Landgræðsla,gróðurvernd og sjálfbær landnýting

Umhverfisþing 2013Gústav Magnús Ásbjörnsson

Landgræðsla ríkisins

Hvað felst í landgræðslu?• Stöðvun jarðvegs- og gróðureyðingar• Endurheimt hnignaðra vistkerfa• Verndun vistkerfa• Endurreisn og viðhald líffræðilegrar fjölbreytni• Vernd og endurheimt vistkerfaþjónustu• Styrking byggða og samgangna• Kolefnisbinding• Endurheimt og stuðningur fjölbreyttrar þjónustu vistkerfa

Landgræðsla getur verið ein gerð landnýtingar en getur einnig stutt og stuðlað að annarri landnýtingu

Þorlákshöfn

Landgræðsla 1960 - 2013

Þar sem áður var svartur sandur er nú öflug byggð með fjölbreyttri þjónustu

Landgræðsla í stuttu máli…2011

2009

2006

Tími

Fram

vind

a

Náttúruleg framvinda í kjölfar uppgræðslu

Gróðurvernd – landið er undir álagi

• Einhver landnýting er á nær öllu landinu. Gróður og gróðurframvinda á víða undir högg að sækja:– Beitarnýting– Mannvirki– Ferðamennska

Talsvert eða mikið rof á um 40% landsins – en nær allt landið nýtt með einhverjum hætti.

Umhverfisáhrif ferðamennskunnarHvar er gróðurverndin?

Vegslóðir grafast Gönguleiðir líka…

Sjálfbær landnýtingNýting sem ekki gengur á höfuðstól

náttúruauðlinda, s.s. jarðvegs, gróðurs og vatns, og tryggir um leið viðgang og virkni vistkerfa til

framtíðar.

Hvernig stundum við sjálfbæra landnýtingu?

1. Með hæfilegri nýtingu heilbrigðra vistkerfa2. Með því að forðast nýtingu skaddaðra

vistkerfa

Sjálfbær landnýting - Hvar stöndum við?

Mikið er til af upplýsingum um ástand landsins:• Gróðurfar• Jarðvegsrof• Jarðvegsgerð• Áhrif nýtingar• Vistgerðir• Veðurfarsupplýsingar

Nægar upplýsingar eru til svo hægt sé að taka góðar ákvarðanir um landnýtingu

Landnýting og lögAllmörg lög sem snúa að landnýtingu í dreifbýli á einn eða annan hátt: • Lög um landgræðslu nr. 17/1965• Lög um búfjárhald nr. 103/2002

– Ný lög um búfjárhald taka gildi 1. janúar 2014 nr. 38/2013• Lög um girðingar nr. 135/2001• Lög um skógrækt nr. 3/1955• Lög um framleiðslu, verðlagningu og sölu á búvörum nr. 99/1993• Lög um afréttamálefni og fjallskil o.fl. nr. 6/1986

Margt breyst í landnýtingu á síðustu áratugum – brýn þörf á endurskoðun hlutaðeigandi laga

Verkefnin framundan:

• Stórauka þarf fræðslu– Landlæsi– Möguleikar landsins

• Vinna þarf að skipulagi landnýtingar á landsvísu– Umhverfisráðherra hefur nú þegar falið Skipulagsstofnun að

hefja gerð við vinnu landsskipulagsstefnu 2015-2026• Leggja þarf aukna áherslu á eftirlit með landnýtingu og

leiðir til úrbóta þegar það á við• Tengja þarf landnýtingu ástandi og möguleikum

lands/vistkerfa• Hefja þarf skipulagða vöktun á ástandi lands