O Magosto

ALUMNOS DE 6º A. CURSO 2011-12ALUMNOS DE 6º A. CURSO 2011-12

ÍNDICEÍNDICE

A ORIXE DA PALABRA ORIXE E HISTORIA SÍMBOLOS, LENDAS E DITOS COMO SE CELEBRA A FESTA? CANDO SE CELEBRA? O MAGOSTO FORA DE GALICIA REFRÁNS

A ORIXE DA PALABRAA ORIXE DA PALABRA Hai varias teorías sobre a orixe do termo

MAGOSTO: Magnus Ustus (gran lume) ou Magum Ustum (resaltando o carácter máxico do lume).

A palabra MAGOSTO designa tamén a propia A palabra MAGOSTO designa tamén a propia fogueira na que se asan as castañas ou o fogueira na que se asan as castañas ou o conxunto de castañas que se asan e comen nesta conxunto de castañas que se asan e comen nesta ocasión. ocasión.

Vocabulario derivado son : Vocabulario derivado son : Magostar: asar castañas nun souto para comelas en grupo eMagostar: asar castañas nun souto para comelas en grupo e   Magosteiro: cada un dos participantes nesta comida. Magosteiro: cada un dos participantes nesta comida.

ORIXE E HISTORIA IORIXE E HISTORIA I Desde o paleolítico o home alimentouse de Desde o paleolítico o home alimentouse de

castañas e landras. Os romanos expandiron o castañas e landras. Os romanos expandiron o cultivo da castaña convertíndose na base da cultivo da castaña convertíndose na base da alimentación da poboación como froito fresco, alimentación da poboación como froito fresco, seco ou molido para facer fariña.seco ou molido para facer fariña.

ORIXE E HISTORIA IIORIXE E HISTORIA II Tradicionalmente, ésta era unha festa de Tradicionalmente, ésta era unha festa de

pobres, de frío, de fame, de días sen luz e pobres, de frío, de fame, de días sen luz e mesas sen pratos, de novembro, ese misterioso mesas sen pratos, de novembro, ese misterioso mes de defuntos, no que a maxia e os contos de mes de defuntos, no que a maxia e os contos de medo danzaban ao redor do lume que unía a medo danzaban ao redor do lume que unía a unha familia que xa só esperaba pasar un unha familia que xa só esperaba pasar un inverno máis co que almacenaran no veráninverno máis co que almacenaran no verán

Esta festa realizábase coa colleita deste froito e Esta festa realizábase coa colleita deste froito e servía tamén como agradecemento polo servía tamén como agradecemento polo recibido.recibido.

ORIXE E HISTORIA IIIORIXE E HISTORIA III Este delicioso froito foi considerado pola Este delicioso froito foi considerado pola

burguesía propio de mendigos e comerciantes, burguesía propio de mendigos e comerciantes, polo que desapareceu das mesas distinguidas e, polo que desapareceu das mesas distinguidas e, no século XVI, a chegada do millo e da pataca no século XVI, a chegada do millo e da pataca de América fixeron que as castañas perdesende América fixeron que as castañas perdesen o o seu protagonismo na alimentación campesiña.seu protagonismo na alimentación campesiña.

SÍMBOLOS, LENDAS E DITOS SÍMBOLOS, LENDAS E DITOS I I

A festa ten relación coa maxia. A festa ten relación coa maxia. Celebrábase o Día de Todos os Santos, Celebrábase o Día de Todos os Santos,

xunto a cemiterios e igrexas( a castaña xunto a cemiterios e igrexas( a castaña simboliza a inmortalidade porque simboliza a inmortalidade porque provén dunha árbore de longa vida) provén dunha árbore de longa vida)

Cada castaña que estoupa no lume, Cada castaña que estoupa no lume, supón a liberación dunha alma pura do supón a liberación dunha alma pura do purgatorio.purgatorio.

SÍMBOLOS, LENDAS E DITOS SÍMBOLOS, LENDAS E DITOS II… II…

No lugar de Insuela (de Loureiro, No lugar de Insuela (de Loureiro, Cotobade) era costume facer o Cotobade) era costume facer o magosto sobre unha pedra do Outeiro magosto sobre unha pedra do Outeiro de Muimenta que tiña sona de de Muimenta que tiña sona de propiciatoria para que as parellas propiciatoria para que as parellas puidesen ter fillos se se deitaban nela.puidesen ter fillos se se deitaban nela.

SÍMBOLOS, LENDAS, DITOS SÍMBOLOS, LENDAS, DITOS III…III…

As mulleres pobres acodían baixo As mulleres pobres acodían baixo as fiestras dos ricos a cantar unha as fiestras dos ricos a cantar unha longa canción chea de louvanzas e longa canción chea de louvanzas e bos desexos que remataba coa bos desexos que remataba coa petición das castañas. Estas petición das castañas. Estas mulleres representaban ás ánimas mulleres representaban ás ánimas do purgatoriodo purgatorio..

SÍMBOLOS, LENDAS, DITOS SÍMBOLOS, LENDAS, DITOS IV…IV…

Din que o feito de pisar unha castaña, ó Din que o feito de pisar unha castaña, ó ires polo monte, fai que a persoa non ires polo monte, fai que a persoa non teña nunca amores.teña nunca amores.

Soñar con castañas crúas é aviso de ter Soñar con castañas crúas é aviso de ter que facer algo urxente. De seren que facer algo urxente. De seren cocidas, é que a persoa é moi débil de cocidas, é que a persoa é moi débil de carácter. Se son asadas, é aviso de carácter. Se son asadas, é aviso de precaución.precaución.

¿COMO SE CELEBRA A ¿COMO SE CELEBRA A FESTA?FESTA?

O magosto celebrábase tradicionalmente O magosto celebrábase tradicionalmente nun claro do mesmo souto, comezando á nun claro do mesmo souto, comezando á primeira hora da tarde coa recollida de leña primeira hora da tarde coa recollida de leña e castañas. e castañas.

Facíase unha ou varias Facíase unha ou varias

fogueiras con paus para fogueiras con paus para

conseguir brasas dabondo para asar as conseguir brasas dabondo para asar as castañas;castañas;

COMO SE CELEBRA A COMO SE CELEBRA A FESTA?FESTA?

Outras veces celebrábase na eira Outras veces celebrábase na eira ou nun rueiro amplo.ou nun rueiro amplo.

Mentras os vellos quedaban na Mentras os vellos quedaban na cociña da casa cociña da casa os xóvenes saltaban os xóvenes saltaban as fogueiras revivindo, ano tras as fogueiras revivindo, ano tras ano, un rito purificador ancestral. ano, un rito purificador ancestral.

COMO SE CELEBRA A COMO SE CELEBRA A FESTA?FESTA?

Era costume que as mozas trouxeran as Era costume que as mozas trouxeran as castañas e os mozos o viño; noutros casos os castañas e os mozos o viño; noutros casos os mozos achegaban todo e as mozas ían mozos achegaban todo e as mozas ían convidadas. convidadas.

Aínda que había que picar ( ou sinalar ) as Aínda que había que picar ( ou sinalar ) as castañas antes de botalas nas brasas , non castañas antes de botalas nas brasas , non faltaba quen botaba algunha enteira, para faltaba quen botaba algunha enteira, para que estoupase na cara de quen as andaba a que estoupase na cara de quen as andaba a remexer, cousa que os participantes remexer, cousa que os participantes celebraban lanzando aturuxos.celebraban lanzando aturuxos.

Por fin, no remate da festa, os máis rapaces Por fin, no remate da festa, os máis rapaces xogaban a tisnarse coas mans cheas de xogaban a tisnarse coas mans cheas de feluxe mentres que mozos e adultos feluxe mentres que mozos e adultos cantaban e bailaban, nalgúns casos, cantaban e bailaban, nalgúns casos, saltando sobre os restos da fogueirasaltando sobre os restos da fogueira

Hoxe en día, nalgúns sitios, ásanse nuns Hoxe en día, nalgúns sitios, ásanse nuns tambores metálicos colocados sobre o lume tambores metálicos colocados sobre o lume ou nuns tixolos especiais para este uso.ou nuns tixolos especiais para este uso.

CANDO SE CELEBRA?CANDO SE CELEBRA? O magosto celebrábase tradicionalmente O magosto celebrábase tradicionalmente

o 1º de novembro, día de Todos os Santoso 1º de novembro, día de Todos os Santos En Ourense, por maduraren máis tarde En Ourense, por maduraren máis tarde

as castañas, retrasouse ata o día 11, San as castañas, retrasouse ata o día 11, San Martiño. Martiño.

Na actualidade calquera data Na actualidade calquera data comprendida entre a segunda quincena comprendida entre a segunda quincena de outubro e a primeira de novembro é de outubro e a primeira de novembro é boa para celebralo e chegou a ser a festa boa para celebralo e chegou a ser a festa do outono por excelencia do outono por excelencia

O MAGOSTO FORA DE O MAGOSTO FORA DE GALICIAGALICIA

Celébrase en:Celébrase en: Asturias baixo o nome de Magüestu, Asturias baixo o nome de Magüestu,  Cantabria :Magosta,Cantabria :Magosta,   PaísVasco: Gaztainerre ou GaztañarrePaísVasco: Gaztainerre ou Gaztañarre   León, Zamora eLeón, Zamora e Cataluña: Castanyada.Cataluña: Castanyada.

O MAGOSTO FORA DE O MAGOSTO FORA DE GALICIAGALICIA

Tamén é unha festa moi popular Tamén é unha festa moi popular en Portugal, co nome de Magusto, en Portugal, co nome de Magusto, ó redor do día de San Simón (18 de ó redor do día de San Simón (18 de outubro), Tódolos Santos ou San outubro), Tódolos Santos ou San Martiño. Na Aldeia Viçosa, do Martiño. Na Aldeia Viçosa, do concello da Guarda, celébrase concello da Guarda, celébrase o Magusto da Velhao Magusto da Velha

REFRÁNS IREFRÁNS I As castañas do castiñeiro hainas que asar no asadeiroAs castañas do castiñeiro hainas que asar no asadeiro .. Castañas, noces e viño fan a ledicia de San Martiño.Castañas, noces e viño fan a ledicia de San Martiño. Fíxate nas castañas asadas, que se estoupan sairánche á Fíxate nas castañas asadas, que se estoupan sairánche á

caracara.. Non hai ruín viño con castañas asadas e sardiñas Non hai ruín viño con castañas asadas e sardiñas

salgadas.salgadas. Por San Martiño faise o magosto con castañas asadas e Por San Martiño faise o magosto con castañas asadas e

mosto ou viño.mosto ou viño. Se o mes de agosto vén claro, bo magosto e bo nabo; se Se o mes de agosto vén claro, bo magosto e bo nabo; se

vén nubrado, poucas castañas e nabos furadosvén nubrado, poucas castañas e nabos furados.. Castañas, noces e viño fan a ledicia do San Martiño.Castañas, noces e viño fan a ledicia do San Martiño.

REFRÁNS IIREFRÁNS II

Polo San Martiño vai a ver o teu soutiño.Polo San Martiño vai a ver o teu soutiño. A castaña que está no camiño é do veciño.A castaña que está no camiño é do veciño. As castañas que despois do San Martiño As castañas que despois do San Martiño

quedan no souto, son do moucho.quedan no souto, son do moucho. De San Miguel a San Martiño recóllese o De San Miguel a San Martiño recóllese o

pan e gárdase o viño.pan e gárdase o viño. Dende San Martiño deixa a auga e bebe Dende San Martiño deixa a auga e bebe

viño.viño.

REFRÁNS IIIREFRÁNS III

Do novo viño bota un traguiño polo Do novo viño bota un traguiño polo San Martiño.San Martiño.

En San Martiño abre o pipote de En San Martiño abre o pipote de viño.viño.

No San Martiño bebe viño e deixa No San Martiño bebe viño e deixa auga para o muíño.auga para o muíño.

No San Martiño porco e viñoNo San Martiño porco e viño

REFRÁNS IVREFRÁNS IV Con castañas asadas e viño novo xa Con castañas asadas e viño novo xa

non morre o pobo.non morre o pobo. San Martiño, vai o magosto e mata o San Martiño, vai o magosto e mata o

porquiño.porquiño. Ao chegar o San Martiño xa se pode Ao chegar o San Martiño xa se pode

beber viño.beber viño. Tan honrado e o caldo como as Tan honrado e o caldo como as

castañas.castañas.