kujdes nga tarikatet sufiste (dervishët) -...

1 MBUROJA.net

Kujdes nga Tarikatet Sufiste (Dervisht) [Nakshibendit, Sulejmanxhit, Nurxhit]

Prgatiti: Ebu Unejs Kontrolloi [redaktura fetare]:Lulzim Peruku

Prizren, 1428h/2007

PRMBAJTJA: Parathnie Kapitulli i par Origjina e shirkut Shirku dhe llojet e saj Vahdetul Vuxhudi Besimi i Ehli Sunnetit rreth vendqndrimit t All-llahut subhanehu ve teala Tarikati Fytyra e vrtet e Sufive Tevessuli-llojet e tij Rabta-lloj ibadeti t ciln tarikatet sufiste e praktikojn Shpjegimi i Rabtas Kushtet dhe zbatimi i Rabtas Kapitulli i dyt Tarikati Nakshibendi Prfaqsuesit bashkohor t tarikatit Nakshibendi n Turqi Doktrina Persiane Bazat e tarikatit Nakshibendi far qndrimi kan n lidhje me personin i cili i kundrshton drejtimin e tyre? Gnjeshtrat e tyre Disa nga gabimet e tyre q i praktikojn Nakshibendit a) Dhikri Haffij b) Shikimi i All-llahut c) Kerametet ) Krkimi i ndihms nga shejht d) Madhrimi i varreve t shejhve Nakshibendi dh) Lutja drejtuar shejhve Tarikati Sulejmanxhi Kush sht shejhu i tarikatit Sulejmanxhi Shpjegimi i Rabtas Gabimet e Sulejmanxhive nga libri ME KAASDUT-TALBYN Lejimi i kamats Nurxhit Nj biografi e shkurtr e Said Nursit (shejhu i Nurxhive) Nj kronologji e shkurtr e Said Nursit Grupimet e Nurxhive

http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1#1http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1#1http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1#1http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#3#3http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#3#3http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#3#3http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#5#5http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#5#5http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#5#5http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#7#7http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#7#7http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#7#7http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#9#9http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#9#9http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#9#9http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#11#11http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#11#11http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#11#11http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#13#13http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#13#13http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#13#13http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#15#15http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#15#15http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#15#15http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#17#17http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#17#17http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#17#17http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#19#19http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#19#19http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#19#19http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#21#21http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#21#21http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#21#21http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#23#23http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#23#23http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#23#23http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#25#25http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#25#25http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#25#25http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#27#27http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#29#29http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#29#29http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#29#29http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#31#31http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#31#31http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#31#31

2 MBUROJA.net

Disa nga gabimet e pasuesve t Said Nursit Prse e quajn Said Nursin Bediuzzaman (Mrekulli e kohs)? Disa nga gabimet e Said Nursit Kapitulli i tret Disa dyshime (pretendimet se kinse e pasojn Ebu Hanifen) Dyshimet n lidhje me marrjen e dituris nga bidatinjt Kush jan ata t cilt i kemi detyrim ti nderojm Hadithet e dobta t cilt argumentohen sufit/dervisht npr librat e tyre Nj vshtrim rreth disa festave t shpikura t cilt i praktikojn sufit (nata e regaibit, miraxhit, beratit) Qndrimi q duhet t mbajm me ata q bjn bidate dhe disa dyshime t bidatinjve

Parathnie:

Falmderimi i takon All-llahut. Atij i bjm hamd dhe prej tij krkojm ndihm dhe falje. Krkojm mbrojtje nga All-llahu prej t kqijave t vetvets dhe t veprave tona. K e udhzon All-llahu, ska kush e lajthit dhe, k e largon nga rruga e vrtet, ska kush e udhzon. Dshmoj se ska t adhuruar me t drejt prve All-llahut, i cili sht Nj dhe dshmoj se Muhammedi sht Rob dhe i Drguari i Tij.[1]

Thnia m e vrtet sht Thnia e All-llahut, kurse udhzimi m i mir sht udhzimi i Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Veprat m t kqija jan ato t shpikurat, do shpikje sht bidat dhe do bidat sht lajthitje, e do lajthitje on n zjarr. . .

Dhe m pastaj. . .

Duke e par gjendjen e vshtir t muslimanve t Kosovs - nga padituria apo thjesht nga mosinteresimi, apo edhe nga hoxhallart tan[2] t cilt nuk e ngritin zrin kundra tarikateve sufiste, q e kan vrshuar Kosovn, Shqiprin dhe Maqedonin - e pash te arsyeshme q t pregatiti nj librth n lidhje me disa tarikate. N kt librth mund t gjeni material t bollshm n lidhje me tarikatet e ardhura nga Turqia si Nakshibendit, Sulejmanxhit dhe Nurxhit.

S pari jam munduar q me pak fjal t sqaroj besimin e vrtet t Ehli Sunnetit, duke filluar nga origjina e shirkut, pastaj ka sht tarikati dhe a lejohet grupimi npr tarikate, cili sht grupi i shptuar, si dhe lloje t ndryshme t ibadeteve q i praktikojn sufistt/dervisht, si p. sh. Tevessulin (afrimin me ndrmjetsim) dhe Rabtan etj, dhe s fundi do tua sqarojm se ka kan thn dijetart Islam rreth marrjes s dituris nga t devijuarit.[3]

http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#33#33http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#35#35http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#35#35http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#35#35http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#37#37http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#39#39http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#39#39http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#39#39http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#41#41http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#41#41http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#41#41

3 MBUROJA.net

Kam par disa musliman q shkonin tek kto xhemate/tarikate, madje madje edhe nga hoxhallart tan q shkonin tek ata, kinse pr t br dawa, dhe pr kt ndjehesha shum i shqetsuar pr popullatn ton. Kjo ishte nj ndr arsyet pse iu rroka puns pr prmbledhjen e t gjith ktij materiali dhe shkaku tjetr ishte se n gjuhn shqipe nuk ekziston nj librth i till pr kundrshtimin e ktyreve tarikateve.

All-llahu subhanehu ve teala thot:

"Me t vrtet ata q e fshehin at q e kemi zbritur Ne prej argumenteve t qarta dhe udhzimit (dituris se qart) pasiq ua qartsuam njerzve n Libr, ata i mallkon Allahu dhe i mallkojn mallkuesit(t gjitha krijesat) El-Bekare 159.

Dhe fjaln e te Drguarit: "Kush e fsheh nj dituri Allahu atij n ditn e kijametit do tia vendos nj fren (sikur freni q vendoset n goj t kalit) nga zjarri[4]

Zatn edhe nj prej veorive m karakteristike t gurabave [jabanxhive, t huajve] sht prmirsimi; saq i sht thn Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:Kush jan Gurabat? Ai tha:Ata t cilt bjn prmirsime kur t prishen njerzit[5]

Prandaj ky librth nuk sht qrim hesapesh, por thjesht sht nj kshill pr muslimant n prgjithsi, ashtu si qndron n hadith, ku i Drguari i All-llahut sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ka thn:Feja sht kshill". I than:"Pr k?" Tha:"pr All-llahun dhe pr Librin e Tij dhe pr prijsit e muslimanve dhe muslimant n prgjithsi (Transmeton Muslimi).

Shpesh m tingllonte fjala e Imam Ahmedit e transmetuar nga shejhul Islam Ibn Tejmije n Mexhmuul Fetava (28/231-232) i cili thot:I sht ankuar dikush Ahmed ibn Hanbelit:Vrtet mua m vjen vshtir q t them: filani sht kshtu, e filani sht ashtu! E ai ia ktheu:Nse ti hesht e un heshti, ather si do t msoj injoranti (xhahili) se kush sht m i mir e kush sht i keqi?! Dhe thot:T paralajmrosh Ummetin kundr udhheqsve t bidatinjve, t cilt kundrshtojn Kuranin dhe Sunnetin, apo ata t cilt bjn adhurime n kundrshtim me Kuranin, dhe tu tregosh (Ummetit) t vrtetn rreth tyre; kjo sht obligim me Ixhma (marrveshje t prgjithshme, koncenzus) t muslimanve, sa q i kan thn Ahmed ibn Hanbelit: Nj njeri i cili agjron, falet dhe bn Ittikaf sht m i dashur tek ti, apo nj njeri i cili flet kundr bidatinjve? Ai tha: Nse ai falet, bn iatikaf; ai kt e bn pr vetveten, e nse flet kundr risimtarve, ather ai kt e bn pr muslimant. Kshtu q kjo sht m e mir.

E nga kjo sqarohet se dobia e ktij sht n interes t t gjith muslimanve dhe fes s tyre, dhe ky lloj i lufts n rrug t All-llahut sht pr fen, menhexhin dhe sheriatin e Tij. Dhe largimi i tiranis dhe armiqsis s tyre ndaj fes, sht obligim shoqror me Ixhma t muslimanve. Sikur t mos kishte pasur kush t flet kundr tyre, q ta largojn dmin e tyre, ather do t ishte ndrruar feja, dhe fesadi (trazira, prishja) i tyre sht m

4 MBUROJA.net

i madh se i ndonj okupatori q na lufton. Ngase kta (armiqt okupator), nse bjn okupim, kta nuk i prishin zemrat (e muslimanve) vetm se pasi q t bhet okupimi; kurse ata (bidatinjt) i prishin zemrat qysh n fillim[6]

N nj hadith, Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thot:

Vrtet kur njerzit e shohin t keqen dhe nuk e ndryshojn at, ather ka frik q All-llahu ata (njerz) ti prfshij me nj ndshkim nga Ai. [Sahih Ibn Maxheh (3236).]

Andaj ashtu si duhet t msohet e vrteta paralelisht duhet t msohet edhe e kota, q ti mbrojn vetet tona nga ata t cilt pasojn teket dhe epshet e veta.

Thot poeti:

E kam msuar t keqen, jo pr ta br t keqen, Por q t ruhem prej saj. E kush nuk e dallon (mson) t keqen prej t mirs, Ai bie n t.

Nj fjal t njjt e kemi edhe nga sahabiu i njohur, Hudhejfe ibnul Jeman, i cili quhet edhe sekreti i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, i cili ka thn: Njerzit e pyetnin Pejgamberin sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr hajrin, kurse un e pyetja pr sherrin, nga frika se do t bie n t.[7]

Dije, vlla musliman, se shprndarja e dituris s dobishme sht pasuria m e mir q nj musliman mund t posedoj gjat jets s tij, dhe kjo duke praktikuar fjaln e Muhamedit, alejhi selam, kur thot:Mirsit e dituris jan m t mira sesa mirsit e ibadetit/adhurimit[8], apo thnia e tij, alejhi selam:Mirsit e dijetarit ndaj adhuruesit, jan si mirsit e mia ndaj ndonjrit nga ju[9].

Ka thn Muhamedi, alejhi selam:Me t vrtet ajo q e pason njeriun pas vdekjes, si rrjedhoj e puns dhe t mirave t njeriut, sht dituria t ciln e ka praktikuar dhe shprndar. . . [10] . Thot shejh Ali Hasen el Halebi:"Mjetet e thirrjes jan t shumta, dhe rrugt e shprdarjes s dituris islame jan t lehta. Dhe, nga m t mirat dhe m t rndsishmet jan shkrimet dhe botimet"[11]

E lus All-llahun subhanehu ve teala q t ma bj t leht kt punim timin dhe t m shprblej kt vepr n kt bot dhe n botn tjetr[Amin].

Autori

http://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1a#1ahttp://mburoja.net/libra/tarikatet.html#1a#1a

5 MBUROJA.net

Kapitulli i par

- Origjina e Shirkut[12]

Temn n lidhje me zanafilln e shirkut q do ta lexoni n vijim sht shkputur nga libri i Muhaddithit shqiptar t ktij shekulli, Imam Nasiruddin el-Albani rahimehullah me titull Vrejtje falsit mos ti shndrroj varret n xhamia (Tehdhirus-Saxhid min Itikhadhil-Kuburi Mesaxhid). Prej asaj q sht vendosur n Sheriat (ligjin e urdhruar), sht ajo se njerzimi qe n fillim popull i vetm n Teuhidin e vrtet, pastaj Shirku (t drejtuarit e ndonj forme t adhurimit, apo fardoqoft tjetr q sht e drejt ekskluzive e Allahut, tjetrkujt pos Allahut) gradualisht i kaploi ata. Baz pr kt sht thnia e Allahut m t Bekuarit, m t Lartit:

Njerzimi ishte nj Umet (popull), pastaj Allahu drgoi pejgamber q solln prgzime dhe paralajmrime. (Bekare, 213)

Ibn Abbasi radiallahu anhu tha:N mes Nuhut dhe Ademit qen dhjet gjenerata, t gjitha prej tyre qen n Sheriat (ligj) t s vrtets, pastaj ata u pran. Kshtu q Allahu drgoi pejgamber si prurs t lajmeve t mira dhe si paralajmrues[13] Ibn Urve el-Hanbeli (v. 837) tha:Kjo thnie i prgnjeshtron ata historian nga Njerzit e Librit, t cilt pohojn se Kabili (Kaini) dhe t bijt e tij qen adhurues t zjarrit [14] Un them: Kjo po ashtu sht prgnjeshtrim ndaj disa filozofve dhe ateistve, t cilt pohojn se baza (natyrore) e njeriut sht Shirku, dhe se Teuhidi evuloi n njeriun! Ajeti q parapriu i bn kto pohime t rreme, dhe po ashtu edhe t dy hadithet q vijojn:

S pari: Thnia e tij (sallallahu alejhi ue selam), q ai transmetoi nga Zoti i Tij (Allahu):

Un i krijova t gjith robrit e Mi n Fen e vrtet (n Teuhid, t pastr prej Shirkut). Pastaj atyre u erdhn djajt dhe i devijuan ata prej Fes s vrtet. Ata ua bn t palejuar njerzve at ka Un ua kam lejuar atyre, dhe ata i urdhruan t shoqrojn n adhurimin Tim at pr t ciln Un skam zbritur kurrfar autoriteti. (El-Kheuakibud-Durari fi Tertib Musnedul-Imam Ahmedela Ebuabil-Buhari (6/212/1), ende n form manuskripte. )

S dyti: Thnia e tij (sallallahu alejhi ue selam):do fmij lind n Fitre (natyrshmri t pastr) (Transmetuar nga Muslimi (8/159) dhe Ahmed (4/162) nga Ijadh ibn Himar el-Muxhashii radiallahu anhu) por prindrit e tij e bjn at ifut, t krishter apo zjarrputist. Kjo sht sikurse mnyra n t ciln nj shtaz lind nj pjell natyrale. A keni vrejtur ndonj t lindur t shtrembruar, para se ju ti keni shtrembruar ato.

Ebu Hurejra ka thn: Lexoni nse doni:Fitra e Allahut me t ciln Ai krijoi njerzimin. Nuk duhet t ket ndryshim n krijesn (fen) e Allahut. (er-Rum, 30) [15]

6 MBUROJA.net

Pas ktij shpjegimi, sht me rndsi t madhe pr Muslimanin q ta di se si prhapet Shirku n mesin e besimtarve, pasi q ata ishin muvehidin (njerz t Teuhidit). N lidhje me thnien e Allahut m t Prsosurit pr popullin e Nuhut (alejhis selam):

Dhe ata than: ti sdo ti braktissh zotat tu, as q do t braktissh Uedin, as Suvan, as Jeguthin, as Jaukun, as Nesrin. (Nuh, 23)

sht treguar nga nj grup prej Selefit (paraardhsve t devotshm), n shum transmetime, se kto pes perndi qen adhurues t drejt. Kur ata vdiqn, Shejtani (Satana) u pshpriti njerzve t tyre q t trhiqen dhe t ulen tek varret e tyre. Pastaj Shejtani u pshpriti atyre q erdhn pas tyre se ata duhet ti marrin ata si idhuj, duke ua zbukuruar atyre iden se ju do ti prkujtoni ata dhe me kt ti pasoni n sjelljen e mir. Pastaj Shejtani i sugjeroi gjenerats s tret se ata duhet ti adhurojn kta idhuj krahas Allahut m t Lartit dhe ai u pshpriti se kjo ishte ajo ka strgjyshrit e tyre bnin!!!

Kshtu q Allahu iu drgoi atyre Nuhun (as), duke i urdhruar ata q ta adhurojn vetm Allahun. Mirpo, asnj nuk iu prgjigj thirrjes s tij prve disave. Allahu e tregoi tr kt incident ne kaptinn Nuh.

Ibn Abasi tregon:Vrtet, kta jan pes emra t njerzve t drejt prej popullit t Nuhut. Kur ata vdiqn, Shejtani iu pshpriti popullit t tyre q tu bjn statuja atyre dhe ti vendosin kto statuja n vendtubimet e tyre si prkujtim pr ta, kshtu q ata vepruan ksisoj". Sidoqoft, asnj prej tyre nuk i adhuroi kto statuja derisa ata vdiqn dhe qllimi i statujave qe harruar. Pastaj (gjenerata tjetr) filloi ti adhuroj ata. ( Transmetuar nga el-Buhari (11/418) dhe Muslim (18/52))

E njjta si kjo ka qen treguar po ashtu nga Ebu Muteher, i cili tha: Jezid ibn el-Muhelleb i qe prmendur Ebu Xhafer el-Bakirit (v. 11H), kshtu q ai tha: "Ai qe mbytur n vendin ku nj tjetr pos Allahut qe adhuruar s pari. Pastaj, ai e prmendi Uedin dhe tha:Uedi qe nj Musliman i dashur pr popullin e tij. Kur ai vdiq, njerzit filluan t mblidheshin rreth varrit t tij n vendin e Babilit (Babilonis), duke qar dhe vajtuar. Kshtu q kur Iblisi (Satana) i pa ata duke qar dhe vajtuar pr t, ai mori formn e njeriut dhe u erdhi atyre, duke thn: Un shoh se ju jeni duke qar dhe vajtuar pr t. Pra, pse nuk e bni nj figur t tij (d. m. th. statuj) dhe ta vendosni at n vendtubimet tuaja q ta prkujtoni at. Ata than: Po. Dhe ata e bn nj figur t tij dhe e vendosn n vendtubimin e tyre, e cila i prkujtonte ata pr t". Kur Iblisi i pa ata sesi e prkujtonin at (s teprmi), ai tha: Pse nuk e bni secili prej jush nga nj figur t ngjashme q ta mbani n shtpit tuaja, ashtu q ta kujtoni at (vazhdimisht). Ata than Po. Dhe secila shtpi e bri nga nj figur t tij, t ciln ata e admironin dhe respektonin dhe e cila i prkujtonte vazhdimisht n t. Ebu Xhafer tha: Ata t gjeneratave t vona pan se far kishin br (gjeneratat e mhershme) dhe e morn kt n konsiderim. . . deri n at mas, saq e morn at si nj ilah (perndi) pr adhurim krahas Allahut. Ai pastaj

7 MBUROJA.net

tha: Ky ishte idhulli i par q u adhurua pos Allahut, dhe ata e quajtn kt idhull Ued. (Transmetuar nga el-Buhari (8/534))

Kshtu urtsia e Allahut t Bekuarit, m t Lartit qe prmbushur kur ai drgoi Muhamedin (salallahu alejhi ue selam) si pejgamberin e fundit dhe e bri Sheriatin e tij plotsim t t gjitha Ligjeve t Urdhruara hyjnore. Me kt Ai ndaloi t gjitha mnyrat dhe shtigjet me t cilat njerzit mund t bien n Shirk i cili sht mkati m i madh. Pr kt arsye, t ndrtuarit e faltoreve mbi varre dhe qllimi q t udhtohet posarisht te ato, duke i marr ato si vende pr kremta dhe tubime, dhe duke u betuar n banorin e varrit, t gjitha jan ndaluar. E gjith kjo on n teprim dhe udhheq pr n adhurimin e t tjerve pos Allahut m t Lartit. Duke qen ky rasti edhe m shum n epokn n t ciln dituria sht duke u paksuar, injoranca sht n rritje, ka pak kshillues t sinqert (n t vrtetn) dhe shejtani sht duke bashkpunuar me njerz dhe xhin q ta devijoj njerzimin dhe ti largoj ata nga adhurimi i Allahut t Bekuarit, m t Lartit.

- Teuhidi dhe Shirku

Pr ta kuptuar m mir nocionin e teuhidit, nevojitet q t dihet edhe e kundrta e saj, e ajo sht shirku q d. m. th. prshkrimi i All-llahut shok. Kurani sht prplot me ajete q na urdhron pr teuhidin dhe na ndalon nga shirku.

Shirku sht mkati m i madh q njeriu mund ta bj. All-llahu subahnehu ve teala i fal t gjitha mkatet prpos shirkut. All-llahu subahnehu ve teala n Kuranin famlart thot:

sht e vrtet se All-llahu nuk fal (mkatin) t'i bhet Atij shok, e pos ktij (mkati), t tjerat i fal atij q dshiron. Ai q i prshkruan shok All-llahut, ai ka humbur dhe br nj largim t madh (prej t vrtets). (en-Nisa, 116)

. . . ai q i prshkruan Zotit shok, All-llahu ia ka ndaluar (ia ka br haram) atij xhennetin dhe vendi i tij sht zjarri. Pr mizort nuk ka ndihms. (el Maide, 72).

Ktu nnkuptohet se All-llahu nuk e fal shirkun nse njeriu vdes me kt mkat, mirpo nse pendohet para vdekjes , All-llahu subhanehu ve teala do tia pranoj pendimin edhe nga ky mkat i madh.

Duke qen t sinqert n besimin ndaj All-llahut, dhe duke mos i prshkruar Atij shok, e kush i prshkruan shok All-llahut, ai sht sikur t bie nga qielli e ta rrmbej shpendi, ose si ai t cilin e gjuan era e stuhishme n ndonj vend t humbur. (el-Haxhxh, 31)

8 MBUROJA.net

N kohn e t gjith pejgamberve, mkati m i madh ka qen shirku. Pr kt arsye shohim se do i drguar, misionin e vet e filloi tek populli i vet q t besojn n Teuhid (njshmri) dhe q ta braktisin shirkun. N suren el-Araf, prmenden mesazhet madhshtore t pes pejgamberve, Nuhit, Hudit, Salihut, Shuajbit dhe Muss alejhimu selam. Thirrjet e t gjith ktyre kan qen n nj fjal:

"O popull im, adhurojeni All-llahun, ju nuk keni zot tjetr pos Tij. . . (Hud, 84)

Shirku i fshin t gjitha punt e mira. Thot All-llahu subhanehu ve teala n Kuranin Famlart:

Pasha All-llahun, ty t sht shpallur, e edhe atyre para teje: "Nse i bn shok (All-llahut), veprat tua jan t asgjsuara dhe ti do t jesh prej t humburve. (ez-Zumer, 65)

- Llojet e shirkut[16]

Shirku ndahet n dy lloje:

1-Shirku i madh

Prkufizimi: Kryerja e nj adhurimi pr dik tjetr prve All-llahut. Kshtu, ata q bjn kurban apo i luten dikujt tjetr prve All-llahut, si bjn shum njerz tek varret e njerzve t mir, kan br shirk t madh. T njjtn gj e themi edhe pr ata q friksohen nga t vdekurit duke menduar se ata mund tu sjellin fatkeqsi dhe shpresojn prej tyre gjra q jan n dor t All-llahut, si jan plotsimi i nevojave apo largimi i fatkeqsive. All-lahu i Madhruara thot:

Ata pos All-llahut adhurojn do gj q nuk bn as dobi, e thon: "Kta jan ndrmjetsuesit tan te All-llahu!". (Junus, 18)

Shirku i madh e nxjerr njeriun nga Islami dhe n t njjtn koh bhet shkak q ai t mbes prgjithmon n zjarrin e xhehennemit, nse vdes pa u penduar.

2-Shirku i vogl

Ky lloj i shirkut nuk e nxjerr njeriun nga Islami, por bhet shkak pr mosplotsimin e nj pjese t Teuhidit dhe, n t njjtn koh, sht hapi i par q t on n shirkun e madh, i cili, si tham dhe m lart, e hedh posht teuhidin n trsi.

Shirku i vogl ndahet n dy pjes:


9 MBUROJA.net

1- Shirku i dukshm, i cili mund t bhet me fjal ose me vepra. Tek shirku i vogl q bhet me fjal mund t prmendim:

- Betimi n dika tjetr prpos All-llahut (si betohen disa njerz pr kokn e prindrve apo fmijve) - Thnia Si t dshiroj All-llahu dhe ti. Transmetohet se nj her dikush i tha Profetit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:Si t dshiroj All-llahu dhe ti. Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem ia ktheu:A m bre t barabart me All-llahun!?" Thuaj:"Si t dshiroj vetm All-llahu. - ThniaPo t mos ishte All-llahu dhe filani pasi lidhsa "dhe" v shenjn e barazimit midis All-llahut dhe nj prej krijesave t Tij. Ndaj, n t tilla raste duhet t themi:Po t mos ishte All-llahu, pastaj filani, pasi n kt mnyr kuptohet se dshira e njeriut sht n varsi t Dshirs dhe Vullnetit t All-llahut, i cili thot:

"Por ju nuk mund t dshironi, prvese me vullnetin e Allahut, Zotit t botve!" (et-Tekvir, 29)

N kt kategori futet dhe thnia:Nuk kam njeri tjetr prve All-llahut dhe teje. apo Kjo sht pr shkak t mirsis s All-llahut dhe tndes.

Ndrsa tek kategoria e dyt, d. m. th. tek shirku q bhet me ann e veprave, mund t prmendim mbajtjen e varseve, byzylykve, fijejeve t perit apo fardolloj gjje tjetr,[17] pr t larguar smundjet, magjit, syrin e keq apo do t keqe tjetr. Por duhet t jemi shum t kujdesshm, sepse kto veprime jo gjithmon konsiderohen prej shirkut t vogl. N disa raste ato mund t jen prej shirkut t madh. Kshtu nse njeriu q kryen veprime t tilla beson se sht All-llahu ai q e mbron njeriun nga t kqijat, por kto gjra jan shkaqe pr largimin e t keqes, ather kemi t bjm me shirkun e vogl, sepse All-llahu nuk i ka br kto gjra shkaqe pr largimin e smundjeve. Por nse personi q mban gjra t tilla beson se jan kto gjra ato q e mbrojn nga t kqijat, ather veprimi i tij hyn tek shirku i madh, i cili e nxjerr njeriun nga Islami si tham dhe m sipr.

2- Shirku i msheft apo shtirja, i cili ndodh ather kur muslimani kryen nj adhurim me qllim q ta shohin t tjert, si p. sh. kur dikush e zbukuron apo e zgjat namazin me qllim q ta lavdrojn t tjert, apo jep lmosh me qllim q njerzit t thon se filani sht bujar, apo prmend All-llahun vetm q ta dgjojn t tjert, etj. Nj vepr e till nuk pranohet nga All-llahu, i cili thot:

E kush shpreson n takimin e Zotit t tij, le t bj pun t mira e t mos shoqroj asknd n adhurimin e Zotit t tij.

Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem u tha nj dit shokve t Tij:Gjja prej s cils kam m tepr frik pr ju, sht shirku i vogl. Kur u pyet pr t, tha:Shtirja.

10 MBUROJA.net

N kt kategori futet dhe brja e nj pune pr prfitime materiale, si sht rasti i atij q thrret ezanin apo bhet imam apo mson dije fetare, duke pasur pr qllim vetm marrjen e parave.

Imam Ibnul Kajjimi thot:Ndrsa shirku q bhet me ann e nijetit jo t sinqert, sht si deti pa brigje dhe jan t pakt ata q shptojn prej tij. Ai person, q ka pr qllim me punn e tij dika tjetr prve knaqsis s All-llahut, ka br shirk me nijetin e tij jo t pastr, pasi sinqeriteti i vrtet arrihet vetm ather kur do pun, thnie apo qllim bhet vetm pr hir t All-llahut.

Kjo sht feja e vrtet, feja e Profetit Ibrahim (paqja qoft mbi t), ndjekja e s cils sht detyr pr do musliman, pasi ky sht realiteti dhe thelbi i Islamit, prveq t cilit Allahu nuk pranon asnj fe tjetr:

E kush krkon fe tjetr prve Islamit, atij nuk do ti pranohet (ajo fe) dhe n botn tjetr ai do t jet prej t humburve. (Ali Imran, 85)

Nga sa prmendm m sipr arrijm n prfundimin se midis shirkut t madh e t vogl ekzistojn ndryshimet e mposhtme:

1. Shirku i madh e nxjerr njeriun nga Islami, ndrsa shirku i vogl nuk e nxjerr njeriun nga Islami. 2. Personi q kryen shirkun e madh, nse vdes pa u penduar, do t jet prgjithmon n zjarrin e Xhehenemit, ndrsa personi q e kryen shirkun e vogl, edhe nse hyn n zjarr nuk do t qndroj atje prgjithmon. 3. Shirku i madh i fshin t gjitha punt e mira, ndrsa shirku i vogl fshin vetm punn me t ciln sht i przier.

- Vahdetul Vuxhudi

Vahdetul Vuxhudi sht ndr bidatet m t rrezikshme kufrsjellse tek Nakshibendit dhe tek sufit e tjer. Ata e shohin All-llahun tek t gjitha krijesat dhe veprat e Tij. Kosmosi tek ata sht pasqyr e Emrave dhe Cilsive t Tij. Kur flasin Sufit n lidhje me Vahdetul Vuxhudin e marrin pr baz argumentin e Ebu Jezid el-Bestamijs i cili ka thn:Subhani, me eadhamu seni-Lavdrimet qofshin pr mua, ashtu si jam i madhruar! apo fjala e El-Hallaxhit:Enel Hakk/Un jam i vrteti!. [d. m. th. Un jam Zoti!!!]

Ebu Jezid el-Bistami thot:E kam krkuar All-llahun gjashtdhjet vjet, kur(e kuptova se) jam un Ai.[18]

11 MBUROJA.net

Sipas sufijve vahdet-i vuxhudi paraqet trajtn m t prsosur t tevhidit. Kjo teori sht e pranishme n thniet e sufijve t caktuar q prej ditve t para t aktiviteteve mistike brenda shoqris islame, por sht sistematizuar nga ana e doajenit [sipas tyre] t Tesavvufit filozofik Muhjuddin ibn Arabiut. [19].

Kjo thnie dhe besim i tyre sht n kundrshtim me besimin e Pejgamberit, sahabeve, dhe imamve t udhzuar si Ebu Hanifja, Maliku, Shafiiu dhe Imam Ahmedi. Ebu Hanifeja rahimehull-llah thot: "Ai i cili thot se nuk e di se a sht Zoti im n qiell apo n tok, ka br kufr, gjithashtu edhe ai i cili thot se All-llahu sht mbi Arsh, mirpo nuk e di se a sht Arshi n qiell apo n tok, ka br kufr (mosbesim)"[20].

Ku jan ata musliman t cilt pretendojn se e pasojn Ebu Hanifen, ndrsa n shtje themelore t Akides e kundrshtojn Imamin e tyre.

Besimi n vahdetul vuxhud, sipas besimit t ehli sunnetit sht kufr dhe renegim nga feja [si u cek dhe nga vet Ebu Hanifja, rahimehullah]. All-llahu i Lartsuar i shpalli mosbesimtar t krishtert t cilt than se All-llahu u mishrua n Isaun alejhi selam. Sufit thon se All-llahu u mishrua n do gj q e shohim n kt bot. (Nga ky besim i tyre nnkuptojm se All-llahu i Lartsuar, gjendet edhe n vendet ku kryhet nevoja, tek majmunt, derrat etj, qoft i Madhruar dhe i Lartsuar All-llahu nga ky besim i tyre i kot).

- Besimi i Ehli Sunnetit rreth vendqndrimit t All-llahut subhanehu ve teala

Kemi ajete t shumta q aludojn pr qndrimin e All-llahut mbi qiej. Allahu Azze ue Xhele thot:

Apo ndjeheni t sigurt se Ai i Cili sht mbi qiell, nuk do ta bj tokn t fundoset bashk me ju dhe ve kur ta shihni t dridhet? Apo ndjeheni t sigurt se Ai i Cili sht mbi qiell, nuk do t drgoj kundr jush nj vorbull uragani t dhunshm? Ather, do ta merrni vesh sa i tmerrshm ka qen Paralajmrimi Im. [Mulk, 16-17].

Dhe Ai, m i larti thot:

Rrahmani (i Gjithmshirshmi) u ngrit lart dhe qndroi (ashtu si i shkon pr shtat Madhshtis s Tij) mbi Arsh. [Ta-Ha, 5].

Dhe Ai, m i larti ka thn:Pastaj Ai u ngrit lart dhe qndroi mbi Arsh (ashtu si i takon Madhshtis s Tij. [Sexhde, 4].


12 MBUROJA.net

Dhe Ai, m i larti ka thn:

Tek Ai ngjiten t gjitha fjalt e mira dhe punt e drejta e lartsojn at (fjaln e drejt) [Fatir, 10].

Dhe Ai, m i larti thot n lidhje me shtjen e Isait:

Un do t marr ty dhe do t t ngre lart pran Meje. [Ali-Imran, 55]

Po ashtu edhe hadithet jan t shumta q aludojn n qndrimin e All-llahut mbi qiej.

N Sahihun e Imam Muslimit ka ardhur nga transmetimi i Muavije bin Hakem es-Sulemi, Allahu qoft i knaqur ndaj tij, i cili ka thn:"Un kisha nj robresh e cila m ruante kopen e bagtive n drejtim t Uhudit dhe Xheuanijes, kur nj dit mora vesh se ujku kishte marr nj dele nga kopeja dhe, duke qen se jam nj nga bijt e Ademit dhe gaboj ashtu si gabojn ata, e qllova me pllmb n fytyr. Kshtu q shkova tek i Drguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, i cili e mori si nj shtje shum serioze. Un i thash: O i Drguari i Allahut, a ta liroj at? Ai tha: Sille tek un. Ia ova atij dhe ai e pyeti: Ku sht Allahu? Ajo u prgjigj: Mbi qiej. Ai tha: Kush jam un. Ajo tha: Ti je i Drguari i Allahut. Ai tha pastaj: Liroje, sepse ajo sht besimtare.

Dhe n dy Sahihet ka ardhur nga Ebu Hurejra, Allahu qoft i knaqur prej tij, i cili ka thn: I Drguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thn: Kur Allahu krijoi krijesat, Ai shkroi n nj libr q sht tek Ai mbi Arsh: Mshira Ime e kalon Zemrimit Tim

Poashtu tek dy Sahihet sht transmetimi i Ebu Seid el-Khudrij, Allahu qoft i knaqur me t, i cili ka thn: I Drguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thn: A nuk m besoni ndrkoh q un jam m i besueshmi i Atij q sht mbi qiej? Shpallja m vjen nga qielli n mngjes e n mbrmje.

Sa pr ata q thon se Allahu sht n do vend, ata jan Xhehmijet, [po ashtu edhe sufit e kan trashguar kt besim t tyre] sekti i shpikur q e kundrshtojn Sunetin n shum shtje, si, pr shembull, shtja e atyre q do ta shohin Allahun n Ditn e Gjykimit, ose pohimin e Cilsive t Tij. Ata jan pasuesit e Xhehm bin Safuanit nga Kufa, i cili ishte nj bidati i devijuar. Duke u bazuar mbi thnien e tyre, nse Allahu sht gjithandej, ather Ai do t ishte edhe n vende t ndyra, sepse fjala Arabe Kul (gjith) sht fjal e prgjithshme (gjithprfshirse), por Allahu sht shum larg asaj far thon ata pr T. Nga dyshimet e tyre sht thnia e Atij, m i larti:

13 MBUROJA.net

A nuk e ke par se Allahu sht n dijeni pr gjith 'gjendet n qiej dhe gjith 'gjendet n tok? Nuk ka bised t thjesht t tre (vetave) vese Ai sht i katrti i tyre, dhe nuk ka pes (t till) vese Allahu sht i gjashti i tyre, dhe as pr m pak se aq dhe as pr m shum se aq vese Ai sht me ta kudo q t ndodhen. Pastaj, Ai do ti njoftoj ata Ditn e Kijametit pr gjith kan br. Vrtet, Allahu sht i Gjithdijshm pr do gj. [Muxhadile, 7]

T gjitha argumentet nga t cilat pretendojn se Allahu sht me krijesat (el-Meije), ata i prdorin si argument pr t mohuar Lartsimin e Allahut mbi krijesat (el-Uluw), ndrkoh q Pasuesit e Sunetit i mbledhin bashk argumentet el-Meije dhe ato t Lartsimit t Allahut (el-Uluw) dhe thon: Vrtet, Allahu Azze ue Xhel u ngrit mbi Arsh ashtu si i takon Madhshtis dhe Fisnikris s Tij, dhe Ai sht me krijesat e Tij me Dgjimin, me Shikimin, me Fuqin dhe me Dijen e Tij.

Kurse, sa pr fjaln Arabe mea (me): t przihesh nuk t on n asnj kuptim tjetr prve se t bashkohesh, sikurse sht thn: Ma nezilna nesiru uel-kamer meana/Kemi udhtuar dhe hna ishte me ne. Pra, nga kjo fjali kuptohet q hna nuk u przje (apo nuk u shkri) me ta. Dhe Ibnul-Kajjim thot n librin e tij IlamulMuwakiin (2/318) se zgjerimi i argumenteve t Lartsimit t Allahut mbi krijesat e Tij (el-Uluw) arrijn thuajse njmij, por Xhehmijet i kan mohuar t gjitha ato dhe i kan refuzuar, duke u bazuar mbi dykuptimsi (ambiguitet).

Dijetari, Muhadithi dhe Imami i epoks, Nasir ud-Din el-Albani Allahu e mshiroft ka thn, duke komentuar fjalt e edh-Dhehebiut, (n lidhje me qndrimin e All-llahut mbi qiej) Them: Po, vetm ata q flasin me Uahdetul-Vuxhud [unitetin e ekzistencs] e kuptojn kt, dhe se Krijuesi dhe e krijuara jan njra dhe e vetmja gj. Madje, nuk ekziston asgj q quhet krijues apo krijim. do gj q ju e shihni me syt tuaj sht Allah! I Lart sht Allahu nga ajo ka tirant thon. Ndoshta Xhehmiu [ibn Safuan] dhe ata sikur ky prej thirrsve t par [n devijim] kishin pr qllim akiden e Uahdetul-Vuxhud - ajo q krkon mohimin e ekzistencs s Krijuesit, t Bekuarit dhe t Lartsuarit, me thnien e tyre se Allahu sht n do vend dhe se Ai ssht mbi Fronin. Mirpo, [ata e bnin kt] n nj mnyr t fsheht dhe t neveritshme. Kjo sht ajo pr ka refuzimi i Selefit ndaj tij dhe pasuesve t tij ishte shum i ashpr dhe disa prej tyre e bn shum t qart si ka paraprir n biografin e Imam ibn el-Mubarek dhe t tjerve se Xhehmit pohojn se Allahu ssht entitet [d. m. th. ssht n ekzistenc]. Pra, far do t thonin Selefi i drejt sikur ti dgjonin sot Sufit duke thn n minberat e tyre [t xhamive], Allahu ssht mbi, as nn, as n t djatht, as n t majt, as para, as mbrapa, as brenda krijimit, as jasht tij![21]


14 MBUROJA.net

- ka sht Tarikati (rruga sufite)

Fjala tarikat, rrjedh nga gjuha arabe e cila d. m. th. rrug t cils duhet ecur, metod e cila duhet t ndiqet, gjendje dhe pozit. N fillim tarikati kishte kuptim t largimit prej dynjas pr ta fituar ahiretin dhe t rrugs e cila do t ndiqej me edukimin e fuqive shpirtrore, kontrollimin e shtytsve t unit dhe t karakterit njerzor. Ndrsa m von, me tarikat nnkuptohej trsia e rregullave dhe parimeve etike-sociale t ndjekura nga ana e personave q marrin edukat shpirtrore nn kontrollin e nj shejhu dhe brenda nj teqeje t caktuar. [22]

Qllimi i tarikatit sht ti nxjerr n pah vlerat shpirtrore me origjin hyjnore t fshehura n brendin e ithtarit t tarikatit (murid) dhe tju ndihmoj atyre ta gjejn All-llahun xhel-le sha-nuhu.

Themeluesi i do rruge (tarikati) nga ana e pararojs s tij (shejhu) i cakton disa rregulla dhe adete.

Sipas sufive rrugt e arritjes tek All-llahu jan t panumrta. Secili n mnyra dhe rregulla t ndryshme arrin tek All-llahu dhe e realizon me metoda dhe rrug te ndryshme.

Tarikatet n baz t metodologjis s tyre ndahen n tre grupe:

1. Tarik-i ahjar - rrug shpirtrore n t ciln prparohet vetm nprmjet namazit, agjrimit, leximit t Kuranit, haxhit dhe xhihadit t pandrprer. Personat q e ndjekin kt rrug kan nevoj pr m tepr prpjekje se sa dy grupet e tjera.

2. Tarik-i ebrar - rrug shpirtrore n t ciln prparohet nprmjet prpjekjes (muxhadele) dhe strvitjes kuptimore (rijadat). Prpjekja dhe strvitja n kt rrug kan pr qllim q personi t largohet prej sjelljeve t liga dhe t furnizohet me m t mirat.

3. Tarik-i shuttar - sht rrug e shkrirjes, ekstazs (fena, vexhd), prkushtimit (teslimijjet), meditimit (tefekkur) dhe falnderimit (shukr). Personat q ecin n kt rrug (salik) prpiqen q ta pastrojn unin e tyre dhe t ngrihen sa m lart shpirtrisht.[23]

Ndrsa n baz t metodave t edukimit dhe arsimimit mistik, tarikatet ndahen n dy grupe dhe at tarikate shpirtrore dhe t Unit.

1) Tarikatet shpirtrore (ruhanijje) - Kto tarikate baz t sistemit t tyre e kan shpirtin dhe nprmjet kryerjes s farzeve, sunneteve[24], ibadeteve nafile, prkujtimit t pandrprer t All-llahut xhel-le shanuhu dhe lidhjes kuptimore (rabta)[25] prpiqen ta arrijn pastrtin shpirtrore. N procesin edukativ-arsimor sufik (sejr-i suluk) t ktyre tarikateve ka disa shkall q duhet t kalohen edhe at:

15 MBUROJA.net

a) Kalb (zemra) b) Ruh (shpirti) c) Sir (sekreti) ) Hafi (fshehtsia) d) Ahfa (metafshehtsia/gjysmfshehtsia) dh) Letaif-i nefs (shmblltyra e unit) e) Letaif-i kul-l (shmblltyra e trsis)

Zotrimi i ktyre shkallve dhe kaprcimi i tyre bhet nprmjet vird[26] t posam t emrave t All-llahut xhel-le shanuhu, dhe si rezultat arrihet n pastrimin e fundm t shpirtit t njeriut nga t gjitha njollat e ksaj bote dhe kthimin e tij n origjinalitetin parazanafillor.

2) Tarikatet e unit (nefsanijje) jan tarikatet q baz t sistemit t tyre e kan unin dhe q kan zhvilluar nj metodologji t caktuar n luftn kundr pasioneve dhe lakmive negative t unit njerzor. Personi (saliku) i cili e zgjedh kt rrug duhet q nprmjet shtat pozitave ta pastroj unin e tij. Kto pozita (sipas besimit t tyre sh. a.) jan:

a) Nefs-i emmare - sht uni q e urdhron t keqen dhe zemrn e trheq nga e liga. Saliku n kt pozit veten e konsideron si m t ult n qensi dhe mundohet q ti hesht pshprimat e brendshme t epshit t tij. b) Nefs-i levvame - sht uni q pengohet pr gabimet e bra dhe q e fajson veten. Her pas here e urdhron t keqen, por shpejt pendohet dhe kthehet e bn vepra t mira. c) Nefs-i mulhime - sht uni q frymzohet nga nj intuit e brendshme pr t keqen si e keqe dhe pr t mirn si e mir. Ai i kahzon veprat e njeriut n baz t ktij frymzimi, e kundrshton shejtanin dhe pasionet epshore t paligjshme. d) Nefs-i mutmainne - sht uni i shndritur me dritn e zemrs, i pastruar prej cilsive t liga dhe me etik t prsosur. Ai sht i bindur se do t prgjigjet para Zotit pr veprat e bra. Veprat e mira i bn me dashuri dhe sinqeritet. e) Nefs-i radije - sht uni q tregon knaqsi pr t gjitha gjendjet n kt bot. Ai nuk ngren krye n asnj fatkeqsi t ksaj bote por gjithmon sht i nnshtruar pran Fuqis Krijuese. f) Nefs-i merdijje - sht uni me t cilin sht i knaqur All-llahu xhel-le shanuhu. g) Nefs-i kamile - sht uni q ka arritur pozitat m t larta shpirtrore. Saliku n kt pozit sht i prsosur dhe mund t bhet udhrrfyes pr t tjert.[27]

Tarikatet m t njohura dhe m t prhapura n botn islame jan:

1. Tarikati Kadirijje - Abdul-Kadir Gejlaniu ka vdekur (v. 562h/1166) 2. Tarikati Jesevijje - Hoxha Ahmed Jeseviu ka vdekur (v. 562h/1167) 3. Tarikati Rifaijje - Ahmed er-Rifaiu ka vdekur (v. 578h/1182) 4. Tarikati Medjenije - Ebu Medjen Shuayb bin Huseyin, ka vdekur (v. 590h/1193) 5. Tarikati Kubrevije - Nexhmuddin Kubra, ka vdekur (v. 618h. /1221),

16 MBUROJA.net

6. Tarikati Suhreverdije - Ebu Hafs Omer Shehabuddin Suhreverd, ka vdekur (v. 632h/1234) 7. Tarikati ishtije - Muinuddin Hasan el-ishtu, ka vdekur (v. 633h/1236) 8. Tarikati Ekberijje - Muhjuddin ibn Arabiu, ka vdekur (v. 638/1240) 9. Tarikati Shazelije - Ebu'lHasan Shazelu, ka vdekur (v. 656h/1258) 10. Tarikati Bektashije - Haxhi Bektash Veliu, ka vdekur (v. 669h/1270) 11. Tarikati Mevlevije - Mevlana Xhelaleddin Rum, ka vdekur (v. 672h/1273) 12. Tarikati Bedevije - Ahmed bin Ali Bedeviu, ka vdekur (v. 675h/1276) 13. Tarikati Desukijje - brahim Desuku, ka vdekur (v. 676h/1277) 14. Tarikati Sadije - Saduddin bin Musa Xhebbav, ka vdekur (v. 700h/1300) 15. Tarikati Nakshibendije - i themeluar nga Bahauddin Nakshibend, ka vdekur (v. 791h/1388) 16. Tarikati Halvetije - Omer bin Ekmeluddin Lahixh, ka vdekur (v. 800h/1397) 17. Tarikati Bajramije - Haxhi Bajram Veli, ka vdekur (v. 833h/1429) [28]

- Teqet

Teqet jan vende ku sht punuar, analizuar, prjetuar mendimi sufik islam[29] dhe prej nga m von i sht prezantuar popullats. Jan institucione t Tesavvufit n t cilat banojn ose qndrojn ithtart e tarikatit (murid, muhib), t cilt nn kontrollin lndor dhe kuptimor t nj shejhu t caktuar prpiqen ta zbukurojn moralin dhe etikn e tyre n baz t parimeve sufike.[30]

M von n qendrat dhe vendet periferike t bots islame[31] si dhe t vendeve joislame jan ndrtuar ndrtesa t posame. . . t cilat varsisht nga tarikati, forma, madhsia jan emrtaur si zavije, hankah, ribat, mevlevihane, kalenderhane, dergah, pirevi, sofihane, kadirhane, asitane, etj. [32]

Dije Allahu t mshiroft se shtegu i cili do t garantoj shprblimin sht nj, e jo shtigjet e shumta, sepse Allahu ka caktuar sukses vetm pr nj grup . Ai tha

Ky sht grupi i Allahut. Vrtet, grupi i Allahut sht i suksesshm. (Muxhadile, 22)

Dhe Ai ka caktuar fitore vetm pr kt grup Ai tha

Dhe kushdo q e merr pr mbrojts Allahun, t Drguarin e Tij dhe Besimtart, ather, vrtet, grupi i Allahut sht i suksesshm. (Maide, 56)

Pa marr parasysh se sa shum e hulumtoni Librin e Allahut dhe Sunetin e t Drguarit t Tij (sallallahu alejhi ue selam), ju sdo t gjeni ndonj gj e cila e lejon ndarjen e Umetit

17 MBUROJA.net

n grupe (xhemate), apo ndarjen e tij n parti (ahzab) dhe blloqe, vese kjo t jet e dnueshme. Allahu i lartsuar ka thn,

Dhe mos u bni sikur jobesimtart, ata t cilt u pran n fen e tyre dhe u ndan n grupe; secili grup duke qen i knaqur me at q kishte. (Rum, 31-32)

Dhe si mundet Zoti yn i madhrishm t afirmoj ndarje pr Umetin pasi q Ai e ka mbrojtur at me Litarin e Tij dhe e ka liruar Pejgamberin e tij nga kjo kur ai (Umeti) u b i till (i ndar); dhe pasi q Ai e ka krcnuar kt (veprim),

Vrtet, ata t cilt e pran Fen e tyre dhe u ndan, ti ske t bsh asgj me ta. Vrtet, shtja e tyre i takon Allahut, ata do t informohen pr at q bnin. (Enam, 159)

Prej Muavije ibn Ebi Sufjan i cili tha, I Drguari i Allahut qndroi mes nesh dhe tha, Vrtet, para jush Njerzit e Librit u ndan n shtatdhjet e dy grupe, ndrsa kjo Fe do t ndahet n shtatdhjet e tri grupe. Shtatdhjet e dy prej tyre do t jen n zjarr dhe nj do t jet n Parajs, dhe ky sht xhemati.[33] El-Amir es-Sananij rahimahullah ka thn, Prmendja e numrit n hadith nuk i prshkruan plotsisht ata t cilt jan t shkatrruar, por kjo vetm shpjegon shtrirjen e gjer t rrugve t devijuara dhe degve t tyre, n krahasim me rrugn e vetme t vrtet. Kjo sht ajo ka dijetart e Tefsirit (shpjegimit t Kuranit) kan prmendur n lidhje me thnien e Allahut,

Dhe mos pasoni rrug tjera, meq ato do tju ndajn juve nga Rruga e Tij. (Enam, 153)[34]

Shejhul-Islam Ibn Tejmije (v. 728H) rahimehullah ka thn:Feja e Muslimanve sht ndrtuar mbi pasimin e Librit t Allahut, Sunetit t Pejgamberit t Tij (sallallahu alejhi ue selam) dhe at n ka Umeti sht pajtuar. Pra, kto jan tri usulet (bazat) e pagabueshme. N fardoqoft q Umeti spajtohet, ateher ajo i referohet Allahut dhe t Drguarit t Tij. Kshtu, nuk i takon askujt q t vendos nj person pr Umetin, dhe t thrret n rrugn e tij dhe t formoj uela (dashuri, besnikri dhe miqsi) dhe eda (armiqsi dhe urrejtje) t bazuar n t, prve n Pejgamberin (sallallahu alejhi ue selam). Dhe nuk duhet t vendosin ndonj t folur n baz t s cils ata formojn uela dhe eda prve t Folurit t Allahut, dhe at t Drguarit t Tij, dhe at n t ka Umeti sht pajtuar. M sakt, kjo sht praktik e njerzve t risis (bidatit), t cilt e vendosin nj person apo nj thnie me t ciln ata shkaktojn prarje n Umet, duke formuar uela dhe eda bazuar n at thnie apo atribuim. [Mexhmuul Fetaua (20/164) t Ibn Tejmijes. ]

Abdullah Ibn Mesudi ka thn:Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) e trhoqi nj vij dhe tha:Kjo sht Rruga e Drejt. Pastaj ai trhoqi vija n t djatht dhe n t majt, dhe pastaj tha: Kto jan rrug tjera. N seciln prej tyre sht nj djall q thrret n t. Pastaj, ai tha:Vrtet kjo sht Rruga ime e Drejt, pra pasoni at e mos pasoni rrug

18 MBUROJA.net

tjera q do tju ndajn nga Rruga e tij. (Enam 153) [Hasen: Transmetuar nga Ahmed (1/435), en-Nesai (7/49) dhe t tjert. Ky hadith sht br autentik nga Shejh Albani n Dhilalul-Xheneh (nr. 16)]

Ky hadith dshmon prmes tekstit t tij se shtegu sht nj. Ibnul Kajjim (v. 751H) ka thn, Dhe kjo sht sepse shtegu i cili on te Allahu sht nj, dhe kjo sht ajo pr ka Allahu drgoi t Drguarit e Tij dhe i shpalli Librat e Tij, dhe asgj smund t oj te Allahu prve ktij shtegu. Dhe, edhe sikur njerzit t vinin nga do shteg, dhe ata t hynin npr seciln der, ather t gjitha kto shtigje do t pengoheshin dhe t gjitha ato dyer do tu mbylleshin atyre, prve ktij shtegu, meq ky sht ai i cili on te Allahu. [ Et-Tefsirul-Kajim (f. 14-15)]

Dhe secili grup prej ktyre tarikateve pretendojn se jan n t vrtetn, mirpo duhet ditur se hakku sht nj, si e cekm edhe m lart dhe rruga pr t arritur tek All-llahu azze ve xhel-le duhet t jet e argumentuar me Kuran, Sunnet dhe me ixhman (konsensusin) e sahabve dhe ata dijetar q i pasuan n t mir. [si Ebu Hanifja, Shafiu, Maliku, Ahmedi e dijetar t tjer q pasuan rrugn e sahabve]

Pr t kuptuar m hollsisht vlern e t kuptuarit t Kuranit dhe Sunnetit sipas komentimit t sahabve, do tu lm me disa fjal nga Imami i madh i ktij shekulli Muhammed Nasirudin el-Albani, material i cili sht shkputur nga kaseta me titull Dauetuna:

(Thot shejh Albani): Ka thn Ibnul Kajjum el-Xheuziju:Dija sht far ka thn All-llahu, far ka thn i Drguari i Tij dhe ajo q kan thn sahabt...

Imam Ibnul Kajjum el Xheuziju, ia ka bashkangjitur kshtu, Kuranit e Sunnetit edhe sahabet. A sht kjo bashkngjitje q ai i bri Kuranit dhe Sunnetit opinion, ixhtihad,[35] apo thjesht nj mendim i gabuar. Kjo sepse do njeri mund t gaboj?! Prgjigja pr kt sht "jo". Ky nuk sht nj mendim e as ixhtihad i gabuar, por sht mbshtetur n Librin e All-llahut dhe Sunnetin e t Drguarit t All-llahut, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem. Pr sa i prket Kuranit, mund t prmendim fjaln e Zotit ton n Librin e Tij t Madhruedhm ku thot:

E kush i kundrvihet t Drguarit pasi q i sht br e qart e vrteta DHE NDJEK RRUG TJETR NGA AJO E BESIMTARVE, Ne e lm n at q e ka zgjedhur dhe fusim n Xhehennem. Sa prfundim I keq sht ai. (Nisa, 115)

Nuk mjaftohet Zoti yn n kt ajet - dhe nse do ta bnte do t kishte t drejt - duke thn: e kush i kundrvihet t drguarit pasi i sht br e qart e vrteta, ne e lm n at q ka zgjedhur, porse tha pr nj arsye t madhe q ne tani po nisim ta shpjegojm dhe qartsojm. Ai tha:dhe ndjek rrug tjetr nga ajo e besimtarve

19 MBUROJA.net

Ky ajet ju lutem q t ngulitet n mendjet e dhe zemrat tuaja e t mos harrohet pr asnj ast prej jush, sepse n t ndodhet e vrteta dhe e drejta ashtu si ju po e shqiptoni. E kshtu ju do t mund t shptoni nga t devijuarit majtas dhe djathtas dhe nuk do t prziheni qoft edhe sadopak me idet e mendimet e ndonjrit prej grupeve t humbura.

Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, prsri n prgjigje t pyetjes se cili sht grupi i shptuar, thot:sht Ai q ndodhet n rrugn time dhe t sahabve t mi. E pra ather dhe sahabve t mi sht rruga e besimtarve. Kur Ibn Kajjimi tha:"dhe (dija sht far) thon sahabet", kt nuk e nxori nga diku tjetr vese nga ajeti i siprprmendur dhe nga ky hadith. Po kshtu edhe nga hadithi i Irbad ibn Sarijes, radiAll-llahu anhu, nga i cili po mjaftohem tani vetm me at q prbn pjesn dshmuese, ku Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, thot:Ju e keni detyrim ta pasoni Sunnetin tim dhe Sunnetin e halifve t drejt dhe udhzues q vijn pas meje

Ather, pra, edhe ktu kemi t njjtn gj si n hadithin dhe ajetin e mparshm. Nuk thot Profeti sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem Ju e keni detyrim Sunnetin tim dhe kaq, por ai i shtoi Sunnetit t tij Sunnetin e halifve t drejt. Q ktej mund t konkludojm se feja mbshtetet tek Kurani, Sunneti dhe rruga e t parve tan t mir [selefit]. Kjo sht nj dika mjaft e rndsishme veqanrisht n kt koh, n t ciln po prplasen opinionet, mendimet dhe medhhebet e po shtohen partit dhe xhematet saq shum prej t rinjve musliman jetojn t pavendosur e nuk dijn se n cilin xhemat t shkojn apo cilin grup t ndjekin. Q ktu vjen prgjigjja, n ajetin dhe dy hadithet e prmendura; ndiqni rrugn e besimtarve. Rrugn e besimtarve n kohn e sotme? Prgjigja sht jo. Bhet fjal pr rrugn e besimtarve t kohs s par, kohs s sahabeve, t parve tan t mir (Selefu Salih). Ata meritojn t jen prijsit tan, t cilt duhet ti ndjekim dhe askend tjetr n faqe t toks prve tyre. E pra thirrja jon ngrihet n tri shtylla: mbi Kuranin, Sunnetin dhe pasimin e t parve tan t mir (selefu salih)" (Mbaroi fjala e shejh Muhammed Nasiruddin el-Albanit)

Prandaj, ajo q sht e domosdoshme pr Muslimanin individin dhe kolektivin me qllim q ti prgatisim ata pr detyrn madhore dhe pr t arritur synimin fisnik, sht q vrtet t njihet Rruga e Drejt, njerzit e saj, akideja (besimi) e tyre dhe menhexhi (metodologjia), po ashtu duke i njohur risit (n fe) dhe t kqijat t cilat shkaktojn ndarjen nga kjo rrug.

Urtsia e njohjes t s keqes sht marr nga hadithi i Hudhejfe Ibnul-Jemanit (radiallahu anhu) kur ai tha:Njerzit e pyetnin t Drguarin e Allahut (sallallahu alejhi ue selam) pr t mirn, ndrsa un e pyesja pr t keqen nga frika se do t m kaploj ajo [Pjes e nj hadithi t gjat t transmetuar nga el-Buhari (6/615) dhe Muslim (12/235). ]

Ebu Alije (v. 90H) rahimehullah - ka thn:Msoni Islamin. Pastaj kur ta keni msuar Islamin, mos u largoni prej tij n t majt apo n t djatht. Por, qndroni n Rrugn e

20 MBUROJA.net

Drejt dhe n Sunetin e Pejgamberit tuaj (sallallahu alejhi ue selam) dhe at n ka kan qen Shoqruesit (Sahabt)dhe ruajuni nga kto risi sepse ato shkaktojn urrejtje n mes jush. Pra, mbahuni pr gjendjen autentike t shtjeve t tyre, e cila ishte para se t praheshin ata.

Asim ka thn: Ia prcolla kt el-Hasan el-Basrit, dhe ai tha:Ai t ka dhn kshill t sinqert dhe t ka thn t vrtetn. [Transmetuar nga Ibn Bata n el-Ibane (nr. 136)]

sht e njohur se kjo gjendje autentike e shtjeve, si burim t mbl t vetin e ka pasur Kuranin dhe Sunetin, t ndrtuar n t kuptuarit e Selefus-Salihit (paraardhsve t devotshm) Sahabve, tabiinve, dhe atyre q i pasuan ata pr t cilt Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) ka thn:M t mirt nga njerzimi jan gjenerata ime, pastaj ata q i pasojn ata, pastaj ata q i pasojn ata. [36]

Ky parim obligimi i t mbajturit pr Kuranin dhe Sunetin autentik n metodologjin e Selefus-Salihit sht parim-gurthemel i Ehlus-Sunet uel-Xhemat.

Imam Ebu Hanife (v. 105) rahimehullah, ka thn:Prmbajuni transmetimeve t rrugs s Selefit dhe ruajuni nga shtjet e shpikura, sepse e tra ajo sht risi (n fe). [Transmetuar nga es-Sujuti n Seunul Mentek uel-Kelam (f. 32). ]

Imam el-Auzai (v. 157) rahimehullah ka thn:Kufizoje veten me durim n Sunet dhe ndalu aty ku njerzit jan ndalur [t part tan t mire, selefi], thuaje at q thonin ata dhe shmangu nga ajo prej s cils shmangeshin ata. Merreni rrugn e Selefus-Salihit tuaj, se vrtet, ajo q ishte e mjaftueshme pr ta sht e mjaftueshme edhe pr ju. [37]

N nj vend tjetr Imam el-Auzaiu, rahimehullah, thot:Mbahuni fort pr transmetimin e Selefit, edhe nse ju braktisin njerzit. Dhe ruajuni nga mendimet/opinionet e njerzve, pa marr parasysh se sa e zbukurojn at me t folurit e tyre. [Transmetuar nga el-Hatib n Sheref As-habul Hadith (f. 25) me isnad Sahi.]

- Fytyra e vrtet e Sufive

Fjala "Sufizm" rrjedh nga fjala greke "Sofia", q do t thot urtsi, menuri. Gjithashtu thuhet q kjo sht nj fjal q i referohet veshjes s rrobave t leshta dhe kjo thnie sht m e sigurta, meq veshja e rrobave t leshta ka qen shenj e Zuhdit (indiferencs/largimit/distancimit nga jeta e ksaj bote).

Shejhul Islam Ibn Tejmije, Allahu past mshir ndaj tij, tha n Mexhmu-ul-Fetaua:"Prsa i prket termit Sufije [Sufizm], kjo s'ka qen e njohur gjat tre gjeneratave t para t Islamit. Dhe, t folurit rreth ksaj u b e njohur vetm pas tre gjeneratave t

21 MBUROJA.net

para. sht thn se kjo sht br me qllim t gjasimit me Isain alejhis-selam, t birin e Merjemes. Shejhul-Islam Ibn Tejmije rahimehullah, prmend n el-Fetava (11/7) nga Muhammed ibn Sirin (nj tabiin i famshm q vdiq n vitin 110H) se i ka arritur atij (lajmi) se njerz t caktuar kishin marr rroba t leshta pr t veshur, me qllim q t ngjasojn me Isain, t birin e Merjemes, andaj ai tha:"Ka njerz q kan zgjedhur dhe preferuar veshjen e rrobave t leshta, duke pretenduar se dshirojn t ngjasojn me Mesihun, t birin e Merjemes. Por rruga e Pejgamberit ton sht m e dashur pr ne, e Pejgamberi alejhis-selam ka veshur (rroba) prej pambuku dhe rroba t tjera. "

Thuhet se ky sht nj atribuim ndaj Ehlus-Suffeh[38], por kjo sht gabim, meq po t ishte kshtu, ata do ta quanin veten Sufij. Po ashtu sht thn se kjo sht atribuim ndaj Saff [radhs] e cila sht me e shquara para Allahut, por edhe kjo sht gabim, meq po t ishte kshtu, ata do ta quanin veten Saffij. Po ashtu sht thn se kjo sht atribuim ndaj sefweh [m t mirs] nga krijimi i Allahut. Por, edhe kjo po ashtu sht gabim, meq po t ishte kshtu, ata do ta quanin veten Safwij. sht thn po ashtu se kjo sht atribuim ndaj Sufeh bin Bishr bin Udd bin Tabikheh, nj fis Arab q gjendej pran Mekes n t kaluarn, t cilit ia atribuonin veten askett. Ndonse atribuimi i Sufi-t sht n pajtim me emrin e ktij personi [Sufeh] nga pikpamja gramatikore, ky poashtu sht opinion i pasakt, meq kta njerz nuk kan qen t njohur mir pr shumicn e asketve dhe pr shkak se po t'iu atribuoheshin asketikt atyre, do t kishte qen e mundshme q ata t'ia atribuonin veten atyre gjat epoks s Sahabve, Tabi'inve dhe Atba' et-Tabi'inve [por nuk e kan br kt].

Poashtu sht thn q ky sht opinioni m i mirnjohur: se Sufi sht nj atribuim ndaj suf [leshit, rrobs s lesht]. Kjo meq hera e par kur Sufit u shfaqn ishte n Basra [Irak].

Thot shejhul Islam Ibn Tejmije n librin e tij El furkan bejne eulijai er-Rahman ue eulijai esh-shejtan:"M pas u vu n prdorim edhe emri fakir (i varfr) pr njerzit e tarikateve. Prandaj filloi t diskutohet se, cili sht m i mir, termi sufi apo fakir. Akoma vazhdohet t diskutohet se kush sht m i mir, i varfri durues apo i pasuri falnderues.

Diskutimi m i hershm pr kt shtje sht ai midis Xhunejdit dhe Ebul Abbas bin Atait. Madje edhe nga imam Ahmedi prcillen dy mendime pr kt shtje. Megjithat, e vrteta sht ajo q ka thn All-llahu i Madhruar:O ju njerz, vrtet Ne ju krijuam juve prej nj mashkulli dhe nj femre, ju bm popuj e fise q t njiheni ndrmjet vete, e s'ka dyshim se te All-llahu m i ndershmi ndr ju sht ai q m tepr sht ruajtur (kqijat) (Huxhurat, 13)" (Mbaroi fjala e Ibn Tejmijes).

Ebush-Shejh el-Esbehani transmetoi me nj zinxhir transmetimi t lidhur me Muhamed ibn Sirinin, se i ka mbrri atij q nj grup njerzish paraplqenin t vishnin rrobe t leshta, kshtu q ai tha:'Jan disa njerz q paraplqejn t veshin rrobe t leshta duke

22 MBUROJA.net

pohuar se i ngjasojn Mesis, t birit t Merjemes. Mirpo, udhzimi i pejgamberit ton [salallahu alejhi ue selam] sht m i dashur pr ne, dhe ai [salallahu alejhi ue selam] mbartte rroba t pambukut dhe t tjera lloje t rrobs'. Apo sht shprehur ngjashm me kt".

Pas ksaj, Ibn Tejmije tha:"Kta njerz ia atribuojn veten rrobeve t jashtme, e cila n kt rast sht rrob e lesht [suf]. Kshtu q mund t thuhet pr ndonjrin nga ata se sht nj Sufi. Mirpo, metodologjia e tyr s'sht e kufizuar vetm n mbartjen e rrobs s lesht, e as q e bjn t detyrueshme kt pr ndonj. Ata i atribuohen ksaj pr shkak t qenit t ksaj gjendje e jashtme". Pastaj ai tha:"Pra, kjo sht origjina e Sufizmit. Pas ksaj, Sufizmi u degzua dhe u shumfishua.[39]

Dr. Sabir et-Tu'eimeh tha n librin e tij "Sufizmi Besimet dhe Metodologjit e tij": "Me sa duket Sufizmi u shfaq nga ndikimi i monasticizmit t Krishter, n t cilin murgjit mbartnin rrobe t leshta dhe jetonin n manastiret e tyre. Kishte shum nga ata q praktikonin kt gjithandej vendeve t cilat Islami i liroi me an t Teuhidit. . . "[40]

Shejh Ebu Zehra rahimehullah ka thn lidhur me arsyen e shfaqjes s Sufizmit dhe burimet prej nga t cilat ai mori hov:

1. Burimi i par: Disa nga adhuruesit n mesin e muslimanve e kthyen tr vmendjen e tyre nga largimi nga kjo bot dhe abstenimin e veteve te tyre me qllim t adhurimit. Kjo s pari filloi gjat kohs s Pejgamberit alejhis-selam, kur disa sahab vendosn t kalonin natn duke u prpjekur (munduar) me namaz dhe duke e ln gjumin (duke qndruar pa fjetur). T tjer vendosn t agjronin do dit pa pushim. T tjer vendosn ti ndrprenin marrdhniet martesore (seksuale) me grat. Kur Pejgamberi u njoftua pr kt tha:"ka sht me disa njerz q thot kshtu e kshtu. Un agjroj dhe ndalem (pushoj) s agjruari, falem dhe flej, dhe martohem me gra. Kshtu q kushdo q ia kthen shpinn Sunneti tim, ai nuk sht prej meje. (Transmetuar nga el-Buhari dhe Muslim)

Pr m tepr, risia e t jetuarit si murgjr (murgria) sht e ndaluar n Kuran. Aty thuhet:". . . Murgria t ciln ata e shpikn pr vete. . . " (el-Hadid: 27)

2. shtja e dyt e cila i trhoqi shpirtrat e njerzve ishte dika q u shfaq n mesin e muslimanve n form t dy ideologjive. Njra nga to ishte filozofike, ndrsa tjetra ishte nga fet e mparshme. Sa pr t parn, ather ishte pamja e shkolls iluministe t filozofve, e cila konsideronte se njohuria dhe t qent i informuar shkaktohen n shpirt me an t ushtrimeve shpirtrore dhe pastrtis s shpirtit. Sa i takon ideologjis s dyt, ather ishte besimi se Perndia jeton n shpirtrat e njerzve, apo se Perndia sht personifikuar (mishruar) n njeriun. Kjo ide filloi t gjej vend n mes t atyre sekteve q rrejshm ia atribuonin vetes Islamin n kohrat e hershme, kur muslimant u przin me t krishtert. Kjo ide u shfaq n mesin e Sabianve dhe disa nga Kejsamijebve,

23 MBUROJA.net

pastaj Keramitat, Batinit, pastaj n trajtn e saj prfundimtare u shfaq n mesin e disa Sufive. . .

sht edhe nj burim tjetr nga i cili ai (Sufizmi) mori dhe i cili shkakton shfaqjen e tendencave t Sufive, q sht ideja se tekstet e Librit dhe Sunnetit kan nj kuptim t jashtm, t dukshm, dhe nj kuptim t brendshm, t fsheht. . . duket qart se ata e morn kt ide nga Batinit. [41]

Sufit i tejkalojn kufijt n nderimin e shejhve t tyre, deri n pikn ku mendojn q do gj q rrjedh prej shejhve t tyre sht e vrtet dhe e sakt, bile edhe se ajo sht shenj e shklqesis dhe mrekullis. Ata i shnojn "mrekullit" e shejhve t tyre n librat e tyre dhe ato jan t llojeve t ndryshme, q arrijn shkalln e pretendimit se u japin jet (i ngjallin) t vdekurve; t tjerat jan aq t pakuptimta, saq nuk ia vlen ti prmendim.

Ja disa prejmrekullivet sufive: Nj Sufi pohon se nse e sheh shejhun e tij sht m e dobishme sesa ta shohsh All-llahun. Ebu Turab i ka thn nj shoku t tij nj dit: "Po ta kishit takuar Ebu Jezid el-Bustamin!" Ai (shoku) i tha: "Nuk brengosem pr kt meq e kam takuar All-llahun dhe kjo m ka mjaftuar dhe nuk m nevojitet Ebu Jezidi. " Ebu Turabi i tha: "Mjer ti, krenohesh pr shkak t All-llahut, t Plotfuqishmit dhe t Madhrishmit! Po ta takonit Ebu Jezidin vetm nj her, do t ishte m mir se ta takonit All-llahun shtatdhjet her. " [E shkurtuar nga Ihja Ulumid-Din t el-Gazalit (4/356)]. El-Gazali shtoi: "Shpalljet e ktilla nuk duhet t mohohen nga besimtari. "

Madje edhe vjedhja konsiderohet si dhurat e mrekullueshme te Sufit. . . dgjoni se far thot ed-Dibag, i cili ishte njri nga shtyllat kryesore n mesin e Sufive: "Nj vali, q sht personi q ka kontroll mbi shjet, mund ta zgjas dorn n xhepin e kujtdo q ai dshiron dhe t marr nga ai dirhem aq sa t doj (monedh Arabe), ndrsa pronari t mos dij asgj. "

O vllezr, kto rrfime na tregojn se udhheqsit e Sufive nuk knaqen me brjen t ligjshme t asaj q All-llahu e ka ndaluar, n lidhje me vjedhjen, keqdashjen (ligsin) dhe krahasimin, dhe ve ksaj ata deklarojn se kto gjra jan ngjarje t jashtzakonshme (mrekulli) dhe shenj se nj person sht nga Evlijat. Kjo sht n kontradikt dhe n konflikt t qart me msimet e Islamit dhe sht mosbesim n tekstin e Kuranit Bujar dhe Sunnetit t pastr, e dijetart islam jan pajtuar q kushdo q shpall t ligjshme (t lejueshme) dika q sht detyrimisht e njohur se sht e ndaluar n Islam, ather ai sht pabesimtar. . . ather si sht e mundur q nj njeri q e mbron mendimin se kryerja e mkateve t mdha sht shenj se personi sht nga evlijat dhe mrekulli?

Ja se si e prshkruajn tesavvufin/sufizmin vet sufistt:

24 MBUROJA.net

Tesavvufi sht trheqja e individit nga ana e Zotit dhe qndrimi me m t Madhin. . . sht ndrprerja e marrdhnies me do gj, prveq n Zotin, dhe t qnit vetm me T[42];. . . sht largim prej t gjitha knaqsive dhe pasioneve t epshit (egos)[44]. . . . ngritje n ekzistencn e lart[43]; prqafimi i t vrtets dhe humbje e shpress nga gjrat q jan n duar t krijesave[45];. . . sht etik[46];. . . sht prkulje pran ders s t Dashurit. . . [47];. . . sht prkulje para All-llahut[48];. . . sht largim nga gjrat e kota[49] etj.

Tesavvuf d. t. th. ndjekje e pandrprer e ibadetit, kahzim nga Zoti, largim nga stolit e rrejshme t bots, largim nga dfrimet, pasuria dhe pozita pas t cilave vrapon turma, izolim prej popullats me qllim ibadeti[50]

- Tevessuli

Et-Tevessul (Afrimi):sht orvatja q ti afrohesh dikujt dhe t arrish tek ai me ndrmjetsim. Et-Tevessul-i sht afrsia, All-llahu subhanehu ve teala thot:

. . . kini frik All-llahun dhe krkoni (vesile) afrim tek Ai (el-Maide:35) d. m. th. krkoni afrim tek Ai me bindjen ndaj Tij dhe me pasimin e knaqsive t tij.

Afrimi (et-Tevessul) ndahet n dy lloje:

Lloji i par:

Afrimi i lejuar i cili sht disa lloje:

1) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me emrat dhe cilsit e Tij, ashtu sikurse urdhroi Ai:

All-llahu ka emrat m t mir, andaj At thirreni me ata e hiquni nga ata q bjn shtrembrime me emrat e Tij. Ata kan pr t'u shprblyer (me dnim) pr veprimet e tyre. (el-Araf:180)

2) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me besimin dhe veprat e mira t cilat i ka br ai q krkon ndrmjetsim, sikurse thot All-llahu, subhanehu ve teala, pr ata q besuan:

Zoti yn, ne dgjuam nj thirrs q ftonte pr besim (e q thoshte): T besoni Zotin tuaj! E ne besuam! Zoti yn, na i fal mkatet tona, na i mbulo t metat dhe pas vdekjes na bashko me t mirt! (Ali-Imran:193)

25 MBUROJA.net

Dhe, sikurse thuhet n hadithin e atyre tri personave t cilt u mbylln n nj shpell e nuk patn mundsi t dalin derisa nuk filluan t krkojn afrim tek All-llahu, subhanehu ve teala, me veprat e mira t tyre. [51]

Kshtu q All-llahu subhanehu ve teala, ua hapi shpelln dhe doln nga ajo.

3) Afrimi tek All-llahu, subhanehu ve teala, me Tevhidin (Njshmrin) e Tij, sikurse ishte rasti me Junusin alejhi selam :

(Prkujto) Edhe at t peshkut (Junusin) kur doli i hidhruar (prej popullit) dhe mendoi se nuk do t'i vij m puna ngusht, po n errsira ai tha se: "Nuk ka t adhuruar me t drejt pos Teje. Ti je i pastr, nuk ke t meta. . . " (el-Enbija:87)

4) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, me paraqitjen e dobsis, nevojs dhe varfris ndaj Tij, sikurse tha Ejubi alejhi selam:

Mua vrtet, m ka goditur dmi, kurse Ti je Mshiruesi m i madh (el-Enbija:83)

5) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, me lutjen e robrve t mir e t devotshm, sikurse bnin sahabet kur mbretronte thatsia, ata krkonin nga Muhammedi, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, t lutet pr ta, kurse pas vdekjes s tij, krkonin nj gj t till nga xhaxhai i tij Abbasi radiAll-llahu anhu, i cili lutej pr ta. [52]

6) Afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, duke i pranuar gabimin, sikurse ishte rasti me Musain alejhis selamAi tha:

"Zoti im, un e ngarkova veten e Ti m fal mua!" (El-Kasas:16)

Lloji i dyt:

Afrimi jo ligjor (i ndaluar):

Ky sht afrimi te All-llahu, subhanehu ve teala, duke krkuar lutje dhe ndrmjetsim nga te vdekurit, afrimi me pozitn e lart t Muhammedit, sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, dhe ndrmjetsimi me qensin e krijesave ose hakkun e tyre. Me posht do t sqarojm kt:

1. Krkimi i lutjes nga t vdekurit nuk lejohet:

I vdekuri nuk ka mundsi t bj lutje sikurse kishte mundsi kur ishte n jet. Krkimi i ndrmjetsimit nga t vdekurit nuk lejohet, sepse Omer Ibnul-Hattabi, Muavijetu Ibnu Ebi Sufjani, sahabet e tjer dhe tabiint (pasardhsit e sahabeve, radijallahu anhum), kur kishte thatsi, krkonin lutjen pr shi dhe afrimin te All-llahu, subhanehu ve teala, me ata q ishin gjall, sikurse ishte Abbasi dhe Zejd Ibnul-Esvedi, e nuk krkonin afrim,

26 MBUROJA.net

ndrmjetsim dhe lutje pr shi nga Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, as te varri i tij as te varri i dikujt tjetr. Ata anuan kah zvendsimi tij me Abbasin dhe Zejdin. Me nj rast Omeri radijall-llahu anhu u lut: O Zoti yn! Ne afroheshim te Ti me profetin ton e na lshoje shiun, kurse tani afrohemi te Ti me xhaxhain e profetit ton t lutemi na lsho shi. Omeri radiAll-llahu anhu e zvendsoi Abbasin me Muhammedin sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, meq me t nuk mund t afroheshin n mnyr ligjore sikurse e bnin kur ai ishte n jet.

Ata kishin mundsi q t vijn te varri i tij dhe t krkojn afrim me t (d. m. th. sikur t ishte e lejuar). Pra, mos veprimi i nj gjje t till nga ata, sht argument se afrimi me t vdekurit, pa marr parasysh me lutjen apo ndrmjetsimin e tyre, sht i ndaluar. Nse krkimi i lutjes dhe i ndrmjetsimit nga Muhammedi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, t ishte ashtu sikur ishte ai n jet, dhe kur kaloi n jetn tjetr, shokt e tij nuk do t krkonin nj gj t till nga ata q jan nn te me pozit.

2. Afrimi me pozitn(mekamin) e Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem, apo t dikujt tjetr nuk sht i lejuar:

Ata t cilt lejojn kt afrim, marrin pr argument kt hadith:Kur ta lutni All-llahun, luteni me pozitn time, sepse pozita ime tek All-llahu sht e madhe. Ky hadith sht i shpifur dhe nuk gjindet n asnj libr autentik t dijetarve t hadithit, e as q gjindet n librat autentike t muslimanve. E meq n kt shtje nuk ka argument t qart, nj gj e till edhe nuk lejohet, sepse adhurimet (ibadetet)nuk vrtetohen prvese me argumente t qarta.

3. Afrimi me qenien e krijesave nuk lejohet:

Nse lutja ndaj dikujt sht betim, ai sht betim kundr All-llahut, subhanehu ve teala. Nse betimi, me qenien e ndonj krijese, bhet kundr ndonj krijese tjetr, sht shirk dhe nuk lejohet, sikurse thuhet n hadith, e si mund t bhet betimi me krijesn kundr Krijuesit t madhruar.

Kurse, nse lutja me qenien e ndonj krijese nuk sht betim, por vetm shkak, duke ditur se All-llahu, subhanehu ve teala, nuk e bri lutjen me ndonj krijes shkak t prgjigjes dhe nuk ua bri kt ligj robve t Tij.

4. Afrimi me hakkun (t drejtn) e krijesave nuk lejohet pr dy arsye:

Arsyeja e par: Hakku i askujt nuk sht obligim pr All-llahun, subhanehu ve teala, por Ai sht i cili bn mirsi me nj gj t till ndaj krijesave t Tij, sikurse thot:

Pr Ne sht hakk q besimtart ti bjm triumfues (er-Rrum:47).

27 MBUROJA.net

Pra kur bindsi ndaj All-llahut subhanehu ve teala, meriton shprblimin, ajo sht mirsi dhe begati nga Ai, e nuk sht merit t ciln e meriton nj krijes ndaj krijess tjetr (apo nj njeri ndaj tjetrit).

Arsyeja e dyt: Hakkun t cilin All-llahu subhanehu ve teala, ia dha ndonj robi t Tij sht hakk i veant pr te dhe t tjert nuk kan dor n te, e nse me t krkon afrim ai q nuk e meriton at, me kt rast ai krkon afrim me nj shtje t huaj q nuk ka kurrfar lidhje me t, kshtu q nuk i bn kurrfar dobie.

Kurse hadithi:T lutem All-llah me hakkun e atyre q luten (Eseluke bihakkis-sailin), nuk sht hadith i vrtetuar, sepse n senedin (zinxhirin) transmetues t tij gjindet Atijjetul Afvi, i cili sht transmetues i dobt sipas pajtimit t t gjith muhaddithinve(dijetarve t hadithit). E nse hadithi sht i till nuk mund t mirret argument pr ksi shtje me rndsi t akides(besimit).

Pastaj n te nuk ka afrim me hakkun e ndonj personi t veant, por vetm me hakkun e atyre q luten n prgjithsi, kurse hakku i atyre q luten sht prgjigja nga All-llahu, sikurse u premtoi All-llahu subhanehu ve teala atyre nj gj t till.

Ky sht hakk pr ta q All-llahu subhanehu ve teala, ia bri obligim Vets, e nuk ja bri at Atij askush obligim. Ather, ky afrim tek Ai me premtimin e Tij t sinqert e nuk sht me hakkun e krijesave. [53]

sht pyetur shejh Abdulaziz Ibn Bazi rahimehullah: A lejohet ndrmjetsimi (afrimi) tek All-llahu xhel-leshanuhu nprmjet ndonj personi apo meritave t tij, dhe a lejohet tubimi dhe shoqrimi me njerzit e kqinj-fasikt?

Prgjigje: Ky lloj i ndrmjetsimit sht nga bidatet (risit) n fe dhe nuk sht i lejuar n baz t ligjeve Islame sipas shumics s dijetarve Islam, por sht i lejuar ndrmjetsimi (afrimi) tek All-llahu subhanehu ve teala nprmjet emrave dhe cilsive t Tija t larta, njsimit t Tij, dashuris dhe besimit ndaj Tij, si dhe me an t veprave t mira, sikur edhe thot All-llahu i Lartmadhruar:

All-llahu ka emrat m t mir, andaj At thirreni me ata (el-Araf:180).

E nuk thot All-llahu subhanehu ve teala thirreni nprmjet t Muhammedit alejhi selam apo t pejgamberve, njerzve t mir, apo me an t merits s shtpis s shenjt Kabes dhe t ngjashme, mirpo thot: All-llahu ka emrat m t mir, andaj At thirreni me ata q d. m. th. me an t emrave dhe cilsive t Tij, pastaj mundemi ti lutemi nprmjet Teuhidit-njsimit t Tij sikur edhe q ka ardhur n shum hadithe, prej tyre ky hadith:O Zot, un krkoj nga ti duke dshmuar se me t vrtet Ti je All-llahu dhe ska t adhuruar tjetr me t drejt prveq Teje i Vetm dhe i panevojshm pr askend, i cili nuk ka lind e as nuk sht i lindur dhe Atij askush nuk i sht i barabart (Transmeton: Tirmidhiu, Nesaiu, Ibn Maxhe, dhe e ka br t vrtet Ibn Hibbani)

28 MBUROJA.net

Pr kt shtje kemi edhe ndodhin e banorve t shpells t cilt posa u futn n shpell nj nat kur binte shi , nj gur i madh u shemb dhe ua mbylli hyrjen e shpells dhe nuk mundeshin t dalin, dhe i than njri tjetrit:Nuk na shpton nga kjo tjetr pos q t ndrmjetsojm tek All-llahu me veprat tona t sinqertadhe ndrmjetsuan tek All-llahu subhanehu ve teala, njri ndrmjetsoi tek All-llahu n baz t respektimit t prindrve, tjetri me largimin e tij nga prostitucioni, e i treti me zbatimin e premtimit(emanetit) dhe e largoi All-llahu subanehu ve teala nga ata kt fatkeqsi. Nga kjo q u tha u kuptua se nse robi ndrmjetson tek All-llahu subhanehu ve teala nprmjet emrave dhe cilsive t tija me njsin (teuhidine Zotit), me besimin dhe dashurin ndaj Tij, ose me besimin dhe dashurin ndaj Pejgamberit alejhi selam me kryerjen e obligimeve t cilat na i ka caktuar All-llahu subhanehu ve teala dhe me largimin nga ajo t ciln e ka ndaluar Ai, ky sht ndrmjetsimi lejuar, dhe vepruesi i ksaj e meriton ti prgjigjet. . . (mbaroi fjala e shejhut)[54]

- Rabta-lloj ibadeti t ciln tarikatet sufiste e praktikojn

Rabta sht nj prej llojeve t ibadetit m parsor tek tarikati Nakshibendi dhe Sulejmanxhi. Rabta i ka rrnjt e veta nga gjuha arabe rabt, q do t thot bashkim, ngjitje apo lidhje. [55]

- Shpjegimi i Rabtas

Muridi[56]e prkujton shejhun e vet dhe lidhet [bn rabta] n mnyr shpirtrore me shejhun dhe me kt ibadet sipas tyre bhet afrimi i zemrs tek All-llahu dhe i Drguari i Tij sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem nprmjet shejhut. Ktu shejhu e luan rolin e ndrmjetsimit apo si ur lidhse ndrmjet muridit dhe All-llahut.

Disa e bjm me fotografi e disa t tjer e prkujtojn shejhun e tyre pa fotografi, dhe m kt ata pretendojn se i afrohen All-llahut, pasi q sipas tyre, shejht e tyre e kan arritur gradn e lart tek All-llahu q t ndrmjetsojn pr pasuesit e tyre, duke mos qen prezent, madje edhe pse shejhu i tyre ka vdekur para shum vjetsh.

- Kushtet dhe zbatimi i Rabtas

Kushtet e rabtas jan dhjet:

1. Krkim leje nga Murshidi [shejhu i tyre] pr tu br pjestar i tyre 2. Duhet t jet me abdes 3. Dera t jet e mbyllur 4. Ambienti t jet i errt-d. m. th. dritat duhet fikur.

29 MBUROJA.net

5. Teverrukin [ulja . . . ] n ann e kundrt. Kjo lloj ndeje e ka origjinn nga Budizmi (Joga, lloj rituali tek budistt), nga Rahip Patanzhali n librin e tij Sutrallar. 6. Mbyllja e syve-sht marr nga Joga e Budizmit. Qllimi i ksaj sht ndjenja dhe parafytyrimi sa m i mir i shejhut n kujtesn e tij. 7. Marrja nn kontroll e frymmarjes - ky rregull poashtu sht marr nga Joga, qllimi i ksaj sht koncentrimi gjat brjes s Rabtas. 8. Moslvizja - poashtu ky rregull sht nga Joga q t ket lehtsi gjat koncentrimit. 9. Parafytyrimin e fytyrs s Murshidit (shejhut) n kujtesn e vet. 10. Krkimi i ndihms nga shejhu n mnyr shpirtrore[57]

Kapitulli i Dyt

- Tarikati Nakshibendi[58]

Prijsi m i madh i ktij tarikati sht Muhammed Behauddin Shah Nakshibend. Ky tarikat e mori emrin n baz t ktij shejhu. Ka lindur n fshatin Buhare n vitin 717 h. dhe ka vdekur n vitin 791. h. Drejtimi i tyre e ka mbajtur emrin edhe el-Halidije sipas shejhut Halid el-Nakshibend, i njohur si el-Tajjar Dhul-Xhenahajn.

Ai ka ndikuar n prhapjen e tarikatit Nakshibendi n vendet e Shamit, pasi q e mori nga shejh Abdullah ed-Dehleviu, kur tarikati ishte i prqendruar vetm n regjionin Buhare. [59] Abdullah Dehleviu kt drejtim(tarikat) e ka marr nga Emir Kellalla, ai nga el-Havvaxheh Muhammed el-Simasija, ai nga Ali el-Ramitinija, pastaj ai nga Mahmud el-Negavija, ky nga el-Havaxheh Muhammed Arifa el-Dejukerija dhe ky nga el-Havaxheh Abdulhalik el-Gazhdevanija. [60] Gjithashtu nj prej mendimeve t tyre sht se emrtimin Nakshibend e ka marr (kinse, sh. a), Resulullahu sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem e ka vendosur shuplakn e tij fisnike n drejtim t zemrs t shejh Muhammed Behauddin el-Uvejsi Nakshibendi, e q pas ksaj iu sht vizatuar/prshkruar n zemrn e tij (shuplaka e t Drguarit). !!! [61]

- Prfaqsuesit bashkohor t tarikatit Nakshibendi n Turqi

1. Palulu eyh Sait 2. Abdlhakim Arvasi 3. Erbilli eyh Esat 4. Kufral eyh Abdlbaki 5. Hazinzade eyh Abdullah

30 MBUROJA.net

6. Hazinzade eyh erefuddin 7. Hazinzade eyh Zuynulabidin 8. Aynkfl eyh Fethullah 9. Kasm Kufral (Kfrevi) 10. Sleyman Hilmi Tunahan (Pasuesit e ktij shejhu quhen Sulejmanxhit)[62] 11. Seydazade eyh Masum 12. Seydazade eyh Mauk 13. Mehmet Zahit Kotku 14. Mahmud Esad Coan 15. Darendeli Osman Hulusi 16. Ahskal Ali Haydar 17. eyh Sleyman El-Khalid 18. eyh Seyda Said El-Cezeri 19. smail Hakk Ehramcolu 20. Kasm Zeylan 21. Abdulkerim Zeylan 22. Kasrikli Molla Abdlhakim 23. Kasrikli Rait Erol 24. Muhammet Musa Kzm el-Haimi (Hazinolu) 25. Mahmut Ustaosmanolu 26. Cbbeli Ahmet 27. Kbrsl Nazm 28. Ramazan Din 29. Musa Topba 30. Yaar Ylmaz 31. mer ngt[63]

Shpeshher ka ndodhur mosmarveshje ndrmjet tyre dhe si pasoj e ksaj mosmarveshje, ndodhte prarje e madhe ndrmjet tyre, derisa luftonin ndrmjet veti, dhe secili prej tyre u ndanin dhe formonin xhematin e vet.

- Doktrina persiane

Karakteristikat themelore dhe kryesore t tarikatit Nakshibendi jan burimet Persiane. Si argument n kt q e prmendm se ky tarikat e ka origjinn nga burimet Persiane, jan termet q jan aktuale dhe q i prdorin tarikati Nakshibendi:

Hush derdem: Ruajtja e shpirtit nga pakujdesia Nedhar Bekadem: Shikimi n shputat e kmbs gjat ecjes. Seferdervatan: Udhtimi nga krijesat tek Krijuesi. Halve dare enxhumen: Vendi ku robi vetmohet pr ibadet. Baz gesht:O Zot, ti je qllimi im, dhe krkoj knaqsin tnde.

31 MBUROJA.net

Jaddasht: prezenca e zemrs me Zotin. Nigahdasht: Ruajtja e zemrs nga mohimi ose pohimin gjat dhikrit. [64]

- Bazat e tarikatit Nakshibendi

Shumica nga bazat e tarikatit Nakshibendi n esenc jan t njejt nga grupet tjera sufiste, si p. sh. bidatet, shirkijatet, panteizmi (vahdetul vuxhud), hikaje (tregime) dhe rrfime t cilt flasin pr shejht e tyre, specifikat e tyre, udhheqjen absolute prreth dhe fantazmat natyrore-jan prej karakteristikave kryesore t nakshibendive, qndrimet e tyre nuk mbshteten n Kuran, e as n Sunnet, pa marre parasysh se ata pretendojn se i prkasin drejtimit t ehli Sunnetit duke pohuar se nuk largohen nga sunneti qoft edhe nj hap. !?[65]

- far qndrimi kan n lidhje me personin i cili i kundrshton drejtimin e tyre?

Personi i cili thot se drejtimet sufiste nuk jan t mbshtetur n Kuran ose n Sunnet, sipas nakshibendive, individt e till gjykohen si jobesimtar, duke thn:Mos u trego rastsisht i vrazhd duke thn:Tarikatet sufiste nuk i kan bazat e tyre n Kuran dhe n Sunnet, sepse nj deklarim i till sht kufr(pabesim). [66]

Nga drejtimi Nakshibendi kan dal grupe dhe tarikate t ndryshme, si:el-Halidije, el-Dijaijje (sipas shejh Dija'uddinu el-Bagdadiju i njohur si Dhul-Xhenahajn), el-Kibrevijje, el-Serhendijje (i njohur si shejh Ahmed el-Serhendiju, shkruesi i el-Mektubat). . .

- Gnjeshtrat e tyre:

Shejhu i Nakshibendive Ubaydullh el-Ahrr ka thn:Tarikati Nakshibendi i ka gjurmt e veta deri tek halifja Ebu Bekir es-Siddiku[67] . Problemi sht se themeluesi i ktij sekti siq e cekm edhe m lart sht Muhammed Bah-ud-Dn Shh Naqshband, i lindur m 717H (1317), prafrsisht 700 vjet pas kohs s Ebu Bekir es-Siddikut (radijAllahu`anhu). Problemi i dyt qndron n at se Sufit nuk kan qen t njohur n kohn e Selefit (As'habve, Tabi-n, Etba-tabi-n).

Jan par disa njerz n Basra (Irak) q, kur e dgjonin Kuran, e humbnin vetdijen dhe binin t vdekur n tok, nga frika e All-llahut, azze ve xhel-le. E gjith kjo ka qen praktike e tyre dhe asgj m shum. Disa As-hab dhe Tabi'in i kan kritikuar kto

32 MBUROJA.net

vepra te tyre dhe i kan konsideruar prej risive n fe (bidateve), si Esma bint Ebi Bekr, Abdullah bin az-Zubejr dhe Muhammed bin Sirini (radijAllahu anhum). [68]

Argument tjetr kundr gnjeshtarve Sufi sht se transmetohet prej Imm et-Tannsi (rahimahullah) i cili e pyeti Shejhul-Islm Imm Dr-il-Hixhrah Malik bin Enes (rahimahullah) pr disa njerz nga Nasijbnt[69] t cilt, pas ngrnies, kndonin poezi dhe vallzonin. Imami, i befasuar, e pyeti:Mos jan t mendur?

Ai u prgjigj:Jo.

Maliku prap e pyeti:Mos jan fmij t vegjl.

Jo. Jan t rritur dhe njerz inteligjent" ia ktheu ai.

Pastaj Imam Maliku (rahimehullah) tha:"Kurr nga muslimant nuk kam dgjuar dika t ngjashme n lidhje me kt. [70]

Imam Malik bin Enesi i ka takuar gjeneratave t para [Selefu-Salih], ka jetuar n Medin dhe, megjithat, ai nuk i ka njohur Sufit, e t mos flasim pr Nakshibendit. Mund t themi: vall, nga i erdhi ky lajm pr Nakshibendit el-Ahrrit!

- Disa nga ibadetet(gabimet) e tyre q i praktikojn Nakshibendit

- Dhikri Hafijj

Dhikri i till tek Nakshibendit, bhet vetm me zemr, me gjuh nuk e praktikojn. Kjo sht e ashtuquajtura Dhikr Hafijj d. m. th. dhikr i fsheht. Kt e potencon, autori i librit 'Tenvirul-kulub Muhammed Emin el-Kurdi n faqen 44.

Ky bidat (Dhikr Hafijj) i ka adabet dhe kushtet e veta:

Falja e dy rekateve namaz, mbyllja e syve, t brit istigfar 25 her, kndimi i sures el-Fatiha, e me kt duke ja drguar shpirtit t Muhammedit sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem dhe shejhve t tarikateve, e veanrisht Nakshibendive. Ta parafytyroj n kujtesn e tij fytyrn e shejhut(apo, tani n kt koh, duke e br me fotografi, rabta), duke krkuar bereqet nga shejhu-e gjith kjo lutje bhet vetm me zemr. Themeluesi Muhammed Nakshibend ka thn:"Nj prej llojeve t dhikrit t nxnsit Sufist sht kthimi kah shejhu i tij, marrja e dituris nga ai dhe ta di se nuk mund ti lutet All-llahut n nj mnyr tjetr pos me ndrmjetsimin e shejhut. [71] far dallimi ka ndrmjet t krishterve t cilt ndrmjetsojn me Isn, alejhi selam, dhe ktyre Nakshibendive, q,


33 MBUROJA.net

kur e lusin All-llahun, azze ve xhel-le, ndrmjetsojn me shejhun e tyre? S'ka kurrfar dallimi!

Kt dhikr q e praktikojn nakshibendit nuk ka baz n Kuran e as n Sunnet. Prej Abdullah ibn Bisras radiAll-llahu anhu transmetohet se nj njeri i tha:O i Drguari i All-llahut dispozitat e Islamit pr mua jan t shumta. M trego dika q do t mbahen pr te!Thot:Le t jet e lagur gjuha e jote nga dhikri . [72]

Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thot:Secili prej jush le ta ket zemrn e falemnderuar, gjuhn q bn dhikr dhe gruaja besimtare e cila t ndihmon n fitimin e Ahiretit[ Ibn Maxhe 1861, Et-Tirmidhi 3094, Ahmed 5/278].

Nakshibendit fjaln e All-llahut:mos e ngrit zrin, e kan interpretuar gabimisht, tefsiri i ktij ajeti sipas Taberiut:Lutja All-llahut t bhet me gjuh n qetsi duke mos e ngritur zrin. Prej ktij ajeti nuk kuptohet(si thon ata), heshtja e gjuhs dhe brja e dhikrit me zemr. Ajeti na tregon q dhikri t bhet n mnyr t qet.

- Shikimi i All-llahut

Njher kishte ndodhur nj mosmarveshje ndrmjet nxnsve n Buhare, rreth shikimit t All-llahut n kt bot. Krkuan nga Nakshibendiu q t gjykoj, ai u tha:Qndroni me mua n gjendje t pastr tri dit! Kur kaluan tri dit, ndodhi nj gj e papritur-ata t gjith u alivanosn. Kur u zgjuan, ata filluan ta puthnin Nakshibendiun, duke thn:Besojm se t shikuarit e All-llahut sht hakk. Pastaj, pandrprer kan qen n shrbim t tij dhe rregullisht e puthnin pragun e ders s tij t bekuar. [Ei-Mavahibus-sermedijje, 130; EI-Envarul-kudusijje, 135]

Ky sht nj tregim i neveritshm dhe shpifje ndaj All-llahut subahnehu ve teala. All-llahu subahnehu ve teala, thot:

Nuk ka asnj njeri q t'i ket folur All-llahu ndryshe, vetm se me an t frymzimit, ose pas ndonj perdeje, ose t'i drgoj t drguar (melek), e ai t'i shpall me lejen e Tij at q do Ai. Vrtet, Ai sht m i larti, m i urti. (esh-Shura, 51).

Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem thot:Dijenise askush prej jush nuk do ta shoh Zotin e vet derisa t vdes (Sahihu Xhamius-Sagir, 2960, Ibn Huzejme, 185).

Kur Ebu Dherri e pyeti Pejgamberin sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem:A e ke par Zotin tnd? Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ve sel-lem tha:Si ta shihja kur Ai ishte drit (nur) (Muslim, 291).

34 MBUROJA.net

- Kerametet[73]

Jan t shumta ato keramete q i atribuohen shejhve t nakshibendive. Do ti veojm dy shembuj t tyre:Shejh Muhammed Masumi thot:E kam par Kaben madhshtore sikur m prqafon dhe m puth me mallngjim... e kur e kam prfunduar tavafin, m erdhi nj prej melekve me libr n t ciln shkruante se haxhi im ishte i pranuar tek Zoti i Gjithsis. (EI-Mavahibus-sermedijje, 213).

Ahmed el-Faruki thot:Shum her jam ngritur n Arshin e nderuar. Njher jam ngritur. . e kam par mekamin (shkalln) e Imam Shah Nakshibendit, All-llahu qoft i knaqur me t. I kam par edhe mekamin e disa shejhve t tjer(duke i treguar emrat e tyre), dhe pastaj thot:Dije se do her kur kam dshir t ngjitem lart, ajo m mundsohet. (EI-Mavahibus-sermedijje, 184; El-Envarui-kudusijje 182).

Ky besim tek sufit ka t bj me dokrinn e vahdetul vuxhudit, panteizmin-n lidhje me doktrinn e vahdetul vuxhudit vese ju shpjeguam m lart.

- Krkimi i ndihms nga shejht

mushrikt e Mekkes n astet e vshtira i braktisnin zotrat e tyre(q i bn me duart e veta) dhe krkonin ndihm nga All-llahu, ndrsa Nakshibendit edhe n astet e vshtira nuk e braktisin thirrjen q ia bjn shejhut t tyre. Shejh Muhammed el-Masumi sht thirrur nga nj njeri t cilit anija pr pak ishte fundosur. Shejhu derisa ishte me shokt e tij, n at moment e kishte zgjatur dorn dhe e kishte shptuar anijen dhe duart e tij ishin lagur, largsia ndrmjet shejhut dhe ktij njeriu ka qen e madhe, nxnsit u habitn kur e pan se duart e tij ishin lagur pasi q e kishte shtrir dorn n ajr. (Xhami'ul- keramatil-evlija 1/199-200).

Thot All-llahu i Lartsuar:

A sht Ai q i prgjigjet nevojtarit (t mjerit) kur ai e thrret, duke ia larguar t keqen e juve ju bn mbizotrues t toks. A ka t adhuruar me hakk pos All-llahut? Jo, por ju shum pak prkujtoni. (En-Neml, 62).

Ai (All-llahu) ua bri t mundshm udhtimin n tok e n det, deri kur jeni n anije q lundrojn me ta (me udhtart) me an t nj ere t leht dhe jan t lumtur me t (me ern e leht), ia beh nj er e fort dhe nga t gjitha ant rrethohen nga valt dhe binden se jan t shkatrruar, e lusin All-llahun pa far przierje t idhujve (duke thn): "Nse na shpton nga kjo (katastrof), ne do t jemi gjithnj falnderues!" (Junus, 22).

35 MBUROJA.net

Ne i pyesim kta, ka dshirojn autort e librave t Nakshibendive-a dshirojn q njerzit t jen robr t shejhve t tyre krahas All-llahut ose dshirojn q njerzit t adhurojn zotra t tjer prpos All-llahut!?

- Madhrimi i varreve t shejhve Nakshibendi

Shejh el-Kurdi thot:Kur ka vdekur shejhu Nakshibendi, ithtart e tij kan ndrtuar tyrbe t madhe n varrin e tij dhe e morn si hapsir pr xhami!? !? [El-Mavahibus-sermedijje, 142]. Pran tyrbes s tij krkojn ndihm. . . [EI-Envarul-kudusijje, 142]. [74]

Transmetohet nga Ebu Hurejra, All-llahu qoft i knaqur me t, t ket thn:'Ka thn pejgamberi, paqja dhe shptimi i All-llahut qoft mbi t':"O Zot, mos e bj varrin tim idhull - ka mallkuar All-llahu popujt q kan marr varret e t drguarve t tyre pr xhamia. " [Transmeton Ahmedi 7352 dhe Ibn Ebi Shejbe 4/141 me transmetim te vrtet]

Nga Abdullah Ibn Mes'udi, i cili thot se ka thn pejgamberi, paqja dhe shptimi i All-llahut qoft mbi t:"Me t vrtet njerzit m t kqinj jan ata t cilt do t ballafaqohen me kataklizm [shkatrrimi n Ditn e Kijametit] dhe jan t gjall, dhe ata t cilt i marrin varret pr xhamia. " [Transmeton Ahmedi 3844 dhe Ibn Huzejmete n Sahihun e tij 1/192 me transmetim t vrtet]

Transmeton Aishja, se kur ka qen Pejgamberi, alejhi selam, i smur, ia kan kujtuar disa nga grat e tij nj kish n tokat e Habeshit, t quajtur Marie, duke e ditur se Ummu Seleme dhe Ummu Habibete kan kaluar npr tokat e Habeshit. Ato ia kan prmendur bukurin dhe fotografit e saj. Ka thn (Aishja): E ka ngritur kokn Pejgamberi, alejhi selam, dhe ka thn: Ata jan q kur t vdes ndr ta nj njeri i sinqert, ndrtojn mbi varrin e tij xhami dhe pikturojn piktura t tilla. Ato jan krijesat m t urryera (kqija) tek All-llahu. (Buhari, Muslim, Nesa'i) Ndalohet ndrtimi i xhamive mbi varre dhe namazi n t, dhe kjo sht vrejtja q e ka br Aisheja duke shikuar n fund t hadithit dhe kjo argumenton qart se sahabt e kan varrosur t drguarin e All-llahut n shtpin e tij duke parandaluar rrugt e marrjes s tij pr xhami, dhe pr kt edhe Imam Buhariu ka kapituj, e ndr ta kapitulli me kt hadith, Kapitulli i asaj q ndalon ndrtimin e xhamive mbi varre, nga frika q mos t merren varret pr xhamia, e q kjo aludon se pejgamberi e ka urdhruar pr nj gj t till, e q kt e ka prforcuar edhe fjala e Muhamedit, alejhi selam, ku thot: O All-llah! Mos e b varrin tim idhull! E ka mallkuar All-llahu nj popull q kan marr varret e Pejgamberve t tyre pr faltore. (Transmeton Ahmedi me sened t vrtet, nr. 7352).

sht haram (e ndaluar) varrosja e njeriut n xhami dhe nuk ka dallim mes ndrtimit t xhamis mbi varre dhe varrosjes s ndonj njeriu n xhami. T dy rastet jan t ndaluara. Ka transmetuar el-Menaui ne librin Fejdul Kadir, 5/274 se Hafidh el-Iraki, All-llahu e mshiroft ka thn: "sht e qart se nuk ka dallim mes tyre, se nse ndrtohet xhamia

36 MBUROJA.net

me qllim q t varroset dikush aty, vetm se ka hyr n mallkim, por edhe ndalohet varrosja n xhami edhe nse i bn obligim (nse i vdekuri i porosit n kt para vdekjes) q t varroset n t. Ky obligim apo ky kusht nuk duhet t realizohet, pr at se kundrshton ligjet e asaj q do t jet pron e xhamis. "

- Lutja drejtuar shejhve

Njri nga m t njohurit e shejhve Nakshibendi, Muhammed el-Hakkn, ka thn:"Shejhu jon m i madh sht shejhu Abdullh el-Faiz ed-Dagistn. Lusim All-llahun q ta mshiroj, t kemi dobi nga bekimet dhe nga msimet e tij, t kemi dobi nga mbrojtja e tij shpirtrore q ka ai ndaj nesh, qoft edhe prej varrit. Ne e marrim fuqin shpirtrore nga zemra e tij. Nse ai i kput kontaktet me ne, do t shkatrrohemi. do frymmarrje dhe frymnxjerrje e kemi nga shpirti i tij, i cili na drgon neve, si nj er e ngroht verore. [75]. Ky sht shirk i qart n Teuhidin Rububije, meq me kt mendohet se, pos All-llahut, azze ve xhel-le, dikush tjetr mund te kt pushtet (er-Rububije). N kt rast, shejhu i madh, prej t cilit krkohet ndihma, konsiderohet se mund tu bj dobi pasuesve t tij, edhe pse ka vdekur.

Shejh Muhammed bin el-Uthejmn (rahimahullah), kur e ka definuar Isti'nan (krkimin e ndihms) ka thn:"Krkimi i ndihms nga t vdekurit apo nga ata n munges, t cilt nuk kan mundsi tu prgjigjen, sht shirk. Kto i bjn vetm ata t cilt besojn se ata [t luturit] kan njfar force t fsheht, dhe, n kt mnyr, u atribuojn cilsi t Allahut. [76]

Sa i prket deklarats s Hakkanit Nse i kput kontaktet me ne, do t shkatrrohemi, kjo hyn ne shirkun e Tevvekulit [mbshtetjes n Allahun]. Shejh ibn Uthejmin (rahimehullah) ka thn:"Mbshtetja e fsheht tek i vdekuri, duke krkuar dika apo duke besuar n largimin e ndonj te keqeje, sht prej shirkut te madh, sepse mbshtetja tek i vdekuri ne vetvete prmban besimin se ai (i vdekuri), pr nga natyra e tij, ka njfar lloj fuqie t fsheht". [77]

El-Hakkani thot:"Shejhu jon i madh gjithmon ka mbikqyrje ndaj ithtarve t vet, qoft i gjall apo i vdekur. Ai asnjher nuk na braktis". [78]Edhe ktu kemi t bjm me shirkun n Teuhidin Rububije. Ky sufist pretendon se njeriu i vdekur ka kontroll dhe forc ndaj ithtarve t vet. N kt mnyr, ai i shoqron t tjer All-llahut (shirk) n pushtetin e Tij. All-llahu, subhanehu ve teala, na ruajt nga shirku.

Vazhdon ky shejh i Nakshibendive (Allahu na ruajt nga iluzionet/gabimet e tija), ku thot:"Po, ne gjithmon krkojm ndihm nga shejhu jon i madh, q t na ndihmoj ashtu si All-llahu na ka urdhruar dhe t jemi t fort ndaj armikut, shejtanit dhe dshirave boshe t ksaj bote. Njeriu mund t jet i shkatrruar pa kt lloj ndihme. [79]

37 MBUROJA.net

El-Hakkani po na tregon shum qart se Nakshibendit i luten njerzve pr ato vepra q jan t obliguara, d. m. th. q ti afrohen All-llahut, e All-llahu, subhanehu ve teala, n Kuranin Famlart, thot:. . . Ndrsa ata q n vend t Tij adhurojn miq t tjer (duke thn):'Ne nuk i adhurojm ata pr tjetr vetm q t na afrojn sa m afr All-llahut, , s'ka dyshim se All-llahu do t gjykoj mes tyre pr at q ata ishin n kundrshtim. E, sht e vrtet se All-llahu nuk udhzon n rrug t drejt at q sht rrens, jobesimtar". (ez-Zumer: 3)

Ka thn Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:"Nse lutesh, lute All-llahun. Nse krkon ndihm, krko nga All-llahu. (Tirmidhiu). sht pyetur Pejgamberi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem:Kush sht mkati m i madh? sht prgjigjur:"T krkosh ndihm nga dikush tjetr pos All-llahut, kurse Ai t ka krijuar. (Buhariu)

El-Hakkani thot:"Krkojm ndihm nga shejhu jon i madh, duke thn:O zotria im! M ndihmo! Kshtu duhet lutur shejhun, kur tju nevojitet ndihma, q lutja t ju pranohet. Sa m shum q jeni t dobt dhe t ngatrruar, aq m shum do tju ndihmoj. [80]. All-llahu, subhanehu ve teala, thot:

Kush adhuron me All-llahun edhe ndonj zot tjetr, pr t cilin nuk ka kurrfar fakti, prgjegjsia e tij sht para Zotit t vet, e mohuesit nuk do t shptojn. (el-Muminun:117)

Vazhdon el-Hakkani dhe thot:"Duhet krkuar ndihm nga i shenjti n Univers, meq ju jeni trsisht t paaft. Pasi q ndrtuat nj kontakt t mir me individin e till, do t jeni gjithmon n kontakt me t. [81]. Pra, si po e shihni, el-Hakkani thrret njerzit ti luten dikujt tjetr pos All-llahut, subhanehu ve teala. Lut

kujdes nga tarikatet sufiste (dervishët) -...

Documents