LUẬT HÀNH CHÍNH LUẬT HÀNH CHÍNH VIỆT NAMVIỆT NAM

Ths. Ths. Nguyễn Quang HuyNguyễn Quang Huy

Nội dung môn họcNội dung môn họcChương1: Khái quát chung về luật hành chínhChương 2: Thủ tục hành chính và quyết định hành chínhChương 3: Quy chế pháp lí hành chính của cơ quan hành

chính nhà nướcChương 4: Quy chế pháp lí hành chính của cán bộ công

chức nhà nướcChương 5: Quy chế pháp lí hành chính của các tổ chức xã

hộiChương 6: Quy chế pháp lí của công dân, người nước

ngoàiChương 7: Vi phạm hành chính và trách nhiệm hành chínhChương 8: Quản lí nhà nước trong các lĩnh vực cụ thể

Thông tin giảng viênThông tin giảng viên

• nguyenquanghuy@tueba.edu.vn• Dt 0983995035

Tài liệu tham khảoTài liệu tham khảo

1. Giáo trình Luật Hành chính Việt Nam-ĐH Luật

2. Hiến Pháp năm 1992 (SĐBS năm 2001)3. Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính

năm 20084. Luật cán bộ công chức năm 20085. Các văn bản pháp luật khác có liên quan

Các trang web tham khảoCác trang web tham khảo

• 1. Quốc hội Việt Nam http://www.quochoi.vn• 2.Cải cách hành chính Nhà nước

http://www.caicachhanhchinh.gov.vn• 3.Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật http://vbqppl2.moj.gov.vn• 4.Thư viện Luật trực tuyến• http://www.thuvienphapluat.com.vn/• 5.The law society• http://www.lawsociety.org.uk• 6. Chính phủ Việt Nam http://www.chinhphu.vn• 7.Dữ liệu luật Việt Nam http://vietlaw.gov.vn• 8. Cơ sở dữ liệu luật:http://luatvietnam.com

Chương Chương 11KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KHÁI QUÁT CHUNG VỀ

LUẬT HÀNH CHÍNH LUẬT HÀNH CHÍNH

Xã hội nguyên thuỷ và tổ chức Xã hội nguyên thuỷ và tổ chức thị tộc, bộ lạcthị tộc, bộ lạc

Thị tộc Tộc trưởng

Bào tộc

Bộ lạc Thủ lĩnh

Quốc hộiChủ tịch nước

Chính phủ TANDTC VKS NDTC

Nhân dânThông qua bầu cử

UBND

các cấp

HĐND

các cấp

Toà án nhân dân địaphương

Viện kiểm sátnhân dân địa

phương

BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CHXHCN BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAMVIỆT NAM

Bộ máy NN Việt Nam được tổ chức Bộ máy NN Việt Nam được tổ chức theo nguyên tắc tập quyềntheo nguyên tắc tập quyền

Nhân dân

Chính phủ Quốc hội Toà án(Hành pháp) (Lập pháp) (Tư pháp)

TTaïiaïi moätmoät côcô quanquan haønhhaønh chínhchính nhaønhaønöôùcnöôùc

11..1 1 KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚCHÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

1.1.1 Khái niệm và đặc điểm quản lý.1.1.2 Quản lý nhà nước.1.1.3 Quản lý hành chính nhà nước.

11..11..1 1 Khái niệm và đặc điểm của Khái niệm và đặc điểm của quản lýquản lý

- Dưới góc độ điều khiển học: quản lý đượcxem là quá trình "tổ chức và điều khiểncác hoạt động theo những yêu cầu nhấtđịnh", đó là sự kết hợp giữa tri thức và laođộng trên phương diện điều hành.

- Dưới góc độ chính trị: quản lý được hiểu làhành chính, là cai trị;

- Dưới góc độ xã hội: quản lý là điều hành,điều khiển, chỉ huy.

Khái niệm quản lýKhái niệm quản lý

Quản lý là sự điều khiển, chỉ đạo một hệthống hay một quá trình, căn cứ vàonhững quy luật, định luật hay nguyên tắctương ứng cho hệ thống hay quá trình ấyvận động theo đúng ý muốn của ngườiquản lý nhằm đạt được mục đích đã đặt ratừ trước

Ðặc điểm của quản lýÐặc điểm của quản lý

• Quản lý là sự tác động có mục đích đã được đềra theo đúng ý chí của chủ thể quản lý đối vớicác đối tượng chịu sự quản lý.

• Quản lý là sự đòi hỏi tất yếu khicó hoạt độngchung của con người. C.Mác coi quản lý xã hộilà chức năng đặc biệt sinh ra từ tính chất xã hộihoá lao động.

• Quản lý trong thời kỳ nào, xã hội nào thì phảnánh bản chất của thời kỳ đó, xã hội đó.

• Quản lý muốn được thực hiện phải dựa trên cơsở tổ chức và quyền uy.

11..11..2 2 Quản lí nhà nướcQuản lí nhà nước

Quản lí nhà nước là sự tác động của cácchủ thể mang quyền lực nhà nước, chủyếu bằng pháp luật tới các đối tượng quảnlí nhằm thực hiện các chức năng đối nộivà đối ngoại của nhà nướcQuản lý nhà nước trong lĩnh vực hànhpháp là quản lí hành chính nhà nước

11..11..3 3 Quản lí hành chính nhà nướcQuản lí hành chính nhà nước

Quản lí hành chính nhà nước là một hìnhthức hoạt động của nhà nước được thựchiện trước hết và chủ yếu bởi các cơ quanhành chính nhà nước, có nội dung là đảmbảo sự chấp hành luật, pháp lệnh nghịquyết của các cơ quan quyền lực nhànước, nhằm tổ chức và chỉ đạo một cáchtrực tiếp và thường xuyên công cuộc xâydựng đất nước

QuảnQuản lílí hànhhành chínhchính nhànhà nướcnước làlà hoạthoạt độngđộngchấpchấp hànhhành vàvà điềuđiều hànhhành củacủa nhànhà nướcnước

• Tính chấp hành của hoạt động quản lý hànhchính nhà nước được thể hiện ở sự thực hiệntrên thực tế các văn bản hiến pháp, luật,pháp lệnh và nghị quyết của cơ quan lập pháp-cơ quan dân cử.

• Tính điều hành của hoạt động quản lý hànhchính nhà nước thể hiện ở chổ là để đảm bảocho các văn bản pháp luật của cơ quan quyềnlực được thực hiện trên thực tế thì các chủ thểcủa quản lý hành chính nhà nước phải tiến hànhcác hoạt động tổ chức và chỉ đạo trực tiếp đốivới các đối tượng quản lý thuộc quyền.

Hoạt động quản lý hành chính nhà nước là Hoạt động quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang tính chủ động và sáng tạo.hoạt động mang tính chủ động và sáng tạo.

Ðiều này thể hiện ở việc các chủ thể quảnlý hành chính căn cứ vào tình hình, đặcđiểm của từng đối tượng quản lý để đề racác biện pháp quản lý thích hợp. Tính chủđộng sáng tạo còn thể hiện rõ nét tronghoạt động xây dựng, ban hành văn bảnquy phạm pháp luật hành chính để điềuchỉnh các hoạt động quản lý nhà nước.

33.. Hoạt động quản lý hành chính nhà nước được Hoạt động quản lý hành chính nhà nước được bảo đảm về phương diện tổ chức bộ máy hành bảo đảm về phương diện tổ chức bộ máy hành

chính nhà nướcchính nhà nước

Tất cả các cơ quan nhà nước đều tiếnhành hoạt động quản lí hành chính nhànước nhưng hoạt động này chủ yếu docác cơ quan hành chính nhà nước thựchiện

4. Quản lý hành chính nhà nước là hoạtđộng có mục tiêu chiến lược, có chươngtrình và có kế hoạch để thực hiên mụctiêu. Công tác quản lý hành chính nhànước là hoạt động có mục đích và địnhhướng.

11..2 2 LUẬT HÀNH CHÍNHLUẬT HÀNH CHÍNH--MỘT NGÀNH LUẬT ĐỘC MỘT NGÀNH LUẬT ĐỘC LẬP VỚI HỆ THÔNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM.LẬP VỚI HỆ THÔNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM.

1.2.1 Đối tượng điều chỉnh của luật hành chính.1.2.2 Phương pháp điều chỉnh của luật hành

chính Việt Nam.

Khái niệm Khái niệm

Luật hành chính là ngành luật độc lậptrong hệ thống pháp luật Việt Nam baogồm các quy phạm điều chỉnh các quanhệ xã hội phát sinh trong quá trình tổ chứcvà thực hiện hoạt động chấp hành – điềuhành của các cơ quan nhà nước

Đối tượng điều chỉnh LHCĐối tượng điều chỉnh LHC

Ðối tượng điều chỉnh của luật hành chínhViệt Nam là những quan hệ xã hội chủ yếuvà cơ bản hình thành trong lĩnh vực quảnlý hành chính nhà nước, hay nói khác hơnđối tượng điều chỉnh của luật hành chínhlà những quan hệ xã hội hầu hết phát sinhtrong hoạt động chấp hành và điều hànhcủa nhà nước.

• + Việc thành lập, cải tiến cơ cấu bộ máy, cải tiến chế độlàm việc, hoàn chỉnh các quan hệ công tác của các cơquan nhà nước.

• + Các hoạt động quản lý về kinh tế, văn hóa, xã hội, anninh quốc phòng, trật tự xã hội trên từng địa phương vàtừng ngành.

• + Trực tiếp phục vụ nhu cầu vật chất và tinh thần củanhân dân. Ðây phải được xác định là mục tiêu hàng đầucủa quản lý hành chính.

• + Khen thưởng, trao danh hiệu cho các cá nhân tổ chứccó đóng góp và đạt được những thành quả nhất địnhtrong lĩnh vực hành chính nhà nước hoặc trong các lĩnhvực của đời sống xã hội theo luật định; xử lý các cánhân, tổ chức có hành vi vi phạm trật tự quản lý hànhchính nhà nước.

Đối tượng điều chỉnh chia làm Đối tượng điều chỉnh chia làm 3 3 nhóm chủ yếu sau:nhóm chủ yếu sau:

• Nhóm thứ nhất: Các quan hệ quản lý phátsinh trong quá trình các cơ quan hànhchính nhà nước thực hiện hoạt động chấphành điều hành trên các lĩnh vực khácnhau của đời sống xã hội– Quan hệ cq hành chính cấp trên, cấp dưới

theo hệ thống dọc– Quan hệ hành chính nhà nước có thẩm

quyền chung, thẩm quyền chuyên môn…

Nhóm thứ haiNhóm thứ hai

• Các quan hệ quản lý hành chính trong quátrình các cơ quan nhà nước xây dựng vàcủng cố chế độ công tác nội bộ của cơquan nhằm ổn định về tổ chức để hoànthành chức năng nhiệm vụ của mình– Kiểm tra nội bộ, nâng cao trình độ, công việc

văn phòng, đảm bảo những điều kiện vật chấtcần thiết khác..

Nhóm thứ baNhóm thứ ba

• Các quan hệ quản lí hành chính trong quátrình các cá nhân và tổ chức được nhànước trao quyền thực hiện hoạt độngquản lí hành chính nhà nước trong một sốtrường hợp cụ thể do pháp luật quy định– Tòa án thẩm phán có quyền xử phạt hành

chính, thuyền trưởng, cơ trưởng– Quốc hội thông qua các dự án, công trình– …

Phương pháp điều chỉnhPhương pháp điều chỉnh

Phương pháp mệnh lệnh đơn phươngđược hình thành từ quan hệ “quyền lực –phục tùng”– Xác nhận sự không bình đẳng giữa các bên– Bên nhân danh nhà nước sử dụng quyền lực

nhà nước có quyền đơn phương ra quyếtđịnh

– Quyết định hành chính được đảm bảo thựchiện bằng cưỡng chế nhà nước

11..3 3 MỐI QUAN HỆ GIỮA LUẬT HÀNH MỐI QUAN HỆ GIỮA LUẬT HÀNH CHÍNH VỚI MỘT SỐ NGÀNH LUẬT KHÁCCHÍNH VỚI MỘT SỐ NGÀNH LUẬT KHÁC

– Luật hành chính và luật hiến pháp.– Luật hành chính và luật đất đai.– Luật hành chính và luật hình sự– Luật hành chính và luật dân sự– Luật hành chính và luật lao động.– Luật hành chính và luật tài chính.– Luật hành chính và luật tố tụng hành chính

Luật hành chính với luật hiến pháp Luật hành chính với luật hiến pháp

• Hai ngành luật này có liên quan mật thiết đếnnhau.Trong 1 số trường hợp ko phân biệt đcranh giới giữa chúng nhưng chúng có ranh giới.

• Đối tượng điều chỉnh của Luật HP là về nguyêntắc tổ chức và thẩm quyền của nhà nước, cácmối quan hệ quan trọng nhất trong xã hội.Nhưvậy đối tượng đc của LHP rộng hơn LHC.LHCchi tiết hóa, cụ thể hóa và bổ sung các quy địnhcủa HP, đặt ra cơ chế đảm bảo thực hiện chúng.

Luật hành chính với Luật hình sựLuật hành chính với Luật hình sự• LHC liên quan chặt chẽ với LHSự, có nhiều chỗ “ giao

tiếp “ với LHSự vì cả 2 ngành luật đều quy định về viphạm pháp luật và cách xử lý đối với chúng, chỉ khácnhau ở mức độ nguy hiểm của 2 loại vi phạm và do đóhình thức và cơ quan xử lý đối với từng loại vi phạmcũng khác nhau.

• LHSự xác định những hành vi nào là tội phạm còn LHCquy định về các quy tắc bắt buộc chung mà nếu vi phạmcác quy tắc ấy trong 1 số trường hợp có thể phải chịutrách nhiệm hình sự, nếu ko thì đc coi là vi phạm hànhchính.

• Tội phạm quy định trong LHSự khác với vi phạm hànhchính ở chỗ độ gây nguy hiểm cho xã hội của hành vi dođó hình phạt áp dụng với tội phạm hình sự cũng caohơn, trình tự xử lý và thẩm quyền xử lí cũng khác nhau

Luật hành chính với Luật dân sựLuật hành chính với Luật dân sự

• Với LDSự, LHC cũng có mqh chặt chẽ vì nhiềukhi LHC cũng điều chỉnh quan hệ tài sản nhưLDSự.tuy nhiên 2 ngành luật điều chỉnh qhệ tàisản bằng những phương pháp khác nhau, 1 bênlà phương pháp quyền lực phục tùng còn bênkia là thỏa thuận đặc trưng bởi sự bình đẳng vềý chí giữa các bên.

• Trong nhiều trường hợp các cq quản lý nhànước cũng tham gia trực tiếp vào qhệ pluật dânsự nhưng ko phải dưới danh nghĩa là chủ thểcủa hoạt động chấp hành và điều hành mà vớitư cách 1 pháp nhân, chủ thể của pluật dân sự.

Luật hành chính với luật đất đaiLuật hành chính với luật đất đai

• LHC cũng”giao kết” với Luật đất đai-ngành luậtđiều chỉnh qhệ giữa nhà nc và ng` sử dụng đấtđai.Trong qhệ Luật Đất đai, nhà nước có tưcách là chủ sở hữu duy nhất đối với đất đai vàcòn là ng` thực hiện công quyền< giám sát việcsử dụng đất đai đúng mục đích hay ko>.Quanhệ đất đai chỉ xuất hiện, thay đổi và chấm dứtkhi có qđịnh của cq quản lý NN giao đất cho ng`sử dụng.

• Như vật LHC là phương tiện thực hiện luật đấtđai.

11..4411..4 4 HỆ THỐNG NGÀNH LUẬT HÀNH HỆ THỐNG NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH VÀ VAI TRÒ CỦA LUẬT HÀNH CHÍNH VÀ VAI TRÒ CỦA LUẬT HÀNH

CHÍNH VIỆT NAM.CHÍNH VIỆT NAM.

1.4.1 Hệ thống ngành luật hành chính Việt nam.

1.4.2 Vai trò của luật hành chính Việt nam.

11..44..11 Hệ thống ngành luật hành Hệ thống ngành luật hành chính Việt namchính Việt nam

Luật hành chính gồm tổng thể những quyphạm pháp luật điều chỉnh những quan hệquản lý nhà nước trong tất cả các lĩnh vựccủa đời sống xã hội, có mối quan hệ mậtthiết với nhau tạo thành một chỉnh thểthống nhất gọi là hệ thống ngành luậthành chính Việt Nam.

11..44..22 Vai trò của luật Hành chính Vai trò của luật Hành chính Việt namViệt nam

a. Về phương diện chính trị:- Tạo cơ sở vững chắc cho việc xây dựng

và không ngừng hoàn thiện bộ máy nhànước, việc bảo vệ an ninh chính trị, trật tựan toàn xã hội;

- Góp phần quan trọng trong việc bảo vệ vàtăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.

b. Về phương diện kinh tếb. Về phương diện kinh tế

• Ðóng vai trò quan trọng trong việc xâydựng, phát triển nền kinh tế quốc dân;

• Thúc đẩy các lĩnh vực kinh tế phát triểnđồng bộ, nâng cao đời sống nhân dân.

c Về phương diện xã hộic Về phương diện xã hội

• Tăng cường bảo vệ quyền và lợi ích hợppháp của công dân, của tập thể, của nhànước;

• Hướng tới mục tiêu cao cả nhất của thểchế hành chính, đồng thời cũng là bảnchất của chế độ XHCN là phục vụ chonhân dân và "công bộc" của nhân dân.

11..55 KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH.KHOA HỌC LUẬT HÀNH CHÍNH.

Khoa học luật hành chính là một ngànhkhoa học pháp lý chuyên ngành, bao gồmmột hệ thống những cơ sở lý luận, họcthuyết khoa học, phạm trù, quan niệm vềngành Luật Hành chính. Sự phát triển củamôn khoa học này liên quan chặt chẽ đếnquá trình ra đời và phát triển của hệ thốngvăn bản pháp luật điều chỉnh hoạt độngquản lý hành chính nhà nước.

Đối tượng nghiên cứuĐối tượng nghiên cứu- Quản lý hành chính nhà nước, chủ thể quản lý và

chủ thể của quản lý hành chính nhà nước.- Cách thức quản lý hành chính nhà nước.- Những phương thức nhằm bảo đảm pháp chế

XHCN và kỷ luật nhà nước.- Quản lý hành chính nhà nước trong trong lĩnh

vực qui hoạch xây dựng: những phát hiện mớimẻ trong lĩnh vực hành chính tư..

- Tố tụng hành chính và các vấn đề có liên quan.- Quản lý hành chính nhà nước trong một số lĩnh

vực của đời sống xã hội

Phương pháp nghiên cứuPhương pháp nghiên cứu

• Phương pháp duy vật biện chứng• Phương pháp duy vật lịch sử• Phương pháp so sánh • Phương pháp phân tích tổng hợp

11..6 6 Nguồn của luật hành chínhNguồn của luật hành chính

• Là những hình thức biểu hiện bên ngoài củaLHC, hay nói cách khác, là những quyết định PLchứa các QPPL HC

• Hđộng chấp hành - điều hành đa dạng, phức tạp-> các quy định LHC nằm trong nhiều VB củanhiều cq NN– Quyết định PL ( dạng VB) của cq quyền lực và quản

lý NN– vbản liên tịch giữa cq qlý ( Bộ, CP) và cq tchức xh

công đoàn)– vbản của bản thân cq của tchức xh ban hành để thực

hiện CN qlý NN về những lvực được giao

QUY PHẠM VÀ QUAN HỆ PHÁP QUY PHẠM VÀ QUAN HỆ PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNHLUẬT HÀNH CHÍNH

22..1 1 QUY PHẠM PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH.QUY PHẠM PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH.

2.1.1 Khái niệm và đặc điểm của quy phạmpháp luật hành chính.

2.1.2 Nội dung của quy phạm pháp luật hànhchính.

2.1.3 Phân loại quy phạm pháp luật hành chính.2.1.4 Hiệu lực và vấn đề thực hiện quy phạm

pháp luật hành chính.

22..11..1 1 Khái niệm và đặc điểm quy Khái niệm và đặc điểm quy phạm pháp luật hành chínhphạm pháp luật hành chính

• Khái niệm:Quy phạm pháp luật hành chính là các quy tắcxử sự chung do cơ quan Nhà nước, các cán bộnhà nước có thẩm quyền ban hành, chủ yếuđiều chỉnh những quan hệ xã hội phát sinh tronglĩnh vực quản lý hành chính Nhà nước (hay còngọi là hoạt động chấp hành - điều hành của Nhànước) có hiệu lực bắt buộc thi hành đối vớinhững đối tượng có liên quan.

Đặc điểmĐặc điểm• Là qui tắc xử sự mang tính bắt buộc chung, có số lượng

lớn và có hiệu lực pháp lí khác nhau• Ðược ban hành bởi những cơ quan nhà nước và cán

bộ nhà nước có thẩm quyền ở các cấp khác nhau• Tính thống nhất• Những qui phạm pháp luật hành chính ban hành chủ

yếu điều chỉnh những quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnhvực hành chính nhà nước.

• Các quy phạm pháp luật hành chính được đặt ra, sửađổi hay bãi bỏ trên cơ sở những quy luật phát triểnkhách quan của xã hội và những đặc điểm cụ thể trongtừng giai đoạn

22..11..2 2 Nội dung của quy phạm Nội dung của quy phạm pháp luật hành chínhpháp luật hành chính

- Quy phạm pháp luật hành chính quy định địa vị pháp lýcủa các bên tham gia quan hệ quản lý hành chính nhànước tức là xác định quyền và nghĩa vụ cũng như mốiliên hệ chủ yếu giữa các bên tham gia quan hệ quản lýhành chính nhà nước

• Quy phạm pháp luật hành chính xác định những thủ tục,trình tự cần thiết cho việc thưc hiện quyền và nghĩa vụcủa các bên tham gia quan hệ pháp luật hành chính vàmột số quan hệ pháp luật khác như quan hệ pháp luậtlao động, tài chính, đất đai...

• Quy phạm pháp luật hành chính xác định các biện phápkhen thưởng và các biện pháp cưỡng chế hành chínhđối với các đối tượng quản lý.

Phân loại quy phạm pháp luật hành Phân loại quy phạm pháp luật hành chínhchính

• Căn cứ vào chủ thể ban hành, các quy phạm pháp luật hành chính :– QPPL hành chính do các cơ quan quyền lực

nhà nước ban hành– QPPL hành chính do chủ tịch nước ban hành– QPPL hành chính do cơ quan hành chính nhà

nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước ban hành

– QPPL hành chính do TANDTC, VKSNDTC ban hành

Căn cứ vào cách thức ban hành Căn cứ vào cách thức ban hành

• QPPL hành chính do một cơ quan hoặc người có thẩm quyền độ lập ban hành

• Quy phạm pháp luật hành chính liên tịch

Căn cứ vào mối qh được điều chỉnh Căn cứ vào mối qh được điều chỉnh

• Quy phạm nội dung: là quy phạm được banhành quy định nội dung quyền và nghĩa vụ củacác bên. VD: quy phạm về thẩm quyền xửphạt…

• Quy phạm thủ tục: là loại quy phạm được banhành để quy định những thủ tục cần thiết màcác bên tham gia quan hệ phải tuân theo khithực hiện quyền và nghĩa vụ của mình do cácquy phạm nội dung quy định: VD thủ tục xửphạt, thủ tục giải quyết khiếu nại tố cáo…

Quan hệ pháp luật hành chính Quan hệ pháp luật hành chính

Là một dạng cụ thể của quan hệ phápluật. Đó là những quan hệ phát sinh tronglĩnh vực chấp hành – điều hành của nhànước, được các quy phạm pháp luật hànhchính điều chỉnh

Phân loại quan hệ Phân loại quan hệ pháp luật hành chínhpháp luật hành chính

• Quan hệ hành chính dọc: hình thành giữacác bên có sự lệ thuộc về mặt tổ chức

• Quan hệ hành chính ngang: hình thànhgiữa các bên không có sự lệ thuộc về mặttổ chức

• Quan hệ thủ tục• Quan hệ nội dung

Cấu thành quan hệ Cấu thành quan hệ pháp luật hành chínhpháp luật hành chính

• Chủ thể: - Cơ quan nhà nước- Cán bộ công chức- Tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế- Công dân VN, người nướcngoài, người không quốc tịch

• Khách thể: QHXH phát sinh trong lĩnh vực chấphành – điều hành

• Nội dung: quyền và nghĩa vụ các bên tham gia

Chủ thể quản lí hành chính Chủ thể quản lí hành chính

• Bao gồm các cơ quan hành chính nhà nước,

• Các nhà chức trách, • Các cá nhân, tổ chức được ủy quyền

Những đặc điểm chủ thể hành Những đặc điểm chủ thể hành chính nhà nướcchính nhà nước

• Có tính quyền lực nhà nước và phải luôngắn với thẩm quyền pháp lí

• Lĩnh vực hoạt động rộng, bao gồm cácmặt của đời sống xã hội

• Quản lý chủ yếu thông qua các quyết địnhquản lí hành chính, hành vi hành chính

Năng lực chủ thể của các chủ thể Năng lực chủ thể của các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật hctham gia quan hệ pháp luật hc

Năng lực chủ thể của cơ quan nhà nướcphát sinh khi cơ quan đó được thành lậpvà chấm dứt khi cơ quan đó bị giải thể.Năng lực này được pháp luật hành chínhquy định phù hợp với chức năng nhiệm vụquyền hạn của cơ quan đó trong quản líhành chính nhà nước

VD: Thanh tra chuyên ngành xử phạt VPHC,Thanh tra chính phủ tham gia với CP…

Năng lực chủ thể của cán bộ Năng lực chủ thể của cán bộ công chức công chức

• Phát sinh khi cá nhân được nhà nướcgiao đảm nhiệm một công vụ, chức vụnhất định trong bộ máy nhà nước và chấmdứt khi không còn đảm nhận công vụ haychức vụ đó.

• VD: UBND có thẩm quyền XPVPHCnhưng không phải ai cũng có quyền xửphạt, Chỉ chủ tịch UBND, Phó CT UBNDkhi được ủy quyền

Năng lực chủ thể của tổ chức Năng lực chủ thể của tổ chức

• Phát sinh khi nhà nước quy định quyền vànghĩa vụ của tổ chức đó trong quản líhành chính nhà nước và chấm dứt khikhông còn những quy định đó hoặc tổchức bị giải thể

Năng lực chủ thể của cá nhânNăng lực chủ thể của cá nhân

Được biểu hiện tổng thể trong- Năng lực pháp luật hành chính - Năng lực hành vi hành chính

Năng lực pháp luật hành chính Năng lực pháp luật hành chính

NLPL hành chính là khả năng cá nhânđược hưởng các quyền và phải thực hiệncác nghĩa vụ pháp lí hành chính nhất địnhdo nhà nước quy định. NLPL hành chínhphụ thuộc vào những quy định của phápluật nên năng lực này sẽ thay đổi khi phápluật thay đổi và có thể bị hạn chế trongmột số trường hợp nhất định

NLHV hành chính của cá nhân NLHV hành chính của cá nhân

NLHV hành chính của cá nhân là khảnăng của cá nhân được nhà nước thừanhận mà với khả năng đó họ có thể tựmình thực hiện các quyền và nghĩa vụpháp lí hành chính đồng thời phải gánhchịu những hậu quả pháp lí nhất định donhững hành vi của mình mang lại

Khách thể của quan hệ pháp luật Khách thể của quan hệ pháp luật hành chính hành chính

Được hiểu là cái mà hoạt động quản lí tácđộng tới. Đó có thể là lợi ích của nhànước hay quyền lợi chính đáng của các cánhân , tổ chức

Đặc điểm của khách thể quản lí Đặc điểm của khách thể quản lí hành chính nhà nước hành chính nhà nước

• Tính đa dạng của hành vi• Khách thể chung của quan hệ pháp luật

hành chính chính là các trật tự quản líhành chính nhà nước

• Tùy vào từng lĩnh vực phát sinh, các quanhệ pháp luật hành chính sẽ có nhữngkhách thể tương ứng với những lĩnh vựcđó

Nội dung quan hệNội dung quan hệpháp luật hành chính pháp luật hành chính

Chính là quyền và nghĩa vụ của các bêntham gia vào quan hệ pháp luật hànhchính cụ thể.

Cơ sở làm phát sinh, thay đổi, Cơ sở làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ PL hành chính chấm dứt quan hệ PL hành chính

• Quy phạm pháp luật • Sự kiện pháp lí hành chính • Năng lực chủ thể của cơ quan tổ chức, cá

nhân liên quan

11..3 3 Nguyên tắc tổ chức và hoạt Nguyên tắc tổ chức và hoạt động HCNN Việt Nam XHCNđộng HCNN Việt Nam XHCN

- Nguyên tắc trước hết được hiểu là Ðiềucơ bản định ra, nhất thiết phái tuân theotrong một loạt việc làm- Nguyên tắc hành chính nhà nước là cácquy tắc, những tư tưởng chỉ đạo, nhữngtiêu chuẩn hành vi đòi hỏi các chủ thểhành chính nhà nước phải tuân thủ trongtổ chức và hoạt động hành chính nhànước

Yêu cầu đối với nguyên tắc hành Yêu cầu đối với nguyên tắc hành chính nhà nướcchính nhà nước

• Nguyên tắc phải phản ánh các yêu cầu của quy luậtkhách quan để xác định mục tiêu.

• Nguyên tắc đưa ra phải phù hợp với mục tiêu chung đãđịnh trước của hành chính công là phục vụ nhân dân,không vì lợi ích của bất kỳ cá nhân nào.

• Nguyên tắc phải phản ánh được tính chất của các mốiquan hệ quản lý ( quan hệ với Đảng, Đảng với tư cách làngười lãnh đạo; quan hệ chỉ đạo giữa cấp trên và cấpdưới; quan hệ phối hợp với cùng cấp và phục vụ đối vớinhân dân)

• Nguyên tắc phải tạo thành một hệ thống thống nhất vàđược đảm bảo thực hiện bằng hệ thống công cụ cưỡngchế.

Nguyên tắc Đảng lãnh đạo đối với Nguyên tắc Đảng lãnh đạo đối với hành chính nhà nướchành chính nhà nước

• Cơ sở pháp lýÐiều 4-Hiến pháp 1992 quy định: Ðảngcộng sản Việt Nam-đội ngũ tiên phong củagiai cấp công nhân Việt Nam, đại biểutrung thành quyền lợi của giai cấp côngnhân, nhân dân lao động và của cả dântộc, theo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởngHồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo nhànước và xã hội.

Nội dung nguyên tắcNội dung nguyên tắc

• Đảng đề ra đường lối, chủ trương, định hướngcho quá trình tổ chức hoạt động của hành chínhnhà nước

• Đảng phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng nhữngngười có phẩm chất, năng lực đảm nhận cácchức vụ trong bộ máy nhà nước

• Đảng kiểm tra hoạt động bộ máy nhà nước• Các cán bộ, Đảng viên gương mẫu trong quá

trình hoạt động

Ðây là nguyên tắc cơ bản trong quản lýhành chính nhà nước, cần được vận dụngmột cách khoa học và sáng tạo cơ chếÐảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhândân làm chủ trong quản lý hành chính nhànước, tránh khuynh hướng tuyệt đối hóavai trò lãnh đạo của Ðảng cũng nhưkhuynh hướng hạ thấp vai trò lãnh đạocủa Ðảng trong quản lý hành chính nhànước.

Nguyên tắc nhân dân làm chủ Nguyên tắc nhân dân làm chủ trong quản lí hành chính nhà nướctrong quản lí hành chính nhà nướcCơ sở pháp lý

Ðiều 2 - Hiến pháp 1992 nêu rõ: Nhànước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việtnam là nhà nước của dân, do dân và vìdân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc vềnhân dân mà nền tảng là liên minh giaicấp công nhân, giai cấp nông dân và tầnglớp trí thức.

Nội dung nguyên tắcNội dung nguyên tắc

• Tăng cường và mở rộng sự tham gia trực tiếpcủa nhân dân vào các công việc của nhà nước

• Nâng cao chất lượng của hình thức dân chủ đạidiện, để các cơ quan này thực sự đại diện cho ýchí nguyện vọng của nhân dân

• HCNN có trách nhiệm tạo ra cơ sở pháp lí, điềukiện vật chất để thu hút sự tham gia của nhândân vào hoạt động hành chính

Tham gia trực tiếpTham gia trực tiếp

• Tham gia vào hoạt động tự quản ở cơ sở• Trực tiếp thực hiện các quyền và nghĩa vụ của

công dân trong quản lý hành chính nhà nước• Ðiều 53-Hiến pháp 1992 quy định công dân có

quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội,tham gia thảo luận những vấn đề chung của cảnước và địa phương, kiến nghị với cơ quan nhànước, các tổ chức xã hội hay chính người dântrực tiếp thực hiện.

Tham gia gián tiếpTham gia gián tiếp

• Tham gia vào hoạt động của các cơ quan nhànước

• Tham gia vào hoạt động của các tổ chức xã hộiNhà nước tạo điều kiện thuận lợi để nhân

dân lao động tham gia tích cực vào hoạt độngcủa các tổ chức xã hội. Các tổ chức xã hội làcông cụ đắc lực của nhân dân lao động trongviệc thực hiện quyền tham gia vào quản lý hànhchính nhà nước.

Nguyên tắc tập trung dân chủNguyên tắc tập trung dân chủ

Cơ sở pháp lýÐiều 6-Hiến pháp 1992 quy định: Quốc

hội, hội đồng nhân dân và các cơ quankhác của nhà nước đều tổ chức và hoạtđộng theo nguyên tắc tập trung dân chủ.

Nội dung của nguyên tắcNội dung của nguyên tắc

Nguyên tắc tập trung dân chủ bao hàm sựkết hợp giữa hai yếu tố tập trung và dânchủ, vừa đảm bảo sự lãnh đạo tập trungtrên cơ sở dân chủ, vừa đảm bảo mở rộngdân chủ dưới sự lãnh đạo tập trung.

Tập trung trong hành chính NN thể hiệnTập trung trong hành chính NN thể hiện

– Tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, cơquan hành chính nhà nước theo hệ thống thứbậc

– Thống nhất chủ trương, chính sách, chiếnlược quy hoạch, kế hoạch phát triển

– Thống nhất các quy chế quản lí– Thực hiện chế độ một thủ trưởng hoặc trách

nhiệm cá nhân người đứng đầu ở tất cả cáccấp, đơn vị

Dân chủ trong hành chính nhà Dân chủ trong hành chính nhà nước thể hiệnnước thể hiện

– Cấp dưới được tham gia thảo luận góp ý kiếnvề những vấn đề trong quản lí

– Cấp dưới được chủ động linh hoạt trong việcthực hiện nhiệm vụ được giao và chịu tráchnhiệm trước cấp trên về việc thực hiện nhiệmvụ của mình

Nội dung của nguyên tắcNội dung của nguyên tắc

Ðây là nguyên tắc thể hiện một nguyên lýcăn bản của tổ chức và hoạt động của bộmáy nhà nước. Bởi vì trước hết việc tổchức và hoạt động hành chính phải hợppháp, tức là phải tuân theo pháp luật.Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa vìvậy là một biện pháp để phát huy dân chủxã hội chủ nghĩa.

Sự phối hợp giữa tập trung Sự phối hợp giữa tập trung và dân chủ và dân chủ

Tuy nhiên, đây không phải là sự tập trungtoàn diện và tuyệt đối, mà chỉ đối vớinhững vấn đề cơ bản, chính yếu nhất, bảnchất nhất. Sự tập trung đó bảo đảm chocơ quan cấp dưới, cơ quan địa phương cócơ sở và khả năng thực hiện quyết địnhcủa trung ương; đồng thời, căn cứ trênđiều kiện thực tế của mình, có thể chủđộng sáng tạo trong việc giải quyết cácvấn đề của địa phương và cơ sở.

Nguyên tắc pháp chế XHCNNguyên tắc pháp chế XHCN

• Cơ sở pháp lý "Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa". (Ðiều 12- Hiến pháp 1992)

Nguyên tắc quản lí bằng pháp luật Nguyên tắc quản lí bằng pháp luật và tăng cường pháp chế XHCNvà tăng cường pháp chế XHCN

• Xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật• Tổ chức thực hiện tốt pháp luật đã ban

hành• Xử lí nghiêm mọi hành vi vi phạm pháp

luật• Tang cường giáo dục ý thức pháp luật cho

toàn dân

a. Trong lĩnh vực lập quy a. Trong lĩnh vực lập quy

- Khi ban hành quy phạm pháp luật thuộc phạmvi thẩm quyền của mình, các cơ quan hànhchính nhà nước phải tôn trọng pháp chế XHCN,phải tôn trọng vị trí cao nhất của hiến pháp vàluật, nội dung văn bản pháp luật ban hànhkhông được trái với hiến pháp và văn bản luật- Chỉ được ban hành những văn bản quy phạmpháp luật trong phạm vi thẩm quyền và hìnhthức, trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.

b.Trong lĩnh vực thực hiện pháp luậtb.Trong lĩnh vực thực hiện pháp luật

- Việc áp dụng QPPL phải tuân theo nguyên tắcpháp chế xã hội chủ nghĩa, tức là phải phù hợpvới yêu cầu của luật và các văn bản quy phạmpháp luật khác, phải thiết lập trách nhiệm pháplý đối với các chủ thể áp dụng QPPL,- Mọi vi phạm phải xử lý theo pháp luật, áp dụngpháp luật phải đúng nội dung, thẩm quyền vàphải tôn trọng những văn bản quy phạm phápluật do chính cơ quan ấy ban hành.

c. Trong lĩnh vực tổ chứcc. Trong lĩnh vực tổ chức

Ðể đảm bảo pháp chế trong quản lý hànhchính nhà nước đòi hỏi việc thực hiệnpháp chế phải trở thành chức năng quantrọng của mọi cơ quan quản lý và ngaytrong bộ máy quản lý cũng phải có nhữngtổ chức chuyên môn thực hiện chức năngnày.

d. Trong việc quản lý nói chung d. Trong việc quản lý nói chung

Mở rộng, bảo đảm các quyền dân chủ củacông dân. Mọi quyết định hành chính vàhành vi hành chính đều phải dựa trênquyền và lợi ích hợp pháp của công dântrực tiếp hoặc gián tiếp. Ngược lại, việchạn chế quyền công dân chỉ được ápdụng trên cơ sở hiến định.

e. e. Phải chịu trách nhiệm trước xã Phải chịu trách nhiệm trước xã hội và pháp luậthội và pháp luật

Các chủ thể quản lý hành chính nhà nướcphải chịu trách nhiệm do những sai phạmcủa mình trong hoạt động quản lý hànhchính nhà nước, xâm phạm đến lợi ích tớiquyền và lợi ích hợp pháp của công dânvà phải bồi thường cho công dân

Nguyên tắc kết hợp giữa quản lí Nguyên tắc kết hợp giữa quản lí ngành với quản lí lãnh thổngành với quản lí lãnh thổ

1) Cơ sỏ khoa học:• Cơ sở của nguyên tắc này là xuất phát từ

hai xu hướng khách quan của nền sảnxuất xã hội:- Tính chuyên môn hóa theo ngành.- Sự phân bố sản xuất theo địa phươngvà vùng lãnh thổ.

Nội dung của nguyên tắcNội dung của nguyên tắc

a. Quản lý hành chính theo ngành:- Ngành là một phạm vi hoạt động cụ thểchuyên sâu của con người có tính kinh tế đặctrưng, sản xuất dịch vụ, sản phẩm nhằm thỏamãn nhu cầu sản suất và tiêu dùng của xã hội.- Quản lý hành chính theo ngành là điều hànhcác hoạt động của ngành theo quy trình côngnghệ, các quy tắc kỹ thuật đạt định mức kinh tế,kỹ thuật của ngành

Quản lý HC theo ngành gồm các Quản lý HC theo ngành gồm các hoạt động hoạt động

• Hoạch định các chính sách, chiến lược, quy hoạch, kếhoạch phát triển của ngành

• Xây dựng các định mức kinh tế, kỹ thuật của từngngành.

• Tổ chức các đơn vị sản xuất cơ sở, thực hiện chuyênmôn hóa lao động.

• Ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại vào sản xuất.• Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức để họ có đủ năng

lực thực hiện nhiệm vụ của mình.• Thực hiện kiểm soát chặt chẽ đối với các đối tượng

đang hoạt động trong phạm vi ngành.

b. Quản lý hành chính ở địa b. Quản lý hành chính ở địa phương và vùng lãnh thổphương và vùng lãnh thổ

- Địa phương là một bộ phận lãnh thổ của đấtnước, được phân chia theo đặc điểm dân cư,địa giới hành chính, truyền thống văn hóa đểtiện cho cho việc quản lý mọi mặt của đời sốngxã hội.

- Vùng lãnh thổ là một bộ phận của đất nước baogồm nhiều địa phương có cùng điều kiện tựnhiên và nguồn nguyên liệu cho nhiều ngànhphát triển, có cùng điều kiện kinh tế xã hội, cócùng trình độ dân trí, cùng truyền thống văn hóatạo thành vùng lãnh thổ bao gồm nhiều đơn vịthuộc ngành hoạt động.

c. Kết hợp quản lý theo ngành và c. Kết hợp quản lý theo ngành và quản lý theo lãnh thổquản lý theo lãnh thổ

• Các đơn vị kinh tế thuộc bất cứ thành phần kinhtế nào, nằm trên địa bàn quản lý đều thuộc mộtngành kinh tế – kỹ thuật nhất định và chịu sựquản lý của ngành.

• Các đơn vị kinh tế thuộc các ngành kinh tế - kỹthuật khác nhau đều được phân bổ trên nhữngđịa bàn nhất định, chúng có quan hệ gắn bó mậtthiết với nhau trên các mặt xã hội, tạo nên mộtcơ cấu kinh tế - xã hội và chịu sự quản lý củachính quyền địa phương.

Yêu cầu khi thực hiện nguyên tắcYêu cầu khi thực hiện nguyên tắc

• Tại địa phương: Các cơ quan của ngành đóngtại địa phương, cơ quan này chịu sự chỉ đạo củacơ quan chuyên môn cấp trên, chịu sự tổ chứcvà quản lý nhân sự của cơ quan địa phương.

• Chính quyền địa phương các cấp phải có tráchnhiệm tạo điều kiện để các đơn vị ngành hoạtđộng như: nguyên vật liệu, nguồn nhân lực vàcác điều kiện kinh tế kỹ thuật khác..

NguyênNguyên tắctắc phânphân địnhđịnh quảnquản lýlý nhànhà nướcnước vềvề kinhkinh tếtếvớivới quảnquản lýlý sảnsản xuấtxuất kinhkinh doanhdoanh củacủa cáccác tổtổ chứcchức kktt

Cơ sở pháp lý:Theo Hiến pháp 1992 nước CHXHCN Việtnam, nền kinh tế nước ta là "nền kinh tếhàng hoá nhiều thành phần theo cơ chếthị trường có sự quản lý của nhà nước,theo định hướng XHCN" (Ðiều 15).

Nội dung của nguyên tắcNội dung của nguyên tắc

• Khác với các mối quan hệ trong hoạt động chấp hànhđiều hành, các quan hệ trong hoạt động kinh doanh củacác tổ chức kinh doanh được điều chỉnh bình đẳng theoquan hệ pháp luật dân sự, luật thương mại.

• Nếu các cơ quan nhà nước hoạt động bằng ngân sáchnhà nước, thì các tổ chức kinh doanh là những tổ chứcđộc lập tự chủ về tài chính, tự cấp vốn và hạch toán kt

• Việc quản lý trong hành lang pháp lý chặt chẽ thông quacác cơ quan quản lý hành chính nhà nước sẽ tạo điềukiện cho các hoạt động kinh tế thuận lợi, thông thoáng,tự chủ và đạt hiệu quả cao.

Nội dung nguyên tắcNội dung nguyên tắc

- Nhà nước có chức năng tổ chức và điều chỉnhnền kinh tế quốc dân bằng những biện pháp vĩmô: thông qua các biện pháp kinh tế, hànhchính, tạo khung cho cạnh tranh lành mạnhtrong sản xuất kinh doanh.- Các tổ chức kinh doanh trực tiếp thực hiệnkinh doanh như: xây dựng, vận tải, ngân hàng...trong phạm vi vĩ mô, nhằm tạo nhiều của cải vậtchất thiết yếu cho xã hội, tránh sự độc quyềncủa tư nhân, có thể ảnh hưởng không tốt đếnnền kinh tế quốc dân.

Nguyên tắc công khai minh bạchNguyên tắc công khai minh bạch

Cơ sở nguyên tắc:Nhà nước ta là nhà nước của dân, do dânvà vì dân. Hoạt động quản lý hành chínhnhà nước vì vậy cũng cần phải công khaitheo chủ trưong “dân biết, dân làm, dânbàn, dân kiểm tra”.

Nội dung nguyên tắcNội dung nguyên tắc

Nguyên tắc này đòi hỏi các cơ quan Nhànước, các đơn vị tổ chức khi xây dựng,ban hành và tổ chức thực hiện chính sáchpháp luật phải tiến hành công khai, minhbạch, đảm bảo công bằng, dân chủ.

• Công khai là việc các đơn vị, cơ quan Nhànước thông tin chính thức về văn bảnhoặc nột nội dung hoạt động nhất định.

• Hoạt động hành chính nhà nước là nhằmphục vụ lợi ích quốc gia và lợi ích hợppháp của công dân nên cần phải côngkhai hóa, thực hiện đúng chủ trương “dânbiết, dân làm, dân kiểm tra”.

TTính công khai trong hoạt động hành chính ính công khai trong hoạt động hành chính công thì cần phải công khaicông thì cần phải công khai

• Văn bản QPPL, thủ tục về đăng ký cấp phép, chi tiêu tài chính,quyền và nghĩa vụ của công dân, của doanh nghiệp.

• Xây dựng cơ bản các dự án đầu tư và xây dựng về tài chính, ngânsách.

• Quản lý và sử dụng các quỹ của nhân dân• Quản lý, sử dụng đất.• Quản lý công tác cán bộ• Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất• Các quy định giải quyết khiếu nại, tố cáo; quyết định sử lý tố cáo,

quy định xử phạt, các bản án và kết luận của toà án….• Các nội dung khác không thuộc bí mật quốc gia hoặc bí mật công

tác….

11..4 4 Hình thức và phương pháp Hình thức và phương pháp quản lí hành chính nhà nướcquản lí hành chính nhà nước

1.4.1 Hình thức quản lí hành chính nhànước

Được hiểu là sự biểu hiện về hoạtđộng quản lí của các cơ quan hành chínhnhà nước trong việc thực hiện các chứcnăng nhiệm vụ thẩm quyền của tổ chức

Quản lí hành chính nhà nước có nhiềuhình thức hoạt động

Các cơ sở lựa chọn hình thức hoạt Các cơ sở lựa chọn hình thức hoạt động quản lí hành chính nhà nướcđộng quản lí hành chính nhà nước

• Sự phù hợp của các hình thức quản lí chứcnăng quản lí

• Sự phù hợp của hình thức quản lí với nội dungvà tính chất của những nhiệm vụ quản lí cần giảiquyết

• Sự phù hợp của hình thức quản lí với nhữngđặc điểm của đối tượng quản lí cụ thể

• Sự phù hợp của hình thức quản lí với mục đíchcụ thể của tác động quản lí

Phân loại các hình thức quản lí Phân loại các hình thức quản lí hành chính nhà nướchành chính nhà nước

• Những hình thức pháp lí được pháp luật quyđịnh cụ thể về nội dung, trình tự, thủ tục(VD: đốivới hđ ban hành VBQPPL thì pl quy định thẩmquyền ban hành, hình thức, thủ tục…)

• Những hình thức không pháp lý chỉ được phápluật quy định khuôn khổ chung để tiến hành lựachọn phương thức, cách thức quản lí (VD: Thủtục tiến hành hội nghị, hội thảo, tổng kết và phổbiến kinh nghiệm công tác…)

Các hình thức quản lí nhà nước Các hình thức quản lí nhà nước

• Ban hành văn bản VBQPPL• Ban hành văn bản áp dụng quy phạm PL• Thực hiện những hoạt động khác mang

tính chất pháp lí• Áp dụng những biện pháp tổ chức trực

tiếp• Thực hiện những tác động về nghiệp vụ -

kĩ thuật

Ban hành VBQPPLBan hành VBQPPL

• Là hình thức pháp lý quan trọng nhất tronghoạt động của các chủ thể quản lí hànhchính nhà nước

• Thông qua các VBQPPL các cơ quanhành chính nhà nước quy định những quytắc xử sự chung, những nhiệm vụ quyềnhạn và nghĩa vụ cụ thể các bên, xác địnhrõ thẩm quyền và thủ tục tiến hành…

Ban hành văn bản Ban hành văn bản áp dụng pháp luật áp dụng pháp luật

• Là hình thức hđ chủ yếu của cơ quanquản lí hành chính nhà nước

• Nội dung là áp dụng một hay nhiều QPPLvào một trường hợp cụ thể trong nhữngđiều kiện cụ thể

• Thông qua đó tác động một cách tích cựcvà trực tiếp đến mọi mặt hoạt động quản lí

Thực hiện những hoạt động khác Thực hiện những hoạt động khác mang tính chất pháp límang tính chất pháp lí

• Áp dụng những biện pháp ngăn chặn và phòng ngừa VPPL như kiểm tra bằng lái, Tạm trú tạm vắng

• Đăng kí những sự kiện nhất định như: DDK khai sinh, kết hôn, phương tiện giao thông

• Lập và cấp một số giấy tờ nhất định • Hoạt động công chứng

Áp dụng những biện pháp Áp dụng những biện pháp tổ chức trực tiếptổ chức trực tiếp

• Phân công nhiệm vụ giữa các bộ phận cq• Tổ chức thi đua tổng kết kinh nghiệm• Chuẩn bị tiến hành cuộc họp hội nghị, hội

thảo• Đảo bảo sự kết hợp đúng đắn giữa tập thể

lãnh đạo và cá nhân phụ trách

Thực hiện những tác động về Thực hiện những tác động về nghiệp vụ kĩ thuật nghiệp vụ kĩ thuật

• Chuẩn bị tài liệu cho việc ban hành VBQPPL và VBADPL

• Làm báo cáo • Lưu trữ hồ sơ…

Phương pháp quản lí hành chính Phương pháp quản lí hành chính nhà nướcnhà nước

• Khái niệm:Phương pháp quản lí hành chính nhànước là cách thức thực hiện các chứcnăng và nhiệm vụ của bộ máy hành chính;cách thức tác động của chủ thể quản líhành chính nhà nước lên các đối tượngquản lí nhằm đạt được hành vi xử sự cầnthiết.

Những yêu cầu phương pháp quản Những yêu cầu phương pháp quản lí hành chính nhà nướclí hành chính nhà nước

• Thứ nhất phương pháp quản lí hành chínhnhà nước phải có khả năng đảm bảo tácđộng quản lí lên lĩnh vực chủ yếu củahành chính nhà nước, có tính đến đặcđiểm chung của mỗi lĩnh vực

• Các pp phải đa dạng thích hợp để tácđộng lên những đối tượng khác nhau

• Các pp quản lí phải có tính khả thi

Những yêu cầu phương pháp quản Những yêu cầu phương pháp quản lí hành chính nhà nướclí hành chính nhà nước

• Các pp quản lí phải có khả năng đem lạihiệu quả cao ít chi phí nhất

• Các phương pháp phải mềm dẻo linh hoạt• Các phương pháp phải có tính sáng tạo• Các phương pháp quản lí phải hoàn toàn

phù hợp với pháp luật với cơ chế hiệnhành của nhà nước

Các phương pháp quản lí hành Các phương pháp quản lí hành chính nhà nướcchính nhà nước

• Nhóm phương pháp chung – Phương pháp kế hoạch hóa– Phương pháp thống kê– Phương pháp toán học– Phương pháp tâm lí xã hội– Phương pháp sinh lí học

Phương pháp kế hoạch hóaPhương pháp kế hoạch hóa

• Xây dựng chiến lược phát triển KTXH• Lập quy hoạch tổng thể và chuyên ngành• Dự báo xu thể phát triển• Đặt chương trình mục tiêu và xây dựng kế

hoạch dài hạn, ngắn hạn• Sử dụng pp này để tính toán các chỉ tiêu

kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra,đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, cácbiện pháp cân đối

Phương pháp thống kêPhương pháp thống kê

• Tiến hành điều tra, khảo sát, phân bổ sửdụng các pp tính toán

• Thu thập số liệu, tổng hợp và chỉnh lý đểtính toán tốc độ phát triển các chỉ tiêuquan trọng

• Phân tích các nguyên nhân, dự báo tìnhhình của hiện tượng quản lí

Phương pháp toán họcPhương pháp toán học

• Các cơ quan nhà nước sử dụng các máy điện toán để thu thập số liệu xử lý và lưu trữ thông tin

• Tính toán cân đối các liên ngành trong mọi lĩnh vực quản lí

…

Phương pháp tâm lí Phương pháp tâm lí -- xã hộixã hội

• Tác động vào tâm tư, tình cảm của ngườilđ, tạo cho họ không khí hồ hởi yêu thíchcông việc, gắn bó với tập thể hăng saylàm việc, giải quyết các vướng mắc trongcông tác, giúp đỡ giải quyết các khó khănvề cuộc sống

Phương pháp sinh lí họcPhương pháp sinh lí học

• Các cq hành chính nhà nước tiền hành bốtrí nơi làm việc phù hợp với sinh lí conngười, tạo ra sự thoải mái trong làm việcvà tiết kiệm các thao tác không cần thiếtnhằm nâng cao năng suất lao động như:bố trí phòng làm việc; bàn làm việc; ghếngồi; màu sắc; ánh sáng…

Nhóm phương pháp quản lí hành Nhóm phương pháp quản lí hành chính nhà nước chủ đạochính nhà nước chủ đạo

• Phương pháp thuyết phục• Phương pháp cưỡng chế• Phương pháp hành chính • Phương pháp kinh tế

Phương pháp thuyết phụcPhương pháp thuyết phục

Thuyết phục là làm cho đối tượng quản líhiểu rõ sự cần thiết và tự giác thực hiệnnhững hành vi nhất định hoặc tránh thựchiện những hành vi nhất định

Thông qua pp thuyết phục Thông qua pp thuyết phục

• Các chủ thể quản lí giáo giục cho mọingười nhận thức đúng đắn về kỷ cươngxã hội, kỉ luật nhà nước, động viên họ tựgiác thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước

• Các tổ chức xã hội là cơ sở để thực hiệnnguyên tắc này

Các biện pháp thuyết phục Các biện pháp thuyết phục

• Giải thích, nhắc nhở, tổ chức, giáo dục,kêu gọi, cung cấp thông tin, tuyên truyềnphát triển các hình thức tự quản xã hội, tổchức thi đua, khen thưởng…

Phương pháp cưỡng chếPhương pháp cưỡng chế

• Cưỡng chế là biện pháp bắt buộc bằngbạo lực của các cơ quan nhà nước cóthẩm quyền đối với những cá nhân hoặctổ chức nhất định trong những trường hợpmà pháp luật quy định.

• PP cưỡng chế trong quản lí hành chínhnhà nước thể hiện trong việc áp dụngnhững biện pháp bắt buộc đơn phươngđối với đối tượng quản lí

Các hình thức cưỡng chếCác hình thức cưỡng chếnhà nướcnhà nước

• Cưỡng chế hình sự• Cưỡng chế dân sự• Cưỡng chế kỉ luật • Cưỡng chế hành chính

Cưỡng chế hành chính bao gồm:Cưỡng chế hành chính bao gồm:

• Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính • Các biện pháp ngăn chặn VPHC• Các biện pháp khắc phục hậu quả VPHC• Các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết

định xử phạt• Các biện pháp phòng ngừa hành chính

Chú ý khi áp dụng biện pháp Chú ý khi áp dụng biện pháp cưỡng chếcưỡng chế

• Chỉ áp dụng trong trường hợp cần thiết• Cần lựa chọn biện pháp cưỡng chế có hiệu quả

nhất trong những biện pháp được áp dụng• Không áp dụng biện pháp cưỡng chế trong

trường hợp mục đích đề ra đã đạt được• Khi áp dụng biện pháp cưỡng chế cần cố gắng

hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại cho cánhân, tổ chức cũng như cho xã hội

• Chỉ áp dụng khi PL quy định cụ thể

Phương pháp hành chính Phương pháp hành chính

• Là PP quản lí bằng cách ra chỉ thị từ trênxuống, nghĩa là ra những quyết định bắtbuộc đối với đối tượng quản lí. Đặc trưnglà sự tác động trực tiếp lên đối tượngbằng cách quy định đơn phương nhiệm vụvà phương án hành động của đối tượngquản lí

Phương pháp hành chính bao gồmPhương pháp hành chính bao gồm

• Quy định những quy tắc xử sự chungtrong quản lí hành chính nhà nước

• Quy định quyền hạn và nghĩa vụ của cáccơ quan dưới quyền, giao nhiệm vụ chocác cq đó

• Thỏa mãn đơn phương yêu cầu hợp phápcủa công dân

• Kiểm tra việc chấp hành pháp luật, thựchiện nhiệm vụ của cấp dưới

Phương pháp kinh tế (hiệu quả)Phương pháp kinh tế (hiệu quả)

Là PP tác động gián tiếp đến hành vi củacác đối tượng quản lí thông qua việc sửdụng những đòn bẩy kinh tế tác động đếnlợi ích của con người

Phươg pháp kinh tế gồmPhươg pháp kinh tế gồm

• Quyền tự chủ trong sản xuất kinh doanh;Chế độ hạch toán kinh tế, chế độthưởng…nhằm tạo điều kiện vật chấtthuận lợi cho hoạt động có hiệu quả củađối tượng quản lí, sử dụng hợp lí tài sảnđược giao, phát huy và khai thác hợp línhất những khả năng sẵn có

Chương Chương 22ĐỊA VỊ PHÁP LÍ HÀNH CHÍNH ĐỊA VỊ PHÁP LÍ HÀNH CHÍNH CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH

NHÀ NƯỚCNHÀ NƯỚC

22..1 1 Khái niệm cơ quan hành chính Khái niệm cơ quan hành chính nhà nướcnhà nước

• Khái niệm:Cơ quan hành chính nhà nước là bộ phậncấu thành của bộ máy nhà nước, trựcthuộc hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp cơquan quyền lực nhà nước cùng cấp, cóphương diện hoạt động chủ yếu là hoạtđộng chấp hành – điều hành, có cơ cấu tổchức và phạm vi thẩm quyền do pháp luậtquy định

Đặc điểm chung cơ quan hành Đặc điểm chung cơ quan hành chính nhà nướcchính nhà nước

• Cq hành chính có quyền nhân danh nhànước khi tham gia vào QHPL

• Hệ thống cơ cầu phù hợp với chức năngnhiệm vụ quyền hạn do luật định

• Cq hành chính được thành lập và hoạtđộng dựa trên những quy định của PL

• Nguồn nhân sự chính là các cán bộ côngchức

Đặc trưng cơ quan hành chính Đặc trưng cơ quan hành chính nhà nướcnhà nước

• Cq hành chính nhà nước thực hiện hoạt độngchấp hành – điều hành

• Hệ thống cq hành chính được thành lập từ trungương đến cơ sở, tổ chức theo hệ thống thứ bậccó mối quan hệ phụ thuộc nhau tạo thành mộtchỉnh thể thống nhất đứng đầu là Chính phủ

• Thẩm quyền cơ quan hành chính nhà nướcđược pháp luật quy định trên cơ sở lãnh thổ,ngành hoặc lĩnh vực chuyên môn mang tínhtổng hợp

Đặc trưng cơ quan Đặc trưng cơ quan hành chính nhà nướchành chính nhà nước

• Cq hành chính NN đều trực tiếp hay giántiếp trực thuộc cq quyền lực nhà nướccùng cấp chịu sự giám sát và báo cáocông tác trước cq quyền lực

• Các cq hành chính nhà nước có hệ thốngđơn vị cơ sở trực thuộc

Phân loại cơ quan Phân loại cơ quan hành chính nhà nướchành chính nhà nước

• Căn cứ vào thẩm quyền:– Cq hành chính có thẩm quyền chung– Cq hành chính có thẩm quyền chuyên môn

• Căn cứ vào phạm vi lãnh thổ– Cơ quan hành chính ở Trung ương– Cơ quan hành chính địa phương

Theo căn cứ pháp lý để thành lậpTheo căn cứ pháp lý để thành lập

• Các cơ quan Hiến định : CP, UBND, CácBộ, Cq ngang bộ

• Cơ quan được thành lập trên cơ sở cácđạo luật và văn bản dưới luật: gồm cơquan thuộc Chính phủ, Tổng cục, Cục, Vụ,Viện, Sở, phòng, ban.

22..2 2 Địa vị pháp lí Chính PhủĐịa vị pháp lí Chính Phủ• Hp năm 1946: Chính phủ là cơ quan hành chính

nhà nước cao nhất người đứng đầu CP là chủtịch nước

• HP năm 1959: CP gọi là Hội đồng CP ngườiđứng đầu là Thủ tướng

• HP năm 1980: quy định Hội đồng Bộ trưởng làCP

• cả Hiến pháp (1946; 1959 và 1980) đều thể hiệntinh thần chung là hoạt động hành chính nhànước (hoạt động chấp hành và điều hành) chủyếu được trao cho hệ thống các cơ quan hànhchính nhà nước thực hiện.

Hiến pháp năm Hiến pháp năm 19921992

• Điều 109 Hiến pháp 1992 và Điều 1 Luậttổ chức Chính phủ (2001) quy định Chínhphủ là cơ quan chấp hành Quốc hội, cơquan hành chính nhà nước cao nhất củanước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa ViệtNam. Người đứng đầu Chính phủ theoHiến pháp và Luật tổ chức Chính phủ(2001) là Thủ tướng

Thứ nhất, CP với tư cách là cơ quan Thứ nhất, CP với tư cách là cơ quan chấp hành của cơ cq quyền lực chấp hành của cơ cq quyền lực

Thực hiện quyền lập quy bằng cách banhành các văn bản quy phạm pháp luật,dưới luật (Nghị định) có tính bắt buộc trênphạm vi cả nước, để thực hiện các đạoluật, các pháp lệnh và các nghị quyết củaQuốc hội và Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.Các Bộ và chính quyền địa phương cónghĩa vụ thực hiện các VB pháp quy đó.

Thứ hai, CP với tư cách là cq hành chính Thứ hai, CP với tư cách là cq hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà

XHCN VNXHCN VN• Là cấp trên cao nhất của toàn bộ hệ thống

hành chính nhà nước, từ bộ máy hànhchính Trung ương đến các Uỷ ban nhândân các cấp, các cơ quan, các đơn vị sựnghiệp trong cả nước. Chính phủ lãnh đạoUBND các cấp một cách trực tiếp trongviệc thực hiện các nhiệm vụ điều hành củamột bộ máy hành chính nhà nước, UBNDcó nhiệm vụ chấp hành các quyết định củacơ quan nhà nước cấp trên.

Nhiệm vụ, quyền hạn của CPNhiệm vụ, quyền hạn của CP

• Nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ đượcquy định chủ yếu tại:– Điều 112 Hiến pháp 1992 quyền hạn– Chương II Luật tổ chức Chính phủ nước

Cộng hoà XHCN Việt Nam năm 2001.

Cơ cấu tổ chức của Chính phủCơ cấu tổ chức của Chính phủ

• Cơ cấu tổ chức của Chính phủ gồm cácBộ, các cơ quan ngang Bộ do Quốc hộiquyết định thành lập theo đề nghị của Thủtướng Chính phủ.

• Chính phủ gồm có Thủ tướng Chính phủ,các Phó Thủ tướng, các Bộ trưởng và cácthành viên khác.

Hình thức hoạt động của CPHình thức hoạt động của CP

• Hình thức hoạt động của tập thể Chính phủ làphiên họp Chính phủ.

• Sự chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng và cácPhó Thủ tướng là người giúp Thủ tướng theo sựphân công của Thủ tướng; khi Thủ tướng vắngmặt thì một Phó Thủ tướng được Thủ tướng uỷnhiệm thay mặt lãnh đạo công tác của CP

• Sự hoạt động của các Bộ trưởng với tư cách làthành viên tham gia vào công việc chung củaChính phủ và với tư cách là người đứng đầumột Bộ hay cơ quan ngang Bộ.

Chế độ làm việc của Chính phủ Chế độ làm việc của Chính phủ được thực hiện trên cơ sở được thực hiện trên cơ sở

nguyên tắcnguyên tắc

Chính phủ là cơ quan làm việc theo chếđộ tập thể, những vấn đề quan trọng thuộcthẩm quyền của Chính phủ được thảoluận tập thể và quyết định theo đa số(Điều 19 Luật tổ chức Chính phủ).

Nhiệm vụ và quyền hạn của Thủ Nhiệm vụ và quyền hạn của Thủ tướng Chính phủtướng Chính phủ

• Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầuChính phủ, lãnh đạo công tác của Chínhphủ, các thành viên Chính phủ, thủ trưởngcơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBNDcác cấp.

Nhiệm vụ quyền hạn của TTCPNhiệm vụ quyền hạn của TTCP

Nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng quyđịnh trong Điều 114 Hiến pháp 1992 vàChương III Luật tổ chức Chính phủ.

Bộ và các cơ quan ngang bộBộ và các cơ quan ngang bộ

• Bộ, cơ quan ngang Bộ là cơ quan của Chínhphủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước đốivới các ngành hoặc lĩnh vực công tác trongphạm vi cả nước (Điều 22, Luật tổ chức CP).

• Điều 116 Hiến pháp 1992 quy định: Bộ trưởngvà các thành viên khác của Chính phủ chịu tráchnhiệm quản lý nhà nước về lĩnh vực, ngànhmình phụ trách trong phạm vi cả nước, bảo đảmquyền tự chủ trong hoạt động sản xuất, kinhdoanh của các cơ sở theo quy định của pháp PL

Phân loại Bộ Phân loại Bộ

• Bộ quản lý hành chính nhà nước đối vớingành

• Bộ quản lý đối với lĩnh vực, (cũng có thểgọi là bộ quản lý tổng hợp hay quản lýchức năng, hay quản lý liên ngành).

Bộ quản lý theo lĩnh vựcBộ quản lý theo lĩnh vực

• là cơ quan nhà nước trung ương của CPthực hiện sự quản lý hành chính nhà nướctheo từng lĩnh vực lớn (kế hoạch, tàichính, khoa học, công nghệ, lao động, giá,nội vụ, ngoại giao, tổ chức và công vụ...)liên quan đến hoạt động của tất cả các bộ,các cấp quản lý hành chính nhà nước, cáctổ chức trong xã hội và công dân.

BộBộ quảnquản lýlý ngànhngành

Là cơ quan nhà nước ở Trung ương của Chínhphủ có trách nhiệm quản lý những ngành kinh tế- kỹ thuật, văn hoá, xã hội (như nông nghiệp,công nghiệp, giao thông vận tải, xây dựng,thương mại, văn hoá, giáo dục, y tế), có thể tậphợp với nhau thành một hay một nhóm liênngành rộng. Nó có trách nhiệm chỉ đạo toàndiện các cơ quan, đơn vị hành chính, sự nghiệp,kinh doanh do mình quản lý về mặt nhà nước.

Cơ cấu tổ chức của BộCơ cấu tổ chức của Bộ

BỘ TRƯỞNG

THỨ TRƯỞNG

Vụ, cục tham mưu tư vấn thực hiện QLNN

Các đơn vị sự nghiệp(trường, viện …)

Các đơn vị kinh tế thuộc Bộ

Nhiệm vụ quyền hạn của Bộ Nhiệm vụ quyền hạn của Bộ trưởngtrưởng

Được quy định trong Hiến pháp: Bộtrưởng và các thành viên khác của CPchịu trách nhiệm quản lí nhà nước về lĩnhvực, ngành mình phụ trách trong phạm vicả nước, bảo đảm quyền tự chủ sản xuấtkinh doanh của các cơ sở theo quy địnhcủa pháp luật

Nhiệm vụ quyền hạn của các BộNhiệm vụ quyền hạn của các Bộ

• Được luat to chưc chính phu 2001.docquy định chi tiết quyền hạn nhiệm vụ

Quan hệ giữa Bộ trưởng với CP và Quan hệ giữa Bộ trưởng với CP và TTCPTTCP

Bộ trưởng là thành viên của CP nhưngvừa là người thủ trưởng của Bộ. Bộtrưởng chịu trách nhiệm giải quyết các vấnđề thuộc quyền hạn, trách nhiệm thẩmquyền của Bộ và chịu sự lãnh đạo củaThủ tướng Chính phủ

Quan hệ với Quốc hộiQuan hệ với Quốc hội

Bộ trưởng không chỉ chịu trách nhiệmtrước TTCP và cả trước Quốc hội về lĩnhvực, ngành mình phụ trách, phải trình bàyvấn đề và trả lời chất vấn của Quốc hội,UBTVQH các ban của Quốc hội và các đạibiểu Quốc Hội

Tổ chức bộ máy hành chính nhà Tổ chức bộ máy hành chính nhà nước ở địa phươngnước ở địa phương

• Uỷ ban nhân dân do HĐND bầu ra, là cơquan chấp hành của HĐND, cơ quan hànhchính nhà nước ở địa phương chịu tráchnhiệm chấp hành Hiến pháp, luật, các vănbản của cơ quan nhà nước cấp trên vànghị quyết của HĐND (Điều 123, Hiếnpháp 1992).

Ủy ban nhân dân Ủy ban nhân dân

UBND là cơ quan thực hiện chức năngquản lý hành chính nhà nước vừa do Hộiđồng nhân dân giao, vừa do UBND cấptrên giao và chịu sự lãnh đạo thống nhấtcủa Chính phủ; là cơ quan hành chính nhànước hoạt động thường xuyên ở địaphương, thực hiện việc chỉ đạo, điều hànhhàng ngày công việc hành chính nhànước ở địa phương

Đặc điểm của UBNDĐặc điểm của UBND

• Là cơ quan chấp hành của cq quyền lựccùng cấp và là cq hành chính nhà nước ởđịa phương

• Là bộ phận quan trọng của nền hànhchính quốc gia

• Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ theo quy địnhcủa pháp luật có phạm vi hoạt động theocấp địa giới hành chính nhất định

Đặc điểm UBND các cấp Đặc điểm UBND các cấp

• Có chức năng quản lí hành chính nhànước ở địa phương, có trách nhiệm phốihợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nướckhác để đảm bảo hiệu lực hiệu quả của cơquan hành chính nhà nước

• Có quyền ban hành quyết định hành chínhở địa phương

Ủy ban nhân dân với hai tư cáchỦy ban nhân dân với hai tư cách

+ Là cơ quan chấp hành của HĐND, UBND chịutrách nhiệm thi hành những nghị quyết củaHĐND, chịu trách nhiệm và báo cáo công táctrước HĐND.+ Là cơ quan hành chính nhà nước ở địaphương, UBND chịu trách nhiệm không chỉ chấphành những nghị quyết của HĐND mà cả nhữngquyết định của cơ quan nhà nước cấp trên, thihành pháp luật thống nhất của Nhà nước

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Về nhiệm vụ, quyền hạn của UBNDUBND

Nhiệm vụ, quyền hạn của UBND từng cấpđược quy định tại Chương IV Luật tổ chứcHĐND và UBND năm 2003, thể hiện trêntất cả các lĩnh vực của đời sống nhà nướcvà xã hội:

Tổ chức và hoạt động của UBNDTổ chức và hoạt động của UBND

Uỷ ban nhân dân do HĐND cùng cấp bầura, gồm có Chủ tịch, Phó Chủ tịch và cácuỷ viên. Chủ tịch là đại biểu HĐND, cácthành viên khác không nhất thiết là đạibiểu. Kết quả bầu cử phải được Chủ tịchUBND cấp trên trực tiếp phê chuẩn(UBND tỉnh thì do Thủ tướng phê chuẩn).

Chế độ làm việcChế độ làm việc

Uỷ ban nhân dân là một thiết chế tập thể,như Điều 124 của Hiến pháp 1992 đã quyđịnh: Chủ tịch UBND lãnh đạo, điều hànhhoạt động của UBND. Khi quyết địnhnhững vấn đề quan trọng của địa phương,UBND phải thảo luận tập thể và ra quyếtđịnh theo đa số.

Cải cách bộ máy hành chính Cải cách bộ máy hành chính

Theo đó, trọng tâm của công tác CCHCthời gian tới là hoàn thiện hệ thống thểchế, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức(CBCC), hướng tới hệ thống cơ quanhành chính trong sạch, hiệu lực, hiệu quả,tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minhbạch, phát huy quyền làm chủ của nhândân.

Chương Chương 33ĐỊA VỊ PHÁP LÍ HÀNH ĐỊA VỊ PHÁP LÍ HÀNH

CHÍNH CỦA CÁN BỘ CÔNG CHÍNH CỦA CÁN BỘ CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚCCHỨC NHÀ NƯỚC

33..1 1 Khái niệm cán bộ Khái niệm cán bộ -- công chứccông chức

- Khái niệm:- CBCC là người làm việc thường xuyên trong

bộ máy hành chính nhà nước- CBCC là người làm việc trong bộ máy nhà

nước- CBCC là người đại diện cho nhà nước để

thực thi quyền hành pháp- CBCC là những người làm việc trong biên

chế hưởng lương từ ngân sách nhà nước

Những người làm việc nhà nước vì Những người làm việc nhà nước vì lợi ích công lợi ích công

• Trong cơ quan nhà nước (LP, HP, TP)• Trong lực lượng vũ trang, cảnh sát• Trong các tổ chức kinh tế nhà nước• Trong tổ chức sự nghiệp của nhà nước• Trong tổ chức khác do NN thành lập• Trong tổ chức Đảng, Mặt trận tổ quốc và

các tổ chức thành viên

Thu nhập của những người làm Thu nhập của những người làm việc nhà nướcviệc nhà nước

• Họ được trả công từ ngân sách nhà nước dưới hình thức– Lương – Phụ cấp và sinh hoạt phí– (Lương và phụ cấp được nhà nước chi trả

không có sự mặc cả trao đổi)

Quy định về CBCCQuy định về CBCC

• Sắc lệnh số 76 năm 1950• Nghị định số 169/HĐBT năm 1991• Pháp lệnh CBCC năm 1998• Sửa đổi bổ sung pháp lệnh năm 1998 2

lần năm 2000 và năm 2003• Luật cán bộ công chức năm 2008 (có hiệu

lực ngày 1/1/2010)

Cán bộ, công chứcCán bộ, công chức

• Những người do bầu cử• Do tuyển dụng, bổ nhiệm, giao nhiệm vụ

thường xuyên trong TC chính trị, CT-XH• Do tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch công

chức, giao công vụ thường xuyên trong cơquan nhà nước

Viên chứcViên chức

Viên chức là công dân Việt Nam đượctuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tạiđơn vị sự nghiệp công lập theo chế độhợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹlương của đơn vị sự nghiệp công lập theoquy định của pháp luật.(luật viên chứcnăm 2010 có hiệu lực 1/1/2012)

Cán bộ Cán bộ

Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầucử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ,chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quancủa Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước,tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ởtỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sauđây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận,thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọichung là cấp huyện), trong biên chế vàhưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Công chứcCông chứcCông chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổnhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quancủa Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chínhtrị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơquan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải làsĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốcphòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dânmà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp vàtrong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệpcông lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổchức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sựnghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máylãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thìlương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệpcông lập theo quy định của pháp luật.

Cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọichung là cấp xã) là công dân Việt Nam, đượcbầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thườngtrực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bíthư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổchức chính trị - xã hội;

Công chức cấp xã là công dân Việt Namđược tuyển dụng giữ một chức danh chuyênmôn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã,trong biên chế và hưởng lương từ ngân sáchnhà nước.

CBCC cấp xãCBCC cấp xã

Cán bộ cấp xãCán bộ cấp xã

• Bí thư, phó bí thư Đảng ủy• Chủ tịch, phó chủ tịch HĐND• Chủ tịch, phó chủ tịch UBND• Chủ tịch UBMTTQVN• Bí thư đoàn thanh niên• Chủ tịch hội phụ nữ• Chủ tịch hội nông dân ( xã có sx NLNN)• Chủ tịch hội cựu chiến binh

Công chức cấp xãCông chức cấp xã

• Trưởng công an • Chỉ huy trưởng quân sự• Văn phòng thống kê• Địa chính, xây dựng, đô thị và môi trường• Tài chính – kế toán• Tư pháp – hộ tịch• Văn hóa – xã hội

33..2 2 Công vụ và những nguyên tắc Công vụ và những nguyên tắc của chế độ công vụcủa chế độ công vụ

• Công vụ là các hoạt động của các cơ quanquyền lực nhà nước

• Công vụ được hiểu là toàn bộ các cơ quan củaChính phủ không kể lực lượng quân đội hoặccông vụ để chỉ một nhóm người làm việc trongcác cơ quan NN (từ điển Oxford)

• Công vụ gắn liền trực tiếp với con người là côngchức. Công vụ là toàn bộ những người đượcNN hoặc cộng đồng lãnh thổ bổ nhiệm và mộtcông việc thường xuyên trong một công sở haymột thực thể công và xếp vào trong nhữngngạch của nền hành chính ( nước Pháp )

Khái niệm công vụKhái niệm công vụ

Công vụ là những hoạt động mang tínhnhà nước nhằm thực hiện các chức năngcủa nhà nước vì lợi ích xã hội, lợi ích nhànước, lợi ích chính đáng của các tổ chứcvà cá nhân

Hoạt động công vụHoạt động công vụ

• Là hoạt động có tính chất tổ chức cao, được tiếnhành thường xuyên liên tục theo trật tự do phápluật quy định

• Sử dụng quyền lực nhà nước và được đảm bảobằng quyền lực nhà nước

• Hoạt động công vụ chủ yếu do đội ngũ côngchức chuyên nghiệp thực hiện do NN trả công

• Phục vụ lợi ích chung• Được xây dựng dựa trên những nguyên tắc nhất

định

Nguyên tắc của chế độ công vụNguyên tắc của chế độ công vụ• CBCC là công bộc của nhân dân• CBCC chịu sự giám sát của nhân dân, có thể bị

nhân dân trực tiếp hoặc gián tiếp bãi miễn khikhông đáp ứng yêu cầu NN

• Công tác CBCC đặt dưới sự lãnh đạo thốngnhất của Đảng cộng sản Việt Nam

• Mọi công dân đều bình đẳng trong việc đảmnhận công vụ

• Đảm bảo nguyên tắc tập thể, dân chủ đi đôi vớiphát huy trách nhiệm của người đứng đầu cq, tổchức, đơn vị

33..3 3 Quy chế pháp lí hành chính Quy chế pháp lí hành chính của CBCCcủa CBCC

• Quy chế pháp lí hành chính của cán bộcông chức là tổng thể những quy địnhpháp luật về trình tự và điều kiện hìnhthành, bổ sung và quản lí đội ngũ cán bộ,công chức; nghĩa vụ quyền hạn củaCBCC; các hình thức khen thưởng đối vớiCBCC có thành tích và các biện pháp xử líCBCC vi phạm pháp luật

33..33..1 1 Bầu cử, tuyển dụng, sử dụng Bầu cử, tuyển dụng, sử dụng CBCCCBCC

• Bầu cử:– Áp dụng trong trường hợp cần trao công dân

đảm nhận một chức vụ nhất định trong mộtthời gian nhất định

– Bầu cử đại biểu QH, HĐNDCC theo HP, luật– Bầu cử các chức danh trong tổ chức chính trị,

chính trị xã hội theo điều lệ của tổ chức đó

Tuyển dụng công chứcTuyển dụng công chức

Do cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiếnhành căn cứ vào nhu cầu công việc, vị trícông tác của các chức danh công chứctrong cơ quan, tổ chức và chỉ tiêu biên chếđược giaoQuy trình tuyển dụng CBCC

Quản lý CBCCQuản lý CBCC

• Ban hành và tổ chức thực hiện cácVBQPPL, điều lệ, quy chế về CBCC

• Lập quy hoạch, kế hoạch xd đội ngũCBCC• Quy định chức danh và tiêu chuẩn CBCC• Quyết định biên chế, đào tạo bồi dưỡng,

đãnh giá CBCC• Tổ chức chế độ tiền lương, chế độ chính

sách đãi ngộ, khen thưởng, kỉ luật …

Quyền lợi, nhiệm vụ CBCCQuyền lợi, nhiệm vụ CBCC

• Luật CBCC và các văn bản hướng dẫn thi hành CHƯƠNG II luật CBCC.doc

Chương Chương 4 4 QUY CHẾ PHÁP LÍ CỦA QUY CHẾ PHÁP LÍ CỦA CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘICÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI

44..1 1 Khái niệm và đặc điểm của tổ Khái niệm và đặc điểm của tổ chức xã hộichức xã hội

Tổ chức xã hội là hình thức tổ chức tựnguyện của công dân, tổ chức Việt Namcó chung mục đích tập hợp hoạt độngtheo pháp luật và theo điều lệ không vì lợinhuận nhằm đáp ứng những lợi ích chínhđáng của các thành viên và tham gia vàoquản lí nhà nước quản lí xã hội

Đặc điểm của tổ chức xã hộiĐặc điểm của tổ chức xã hội

• Các tổ chức XH được hình thành trênnguyên tắc tự nguyện của những thànhviên cùng chung 1 lợi ích hay cùng mộtgiai cấp, cùng nghề nghiệp, sở thích…

• Các tổ chức XH nhân danh chính tổ chứcmình để tham gia hoạt động quản lí nhànước, chỉ trong trường hợp đặc biệt do PLquy định tổ chức xã hội mới hoạt độngnhân danh nhà nước

Đặc điểm của tổ chức xã hộiĐặc điểm của tổ chức xã hội

• Các tổ chức XH hoạt động tự quản theoquy định của pháp luật và theo điều lệ docác thành viên trong tổ chức xây dựng

• Các tổ chức xã hội hoạt động không nhằmmục đích lợi nhuận mà nhằm bảo vệquyền lợi ích hợp pháp của các thành viên

Các loại tổ chức xã hộiCác loại tổ chức xã hội

• Tổ chức chính trị• Các tổ chức chính trị xã hội• Các tổ chức xã hội nghề nghiệp• Các tổ chức tự quản• Các hội được thành lập theo dấu hiệu

nghề nghiệp, sở thích hoặc các dấu hiệukhác

Tổ chức chính trịTổ chức chính trị

• Tổ chức chính trị là tổ chức mà thành viên gồmnhững người cùng hoạt động với nhau vì mộtkhuynh hướng chính trị nhất định

• Ở VN hiện nay chỉ tồn tại một tổ chức chính trị :Đảng cộng sản Việt Nam

• Đảng cộng sản VN có cơ cấu tổ chức và cáchthức sinh hoạt chặt chẽ theo điều lệ. Mọi tổ chứccủa Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháppháp luật

Tổ chức chính trị Tổ chức chính trị -- xã hộixã hội

• Các tổ chức chính trị xã hội hoạt độngtheo nguyên tắc tập trung dân chủ, có cơcấu tổ chức chặt chẽ, được chia thànhnhiều cấp để hoạt động trong phạm vi cảnước. Hoạt động theo điều lệ của tổ chức

Các tổ chức chính trị xã hộiCác tổ chức chính trị xã hội

• Mặt trận tổ quốc Việt Nam• Công đoàn• Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh• Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam• Hội nông dân Việt Nam • Hội cựu chiến binh Việt Nam

Các tổ chức xã hội nghề nghiệpCác tổ chức xã hội nghề nghiệp

Tổ chức xã hội nghề nghiệp là loại hình tổchức xã hội do Nhà nước sáng kiến thànhlập, được hình thành theo quy định củanhà nước. Muốn trở thành thành viên củatổ chức xã hội nghề nghiệp phải đáp ứngđiều kiện do nhà nước quy định. Hoạtđộng của tổ chức này đặt dưới sự quản lícủa các cơ quan nhà nước có thẩm quyền

Các tổ chức xã hội nghề nghiệpCác tổ chức xã hội nghề nghiệp

• Hội luật gia • Hội luật sư• Trung tâm trọng tài thương mại …

Các tổ chức tự quảnCác tổ chức tự quản

• Các tổ chức này được thành lập theosáng kiến của nhà nước, hoạt động theoquy định của nhà nước nhằm mục đíchthực hiện những nhiệm vụ tự quản trongmột phạm vi nhất định đối với những côngviệc mà nhà nước không trực tiếp quản lí

• Các tổ chức tự quản: Tổ chức thanh tranhân dân, tổ dân phố, tổ dân phòng…

Các hội được thành lập theo dấu hiệu nghề Các hội được thành lập theo dấu hiệu nghề nghiệp, sở thích hoặc dấu hiệu khácnghiệp, sở thích hoặc dấu hiệu khác

• Hội làm vườn• Hội những người nuôi ong• Hội sinh vật cảnh• Hội người mù • Hội chữ thập đỏ…

Tổ chức chính trị Tổ chức chính trị -- xã hộixã hội

• Các tổ chức chính trị xã hội hoạt độngtheo nguyên tắc tập trung dân chủ, có cơcấu tổ chức chặt chẽ, được chia thànhnhiều cấp để hoạt động trong phạm vi cảnước. Hoạt động theo điều lệ của tổ chức

44..2 2 Quy chế pháp lí hành chính của Quy chế pháp lí hành chính của tổ chức xã hộitổ chức xã hội

Quy chế pháp lí hành chính của tổ chứcxã hội là tổng thể các quy định của phápluật về tổ chức xã hội trong quản lí hànhchính nhà nước

Quyền và nghĩa vụ của tổ chức xã Quyền và nghĩa vụ của tổ chức xã hội trong quan hệ với cq nhà nướchội trong quan hệ với cq nhà nước

• Tổ chức xã hội và cơ quan nhà nước cómối quan hệ hợp tác giúp đỡ lẫn nhautrong quá trình hình thành và phát triển

Quyền và nghĩa vụ trong quan hệ Quyền và nghĩa vụ trong quan hệ với cơ quan nhà nướcvới cơ quan nhà nước

– Cq nhà nước có thẩm quyền cho phép haybãi bỏ đề nghị xin thành lập của tổ chức xãhội đồng thời có quyền chấm dứt hoạt độngcủa các tổ chức XH trong những trường hợpdo PL quy định. Các tổ chức XH chịu sự quảnlí của các cq NN có thẩm quyền trong suốtquá trình hình thành và phát triển

Quyền và nghĩa vụ trong quan hệ Quyền và nghĩa vụ trong quan hệ với cơ quan nhà nướcvới cơ quan nhà nước

• Các tổ chức XH cũng có những quyềnnhất định đối với các cơ quan nhà nước,đó là được cơ quan nhà nước đảm bảo vềmặt pháp lí cho sự tồn tại và phát triển,một số tổ chức được sự giúp đỡ về tàichính, được đề cử giới thiệu thành viêncủa tổ chức tham gia vào các vị trí trongcơ quan nhà nước

• Các tổ chức xã hội khác nhau thì quyền vànghĩa vụ khác nhau trong mối quan hệ vớicơ quan nhà nước tùy thuộc vào vai tròcủa chúng trong hệ thống chính trị

Quyền và nghĩa vụ của tổ chức xã Quyền và nghĩa vụ của tổ chức xã hội trong lĩnh vực xây dựng PLhội trong lĩnh vực xây dựng PL

• Tham gia ý kiến vào các VBQPPL có liênquan đến nội dung hoạt động của hội theoquy định của pháp luật

• MTTQ và các tổ chức thành viên của Mặttrận có quyền trình dự án luật ra trước QH

• Công đoàn tham gia với cơ quan NN xâydựng PL, chính sách, chế độ về lao động,tiền lương, bảo hộ lđ và các chính sáchXH khác

Quyền và nghĩa vụ của tổ chức XH Quyền và nghĩa vụ của tổ chức XH trong lĩnh vực thực hiện pháp luậttrong lĩnh vực thực hiện pháp luật- Có quyền tham gia, giám sát việc thựchiện pháp luật của các cq NN, các tổ chứcXH, các tổ chức kinh tế và công dân,người nước ngoài, người không quốc tịch,- Có quyền thông báo với cơ quan nhànước có thẩm quyền về hành vi vi phạmcủa họ yêu cầu cơ quan nhà nước cóthẩm quyền xử lí

Trong lĩnh vực thực hiện PLTrong lĩnh vực thực hiện PL

• Có quyền và nghĩa vụ tuyên truyền, giáodục ý thức pháp luật đối với các thànhviên trong tổ chức và đối với nhân dân laođộng

• Tham gia vào hoạt động giải quyết tranhchấp trong lĩnh vực khác nhau với đại diệnlà công đoàn, trọng tài thương mại, tổ hòagiải…

Chương Chương 55QUY CHẾ PHÁP LÍ HÀNH CHÍNH CỦA QUY CHẾ PHÁP LÍ HÀNH CHÍNH CỦA

CÔNG DÂN, NGƯỜI NƯỚC NGOÀI CÔNG DÂN, NGƯỜI NƯỚC NGOÀI

55..1 1 Quy chế pháp lí hành chính của Quy chế pháp lí hành chính của công dân công dân

Quy chế pháp lí hành chính của công dânlà tổng thể các quyền và nghĩa vụ củacông dân trong quản lí hành chính nhànước được quy định trong các văn bảnpháp luật do cơ quan nhà nước có thẩmquyền ban hành và được đảm bảo thựchiện trong thực tế

Đặc điểm quy chế pháp lí hành Đặc điểm quy chế pháp lí hành chính của công dân chính của công dân

• Mọi công dân VN được hưởng đầy đủ cácquyền về tự do cá nhân, chính trị, kinh tế,văn hóa xã hội

• Các quyền và nghĩa vụ cơ bản của côngdân do Hiến pháp quy định

• Mọi công dân đều bình đẳng trước phápluật

• Quyền và nghĩa vụ là hai mặt không thểtách rời

Đặc điểm Đặc điểm

• Nhà nước tạo điều kiện cho nhu cầu chínhđáng của cá nhân

• Nhà nước truy cứu trách nhiệm pháp lí đốivới công dân khi có hành vi vi phạm

• Nhà nước không ngừng hoàn thiện quychế pháp lí hành chính của công dân, đảmbảo cho công dân tham gia tích cực vàoquản lí nhà nước

55..22..2 2 Quy chế pháp lí hành chính Quy chế pháp lí hành chính của công dân của công dân

• Quy chế pháp lí hành chính của công dânđược quy định tại chương V Hiến phápnăm 1992D:\cac loai luat\HP92_Sdoi.htm

Quyền và nghĩa vụ của công dân Quyền và nghĩa vụ của công dân

• Quyền và nghĩa vụ công dân trong lĩnhvực hành chính – chính trị

• Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dântrong lĩnh vực kinh tế - xã hội

• Quyền và nghĩa vụ của công dân tronglĩnh vực văn hóa xã hội

Quyền và nghĩa vụ công dân trong Quyền và nghĩa vụ công dân trong lĩnh vực hành chính lĩnh vực hành chính –– chính trịchính trị

• Quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội (Ðiều 53)• Quyền bầu cử và ứng cử (Ðiều 54);• Quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền được

thông tin, quyền hội họp, lập hội, biểu tình theo quy địnhcủa pháp luật (Ðiều 69);

• Quyền khiếu nại tố cáo (Ðiều 74);• Quyền bình đẳng trước pháp luật (Ðiều 52);• Quyền tự do cư trú và tự do đi lại ở trong nước, ra nước

ngoài và từ nước ngoài về nước theo quy định của phápluật (Ðiều 68);

• Quyền tự do tín ngưỡng (Ðiều 70);• Quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật

bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm(Ðiều 71);

• Quyền bất khả xâm phạm về chổ ở (Ðiều 73);

Nghĩa vụ công dân Nghĩa vụ công dân

• Nghĩa vụ tuân theo hiến pháp và pháp luật,tham gia bảo vệ an ninh tổ quốc, trật tự an toànxã hội, giữ gìn bí mật quốc gia, chấp hànhnhững quy tắc sinh hoạt công cộng (Ðiều 79);

• Nghĩa vụ trung thành với tổ quốc (Ðiều 76);• Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc (Ðiều 77);• Nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản của nhà

nước và lợi ích công cộng (Ðiều 78);

Quyền và nghĩa vụ của công dân Quyền và nghĩa vụ của công dân trong lĩnh vực kinh tế xã hộitrong lĩnh vực kinh tế xã hội

• Quyền và nghĩa vụ lao động (Ðiều 55 );• Quyền được hưởng lương và được nhà nước bảo đảm

thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội, chế độ bảo hộ laođộng, chế độ nghỉ ngơi, làm việc...(Ðiều 56);

• Quyền tự do kinh doanh theo quy định của pháp luật(Ðiều 57);

• Quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành,nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, vốn và tài sảnkhác trong doanh nghiệp hoặc trong các tổ chức kinh tếkhác (Ðiều 58);

• Quyền xây dựng nhà ở theo quy hoạch và pháp luật(Ðiều 62);

Nghĩa vụ Nghĩa vụ

• Song song với các quyền của công dântrong lĩnh vực kinh tế thì công dân còn cónghĩa vụ đóng thuế và lao động công íchtheo quy định của pháp luật.

Quyền và nghĩa vụ của công dân Quyền và nghĩa vụ của công dân trong lĩnh vực văn hóa xã hộitrong lĩnh vực văn hóa xã hội

• Quyền và nghĩa vụ học tập (Ðiều 59);• Quyền nghiên cứu khoa học kỹ thuật, phát minh, sáng

chế, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, sáng tác, phêbình văn học, nghệ thuật và tham gia các hoạt động vănhóa khác (Ðiều 60);

• Quyền được hưởng chế độ bảo vệ sức khỏe và nghĩavụ thực hiện các quy định về vệ sinh phòng bệnh và vệsinh công cộng.

• Quyền của thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ đượchưởng các chính sách ưu đãi của nhà nước;

• Quyền của người già, người tàn tật, trẻ mồ côi, ngườikhông nơi nương tựa được nhà nước và xã hội giúp đỡ.

• Nghĩa vụ bảo vệ các di sản văn hóa dân tộc

55..2 2 Quy chế pháp lí hành chính của Quy chế pháp lí hành chính của người NN, người không quốc tịchngười NN, người không quốc tịch

• Người nước ngoài là người có quốc tịchcủa một nước khác đang lao động, họctập, công tác, sinh sống trên lãnh thổnước CHXHCN Việt Nam

• Người không quốc tịch là người không cóquốc tịch của một nước nào cư trú trênlãnh thổ Việt Nam

PhânPhân loạiloại ngườingười nướcnước ngoàingoài• Người nước ngoài thường trú tức là người nước ngoài

cư trú không thời hạn ở Việt Nam;• Người nước ngoài tạm trú tức là người cư trú có thời

hạn tại Việt Nam. Ví dụ cho trường hợp này là ngườinước ngoài vaò Việt nam để thực hiện các dự án đầu tư,thực hiện hợp đồng, hợp tác về kinh tế, cán bộ nhânviên các cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự,cơ quan đại diện các tổ chức quốc tế, liên hiệp quốc,người nước ngoài đang học tập, chữa bệnh vv;

• Những trường hợp người nước ngoài quá cảnh, ngườinước ngoài nhập cảnh nhưng thời gian lưu ở Việt Namkhông quá 48 tiếng; hoặc người nước ngoài mượnđường vào Việt nam không quá 3 ngày (72 tiếng) vv...

NgườiNgười khôngkhông cócó quốcquốc tịchtịch

• Mất quốc tịch cũ mà chưa có quốc tịchmới;

• Luật quốc tịch ở các nước mâu thuẫn vớinhau;

• Cha mẹ mất quốc tịch hoặc không cóquốc tịch thì con sinh ra cũng có thểkhông có quốc tịch;

Ðặc điểmÐặc điểm• Người nước ngoài cư trú tại Việt Nam phải chịu sự tài

phán của hai hệ thống pháp luật là hệ thống pháp luậtViệt Nam và hệ thống pháp luật của nước mà họ mangquốc tịch; người không quốc tịch chỉ phải chịu sự tàiphán của pháp luật Việt Nam;

• Tất cả những người nước ngoài cư trú, làm ăn sinhsống tại Việt Nam đều bình đẳng về năng lực pháp luậthành chính, không phân biệt dân tộc, màu da, tôn giáo,nghề nghiệp;

• Quy chế pháp lý hành chính của người nước ngoài cónhững hạn chế nhất định so với công dân Việt Nam xuấtphát từ nguyên tắc quốc tịch được quy định trong luậtquốc tịch của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa ViệtNam. Nói cách khác, phạm vi quyền và nghĩa vụ của họhẹp hơn so với công dân Việt Nam.

Quy chế pháp lí hành chính người Quy chế pháp lí hành chính người nước ngoài, người không quốc tịchnước ngoài, người không quốc tịch• Là tổng thể những quyền và nghĩa vụ

pháp lí của người nước ngoài, ngườikhông quốc tịch được Nhà nước ta quyđịnh trong Hiến pháp và những văn bảnpháp luật khác

• Ở Việt Nam không có sự phân biệt đối xửgiữa người nước ngoài và người khôngquốc tịch họ được hưởng quy chế chung

Văn bản quy định Văn bản quy định • Hiến pháp 1992 (Ðiều 81, 82);• Pháp lệnh nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú đi lại

của người nước ngoài tại Việt Nam ngày21/2/1992;

• Nghị định số 04 ngày 18/01/1993 của Chính phủquy định chi tiết thi hành Pháp lệnh nhập cảnh,xuất cảnh, cư trú đi lại của người nước ngoài tạiViệt Nam;

• Pháp lệnh ưu đãi, miễn trừ ngoại giao, cơ quanlãnh sự và cơ quan đại diện của tổ chức quốc tếtại Việt Nam năm 1993...

Quyền và nghĩa vụ pháp lí người Quyền và nghĩa vụ pháp lí người nước ngoài người không qtichnước ngoài người không qtich

• Người nước ngoài, người không quốc tịchphải chấp hành nghiêm chỉnh pháp luậtcủa nhà nước Việt Nam. Họ không cóquyền bầu cử và ứng cử vào các cơ quanquyền lực nhà nước và cũng không phảithực hiện nghĩa vụ quân sự. Người nướcngoài, người không quốc tịch có công vớinhà nước Việt Nam được xét khenthưởng, còn người vi phạm pháp luật ViệtNam sẽ bị xử lý theo pháp luật Việt Nam.

Vấn đề thường trúVấn đề thường trú

• Trong thời hạn 48 tiếng kể từ khi nhập cảnh, người nước ngoài phảiđăng kí cư trú (thường trú) tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.Nơi đăng kí thường trú là Phòng Quản lý xuất nhập cảnh thuộccông an nơi thường trú.

• Ðối với người dưới 14 tuổi sống chung với cha mẹ hoặc người đỡđầu là người nước ngoài thường trú tại Việt nam được cha hoặc mẹđỡ đầu khai chung vào bản khai thường trú.

• Trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày nhận đủ thủ tục hợp lệ, Phòngquản lý xuất nhập cảnh thuộc công an tỉnh cấp giấy chứng nhậnthường trú. Trường hợp người nước ngoài muốn đăng kí, thay đổiđịa chỉ, nghề nghiệp đã đăng kí hoặc thay đổi nơi thường trú phảilàm thủ tục sửa đổi, bổ sung tại Phòng quản lý xuất nhập cảnhthuộc Công an tỉnh nơi cư trú.

• Giấy chứng nhận thường trú có giá trị không thời hạn chỉ được cấpcho người có đủ các yêu cầu luật định và phải từ đủ 14 tuổi trở lên.

Vấn đề tạm trúVấn đề tạm trú

• Người nước ngoài được cơ quan quản lý xuất nhậpcảnh tại cửa khẩu cấp giấy chứng nhận tạm trú trên lãnhthổ Việt nam khi có đăng kí tạm trú phù hợp với mụcđích nhập cảnh trên lãnh thổ Việt nam. Thời hạn tối đađược chứng nhận tạm trú là 12 tháng;

• Người nước ngoài có thể đi lại không phải xin phéptrong phạm vi tỉnh, thành phố thuộc trung ương hoặc cácđịa phương khác nếu mục đích đi lại phù hợp với mụcđích tạm trú.

• Người nước ngoài chỉ có thể đi vào nơi cấm người nướcngoài cư trú khi được phép của cơ quan nhà nước cóthẩm quyền.

• Ðối với người nước ngoài là thành viêncủa các cơ quan đại diện ngoại giao, đạidiện lãnh sự, các cơ quan đại diện của cáctổ chức quốc tế, của Liên Hiệp Quốc tạiViệt nam (kể cả người nước ngoài là thànhviên gia đình sống chung với họ tại Việtnam) và những người nước ngoài khácđược quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giaocủa Chính phủ Việt nam được qui địnhnhư sau:

• Bộ ngoại giao có trách nhiệm cấp giấychứng nhận tạm trú. Trường hợp huỷ bỏchứng nhận tạm trú được thực hiện thôngqua con đường ngoại giao. Họ đi lại, hoạtđộng theo hướng dẫn của Bộ ngoại giaophù hợp với các công ước quốc tế mà Việtnam đã tham gia kí kết hoặc thừa nhận.

• Ðối với việc quá cảnh, người nước ngoàimượn đường Việt nam: phải tuân theo quiđịnh về nhập cảnh, quá cảnh, xuất cảnhcủa Việt nam.

• Các người nước ngoài thuộc đối tượng khác:– Ðối với người nước ngoài vào làm việc với cơ quan,

tổ chức Việt nam thì cơ quan, tổ chức Việt nam tổchức đi lại, hoạt động và thông báo với cơ quan quảnlý xuất nhập cảnh.

– Ðối với người nước ngoài vào Việt nam du lịch thì tổchức kinh doanh du lịch quốc tế của Việt nam cótrách nhiệm đưa đón, hướng dẫn theo hành trình dulịch

Vấn đề không được cấp thị thực xuất nhập Vấn đề không được cấp thị thực xuất nhập cảnh: có thể thuộc cảnh: có thể thuộc 1 1 trong trườngtrong trường hợp sauhợp sau

• Người xin cấp thị thực cố ý sai sự thật khilàm thủ tục;

• Người xin thị thực vi phạm nghiêm trọngpháp luật Việt nam trong lần nhập cảnhtrước;

• Vì lý do bảo đảm trật tự an toàn xã hội,phòng chống dịch bệnh;

• Vì lý do bảo vệ an ninh quốc gia

Vấn đề trục xuất và việc áp dụng Vấn đề trục xuất và việc áp dụng các chế tài kháccác chế tài khác

• Có hành vi xâm phạm an ninh quốc gia;• Ðã bị Toà án Việt nam kết án về tội hình

sự và đã chấp hành xong hình phạt hoặckhông còn nghĩa vụ chấp hành hình phạt;

• Bản thân là mối đe doạ tính mạng, sứckhoẻ của những người khác tại Việt nam

Vấn đề lao động và nghề nghiệpVấn đề lao động và nghề nghiệp

• Nghề cho thuê nghỉ trọ;• Nghề khắc con dấu;• Nghề in và sao chụp;• Nghề sản xuất và sửa chửa súng săn, sản

xuất đạn súng săn và cho thuê súng săn;• Nghề kinh doanh có sử dụng đến chất nổ,

chất độc mạnh, chất phóng xạ;• Nghề giải phẫu thẩm mỹ

Vấn đề cư trúVấn đề cư trú

• Ðược quyền cư trú, đi lại trên lãnh thổ ViệtNam theo quy định của pháp luật ViệtNam.

Vấn đề y tế và giáo dụcVấn đề y tế và giáo dục

• Ðược quyền học ở các trường học ViệtNam từ mẫu giáo đến đại học, sau đại họcvà trên đại học trừ một số trường hoặcmột số ngành liên quan tới an ninh quốcphòng;

• Ðược khám và chữa bệnh tại các cơ sở ytế của Việt Nam và phải chịu mọi chi phívề khám chữa bệnh theo quy định của nhànước Việt Nam;

Vấn đề các quyền khác về xã hộiVấn đề các quyền khác về xã hội

Có quyền tư do ngôn luận, tự do báo chí, tự dotín ngưỡng, quyền được bảo đảm bí mật về thưtín, điện tín, điện thoại, quyền được bảo hộ vềtài sản, tính mạng, danh dự và nhân phẩm.

Ðược nhà nước Việt Nam bảo hộ tính mạng, tàisản và quyền lợi hợp pháp khác trên cơ sởpháp luật Việt Nam và Ðiều ước quốc tế mà ViệtNam ký kết hoặc tham gia.

Có nghĩa vụ lao động công ích và đượchưởng phúc lợi xã hội theo quy định củapháp luật Việt Nam. Nếu là công nhântrong các cơ quan nhà nước thì ngườinước ngoài, người không quốc tịch cũngđược hưởng các khoản trợ cấp như côngnhân viên chức Việt Nam;

Chương Chương 66VI PHẠM HÀNH CHÍNHVI PHẠM HÀNH CHÍNH

Vi phạm hành chínhVi phạm hành chính

Là hành vi xâm hại các quy tắc quản líhành chính nhà nước do chủ thể có nănglực chịu trách nhiệm pháp lí hành chínhthực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, cómức độ nguy hiểm cho xã hội thấp hơn sovới tội phạm hình sự theo quy định củapháp luật phải bị xử phạt hành chính

Cấu thành VPHCCấu thành VPHC

• Chủ thể: cá nhân, tổ chức có NLTNHC– Cá nhân: + 14 – dưới 16 tuổi chịu TNHC do lỗi cố ý

+ 16 tuổi trở lên chịu TNHC về mọi hành vi– Tổ chức: không cần yếu tố lỗi

• Khách thể: quy tắc quản lí nhà nước• Mặt chủ quan: lỗi, động cơ, mục đích• Mặt khách quan: hành vi, hậu quả, mối quan hệ

nhân quả giữa hành vi và hậu quả

Xử lý VPHCXử lý VPHC

• Xử phạt vi phạm hành chính• Các biện pháp xử lý VPHC khác

Các nguyên tắc xử lý VPHCCác nguyên tắc xử lý VPHC

Nguyên tắc phân định thẩm quyền– UBND các cấp có thẩm quyền xử lý VPHC

trong các lĩnh vực quản lí hành chính nhànước ở địa phương

– Các cơ quan quản lí nhà nước chuyên ngànhcó quyền xử lí VPHC thuộc ngành, lĩnh vựcmình quản lí

– Trong trường hợp VPHC thuộc thẩm quyềncủa nhiều cơ quan thì việc xử lý do cơ quanđầu tiên thực hiện

Nguyên tắc xử lý VPHC– Mọi vi phạm phải được xử lí kịp thời và phải

bị đình chỉ ngay.– Việc xử lý phải do người có thẩm quyền tiền

hành theo quy định của pháp luật– Chỉ bị xử phạt khi có hành vi vi phạm– Một hành vi vi phạm chỉ bị xử phạt một lần.

Nhiều hành vi xử lí từng hành vi,– Không xử lí vi phạm trong trường hợp: tình

thế cấp thiết, sự kiện bất ngờ, phòng vệ chínhđáng, người bị bệnh tâm thần, VPHC chuyểnhóa thành tội phạm

Xử phạt VPHCXử phạt VPHC

• Hình thức xử phạt chính– Cảnh cáo– Phạt tiền: 10.000 – 500.000.000 đồng

• Hình thức xử phạt bổ sung– Tươc quyền sử dụng giấy phép, chững chỉ

hành nghề– Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng

để VPHC

Hình thức xử phạt chính Hình thức xử phạt chính

- Đối với cá nhân, tổ chức vi phạm chỉáp dụng một trong hai hình thức phạt cảnhcáo hoặc phạt tiền.

-Tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm cánhân, tổ chức vi phạm hành chính còn bịáp dụng một hoặc nhiều hình thức xử phạtbổ sung

Các biện pháp tư pháp Các biện pháp tư pháp • Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi

phạm hành chính gây ra hoặc buộc tháo dỡ công trìnhxây dựng trái phép;

• Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ônhiễm môi trường sống, lây lan dịch bệnh do vi phạmhành chính gây ra;

• Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc tái xuất hànghoá, vật phẩm, phương tiện;

• Buộc tiêu huỷ vật phẩm gây hại cho sức khoẻ conngười, vật nuôi, cây trồng, văn hoá phẩm độc hại.

• Các biện pháp khác do Chính phủ quy định.

Các biện pháp hành chính khác Các biện pháp hành chính khác

• Giáo dục tại xã, phường, thị trấn• Đưa vào trường giáo dưỡng;• Đưa vào trung tâm giáo dục, chữa bệnh;• Quản chế hành chính.

Thẩm quyền xử phạt VPHCThẩm quyền xử phạt VPHC

• Chủ tịch UBNDCC• Công an nhân dân• Bộ đội biên phòng• Cảnh sát biển• Hải quan• Kiểm lâm• Tòa án nhân dân• Cơ quan thi hành án

dân sự

• Cơ quan thuế• Quản lí thị trường• Thanh tra chuyên

ngành• Giám đốc cảng vụ

hàng hải• Cảng vụ thủy nội địa• Cảng vụ hàng không

Thủ tục xử phạt VPHCThủ tục xử phạt VPHC

• Thủ tục đơn giản: Ra quyết định xử phạt tại chỗ

• Thủ tục thông thường:– Lập biên bản vi phạm– Ra quyết định xử phạt– Thi hành quyết định xử phạt

Thời hiệu xử lý VPHCThời hiệu xử lý VPHC

• 1 năm kể từ ngày VPHC được thực hiện• 2 năm đối với VPHC trong các lĩnh vực

đặc biệt• 3 tháng kể từ ngày người có thẩm quyền

nhận được quyết định đình chỉ• Không áp dụng thời hiệu

Các biện pháp xử lýCác biện pháp xử lýhành chính kháchành chính khác

• Giáo dục tại xã, phường, thị trấn • Đưa vào trường giáo dưỡng• Đưa vào cơ sở giáo dục• Đưa vào cơ sở chữa bệnh• Quản chế hành chính