as well as its clinical results in pain reduction, and its overall effectiveness. Special part of our work will be a description of our most interesting patients who have had the biggest benefit of these interventions. Blocks are very useful therapeutic and diagnostic tool as well. Depending on the comprehensive clinical exam and imaging tools, we decide which needle procedure might be appropriate for each patient. SNRB and FB are excellent methods for temporary pain diminishing (2-6 months), and even better for precise localization of pain source, what is extremely helpful in surgery planning. Without NB and DB it is impossible to complete diagnostic testing of many spine patients. Mentioned procedures are relatively simple to perform, but it is necessary to be aware of natural histories of all spine conditions which we think on in differential diagnosis. Interestingly, majority of our surgical candidates avoided open surgery, at least during presented follow up, since most of them are satisfied with clinical result and prone to have even a few injections instead of one open procedure.


89


KONGRES


O-135 SCOLIOSIS - CURABLE DIAGNOSIS IF TREATMENT IS STARTED ON TIME Jasmin Kapetanović, Mirza Bišćević, Adnan Dizdar, Adnan Papović Clinic for Orthopedics and Traumatology, University Clinical Center Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina The adoloscent idiopatic scoliosis (AIS) is growth disease, which leave curved but painless spine. Vast majority of them are benign with Cobb angle less than 20°. Curves higher than 40° are treated surgically with excellent long term results if performed correctly. Aim of this work is to present our clinical and radiogical results of AIS patients treated on our Spine department during last 6 years. Sixtytwo patients have been included in this study with average follow up about 2 years. We analyzed clinical result by questionnaire SRS r22, and radiological result by Cobb angle, and correlated them with other important parameters. The length of postoperative hospitalisation, fast recovery, returning to life activities, final esthetic and functional result are very satisfying, for the patient and clinician as well. Conclusion of our work is that posterior corrective spondylodesis by transpedicular screws at the AIS patients is method of choice, if all requirements of correct performing of that method are met. O-136 POSTERIOR ONLY TREATMENT OF THORACIC HYPERKYPHOSIS

Vladimir Lalošević, Stanko Miličković, Zdravko Poleksić, Vojislav Basara, Draža Dožić, Marko Aleksić Spinal center, Institute for orthopaedic surgery „Banjica“, Belgrade, Serbia To examine a consecutive series of surgically treated thoracic hyperkyphosis that had a posterior only procedure with segmental fixation with or without segmental Ponte osteotomies. The gold standard for surgical treatment of thoracic hyperkyphosis has been combined anterior and posterior approach surgery. Improved spinal instrumentation and hybrid segmental fixation, together with the Ponte procedure may offer an advantage over anterior/posterior reconstruction. The study retrospectively enrolled 23 consecutive patients with thoracic hyperkyphosis who were treated with the posterior instrumentation. Radiographic analysis was performed and included full-length coronal and sagittal radiographs preoperatively, postoperatively, and at final follow-up. Reclination test was done in all patients. 12 patients had the Ponte procedure satisfactorily performed. In 11 patients only posterior correction without osteotomy was done. No patient needed an anterior approach to achieve sufficient correction or fusion. Average Cobb angle before surgery was 78,75. Average correction of the deformity was 48% and average follow up was 2 years. There were no neurologic complications. In one case failure of instrumenmtation occured at the proximal level. In 3 cases postoperative brace was administered. Today posterior procedure allow sufficient correction of the deformity in most of the cases and avoids the morbidity and extended operative time attributed to the anterior approach. SSV should be always included in instrumetation. O-137 REZULTATI LEČENJA ADOLESCENTNE IDIOPATSKE SKOLIOZE Oleg Krneta, Budimir Ješić, Aleksandar Ćurčić, Stanko Miličković, Zdravko Poleksić Spinalni centar, Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija U našoj ustanovi lečili smo operativno 225 bolesnika sa adolescentnom idiopatskom skoliozom u periodu od 2009. do 2011. godine zadnjom hirurgijom i korišćenjem za korekciju samo kuke instrumentarijuma tipa CD Legacy.

SPINALNA HIRURGIJA 2(deformacije, trauma, ostalo)

90


KONGRES



Srednja životna dob operisanih je iznosila 14.4±1.9 godina, a srednji period praćenja je bio 34±12.7 meseci. Preoperativni srednji Cobb ugao glavnih krivina u frontalnoj ravni je iznosio 60.8°±17.5°. Na dinamičkim snimcima glavna krivina se korigovala na 38.7±22.1%, a postoperativna korekcija je iznosila 67.0±12.8%. (40.73.5±7.8°). Na zadnjoj kontroli je zabeleženo 10.3°±7.8° gubitka korekcije glavne krivine. Srednji broj fuzionisanih prsljenova iznosio je 11.5. Značajna korekcija je postignuta i u sagitalnoj ravni, srednja postoperativna korekcija u poređenju sa preoperativnim vrednostima je iznosila 7.9°. Kod 98.4% bolesnika krivine su postoperativno u potpunosti ili dobro balansirane. Radiološki znaci odsustva dislokacije implantata, gubitka korekcije su dokaz solidne postoperativne fuzije. Kod 4 bolesnika (1.8 %) je došlo do dislokacije implantata. Rana postoperativna infekcija je bila kod 3 (1.3%) bolesnika. Kod 11 (2.6 %) bolesnika je došlo do gubitka korekcije veće od 15° u frontalnoj ravni. Nije bilo neuroloških komplikacija. Rezultati praćenja operisanih sa CD Legacy sistemom sa kukama pokazuju da je metoda efikasna i bezbedna u korekciji adolescentne idiopatske skolioze u frontalnoj i sagitalnoj ravni, kao i uspostavljanju balansa trupa. O-138 POSTERIOR SELECTIVE THORACIC FUSION IN LENKE I C ADOLESCENT IDIOPATHIC SCOLIOSIS Stanko Miličković, Vladimir Lalošević, Oleg Krneta, Vojislav Basara, Draža Dožić, Marko Aleksić Institute for Orthopaedic Surgery „Banjica“, Belgrade, Serbia We have analyzed outcome of selective thoracic fusion in 64 patients operated between 2000. and 2010. with Lenke I C type of curves (King type II). All patients were followed until the skeletal maturity. In all patients posterior surgery was done with the lowest instrumented vertebra not bellow L1. Postoperatively all noninstrumented lumbar curves show spontaneous correction. Only 8 patients (all skeletally immature with Riser sign of 3 or less) needed additional bracing for coronal decompensation of lumbar curves. Additional surgery for correction of lumbar curves was not necessary. Selective thoracic fusion can be used as safe and effective method for preserving lumbar motion segment in selected cases. O-139 POSTERIOR COLUMN RESECTION - EXTENSIVE AND CURATIVE SURGERY FOR MANY SPINE PROBLEMS Mirza Bišćević, Jasmin Kapetanović, Adnan Dizdar, Adnan Papović Clinic for Orthopedics and Traumatology, University Clinical Center Sarajevo, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Many times we have to treat patients with nonflexibile deformities (neglected scoliosis, revision surgeries, congenital scoliosis, ankylsisng spondylitis, kyphosis), or tumorous, traumatic or inflamatory vertebral destruction. In such cases posterior column resection - PCR is procedure of choice. It consist of posterior removal of whole destroyed/deformed vertebra and restauration of spine integrity by vertebral body prosthesis and transpedicular fixation. Aim of this work is to present our experiences with this procedure in first 12 patients. Indications for PCR were tumors, tuberculosis, spine deformity, posttraumatic vertebral destruction. Overall clinical results were very satisfying, and there were no major complications, neither revisions, except one early superficial infection. Average length of surgery was about 6 hours, and blood loss about 1300 ml. Average follow up was 27 months. Patients recovery were rapid, clinical problems were completely solved, X ray imaging confirmed clinical observations. Disadvantages of PCR are its long duration and risk, its revisions are very complicated. Therefore, PCR should be procedure of last choice, when all other procedures posses higher risk for revisions, and cannot achieve realistic goals of surgery.

91


KONGRES



O-140 OPERATIVNI TRETMAN NESTABILNIH PRIJELOMA DENS-A AXIS-A: PRIKAZ DEVET SLUČAJEVA Asmir Hrustić, Aleksandar Vujadinović, Mirsad Fazlić, Mahir Jašarević, Sahmir Šadić, Svemir Čustović, Nedim Smajić Klinika za ortopediju i traumatologiju, Univerzitetski klinički centar Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Prikaz stabilizacije nestabilnih prijeloma dens-a axis-a kanuliranim vijcima kod devet pacijenta. Analizirali smo devet pacijenta koji su operativno liječeni prednjom stabilizacijom kanuliranim vijcima kod nestabilnih prijeloma dens-a axis-a na Klinici za ortopediju i traumatologiju Univerzitetskog kliničkog centra Tuzla. Za neurološki pregled korišten je ASIA (American Spinal Injury Association) skor, prijelomi su klasifikovani prema Anderson i D’Alonzo klasifikaciji na tri tipa. Zarastanje je praćeno radiološki, a za ocjenu funkcionalnog nalaza korišten je Neck Disability Index. Pacijenti su praćeni dvije godine. Radiografski potvrđena je fuzija kod svih pacijenta nakon tri do šest mjeseci. Nije bilo intraoperativnih, a niti postoperativnih komplikacija. Jedan pacijent nije bio zadovoljan postoperativnim ožiljkom, ali nije pristao na hiruršku korekciju. Nestabilni prijelomi dens-a axis-a se mogu uspješno liječiti fiksacijom vijcima. O-141 THE NOT CORD INJURY THORACOLUMBAR FRACTURES: INDICATIONS AND LIMITATIONS OF TREATMENT FOR POSTERIOR STABILIZATION WITH SHORT COURT BY TRANS PEDICLE SCREW AT THE LEVEL OF THE FRACTURED VERTEBRA Antonio Medici1, Luigi Meccariello2, Vincenzo Lucio Roberto3, Gabriele Falzarano4

1,4U.O.C. Orthopedics and Traumatology, Azienda Ospedaliera “Gaetano Rummo”, Benevento, Italy 2Department of Human Pathology and Oncology, Orthopedics Division, University of Siena, Italy 3Orthopaedics Clinic, II University of Study of Napoli, Napoli, Italy The aim of this paper is to critically re-evaluate the indications and limitations of surgical treatment by posterior vertebral fractures not cord injury with instruments and short pedicle screw at the level of the soma fractured. From January 2004 to January 2014, 124 vertebral fractures were treated surgically with posterior instrumentation with transpedicular screws and short court at t he soma fractured, 15 with percutaneous technique. Endpoint evaluation was placed at 1 year of follow up with RX, Oswestry Low Back Pain Score, complications, return to work, the healing of the fracture. At 6 months follow -up the consolidation of the fract ure has healed in all cases and in all cases where it was performed no neurological worsening. A good OLBPS occurred in 80 % at one year, 85 % returned to his job function. Complications were: excessive bleeding in 5, 3 cases of bronchopneumonia, 6 superfi cial infections, 1 death, in no case failures of the system. The data in the literature and our experience shows that the benefits in terms of complications and resistance of the system are greater in patients who have had a stabilization with short transpedicular screw at the level of the soma fractured.

92


KONGRES



O-142 DESETOGODIŠNJE ISKUSTVO LEČENJA NESTABILNIH PRELOMA LUMBOSAKRALNE KIČME 2001. - 2011. GODINE Aleksandar Ćurčić, Zdravko Poleksić, Oleg Krneta Institut za ortopedsko-hiruške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija Trauma lumbalnog segmenta i lumbosakralnog prelaza kičmenog stuba je deo nezaobilazne svakodnevne prakse. Počevši od ranih sedamdesetih godina Haringtonova instrumentacija se upotrebljava kao glavno sredstvo za repoziciju i fiksaciju prelomljeni i luksiranih pršljenova. Uporedo sa Haringtonovom istrumentacijom koristili smo i druge hiruške tehnike i implantate. U periodu 200l. - 2011. godine u našem Institutu operisano je 272 pacijenta koristeći trostruki princip: transpedikularne fiksacije, dekompresije i intertransverzalne deze kada je CT ukazivao na kominuciju pršlenskog tela. Između 272 operisanih slučaja 88 je imalo neurološki deficit, 54 udružene povrede skeleta, 34 prelome pršljenova na više nivoa. U preoperativnoj pripremi korišćene su standardne radiografije, tomografije, CT dijagnostika da bi se stekao precizan uvid u stanje spinalnog kanala, nervnih struktura i diskoligamentarnog kompleksa. Da se uspostavljanjem stabilne fiksacije spreči pogoršanje eventualnog neurološkog ispada ili da se postojeći poboljša provođenjem brze i dovoljne dekompresije, te da se operativna trauma svede na minimum. Postupkom intertransverzalne deze sprečavamo formiranje sekundarne deformacije i lomljenje implantiranog materijala. U najvećem broju slučajeva ovakav pristup prevenira neophodnost primene dodatne prednje stabilizacije prelomljenog pršljena. Primenjeni principi omogućavaju, dobru negu antidekubitalnu prevenciju, ranu mobilizaciju i fizikalnu terapiju, bez ugrožavanja preostalih nervnih struktura i njihove funkcije. U periodu između 12 i 24 meseca od primarne operacije vadili smo fiksacioni material. Ovakav nas trojaki pristup: fiksacija, dekompresija i intertransverzalna fuzija pokazao se kao puzdan i uspešan metod za lečenje traumom izazvanih nestabilnih preloma lumbalne i lumbo-sakralne regije kičmenog stuba. O-143 ANALIZA JEDANAEST SLUČAJEVA SPINALNE BRUCELOZE Zoran Bjelogrlić¹, Nikola Bojić2, Milorad Maran3, Jelena Bajić4 1-3Klinika za traumatologiju, Klinički Centar Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina 4Klinika za infektivne bolesti, Klinički Centar Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Spinalna bruceloza predstavlja jednu od najozbiljnijih komplikacija brucelozne infekcije. Cilj studije je bio evaluacija demografskih, kliničkih, laboratorijskih i radioloških parametara kod oboljelih od spinalne bruceloze i procjena efikasnosti sprovedene terapije. Ova studija je uključila 11 pacijenata sa spinalnom brucelozom, bez signifikantnog neurološkog deficita, koji su liječeni u Kliničkom centru u Banja Luci, u periodu 2006. - 2010. godine, sa prosječnom starosnom dobi 52,45 godina. Dijagnoza spinalne bruceloze je postavljena na osnovu kliničkih, laboratorijskih i radioloških parametara, te minimalne vrijednosti bruceloznih antitijela 1:160. Svi pacijenti su liječeni sa kombinovanom antibiotskom terapijom u trajanju 4-6 mjeseci. Jedan pacijent je operativno tretiran. Visoki porast sedimentacije eritrocita i C-reaktivnog proteina, vrijednost titra bruceloznih antitijela =1:160, te radiološki znaci kompatibilni sa dijagnozom discitisa i osteomijelitisa su bili prisutni kod svih 11 pacijenata. Kombinovana antimikrobna terapija u trajanju 4-6 mjeseci je dala pozitivan klinički odgovor sa normalizacijom laboratorijskih i seroloških parametara, uz reparaciju kičmenog stuba kod 10 pacijenata, a samo jedan pacijent je dodatno operativno tretiran. Dvojna/trojna antimikrobna terapija u trajanju 4-6 mjeseci predstavlja odličan vid liječenja spinalne bruceloze. Spinalna bruceloza ima dobru prognozu.

93


KONGRES

TUMORI U ORTOPEDIJI


O-144 RESEKCIJE KOŠTANIH TUMORA U REGIJI RAMENA - INDIKACIJE, REKONSTRUKCIJA I FUNKCIONALNI REZULTATI Aleksandar Đorđević, Zoran Vučinić, Nenad Lujić, Nikica Mandić, Stanislav Rajković Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija Prva „limb-salvage“ hirurgija obavljena je na ramenu pre više od sto godina. I pored velikog tehnološkog napretka i novih implantata najveći pomak je napravljen u sistemskom lečenju koje je omogućilo porast broja operacija u navedenoj regiji. U periodu od pet godina (2008. - 2013.) u Službi za ortopedsku onkologiju IOHB „Banjica“ operisano je više od 30 pacijenata sa primarnim i sekundarnim koštanim tumorima regije ramena. Ne prikazuju se onkološki ishodi lečenja već hirurški i funkcionalni. Najčešća rekonstruktivna procedura je bila ugradnja subtotalne tumorske proteze humerusa. Pored ove tehnike korištena je i rekonstrukcija po tipu „visećeg ramena“, masivni koštani alograft i proteza skapule. U slučajevima gde je žrtvovan rotator cuff abdukcija u GH zglobu je minimalna, odnosno nedostaje. Funkcija lakta i šake je puna i operacija je socijalno prihvatljiva. U slučaju očuvanja rotator cuff-a abdukcija je između 45 i 60st., dok je fleksija ograničena i najčešće je do 30st., a ekstenzija i rotatorni pokreti su bliski normalnim. U funkcionalnim rezultatima dominanta je uloga očuvanja rotator cuff-a. U koliko postoji onkološka mogućnost da se cuff očuva funkcionalni rezultati su značajno bolji. Tip rekonstrukcije je od sekundarnog značaja. O-145 LIJEČENJE TUMORA I TVORBI SLIČNIH TUMORIMA U ZAVODU ZA DJEČJU ORTOPEDIJU KLINIKE ZA DJEČJE BOLESTI ZAGREB Tomislav Ribičić, Davor Bojić, Marijana Šimić, Robert Kolundžić Zavod za dječiju ortopediju Klinike za dječje bolesti Zagreb, Zagreb, Hrvatska Tumori i tvorbe slične tumorima koštano-zglobnog sustava nameću se prvenstveno kada govorimo o djeci, jer najviše primarnih zloćudnih tumora skeleta susrećemo u dječjoj dobi ili u najintenzivnijoj dobi zamaha rasta. Danas moderna onko-ortopedija u 85% bolesnika sa tumorskim procesima, naročito zloćudnim, liječi principom kirurgije spašavanja ekstremiteta te rekonstrukcijom nastalog defekta skeleta sa težnjom očuvanja kvalitete života. Cilj rada je prikazati naša iskustva vezana za ovo usko područje dječje ortopedije te iznijeti smjernice postupaka kod takvih stanja u Zavodu za dječju ortopediju Klinike za dječje bolesti Zagreb. U periodu od 2012. do 2014. godine operirano je 69 djece (32 djevojčice i 37 dječaka). Dob operirane djece je bila od 6 do 17 godina. Promjene su bile histološki verificirane te je nađeno sljedeće: osteosarkom u 11 bolesnika, Ewingov sarkom u 6 bolesnika, rabdomiosarkom kod jednog kao i epiteloidni sarkom u jednog bolesnika. Gigantocelularni tumor 1, neosificirajući fibrom 1, eozinofilni granulom 2, osteohondrom 26, jednostavna koštana cista 6, aneurizmatska cista 3, osteoid osteom 4, ostalo 6. Kirurško liječenje tumora lokomotornog sustava, te tvorbi sličnih tumorima značajno se razvilo unazad nekoliko godina na našem Zavodu. Kod svih slučajeva pristupili smo kirurškom spašavanju ekstremiteta, tj. resekciji tumora u bloku s okolnim slojem zdravoga tkiva, te rekonstrukciji defekta skeleta biološkim materijalom tj. koštanim presatkom ili pak ugradnjom stranog materijala, tj. umjetnih nadomjestaka kosti i zglobova uz očuvanje zahvaćenog ekstremiteta. Zahvaćeni su bili svi ekstremiteti, a izdvojili bi rekonstrukcije zdjelice, lakta kao i cijele bedrene kosti. Jedan bolesnik je preminuo zbog osnovne bolesti i metastaza na plućima, dok su svi drugi bolesnici završili s potrebnom kemoterapijom ili su u završnim ciklusima kemoterapije.

94


KONGRES


Dosadašnji rezultati ukazuju nam da je pristup spašavanja ekstremiteta jedini ispravan način liječenja naročito ako se provode svi postupci prema određenim smjernicama kako provodimo u Zavodu za dječiju ortopediju Klinike za dječje bolesti Zagreb. O-146 KLINIČKI ZNAČAJ IMUNOHISTOHEMIJSKIH MARKERA U DIJAGNOSTICI TUMORA MEKIH TKIVA Husein Čamo1, Nurija Bilalović2 1Klinika za ortopediju i traumatologiju, KCUS, Sarajevo, Bosna i Hercegovina 2Institut za kliničku patologiju i citologiju, KCUS, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Imunohistohemijske metode imaju važnu ulogu u patohistološkoj dijagnostici tumora mekih tkiva (STT). Prvi pristup nastoji isključiti nemezenhimske tumore, a potom se nastoje definirati ćelije mezenhimalne loze što se postiže upotrebom različih standardiziranih panela. Osnovni cilj ovoga rada je utvrđivanje značaja i pouzdanosti imunofenotipskih markera u imunohistohemijskoj analizi materijala dobivenog biopsijom, u svrhu dijagnosticiranja i prognoze malignih tumora mekih tkiva. U ovom radu su obrađena 22 pacijenta s patohistološki dijagnosticiranim tumorima mekih tkiva kojima je tokom dijagnostičke obrade učinjena biopsija suspektnog tkiva. U istraživanje su uključeni novodijagnosticirani bolesnici, kao i oni već ranije liječeni a kod kojih je došlo do pojave recidiva, te eventualno pojave sekundarnog tumora. Pacijenti su razvrstani prema uputnim dijagnozama, patohistološkim dijagnozama tumora mekih tkiva sa prikazom dobne i spolne strukture. Utvrđivanje pouzdanosti upotrebe imunofenotipskih markera, odabranih na temelju uputne dijagnoze, u razlikovanju podtipova i gradusa tumora mekih tkiva definiranih klasifikacijom WHO te opravdanosti odabira specifične kombinacije prognostičkih imunofenotipskih markera u korištenim panelima učinjeno je na temelju analize osam adipocitnih tumora mekih tkiva, trinaest fibroblastnih/mioblastnih tumora i jednog clear cell sarcoma. Imunohistohemijska uz citomorfološku analizu materijala dobivenog biopsijom tumora mekih tkiva omogućuje preciznu dijagnostiku, u smislu razlučivanja porijekla malignih ćelija u uzorku i podtipova tumora prepoznatih u klasifikaciji WHO te ima veliki značaj u prognostici, pravilnom odabiru terapije i monitoringu pacijenata. O-147 RESEKCIONA TUMORSKA ENDOPROTEZA SPACER ZA MEDIJALNI DEO BUTNE KOSTI Jovan Grujić1, Milan Zeljković2, Slobodan Tabaković3, Aleksandar Živković4, Aca Đorđević5, Zoran Vučinić6, Nenad Lujić7, Nikica Mandić8

1DOO Grujić & Грујић, Novi Sad, Srbija 2-4Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, Srbija 5-8Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija Maligna oboljenja ili koštani defekti medijalnog dela: butne kosti, golenjače (potkolenice) ili nadlaktice se leče hirurškim odstranjivanjem dela obolelog koštanog tkiva i ugradnjom specijalne, resekcione endoproteze „Spacer“. Ovaj tip endoproteze se sastoji iz dva dela: proksimalne i distalne komponente. Pri ugradnji komponente se povezuju vijčanom vezom. Konstruktivnim rešenjem endoproteze se obezbeđuje antirotaciono svojstvo veze i omogućuje prenošenje punog opterećenja sa proksimalnog dela koštanog tkiva na distalni a da pri tome sami vijci koji obezbeđuju vezu nisu izloženi opterećenju.

TUMORI U ORTOPEDIJI

95


KONGRES


Cilj rada predstavlja izrada računarskog modela butne kosti, na osnovu njega projektovanje endoproteze „Spacer“ i ispitivanje naponskog stanja i deformacija koje nastaju pri eksploataciji u cilju optimizacije prilagođavanjem dobijenog rešenja pacijentu. Za pravilno dimezionisanje i implementaciju specijalne resekcione endoproteze „Spacer“ neophodno je odrediti geometrijske parametre celokupne butne kosti, lokaciju i veličinu obolelog dela koštanog tkiva. Obradom dijagnostičkih snimaka, dobijenih RTG, CT, i MRI metodom, omogućava se detaljna rekonstrukcija geometrije obolele kosti. Primenom namenski razvijenog softvera, digitalizovani elementi slike, pikseli koji predstavljaju elemente koštanog tkiva se izdvajaju iz snimaka i omogućavaju formiranje oblaka tačaka u prostoru od kojih jedan podskup čini unutrašnju a drugi spoljašnju konturu kosti. Time se omogućava definisanje digitalnog modela kosti koja se snima. Primena računarskih modela kosti dobijenih obradom dijagnostičkih snimaka moguće je tačno odrediti veličinu i položaj dela kosti koji je zahvaćen promenama, veličinu medularnog kanala i deo kosti u koji je moguće ugraditi endoprotezu. Time se omogućava izrada računarskog modela endoproteze, a zatim i simulacija biomehaničkih uslova kako graničnih uslova uklještenja tako i intenziteta i pravaca dejstva opterećenja u kritičnim fazama kretanja ekstremiteta (fazama koraka). Dobijena veličina i pozicija maksimalnih napona određuje tzv. kritični presek, tj. mesto na kome može doći do loma proteze usled zamora materijala. Primena opisane metode projektovanja omogućava brzo i efikasno definisanje specijalne resekcione endoproteze „Spacer“ prema merama pacijenta. Pored toga omogućava se da se u minimalnom roku primenom CAD/CAM programskih sistema proteza izradi i pripremi za ugradnju. O-148 HIRURGIJA PRIMARNIH TUMORA SAKRUMA Petar Mamontov, Svetozar Savić, Aleksandar Đorđević, Stanislav Rajković Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica”, Beograd, Srbija Veoma retka lokalizacija primarnih koštanih tumora je sakrum. Obzirom na anatomsku poziciju kao i bliskost velikih neuro-vaskularnih i viscelarnih elemenata ovo je tehnički visoko zahtevna hirurgija, praćena značajnim intra i postoperativnim komplikacijama. Obzirom na ovo mali broj ustanova se bavi ovom vrstom hirurgije. U Službi za ortopedsku onkologiju IOHB „Banjica“ u periodu od 5 godina (2008. - 2013.) operisano je 12 pacijenata sa primarnim tumorom sakruma. Najčešći tumor je bio hordom. Analizirane su komplikacije i funkcionalni rezultati. Najčešći hirurški pristup je bio kombinovani prednje-zadnji uz resekciju na različitim nivoima sakruma. I pored obilnog intraoperativnog krvarenja nije bilo intraoperativnog i neposredno postoperativnog smrtnog ishoda. U zavisnosti od nivoa sakrektomije i žrtvovanja sakralnih korenova, najčešće se u postoperativnom toku javljala disfunkcija sfinktera. U smislu motornih komplikacija nije bilo slučajeva plegije. Pareze su bile tranzitornog tipa. Kod svih pacijenata, obzirom na opsežnost hirurške intervencije, javljao se dugotrajni serom. Nisu zabeležene komplikacije u smislu lokalne infekcije i sepse. Obzirom na anatomske odnose u regiji karlice i sakruma hirurška intervencija je najčešće bila intralezionalna odnosno marginalna te je često nakon hirurgije indikovana postooperativna zračna terapija. Nažalost, tumori koji se javljaju u ovoj regiji su relativno radiorezistentni. Obzirom na to da je hirurgija sakruma veliki izazov i za hirurške ustanove sa drugom tradicijom i ugledom, smatramo da je revitalizacija ove hirurgije u našoj bolnici veliki korak napred za čitavu regiju.

TUMORI U ORTOPEDIJI

96


KONGRES


O-149 TRANSPLANTACIJA KOŠTANOG TKIVA - IOHB „Banjica”

Nenad Lujić¹, Aleksandar Đorđević2, Zoran Vučinić3, Nikica Mandić4, Stanislav Rajković5, Jelena Sopta6, Relja Kovačević7 1-5Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica”, Beograd, Srbija 6-7Institut za patologiju Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija Transplantacija tkiva, delova organa ili čitavog organa sa jednog mesta na drugo mesto u istom organizmu ili sa jedne jedinke na drugu se naziva transplantacija. U okviru ortopedske hirurgije, i posebne oblasti transplantacija, a to su transplantacije tkiva mi praktično imamo veliku šansu za razvoj, obzirom da nismo opterećeni imunološkim sistemom kao što su vitalne transplantacije. Istorijski gledano transplantacija u Srbiji nije pratila njen razvoj. Puno je razloga koje su dovele do toga a verovatno najveći razlog, su materijalna sredstva. Iako je prva transplanacija na IOHB „Banjica“izvedena 1963. godine. Nakon tog perioda zamire kadaverična transplantacija u našoj ustanovi, ali se održava, viabilna transplantacija, do današnjih dana. Na IOHB „Banjica” u poslednjih pet godina smo započeli revitalizaciju Banke Koštanog Tkiva Banjica, i ne samo viabilne, već i kadaverične transplantacije, a na osnovu pre svega očuvanih kontakata sa Inst. “RIZZOLI” u Bolonji, Italija. Za proteklih pet godina na IOHB „Banjica” učinjeno je dvadeset transplantacija masivnim kadaveričnim transplantatom. Svi bolesnici su bili deca od 6 do 19 godina starosti. Transplantirano je: osam femura, četiri humerusa i osam transplantacija tibije. Intraoperativnih komplikacija nije bilo, jedan inficirani graft. Od ranih komplikacija naveli bi prelom grafta bez dislokacije. Jedan slučaj ranog rest recidiva osnovnog oboljenja. Odloženo zarastanje se javilo kod svih transplantiranih bolesnika. Ovo su naravno prvi i rani rezultati, čija prezentacija ima za cilj informisanje i želju za utvrđivanjem sveobuhvatne saradnje ortopedsko hirurških odeljenja i institucija u regionu. O-150 TIMSKI PRISTUP U PROTETIČKOJ REHABILITACIJI PACIJENATA NAKON AMPUTACIJE DONJEG EKSTREMITETA Nikola Bajić, Biljana Majstorović, Dobrinka Živanić, Marica Kopanja, Dragana Bojinović-Rodić, Jelena Nikolić-Pucar, Danijela Ilić Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju ZZFMR „Dr Miroslav Zotović“ ima preko 70 godina iskustva u protetičkoj rehabilitaciji. Veliko iskustvo i želja za što boljim rezultatima u protetičkoj rehabilitaciji doveli su do formiranja rehabilitacionog tima. Prikazati timski pristup u protetičkoj rehabilitaciji u ZZFMR „Dr Miroslav Zotović“, izbor pacijenata za protetisanje i rehabilitaciju, te ulogu svih članova tima za protetisanje (fizijatar, internista-kardiolog, psiholog, socijalni radnik, fizio i radni terapeut, med. sestra, majstor protetičar, pacijent). Prospektivnom studijom je obuhvaćeno 397 pacijenata koji su kroz period od tri godine (2011. – 2013.) prošli proces primarne protetičke rehabilitacije u ZZFMR „Dr Miroslav Zotović“. Kod svih pacijenata vršena je analiza po polu, dobi, nivou amputacije, etiologiji, protetisanim i neprotetisanim. Za evaluaciju uspjeha protetičke rehabilitacije korištena je Wood-Stanmoore skala pokretljivosti. Tokom tri godine (2011. - 2013.) protetisano je 397 pacijenata. Etiološki je dominirao dijabetes u periodu praćenja a prosječna starosna dob je iznosila 65 godina. Saradnja svih članova protetičkog tima je nužna za povoljan ishod protetičke rehabilitacije. Timski rad je jedina i najbolja moguća saradnja i komunikacija ljekara, terapeuta, protetičara, pacijenta i njegove porodice.

TUMORI U ORTOPEDIJI

97


KONGRES

POVREDE KARLICE


O-151 MANAGEMENT OF COMPLEX ACETABULAR FRACTURES THROUGH SINGLE NONEXTENSILE APPROACHES Nadomir Gusić County hospital Pula, Pula, Croatia According to the Letournel classification we distinguish: five simple and five associated fractures. All types are complex for the surgical treatment but four of them, which involve both column, are really complex. The surgical approach is crucial. Choosing between nonextensile and extensile is laborious. Considering our great experience in the treatment more than 300 different acetabular fractures we attempt to answer is there any possibility to reduce extensile approaches. Due to propeller and bicolumnar anatomy there is no one universal surgical approach. The standard approaches are KL, II and EIF. All three approaches have some access to the anteror plus posterior column, and all three have uninviting limitations. For six fracture types the surgical approach is consistent. For complex: Tr, T-shaped, Tr+PW, BC and transitional fractures, approaches must be individualized. We have two options: nonextensile single or extensile combined and EIF approach. Combined approach could be simultaneous or staged. EIF and combined approaches are associated with an increased morbidity. To minimize these complications we consider a single non-extensile surgical exposure. In two standard approaches we are searching for additional possibilities, utilizing enhanced access and indirect reduction techniques. No one surgical approach is applicable for all acetabular fractures. Accurate classification is mandatory. For complex fractures single nonextensile approach is not always possible and there are no way that it could be. But we consider with the goal of reduction and fixation throgh the single nonextensile anterior or posterior approach. In that meaning we recommend enhanced access of each single approach and some tips and tricks of indirect reduction techniques. In such a manner, a most complex acetabular fractures through the single nonextensile approach could be possible to treat. O-152 DAMAGE CONTROL ORTHOPEDICS IN PELVIC RING FRACTURE: WHEN AND WHY? 10 YEARS OF REGIONAL TRAUMA CENTER’S EXPERIENCE AND OUR TREATMENT ALGORITHM Antonio Medici1, Luigi Meccariello2, Vincenzo Lucio Roberto3, Gabriele Falzarano4

1,4U.O.C. Orthopedics and Traumatology, Azienda Ospedaliera “Gaetano Rummo”, Benevento, Italy 2Department of Human Pathology and Oncology, Orthopedics Division, University of Siena, Italy 3Orthopaedics Clinic, II University of Study of Napoli, Napoli, Italy The severe fractures of the pelvic girdle, often in multiple trauma patients require stabilization in emergency. We report our experience of regional referral center for the pelvis. There were 263 pelvic fractures from January 2004 to March 2014. Men were 240 and Girls were 23 and ages ranged from 16 to 93 years old. Car (65%) and farm (20%) crashes were the most frequent cause pelvis fractures. A defined algorithm for fracture management has been in place and employed to assure adequate resuscitation and fracture care and is presented. There were 12 deaths in this group (4.56%). Injury Severity Scores ranged from 23 to 75, with a mean of 27.5. 100 patients underwent angioembolization for control of bleeding (6 deaths). The average amount of blood transfused was 16 units. Hospital lengths of stay ranged between 1-35 days. Of these patients, 56% were able to be discharged home, with the remaining 39.44% being transferred to various rehabilitation facilities or extended care facilities. The goal of initial management is to restore vital indicators, urinary excretion function and protect the patient from infectious complications. An emergency decisional algorithm helps manage haemodynamic instability. Initial bone and ligament procedures should reduce displacement and make it possible for the patient the wait until his condition is stable enough for definitive surgical fixation.

98


KONGRES


O-153 ANTERIOR INTERNAL SUBCUTANEOUS FIXATION (INFIX) FOR COMPLEX PELVIS FRACTURES Enes Kanlić, Amr Abdelgawad Department of Orthopaedic Surgery and Rehabilitation at TTUHSC, El Paso, Texas USA Complex, unstable pelvic injuries often require anterior besides obligatory posterior fixation. Open methods (plates and screws) are difficult, take time, blood loss and might have severe complications. External fixation is very cumbersome and has high rate of infections and loosening. To introduce and evaluate technique of anterior internal (subcutaneous) fixation – INFIX: pedicule screws are placed percutaneously in the supra-acetabular bone and connected with metal bar tunneled subcutaneously at lower abdominal crease (Kuttner, 2009; Vaidya, 2009). We have retrospectively reviewed medical records of twelve consecutive patients who had done INFIX and were prospectively followed in time frame form March 2010 to March 2012. Average age was 49 years (16-77), all had complex pelvic injuries. Average follow up was short 3 months (from 2-34 weeks). We used computer navigation in order to facilitate percutaneous technique. All fractures have healed. Complications were: 2 superficial infections, 2 HO, and one patient had decreased sensation on lateral thigh. “INFIX” is minimally invasive, reliable method for anterior fixation of complex, unstable pelvic fractures with low rate of minor complications. O-154 THE PERCUTANEOUS FIXATION WITH CT DRIVEN CANNULATED SCREWS OF THE SACRUM ILIAC JOINT FRACTURES/DISLOCATIONS ASSOCIATED WITH FRACTURES OF PELVIS TILE C WITH VERTICAL INSTABILITY: 5-YEAR FOLLOW-UP OF OUR EXPERIENCE Antonio Medici1, Luigi Meccariello2, Vincenzo Lucio Roberto3, Gabriele Falzarano4

1,4U.O.C. Orthopedics and Traumatology, Azienda Ospedaliera “Gaetano Rummo”, Benevento, Italy 2Department of Human Pathology and Oncology, Orthopedics Division, University of Siena, Italy 3Orthopaedics Clinic, II University of Study of Napoli, Napoli, Italy The treatment of the sacroiliac joint (SIJ) vertical instability is discussed and remains controversial. The aim of our study was the evaluation of the method which involves the use of cannulated screws introduced under CT guidance and local anesthesia. From January 2006 to June 2009 were treated 48 patients with multiple trauma with fracture of the pelvis of Tile’s type C with vertical instability of the SIJ. All patients received an anterior stabilization and subsequent stabilization with cannulated screws (Asnis® Stryker® 6 mm) of the lesion sacroiliac The clinical and instrumental follow-up was performed with X-ray control of the basin, Majeed score since 1 to 60 months. The consolidation of fractures of the pelvis there was on average 63 days. The Majeed score was an average of: 1 month to 96 points, 3 months of 84 points, 6 months of 62 points, 12 months of 44 points, 24 months to 42 points, 36 months 32 points, 48 months 28 points, 60 months of 28 points. Complications were: not fatal deep vein thrombosis in 5 cases, skin infection the entry point of the screws in 6 cases, in 1 case rupture and in 1 case loosening of the screws. From the data obtained from our study and in agreement with what is present in the literature, we can say that the stabilization of CT-guided percutaneous cannulated screws in fractures/dislocations sacroiliac fractures Tile type C is a valid solution and mechanically associated with a low complication rate.

POVREDE KARLICE

99


KONGRES


O-155 DEFINITIVNI TRETMAN PRELOMA KARLIČNOG PRSTENA I ACETABULUMA KOD ODRASLIH OSOBA Miroslav Kezunović, Aleksandar Jusković, Oleg Laković, Marko Borovinić Klinika za ortopediju i traumatologiju, KC Crne Gore, Podgorica, Crna Gora Prelomi karlice i acetabuluma su kompleksne povrede, često udružene sa povredama unutrašnjih organa. Spadaju među najteže povrede koje se događaju u saobraćajnim nesrećama, a ponekad sa značajnim posljedicama. Ove povrede zahtijevaju brzu i preciznu dijagnostiku te u nekim slučajevima jednu ili više hirurških intervencija. Cilj ove retrospektivne studije je da opiše indikacije za hirurško liječenje sa akcentom na anatomskoj rekonstrukciji i stabilnu osteosintezu, kao preduslov za ranu mobilizaciju i povoljniji funkcionalni rezultat. Analizirano je u periodu od 2006. - 2012. godine 78 pacijenata sa povredom karličnog prstena sa i bez preloma acetabuluma te izolovanim prelomom acetabuluma. Prosječna starost svih pacijenata je bila 36 godina. Operativno je tretirano 69 pacijenata, a 9 neoperativno. Operativno tretirani su unutar 5-15 dana od prijema, stabilnom osteosintezom i ranom mobilizacijom. Svi su bili bez AVN glave femura i izraženog posttraumatskog artritisa. Izolovani prelomi acetabuluma fiksirani slobodnim šarafima uz skeletnu ekstenziju su imali četiri AVN glave femura. Djelimični neurološki deficit je zabilježen kod 4 pacijenta, DVT kod 3, a infekcija kod 1 pacijenta koja se smirila na antibiotike. Smrtnih ishoda je bilo 4 kod politraumatizovana bolesnika, koji su operativno tretirani na drugim sistemima (glava, trbuh, grudni koš...), a predhodno nije postavljen C-ram ili vanjski fiksator. Funkcionalni rezultati su procjenjeni na osnovu M. d'Aubigné scora, a radiološka procjena rezultata je analizirana prema Slatisu. Striktna primjena racionalnih kriterijuma i hirurška tehnika sa stabilnim internim fiksacijama uz ranu mobilizaciju daju značajno bolje ishode ovih povreda, od onih koji su tretirani neoperativno, odnosno nestabilnim fiksacijama ili definitivno vanjskom fiksacijom sa kasnom mobilizacijom. O-156 LEČENJE NESTABILNIH POVREDA KARLIČNOG PRSTENA UNUTRAŠNJOM FIKSACIJOM Vladimir Harhaji, Srđan Ninković, Predrag Rašović, Nataša Janjić, Ivica Lalić, Nemanja Gvozdenović Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija Ovaj rad imao je za cilj da prikaže načine definitvnog zbrinjavanja povreda karličnog prstena tipa C na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju u Novom Sadu. Na Klinici za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju u Novom Sadu od avgusta 2008. do avgusta 2013. godine unutrašnjom fiksacijom lečeno je ukupno 14 povreda karličnog prstena tipa C. Operisano je 11 muškaraca i 3 žene, prosečne starosti 32 godine. Operacije su vršene u proseku posle 6 dana od zadobijanja povrede, sa rasponom od 3. i 18. dana. Sa ranom mobilizacijom započinjano je prvog postoperativnog dana, dok koštana trakcija postoperativno nije korišćena. Sa delimičnim osloncem započinjalo se od 8., dok je pun davan posle najduže 16-te nedelje od operacije. Prosečno vreme praćenja bilo je 21 mesec (12-72 meseca). Kod svih pacijenata došlo je do sanacije povrede karličnog prstena. Manji stepen denivelacije karlice bio je prisutan kod 3 pacijenta, dok nije bilo razlike u dužini nogu. Sedam pacijenata se vratilo prethodnom nivou fizičkih i radnih aktivnosti, 4 je promenilo zanimanje (lakše radno mesto), a 3 su penzionisana. Postoperativno zabeležene su dve neuropraksije n. cutaneus femoris lateralisa i dve površne infekcije operativne rane. Zbrinjavanje nestabilnih povreda karličnog prstena unutrašnjom fiksacijom predstavlja metodu izbora. Ona omogućava anatomsku repozciju, ranu mobilizaciju pacijenta, kraću hospitalizaciju, kraće vreme rehabilitacije, te vraćanje povređenih istom ili sličnom nivou fizičkih aktivnosti kao i pre povrede. Samo manji broj pacijenata mora da menja svoje životne i radne aktivnosti u značajnijoj meri.

POVREDE KARLICE

100


KONGRES


O-157 COMBINED OSTEOSYNTHESIS AND PRIMARY TOTAL HIP REPLACEMENT FOR COMPLEX ACETABULAR FRACTURES IN ELDERLY Enes Kanlić, Amr Abdelgawad Department of Orthopaedic Surgery and Rehabilitation at TTUHSC, El Paso, Texas USA 27% of acetabular fractures end with OA and 8.5% of patients with THA (total hip arthroplasty) after 25 months (Giannoudis, 2005). 36% of patients older than 40 years have poor results (Matta, 1996). Predictors of bad results are fractures with intra-articular impaction and comminution, displaced head and neck fractures, preexisting OA, osteopenia, delayed surgeries. Combined procedure: osteosynthesis and primary THA (using uncemented cup) had 8% revision rate, versus secondary THA - 21% (Sermon, 2010). To evaluate our elderly patients with complex acetabular fractures treated using combined procedure and compare it with previously published reports. Retrospective review of prospectively followed 18 patients (10% of all acetabular surgeries in nine consecutive years) was conducted at our UMC. Average age of patients was 73 years and all had impacted fractures treated by combined procedure. Average procedure took 5 hours and 4 min with estimated blood (EBL) loss of 1046 ml. Follow up an average was 2.3 years and complications were: two 2 superficial infections, 1 dislocations (new fall) and 1 reoperation (new fall). Combined procedure (osteosynthesis and THA) for complex acetabular fractures is indicated in medically fit elderly patients. Single surgery in experienced hands (team) allows for early mobilization and law rate of surgical complications.

POVREDE KARLICE

101


KONGRES

SPORTSKE POVREDE KOLJENA 1(meniskus, LCP, patela)


O-158 TREATMENT OF POSTEROLATERAL CORNER INJURIES Bogdan Ambrožič Orthopedic hospital Valdoltra, Ankaran, Slovenia Posterolateral corner (PLC) of the knee is a complex area formed by multiple structures. Structures found in the posterolateral knee include the iliotibial band (IT band), the long and short heads of the biceps femoris tendon, the fibular (lateral) collateral ligament (FCL), the popliteus tendon, the popliteofibular ligament, the lateral gastrocnemius tendon, and the fabellofibular ligament. It has been reported that the 3 most important static stabilizers of the posterolateral knee are the FCL, popliteus tendon, and popliteofibular ligament (PFL). Studies have reported that all these structures work together to stabilize the knee by restraining varus, external rotation and combined posterior translation with external rotation of the knee. The most common mechanisms of injury to the posterolateral corner are a hyperextension injury, direct trauma to the anteromedial knee, and noncontact varus force to the knee. Injuries to the PLC often occur in combination with other ligamentous injuries to the knee, most commonly the anterior cruciate ligament (ACL) and posterior cruciate ligament (PCL). In 15% of cases PLC injuries are associated with peroneal nerve injury. Patients with PLC injury often complain of pain and instability at the joint. The diagnosis is made by careful clinical examination testing both cruciate ligaments (anterior and posterior drawer, Lachman test) and specific Dial test (posterolateral rotation test). Radiographs are always performed to look at fibular head avulsions. With long standing radiographs we analyst the lower leg alignment, with stress radiographs we measure the lateral opening and posterior tibial translation. MRI images of the knee can be useful to diagnose injuries to the posterolateral corner and other major structures of the knee. Surgical treatment of posterolateral corner injuries depend on whether the injury is of an acute or chronic nature and whether it is isolated to the posterolateral corner or combined with another ligamentous injury. Treatment of PLC injuries varies with the location and grade of severity of the injuries. Patients with grade I and II (partial) injuries to the posterolateral corner can usually be managed conservatively. Conservative treatment relies on immobilizing the knee in full extension to allow the stretched or torn ligaments to heal. It is important that the patient keep the knee immobilized and are do not bear weight on the joint for 3 to 4 weeks to allow sufficient time for the structures to heal. Patients with grade III (complete) injuries do poorly with conservative management and typically will require surgical intervention. The optimal time for treatment of acute injuries is within the first 3 weeks. The damaged structures are directly sutured or anchored back to the bony attachments and the injured cruciate ligament are concurrently reconstructed. With chronic combined PLC injuries the surgeon should treat the injury with reconstruction concurrent with a standard reconstruction of the accompanying ACL and/or PCL injuries. A lot of anatomic and non-anatomic PLC reconstruction methods are reported. Among them the most known are Larson and Arciero transfibular PFL and FCL reconstruction and the anatomic LaPrade PFL, FCL and popliteus tedndon reconstruction Patients with chronic isolated posterolateral knee injuries that are in varus alignment will require an opening wedge osteotomy. The purpose of this presentation is to provide the overview of operative treatment options of PLC injuries in Orthopaedic hospital Valdoltra. O-159 ARTROSKOPSKI ASISTIRANA REKONSTRUKCIJA ZADNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA KOLJENA (LCP) Siniša Bijeljac, Slavko Manojlović, Goran Talić, Željko Jovičić, Stanislav Palija, Bojan Kuzmanović, Petar Cvijić, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Povrede LCP dovode do hronične posteriorne nestabilnosti koljena, a vremenom i do degenerativnih promjena, prvenstveno patelofemoralnog zgloba. Znatno su rjeđe od povreda LCA.

102


KONGRES



Artroskopska rekonstrukcija LCP predstavlja metodu izbora u liječenju ove povrede, posebno za sportski aktivnu populaciju pacijenata. Praćenje rezultata operativno liječenih pacijenata, nakon artroskopske rekonstrukcije LCP, te njihov povratak svakodnevnim aktivnostima kao prije povrede. U analizu je uključeno 19 pacijenata (14 muškaraca i 5 žena) operisanih u ZOFMR „Dr Miroslav Zotović“ u periodu juni 2010. - juni 2014. godine. Kod svih pacijenata rađena je artroskopska ligamentoplastika zadnjeg ukrštenog ligamenta primjenom STG grafta. Kod svih pacijenata je rađena anatomska rekonstrukcija. Postoperativno su uključeni u fizio-rehabilitacioni tretman po protokolu ustanove. Analizirani su i upoređivani parametri dobijeni kliničkim pregledom i funkcionalnim testovima prije i nakon operacije. Prosječna životna dob operisanih pacijenata je bila 25.6 godina. Prosječan period praćenja je 12 mjeseci. Kod 4 pacijenta smo imali udruženu povredu LCA, kod 17 povrede meniskusa, koji su zbrinuti u istom aktu. Komplikacija u vidu postoperativnog otoka i lokalno povišene temperature smo imali kod 3 pacijenta, potreba za revizionom operacijom nismo imali. Pažljiva evaluacija ligamentarnih povreda koljena od prvog kontakta sa povrijeđenim, postavljanje prave dijagnoze, izbor pravog načina liječenja je osnovni preduslov da se dobije maksimalno moguć oporavak, povratak na nivo aktivnosti prije povrede i spriječi razvoj posttraumatskih degenerativnih promjena zgloba. „Tehnika anatomske rekonstrukcije“ kojom se obnavlja prirodna anatomija LCP predstavlja imperativ u liječenju rupture zadnjeg ukrštenog ligamenta posebno kod aktivnih profesionalnih sportista. O-160 RECONSTRUCTION OF THE POSTERIOR CRUCIATE LIGAMENT WITH HAMSTRING TENDONS Zoran Nestorovski General City Hospital “8-mi septemvri”, Skopje, Macedonia Posterior cruciate ligament reconstruction (PCL reconstruction) is a surgical tissue graft replacement of the posterior cruciate ligament, to restore its function after PCL injury. The torn ligament is removed from the knee before the graft is inserted through a hole created by a single hole punch. The surgery is performed arthroscopically. Posterior cruciate ligament (PCL) reconstruction can be done with several different graft choices. These include patellar tendon, hamstring tendon, and donor tissue (allograft). Each of these choices has advantages and disadvantages. Aim of this work is to show functional results after artroscopic assisted ligamentoplastics of the posterior cruciate ligament using tendones of muscles semitendinosus and gracilis at 12 patients, average aged of 27 years, which were operated at the City General Hospital 8-mi septemvri, Skopje, during the period of the year 2012 - 2013. The evaluation of results was based on Lischollm-Guillquist scale, arthrometry, Tegner score and IKDC scale. All patients went trough the short rehabilitation treatment by Shelburn. Before the operation the averege value of Lisholm Gyllquist scale was 42.6 points, after operation the score was 95.87. Tenger score average pre-op was 1.88, and after it was 8.81. The major benefit of using a hamstring tendon graft for a reconstruction is the decreased trauma to the extensor mechanism of the knee. Because the quadriceps and patellar tendon are not involved in the graft harvest, there is less anterior knee pain, and quadiceps function often returns faster. Range of motion may also return faster, again because the anterior knee is not insulted during the surgery.

103


KONGRES



O-161 RECONSTRUCTION OF THE MEDIAL PATELLOFEMORAL LIGAMENT AFTER RECURRENT PATELLA DISLOCATION Dušаn Mаrić, Vukаdin Milаnkov, Đorđe Gаjdobrаnski, Aleksаndаr Mаrcikić, Mаrko Vidosаvljević, Vlаdimir Đаn Institute for Children and Youth Healthcare of Vojvodina, Novi Sad, Serbia Traumatic dislocation of the patella in children and adolescent is a complex problem that is caused by a number of anatomical and mechanical factors. The medial patellofemoral ligament (MPFL) as the primary stabilizer of patella contributes to 40-80% of the total medial limiting force. MPFL reconstruction-a is recommended in case of patella instability. Goal was to show the possibilities of anatomical reconstruction of static patella stabilizer and to analyze clinical condition after MPFL reconstruction. The study was conducted at the Department of Orthopaedics and Traumatology Institute for Children and Youth healthcare of Vojvodina, in the period from 1 January 2005 to 31 December 2009. The retrospective study included 29 children (13 boys and 16 girls) who were followed for a period of 12-48 months. Patients were between 11-18 years, average 15.8 years. The mechanism of injury was a knee sprain, which was influenced by displasia, leading to lateral patella dislocation. Only 1 patient (3%) had poor outcome, while the remaining 28 patients rated the clinical results as excellent (76%), good (14%) and satisfactory (7%). The average Kujala score at the time of testing was 96.7. As a result of our study, a reconstruction of the MPFL with recurrent dislocation of the patella can be recommended with a high percentage of good and excellent clinical results. O-162 MPFL RECONSTRUCTION WITH GRACILIS MUSCLE TENDON Stanislav Palija, Siniša Bijeljac, Slavko Manojlovi ć, Željko Jovičić, Goran Talić, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Institute of Orthopaedics, Physical Medicine and Rehabilitation „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosnia and Herzegovina The primary role of the medial patellofemoral ligament (MPFL) is in preventing of lateral dislocation of the patella. Indication for operative treatment is recurrent lateral patellar instability. Contraindications are skeletal immaturity, Q angle grater than 20°, patella alta and significant arthrosis. Monitoring of patients treated surgically after the reconstruction of the MPFL with m. gracilis tendon, and their return to normal activities. The analysis included 42 patients (17 men and 25 women) operated in our hospital from June 2011. - June 2014. Reconstruction of the MPFL was performed with m. gracilis tendon with arthroscopic control in all patients. Parameters were obtained with clinical examination before and after surgery. The average follow-up period was 12.6 months (10 to 24 months). Apprehension test was positive and MRI indicated a lesion MPFL in all patients preoperatively. Apprehesion test was negative and there was no clinical hypermobility of the patella in all patients postoperatively. We had one complication due to graft tightened too much that we have solved with relaxation of the part of graft fibers. This complication was clinically manifested by pain in the operated knee during flexion. Reconstruction of the MPFL with m. gracilis tendon is not a complicated procedure and has a low complication rate. Minimum of implanted material is necessary for this procedure. The most important moments of the operation are the positioning of the graft in isometric points and the determination of graft tension.

104


KONGRES



O-163 VENTRALIZACIJA I MEDIJALIZACIJA PATELE, MODIFICIRANA OPERACIJA PO ELMSLIE-TRILLAT-U (OSOBNA ISKUSTVA I 173 SLUČAJA) Branko Uhoda Specijalna bolnica za ortopediju Biograd na Moru, Biograd na Moru, Hrvatska Prošlo je gotovo 45 godina otkad je Ficat postavio biomehaničku podlogu operacijskog liječenja femoropatelarnog poremećaja koljena. Tijekom ovih četrdesetak godina usavršavali su se mnogi kirurški postupci na temelju Lyonske ortopedske škole, a na našim prostorima prvi koji je uveo metodu ventralizacije patele bio je akademik Marko Pećina na Klinici za ortopediju Šalata, Zagreb. Transpozicija tibijalnog tuberositasa ventralno, medijalno ili kombinirano predstavlja kompleksan ortopedski zahvat uvažavajući postulate biomehanike koljena, femoropatelarnog zgloba, usmjerenja ekstonizornog aparata koljena, propriocepcije kao i zahtjeve estetski promjenjene konfiguracije tako transponiranog tibialnog tuberositasa. Autor prezentira vlastitu modificiranu metodu ventralizacije i medijalizacije patele na 173 slučaja sa evaluacijom post op. rezultata. O-164 SAVREMENI KONCEPT TRETMANA KOD PATELARNE NESTABILNOSTI Zlatko Temelkovski Univezitetska klinika za ortopedsku hirurgiju Skopje, Skopje, Makedonija

Patelarna nestabilnost pretstavlja veoma ozbiljan problem posebno kod mladih pacijenata u rastu. Cilj ovog rada je da pokaže otkrivanje etiopatogenetskih faktora koji dovode do patelarne nestabilnosti I njihov adekvatan tretman. Na Klinici za ortopedsku hirurgiju od 1994. godine koristi se DEJOUR-ov radiološki protokol za detekciju anatomskih malformacija kolena kod patelarne nestabilnosti. U ovom periodu operisano je 241 koleno. Kod svih ovih pacijenata sproveden je identični radiološki protokol. Rađene su različiti tipovi operativnih zahvata kao: Insall-ova plastika m. vastus medialis-a, dupla Insall-ova plastika mod. Temelkovski, Esmlie-Trillat (transpozicija tuberosits tibiae), trohleoplastika ili kombinacija svih ovih intervencija. Kod svih pacijenata rezultati su evaluirani radiološkim KT isleđivanjem za korekciju patelarnog tilta, SPECT analiza kolena za evaluaciju postojeće hondromalacija i VAS-score za evaluaciju bola. Kod svih pacijenata rezultati su na veoma visokom zadovoljavajućem nivou.

105


KONGRES

SPORTSKE POVREDE KOLJENA 2(LCA)


O-165 PREDNOSTI I MANE KOST-LIGAMENT ČAŠICE-KOST KALEMA U REKONSTRUKCIJI PREDNJEG UKRŠENOG LIGAMENTA KOLENA Miroslav Milankov, Nemanja Gvozdenović, Nemanja Kovačev, Mirko Obradović, Miodrag Vranješ Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija Kost-ligament čašice-kost kalem se koristi u rekonstrukciji prednjeg ukštenog ligamenta kolena već skoro 30 godina i dobro su poznate njegove prednosti i mane u odnosu druge vrste kalema. Cilj rada je da ukaže na prednosti i mane ovog tipa kalema i ukaže na mogućnosti poboljšanja njegovih karakteristika. Posle je 2215 rekonstrukcija prednjeg ukrštenog ligamenta kalemom kost-ligament čašice-kost prelom čašice je zadobilo 10 (0.45%) a kidanje ligamenta čašice 4 (0.18%) pacijenta. Prelom čašice kod dva pacijenta je lečen neoperativno dok je kod 8 izvršena operativna repozicija preloma i fiksacija. Rekonstrukcija ligamenta čašice je izvršena kalemom kost-ligament čašice-kost uzetim iz koštane banke koji je fiksiran zavrtnjevima i dodatno ojačan metalnim žicama koje su postavljene kroz tuberozitas tibije i oko gornjeg pola čašice. Pacijente smo pozvali na kontrolu prosečno posle 5 (2-8) godina posle operacije. Lyscholm scor je bio prosečno 92 (85-100). Svi su nastavili da se bave sportskim aktivnostima na istom nivou. Kod svih pacijenata je Lachman trest bio sa tvrdim zaustavljanjem u odnosu na drugu nogu. Povratak sportskim aktivnostima je bio 6 meseci posle rekonstrukcije ekstezornog aparata kolena. U prevenciji kidanja ekstezornog aparata kolena treba izbegavati uzimanje prevelikog kalema, koristiti što preciznije instrumente za sečenja, a rehabilitacija mora biti pažljivo dozirana. Lokalnu primenu kortikosteroida treba izbegavati. Optimalni tretman povrede ekstezornog aparata kolena posle rekonstrukcije prednjeg ukštenog ligamenta kolena je čvrsta osteosinteza čašice i nadoknada ligamenta čašice alograftom kost-ligamenet čašice-kost sa čvrstom fiksacijom, čime se omogućava nastavljanje rehabilitacionog programa. O-166 ZAVISNOST POLOŽAJA REKONSTRUISANE ACL OD IZBORA MESTA INSERCIJE GRAFTA Marko Kadija1, Darko Milovanović2, Zvonko Carević3, Lazar Stijak4 1-3Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Srbije, Beograd, Srbija 4Institut za anatomiju, Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, Srbija U zavisnosti od mesta femoralne i tibijalne insercije grafta direktno zavisi položaj rekonstruisane ACL. Kako su promene na femoralnom mestu insercije tokom anatomske rekonstrukcije minimalne, najveći uticaj na položaj ACL ima izbor tibijalnog mesta insercije. Studija ima za cilj da utvrdi kako minimalne promene mesta insercije grafta utiču na položaj ACL u frontalnoj i sagitalnoj ravni. U studiju je uključeno 107 pacijenata kojima je rekonstruisana ACL u period od juna meseca 2010. do juna meseca 2013. godine. Kad svih pacijenata rađena je anatomska single-bundle rekonstrukcija. Mesto femoralne insercije je određivano na sagitalnom radiografskom snimku uz pomoć mrežice po Bernardu i Hertelu. Mesto tibijalne insercije je određivano na sagitalnom i frontalnom radiografskom snimku kao procentualno rastojanje centra insercije od prednje i unutrašnje ivice platoa tibije. Položaj rekonstruisane ACL u sagitalnoj i frontalnoj ravni je meren na radiografskim snimcima u dve projekcije, u odnosu na proksimalnu tibijalnu anatomsku osovinu. Kada je femoralni tunel bušen sa medijalne strane lateralnog kondila, centar tunela je lociran na 31.4% od najproksimalnije tačke femoralnog kondila, i 34.7% od Blumesantove linije.

106


KONGRES



Udaljenost tibijalne insercije od medijalne ivice golenjače je iznosi 48% a od prednje ivice 39.7%. Položaj rekonstruisane ACL u frontalnoj ravni iznosi 13° a u sagitalnoj 32.5°. Postoji indirektna statistički značajna povezanost između izbora mesta tibijalne insercije i položaja ACL u frontalnoj ravani (p<0.05; r=-0.265). Nije utvrđena korelacija između položaja ACL u frontalnoj ili sagitalnoj ravni i mesta femoralne insercije (p>0.05). Minimalne promene u izboru femoralne insercije grafta ne utiču značajno na promenu položaja ACL u frontalnoj i sagitalnoj ravni. Pomeranje mesta tibijalne insercije put medijalno dovodi po povećanja ugla ACL u frontalnoj ravni, koji je približniji uglu nativne prednje ukrštene veze. O-167 OUTCOME MEASURES IN ACL RECONSTRUCTION SURGERY IN THE PERIOD 2001 - 2012 Semin Bećirbegović1, Hasan Tanović2, Senad Maksić3, Sakip Korać4

1-3Klinika za ortopediju i traumatologiju, Klinički Centar Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina

4Ortopedski odjel, Opća bolnica “Prim. dr. Abdulah Nakaš”, Sarajevo, Bosna i Hercegovina

Reconstruction of anterior cruciate ligament is a relatively common clinical problem of an orthopedic surgeon. New operative technique founded on newly discovered premises of ACL anatomy and function was introduced over the last decade. Despite of promising initial results and obvious theoretical advantages, double bundle has not become golden standard in modern orthopedic ACL surgical reconstruction. Lack of Core Outcome Set could be identified as one of the reasons. Literature review of Meta analysis and Systematic reviews implies lack of adequate reporting standards. The purpose of this research is to identify all outcome measures used in randomized clinical trials, comparing single and double bundle ACL reconstruction as elements for future Core Outcome Set. Electronic and hand search of MedLine and clinical trial registry was conducted with pre-specified inclusion and exclusion criteria. After selection of appropriate studies, full text format was used to identify used outcome measure and level of adherence to CONSORT statement in the period 2001 - 2012. Given the search criteria there were 176 RCTs with key word ACL reconstruction identified and 127 outcome measures noted. Furthermore, there were 14 RCTs studies identified comparing single to double bundle technique. In these studies authors used 34 outcome measures. International Knee Committee Documentation (IKDC) form was used most frequently as patient reported outcome measure, along with stability tests KT1000 and Pivot shift. Other tests were observed less frequently. There is a need in improvement of quality of reporting by the means of higher adherence to CONSORT statement. IKDC, stability tests, in vivo kinematic tests and MRI should be considered for Core Outcome Set for ACL surgery. O-168 ANATOMIC ACL RECONSTRUCTION Siniša Bijeljac, Slavko Mano jlović, Željko Jovičić, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Institute of Orthopaedics, Physical Medicine and Rehabilitation „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosnia and Herzegovina Injuries of anterior cruciate ligament are very serious and disabling and in most cases occure in young, physically active people. Operation of ACL reconstruction has significantly evolved in the last two decades - from the open metod using BTB graft, through arthroscopic nonanatomic reconstruction with transtibial drilling of femoral �

107


KONGRES



tunnel to anatomic reconstruction which includes identification, preservation and reconstruction of ACL footprint anatomy. The final goal is to present surgical technique in our institution that we use to restore stability and normal knee kynematics, in the service of returning the patient to pre-injury level of activity and prevention of osteoarthritis. Following the recommendations of the leaders in the field of arthroscopic knee surgery we have performed 505 anatomic ACL reconstructions for last seven years (424 male patients, 81 females). Results: All patients were followed during period of two years. In 4 patients postoperative infection occured which was treated with arthroscopic lavage and antibiotics. In 10 patients we needed to perform revision surgery due to graft rupture, 9 were reconstructed with contralateral hamstring tendons, and in one case we used BTB graft. There were a lot of dilemmas, some of them are solved, some of them still remain.The biggest challenge, which is present again and again is identification of ACL native footprint and determination of tunnel position. O-169 PERSONALIZED ACL RECONSTRUCTION

Gordan Gulan1, Goran Vrgoč2, Hari Jurdana3, Maki Grle4, Marijan Mikačević5, Andrej Zec6, Hrvoje Mokrović7, Krešimir Bukal8, Jevgenij Conar9

1,3,5-8Clinic For Orthopaedic Surgery Lovran, School of Medicine, University of Rijeka, Rijeka, Croatia 2Department of Orthopaedic Surgery, University Hospital "Sveti Duh", Zagreb, Croatia 4Department of Orthopaedic Surgery, University Clinical Hospital Center Mostar, Mostar, Bosnia and Herzegovina 9Department of Children Orthopedics, Clinical Hospital Center Rijeka, Rijeka, Croatia

The aim of the personalized ACL reconstruction is to restor as much as possible the native femoral and tibial footprint as well as ligmanent length and tension. In 50 patients we used three portal technique. First portal was high anterolateral portal. Second portal was placed adjacent to the medial border of patelar tendon. The third portal was made under visualisation and placed as medial as possible above medial meniscus. In the 90 degrees of knee flexion width and depth of the condylar notch were measured usint the ruler. Depending on the femoral notch deepth and width the single or double bundle reconstruction was done. The best position for the center of the femoral tunnel was found. After flexing the knee, by freehand technique, the K-wire was introduced and overdrilled in desire diameter. All patients were analysed with plane X-ray, and twelve of them were analyzed by MSCT scan. In 80% of the patients single bundle ACL reconstruction and in 20% the double bundle reconstruction was done. All patients had subjectively stabile knee. On clinical examination 40% of the patients had Lachman of 1+ in comparison with contralateral knee. All of them belong to the group fo single bundle patients. MSCT of all 12 patients showed desired position which corresponds with center of the ACL femoral footprint. Interchangeable usage of three portals provides broad and excellent visualization of all bony landmarks from various positions allowing the easy access and anatomic placement of tunnels.

108


KONGRES



O-170 INCIDENCE OF SEPTIC ARTHRITIS FOLLOWING AN ACL RECONSTRUCTION Radoslav Marčan, Bogdan Ambrožič Orthopaedic hospital Valdoltra, Ankaran, Slovenia Postoperative septic arthritis after an ACL reconstruction is rare but serious complication. It is important to recognize the infection and treat it as soon as possible to avoid devastating complications, such as loss of hyaline cartilage, arthrofibrosis, graft damage and early onset of osteoarthritis. In the literature the incidence of septic arthritis has been reported between 0.3 and 1.7%. Treatment consist of immediate arthroscopic debridement and intravenous antibiotics with graft retention. Sometimes multiple arthroscopic debridement are necessary and in rare cases graft and fixation materials removal or open synovectomy are needed. Between 1. 1. 2008. and 31. 3. 2014. in Orthopaedic hospital Valdoltra 985 isolated ACL reconstructions with hamstring tendons have been performed. In retrospective analyses we have found 8 postoperative infections (0.8%). 2 acute, 4 subacute and 2 chronic infections. Mean age of the patient was 26.6 years, 7 patients were male and 1 female. The time from surgery to onset of symptoms was from 6 to 560 days (mean 112 days), in acute and subacute group from 6 to 17 days (mean 11.6 days). The mean time from the onset of symptoms to hospital admition was 2 days. The CRP value at surgery was 67.6 (10 -141). In all cases the arthroscopic debridement has been done (mean 1.4 days after admition). In all cases microbiological examination was performed and in 5 cases histological examination was done. Only in one case the second arthroscopic debridement was necessary. In 5 cases (62.5%) microorganisms were confirmed in the knee joint (Staphylococcus epidermidis), 3 cases were sterile, but in this cases histology revealed septic synovitis. All patients were treated with intravenous antibiotic therapy (Cloxacylin and Garamycin) for mean 10 days followed by peroral antibiotics for 6 weeks. In all 8 cases we completely resolved infection after ACL reconstruction and the results were the same as in the group without infections in 7 cases. In one case arthrofibrosis and mild cartilage degenerations appeared 3 years after infection. After anterior synovectomy, the symptoms completely resolved also in this case. In all cases the graft and fixation materials were retained. Incidence of septic arthritis is in OB Valdoltra was 0.8% and in the limits reported in the literature. In our series of 8 septic arthritis we have found that the immediate treatment including urgent arthroscopy and intravenous antibiotic leads to the same clinical result like in normal ACL reconstruction. Care should be taken to inform the patients to see the surgeon as soon as possible when symptoms of septic arthritis starts. O-171 DIFFERENT APROACH IN LCA RECONSTRUCTION: “ALL INSIDE” TECHNIQUE Zoran Nestorovski, Nenad Petkov Department of Orthopaedics and Traumatology, City General Hospital “8-th of September”, Skopje, Macedonia A new minimally invasive procedure of arthroscopic ACL reconstruction has been developed called the all-inside technique. This technique has been described as an arthroscopic procedure “without incisions”, with drilling of incomplete “blind” tibial and femoral tunnels over ACL footprints, preserving the external cortex for the fixation. Another important feature of the technique is the use of the semitendinosus tendon folded four times for graft preparation. Proximal and distal fixation is with tight-rope RT. Purpose of this presentation is to present our experience with this technique and the advantages of the “all inside” metod and also to show early functional results in patients who underwent ACL reconstruction by the all-inside technique.

109


KONGRES



15 patients were operated with the all-inside technique during the year 2014. For Functional evaluation we used Lischolm-Guilquist scale and Tegner score as well as tunnel position on X-ray. All 15 patients had significant improvement in the early functional findings. The all-inside technique is a reliable procedure with very good results for pain, stability and knee function. The all-inside is a new technique in ACL reconstruction wich requires clinical assessement. This technique can be used for primary and revision single or double bundle reconstructions. This metod can prevent the onset of certain complications (such as tibial plateau fracture by drilling from outside to inside). Other advantages are: preserving the bone and tendon, better positioning of the tibial tunnel and more cosmetically attractive minimal incisions. Clearly, the trend in surgery is to decrease the invasiveness of surgical procedures, to limit potential complications and reduce the trauma from surgery. In this way, the all-inside technique may represent a new, less invasive option for ACL reconstruction. O-172 REKONTRUKCIJA PREDNJEG KRIŽNOG LIGAMENTA AUTOGRAFTOM SEMITENDINOSUSA ILI SEMITENDINOSUSA/GRACILISA Hajrudin Kačar, Adnan Kešetović

Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina

Učestalost povrijeđivanja koljena, a time i ligamentarnog aparata, posljednjih decenija je u stalnom porastu. Raste i potreba za potpunom funkcionalnom rekonstrukcijom zgloba što povećava značaj ove problematike. Cilj rada je utvrditi kliničke i funkcionalne razlike pri rekonstrukciji LCA autograftom semitendinosusa i semitendinosusa/gracilisa. Analizirani su pacijenti: kod kojih je prošlo više od 6 mjeseci od operacije LCA, MRI verifikovana povreda ACL-a. Analizirano je ukupno 126 pacijenata prva grupa 67 pacijenta kod kojih je rekonstrukcija urađena autograftom semitendinosusa/gracilisa, druga grupa 84 pacijenata kod kojih je rekonstrukcija urađena autograftom semitendinosusa. Za procjenu rezultata koristili smo: klinički pregled, Lyscholm skor, Tegner skor. Zaključili smo da nema znatne razlike u kliničkom rezultatu kod pacijenata sa autograftom semitendinosusa/gracilisa, u odnosu na pacijente sa autograftom semitendinosusa. Preporučujemo korištenje obje tetive samo u neophodnim slučajevima. O-173 EFEKAT PROTOKOLA REHABILITACIJE NA FUNKCIONALNI OPORAVAK NAKON REKONSTRUKCIJE PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA Dragana Dragičević-Cvjetković, Milkica Glogovac-Kosanović, Siniša Bijeljac, Stanislav Palija, Slavko Manojlović, Goran Talić, Slavica Jandrić Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju ''Dr Miroslav Zotović'', Banja Luka, Bosna i Hercegovina Primjenom protokola postoperativne rehabilitacije koji je prilagođen primjenjenoj hirurškoj tehnici očekuje se postizanje optimalnog ishoda liječenja tj. funkcionalni oporavak na nivo od prije povrede. Cilj rada je prikazati efekat primjenjenog protokola rehabilitacije na funkcionalni oporavak pacijenata nakon rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta koljena. U prospektivnoj studiji pratili smo 70 bolesnika nakon ligamentoplastike LCA tetivama m. semitendinosus i m. gracilis-a podjeljenih u dvije grupe (grupa A i grupa B) po 35 ispitanika prema načinu provođenja postoperativne rehabilitacije. Ispitanici grupe A su provodili rehabilitacioni postoperativni tretman prema aktuelnom protokolu, a ispitanici grupe B su rehabilitaciju provodili bez primjene istog.

110


KONGRES



Parametri praćenja bili su obim natkoljene muskulature i modifikovani Tegner Lyshom skor preoperativno i postoperativno nakon 1, 3, 6 i 12 mjeseci. U statističkoj analizi pimjenjen je Studentov t-test. Postoji statistički značajna preoperativno-postoperativna razlika u obimu mišića natkoljenice između poređenih grupa mjesec dana nakon ligamentoplastike prednjeg ukrštenog ligamenta, i to u korist grupe A (p<0.05). Ova razlika je statistički visoko značajna u ostalim postmatranim periodima (p<0.01). Nađena je statistički visoko značajna razlika kod ispitanika grupe A u vrijednostima modifikovanog Tegner Lysholm skora mjerenog mjesec dana, te nakon 3 i 6 mjeseci postoperativno (p<0.01). Nakon 12 mjeseci postoperativno ista je bila na granici statističke značajnosti. Povoljan efekat primjenjenog protokola rehbilitacije se ispoljava kroz signifikantno poboljšanje obima natkoljene muskulature i brži funkcionalni oporavak.

111


KONGRES

PRELOMI POTKOLJENICE


O-174 CHALLENGES IN THE MANAGEMENT OF FLOATING KNEE INJURIES: RESULTS OF TREATMENT AND OUTCOMES IN 10 YEARS OF OUR EXPERIENCE Antonio Medici1, Luigi Meccariello2, Vincenzo Lucio Roberto3, Gabriele Falzarano4

1,4U.O.C. Orthopedics and Traumatology, Azienda Ospedaliera “Gaetano Rummo”, Benevento, Italy 2Department of Human Pathology and Oncology, Orthopedics Division, University of Siena, Italy 3Orthopaedics Clinic, II University of Study of Napoli, Napoli, Italy Floating knee is a flail knee joint resulting from fractures of the shafts or adjacent metaphyses of the femur and ipsilateral tibia, it is usually associated with several complications and mortality. This study was designed to present our experience with treatment of this injury. This study was performed between January 2004 and December 2013. The information about the 56 cases of floating knee injuries were gathered through the 8620 low extremitis trauma files were studied and the target information was recorded. The most frequent age group was 16-35 years (60.71%) and were more common in males (85.71%). The most frequent mechanism of injury was car to motorcycles accidents (92.85%). The most common associated injury was nerve and vascular injuries (compartment syndrome). Modular External fixation was the common type of treatment (82.14%). The treatment was done in 24h from trauma. The most common late complications were knee osteoarthritis in 7 cases (12.5%), and during the follow up, deep vein thrombosis was 30.36%, it was due to circulatory disruption. Our Experience revealed that the complication rate associated with floating knee injuries remained high, regardless of the used treatment regimen and surgeons should focus on reducing complications while treating it. O-175 RESULTS OF TREATMENT OF SIMPLE UNSTABLE UNCOMPLICATED LOWER LEG SHAFT FRACTURES TREATED OPERATIVELY AND NONOPERATIVELY Fuad Džanković¹, Faris Hasečić², Amra Macić-Džanković³ ¹,² Clinic for orthopedics and traumatology, University of Sarajevo, Clinical Centre, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina ³ Department of Cardiology, General Hospital “Prim. dr Abdulah Nakaš”, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Lower leg bones are the most frequently injured among the other bone injuries. Therefore it would be advisable that the doctrine about the treatment of this fracture is harmonized. The therapy of fractures of this region, besides the femoral neck fractures, are still the object of the most conflicting opinions. The goal of this research was to measure and to compare final results of non-operative and operative treatment of the patients with simple unstable uncomplicated lower leg shaft fractures. In this research were included 60 patients with lower leg fractures, treated on Clinic for orthopaedic and traumatology of Clinical Centre in Sarajevo, in period from 2001 to 2004 who were treated operatively and non-operatively: 20 patients were treated with skeletal traction through tibial tuberosity, upper knee cast immobilization, after than with Patella Tendon Bearing (PTB) cast according Sarmiento. 20 patients were treated with rigid osteosynthesis with plates and screws. 20 patients were treated with intramedullary nail and secure screews. After eight months the results of the major complications (non-union, osteomyelitis, amputation and neurovasculatory disorders) and deformities (varus-valgus, antecurvatum-recurvatum, shortening and rotation) were measured and compared. The results were processed by hi - square test with degree of freedom 6. There were no statistically significant differences in neurovascular disturbances between operatively and non-operatively treated patients. In the group of operatively treated patients, were two cases of major �

112


KONGRES


complications: one case of osteomyelitis and one case of non-union. In the group of non-operatively treated patients there were no cases of non-union, osteomyelitis and amputation. Number of patients with varus-valgus deformities were more numerical in group of non-operatively treated patients, but that differences were not statistical significant between the two groups of patients (non-operatively and operatively treated). There were no statistically significant differences of rotation deformity and antecurvatum-recurvatum deformity, between the groups operatively and non-operatively treated patients, although the frequencies of this deformities are more numerous in the group of non-operatively treated patients. This research guide us to a conclusion that non-operative method with skeletal traction after than with upper knee cast and finally with Patellae Tendon Bearing cast according Sarmiento, should not be abundant in the treatment of simple unstable uncomplicated lower leg shaft fractures. According to the results of these research, there are no significant differences in major complications between these two groups, with the advantage of no operative risks by patients non-operatively treated. O-176 EXTERNAL FIXATION AND MINIMAL OSTEOSYNTHESIS OF THE DISTAL TIBIAL FRACTURES Saša Milenković, Milorad Mitković, Milan Mitković University of Nis, Medical faculty, Orthopaedic&traumatology Clinic Nis, Nis, Serbia Pilon fractures include extra-articular fractures of the tibial metaphysis and the more severe intra-articular tibial pilon fractures. There is no universal method for treating distal tibial pilon fractures. The high rate of soft-tissue complications associated with primary ORIF of pilon fractures led to the use of external skeletal fixation, with limited internal fixation as an alternative technique for definitive management. The aim of this study was to estimate efficacy of pilon fratures treatment using the external skeletal and minimal internal osteosynthesis. We presented a series of 21 patients with pilon fractures. The patients were operated on using the method of external fixation with the minimal osteosynthesis. According to the AO classification, 5 patients had type A fracture, 7 type B and 9 patients type C fractures. This retrospective study involved 21 patients with tibial pilon fractures, average age 41.81 (from 21 to 60) years. The average follow-up was 21.86 (from 12 to 48) months. The percentage of union was 90.47% (19). The mean to fracture union was 14 (range 12-20) weeks. There were 2 (10.52 %) infections around the pins of the external fixator. The ankle joint arthrosis as a late complication appeared in 3 (14.28%) patients. The final functional results based on the AOFAS score were excellent in 16(76.19%), good in 5(23.8%). External fixation and minimal osteosynthesis is a good method for treating tibial pilon fractures, AO type A, B, C. O-177 CCL+SS IMPLANTACIONI SISTEM - STABILIZACIJA METAFIZNIH PRELOMA

Adnan Dizdar, Faris Gavrankapetanović, Zoran Hadžiahmetović, Ismet Gavrankapetanović, Mirza Bišćević, Jasmin Kapetanović, Džemil Omerović, Amir Zjakić, Amir Ahmetović Klinika za ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Predmet istraživanja je praktična primjena novog CCL+SS sistema u stabilizaciji preloma velikih kostiju sa posebnim osvrtom na stabilizaciju mekanih osteoporotskih preloma. Sistem je inoviran u UKC Sarajevo, Klinici za ortopediju i traumatologiju. CCL+SS implantacioni sistem pruža mogućnost plasmana tri šarafa različite debljine sa novim tipom loking zaključavanja. Implantacijom se postiže kvalitetniji i čvršći odnos između implantata i prelomljenih dijelova �


113


KONGRES


kosti, posebno važno u primjeni kod stabilizacije preloma sa mekanom osteoporotskom koštanom strukturom. CCL+SS sistem je namijenjen stabilizaciji dugih cjevastih kostiju - tibije, femura, humerusa, kao i karličnog pojasa i kalkaneusa. Prva iskustva u primjeni su da sistem doprinosi sigurnijem, boljem i kraćem vremenskom periodu zarastanja. Smanjuje invalidnost i dužinu bolovanja. Novi CCL+SS implantacioni sistem poštuje principe AO operativnog sistema. Koristi isti instrumentarij i dokazanu operativnu tehniku. Spada u segment loking sistema sa primjenom minimalne invazivne operativne tehnike. Novi CCL+SS implantacioni sistem obavljamo kroz dva smjera transformacije implantata: remodeliranje postojećih standardnih implantata u novi loking sistem i izradu modernih loking ploča na kojim se koriste CCL loking i SS standardni šarafi. Osnovni cilj istraživanja novog CCL+SS implantacionog sistema je da se ozljeđenom pacijentu osobito kod preloma mekane osteoporozom pogođene kosti omogući sigurniji oblik osteosinteze, te učiniti pokušaj da se u zdravstvenim sistemima koji imaju mali budžet obezbijedi kontinuitet snabdijevanja OT operacionih sala jeftinim i dovoljno kvalitetnim sredstvima za operativni rad. Ekonomska kriza i mali zdravstveni budžeti primoravaju nas da istrajemo u traženju ideja i mogućnosti proizvodnje jeftinijih ali dovoljno kvalitetnih implantata koji se nude na tržištu istih. Time bi se obezbijedilo socijalno ugroženim sredinama manja ovisnost od monopola i cijena implantata koji se danas nude, ali uz garanciju da se primjenom novih dobije jednak i bolji kvalitet hirurške usluge. Praktična primjena CCL+SS loking sistema u praktičnom operativnom smislu primjenjuje se od januara 2014. godine. Donositi realne naučne zaključke na do sada operiranih okvirno 50 pacijenata je suviše rano. Primjena i izrada sistema je u punom zamahu. Studioznim i jasnim naučnoistraživačkim postupkom upoređuju se dobiveni operativni rezultati u odnosu na rezultate postignute standardnim i LCP-DCP sistemima. O-178 VISOKOENERGETSKI PRELOMI PROKSIMALNE TIBIJE LEČENI METODOM TRANSOSEALNE OSTEOSINTEZE Ivica Lalić, Zoran Gojković, Vladimir Harhaji, Milan Stanković, Mirko Obradović, Miroslav Milankov

Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija

Cilj je evaluacija postoperativnih koštanih i funkcionalnih rezultata operativnog lečenja pacijenata sa visokoenergetskim povredama proksimalne tibije metodom transosealne osteosinteze. U periodu od 2006. do 2014. godine metodom transosealne osteosinteze lečeno je 60 pacijenta sa visokoenergetskim prelomima proksimalne tibije, Shatzker klasifikacije IV, V i VI. Imali smo 16 otvorenih i 44 zatvorenih preloma. U 27 slučajeva vršili smo podizanje depresije platoa elevatorom i nadoknadu metafize koštanim graftom. Stabilizacija platoa nakon rekonstrukcije vršena je iglama sa olivom i postavkom obruča aparata sa prenapregnutim iglama. U pet slučajeva koristili smo asistiranu artroskopiju. U 14 slučajeva koristili smo i femoralne obruče radi održanja ligamentotakse. Aparat je u proseku nošen 3.5 (3-4) meseca. Procenu koštanih rezultata kvantifikovali smo prema skoring sistemu Udruženja za istraživanje i primenu metode po Ilizarovu (ASAMI). Prema njemu imali smo 33 odličnih, 15 dobrih, 8 zadovoljavajućih i 4 loša rezultata. Procena funkcionalnih rezultata kvantifikovali smo prema modifikovanom sistemu funkcionalne evaluacije po Karlstr=o -Olerud-u. Odličan status imalo je njih 36, dobar 12, zadovoljavajući 6, umeren 3 i loš 3. Registrovane su komplikacije: tranzitorno zapaljenje oko ishodišta igala, lezije peronealnog živca i pseudoartroze proksimalnog okrajka tibije. Metod Ilizarova dovodi do dobre rekonstrukcije platoa uz izbegavanje velikih operativnih rezova, gubitka krvi i minimalne opasnosti od infekcije. Koštani rezultati prema ASAMI klasifikaciji i funkcionalni rezultati prema Karlstr=o -Olerud-u govore u prilog opravdanja primene ove metode kao metode izbora u lečenju ovakvih preloma.


114


KONGRES


O-179 PRELOMI TIBIJALNOG PILONA ZBRINUTI SPOLJAŠNJIM FIKSATOROM Predrag Rašović, Vladimir Harhaji, Dragan Savić, Aleksandar Lažetić, Nemanja Kovačev Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju KCV, Novi Sad, Srbija Prelomi pilona čine oko 7-10% od ukupnog boja preloma tibije, odnosno, nešto manje od 1% od ukupnog broja preloma donjih ekstremiteta. U većini slučajeva nastaju traumom visokog intenziteta, najčešče prilikom padova sa visine i u saobraćajnim udesima, mada mogu nastati i traumom niskog intenziteta, najčešće prilikom padova u nivou, pretežno kod starije populacije. Veoma često (30%) su udruženi sa drugim prelomima (kalkaneus, kičmeni stub, talus, tibijalni plato, prelomi karličnog prstena...). Lečenje ovakvih preloma je u velikoj većini slučajeva operativno, a sam izbor operativne tehnike je kroz istoriju ortopedije bio kontroverzan. Naime, do 1960-te godine, ovakvi prelomi su se smatrali nepristupačnima za operaciju. Radovima Ruedi-a i Allgoewera, 70-tih godina prošlog veka, ovakvi prelomi se pretežno zbrinjavaju otvorenom repozicijom i internom fiksacijom. Zbog velikog broja komplikacija, 90-tih godina se prelazi na spoljašnju fiksaciju ovakvih preloma, sve dok 20-tih Helfet nije u praksu uveo etapno zbrinjavanje ovog tipa preloma. Mi smo na našem materijalu ispitali 20 pacijenata operisanih metodom spoljašnje fiksacije koji su povređeni u prošlih godinu i po dana. Nakon operacije pacijenti su bili 3,5 meseci bez oslonca, a nakon skidanja spoljašnjeg fiksatora im je postavljan gips za hod koji su u poseku nosili mesec dana. Pacijenti su redovno rendgenološki praćeni (7 dana, mesec dana, 3 meseca i 6 meseci nakon operacije), a na osnovu AOFAS skora je procenjena funkcija skočnog zgloba nakon skidanja spoljašnjeg fiksatora, kao i nakon sproveđenja fizikalnog tretmana. Najlošiji AOFAS score je bio 58, a najbolji 90. Prosečan skor je bio 71, što postignute rezulate svrstava u dobre. Spoljašnja fiksacija se u našem radu pokazala kao pouzdana metoda, veoma laka za samo izvođenje, te lako postoperativno praćenje pacijenata. Ukoliko se u obzir uzme opšte vladajuća činjenica da se od ovih preloma, lečenih na bilo koji način, ne trebaju očekivati idealni rezultati, ova metoda još više dobija na značaju. O-180 THE ROLE OF HYBRID EXTERNAL FIXATION IN THE TREATMENT OF TIBIAL PLATFOND FRACTURES Antonio Medici1, Luigi Meccariello2, Vincenzo Lucio Roberto3, Gabriele Falzarano4

1,4U.O.C. Orthopedics and Traumatology, Azienda Ospedaliera “Gaetano Rummo”, Benevento, Italy 2Department of Human Pathology and Oncology, Orthopedics Division, University of Siena, Italy 3Orthopaedics Clinic, II University of Study of Napoli, Napoli, Italy This study evaluates the long-term results of surgical treatment of tibial platfond fractures, performed with external fixation techniques. On this basis, it is proposed to obtain useful guidelines in the treatment of these lesions. The authors evaluated a sample of 72 patients, treated from 1999 to 2006, holders of 72 fractures, 38 of which are on display: 31.8 % of the lesions were type I according to Ruedi and Allgower, 22.7 % type II, 45.5% of type III. In all cases we used a method of hybrid external fixation. The mean follow-up was 4.2 years (range: 2.5 to 6.2 ) and the evaluation of the results was carried out according to the criteria proposed by Ovadia and Beals. The subjective results were good or excellent in 85.7% of type I fractures, in all those of type II and in 50% of those of type III. The objective results were good or excellent in all fractures of type I and II, and in 40% of those of type III. Complications (deep infection, skin necrosis, nonunion and refracture) occurred in 5 cases . On the basis of these results and of what we found in the literature, we understand that the use of a technique that limits the minimum surgical trauma of soft tissues and bone component, while ensuring a good primary stability and an early joint mobilization is undoubtedly to be preferred for the treatment of this type of injury.


115


KONGRES


O-181 PRELOMI PILONA TIBIJE TRETIRANI APARATOM PO ILIZAROVU Ivica Lalić, Zoran Gojković, Vladimir Harhaji, Milan Stanković, Mirko Obradović, Miroslav Milankov

Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija

Cilj rada je analiza koštanih i funkcionalnih rezultata kod pacijenata sa prelomima pilona tibije lečenih aparatom po Ilizarovu. Na Klinici za Ortopedsku hirurgiju i Traumatologiju, Kliničkog Centra Vojvodine, lečeno je 49 pacijenata u periodu 2008. - 2014. Imali smo 42 zatvorena i 7 otvorenih preloma. Prema AO/OTA klasifikaciji bilo je 37 tip C preloma i 12 tip A preloma, dok tip B prelomi nisu lečeni ovom metodom. Studija je obuhvatila 39 muškarca i 10 žena. Prosečna starost iznosila je 38 godina. U 28 slučajeva aparat je obuhvatao i stopalo. Radi izravnanja artikularne površine, koštani fragmenti su u 12 slučajeva reponovani elevatorom kroz mini-inciziju. Prosečno vreme nošenja aparata iznosilo je 3,5 meseca. Evaluaciju koštanih i funkcionalnih rezultata vršili smo na osnovu skoring sistema Udruženja za istraživanje i primenu metode po Ilizarovu (ASAMI). Koštani rezultati su bili: 31 odličan, 6 dobrih, 7 umerenih i 5 loša. U slučaju funkcionalnih rezultata imali smo: 33 odlična, 8 dobrih, 4 umerena i 4 loša. Pojava posttraumatskog artritisa skočnog zgloba zabeležena je u 8 slučajeva nakon šestogodišnjeg praćenja. Na osnovu našeg iskustva transosealna osteosinteza Ilizarov aparatom se pokazala znatno superiornijom u odnosu na druge metode osteosinteze jer umanjuje rizik od infekcije, omogućuje manipulaciju koštanim fragmentima preko igala aparata, kao i postizanje ranog oslonca na operisani ekstremitet. O-182 OPERATIVNO LIJEČENJE PRELOMA SKOČNOG ZGLOBA Nikola Gavrić, Aleksandra Hadžiavdić Opšta bolnica Doboj, Doboj, Bosna i Hercegovina Ograničen prostor zglobne viljuške koju čine distalni krajevi tibije i fibule i rotacija talusa pod dejstvom direktne, češće indirektne sile dovodi do povreda koštanoligamentarnih struktura skočnog zgloba. Analizirati rezultate operativnog liječenja koštanoligamentarnih struktura skočnog zgloba, bimaleolarni i trimaleolarni prelom. Analizirani su rezultati operativnog liječenja 124 pacijenta sa prelomom u skočnom zglobu na Ortopedsko-traumatološkom odjeljenju Opšte bolnice Doboj od 2005. do 2009. godine. Operativno su zbrinuti pacijenti sa bimaleolarnim prelomom tip B i C (Weber-Danisova klasifikacija) i trimaleolarni prelomi, gdje je treći ulomak bio veći od trećine zglobne površine. Prelom lateralnog fibularnog maleolusa je zbrinjavan pločom, a medijalni maleolus i Volkmannov trougao šrafovima. Od 124 operativno liječenih, 63 (50.81%) su muškog pola, a 61 (49.19%) ženskog. Najveći broj pacijenata 92 (74.19%) je dobi od 18 do 65 godina starosti, što predstavlja radno najaktivniju populaciju. Sa bimaleolarnim prelomima su bila njih 82 (66.13%), a 42 (33.87%) sa trimaleolarnim. Najčešće komplikacije bile su vezane za kožu (fliktene i manje nekroze), u 7 (5.65%) slučajeva, dehiscencija operativne rane 4 (3.23%), artroze (tibio-fibularna i talokruralna), 3 (2.42%), fractura male sanata 2 (1.61%) i Sudeckova bolest u 3 (2.42%) slučajeva. Tibiofibularna sinostoza nije registrovana najmanje dvije godine nakon operacije. Primjena navedenih operativnih tehnika dala je dobre rezultate liječenja sa malobrojnim komplikacijama, koje bi se mogle smanjiti operacijom u prvom danu nakon povrede i ranom rehabilitacijom.


116


KONGRES


O-183 LCP SISTEM KAO IZBOR U TRETMANU ZATVORENIH PRELOMA POTKOLJENICE Veliša Aligrudić, Vladimir Vujović, Draško Vuković, Marko Borovinić Klinika za Ortopediju i traumatologiju KCCG Podgorica, Podgorica, Crna Gora Osteosinteza zatvorenih preloma dijafize i distalne potkoljenice otvorenim pristupom, anatomskom repozicijom (ORIF) i rigidnom fiksacijom je dugo vremena bio zlatni standard u osteosintezi ovih preloma pločom i šarafima. Koncept zaključavajuće ploče-unutrašnjeg fiksatora je pokazao zavidne rezultate,pogotovo kod preloma sa defektom kosti ili kominutivnih preloma, gdje se očuvanje intaktnog frakturnog žarišta i primarnog hematoma ostvaruje premošćavanjem, te fiksacijom u proksimalnom i distalnom dijelu kosti. Ova kombinacija filozofija spoljnjeg fiksatora i osteosinteze pločom, dovela je do napretka u istraživanjima minimalno invazivnih tehnika i implantata 90-tih godina prošlog vijeka. Podaci dobijeni u studiji rezultat su analize istorija bolesti 39 pacijenata operisanih u periodu 2005. - 2009. odabranih po inkluzionim odnosno ekskluzionim kriterijumima. U našoj retrospektivnoj studiji od 39 pacijenata (22m, 17ž, 35.1±3.3god) tretiranih LCP pločom, 15 pacijenata je tretirano ORIF i aplikacijom LCP ploče u konvencionalnom maniru (kao DCP), dok je ostalih 24 tretirano MIPO tehnikom. Stepen mekotkivnih povreda pokazao se jednim od presudnih faktora u prognozi ishoda liječenja, bez obzira na hiruršku tehniku. Vrijeme zarastanja preloma i učestalost komplikacija u direktnoj su povezanosti sa stepenom inicijalnog mekotkivnog oštećenja. Uzevši u obzir sve navedeno, zaključavajuće ploče (LCP u našem slučaju), uz minimalno invazivnu tehniku aplikacije, mogu biti metoda izbora u tretmanu preloma dijafize i distalne trećine potkoljenice, zajedno sa intramedularnom fiksacijom.


117


KONGRES

SPORTSKE POVREDE RAMENA


O-184 REZULTATI ARTROSKOPSKE REKONSTRUKCIJE ROTATORNE MANŽETE Mladen Miškulin1, Goran Vrgoč2, Oliver Dulić3

1Specijalna bolnica za hirurgiju i ortopediju „Aksis“, Zagreb, Hrvatska 2Odeljenje ortopedske hirurgije, Klinički centar „Sveti Duh“ , Zagreb, Hrvatska 3Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija Svrha ovog istraživanja je evaluacija kliničkih rezultata artroskopske rekonstrukcije tetiva rotatorne manžete. Ova retrospektivna studija uključila je seriju od 426 pacijenata s rupturom tetiva rotatorne manžete od kojih su retrospektivno evaluirana 72 pacijenata koji su liječeni artroskopskom rekonstrukcijom tetiva ramena uz upotrebu side-to-side rekonstrukcijom i metalnim sidrima i to „single-row tehnikom“. Većina pacijenata imala je rupturu tetiva srednje veličine (do 3 cm) i masivnu rupturu (>5cm). Artroskopska rekonstrukcija tetiva. Svi pacijenti nezavisno su pregledani prije operativnog zahvata i u postoperativnom periodu te su rangirani Constant scoring sistemom i Oxford scoring sistemom uz maksimalni follow up od 10 godina. Constant score značajno je povećan s najboljim rezultatima u grupi masivnih rupture tetiva ramena (98.6) dok se u ostalim grupama rezultati podudaraju s onima od uspoređujućih studija. Istraživanjem je na taj način potvrđeno da artroskopska rekonstrukcija tetiva ramena značajno poboljšava funkcionalni rezultat i zadovoljstvo pacijenata s ovom ozljedom. Artroskopska rekonstrukcija tetiva rotatorne manžete uz upotrebu side-to-side šavova i metalnih dvostruko punjenih sidara pozicioniranih u jednom redu s naglaskom na maksimalno povećanje prijanjajuće površine tetive na mjesto insercije rezultira u preko 92-94% izvrsnih i jako dobrih rezultata uz značajno poboljšanje mišićne snage, opsega pokreta i funkcije ramena uz također značajnu redukciju bola. O-185 ARTHROSCOPIC TREATMENT OF SHOULDER INSTABILITY - CURRENT CONCEPTS Bogdan Ambrožič Orthopedic hospital Valdoltra, Ankaran, Slovenia Recurrent shoulder instability is a common pathology especially in young patients. Surgical stabilisation is the treatment of choice in young athletes where the recurrence rate is high as 57% after nonoperative therapy. Numerous surgical procedures have been in the past years developed. Open Bankart repair was the gold standard procedure in the 90’. In 1991 Wolf introduced arthroscopic procedure technique using suture anchors. From that time a lot of different type of suture anchors, tissue graspers, knot types, knotless techniques have been developed. In 90% of cases the acute shoulder dislocation is directed anteriorly. Rarely and a lot of times overlooked is posterior dislocation. After an initial dislocation, the labral structures often tear from the bony glenoid to insert more inferiomedialy. The capsular ligaments stretch resulting in recurrent dislocation. After the careful clinical examination a radiological investigation is performed. X-rays, CT or MR arthrography are usually performed to confirm the diagnosis and to investigate other structures in the joint (rotator cuff, biceps tendon, cartilage). It is very important to evaluate the eventual glenoid bone loss and Hill-Sachs lesion. In majority of cases the shoulder instability can be managed arthroscopically and arthroscopic Bankart repair can be performed. Usually 2 or 3 single or double loaded suture anchors are inserted in 5, 3 and 1 o’clock position and capsulolabral reconstruction is performed. Even with small bone loss the results after this procedure can be optimal and bone fragments can be incorporated in capsulolabral repair. In Hill-Sachs lesion remplissage can be performed in combination with capsulolabral reconstruction. In this procedure the infraspinatus tendon and capsule is fixed in humeral bone loss and in this way engagement is prevented. Predisposing factors identified for recurrent dislocation after arthroscopic stabilisation include a young age, contact sports, important glenoid and humeral head bone loss.

118


KONGRES


In patients with important glenoid bone loss arthroscopic Bankart repair is not enough and one of bony procedures (Laratjet, Bristow, Bone block procedure) has to be performed. These procedures can be performed open but in the last years a lot of arthroscopic techniques have been described. The purpose of this presentation is to provide the overview of operative treatment of shoulder instability in Orthopaedic hospital Valdoltra. O-186 ARTHROSCOPIC ROTATOR CUFF REPAIR Hrvoje Klobučar, Tomislav Tabak, Nikola Čičak AKROMION, Special Hospital for Orthopedic Surgery Krapinske Toplice, Krapinske Toplice, Croatia Rotator cuff tears are common lesion of the shoulder. We evaluated two groups of patients who underwent arthroscopic rotator cuff repair for partial supraspinatus tear and full-thickness tears with or without acromioplasty. Arthroscopic rotator cuff repair was performed in 330 patients in a period of 45 months. Preoperative and postoperative physical examination and ultrasound assessmet was performed. Arthroscopic rotator cuff repair - with or without acromioplasty - was done in 274 patients with full-thickness tears; 109 women, 165 men, mean age 60 years (23-81 years). The average follow-up was 22 months. Acromioplasty in combination with rotator cuff repair was done in 100 patients. Partial rotator cuff tears were treated by arthroscopic repair in 56 patients; 27 women, 29 men, mean age 55 years (32-79 years) with or without acromioplasty. The average follow-up was 22 months. Partial thickness supraspinatus tears were classified intraoperatively according to Habermeyer. Twenty-four patients underwent acromioplasty in combination with suture anchor technique repair. There were no intraoperative complications. One patient with partial tear had a mild inflammatory reaction around the anterior portal in the early postoperative period. One patient had a supraspinatus tendon retear, and he underwent a second tendon reconstruction procedure. Five patients with full-thickness tears had retears and they underwent for arthroscopic revision. Arthroscopic rotator cuff repair improved outcomes with regard to pain and shoulder function. Patient with partial supraspinatus tears had better functional results. Acromioplasty has no influence on the final functional result. O-187 SAVREMENI KONCEPT LIJEČENJA REKURENTNE DISLOKACIJE RAMENA Mladen Miškulin, Oliver Dulić, Gordan Gavrilović Ortopedija, Klinički Centar "Sveti Duh", Zagreb, Hrvatska Nestabilnost ramena je opći pojam koji uključuje široku lepezu specifičnih patologija ramenog zgloba. Pažljivo uzeta anamneza, povijest bolesti i iscrpan fizikalni pregled su od izuzetnog značaja da se dođe do točne dijagnoze i definira adekvatan terapijski plan. Modaliteti dijagnostičke vizualizacije nam pomažu da se nedvosmisleno potvrdi patoanatomski supstrat rekurentne nestabilnosti ramena; CT je optimalna dijagnostička metoda za kvantifikaciju koštanih defekata struktura zgloba ramena, dok je NMR pregled neophodan za definiranje mekotkivne patologije. Traumatske glenohumoralne dislokacije ne dovode samo do Bankart lezije, već često dovode do impresione frakture posterio-superiornog segmenta glave humerusa koji se naziva Hill-Sachs-ova lezija. U slučajevima gdje je prisutan značajan defekt koštanog tkiva, više od 20% od zglobne površine glenoida, kirurški liječiti samo mekotkivni defekt bez adekvatnog tretmana na koštanim strukturama, vodi ka neuspjehu liječenja i ponovljnim dislokacijama ramena. Razlozi za gubitak koštane mase mogu biti različiti, od posljedice rekurentne dislokacije, preko traumatske lezije pa sve do kongenitalnih deformiteta.


119


KONGRES


Konzervativni tretman je prvi korak u liječenju inicijalne dislokacije. On uključuje imobilizaciju i postupnu fizikalnu terapiju uz terapiju bola. Kasnije, prilikom pojave rekurentnih dislokacija, konzervativni tretman je opcija za pacijente starije dobi, sa slabijim tonusom ili one sa životnim navikama koje podrazumijevaju malu zahtjevnost u korištenju oboljelog ramena. Prije odluke o kirurškom tretmanu, svi važni čimbenici rizika moraju biti uzeti u obzir. Odluka o vrsti kirurškog liječenja ovisi od morfologije same povrijeđene regije s posebnim osvrtom na očuvanost oblika glenoida. U slučaju da se CT-om isključuje koštani defekt a sa NMR potvrđuje mekotkivna ozljeda, artroskopki izvedena Bankart reparacija je metoda izbora. Ukoliko se utvrdi postojanje značajnog koštanog defekta, terapijski pristup se temelji na suvremenim algoritmima koji uključuju procjenu veličine koštanog defekta, kako na glenoidu tako i na glavi humerusa sa odlukom o tipu ekstenzivnosti kirurškog pristupa: otvorenog ili artroskopskog tretmana. U našem centru u ovim slučajevima se provodi artroskopska Latarjet procedura. Kroz ovaj rad, prikazom naših rezultata, namjera nam je da prezentiramo naša iskustva, dijagnostičke dileme i terapijske izazove kroz koje smo prošli. Rezultate bi usporedili s onima publikovani u modernoj literaturi. Odluka o vrsti terapije mora biti individualna za svakoga pacijenta. Unatoč vrlo dobrim rezultatima liječenja ove bolesti kod nas, baziranim na višegodišnjoj obuci, velikom iskustvu i tehničkim vještinama kirurga, vjerujemo da je potrebno još mnogo istraživanja da bi se došlo do optimalnog terapijskog modela koji dovode do najboljih mogućih kliničkih rezultata za naše pacijente, pogotovo one sa specifičnim kliničkim nalazima i faktorima rizika. O-188 ARTROSKOPSKI TRETMAN U LIJEČENJU PREDNJE NESTABILNOSTI RAMENA Stanislav Palija, Siniša Bijeljac, Slavko Manojlovi ć, Željko Jovičić, Goran Talić, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Artroskopska hirurgija ramena obuhvata dijagnostičko-terapijske procedure, kojima se uz specifičan instrumentarij kroz kožne incizije pod vizualizaciojom vrši pregled unutrašnjosti zgloba kao i okolnih struktura, te preduzimaju odgovarajući zahvati. Stabilnost zgloba ramena je uslovljena njegovom specifičniom anatomskom građom koju karakterišu mala koštana podudarnost, mekotkivne strukture-labrum, kapsula, veliki broj ligamneta i mišića koji čine jednu cjelinu. Prikazati prednost artroskopske hirurgije u odnosu na ostale metode liječenja. U periodu između septembra 2010. do maja 2014. godine, u Zavodu za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović” urađeno je 48 artroskopskih intervencija na ramenu. Analizom je obuhvaćeno 48 pacijenata (31 muškaraca i 17 žena). Od tog broja bilo je 21 artroskopskih rekonstrukcija prednjeg labruma (Bankart lezije), 16 artroskopskih rekonstrukcija rotatorne manžetne, te 11 artroskopski asistiranih toaleta zgloba (akromioplastika, resekcija priraslica, odstranjenja kalcifikata, proksimalne tenodeze duge tetive bicepsa). Svi pacijenti su operisani u uslovima opšte anestezije, u specifičnom položaju-lateralni dekubitus, a rehabilitovani su po protokolu naše ustanove. Period praćenja analiziranih pacijenata je bio od 1-22 mjeseca (prosječno 12 mjeseci). Pacijente smo pratili klinički i funkcionalno (testovima). Ranih i kasnih komplikacija nismo zabilježili. Artroskopske procedure u dijagnostici i terapiji povreda i oboljenja zglobova značajne su iz više razloga: kratak period hospitalizacije, minimalno oštećenje tkiva, smanjenje postoperativnog morbiditeta i troškova liječenja, a najvažnije je kratak period rehabilitacije, te brz povratak svakodnevnim životnim aktivnostima, a prvenstveno se ogledaju u kratkoj hospitalizaciji, malim incizijama kože, u redukciji postoperativnog morbiditeta i smanjenju troškova liječenja, a najviše se ogledaju u skraćenju vremena rehabilitacije i bržem povratku svakodnevnim aktivnostima.


120


KONGRES


O-189 ARTROSKOPSKI TRETMAN POSTTRAUMATSKIH LUKSACIJA RAMENA Dejan Ćurlik, Boris Pančić, Goranka Bjelobaba, Nataša Pilipović Klinika za ortopediju, KC Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Bankart lezija predstavlja najčešću povredu kod pacijenata sa traumatskom luksacijom ramena i u velikom procentu dovodi do hronične nestabilnosti. Sa razvojem hirurških tehnika artroskopska rekonstrukcija, kao minimalno invazivna, postala je metod izbora u liječenju Bankartove lezije. Pokazati prednosti artroskopije u liječenju nestabilnosti ramena. Istraživanje obuhvata 30 pacijenta sa prednjom dislokacijom ramena tretiranih artroskopski u periodu od 2011. - 2014. godine u Klinici za ortopediju KC Banja Luka. Starosna dob pacijenata je između 16 - 35 godina. Srednji follow-up je 3 mjeseca. Pre i postoperativno (nakon 1, 3 i 6 mjeseci) evaluacije uključuje fizikalni pregled, ocjenu pomoću Oxford i Rowe skora za rame, radiografija, MR. Praćena je stabilnost ramena, obim pokreta, postoperativna funkcija ramena i povratak sportu. Rezultati su bili odlični kod 24 pacijenta (80%), dobri kod 4 (12%), loši kod 2 (8%). Srednja vrijednost preoperativnog Row skora iznosi 20,1, a postoperativno 89,1. Preoperativna Oxford skala iznosi 49, a 17 postoperativno. Dva pacijenta su imala recidiv i ponovno su operisani otvorenom metodom po Lateryet-u. Artroskopski tretman je efikasna hirurška tehnika za liječenje Bankart lezije, sa dobrim kliničkim rezultatima i niskom stopom recidiva, i kao takva ima prednost u odnosu na otvorene metode. O-190 POVREDE AKROMIOKLAVIKULARNOG ZGLOBA Hajrudin Kačar, Adnan Kešetović, Sahmir Šadić, Svemir Čustović, Nedim Smajić, Mahir Jašarević Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Povrede akromioklavikularniog zgloba predstavljaju česte povrede kod sportaša. Liječenje može biti uspješno ako se prepozna tip povrede i sprovede pravilno liječenje. RTG je prvi izbor pri odeđivanju tipa povrede. Tip I i II liječe se konzervativno, tip IV-VI liječi se operativno. Kontraverzan je tip III, jedna grupa autora smatra da konzervativno liječenje pruža jednake rezultate kao i operativno liječenje a povezano je sa manjim brojem komplikacija i ranijim povratkom sportskim aktivnostima, dok druga grupa zagovara operativno liječenje. Različiti načini liječenja tip-a III govori nam da se radi o velikom problemu koji je teško uspješno riješiti. Postoji preko 60 različitih operativnih tehnika, ovdje ćemo pokazati neke od njih. O-191 MRI RAMENA Daliborka Marić, Saša Vujnović Univerzitetska bolnica Klinički Centar Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina MRI (Magnetno rezonantni imiđžing) ramena predstavlja značajan neinvazivni dijagnostički metod koji omogućava detaljan prikaz struktura ramenog pojasa uključujući pripadajuće kosti, zglobove, mišićne strukture, tetive i ligamente kao i regionalne neurovaskularne strukture. Istaći značaj MR pregleda ramena kao značajnog dijagnostičkog sredstva u prikazu određenih abnormalnosti, povreda i oboljenja struktura ramena. Analizom su obuhvaćeni pacijenti pregledani u Univerzitetskoj bolnici Kliničkog Centra Banja Luka u periodu od maja 2012. do avgusta 2014. Najveći broj pregleda obavljen na aparatu 3T GE, uz korištenje kalema za rame, dok je samo mali broj pregleda, učinjen na 1.5T MR sistemu (Magnetom Avanto, Siemens Medical Systems) uz korištenje body kalema. U pregledu su korišteni multiplanarni i multisekvencionalni tomogrami kroz region ramena zavisno od uputne dijagnoze.


121


KONGRES


MR pregled ramena jasno prikazuje strukture ramena, naročito meka tkiva i njihovu patologiju, kao što su: burzitisi, rascjep i tendinoza tetiva rotatorne manžetne, rascjep labruma, ciste, izliv u zglobu ramena, frakture, tumori i inflamacija kako mekih tkiva tako i koštanih struktura ramena. MR pregled ramena iako skupa i ne tako dostupna neinvazivna pretraga ima veliki značaj u dijagnostici oboljenja i povreda ramena koje nisu vidljive drugim neinvazivnim dijagnostičkim metodama, kao što su konvencionalna rendgenografija, CT, UZ pretraga. O-192 POČETNA ISKUSTVA U REHABILITACIJI NAKON ARTROSKOPSKE PREDNJE STABILIZACIJE RAMENA Dragana Dragičević-Cvjetković, Sandra Tepić, Siniša Bijeljac, Stanislav Palija Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Artroskopska stabilizacija ramena kao vodeća metoda u liječenju prednje nestabilnosti ramena uvedena je u našoj ustanovi krajem 2010. godine. Dobar ishod liječenja bolesnika sa nestabilnim ramenom zavisi kako od dobrog rezultata operativnog liječenja tako i od pravovremeno započete rehabilitacije, dakle od timskog, multidisciplinarnog pristupa u liječenju. Cilj rada je prikazati početne rezultate u rehabilitaciji bolesnika nakon artroskopske stabilizacije ramena. Prospektivnim istraživanjem pratili smo 15 pacijenata nakon artroskopske prednje stabilizacije ramena. Rehabilitacija kod svih pacijenata započeta je prvi postoperativni dan i provedena je prema važećem protokolu u 4 faze ukupnog trajanja od 6 mjeseci. Parametri praćenja bili su VAS skala bola, obim pokreta u zglobu ramena, Rowe-Zarinsov skor. Kod 11 pacijenata ishod rehabilitacije je bio vrlo dobar (73.3%), dobar rezultat je postignut kod 3 pacijenta (20%), dok je kod 1 pacijenta (6.6%) rezultat bio zadovoljavajući. Početna iskustava ohrabruju i pokazuju neophodnost rehabilitacije nakon artroskopske prednje stabilizacije ramena koja mora biti na vrijeme započeta i stručno provedena. Nameće se potreba konstantne evaluacije i po potrebi modifikacije elemenata protokola rehabilitacije od strane operatera i rehabilitacionog tima.


122 1. kongres ortopeda i traumatologa Bosne i Hercegovine, 18. - 21. septembar 2014. - Jahorina


KONGRES BILJEŠKE

123





KONGRES



KONGRES

CASE REPORT PREZENTACIJE


124


KONGRES


C-01 TRETMAN PRELOMA VRATNE KIČME KOD PACIJENATA OBOLJELIH OD ANKILOZIRAJUĆEG SPONDILITISA Aleksandar Vujadinović, Asmir Hrustić Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Bosna i Hercegovina Ankilozirajući spondilitis (AS), spada u grupu seronegativnih artropatija. Predstavlja hronično sistemsko inflamatorno oboljenje koje u početku zahvata sakroilijakalne zglobove, a zatim i cijeli kičmeni stub. Javlja se češće kod muškaraca u drugoj ili trećoj dekadi života. Minorna trauma može da dovede do nastanka preloma kičmenog stuba kod oboljelih od AS. Prelomi vratne kičme u pacijenata sa AS se smatraju izuzetno nestabilnim prelomima sa visokim rizikom od nastanka neurološkog deficita (29-91%) i skoro dvostruko većim procentom mortaliteta (35%) u odnosu na opštu populaciju. Najveći dio preloma se javlja između C5-C6 i C6-C7. Kasno postavljanje dijagnoze kod ovakvih povreda za 15% povećava rizik od neuroloških komplikacija. Ukazati na važnost pravilnog dijagnosticiranja i adekvatnog tretmana preloma vratne kičme kod osoba sa AS. Analizirali smo medicinsku dokumentaciju i rentgenske slike 3 pacijenta oboljelih od AS i sa prelomima vratne kičme koji su zbog toga liječeni u Klinici za ortopediju i traumatologiju u Tuzli u periodu od 27. 06. 2012. do 19. 07. 2013. godine Srednja životna dob 3 pacijenta muškog pola je iznosila 60 godina. Prosječan period protekao od povređivanja do prijema u kliniku je iznosio 27 dana. Kod svih pacijenata je postojao određeni stepen neurološkog deficita. Kod 2 pacijenta je nastao znatan neurološki oporavak, dok je 1 pacijent četvrtog postoperativnog dana preminuo zbog respiratornih komplikacija. Pravilna i pravovremena dijagnostička obrada (obavezni CT scan) i adekvatan hirurški tretman imaju veliku ulogu u liječenju preloma vratne kičme kod pacijenata sa AS. C-02 PRIKAZ SLUČAJA: REKONSTRUKCIJA RADIJALNOGA KOLATERALNOGA LIGAMENTA MCP ZGLOBA PALCA ŠAKE PO ODSTRANJENJU TUMORA Tarik Kapidžić, Meho Kovačević2 Služba za ortopediju i traumatologiju, Kantonalna bolnica Zenica, Zenica, Bosna i Hercegovina Pacijent muškarac star 45 godina. Javio se radi tumefakta na prstu, otežanih kretnji u MCP zglobu, bola pri terminalnim kretnjama. Po odstranjenju benignoga tumefakta u projekciji radijalne strane MCP zgloba, nastala nestabilnost zgloba sa izrazito otežanom funkcijom palca. Bočno otvaranje zgloba do 50 stepeni. Učinjena operativna plastika radijalnoga MCP kolateralnog ligamenta tetivom m. palmaris longus-a modificiranom tehnikom. Postoperativni rezultat: zglob stabilan, nema bočnog otvaranja, a flexija i extenzija puna. C-03 KOMBINOVANI PRELOM ACETABULUMA I VRATA FEMURA SA POSTERIORNOM LUKSACIJOM GLAVICE - PRIKAZ SLUČAJA Aleksandar Moljević Opšta bolnica Užice, Užice, Srbija Frakture acetabuluma kombinovane sa prelomom vrata femura su retke. Takve povrede obično uključuju centralnu acetabularnu frakturu sa istostranim prelomom vrata femura i prekidom karličnog prstena i rezultat su high-energy traume. Učestalost ove povrede po literaturi je 1.2-3.6%.


125


KONGRES


Prikazan je slučaj 35 godina starog muškarca povređenog u saobraćajnom udesu kao vozač. Radiografijom i CT i 3D-CT dijagnostikom su utvrđeni prelom acetabuluma i vrata femura, kao i pozicija glavice femura. Pacijent je operisan odgovarajućim operativnim pristupom i operativnom tehnikom. Postoperativna radiografija pokazuje anatomski zadovoljavajuću repoziciju acetabuluma i odličnu repoziciju i fiksaciju preloma vrata femura. Radiografsko praćenje pokazuje avaskularnu nekrozu glave femura i posteriornog zida acetabuluma. Nakon preoperativne pripreme, odstranjen je osteofiksacioni materijal i ugrađena bescementna endoproteza kuka. Zadovoljavajući tretman za ove povrede je često izazov, jer tradicionalni način ORIF je uvek praćen visokim stepenom posttraumatske artroze i avaskularne nekroze glave femura. C-04 SLUČAJ TRAUMATSKE LUKSACIJE KOLJENA KOD REKREATIVNOG NOGOMETAŠA Vjekoslav Wertheimer, Zoran Zelić, Borna Wertheimer, Saša Rapan, Egon Biuk, Ivan Koprivčić Odjel za ortopediju, Klinički bolnički centar Osijek, Osijek, Hrvatska Iščašenje koljenskog zgloba je izrazito teška i rijetka ozljeda koja može imati dugoročne posljedice na bolesnikov povratak fizičkom zaposlenju ili rekreacijskim aktivnostima. Definira se kao pomak goljenične kosti u odnosu na bedrenu kost sa prekidom 3 ili više stabilizirajućih ligamenata. Često nastaju kao posljedica djelovanja visoko-energetske traume iako mogu biti u pitanju i nisko energetske traume. Cilj rada je prikaz 27-godišnjeg bolesnika sa traumatskom luksacijom koljena koja je nastala prilikom kontakta u nogometu, uz ozljedu prednje ukrižene sveze, pobočnih sveza koljena, medijalnog i lateralnog meniska, iliotibijalnog traktusa te njegovo liječenje. C-05 PIPKIN IV: CASE REPORT Nadomir Gusić, Floriano Ferenaz, Marin Petrinović County hospital Pula, Pula, Croatia A case of a 23 Y/O driver who was injured in motor vehicle accident and was admitted in the evening 22.30. He was not polytraumatized but he had complex right hip injury. On duty othopaedic surgeon who is inexperienced in pelvic surgery was in doubt and he turned for help his colleague who is skilfull in a pelvic trauma. They complete the diagnosis in 23.30 by means of 3D-CT: Femoral neck fracture (Pipkin IV): femoral head fracture, femoral neck fracture, acetabulum fracture and hip dislocation. In consideration of all facts and whatever of the midnight they decided for the the only correct treatment - urgent open reduction and internal fixation (ORIF). Due to main fracture presentation posteriorly, they started the operation with posterior Kocher Langenbeck approach in prone position because of beter possibility of wider exposure and more naturally intraopartive fluoroscopy. Trochanteric “flip” osteotomy was not planned because the femoral head was out of acetabulum, and the femoral head fragments were accessible. After that they done ORIF of the femoral head and acetabulum fracture they had a sight problem with reposition of the femoral neck fracture. It was not possible to made correct ORIF of the femoral neck fracture in the prone position. Therefore, they closed wound and rotated the patient in a supine position in which with correct leg traction and rotation they got good reduction. The femoral neck fixation was performed with percutaneous screwing. The day after the operation the patient started with a pasive hip motion exercises, and one month after operation he started with a partial weight bearing. Three months after the operation the patient had been able to walk without any support. Today he is in good health.


126


KONGRES


C-06 OTVORENA SKAPULOTORAKALNA DISOCIJACIJA KOD POLITRAUMATIZOVANOG PACIJENTA: PRIKAZ SLUČAJA Željko Stepanović, Branko Ristić, Nikola Prodanović, Vuk Joković Klinika za ortopediju i traumatologiju KC Kragujevac, Kragujevac, Srbija Svrha prikaza ovog slučaja je da ukaže na moguće zamke u prepoznavanju i lečenju retke povrede kao što je skapulotorakalna disocijacija. Prikazujemo slučaj 48-godišnjeg politraumatizovanog muškarca sa otvorenom skapulotorakalnom disocijacijom, ipsilateralnom kranio-facijalnom povredom, nepotpunom avulzijom brahijalnog pleksusa i serijskom frakturom rebara komplikovanom hemopneumotoraksom. Povrede su zadobijene udarom voza u železničkoj stanici. Ovo je četvrti zabeleženi slučaj otvorene skapulotorakalne disocijacije u literaturi. Pacijent je preživeo povrede opasne po život zahvaljujući rano primenjenim merama ATLS i ’’kontrole štete u ortopediji’’. Preduzeti su resuscitacija, drenaža torakalne duplje i intramedularna stabilizacija Gustilo II, otvorenog preloma ključne kosti, u sklopu skapulotorakalne disocijacije tip 2B. Rana u klavikularnoj regiji je zarasla bez komplikacija. U postoperativnom toku ustanovljena je infekcija oko Schantz-ovog klina, koja je na antibiotsku terapiju i toaletu kože sanirana. Neurološkom evaluacijom konstatovana je Duchenne-Erb-ova paraliza brahijalnog pleksusa. EMG nalaz nakon 4 nedelje od povrede potvrdio je inkompletnu leziju korenova C5 i C6 i denervaciju aksilarnog nerva. Pacijent je vertikalizovan i započeta je intenzivna fizikalna terapija. Nakon završetka fizikalne terapije, 3 meseca od povrede, planirani su MRI vrata i ramenog pojasa kao i EMG reevaluacija kako bi se pristupilo definitivnom zbrinjavanju ove teške povrede. Skapulotorakalna disocijacija (SD) je veoma ozbiljna, visoko-energetska trauma ramenog pojasa, često pogrešno dijagnostikovana ili previđena zbog pratećih povreda kod politraumatizovanih pacijenata. Neophodan je metodičan pristup prilagođen svakom pacijentu u spašavanju života i optimizaciji funkcije ekstremiteta kod ove složene povrede.


127





KONGRES



KONGRES

POSTER PREZENTACIJE

POSTER PREZENTACIJE

128


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-01 MINI INVASIVE SUPINE AL HIP APPROACH IN HIP ARTHROPLASTY Gordan Gulan1, Goran Vrgoč2, Hari Jurdana3, Marijan Mikačević4, Andrej Zec5, Hrvoje Mokrović6, Krešimir Bukal7, Jevgenij Conar8

1,3-7Clinic for Orthopaedic Surgery Lovran, School of Medicine, University of Rijeka, Rijeka, Croatia 2Department of Orthopaedic Surgery, University Hospital “Sveti Duh”, Zagreb, Croatia 8Department of Children Orthopedics, Clinical Hospital Center Rijeka, Rijeka, Croatia Minimally invasive (MIS) approach of the hip was recognized as useful and reasonable approach allowing less bleeding, faster recovery as well as shorter hospital stay. Patient is placed in a supine position with ipsilateral buttock raised approximately 20 degrees. Skin incision was positioned in the line which corresponds to the anterior border of the great trochanter extending 3-4cm above and below from the hip. After skin incision and fat tissue preparation the fascia and the tractus iliotibialis with the attachment to the m.tensor fasciae late is visualized. By incising the fascia 1cm bellow the TFL the subfascial tissue is exposed. Angle is formed by tensor fasciae late and gluteus medius. Separating these two muscles allows us placement of retractors around femoral neck. After incision of the capsule, neck osteotomy is performed. The head should be removed and acetabular component implanted. For the approach to the femur, the operating leg is positioned below the healthy leg with mild adduction and maximal external rotation. Posteromedial capsular release shuld be done with cautery, but attention should be paid not to damage the hip rotators. The operating table should be positioned with 30-40 degree of leg flexion. After exposing the proximal femur the femoral canal is prepared in standard manner and stem implanted. Minimally invasive anterolateral approach to the hip in supine position is easy to perform allowing good exposure and component implantation without damaging the surrounding muscle. In this position the leg length could easy be examinated during operation. P-02 PRELIMINARY RESULTS OF MOLDED ANTIBIOTIC SPACER Gordan Gulan1, Goran Vrgoč2, Hari Jurdana3, Marijan Mikačević4, Andrej Zec5, Hrvoje Mokrović6, Krešimir Bukal7, Jevgenij Conar8

1,3-7Clinic for Orthopaedic Surgery Lovran, School of Medicine, University of Rijeka, Rijeka, Croatia 2Department of Orthopaedic Surgery, University Hospital “Sveti Duh”, Zagreb, Croatia 8Department of Children Orthopedics, Clinical Hospital Center Rijeka, Rijeka, Croatia After knee prosthesis extraction due to infection the various kinds of spacer are used with aim to obtained knee stability, pain free and preventing knee contracture. In three patients after extraction of knee prosthesis due to periprosthetic infection we used technique described by Ha and coworkers of intraoperatively molded antibiotic cement spacer. After extraction of prosthesis the femoral and tibial component are used as a mold to create custom made antibiotic cement spacer. All three patients had the stabile and pain free knee with active flexion from 0 to 45 degrees. At the final surgery which was 6-8 months after prosthesis extraction the spacers were easily removed from tibia and femur, with well preserved bone stock. In our patients treatment of the periprosthetic knee infection by using intraoperatively molded antibiotic cement spacers revealed excellent results providing good knee stability, allowing flexion till 45 degrees, absence of pain and preserving the bone stock.

129


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-03 PERIPROSTETIČNI PRELOMI FEMURA

Željko Jovičić, Siniša Bijeljac, Slavko Manojlovi ć , Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Uzroci nastanka periprostetičnih preloma mogu biti: a) Intraoperativni: neadekvatan hirurški pristup i izvođenje operativnog zahvata, malpozicija stema (variziran stem), oštećenje korteksa, oštećenje kalkara malog trohantera; b) Postoperativni: trauma, razvoj sistemske bolesti koja utiče na kvalitet koštanog matriksa (osteoporoza, Мb. Paget). Klasifikacija se vrši na osnovu položaja frakturne linije u odnosu na položaj implantata, te stabilnosti stema proteze, a najčešće se koristi Vankuver klasifikacija. Izbor metode liječenja zavisi od lokalizacije frakture, stabilnosti proteze i kvaliteta koštane mase. Predstaviti korištene hirurške metode liječenja (ORIF, revizione artroplastike i njihova kombinacija) ove vrste fraktura u našoj ustanovi. U našoj ustanovi u periodu juni 2003. - juni 2014. godine izvršeno je 3020 implantacija endoproteza kuka. Pojava periprostetičnih fraktura verifikovana je kod 28 pacijenata, sa radiološki potvrđenom dijagnozom, te kliničkim znacima preloma. Prelomi su klasifikovani po Vankuver klasifikaciji. Svi pacijenti su liječeni hirurški i to implantacijom revizione endoproteze (18 pacijenata), osteosintezom DCP pločom (5 pacijenata) i LCP pločom (2 pacijenta), te osteofiksacijom cerclage-žicom (5 pacijenata). Nakon operativnog zahvata pacijenti su proveli rani fizio-rehabilitacioni tretman po protokolu ustanove. Kod svih pacijenata je postignut potpun oporavak i restitucija funkcionalnosti donjih ekstremiteta, kao i povratak normalnim svakodnevnim aktivnostima, uz uobičajena ograničenja vezana za implantaciju totalne endoproteze kuka. Značajnih komplikacija nismo imali. Za adekvatno rješenje problema periprostetičnih fraktura nameće se jedino hirurška intervencija. Da bi rješenje bilo potpuno i trajno neophodan je pravilan izbor hirurške metode, koji zavisi od vrste i lokalizacije preloma, kao i postojanja komorbiditeta. P-04 PRELOM STEMA ENDOPROTEZE KOD NESRASLE SUBTROHANTERNE OSTEOTOMIJE FEMURA -PRIKAZ SLUČAJA Petar Cvijić, Siniša Bijeljac, Slavko Manojlović, G oran Talić, Željko Jovičić, Stanislav Palija, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Pacijent, žensko, 55 godina, penzioner. U anamnezi urođena luksacija oba kuka. Unazad pet godina jaki bolovi i otežano kretanje. RTG - obostrano visoka neoslonjena luksacija. Anatomske karakteristike: Deformisan femur sa produženom dijafizom, velika anteverzija vrata femura, sužen femoralni kanal, nerazvijen acetabulum, insuficijentna muskulatura, skraćen neurovaskularni snop. April 2009. godine - prva operacija (lijevi kuk): Implantatio endoprothesis totalis cementless coxae l.sin; Osteotomio abreviationis femoris l.sin (cca 6 cm). Novembar 2009. godine - druga operacija (desni kuk): Implantatio endoprothesis totalis cementless coxae l.dex; Osteotomio abreviationis femoris l.dex (cca 6 cm). Maj 2010. godine - pojava tegoba u desnom kuku (bol i ograničenje pokreta). Oktobar 2010. godine - RTG snimak - prelom disatalnog dijela femoralnog stema, nesraslo mjesto osteotomije. Preoperativno planiranje: Acetabulum - radiološki stabilan. Odstranjenje postojećeg stema i odlomljenog vrha. Vađenje odlomljenog vrha stema - dilema: osteotomija ili kortikotomija ili potiskivanje u distalni dio femura. Fiksacija - stem sa distalnom fiksacijom, dilema: stem sa modularnim vratom ili modularni revizioni stem.

130


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


Novembar 2010. godine - revizija desnog kuka: Odstranjenje polomljenog stema,odlomljeni vrh potisnut distalno, te implantacija modularnog revizionog stema. Pacijentica otpuštena nakon provođenja postoperativnog fizikalnog tretmana u trajanju od 2 sedmice. Nakon godinu dana praćenja radiološki i klinički nalaz uredan. Mogući uzrok preloma stema: Izostavljanje kortikalnog grefona (intraoperativni tehnički propust), što je dovelo do nesrastanja subtrohanterne osteotomije, te gubitka medijalnog uporišta stema i kao rezultat - preloma stema. U svim slučajevima abrevijacione subtrohanterne osteotomije femura je potrebno resecirani dio kosti u obliku grefona postaviti na mjesto osteotomije, naročito sa medijalne strane, kako bi se pospješilo zarastenje osteotomiranih površina, te na taj način omogućilo pravilno opterećenje stema proteze u femoralnom kanalu. P-05 Total Hip Arthroplasty in the Brod-Posavina and Požega - Slavonia County Tomislav Crnković1, Drago Gašpar2, Dragutin Bitunjac3, Hrvoje Pitlović4, Dalibor Marić5

1,2General County Hospital Požega, Požega, Croatia 3,4General Hospital “Dr. Josip Bencević”, Slavonski Brod, Croatia 5General Hospital Nova Gradiška, Nova Gradiška, Croatia Total hip arthroplasty (THA) assume today a significant amount of daily orthopedic routines. It is estimated that around 15-20 % of all orthopedic operations in the world involve the total hip replacement, and when compared to the number of implanted endoprosthesis for large joints, arthroplasty of hip joint is most common. The aim of this study is to present the incidence of THA in the Brod-Posavina and Pozega-Slavonia counties in 2010 along with an analysis of post-operative complications. We belive that the presented data could be used orthopedic surgeons to compare their results of THA between different regions. The retrospective study carried out on orthopaedic departments in three hospital institutions, “Dr. Josip Bencevic” Slavonski Brod General Hospital, the Nova Gradiska General Hospital and the Pozega General County Hospital. Data from 2010 were collected and analysed concerning the number of patients who gravitates to the orthopedic outpatient clinics, the number of examinations, the number of surgical procedures, the number of THA, the number of complications (infection, dislocation, nerve palsy, periprosthetic fracture) and the number of orthopedic surgeons per hospital institution. A total of 27 849 patients were examined in orthopedic outpatient clinics during 2010. In regard to surgical procedures for, 1 457 orthopedic procedures were conducted, of which 239 (16.40%) were THA, 96 (40.32%) patients were males and 143 (59.68%) females. Indications for operative procedures in 221 (92.47%) cases was osteoarthritis of the hip, and in 18 cases (7.53%) femoral neck fracture. Average age surgically treated patients was 67.8. A total of 226 (95%) of patients underwent procedures for non-cemented implants whereas only 13 (5%) of cases involved cemented implants. When considering complications, the most common was endoprosthesis dislocation. When compared to a total of 239 THA, there were five dislocations representing 2.09% of implant dislocations. One case (0.42 % of total procedures) of infection was recorded, whereas periprosthetic fractures and peroneal nerve palsy were not presented in any of the cases. The results of this research conducted on patients in the two respective counties in the Republic of Croatia are within the limits cited in the relevant international literature, and the percentage of post -operative complications falls within the range cited in other similar research.

131


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-06 ISTORIJAT ENDOPROTETIKE U NAŠOJ USTANOVI - KB ZENICA

Faruk Hodžić, Amir Salčin, Tarik Kapidžić, Meho Kovačević, Jasmin Mujanović, Refik Muharemović Služba za ortopediju i traumatologiju, Kantonalna bolnica Zenica, Zenica, Bosna i Hercegovina Istorijat endoprotetike seže unazad davne 1891.godine kada je Professor Themistocles Glück u Njemačkoj izveo prvu operaciju ove vrste koristeći kao materijal slonovaču da zamijeni glavu bedrene kosti. Temelje modernoj endoprotetici je postavio Dr. Austin T. Moore (1899-1963) kada je 28. septembra 1940. godine u Bolnici Kolumbija ugradio prvi metalnu protezu kuka. Ugradnja endoproteze kuka tzv. vještačkog kuka se uspješno izvodi na našem odjelu već skoro 30 godina. Prvi zahvat takve vrste na Odjelu Ortopedija i Traumatologija KB Zenica izveo je Prof.dr. Sahib Muminagić 04. februara 1985. godine kada je ugradio subtotalnu - MULLER endoprotezu kuka što je označilo zvanični početak endoprotetike kuka u našoj ustanovi. Endoprotetika se pokazala izvrsnom kod starijih pacijenata sa prijelomima vrata bedrene kosti i kod uznapredovalih artrotskih promjena zgloba kuka. Operacija ove vrste omogućava brz oporavak i uspješnu rehabilitaciju, u smislu samostalnog hoda. Istorijat prikazuje veliki broj izvedenih operacija ovog tipa u našoj ustanovi, koje u periodu od 1985-2014. godine broje preko 1000 slučajeva. Interesantne su i operativne metode, tehnike kao i vrste endoproteza (materijal i oblik) koje su se kroz proteklo vrijeme koristile u endoprotetici na našem odjelu. Poučeni bogatim iskustvom, naši hirurzi su izrasli u vrsne operatere u ovoj oblasti medicine a rezultati naših endoprotetskih zahvata su na zavidnom nivou. P-07 ALOPLASTIKA KUKA U NAŠOJ USTANOVI 2003-2014. Petar Cvijić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Željko Jovičić, Stanislav Palija, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Sve bolne, artrotične promjene koje ne reaguju na neoperativno liječenje (medikamentozno i fizikalno) zahtjevaju hirurški tretman na zglobu kuka. U osnovi hirurški tretman se dijeli na: endoskopski (artroskopski), osteotomije, te implantacije parcijalne ili totalne proteze kuka,koje su i najčešći način liječenja. Prikazati naša iskustva u implantaciji totalne endoproteze kuka kao načinu liječenja zgloba kuka na preko 3000 pacijenata. Radom su obuhvaćeni svi pacijenti kojima je rađen operativni zahvat implantacije totalne endoproteze kuka u ZOFMR "Dr Miroslav Zotović" „Dr Miroslav Zotović“ u periodu 1.10.2003 - 30.6.2014. godine. Retrospektivna analiza: Istorija bolesti; Rtg arhiva; Registar implantata; Foto dokumentacija. Svi pacijenti su podvrgnuti standardnoj preoperativnoj pripremi, operativnom zahvatu (lateralni dekubitus, prošireni posterolateralni pristup); tromboembolijskoj i antibiotskoj profilaksi. Postoperativna rehabilitacija po protokolu ustanove. U navedenom periodu urađeno je ukupno 3069 aloartroplastika kuka, od toga 2840 primarnih i 229 revizija (7.6%). Indikacije za operaciju su bile primarne koksartroze, sekundarne koksartroze (RA, stanje nakon RPK i drugih oboljenja dječijeg kuka, posttraumatske koksartroze, pseudoartroze, fractura male sanata), kao i traumatska stanja (prelomi proksimalnog okrajka butne kosti). Prosječna dob operisanih pacijenata je bila 63.76 (16 - 81 godina). Za sve implantacije je vođen registar implantata (za primarne i revizione). Kod apsolutne većine je dobijen odličan ili vrlo dobar rezultat. Od komplikacija smo imali luksacije, razlabavljenja komponenti, periprostetične prelome, infekcije. Implantacija totalne ednoproteze kuka predstavlja najefikasniji način liječenje uznapredovalih formi koksartroze. Uspješnost hirurškog tretmana zavisi isključivo od pravilno postavljene indikacije za hirurško liječenje, preoperativnog planiranja, adekvatnog izbora implantata, dosljednog poštovanja principa primarne i revizione artroplastike, efikasnog hirurškog tima.

132


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-08 LATERAL APPROACH IN PRIMARY TKR Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Slavko Manojlović, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Institute of Orthopaedics, Physical Medicine and Rehabilitation "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosnia and Herzegovina In valgus deformity of the knee with angulation more than 10° there is a stretch of medial soft tissue structures (primarily MCL) and moderate or severe hypoplasia of the lateral condyle. In addition, there is a certain degree of lateralization of the patella, external rotation of the tibia, and internal rotation of the femur. To present the advantages of the lateral approach in TKR due to degenerative knee osteoarthrosis associated with knee valgus angulation more than 10°, and with patellar dislocation or subluxation. The work included 63 patients (48 women, 15 men) who underwent surgery in IOPMR "Dr Miroslav Zotovic" in May 2008 - May 2012. Surgical technique involved a lateral approach to the knee joint, which will be described in detail. Patients received standard antibiotic and thromboembolic prophylaxis, and they were included in the program of early rehabilitation with full bearing allowed on the operated leg first postoperative day. All patients were followed radiologically and functionally (HHS, Womac index). The approach itself performes a release and balance and this improves the stability and patellar tracking. In all patients we achieved the restitution of the lower extremity axis. We have not noted avascular necrosis of the patella, which is described in the literature as the most common complication with this approach. The lateral approach because of its advantages is the technique of choice in TKR in gonarthrosis with valgus angulation of the knee of more than 10 degrees. P-09 LCCK REVIZIONA ENDOPROTEZA KOLJENOG ZGLOBA KAO METODA IZBORA U LIJEČENJU „LOOSENING“ ENDOPROTEZE KOLJENOG ZGLOBA - PRIKAZ SLUČAJA Đemil Omerović, Faruk Lazović, Amir Ahmetović, Edin Kulenović Klinika za ortopediju i traumatologiju Kliničkog centra Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, Bosna i Hercegovina Operativni zahvati revizije totalne endoproteze koljenog zgloba su izuzetno komplikovani operativni zahvati i uglavnom rezulati nisu u tolikoj mjeri zadovoljavajuči kao nakon primarne ugradnje totalne endoproteze. Ova vrsta operativnih zahvata u ovom slučaju podrazumjeva odstranjivanje postojeće endoproteze i zamjena iste sa novim komponentama. Ovi složeni operativni zahvati su uzrokovani nestabilnošću i „looseningom“ primarno postavljene postojeće endoproteze praćene bolnim stanjem kod pacijenata ili određena stanja u kojim neka od komponenti endoproteze ne funkcioniše adekvatno. Pitanje je izbor komponenti revizione endoproteze u kojima je Zimmer-ova LCCK TEP koljenog zgloba jedan od načina zbrinajvanja „looseninga“ primarno postavljene TEP koljenog zgloba. Retrospektivno pravilnom analizom problema pacijenta u ovom slučaju nakon implantacije primarne endoproteze koljenog zgloba prikazati indikacije, mogućnosti revizionih operativnih zahvata u domaćim uslovima i sagledavanje realnih mogućosti rješavanja komplikacija nakon primarne aloplastike koljenog zgloba, zasnovane na osnovu naših iskustava. Pacijentica kojoj je primarno operativno ugrađena TEP koljenog zgloba. Postoperativno zbog nemogućnosti oslonca na nogu i kliničkih, Rtg i ostalih znakova „looseninga“ koljenog zgloba slijedi prikaz slučaja koji podrazumjeva: aseptični „loosening“ jedne komponente sa luksacijom endoproteze, sa izvođenjem posljedičnih „one stage“ procedura i ugradnjom LCCK TEP koljenog zgloba koja zadovolji primarnu stabilnost, uredne i bezbolne kretnje koljenog zgloba i samostalan hod uz pomoć štaka. Ove vrste operativnih zahvata su izuzetno složene procedure koje podrazumjevaju opsežne preoperativne pripreme, specifične materijale i implantate kao i neophodnost poznavanja složene operativne tehnike.

133


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


Prikaz ovog slučaja je ujedno podstrek da možemo samostalno rješavati i najteže slučeve revizione endoprotetike koljenog zgloba bilo da se radi o aseptičnim ili septičnim „looseningom“ jedne ili obje komponente, sa posljedičnim „one stage“ ili „two stage“ procedurama. P-10 RANA REHABILITACIJA NAKON UGRADNJE TOTALNE ENDOPROTEZE KOLENA Aleksandar Stojadinović, Aleksandar Milić, Nenad Damnjanović, Zorica Jovanović Klinički centar Kragujevac, Kragujevac, Srbija Osteoartritis kolena je jedno od najčešćih patoloških stanja u ordinacijama fizijatara, a sve češće se lečenje nastavlja hirurški, implantacijom totalne endoproteze kolena. Nakon hirurškog lečenja sledi rehabilitacioni tretman kako bi se postigla bezbolnost i funkcionalna stabilnost kolena. Cilj rada je da se prikaže protokol rehabilitacije koji se sprovodi u Klinici za ortopediju i traumatologiju, Kliničkog centra Kragujevac nakon ugradnje totalne endoproteze kolena. Postoperativna rehabilitacija počinje onog dana kada je bolesnik operisan sa respiratornom gimnastikom, izometrijskim vežbama m. quadriceps femoris i glutealne muskulature, kondicionim vežbama, aktivnim vežbama operisane noge u cilju prevencije tromboembolijskih komplikacija. Pored progresivnih vežbi za jačanje m. quadricesa i neuromišićna električna stimulacija može poboljšati snagu mišića. Drugi dan operativnog zahvata nastavlja se sa potpomognutim vežbama operisanog kolena, vežbama za jačanje muskulature, vertikalizacijom uz pomoć hodalice ili štaka. U daljem toku se povećava intenzitet kineziterapijskih procedura, a uporedo sa ovim procedurama, bolesnici se edukuju o načinu sedenja i ustajanja iz kreveta, hodu uz stepenice i obučavaju za aktivosti svakodnevnog života. Sve vežbe bolesnik obavlja uz nadzor i pomoć fizioterapeuta. Rezultate rehabilitacije procenjujemo na osnovu merenja obima pokreta, testiranja natkolene muskulature manuelnom mišićnim testom (MMT), ispitivanja subjektivnog osećaja bola (prema VAS skali bola) i funkcionalne osposobljenosti za hod. Primenjeni terapijski protokol rehabilitacije bolesnika sa ugrađenom endoprotezom kolena obezbeđuje relativno dobar funkcionalni oporavak, dovodi do jačanja natkolene muskulature, povećanja obima pokreta operisanog kolena, smanjenja subjektivnog osećaja bola i funkcionalne osposobljenosti za hod bez pomagala, čime se bolesnici za relativno kratko vreme vraćaju svakodnevnim obavezama, sa značajnim poboljšanjem kvaliteta života. P-11 SURGICAL TREATMENT OF GONARTHROSIS ASSOCIATED WITH THE PROXIMAL TIBIAL STRESS FRACTURE Željko Jovičić, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Institute of Orthopaedics, Physical Medicine and Rehabilitation "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosnia and Herzegovina Proximal tibial stress fractures (PTSF) associated with gonarthrosis which require total knee arthroplasty rarely occur in practice. Patient usually does not give us information about the trauma. To show the possibilities of surgical treatment of gonarthrosis with associated PTSF. In IOPMR "Dr Miroslav Zotovic" from June 2004. to June 2014. over 1700 TKR were performed. The indication for surgery in 10 patients was severe bilateral gonarthrosis associated with unilateral PTSF (in all of these patients, we first operated knee with associated PTSF). None of the patients gave us information about the traumatic event. Modular total knee endoprosthesis was implanted to all patients: with the Küntcher's nail (2 patients), with a long tibial stem (6 patients), with AO plate (2 patients). After surgery all patients were involved in the early rehabilitation treatment according to the protocol of our institution.

134


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


In one patient, to whom Küntcher's nail was primary implanted, there was no union of fracture, nail was removed, apparatus Ilizarov was placed. Fractures of the proximal tibia healed in all patients. Also all patients had a good anatomical and functional recovery and they returned to daily living activities. Surgical treatment is the treatment of choice in patients with stress fracture associated with osteoarthritis, which causes severe deformities. Modular total knee endoprosthesis with tibial extension is an adequate solution for gonarthrosis associated with PTSF, because it corrects the deformity, stabilizes the fracture and solves arthrosis. P-12 ALOPLASTIKA KOLJENA U NAŠOJ USTANOVI 2004. - 2014. Bojan Kuzmanović, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Goran Talić, Željko Jovičić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Sve bolne, artrotične promjene koje ne reaguju na neoperativno liječenje (medikamentozno i fizikalno) zahtijevaju hirurški tretman na zglobu koljena. U osnovi, hirurški tretman se dijeli na: endoskopski (artroskopski), osteotomije koljena, te implantacije parcijalne ili totalne proteze koljena, koje su i najčešći način liječenja. Prikazati naša iskustva u implantaciji totalne endoproteze koljena, kao načinu liječenja zgloba koljena, na preko 1600 pacijenata, te prikazati indikacije za hirurški tretman i načine operativnog tretmana gonartroze. Radom su obuhvaćeni svi pacijenti kojima je rađen operativni zahvat implantacije totalne endoproteze koljena u ZOFMR "Dr Miroslav Zotović" u periodu 2004. - 2014. godine. Retrospektivna analiza: Istorija bolesti; Rtg arhiva; Registar implantata; Foto dokumentacija. Svi pacijenti su podvrgnuti standardnoj preoperativnoj pripremi, operativnom zahvatu; tromboembolijskoj i antibiotskoj profilaksi. Postoperativna rehabilitacija po protokolu ustanove. Rađena je anamnestička, klinička i radiološka evaluacija. U navedenom periodu urađeno je ukupno 1685 aloplastika koljena, od čega je udio revizione hirurgije 4% (67). Indikacije za operaciju su bile primarne gonartroze, sekundarne gonartroze (RA, postraumatska stanja). Kontraindikacije su infekcija, teška vaskularna ili nervna oboljenja, loš kožni pokrivač, pretjerana gojaznost, terminalna stanja, insuficijencija kolateralnih ligamenata, paraliza kvadricepsa. Za sve implantacije je vođen registar implantata (za primarne i revizione). Od komplikacija smo imali infekcije implantata (22), ograničenje pokreta (12), razlabavljenje proteze (19), periprostetične prelome (3). Aloplastika je danas metoda izbora u liječenje uznapredovalih artroza koljena. Uspješnost hirurškog tretmana zavisi isključivo od pravilno postavljene indikacije, preoperativnog planiranja, adekvatnog izbora implantata, dosljednog poštovanja principa primarne i revizione artroplastike, efikasanog i uigranog hirurškog tima, te kvalitetne logističke podrške ustanove. P-13 LEČENJE ZASTARELIH RUPTURA LIGAMENTA PATELE PRIMENOM SLOBODNOG TETIVNOG GRAFTA Ognjen Vukadin Institut za ortopedsko hirurške bolesti “Banjica”, Beograd, Srbija Ruptura ligamenta patele je relativno retka povreda. Učestalost je najveća kod muškaraca u trećoj i četvrtoj dekadi života. Povreda ponekad ostane neprepoznata. Rezultati lečenja su lošiji ako se ono započne nakon tri nedelje od povrede, a ako je od povrede prošlo više od 6 nedelja takve se rupture smatraju zastarelim ili hroničnim. Mogu biti posledica previda ili zanemarivanja. Hirurško lečenje je u hroničnim slučajevima otežano usled neadekvatnog kvaliteta preostalog ligamentarnog tkiva i rezultati takvog lečenja su tradicionalno lošiji nego u akutnim slučajevima.

135


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


Prikazaćemo tri slučaja pacijenata sa zastarelim rupturama ligamenta patele u trajanju od 2-14 meseci nakon povrede u kojih je primenjena rekonstrukcija ligamenta patele upotrebom tetivnog grafta m.semitendinozusa uzetog na strani povrede kao i primenjenu hiruršku tehniku. Inicijalni funkcionalni i anatomski rezultati primene ove tehnike su veoma dobri. P-14 POVREDE LIGAMENATA KOLJENA Siniša Bijeljac, Slavko Manojlović, Goran Talić, Željko Jovičić, Stanislav Palija, Bojan Kuzmanović, Petar Cvijić, Bojan Miholjčić, Milan Jovanović Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Koštani elementi zgloba koljena daju veoma malu inherentnu stabilnost zgloba koja se upotpunjuje okolnim strukturama: kapsulom, meniskusima, kolateralnim i ukrštenim ligamentima. U modernom dobu sa porastom svijesti o značaju fizičke aktivnosti, raste i broj povreda ligamenata koljena, koje mogu da budu izolovane ili udružene, i kao takve zahtijevaju konzervativni, ili češće hirurški tretman. Prikazati mogućnost i načine hirurškog tretmana povreda ligamenata koljena. U ovom radu je prikazan način kliničkog pregleda pacijenata sa povredama ligamenata koljena, testovi neophodni za postavljanje prave dijagnoze, te načini tretiranja navedenih povreda. Postoperativno, svi pacijenti su proveli fiziorehabilitacioni tretman po protokolu ustanove. Pažljiva evaluacija ligamentarnih povreda koljena od prvog kontakta sa povrijeđenim, postavljanje prave dijagnoze, izbor pravog načina liječenja je osnovni preduslov da se dobije maksimalno moguć oporavak, povratak na nivo aktivnosti prije povrede i spriječi razvoj posttraumatskih degenerativnih promjena zgloba. P-15 EFEKTI RANE REHABILITACIJE KOD PACIJENATA NAKON ARTROSKOPIJE PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA (LCA) Nataša Pilipović, Goranka Bjelobaba, Dejan Ćurlik, Boris Pančić, Bojana Kajkut Klinika za ortopediju, KC Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Rana rehabilitacija je sastavni dio terapije poslije hiruškog zbrinjavaja rupture prednjeg ukrštenog ligamenta (LCA). Poznavanje biomehanike zgloba koljena poslije povrede i rekonstrukcije, sa fiziološkog aspekta za dobar efekat rane rehabilitacije, važan je dio programa fizikalne terapije. Iako je artroskopija koljena opisana kao minimalno invazivna, povratak svakodnevnim životnim aktivnostima bez sprovođenja rane rehabilitacije je znatno sporiji. Cilj našeg rada je da pokaže da pacijenti koji su sproveli postoperativnu ranu rehabilitaciju imaju znatno brži oporavak od onih koji nisu. Istraživanje je sprovedeno na uzorku od 51 bolesnika koji su liječeni u Klinici za ortopediju KC Banja Luka tokom perioda april 2013. - juli 2014. godine (31 pacijent je sproveo ranu rehabilitaciju, 20 nije). Oporavak pacijenata je praćen na osnovu Lysholm skale koja koja je rađena preoperativno, 2 i 6 mjeseci poslije artroskopije. Preoperativno je 88% pacijenata imalo tegobe u koljenu, a postoperativno do 2 mjeseca, samo 30%, poslije 6 mjeseci 98% nije imalo nikakve tegobe. Pacijenti koji nisu sprovodili ranu rehabilitaciju na kontroli nakon 2 mjeseca imali su pojavu bola u operisanom koljenu u 56% slučajeva, hipotrofiju natkoljene muskulature u 34%, nepotpun obim pokreta u 39%. Naši rezultati pokazuju da rana rehabilitacija pacijenata poslije artroskopije koljena doprinosi bržem oporavku i vraćanju svakodnevnim životnim aktivnostima.

136


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-16 NEGLECTED LOCED POSTERIOR DISLOCATION OF THE SHOULDER Srđan Ninković, Vladimir Harhaji, Nemanja Kovačev, Mirko Obradović, Miodrag Vranješ, Miroslav Milankov Clinic for Orthopedic Surgery and Traumatology, Clinical Center of Vojvodina, Novi Sad, Serbia Posterior or fracture shoulder luxation the is a rare injury and most often occurs as a consequence of a great intensity force, electrocution or an epileptic seizure. Impression fractures of the humeral articular surface are commonly combined with these injuries. There are different methods for treating impression fractures. We present a case report of a patient with inveterated locked posterior shoulder dislocation combined with humeral head impression fracture to whom an allograft from our bone bank was implanted to gain anatomic restoration. A male patient, age 51, injured his right shoulder by falling off a bicycle. Time between the injury and setting of diagnosis was 13 months. When he was admitted to our hospital he had a locked posterior shoulder dislocation combined with anteromedial defect of the femoral head which included 30% of articular surface which was confirmed by a CT evaluation. A standard deltopectoral approach was used for reconstructing the humeral head. We used fresh-frozen osteochondral femoral head allograft. The follow-up time was 36 months. There was no re-dislocation, collapse of the graft or pain. According to Constant score the result was good (82). Our opinion is that patients with chronic locked posterior luxation of the shoulder combined with femoral head defect which includes 25-50% of articular surface should be treated with allograft rather than non-anatomic reconstruction methods. That method provides an adequate stability, function and pain reduction. Even if the graft incorporation fails and a graft collapses, prosthetic reconstruction should be simple because skeletal anatomy is not violated. P-17 UTICAJ RANE REHABILITACIJE NA OPORAVAK PACIJENTA POSLIJE ARTROSKOPIJE RAMENA Goranka Bjelobaba, Nataša Pilipović, Dejan Ćur lik, Boris Pančić Klinika za ortopediju, KC Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Rana fizikalna terapija kod pacijenata poslije artroskopije ramena ima važnu ulogu u funkcionalnom oporavku, smanjenju postoperativnog bola i otoka, što im omogućava brži povratak željenim aktivnostima. Pokazati da se pacijenti koji su sproveli ranu fizikalnu terapiju funkcionalno brže oporavljaju u odnosu na one koji nisu. Praćeno je 45 pacijenata koji su liječeni u Klinici za ortopediju KC Banja Luka u periodu od 2011. - 2014. godine (25 pacijenata je sprovelo ranu rehabilitaciju, 20 nije). Oporavak pacijenta je praćen na osnovu kliničkog pregleda fizijatra i ROWE skora za rame preoperativno, 1 i 3 mjesec postoperativno, RTG i MR dijagnostika. Preoperativno je 75% pacijenata imalo tegobe u ramenu, a postoperativno do 1 mjeseca, samo 20%, poslije 3 mjeseca 90% nije imalo nikakve tegobe. Pacijenti koji nisu sprovodili ranu rehabilitaciju na kontroli nakon 1 mjeseca imali su pojavu bola i otoka u operisanom ramenu u 45% slučajeva, a poslije 3 mjeseca 55% je imalo nepotpun obim pokreta i bol. Srednja vrijednost preoperativnog Rowe skora bila je 24.5, postoperativno 88.3. Rana fizikalna terapija poslije artroskopije ramena značajno smanjuje bol, otok i uspostavlja brži povratak punog obima pokreta.

137


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-18 PROTETIČKA REHABILITACIJA U ZAVODU ZA FIZIKALNU MEDICINU I REHABILITACIJU "DR MIROSLAV ZOTOVIĆ" BANJA LUKA U PERIODU 01. 01. 2013. - 31. 12. 2013. GODINE Nikola Bajić, Biljana Majstorović, Dobrinka Živanić, Marica Kopanja, Dragana Bojinović-Rodić, Jelena Nikolić-Pucar, Danijela Ilić Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Zavod za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju (ZZFMR) "Dr Miroslav Zotović"je referentna ustanova u kojoj se provodi primarna i sekundarna protetička rehabilitacija kao visoko specijalizovano područje bolničke rehabilitacije. Prikazati protetičku rehabilitaciju u ZFMR "Dr Miroslav Zotović"u 2013. godini. Prospektivnom studijom su obuhvaćeni pacijenti koji su u 2013. godini prošli proces primarne protetičke rehabilitacije. Pacijenti su razvrstani po grupama, a s obzirom na pol, dob, nivo amputacije, etiologiju. Tokom 2013. godine je uspješno protetisano 142 pacijenta. Etiološki je dominirao dijabetes, a prosječna starosna dob je iznosila 65 godina. U navedenom periodu smo imali povećanje broja protetisanih pacijenata, povećanje prosječne starosne dobi i dominaciju dijabetesa kao etiološkog faktora. P-19 ATLANTOAXIJALNA SUBLUXACIJA UDRUŽENA SA VIŠEFRAGMENTNIM PRELOMOM DENSA - PRIKAZ SLUČAJA Aleksandar Vujadinović, Mahir Jašarević Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Atlantoaxijalna subluksacija (AAS) je oboljenje C1-C2 segmenta koje uzrokuje ograničenu rotaciju vrata (rotatory fixation). Faktori koji mogu dovesti do ovog oboljenja dijele se u 3 velike grupe: kongenitalni, artritisi i stečeni (trauma). CT scan je metoda izbora u dijagnostici ovog oboljenja. Postoje IV tipa rotatorne subluksacije. Predstaviti slučaj politraumatizovane osobe sa rotatornom subluksacijom vratne kičme. Autori retrospektivno prezentuju slučaj politraumatizovane djevojke uzrasta 14 godina, povrijeđene u saobraćajnom udesu kao pješak kada je zadobila prelom densa udružen sa rotatornom subluksacijom C1-C2. Kod pacijentice je primarno operativno zbrinut prelom desne podkoljenice. Potom je pacijentica nakon postignute repozicije uspješno operisana metodom stražnje fiksacije. 11. postoperativnog dana je urednog neurološkog statusa otpuštena iz bolnice. Atlantoaxijalne subluksacije su rijetke povrede koje se javljaju u 2% slučajeva svih povreda gornjeg dijela vratne kičme. U dostupnoj literaturi našli smo 7 objavljenih slučajeva sa ovom vrstom povrede i samo 1 slučaj iz pedijatrijske populacije. Algoritam liječenja ovih povreda podrazumijeva pokušaj zatvorene repozicije, a potom i stražnje stabilizacije (C1-C2 fiksacija ili okcipitocervikalne fuzija). P-20 LEČENJE SEKUNDARNIH DEFORMITETA KAO KASNE KOMPLIKACIJE PRELOMA KIČMENOG STUBA

Srđan Vlajović, Ivan Stojadinović, Pavle Doderović Klinika za ortopediju i traumatologiju KC Kragujevac, Kragujevac, Srbija Prelomi kičmenog stuba predstavljaju povrede koje nastaju dejstvom sile jakog intenziteta. Razvojem industrije i saobraćaja povećava se i njihova učestalost kod mlađe, radno sposobne populacije. Leče se operativnim i neoperativnim putem. Razvojem implantata i praćenjem dobijenih rezultata, hirurške metode sve više dobijaju na značaju u lečenju navedenih povreda.

138


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


Praćenje rezultata lečenja sekundarnog deformiteta kao kasne komplikacije povrede kičmenog stuba, nastalog kao posledica odstupanja od protokola lečenja nestabilnih preloma, kao i primena kombinovane prednje-zadnje hirurgije u rešavanju nastalih komplikacija. U periodu 2010. - 2014. godine na Klinici za ortopediju i traumatologiju KC Kragujevac operisano je 5 pacijenata sa posttraumatskom sekundarnom hiperkifozom. Svi deformiteti nastali kao kasna komplikacija preloma torakolumbalnog segmenta: 3 pacijenta saprelomom LI, a dva sa prelomom ThXII. Praćeni su preoperativni i postoperativni ugao angulacije. Svi pacijenti su operisani kombinovanom prednje-zadnjom hirurgijom, korišćena zamena za pršljensko telo i transpedikularna fiksacija. Prosečni ugao lokalne hiperkifoze preoperativno je bio 27.8 st., a postoperativni 10.8 st. Funkcionalni rezultat dobar, deformitet korigovan, tegobe redukovane. Primarnim hirurškim lečenjem možemo u znatnoj meri sprečiti nastanak komplikacija povreda kičmenog stuba, čije kasnije lečenje predstavlja veći medicinski i finansijski problem. P-21 ESCHERICHIA COLI DISCITIS Adnan Zubović OLOL & OLHN Hospitals, Dublin, Ireland In our paper we present a case of a 61 year old male patient who attended the elective orthopaedic clinic on 6th February 2014 with two months of mechanical low back pain and weight loss. He had been admitted with E. coli urosepsis in December 2013, treated with IV co-amoxiclav for four days and subsequently converted to oral co-amoxiclav on discharge with GP follow-up. Spinal MRI sought subsequently by the GP had shown inflammation but was not significantly suspicious. Upon review in spine clinic, the patient’s back pain was severe in nature and not related to movement, without neurological deficit. He was urgently admitted to investigate for possible discitis or psoas abscess. CRP was 100.7 and WCC was 10.8. Urine culture revealed E. coli infection, and oral nitrofurantoin was started. CT showed inflammatory destruction of the L1-2 disc space, most consistent with a localised discitis. CT-guided disk space biopsy was performed; E. coli was cultured from the aspirate and histology indicated chronic non-specific inflammation. In consultation with microbiology and urology, nitrofurantoin was stopped and therapy with IV piperacillin/tazobactam was commenced. A Taylor brace was applied to manage his lumbar back pain. He was discharged on a three-month course of oral nitrofurantoin and co-amoxiclav with regular follow up as an outpatient by the spinal and urology teams. Three months later patient is asymptomatic, with normal inflammatory markers and resolving disciitis on radiological follow up imaging. E. coli discitis is rare and commonly undiagnosed on plain X-rays. Disc space and end-plate biopsy is the gold standard for definitive diagnosis. This case highlights the importance of a thorough history and clinical examination as this diagnosis can easily be missed. Multidisciplinary team approach is the mainstay of modern treatment for this rare but potentially disaterous cause of low back pain. P-22 MORTALITET KOD PACIJENATA STARIJIH OD 60 GODINA SA INTERTROHANTERNIM PRELOMOM LIJEČENIH SA DHS-OM U PRVIH GODINU DANA Vladimir Anđić, Srđan Radanović, Dejan Ćurlik, Boris Pančić, Nemanja Tomić, Srđan Macanović Klinika za ortopedsku hirurgiju Kliničkog centra Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Intertrohanterni prelomi kod pacijenata starijih od 60 godina su udruzeni sa značajnim stepenom smrtnosti bez obzira na metod liječenja i nivo ukazane njege.

139


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


Analiza postoperativnog mortaliteta kod pacijenata sa intertrohanternim prelomima liječenih sa DHS-om u prvom mjesecu, u periodu od 3-6 mjeseci te u prvih godinu dana od operacije te poređenje dobijenih podataka sa relevatnim svjetskim studijama. Retrospektivno je analiziran mortalitet kod 50 pacijenata starijih od 60 godina u periodu od prvih mjesec dana nakon operacije, u periodu od 3-6 mjeseci te u prvih godinu dana. Mortalitet u prvom mjesecu je iznosio 12%, u periodu 3-6 mjeseci 14% a u prvoj godini 21%. Mortalitet je relativno visok ali ne odstupa značajno od podataka koji su dostupni u relevatnim svjetskim studijama. P-23 LIJEČENJE SUBTROHANTERNIH PRIJELOMA: NAIL VERSUS PLATE. NAŠA ISKUSTVA Refik Muharemović, Tarik Kapidžić, Muharem Pidro, Amir Salčin, Meho Kovačević, Faruk Hodžić, Bahrudin Hasanbašić, Jasmin Mujanović

Služba za ortopediju i traumatologiju, Kantonalna bolnica Zenica, Zenica, Bosna i Hercegovina Subtrohanterni prijelomi su podijeljeni u tri podgrupe, ovisno od visine prijeloma. Za razliku od prijeloma vrata bedrene kosti, veća je mogućnost zarastanja, te se prijelomi bez pomaka mogu liječiti i konzervativno. Najčešće operativne metode su: slobodni vijci, ugaona ploča, intramedularna fiksacija čavlom. Izbor metode zavisi od vrste prijeloma, osteosintetskom materijala kojim raspolažemo, a najviše od operatera. U našoj Ustanovi koristimo sve navedene tehnike. Pacijenti su mahom starije životne dobi, obje polne skupine, sa ili bez komorbiditeta. Najveći broj operacija pločom rađen je na ekstenzionom stolu, kao i sve operacije u kojima je korišten čavao. Upotreba C-luka i kod ploče i kod čavla je obligatna. Prednosti ugaone ploče su vizuelna kontrola preloma i repozicije, nedostaci su ekstenzivni operativni pristup, te nemogućnost ranog oslonca. Prednosti intramedularnog čavla su manji operativni rez, prezervacija mekih tkiva na mjestu preloma, rani oslonac. Najveći nedostaci su nemogućnost vizuelne kontrole prijeloma i repozicije, vrlo često prekomjerna upotreba C-luka radi nedovoljne obučenosti Rtg tehničara, skuplji materijal. P-24 TRETMAN IZRAZITO NISKE PSEUDOARTROZE FEMURA RETROGRADNIM INTRAMEDULARNIM ČAVLOM, PO NEUSPJELOJ AO OSTEOSINTEZI - PRIKAZ SLUČAJA Tarik Kapidžić, Bahrudin Hasanbašić, Meho Kovačević Služba za ortopediju i traumatologiju, Kantonalna bolnica Zenica, Zenica, Bosna i Hercegovina

Pacijent muškarac star 55 godina, sa izrazito niskom, suprakondilarnom pseudoartrozom, po neuspjeloj osteosintezi i lomu ugaone ploče koja je in situ. Funkcionalni nalaz na koljenu: fleksija do 50 stepeni i vrši se, praktično, u pseudoartrozi. Materijal i metode korištene u reviziji: intramedularni, retrogradni, zaključani čavao, postavljen pod kontrolom C-luka. Po operativnom tretmanu retrogradnim intramedularnim čavlom, sanacija i zarastanje kosti uz zadovoljavajuci funkcionalni rezultat (flx/ext 100/N).

140


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-25 TRETMAN POSTTRAUMATSKE PSEUDOARTROZE POTKOLJENICE NASTALE KAO POSLJEDICA OTVORENOG PRELOMA POTKOLJENICE PRIMARNO TRETIRANOG VANJSKIM FIKSATOROM Amir Muminović Služba za ortopediju i traumatologiju, Kantonalna bolnica Zenica, Zenica, Bosna i Hercegovina U radu je prikazan slučaj pacijenta sa otvorenim prelomom lijeve potkoljenice sa defektom koštanog tkiva goljenice nastao prilikom pada sa motora. Prelom je primarno stabiliziran vanjskim fiksatorom. Zbog prisutnog koštanog defekta u drugom aktu se uradi spongioplastika defekta uzimanjem koštanog kalema sa ilijačne kosti. Nakon skidanja vanjskog fiksatora, kontrolni RTG snimci pokažu angulaciju ulomaka te formiranje pseudoartroze potkoljenice te klinički vidljiv deformitet potkoljenice. U trećem aktu se uradi stabilizacija potkoljenice intramedularnom osteosintezom Tibial Nail uz odličan funkcionalni rezultat i puni obim pokreta u skočnom zglobu i koljenu i puni oslonac na lijevu nogu. P-26 SOUTWICK-OVA OSTEOTOMIJA STABILIZIRANA SPOLJNJIM FIKSATOROM Predrag Grubor1, Milan Mitković2, Milan Grubor3 1 Traumatološka Klinika KBC Banja Luka, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina 2 Ortopedsko-traumatološka klinika u Nišu, Niš, Srbija 3 Medicinski fakultet Banja Luka, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina Epifizioliza glave femura je najčešći akcident koji se javlja pri završetku rasta u predpubertskom ili pubertetskom periodu. Autor iznosi iskustvo u liječenju hronične epifiziolize kod dva pacijenta liječena Soutwick-ovom osteotomijom. Pristupi se kroz lateralnu inciziju kože u dužini od 15 cm i kroz slojeve dođe se na trohanternu regiju. Ranije pripremljeni uglovi osteotomije na modelu od tankog aluminijuma, služe da se obilježi sa prednje i lateralne strane u visini malog trohantera mjesto Southwick-ove osteotomije. Prije urađene trohanterne osteotomije apliciraju se distalno i proksimalno, iznad planirane osteotomije dva konvergentna klina spoljnjeg fiksatora po Mitkoviću M20. Uradi se tenotomija m.iliopsoasa, a potom resecira obilježen koštani trokut do tri četvrtine širine femura. Distalni dio femura se rotira prema unutra, tako da patela gleda u plafon. Osteotomirani fragmenti femura se adaptiraju, reponiraju i fiksiraju postavljanjem spoljnjeg fiksatora na ranije aplicirane klinove. Dodatno se postavio proksimalno i distalno po jedan klin radi adekvatne stabilizacije femura. Mobilnost pacijenta drugi postoperativni dan. Ako operater postoperativno uviđa da je potrebna korekcija za 50, 100, 150, bilo valgusa, varusa, anteverzije, retroverzije, ista se uradi bez hirurškog otvaranja, pomoću klinova fiksatora. Poslije urađene Southwick-ovu osteotomiju jednostavnije je osteotomirane fragmente femura adaptirati, reponirati i fiksirati sa M20. Adekvatna stabilnost, omogućuje brzu mobilnost koja je najbolja prevencija hondrolize kuka. Postoperativno je moguće korekcije korekcija za 50, 100, 150, valgusa, varusa, anteverzije, retroverzije bez hirurške reintervencije. Sanacijom osteotomije, M20 se ukloni bez dodatne hirurške intervencije.

141


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-29 TRETMAN TARZALNIH LUKSACIJA Ognjen Milinković, Ivana Popadić, Maksim Kovačević, Marijana Kovačević, Sanja Marić, Dražan Erić, Rade Miletić, Nenad Lalović Univerzitetska bolnica Foča, Foča, Bosna i Hercegovina Tarzalne luksacije su rijetke povrede. Obično su uzrokovane visokoenergetskom traumom. Zavisno od vrste luksacije u njihovom tretmanu se upotrebljava operativni tretman ili ortopedska repozicija. Cilj ovog rada je prikaz tretmana tarzalnih luksacija. Analizirani su slučajevi tarzalnih dislokacija tretiranih u Univerzitetskoj bolnici Foča u periodu od 2008. -2013. godine. Opisana su 4 slučaja tarzalnih luksacija od kojih su 3 tretirana operativno. U sva četiri slučaja postignut je odličan funkcionalni rezultat. Adekvatnim tretmanom tarzalnih luksacija može se očekivati povoljan ishod liječenja. P-30 TRIPLA ARTRODEZA STOPALA KAO METODA IZBORA U LEČENJU UROĐENOG KRIVOG STOPALA U ADOLESCENCIJI - PRIKAZ SLUČAJA Igor Šešlija1, Nemanja Slavković2, Duško Spasovski3, Vesna Jovanović4, Agnica Petković5, Mladen Pavlović6, Zorica Živković7

1-6Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija 7Kliničko-bolnički centar „Dr Dragiša Mišović“, Beograd, Srbija Urođeno krivo stopalo je najčešći urođeni deformitet stopala. Javlja se u oko 1% živorođene dece, dva puta češće kod dečaka, ima familijarni karakter javljanja. Patološka anatomija sadrži deformitete kostiju, nepravilan položaj zglobova i retrakciju mekih tkiva. Ove patološke promene dovode do adukcije prednjeg dela stopala i varusa i ekvinusa zadnjeg dela stopala, lateralna ivica stopala je konveksna, a medijalna konkavna. Radi se o devojci staroj šesnaest godina koja ima urođeno krivo desno stopalo nelečeno u detinjstvu. Lečenje je sprovedeno u dve faze. U prvoj fazi je urađena tripla artrodeza desnog stopala, korekcija deformiteta prstiju te resekcija plantarne fascije po Steindleru. Postoperativno je aplikovana gipsana imobilizacija u trajanju od 3 meseca. Nakon toga je nastavljeno lečenje u smislu vađenja osteofiksacionog materijala i sproveđenja fizikalne terapije i započinjanja oslonca. Cilj lečenja je da se dobije stopalo koje liči na anatomski normalno, koje je bezbolno, sa srednjim obimom pokretljivosti, i koje ne zahteva nošenje specijalne obuće. Iako uspeh lečenja urođenog krivog stopala zavisi od vremena dijagnostikovanja i početka lečenja rezultati koje smo dobili po završetku lečenje pokazuju da se i u adolescenciji mogu dobiti odlični rezultati lečenja ovako kompleksnog deformiteta. P-31 GIGANTOCELULARNI TUMOR DISTALNOG RADIJUSA: RADIKALNA RESEKCIJA I REKONSTRUKCIJA SA NEVASKULARNIM AUTOGRAFTOM PROKSIMALNE FIBULE Hajrudin Kačar, Adnan Kešetović, Sahmir Šadić, Svemir Čustović, Nedim Smajić Klinika za ortopediju i traumatologiju, UKC Tuzla, Tuzla, Bosna i Hercegovina Gigantocelularni tumor (GCT) je benigni, lokalno agresivni i potencijalno maligni tumor sa velikom stopom recidiva. Prema Mayo analizi GCT predstavlja 5% svih koštanih neoplazmi. Javlja se obično u starosnoj dobi između 20-40 godina kada su epifizne ploče zatvorene, nešto češće kod žena.

142


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


P-27 PROKSIMALNA OSTEOTOMIJA TIBIJE SA MEDIJALNIM OTVARANJEM KAO METOD LEČENJA UNIKONDILARNE GONARTROZE - PRIKAZ SLUČAJA Dragan Đorđić, Igor Popović, Željko Bosanac, Slaviša D abić, Sanja Dabić, Dragana Milovanović-Lejić, Vaso Kovačević, Risto Stevanović JZU Bolnica Bijeljina, Bijeljina, Bosna i Hercegovina Korektivne osteotomije potkolenica predstavljaju metod izbora lečenja kod pojave unikondilarnih gonartroza naročito mlađih ljudi pri čemu ovim zahvatom menjaju se mehanička osovina opterećenja koja dovodi do usporavanja procesa gonartroze. U zadnje vreme koristi medijalno otvaranje proksimalne potkolenice sa spongioplastikom. Dokazati da su korektivne osteotomije metod izbora lečenja kod mlađih ljudi kod unikondilarnih promjena po tipu gonartroze medijalnog dela. Pacijent starosti 51 godina sa verifikovanom promjenom po tipu varusa i medijalne gonartroze levog kolena. Ranije urađena diagnostička artroskopija gde je dijagnostikovana medijalna destrukcija hrskavice kondila femura. Lečen operativnom metodom po tipu medijalnog otvaranja uz primjenu autogrefona sa kriste ilijake. Pacijent praćen u periodu od 8 meseci. Rtg snimak verifikovan kalus. Hod pacijenta bez bola sa ispravljenom osovinom potkolenice. Ova metoda predstavlja metod izbora lečenja kod mlađih pacijenata i dovodi do gubitka bola kao i korekcije šeme hoda kao i usporavanja procesa gonartroze. P-28 EPIFIZIOLIZA SALTER-HARIS IV DISTALNE TIBIJE - IMPERATIV RANE REPOZICIJE (PRIKAZ SLUČAJA) Duško Spasovski, Vesna Jovanović, Igor Šešlija, Agnica Petković Služba za dečju ortopediju i traumatologiju Instituta za ortopedsko-hirurške bolesti “Banjica”, Beograd, Srbija Epifiziolize dugih kostiju predstavljaju hitno stanje u dečjoj ortopediji. Njihovo uspešno lečenje podrazumeva rano postavljanje dijagnoze, primenu Salter-Harris klasifikacije i pravilno identifikovanje vrste lečenja, u cilju izbegavanja nastanka poremećaja rasta fize, angularnog deformiteta, nestabilnosti ili loše kongruencije zgloba. Pacijentkinja uzrasta 11 godina, inverzionim mehanizmom pri doskoku zadobila je epifiziolizu distalne potkolenice leve noge (tibija SH IV, fibule SH I). Inicijalno lečena na opštoj ortopediji u mestu stanovanja ortopedskom repozicijom i gipsom, uz navodno postignutu adekvatnu poziciju fragmenata. Nakon tri nedelje u našoj ustanovi dato sekundarno mišljenje, uočena denivelacija preloma >4 mm, postavljena indikacija za operativno lečenje i izvršena repozicija i fiksacija tibijalne epifize Kiršner iglama. Postoperativno rentgenski verifikovana kongruencija zgloba. Nakon 6 nedelja odstranjene igle i započeta stacionarna fizikalna terapija, uz postizanje punog obima pokreta i oslonca nakon tri meseca. Kliničko i radiografsko praćenje 18 meseci, pacijentkinja negira tegobe, hoda uredno i bavi se sportom. Elementi uspešnog lečenja povreda epifiza u dečjoj ortopediji su: precizna dijagnostika, adekvatna klasifikacija povrede i rana primena adekvatne terapije. Neprimenjivanje operativnog lečenja uprkos indikaciji isprva deluje prihvatljivo, ali dovodi do lošeg konačnog rezultata.

143


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


Najčešća lokalizacija je distalni femur, proksimalna tibija, distalni radijus te sakrum. Primarni cilj liječenja GCT je u potpunosti ukloniti tumor, u cilju sprečavanja recidiva. GCT na distalnom okrajku radijusa desne dominantne ruke pacijenta starosti 23 godine tretiran radikalnom resekcijom distalnog radijusa i rekonstrukcijom nevaskularnim graftom proksimalnog okrajka fibule. P-32 LEČENJE PSEUDOARTROZA SKAFOIDNE KOSTI DISTRAKCIONO-KOMPRESIONOM METODOM PO ILIZAROVU Vesna Jovanović¹, Mladen Pavlović2, Branislav Krivokapić3, Duško Spasovski4, Bojana Pavlović5, Ana Krivokapić6 1-4Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija 5Dom zdravlja „Voždovac“ 6Dom zdravlja „Čukarica“ Prelom skafoidne kosti je najčešći prelom kostiju ručja i na drugom mestu po učestalosti u regiji ručnog zgloba, nakon preloma distalnog radijusa. Više od 10% ovih preloma praćeno je nezarastanjem. Rizici za razvoj pseudoartroze rastu ukoliko je lečenje započeto dve nedelje i kasnije od trenutka povređivanja, ukoliko je prelom u proksimalnom polu i vertikalna ili kosa linija preloma, ukoliko je dislokacija fragmenata veća od 2mm i ukoliko je prelom udružen sa karpalnom nestabilnošću. Lečenje pseudoartroza skafoidne kosti do skoro je bilo bazirano na fiksaciji Kiršnerovim iglama, unutrašnjom fiksacijom Herbertovim šrafovima po McLaughlinu, osteoplastike kao što je Matti-Russe tehnika, ali se ovim tehnikama otvara mesto preloma i na taj način dodatno narušava ionako oskudna vaskularizacija (palmarna i dorzalna) skafoidne kosti. Ekstrafokalnom fiksacionim aparatom po Ilizarovu u predelu distalne podlaktice i doručja i distrakciono-kompresionom metodom postiže se revaskularizacija skafoidne kosti i stvaraju uslovi za njeno zarastanje. Analizirali smo 20 pacijenta sa psudoartrozom skafoidne kosti lečenih ovom metodom. Uglavnom se radi o muškarcima živote dobi od 15 do 52 godine (18), a bile su i 2 žene životne dobi od 20-25 godina. Kod muškaraca se u većini slučajeva radilo o visoko energetskoj traumi, dok kod žena uglavnom o nisko energetskoj traumi. U 87% slučajeva došlo je do zarastanja skafoidne kosti, sa vrlo dobrim, u 9% sa dobrim funkcionalnim rezultatima, a u jednom slučaju nije došlo do zarastanja, pa je urađena artrodeza ručnog zgloba. Distrakciono-kompresiona metoda po Ilizarovu predstavlja preporučeni način lečenja psudoartroza skafoidne kosti. P-33 ANEURIZMALNA KOŠTANA CISTA: PRIKAZ DVA SLUČAJA; PATOFIZIOLOŠKI ASPEKTI I TERAPIJSKE OPCIJE - PREGLED LITERATURE Boris Pančić, Vladimir Papić, Dejan Ćurlik, Nataša Pilipović, Goranka Bjelobaba Klinika za ortopediju, Klinički centar Banja Luka, Banja Luka, Bosna i Hercegovina Cilj ovog rada je da prezentujemo dva pacijenta sa aneurizmalnom koštanom cistom; dvanaestogodišnjeg dečaka sa ABC (aneurismal bone cyst) lokalizovanom u proksimalnoj tibiji te petnaestogodišnju devojčicu sa ABC lokalizovanom u proksimalnom humerusu. Također, pravimo pregled aktuelne literature u smislu patofizioloških razmatranja ovog entiteta, savremenih kriterijuma klasifikacije, terapijskih opcija te izbora terapije kod naših pacijenata. U periodu od jula 2011. do jula 2014. godine dva pacijenta sa ABC su hirurški lečena na Klinici za ortopediju. Hirurški postupak je obuhvatao kiretažu, lavažu i koštani graft autolognom fibulom kod jednog pacijenta, a �

144


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


kod drugog još i tretiranje zidova ciste argonskom kauterizacijom i korištenjem veštačke kosti (bone graft substitute) impregnirane tobramicinom. Uspeh lečenja je definisan radiološkim dokazima zarastanja ciste po Neer-ovim kriterijumima, a neuspeh pojavom rekurentne ili perzistentne ciste kao i patološkim prelomom. Postoperativno radiografsko praćenje (follow-up) je vršeno na 3 meseca, a ukupno za oba pacijenta u rasponu 18-24 meseca. Postignuto je zarastanje kod oba pacijenta. Aneurizmalna koštana cista je benigna cistična lezija kosti, sastavljena od krvlju ispunjenih prostora odvojenih vezivnim septama koje sadrže fibroblaste, džinovske ćelije slične osteoklastima i reaktivnu nezrelu kost. Ovde predstavljamo pregled literature te iskustva naše klinike u njihovom hirurškom lečenju u poslednje četiri godine. P-34 PRIMARNI LIMFOM KOSTI: PRIKAZ SLUČAJA UZ PREGLED LITERATURE Oliver Dulić, Milorad Zorić, Milan Apostolović, Gordan Gavrilović, Nenad Trbović Institut za ortopedsko-hirurške bolesti „Banjica“, Beograd, Srbija Primarni koštani limfom (PBL- Primary Bone Lymphoma, eng.) je retka bolest koja čini oko 3% primarnih koštanih tumora i oko 5% ekstranodalnih limfoma, a samo manje od 1% Non Hodgkin limfoma. PBL treba razlikovati od diseminacije nodalnih limfoma ili limfoma druge primarne lokalizacije u kosti, koje se javljaju u odmaklim stadijumima ove bolesti. U mnogim slučajevima dijagnoza PBL je zakasnela zbog nespecifičnih kliničkih i radiografskih nalaza. Klinički simptomi su nespecifični i prikazuju se kao lokalni otok, bol i patološka fraktura. Predominantno se javlja u muškoj populaciji u dobi između 45 i 60 godine života. Najčešće lokalizacije PBL na skeletu, po opadajućoj učestalosti su: karlica, femur, kičma, humerus, skapula, kalvarija i tibija. Prognoza ovih tumora je dobra sa visokom stopom izlečenja. Najčešći izbor u lečenju je kombinacija hemio i radioterapija. Nepovoljni prognostički faktori su: viši gradus, postojanje patološke frakture, odmakla životna dob (preko 60 godina) i loš odgovor na inicijalnu terapiju. Hirurško lečenje kod PBL primenjuje se ređe, uglavnom u toku i posle hemio i radioterapije. Indikacije za hirurški tretman su usmerene na poboljšanje kvaliteta života te otklanjanje simptoma bolesti u odmaklim stadijumima. Hirurške procedure se kod PBL kreću u okvirima od popunjavanja defekta metilmetakrilatom preko preventivne osteosinteze, resekcione hirurgije uz adekvatnu nadoknadu nastalog defekta, do veoma retkog iznuđenog rešenja - amputacije. Prikaz slučaja je 86-godišnji pacijent sa PBL proksimalne tibije, dijagnostikovanim nakon 6 meseci neadekvatne terapije nespecifičnog celulitisa regije kolena. Zakašnela dijagnostika i terapijske dileme, su za ishod imali natkolenu amputaciju kao iznuđeno rešenje. Pregled literature je učinjen korišćenjem pretraživača baza podataka. Na PBL treba misliti i kod pacijenata u odmakloj životnoj dobi. Amputacija može biti rešenje za PBL bez obzira na savremene terapeutske pristupe sa izuzetnim rezultatima izlečenja i preživljavanja kod pacijenata u poodmaklom životnom dobu. P-35 PERIFERNI NERVNI BLOKOVI U TRAUMATSKOJ HIRURGIJI ŠAKE Dragana Milovanović-Lejić, Sanja Dabić, Miroslav Dmitruk, Dragan Đorđić, Igor Popović, Vaso Kovačević JZU Bolnica Sveti Vračevi, Bijeljina, Bosna i Hercegovina Povrede šake obuhvataju niz povreda, od manjih povreda prstiju do teških destrukcija tkiva koja uglavnom zahtjevaju hitno hirurško zbrinjavanje. Ukazati na prednost operativnog zbrinjavanja povreda šake u perifernom nervnom bloku u odnosu na opštu anesteziju.

145


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


Analizom je bilo obuhvaćeno 37 pacijenata sa povredama šake koji su operativno zbrinjavani u našoj ustanovi u periodu od 2011. do 2013. godine. Svi pacijenti su rađeni u perifernom nervnom bloku - aksilarni i blok lakta. Blokovi su izvođeni uz pomoć nervnog stimulatora, atraumatskim iglama dužine 5-7 cm, kombinacijom lokalnih anestetika bupivacain 0.375% i lidocain 1.1%. Retrospektivnom analizom obuhvaćeno je 37 pacijenata koje smo pratili 12 sati nakon aplikacije bloka. Kod 34 pacijenta (91.9%) nije bilo nikakvih komplikacija. Kod 3 pacijenta (8.1%) je došlo do manjih komplikacija (hematom i nepotpun blok). Našim ispitivanjem došli smo do zaključka da regionalna anestezija u hirurgiji šake ima prednost u odnosu na opštu anesteziju, kako u medicinskom tako i u ekonomskom smislu. P-36 LEČENJE PRELOMA DIJAFIZE FEMURA PRIMJENOM SAMODINAMIZIRAJUĆEG FIKSATORA PO TIPU MITKOVIĆ Vaso Kovačević, Dragan Đorđić, Igor Popović, Miodrag Femić, Sanja Dabić, Risto Stevanović, Dragana Milovanović-Lejić, Mikajlo Lazić JZU Bolnica Bijeljina, Bijeljina, Bosna i Hercegovina Prelomi femura nastaju dejstvom najčešće jake sile i mnogo češće kod mlađih pacijenata prvenstveno saobraćajni traumatizam dok se kod starijih dobi može javiti kao posledica pada na nivo kao i indirektno kod patološki izmenjene koštane strukture. Prikazati uporedne rezultate lečenja preloma dijafize femura metodom AO osteosinteze kao i primjenom unutarnjeg fiksatora po tipu Mitkovića. Na ortopedskom odelenju JZU Bolnica Bijeljina u periodu od 2008. - 2013. lečeno 48 pacijenata sa ovom vrstom preloma od kojih 8 lečeno primjenom Mitković fiksatora, 1 primjenom DCS aparata i 39 lečeno primjenom AO osteosinteze. Ovom metodom su lečene mlađe osobe starosti od 35-55 godina i to politraumatizovani pacijenti. Kod ostalih lečenje izvršeno metodom AO osteosinteze Kod svih pacijenata lečenih metodom po Mitkoviću došlo do konsolidacije mesta preloma u periodu od 6 meseci i vraćanja normalnih životnim aktivnostima nakon 9 meseci dok kod AO osteosinteze imali smo tri slučaja loma osteosintetskog materijala koji su zahtevala revizionu hirurgiju uz spongioplastiku preloma. Primjena unutarnjeg fiksatora po tipu Mitkovića omogućava bolju stabilizaciju preloma, kraći postoperativni postupak kao i ranije vraćanje normalnim životnim aktivnostima. P-37 DA LI JE SVAKA RUPTURA MENISKUSA ZA PARCIJALNU MENISCEKTOMIJU? Milan Jovanović, Slavko Manojlović, Siniša Bijeljac, Željko Jovičić, Goran Talić, Stanislav Palija, Petar Cvijić, Bojan Kuzmanović, Bojan Miholjčić Zavod za ortopediju, fizikalnu medicinu i rehabilitaciju "Dr Miroslav Zotović", Banja Luka, Bosna i Hercegovina Artroskopsko liječenje povreda meniskusa je u modernoj ortopedskoj hirurgiji često izvođen zahvat. Povrede meniskusa su veoma česte, i dešavaju se kako prilikom sportskih tako i u svakodnevnim životnim aktivnostima. Uklanjanje povrijeđenog dijela ili meniskusa u cjelini, u kratkom periodu dovodi do prestanka tegoba i brzog oporavka, ali dugoročno izaziva preranu pojavu degenerativnih promjena na zglobnim površinama koje u manjoj ili većoj mjeri uzrokuju gubitak normalne funkcije koljenog zgloba. Stoga se reparacija meniskusa (u slučaju kada je to moguće) nameće kao imperativ, a radi dugotrajnosti normalne funkcije zgloba koljena. Cilj rada je prikazivanje tehnika koje se koriste za zarastanje povrijeđenog dijela meniskusa, i to materijalom i opremom koju posjeduje svaka operaciona sala.

146


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


U toku artroskopije, bilo u spinalnoj, regionalnoj, ili lokalno-infiltrativnoj anesteziji, ako postoje povrede meniskusa u zonama sa potencijalno mogućim zarastanjem (“crvena” i dijelom “prelazna” zona) koriste se metode reparacije: rašpanje povrijeđenih površina meniskusa, te različite tehnike šivanja. U našoj ustanovi se artroskopske operacije na koljenu sprovode od 2005., a od 2011. se vrši i reparacija meniskusa. Od tada smo kod 72 pacijenta izvršili neku od procedura za zarastanje meniskusa. U jednom slučaju procedura nije uspjela, došlo je do rerupture, naknadno je urađena parcijalna meniscektomija. Korištenjem metoda i tehnika za reparaciju povreda meniskusa, koje su u osnovi i jeftine i tehnički ne pretjerano zahtjevne, moguće je stvoriti uslove za zarastanje povreda meniskusa, koje netretirane mogu dovesti do teških oštećenja zglobnih površina, i preranog razvoja artroze zgloba koljena. P-38 UTICAJ TEHNIKE ANESTEZIJE NA NEŽELJENE POSTOPERATIVNE POJAVE U REKONSTRUKCIJI PREDNJEG UKRŠTENOG LIGAMENTA KOLENA Teodora Božić1, Vladimir Dolinaj2, Radmila Popović3, Sandra Radanović4, Gordana Jovanović5 1,3,5Klinika za anesteziju i intenzivnu terapiju, Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija 2,4Klinički centar Vojvodine, Novi Sad, Srbija Rekonstrukcija prednjeg ukrštenog ligamenta kolena izvodi se u opštoj i regionalnoj anesteziji. Neželjene pojave vezane za vrstu anestezije utiču na brzinu oporavka i dužinu hospitalizacije. Cilj rada je da utvrdi uticaj tehnike anestezije na postoperativne neželjene pojave. U prospektivnu, randomizovanu studiju uključeni su bolesnici starosti 18 - 65 godina, ASA I–III, podvrgnutih rekonstrukciji prednjeg ukrštenog ligamenta kolena. Bolesnici su podeljeni u dve grupe: I grupa - opšta balansirana anestezija (OA) i II grupa - regionalna anestezija (RA). Postoperativno, u obe grupe praćene su neželjene pojave: bol, muka i povraćanje, postoperativno drhtanje, nesvestica i glavobolja - 1h i tri dana nakon operacije. U studiju je uključeno 304 pacijenta: U OA grupi je bilo 170 (56%), a RA 134 (44%) pacijenata. Bol veći od 5, 1h nakon operacije u OA grupi je imalo 100 (33%), a u RA grupi 34 (11%) pacijenata. Muku i povraćanje u OA grupi je imalo 60 (20%) pacijenata odnosno 50 (16%) RA. Postoperativno drhtanje se javilo u 80 (26%) pacijenata OA i 40 (13%) RA grupe. Nesvesticu i glavobolju je imalo 15 (5%) OA i 70 (23%) RA grupe. Trećeg postoperativnog dana 25 (8%) pacijenata OA i 20 (6%) RA grupe imalo je bol veći od 5. Muku i povraćanje je imalo 20 (6%) pacijenata OA i 17 (5%) RA grupe, postoperativno drhtanje nije bilo prisutno, a vrtoglavicu i glavobolju je imalo 5 (2%) pacijenata OA i 40 (13%) RA grupe. OA uzrokuje manji broj glavobolja i dovodi do bržeg oporavka pacijenata nakon rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta kolena. P-39 RADIOLOGICAL DIAGNOSIS OF FROZEN SHOULDER

Vesna Njagulj1, Mladen Bjelan2, Srđan Ninković3, Miroslav Milankov4, Miloš Lučić5

1,2,5Center for Imaging Diagnostics, Institute of Oncology Vojvodina, Sremska Kamenica, University of Novi Sad, Serbia 3,4Department of Orthopaedic Surgery and Traumatology, Clinical Center Vojvodina, Novi Sad, University of Novi Sad, Serbia The purpose of this presentation is to evaluate and describe the magnetic resonance imaging (MRI) appearance of frozen shoulder (adhesive capsulitis) and to correlate clinical and radiological findings. This was a retrospective study. Shoulder MRI of 170 patients with (n=43) clinical diagnosis of frozen shoulder was retrospectively analyzed. Patients underwent MRI at 1.5T or 3T between November 2012 and June 2014. The imaging protocol was standard for shoulder examination, consisted of axial, sagittal and coronal T1W �

147


KONGRES

POSTER PREZENTACIJE


FSE, PDW, Fat-Saturated PDW FSE, STIR and echo-gradient sequences. In several cases we used MR direct or indirect arthrography. Frozen shoulder is clinically diagnosed, however there are several crucial MRI findings. Possible findings include capsular thickening of axillary recess, thickening and fibrous changes of coracohumeral ligament, subcoracoid fat obliteration and fibrovascular changes, shortening of rotator cuff interval. The most often imaging findings in our group of patients and the most clinically significant are thickening of the joint capsule of the axillary recess and changes in the rotator cuff interval. It’s important to understand the imaging appearance of the frozen shoulder with an accent on MRI. It’s not completely clear relationship between radiological findings and limited range of shoulder motion. Correlation with clinical diagnosis is crucial. P-40 “REMPLISSAGE” TECHNIQUE IN SHOULDER INSTABILITY REPAIR Vladan Stevanović, Ivan Diklić, Zoran Blagojević, Aleksandar Crnobarić, Miodrag Glišić Institute for orthopaedic surgery “Banjica”, Belgrade, Serbia Traumatic shoulder instability results in capsulo-labral as well bone defects on glenoid anterior wall and posterolateral humeral head (Hill-Sachs lesion). Sizable humeral defect will engage with the anterior rim of the glenoid and cause instability even after anterior glenoid reconstruction. Different techniques are proposed as treatment options and this study was purposed for analysis of capsulotenodesis of the posterior capsule and infraspinatus tendon to fill the Hill-Sachs lesion: “remplissage technique”. During the last two years, we prospectively included 9 patients based on radiographic, MRI and arthroscopic criteria for large Hill-Sachs lesions where expected recurrent instability or failed capsulolabral repair due to engaging. Bone Bankart lesions were also included as to presume if they could be indirectly treated with the same technique as well. Rowe Score for Instability was used, and WOSI score for patient satisfaction. Also, patients operated before we have start with this technique were interviewed and scored to compare the results Patients were controlled on regular times with mean follow up of one year (6 to 24 moths). There were no dislocations and scores significantly improved after the surgery (mean Rowe score from 25 to 85). Compared with range of motion pre and post Bankart repair for similar pathologic conditions, there were no clinically significant losses in glenohumeral motion after remplissage tenodesis. There were also results of favorable functional outcome scores and high patient satisfaction. We have included observation on difficulties in technique and confirm possibilities on better results even with significant glenoid defects Arthroscopic remplissage for shoulder instability offers an effective soft tissue technique for instability repair in concomitant bone lesions with respect to recurrence rate, range of motion and shoulder function.



KONGRES BILJEŠKE

149





KONGRES



KONGRES

INDEKS AUTORA

INDEKS AUTORA

149

150


KONGRES

INDEKS AUTORA


ĒĿNŃÓÑŁÞ ŁN� ĒÆ O-153, O-157 98, 100

Abramović D. O-95, O-96, O-98, O-100 66, 67, 69

Ahmetović A. O-177, P-09 112, 132

Aleksić M. O-136, O-138 89, 90

Aleksić V. O-89 62

Aligrudić V. O-183 116

Aljinović A. O-43 34

Ambrožič B. O-158, O-170, O-185 101, 108, 117

Anđelković I. O-78 55

Anđić V. P-22 138

Apostolović M. O-37, O-82, P-34 31, 58, 144

Ardalić A. PP-11 7

Arnautalić E. O-125 84

Arnautović G. O-101 69

Bajić J. O-143 92

Bajić N. O-20, O-150, P-18 20, 96, 137

Bajin Z. O-89 62

Baljozović A. O-65 48

Barbarić K. O-43 34

Basara V. O-136, O-138 89, 90

Baščarević Z. PP-02, O-42, O-65, O-82 2, 34, 48, 58

Bašić S. O-18 114

Bećirbegović S. O-08, O-11, O-17, O-23, O-67, O-167 13, 15, 18, 21, 49, 106

Bedenčič K. O-50, O-58 39, 43

Bićanić G. PP-03, O-43 3, 34

Bijeljac S.

PP-06, O-05, O-09, O-27, O-41, O-44, O-45,

O-51, O-57, O-62, O-66, O-70, O-75, O-80,

O-81, O-83, O-119, O-121, O-159, O-162, O-

168, O-173, O-188, O-192, P-03, P-04, P-07,

P-08, P-11, P-12, P-14, P-37

4, 12, 14, 24, 33, 35, 40, 43, 46,

48, 50, 53, 56, 57, 58, 80, 81,

101, 103, 106, 109, 119, 121,

129, 131, 132, 133, 134, 135,

145

Bilalović N. O-146 94

Bilanović M. O-78 55

Bilbija S. O-102 71

Bišćević M.PP-12, O-08, O-11, O-128, O-133, O-134, O-

135, O-139, O-1778, 13, 15, 85, 88, 89, 90, 112

Bitunjac D. P-05 130

Biuk E. C-04 125

Bjeković G. O-06, O-107 12, 73

Bjelan M. P-39 146

Bjelobaba G. O-189, P-15, P-17, P-33 120, 135, 143

Bjelogrlić Z. O-102, O-143 71, 92

Blagojević Z. O-118, P-40 79, 147

Bogosavljević N. O-65 48

Bohaček I. PP-03, O-43 3, 34

Bojat V. O-60 44

Bojić D. O-87, O-146 61, 94

Bojić N. O-102, O-143 71, 92

Bojinović-Rodić D. O-20, O-150, P-18 20, 96, 137

Bokan V. O-19, O-68 19, 49

151


KONGRES

INDEKS AUTORA


ĔÖÒŒÕ� �Æ O-78 55

Borovinić M. O-155, O-183 99, 116

Bosanac Ž. P-27 142

Božić T. P-38 146

Brdar R. O-96, O-98 67, 68

Bukal K. O-169, P-01, P-02 107, 128

Bukva B. O-95, O-96, O-98, O-100 66, 67, 68, 69

Bulatović N. O-19, O-68 120, 49

Bumbaširević M. O-02, O-29 10, 25

Butorac Ž. O-111 76

Carević Z. O-166 105

Conar J. O-169, P-01, P-02 107, 128, 128

Crnković T. O-04, P-05 11, 130

Crnobarić A. O-118, P-40 79, 147

Cvijić P.

PP-06, O-05, O-44, O-45, O-51, O-57, O-62,

O-66, O-70, O-75, O-80, O-83, O-119, O-

121, O-159, O-162, O-168, O-188, P-03, P-

04, P-07, P-08, P-11, P-12, P-14, P-37

4, 12, 35, 40, 43, 46, 48, 50, 53,

56, 58, 80, 81, 101, 103, 106,

119, 129, 131, 132, 133, 134,

135, 145

Čamo H. O-31, O-146 27, 94

Čičak N. O-117, O-186 79, 118

Čobeljić G. O-89, O-94 62, 65

Čustović S.O-12, O-15, O-90, O-125, O-140, O-190, P-

3180, 96, 63, 84, 91, 120, 141

Čvorak Nj. O-49 38

Ćelović R. PP-11 7

Ćurčić A. O-124, O-137, O-142 83, 89, 92

Ćurlik D. O-189, P-15, P-17, P-22, P-33 120, 135, 136, 138, 143

Dabić Sanja O-10, O-101, P-27, P-35, P-36 14, 69, 142, 144, 145

Dabić Slaviša P-27 142

Damnjanović N. P-10 6

Dašić Ž. O-19, O-68, O-109 19, 49, 75

Delimar D. PP-03, O-43 3, 34

Devedžić G. O-34 29

Diklić I. O-118, P-40 79, 147

Dizdar A. PP-12, O-08, O-11, O-128, O-133, O-134, O-

135, O-139, O-1778, 13, 15, 85, 88, 89, 90, 112

Dmitruk M. P-35 144

Doderović P. P-20 137

Dolinaj V. P-38 146

Dolinar D. O-64, O-74, O-76 47, 53

Domuzin M. O-102 71

Dostić M. O-28, O-79, O-84 24

Dowling F. O-132 87

Dožić D. O-136, O-138 89, 90

Dragičević-Cvjetković D. O-38, O-41, O-173, O-192 32, 33, 109, 121

Dučić S. O-95, O-96, O-98, O-100 66, 67, 68, 69

Dulić O.O-14, O-35, O-37, O-104, O-184, O-187, P-

3491, 30, 31, 72, 117, 118, 144

Džafić D. O-17, O-67, O-112 18, 49, 76

152


KONGRES

INDEKS AUTORA


Ę�ŁÕŁÕÖPŊž� ĒÆ O-93 65

Džanković F. O-175 111

Đapić T. O-36 30

Đikić S. O-24 22

Đokić B. O-101 69

Đorđević A. O-144, O-147, O-148, O-149 93, 94, 95, 96

Đorđević-Marić S. O-03, O-28, O-79, O-84, O-116, P-29 11, 24, 56, 59, 78, 141

Đorđić D. O-10, O-101, O-113, P-27, P-35, P-36 14, 69, 77, 142, 144, 145

Đozić H. O-18, O-24 137, 139

Đozić S. O-24 22

Đozić Š. O-24 22

Đurić V. O-113 77

Đаn V. O-161 103

Enercan M. PP-07, O-123, O-127 5, 83, 85

Erić D. O-03, O-28, O-79, O-84, O-113, O-116, P-29 11, 24, 56, 59, 77, 78, 141

Erturer R.E. PP-07, O-123, O-127 5, 83, 85

Falzarano G. O-141, O-152, O-154, O-174, O-180 91, 97, 98, 111, 114

Fazlić M. O-12, O-90, O-125, O-140 16, 63, 84, 91

Femić M. P-36 145

Ferenaz F. C-05 125

Gajić G. O-82 58

Ganić Z. O-118 79

Gašpar D. O-04, P-05 11, 130

Gavrankapetanović F. O-177 112

Gavrankapetanović I. O-23, O-67, O-93, O-177 21, 49, 65, 112

Gavrić N. O-03, O-99, O-182 11, 68, 115

Gavrilović G.O-14, O-35, O-37, O-69, O-104, O-108, O-

187, P-3417, 30, 31, 50, 72, 74, 118, 144

Glišić M. O-118, P-40 79, 147

Glogovac-Kosanović M. O-41, O-173 33, 109

Gluščević B. O-07 13

Gojković Z. O-178, O-181 113, 115

Gokcen H.B. PP-07, O-123, O-127 5, 83, 85

Grle M. O-114, O-169 77, 107

Grubor M. P-26 140

Grubor P. O-102, P-26 71, 140

Grujić J. O-147 94

Gulan G. O-115, O-169, P-01, P-02 78, 107, 128

Gusić N. PP-11, O-151, C-05 7, 97, 125

Gvozdenović Lj. O-85 59

Gvozdenović N. O-156, O-165 99, 105

Gаjdobrаnski Đ. O-161 103

Habul Ć. O-16, O-32 17, 27

Hadžiahmetović Z. O-21, O-177 21, 112

Hadžiavdić A. O-99, O-182 68, 115

Hadžić D. O-15 17

Hadžić E. O-26, O-126 23, 84

Hakim G. PP-04, O-55 3, 42

Hamzaoglu A. PP-07, O-123, O-127 5, 83, 85

153


KONGRES

INDEKS AUTORA


ĞŁŐŅŁOŊ� İ Æ O-60, O-156, O-178, O-179, O-181, P-16 44, 99, 113, 114, 115, 136

Hasanbašić B. P-23, P-24 139

Hasečić F. O-08, O-11, O-175 13, 15, 111

Hašpl M. PP-05, O-53 3, 41

Haznadar M. O-32 27

Helać F. O-31 27

Hodžić F. O-105, P-06, P-23 72, 131, 139

Hrustić A. O-12, O-90, O-140, C-01 16, 63, 91, 124

Huseinbegović A. O-16 17

Ilić D. O-20, O-150, P-18 20, 96, 137

Ivanišević D. O-26, O-126 23, 84

Ivanović M. O-56 42

Jakovljević A. O-33 29

Jandrić S. O-173 109

Jaramaz-Dučić T. O-95, O-100 66, 69

Jašarević M.O-12, O-90, O-125, O-131, O-140, O-190, P-

1980, 63, 84, 87, 91, 120, 137

Jeličić J. O-48 37

Ješić B. O-124, O-137 83, 89

Joković V. C-06 126

Jotanović Z. O-111, O-115 76, 78

Jovanović G. P-38 146

Jovanović M.

O-05, O-09, O-27, O-44, O-45, O-51, O-57,

O-62, O-66, O-70, O-75, O-80, O-81, O-83,

O-119, O-121, O-159, O-162, O-168, O-188,

P-03, P-04, P-07, P-08, P-11, P-12, P-14, P-

37

12, 14, 24, 35, 40, 43, 46, 48,

50, 53, 56, 57, 58, 80, 81, 101,

103, 106, 119, 129, 131, 132,

133, 134, 135, 145

Jovanović S. O-114 77

Jovanović V. O-86, O-88, O-92, O-122, P-28, P-30, P-32 61, 62, 64, 81, 142, 141, 143

Jovanović Z. P-10 6

Jovičić Ž.

PP-06, O-05, O-09, O-27, O-44, O-45, O-51,

O-57, O-62, O-66, O-70, O-75, O-80, O-81,

O-83, O-119, O-121, O-159, O-162, O-168,

O-188, O-192, P-03, P-04, P-07, P-08, P-11,

P-12, P-14, P-37

4, 12, 14, 24, 35, 40, 43, 46, 48,

50, 53, 56, 57, 58, 80, 81, 101,

103, 106, 119, 121, 129, 5, 7, 8,

135, 145

Jugo D. O-16, O-32 17, 27

Juka K. PP-09 6

Jurdana H. O-169, P-01, P-02 107, 128

Jusković A. O-155 99

Jušković A. O-19, O-109 19, 75

Kačar H. O-172, O-190, P-31 109, 120, 141

Kadija M. O-29, O-166 25, 105

Kahraman S. PP-07, O-123, O-127 5, 83, 85

Kajkut B. P-15 135

Kanlić E. O-153, O-157 98, 100

Kantor I. O-30 26

154


KONGRES

INDEKS AUTORA


HŁŌŃǾŁÕÖPŊž� ĢÆP-12, O-08, O-11, O-128, O-133, O-134, O-

135, O-139, O-177

134, 13, 15, 85, 88, 89, 90, 112,

124, 72, 131, 139, 112

Kapidžić T. C-02, O-105, P-06, P-23, P-24 124, 72, 131, 139

Kasum T. O-78 55

Kavčić G. O-50, O-58 39, 43

Kešetović A. O-172, O-190, P-31 109, 120, 141

Kezunović M. O-68, O-109, O-155 49, 75, 99

Klobučar H. O-117, O-120, O-186 79, 80, 118

Kocjančič B. O-64, O-73, O-76 47, 52, 53

Kojić S. O-116 78

Kolundžić R. O-87, O-146 61, 94

Kopanja M. O-20, O-150, P-18 20, 96, 137

Koprivčić I. C-04 125

Korać S. O-18, O-24, O-167 18, 22, 106

Košutić M. O-106 72

Kovač F. O-30 26

Kovač S. O-61 46

Kovačev N. O-60, O-165, O-179, P-16 44, 105, 114, 136

Kovačević B. O-89 62

Kovačević D. O-28, O-79, O-84 24, 56, 59

Kovačević M. O-105, C-02, P-06, P-23, P-24 72, 124, 131, 139

Kovačević Maksim O-03, O-28, O-79, O-84, O-116, P-29 11, 24, 56, 59, 78, 141

Kovačević Marijana O-03, P-29 11, 141

Kovačević R. O-149 96

Kovačević V. O-113, P-27, P-35, P-36 77, 142, 144, 145

Kraljević B. O-07 13

Krivokapić A. O-92, O-122, P-32 64, 81, 143

Krivokapić B. O-92, O-122, P-32 64, 81, 143

Krneta O. O-124, O-137, O-138, O-142 83, 89, 90, 92

Kulenović E. P-09 132

Kunarac S. O-102 71

Kuzmanović B.

PP-06, O-05, O-09, O-44, O-45, O-51, O-57,

O-62, O-66, O-70, O-75, O-80, O-81, O-83,

O-119, O-121, O-159, O-162, O-168, O-188,

P-03, P-04, P-07, P-08, P-11, P-12, P-14, P-

37

4, 12, 14, 35, 40, 43, 46, 48, 50,

53, 56, 57, 58, 80, 81, 101, 103,

106, 119, 129, 131, 133, 134,

135, 145

Laković O. O-155 99

Lalić I. O-85, O-156, O-178, O-181 59, 99, 113, 115

Lalošević V. O-136, O-138 89, 90

Lalović N. O-03, O-28, O-84, P-29 11, 24, 59, 141

Lazić M. O-10, O-101, P-36 14, 69, 145

Lazović A. O-65, O-82 48, 58

Lazović F. O-63, P-09 47, 132

Lažetić A. O-77, O-85, O-179 55, 59, 114

Legović D. O-48 37

Lešić A. O-02 10

Lisov R. O-46 36

Lučić M. P-39 146

Lujić N. O-144, O-147, O-149 93, 94, 96

Lukić-Šarkanović M. O-77, O-85 55, 59

155


KONGRES

INDEKS AUTORA


Ħ ŁMŁÕÖPŊž� Ï Æ P-22 138

Macić-Džanković A. O-175 111

Mađarević T. O-48, O-111 37, 76

Majić D. PP-11 7

Majstorović B. O-20, O-150, P-18 20, 96, 137

Maksić H. O-93 65

Maksić S. O-08, O-11, O-17, O-67, O-167 13, 15, 18, 49, 106

Mamontov P. O-148 95

Mandić N. O-144, O-147, O-149 93

Manojlović S.

PP-06, O-05, O-09, O-27, O-38, O-41, O-44,

O-45, O-47, O-51, O-57, O-59, O-62, O-66,

O-70, O-75, O-80, O-81, O-83, O-119, O-

121, O-159, O-162, O-168, O-173, O-188, P-

03, P-04, P-07, P-08, P-11, P-12, P-14, P-37

4, 12, 14, 24, 32, 33, 35, 36, 40,

43, 44, 46, 48, 50, 53, 56, 57,

58, 80, 81, 101, 103, 106, 109,

119, 129, 131, 132, 133, 134,

135, 145

Maran M. O-102, O-143 71, 92

Marčan R. O-170 108

Marić Dalibor P-05 130

Marić Daliborka O-191 120

Marić Dušan O-40, O-161 33, 103

Marić H. O-116 78

Marić R. O-28, O-84, O-116 24, 59, 78

Marić S. O-46 36

Marić V. O-79 56

Marinković O. O-78 55

Marjanov Lj. O-65 48

Marković N. O-56 42

Markulinčić B. O-39 32

Matejčić N. O-115 78

Matić A. O-34 29

Matić D. O-118 79

Matijević R. O-60 44

Meccariello L. O-141, O-152, O-154, O-174, O-180 91, 97, 98, 111, 114

Medančić N. O-117 79

Medici A. O-141, O-152, O-154, O-174, O-180 91, 97, 98, 111, 114

Meissner G. O-30 26

Mešanović E. O-16 102

Micić I. O-13 16

Mihajlović M. O-95 66

Mihelić R. O-115 78

Miholjčić B.

O-05, O-09, O-44, O-45, O-51, O-57, O-62,

O-66, O-70, O-75, O-80, O-81, O-83, O-119,

O-121, O-159, O-162, O-168, O-188, P-03, P-

04, P-07, P-08, P-11, P-12, P-14, P-37

12, 14, 35, 40, 43, 46, 48, 50,

53, 56, 57, 58, 80, 81, 101, 103,

106, 119, 129, 131, 132, 133,

134, 135, 145

Mikačević M. O-115, O-169, P-01, P-02 78, 107, 128

Milankov M. O-60, O-165, O-178, O-181, P-16, P-39 44, 105, 113, 115, 136, 146

Milankov V. O-161 103

Milenković S. O-13, O-176 16, 112

156


KONGRES

INDEKS AUTORA


Ħ ŊÓŃǾŊž� Ĩ Æ O-03, O-28, O-84, P-29 11, 24, 59, 141

Miličković S. O-136, O-137, O-138 89, 90

Milić A. P-10 133

Milinković O. O-03, P-29 11, 141

Milosavljević D. O-07 13

Milosavljević V. O-65 48

Milovanović D. O-29, O-166 25, 105

Milovanović-Lejić D. O-10, O-101, P-27, P-35, P-36 14, 69, 142, 144, 145

Mirt P. O-50, O-58 39, 43

Miškulin M. O-37, O-184, O-187 31, 117, 118

Mitković Milan O-13, O-176, P-26 16, 112, 140

Mitković Milorad PP-10, O-13, O-176 6, 86, 112

Močenić D. PP-11 7

Mokrović H. O-169, P-01, P-02 107, 128

Moličnik A. O-71 51

Moljević A. C-03 124

Moro G. O-114 77

Moro M. O-18 114

Motika-Sorak R. O-28, O-79, O-84 24, 56, 59

Mrkulić E. O-93 65

Muftić M. O-30 26

Muharemović R. O-105, P-06, P-23 72, 131, 139

Muharemović T. O-18 18

Mujanović J. O-97, P-06, P-23 67, 131, 139

Muminović A. O-97, P-25 67, 140

Muraja S. O-39 32

Mаrcikić A. O-161 103

Nedeljković Đ. O-100 69

Nestorovski Z. O-103, O-160, O-171 71, 102, 108

Nikolić-Pucar J. O-20, O-150, P-18 20, 96, 137

Ninković M. O-116 78

Ninković S. O-156, P-16, P-39 99, 136, 146

Novaković V. O-78 55

Nožica-Radulović T. O-41, O-47, O-59 33, 36, 44

Njagulj V. P-39 146

Obradović M. O-60, O-77, O-165, O-178, O-181, P-16 44, 55, 105, 113, 115, 136

Omerović Đ. O-63, O-177, P-09 47, 112, 132

Ostojić M. PP-09, O-32, O-36 6, 27, 30

Ostojić Z. PP-09, O-114 6, 77

Ozturk Ç. PP-07, O-123, O-127 5, 83, 85

Pagnacco D. O-46 36

Pajić Aida O-32 27

Pajić Aleksandar O-78 55

Palija S.

PP-06, O-05, O-09, O-27, O-44, O-45, O-51,

O-57, O-62, O-66, O-70, O-75, O-80, O-83,

O-119, O-121, O-159, O-162, O-168, O-173,

O-188, O-192, P-03, P-04, P-07, P-08, P-11,

P-12, P-14, P-37

4, 12, 14, 24, 35, 40, 43, 46, 48,

50, 53, 56, 58, 80, 81,101, 103,

106, 109, 119, 121, 129, 131,

132, 133, 134, 135, 145

157


KONGRES

INDEKS AUTORA


Í ŁÕżŊž� ĔÆ O-189, P-15, P-17, P-22, P-33 120, 135, 136, 138, 143

Pantić S. O-102 71

Papić V. P-33 143

Papović A.P-12, O-08, O-11, O-112, O-128, O-133, O-

134, O-135, O-139134, 13, 15, 76, 85, 88, 89, 90

Pašić I. O-93 65

Pavlović B. O-92, O-122, P-32 64, 81, 141, 143

Pavlović M. O-86, O-88, O-92, O-122, P-30, P-32 61, 62, 64, 81, 141, 143

Pejović Ž. O-10 14

Pešić G. O-19, O-109 19, 75

Petkov N. O-103, O-171 71, 108

Petković A. O-86, P-94, O-122, P-28, P-30 61, 81, 142, 141

Petrinović M. C-05 125

Petrović B. O-65 48

Petrović S. O-34 29

Pidro M. P-23 139

Pilipović N. O-189, P-15, P-17, P-33 120, 135, 136, 143

Pitlović H. P-05 3

Poleksić Z. O-124, O-136, O-137, O-142 83, 89, 92

Popadić I. O-03, P-29 11, 141

Popović I. O-10, O-101, O-113, P-27, P-35, P-36 14, 69, 77, 142, 144, 145

Popović N. O-10, O-113 14, 77

Popović R. P-38 146

Popović Z. O-54 41

Potpara D. O-03, O-28, O-84 11, 24, 59

Prlić J. PP-09, O-114 6, 77

Prodanović N. O-01, C-06 10, 126

Prodović T. O-01 10, 126

Prpić T. O-48, O-111 37, 76

Pušac B. O-110 75

Radanović Sandra P-38 146

Radanović Srđan P-22 138

Radić V. O-10 14

Radivojević R. O-07 13

Radlović V. O-95, O-96, O-98, O-100 66, 67, 68, 69

Rajković S. O-144, O-148, O-149 93, 95, 96

Rakovac I. O-48, O-111 37, 76

Ranković V. O-56 42

Rapan S. C-04 125

Rašović P. O-156, O-179 99, 114

Ribičić T. O-87, O-146 61, 94

Ristanović A. PP-06, O-09, O-27, O-81 4, 14, 24, 57

Ristić B. O-01, O-34, C-06 10, 29, 12

Ristić D. O-78 55

Roberto V.L. O-141, O-152, O-154, O-174, O-180 91, 97, 98, 111, 114

Rubinić D. O-111 76

Ružić L. O-48 37

Sadiković M. O-93 65

Salčin A. P-06, P-23 131, 139

Salihefendić R. O-18, O-24 18, 22

158


KONGRES

INDEKS AUTORA


Ï ŁÓŔŃŐ� Ħ Æ O-23, O-30 21, 26

Santrač-Stijak G. O-29 25

Saratlić V. O-28, O-84 24, 59

Savić D. O-85, O-179 59, 114

Savić S. O-148 95

Savić V. O-82 58

Senohradski K. O-02 10

Simić Đ. O-10, O-101 14, 69

Sirola L. O-115 78

Sivro S. O-22 21

Slavković N. O-52, O-82, O-86, O-88, P-30 40, 58, 61, 62, 141

Slavković S. PP-08 5

Smajić N. O-12, O-15, O-90, O-140, O-190, P-31 16, 17, 63, 91, 120, 141

Smrke D. O-11 15

Sopta J. O-149 96

Spasovski D. O-86, O-88, P-28, P-30, P-32 61, 62, 24, 141, 143

Stamenković A. O-56 42

Stanković J. O-47, O-59 36, 44

Stanković M. O-178, O-181 113, 115

Stanojković A. O-108 74

Stanojković M. O-69, O-108 50

Starčević D. PP-05, O-117, O-120 3, 79, 80

Stefanović Z. O-65, O-82 48, 58

Stepanović Ž. O-01, C-06 10, 126

Stevanović R. O-113, P-27, P-36 77, 142, 145

Stevanović V. O-118, P-40 79, 147

Stevanović-Živanović M. O-28, O-84 24, 59

Stijak L. O-29, O-166 25, 105

Stojadinović A. P-10 133

Stojadinović I. P-20 137

Stošić P. O-07 13

Suliman W. O-08, O-11, O-128, O-134 13, 15, 63, 84, 91, 120, 141

Šadić S.O-12, O-15, O-90, O-125, O-140, O-190, P-

3116, 17, 63, 84, 91, 120, 141

Šantić V. O-48 37

Šestan B. O-48, O-111, O-115 37, 76, 78

Šešlija I. O-86, O-88, O-92, P-28, P-30 61, 62, 64, 142, 141

Šimić M. O-87, O-146 61, 94

Šoljić V. O-36 30

Tabak T. O-53, O-117, O-186 41, 79, 118

Tabaković S. O-147 94

Talić G.

O-05, O-27, O-44, O-45, O-47, O-51, O-57,

O-59, O-62, O-66, O-70, O-75, O-80, O-83,

O-119, O-121, O-159, O-162, O-168, O-173,

O-188, P-03, P-04, P-07, P-08, P-11, P-12, P-

14, P-37

12, 24, 35, 36, 40, 43, 44, 46,

48, 50, 53, 56, 58, 80, 81, 101,

103, 106, 109, 119, 129, 131,

132, 133, 134, 135, 145

Talić V. O-110 75

Talić-Tanović A. O-112 76

Tanović H. O-08, O-11, O-17, O-67, O-167 13, 15, 18, 49, 106

Temelkovski Z. O-91, O-164 63, 104

159


KONGRES

INDEKS AUTORA


Ī ŃŌŊž� Ï Æ O-38, O-192 32, 121

Tezer M. O-129 86

Timotijević S. O-78 55

Todorović M. O-10, O-101 14, 69

Todorović S. PP-06, O-09, O-27, O-81 4, 14, 24, 57

Tomanić V. O-102 71

Tomić Nataša PP-06, O-09, O-27, O-81 4, 14, 24, 57

Tomić Nemanja O-106, P-22 72, 138

Tovar Maldonado R.R. O-114 77

Trbović N. O-14, O-35, O-37, O-69, O-104, O-108, P-34 91, 30, 31, 50, 72, 74, 144

Trebše R. PP-01, O-72 2, 52

Tršek D. PP-05, O-53 3, 41

Tudor A. O-48, O-111 37, 76

Uhoda B. O-163 104

Vajić N. O-99 68

Velić A. O-30 26

Vidosаvljević M. O-161 103

Vidović J. O-10, O-101 14, 69

Vlajović S. P-20 137

Vlašić V. O-78 55

Vranješ M. O-165, P-16 105, 136

Vrgoč G. O-169, O-184, P-01, P-02 107, 117, 128

Vučinić Z. O-144, O-147, O-149 93, 94, 96

Vučković M. O-48 37

Vučković V. O-82 58

Vujadinović A. O-12, O-25, O-90, O-131, O-140, C-01, P-19 80, 22, 63, 87, 91, 124, 137

Vujnović S. O-191 120

Vujović V. O-183 116

Vukadin O. O-69, O-108, P-13 50, 74, 134

Vukmirović Ž. O-56 42

Vukomanović B. O-82 58

Vuković D. O-183 116

Wertheimer B. C-04 125

Wertheimer V. C-04 125

Zajić Lj. O-69, O-108 50, 74

Zec A. O-169, P-01, P-02 107, 128

Zečević Z. O-110 75

Zelić Z. C-04 125

Zelinčević-Vukajlović N. O-110 75

Zeljković M. O-147 94

Zjakić A. O-17, O-67, O-177 108, 49, 112

Zorić M. P-34 144

Zubović A. O-130, O-132, P-21 86, 87, 138

Živanić D. O-20, O-150, P-18 20, 96, 137

Živanović V. O-113 77

Živković A. O-147 94

Živković Z. O-86, O-88, P-30 61, 62, 141

Žujo S. O-24 22

Žulj M. O-114 77



KONGRES BILJEŠKE

160

166

ZLATNI SPONZORI

PLATINASTI SPONZOR

Promo Tours - Destination Management Company

SREBRNI SPONZOR

ZOFMR

“Dr Miroslav Zotović”

OSTALI SPONZORI

Osteo MedAkomed

Berlin ChemieTraffix

MedtronicTuzlafarm

Pharma Maac

Pharm ITLekTrumedInstrumentariaNobel IllacHemofarmStepmed Banja Luka

Medicallux

Podržano od:

1. KONGRES ORTOPEDA I TRAUMATOLOGA BOSNE I HERCEGOVINEsa međunarodnim učešćem

knjiga saŽetaka abstract book - uotbihuotbih.ba/pdf/abstract-book-ortopedi.pdf · ismet...

Documents