lr ict magazine november los
DESCRIPTION
ICT/Magazine november 2015TRANSCRIPT
Columnisten:Naam Achternaam pagina 00
Naam Achternaam pagina 00
Naam Achternaam pagina 00
Hét vakblad voor managers en ict-professionals Jaargang 5 Nr. 5 - 12 mei 2015
8
7
Wereldprimeur: zelfrijdend busjeEde en Wageningen krijgen met WEpods
een wereldprimeur. De zelfrijdende
busjes gaan tussen het station en de
Wageningen Universiteit op de openbare
weg rijden.
pagina 12
Niet zomaar snuffelenEen offi cier van justitie die internet-
gegevens wil inzien, moet voortaan toe-
stemming vragen. Dat staat in een goed-
gekeurd wetsvoorstel. Zomaar snuff elen
mag niet.
pagina 12
Is er digitale toekomst?Nederland moet meer aandacht geven aan
cybersecurity. Anders komt onze positie
als een van de meest concurrerende
economieën in gevaar. Dat stelt de Cyber
Security Raad.
pagina 12
Bureau BIT start nu echtEmeritus hoogleraar aan de Universiteit
van Amsterdam Paul Klint gaat deelnemen
in de toezichtsraad van Bu reau BIT
(Bureau Internet Toezicht).
pagina 12
Bezorgrobot op de stoepAls het aan de Britse startup Starship
ligt, hebben we binnenkort zelfrijdende
robots die boodschappen binnen een
half uur thuisbezorgen.
pagina 12
NLNet verliest miljoenenDe ruim 15 miljoen euro die internet-
fonds NLNet met risicovolle beleggingen
kwijtraakte, zijn defi nitief verloren. De
rechter wees een schadeclaim op ver-
mogensbeheerder Attica af.
pagina 12
Geen btw voor BitcoinsWie Bitcoins of andere digitale valuta
inwisselt hoeft , net als bij ‘normaal geld’,
geen btw te betalen. Dat bepaalde het
Europees Hof van Justitie.
pagina 12
Niet inloggen? Ontslagen!
Twitter schrapt 8 procent van het per-
soneel. De medewerkers zagen de dag na
de aankondiging het eff ect: ze konden
niet meer inloggen. En dus ook de mail
van de CEO niet lezen.
pagina 13
16
kennis delen • kennis maken
Hét vakblad voor managers en ict-professionals Jaargang 5 Nr. 11 - 20 november 2015
Columnisten:
Marco Gianotten pagina 5
Brenno de Winter pagina 9
Marco Lesmeister pagina 13
Zijn robots ons straks te slim af?Boegbeelden van technologie en
innovatie slaan alarm, uit vrees voor
onethische toepassingen van kunst-
matige intelligentie, alias Artifi cial
Intelligence. Wat heeft deze promi-
nenten, die zelf aan de wieg stonden
van de ontwikkelingen waarvoor ze
nu zo indringend waarschuwen,
nerveus gemaakt? Zullen, zoals
Stephen Hawking meent, autonome
systemen ons in no time te slim af worden en ons onderwerpen? Klopt het
toekomstbeeld van Steve Wozniak, die vreest dat AI-systemen ons als huisdieren
houden? Is het erg dat ze slimmer zijn? Gaan ze ons domineren, of doen ze dat juist
niet omdát zij zoveel slimmer zijn? Journalist Fred Teunissen gaat op onderzoek uit.
VBMS gebruikt ERP voor geïnte-greerde datavoorzieningDe schepen van VBMS hebben al jarenlang ict-voorzieningen aan boord om
robots aan te sturen die de kabels ingraven in de zeebodem. En ze hebben een
satellietverbinding om te bellen. Sinds kort wordt die ook gebruikt om via mobiele
devices contact te zoeken met het ERP-systeem in de private cloud. Iedereen op
een schip kan nu zijn of haar eigen projectadministratie voeren, wat veel tijd
bespaart en de foutkans verlaagt. Geïntegreerde datavoorziening wordt steeds
belangrijker. Journaliste Mirjam Hulsebos ontdekt hoe ERP voor VBMS de
motor is geweest achter grote procesverbeteringen.
Request for Change leadershipHet zijn turbulente tijden. Geopolitiek is er van alles aan de hand, duurzaamheid
en milieu vragen om veranderingen in productiemethoden en balans in de uit-
nutting/uitputting van grondstoff en, de baanzekerheid van veel burgers is in het
geding en het wantrouwen richting politieke leiders is groot. Dát en de technology
push, de information push en de social push dwingen ondernemingen tot in-
grijpende veranderingen. De noodzaak om te veranderen is groot, maar nog
groter is de behoeft e aan leiderschap. Menzo Meijer en Bart Stofb erg doen bij de
nieuwe I&T-afdeling een request for leadership.
Dell/EMC voor b2b-bereik én VMware
pagina 6
BlackBerry leed tragisch schipbreuk
pagina 11
Optimaliseer uw organisatie
pagina 15
SAM onbegrijpelijk? Welnee!
pagina 20
kennis delen • kennis maken
HET COMPLETE OVERZICHT
VAN ALLE
EVENTSVINDT U OP ICTMAGAZINE.NL
lllllla gnna ea eeeeeeeh ggChangena eeeeeeeeeggnaa
Hoe serieus neemt u digitale architectuur?
Architectuurexpert Rijsenbrij is van
mening dat het gebruik van digitale
architectuur bij it-intensieve verander-
trajecten een vanzelfsprekendheid
hoort te zijn. Een teken van beschaving,
noemt hij het zelfs. Volgens Rijsenbrij
zijn digitale architecturen in Nederland
over de hele linie niet zo volwassen ge-
implementeerd dat ICT op een verant-
woorde manier kan worden gebouwd
en onderhouden. Hij stelt dat een groot
aantal bedrijven nog altijd uit de losse
pols automatiseert: zonder volwassen
architectuur. Uit zijn analyse blijkt
architectuur bij veel CIO’s en it-managers
nog niet echt te zijn geland. Waar-
schijnlijk omdat het niet als een stoer
onderwerp wordt ervaren. Het echte
knelpunt zit bij het gebrek aan erkenning
van het belang van digitale architectuur,
zo zegt Rijsenbrij. Architectuur moet de
plek krijgen die het toekomt.
pagina 3
Het is verwonderlijk dat iets dat zo belangrijk is als digitale architectuur nog altijd zo weinig aandacht krijgt
van it-managers, CIO’s en CEO’s. Waarom blijft deze tak van sport toch zo onderbelicht? En, nog belangrijker,
hoe zorgen we ervoor dat het de aandacht krijgt die het toekomt? Over deze en andere vraagstukken spreekt
Ed Lute met dr. Daan Rijsenbrij.
www.ictmagazine.nl
320 november 2015
EXPERTISE
door: Ed Lute
Het is verwonderlijk dat iets dat zo belangrijk is als digitale architectuur nog altijd zo weinig
aandacht krijgt van it-managers, CIO’s en CEO’s. Waarom blijft deze tak van sport toch
zo onderbelicht? En, nog belangrijker, hoe zorgen we ervoor dat het de aandacht krijgt
die het toekomt? Over deze en andere vraagstukken, spreken we met dr. Daan Rijsenbrij.
Architectuur is geen stoer onderwerp
Hoe serieus neemt u digitale architectuur?“Ook in de digitale wereld is architectuur een teken van beschaving”
Ik ontmoet dé expert bij hem thuis. Voordat we
aan mijn lijst met vragen toekomen, stelt Rijsenbrij
voor om eerst af te bakenen wat digitale architectuur
behelst. “De digitale wereld bestaat uit gedigitaliseerde
business services, gedigitaliseerde informatiestromen,
applicaties, gegevensverzamelingen en technische
infrastructuur”, begint Rijsenbrij. De architectuur in
die wereld noemt hij kortheidshalve ‘digitale archi-
tectuur’. “De term ‘ict-architectuur’ slaat meestal
alleen op applicaties, databases en apparatuur. Dat vind
ik te beperkend in het digitale tijdperk. De formele
defi nitie van digitale architectuur boeit mij eerlijk
gezegd niet zo. Als architect wil ik dat er binnen een
digitaal bouwwerk orde en samenhang is. Zit het
een beetje logisch in elkaar? Daarnaast wil ik dat
het slim is geconstrueerd, zodat het makkelijk kan
worden veranderd. Heel belangrijk vind ik dat de
gebruiker een interessante beleving ondervindt.
Komt het een beetje plezierig over? Deze drie be-
langrijke aspecten van architectuur heb ik niet zelf
verzonnen, maar vinden hun oorsprong bij de
Romeinse bouwmeester Vitruvius.”
Marcus Vitruvius Pollio, die in de eerste eeuw voor
Christus leefde, was een Romeins architect. In het
enige boek dat van hem overgeleverd is, beschrijft hij
onder meer de drie basiswaarden voor architectuur:
1) het bouwwerk moet stevig en goed geconstrueerd
zijn (fi rmitas), 2) het moet qua functionaliteit bruik-
baar zijn (utilitas) en 3) het moet er mooi uitzien
(venustas). Volgens Rijsenbrij zijn deze ruim 2000
jaar oude waarden bij uitstek van toepassing voor
digitale architectuur.
Structuur
Naast architectuur hebben we uiteraard ook te maken
met de zaken onder de motorkap. Daar spreekt Rijsenbrij
nadrukkelijk over ‘structuur’. “Die structuur bezit ook
orde en samenhang en een slimme constructie, maar
heeft geen beleving, althans niet voor de business.
Neem bijvoorbeeld telefonie. In wezen is het concept
van telefoneren anno nu precies hetzelfde als vijft ig
jaar geleden. We praten met elkaar over een afstand
van vele tientallen kilometers terwijl het net is of we
naast elkaar zitten. Hoe dat is geïmplementeerd - of
dat via een satelliet gaat, of gsm-masten, of via een
kabel - dat is allemaal techniek, netjes gestructureerd.
Je hoeft er geen verstand van te hebben om een goed
telefoongesprek te kunnen voeren. Ik maak dan
ook het volgende onderscheid: architectuur is voor
de business en het businessgebeuren; structuur is
het domein van de techneuten en de engineers.
Ik vind dat het gebruik van digitale architectuur bij
it-intensieve verandertrajecten een vanzelfsprekend-
heid hoort te zijn. Het is een teken van beschaving.
Je gooit het niet bij de mensen neer met de bood-
schap ‘hier moet je het maar mee doen’. De tijden
dat de klant en de medewerker als sluitpost dienen
van de it-budgetten lopen, mede door de ontwik-
kelingen van apps en social media, langzaam maar
zeker ten einde. De klant wordt koning in de digitale
wereld, een koning die waardig wordt bediend.”
Beheersing
Hoe is het in Nederland gesteld met de digitale
architectuur? “Natuurlijk heeft alles een architectuur”,
vertelt Rijsenbrij, “want het is door professionals
vanuit hun vakdiscipline gebouwd. Het probleem
is alleen dat die impliciete architectuur vaak niet is
opgeschreven. Door het ontbreken van die be-
schrijving kun je clashes krijgen die je nooit hebt
zien aankomen. Daarvan zijn tal van schrijnende
voorbeelden te geven. Als je bijvoorbeeld een grote
ERP-implementatie gaat doen, moet je weten welke
inherente architectuur er in dat pakket zit. Dat leg
je naast je eigen architectuur en dan weet je of het
past en zo niet, waar de clashes gaan komen. Door-
dat dit, vooral bij de overheid, nauwelijks wordt
gedaan, kost dat letterlijk honderden miljoenen euro’s.”
Rijsenbrij, die als architectuurauditor bij diverse
overheidsprojecten was betrokken, schetst een somber
beeld: gebrek aan aandacht voor architectuur leidt tot
dramatisch verlopen ict-projecten. “Waarom besteedt
de overheid niet meer aandacht aan een volwassen
digitale architectuur?”, vraagt hij retorisch. “Archi-
tectuur is een atlas voor het topmanagement om grote
it-intensieve businessveranderingen te kunnen
overzien. Het is een instrument om complexiteit te
reduceren. Het fungeert als raamwerk om bouw-
projecten te beheersen. Ten slotte is het een com-
municatiemiddel om de neuzen dezelfde kant op te
krijgen en te houden. Automatiseren zonder archi-
tectuur is als rommelen in het duister.”
Speer
Helaas neemt de overheid de koppositie in als het gaat om mislukte ict-projecten. Het meest beruchte ict-programma is Speer (Strategic process and enabled reengi-neering). De Algemene Rekenkamer becijferde ruim een jaar geleden dat dit project het ministerie van Defensie toen al een slordige 900 miljoen euro had gekost, bijna het dubbele van wat was begroot. Bedoeling is dat alle krijgsmachtdelen overstappen op SAP. Vooralsnog lijkt het einde van dit project, dat in het jaar 2000 werd aanbesteed, niet in zicht. Volgens Rijsenbrij wordt het miljard zonder twijfel ook nog gehaald. Hij wijt het falen van dit project aan gebrek aan een volwassen architectuur. Ten eerste van het SAP-pakket en ten tweede van de eigen architectuur.
Niet stoer
Rijsenbrij moet erkennen dat digitale architecturen
in Nederland over de hele linie nog niet zo volwassen
zijn geïmplementeerd dat ICT op een verantwoorde
manier kan worden gebouwd en onderhouden.
“Er is maar een handjevol bedrijven die in mijn
ogen aardig in de richting zitten, zoals in de indus-
triële wereld een Shell, een Philips en een DSM.
Banken en verzekeraars zijn al goed op weg, maar
de overheid heeft nog veel huiswerk te doen. Bij
veel CIO’s en it-managers blijkt architectuur nog
niet echt geland. Dat komt volgens mij omdat het
niet als een stoer onderwerp wordt ervaren, zoals
grote in het zicht lopende transformaties en het
vechten tegen cybercrime. Je krijgt voor een vol-
wassen architectuur nog niet veel applaus. Het
echte knelpunt zit bij het gebrek aan erkenning
van het belang van digitale architectuur, met name
bij de opdrachtgevers en de business. Voor alle dui-
delijkheid: architectuur is een hulpmiddel en geen
doel op zich. Desondanks moet het de plek krijgen
die het toekomt. Misschien krijg je dat voor elkaar
als je nadrukkelijker naar die beleving gaat toewerken.
www.ictmagazine.nl
420 november 2015
EXPERTISE
MET ONZE HULP KUN JIJ DE HELD UITHANGENOns team van specialisten staat 24/7 voor jou klaar.
Met 1.100+ klanten in de Benelux heeft LogicNow alle
kennis en support in huis om jouw business te laten groeien.
Kijk voor gratis trainingen en productinformatie op nl.maxfocus.com/gratistrainingOf neem contact op via +31 88 5222 285 of [email protected]
Maar zolang burgers en klanten accepteren dat zij
een weinig intuïtieve en knullige interface voorge-
schoteld krijgen, waar je nauwelijks doorheen
kunt navigeren, zal dit niet snel veranderen. Ik
kom bij grote bedrijven die nog steeds wereldwijd
werken met tientallen CRM-systemen. Daar kun
je toch nooit consolideren? Of een multinational die
weliswaar wereldwijd met hetzelfde ERP-systeem
werkt, maar dat in ieder land op een geheel andere
manier heeft geïmplementeerd. Kortom, er is nog
veel te doen. En het begint ermee dat de CIO
architectuur serieus neemt. Veel CIO’s zouden er
verstandig aan doen hun digitale architectuur
eens onafh ankelijk tegen het licht te laten houden
door een onpartijdige, senior architectuurauditor.
En dan bedoel ik niet zo’n auditor die mechanisch
een aantal afvinklijstjes afwerkt.”
Visualisatie
De architectuurexpert predikt eenvoud. “Als ik iets
aan mijn huis wil laten verbouwen, praat ik met een
architect. Dan verwacht ik niet dat hij na een paar
weken terugkomt met een rapport van honderd
pagina’s waarin allerlei moeilijke dingen staan,
zoals over hoe de riolering en de betonnen bewa-
pening zijn ontworpen. In de IT vinden we dat
kennelijk de gewoonste zaak ter wereld. We leggen
rustig dikke rapporten neer vol met technische
knowhow en soms zelfs formules. Engineering
heeft formules nodig, architectuur niet.
Je kunt een onderneming visualiseren als de platte-
grond van een stad. Vervolgens zoom je in op de
diverse business areas als een soort stadswijk. Na
deze kaderzettende architecturen kom je terecht bij
de ‘solutions’: in de fysieke wereld de gebouwen en
in de digitale wereld de business services, de infor-
matiestromen, de apps, et cetera. Deze drie niveaus
kunnen eenvoudig met plaatjes in beeld worden
gebracht. Cruciaal voor architectuurvisualisaties
is dat je ze eenvoudig houdt, laat de dirty details
weg en ‘kill your darlings’. Zonder al teveel tekst
moet je aan de hand van plaatjes uitstekend een
probleem kunnen laten zien en kun je in die archi-
tectuurvisualisaties oplossingsalternatieven schetsen.
Als opdrachtgever of businessmanager kun je een-
voudig zien wat het probleem is en welke oplossin-
gen mogelijk zijn, zonder daarbij de achterliggende
architectuur of IT te begrijpen. Bij elk oplossings-
alternatief kun je noteren wat de kosten zijn en
welke verstoring het voor gebruikers veroorzaakt.
Dus bijna 100 procent visueel. Daarom zeg ik altijd:
‘Don’t tell me. Show me!’ We moeten toe naar een
situatie waarin een businessmanager of een CEO een
goed gewogen beslissing kan nemen, zonder dat hij
wordt lastiggevallen met allerlei technische details.”
Terugsturen
Rijsenbrij vertelt over een gesprek dat hij had met
een manager van een grote overheidsorganisatie.
Zij vroeg hem om een architectuurplaat aan haar
uit te leggen. “Ik vertelde haar dat ik begreep wat
er stond, maar dat ik niet de aangewezen persoon
was om dit uit te leggen. Wat ik niet begrijp, zei ik
haar, is dat jij een architect deze plaat bij jou laat
neerleggen, waarvan je uit je ooghoeken al ziet dat
je het niet begrijpt, en dat je die architect vervolgens
weer de deur uit laat lopen. Je had tegen die architect
moeten zeggen: ‘Neem dit maar weer mee en kom na
het weekend terug met een plaat die ik wel begrijp.’
Veel architecten in de digitale wereld kunnen veel
beter presteren, maar ze worden zelden op hun
vingers getikt als ze onbegrijpelijke architectuur-
schetsen neerleggen. Het zou een zegen zijn voor
de digitale architectuur als opdrachtgevers en
businessmanagers meer gaan eisen.”
Scheiding
Ook pleit Rijsenbrij voor een gestroomlijnde,
naadloos samenwerkende architectenpopulatie.
Zie het kader ‘Het profi el van een architect’. Daar-
mee bedoelt de expert dat er architecten zijn die ook
echt praten met en serieus worden genomen door de
business. “Iemand die innovatief bezig is, want ar-
chitectuur is een creatief vak. Dus niet iemand die
plichtmatig het lijstje van TOGAF (Th e Open
Group Architecture Framework, red.) afl oopt.
Nee, een echte architect helpt zijn businessman om
diens ideeën helder te krijgen. Hij is de regisseur
van dit beeldvormingsproces. Tegelijkertijd weet
hij of het wensenplaatje bouwbaar is, omdat zijn
engineer hem souffl eert. De engineer waarschuwt hem
wanneer hij iets belooft dat niet haalbaar is.”
Rijsenbrij wil een duidelijke scheiding zien tussen de
architect en de engineer. “Dat houdt in dat alleen
de architect met de business praat. Uiteraard hebben
de architect en de engineer onderling veel contact.
De cartoon toont een duidelijke scheiding tussen
de opdrachtgever/klant, de architect, de engineer en
de bouwer. Er zijn dus in feite drie soorten overleggen:
1) tussen de architect en de klant, 2) tussen de archi-
tecten onderling en met de engineers en 3) tussen
de engineer en de bouwer. Dat impliceert tevens dat er
drie soorten beschrijvingen/visualisaties horen te
zijn, elk met een eigen doel en een eigen notatie-
wijze. Een raamwerk als TOGAF of de NORA is
slechts bestemd als checklist voor architecten
onderling en met hun engineers, beslist niet voor
de communicatie met de klant.”
Concepten en bouwblokken
Naast de intermenselijke oplossingsrichtingen,
kun je ook aan de technische kant iets doen om de
digitale architectuur het zo broodnodige duwtje in
de rug te geven. Rijsenbrij: “Je kunt gaan werken
met concepten, die je verzamelt in je referentie-
architectuur. Concepten als sjablonen over hoe
een user interface eruitziet, hoe een navigatiepad
eruitziet of de generieke structuur van een trans-
actieverwerkende applicatie. Dankzij deze concepten
kun je effi ciënter uniforme doelarchitecturen
formuleren. Een andere oplossing is standaard
bouwblokken. Er zijn tegenwoordig heel veel stan-
daardbouwblokken, die steeds meer vanuit public
clouds leverbaar zijn.
Plan / Build / Run / Enable / Manage
Business Processes Applications Infrastructure
Plan Planning
Plan / Build Application Design and Development
Build Building and Implementing
Run Service and Operation
Enable Support and Enable
Enable Accountmanagement and Digital Marketing
Manage Management 1: Projects, Business change, Risk and Security
Manage Management 2: Quality, Relationships, Improvement
and Forecasting
e-CF level e-CF area InfrastructureBusiness Processes Applications
Overzicht van de examens
Meer informatie over iEXA® vindt u op www.iexa.nl
2
3
3
3
3
3
3
3
3
iEXA® biedt onafhankelijke examinering voor de ICT-professional op bachelorniveau. iEXA® omvat drie basisexamens en acht kernexamens die aansluiten op de competentiege bieden van het European e-Competence Framework (e-CF).
Onafhankelijke examinering voor ICT-professional op bachelorniveau
www.ictmagazine.nl
520 november 2015
Column
Kan de it-organisatie
nog wel mee?Hoeveel CEO’s hebben er echt vertrouwen in dat hun eigen it-organisatie een leidende rol
gaat vervullen in de transformatie van hun onderneming naar een digital company? Volgens
de ‘2015 Global CEO Outlook’ van KPMG staat bovenaan het lijstje ‘wat je ‘s nachts wakker
houdt’: disruptie van het eigen businessmodel door nieuwe toetreders, gevolgd door het niet
kunnen bijhouden van nieuwe technologie. De mening van ruim 1200 ondervraagde CEO’s
geeft aan hoezeer IT van bijzaak hoofdzaak wordt.
Tuurlijk, er wordt door it’ers hard gewerkt om de business in de lucht te houden, te verbeteren
en te vernieuwen. Maar wie binnen it-afdelingen van grote bedrijven werkt, hoort vaak
gemopper van collega’s dat ze niet het respect, aanzien en vertrouwen krijgen dat ze verdienen.
Het lage aanzien dat IT geniet, staat in schril contrast met de toenemende relevantie van
nieuwe informatietechnologie voor het bestaansrecht van ondernemingen. Wat is er aan de
hand? Hebben we als it’ers het de business te moeilijk gemaakt om zaken met ons te doen? Ja,
IT praat vaak een taal die de rest van de organisatie niet begrijpt. Lange tijd kwamen ‘we’
daarmee weg: IT had immers decennialang het interne monopolie op het leveren van auto-
matisering aan de business. Niemand kon om ons heen. Maar het is gedaan met dat monopolie.
Goedschiks of kwaadschiks: de business gaat tegenwoordig z’n eigen weg. Cloud computing
en mobiele apps zijn een grote aanjager van schaduw-it: systemen en oplossingen die buiten het
gezichtsveld van de it-organisatie worden aangeschaft en toegepast. Er kleven allerlei risico’s
aan deze onder-de-radar-acties, en rücksichtslos verbieden klinkt daarom logisch. Dat gaat
echter niet werken, want de druk en de wens om zelf digitaal te denken en te doen wordt alleen
maar sterker. Er zit een diepere reden achter de opkomst van schaduw-it: gebrek aan vertrouwen
in de it-organisatie.
Vraag managers wat zij van de it-organisatie vinden en er vallen woorden als ‘afstandelijk’,
‘langzaam’, ‘koppig’, ‘onbegrijpelijk’ en ‘bureaucratisch’. Terugkerende ervaringen met falende
it-projecten en verstoringen zijn bepalend voor het beeld dat managers hebben van IT als
tegenspeler. Ook andersom heeft het vertrouwen een fl inke deuk opgelopen. Vraag it’ers wat
ze vinden van de business en ook zij hebben hun negatieve associaties: ‘onrealistisch’, ‘door-
drammers’, ‘onwetend’, ‘naïef ’ en ‘neerbuigend’. Als er in de business iets fout gaat, krijgt IT
meestal de schuld.
De vooroordelen over en weer geven aan dat er een kloof bestaat die een fl inke belemmering
vormt voor digitale transformatie, waarbij business en IT niet zonder elkaar kunnen. Een
succesfactor voor digitale transformatie is niet alleen dat business en IT dezelfde taal spreken
en dezelfde doelen voor ogen hebben, maar ook nieuwe co-competenties aanleren: begrip
van technologie, ondernemerschap en risicomanagement, vertrouwen en durf – om het oude
los te laten en nieuwe dingen te proberen. ‘Iedereen wil de wereld veranderen maar niemand
zichzelf ’ stelde fi losoof en denker Leo Tolstoj. Het belangrijkste ingrediënt voor transformatie
van it-organisaties is het stimuleren van empathisch vermogen: leer de business en gebruikers
kennen. Kijk door hun ogen en besef dat waaróm belangrijker is dan hóe.
www.ictmagazine.nl
Marco Gianotten
Marco Gianotten is Managing Director en oprichter van Giarte.
EXPERTISE
De meest basale vorm van architectuur – wat
eigenlijk nauwelijks architectuur mag heten – is een
verzameling van dergelijke bouwblokken aan elkaar
geplakt met een slim integratiemiddel. Waak wel over
de semantische samenhang. We hebben een periode
gehad wat ik, een beetje badinerend, ‘knippen en
plakken met Microsoft ’ noem. Soft ware werd niet
meer onder een architectuur of onder een structuur,
in elkaar gezet. Tegenwoordig hebben we andere trucs
om snel wat in elkaar te zetten, zoals scrum en
agile. Dat werkt uitstekend, zolang je het onder
architectuur blijft doen. Datzelfde geldt voor
bouwblokken. Als je echter snel uit de losse pols
wilt scoren, loop je grote kans op problemen bij
een ingrijpende verandering.”
Rijsenbrij haalt een groot overheidsproject aan
waar de stekker werd uitgetrokken en waardoor
volgens een externe accountant ruim 86 miljoen
euro werd afgeschreven. Hij was hogelijk verbaasd en
als belastingbetaler geërgerd dat daarvan nauwe-
lijks iets kon worden hergebruikt.
“Uit zoiets groots komen diverse concepten en
bouwblokken voort. Je maakt mij niet wijs dat het
allemaal fout was, tenzij het allemaal uit de losse
pols is ontworpen.
Diepe schande voor de soft wareontwikkelaar die
daarvoor verantwoordelijk was. Wat het nog erger
maakt, is dat zo’n ontwikkelaar ook nog een com-
penserende nieuwe opdracht kreeg. Zij zouden
geen schuld hebben? Ha! Met mijn handen in
mijn zakken en mijn ogen dicht, nagel ik ze tegen
de muur bij de rechtbank.”
Chanteren
Als cruciaal middel om grip te krijgen op it-
projecten bij de overheid, noemt Rijsenbrij trans-
parantie. “Langs de weg zie ik weleens borden
waarop staat vermeld dat Rijkswaterstaat een weg
ingrijpend renoveert. Alle belangrijke partijen
worden daar expliciet genoemd: opdrachtgever,
architect, (onder)aannemers en tijdvak waarin de
renovatie geschiedt. Dat zou ik van elk it-project
van de overheid willen weten . Volledige transpa-
rantie over alle betrokkenen en wellicht ook de
namen van de auditors. Wat is er op tegen om op
een website deze en mogelijk dashboardachtige
informatie vrij te geven over een overheidsproject?
Als belastingbetalers hebben wij toch het recht om
te zien hoe er met publiek geld wordt omgesprongen?
Ik denk dat de rol van architect door een dergelijke
transparantie minder vrijblijvend zal worden, en
geen enkele leverancier is erop uit zijn imago te
laten beschadigen. Als je weet dat iedereen kan
meekijken met wat je doet, zorg je er wel voor dat je
realistisch te werk gaat. Bovendien zullen leveranciers
dan vriendelijk bedanken voor de klussen waarvan
ze weten dat zij ze eigenlijk niet kunnen realiseren.
Je zou dit chantage door transparantie kunnen
noemen.”
Droom
In een kanttekening op zijn inaugurele rede aan de
Radboud Universiteit in oktober 2004, poneert
Rijsenbrij vijf architectuurdromen, waarvan een over
de overheid. “‘Ik droom van een slanke, burger-
vriendelijke overheid waarbij ik als burger maximaal
wordt gefaciliteerd om mijn administratieve en
fi nanciële verplichtingen te vervullen, voor mijn
kleinkinderen.’ Die laatste toevoeging maak ik
omdat er behalve een volwassen architectuur nog-
al wat moet gebeuren om dat ideaal te bereiken.
Het probleem is hier het transformatietraject, met
name de forse hoeveelheid dossiers, oude procedures
en vastgeroeste gedragspatronen die moeten worden
opgeruimd. De overheid staat een gigantische
omwenteling te wachten.”
“Op het pad naar een volwassen architectuur is een onafhankelijke architectuuraudit noodzakelijk”
Profi el van de architect
Rijsenbrij constateert dat er onvoldoende volwassen digitale architecten zijn, wat in feite ook geldt voor bekwame engineers. “Een echte architect heeft een zakelijk gevoel voor businessbehoeften, een nuchtere visie op technologie (tegenwicht tegen de waan van de dag), een hoog abstractievermogen (in- en uitzoomen, zonder de stakeholders te vervelen met abstracties), is creatief (in oplossingen, in alternatieven en in de ‘beeldvorming’), heeft een subtiel gevoel voor organisatiecultuur, kan luisteren en presenteren en houdt de menselijke maat in het vizier. Daarnaast moet hij ruggengraat hebben, wat niet hetzelfde is als doordrammen. Een andere formulering voor ruggengraat hebben is dat je apolitiek moet zijn en niet met alle winden meewaait om aardig te worden gevonden door de sta-keholders. Het politieke spel is een belangrijke reden waarom men binnen de overheid zo slecht grip krijgt op de it-projecten.”
www.ictmagazine.nl
620 november 2015
ICT-BREED
VMware zou meer waard zijn dan moederbedrijf
EMC zelf. Sterker nog: er waren eerder al berichten
dat de dochter zich wilde losmaken van de storage-
leverancier of zelfs de rollen wilde omdraaien door
de moeder over te nemen. Dit zou gebeuren via een
complexe aandelendeal, een zogeheten downstream
merger. Dat is er niet van gekomen en Dell is nu de
koper van heel EMC, inclusief diens meerderheids-
belang in de virtualisatieleverancier.
Belofte: onafhankelijkheid
Dells inlijving van EMC plus VMware gebeurt ook
met complexe belangencombinaties. Daardoor
krijgt Dell een flinke vinger in de pap bij het be-
langrijke VMware. Oprichter en CEO Michael
Dell belooft de onafhankelijkheid van VMware te
bewaren en te bewaken. Het virtualisatiebedrijf
gedijt volgens hem juist op een levendig ecosysteem,
met diverse OEM-partners, system integrators,
oplossingenleveranciers, resellers en vele klanten.
“Wij geloven dat het erg belangrijk is om VMware’s
succesvolle businessmodel te behouden om een
open en onafhankelijk ecosysteem te ondersteunen”,
schrijft de hoogste baas in een open verklaring. Hij
verzekert dat er geen plannen zijn om iets te doen
aan VMware als bedrijf, technologie en software met
betrekking tot Dell of EMC. “We zullen ook geen
beperkingen leggen op VMware’s vermogen om
samen te werken met welk ander bedrijf dan ook.”
Virtualisatiesoftware als sleutel voor de it-markt
Versus Hyper-V, Xen
CEO VMware Pat Gelsinger heeft tegenover analisten
al verklaard dat Michael Dell zijn belang in VM-
ware in de toekomst waarschijnlijk zal uitbreiden.
Ondertussen verzekert de nieuwe eigenaar dat hij
VMware net zo zal laten opereren als EMC dat
voorheen deed: “Door VMware onafhankelijk te
houden”.
Analisten menen dat Dell hierin eigenlijk geen keuze
heeft, omdat anders op de langere termijn erosie
voor de positie van VMware’s technologie dreigt.
Hardwarepartners van VMware, zoals IBM, Lenovo,
Cisco en HP, kunnen dan uitwijken naar concur-
rerende virtualisatiesoftware, zoals Hyper-V van
Microsoft en het open source Xen, met Citrix als
grote leverancier.
1 + 1 = 3?
Volgens Dell geeft de overname van EMC het ge-
combineerde bedrijf de schaalgrootte om te over-
leven op de it-markt. Michael Dell stelt dat het om een
zeer complementaire combinatie gaat, die markt-
leiders in servers, storage, virtualisatie en pc’s
samenbrengt. Daarmee beweert Dell de technologie
van de toekomst te bieden: voor digitale transfor-
matie, software-defined datacenters, converged infra-
structures, hybrid clouds, mobile computing en
security.
Dell heeft de afgelopen jaren diverse strategische
overnames gedaan, onder meer voor security
(SecureWorks) en voor opslag (EqualLogic). Virtua-
lisatie zat nog niet in het portfolio. Michael Dell
prijst nu de kracht van EMC op de enterprise-
markt plus de sterke posities van Dell op de markten
voor middelgrote en kleinere ondernemingen.
Upselling
“Samen kunnen we innovatie aandrijven over ons
gecombineerde portfolio en over klantensegmenten
heen.” De CEO noemt VMware daarbij letterlijk
als kroonjuweel van de federatie van EMC’s zes
bedrijfsonderdelen: EMC zelf, VMware, Pivotal, RSA
Security, VCE en het recent overgenomen Virtu-
stream. Klanten van Dell, EMC en VMware kunnen
in de toekomst ongetwijfeld meer gecombineerde
aanbiedingen verwachten.
Oprichter en CEO Michael Dell
Dell koopt EMC voor b2b-bereik én VMwaredoor: Jasper Bakker
Officieel dient Dells overname van EMC voor een breder enterprisebereik. Marktvorsers zien
echter ook een grote rol weggelegd voor EMC’s zelfstandige dochter VMware. Virtualisatie-
software als sleutel voor de it-markt.
De lang in voorbereiding zijnde splitsing van HP is
per 1 november dit jaar een feit. Het ict-concern deelt
zichzelf op in een computer- en printerleverancier
gericht op consumenten - HP Inc.- en een (groot)
zakelijke leverancier van servers, storage en services
- HP Enterprise. Huidig CEO Meg Whitman lijkt
daarmee deels de strategie uit te voeren van haar
voorganger, de weggestuurde ex-SAP-topman Leo
Apotheker. Apotheker wilde de pc-activiteiten af-
stoten, wat destijds op de valreep is voorkomen en
wat er nu alsnog van komt.
Ondertussen kiest concurrent Dell er juist voor om
groter te worden door zijn ict-bereik fors uit te
breiden. Het bedrijf onder leiding van oprichter
Michael Dell is twee jaar terug bewust van de beurs
gegaan, met miljardensteun van investeringsmaat-
schappijen en van Microsoft. Nu - opnieuw met
miljardensteun van investeringspartners - lijft het EMC
in en ontkent het de notie dat zijn pc-activiteiten
wellicht de deur uit moeten. “Wij houden van de
pc-business”, aldus topman Jeff Clarke in een interne
mail die is uitgelekt.
Verdere afslanking
HP heeft ongetwijfeld ook liefde voor de pc-business,
maar dan wel in een afgesplitste entiteit. Tussendoor
doet de firma ook zijn securitydivisie TippingPoint
van de hand aan Trend Micro. De verkoopsom van
300 miljoen dollar is een relatief bescheiden bedrag
vergeleken met het miljardengeweld van Dell/EMC.
Toch is ook dit een veelbetekenende stap in de
nieuwe strategie van HP. Het bedrijf verklaart dat het
niet langer eigen netwerksecurity zal bieden, maar
in plaats daarvan samenwerkt met derde partijen.
HP en Trend Micro hebben sinds eind 2014 al een
strategische OEM-samenwerking, juist voor de
security-appliances van TippingPoint. De verkoop van
dit bedrijfsonderdeel aan securitybedrijf Trend Micro
volgt krap vijf jaar na HP’s inlijving van netwerk-
leverancier 3Com die tien jaar terug het destijds
nog zelfstandige TippingPoint heeft gekocht. De
verkoop nu aan Trend Micro omvat ook het beruchte
premieprogramma ZDI (Zero Day Initiative)
waarbij netjes gemelde beveiligingsgaten worden
beloond met premies.
Exit publieke cloud
HP laat niet alleen de eigen oplossingen voor netwerk-
security varen, maar geeft ook zijn publieke cloud op.
Het bedrijf schrapt zijn ambitie om het met een eigen
publieke cloud op te nemen tegen cloudgigant
Amazon. Met ingang van januari komend jaar
schrapt HP zijn Helion Public Cloud. Afgelopen lente
heeft het bedrijf al aangegeven dat het voor HP niet
zo zinnig is om direct te concurreren met enkele van
zijn grootste klanten: de cloudleveranciers zelf.
HP houdt het nu bij het helpen van zijn klanten
om hun cloudomgevingen te ontwerpen en te ma-
ken. Dat gebeurt op maat, zoals op basis van
workloads en business- en industrievereisten van
de klanten, benadrukt cloud-topman Bill Hilf in
een blogpost van eind oktober. De computerleve-
rancier verlaat dus niet de cloudmarkt, maar be-
perkt zich tot private clouds en managed clou-
domgevingen. Daarvoor zet het groot in op het
open source cloudplatform OpenStack.
CEO HP Meg Whitman
HP en Dell varen tegengestelde koersTerwijl HP zichzelf in tweeën deelt, breidt concurrent Dell juist uit met de overname van
EMC. Beide leveranciers smalen over de koers van de ander.
HP en Dell smalen over de koers van de ander
www.ictmagazine.nl
720 november 2015
VISIE
door: Fred Teunissen
Het ene na het andere boegbeeld van
technologie en innovatie slaat de laatste tijd
alarm, uit vrees voor onethische toepas-
singen van kunstmatige intelligentie, alias
Artifi cial Intelligence. Wat heeft deze
prominenten, die zelf aan de wieg stonden
van de ontwikkelingen waarvoor ze nu zo
indringend waarschuwen, nerveus gemaakt?
Waar komt hun bezorgdheid vandaan?
Kunstmatige intelligentie is uit het lab (deel 4)
De gevaren
van AI
Eind juli 2015 werd in Buenos Aires tijdens de in-
ternationale IJCAI-conferentie over kunstmatige
intelligentie een open brief gepubliceerd, die was
ondertekend door honderden prominenten uit de
wereld van wetenschap en technologie, waaronder
Steve Wozniak, mede-oprichter van Apple, Elon
Musk, CEO van Tesla Cars, en theoretisch natuur-
kundige Stephen Hawking(1).
De opstellers van de brief signaleren dat de ont-
wikkeling van kunstmatige intelligentie zo ver is
gevorderd, dat de inzet van volledig autonome
systemen - dat wil zeggen systemen die zelfl erend
en zelfsturend zijn – binnen handbereik ligt. Ze
zijn vooral bezorgd over de militaire toepassingen
van deze nieuwe technologie. Daarbij gaat het om
wapensystemen, die zonder menselijke tussenkomst
op het slagveld kunnen opereren, ook wel ‘killer
robots’ genoemd. Deze brengen een revolutie teweeg
in het militaire bedrijf.
Positief aan deze ontwikkeling, nog steeds volgens
de opstellers van de brief, is dat door de inzet van zulke
wapensystemen het aantal slachtoff ers aan de eigen
zijde kan worden beperkt. Groot nadeel ervan is
echter dat de drempel om militaire actie te onder-
nemen er drastisch door wordt verlaagd. En een
nog veel groter nadeel is dat AI-technologie geen
hoge investeringen vereist, zoals met kernwapens het
geval is. Autonome wapensystemen zouden zich dan
ook razendsnel over de planeet kunnen verspreiden.
Legers van robots
Een beetje merkwaardig aan de brief is dat de
gevaren in de toekomst worden geprojecteerd, terwijl
autonome wapensystemen volop in ontwikkeling zijn
en in sommige gevallen zelfs al operationeel zijn.
Denk aan de drones die de VS inzetten en aan de
ontwikkeling van militaire robots bij het onlangs
door Google overgenomen Boston Dynamics.
Naar het masterplan achter deze research moeten
we gissen, want deze plannen zijn militair geheim
in de VS. In Rusland doen ze daar een stuk minder
besmuikt over. Zo maakte Uralvagonzavod, het
bedrijf dat de Russische Armata T-14 tank produceert,
in oktober 2015 bekend dat het werkt aan ‘een leger
van AI-robots’(2). Denk maar niet dat de VS en
China dit dan niet doen. De wapenwedloop, die door
de prominenten zo gevreesd wordt, is dan ook allang
gaande.
De goede vragen
Naast angst voor de opkomst van killer robots is er
angst voor verlies van controle over AI. Het is vooral
theoretisch natuurkundige Stephen Hawking die
hieraan uitdrukking geeft . Volgens hem zullen auto-
nome systemen dusdanig slim worden, dat ze
zichzelf gaan herontwerpen en optimaliseren.
Daardoor zullen ze ons in no time te slim af worden
en ons vervolgens onderwerpen. Steve Wozniak
onderschrijft deze analyse en ziet een toekomst voor
zich waarin AI-systemen ons als hun huisdieren
houden.
Hawkings kernargument is dat de humane biologische
evolutiewijze de exponentiële technologische groei
van de kunstmatige intelligentie niet kan bijbenen.
Het zijn inderdaad twee radicaal andere ontwikke-
lingspaden. Dus Hawking heeft hier beslist een punt.
Je kunt je vervolgens afvragen of het wel zo erg is
dat AI-systemen slimmer worden dan wij. Deze vraag
zal ons nog jaren bezighouden. Een goede vervolg-
vraag is: stel dat AI-systemen slimmer en ‘machtiger’
zijn dan wij, zullen zij ons daarmee dan gaan do-
mineren? Of zullen zij dat juist niet doen omdát
zij zoveel slimmer en machtiger zijn dan wij? Met
andere woorden: misschien projecteren wij onze
eigen dirty mind wel op die arme intelligente en
dienende robots. Geen haar op hun hoofd die erover
denkt ons te krenken en te doen wat wij mensen
elkaar onderling aandoen... Is mogelijk toch?
Een transhumane uitweg
Ray Kurzweil - of liever: het Fenomeen Kurzweil, die
immers al zo ongekend vaak voorspellingen over
technologie deed die nog uitkwamen ook, en dat is
werkelijk zonder precedent – sluit aan bij Hawking,
maar geeft er vervolgens een laconieke draai aan.
We moeten gewoon zorgen dat we een goede, bio-
logische (!) interface hebben met die slimme AI, vindt
hij, en dan hebben we een geüpgraded mensenras.
Humans powered by AI. Transhumanisme wordt deze
denkrichting ook wel genoemd. Volgens Kurzweil is
zo’n biologische interface mogelijk als we nanobots
in onze hersenen aanbrengen. Daardoor wordt ons
brein een soort wifi -antenne, een modem dat
draadloos in contact staat met ‘het web’, dan wel het
Grote Brein, dan wel een serie Grote Breinen(3).
Technisch is dit inbrengen van nanobots vandaag
de dag al mogelijk. Er zijn zelfs onderzoekers die
beweren dat hiermee al druk geëxperimenteerd
wordt(4).
Hier is overigens weer dezelfde vraag van toepassing:
is het eigenlijk wel zo erg, zo’n samenvloeiing van
mens en AI-machine? Zo op het eerste gezicht
kunnen we daarmee toch alleen maar ons voordeel
doen? We worden immers even slim als die super-
computers. Stel je eens voor wat er dan allemaal
mogelijk wordt!
Maar er is ook een groot risico. Stel dat IETS dat
nog weer veel slimmer is dan al onze Aardse Grote
Breinen dit transhumane systeem hackt... Dan kan
heel dat planetaire bio-technologische AI-netwerk,
dat Kurzweil voor ogen heeft , een interface zijn om
ons ‘van buitenaf ’ te domineren. Zou kunnen toch?
Of is deze angst ook weer uitdrukking van onze
eigen dirty mind?
De kern van alle angst rondom AI is onze angst
om de controle te verliezen. Dat is niet de schuld
van de technologie. AI is in zichzelf neutraal. On-
gevaarlijk. De toepassing is dat niet. Die is niet
neutraal. Die dient de mensheid of zij dient haar
niet. Dat de eerste grootschalige toepassingen van
AI in het militaire domein plaatsvinden, geeft dan
ook te denken.
Wij projecteren onze eigen schaduw op de technologie.
Daaruit blijkt de actuele staat van onze psyche en
moraal. AI staat klaar om te dienen, maar wij zijn
het gevaar. Wij hebben de komende jaren tot de
tanden bewapende legers van psychologen nodig
om alle AI naar veilig vaarwater te loodsen.
(1) http://futureofl ife.org/ai-open-letter/
http://www.stopkillerrobots.org/2015/07/aicall/(2) www.rt.com/news/319229-russia-armata-tanks-robots/
www.rt.com/news/319082-russia-military-artifi cial-intelligence/
https://www.rt.com/news/265837-russia-military-equipment-development/(3) http://singularityhub.com/2015/10/12/ray-kurzweils-wildest-prediction-nanobots-will-plug-our-brains-into-the-web-by-
the-2030s/(4) ‘Dangerous Imagination, Silent Assimilation’, Cara St. Louis en Harald Kautz-Vella, Berlijn 2014.
“Robots zullen ons in no time te slim af
worden”
Vier wake-up calls
• Stephen Hawking: “Autonome technologie kan zichzelf steeds sneller herontwerpen en zal ons het nakijken geven.”
• Elon Musk: “Binnen vijf tot maximaal tien jaar zou er al iets zeer gevaarlijks kunnen gebeuren.”
• Steve Wozniak: “Robots zullen de wereld veroveren en ons als huisdieren gaan houden.”
• Ray Kurzweil: “In 2030 zal ons brein via nanobots verbonden zijn met het web.”
www.ictmagazine.nl
820 november 2015
PRAKTIJK
De geschiedenis van VBMS gaat terug tot het begin
van deze eeuw, toen Visser & Smit Hanab een business
unit oprichtte die zich specialiseerde in het leggen
van off shore bekabeling, bijvoorbeeld om de ener-
gie die door windmolenparken wordt gegenereerd,
naar wal te krijgen. In 2007 werd deze business unit
een zelfstandig bedrijf onder de vlag van Volker-
Wessels. Boskalis kocht in 2013 een aandeel van 50
procent in deze onderneming, die daarom in 2014
zijn nieuwe naam kreeg: VBMS.
De organisatie werkte jarenlang met Metacom. Dit
ERP-pakket werd voornamelijk gebruikt voor de
fi nanciële administratie, logistiek en projectcalcu-
laties. Alle overige administratie – van inkoop tot
projectadministratie – vond plaats in Excel en vele losse
databases. Toen VBMS meedeed met steeds grotere
tenders en deze ook won, ontstond de noodzaak
om de hele interne supply chain te integreren.
Manager Applications & ICT Jaco Putter vertelt:
“We deden heel veel werk in Offi ce. Onder meer
onze gehele projectadministratie. Dat gaat niet meer
als de projecten in omvang toenemen. Je hebt dan
gewoon behoeft e aan geïntegreerde processen en
een goede, up-to-date informatievoorziening over
het gehele proces. Dat was niet zo. Onze rapportages
zagen er bijvoorbeeld elke keer weer anders uit,
zeker op projectniveau. De forecasting was evenmin
geïntegreerd. Iedere keer opnieuw moesten we weer
complexe rekensommen maken, met alle kans op
fouten van dien. Alle informatie was er wel, maar niet
geïntegreerd waardoor we nauwelijks gericht konden
sturen.”
Leren denken in processen
Omdat Metacom niet kon voorzien in de wensen
van VBMS, is een ERP-selectieproces gestart. De
voornaamste eisen aan het nieuwe ERP-pakket
waren een module voor projectmanagement en
multi-currency-functionaliteit om eenvoudig
ponden en euro’s met elkaar te verrekenen. De
onderneming bestaat namelijk uit drie zelfstandig
opererende bedrijven in de UK, Duitsland en
Nederland. IFS kwam als beste uit de bus. De
implementatie startte in 2011, en in april 2012 ging
de organisatie live met een systeem dat lijkt op wat
er nu staat, maar nog lang niet alle functionaliteit
bood die er vandaag de dag is.
“De technische implementatie was eigenlijk relatief
eenvoudig”, zegt Putter. “Maar het integreren van al
je processen betekent dat iedereen op een andere
manier moet gaan werken. We verwachtten dat
afdelingen die voorheen min of meer op eigen
houtje opereerden, nu veel meer met elkaar gingen
samenwerken. We moesten mensen leren denken
in processen en ketens. Dat was een fi kse klus.”
Een voorbeeld is inkoop. Voorheen had ieder project
een uitgebreide projectstaf die ook de inkoop voor
dat specifi eke project voor zijn rekening nam. Er
was nauwelijks centrale inkoop. Nu is er juist een
sterke centrale inkoopafdeling die raamcontracten
sluit met de belangrijkste leveranciers. Project-
inkopers moeten nu eerst kijken of er voor de
producten die ze willen inkopen een raamcontract
bestaat. Putter: “We behalen hierdoor forse kosten-
besparingen en we hebben ook veel meer grip op
de leverbetrouwbaarheid. Bovendien zijn we minder
tijd kwijt aan projectinkoop, omdat niet ieder con-
tract opnieuw hoeft te worden uitonderhandeld.”
Projectmanagement integreren
De aanleg voor de bekabeling van London Array,
het grootste windmolenpark van het Verenigd
Koninkrijk, was destijds het eerste project dat
helemaal in IFS werd afgehandeld. De projectstaf
was destijds nog op volle sterkte en merkte al direct
dat ze aanzienlijk minder te doen hadden. Inmiddels
is die staf met de helft teruggebracht. Putter geeft
een voorbeeld. “Ieder schip heeft een eigen magazijn.
Voorheen voerde de projectstaf aan wal het voor-
raadbeheer over dat magazijn. Als het team op zee
een onderdeel nodig had dat niet in het magazijn
aanwezig was, dan belden ze via een dure satelliet-
verbinding naar kantoor. Daar noteerde iemand
wat er precies ontbrak en bestelde dat. Dat kost
natuurlijk tijd en je creëert een foutkans doordat
er een overdrachtsmoment in zit. Nu hebben alle
medewerkers aan boord mobiele toegang tot IFS
en kunnen ze zelf, binnen de raamcontracten die
er liggen, dat onderdeel bestellen. Ze zien ook zelf
wanneer er een schip of helikopter komt om nieuwe
onderdelen te leveren en kunnen dus bepalen of dat
op tijd is of dat het project door het ontbrekende
onderdeel zoveel vertraging oploopt dat er apart
een helikopter moet vliegen. Die beslissingen worden
nu genomen op de werkvloer, waar ze die inschatting
ook het best kunnen maken.”
Deze ketenintegratie betekent wel dat het data-
management belangrijk wordt. Garbage in is
immers garbage out. “Ja”, lacht Putters, “je krijgt het
nu meteen op je brood als data verkeerd in het systeem
worden ingevoerd. Omdat fouten in onze organisatie
heel kostbaar kunnen zijn – neem die helikopter
die vliegt maar het verkeerde onderdeel aan boord
heeft – heeft het verlagen van de foutkans absolute
prioriteit. Door onze geïntegreerde datavoorziening
is die kans al fors gedaald, en dan is het natuurlijk
zonde als het aantal fouten toch weer zou stijgen
omdat de data niet kloppen.”
Upgrade
Hoewel VBMS pas drie jaar werkt met het huidige
systeem, krijgt het toch al een upgrade. ICT-specialist
Daniël Berkhof is hiervoor vrijgemaakt. Hij vertelt:
“We zijn door IFS benaderd of we willen fungeren
als deelnemer aan het early adopter programma
voor Applications 9, hun nieuwe suite. Dat kost
natuurlijk veel tijd – meer dan een gewone implemen-
tatie – maar het voordeel is dat je kunt meedenken
over verbeteringen. We zouden anders ook zijn
overgegaan op de nieuwe versie, maar dan een jaar
later. Dus we hebben besloten de energie er nu maar
meteen in te steken.”
VBMS heeft 117 wijzigingsverzoeken ingediend,
waarvan er 44 direct zijn ingewilligd en een fl ink
aantal op de backlog is beland. Berkhof lacht:
“Daardoor kunnen we nu volledig toe zonder
maatwerk, wat we in de oude versie nog wel hadden.
We verdienen daarmee ook de interne kosten terug
die we maken door zo intensief mee te denken en
te testen. Voor ons pakt het heel gunstig uit.”
De nieuwe soft ware heeft een aantal verbeteringen
die voor VBMS veel meerwaarde brengen. De
belangrijkste is wel een geïntegreerde Rental-
module, die voorheen losstaand was. Putter: “Zo’n
70 tot 80 procent van de projectkosten bestaat uit
huur van materieel. Zo huren we de schepen in bij
onze moedermaatschappijen en ook alle specialis-
tische apparatuur aan boord is gehuurd. Hoe beter je
de huurtermijnen kunt plannen, hoe lager de kosten.”
Integratie van deze module in de kernapplicatie
betekent onder meer dat er een directe koppeling
is naar de verbeterde module Budgetting & Fore-
casting. “We zien nu direct wat de impact is van
een dag korter huren op het projectbudget. We
kunnen daardoor veel betere forecasts maken.
Vroeger deden we veel vaker schattingen, nu hebben
VBMS gebruikt ERP om datavoorziening te integreren
“We kunnen niet meer zonder geïntegreerde
en up-to-date data”
door: Mirjam Hulsebos
De schepen van VBMS hebben al jarenlang ict-voorzieningen aan boord om de robots aan
te sturen die de kabels ingraven in de zeebodem. En ze hebben een satellietverbinding om te
bellen. Sinds kort wordt die ook gebruikt om via mobiele devices contact te zoeken met het
ERP-systeem in de private cloud. Iedereen op een schip kan nu zijn of haar eigen project-
administratie voeren, wat veel tijd bespaart en de foutkans verlaagt. “Een geïntegreerde
datavoorziening wordt steeds belangrijker. We moeten de hele keten kunnen overzien.”
“ ERP is de motor geweest achter grote procesverbeteringen”
Uw planning werkt in mijnrooster
www.mijnrooster.nl | 088 088 0288
920 november 2015
PRAKTIJK
Column
Kissebissen over focusVoor een duizelingwekkende 67 miljard dollar koopt Dell storage-, virtualisatie- en beveiligings-
expert EMC op. Precies in de maand dat HP toestemming krijgt om zichzelf juist op te splitsen
en Dell gebrek aan focus verwijt. Maar wat is focus?
Met de acquisitie slaat Dell een megaslag, want niet alleen is EMC meester in opslag, ook
herbergt het de marktleider in virtualisatie VMWare en het beveiligingsbedrijf RSA Security.
Terwijl Dell naar een completer aanbod gaat, maakt HP een diametraal andere beweging. Het
bedrijf dat het toonbeeld was van groei door acquisitie besluit zichzelf op te splitsen in een
PC- en printerbedrijf enerzijds en een leverancier van clouddiensten en services anderzijds.
Zo kan het bedrijf zich beter concentreren. De focus staat centraal, is hun verhaal.
Misschien is er niet een enkele waarheid
Dat de CEO van het inmiddels gesplitste HP het niet kon nalaten om concurrent Dell op de
vingers te tikken qua gebrek aan focus, is vreemd. Want juist bij het kwakkelende HP zwalkt de
strategie al geruime tijd.
HP’s lijst van aankopen boven een miljard dollar is lang: EDS (13,9), Compaq (25), Autonomy
(11), Palm (1,2), Verifone (1,18), Procter & Gamble IT (3), Mercury Interactive (4,5), Opsware
(1,6), 3Com (2,7), Fortify Soft ware (2,75), ArcSight (1,5) en Aruba Networks (2,7). Dat betekent
niet dat Dell daarmee automatisch gelijk heeft , maar aanmatigend van HP is het wel als je
eerst precies hetzelfde als Dell deed, en faalde.
De gedachtegang van HP is opmerkelijk, omdat de omvang van een organisatie nauwelijks
iets zegt over focus. Apple en Google zijn het levende bewijs dat je prima op meerdere paarden
kunt wedden en toch succesvol kunt zijn. Het hangt er maar net vanaf hoe je je organisatie
inricht om bij al die missies de juiste stappen te zetten.
Eckart Wintzen geloofde juist in de focus door voor zijn BDO een celfi losofi e aan te hangen.
Daarmee wilde hij de complexiteit van een te grote organisatie voorkomen. Begrijpelijk, want
naarmate een bedrijf groeit, wordt het aanpassend vermogen steeds lastiger te organiseren.
Onmogelijk is het echter niet.
Maar misschien is er niet een enkele waarheid. Zowel Dell als HP kunnen zeer succesvol zijn
als hun visie klopt en de strategie goed wordt geëxecuteerd. Dát bepaalt uiteindelijk succes of
mislukking. Verandering van spijs doet leven, dus een verandering van focus kan ook een
nieuwe dynamiek brengen of juist concurrenten inspireren.
Het was HP zelf dat ooit in een garage van nog geen veertig vierkante meter begon met het
bouwen van oscilloscopen. De verandering van focus naar computers was zo succesvol dat
het bedrijf nu als de grondlegger van Sillicon Valley wordt gezien. Het succes kwam met hard
werken aan innovatie en niet door te kissebissen over focus.
Brenno de Winter
www.ictmagazine.nl
Brenno de Winter is onderzoeksjournalist met expertise in beveiliging en privacy.
@Brenno
we een nauwkeurig inzicht in de kosten die we
gaan maken.”
Een andere verbetering is multicompany project
reporting. De drie zelfstandig opererende bedrijven
waaruit VBMS bestaat, hebben ieder hun eigen
profi t & loss. Ieder land heeft andere tarieven, andere
HR wet- en regelgeving, et cetera. In de meeste
projecten werken de drie bedrijven intensief samen.
Waar daar vroeger veel intern verrekenwerk aan te
pas kwam, wordt dat nu met een druk op de knop
geregeld. “Voorheen duurde het drie weken voordat
de maandrapportages klaar waren, nu nog maar
een week”, zegt Berkhof. “We hebben nu ook geen
projectadministrateurs meer nodig. Er is alleen
nog een projectcontroller.”
Procesintegratie niet klaar
De twee lachen als ze worden gevraagd wat er zou
gebeuren als ERP nu uit de lucht zou gaan. “Dan
beleven de uitzendbureaus heel drukke tijden”,
denkt Berkhof. “Door alle verbeteringen in het
proces zoals concerninkoop, multicompany project
reporting, goede budgetting en forecasting hebben
we nu nauwelijks nog administratieve krachten
nodig. Alle processen en de onderliggende infor-
matievoorziening zijn geïntegreerd. We zouden
vandaag de dag absoluut niet meer kunnen werken
zoals we drie jaar geleden deden.”
Ondanks alle verbeterslagen is het eind van proces-
integratie nog lang niet bereikt. De organisatie is
nog maar net live met Applications 9 en de heren zijn
alweer druk met de integratie van HRM in ERP.
Putter: “We hadden voorheen een separaat personeels-
managementsysteem, maar dat is verouderd. Omdat
IFS een belangrijk wijzigingsverzoek van ons heeft
ingewilligd – om ook vierwekelijkse loonbetalingen
mogelijk te maken, dat is namelijk gebruikelijk in
de bouw – kunnen wij nu met het ERP-systeem uit
de voeten.”
Berkhof kan daaraan nog een leuk feitje toevoegen:
“Alleen in Nederland wordt het 12,5-jarig dienst-
verband gevierd, in andere landen doen ze dat met
10 of 15 jaar. Deze functionaliteit heeft IFS speciaal
voor ons toegevoegd, zodat medewerkers die 12,5
jaar in dienst zijn automatisch - door de interface
naar het payroll-systeem - hun bonus krijgen uit-
betaald en HR op tijd een seintje krijgt dat er een
jubileum aankomt. Dat is toch superleuk. Absoluut
geen halszaak, maar het maakt het leven van HR-
medewerkers gewoon wat makkelijker.”
Als HR is geïntegreerd, gaan de beide heren aan de
slag met IFS Lobby, waarmee de soft ware helemaal
op maat van de gebruiker kan worden gemaakt.
Iedere functie krijgt een basisprofi el dat gebruikers
nog verder op hun eigen wens kunnen toesnijden.
Berkhof: “Het gaat erom dat mensen alleen die
dingen zien, die ze nodig hebben in hun werk, en
niet worden lastiggevallen met andere informatie.”
Dit geldt voor de schermen waarin medewerkers
werken, maar ook voor de rapportages. Die zijn
daarna aan de beurt. Er komen sexy dashboards
die in één oogopslag de belangrijkste informatie
laten zien, ook weer aangepast aan de functie.
Een ander concreet plan is om de test- en acceptatie-
omgeving over te brengen naar de Microsoft Azure
cloud. “We willen ook overstappen op Offi ce365 en
Sharepoint in de cloud, dus dan is ERP uit de
cloud een logische vervolgstap. We hebben nu nog
een eigen datacenter, maar op termijn faseren we
dat waarschijnlijk uit”, verklaart Putter.
Inhaalrace leidt tot voorsprong
Hij is trots op waar de organisatie nu staat. “We
komen uit een achterstandspositie, maar die hebben
we nu echt wel ingehaald. ERP is voor ons de motor
geweest achter grote procesverbeteringen. Waar we
voorheen veel meer afdelingsgericht en ad hoc
werkten, kijken we nu naar de horizontale processen.
Die worden end-to-end ondersteund en zijn volledig
gedigitaliseerd. Dat geeft ons slagkracht en fl exi-
biliteit. De manier waarop we zijn georganiseerd is
nu geen beperkende factor meer in de omvang van
de projecten die we aankunnen. We kunnen bij
een groot project net zo kort op de bal spelen als
bij een klein project. Onze concurrentiepositie is
hierdoor verbeterd. En daar begon het natuurlijk
allemaal om.”
Recovery Ranger heeft de capaciteit om
alles te back-uppen. Wanneer dan ook, waar
dan ook. Zelfs zonder online te zijn.
Van deze hulp heeft niemand terug.
Recovery Ranger
Mr Monitor bezit de unieke gave om je
hele klantnetwerk compleet transparant
en inzichtelijk te maken. Hij stroomlijnt je
werkprocessen als geen ander.
Mr Monitor
Encryptio beheerst mail als de beste.
Welke infrastructuur je ook gebruikt.
Hij beschermt je tegen virussen en hij
geeft spam geen kans.
Encryptio
Service Surfer heeft de complete controle
over je support omgeving en boost je
productiviteit. Hij werkt zeer intuïtief en past
zich compleet aan aan iedere omgeving.
Service Surfer
MET ONZE HULP KUN JIJ DE HELD UITHANGEN
Maak je als IT service provider onmisbaar door in plaats van losse producten complete oplossingen aan te bieden.
Ons platform met geïntegreerde remote management, back-up, e-mail security en servicedesk oplossingen zorgt er samen met
jouw kracht voor dat jij de held uit kunt hangen. Wees eerlijk, hoe goed Batman ook is, zonder Robin gaat hij het niet redden.
Daarom staat óók ons team van specialisten 24/7 voor jou klaar. Met 1.100+ klanten in de Benelux en 12.000+ wereldwijd heeft
LogicNow alle kennis en support in huis om jouw business te laten groeien.
Kijk op logicnow.com om meer te weten te komen over ons team en onze oplossingen.
Kijk voor gratis trainingen en productinformatie op nl.maxfocus.com/gratistraining
Of neem contact op via +31 88 5222 285 of [email protected]
Keypoint Almere-Buiten, Straat van Florida 31, 1334 PA Almere-Buiten, Nederland
Backup & Disaster Recovery
www.ictmagazine.nl
1120 november 2015
ICT-BREED
door: Peter Olsthoorn
In vrijwel alles was BlackBerry uniek. Vooral het gevolg van het bizarre duo leiders,
Michael Lazaridis and Jim Balsillie. Hun ‘huwelijk’ baarde een fenomenaal bedrijf,
maar stond ook borg voor een krankzinnige neergang.
‘Geen bereik - De waanzinnige opkomst en de
spectaculaire val van BlackBerry’ vertelt het mee-
slepende verhaal van de journalisten Jacquie McNish
en Sean Silcoff over Research in Motion (RIM) –
vanaf 2013 BlackBerry genoemd - als meest succes-
vol Canadees technologiebedrijf. De originele titel
‘Losing the Signal’ geeft nog beter weer wat er misging.
Killer iPhone
Letterlijk ‘geen bereik’ kende het RIM e-mailnet in
oktober 2011, een ongekende drie dagen lang. Balsillie
zou juist een zaal telecomchefs toespreken en ge-
sprekken met de belangrijkste klanten ingaan over
de nieuwe BlackBerry Bold. Al die bazen, nog
trouwe BlackBerry-gebruikers, konden juist toen niet
bij hun mail en raakten nerveus. Daar zit je dan.
In 2011 was de neergang al ingezet. In Europa ging
het nog redelijk, maar de Verenigde Staten kozen al
massaal voor de iPhone, na de legendarische intro-
ductie door Steve Jobs begin 2007. De komst van het
toetsenbord op het scherm leidde tot ontreddering
bij RIM. Die versnelde de ontwikkeling van een
volgende telefoon, helaas een rampzalig apparaat.
De verwijdering tussen de co-ceo’s kreeg een desas-
treuze invloed op het bedrijf: Lazaridis, de eeuwige
magnifi eke elektronicus, hield vast aan eigen hard-
ware en besturing, maar Balsillie zette in op soft ware
en een dienst met WhatsApp als doelwit. Verlammend
werkte die tweedracht, maar pas eind 2011 gaven de
– te zwakke - commissarissen hen ontslag. Te laat.
Mondiale goudmijnen
Ondertussen was de perfecte relatie met honder-
den mobiele aanbieders wereldwijd op het spel
gezet. Jarenlang hadden ze in een win-winsituatie
met RIM samen tientallen miljarden verdiend aan
mobiele data. BlackBerry had immers de redding
betekend toen de gsm-netwerken van de provi-
ders rond de eeuwwisseling volstrekt niet in staat
bleken om databeloft es gestand te doen. Veel te
traag, en hopeloze soft ware, met keer op keer te-
leurgestelde klanten tot gevolg. BlackBerry weer-
stond wel de verleiding om het hele internet over
de dunne lijntjes te willen pompen, en stelde e-
mail centraal.
Het kunstje was geleerd met de moeizame op-
komst van Ram Mobile Data. Een prachtig net-
werk steunend op Mobitex-technologie van Erics-
son, maar worstelend met gebrek aan apparatuur
en toepassingen.
De verlossing kwam in 1995 van het Canadese be-
drijfj e, in 1984 door Lazaridis opgericht in Water-
loo, Ontario. Technologisch fantastisch, maar
commercieel onhandig. Tot hij in 1992 dankzij het
Nederlandse Stork Balsillie ontmoette. Immers,
Stork wees na een bedrijfsovername Balsillie de
deur vanwege zijn harde, door collega’s gehate
houding.
Balsillie, van lage komaf, had Harvard gedaan en
wilde graag met de grote jongens wedijveren. RIM
bood hem die kans en Balsillie sloot mooie toe-
steldeals en wist Vodafone en 140 andere netwer-
ken wereldwijd zo’n 10 dollar per maand te laten
betalen voor elke aangesloten klant op het data-
netwerk van RIM.
Oprah, Barack en Jan Peter
Dit alles gebeurde op basis van de superieure tech-
nologie van Lazaridis, wiens bureau altijd bezaaid
lag met onderdelen van concurrerende apparaten
die hij uit elkaar schroefde. Zoals de eerste iPhone, die
tot zijn ontsteltenis een heel iOS bevatte. Vijft ien
jaar eerder had hij de Newton van Apple ontleed,
om te ontdekken hoe slecht het ding juist was en
dus te verslaan. En hoe hij de marktleider, Palm, kon
verslaan door voor het eerst de ‘pda’ in netwerken
te koppelen. En functionaliteit te strippen om ver-
bindingen optimaal te benutten.
RIM had een groeiend leger van slimme technische
mensen ter beschikking, die bijvoorbeeld de perfecte
toetsenbordjes voor de duimen ontwierpen. Daar
kwam het noodzakelijke geluk en goedkope mar-
keting bij. Je kon geen Kamerdebat of belangrijke
vergadering in de wereld zien zonder mailende
beroemdheden. Zo verklaarde Oprah Winfrey de
BlackBerry tot haar favoriet, deed Obama dat nog
in 2008, en hier in Nederland werd de verkiezings-
overwinning van Balkenende en het CDA in 2004
mede toegeschreven aan de BlackBerry bezorgd
door ‘evangelist’ Vincent Everts.
Orders en geld klotsten in 2000-2010 tegen de
plinten in Ontario. Maar plots noodzakelijke uit-
besteding van productie en verlies van controle
brachten de eerste tegenslagen.
Baas in een depressie
De volkomen onverwachte patentclaim vanaf 2000
van NTP, een uitvinder van de mobiele e-mail die
commercieel bakzeil haalde, leek een nekslag. RIM
wimpelde de claim hooghartig af, maar de rechter
wees hem toe en RIM dreigde het Amerikaanse
netwerk te moeten sluiten.
Het technische zelfvertrouwen van BlackBerry
werd dusdanig geraakt dat ‘uitvinder’ Lazaridis van
slag raakte en Balsillie letterlijk in een depressie
belandde en zich wekenlang afsloot. Tot een bekende
mentale coach hem erbovenop hielp. RIM’s kansen
keerden en het wist in 2006 met NTP te schikken
voor 600 miljoen dollar.
De ceo’s voelden zich vervolgens zwaar op de
proef gesteld door de veroordeling vanwege het
antedateren van opties. Dat mocht wel, maar het
verzwijgen was fout. Het was eigenlijk tijd om te
gaan, maar ze wilden terugvechten.
Immers, ondertussen ging het technologisch berg-
afwaarts door de dreigende komst van 3G inter-
net. Hierdoor dreigde het kunstje van RIM met
BlackBerry - data door een dun pijpje - overbodig
te worden.
RIM zag geen andere weg dan het bouwen van
smartphones met behoud van de eigen besturing,
maar twijfelde over van alles, van toetsenbordjes
tot browserkeuze en uiteraard over apps en een
appstore.
Logisch dat de nieuwste BlackBerry’s ook onder
meer camera’s kregen, maar daarmee waren de
cio’s van de Fortune 500 allerminst blij. Dan maar
liever de iPhone. En zo gleed BlackBerry langzaam
maar zeker richting ravijn.
“Strategische verwarring”, bekende Balsillie al in 2009
voor studenten. Maar aandeelhouders bleven nog
jaren vrolijk. Immers, de cijfers boden (te lang?)
troost. Met bijna een verdubbeling van de omzet
dat jaar tot 11 miljard dollar, en doorgroeiend, tot
de top van 19 miljard in 2011.
De zakelijke markt kalfde af, maar goedkope data-
communicatie trok onverwacht consumenten in
vooral Azië en Zuid-Amerika. En bij onze kinderen.
BlackBerry was in Nederland in 2011 nog markt-
leider in de groep 16-20 jarigen vanwege het ‘pingen’,
de voorloper van Whatsapp.
‘Geen bereik’ is meer dan lezenswaardig met een
aaneenschakeling van avonturen, die na dagenlang
interviewen van het ceo-duo werden vastgelegd.
Recensenten van zakenkranten klaagden over veel
technische details. Voor lezers met interesse in de
wisselwerking tussen zaken, technologie en vooral
de menselijke ups and downs is juist dit de attractie.
Lessen van BlackBerry
• Gezamenlijk instinct durven volgen met nieuwe technologie is een mooi sociaal principe.
• Enthousiasme, gedrevenheid, humor en tegenspraak van je personeel vormen de beste barometer voor de gang van zaken in je bedrijf.
• Maak een tijdige keuze of je uniek bent in hardware of software en schik je naar de groten in de markt voor besturings-systemen.
• Synergie van een dubbele bedrijfsleiding, met een balans tussen een meer tech-nische en meer commerciële chef, kan voortreffelijk uitpakken.
• Maar vervang tijdig de oprichters van het bedrijf of regel verzet (kritische commis-sarissen!) en rebellie, want hun passie houdt nuchtere strategische vernieuwing vaak tegen.
• Wees paranoïde waar het gaat om mogelijke bedreigingen van je uitstekende marktpositie en technologie.
Oprah Winfrey verklaarde de BlackBerry tot haar favoriet, Obama
deed dat nog in 2008
De tragische schipbreuk van BlackBerry
www.ictmagazine.nl
1220 november 2015
KORT
HART VOOR ICT WWW.FMA.NL
Detacheringwerving & selectieWij hebben plaats voor enkele
senior IT professionals
ORACLE en SAP SAP BW / BI / BO
SAP Hana Oracle Middleware
www.redblue.nl
Zelfrijdende bezorgrobot op de stoep
Als het aan de Britse startup Starship ligt, bezorgen zelfrijdende robots binnenkort boodschappen thuis.
Binnen een half uur, zo belooft het bedrijf van medeoprichters van Skype Ahti Heinla en Janus Friis.
Bezorgkosten? Minder dan 1 Britse pond (1,40 euro). De eerste prototypen worden volgens de Britse
krant Th e Telegraph al getest.
De robot rijdt over de stoep met een snelheid van rond de zes kilometer per uur. De techniek erachter is
ongeveer hetzelfde als die van een zelfrijdende auto: een combinatie van camera’s, gps, gyroscopen en
vooraf geïnstalleerde kaartgegevens. Als er iets misgaat, kan de operator altijd nog ingrijpen. Elke bezorg-
robot kan zo’n negen kilogram aan, twee boodschappentassen vol.
Derde mainport
Als het aan de Tweede Kamer ligt, heeft Nederland er naast Schiphol en de Rotterdamse Haven een derde
mainport bij: onze digitale infrastructuur. Een Kamermeerderheid stemde voor een motie van Kamerlid
Kees Verhoeven (D66). Verhoeven roept de regering op om de derde mainport te erkennen en ook te
investeren in de uitvoering.
De Stichting Digitale Infrastructuur Nederland (DINL) is erg blij hiermee. Directeur Michiel Steltman:
“Dit is een mijlpaal. In de wandelgangen werd onze digitale infrastructuur al eens als mainport bestempeld,
maar met deze motie ligt de weg open naar formele erkenning van deze benaming door de regering.”
Alert Online op het werk
Digitaal verantwoord, en dus veilig ondernemen. Dat is dit jaar het thema van de jaarlijkse campagne Alert
Online. Staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie gaf het startschot.
Dit jaar geeft de campagne voorlichting over cyberveiligheid op het werk. Het voornaamste doel is te
stimuleren dat werknemers zich zowel op hun werk als thuis bewust zijn van de gevaren van cybercrime
en er alles aan doen om aanvallen te voorkomen.
Alert Online is een initiatief van meer dan 120 organisaties in de wetenschap, overheid en bedrijven.
Niet zomaar snuffelen
Een offi cier van justitie die bewaarde telefoon- en
internetgegevens wil inzien, moet voortaan toe-
stemming hebben van de rechter-commissaris.
Het inmiddels goedgekeurde wetsvoorstel van minister
Van der Steur van Veiligheid en Justitie moet burgers
een extra waarborg bieden voor hun privacy. De
bewaarplicht zelf blijft gewoon bestaan, maar
snuff elen mag niet zomaar. Internetgegevens, zoals
IP-adressen, moeten zes maanden bewaard worden.
Voor telefoniegegevens is dat twaalf maanden. Het
gaat dan om de nummers en de duur van het gesprek
en dus niet om de inhoud van een telefoongesprek.
Alleen bij een misdrijf waarvoor voorlopige hechtenis
kan worden opgelegd, mag de offi cier in de toekomst
telecommunicatiegegevens vorderen. Dan moet
het vermeende misdrijf ook zo ernstig zijn dat opvragen
en raadplegen van deze gegevens rechtvaardig is.
De rechter-commissaris beoordeelt een dergelijk
verzoek.
Digitale toekomst
Nederland in geding
Het is van groot belang dat Nederland in onderwijs
en bedrijfsleven meer aandacht geeft aan cyber-
security. De digitale toekomst van Nederland is in het
geding en dat kan gevolgen hebben voor onze positie
als een van de meest concurrerende economieën
in de wereld. Dat stelt de Cyber Security Raad in zijn
‘advies over cybersecurity in onderwijs en bedrijfs-
leven’. Co-voorzitter Eelco Blok overhandigde het
stuk aan Dick Schoof, Nationaal Coördinator Terror-
ismebestrijding en Veiligheid. Schoof nam het
namens staatssecretarissen Klaas Dijkhoff van
Veiligheid en Justitie en Sander Dekker van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, in ontvangst.
“Het Nederlandse bedrijfsleven moet zich beter
bekwamen in het stellen van de juiste eisen, ont-
wikkelen van cybersecurity-competenties, formuleren
van heldere functieomschrijvingen en creëren van
loopbaanmogelijkheden”, stelt de Raad in het rapport.
De Raad roept beide bewindslieden op maatregelen
te nemen om de weerbaarheid van de samenleving
tegen cyberdreigingen te vergroten.
Bureau BIT start nu echt
Emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amster dam
Paul Klint gaat deelnemen in de toezichtsraad van
Bureau BIT (Bureau Internet Toezicht). Dat maakte
minister van Wonen en Rijksdienst Stef Blok in een
brief aan de Tweede Kamer bekend. BIT is een tijde-
lijke ict-autoriteit die projecten vanaf vijf miljoen con-
troleert. Het gaat vooral om ict-projecten waarbij de
overheid betrokken is. Ton Elias, die misstanden rond
ict-projecten bij de overheid onderzocht, adviseerde
deze raad op te richten. Professor Hans Verkruijsse,
hoogleraar aan Th e Tilburg School of Economics
and Management, is de tweede deelnemer. Het toet-
singsbureau verwacht eind 2015 het eerste offi ciële
advies aan de minister te overhandigen.
Formatteren niet genoeg
Iets om rekening mee te houden bij het Byod-
beleid is wat er, ook na verwijdering, achterblijft
op gebruikte elektronica. Op 57 procent van
gebruikte mobiele apparaten en 75 procent van
gebruikte schijven mislukt het verwijderen van data.
Dat blijkt uit onderzoek van Blancco Technology
Group en Kroll Ontrack.
Het onderzoek betrof zowel gebruikte mobiele
apparatuur als harde schijven en solid state schijven.
48 procent van de harde en solid state schijven be-
vatte achtergebleven data. Op 35 procent van de
mobiele apparatuur stonden nog duizenden ach-
tergebleven e-mails, gespreksgegevens, sms- en
chatberichten, foto’s en video’s. Vaak was er wel een
poging gedaan het materiaal te verwijderen.
Zelfs formatteren van harde schijven bleek niet af-
doende. Op 61 procent was de opdracht ‘Snel
formatteren’ gebruikt.
NLNet is miljoenen
defi nitief kwijt
De ruim 15 miljoen euro die het internetfonds
NLNet met risicovolle beleggingen kwijtraakte, zijn
defi nitief verloren. De rechter wees een schadeclaim
op de vermogensbeheerder Attica, die met miljoenen
aan de haal ging en inmiddels zelf failliet is, af. NLNet
begon in 1982 als eerste internetprovider van
Europa en Nederland. In 1997 werden de commerciële
activiteiten verkocht aan het huidige Verizon. De
opbrengst van 60 miljoen gulden kwam ten goede
aan een fonds dat wereldwijd technologieprojecten
fi nanciert.
In 2002 liet NLNet dit geld grotendeels beleggen door
Attica, maar de Amsterdammers staken het geld in
hedgefondsen. Door de fi nanciële crisis gingen de
miljoenen in rook op en ging Attica in 2012 zelf
failliet. De Amsterdamse rechtbank oordeelde dat
Attica zwaar tekortgeschoten is, maar door het
faillissement niet meer aansprakelijk is.
Windows 7
mag nog één jaar
Per 1 november 2016 mogen pc-fabrikanten geen pc’s
meer afl everen met voorgeïnstalleerde Windows 7.
Dat is te lezen in de jongste Windows Lifecycle
Fact Sheet. Microsoft komt daarmee een eerder
gedane beloft e om een jaar tevoren te waarschuwen,
na. Ook de deadline voor pc’s met Windows 8.1 ligt
op deze datum. Voor Windows 8 geldt een eind-
datum van 30 juni 2016.
De winkels mogen de voorraden nog wel opmaken.
Naar schatting duurt het een paar maanden voor
die op zijn. Bedrijven met contracten houden
voorlopig het recht op downgraden als ze nieuwe
pc’s nodig hebben voordat ze migratie naar Windows
10 aankunnen.
Wereldprimeur: zelfrijdend busje
Ede en Wageningen krijgen met zogeheten WEpods een ware wereldprimeur. De zelfrijdende busjes gaan
tussen station Ede-Wageningen en de campus van de Wageningen Universiteit op de openbare weg rijden.
Tot nu toe waren zelfrijdende voertuigen uitsluitend op proeft rajecten en aparte rijbanen te vinden.
Initiatiefnemer is een samenwerkingsverband van de provincie Gelderland, de gemeenten Ede en
Wageningen en de Wageningen University & Research centre (WUR).
De testfase duurt nog tot mei 2016. Daarna worden tot en met juli 2016 mensen vervoerd. Studenten
en anderen kunnen via een app gratis een ritje met de WEpod bestellen.
Defi nitief geen btw
voor Bitcoins
Wie Bitcoins of andere digitale valuta inwisselt, hoeft ,
net als bij ‘normaal geld’, geen btw te betalen.
Dat heeft het Europees Hof van Justitie bepaald.
Het oordeel is een vervolg op een Zweedse zaak,
waarbij de Zweedse belastingdienst vond dat
bitcoinhandelaar David Hedqvist btw moest betalen. Van het Zweedse hooggerechtshof in bestuurszaken
kreeg Hedqvist eerst gelijk, waarop de belastingdienst naar het Europees Hof stapte, die eveneens de
ondernemer gelijk gaf. De hele vrijstellingsregel voor wettige betaalmiddelen zou worden uitgehold als
er wel btw zou gelden voor de handel in Bitcoins. Alle valuta zijn volgens de rechtbank daarom juist
uitgezonderd van btw. Ook Nederland moet de wet aanpassen.
1320 november 2015
KORT
Volg ICT/Magazine ook op facebook.com/ICTmagzineNL
www.ictmagazine.nl
Column
Public cloud:
geen Haarlemmer olie
Veelgehoorde uitspraak: de huidige cloud-trend, gecombineerd met de opkomst van ‘Th e
Internet of Th ings’, is de meest spraakmakende shift in technologische ict-ontwikkeling sinds
het ontstaan van de ict-markt. Hmm… ik wens dat toch een beetje te betwijfelen. Evenals de
uitspraak dat straks alle ICT uit de cloud zal worden afgenomen. Laat staan uit de public
cloud. Of is het een public cloud? Want er zijn er nogal wat.
De afgelopen decennia hebben we fl ink wat van dit soort groots aangekondigde paradigma-
verschuivingen meegemaakt: het mainframe zou verdwijnen met de opkomst van de mini-
computers, die op hun beurt weer overbodig gemaakt zouden worden door de introductie van
client-server. En nu is er dan dus het internet en de cloud. Een PC op elk bureau is in de westerse
wereld wel bijna een feit te noemen, maar tegelijk zie je een beweging dat een PC eigenlijk
alleen een internetbrowser hoeft te hebben, aangezien we toch alles uit de cloud gaan halen.
Niet de ict-wereld op z’n kop, wel een nieuwe golf aan mogelijkheden
Laten we dit even nader bekijken: sinds de introductie in de jaren vijft ig zijn de mainframes
er nog steeds, mini’s vormen nog altijd de backbone van menig bedrijfskritische omgeving,
client-server is een diepgewortelde architectuur, en tegenwoordig is alles wel zo’n beetje via
het web te bereiken. Wat vervangt dan eigenlijk wat precies? De praktijk is dat er steeds meer
bijkomt, maar erg weinig wordt vervangen door nieuwe technologie.
Het is duidelijk: public cloud-off erings zijn er om te blijven, maar ze gaan niet de ict-wereld
op z’n kop zetten; het wordt een nieuwe golf aan mogelijkheden. Mobiel gebruik van internet
en het internet of things gaan dit alleen maar versnellen. Er schuilt zelfs een gevaar in menig
public cloud-off ering. Een gesloten public cloud lijkt een paradox, maar met de public cloud-
off erings die gedomineerd worden door slechts één leverancier, is dit een groot gevaar. Het
internet zou open moeten zijn, gebruikmakend van open standaarden als OpenStack, niet
een omgeving die door één leverancier wordt bepaald.
Het verleden heeft uitgewezen dat gebruikers hieraan tegenwicht gaan geven. Te veel dominantie
is in geen enkele markt goed. Open standaarden zullen door de industrie worden geadopteerd.
OpenStack zal voor cloud-diensten steeds meer bepalend worden en ervoor zorgen dat iedere
cloud-off ering voor iedereen beschikbaar is en eenvoudig uitwisselbaar voor een vergelijkbare
public cloud-off ering. OpenStack vormt daarmee een cloud over de vele verschillende al
bestaande clouds en ontelbare die nog gaan ontstaan.
De mogelijkheden zijn al enorm, maar zijn binnenkort bijna niet meer te bevatten. Er zijn te
veel keuzes, de variëteit is overweldigend. Arme consument! Weleens een kind van vier gezien
die voor al die snoepbakken bij de Jamin staat te kijken wat hij nou moet kiezen? Voor ons
it-ers voorlopig nog voldoende te doen dus.
Marco Lesmeister
www.ictmagazine.nl
Marco Lesmeister is Country manager indirect sales HP Enterprise Group
@Mar4les
Omzet en winst Google
nemen toe
De omzet en winst van Google zijn ten opzichte
van vorig jaar gestegen. Dat blijkt uit de eerste
kwartaalcijfers die zijn verschenen van Google onder
moederbedrijf Alphabet. De groei komt voornamelijk
door goede mobiele advertentieverkopen. Ook met
YouTube doet het bedrijf goede zaken. De verkoop
van hardware daalde juist.
In het laatste kwartaal steeg de omzet van het hele
bedrijf met 13 procent en de winst met 27 procent
De omzet kwam uit op 18,67 miljard en de winst met
4,7 miljard dollar (16,79 miljard en 4,23 miljard
euro). Advertenties maken nog steeds 89 procent
van de kwartaalomzet van Google uit.
Twitter ontslaat
8% personeel
Twitter schrapt 336 banen: acht procent van het
personeel. Dat blijkt uit documenten van de Ame-
rikaanse beurswaakhond Securities and Exchange
Commission (SEC). Ook de uitbreiding van het
hoofdkantoor gaat niet door.
De eerste medewerkers zagen de dag na de aan-
kondiging al het eff ect. In plaats van persoonlijk
ontslag konden ze niet meer inloggen, waardoor
zij ook de mail van de CEO niet konden lezen.
Twitter-CEO Jack Dorsey, die pas twee weken in het
zadel zat, schrijft in de mail aan het personeel dat
het bedrijf een kleiner ontwikkelaarsteam nodig heeft .
Als eerste is per direct een aantal technici ontslagen.
Gevaarlijke mobiele
dokters
De mobiele dokter is in opkomst, maar veel zorgin-
stellingen zijn slecht voorbereid. Capitar IT Group
noemt dit gegeven zorgwekkend. Het bedrijf stelt
dit in haar nieuwe whitepaper ‘Veiligheid van mobile
health in eigen handen’.
Nu digitale zorg fundamenteel is voor betaalbare
en goede zorg, moeten ziekenhuizen en andere
zorgverleners adequaat omgaan met security en
privacy issues. Daarbij horen ook artsen die buiten
de standaard bedrijfsapplicaties gebruikmaken van
publieke diensten op hun smartphone. Hierdoor is
niet alle patiëntinformatie veilig. Onwetendheid
en kennisgebrek liggen hieraan ten grondslag.
Weer stijging
ict-kosten zorg
De stijging van ict-kosten in de zorg, en met name
in ziekenhuizen, zet zich voort. Het gaat om bijna
5 procent van de omzet. Ook de kosten per mede-
werker stijgen: gemiddeld € 5.631 per jaar. Hoewel
de kosten per werkplek een daling laten zien, stijgt
het aantal ict-werkplekken. Dit jaar is er gemiddeld
1,4 ict-werkplek per medewerker. Dat blijkt uit de
jaarlijkse ICT Benchmark Ziekenhuizen M&I/
Partners.
Het gezamenlijke aandeel van de kosten voor soft -
ware en ict-personeel neemt dit jaar toe tot 75
procent van de totale ict-kosten. Dat komt omdat
ziekenhuizen steeds vaker applicaties voor zowel
primaire als ondersteunende processen gebruiken.
Ex-werknemers melden
illegale software
Ex-werknemers zijn de grootste risicofactor voor
bedrijven die gebruikmaken van ongelicentieerde en
dus illegale soft ware. Van het totale aantal meldingen
die BSA | Th e Soft ware Alliance van informanten
ontvangt, komt 60 procent van ex-werknemers.
Het werkelijke percentage ligt waarschijnlijk nog
hoger. 25 procent van de informanten wil namelijk
anoniem blijven. Bedrijven die gebruikmaken van
illegale soft ware hebben een oneerlijke voorsprong
op hun collega’s, die zich wel aan de wettelijke re-
gels houden. In Nederland geldt een beloning tot
10.000 euro voor het rapporteren van bedrijven
met illegaal soft waregebruik.
Native mobiele apps
nieuwe legacy
Bijna driekwart van de it-beslissers voorziet dat native
mobiele applicaties de legacy van de toekomst wor-
den. Dit blijkt uit een enquête onder meer dan 200
Nederlandse it-beslissers van enterprise-bedrijven
en overheidsorganisaties.
80 procent ziet verhogen van de productiviteit en
vergroten van het aanpassingsvermogen van zijn
it-organisatie als de belangrijkste speerpunten voor
de nabije toekomst. Andere focusgebieden zijn het
ontwikkelen van mobiele applicaties, migratie
naar de cloud en uitfaseren van legacy-systemen.
77 procent van de it-beslissers ziet het gebruik van
3GL-talen als het onvermogen van de it-sector om
snel innovaties door te voeren.
ICT-opleiding
voor hoogopgeleide
vluchtelingen
Aan de Hogeschool Utrecht gaan dertig hoog-
opgeleide erkende vluchtelingen met een achtergrond in ICT vanaf 1 januari 2016 een pre-bachelor
volgen. Zes maanden lang krijgen de studenten een intensieve opleiding in ICT en de Nederlandse
taal. Vervolgens kunnen ze instromen bij een reguliere ict-studie aan de HU en daar een Nederlands
diploma halen. Einddoel is een baan in de ICT.
De dertig studenten maken deel uit van een pilot van de gemeente Utrecht, de Hogeschool Utrecht
en het in Utrecht gevestigde AFAS Soft ware. Voor de begeleiding maken ze gebruik van de expertise
van de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF.
De opleiding is speciaal voor deze groep samengesteld. Als de proef slaagt, wordt het later uitgebreid.
Het initiatief moet bijdragen aan een toekomst perspectief voor de vluchtelingen.
www.ictmagazine.nl
1420 november 2015
UITGELICHT
Vanuit de nieuwe locatie is X2com met zo’n twintig
medewerkers actief op de zakelijke markt. Het
Rosmalense bedrijf levert professionele telecom-
diensten aan bedrijven en instellingen. De diensten
van X2com bieden organisaties meer functionaliteit,
meer flexibiliteit voor gebruikers en een flinke
kostenbesparing. De in 2008 opgerichte onderneming
maakte in de afgelopen jaren een flinke groei door.
“Het klinkt wellicht vreemd, maar wij groeiden
dankzij de economische crisis”, vertelt directeur Job
Dirksen. “Onze klanten kunnen dankzij onze diensten
namelijk flink besparen op hun telecombudget – en
dat is natuurlijk altijd interessant.” Het bedrijf hecht
veel waarde aan het ontzorgen van de business-
partners, laagdrempeligheid en eigen ontwikkeling
van diensten. Dirksen: “Als ondernemer sta ik voor
een hoge kwaliteit van onze diensten. X2com gaat
daarin erg ver.”
Innovaties
Een van de innovaties waarmee het bedrijf groot is
geworden, is de dienst X2VoIP: bellen over een inter-
netverbinding. Zonder grote veranderingen aan te
brengen, bespaart de gebruiker flink in kosten. Vaak
is het niet nodig om nieuwe toestellen aan te schaffen.
Een ander product is X2desk: een hosted telefoon-
centrale die draait op een bewezen platform waarvan
duizenden bedrijven gebruikmaken. Het is een
100 procent Nederlandse ontwikkeling, gemaakt
vanuit de wensen van bedrijven en instellingen.
Verder is de gebruiker niet locatiegebonden door
mogelijkheden als ‘vast-mobiel integratie’, waarbij
vaste en mobiele telefonie van X2com worden ge-
integreerd.
In de loop van 2016 zal X2com - in samenwerking
met Clearvox - een unieke en zeer gebruiksvrien-
delijke versie van de hosted omgeving lanceren,
waarbij alles draait om de gebruiker. Verder lanceert
het bedrijf een Partnercare-programma, waarbij de
partner (nog meer) centraal wordt gesteld en er zo
extra meerwaarde wordt geboden. Dit wordt onder
andere gedaan door een trainingsprogramma te
ontwikkelen dat aansluit op de wensen en behoeften
van de partners. Dirksen: “Het spreekt voor zich dat
onze service alleen maar kan verbeteren door deze
mooie ontwikkelingen.”
X2com levert innovatie vanuit nieuw bedrijfspand
De zakelijke telecomprovider X2com
opende eind september het nieuwe
bedrijfspand in Rosmalen. De feestelijke
opening was een uitgelezen moment
om met alle aanwezige partners vooruit
te kijken.
Design, kwaliteit en kostenbesparing
in één
De monitor biedt 2560 x 1440 pixels en een hoog-
waardig IPS-LCD. De behuizing heeft een ultrasmalle
schermrand van circa 1 mm. Het front is volledig
vlak en zelfs de bedieningselementen zijn daarin
geïntegreerd. Als er meerdere beeldschermen worden
ingezet, profiteren gebruikers van het vrijwel
randloze display. Ook het profiel van opzij en de
achterzijde zien er slank en elegant uit.
De monitor is verkrijgbaar in het zwart, en voor
het eerst ook in het wit.
Kostenbesparing
De EcoView-sensor meet het licht in de omgeving
en past de helderheid van het beeldscherm volledig
automatisch aan. Bij veel licht wordt de beeldhelder-
heid verhoogd, bij weinig licht wordt deze verlaagd.
De helderheid kan op elk moment met de hand
worden ingesteld.
EIZO maakt gebruik van twee methodes om stroom
te besparen. De Eco-Timer schakelt het scherm na
een door de gebruiker ingestelde tijd automatisch
in de Off-stand en beperkt het energieverbruik.
De voedingsschakelaar op de monitor schakelt het
energieverbruik volledig uit en verlaagt dus zowel
de uitstoot van CO2 als de kosten. Bij terugkeer van
de gebruiker gaat het scherm weer automatisch
aan, zonder gebruik van muis of toetsenbord.
Aansluitingen
Een DisplayPort-, een HDMI- en een DVI-D-poort
bieden de mogelijkheid voor het aansluiten van
digitale signalen. Er kunnen maximaal drie com-
puters gelijktijdig worden aangesloten. Een Picture-
by-Picture-modus biedt de mogelijkheid om ver-
schillende signaalbronnen op een beeldscherm te
combineren, wanneer de widescreen-monitor bij-
voorbeeld twee gangbare 19 inch beeldschermen
dient te vervangen.
Een geïntegreerde USB-hub V 3.0 maakt de aan-
sluiting van randapparatuur mogelijk.
Wanneer er verschillende beeldschermen met de-
zelfde instellingen moeten worden gebruikt, is de
EIZO Monitor Configurator software een handige
tool. Hiermee kan de EV2750 worden geconfigureerd
en de instellingen naar andere monitoren worden
overgedragen.
Ergonomie
De FlexStand van de EV2750 maakt draaien en
kantelen, en een staande en liggende stand van de
monitor mogelijk. De traploze hoogte-instelling
begint helemaal onder op het bureaublad en heeft
een bereik van ongeveer 15,5 centimeter. Dat staat
garant voor een optimale ergonomie, ongeacht of
men voor het beeldscherm zit of staat. Ondanks
de optimale instelmogelijkheden staat de Flex-
Stand-voet altijd volledig stabiel.
www.eizo.nl/EV2750
Het nieuwe 27 inch beeldscherm, de EIZO FlexScan EV2750, is bij uitstek geschikt voor
gebruik in alle omgevingen waar compact en modern design belangrijk zijn. Ideaal voor
op beurzen en in dealing rooms, maar vooral ook in controlekamers, ontvangstruimtes
en uiteraard op het eigen bureau, op het werk of thuis.
www.ictmagazine.nl
1520 november 2015
ICT-BREED
Binnen organisaties zijn diverse taken toegewezen
aan functies, en functies zijn logisch tot afdelingen
samengevoegd. Weinig medewerkers weten echter
waarom die taken er zijn, wat het doel ervan is. Of,
sterker: wat het doel van de organisatie is. In veel
gevallen zegt de missie van de organisatie, die is
beschreven met afgeleide doelstellingen, hen niet veel.
Toch is het doel van een taak of functie essentieel
wanneer men dit werk optimaal - eff ectief en effi ciënt-
wil verrichten. In wezen moeten de afgeleide doel-
stellingen het uitgangspunt vormen voor elk ver-
anderproces. Toch ontbreekt dit uitgangspunt bij
vrijwel elke methode voor organisatie- en infor-
matiesysteemontwikkeling. En als het doel al in de
methode als startpunt dient, wordt het vrijwel altijd
op een te laag niveau bepaald. Hoe kunnen we wél
uitgaan van het juiste doel en wat voor invloed heeft
dit op de verdere organisatie- en informatiesysteem-
ontwikkeling?
Handelen vanuit doelen
Ieder mens handelt op basis van zijn referentiekader
en al dan niet bewust gestelde doelen. Het referentie-
kader is ontstaan uit alles wat hij heeft meegemaakt.
Hij verwacht bij een actie dus een bepaalde reactie.
Bij de bewuste doelbepaling beperkt de mens zich
doorgaans tot de directe omgeving en nabije toekomst.
Breder en verder in de toekomst kijken is moeilijk
en vaak ook niet relevant. Voor het goed functio-
neren van onze maatschappij moeten we echter veel
breder en verder vooruit kijken. Dit gebeurt nog te
weinig - met de nodige nare gevolgen voor milieu,
leefb aarheid en economie. Het ultieme doel voor
de organisatie moet worden geconcretiseerd in het
bereiken van iets in de maatschappij, een doel dus
dat buiten de organisatie zelf ligt. Het doel van een
organisatie is tenslotte het al dan niet tegen een
fi nanciële vergoeding leveren van een product of
dienst. Ook de handel met geld is een dienst, name-
lijk het tegen vergoeding (ont)koppelen van geld aan
personen/organisaties.
Verdwijnt het geld?
Of de rol van geld zoals we dat nu kennen zal blijven bestaan of drastisch zal veran-deren, is een boeiende vraag en misschien zelfs al iets om rekening mee te houden. Geld heeft zich ontwikkeld tot het smeer-middel binnen onze maatschappij. Geld vereenvoudigt de ruilhandel. Het beschik-baar stellen van kwaliteiten moet geld opleveren. Hiermee kan men bezit ver-werven. Het beheersen van bezit en geldstromen kan een doel zijn. Een start op het hoogste niveau leidt er dus toe dat men bewust kan besluiten om iets te laten vervallen. Als in een utopische maatschappij iedereen zijn kwaliteiten gratis ter beschikking stelt en dus ook gratis ontvangt van anderen, kan de geld-stroombeheersing vervallen. Sommige groepen zijn hier al mee bezig.
Scope informatievoorziening
Nu levert natuurlijk niet elke organisatie in zijn eentje
een product/dienst tegen betaling aan de maatschap-
pij. Vaak is er een samenstel van organisaties nodig
om de grondstoff en te verkrijgen, tussenproducten
te maken, het eindproduct te realiseren, dingen te
vervoeren, voorraden te beheren en te verkopen.
Het gaat dus om een verzameling van organisaties
met als uiteindelijk doel ‘het koppelen van een klant
aan een product/dienst tegen een fi nanciële ver-
goeding’. Elke verzameling van organisaties heeft
hierin zijn eigen subdoel. Het nemen van een
gemeenschappelijk doel als uitgangspunt dient als
basis voor de gemeenschappelijk te ontwikkelen
informatievoorziening binnen alle betrokken or-
ganisaties. Om goed te kunnen communiceren zal
men, uitgaande van dat doel, een gemeenschappelijk
beeld moeten creëren van de te besturen realiteit
– het objecttypemodel van klant, grondstof, (tussen)
product, betaling et cetera.
Voor het bekijken van noodzakelijke organisatie-
veranderingen beperkt men de scope meestal tot
datgene wat de missie van de betrokken organisatie
is. Maar door eerst breder te kijken, kan men bij-
voorbeeld bedenken dat met de huidige automati-
seringsmogelijkheden en het internet de volledige
(tussen)handel kan worden geëlimineerd. Zoals
klanten nu in toenemende mate zelf de specifi caties
voor hun product kunnen invoeren, wat de functie
van de orderafdeling grotendeels overbodig
maakt. Misschien wordt het zelfs mogelijk om
vanuit de door de klant ingevoerde specifi caties
rechtstreeks bestellingen te plaatsen voor grond-
stoff en. Robots kunnen zelfs al fysieke taken recht-
streeks onder aansturing van de klant geautomatiseerd
uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan de reeds bestaande
mogelijkheden met 3D-printing. Alleen voor van
te voren niet te bedenken situaties zijn nog menselijke
beslissers nodig.
Als er dus gestart wordt vanuit een bredere doel-
stelling, ontstaan er mogelijkheden om een sa-
menstel van organisaties te optimaliseren. Het
verbeteren van de informatievoorziening tussen de
verschillende organisaties zal in het algemeen geen
problemen opleveren, omdat dit alle betrokken
partijen voordeel oplevert, zolang natuurlijk de
betreff ende organisatie hierdoor niet in zijn geheel
overbodig wordt.
Scope organisatieverandering
Vanwege de individuele belangen van elke organisatie
afzonderlijk zal men de scope voor de organisatie-
verandering moeten beperken tot die groep van
organisaties die wil meewerken aan de verbetering.
Heeft men in eerste instantie de essentiële transacties
met de bijbehorende informatievoorziening voor de
organisatie bepaald, dan komt het volgende doel in
zicht. Hoe gaan we deze organisatie met bijbeho-
rende primaire informatievoorziening zo eff ectief
en effi ciënt mogelijk zijn werk laten doen? Op die
manier ontstaat er een volgend niveau van essentiële
transacties (personeelsinzet, onderhoud et cetera)
met bijbehorende informatievoorziening.
Voor het organisatiedoel en de nevendoelen ter
ondersteuning van het functioneren van de organisa-
tie moeten nu de relaties worden bepaald. Daartoe
moet op globaal niveau de benodigde functionali-
teit worden beschreven. Hierna kan men met be-
houd van de onderlinge relaties deze hoofddoelen
met benodigde functionaliteit steeds verder opde-
len in sub- en sub-subdoelen met behoud van de
relaties. Hierbij kan een methode als ISAC of
Yourdon uitstekend helpen. Dit gaat door tot men
op het niveau van direct uitvoerbare functies in de
organisatie is gekomen. Het inzicht en het over-
zicht zijn volledig. In situaties waarin de informa-
tievoorziening het primaire proces van de organi-
satie is, zal deze werkwijze veel voordeel opleveren.
Optimalisatie van organisaties
Wat is de juiste start?
De auteur
Marja Vink is al vier decennia
in diverse rollen actief in de
automatisering, van functioneel
ontwerper tot kwaliteitsadviseur.
Momenteel werkt zij voor
de Belastingdienst: B/CAO.
door: Marja Vink
Er bestaan veel methoden voor organisatie- en informatiesysteemontwerp, maar veelal
ontbreekt het aan een goede start. Zelden vragen mensen zich af waarom ze iets doen.
Een gebruikelijke reactie op de waaromvraag is: ‘Gewoon, omdat het moet’. Maar weinig
mensen voelen de behoefte dit te onderzoeken. Ze voeren simpelweg datgene uit waarvan
ze denken dat het goed is. Hoe gaat dit binnen organisaties?
www.ictmagazine.nl
1620 november 2015
ICT-BREED
door: Bart Stofb erg en Menzo Meijer
De veranderingen in onze omgeving zijn (nog steeds) enorm. Geopolitiek is er van alles aan
de hand, duurzaamheid en milieu vragen om grote veranderingen in productiemethoden
en balans in de uitnutting/uitputting van grondstoffen, de baanzekerheid van grote
groepen burgers is in het geding en het wantrouwen richting de politieke leiders is groter
dan het heel lang is geweest. Dát en de technology push, de information push en de
social push dwingen ondernemingen tot ingrijpende veranderingen. De noodzaak om te
veranderen is groot, maar eigenlijk gaan die veranderingen nog helemaal niet zo snel… Toch?
IT van de toekomst
Deze serie behandelt de nieuwe it-afdeling: I&T. In de nieuwe rol van de afdeling gaat I&T de business voor en stimuleert in veranderingen. Onderwerpen die in deze nieuwe serie worden onderzocht zijn onder meer hoe je de business, informatie en technologie in balans en goede samenhang kunt besturen; de strategische agenda, wat zijn de business-issues, de organisatie van verandering enzovoort; hoe de it-afdeling kan transformeren naar I&T; hoe een organisatie wend-baar en innovatief wordt. Kortom: hoe I&T de IT van de toekomst kan worden.
De afdeling die vroeger IT heette... (slot)
Deel 6: Request for Change leadership
Markt en Klant
Onderscheidende
Sleutelactiviteiten
Primaire of
Kernprocessen
Ondersteunende
Bedrijfsvoerings-
processen
BEVEILIGDE SMARTPHONESectra Tiger®/R versleutelt uw mobiele communicatie
Vroeger hadden we een afdeling IT, die zich bezighield
met de klassieke taken: zorgen voor een solide infra-
structuur, passende devices, goede applicaties en
een servicegerichte organisatie. IT, was de teneur,
moet leveren wat er wordt gevraagd. Dat wordt
dan wel steeds minder, want steeds meer van die
klassieke diensten kunnen we veel beter van anderen
afnemen, en steeds vaker doen we dat vanuit de
cloud. Zo’n it-afdeling doet zichzelf dan wel fl ink
tekort, maar erger nog, zo’n it-afdeling doet de eigen
organisatie enorm tekort.
Ergens goed in zijn
Het klinkt bombastisch maar het gebeurt écht: de
positie van veel organisaties staat op het spel en veel
organisaties kiezen dan voor de ‘race to the bottom’,
een heilloze weg van voortgaande kostenverlaging
en kostenverlegging, die langzaam maar zeker het
onderscheidend vermogen van de onderneming
aantast. Als ondernemingen willen overleven, dan
zullen ze toch echt moeten gaan meedoen aan de ‘race
to the top’. Ze zullen in iets de beste moeten zijn, en
zelfs als je wilt uitblinken in lage prijzen, dan is dat
nog steeds een ander verhaal dan kostenverlaging.
Structureel de goedkoopste zijn vergt een visie,
schaalvoordeel, een state-of-the-art supply chain,
investeringen, fantastische en moderne informatie-
voorziening en informatietechnologie, en meedogen-
loze uitvoering. Geef toe dat dit niet hetzelfde is
als iedereen korten met 10 procent!
Request for...
Ondernemingen die succesvol willen zijn, zullen
moeten meedoen aan de race to the top en dan
kan een bedrijf het zich niet veroorloven dat de
eigen it-afdeling een race to the bottom begint.
Precies daar waar het allemaal moet gebeuren,
precies daar waar de strijd wordt gestreden, ver-
wachten we vakmensen en ondernemers, die
voorgaan in de strijd. De onderneming heeft niet
nodig dat IT wijzigingen doorvoert, de onderneming
heeft nodig dat IT leiderschap toont. Er ligt geen
Request voor Change, er ligt een Request for Leader-
ship! Kijk maar even mee:
Van IT naar I&T
IT staat voor InformatieTechnologie. Maar inmiddels
is er zoveel meer. Er is enorm veel informatie die niets
met technologie te maken heeft en er is enorm
veel technologie die niks met informatie te maken
heeft . Denk maar aan robotisering en 3D-printing.
Al die informatie en al die technologie kunnen de
prestaties van de onderneming wel doorslaggevend
verbeteren. Maar wie in de organisatie neemt het
initiatief om de mogelijkheden te onderzoeken,
om voorstellen te doen en om veranderingen door te
voeren? Wie gaat dat doen als IT het niet doet? En
waar haalt iemand anders dan IT het benodigde
vakmanschap vandaan? Het wordt tijd dat we de
afdeling IT wederdopen tot I&T: de afdeling die
ervoor verantwoordelijk is dat informatie en techno-
logie optimaal bijdragen aan het succes van de
onderneming. Samen met de CIO en informatie-
management, dat wel.
Procesautomatisering
en Embedded Software
In veel organisaties bestaat er ook I&T waarvoor de
I&T-afdeling niet verantwoordelijk is. Voertuigen
en machines dragen het productieproces of dragen
eraan bij. Procesautomatisering, in de ruimste zin
van het woord, staat in veel gevallen los van de
I&T-afdeling en dat kan maar het beste zo blijven.
In veel gevallen is het een apart vak met eigen spe-
cialistische vakmensen. Geef ze vooral de ruimte.
Maar tegelijkertijd neemt de behoeft e toe om buiten
die procesautomatisering in ieder geval over de (big)
data uit die systemen te beschikken. Daarvoor zijn
koppelingen nodig tussen de omgevingen, die wel
zorgen voor data-overdracht, maar gevrijwaard
blijven van verstoringenoverdracht. En de mensen
van de afdeling Procesautomatisering voelen er
weinig voor om die koppelingen tot stand te
brengen, die zijn met procesautomatisering bezig.
Als er in de producten van de onderneming em-
bedded soft ware zit, speelt daar precies hetzelfde.
Wie anders dan I&T kan het eigenaarschap van
dat koppelingsvraagstuk invullen?
Verstrengeling
Business, informatie en technologie raken steeds
meer met elkaar verweven. Het is bijna niet meer
mogelijk om verandering van de bedrijfsvoering,
verandering van de informatievoorziening en
verandering van de technologie los van elkaar te
beschouwen en te besturen. Vroeger, toen die afde-
ling nog IT heette, werden business-ideeën en
business-ambities vertaald naar opdrachten voor IT:
request voor change. Maar tegenwoordig gaat het
andersom: de technology push, de information
push en de social push bieden een grote variëteit
aan nieuwe mogelijkheden. En de vraag is hoe we
al die nieuwe mogelijkheden kunnen laten bijdra-
gen aan het succes van de onderneming. Request
voor Leadership: beste I&T-afdeling leid ons naar
betere, snellere, betrouwbaarder, innovatiever en
wendbaarder bedrijfsvoering.
Naar betere diensten en naar een betere besturing.
Naar een cultuur van continue verbetering en
continue innovatie.
Domeinen
Verschillende organisatie-onderdelen stellen ver-
schillende eisen aan IT. De kernprocessen en de staf
moeten betrouwbaar, voorspelbaar, effi ciënt, eff ectief
en transparant zijn. Operational Excellence,
standaardisatie en schaalvoordeel zijn de weg daar
naartoe. In de sleutelactiviteiten wordt het onder-
scheidend vermogen van de onderneming gecre-
eerd. Daar draait het om vakmanschap. En daar waar
we contact hebben met markt en klant, willen we
elke dag iets anders kunnen doen. Hier ligt de focus
op wendbaarheid. Kernprocessen, staf, sleutelactivi-
teiten en markt en klant, vier domeinen, die elk hun
eigen eisen stellen aan I&T: Request for Change.
En vier domeinen die optimaal moeten worden
ondersteund met behulp van de laatste mogelijk-
heden: Request for Leadership.
Klassiek business-model
Door alle I&T-ontwikkelingen ontstaan er nieuwe
business-modellen. Het simpele klassieke model
kenden we al: de ene partij levert producten en/of
diensten aan de andere partij en krijgt daar geld
voor. Natuurlijk stelt ook dit model steeds grotere
eisen aan I&T: een betere supply-chain, superieure
informatievoorziening en informatie die direct
bijdraagt aan het primaire proces en de beleving
van de klant. Data moeten er vooral aan bijdragen
om meer diensten aan meer klanten te verkopen
en om het bestaande portfolio te verbeteren. Maar
www.ditp.nl
ditp, een kennisgerichte organisatie
De kracht van ditp ervaart u in de
kwaliteit van onze werk nemers en de
wijze waarop u met ons zaken doet.
Oplossingen voor uw
ICT-vraagstukken? Ditp levert!Maak kennis en
ervaar het verschil.
Bel: (023) 512 53 10 of mail: [email protected]
www.ictmagazine.nl
1720 november 2015
veel data geven ook veel dilemma’s en dan moeten
er keuzes worden gemaakt. In de praktijk blijkt dat
het overgrote deel van de organisaties dat niet te
kunnen. Dat vereist leiderschap van het soort dat
in veel organisaties al heel lastig gevonden wordt:
keuzes maken. Lef tonen.
Knooppunt-business-model
Maar hoe goed een organisatie ook is in het klassieke
model, deze zal altijd ondergeschikt zijn aan de
partij die fungeert als knooppunt. De partij die een
heleboel leveranciers en een heleboel klanten bij
elkaar brengt. Zo’n partij stelt volstrekt andere eisen
aan I&T. Die wil de informatievoorsprong optimaal
uitbuiten. Ten faveure van de partijen met een
klassiek model, maar als het moet ook ten koste van
die partijen. Al zijn die het toppunt op hun gebied,
langzaam maar zeker worden ze een ketenslaaf
van de partij die het knooppunt beheert. De over-
treff ende trap van toppunt is knooppunt. De onder-
neming moet vooral in het domein ‘Markt en Klant’
I&T inzetten om deze positie te veroveren. En om
Informatie en Technologie in een echt nieuwe
combinatie te benutten, moeten nieuwe wegen
worden bewandeld, met onzekere bestemmingen.
Dat vraagt leiderschap. En nog meer lef.
Community-business-model
De overtreff ende trap van knooppunt is community.
In een community stellen partijen informatie be-
schikbaar zonder dat er sprake is van een heldere
transactie zoals bij de eerste twee business-modellen.
En het is zoeken naar een werkend business-model.
Het kostte Youtube nogal wat jaartjes om ‘het’ te
vinden. Even heel cru gezegd is de lokroep van
Youtube fi lmpjes kijken en die van Google de zoek-
machine, maar in werkelijkheid zijn het advertentie-
bedrijven die (op maat gesneden?!) advertenties
presenteren aan de kijker of zoeker. Allerlei partijen
doen er veel aan om maar deel te kunnen uitmaken
van een community. De community-eigenaar is
daarmee ook de eigenaar van enorme hoeveelheden
data geworden en die kunnen worden uitgebaat.
Meer nog dan een knooppunt probeert de com-
munity-eigenaar een (data)monopolist te worden.
Top of fl op
Veel organisaties proberen nu hun race to the top
te winnen: goed worden in het klassieke model.
Maar er zijn genoeg mogelijkheden voor meer.
Een knooppunt worden is een goed begin, en een
community-eigenaar worden is soms nog beter. I&T
kent als geen ander de mogelijkheden, de struikel-
blokken en de consequenties. Wat is er nodig om
een toppunt, een knooppunt of een community-
eigenaar te worden? I&T weet de weg en I&T kan
en moet het initiatief nemen. Wie anders?
Innovatie
Doelgerichte innovatie bestaat (bijna) niet. Een
voorspelbaar proces kan niet leiden tot onvoor-
spelbare uitkomsten, want dat is wat innovatie in de
kern is: breken met wat we gewend zijn en de wereld
verrassen met een onverwachte vernieuwing.
Innoveren kun je niet organiseren; innovatief ver-
mogen wel. Als we allemaal creatieve en verschil-
lende mensen kunnen stimuleren om met elkaar
wilde discussies aan te gaan, kunnen ze elkaar op
een andere manier laten kijken. Blikwisseling,
letterlijk: zo had ik daar nog niet naar gekeken.
Blikwisseling is de kortste weg naar innovatie en
blikwisseling organiseren is de kortste weg naar
innovatief vermogen. Om de mogelijkheden van
met name de technology push, de information push
en de social push te benutten, is innovatie van het
innovatief vermogen nodig. Business, informatie-
management en I&T moeten samen bijdragen aan
ingrijpende vernieuwing. Natuurlijk kan iedereen
dat organiseren. Maar als I&T het niet doet, wie doet
het dan wel?
Strategische agenda
Al deze zaken vormen samen de strategische agenda
van de organisatie. Welke ambities hebben we?
Welke knelpunten ervaren we daarbij? Waar maken
we ons zorgen om? En welke kansen willen we
benutten? Welke eisen stelt dat aan de manier
waarop we business-verandering, informatisering
en technologie organiseren? Tot welk beleid komen
we op die manier, welke nadelen zijn we bereid te
accepteren als we er specifi eke voordelen voor
terugkrijgen? En hoe verankeren we dat beleid in
architectuur die voordelen garandeert en de nadelen
verzacht? Hoe ziet ons veranderportfolio eruit,
welke prioriteiten stellen we samen? En op welke
manier kan innovatie bijdragen aan het succes van
de onderneming? Al deze zaken samen vormen de
strategische agenda. Business, informatie en tech-
nologie komen in die agenda samen, we hebben
een gezamenlijk beeld van de huidige situatie, we
hebben een duidelijke visie en we weten wat er
moet gebeuren. In de strategische agenda zetten
business en I&T samen de route uit. Business bepaalt,
natuurlijk, het is hun onderneming. Maar I&T zet
de toon, geeft mogelijkheden aan en neemt het
initiatief voor de uitvoering. Zodat business veel
invloed heeft , maar weinig bemoeienis.
Rolverdeling
Leiderschap heeft mandaat maar ook gezag nodig.
Natuurlijk, er zijn een heleboel rollen, die dat leider-
schap kunnen claimen en misschien wel zullen
claimen. In veel gevallen zal de Chief Operations
Offi cer (COO) dit soort veranderdoelstellingen in
portefeuille (willen) hebben. Of de Chief Technology
Offi cer (CTO) nu vooral over productautomatisering
en/of embedded soft ware gaat of over de it-infra-
structuur, zij ligt minder voor de hand voor het
primaire leiderschap, maar zal er zeker een rol bij
moeten spelen. De Chief Data Offi cer (CDO) heeft
een specifi ek domein, maar dat is wel een domein
dat ertoe doet. En van de Chief Information Offi cer
(CIO) mag en moet in dit opzicht heel veel worden
verwacht.
Ondernemerschap
Uiteindelijk maakt het niet eens veel uit wie het
ultieme leiderschap toont, maar waar het wel om gaat,
is dat iedereen vanuit zijn eigen rol leiderschap
toont. Door verantwoordelijkheid te nemen in de
samenwerking, door elkaar te stimuleren en door
samen de strategische agenda vorm te geven. Ja, er
is behoeft e aan verandering en ja, er is nog veel méér
behoeft e aan leiderschap. Van de nieuwe I&T-afdeling
mogen we heel veel eisen en nog meer verwachten.
Van al die rollen mogen we verwachten dat ze leider-
schap tonen, dat ze voorgaan in de strijd en dat ze de
onderneming door de turbulentie naar de toekomst
leiden. Dat ze samen ondernemerschap tonen,
omdat dat moet in organisaties, ook als die geen
winstoogmerk hebben. Maar wat we vooral van ze
moeten vragen, is dat ze elkaar niet zien als con-
currenten, maar dat ze acteren als een hecht team,
met waardering voor elkaars bijdrage. Dat is ons
request for leadership.
ICT-BREED
De noodzaak om te veranderen is groot, maar nog groter is de behoefte aan leiderschap
Menzo Meijer
Bart Stofberg
Beide auteurs zijn organisatieverbeteraar
bij Quint Wellington Redwood.
www.ictmagazine.nl
1820 november 2015
SOURCING
In it-gerelateerde strategische samenwerkingsver-
banden is veel aandacht voor de veranderkundige,
harde kant: domein- en vakkennis, praktijkervaring,
processen, technieken en financiën. Soms wordt
dit nog aangevuld met een onderzoek naar een
cultuurmatch tussen opdrachtgever en leverancier.
Maar ondanks zorgvuldige, goed uitgevoerde selecties
op de harde kant verlopen veel projecten en sourcing
toch niet succesvol. Zit de sleutel tot succes dan niet
veel meer in de ontwikkelkundige, zachte kant?
Onvoorziene omstandigheden
Het is onmogelijk om vooraf alle issues en risico’s
te bedenken en af te dekken. Het succes van een
samenwerking zit hem in het kunnen omgaan met
onvoorziene omstandigheden, tegenslagen, veran-
deringen en risico’s. In die situaties wordt de relatie
opdrachtgever-leverancier vaak zwaar op de proef
gesteld en zijn partijen geneigd terug te grijpen op
eigenbelang of op het contract. Deze reactie komt
vaak voor en lijkt begrijpelijk, maar teruggrijpen werkt meestal averechts. Juist bij onvoorziene om-
standigheden zijn motivatie en gemeenschappelijk
belang cruciaal! Expliciet collectief commitment
verdient meer aandacht bij een strategisch samen-
werkingsverband tussen opdrachtgever en leveran-
cier. Dit begint met het formuleren van een ge-
meenschappelijke businesscase, zowel kwalitatief
als kwantitatief. Vervolgens zijn het de mensen,
individuen, die het werk met elkaar moeten doen.
Het gedrag van mensen in de samenwerkingsrela-
tie is uiteindelijk bepalend voor de kans op succes.
Menselijk gedrag
‘Gewenst gedrag’ is gedrag dat het gemeenschap-
pelijke doel nastreeft. ‘Ongewenst gedrag’ is gedrag
dat haaks staat op het gemeenschappelijke doel en
primair eigenbelang nastreeft. Dit betekent niet dat
er geen ruimte is om het eigen organisatiebelang
of persoonlijke belang na te streven. De gemeen-
schappelijke doelstelling moet alleen zwaarder
wegen of het gemeenschappelijk belang moet zo
geformuleerd zijn, dat daarmee het eigenbelang
voor een groot deel is afgedekt. Uiteindelijk moeten
alle betrokken individuen gezamenlijk de ontwik-
keling van groep naar team maken met samen-
hangende verantwoordelijkheden. Voldoende
managementaandacht voor organisatieontwikke-
ling is nodig. Vooraf een goede selectie op de harde
kant blijft daarbij essentieel en randvoorwaardelijk.
Naar ons idee moet het gedrag van betrokken
mensen beïnvloed worden door hun drijfveren te
kennen en te vergelijken met het gemeenschappelijke
doel van de samenwerking. Drijfveren die tegen-
strijdig zijn met het gemeenschappelijke doel moet
je vroegtijdig blootleggen en bespreekbaar maken.
Tegenstrijdige drijfveren veroordeel je niet, maar
je zoekt oplossingsrichtingen die bewust prikkels
vormen om tegenstrijdige drijfveren meer in lijn te
De 51 procent-regel
Leren omdenken naar vertrouwen en gunnen door: Dennis Ravensbergen, Sven van Galen en Johan Zandhuis
Bij het samenwerken van mensen komen veel variabelen kijken. Bij strategische samen-
werkingsverbanden tussen organisaties, zoals sourcing, neemt die complexiteit vaak
exponentieel toe. Er spelen vele soorten impliciete en expliciete belangen, vanuit economisch,
organisatorisch, bestuurskundig, sociologisch en psychologisch perspectief, die een
samenwerking tot grote hoogte of tot een tranendal kunnen brengen.
© Copyright 2015. Sophos Ltd. All rights reserved.
De nieuwe EU Data Beschermingsregulering
Ontdek of u torenhoge boetes riskeert
Is uw organisatie klaar voor de aankomende EU Data Beschermingsregulering? Voorkom torenhoge boetes and
ontdek of uw organisatie voldoet aan de nieuwe regels!
Ontdek of u voldoet via onze gratis online 60-second compliance check.
Neem de test af via sophos.com/EU
Een concreet praktijkvoorbeeld van een strategisch sourcingssamenwerking tus-sen een overheidsorganisatie en een com-merciële managed service provider (MSP). Waar mogelijk werkt de MSP op basis van nacalculatie. Ook doet de MSP graag een stapje extra, maar brengt deze inspannin-gen wel (deels) in rekening. Belang van de MSP is zo veel mogelijk winst maken ten behoeve van haar aandeelhouders.
De overheidsorganisatie wenst meeden-ken en een stapje extra van de MSP (lees: hoge klanttevredenheid), maar wenst tege-lijkertijd specifiek te werken met resultaat-verplichte, fixed price opdrachten. De over-
heidsorganisatie heeft belang bij vooraf begrote opdrachten en goede resultaten van de werkzaamheden van de MSP.
In een fixed price omgeving levert de MSP normaliter naar tevredenheid wat minimaal verplicht is om vervolgens te kunnen factu-reren. Er is initieel geen gezamenlijke drijf-veer voor het stapje extra. Om er een geza-menlijk belang van te maken, hebben de overheidsorganisatie en de MSP afgespro-ken dat de MSP een bonus ontvangt als ze een hogere klanttevredenheid scoort dan een 7,5. De bonus betreft een percentage van de door MSP bij de overheidsorganisa-tie gerealiseerde omzet.
Case: fixed price of stapje extra?
www.ictmagazine.nl
1920 november 2015
SOURCING
brengen met het gemeenschappelijke doel. Het
bewust doorlopen van de stap om te komen tot
een teamcommitment en een hecht team te laten
ontstaan, wordt vaak overgeslagen. Dit moet zoge-
naamd ‘als vanzelf gebeuren’. Dikwijls blijft de
geaccepteerde gedachte ‘de opdrachtgever is van
het ene en de leverancier van het andere’. De vraag
die bij strategische samenwerking vaker gesteld
moet worden, is ‘waar zijn we samen van?’.
Omdenken
Hulpmiddel bij het bedenken van deze prikkels is
‘omdenken’. In de praktijk zien wij vaak dat er
wordt beredeneerd vanuit angst en hebzucht. Bij
omdenken gaan we uit van vertrouwen en gunnen.
Dit principe van omdenken wordt gebruikt om de
eigenaar van het tegenstrijdige belang zelf prikkels
te laten inbouwen om tegenstrijdige drijfveren af te
remmen en te voorzien van mitigerende aanvul-
lende afspraken. Drijfveren die niet in lijn zijn met
het gemeenschappelijke belang worden op die
manier geëlimineerd en dat is juist in het belang
van iedereen, dus ook van de persoon zelf: wie wil
er immers geen succesvol project? Na deze expliciete
stap, om te komen tot een collectief commitment,
maakt het niet meer uit of je een teamlid spreekt
van de opdrachtgever of van de leverancier: samen
gaan zij voor hetzelfde gemeenschappelijke doel
met samenhangende verantwoordelijkheden.
Alle niveaus
Het in lijn brengen van tegenstrijdige drijfveren
dient niet alleen op de werkvloer te gebeuren,
maar op alle drie niveaus: strategisch, tactisch én
operationeel. De maatstaf moet zijn dat van alle
drijfveren die gelden, uiteindelijk de gemeen-
schappelijke drijfveren net ietsje zwaarder wegen:
bij betrokken medewerkers moet minstens 51
procent van hun belang gemeenschappelijk belang
zijn. Daarnaast moet bij besluitvorming minstens
51 procent van de bij besluitvorming betrokken
medewerkers het gemeenschappelijke doel expliciet
omarmd hebben. Op die manier is er een beïn-
vloeding vanuit de meerderheid van betrokkenen
om besluiten te nemen in lijn met het gemeen-
schappelijke doel. Dit noemen wij de 51 procent-
regel, waarmee collectief commitment hard wordt
gemaakt. Het betekent in de praktijk dat niet langer
wordt samengewerkt op basis van een contract,
maar op basis van een collectief commitment.
Figuur 1 geeft de ideale wereld weer; in de praktijk
zal 100 procent naadloze aansluiting niet realistisch
zijn. Feit is wel dat je op alle niveaus het collectieve
commitment nastreeft . Juist na gunning, wanneer
de samenwerking vanzelfsprekend lijkt, dient de 51
procent-regel toegepast te worden. Is er aan de
zachte kant geen match, lukt het niet van groep
naar team te ontwikkelen, ontstaat er geen collec-
tief commitment, dan kun je de samenwerking
beter beëindigen!
Wat denkt u?
Het noemen van 51 procent is geen exacte wetenschap;
het geeft een meerderheid aan en symboliseert het
collectieve commitment. De 51 procent-regel is een
oplossingsrichting, een mindset, een denkwijze,
die relatief eenvoudig te beschrijven is. Vooralsnog
is de praktijk doorgaans wat weerbarstiger. Deson-
danks verdient de zachte kant van strategische
samenwerkingen meer aandacht.
Wanneer wel en wanneer niet?
De 51 procent-regel, omdenken naar collectief commitment, is niet van toepassing op ieder type sourcing. Maes en Sprokholt hebben een bruikbare onderverdeling van sourcingsrelaties geschetst. Hierbij wordt enerzijds gekeken naar de strategische functie van de dienstverlening voor de opdrachtgever en anderzijds naar de strategische positie van de leverancier. Dit resulteert in vier typen sourcingsrelaties:• Commodity: standaardoplossingen van leveranciers voor een grote groep opdrachtgevers
tegen een aantrekkelijke prijs. Denk bijvoorbeeld aan standaard kantoorautomatisering of breed toepasbare CRM-oplossingen.
• Capaciteit: de leverancier levert systeemcapaciteit, menskracht of expertise die de klant gebruikt voor de realisatie van de oplossing van zijn probleem. Denk bijvoorbeeld aan inhuur van personeel, it-consultancy, ontwikkelcapaciteit of externe datacenters.
• Business oplossing: een bedrijfsoplossing, door de leverancier afgestemd op specifi eke behoeften van een groep van opdrachtgevers. Denk bijvoorbeeld aan een ERP-systeem specifi ek afgestemd op de energiesector.
• Klantoplossing: it-dienstverlening voor specifi eke klantproblemen, gebaseerd op de expertise, de ervaring en het vermogen van de leverancier, waarbij specifi caties worden ontwikkeld door klant en leverancier tezamen. Denk bijvoorbeeld aan strategisch advies, implementatie van softwaretoepassingen, transformatiediensten bij uitbesteding, of klant-specifi eke uitbesteding van bedrijfsprocessen.
De 51 procent-regel geldt vooral bij sourcing van het type klantoplossing. Bij deze sourcing-oplossing is sprake van een hoge mate van wederzijdse afhankelijkheid tussen opdrachtgever en leverancier. De leverancier kan de dienst niet zelfstandig vormgeven, los van de klant. De klant kan haar bedrijfsdoelstellingen moeilijk halen zonder uitstekende invulling door de leverancier.
Typologie voor services (Bron: Maes& Sprokholt, Een typologie voor ICT-dienstverlening, Management&Organisatie
nr 4 - juli/augustus 2013)
Kosten optimalisatieLeveranciersstrategie
Toegevoegde waarde
Klant Capaciteit
Commodity
Klantoplossing
BusinessoplossingLeverancier
Service specifi caties
vastgesteld door:
Naar Collectief commitmentVan contract
Strategisch
Tactisch
Operationeel
groep team
Auteurs v.l.n.r.:
• Dennis Ravensbergen, Interim IV-IT Manager I-Interim Rijk
• Sven van Galen, Business Develop-ment Manager, SYSQA B.V.
• Johan Zandhuis, Expert IT Regievoering, SYSQA B.V.
Figuur 1
www.ictmagazine.nl
2020 november 2015
ICT-DIEP
Software Asset Management (SAM), dat samen met
het beheer van de it-hardware het IT Asset Management,
ofwel ITAM, vormt, gaat over het goed beheren en
verstandig omgaan met software, softwarelicenties
en de bijbehorende contracten. Veelal ligt de ver-
antwoordelijkheid daarvoor geheel ten onrechte bij
de it-afdeling. Softwarelicenties vertegenwoordigen
een waarde en de verantwoordelijkheid voor het
beheer zou daarmee bij de financieel verantwoor-
delijke moeten liggen. Of sterker nog, bij de directie
of raad van bestuur. Software is immers auteurs-
rechtelijk beschermd en kent daarmee een wettelijke
grondslag. Een licentie is het bewijs van het mogen
gebruiken van de software tegen bepaalde voor-
waarden die de maker heeft ‘bedacht’. Het niet voldoen
aan de voorwaarden of het ‘te weinig’ hebben van
licenties is daarmee een misdrijf waarop zelfs ge-
vangenisstraf kan staan. Maar los van deze juridische
en financiële risico’s is het – gezien het financiële
volume van software – sowieso slim om daarmee op
een verstandige manier om te gaan.
Wat is SAM?
Aan Software Asset Management ligt de ISO 19770-
norm ten grondslag. Daarin is vastgelegd hoe een
organisatie het softwarebeheer het beste kan uit-
voeren. Het is echter geen wet van Meden en Perzen.
Zo is er het SAM Optimalisatie Model (SOM) van
Microsoft dat een afgeleide is van die ISO 19770-norm,
maar een veel praktischer inslag kent. Bovendien
is dat model ook van toepassing op andere software
dan die van Microsoft, en daarmee interessant.
Wanneer we de diverse modellen van ‘asset
management’ nader bekijken, blijkt het altijd te
draaien om drie belangrijke factoren: processen,
mensen en techniek.
Iedereen betrokken
Nagenoeg alle afdelingen binnen een organisatie
zijn bij de processen betrokken. Bij het proces van
verwerving speelt de business een belangrijke rol voor
wat betreft wensen en eisen die aan de software
worden gesteld. Tot zover nog geen SAM. Bij de
afdeling inkoop ligt dit anders. Temeer omdat het
beheer van de softwarecontracten onderdeel is van
de inkoopfunctie, direct gerelateerd aan leveranciers-
management. De afdeling inkoop moet dus ‘aan
tafel zitten’ bij SAM.
Natuurlijk is de it-afdeling betrokken bij het proces.
Daar vindt immers het in gebruik nemen, het
onderhoud, de optimalisatie en het uitfaseren van
de software plaats. Goed om te weten is dat IT Service
Management niets met SAM te maken heeft. Service
staat los van beheer. Wel heeft IT een belangrijke
rol bij het (gezamenlijk) bepalen van rechten en
het opstellen van policies voor softwaregebruik.
Want daar waar personeelszaken - die ook bij
SAM aan tafel zit - is betrokken bij het vaststellen
van wat medewerkers wel en niet met software
mogen doen (i.e. Software Use Policy en perso-
neelshandboek), heeft IT een taak om via rechten
en policies ongeoorloofd gebruik af te dwingen.
Kortom: bij Software Asset Management zijn naast
de directie – als juridisch eindverantwoordelijke
– de afdelingen financiën, HR, inkoop en IT
nadrukkelijk betrokken.
Voorbeelden van valkuilen
Het aantal valkuilen bij SAM is groot en de kuilen
zijn erg diep. Los van het juridische en financiële
risico is met name de factor ‘mens’ binnen organisaties
een risico om rekening mee te houden. Dit gaat
verder dan SAM. Op het moment dat medewerkers
ervaren dat ICT niet voldoende in hun behoeften
voorziet, of wanneer zij ICT meer als een belem-
mering ervaren dan als een hulpmiddel, gaan zij
eigen wegen bewandelen. Het ontstaan van ‘shadow
IT’ is het laatste wat je als organisatie wilt.
Een marketingmanager die zelf met de creditcard van
de zaak een abonnement afsluit op SalesForce.
com om online leads en prospects te managen,
Software Asset Management onbegrijpelijk?
Welnee!
door: Peter van Uden
Software Asset Management is het geheel aan processen, mensen en techniek om op
een verstandige manier met software als bedrijfsmiddel (asset) om te gaan. Voor veel
organisaties is het nu onbegrijpelijk en dat is volstrekt onnodig. Veel onbegrijpelijker is
dat organisaties bedrijfsmiddelen als gebouwen, medewerkers, auto’s en zelfs kantoor-
benodigdheden goed managen, maar software - vaak op medewerkers na de grootste
kostenpost - te vaak ‘unmanaged’ laten. Daarmee nemen organisaties onverantwoorde
financiële risico’s en negeren zij mogelijke kostenbesparingen op softwarelicenties.
Software blijft te vaak ‘unmanaged‘
‘Sjoemelsoftware’Wie kun je in vredesnaam nog vertrouwen?
‘Sjoemelsoftware’ is woord van het jaar 2015 ge-
worden in Nederland. Dat is het slechte nieuws voor
IT. Het goede nieuws: niet IT was de schuldige.
Integendeel, de software om controleurs op uit-
stoot van wagens te foppen was een voorbeeld van
perfecte samenwerking tussen de ‘business’ en IT
van Volkswagen. Niet enkel deed de applicatie
perfect waarvoor die was geschreven, betrokken
it’ers hielden ook hun kaken jarenlang op elkaar.
Als dat geen vertrouwen weerspiegelt!
Positief ook: er gaat ontzettend veel goed met ver-
trouwen in IT. Niet-it’ers hebben vertrouwen in de
IT. Je kunt je er dus over verbazen dat er niet veel
meer ‘sjoemelsoftware’ is. Of gaan we die misschien
nog ontdekken? Vooralsnog zijn ook de apps voor
enorme geldstromen zoals bij banken en de Belasting-
dienst betrouwbaar. Goed, een club Bulgaren of
sluwe bankmedewerkers tillen ons wel eens voor
tientallen miljoenen. Maar niet met sjoemelsoftware.
Zelfsturende teams
Vertrouwen wordt cruciaal in it-bouw en -ontwik-
keling met de inzet van de zelfsturende teams,
DevOps, Lean, Agile en al dat fraais dat bedoeld is
om het ouderwetse werken in hiërarchieën te
doorbreken. Community versus hierarchy; controle
is uit, vertrouwen is in.
Niet alleen startups als Spotify en Uber, maar ook
banken als Rabo en ING en de onterecht als ‘log’
geldende overheidsdiensten als Belastingdienst
ontdekken de kracht van de teams. In nauwe samen-
werking komen ze snel, lenig en doelgericht tot
applicaties waar we tot voor kort maanden, zo niet
jaren voor nodig hadden. Inclusief de nodige ver-
spilling van uren, talent, geld en vooral motivatie.
Symposium
Vertrouwen bouwen en ‘houwen’, daar gaat het om
in hedendaagse IT. Een logisch thema dus van het
Nationaal Management & IT symposium op
donderdag 10 december aanstaande in ’t Spant in
Bussum. Blind vertrouwen dat het wel goed komt
‘Building Digital Trust’ is het thema van het Nationaal Management & IT symposium
op donderdag 10 december 2015 in Bussum. Met Volkswagen in het achterhoofd is dat
hyperactueel.
www.ictmagazine.nl
2120 november 2015
ICT-DIEP
Het aantal valkuilen bij SAM is groot en de kuilen zijn erg diep
heeft op zich een punt wanneer de it-afdeling niet
of niet snel in zijn behoeft e kan voorzien. Maar het
afgesloten abonnement, dat op naam van het bedrijf
staat en een soft ware asset is, blijft toch buiten beeld.
Een ander fenomeen is dat medewerkers OneDrive
of Dropbox gaan gebruiken om bestanden met
derden uit te wisselen. Hoewel deze diensten gratis
zijn, zijn er wel gebruiksvoorwaarden aan verbonden.
Iedereen kent het knopje ‘Ik ga akkoord met de
voorwaarden’, maar nagenoeg niemand leest die
kleine lettertjes. Als een soft warefabrikant of aan-
bieder van online diensten bij uw organisatie op
naleving controleert, wordt u echter wel aan die
voorwaarden gehouden.
De mensen binnen organisaties zijn daarmee een
serieuze factor om rekening mee te houden, zeker
bij Soft ware Asset Management.
Weg van de it-afdeling
Uit al het voorgaande blijkt dat het een verstandige
keuze is om het beheer van soft warelicenties en
soft warecontracten bij de it-afdeling weg te halen.
Vermoedelijk zouden veel it-managers of ict-spe-
cialisten daar niet rouwig om zijn. Deze vorm van
beheer past niet binnen de comfortzone van een
technisch persoon. Toch is het belangrijk om de
it-afdeling vanwege hun grote belang op technisch
vlak bij rechten en policies, zeker betrokken te
houden. Wanneer we SAM weghalen bij IT, waar
leggen we de spreekwoordelijke bal dan wel neer?
De directie? Inkoop of HR? Nee, de meest logische
plaats is fi nanciën of controlling, daar waar ook alle
andere ‘assets’ van organisaties beheerd worden.
Maar let op! In tegenstelling tot veel andere assets
is de materie bij soft ware juist vanwege de techniek,
het juridische karakter en de hoge kosten omvang-
rijk genoeg om de hele organisatie erbij betrokken
te houden. De vraag is alleen: hoe realiseer je dat?
Continu proces
Soft ware Asset Management is geen dienst of product
dat je met het doorlopen van de ISO 19770-norm
of naar het SAM Optimalisatie Model ‘even’ regelt.
Er is nooit een vaststaande uitkomst. Dit komt
omdat organisaties dynamisch zijn en de techno-
logie steeds sneller innoveert. SAM is daarmee een
continu proces.
Het is slim om te starten met een SAM-workshop
met álle betrokken afdelingen. De directie mag
daarbij zeker niet ontbreken, alleen al omdat -
vanwege de complexiteit - draagkracht nodig is.
Onder leiding van een SAM-specialist bepalen alle
deelnemers tijdens de workshop wat de uitgangs-
positie is, waar de organisatie uiteindelijk wil staan
en welke weg bewandeld dient te worden. Elke af-
deling heeft daarbij een eigen verantwoordelijkheid
en bijbehorend stappenplan.
Software-inventarisatie
Een van de basiszaken binnen SAM is een inventa-
risatie van de soft ware die de organisatie gebruikt.
Daarbij wordt in de SAM-workshop al bepaald
welke soft ware wel en welke niet binnen het project
moet worden meegenomen. Bijvoorbeeld: nemen
we freeware of shareware mee? En wat te doen met
soft ware die de organisatie zelf ontwikkeld heeft ?
Voor de inventarisatie is een tool zoals de gratis
MAP Toolkit van Microsoft of de soft ware van
SNOW of Flexera handig. De output is een overzicht
van alle soft ware (alle executables) die geïnstalleerd
zijn. Dit overzicht moet vergeleken worden met de
rechten die de organisatie heeft verworven.
Op basis van deze analyse kunnen tekorten opgelost
worden, om juridische en fi nanciële risico’s te be-
perken. Een veel interessantere uitkomst is het
overzicht van de soft ware die wel is geïnstalleerd,
maar niet (meer) wordt gebruikt. Door die uit te
faseren en verdere standaardisatie in soft wareversies
en –edities toe te passen, zijn fl inke besparingen
mogelijk.
Begrijpelijk
Ondanks het belang van Soft ware Asset Management
en ondanks uitleg blijft het voor velen toch een
onbegrijpelijke tak van sport of een ‘ver van mijn
bed show’. Dat is niet nodig en niet verstandig.
Door de in dit artikel genoemde punten op een
groot vel papier te schrijven, er duidelijke tijdlijnen
aan te koppelen en na te denken over de verdeling
van verantwoordelijkheden, krijgt u vanzelf meer
inzicht. Met aansluitend een SAM-workshop –
onder begeleiding van een deskundige – en een
duidelijke route naar optimalisatie maakt u er voor
de organisatie en uzelf overzichtelijke stappen van.
U krijgt meer beeld, meer beleving en meer relevantie
bij Soft ware Asset Management. Probeer het maar.
Los van het beperken van de fi nanciële risico’s en
mogelijke kostenbesparing is uw organisatie het
gewoon waard.
Peter van Uden
Senior SAM & License
Consultant bij Quexcel
(www.quexcel.nl)
in de huidige digitale wereld? Dat lijkt niet erg
verstandig. Alle bestaande fundamenten, techno-
logieën, sturingsmechanismes en competenties
kantelen. De vraagkant van IT eist bewijzen van
betrouwbaarheid op alle fronten.
Ongeveer dertig sprekers, onder wie Brendan
Bank (Booking.com), Paul Iske (ABN, Shell), Erik Peet
(Rabo) en Ida Haaisma (Hague Security) leren je in
één dag alles over vertrouwen.
Het congres wordt gesteund door de belangrijk-
ste beroepsorganisaties voor it’ers, te weten NGI-
NGN, PvIB, BTG, ASL BiSL, Agile Consortium
en ITSMF. Hun Enterprise Devops werkgroep
biedt de beste content uit haar bijeenkomsten in
2015 aan, zoals de voetangels van invoering van
DevOps bij Rabo. Hoogleraar Paul Iske brengt
vanuit zijn Instituut voor Briljante Mislukkin-
gen de succes- en faal factoren van het bouwen
van vertrouwen in debat. Wim van ’t Einde komt
alles vertellen over vertrouwen in certifi caten. Ton
Monasso zet de ‘datadilemma’s’ uiteen: hoe krijg
je betrouwbare data uit de bestaande kokers?
Bekijk het volledige programma en registratie
voor deze IT-topdag op www.qr.net/bgH2a
2220 november 2015
Bedrijfsprocessen & Software
www.ictmagazine.nlwww.ictmagazine.nl
BEDRIJFSNIEUWS
Na een jaar als project Lunatech pionieren
met internetverbindingen voor particu-
lieren, is Luna sinds 1 oktober 1995
zelfstandig actief als Internet Service
Provider. Twintig jaar na de officiële start
staan innovatie en passie voor ICT en
techniek nog steeds centraal. We hebben
ons inmiddels gespecialiseerd in managed
hosting van kantoorautomatisering en
internetapplicaties. Daarbij leveren wij
maatwerk door onze expertise passend te
maken aan de doelstellingen van de klant.
Onze infrastructuur en 24/7 proactieve
ondersteuning door onze experts waar-
borgen performance en uptime van ons
hostingplatform. Voor u betekent dat
zekerheid over informatiebeveiliging en
dataopslag in Nederland. Luna heeft hier
continu aandacht voor en dat vertaalt zich
naar succesvolle audits voor ISO9001,
ISO27001 en NEN7510. Vanzelfsprekend
staan cruciale (patiënt)gegevens in
Nederland opgeslagen. Het is goed om
te merken dat het bewustzijn groeit en
steeds meer bedrijven vragen naar de
opslaglocatie en beveiliging.
Luna nodigt bedrijven en instellingen uit
om samen de infrastructuur, beveiliging
en business continuity te evalueren. Kijk
voor meer informatie op luna.nl/ictscan
Luna bestaat 20 jaar
Het event voor de klantenorder- en
voorraadgestuurde industrie staat dit jaar
in het teken van ‘Connectivity for Smart
Industry’. Centraal staat de noodzaak
van voortgaande ketenintegratie en
procesverbetering met behulp van ICT.
Ook nieuwe toepassingen, met werken
in de cloud, staan in de aandacht. Zo is het
voormalige ERP-event uitgegroeid tot
een breed software-event dat de industrie
in één dag een compleet beeld geeft van
de optimale aansturing van een onder-
neming met business software.
Industriële bedrijven moeten meerwaarde
bieden door complexere producten te
leveren, met steeds meer partijen samen
te werken, doorlooptijden te verkorten
en voorraden te verminderen. Klanten
leggen de lat steeds hoger en de wereld-
wijde concurrentie neemt toe. Dit vergt
een optimale samenwerking in de indus-
triële keten, binnen en tussen bedrijven,
en daarvoor is goede business software
een onmisbaar strategisch instrument.
ERP (Enterprise Resource Planning) alleen
is niet meer toereikend voor de besturing
van de onderneming. De toekomst is
aan de beste combinatie van business
software voor marketing, ontwerp, pro-
ductieplanning en -besturing en service
& onderhoud.
U komt toch ook? Meer informatie vindt
u op: www.business-software-event.nl
Business Software Event 2015
Thema: “Connectivity for Smart Industry”
Business software, Smart Industry en Internet of Things/IOT zijn ‘hot’, zo blijkt uit de belangstelling van
exposanten voor het Business Software Event 2015. Organisator Mikrocentrum verwacht maar liefst 100
exposanten, tegen 55 vorig jaar. Het Business Software Event 2015 vindt plaats op 1 december in een
nieuwe, ruimere locatie, het 1931 Congrescentrum Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch. Een vernieuwde
opzet met vakbeurs en hoogwaardig congres biedt bezoekers alle gelegenheid voor intensieve interactie.
Hewlett Packard Enterprise
van start
Hewlett Packard Enterprise heeft de splitsing van Hewlett-Packard Company afgerond
en is gestart als marktleider in enterprisetechnologie. Bij aanvang heeft het bedrijf
een jaarlijkse omzet van 53 miljard dollar, het meest uitgebreide productportfolio
in de branche en een unieke visie op de toekomst van technologie en de voordelen voor
enterpriseklanten. Vertegenwoordigers van Hewlett Packard Enterprise, inclusief
CEO Meg Whitman, partners en klanten, kwamen daarom bijeen om de openingsbel
te luiden op de New York Stock Exchange. Op de beurs startte het bedrijf onder de
naam HPE.
Sophos levert als eerste
synchrone beveiliging
Sophos introduceert met de Sophos Security Heartbeat de eerste synchrone beveiliging
tegen complexe bedreigingen. Daarmee is Sophos de eerste securityleverancier die erin
slaagt endpoint beveiliging en netwerkbeveiliging met elkaar te laten communiceren.
De nieuwe Security Heartbeat technologie laat next-generation firewalls en UTM’s
informatie uitwisselen met next-generation endpoint security. Dit resulteert in
snellere detectie van bedreigingen, automatische isolatie van geïnfecteerde devices
en een snellere, doelgerichte respons op incidenten. Zo kan de Sophos XG Firewall
realtime data afkomstig van Sophos endpoint protection gebruiken om toegang tot
getroffen apparaten automatisch te beperken.
Security Heartbeat vraagt geen aanvullende tools of beheerlagen en is standaard
onderdeel van Sophos XG Firewall en Sophos Cloud-managed endpoint protection.
De oplossing geeft organisaties van ieder formaat een beter wapen in handen tegen
steeds geavanceerdere cyberaanvallen en bespaart kostbare tijd en middelen in de
bestrijding van security-incidenten.
Als een nieuwe, door Sophos beveiligde, endpoint aan het netwerk wordt toegevoegd,
verbindt Security Heartbeat deze automatisch met de lokale Sophos XG Firewall,
waarbij de endpoint agent onmiddellijk zijn gezondheidsstatus deelt. Als de firewall
verdacht verkeer opmerkt, of als een endpoint malware detecteert, wordt informatie
over security en bedreigingen direct beveiligd gedeeld via de Security Heartbeat.
De endpoint agent rapporteert informatie over de bedreiging inclusief context zo-
als de computernaam, gebruikersnaam en betrokken processen.
Eerste crm-innovatie die
spraak implementeert
Het eerste crm-systeem dat spraak implementeert is een feit. Tijdens het event
‘CRM Redefined‘ in de Jaarbeurs in Utrecht werd het systeem gepresenteerd. Het
event stond in het teken van crm en de effecten van de technologische revolutie op
ons leven en onze manier van werken. Crm-specialist Fred van ’t Hoff onthult de
eerste crm-innovatie die spraak heeft geïmplementeerd: “De laatste innovaties liggen
bij invoermechanismen waarmee je door middel van spraak gegevens kan invoeren,
valideren en controleren. Ook zijn er stappen gemaakt met verdere mobiele inzet.”
Stembesturing als toepassing wordt steeds meer ingezet. Zo implementeerde Google
Now deze zomer spraakassistentie om door middel van stembesturing berichten te
kunnen versturen naar WhatsApp of Telegram. Stemgebruik vormt 40 procent van
iemands presentatie.
Themamiddag Cloud & Security
wegens succes herhaald
Unica Schutte ICT organiseert op dinsdag 24 november wederom de themamiddag
Cloud & Security. De eerste editie van dit evenement was dit voorjaar zo’n succes,
dat de themamiddag in november opnieuw op de agenda staat.
Verschillende cloud- en securityprofessionals haken in op kwesties over veiligheid
in de cloud, waarmee bezoekers praktisch toepasbare antwoorden krijgen op actuele
uitdagingen op het gebied van informatiebeveiliging. De onderwerpen worden be-
sproken door professionals vanuit Unica Schutte ICT, maar ook haar technologie-
partners zoals Microsoft en Sophos leveren een bijdrage aan het evenement.
Bezoekers krijgen in één middag talrijke inzichten die zij kunnen gebruiken in de
overwegingen om naar de cloud te gaan, of om de cloudstrategie verder te versterken.
Met welke actuele bedreigingen moet rekening gehouden worden, hoe zit de beveiliging
van een datacenter in elkaar, wie heeft er toegang tot de data en hoe veilig is het
gebruik van een smartphone of tablet? Dit is een greep uit de prangende vragen
waarop tijdens deze middag antwoord gegeven wordt.
Ecare en Qlik faciliteren zelfsturende zorgteams
Qlik sluit een partnership met Ecare,
ontwikkelaar van vernieuwende online
software voor de zorgsector. Ecare gaat Qlik
Sense® integreren in haar softwaresuite
Puur, een geïntegreerde oplossing die
alle primaire zorgprocessen ondersteunt.
Door de toevoeging van Qlik Sense
krijgen zorgprofessionals nu inzicht in
alle stuurinformatie, waarmee zij de
kwaliteit van de zorg kunnen verbeteren.
Zaken als kwaliteitsgegevens, financiële
gegevens, medewerkertevredenheid, cliënt-
tevredenheid, ziekteverzuim en producti-
viteit worden in één dashboard visueel
weergegeven. Doordat alle behandelin-
gen en de effecten ervan direct in het
systeem geregistreerd en geanalyseerd
worden, krijgen zorgteams beter in-
zicht in het beste plan van aanpak. Dit
zorgt voor een snellere weg naar de
juiste behandeling.
Ecare heeft als doel om zorg kleinscha-
liger te organiseren en gelooft sterk in
de kracht van zelfsturende teams. Met
de combinatie van Puur en Qlik Sense
bieden zij zorgteams het gereedschap
waarmee zij daadwerkelijk slimmere
beslissingen kunnen nemen. Door het
dashboard zijn teams altijd volledig op
de hoogte van de meest actuele status,
krijgen zij direct feedback op hun eigen
prestaties en worden verbeteracties
inzichtelijk gemaakt. Daarnaast stimu-
leert het dashboard om onderling kennis
te delen en te leren van andere teams.
Ook bevordert het positieve competitie.
De teams krijgen bijvoorbeeld inzicht
in hoe hun team het doet ten opzichte
van de rest van de organisatie.
2320 november 2015
© Copyright 2015 / algemene voorwaardenAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schrift elijke toestemming van de uitgever of an-dere auteursrechthebbenden. Op alle aanbiedingen en overeenkomsten van DNU BV zijn van toepassing de voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de kamer van Koophandel te Apeldoorn. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel staan zij op geen enkele wijze in voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet op zich zelf staand te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken infor-matie te controleren.
KALENDER
www.ictmagazine.nl www.ictmagazine.nl
CONGRESSEN
Meer informatie en aanmeldingsformulier:
WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER
CIO Day
23 november, Amsterdam
De CIO Day is hét jaarlijkse netwerkevent
voor de absolute top binnen de it-markt.
Dit tweedaagse evenement is het ont-
moetingspunt van zo’n 600 CIO’s, it-VP’s
en it-directors, waarbij de afnemerzijde
van de markt altijd goed vertegenwoordigd
is (circa 70 procent). Gedurende deze
dagen worden tal van sessies aangeboden.
Dag van de Privacy Offi cer
9 december, Amsterdam
De Dag van de Privacy Offi cer zet de
dilemma’s en uitdagingen rond de functie
van privacy offi cer centraal. Dit event is bij
uitstek de plek om uw aanpak te toetsen.
Ontmoet vakgenoten en experts en
profi teer van diverse praktijkervaringen
en best practices om uw organisatie
privacy-proof te maken.
Internet of Things congres
10 december, Rotterdam
Door vol in te zetten op het gebruik van
‘operational intelligence’ zijn organisaties
beter in staat om effi ciënter en eff ectiever
te produceren. Daarmee kunnen allereerst
kosten worden bespaard, maar ook kan
beter worden ingespeeld op de behoeft e
van de markt. Het Internet of Th ings
congres heeft als doel om senior manage-
ment de ogen te openen rondom de
mogelijkheden voor hun organisatie, en
aan te zetten tot actie.
Business intelligence congres 2016
2 februari, ’s-Hertogenbosch
De BI-manager van vandaag de dag wordt
vaak geconfronteerd met enerzijds een
‘klassiek’ werkende BI-omgeving en
tegelijkertijd diverse uitdagingen die
een 360 graden-transformatie vragen van
zijn BI-organisatie naar een moderne
BI-omgeving. Business Intelligence
managers vinden op het congres ant-
woorden hoe ze een klassiek werkende
BI-omgeving kunnen transformeren naar
een moderne organisatie. Techniek speelt
weliswaar een belangrijke rol, maar ook
de impact op de organisatie is niet te
onderschatten. De omslag van een klassiek
intern geörienteerd data-warehouse
naar een moderne business intelligence-
omgeving is niet altijd eenvoudig.
Congres IT & Information Security
17 februari, Amsterdam
Tijdens dit congres wordt u op de
hoogte gebracht van de actuele gevaren
en de technische en culturele oplossingen
hiervoor. Hierbij kijken we naar de factor
mens, de processen en techniek. Onder
toeziend oog van de programmacom-
missie wordt het congresprogramma
samengesteld. Naast een inhoudelijk
sterk congresprogramma biedt het
congres u ook de mogelijkheid om te
netwerken met uw vakgenoten.
Software Quality Conference
8 maart, Utrecht
In het tijdperk waar de samenleving af-
hankelijker dan ooit is van soft ware-
oplossingen, zijn kwaliteit en betrouw-
baarheid daarvan belangrijker dan ooit.
De vertaling van business-doelen in
slechte soft ware-oplossingen leidt jaar-
lijks tot grote kapitaalverliezen, privacy-
schendingen en imagoschade.
Naast onderwerpen als plannen, ont-
werpen, bouwen en testen van soft ware
komen ook implementatie en beheer
uitgebreid aan de orde. Implementatie
en beheer zijn cruciaal bij het in stand
houden van oplossingen en het tevreden
houden van klanten en gebruikers.
SEMINARS
Meer informatie en aanmeldingsformulier:
WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER
Wi-Fi Seminar
27 november, Houten
Tijdens dit seminar wordt een koppeling
gemaakt naar de praktijk. Waarop u bij-
voorbeeld moet letten bij uw draadloze
projecten. Alcadis heeft al vele projecten
succesvol afgerond dankzij haar profes-
sional services. Daarnaast zullen er tijdens
het seminar producten van onder meer
EnGenius, Ruckus Wireless en Alcatel-
Lucent aan bod komen en aangegeven
worden in welke situatie deze optimaal
ingezet kunnen worden.
Informatiestrategie, Data Governance
en Master Data Management
8 december, Hilversum
Dit seminar verschaft de nodige inzichten
en werkmethodes die u in staat stellen
om binnen uw eigen organisatie te komen
tot een gedegen informatiestrategie. Er
moet daarbij voldoende aandacht uit-
gaan naar het opzetten van actieplannen
om de doelstellingen en aspiraties van
de organisatie op het vlak van informatie-
beleid te realiseren.
‘Digitaliseren personeelsdossiers’
8 december, Lelystad
Wilt u het hele scanproces van dossier-
map tot digitaal document zien? Schrijf u
dan vandaag nog in voor de interactieve
lunch & learn sessie die op dinsdag 8
december 2015 zal plaatsvinden op de
Document Campus van Karmac in
Lelystad. Middels onze lunch & learn
sessies willen wij u op de hoogte brengen
van de ontwikkelingen op gebied van
digitaliseren, archiefb eheer en/of docu-
ment process outsourcing. De lunch &
learn sessie van 8 december heeft als doel
om u op een interactieve manier te in-
formeren over de mogelijkheden van
e-HRM.
Site Survey Seminar
10 december, Houten
Voordat u van start gaat met draadloze
projecten is het raadzaam om een gedegen
onderzoek met metingen op locatie te doen:
een site survey. Het uitvoeren van een
site survey geeft u inzicht in het draad-
loze spectrum op de locatie en zorgt
ervoor dat u interferentiebronnen kunt
lokaliseren. Om uw site survey zo goed
mogelijk te kunnen uitvoeren, geven
wij u tijdens dit seminar informatie
over de do’s en don’ts.
Microservices Awareness Bootcamp
22 januari, Amersfoort
Organisaties als Netfl ix, Spotify en Twitter
ontwikkelen hun soft ware op basis van
microservices en reactive frameworks.
De succes-stories van deze bedrijven
zorgen ervoor dat deze nieuwe archi-
tectuur-oplossingen en de daarbij be-
horende technologieën in hoog tempo
geadopteerd worden door de markt.
Waarom vragen online business-
modellen en digitale processen om
deze nieuwe generatie soft ware?
Trivento organiseert een aantal Aware-
ness-sessies waarin het belang en de
mogelijkheden van microservices aan
bod komen.
Seminar: Security & Privacy in de ICT
4 februari, Ede
Seminar gepresenteerd door C.J. van Dijk
van Van Veen Advocaten over juridische
aspecten omtrent Security & Privacy. In
hoeverre bent u aansprakelijk voor data-
lekken en cybercriminaliteit?
CURSUSSEN/WORKSHOPS
Meer informatie en aanmeldingsformulier:
WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER
Trends in Business
24 november, Amsterdam
In deze nieuwe opleiding Trends in
Business laten topsprekers u zien waar
deze nieuwe ontwikkelingen op elkaar
ingrijpen, waar ze grote impact zullen
hebben, hoe de economie zich zal moe-
ten aanpassen en welke maatschappe-
lijke gevolgen we kunnen verwachten.
Cyber Security
1 december, Soesterberg
Het gaat er tegenwoordig niet meer om
óf uw organisatie gehackt gaat worden,
maar hoe u zo snel mogelijk een aanval
kunt ontdekken. Het verkorten van de
detectieperiode kan ook uw organisatie
inhoudelijk en fi nancieel gewin opleve-
ren. Heeft u helder wat u wilt detecte-
ren en welke detectiemethodes moge-
lijk zijn binnen uw it-omgeving?
TRAININGEN
Meer informatie en aanmeldingsformulier:
WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER
Training Big Data
8 december, Soesterberg
Bent u in staat om alle beschikbare on-
gestructureerde data te verzamelen en
te analyseren? Weet u deze data vervolgens
te vertalen naar waardevolle informatie
en inzichten? Alleen dan hebben ze toe-
gevoegde waarde voor uw organisatie en
versterkt het uw concurrentiepositie.
In deze tweedaagse training leert u Big
Data beter te doorgronden, zodat u in
staat bent de behoeft es van uw klanten
goed te analyseren.
Training Data Privacy
8 december, Den Haag
Bent u al klaar voor de nieuwe wet- en
regelgeving op het gebied van gegevens-
bescherming en privacy? Naast de meld-
plicht datalekken zijn veel organisaties
verplicht om een interne functionaris
voor de gegevensbescherming (FG) aan te
stellen. Na deze praktische training bent
u volledig op de hoogte van het wettelijk
kader en de te nemen maatregelen, zo-
dat u geen hoge boetes riskeert. En weet u
precies wat er van u als FG verwacht wordt.
Data Virtualisatie Bootcamp
14 januari, Amersfoort
Realtime datamanagement op alle
denkbare (Big) Data-bronnen binnen en
buiten je organisatie? Ontdek hóe tijdens
de Data Virtualisatie Bootcamp, die Tri-
vento samen met Red Hat organiseert.
Om je klanten beter van dienst te kunnen
zijn, wordt het steeds belangrijker dat we
realtime kunnen beschikken over alle
relevante databronnen binnen en buiten
(cloud) onze organisatie.
Datawarehouse-oplossingen bieden
hiervoor slechts een deel van de oplossing,
terwijl zaken als realtime reporting, BI,
Big Data en de wens tot een 360 graden
klantbeeld de thema’s van dit moment zijn.
Training Cyber Security
16 februari, Driebergen
Het gaat er tegenwoordig niet meer om
óf uw organisatie gehackt gaat worden,
maar hoe u zo snel mogelijk een aanval
ontdekt. Het verkorten van de detectie-
periode kan ook uw organisatie een in-
houdelijk en fi nancieel gewin opleveren.
Heeft u helder wat u wilt detecteren en
welke detectiemethodes mogelijk zijn
binnen uw it-omgeving?
ColofoniM - ICT/MagazineHét vakblad voor bestuurders, managers en it-professionals
Editie 11 - 20 november 2015Jaargang 5
ICT/Magazine verschijnt 1 x per 4 wekenOnline: www.ictmagazine.nl
Abonnementen en [email protected]
ICT/Magazine is een uitgave van:De Nederlandse Uitgeefgroep BVPostbus 1517400 AD DeventerStaverenstraat 13 7418 CJ DeventerT (0570) 61 11 00F (0570) 61 11 52E [email protected] www.dnu.nl
facebook.com/ICTmagzineNL
UitgeverGeerhard Ellens
HoofdredacteurEd [email protected]
EindredacteurMarijke Dekker
ProductiecoördinatieElise van [email protected]
Redactie en medewerkersJasper Bakker, Sven van Galen,Marco Gianotten, Mirjam Hulsebos,Marco Lesmeister, Menzo Meijer, Lisa Mooijman, Peter Olsthoorn, Dennis Ravensbergen, Bart Stofb erg, Fred Teunissen, Peter van Uden, Brenno de Winter, Johan [email protected]
Redactie uitgelicht(ingezonden bijdragen vallen buiten verantwoordelijkheid van de redactie)Uitgelicht: [email protected]: [email protected]
Fotografi eHarm ten Brink, Ron Hendriks,Sjansjee Deventer, Rutger Oosterhoff , Shutterstock
Commercieel adviesTotal Publishing Services bvSjoerd Springer, John van Pelt, Stanley ten [email protected]
Ontwerp en vormgevingRutger Oosterhoff , LONCC BVwww.loncc.com
DrukSenefelder Missetwww.senefelder.nl
AfwerkingSikkens grafi sche afwerkerswww.sikkensdeventer.nl
Verspreiding
ICT/Magazine richt zich op het hoger
management en senior it-management
bij Nederlandse bedrijven (MKB en
grootzakelijke markt) en non profi t
organisaties (gemeenten, provincies,
ministeries, mbo/hbo/universiteiten,
zorg/welzijn/ziekenhuizen, woning-
corporaties). ICT/Magazine bereikt
ruim 30.000 beslissers bij organisaties
met 100 of meer werknemers. De uitgave
wordt verzonden aan managers IT/ICT/
automatisering, informatievoorziening,
CIO’s, CFO’s, CTO’s en CEO’s.
Daarnaast bereikt de uitgave ruim
5.000 beslissers bij de belangrijkste
ict-bedrijven op de Nederlandse markt.
©DNU 2015
Volg ICT/Magazine ook op facebook.com/ICTmagzineNL