İLKYARDIM

“Improving the Quality of Homecare in Europe” Erasmus+ Project 2017-1-TR01-KA204-046828

Bu sunum Avrupa’da Evde Bakım Hizmetleri Kalitesinin İyileşQrilmesi projesi kapsamında hazırlanmışRr.Bu proje Erasmus+ Programı kapsamında Avrupa Komisyonu taraTndan desteklenmektedir. Ancak burada yer alan görüşlerden Avrupa Komisyonu ve Türkiye Ulusal Ajansı sorumlu tutulamaz.

İLKYARDIM

Kaza veya hayati tehlike oluşturan durumlarda:1.Sağlık çalışanlarının yardımı ulaşıncaya kadar 2.Hayatın kurtarılması veya hastanın durumunun kötüye gitmesini önlemek amacı ile olay yerinde 3.İlaçsız olarak ve eldeki olanaklarla yapılan müdahaleler

İlkyardım Uygulamasında Genel İlkelerABC olarak simgelenen uygulamalardır. A (airway), hava yolunun açık olup olmadığının kontrol edilmesiB (breathing), solunumun olup olmadığının değerlendirilmesiC (circulation), dolaşımın olup olmadığının değerlendirilmesi

TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

• Solunumu ve kalbi durmuş olan kişinin hayatını kurtarmak amacı ile hava yolu açıklığını sağladıktan sonra

1.Akciğerlerine hava üflenmesi 2.Kalbine bası yapılması

• Yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde farklı şekilde uygulanır.

YARALANMALARA BAĞLI KANAMALARDA İLKYARDIM

• ABC• 112 ara• Temiz bir bezle doğrudan baskı• Bandaj ile sararak basınç• Kanayan bölge yukarı kaldırılır• Büyük kanamalarda bölgeye basınç uygulamak yerine kanayan bölgenin

üstündeki basınç noktasına baskı• Şok pozisyonu• 2-3dk bir yaşam bulguları • Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde hastanın üstü örtülür

BURUN KANAMASINDA İLKYARDIM

• Hasta oturtulur

• Başı hafifçe öne eğilir

• Burun kanatları kemik yapının hemen alRndan tutularak 5 dakika süre ile sıkışRrılır.

• Kanama durmazsa 112 ara

YARALANMALARDA İLKYARDIM İLKELERİ

• Yarada kanama varsa üzerine temiz bir bezle baskı yapılarak durdurulmaya çalışılır• Kanamayı durdurmak için bası noktasına baskı yapılır• Yaradaki delici cisim varsa çıkarılmaz, üzeri temiz nemli bir bez ile örtülür• Kafa ya da omurga yaralanmalarında kişi ayağa kaldırılmaz, bulunduğu pozisyonda

tutulur• Yüksekten düşme durumlarının tümünde omurga yaralanması olasılığı göz önüne

alınmalıdır• Kol ya da bacakta kırık varsa tespit uygulaması yapılır• Hastaya ağızdan hiçbir şey verilmez• Şok belirtileri gözlenir• Hastanın üzeri battaniye ile örtülerek sıcak tutulur• Hasta asla yalnız bırakılmaz• Yaşam bulguları• 112

KIRIKLARDA İLKYARDIM

• Hasta hareket ettirilmez• Kol kırığından şüpheleniliyorsa yüzük, saat gibi takılar çıkarılır • Kırık bir alt ve bir üst eklemleri de içine alacak şekilde tespit edilir• Tespit malzemesi olarak sert malzemeler kullanılır• Tespit ve sargı yapılırken parmaklar görünecek şekilde açıkta bırakılır • Açık kırıklarda, yara temiz bir bezle kapatıldıktan sonra tespit yapılır• Kırık bölgesinde ısı ve renk değişiklikleri izlenir• Kırık olan bölge tespit edildikten sonra yukarıda tutulur• 112

ÇIKIKTA İLKYARDIM

• Eklem bulunduğu pozisyonda sarılarak tespit edilir• Eklem yerine oturtulmaya çalışılmaz• Kişiye ağızdan hiçbir şey verilmez• 112

BURKULMADA İLKYARDIM

• Eklem hareket earilmez• ElasQk bandajla sarılır, tespit edilir• Soğuk jel ya da buz torbası konulur• Şişliği azaltmak için eklem bölgesi yukarı kaldırılır• 112

YANIKLARDA İLKYARDIM

• En az 20 dakika soğuk su altında tutulur (yanık yüzeyi büyükse ısı kaybı çok olacağından önerilmez)• Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır, giysi yeteri kadar

geniş değilse kesilerek çıkarılmalıdır• Yüzük, bilezik, saat gibi eşyalar çıkarılır• Yanığın üzeri temiz bir bezle örtülür• Yanıklı kişi battaniye ile örtülür• Yanan bölgeye bandaj yapılmaz• Yanık alanının geniş ve sağlık kuruluşunun uzak olması durumunda hastanın

kusması yoksa ve bilinci açıksa ağızdan tuz şeker karışımı (1 litre suya - 1 çay kaşığı tuz ve 1 çay kaşığı karbonat karıştırılarak yapılır) yavaş yavaş içirilir• 112

ELEKTRİK YANIKLARINDA İLKYARDIM

• Öncelikle elektrik akımı kesilmelidir• Solunum, nabız değerlendirilir• Elektrik çarpmasında su ile müdahale edilmez• Hasta/yaralı hareket ettirilmez• Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülür• 112

ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM İLKELERİ

• ABC• Zehirli madde ile teması kesilir • Bilinç kontrolü • Bilinci kapalı ise koma pozisyonu verilir• 112 • Zehirlenmeyle ilgili bilgiler acil yardım ekibine aktarılır

BAYILMADA İLKYARDIM

• Hasta omuzlarından hafifçe sarsılarak bilinç kontrolü yapılır• Solunum yolu açıklığı• Yatar pozisyonda ise ayakları 30 cm yukarı kaldırılır• Rahat nefes alması için boynu sıkan giysiler gevşeQlir• Ortam havalandırılır• Kusuyorsa yan yaRrılır• Ağızdan bir şey verilmez• Dinlendirilir• 112

HAVALEDE İLKYARDIM

• Solunum yolu açıklığı sağlanır

• Yüksek ateşe bağlı havalede öncelikle hastaya oda sıcaklığındaki su ile duş aldırılır ya da hasta ıslak havlu, çarşafla sarılır

• 112

SARA KRİZİNDE İLKYARDIM

• Kriz sırasında zarar görmesini önlemek için hasta güvenli bir yere alınır

• Başının altına yastık, battaniye, mont gibi yumuşak bir malzeme konulur

• Sıkan giysiler gevşetilir

• Çenesi kenetlendiyse açmaya çalışılmaz

• Kasılmalar durduktan sonra koma pozisyonu verilir

• 112

KAN ŞEKERİ DÜŞMESİNDE İLKYARDIM

• Solunum yolu açıklığı, solunum ve dolaşım kontrol edilir

• Hastanın bilinci açıksa ağızdan 2 küp şeker, 1 bardak meyve suyu ya da şekerli içecek verilir

• 15-20 dakikada hastanın durumunda değişiklik yoksa;112 ara

GÖĞÜS AĞRISINDA İLKYARDIM

• Solunum ve dolaşım kontrol edilir

• Hastanın bilinci kapalı ve solunumu varsa koma pozisyonu verilir

• Hastanın bilinci açıksa yarı oturur pozisyonda tutulur

• Kesinlikle hareket earilmez, yürütülmez

• Daha önce kullandığı kalp ilaçları varsa almasına yardımcı olunur

• 112

KAYNAKLAR

1.Erdil F, Bayraktar N, Çelik S. Ş. Temel İlkyardım. Efil Yayınevi Ankara; 2010: 20-39, 51-64.

2.Süzen B, İnan H. Temel İlkyardım 1. Basım. Bedray Basın Yayıncılık İstanbul 2002: 50-75.

3.Headquarters, Departments Of The Army, The Navy, And The Aır Force. First Aid Navy Tactical Reference Publication No. 4-02.163 Washington DC 23 December 2002:3-34.http://www.fas.org/irp/doddir/milmed/first.pdf Erişim 02.10.213

4.Field JM. Hazinski MF. Sayre MR. Chameides L. Schexnayder SM. Hempill R.et al (2010) American Heart Association Guidelines forCardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care Science. Circulation; 122 (3): 640-65 doi: 10.1161/ CIRCULATIONAHA.110.970889

5.TC Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü İlkyardım Ve Acil Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı Temel İlkyardımUygulamaları Eğitim Kitabı Ankara 2011;7-9, 14-16http://www.acilafet.gov.tr/img/41E_ilkyardimuyg.pdf

6.Cuttle L, Kimble RM. First aid treatment of burn injuries. Wound Practice and Research 2010; 18 (1): 6-13.

7.T.C. Sağlık Bakanlığı Birinci Basamağa Yönelik Zehirlenmeler Tanı ve Tedavi Rehberleri 2007. ISBN: 978-975-590-228-9: s119-136.