kompost ve bİyogaz tesİsİ fİzİbİlİte raporu

7/30/2019 KOMPOST VE BYOGAZ TESS FZBLTE RAPORU

1/87

ANLIURFA T.C.

Karacada Kalknma Ajans Harran niversitesi

KOMPOST TESS KURULMASI AMACINA YNELK FZBLTE

ALIMASIPROJES KAPSAMINDA HAZIRLANAN

KOMPOST VE BYOGAZ TESS FZBLTE

RAPORU

ANLIURFA

2011


2/87

ANLIURFA T.C.

Karacada Kalknma Ajans Harran niversitesi

KOMPOST TESS KURULMASI AMACINA YNELK FZBLTE

ALIMASI PROJES KAPSAMINDA HAZIRLANAN

KOMPOST VE BYOGAZ TESS FZBLTE

RAPORU

Yrd. Do. Dr. Ali Volkan BLGL

Harran niversitesi, Ziraat Fakltesi

Prof. Dr. Osman YALDIZ

Akdeniz niversitesi, Ziraat Fakltesi

Y.Zir. Mh. Ayin BLGL

GAP Toprak ve Su Aratrma Enstits

ANLIURFA

2011


3/87

NSZ

Son yllarda artan dnya nfusu, bu nfusun gda ve giyecek ihtiyalarn karlamak iin artan

tarmsal faaliyetler ve sanayi retimi nedeniyle ortaya kan atk miktarnda da artlar meydana gelmitir.

Atklarn kontrolsz bir ekilde depolanmas, yer alt suyuna szmalar, hastalk ve patojenlerin ve dier

zararllarn geliecei bir ortam oluturmalar ve sera gazlarnn kna neden olmak yoluyla evreye veinsan salna zarar vermektedir. Bunun yerine nemli sorunlara neden olan bu atklar, mikroorganizmalar

vastasyla kompost ya da biyogaz a dntrlerek, p olmaktan ziyade daha ok ekonomik katma deer

oluturabilecek bir ham madde olarak deerlendirilebilir. Atklarn bu ekilde deerlendirilmesi,

lkemizdeki mevcut enerji ann kapatlmasna, arazilere uygulanan gbre ihtiyacnda dar bamlln

azalmasnda, youn tarmsal faaliyetler sonucunda topraklarn azalan verimlilik potansiyelin

artrlmasnda ve evre kirliliinin azaltlmasnda katklar salayacaktr. lkemizde ve zellikle blgemizde

kompost ve biyogaz tesislerinin nemi yeterince tannmam ve henz yaygnlaamamtr.

Avrupa birliince 2012 ylna kadar yaplmas organik atk depolama kriterlerine uyum srecinde,

aa kan atklarn uluslar aras kriterlere uygun bir biimde bertaraf edilmesi kararna gre lkemiz dahil

tm gelimekte olan lkelerde bu tr tesislerin yaygnlamas gerekmektedir. Hzla gelien lkemizde de

nmzdeki yllarda bu konunun nemi giderek artacaktr.

anlurfa hayvansal atk, hal ve pazar atklar, park ve bahelerden aa kan imler gibi bitkisel

ve kentsel organik atk asndan nemli bir potansiyele sahiptir, alt yaps hzla gelien anlurfada atk

deerlendirme alt yapsnn da beraberinde gelitirilmesi gerekmektedir. Bu amala gerek zel sektr ve

kamu kurumlar gerekse de yerel ynetimlerin, niversitenin ve sivil toplum kurulularnn bu konuda

ibirlii yaparak bu potansiyeli deerlendirmek iin ortak almalar yapmaldr. Atklarn

deerlendirilmesi yoluyla hem enerji retimi hem de organik gbre retimi mmkn olacaktr.

Karacada Kalknma Ajans tarafndan Dorudan Faaliyet Destek program altndan desteklenen

bu proje kapsamnda karlan fizibilite almas, blgede nemli miktarlarda yer alan organik atklarn

evresel ynden zararl olacak ekilde atl halde depolanmasnn yerine, onlarn kompost veya biyogaz

eklinde geri dnm yaplarak blge ekonomisine, istihdamna, srdrlebilir tarma ve toplumda geri

dnm bilincinin arttrlmasna katklar salayacaktr.

Yrd. Do. Dr. Ali Volkan BLGL Proje Yrtcs


4/87

ZET

Bu proje anlurfa blgesinden nemli miktarlarda aa kan bitkisel (hal ve pazar atklar, im

atklar), hayvansal (bykba hayvan gbresi) ve kentsel organik atklarnn deerlendirilmesi iin biyogaz

ve kompost tesislerin fizibilite almasnn yaplmas amacyla gerekletirilmitir. Bu amala blgedekiaa kan atklarn miktarlar ve ierikleri tespit edilmi, rnek tesisler gezilerek bilgi alveriinde

bulunularak bu konuda uzman grler alnarak projeye dahil edilmitir.

Proje kapsamndaiki farkl fizibilite almas yrtlmtr. Birinci fizibilite almas; anlurfa

Kompost Tesisi Fizibilitesi almasnda anlurfa da halihazrda aa kan hal ve pazar atklar, im

atklar ve hayvansal atklarn kullanld farkl iki atk kombinasyonunun kullanld kompost tesisi

fizibilite almas deerlendirilmitir. kinci fizibilite almasnda; anlurfa Biyogaz ve Kompost Tesisi

Fizibilitesi almasnda ise toplam 15000 bykba hayvan at ve gnlk 180 ton kentsel organik atn

(mutfak at) kullanlabilecei sadece biyogaz (Senaryo 1 ve 2) ve sadece kompost tesisinin (Senaryo 3)

bamsz ve birlikte (Kompost ve Biyogaz; Senaryo 4 ve 5) yaplmasnn, bu tesislerden elde edilecek sl

enerjinin, elekriksel enerjinin ve fermente gbrenin (Senaryo 1 ve 4) ya da sadece elektrik enerjisinin ve

fermente gbrenin (Senaryo 2 ve 5) satlmasnn planland toplam be farkl senaryo deerlendirildi.

Kombinasyonlarda kullanlacak atk miktarlaruygun C:N oran elde edilecek biimdedzenlenmitir.

Yaplan deerlendirmeler sonucunda tm senaryolarda kurulmas planlanan tesislerin ekonomik

adan fizibil olduu sonucuna varlmtr. Halihazrda mevcut atklardan deerlendirilecei A seeneinde

kurulucak kompost tesislerinin orta derece karlla sahip olduu ve fizibil olduu belirlenmitir. Seenek B

de, tesislerin ekonomik mrleri sonunda toplam net gelir karlatrmalarnda en yksek net gelirin 54 269

994 Euro seviyesinde senaryo 4te gerekletii grlmektedir. Bunu srasyla senaryo 1, 5, 2 ve 3 takip

etmektedir. Sadece kompost retilen senaryoda yatrm miktarnn dierlerine gre ok dk olmas

nedeniyle ekonomik mr boyunda elde edilen gelir de en dktr. Kompost tesislerinde geri dn

sresi dk, i verim oran ve fayda masraf oran yksektir. Biyogaz tesislerinde elde edilecek s

enerjisinin satnn olmad durumlarda karllk oran bir miktar azalmasna ramen ekonomik adan

fizibil grlmektedir. Biogaz ve kompost tesislerinin birlikte kurulduu senaryo 4 ve 5 teki ekonomik

gstergeler sadece biogaz tesisinin kurulduu senaryo 1 ve 2 ye kyasla daha iyi bulunmutur. Bu sonuca

gre, biogaz tesislerinin kompost tesisleri ile birlikte kurulmas ekonomik adan en faydal olacak

seenektir.

Projede ayrca 500 ile 10000 arasnda deien oranlarda bykba hayvann atklarnndeerlendirilecei bir biyogaz tesisinin maliyeti, yllk elektrik, s ve gbre gelirleri belirlendi.

Anahtar kelimeler: Kompost, Biyogaz, anlurfa, Organik Atk


5/87

SUMMARY

This study was caried out to evaluate the feasibilities of compost and biogaz facilities wheresignificant amount of organic wastes such as animal manure , grass clipping from parks and gardens,

wastes from open markets in Sanlurfa are to be used in order to produce electrical and heat energy and

compost. For this purpose, the amounts and contents of aforementioned wastes were determined, sample

compost and biogaz facilities were visited and interactions with experts in this area were made getting

them involved in the project.

In the scope of the project, two different feasibility study have been performed. In the first

feasibility study, anlurfa Compost Facility Feasibility Study, a total of two different waste combinations

consisting of readily available wastes from open markets, grass clippings from parks and animal manure

were evaluated. In the second feasibility study, anlurfa Biogas and Compost Facilities Feasibility Study,

there were five different scenarious where manure from 1500 cows and 180 tonnes municipal organic

wastes were used were formed depending upon whether compost and biogas facilities were planned

seperately and combined and whether heat and electrical energy and fermented manure were all sold

together or only electrical energy and fermented manure were sold. The amounts of wastes in different

combinations were determined according to appropriate C:N rate.

Overall, all facilities considered turned out to be economically feasible. In option 1 where readily

available wastes are to be used, compost facilities were feasible and had a moderate profitibility. In option

two, when total net incomes were compared at the end of economical life periods, the scenario 4 seemed to

have the highest income with 54,269, 994 , which was followed by scenarios of 1,5,2 and 3, respectivelly.

In the scenarios where only compost will be produced, net incomes during economical life period was the

lowest due to low investment amounts.

In the compost facilities, the return period was low, however, inner productivity rate and ratio of

benefit to expenses were high. Biogas facilities where there is no heat energy sold, profitibility rate

decreased sligthly, but they were still economically feasible. The most benefit would be obtained from the

options where both compost and also biogas facilities were considered together as indicated by economical

indicators which were relativelly higher in scenarios of 4 and 5 than scenarious of 1 and 2 where only

compost facilities are considered.

In addition, in the project, changes in expenses, net electrical and heat energy incomes of a biogaz

facility based on the number of cows ranging from 500 to 10000 were determined.

Keywords: Compost, Biogaz, Sanliurfa, Organic wates


6/87

GR

Kentsel kat atklar genelde bahe, pazar atklar, cam, metal, gazete, mutfak gibi hemen hemen

yars geriye dnebilir materyallerden meydana gelir. zellikle organik atklar besin elementlerinceolduka zengin, kolayca ayrabilir materyallerden oluur.

Kentsel atklar, toplanmas, tanmalar ve depolamalar iin gerekli olan yerlerin temini nedeniyle

de sorunlara neden olabilirler. Btn bunlardan dolay da kat atklarn ynetimlerinin maliyetleri yksektir.

Ayryeten kentsel atklar kt kokular vedier evresel problemlere de neden olurlar. Atklarn uygun bir

ekilde geri dnm salanarak evreye olan olumsuz etkileride engellenebilir.

lkemizde organik atklarn genel atklar ierisindeki oran % 65 dir, alma alannn yer ald

anlurfa da ise bu oran % 2060 arasndadr. anlurfa da nemli miktarda mutfak atklar, hal ve pazar

atklar, hayvan gbresi, park ve bahe atklarndan oluan organik atk aa kmaktadr ve bunlar atl

halde bulunmaktadr. Bu atklar, kontrolsz bir ekildebraklmakta veya rmeye terk edilmektedir. Bu

durumda bu atklarn deerlendirilemeden depolanmas ile gerekli yer temini ihtiyacnda art ve evresel

zararlar olumaktadr. teki taraftan hem blgede hem de lkemizde nemli miktarlar enerji a

mevcuttur. Ayrca hem aratrma alannda yer alan Harran Ovasnda hem de lke genelinde mevcut toprak

kaynaklar youn ve uygun olmayan tarmsal faaliyetler sonucunda nemli lde anmdr ve inorganik

gbrelerin organik gbrelerin yerini almas sonucu organik maddece yoksun kalmlardr ( < % 2). Bunlarn

sonucunda topraklardaki retim potansiyelinde azalmalar meydana gelmitir. Azalan retim potansiyelinin

temel nedeni skma, erozyon, tuzlulama, alkalileme ve organik madde kayplar ile toprak

kaynaklarnn tedrici olarak anmas ve kalitelerinin azalmasdr. Bu da sonu olarak topraklarda dk

agregat stabilitesine, su geirgenliine, su kullanm etkinliine, toprak mikrobiyal aktivitesine ve besin

elementlerinin elverililiinin azalmasna neden olmaktadr. Bunlarda su erozyonu, yzey ve yer alt

sularnnn kimyasallarla kirlenmesi, toprak skmas, sera gazlarnn aa kmas ve verimde azalmalar

gibi endielere neden olmaktadr. Bunun yan sra bu tip topraklar bitkisel zararllara kar, erozyona ve

yzey akna kar daha hassastr. Bu tr noksanlklar ve azalan verimlilik, artan kimyasal kullanm ve

daha fazla zararl kontrol ile giderilmeye allyor ve bylece daha fazla maliyete neden olmakta bu da

iftilerin kar marjn azaltmaktadr. Bunlar da hem tarm sektrne ve ekonomisine, hem de evreye

olumsuz ynde etkiler yapmakta.

Yukarda belirtilen bu olumsuzluklarn nlenmesi iin kentsel organik atklarn srdrlebilir birekilde deerlendirilmesi gerekir. Bunun yerine atklar kompost ya da biyogaz olarak deerlendirilebilir.

Her iki ilemde de mikroorganizmalar vastasyla atklarn geri dnm salanarak doaya ve evreye

zarar vermeyen ekonomik deeri olan rnler elde edilir.

Kompostlatrma ilemindekarbon ve azot ieriince yksek organik atklar oksijenli (Aerob) ve

kontroll (uygun nem ve hava) koullarda mikroorganizmalar tarafndan ayrtrlarak kompost elde

edilmektedir. erisindeki bitki besin elementlerinin yarayll arttrlmakta, elde edilen humusca zengin

kompost tarmda gbre, peyzajda veya toprak slah edici materyal olarak kullanlabilir.

Biyogaz ileminde ise organik atklar serbest oksijensiz (Anaerob) ortamda mikroorganizmalar

tarafndan ayrtrlmakta ve ilem sonrasnda yanc zellie sahip yaklak %55 orannda metan (CH4)


7/87

ieren biyogaz elde edilmektedir. Elde edilen biyogaz yaklarak sl enerji retilmesi veya kojenerasyon

nitelerinde elektrik ve sl enerji retilmesinde kullanlmaktadr.

Biyogaz ve kompostlatrma ilemleri birbirinin tamamlaycs olan proseslerdir. Organik

atklardan nce biyogaz sonra kompost retimi en verimli kombinasyonu salamaktadr.

Bu projenin en nemli faydas, blgede fazla miktarda atl halde olan organik atklarn biyogaz vekompost olarak dntrlerek deerlendirilmesidir. Elde edilecek biyogaz enerji a olan lkemizde s

ve elektrik enerjisi retiminde kullanlabilir, kompost ise youn ve uygun olmayan tarmsal faaliyetler

sonucu blge ve lke topraklarnda meydana gelmi olan toprak anmalarnn nlenmesinde ve topraklarn

kalitelerinin arttrlmasnda faydal olacaktr. Bununla birlikte, bu atklarn evreye olan zararlarnn

azaltlmasyla evresel adan nemli yararlar da salanacaktr. Ayrca d almla yaplan kimyasal gbre

tketiminin azaltlmasyla, tarma ucuz ve daha yarayl girdi elde edilmesiyle ekonomik yararlar da

salanacaktr. Organik atklarn kompost olarak deerlendirilmesi ile lkemizde geri dnm bilincinin

arttrlmasna da katklar salanm olacaktr.

Bylelikle blgede nemli miktarlarda yer alan organik atklarn evresel ynden zararl olacak

ekilde atl halde depolanmasnn yerine, onlarn biyogaz ve kompost eklinde geri dnm yaplarak

enerji retimine, srdrlebilir tarmave toplumda geri dnm bilincinin arttrlmasna katklar

salanm olacaktr.


8/87

3.1.MATERYAL ve YNTEM

3.1.Materyal

ANLIURFA EHRNN ORGANK ATIK POTANSYELNN DEERLENDRLMES

anlurfa ehri de organik atklar asndan zengin bir potansiyele sahip. zellikle evsel atklarn

miktar bu potansiyel iinde nemli bir oran tekil etmektedir. anlurfa ehrinde atklar ayrtrlarak deilde hepsi ayn ortamda toplanarak kat atktesisinde imha edilmektedir.

anlurfa ehrinde kompost ve biyogaz tesislerinde ilenebilecek atklar genellikle u alanlardanelde edilebilir;

1. Hal pazar ve haftann belli gnlerinde belli semtlerde kurulan devaml ve belli gnlerde yerideien halk pazarlarndan kalan sebze, meyve vb. rnlerden oluan atklar

2. Evsel mutfak atklar3. Peyzajlardan ve parklardan kesilen imler4. ehrin hayvanclk yaplan sapa mahallelerinden kan hayvan gbreleri de tesis iin byk

bir kaynak tekil etmektedir.

Bu atk madde kaynaklarn inceleyecek olursak karmza yle bir tablo kmaktadr.

1. Evsel Atk Miktar

anlurfa ehrindeki atk potansiyelini inceleyebilmek iin kii bana den atk miktarnhesaplayacak olursak;

anlurfa Belediyesi Temizlik leri Mdrlnden aldmz bilgiler dahilinde, ehirden gnlkyaklak olarak 400ton kat atk toplanmaktadr. anlurfa ehrinde 2010 nfus verilerine gre 498.111 kiiyaamaktadr. Bu da hesapladmzda;

400.000 kg/ 498.111 kii=0,8 kg

Ortalama olarak kii ba 0,8 kg olarak karmza kmaktadr.

Bu gnlk toplanan atk miktarnn % 65 evsel atk yani kompost tesisinde ilenebilecek olan organikatktan olumaktadr. 400.000 ton atn %65ni hesaplarsak;

400 x 65/100=260 ton

Gnlk organik atk miktarn yaklak olarak 260 ton olarak bulabiliriz.

2. im Atk Miktar

anlurfa ehrinde son yllarda faaliyete geirilen yeil alan projeleri ile birok alanda aalandrma veimlendirme almalar yaplmaktadr. zelliklede yol kenarlar, peyzajlar ve parklarda yaplanimlendirme ilemleri ile im kapl alanlar bir hayli art gstermitir. anlurfa ehrinde bu imlikalanlardan elde edilen atk imler deerlendirilmemekte, bu im atklar direkt olarak pe gnderilmekteveya bir ksm hayvanclk yapan insanlar tarafndan kullanlmaktadr.

anlurfa ehrinde Park ve Baheler Mdrlnden elde ettiimiz bilgilere gre ehir merkezinde yolkenarlar, peyzajlar dahil parklardaki im alanlar ile birlikte yaklak olarak 980.000 m 2 (980 da) imliksaha bulunmaktadr. Normal koullar altnda bir dekar yani bir dnm imlik alandan 1500- 2500 kg/ylarasnda yeil ot elde edilmektedir. Bunu da hesaplayacak olursak;

980

da x 1500 kg= 1.470 ton

Toplam elde edilen im atk miktar 1.470 ton civarndadr.


9/87

Tabi bu miktar hemen bir kesimde elde edilen atk miktar deil. imlerin yetime dnemlerine greyaklak olarak Nisan aynda balayan kesim ve bunu takip eden deiik kesim dnemlerinde elde edilenyllk atk im miktar.

3. Hal Pazar ve Deiik GnlerdeDeiik Semtlerde Kurulan Halk Pazarlarndan Elde Edilen AtkMiktar

anlurfa ehrinde Hal Pazaryla birlikte Eyybiye, ifte Han, Sleymaniye, Buhara veHaleplibahe mevkilerinde sabit olmak zere deiik semtlerde deiik gnlerde kurulan 12 pazarla

birlikte toplam 16 halk pazar yer almaktadr. Her gn ortalama olarak iki Pazar kurulmaktadr.

Halk Pazarnn Kurulduu Blge Pazarn Kurulduu Gn Gn SaysYeniehir Blgesi Pazartesi, Sal, aramba,

Perembe, Cumartesi4

Bahelievler Blgesi aramba, Cumartesi 2air Nabi Blgesi Cuma 1pekyol Blgesi Perembe 1Hzmal Blgesi aramba 1

mam Bakr Blgesi Perembe 1Toki Blgesi aramba, Cumartesi 2Toplam 12

Tablo: anlurfa ehrinde Kurulan Pazar Yerleri ve Says

anlurfa ehrinde yer alan bu hal pazar ve halk pazarlarndan ortalama olarak gnlk 7 tonorganik atk elde edilmektedir. Bunu gn baznda hesaplayacak olursak yle bir tabloyla karlarz;

365 gn x 7 ton = 2, 555 ton

anlurfa ehrindeki hal pazar ve halk pazarlarndan elde edilecek yllk atk miktar

2 ,555 tondur.

4. Hayvansal Atk Miktar

anlurfa ehir merkezinin hayvanclk yaplan kesimlerinde ortaya kan hayvansal atklar bykbir potansiyel oluturmaktadr. Bu atklarn ehir merkezinde olmas ayrca bir sorun tekil etmektedir.Hayvanclkla uraan insanlarn hayvan atklarn yerleim yerinin yaknndaki maaralarda muhafazaetmeleri insan saln tehdit edecek boyuta gelmitir. Onun iin bu atklarn bir an ncedeerlendirilmesi gerekmektedir.

anlurfa ehrinde aa kan hayvansal atklar miktar olarak ok byk bir oran tekiletmektedir. Ayrca bu hayvansal atklar sabit bir oran da seyretmemekte gn getike artmaktadr. Bualanda bulunan bykba hayvanlarn bir tanesinden yaklak olarak gnlk 25- 30 kg hayvansal atkkmaktadr. anlurfa da 400- 500 aras lokasyonda (maaralar ve ahrlar) hayvanclk yaplmakta veortalama her birinde mevsime bal olarak deiim gstermekle birlikte 20-30 byk ba hayvan

bulunmaktadr.

Kompost tesisinin kurulmasyla birlikte hem bu hayvansal atklar deerlendirilmi olacak, hem deinsan saln tehdit eden bu durum ortadan kalkm olacaktr.


10/87

3.2. Yntem

3.2.1. C:N orann belirlenmesi

Kompost ve biyogaz tesislerinde kullanlacak materyallerin C:N oran asndan uygun karmmiktarlarnn belirlenmeside aadaki formlden faydalanlmtr(Rynk ve ark. 1992);

= 1(1 1001 + 2 (2 1002 + 3(3 1003+. .1 (1 1001 + 2 (2 1002 + 3(3 1003+. .burada, R karmn C:N oran, Qn (n=1,2,3) n. Materyalin ktlesi (ya arlk, olduu gibi), Cn(n=1,2,3), n. Materyalin karbon ierii (%), Nn (n=1,2,3.) n. Materyalin azot ierii (%), Mn(n=1,2,3) n. Materyalin nem ierii (%).

Bu eitliin yeniden dzenlenmesi ile uygun C:N orann elde etmek iin gerekli olacak ikincimateryalin ktlesi aadaki gibi hesaplanabilir;

2 = 1 1 11 (100 1)

2 22 (100 2)

3.2.2. Ekonomik Analizler

Yaplan ekonomik analizler Yurdakul (2007) ye gre, hazrlanan senaryolar iin tesislerin ikarllk oran, net bugnk deeri, amortisman sresi ve nakit ak tablolar hesaplanarak eldeedilmitir.

3.2.3. Laboratuar Analizleri

Harran ovas tarmsal topraklarnn genel durumlarnn belirlenmesi ve kompost uygulamasnaihtiyalarnn ortaya karlmas amacyla 100 akn toprak rneinde yaplan toprak verimlikanalizleri anlurfa GAP Toprak ve Su Aratrma Enstits tarafndan blge topraklar iin kullanlanrutin analiz metotlar uygulanarak gerekletirilmitir.


11/87

4. TOPRAKLARIN VERMLK DURUMU VE KOMPOST HTYACI

Aadaki tablo da, topraklarn genel verimlilik durumunu gsteren toprak organik maddesi vedier bitkinin geliimi ve verimi iin ihtiya duyduu toprak besin elementlerine ait zet bilgiler

verilmektedir.

Orta bnyeli bir topraa sahip 1 dekarlk alanda (1000m2) kk blgesini oluturan 20 cm likderinlikte

Yaklak 1000 m2 x 0.20m= 200 m3toprak, orta bnyeli bir topran 1000 m3nn arl 1.25tondur, buda dekarda 1.25 x 200 = 250 toprak miktarna eittir. Byle bir topran organik maddekapsamn % 1 orannda artrmak iin 250/100=2,5 ton /da organik madde ilavesi gerekir. Bunukompost olarak vermek istediimizde ve kompostun yaklak %50 orannda organik madde kapsaddnlrse bu oran 2,5 /0.5= 5 ton/da kmaktadr.

Tablodan grld zere topraklarmzn ortalama organik madde kapsam % 2 civarndadr,

ideal bir toprak iin topran bnyesine gre deimekle birl ikte % 4-5 civarnda organik maddebulunmas gerekmektedir. lke topraklarmzn genelinde organik madde kapsam azdr, bu orangneydou anadolu blgesi iin dir (Eypolu, ). Dier besin elementlerinin de ortalamas elealndnda,

Tablo. alma alan (Harran Ovas) topraklarnn genel verimlilik durumu (rnek says : 254)

Bitkiye Yarayl Besin Maddeleri(kg/da)

Bitkiye Yarayl Mikro Besin Maddeleri(ppm)

Fosfor Potasyum

TOM

(%) Cu Fe Zn Mn

Minimum 0.80 49.60 1.05 0.86 0.96 3.21 0.15

Maksimum 23.40 669.00 3.69 3.58 13.82 31.30 58.79

Ortalama 4.98 145.00 2.17 1.57 3.13 11.20 1.89

Std.Sapma 3.49 60.76 0.43 0.38 1.72 4.27 5.00

TOM: Toprak Organik Maddesi


12/87

anlurfa

Kompost Tesisi Projesi


13/87


14/87

KOMPOST TESS

Tesiste lenecek Atklar

Kompost tesisinde bykba hayvan gbreleri, hal ve im atklarnn kullanm

ngrlmektedir. Tesiste kullanlacak atklarn fiziksel ve kimyasal zellikleri izelge 1de

gsterilmitir.

izelge 1. Kompost tesisinde kullanlacak materyallerin zellikleri

Parametre Hal Atklar Bykba Hayvan

Gbresi

im Atklar

Kuru Madde (%) 16,7 14 27

Organik Kuru Madde (%) 80 85 82

N (%) 0,25 2,6 3,73

C (%) 48,3 40 47

Kompost tesisinde iki farkl atk kombinasyonu kullanlacaktr. Kombinasyonlar yaz ve k

aylarnda temin edilecek atk kaynaklarna gre belirlenmitir.

1. Kombinasyon: Hayvan gbresi, hal atklar ve im atklar

2. Kombinasyon: Hayvan gbresi ve hal atklar


15/87

1.Kombinasyon zellikle yaz aylarnda im atklarnn aa kmasyla beraber

kullanlmaya balanacaktr. Bu kombinasyonda kompost tesisinde gnlk 7 ton hal at, 3 ton

im at ve 2,9 ton hayvan gbresinden oluturulan karmlar kullanlacaktr. 2. Kombinasyonda

ise gnde 7 ton hal ve 17,7 ton bykba hayvan gbresi kullanlacaktr.

Kompost tesisinde kullanlacak atk miktarlar izelge 2de gsterilmitir. Bir bykba

hayvandan (Besi Sr) kan gbre miktar gnlk 29 kg alnmtr ve hesaplamalarda hayvandan

kan gbrenin toplanabilirlik oran 0,5 olarak kabul edilmitir. Toplanabilirlik katsays

hayvanlarn ahrda kalma sreleri, gbrenin tesise gelen kadar getii sre ve iklimsel faktrlere

baldr.

izelge 2. Kombinasyon 1 Kompost tesisinde kullanlacak materyallerin zellikleri

Kullanlan

materyal

Hayvan

says

Gnlk

atk

retimi

(t/gn)

Gnlk

atk

miktar

(t/gn)

Toplanabilir

gbre miktar

(t/gn)

45 gnde

toplanan

gbre

(t/45

gn)*

45 gnde

toplanan

gbre KM

(t/45 gn)*

45 gnde

toplanan

materyalin

%35 KM

oranndaki

miktar

(t/45 gn)

Bykba

Hayvan

Gbresi

200 0,029 5,8 2,9 130,5 18,27 52,2

Hal Atklar - - 7 7 315 52,605 150,3

im Atklar - - 3 3 135 36,45 104,14

izelge 3. Kombinasyon 2 Kompost tesisinde kullanlacak materyallerin zellikleri

Kullanlan

materyal

Hayvan

says

Gnlk

atk

retimi

(t/gn)

Gnlk

atk

miktar

(t/gn)

Toplanabilir

gbre miktar

(t/gn)

45 gnde

toplanan

gbre

(t/45

gn)*

45 gnde

toplanan

gbre KM

(t/45 gn)*

45 gnde

toplanan

materyalin

%35 KM

oranndaki

miktar


16/87

(t/45 gn)

Bykba

Hayvan

Gbresi

600 0,029 17,7 8,7 391,5 54,81 156,6

Hal Atklar - - 7 7 315 52,605 150,3

*Kompostlatrma ileminde sre 45 gn olduu iin kmlatif atk miktarlar 45 gnlk hesaplanmtr.

**Kompostlatrma ileminde balang materyalinin kuru madde oran %35olacaktr.

Kompostlatrma ilemi ynlarda gerekletirilecek ve ynlarda bekleme sresi 45 gn

olacaktr. Kompostlatrma tesisine gelen atklar bir sre kurumaya braklacak ve karmlarn

%35 KM seviyesine kadar kurutulmas tamamlandktan sonra ilem balatlacaktr.

Kompost tesislerinin yllk atk ileme kapasitesi (%35 KM) yaklak 2 490 t olacaktr.

Tesisin atk ileme kapasitesi hammaddelerin tesise geldiinde sahip olduklar su ieriklerine

gre hesaplandnda kombinasyon 1 iin 4 709 t/yl, kombinasyon 2 iin 5 731 t/yl olmaktadr.

Tesisler ile ilgili temel parametreler izelge 4de zetlenmitir.

izelge 4. Kompost tesislerinin temel parametreleri

Tesis zellikleri

Tesis atk ileme kapasitesi (t/yl) Kombinasyon 1 4 709

Tesis atk ileme kapasitesi (t/yl) Kombinasyon 2 5 731

Kullanlan karmnKM oran (%) 35

Tesis atk ileme kapasitesi (%35 KM) (t /yl) Kombinasyon 1 2 490

Tesis atk ileme kapasitesi (%35 KM) (t/yl) Kombinasyon 2 2 487

Kullanlan karmn C/N oran (%) Kombinasyon 1 30

Kullanlan karmn C/N oran (%) Kombinasyon 2 26

Tesiste bir ylda retilecek kompost miktar (t/yl %80 KM) 655


17/87

Tesisin kurulu kapasitesi (m3) 430

Kompostlama Sresi(gn) 45

Yn ekli gen

Yn uzunluu (m) 50

Yn genilii (m) 3

Yn says (adet) 3

Tesis alan (m2) 825

1.2.2. KOMPOST TESSN AKII VE NTELER

Tesiste ilenecek atklar hammadde kabul alanna getirilecektir. Bu alanda depolanan

bykba hayvan gbreleri, hal ve im atklar ncelikle kuru madde dzeyleri %35 seviyesine

kana kadar bekletilecek ve daha nceden belirlenen oranlarda kartrlarak ynlar

oluturulacaktr. Hal atklar karma dahil edilmeden nce kycdan geirilerek para boyutlar

kltlecektir.


18/87

ekil 1. Mutfak atklarnn kylmasnda kullanlacak paralayc

Atklarn uygun oranlarda kartrlmas ve ynlarn oluturulmasnda amacyla tesiste

bir traktr ve n ykleyici kullanlacaktr. Traktr tesiste materyallerin kycya yklenmesi ve

olgunlam kompostun tahliyesi ve yn kartrcnn altrlmas amalaryla da kullanlacaktr

ekil 2. Kompost tesisinde kullanlacak traktr ve n ykleyici

Kompostlatrma ilemi beton zemin zerinde gerekletirilecektir. Beton zemin

zerinde sznt sularnn tahliyesi amacyla drenaj kanallar oluturulacaktr. Zemin zerine

yerletirilen ynlar dzenli olarak kompost kartrma makinas ile kartrlacak ve gerektiinde

mikrobiyolojik ilemin devamll iin nemlendirilecektir. Kartrma ilemi ilk iki hafta haftada

iki, sonraki iki hafta haftada bir ve devamnda 10 gnde bir periyotlarla gerekletirilecektir. 45

gnlk ilem sonrasnda kullanma hazr kompostun retilmesi planlanmaktadr.


19/87

ekil 3. Ynlarn kartrlmasnda kullanlabilecek kartrclar (Fa. EYS kataloglar)


20/87

KOMPOST TESSNN EKONOMK ANALZLER

izelge 5. letmenin niteleri ve yatrm giderleri

Ekonomik Deiken

Zemin (Euro) 26 000

n Ykleyici (Euro) 5 000

Kyc (Euro) 15 000

Sundurma (Euro) 5 000

Yn kartrc (Euro) 17 350

Traktr (Euro) 25 000

naat yerinin hazrlanmas , enerji

temini, yol yapm vb. ve beklenmeyen

giderler (Euro)

5 000

ilik ve Mhendislik hizmeti (Euro) 15 000

TOPLAM (Euro) 113 350

izelge 6. Kompost tesisinin iletme giderleri

Ekonomik Deiken

Paralama masraf (euro/yl)

(Bitkisel materyal iin 1 euro/t)

1 170

naatlarn tamir bakm giderleri 270


21/87

(Euro/yl)

Makinalarn tamir bakm giderleri 1 870

Personel giderleri (Euro/yl)

(1ii)

5000

naatlarn amortisman giderleri

(Euro/yl)

620

Makina ve ekipmanlarn amortisman

giderleri (Euro/yl)

3 118

Enerji giderleri 3 275

Toplam yllk giderler (Euro/yl) 15 323

izelge 7. Kompost tesisinin gelirleri

Ekonomik Deiken

Kompost Gbre retimi (%80 KM) (t/yl) 655

Gbre sat fiyat (%80 KM) (Euro/t) 55

Tesisin yllk geliri (Euro/yl) 36 025

izelge 8. Tesisin net nakit akm tablosu

Yllar skonto

Faktr

Gelirler

(Euro)

Giderler

(amortismansz)

(Euro)

skonto

Edilmi

Gelirler

(Euro)

skonto

Edilmi

Giderler

(Euro)


22/87

0 1 - - 113 350

1 0,917 36 025 11 585 33 035 10 623

2-19 8,032 36 025 11 585 289 353 93 050

20 0,178 47 360 11 585 8 430 2 062

Toplam 330 818 219 085

izelge 9. Kompost tesisinin ekonomik deerlendirme parametreleri

Ekonomik Deiken

NBD (Euro)

(Net Bugnk Deer)

111 733

Verim Oran (%) 21

Fayda/masraf Oran 1,51

Projenin geri dn sresi (yl) 5,48

SONU: Proje kapsamnda deerlendirilen kompost tesisinin ekonomik parametreleri

incelendiinde NBD deerinin sfrnzerinde, i verim oran %21, fayda masraf oran 1,51 ve geri

dn sresinin 5,48 yl olduu grlmtr. Deerlendirme yaplan koullarda kurulacak

kompost tesisinin karllnn orta seviyede ve fizibil olduu belirlenmitir.


23/87

Kompost Tesisi izimleri

ekil 4. Kompost tesisi


24/87

Kompost Tesisi Yerleim Plan

ekil 5. Kompost tesisi iin yerleim plan

55 m


25/87

anlurfa Biyogaz ve Kompost

Tesisi Projesi


26/87

1. PROJENN ZELLKLER

Proje kapsamnda anlurfa blgesinden kan bykba hayvan gbresi ve mutfak atklarndan

biyogaz ve kompost elde edilen tesislerin n fizibilite almas gerekletirilmitir. almada 5 farkl

senaryo deerlendirilmitir. Bu senaryolarda biyogaz ve kompost tesislerinin bamsz ve beraber

kurulmas durumlar incelenmitir. Kompost tesisinde gbre retimi gerekletirilirken, biyogaz

tesislerinde elektrik ve sl enerji ile fermente olmu gbre elde edilmektedir. Biyogaz ve kompost

tesislerinin beraber kurulduu senaryolarda biyogaz ileminden geirilen atklarn bir miktar katk

maddesi eklenerek kompostlatrlmas ngrlmektedir.Biyogaz tesislerinden retilen sl enerjinin

deerlendirilmesi tesisin kurulduu blgenin altyap durumu, yerleim yerlerine uzakl, blgenin

enerji kullanm seenekleri ile iklimsel faktrlere bal olarak deimektedir. Bu nedenle biyogaz

tesislerinin bulunduu senaryolarda analizler sl enerjinin satnn gereklemesi ve

gereklememesi durumlarna gre yaplmtr. alma kapsamnda deerlendirilen tm senaryolar

aadaki gibidir.

Senaryo 1- Sadece biyogaz tesisi kurulmas ve tesiste retilen elektrik ve sl enerji ile

fermente gbrenin satlmas,


27/87

Senaryo 2- Sadece biyogaz tesisi kurulmas ve tesiste retilen elektrik enerjisi ile fermente

gbrenin satlmas,

Senaryo 3- Sadece Kompost tesisinin kurulmas ve tesiste retilen kompost gbrenin sat

Senaryo 4-Biyogaz ve kompost tesislerinin kurulmas ve tesislerde retilen elektrik ve sl

enerji ile kompost gbrenin satlmas,

Senaryo 5- Biyogaz ve kompost tesislerinin kurulmas ve tesislerde retilen elektrik enerjisi ile

kompostun satlmas,

1.1 SENARYOLARDA ANALZLER YAPILAN BYOGAZ TESS

1.1.1 TESS PARAMETRELER


Biyogaz tesisinde bykba hayvan gbreleri ve mutfak atklarnn kullanm ngrlmektedir.

Tesiste kullanlacak atklarn fiziksel ve kimyasal zellikleri izelge 1de grlmektedir.

izelge 1. Biyogaz tesisinde kullanlacak materyallerin zellikleri

Parametre Mutfak Atklar Bykba Hayvan

Gbresi

Kuru Madde (%) 16,7 13

Organik Kuru Madde (%) 80 85

N (%) 0,25 2,6

C (%) 48,3 40


28/87

Biyogaz tesisinde 15 000 adet bykba hayvandan kan gbre ile gnlk 180 ton mutfak

atklar kullanlacaktr. Biyogaz tesisinde kullanlacak atk miktarlar izelge 2de gsterilmitir. Bir

bykba hayvandan (Besi Sr) kan gbre miktar gnlk 29 kg alnmtr ve hesaplamalarda

hayvandan kan gbrenin toplanabilirlik oran 0,5 olarak kabul edilmitir. Toplanabilirlik katsays

hayvanlarn ahrda kalma sreleri, gbrenin tesise gelene kadar geen sre ve iklimsel faktrlere

baldr.

izelge 2. Biyogaz tesisinde kullanlacak materyallerin zellikleri

Kullanlan

materyal

Hayvan

says

Gnlk

atk

retimi

(t/gn)

Gnlk

atk

miktar

(t/gn)

Toplanabilir

gbre miktar

(t/gn)

KM olarak

toplanan

atk miktar

(t/gn)

25 gnde

toplanan

KM (t/25

gn)*

25 gnde

toplanan

materyalin %15

KM oranndaki

miktar (t/25

gn)

Bykba

Hayvan

Gbresi

15000 0,029 435 217,5 30,45 761,25 5075

Mutfak

Atklar- - 140 140 23,4 585 3900

*Biyogaz ileminde hidrolik bekleme sresi 25 gn olduu iin kmlatif atk miktarlar 25 gnlk

hesaplanmtr.

**Biyogaz ileminde ya fermentasyon kullanlacak ve kuru madde oran %15 olacaktr.

Tesisin yllk atk ileme kapasitesi yaklak 130 000 t olacaktrve biyogaz tesisine gnde 357,5

ton materyal yklenecektir. Tesis ile ilgili temel parametreler izelge 3de zetlenmitir.

izelge 3. Tesisin temel parametreleri

Tesis zellikleri

Tesis atk ileme kapasitesi (t/yl) 130 000


29/87

Hidrolik Bekleme Sresi (gn) 25

Kullanlan karmn KM oran (%) 15

Kullanlan karmn C/N oran (%) 27,62

Tesis kapasitesi (ton) 89759000

Tesis Hacmi (m3) 9000

Reaktr says 3

Bir reaktrn hacmi (m3) 3000

Tesisin Enerji ve Fermente Gbre retimi

Tesisten ylda 8 543 987 m3 (%55 metan ieriinde) biyogaz retilmesi beklenmektedir. Bu

miktar yaklak 4 699 193 m

3

metana karlk gelmektedir. Elde edilecek metann kojenerasyonnitesinde yaklmas sonucunda 19 736 610 kWh/yl elektrik enerjisi ve 21 146 368 kWh/yl sl enerji

retilecektir. Tesisten ayrca, seperatrlerde %35 kuru madde ieriine ykseltilmi, ylda 33 695 ton

fermente olmu gbre retilebilecektir.

izelge 4. Biyogaz tesisinden retilecek enerji ve gbre miktarlar

rnler Miktar

Biyogaz (m3/yl) 8 543 987

Metan (m3/yl) 4 699 193

Elektrik (kWh/yl) 19 736 610


30/87

Isl Enerji (kWh/yl 21 146 368

Fermente olmu gbre %35 KM (t/yl) 33 95

1.1.2. BYOGAZ TESSNN AKII VE NTELER

Tesiste ncelikle atklar hammadde kabul alanna getirilecektir. Bu alanda depolanan

bykba hayvan gbreleri ve mutfak atklardaha nceden belirlenen oranlarda kartrlarak karm

hazrlama ve dozajlama nitesine yklenecektir. Mutfak atklar karma dahil edilmeden nce

kycdan geirilerek para boyutlar kltlecektir.


Boyutlar kltlen mutfak atklar ve hayvan gbreleri karm oluturulmas iin karmhazrlama ve dozajlama nitesine yklenecektir. Karm hazrlama ve dozajlama nitesine yklenen


31/87

materyaller PLC kontrol nitesi yardmyla zaman ayarlamas yaplarak helezonlu ykleyicilerle

retelere paralel olarak yklenecektir. Ykleme miktar ykleyicilerin alt ksmnda bulunan yk

hcreleri yardmyla kontrol edilecektir. Gerekli olan su miktar (gerekirse) ayr bir noktadan pompa

yardmyla retelere gnderilecektir.


32/87

ekil 2. Karm hazrlama ve dozajlama nitesine (Fa. Eckart kataloglar)

Tesiste toplam 3 adet biyogaz reaktr bulunacaktr. Reaktrler silindirik tip, dikey ve srekli

akl tip biyogaz reaktrleridir. Reaktrlerin ap 21,64 m, ykseklii 8,65 m ve aktif hacmi 3000

m3dr. Tesisin toplam reaktr hacmi 9 000 m3 olacaktr. Reaktrler ierisindeki materyallerin

kartrlmasnda 2 adet kanatl ve 1 adet mikser tipi yksek devirli kartrc kullanlacaktr. Tesiste

membran tipi gaz depolama sistemi kullanlacaktr. Reaktrde gaz retimi baladnda belli bir

miktar gaz membran ierisinde depolanacaktr.


33/87

ekil 3. Reaktrlerin kartrlmasnda kullanlacak kanatl kartrc (Fa. Agraferm

kataloglar)

ekil 4. Mikser tipi reaktr kartrc(Fa. EYS Metal kataloglar)

Reaktrlerdeki karmlarn boaltlmasnda merkezi pompa kullanlacaktr. Reaktrlerdeki

materyaller merkezi pompa vastasyla son depoya tanacaktr.


34/87

ekil 5. Merkezi pompa

Son depo ierisinde 2 adet dalg kartrc bulunacaktr. Bu kartrclar son depo ierisinde

tabakalamay engelleyecektir. retelerden alnan materyal seperatrlere iletilecektir. Separatr

kulesinde 2 adet seperatr yer alacaktr. Seperatrlere yaklak %8-9 KM orannda gelen

materyallerin ieriklerindeki sv ksm ayrtrlarak, %30-35 KM (kuru madde) oranna sahip fermente

gbre elde edilecektir. Sv ksm son depoda depolanacaktr. Kat fermente gbre dorudan

satlabildii gibi kompostlatrma tesisinin bulunduu senaryolarda aerob ayrmaya (kompostlama)

devam ederek bitkilere yarayll ve pazar deeri arttrlm, kuru madde seviyesi %80 dzeyine

kartlm kompost gbreye dntrlecektir.

ekil 6. Seperatrler

Tesisten retilen biyogaz ncelikle gaz ileme nitesine gelerek ieriindeki H2S temizlenecek,

nem ayrcda nemi ayrlacak ve partikl filtresinde geirilerek ierisinde bulunan mikro partikller

alnacaktr. Temizlenmi gaz kojenerasyon nitesine gnderilecektir. Tesisin kojenerasyon nitesinde

3 adet 800 kWe kurulu gce sahip kojeneratr bulunacaktr. Kojeneratrlerde yaklan gazdan elektrik

ve sl enerji retilecektir.


35/87

ekil 7. Tesiste kullanlacak kojeneratr


36/87

Simgeler

Temiz su hatt

Istma suyu gidi dn hatt

Biyogaz hatt

Gbre pompas

Dikey kartrc

Dalg kartrc

Kanatl kartrc

Ak kontrol valfi

Merkezi PompaP


37/87

Istma sistemi

Karm hazrlama ve dozajlama nitesi

ekil 8. Biyogaz Tesisinin Ak emas

Kontrol Blgeleri

1- Temiz su girii ak miktar ve kontrol

2- n depo ierisinde kartrc, pompa, scaklk ve seviye kontrol

3- Reaktr 1 ierisinde scaklk, kartrma, seviye kontrol, pH lm



6- Son depo ierisinde seviye ve kartrc kontrol.


38/87

1.1.3 ANLIURFABYOGAZ TESS ZMLER

ekil 5. Tesisin genel grnm

ekil 9. Tesisin genel grnm


39/87

ekil 10. Reaktrler


40/87

ekil 11. Karm hazrlama ve dozajlama niteleri


41/87

ekil 12. Son depo ve kartrclar


42/87

ekil 13. Seperatrler


43/87

1.2 SENARYOLARDA ANALZLER YAPILAN KOMPOST TESS

1.2.1 TESS PARAMETRELER


Kompost tesisinde bykba hayvan gbreleri ve mutfak atklarnn kullanm

ngrlmektedir. Tesiste kullanlacak atklarn fiziksel ve kimyasal zellikleri izelge 5de

gsterilmitir.


Parametre Mutfak Atklar Bykba Hayvan

Gbresi

Kuru Madde (%) 16,7 13

Organik Kuru Madde (%) 80 85

N (%) 0,25 2,6

C (%) 48,3 40

Kompost tesisinde 15 000 adet bykba hayvandan kan gbre ile gnlk 140 ton mutfak

atklar kullanlacaktr. Kompost tesisinde kullanlacak atk miktarlar izelge 2de gsterilmitir. Bir

bykba hayvandan (Besi Sr) kan gbre miktar gnlk 29 kg alnmtr ve hesaplamalarda

hayvandan kan gbrenin toplanabilirlik oran 0,5 olarak kabul edilmitir. Toplanabilirlik katsays

hayvanlarn ahrda kalma sreleri, gbrenin tesise gelen kadar getii sre ve iklimsel faktrlere

baldr.


44/87


Kullanlan

materyal

Hayvan

says

Gnlk

atk

retimi

(t/gn)

Gnlk

atk

miktar

(t/gn)

Toplanabilir

gbre miktar

(t/gn)

KM olarak

toplanan

atk miktar

(t/gn)

45 gnde

toplanan

KM (t/45

gn)*

45 gnde

toplanan

materyalin %35

KM oranndaki

miktar (t/45

gn)

Bykba

Hayvan

Gbresi

15000 0,029 435 217,5 30,45 1370,25 3915

Mutfak

Atklar- - 140 140 23,4 1053 3009

*Kompostlatrma ileminde sre 45 gn olduu iin kmilatif atk miktarlar 45 gnlk hesaplanmtr.

**Kompostlatrma ileminde balang materyalinin kuru madde oran %35olacaktr.

Senaryo 4 ve 5te kurulacak kompost tesislerindeatklar nce biyogaz tesisinde ilenmekte ve

burada %40 orannda ktle kayb gereklemektedir. Biyogaz ilemi sonrasnda kompost tesisine

alnan atklara bu kayb karlayacak lekte (60 ton/gn) kylm atk eklenerek senaryolarda yer alan

kompost tesislerinin ayn kapasitede almalar salanacaktr. Biyogaz retiminin olduu


45/87

senaryolarda atklarn 25 gn sre ile biyogaz reaktrlerinde anaerob ileme tabi tutulmu olmalar

nedeniyle bekleme sresi 20 gn kabul edilecektir. Senaryo 3te ise bekleme sresi 45 gn olacaktr.

Kompost tesislerinin yllk atk ileme kapasitesi (%35 KM) yaklak 56 160 t olacaktr. Tesisler

ile ilgili temel parametreler izelge 7de zetlenmitir.

izelge 7. Kompost tesislerinin temel parametreleri

Tesis zellikleri

Tesis atk ileme kapasitesi (t/yl) 56 160

Kullanlan karmnKM oran (%) 35

Kullanlan karmn C/N oran (%) 27,62

Tesiste bir ylda retilecek kompost miktar (%80 KM) 14 750

Senaryo 3



Yn ekli Trapez

Yn uzunluu (m) 200


46/87

Yn Genilii (m) 6,96

Yn says (adet) 10

Tesis alan (m

2

) 9000

Senaryo 4 ve 5



Yn ekli gen

Yn uzunluu (m) 100

Yn genilii (m) 3

Yn says (adet) 18

Tesis alan (m2) 9775

1.2.2. KOMPOST TESSN AKII VE NTELER


47/87

Tesiste ncelikle atklar hammadde kabul alanna getirilecektir. Bu alanda depolanan

bykba hayvan gbreleri ve mutfak atklardaha nceden belirlenen oranlarda kartrlarak ynlar

oluturulacaktr. Mutfak atklar karma dahil edilmeden nce kycdan geirilerek para boyutlar

kltlecektir.


Atklarn uygun oranlarda kartrlmas ve ynlarn oluturulmasnda amacyla tesiste bir

adet ykleyici kepe kullanlacaktr. Ykleyici tesiste materyallerin kycya yklenmesi ve olgunlam

kompostun tahliyesi amalaryla da kullanlacaktr


48/87

ekil 15. Kompost tesisinde kullanlacak ykleyici

Hayvan gbrelerinin kuru madde dzeylerinin %35 seviyesine kartlmas amacyla gbre

seperatr kullanlacaktr.


49/87

ekil 16. Kompost tesisinde kullanlacak gbre seperatr

Kompostlatrma ilemi beton zemin zerinde gerekletirilecektir. Beton zemin zerinde

sznt sularnn tahliyesi amacyla drenaj kanallar oluturulacaktr. Zemin zerine yerletirilen ynlar

dzenli olarak kompost kartrma makinas ile kartrlacak ve gerektiinde mikrobiyolojik ilemin

devamll iin nemlendirilecektir. Kartrma ilemi ilk iki hafta haftada iki, sonraki iki hafta haftada

bir ve devamnda 10 gnde bir periyotlarla gerekletirilecektir. 45 gnlk ilem sonrasnda kullanma

hazr kompostun retilmesi planlanmaktadr. Senaryo 3de kompostlatrma ilemi 45 gnlk aerob

fermentasyon eklinde gerekleirken, Senaryo 4 ve 5de ilk 25 gnlk periyot biyogaz tesisinde

anaerob olarak gereklemekte ve devam eden 20 gnlk periyot kompostlatrma tesisinde aerob

olarak devam ettirilecektir. Bu senaryolarda kompostlama zamannn azalmas nedeniyle (20 gn)

kendi yrr kartrclar yerine traktrden hareket alan kartrclarn kullanm ngrlmektedir.


50/87

ekil 17. Ynlarn kartrlmasnda kullanlabilecek kartrclar (Fa. EYS kataloglar)


51/87

1.2.3 ANLIURFA KOMPOST TESS ZMLER


52/87

ekil 18. Kompost tesisinde kullanlan kyc, ykleyici ve yn kartrc


53/87


54/87

ekil 19. Kompost tesisinin genel grnm


55/87

1.3. EKONOMK ANALZLER

1.3. 1. SENARYO 1 N EKONOMK ANALZLER

Senaryo 1-Sadece biyogaz tesisi kurulmas ve tesiste retilen elektrik ve sl enerji ile fermente

gbrenin satlmas.


Ekonomik Deiken

naat (Euro) 1 453 991

Kojenerasyon (Euro) 1 727 960

Kyc (Euro) 200 000

Kartrclar (Euro) 320 000

Ykleme ve doz. (Euro) 310 000

Membran (Euro) 90 000

Seperatrler (Euro) 60 000

Konteynr (Euro) 310 000

Gaz yakma (Euro) 37 800

Trafo (Euro) 39 000

Borulama (Euro) 73 500

Merdiven v.s. (Euro) 10 000

Ykleyici 50 000


56/87



giderler (Euro)

500 000


TOPLAM (Euro) 5 482 251

izelge 9. Biyogaz tesisinin iletme giderleri

Ekonomik Deiken



65 700

naatlarn tamir bakm giderleri

(Euro/yl)

14 540

Borulama ve elektrik sistemleri tamir ve

bakm giderleri bakm

2 250


Kyc bakm 15 000

Personel giderleri (Euro/yl) 87 000


57/87

(2 ii, 2 mhendis)

Sigorta (Euro/yl) 60 000

Makina ve ekipmanlarn amortismangiderleri (Euro/yl)

161 413


(Euro/yl)

29 080


izelge 10. Biyogaz tesisinin ve net gelirleri

Ekonomik Deiken

Fermente Gbre retimi (t/yl) 33 695

Net Isl Enerji retimi (kWh/yl)

(820 000 kWh/yl tesis ii kullanm)

20 326 368

Net Elektrik Enerjisi retimi (kWh/yl)

(1 950 000 kWh/yl tesis ii kullanm)

17 786 610

Isl enerji geliri (Euro/yl)* 609 791

Elektrik Enerjisi Geliri (Euro/yl)** 1 778 661

Fermente Gbre Geliri (Euro/yl)*** 505 425

Tesisin yllk geliri (Euro/yl) 2 893 877

*- Isl enerji sat fiyat 0,03 euro/kWh olarak alnmtr,(Kmr karl enerji fiyat)

**-Elektrik alm bedeli 0.10 Euro alnmtr.(yasada yer alan fiyat)

***-%35 KMde fermente gbre satfiyat 15 euro/ton alnmtr.



58/87

Yllar skonto

Faktr

Gelirler

(Euro)

Giderler

(amortismansz)

(Euro)

skonto

Edilmi

Gelirler

(Euro)

skonto

Edilmi

Giderler

(Euro)

0 1 - 5 482 251 - 5 482 251

1 0,917 2 893 877 394 835 2 653 685 362 063

2-19 8,032 2 893 877 394 835 23 243 620 3 171 314

20 0,178 3 442 102 394 835 611 804 70 280

Toplam 26 509 109 9 085 908

izelge 12. Biyogaz tesisinin ekonomik deerlendirme parametreleri

Ekonomik Deiken

NBD (Euro)

(Net Bugnk Deer)

17 423 201

Verim Oran (%) 46



SONU: Senaryo 1 kapsamnda deerlendirilen biyogaz tesisinin ekonomik parametreleri

incelendiinde NBD deerinin sfrn zerinde, i verim oran %46, fayda masraf oran 3,23 ve geri

dn sresinin 2,37 yl olduu grlmtr. Deerlendirme yaplan koullarda kurulacak biyogaz

tesisinin karllnn yksek ve fizibil olduu belirlenmitir.


59/87


Senaryo 2- Sadece biyogaz tesisi kurulmas ve tesiste retilen elektrik enerjisi ile fermente

gbrenin satlmas.

Bu senaryoda kurulacak olan tesis senaryo 1de kurulan tesis ile ayn nitelere sahip olacaktr.

Bu nedenle yatrm ve iletme giderleri senaryo 1 ile ayn olacaktr. Ancak gelirler ve ekonomik

deerlendirme parametreleri deiecektir.

izelge 13. Biyogaz tesisinin iletme giderleri

Ekonomik Deiken



65 700


(Euro/yl)

14 540


60/87


bakm giderleri bakm

2 250


Kyc bakm 15 000


(2 ii, 2 mhendis)

87 000

Sigorta (Euro/yl) 60 000


giderleri (Euro/yl)

161 413


(Euro/yl)

29 080


izelge 14. Biyogaz tesisinin ve net gelirleri

Ekonomik Deiken

Fermente Gbre retimi (t/yl) 33 695

Net Isl Enerji retimi (kWh/yl) 20 326 368


61/87




17 786 610

Isl enerji geliri (Euro/yl) -

Elektrik Enerjisi Geliri (Euro/yl)* 1 778 661

Fermente Gbre Geliri (Euro/yl)** 505 425


*-Elektrik alm bedeli 0.10 Euro alnmtr.

**-%35 KMde fermente gbre sat fiyat 15 euro/ton alnmtr.


Yllar skonto

Faktr

Gelirler

(Euro)

Giderler

(amortismansz)

(Euro)

skonto

Edilmi

Gelirler

(Euro)

skonto

Edilmi

Giderler

(Euro)

0 1 - 5 482 251 - 5 482 251

1 0,917 2 284 086 394 835 2 094 507 362 064

2-19 8,032 2 284 086 394 835 18 345 779 3 171 315

20 0,178 2 832 311 394 835 504 151 70 281

Toplam 20 944 437 9 085 910


62/87


Ekonomik Deiken

NBD (Euro)

(Net Bugnk Deer)

11 858 527

Verim Oran (%) 34



SONU: Senaryo 2 kapsamnda deerlendirilen biyogaz tesisinin ekonomik parametreleri

incelendiinde NBD deerinin sfrn zerinde, i verim oran %34, fayda masraf oran 2 ,31 ve geri

dn sresinin 3,23 yl olduu grlmtr. Deerlendirme yaplan koullarda kurulacak biyogaz

tesisinde sl enerji satnn yaplmamasnn tesisin karlln azaltt ancak bu koullarda da tesisin

fizibil olduu belirlenmitir.


63/87


Senaryo 3-Sadece Kompost tesisinin kurulmas ve tesiste retilen kompost gbrenin sat


Ekonomik Deiken

Zemin (Euro) 295 000

Ykleyici (Euro) 50 000

Kyc (Euro) 200 000

Seperatr 60 000

Sundurma (Euro) 10 000

Yn kartrc (Euro) 280 000



giderler (Euro)

90 000



izelge 18. Kompost tesisinin iletme giderleri

Ekonomik Deiken



65 700

naatlarn tamir bakm giderleri 3 400


64/87

(Euro/yl)



(2 ii)

54 000

Kyc bakm (euro/yl) 15 000


(Euro/yl)

5 900


giderleri (Euro/yl)

29 500

Enerji giderleri 75 000


izelge 19. Kompost tesisinin gelirleri

Ekonomik Deiken

Kompost Gbre retimi (%80 KM) (t/yl) 14 750

Gbre sat fiyat (%80 KM) (Euro/t) 55

Tesisin yllk geliri (Euro/yl) 811 250


Yllar skonto

Faktr

Gelirler Giderler

(amortismansz)

skonto

Edilmi

Gelirler

(Euro)

skonto

Edilmi

Giderler

(Euro)


65/87

(Euro) (Euro)

0 1 - 1 085 000 - 1 085 000

1 0,917 811 250 236 500743 916 216 871

2-19 8,032 811 250 233 500 6 515 960 1 899 568

20 0,178 919 750 233 500 163 716 42.097

Toplam 7 423 592 3 243 536


Ekonomik Deiken

NBD (Euro)

(Net Bugnk Deer)

4 180 056

Verim Oran (%) 53



SONU: Senaryo 3 kapsamnda deerlendirilen kompost tesisinin ekonomik parametreleri


dn sresinin 2,01 yl olduu grlmtr. Deerlendirme yaplan koullarda kurulacak komposttesisinin karllnn yksek ve fizibil olduu belirlenmitir.


Senaryo 4- Biyogaz ve kompost tesislerinin kurulmas ve tesislerde retilen elektrik ve sl

enerji ile kompost gbrenin satlmas,


66/87

Bu senaryoda kurulacak biyogaz tesisi senaryo 1de kurulan tesisle ayn zellikleri

tamaktadr. Kompost tesissinde ise baz deiiklikler olmaktadr. Kompost tesisi biyogaz tesisine

ilave olarak yapld iin biyogazdan kan kylm, anaerob ilemden gemi ve en son seperatrden

geirilmi gbre ile bir miktar biyogaz ilemine tabii tutulmam ancak kylm mutfak atklar

kullanlacaktr. Kyc, ykleyici ve seperatr biyogaz tesisinde bulunduu iin kompost tesisine bu

nitelerden alnmayacak, ortak kullanlacaktr. Ayrca kompost tesisinde ilem sresi 20 gn olarak

gerekleecektir ilem sresinin ksalmas kompost tesisinin alan ve enerji ihtiyacn azaltmaktadr.

Senaryo 4 ve 5te traktrden hareket alan kartrclar kullanlm ve planlama bu kartrclara gre

yaplmtr.


Ekonomik Deiken

naat Biyogaz (Euro) 1 453 991

naat Kompost (Euro) 317 000

Kojenerasyon (Euro) 1 727 960

Kyc (Euro) 200 000

Kartrclar (Euro) 320 000

Ykleme ve doz. (Euro) 310 000

Membran (Euro) 90 000

Seperatrler (Euro) 60 000

Konteynr (Euro) 310 000

Gaz yakma (Euro) 37 800

Trafo (Euro) 39 000


67/87

Borulama (Euro) 73 500

Merdiven v.s. (Euro) 10 000

naat yerinin hazrlanmas , enerji temini, yol yapm

vb. ve beklenmeyen giderler (Euro)

500 000

Ykleyici 50 000

Yn kartrc 17 350

Traktr 30 000



izelge 23. Biyogaz ve kompost tesisinin iletme giderleri

Ekonomik Deiken



70 000


(Euro/yl)

17 710


bakm giderleri bakm

36 809



(3 ii, 2 mhendis)

96 000

Sigorta giderleri (Euro/yl) 60 000


68/87

Kyc bakm (Euro/yl) 15 000


giderleri (Euro/yl)

163 870


(Euro/yl)

35 419

Kompost tesisinin enerji gideri 37 500


izelge 24. Biyogaz ve kompost tesisinin ve net gelirleri

Ekonomik Deiken




20 326 368



17 786 610

Isl enerji geliri (Euro/yl)* 609 791


69/87


Kompost Gbre Geliri (Euro/yl)*** 811 250


*- Isl enerji sat fiyat 0,03 euro/kWh olarak alnmtr,

**-Elektrik alm bedeli 0.10 Euro alnmtr.

***-%80KMde kompost gbre sat fiyat 55 euro/ton alnmtr. Piyasa fiyatdr.


Yllar skontoFaktr

Gelirler

(Euro)

Giderler

(amortismansz)

(Euro)

skontoEdilmi

Gelirler

(Euro)

skontoEdilmi

Giderler

(Euro)

0 1 - 5 896 601 - 5 896 601

1 0,917 3 199 702 486 205 2 934 127 445 850

2-19 8,032 3 199 702 486 205 25 700 006 3 905 199

20 0,178 3 789 362 486 205 674 506 86 544

Toplam 29 308 640 10 334 194


70/87

izelge 26. Biyogaz ve kompost tesisinin ekonomik deerlendirme parametreleri

Ekonomik Deiken

NBD (Euro)

(Net Bugnk Deer)

18 974 446

Verim Oran (%) 46



SONU:Senaryo 4 kapsamnda deerlendirilen biyogaz ve kompost tesisinin ekonomik parametreleri


dn sresi 2,34 yl olduu grlmtr. Deerlendirme yaplan koullarda kurulacak biyogaz

tesisinin karllnn yksek ve fizibil olduu belirlenmitir.


Senaryo 5-Biyogaz ve kompost tesislerinin kurulmas ve tesislerde retilen elektrik enerjisi

ile kompostun satlmas,

Bu senaryoda kurulacak tesis senaryo 4de kurulan tesisle ayn zellikleri tamakta sadece sl

enerji sat gereklememektedir. Bu nedenle analizlerde sadece farkl olan ksmlar sunulmutur.

izelge 27. Biyogaz ve kompost tesisinin ve net gelirleri

Ekonomik Deiken



(820 000 kWh/yl tesis iikullanm)

20 326 368



17 786 610


71/87

Isl enerji geliri (Euro/yl) -


Kompost Gbre Geliri (Euro/yl)

***

811 250


*-Elektrik alm bedeli 0.10 Euro alnmtr.

**-%80KMde kompost gbre sat fiyat 55 euro/ton alnmtr.


Yllar skontoFaktr

Gelirler

(Euro)

Giderler

(amortismansz)

(Euro)

skontoEdilmi

Gelirler

(Euro)

skontoEdilmi

Giderler

(Euro)

0 1 - 5 896 601 - 5 896 601

1 0,917 2 589 911 486 205 2 374 948 445 850

2-19 8,032 2 589 911 486 205 20 802 165 3 905 199

20 0,178 3 219 136 486 205 565 964 86 544

Toplam 23 743 077 10 334 194

izelge 29. Biyogaz ve kompost tesisinin ekonomik deerlendirme parametreleri

Ekonomik Deiken

NBD (Euro)

(Net Bugnk Deer)

13 408 883


72/87

Verim Oran (%) 36



SONU:Senaryo 5 kapsamnda deerlendirilen biyogaz ve kompost tesisinin ekonomik parametreleri


dn sresi 3,1 yl olduu grlmtr. Deerlendirme yaplan koullarda kurulacak biyogaz tesisinin

karllnn yksek ve fizibil olduu belirlenmitir.Ancak sl enerji satnn yaplamamasnn karll

azaltt gzlenmitir.


73/87

1.4. SONU

izelge 30da tm senaryolarn ekonomik deerlendirme parametreleri sunulmutur.

izelge 30 Tm senaryolarn ekonomik deerlendirme parametreleri

Ekonomik Deiken Senaryo 1 Senaryo 2 Senaryo 3 Senaryo 4 Senaryo 5

Yatrm bedeli

(Euro)

5 482 251 5 482 251 1 085 000 5 896 601 5 896 601

Yllk kar(Amortismansz)

(Euro)

2 499 042 1 889 251 574 750 2 713 497 2 103 706

NBD (Euro)

(Net Bugnk Deer)

(Euro)

17 423 201 11 858 527 4 180 056 18 974 446 13 408 883

Verim Oran (%) 46 34 53 46 36

Fayda/masraf Oran 2,92 2,31 2,29 2,84 2,30

Projenin geri dn

sresi(yl)

2,37 3,23 2,01 2,34 3,1

20 yl sonu toplam kar

(Euro)

49 980 840 37 785 020 11 495 000 54 269 994 42 074 120

Yaplan deerlendirmelerde tm senaryolarda kurulmas ngrlen tesislerin ekonomik

adan fizibil olduu sonucuna varlmtr. Biyogaz tesislerinde sl enerji satnn olmad durumlarda

karlln bir miktar azald, ancak tesislerin yinede ekonomik adan fizibil olduu belirlenmitir.

Senaryo 3de deerlendirilen sadece kompost tesisi kurma alternatifi de ekonomik ynden karll


74/87

yksek bir seenektir. Kompost tesisinin geri dn sresi dk, i verim oran ve fayda masraf oran

yksektir. Ancak bu senaryoyu deerlendirirken tesisin yatrm bedelinin ve net nakit akmnn

dierlerinden dk olduunu gz nnde bulundurmak gerekir. Biyogaz ve kompost tesislerinin

beraber deerlendirildii senaryo 4 ve 5te ekonomik gstergelerin kompost tesisi kurulmas

ngrlmeyen senaryo 1 ve 2ye gre daha iyi olduu grlmektedir. Bu gerekten hareketle biyogaz

tesislerinin kompost tesisleriyle beraber kurulmalarnn ekonomik adan en yksek fayday salayan

iletme modeli olduu sylenebilir. Ayrca kompost tesisinden retilen gbrenin lkemizde mevcut

bir piyasasnn bulunmas ve yapsal zelliklerinin dolay biyogazdan kan fermente gbreye gre

pazarda alc bulma ihtimalinin daha fazla olduunu gz nnde bulundurulmas gerekmektedir.

Tesislerin ekonomik mrleri sonunda toplam net gelir karlatrmalarnda (Baknz izelge

30) en yksek net gelirin 54 269 994 Euro seviyesinde senaryo 4te gerekletii grlmektedir. Bunu

senaryo 1 izlemektedir. Ekonomik mr boyunca nc karl seenek senaryo 5, daha sonra senaryo

2 ve 3 srasyla onlar izlemektedir. Sadece kompost retilen senaryoda yatrm miktarnn dierlerine

gre ok dk olmas nedeniyle ekonomik mr boyunda elde edilen gelir de en dktr.

Elektrik ve s enerjisi ile kompostlatrlm gbrenin sat seenei en yksek kar getirmesine

ramen lkemizde, zellikle anlurfada s enerjisi sat imknlarnn ok iyi deerlendirilmesi

gerekmektedir. Is enerjisinin satlamamas durumunda biyogaz retilerek elektrik enerjisi ve

kompostlatrmadan elde edilen gbrenin satlaca seenekler ile (senaryo 5) elektrik enerjisi ve

biyogazdan kan gbrenin satlaca seenekler (senaryo 2) karl grlmektedir. Ancak tesisler

planlanrken s enerjisini kullanabilecek bir yaplanma veya kullanabilecek bir tesisin yaknna

yaplmas dnlmelidir.


75/87

1.5. Yerleim Plan

1.5.1 Senaryo 1 ve 2 iin yerleim plan

Senaryo 1 ve 2de sadece biyogaz tesisinin kurulmas ngrlmektedir. Bu senaryo iin hazrlanan

yerleim plan ekil 20de sunulmutur. Bu plana gre tesisin kurulmas iin gerekli alan ihtiyac 3 420

m2

dir.

Reaktr 1

SonKojenerasyon

Seperatr

Reaktr 2 Reaktr 3


76/87

ekil 20. Senaryo 1 ve 2 iin yerleim plan

1.5.2. Senaryo 3 iin yerleim plan

Senaryo 3de sadece kompost tesisinin kurulmas ngrlmektedir ve bu tesisin alan ihtiyac yaklak

9900 m2dir.

76m

215 m


77/87

ekil 21. Senaryo 3 iin yerleim plan


78/87

1.5.3. Senaryo 4 ve 5 iin yerleim plan

Senaryo 4 ve %te biyogaz ve kompost tesislerinin beraber kurulmas ngrlmektedir. Bu

senaryolarda kurulacak biyogaz tesisinin zellikleri Senaryo 1 ve 2 ile ayndr ancak kompost tesisi

senaryo 3ten farkldr. Bu farklln nedeni bekleme sresine bal olarak tesis kapasitesinin

deimesi ve kullanlan teknolojinin bu kapasiteye uygun olarak modellenmesidir. Tesisin alanihtiyac 13 195 m2dir.

Seperatr

Reaktr

1

SonKojenerasyon

Reaktr

2

Reaktr

3


79/87

ekil 22. Senaryo 4 ve 5 iin hazrlana yerleim plan

115 m


80/87

RNEK TESSLER

KOCAEL BYKEHR BELEDYES BYOGAZ TESS

Kocaeli Bykehir belediyesine kurulan biyogaz tesisinde tavuk gbresi, sr gbresi, im

atklar, ikembe ierii ve hal atklar ilenecektir. Toplam karmn % 54 im atklar;%19u hal atklar; %4 ikembe ierii; %18,2si tavuk gbresi ve %3,2si, srgbresinden olumaktadr. Tesiste her biri 2400 m3 hacminde iki adet rete ve 1000 m3hacminde bir adet son depo bulunmaktadr. retelerin zeri gaz membran ile rtlmtr.Tesisin kurulu gc 350 kWtr. Tesis tamamen PLC kontrol nitesi ile kontrol edilmektedirve izlenmektedir. nternet zerinden izleme ve kontrol imkan da bulunmaktadr.

Tesiste 1 adet hal atklarn paralamak iin dzenek, ve im atklarn yklemek iinykleme ve dozajlama nitesi bulunmaktadr.

Tesis Akdeniz niversitesi, Tbitak MAM, Sleyman Demirel niversitesi, Ege niversitesive Kocaeli niversitesinden aratrmaclarn ortak almalar sonucunda yaplmtr veTbitak KAMAG grubu tarafndan finanse edilmitir.

Foto: TUBTAK MAM Projesi destei ile yaplan Kocaeli Bykehir Belediyesi Biyogaz Tesisi


81/87

GATAB 75. YIL KATI ATIKAYRITIRMA VE KOMPOST RETM TESS

Antalyann Kemer beldesinde yer alan GATAB kat atk ayrtrma ve kompost tesisiyln tm zaman tam kapasite alan bir tesistir. Gezimizde edindiimiz bilgiler dhilinde butesisin kurulu olduu toplam alan 22,000 m2. Ancak bu alann tamam kompost retimi iin

kullanlmyor. Bu alann sadece 8000 m2 si kompost retimi iin tahsis edilmitir.

Bu tesise atklar kemer ve evresinde kibeldelerden kamyonlar aracl ilegetiriliyor. Atklar tamamen kark haldetoplanmyor. Gatab kuruluunun verdiikat atk ayrtrma eitimleri sonucunda

bilinli hale gelen kurumlar kendibnyesinde atklarn ayrtrarakdepoluyorlar. Bu ayrtrma ileminiyapmayan kurumlara para cezas gibi aryaptrmlar uygulanarak bu bilinoluturulmaya allyor. Kendi

bnyesinde atklarn ayrtrarak depolayantesislerden bu atklar belli saatlerde ayr

aralarla (tbbi atk, organik atk vs.) gnlk olarak kat atk ayrtrma tesisine getiriliyor. Tesise getirilen atklar tesisin depolama alannda biriktiriliyor.

Depolama alanna getirilen atklar ayrtrma band ile ayrtrma ilemi yapmak iin baka bir

blme sevk ediliyor (foto 1). Kark halde gelen atklarda bu alanda ayrtrlyor. Ortayakan ambalaj atklar, plastik ve metal atklar ayr ayr balyeler haline getirilerek bakaalanlara alnyor. Organik atklar da kompost retim alanna sevk ediliyor.

foto 2: Brikollerle preslenen organik atklar foto 3: Kompost odalar

Byk boyutlu atklar tcde tlerek dier organik atklarla kartrldktansonra brikoller yardm ile preslenerek byk briketler haline getiriliyor. Byk briketlerhaline getirilen organik atklar 1 tanesi 245 m2 olan toplamda 16 tane olan kompost odalarna

alnyor. Kompost odalarna alnan atklar sresi yaz ve k dneminde deimek zere 4 ile 6hafta bu odalarda bekletiliyor. Scaklk ve nem durumuna gre scaklk ve nem durumu

Foto 1: Atk ayrtrma alan


82/87

ayarlanarak kompostlama ilemi yaplyor. Boalan kompost odalar zamanlar birbirindenfarkl olarak dolduruluyor. Bylece kompostun olgunlamas salanyor.

.

Foto 4:Kompost tc Makine foto 5: tlerek yn haline getirilenkompost

Olgunlaan kompost odalardan alnaraktcler yardmyla kk partikller halinegetiriliyor. Kk partikller haline getirilen kompost elenerek yn halinde depolanyor.(foto 4-5)

Yn halinde depolanan kompost Antalya yresinde yaygn olan seraclkla, baclklave eitli tarmsal faaliyetle uraan iftilere 1 tonu 25 tl karlnda satlmaktadr. Butesisteki kompost retimi tamamen ticari amal retilmemekte sat fiyatndanda anlalacagibi byk amala atklarn geri dnm amal faaliyet gstermektedir.

Burada ki kompost retim aamasnda eitli sorunlarda grlmektedir. Tesisin kuruluolduu alanda ar bir koku ortaya kmakta ve bu evredeki yerleim birimlerinde yaayaninsanlar rahatsz etmektedir. Ayrca kompost retim aamasnda ok nemli ve sulu bir ekildetesise getirilen atklardan ortaya kan sznt sular da byk tehlike oluturmaktadr. Busznt sularnn yer alt ve ime sularna karmamas iin ortaya kan sznt sular tankerleraracl ile atk su artma tesisine tanarak bu sorun ortadankaldrlmaya allmaktadr.


83/87

ABALIOLU YEM-SOYA VE TEKSTL A., KOMPOST RETM TESS

Denizli Kocaba kasabas civarnda kurulu olan bu tesis tavuk iftlii olarak faaliyetgstermektedir. 198,000 ba tavuk olan bu iftlikte ortaya kan tavuk gbresini bertarafetmek iin bu tesise kompost retim tesiside eklenmitir. Bu tesiste yer alan kompost retim

tesisi 3300 m2 bir kapal alan tekil etmektedir.

Tavuk iftliinden gnlk toplam 110 ton tavuk gbresi elde edilmektedir. %70 nemliolan bu gbreler kompost haline getirilirken %20 neme drlmektedir. Bunun iin gelenmalzemeyle elde edilen kompost miktar arasnda byk farklar grlebilmektedir.

Tavuk iftliinden elde edilen tavuk gbresi kamyonlar aracl ile kompost tesisinegetirilmektedir. Kompost tesisine getirilen tavuk gbresi eni 6 m, boyu 100 m olan kanallaradklmektedir. Kanallara dklen tavuk gbresi kanallar ierisinde yer alan apalarvastasyla 20-21 gn scaklk ve nem durumu ayarlanarak havalandrlmaktadr. Scaklk ve

nem durumu ayarlanan bu kompost 53 gnn sonunda olgunlamaktadr. Olgunlaan kompostdaha sonra paletler vastasyla tc makinelere sevk edilmekte buradan eleklerle elenerekkompost haline getirilmektedir. Kompost haline getirilen bu malzeme 25 kglk paketlerhaline getirilerek satlmaktadr. Kompost tesisinden elde edilen aylk kompost miktar 250 ile300 ton arasnda deiim gstermektedir.

retilen kompostlar genellikle tarlada bitkisel amal kullanlmaktadr. Bu kompostun25 kg 6 tl zerinden sata sunulmaktadr.

Bu tesiste retilen rnler kompost retimi iin yaplan maliyeti karlamamaktadr.

Tesisin kurulum amac tamamen tavuk iftliinden ortaya kan tavuk gbresini ortadankaldrmaktr. Organik gbre kullanm asndan iftilerin bilinsiz olmas da ayrca birsorun. Kompostun Pazar durumu suni gbrenin fiyatnn art ve azalna gre deiimgstermektedir.

DENZL BELEDYES KATI ATIK BERTARAF TESS VE KOMPOSTRETM

Denizli haceypl mevkiinde yer alantesis tamamen kat atk bertaraf amal

kurulmutur. Kompost retimi amatr olarakyaplmaktadr. Kompost tesisi tam kapasiteliolarak almamaktadr. Denizli belediyesi katatk bertaraf tesisi yannda kurulu olan kompostretim alan 22 hektarlk alan zerinde 2003ylnda faaliyete girmitir. Toplan retimkapasitesi 3000 ton-yldr.

Foto 6: Kompost retim alan


84/87

Denizli ehri bnyesinde yer alan park ve bahelerden toplanan im, budama vb.trden yeil atklar kompost retim alanna getirildikten sonra paralayc makinelerle

tlmekte ve im

Foto 7: lenmeden gelen park- bahe atklar foto 8: Kompost retiminde kullanlan makineler

atklaryla kartrlmaktadr. Kartrlan bu atklar st kapal alana ynlar halindeserilmektedir. Yere serilen bu atklar belirli gnlerde tambur yardmyla portatif aralarlatraktr vastasyla kartrlmaktadr. Scaklk ve nem durumu ayarlanmaktadr. Nem ihtiyacsu tankeriyle sulanarak karlanmaktadr. Yaklak olarak 13 haftalk bir sre sonundaolgunlaan kompost elenerek ynlar halinde depolanmaktadr. 100 ton organik atktanyaklak olarak 10 ton kompost elde edilmektedir.

Foto 9: Kompost retiminde kullanlan eleyici foto 10: Kompost retiminde kullanlankartrc


85/87

Foto 11: Kompost retiminde kullanlan tambur

Tesiste evsel atklar ilenmedii iin 2003 ile 2010 yl arasnda sadece 140 tonkompost elde edilmitir. Ticari ama tamad iin tam kapasite almamaktadr. retilenkompost baclk ve mantar yetitirme alannda kullanlmaktadr.

Genel olarak organik gbre tketim bilinci, organik atklarn kullanm amalarhakknda bilgi sahibi olunmad iin retilen kompostun elden karlmas pek kolayolmamaktadr. Bunun iin denizli belediyesi rettii kompostun bir miktarn kendi park ve

bahelerinde kullanmaktadr.


86/87

Tesisin

AdKuruluYl

Tesisin

Kurulu

Alan

Atk Cinsi ToplananAtkMiktar

Kompostla

ma indeKullanlan

Sistem

Kompostl

ama

Sresi

retilenKompost

Miktar

retilenKompostun

zellikleri

K

u

PaeGATAB

75. YlKat AtkAyrtrma ve

Kompost

Tesisi

1999 8000

m2

Otellerde

n

toplanan

organik

atklar,karkatk, imve bahebudama

atklar

26,784,77

3 ton

(2010)

Brikollerle

pres

sistemi

(briket pres

sistemi),

kapalsistem

Yaz ve kaylarndaki nem ve

scaklkdurumun

a gre 4-6hafta

arasndadeiiyor

KnGnlkortalama

80 ton,

Yazn 140ton

Azot %3,45,

Fosfor %0,5,

Potasyum %1,3,

Nem %22,

Organik %77,

pH 6, Kalsiyum

%3, M%0,18,Demir 3300

ppm

Y

ABALIOLU YEM-

SOYA VE

TEKSTLA..KOMPOS

T RETMTESSLER

2002 3300

m2

Tavuk

iftliinden elde

edilen

tavuk

gbresi

110 ton

gnlktavuk

gbresielde

ediliyo

Kanallar

ierisindeapalayarak

havalandrma

yntemi

20-21 gnana sre,53 gndetam

olgunlama

250-300

ton gnlk25pa

ha

DENZLBLD. KATI

ATIK

BERTARA

F TESS

2003 22

Hektar

Pazaryeri,

Park ve

bahelerden top.

im vebudama

atklar

Tam

kapasite

almad iinherhangi

bir veri

yok

Getirilen

malzemeler

paralayc,kartrc,tamburla

ilenip sutankeri ile

nemlendiril

iyor.

13 hafta Tam

kapasite

3000 ton yl(100 ton

atk=10 tonkompost)

Azot %3,8, pH

7.6, Ec %9.5,

Organik %51,3,

Nem %48,5, c/n

%10,5, p2o2

%1,8, k2o %4,3,

cao %10,16,

mgo %1,4 bakr%31,79, inko%115

Y


87/87

kompost ve bİyogaz tesİsİ fİzİbİlİte raporu

Documents