Slide 3

ทกorganในรางกายประกอบดวย Basic tissues 4 ชนด คอ

1. Epithelial tissue (หรอเรยกวา parenchymal cell ) คอกลมเซลลทท าหนาทหลกของอวยวะตางๆ เชน

hepatocyte ในตบ

2. Connective tissue เปนเนอเยอเกยวพน ทชวยรองรบ epithelium มเซลลพเลยงของ epithelium อยดวย

3. Muscular tissue ท าหนาทหลายหลาย ชวยในการท างานของ organ

4. Nervous tissue แทรกตวอยในอวยวะ ท าหนาทสง-รบกระเเสประสาท เชน ในกระเพาะอาหารจะม sensor ความอม

Slide 4

Epithelium คออะไร?

คอ functional units ทมการเรยงตวระเบยบเรยบรอย มลกษณะเปนแผน ทกนสงเเวดลอม กบ connective tissue

Slide 5

ตวอยางของ Epithelium

-Epidermis: ผวหนงชนนอกสด

-Respiratory epithelium: หมระบบทางเดนหายใจ

-Intestinal epithelium: บภายใน ล าไสใหญ และ ล าไสเลก

-Mesothelium : บดานนอกของอวยวะภายใน ท าหนาทชวยลดแรงกระแทก หลอลน เชน เยอหมปอด เยอหมหวใจ

-Endothelium : หม blood vessel

Slide 6-7

ลกษณะของ Epithelium

a.มการเชอมตดกนอยางหนาเเนน มการฟอรม intercellular junctions

b.มรปรางเฉพาะเจาะจง เพราะม cytoskeleton ท าหนาทเปน barrier

c.เชอมกบ connective tissueเปนฐาน เรยกวา “Basement membrane”

d.สามารถเปลยนรปรางเปน tubes เพอสรางเปน glands ได

e.epithelium สวนใหญไมม blood vessels มาเลยงโดยตรง เเตจะอยในชน connective tissue เเลวแพรมาเลยง

epithelium ยกเวน ในชนของหชนใน

Slide 8

หนาทของ Epithelium

a.Protection ปองกนการเสยดส

b.Lubrication หลอลน

c.Secretion เชน ตบหลงน าด

d.Absorption ดดซมแรธาต

e.Sensory reception เชน hair cell

f.Gas transfer เชน Alveolar cell ในปอด

g.Ion transport เชน nephron ในไต ควบคบการดดซมน าและเเรธาต

Slide 9

แบงชนดของ epithelial cells ตามรปราง

1.Squamous cells : เซลลแบนๆ (Squamous epithelial cells)

2.Cuboidal cells : เซลลเหลยมๆ เปนคลายๆลกบาศก

3.Columnar cell : เซลลจะสงๆ

4.Transitional epithelia : มเซลลหลายรปรางปนๆกนอย (ex. Sqa รวมอยกบ Cub อะไรอยางงนะ)

Slide 10

แบงตามจ านวนชนของ epithelial cells

1. Simple epithelia: ชนเดยว

2. Stratified epithelia: หลายชน (มากกวา 1 ชน)

3.Pseudostratified epithelia : ดผานๆจะเหมอนมหลายชน แตหากดใหดจะพบวาเซลลทกเซลลเกาะอยบน

basement membrane เดยวกน แต nucleus มนอยคนละระดบ (pseudo : ปลอมๆ)

***ตอนสอบอาจารยใหตอบแควาเปนแบบไหน ยงไมตองตอบอวยวะ (แคตอนนนะ)

Slide 11

แคเปนรปปกตวาแตละชนดเปนยงไง

Slide 12

ตวอยางของ epithelial cells แตละแบบ

-Simple squamous epithelium

เชน endothelium ,

mesothelium , Bowman’s

capsule (อยในไต)

-simple cuboidal epithelium

เชน ทอของตอมน าลาย

-simple columnar epithelium

เชน ทล าไส(gut lumen)

-pseudostratified (ciliated : ใน

รปม cilia กเลยเตมค านเขามานะ)

columnar epithelium

เชน epithelium ทบทางเดน

หายใจ

Slide 13

-Stratified squamous epithelium

เชน esophagus(หลอดอาหาร) , anus

-Stratified cuboidal epithelium

เชน epithelium ทบทอของตอมน าลายทใหญขน (ตอมใหญ

ขนอาจจะเพมชนได และตอมเดยวกนอาจจะมไดหลายแบบ)

-transitional epithelium

เชน urinary bladder(กระเพาะปสสาวะ) , ureter(ทอไต) ,

superior urethra , พวกระบบทางเดนปสสาวะ

Slide 14

-ดานทใกลสงแวดลอม เรยกวา ดาน apical

surface ของ epithelial cell

-ดานทตดกบ tissue หรอ basement

membrane เรยกวา ดาน basal surface

-ดานทตดกบ cell ขางๆ เรยกวา ดาน lateral

surface

Slide 15

Apical Surface Specialization (เปลยนเพอท าหนาท)

ดาน apical surface : epithelium จะท าหนาทหลายอยางขนอยกบอวยวะนน (เปลยนหนาตาไปตามหนาท)เชน ในไต

บรเวณทตองมการดด electrolyte ดดน าเขาน าออก จากเปลยนเปน microvilli เพอเพมพนทผว(ให ion channel มา

อย)ใหการดดซมดขน , ในล าไสกเพมพนทผวเพอดดซม เจอ microvilli เชนกน

Slide 16

ลกษณะโครงสรางภายในของ microvilli จะยนออกมาเปน complex

ของ actin ทจะประกอบดวยโปรตนอนๆ เชน spectrin ไปเชอมกบ

intermediate filament พวก channel ตางๆกจะวางตวอยบน

microvilli นแหละ

-ในล าไส (รปผนงล าไสเลก) microvilli จะอยกนเยอะๆ แถบทตดสเขมจะ

เรยกวา brush border ซงกคอแถบของ microvilli นนเอง

Slide 17-18 : Apical Surface Specializations: Cilia

Cilia พบในระบบทางเดนหายใจโดยอยในรป epithelium บรเวณ trachea bronchus และ follapian tube

Cilia เปน microtubule ภายในมแกนทมความซบซอนเรยกวา Axoneme มการเรยงตวเปน 9+2และยงมสวนของ

Basal body ซงมโครงสรางคลายกบ centriole

Slide 19: Apical Surface Specializtions: Streocilia

Stereociliaมฐานเปนโครงสรางของ Actinไมมการเคลอนไหว คลายกบเปน microvilli ทยาวๆ

พบใน epididymis และ inner ear sensory epithelium

Slide 20: Apical Surface Specializations: Keratinization

เปน stratified squamous epithelia ซงจะมการสรางโปรตนเพมเมอมการถลอก หรอ เมอเกดการแหงของ

ชนผวหนง

Slide 21: Lateral Surface Specializations: Intercellular Junctions

Intercllular Junctions เปนโครงสรางทท าใหเกดการเชอมกน หรอตดกน ระหวางเซลลทอยใกลกน โดย

สามารถแบงไดเปน3ประเภท

1) Tight junction or zonula occludens

2) Anchoring junctions:

-Zonular adherens

-Macula adherens or Desmosome

3) Communicating junction:

-Gap junction or Nexus

Slide 22-23: Tight Junction or Zonula occludens

เปนตวกนระหวางเซลล พบทบรเวณ epithelia ทเกดการ active transport เชน บรเวณล าไสเลก และไต โดย

tight junction จะมการเชอม2เซลเขาดวยกนแลวกปลอย แลวกเชอมอกไปเรอยๆ

Slide 24: Components of Tight Junctions

Tight Junctions ประกอบดวย protein 3ชนดซงเปน transmembrane protein ม occluding claudins,

Junctional adhesion molecule (JAM)

Zona occluding protein (ZO) ท าหนาทเปน signaling protein

Slide 25: Function of Tight Junction

หนาทของ Tight Junction มหลกๆ 3หนาทคอ 1.เชอมเซลลทอยขางกนใหตดกน 2.ปองกนสารผานตรง

ชองวางระหวางเซลล 3.ใชแยก apical domain กบ basolateral domain

Slide 26: Adherent/Anchoring Junction

AdherentหรอAnchoring Junction ม 2 สวนยอยๆคอ 1.Zonular adherens 2.Desmosome (Mocular

adherens) ซงต าแหนงของ Junction นจะอยใต Tight Junction

Slide 27: Zonular adherens

เปนจดเชอมกนระหวางเซลลซงมชองวางประมาณ 15-20 nm ซงเชอมกนดวย Cadherin จากทง 2 เซลลซงท

ฐานของ Catenins จะม B-Catenins มายดฐานใหตดกบ Actin ทชวยให Catenins ตดกบผนงเซลล

Slide 28-29: Desmosomes

เปนจดเชอมระหวางเซลลทเชอมดวย desmoglien จากเซลลทง

2 ซงทฐานมโปรตนเปนแผนวงกลมยดให desmolien ตดกบ

keratin ซงท าให desmolien ตดกบผนงเซลล

Desmosomes นจะเกดแบบสมบรเวณ lateral membrane

ถาคนไขม Desmosomes นอยจะท าใหผวหนงพพองปนโรค

Pempgihus Foliaceus

Slide 30: Gap Junction

ประกอบดวยโปรตน 6 subunits ทเชอมกนระหวางเซลลซงท าหนาทใหเซลลตดตอสอสารกน และพบใน

กลามเนอเรยบและกลามเนอหวใจ

Slide 31: Intercellular Junction Summary

หนานเปนการแสดง Junction ทง3แบบวาอยบรเวณไหนแลวมหนาตาเปนอยางไร

Slide 32: Basal Surface Specialization

ม 2 สวนหลกคอ 1.Cell Membrane infolding 2.Cell-yo-extracellular matrix(ECM) junction ซง

ECM junction แยกเปนอก 2 สวนคอ 2.1Focal adhesion 2.2Hemidesmosome

Slide 33

(ตอ) Basal Surface Specializations =การปรบเปลยนโครงสรางตามหนาท ของ Basal surface ม 2 แบบทจะพดถง

1. Cell membrane infolding = การพบของเมมเบรน

จากภาพ เปนรป ลกษณะลายเสนของ basal surface ท ทอไต

สวนตน

(ม nucleus renal tubular cell, ม mitochondria )

(ภาพจาก EM)

สงเกตตรงชน basement membrane จะมการพบของ

membrane เขามาภายในเซลล หรอ infold membrane

เพอการไล ion ออกจากเซลล เมอเราเพมพนทผวดาน

basal surface ซงจะท าให ion channel มาอยตามรอย

พบมากขน ท าใหเรา transport ion ออกจาก cell ได(คอ

ออกจาก Epithelial tissue ไปยง Connective tissue)

และจากภาพ ตว m คอ mitochondria ทจะผาน electron transport chain แลวสราง ATP เพอเตม ATP ใหกบ

ion channel บน membrane ในการสงผาน ion ในแบบ active transport

Ex.ภาพของไต ท interstitial space เปนบรเวณทมความเขมขนเยอะ เพราะวาเปนทรวมของฉ จงตองการท าใหบรเวณน

ม ion, มความเขมขนเยอะๆ เพราะตองการสงของตานความเขมขน จงตองอาศย active transport

สรปขนตอนคอ มาอยท ตวmitochondria เตม ATP ใหแก ion

channel ท าการ active transport สารจาก epithelium ส connective tissue

Slide 34

2) Cell to ECM Junction: Focal adhesion = การยด basal surface ของepitheliumกบ connective tissue ดวย

จดยดตด ...ตรงนอาจารยรบ เลยไมไดพดครบตามสไลดนะ

-dynamic link between Actin and ECM via Integrin

นาจะหมายถง การเกด focal adhesion (การยดตด) คอ ม

การยดตดระหวาง plasma membrane(สเหลอง)กบ

basement membrane (สขาว)ตามรปโดยม

transmembrane protein ทชอวา ‘Integrin’ ยดกบ

fibronectin (เปนextracellular matrix ใน

connective tissue) เพอเพมความเขงแรงของ linkนนๆ

<เพมเตมค าวา dynamic คอ เปลยนแปลงตลอดเวลา เมอ

เกด focal adhesion เสรจแลว กเปลยนไปเกดอกทนงได>

-เชน การสมานบาดแผลของ epithelium

-ชวยการรบความรสกและสงสญญาณจากสงแวดลอมเขาสเซลล

Slide 35

2) Cell to ECM Junction: Hemidesmosome = การยด basal surface ของepitheliumกบ connective tissue

ดวยhemidesmosome เปนการเพมความแขงแรงในการยดระหวาง epithelium กบ membraneเหมอนกน แตวา

link ทส าคญจะเปนระหวางโปรตน ‘Plectin’ กบ connective tissue

( Hemidesmosome :เปน junction แบบนง ระวงสบสนกบ desmosome อนกอนหนานะ โดยHemidesmosome

จะมอยแคทฐานเพยงดานเดยวตดกบ connective tissue เพราะ hemi แปลวา ครง แต desmosome จะมสองดาน

บนแตละเซลลทตดกน)

Slide 36

Epithlial มองคประกอบทท าหนาทไมเหมอนใครอย คอ

–สวนทสามารถพฒนาเปน gland (ตอม) ได เรยกวา ‘Glandular epithelia’

-สวนควบคม ion ได เรยก ion-transporting epithelia

-สวนสรางเสตยรอยดฮอรโมน เรยก steroid hormone-producing epithelia

ซงสองอนหลงอาจารยจะไมเนน รอไวเรยนเรองระบบรางกายอกท

Slide 37

Glandula epithelia

-สรางมาจาก epithelial cells ท าหนาทสรางสารส าคญในเลอด หรอ interstitial fluid

- หลงพวกสารหลอลน (lubricant), น ายอย (digestive enz.) ตางๆ ตามชทกม ions, secretory polypeptides,

glycoproteins และก lipids ดวย -มสองชนดคอ

1. Unicellular หรอ goblet cells คอ ตอมทเซลลเดยว เชน ทผนงล าไส จะมการหลงสารชวยหลอลน ท าใหกากอาหาร

ไมเสยดสกบผนงของล าไส และทผนงทางเดนหายใจกม

2. Multicellular คอ ตอมทหลายเซลล แบงเปน

a.Endocrine glands (ตอมไรทอ) = สรางสาร hormone ไปยง connective tissue แลวซมผานหลอดเลอดไปยง

อวยวะเปาหมาย

b. Exocrine glands (ตอมมทอ) = สงสารโดยตรงไปทบรเวณทใชงานเชน ตบสงน าดไปยอยไขมน, ตบออน เปนทง

endo คอหลง insulinและ exo คอสง digestive enz.ไปทล าไส

Slide 38

การพฒนาของ glandular epithelia (จาก epithelium กลายเปน glandไดงาย?)

-เรมจากรปครงบน คอ epithelial แบงตวเขาไปใน connective

tissue แลวมการเรยงตวใหม เกดการ differentiate สวนนงไป

เปน secretory portion ซงเปนสวนสรางสารกบสวนอนๆจะ

กลายเปนทอ

-รปครงลางคอ เกดการจดระบบใหม ม lumen เกดขนจง

กลายเปน duct (ทอ) เรยก ‘exocrine gland’ ในรปแรก

- ถาduct เสอม สวนของ secretory portion ทสรางสารขน

มาแลว แตไมมทางเปดออก เลยอาศย capillaryใกลๆ แพร

hormone ไปทางเลอดถงอวยวะเปาหมาย เรยกตอมนนวา

‘endocrine gland’ ในรปทเหลอตามล าดบ

-ในระยะ embryo จะมการเจรญแบงตว และ differentiate ของepithelium ไปเปน glandular epithelium cell

Slide 39

การจดระบบของ glandular epithelia

จากรป ดานบนมเซลลรปรางกลมเลกๆ เรยกวา secretory portion สรางสารสงออกมาตามทอ จากบนลงลาง เปนทอ

แบนๆ ทหนาขนและเพมจ านวนชนขน

ทอาจารยยกตวอยาง คอ slide 13 salivary gland หรอตอมน าลายทเพมจ านวนชนได จะเหนวาจ านวนชนจะขนอยกบ

ต าแหนงทตด ภาพทตดใกล secretory portion(บนๆ) กจะแบนๆเปนชนเดยว ถาตดใกลรเปด(ไลลงมา)กจะมหลายชน

Slide 40

การจ าแนกของตอมมทอ (exocrine gland)

: Mode of cell secretion ตามวธทตอมหลงสาร ม 3แบบคอ

1.Merocrine: เปนการสรางโปรตน แลวปลอยลง lumen ดวยวธ exocytosis(pack ดวย membrane กลายเปน

granule/vesicle จากนนจะไป fuse กบ membrane แลวปลอยสารออกมา โดยทเซลลไมเสยอะไรเลย)

2.Apocrine: การสรางสารโดยท epithelium cell จะสละสวนนงของplasma membrane ไปเปน vesicle/lipid

droplets เนองจาก lipid ไมม cell membrane

3.Holocrine: การสรางสารในเซลล โดยทงตว epithelium จะหลดจาก basement membrane เลยหลดไปกบสารท

จะหลงมาดวย

Slide41:Classification of exocrine gland (Mode of cell secretion)

ตวอยางของMode of cell secretion

-Merocrine gland เชน Sublingual gland (ตอมน าลายใตลน) เปนการexocytosis

-Apocrine gland เชน mammary gland (เตานม) โดยplaama membraneของglandนจะหลดออกไปเปนกอนๆ

-Holocrine gland เชน sebaceous gland (ตอมไขมนใตผวหนง) glandular epithelial จะหลดออกไปทงอนเลย กจะ

เหลอแตไขมนทงกอนเลย

Slide42:Classification of exocrine gland (type of secretion)

วธการแบงแยกglandจะแบงไดเปน2วธใหญๆ

1.Mucous(M) gland

เปนglandทสรางmucous กมกจะเปนพวกglycosylated protein (โปรตนทมองคประกอบเปนโปรตนสวนใหญ)

mucousจะสรางmucinเปนพวกสารหลอลน ดงนนถาคารโบไฮเดรตเยอะๆมนจะไมคอยตด จะหายไปในระหวางการ

เตรยมsection จะเหนสโปรงๆ ในglandชนดนจะเปนสโปรงๆเปน glycosylated protein และจะมnucleus ในทาง

basal surface ของepithelial cell จะเปนnucleusแบนๆ

เชนSunlingual glandสรางสารหลอลน เซลลจะใสๆ

Slide43:Classification of exocrine gland (type of secretion)

2.Serous (S) gland

จะสรางenzyme rich fluid(proteinไมคอยมแปง) จงตดสทบเพราะมโปรตน lumenแคบแทบไมเหนชองวาง สวน

ขาวๆ จะเปนconnective tissue เชอมระหวางแตละglandเขาดวยกน serous glandจะสรางพวกโปรตน น ายอยเยอะ

และnucleusของมนจะกลมกวาแตจะอยดานbasal เหมอนกน ถาดดวยelectron microscope lumen จะเลกมากแต

จะเหนพวกgolgi,rERเยอะเพราะมนสรางenzyme rich fluid

Slide44:Classification of exocrine gland (type of secretion)

3.Mixed gland

เปนลกครงกจะมทงserousกบmucousอยในglandเดยวกน

ตวอยางเชน submandibular gland (ตอมน าลายใตขากรรไกร) ไมเปนserousกmucous แตกมบางglandผสมกนอย

Slide 45 : Classification of Exocrine Glands

แบงตาม shape of secretory unit และ การแตกแขนงของทอ

1.simple gland: ทอทไมมการแตกแขนง โดยสวนทหลงอาจจะมรปทรงเปนtubular(เวลาตดขวางมารปทรงจะ

เหมอนกนทงสวนทเปนduct และ secretory pprtion),coiled tubular, branched tubular, หรอ acinar(กระเปาะ)

*simple tubular gland ตวอยางเชน cell ล าไส

Slide 46:

2. compound gland: “more than one duct” คอ สวนductมการแตกแขนงยบยอย ไดแก compound tubular,

compound acinar, compound tubuloacinar

Slide 47:

Slide 48: Regulation of Exocrine gland secretion

ตอมมทอจะถกควบคมโดยระบบประสาทและระบบตอมไรทอ รวมไปถง chemical messenger, สารสอประสาท หรอ

ฮอรโมน

เชน ในตบออน มเซลลสรางเอนไซมยอยโปรตน ระบบประสาทจะมาsenseวาถามโปรตนทตองยอยมากขน nerveกจะไป

กระตนใหตบออนสรางน ายอยมากขน

Factorเหลานจะเขาไปinteractกบreceptorทอยบนplasma membraneของเซลลตอมมทอหรออาจจะอยใน

cytoplasmกได

เมอรวมตวกบreceptorบนเซลลเมมเบรน -จะเกดการactivateของsecond messenger system(e.g. adenylate

cyclase)

และหากรวมตวกบreceptorในcytoplasm -จะเกดการactivateของspecific gene