آهن راه مهندسي ي دانشکده

راه روسازي و سازي زير مبانيآهن

راه روسازيآهن

دال با خطوط و ايران در ها تراورس انواعبتني

راهنما: استادنصرآزاداني مسعود سيد دکتر

گردآوري:زاده قاضي عليرضا

افکار متينآهن راه کارشناسي دانشجويان ريلي هاي ماشين مهندسي

١٣٨٥

2

الرحيم الرحمن الله بسم

مقدمه: پيش

و آهن راه عل//وم ب//ه م//ا ي عالق//ه حاص//ل داري//د، رو پيش ک//ه مت//نياست. روسازي ي زمينه در ما متعدد اما مختصر تحقيقات

ب//ه را ک..وير در آهن راه مشکالت ي مس//ئله داشتيم نظر در ابتدا ارائ//ه آهن راه روس//ازي و زيرس//ازي مب//اني درس ي پ//روژه عن//وان م//ورد من//ابع و اسناد نبودن دست در و وقت کمبود علت به اما دهيم، ارائ/ه را آهن راه ي زمينه در خود قبلي مطالعات گرفتيم تصميم نياز، راستاي در کوچک چند هر قدمي باشيم توانسته که اميدواريم و دهيم

برداريم. علم توليد فرايند

3

تحقيق//ات مرک//ز ب//ه کوير، در آهن راه مشکالت مورد در اينکه توضيح در مس//ئله، اين ب//ه مرب//وط اس//ناد ک//رديم. تم//امي مراجع//ه آهن راه

راس//تا اين در ک//ه س//ندي تنه//ا بودند. لذا شده مفقود يا و بوده امانتشود. مي ارائه پيوست به يافتيم،

فهرست

٦ مطالب ي چکيده٧ روسازي بر اي مقدمه

٧ روسازي انواع٨ راه زهکشي

٨ روسازي ي دهنده تشکيل اجزاء معرفي١٠ ايران در آهن راه هاي تراورس بررسي

١٠ تراورس ي درباره کليات١4 جهان در چوبي هاي تراورس اقتصادي اهميت16 ايران در چوبي هاي تراورس اقتصادي اهميت

١٧ چوبي هاي تراورس ي مسئله بررسي٢3 چوبي هاي تراورس اشباع

٢3 چوب نگهداري23 چوب تخريب عوامل

4

٢5 رود مي کار به چوب اشباع براي که مواردي٢6 بتوني تراورس ي تاريخچه

٢8 آلمان آهن راه در توسعه30 باالست؟ بدون يا باالستي روسازي

٣7 مآخذ و منابع٣8 ها پيوست

مطالب: ي چکيده

س//پس و ايم پرداخت//ه ت//راورس م//ورد در کلي//اتي ب//ه ابت//دا اينج//ا در انج//ام اي//ران در چ//وبي ه//اي تراورس ي مسئله روي بر که تحقيقاتي

ايم. کرده ارائه را است شده

ايم. پرداخته آن داليل و چوب اشباع به بعد، بخش در

م//ورد در ک//رده، مط//رح را بت//وني ه//اي ت//راورس ي تاريخچ//ه س//پس ص//حبت بت//ني دال خط//وط انتخاب عدم يا انتخاب در مهم فاکتورهاي

ايم. کرده

5

روسازي بر اي مقدمه ي ارائ//ه و مس//ير نم//ودن مشخص دارد: نخست، اصلي ي وظيفه دو روسازي

ه//دايت ب//راي گ//ذرگاه ق//ائم و افقي مس//ير از بصري دورنماي يک با راه تجسم نيس//ت( و بحث م//ورد زي//اد آهن راه م//ورد در البته )که نقليه ي وسيله ي کننده نقلي//ه ي وس//يله باره//اي تحم//ل اس//ت، روسازي ي وظيفه ترين اصلي که دوم

باشد. ريلي( مي )ماشين

ک//رد، خ//واهيم ص//حبت هم مس//ير زهکش//ي مورد در که است ذکر به الزم البته آهن راه در متاس//فانه )ک//ه باش//د مي راه ط//راحي در مهمي موض//وع ک//ه چ//را

کند مي کمک مناسب زهکشي است(. زيرا شده توجه آن به اندک بسيار ايران مناسب زهکشي ندهد. همچنين رخ روسازي در زودهنگام تخريب و شکست تا

در را آم//يزي مخ//اطره ش//رايط ک//ه روس//ازي، روي ب//ر آب تجم//ع از توان//د مينمايد. جلوگيري آورد، مي پيش حرکت

روسازي: انواع

روس//ازي و پ//ذير انعط//اف دارد: روس//ازي وج//ود روسازي نوع دو کلي طور به ش//ده تث//بيت اساس جمله از دارد وجود زيادي انواع روسازي هر از البته صلب،

باش//د. روس//ازي مي چس//بيده هم ب//ه سنگي مصالح داراي که سيمان و خاک با اس//ت(. روس//ازي ش//ده س//اخته پ//ذير انعطاف و سخت هاي اليه از )که مرکب

روس//ازي ان//واع ديگ//ر از تني//ده پيش ه//اي روس//ازي و پيوسته مسلح بتون هايهستند.

6

مي ق//رار آن روي که را باري بايد نهايت در زيرين خاک ديگر، ي سازه هر مانند خ//ط بس//تر به ترافيکي بار هاي تنش توزيع روسازي ي وظيفه کند، تحمل گيرد

نشود. بستر در شکل تغيير و شکستگي باعث که حدي تا است آي//د. مي پ//ايين آن باربري ظرفيت شود، اشباع آب با خاک که هنگامي همچنين

خ//اک ب//ه را چ//رخ باره//اي اي گون//ه به روسازي که کنيم دقت بايد حالت اين درنگردد. شکستگي و آسيب دچار خود که کند منتقل

باالست. بدون و داريم: باالستي روسازي نوع دو آهن راه در

ب//ه مربوط مباحث سپس کرده، راه زهکشي به کوتاهي ي اشاره ابتدا اينجا درپردازيم: مي آهن راه در روسازي انواع به سپس و بيان را تراورس

راه: زهکشي

مناسب زهکشي خط، نگهداري و برداري بهره طراحي، اجزاء مهمترين از يکي ب//رداري به//ره براي شهري برون و شهري درون است. راههاي خوب کارآيي با

داردن. اگ//ر احتياج قوي زهکشي نظام يک به خرج کم و ساده نگهداري و ايمن داش//ت. از خواه//د پي در مخ//ربي اث//رات نش//ود انجام يا باشد ضعيف زهکشي

الي//ه مص//الح تضعيف و روسازي داخل به آب ورود به توان مي آثار اين ي جمله ب//ر ح//رکت خط//رات و روس//ازي باالي سمت به پايين از ها ريزدانه حرکت و ها

کرد. اشاره خطي چنين روي

کار کوچک ي دهانه با هاي پله يا و آبرو ها، کانال حفر با بايد شهرها، از خارج درداد. انجام را زهکشي

روسازي: ي دهنده تشکيل اجزاء معرفي

عم//ده بخش چن//د از روس//ازياست: شده تشکيل

ها ريلپابندها و ها تراورسک///ه صورتي )در باالست

باالستي غير روسازي ازslab trackاس////تفاده

ب///ه را بت///ني دال ک///نيم، مي ق//رار باالس//ت ج//ايدهيم.

7

از نمونه يک عرضی برش باالستی روسازی

زيرباالست

س//اير ي درب//اره کوت//اهي توض//يحات نيس//تند. بن//ابراين ما بحث موضوع ها ريلشود: مي داده موارد

توزي//ع و يکديگر از ها ريل ي فاصله داشتن نگه ثابت پابند و تراورس ي وظيفه مي تشکيل شده شکسته هاي سنگ از معموال است. باالست ريل بر وارده بار

ک//رد. اس//تفاده هم ري//ز ش//ن از ت//وان مي خ//اص ش//رايط طب//ق گاهي که شود زهکش//ي و ب//ار توزي//ع قط//ار، عب//ور از ناش//ي ارتعاشات استهالک آن ي وظيفه ماسه و شن شامل باالست زير است. همچنين سطحي هاي آب و باران سريع

باشد. مي عين در و بس//تر در باالس//ت هاي سنگ فرورفتن از جلوگيري باعث زيرباالست

مناس//ب زهکش//ي در نيز را مهمي نقش ضمن شود. در مي بهتر بار توزيع حال داده اهمي/تي باالس/ت زي/ر بحث ب/ه زي/اد م/ا کش/ور در کند. متاس/فانه مي ايفا

است. نشده

8

راه هاي تراورس بررسيايران در آهن

تراورس: ي درباره کليات

Traverse ت//راورس ن//ام ب//ه چ//وبي قطع//ات از آهن راه هاي ريل نگهداري جهت نوع و کشورها به بسته استفاده، مورد هاي چوب ي گونه که شود مي استفادهباشد. مي متفاوت مصرف

ان//واع از معم//وال رود، مي کار به تراورس ي تهيه براي که هايي گونه امريکا در از اول ي درج//ه در اروپ//ايي کشورهاي در ولي است،Coniferes برگان سوزني

Pinus مانن//د برگ//ان س//وزني از دوم ي درجه در وQuercus بلوط وFagus راشSylvestris L.و Pinus pinaster Sol.اقاقي//ا از نمايند. ن//درتا مي ... استفاده و

Robinia pseudoacacia L.ها نارون و Ulmusمي استفاده منظور اين براي هم Fagus راش ي گون//ه دو غالب//ا م//ا کش//ور ش//ود. در Sylvatica L.م//ازو بلن//د و

Quercus castaneaefolia C A. M.گيرند مي قرار استفاده مورد تراورس براي Carpinusbetulus مم//رز از ن//درتا و L.، Ulmus اوج//ا campestris L.ملج و

Ulmus Montana Smith.م//وارد اي پ//اره در ش//ود. ) ظ//اهرا مي اس//تفاده نيز ش//ده خري//داري خارجي کشورهاي از برگان سوزني چوب از تراورس مقدارياست. (

( معم//ولي خط//وط ي//ا باريک ) خطوط آهن خط نوع به بسته نيز تراورس ابعاد ب//ه بس//ته اس//ت ممکن کش//ور ي//ک اس//ت. در متف//اوت مختل//ف کش//ورهاي در

در چنانچ//ه نماي//د، تغي//ير قب//ول م//ورد ابع/اد محلي، احتياجات و زمان مقتضيات ٦٠/٢* ٢١/٠* ١٢/٠ از ب//ود عب//ارت ت//راورس ابع//اد ١٩٠٤ سال تا بلژيک کشور

متر. ٦٠/٢* ٢٨/٠* ١٤/٠ از است عبارت ابعاد اين امروزه ولي متر،

ب//ه که نمايند مي بندي طبقه آنها ابعاد به بسته را ها تراورس فرانسه کشور درنماييم: مي ذکر را زير جدول مثال، عنوان

9

باش//د مي متر ٦٠/٢* ٣٠/٠* ١٢/٠ ابعاد داراي ها تراورس معموال ما کشور دراست. حجم مکعب متر ٠٩٣٦/٠ داراي متوسط طور به تراورس هر که

س//ال پيش مت//داول گش//ته و١٢٥اس//تعمال ت//راورس ه//اي چ//وبي تقريب//ا از امروزه با توسعه ي روزافزون خطوط راه آهن، مس//ئله ي تهي//ه ي ت//راورس

است. به خود گرفته نيز اهميت خاصي

درجهبندي

طول تراورس

متر به

ضلع به تحتانيمتر

به ارتفاعمتر

ضلع به باالييمتر

حجم به نظري متر

مکعب١٦٠/٢٢٤/٠١٤/٠١٠/٠٠٨٧/٠ ي درجه٢٦٠/٢٢٢/٠١٣/٠١٣/٠٠٧٤/٠ي درجه٣٦٠/٢٢٠/٠١٢/٠١١/٠٠٦٢/٠ ي درجه

م//دت در و ب//وده دوام کم بسيار چوبي هاي تراورس اوليه مراحل در رفت//ه رفت//ه ولي نماين//د، تع//ويض را آنه//ا ش//دند مي مجب//ور کوت//اهي م//واد ب//ا ه//ا ت//راورس ک//ردن آغش//ته م//ورد در زي//ادي ه//اي بررس//ي

آنه//ا دوام ازدي//اد ( ب//راي ه//ا کش قارچ و ها کش ) حشره ضدعفوني جنگلي وسيع منابع فاقد که کشورهايي در است. ضمنا گرفته صورت

آزمايش و مطالعات چوب، بهاي روزافزون ترقي علت به باشند، مي ه//اي ت//راورس با چوبي هاي تراورس کردن جانشين براي زيادي هاي

ح//دود در کن//ون ت//ا و گرفت//ه انج//ام پالس//تيکي ح//تي و سيماني فلزي، ش//ده پيش//نهاد دني//ا ه//اي آهن راه ب//راي ت//راورس مختلف مدل ٢٥٠٠ نظ//ر نقط//ه از چ//ه ه//ا ت//راورس گون//ه اين معايب به نظر ولي است،

ک//افي ق//در ب//ه آنه//ا اس//تعمال هنوز فني نظر نقطه از چه و اقتصادي راه هاي تراورس ي مقاله به بيشتر اطالع است. )براي نيافته توسعه

کنيد( مراجعه ١٣٣٥ سال فردا هاي آهن

10

بر فرانسه کشور در ها تراورس بندی درجه آنها ابعاد حسب

ه//اي ت//راورس از اي مالحظ//ه قاب//ل ط//رز به ما کشور در اکنون البته ک//ه اي//ران مانن//د کش//وري م//ورد در ش//ود. گرچ//ه مي استفاده بتوني هاي گونه از تراورس ي تهيه اگر باشد، مي جنگلي وسيع منابع داراي

ش//ود، عملي ف//ني ص//حيح ه//اي روش ب//ا و جنگلي درخت//ان مناس//ب ه//ا ت//راورس ان//واع س//اير از بيش//تر چ//وبي ه//اي ت//راورس اس//تعمال

باشد. مي صرفه به مقرون

11

های تراورس با خطبتونی

براي.......ان از عکس Brian ي...اپ يی وون

Voon Yee Yap

آدالي..د آهن راه خ..ط Adelaide داروين ب..ه

to Darwin Railway Lineرودخانه مابين

پ..اين نهر و آداليد یPine Creek

براب..ر خ..ط ع..رض يعنی ميليمتر، ١٤٣٥

اس..تاندارد ی اندازهاست. نرمال و

ه//ر ازاي ب//ه درخت ي//ک کاش//تن ب//ا ت//وان مي ک//ه اس//ت مس//لم البته من//ابع ن//ابودي از ش//ود، مي قط//ع ت//راورس س//اخت ب//راي که درختيکرد. جلوگيري جنگلي

چ//وبي ه//اي ت//راورس از شود، مي مشاهده ها شکل در که همانطور ه//ا بياب//ان در بت//وني ه//اي ت//راورس از و جنگلي من//اطق مج//اورت در

گ//رفت نتيجه سادگي به توان مي مسئله اين است. از شده استفاده ب//ه وابس//ته زي//ادي ح//د ت//ا خ//ط، در اس//تفاده مورد تراورس جنس که

است. منطقه آن در موجود مصالح

12

به نزديک آهن / خط اپي يي وون انيبرا از / عکس چوبي تراورس با خطNSW طرف بهStanthorpe استنتورپ

است. ميليمتر ١٠٦٧ خط عرض هستند سخت و تيره که آنهايي که حالي در هستند، نو صاف و سفيد هاي تراورس

که هايي مکان در چوبي هاي تراورس باشند. از داشته عمر سال ١٠ تا است ممکنشود. نمي استفاده است، ها موريانه زندگي محل

ب...ا خ...ط از اي نمون...هفوالدي هاي تراورس

وون براي.....ان از عکسياپ يي

ي م..وزه از گرفت..ه ب..ر آدالي..د ي رودخانه ريلي

شمالي مناطق در

خط...وط ب...ه مرب...وط پاين نهر آهن راه اصلي

س..مت ب..ه جن..وب از که درDarwin داروين کش..يده شمالي مناطق

شد. مي

در چ..وبي ه..اي ت..راورس اقتصادي اهميتدنيا:

آهن راه ت//راورس ه//ا ميلي//ون تع//ويض ب//راي گزاف هاي هزينه صرف آن ب/ر را م/ترقي کش/ورهاي دانش/مندان زم/اني دي/ر از جه/ان، ه/اي

اي چ//اره چ//وبي ه//اي ت//راورس دوام ازدي//اد ب//راي ک//ه اس//ت داش//ته ک/ه حش/راتي و ه/ا ق/ارچ ي حمله از امکان حدود تا را آنها و بينديشند

خس//ارت س//اله هم//ه و گشته چوب خوردگي کرم و پوسيدگي موجب ب//ه س//ال ٥ ح//دود از را آنها دوام و داده نجات آورند مي وارد فراواني

ببرند. باال سال ٢٥ حدود تا متوسط طور

يکي در ک//ه را بل//وط چوب از تراورسي ي نمونه توان مي مثال براي نم//ود. اين ذک//ر ش//ده ارائ//ه س//وئيس چ//وب اش//باع ه//اي کارخان//ه از

Creosote کرئوزوت ي وسيله به اشباع از پس ١٩١٤ سال در تراورس

13

ه..اي ت..راورس با خط زيرس...ازي و فل...زي

آجري وون براي..ان از عکس

ياپ يي ي ش....ده بازس....ازي اص......لي خط......وط

Circa )سيرکا انگليس ريچ..ارد ( توسط١٨٠٣

Richard تراوتي........کTrevithick

براي اصل در خط اين ه..اي کالس..که عب..ور

مي اس..تفاده اس..بياست. شده

خ..وبي ي نمونه گرچه عب..ور خط..وط ب..راي در ام..ا نيس..ت، قط..ار

ي گون..ه ص..ورت ه..ر را ت..راورس از ديگري

گون//ه هيچ نمون//ه اين در و رفت//ه ک//ار ب//ه آهن راه خط//وط از يکي درندارد. وجود پوسيدگي عالئم

در زي//ادي کاربرده//اي ک//ه است شيميايي مواد از مخلوطي کرئوزوت ن//رده ب//رق، تيره//اي آهن، راه ه//اي تراورس در جمله از دارد، صنعت

... و چوبي هاي

خس//ارات از اي شمه زير هاي مثال حال هر به مي جه//ان ه//اي آهن راه متوجه که را اقتصادي

دهد: مي نشان گردد

٣٢٨٫٠٠٠٫٠٠٠ تقريب///ا ک///ه دارد عقي///دهAchtelik: ١٩٥٢ - س///ال١ متر ٥٥٫٠٠٠٫٠٠٠ از مقدار اين که است رفته کار به اروپا در تراورس

آيد. مي دست به گرد چوب مکعب

گرفته صورت ١٩٥٢ سال درPeters ي وسيله به که هايي - آزمايش٢ در باش/د، مي س/ال ٧ معم/وال ت/راورس ي/ک عم/ر ک/ه دهد مي نشان

س//ال ٢١ ب//ه مدت اين کنند، آغشته کرئوزوت با را آن اگر که صورتيکرد. خواهد ترقي

مختل//ف آف//ات از آنه//ا حف//اظت و ه//ا ت//راورس کردن آغشته بنابراينشود. جويي صرفه چوب مکعب متر ٥٫٠٠٠٫٠٠٠ که شد خواهد سبب

آهن راه ي/ک ج/ويي ص/رفه که گويد ميNarayamurti: ١٩٥٢ - سال٣ دالر ٢٫٨٨٠٫٠٠٠ ش//ده، آغش//ته ه//اي ت//راورس اس//تعمال با امريکا در

ش//ده، آغش//ته ه//اي ت//راورس اس//تعمال با شده. همچنين زده تخمين ف//راهم دولت ب//راي ج//ويي ص//رفه دالر ١٤٥٫٠٠٠ موجب//ات روزان//هاست. گرديده

14

ايتاليا آهن راه در تراورس کارگذاري عمليات

کرئوزوت، ي وسيله به شده اشباع چوبي هاي تراورس هاي تراورس عمر برابر ٣ حدود عمري ها تراورس اين

دارند. معمولي چوبي

Chicago Burlington Quiney Railway ي وسيله به که - اطالعاتي٤Company آزمايش ١٩٠٩ سال از که دهد مي نشان شده آوري جمع

ک//ه است داده نتيجه گرفته صورت چوبي هاي تراورس روي که هايي ص//ورتي در باش//د، مي سال ٥/٥ معمولي هاي تراورس عمر متوسط

مي ب/الغ س//ال ٢٦ ب/ه ان/د ش//ده آغش/ته کرئوزوت با آنهاييکه دوام کهگردد.

زي//ان به//ايFindlay وGartwright ي عقي//ده ب//ه : بن//ا١٩٥٢ - س//ال٥١٫٠٠٠٫٠٠ از کم//تر ١٩٣٥ سال در انگلستان در پوسيده هاي تراورس

است. نبوده ليره ٠

در چ..وبي ه..اي ت..راورس اقتصادي اهميتايران:

ب//ا و اس//ت بوده چوبي آهن، راه هاي تراورس ي کليه تقريبا ايران در ت//راورس ي مس//ئله ط//بيعي طور به کشور، آهن راه خطوط افزايش

که اطالعاتي طبق ،١٣٣٦ سال گرفت. در قرار توجه مورد بيشتر هم خط//وط ط//ول مجم//وع آمده، دست به ايران دولتي آهن راه بنگاه از

کيلوم//تر ه//ر در که است بوده کيلومتر ٣٣٩٤ حدود در کشور آهن راهشود. مي عدد ١٥٢٠ بر بالغ رفته کار به تراورس تعداد

ب//ه اي//ران دول//تي آهن راه بنگ//اه رس//مي ي نام//ه در اطالع//ات اين ش//ماره ب//ه کش//اورزي ي دانشکده شناسي چوب و جنگل آزمايشگاه

است. موجود ١٢/٦/٣٦ مورخ ١١٤٤١-٢٣٤٦/٩ ي

٥٫١٥٨٫٨٨٠ زم//ان آن در ک//ه گ//ردد مي مالحظ//ه ص//ورت اين در به/اي اس//ت. اگ//ر ب/وده موج/ود اي/ران آهن راه خط//وط در ت/راورس ري//ال ٢٥٠ دوران آن در آن نص//ب ي هزين//ه با را تراورس هر متوسط

نص//ب ب//راي ري//ال ١٫٢٩٨٫٨٢٠٫٠٠٠ مبل//غ زمان آن تا بگيريم، نظر در ب//ه اي//ران در ت//راورس متوس//ط ب//ود. عم//ر رفت//ه ک//ار به ها تراورس )البت//ه نيس//ت، سال ٥/٧ از بيش فني اصول مراعات عدم ي واسطه

گرفت//ه نظ//ر در سال ١٠ تراورس متوسط عمر الذکر فوق ي نامه در متوس//ط عمر ١٣٣٤ سال در صدقياني مهندس آقاي ولي است، شده

15

از گ//رفتن مي//انگين ب/ا اينج//ا ان/د. در نموده ذکر سال ٥ را ها تراورس اين اگ//ر ک//ه ص//ورتي ک//رديم.( در پيش//نهاد را ٥/٧ عدد مقدار، دو اين

س//ال ٢٥ به مدت اين شود، رعايت ها تراورس اشباع مورد در اصولکرد. خواهد ترقي

وارد خس//ارت آهن راه بنگ//اه به فوق مبلغ ٣/٢ سال ٢٥ هر در بنابراين ها قارچ و حشرات تغذيه صرف تماما اخير مبلغ اين البته که شد، مياست!!! شده مي

چوبي: هاي تراورس ي مسئله بررسي

موض//وع آن اش//باع و ه//ا ت//راورس ي تهي//ه در صحيح روش ي مسئله ه//اي جنگ//ل ب//ه ص//دمه آم//دن وارد ي مس//ئله ک//ه است مهمي بسيار

16

و علم دانش..گاه آهن، راه مهندس..ي ي / دانش..کده چ..وبي ت..راورس با خط ي نمونهتهران ايران، صنعت

ريلي هاي ماشين مهندسي آهن، راه کارشناسي دانشجوي افکار، متين از عکساست. مشخص کامال ها تراورس اين در پوسيدگي و فرسودگي

انجام هاي بررسي از اي خالصه گيرد. بنابراين مي بر در نيز را ايرانشود: مي ارائه شده

Fagus راش چ//وب از اي//ران آهن راه ه//اي ت//راورس ١٣٣٦ س//ال ت//اSylvatica L.،شد. مي اشپر( تهيه و آالش گز، قزل )ارسن

پيال//ه ي ت//يره ج//زء ه//ا بل//وط ي دس//ته از درخت گون//ه چن//د نام راش داراي و متن//اوب ه//ايش گلبرگ. ب//رگ بي هاي اي دولپه جزء و داران

روي ب//ر و ج//دا هم از م//اده و نر هاي است. گل اي شانه هاي رگبرگ دارن///د. ق///رار درخت ي///ک

چ//وبش و ص//اف پوس//تش دوام ب/////ا و محکم بس/////يار

است.

بلن///د اس///ت درخ///تي راش ت///ا آن ارتف///اع ك///ه ق///امت

رس/////د. اين مي م/////تر35 شمال جنگلهاي در دريا سطح از متر2200 تا600 ارتفاع در درخت و ميان//ه) اي//ران آس//ياي دارد. ب//ومي رويش گرگ//ان تا آستارا از ايران ك//ه صنعتي آن چوب و بوده وسيلندريك صاف اي تنه داراي ( و قفقاز

داراي و پاي//ه ي//ك اس//ت دارد. گي//اهي بس//يار مصرف چوبي صنايع در اس//ت. القاع//ده مثلث ه//رمي فندق//ه آن مي//وه و م//اده و ن//ر گله//اي

گ//يرد. مي انج//ام درخت خ//ود افش//اني ب//ذر ب//ا و ط//بيعي آن زادآوري م//رور ب//ه م//ادري درخت//ان پن//اه و س//ايه زير در استقرار از پس نهالها م//ورد ارتف//اع به راش نهال اينكه از نمايند. پس مي نمو و رشد زمان م//ادري هاي پايه بايستي باشد نداشته نور به نيازي ديگر و رسيد نظر

درخت گ//ردد. اين نمايند،ح/ذف مي جلوگيري نهالها به دهي نور از كه درخت چ//وبي . مص//ارف ميكن//د تولي//د ف//راوان بذر يكبار سال پنج هر

روس//تايي مص//ارف داراي تج//اري و عم//ومي مصارف بر عالوه راش جهت آن س//يلندريك و خ//وب هاي تنه از چوبي صنايع است. در بسيار براي آن چوب از روستاها در و گردد مي استفاده چوبي روكش توليد

وكفش//هاي محلي ه//اي چهارپاي//ه و س//تون و تير و پنجره و در ساختن

17

ي دسته ازFagus يا راش درخت شمال ارتفاعات در که ها بلوطرويد. مي ايران

تن..ه از ت..راورس ی تهيه طرزدرختان ی

مي اس//تفاده ق//ديم در محلي ه//اي پ//اوره و گه//واره )كت//ل( و چ//وبينمودند.

هيرك//اني ي//ا خزري راش درخت خزر درياي نشينان حاشيه فرهنگ در مي مع//روف آق//اج ، ق//زل گ//ز قزل ، ،آالش مرس،راج محلي بنامهاي

باشد.

ش//مال جنگله//اي در ك//ه اس//ت مختلفي ه//اي گون//ه داراي درخت اين آن التين ون//ام داش//ته رويش آن خ//زري يا هيركاني گونه ايران كشور

ORIENTALISو FAGUS،باش//د.ب//ه ( مي اوريانت//اليس ) ف//اگوس كلي ط//ور ب//ه راش درخت//ان حي//ات ت//داوم و بق//اء از حم//ايت دلي//ل

و گ//يرد مي ق//رار دقي//ق حف//اظت م//ورد گيالن جنگلهاي راشستانهاي ه//اي ش//يوه ب//ا و گزي//ني تك بصورت عزيز درخت اين از برداري بهره

� و علمي ص//د در ص//د ك//ه ميگ//يرد ص//ورت ط//وري جه//ان ن//وين ك//امالباشد. مي آن حيات تداوم و بقاء و استقرار متضمن

ب//ودن دارا ي واس//طه به چوب اشباع نظر نقطه از اينکه با چوب اين س//اير در و اس//ت ش//ده ش//ناخته چ//وب بهترين فراوان و باز آوندهاي از اس/تفاده ولي رود، مي ک/ار ب/ه ت/راورس ي تهيه جهت نيز کشورها

باشد: مي زير معايب داراي ما کشور شرايط در آن

مي اف/زوده اي/ران بازارهاي در راش چوب مصارف بر روز به - روز١ ب//ه اس//تفاده ج//اي ب//ه راش چوب از بايست مي صورت اين شود. در

برد. بهره ديگري تر پراهميت موترد در تراورس منظور

انتخ//اب س//انتيمتر ٣٢-٣٠ قط//ر به درختاني تراورس، براي - معموال٢ ت//راورس دو م//تر ٦/٢ ط//ول به تنه هر از و شوند ميآيد. مي دست به

ب//ه ه//ا مدت که راش جوان درختان از صورت اين در اس//ت مان//ده آنه//ا م//الي و اقتص//ادي آم//ادگي س//ن

س//ن اين در راش ي تن//ه چ//ون و ش//ود مي اس//تفاده قط//ر داراي ک//ه درخت فوق//اني قس//مت ي تن//ه از اس//ت بلن//د نس//بتا

18

بال درخت ب//االي از قس//مت آن و نش//ده اس//تفاده نيس//ت مناس//برود. مي بين از مانده استفاده

١٠٠٠ از ب//االتر ارتفاع//ات در معم//وال م//ا کشور در راش - رويشگاه٣ زي//اد و روي//ه بي قطع که است طبيعي صورت اين در و باشد مي متر آس//يب اس//ت ممکن ت//راورس مص//ارف ب//راي راش درخت//ان ح//د از

ب//راي آنه//ا ش//رايط ک//ه کش//ور کوهس//تاني ه//اي جنگ//ل ب//ه ف//راوانسازد. مي وارد باشد مي مساعد غيره و خاک فرسايش

نق//ل و حم//ل راهه//اي فاق//د کوهس//تاني ه//اي جنگ//ل غ//الب - چ//ون٤ ي واس//طه ب//ه ن//يز راش چ//وب حجم واح//د باشند،ارزش مي مناسب

ه//اي چ//وب س//اير از تر گران چهارپايان، توسط نقل و حمل ي هزينهباشد. مي بند ميان هاي قسمت در واقع مشابه

جانش//ين ک//ه رس//يد مي نظ//ر ب//ه چ//نين باال مطالب گرفتن نظر در با ت//ا اس//ت ممکن اي//ران در تراورس جهت ديگري مناسب چوب کردنباشد. باال مشکالت حل راه اي اندازه

Prof. Dr. Hannas گالسر پروفسور آقاي ،١٣٣٦ سال اول ماههاي درGlaser، کارشناس F. A. Q.چ//وب احتم/اال ک//ه کرد اعالم ايران، در در تراورس ي تهيه )اولس-اوالس( جهت.Carpinus Betulus L ممرزاست. مناسب ايران

ن//ام ب//ه آن ي گون//ه دو ک//ه باش//د مي ها غان ي تيره از درختي اولساست. موجود ايران شمالي هاي جنگل در لور و ممرز هاي

اس//ت، قب//ول نورد عمدتا و کردند ذکر امر اين براي ايشان که داليليباشد: مي شرح اين به

آن ارزش و نب//وده راش مانن//د مهمي مص/ارف داراي مم/رز - چوب١است. کمتر نيز

Querceto) بن//د مي//ان ه//اي جنگ//ل در - ممرز٢ – Carpinetumمي ) ازدي/اد ه/وا، و آب ب/ودن مس/اعد ي واس/طه به صورت اين در و رويد

19

ن//يز خ//اک فرس//ايش و نبوده مشکل چندان درختان زادآوري و دوبارهباشد. مي کمتر

ت//راورس کار به که درختاني و بوده راش از تر الرشد سريع - ممرز٣اند. رسيده اقتصادي آمادگي سن به تقريبا خورند مي

غ//ير به صورت اين در و است کوتاهتر راش به نسبت ممرز ي - تنه٤ ب/راي ت/وان مي تن/ه ي بقيه از تراورس، جهت استفاده مورد ي تنه از

نمود. استفاده گيري ذغال هاي چوب و معدني هاي چوب

واح/د ارزش ج/اده، ب/ه مم/رز ه/اي جنگ/ل ن/زديکي ي واسطه - به٥باشد. مي راش از کمتر مراتب به ممرز چوب حجم

ولي ش//رط اساس//ي، ق//ابليت و مناس//ب ب//ودن چ//وب مم//رز جهت استفاده به منظور تراورس بود. در اين مورد، طبق مکاتبه اي که با آقاي کوهنه ه/. رئيس آزمايشگاه چوب شناسي زوريخ )سوئيس( و

معل//وم ش//د ک//ه بررس//ي١٩٥٢ در سال Bridgesهمچنين مطالعات درباره ي استفاده از چوب ممرز از نقطه نظر تسهيل اشباع چ//وب به عمل آمده و نتيجه مثبت بوده است. ولي براي حص//ول نتيج//ه ي کافي به خصوص در مورد خواص فيزيکي و مکانيکي چوب، در نظر گرفته شد که چ//وب مم//رز در آزمايش//گاه جنگ//ل و چ//وب شناس//ي

دانشکده ي کشاورزي کامال مورد مطالعه قرار گيرد.٨٢/٨٪چوب رطوبت

٨١٦/٠حداکثر٧٥٩/٠رطوبت( )در متوسطچوب مخصوص وزن

٦٩١/٠حداقل٧٨٦/٣٧٣حداکثر

فشار به مقاومت با موازي استاتيک

الياف

٨٩٧/٣٤٦رطوبت( )در متوسط

٥٢٠/٣٢٨حداقل٣٣٤٩/٠حداکثر

خمش به مقاومت)ضربه( ديناميک

٣٠٢٦/٠رطوبت( )در متوسط

20

٢٥٠٠/٠حداقل٥٧٩/١٦٩٢حداکثر

خمش به مقاومتاستاتيک

٩٨٦/١٥٧١رطوبت( )در متوسط

٢٩٣/١٤٣٣حداقلشعاعيمماسي ح////////////////////داکثر

١٧١٤

)ممرز چوب سختياست.( سختي چوب

رطوبت( )در متوسط٥/١٥

٥/١٠

ح/////////////////////داقل١٣

٥/٧

مالحظ//ه مک//انيکي و ف//يزيکي ه//اي آزم//ايش ي نتيجه از که طوري به

از ن//يز بحث م//ورد چ//وب راش، چ//وب خواص ي مقايسه با شود، مي در ولي رس//د، مي نظ//ر ب/ه مناس//ب ت/راورس ي تهيه جهت لحاظ هر

آزمايش//گاه آغش//تگي دس//تگاه چ//ون چ//وب، اش//باع آزم//ايش م//ورد تکمي//ل ت//ا شد گرفته نظر در نبود، آماده کامال کشاورزي ي دانشکده اش//باع هاي آزمايش جهت شيرگاه چوب اشباع ي کارخانه از دستگاهشود. استفاده

ک//امال نتيج//ه و ش//د عملي ام/ر اين آهن راه بنگ//اه اولياي مساعدت با در ديگ//ر متع//دد آزمايش//ات انج//ام ب//ا نه//ايت ب//ود. در بخش رض//ايت از کم//تر مم//رز اينک//ه ب//ا ک//ه رس//يديم نتيج//ه اين به مختلف، مکانهاي

نيست. فاحش تفاوت اين اما کند، مي جذب را کرزوئوت راش

ب//ه مم//رز ج//ايگزيني م//ورد در ش//ده انج//ام هاي بررسي با نهايت، درکرديم: پيدا دست زير نتايج به راش جاي

از ممرز چوب که دهند مي نشان شده انجلم هاي آزمايش ي - کليه١ ي تهي//ه جهت مک//انيکي و ف//يزيکي خواص و اشباع قابليت نظر نقطه

نيست. کمتر چندان راش چوب از تراورس،

21

بر شده انجام های آزمایش کلی نتایجممرز چوب روی

ه//ا جنگ//ل حف//ظ و جنگلباني نظر نقطه از ممرز چوب از - استفاده٢ ص//رفه به مقرون بيشتر نيز اقتصادي نظر نقطه از و بوده تر مناسباست.

خواه/د نتيج/ه هنگامي ممرز چوب از استفاده که کرد يادآوري - بايد٣ آن مستلزم اين و گيرد صورت صحيح روش با آن اشباع و تهيه که داد

از جلوگ//يري ب//راي ک//وبيS و کن خش//ک چوب دستگاههاي که است. شود خريداري امر اين براي ها تراورس خوردن ترک

نپايي//د ديري شده، انجام تحقيقات بودن مثبت وجود با صورت، هر در تراورس با چوبي هاي تراورس ي کليه تعويض به مجبور ناگزير به که

ب//ه دانش//مندان ک//ه افت//اد اتفاق دليل بدان امر شديم. اين بتوني هاي در اس/ت. بع/دا زا س/رطان و س/مي کرئ/وزوت که رسيدند نتيجه اينداد. خواهيم کامل توضيح مورد، اين

هاي تراورس اشباعچوبي

حل//واي چ//نين باش//د را ک//ه / م//ر چ//وب ک//رم گوي//د چ//وب مي//ان درخوب!!!! )مولوي(

چوب: نگهداري

از جلوگ//يري و چوب مفيد عمر افزايش منظور به چوب اشباع اصوال روي ب//ر عوام//ل گونه اين نامطلوب اثرات و ها قارچ و حشرات نفوذ

توج//ه ب//ا چوب نگهداري موضوع دليل، همين گيرد. به مي صورت آن

22

توج//ه م//ورد مختل//ف، صنايع در آن زياد مصرف و اقتصادي اهميت به و اش/باع عملي/ات انج/ام ک/ه اس/ت داده نش/ان تجرب/ه و ب/وده کام/ل

دهد. مي افزايش برابر چندين به را آن عمر چوب، آغشتگي

خط//وط در ک//ه چوبي هاي تراورس خرابي و نقص ايجاد اينکه به نظر همراه احتماال و سنگين خسارات به منجر شوند مي مصرف آهن راه

اش//باع ي مس/ئله ک//ه ش//ود مي مالحظ//ه باش//د، مي جاني خطرات با اهميت داراي ايمني و اقتصادي نظر از حد چه تا چوبي هاب تراورس

بود. خواهد

چوب: تخريب عوامل

شود: مي تقسيم دسته سه به چوب تخريب عوامل کلي طور به

بيولوژيکي: - عوامل١ پوس//يدگي و فس//اد س//بب که خوار چوب هاي الف( قارچ

ط//بيعت در زي//ادي تعداد به ها قارچ اين و شوند مي چوب ايج//اد زن//ده درخت//ان در ه//ا ق//ارچ از دارند. ان//واعي وجود از حاص//له ه//اي چ//وب ه//ا ق//ارچ از بعض//ي و نموده فساد

دهن//د. در مي ق//رار حمل//ه م//ورد را ش//ده قط//ع درخت//ان پدي//د چ//وب در رنگي تغي//ير ب//دوا آل//ودگي ي اوليه مرحلي

اسفنجي، شکل به ها چوب پيشرفته، مراحل در و آيد مي و ک//رده تغي//ير آنه//ا اص//لي رن//گ و ش//ده مش//بک و پ//ودر

کند. مي پيدا فاحشي تنزل آنها مکانيکي مقاومت

س//رايت از جلوگ//يري و چوب هاي قارچ بردن بين از براي بخار در ساعت يک مدت به را مزبور هاي چوب آنها سريع

چ//وب اينک//ه ي//ا و داده قرار ١٠٠٪ رطوبت با درجه ٧٦ آب مانن//د کنن//ده عف//وني ض//د محل//ول در را زده ق//ارچ ه//اي

غوط//هNa2CO3 س//ديم کربنات يا وCuSO4 مس سولفاتنمايد. مي ور

23

مي تقس//يم دس//ته دو ب//ه ک//ه خ//وار چ//وب ب( حش//رات و رس//انند مي آس//يب زنده درختان به که اي شوند. دسته

حمل//ه مورد را شده قطع درختان که آنهايي ديگر ي دستهنمايند. مي وارد صدمه آن با و داده قرار

ي کنن//ده پ//ودر هاي سوسک انواع از عبارتند حشرات اين... و موريانه درازشاخ، سوسک چوب،

از ان//واعي ش//امل ک//ه خ//وار چ//وب دري//ايي ج( موجودات ايج//اد ب//اعث و هس//تند چوبخوار هاي خرچنگ و ها حلزون از را آن و ش//ده چوب در عمق کم يا و عميق هاي سوراخ

و چ//وب دوام اف//زايش براي جهت همين برند. به مي بين را چ//وب عوام//ل اينگون//ه اثر در آن رفتن بين از جلوگيري

نمايند. مي اشباع

فيزيکي: - عوامل٢

اش//تعال ح//ال به سانتيگراد ي درجه ٣٠٠ حرارت در چوب آتش مقاب//ل در چ//وب س//وزد. حف//اظت مي و آم//ده در

توج//ه آن ب//ه بايد که باشد مي مهم مسائل از يکي سوزينمود. کامل

)فرسايش(: مکانيکي - عوامل٣

رود. مي بين از و ديده صدمه فرسايش و ضربه و فشار اثر در چوب

مي ک..ار ب..ه چ..وب اش..باع براي که موارديرود:

شود: مي برده کار به ها چوب اشباع در زير مواد عمده طور به

- کرئوزوت١نفتي هاي حالل در حل قابل آلي هاي - روغن٢

24

آب در حل قابل معدني - مواد٣

اثراتي و است سمي اي ماده که داشت توجه بايد کرئوزوت مورد در ب//دن ب//ا آن مس//تقيم تم//اس از باي//د دارد. بن//ابراين نس//وج روي ب//ر

اش//باع چ//وبي ه//اي ت//راورس ب//ه زدن دس//ت موقع کرد. در جلوگيريشود. استفاده دستکش از بايد حتما آنها با کار يا کرئوزوت با شده

ب//ه تص//ميم اي//ران، در آهن راه کارشناس//ان ک//ه ب//ود دلي//ل همين ب//ه بت//وني ه//اي ت//راورس ب//ا آنها جايگزيني و چوبي هاي تراورس تعويضگرفتند.

تراورس ي تاريخچهبتوني

اساس//ي اص//ل دو ب//ه توجه با آهن راه خطوط هاي تراورس ديرباز ازشوند: مي طراحي

٢٧٪ معم//وال ک//ه اس//ت نوس//ازي و نگهداري نصب، اول: هزينه اصلشود. مي تراورس صرف روسازي ي هزينه کل

نق//ل و حم//ل وضعيت و مشخصات از ناشي تغييرات دوم: تاثير اصل ط//راحي در ت//راکم( زي//را و س//رعت مح//وري، ب//ار )ازدي//اد باش//د مي

25

و س//رعت – مح//وري ب/ار م/يزان به فقط روسازي متعلقات و مصالح جهت در ن//يز ه//ايي بي//ني پيش و نش//ده اکتف//ا روز نقل و حمل ميزان محاس//بات، اس//اس گردد. بر مي معمولي آتي بارهاي افزايش تامين

تراورس ساختمان در زيادي تغييرات موجب پابند و متشکله مواد نوع و بت//وني چ//وبي، ف//والدي، چ//دني، هاي تراورس از امروز به تا و شدهاست. شده استفاده هم پالستيکي اخيرا

ت//راورس تولي//د پيش//نهادMonier مونير نام به شخصي ١٨٧٧ سال در ات//ريش کش//ورهاي و گرفت شکل ١٩ قرن در فکر اين و داد را بتوني

راه و ١٩٠٤ سال در کردند. کشورسوئيس توليد آن از تعدادي ايتاليا و ک//ار ب//ه ب//ار اولين ب//راي را بت//وني ت//راورس ١٩١٠ سال در سوئد آهن

بردند.

مق//اومت ب//ه توج//ه ب//ا کنن//دگان مص//رف ي کلي//ه ي اولي//ه قض//اوت تش//خيص اقتص//ادي را ت//راورس ن//وع اين و ب//ود مثبت بتوني تراورس

چ//وبي، ت//راورس به//اي اف//زايش و چ//وب کمب//ود ب//ه توج//ه دادن//د. ب//ا ق//رار خاصي توجه مورد مختلف ممالک در بتوني تراورس از استفاده ب//ه ش//روع ب//اره اين در فرانس//ه آهن راه ١٩٠٥ س//ال در و گ//رفتنمود. بررسي و مطالعه

ت/راورس ي بدن/ه ک/ه رس/يدند نتيج/ه اين به بررسي و مطالعه بدو در محکم ک//امال ن//يز آن ب//ه ري//ل اتص//ال و ب//وده سفت و صلب کامال بايد

در و شود انتخاب پارچه يک تراورس که شد موجب مسئله باشد. اينشود. مي خرج پر آن نگهداري و جابجايي شده، سنگين آن وزن نتيجه

اعتق//اد مس//ئله اين به که است هايي آهن راه جمله از آلمان آهن راه ي پارچ//ه ي//ک ه//اي ت//راورس از خود ي شبکه در هم کنون تا و داشت

کند. مي استفاده بتني

ميل//ه با تکه دو و پارچه يک ي آرمه بتون تراورس تعدادي زمان آن در اي کنن//ده م//ايوس ي نتيج//ه و گ//رفت ق//رار آزم//ايش م//ورد راب//ط ي

بارهاي فقط ها تراورس اين محاسبات در شد معلوم که داشت. چرا دين//اميکي باره//اي ي مسئله که حالي است. در شده منظور استاتيک

26

اي وي//ژه توج//ه آن ب//ه باي//د و داشت دور نظر از نبايد محاسبات در راداشت.

آن ب//ر را فرانس//ه آهن راه پارچ//ه، ي//ک ي آرم//ه بتن ت//راورس معايب ب//ا دوتک//ه تراورس طراحي نتيجه در و بکند آن حل بر سعي تا داشت ت//راورس ان//واع بع//دا و آمد پيش انعطاف قابل فلزي ي تيرچه اتصال

واني/وو آنه/ا، مخ/ترعين ه/اي ن/ام ب/ه فل/زي ي تيرچ/ه ب/ا تک/ه دو هايVagneux، روژه Rogerسونويل و Sonnvileگرفت//ه ک//ار ب//ه و ساخته

شد.

آن ي مقابل//ه امک//ان تکه دو هاي تراورس ي برجسته محاسن از يکي تراورس وسط در باالست هاي ناهمواري از حاصل نيروهاي برابر در

ت//راورس در حاص//له ه//اي تنش ک//ه ش//د ثابت مقايسه در زيرا است، هم//ديگر از ک//امال راب//ط ي تيرچ//ه ب//ا دوتک//ه و بت//ني ي پارچه يک هاي

متفاوتند.

و نس//وز ي پنب//ه از پارچ//ه ي//ک تراورس ايتاليا آهن راه ،١٩٢٧ سال در امک//ان دوم، جه//اني جن//گ وق//وع ب//ا ١٩٣٩ سال از و کرد تهيه سيمان

و نگردي//د ممکن اقتص//ادي مختل//ف علل به چوبي هاي تراورس توليد ت//راورس از اس//تفاده و تولي//د ي توس//عه جهت در را کشورها امر اين شکل تنيده پيش قطعات توليد فکر زمان اين داد. در سوق بتني هاي

فرس//ينه ن//ام ب//ه فرانس//وي مهندس//ين ترين برجسته از يکي و گرفتFreyssinetداشت. معمول را عملي اقدامات

آلمان، هاي آهن راه شد موجب چوب بودن ناياب و کمبود حقيقت در تراورس توليد و تهيه عمليات ي توسعه به مبادرت انگليس و فرانسه

کنند. دنبال جدا را بتني هاي

آلمان: آهن راه در توسعه

ي مس//ئله اول ب//ود، اس//تفاده م//ورد بتوني تراورس که هايي سال دربود. مطرح چوبي تراورس با آن رقابت و توليد ي هزينه

27

آرمه بتن مستقيم تير يک بتني تراورس براي شده انتخاب اصلي فرم ه//دف و گ//رفت قرار آزمايش مورد مختلفي هاي فرم و شکل و بوده وق//تي مس//ئله اين در موفقيت اما کنند، کم را فوالد مقدار که بود اين

شد. ساخته تنيده پيش تراورس که شد حاصل

ه//اي گ//يري ان/دازه اس//اس ب/ر تني//ده پيش ه//اي ت/راورس ن/وع اولين و چ//وبي هاي تراورس روي ديناميک و استاتيک بارهاي تاثير از حاصلهشد. محاسبه فوالدي

آرم//ه، بتن ي پارچ//ه ي//ک ه//اي ت//راورس م//ورد در متعددي آزمايشات تني//ده پيش بت//ني ه//اي ت//راورس و تک//ه دو ي آرم//ه بتن هاي تراورس

آلم//ان آهن راه تجربي//ات و آزمايش//ات از حاص//له نتايج اما شد، انجام چ//ه و ف//ني چ//ه لحاظ هر از تنيده پيش نوع بتن تراورس که کرد ثابت

در هم ح//ال ب//ه تا و بوده آهن راه آن صالح و صرفه به کامال اقتصادياست. گرفته قرار مصرف مورد وسيعي مقياس

28

بدون يا باالستي روسازيباالست؟

دهنده تشكيل مؤلفه هاي و قطعات داراي راه آهن روس//ازي س//ازنده و

29

آهن، راه مهندس..ي ي / دانش..کدهبت..ني ت..راورس با چوبي تراورس ي مقايسهتهران ايران، صنعت و علم دانشگاه

ريلي هاي ماشين مهندسي آهن، راه کارشناسي دانشجوي افکار، متين از عکسمتفاوتند. هم با کامال ها تراورس اين پابند ادوات و شکل

ك//ه آنج//ا هس/تند. از س//ال ص/د چند تا سال25 حداقل سرويس عمر مالحظ/ه قاب/ل و سنگين بسيار زمينه اين در متصور سرمايه گذاريهاي

ارائه به نياز 1راه آهن روسازي سرمايه مديريت ، هستند تعيين كننده و دارد. خص/وص اين در تص/ميم گيري در ش/فاف و روش/ن پيش/نهاداتي اس/اس و پش/تيبان اب/زار عن/وان ب/ه واق/ع در ك/ه م/ذكور پيش/نهادات و گس//ترده تحليل ه//اي اس//اس ب//ر باي//د ، مي آين//د بشمار تصميم گيري

پاي//داري و ط//راحي آتي مقتض//يات حداالمكان و شوند نهاده بنا دقيق و م//ذكور م//وارد ب//ه عن//ايت دهند. ب//ا قرار نظر مد را پيشنهادي طرح

ارائ//ه جهت آلم//ان راه آهن در”SMP-T“ نام به پروژه اي ، كار اهميت سيس//تم هاي بين انتخ//اب خص//وص در تص//ميم گيري 2كاوش//ي راهكار

و موج/ود دقي/ق و مس/تند داده ه/اي اس/اس ب/ر دال با خط و باالستي اج//را و تعري//ف دانش م//ديريت سيستم هاي از استفاده و دردسترس

م//ذكور پ//روژه يافته ه//اي و نتايج اساس بر ادامه است. گزارش شده مش//ابه تقريب//ا و كليش//ه اي ض//وابط به عنايت است. با گرديده تاليف

ان//واع خص//وص در تص//ميم گيري و انتخ//اب جهت اي//ران در مرس//وم نظ//ر به ، ايران راه آهن در بتني دال با خطوط و باالستي سيستم هاي

ض//روري و مناسب زمينه اين در هدفمند رويكرد يك معرفي مي رسد در تص//ميم گيري معياره//اي ارتق//ا در ادام//ه مقال//ه اس//ت باشد. امي//د

اس//تفاده مفي//د ، ب//رده ن//ام راه آهن روس//ازي سيس//تم دو بين انتخابگردد. واقع

) اس//تراتژيك م//ديريت فراين//د آلم//ان ف//درال دولت2000 س//ال درSMP)3ادارات و بخش///ها تم///امي آن خالل در و نم///ود تعري///ف را

بي//ان و تعري//ف را خ//ود تج//اري و عملكردي استراتژيهاي زيرمجموعه از پ//روژه اي زير عنوان به آهن راه روسازي مدبرانه نمودند. مديريت

اكت//بر در(SMP-T) مهندسي سيستم هاي عملكردي استراتژي پروژه س//پتامبر در و گردي//د تعري//ف مستقل پروژه يك بصورت2001 سال

بخش م//ديره هي//ات تايي//د م//ورد م//ذكور پ//روژه نت//ايج2002 س//ال مؤسس//ات و شركت ها تمامي و(NETZ) 4آلمان زيربنايي و روسازي

اس///تراتژي2002 س///ال اكت///بر گ///رفت. از ق///رار مجموع///ه زي///ر

1 -Railway Permanent way asset management 2 -heuristic approach3 -SMP (Strategic Management Process)4 - Deutsche Bahn’s Track Infrastructure (Netz)

30

غ//الب در اجرايي اصالحات و بوده اجرا حال در مهندسي سيستم هايمي باشد. انجام دست در مربوطه شركتهاي و مؤسسات

س//وال مهندس//ي سيس//تم هاي ب//راي م//ذكور اس//تراتژي واق//ع در اج//زا تمامي 5اطمينان قابليت كه بود خواهيم قادر چگونه" هميشگي

راه آهن( روس//ازي و ناقل//ه آالت اينج//ا )در را سيس//تم مؤلفه ه//اي و م//يزان ب//ه را آنه//ا 6سرويس دوره هزينه حال عين در و دهيم افزايش

هم مس//اله ص//ورت ب//ه عن//ايت . ب//ادهيم؟" ك//اهش مالحظه اي قاب//ل مط//رح مهندسي سيستم هاي اساس عنوان به كليدي اهرم دو اكنون

تم///امي از ش///ده طبقه بن///دي و مس///تند م///دارك و اس///ناد-1، باشد دسترس در بايد مهندسي سيستم هاي

ني//از م//ورد هم//واره ن//وآوري و خالقيت پاي//ه ب//ر ب//ديع روش-2مي باشد.

اس//تراتژيك م//ديريت پ//روژه خالل در شده انجام مهم كارهاي از يكي و اسناد طبقه بندي و مستند سازي راه آهن

5 -component reliability 6 -LCC : Life Cycle Cost

31

راه آهن ف//ني ابنيه و روسازي به مربوط مهندسي سيستم هاي مدارك ب//ه ني//از مقول//ه اين مي باش//د. در اس//تاندارد ضوابط و روشها توسط

در "تصميم گيري اساسي و زيربنايي موضوع پيرامون بحث و بررسي ذهن دال" ب//ه ب//ا خ//ط و باالس//تي خ//ط سيس//تم هاي از استفاده مورد

توس//عه ي//ا ايج//اد بص//ورت رابط//ه اين در مس//اله ص//ورتمي رس//د. ق//اطع و شفاف پيشنهاد ارائه و اظهارنظر تسهيل جهت ساده روشي

تص//ميم گيري خص//وص در تحليلي و ف//ني معياره//اي نظرگ//يري در ب//امي باشد. فوق الذكر راه آهن روسازي سيستم دو انتخاب براي

باي//د تصميم گيري معيارهاي ، مهندسي مقتضيات و تمهيدات بر عالوه

ب//ه م//ذكور گردند. مالحظات تنظيم نيز اقتصادي مالحظات اساس بر ارزي//ابي )نق//دينگي( م//ورد 7يافته تنزيل عمر طول هزينه هاي صورت هزينه ه//اي از مجم//وعه اي عم//ر ط//ول مي گ//يرد. هزينه ه//اي ق//رار

ب//ر در را تحميلي جريمه ه//اي و نگهداري )جايگزيني( ، سرمايه گذاري %2 براب//ر 9تورم نرخ % و8 برابر سود نرخ محاسبات . در8مي گيرند

است. گرفته قرار نظر مد

دال ب//ا خ//ط و باالس//تي خ//ط سيس//تم دو هر ، محض مهندسي ديد از خواس//ته هاي و نيازه//ا تم//امي ارض//اي و برآورده س//ازي ب//ه قادر بتني

و ح//دي بس//يار م//وارد در هس//تند. تنه//ا حاالت تمام در تقريبا كاربران هس//تند. عموم//ا ح//ذف قاب//ل خ//ط روسازي سيستم دو از يكي خاص مط//رح تعيين كنن//ده معي//ار عن//وان ب//ه قض//يه اقتصادي و تجاري معيار

نظ//ر م//د راه آهن روس//ازي عمر طول هزينه كه مواردي مي شود. در ميباشد. ارجح گزينه موارد از بسياري در باالستي خط ، مي گيرد قرار

دال ب//ا خطوط و باالست بدون سيستم هاي خاص حاالت در طرفي از فهرس//ت در بايد بنابراين و هستند پذير توجيه اقتصادي لحاظ از بتني

گردند. حفظ مهندسي سيستم هاي و مدارك ب//دون سيس//تم هاي بك//اري آم//اده و نگه//داري مزاياي ، مالي لحاظ از

بسيار ساخت اوليه هزينه و مي گردد محسوب كوچكي مزيت باالست

7 -Discounted life-cycle cost ب//ه بهره ب//رداري ب//راي خ/ط و روس//ازي بك/اري آماده كه موقعي در خط از بهره بردار به معموال جريمه ها - اين 8

شوند. پرداخت بايد ، بيافتد تعويق م/اهيت ب/ودن نس/بي علت ب/ه ام/ا ، مي باش/د ش/ده فرض عدد از بيشتر ايران در نظر مورد تورم نرخ چند -هر 9

ب//اعث واقعي مق//دار از كم//تر به//ره ن//رخ ف//رض طرفي نمود. از استفاده مقاله اين در آمده بدست نتايج از مي توان قضيهمي شود. اطمينان جهت در و محافظه كارانه نتايج به حصول

32

و س//نگين ترافي//ك ب//ا خطوط در تنها سيستم ها اين در نياز مورد بااليمي نمايد. پيدا اقتصادي توجيه پيشرفته قطارهاي

مشخص//ات تم//امي هم//راه ب//ه روس//ازي سيس//تم ك//ل هنگاميك//ه تنها دو اقتص//ادي مقايس//ه ، دهيم قرار نظر مد را بتني دال خط مهندسي سيس//تم اين ب//القوه ج//ذابيت هاي و مي نماي//د جل//وه موج//ه سيس//تم روس//ازي سيس//تم ب//االتر پاي//داري مث//ال عنوان مي گردد. به مشخص داراي ريلي خ//ط س//اخت و اج//را امك//ان دال ب//ا خ//ط داراي راه آهن

ف//راهم را زمين ط//بيعي توپ//وگرافي و وض//عيت ب//ا بيش//تر همخ//واني و مهندس//ي خ//اص ع//وارض ك//اهش امك//ان خصوص//يت مي آورد. اين

مي آورد. ف//راهم را س//خت و كوهستاني مناطق در خصوصا فني ابنيه قرار تصويب مورد نهايي مسير يابي مسير فاز هك حاالتي در تنها البته

واق//ع استفاده قابل بتني دال با خطوط خصوصيت اين ، باشد نگرفته دال ب//ا باالس//ت جايگزيني هدف تنها كه مواردي در مي شود. بنابراين

ي//ا كلي نوس//ازي عملي//ات از قس//متي عن//وان ب//ه مث//ال )ب//راي بت//ني راه آهن پ//روژه خ//ط و هندس//ي طرح و باشد روسازي( مي بازسازي

باالس/ت ب/دون خ/ط ب/رده نام بالقوه مزيت اين از ، باشد ناپذير تغيير خط//وط از مي توان ديگر مثالي عنوان نمود. به استفاده نمي توان نيز مشخصات تغيير بدون سرعت افزايش جهت خاص مواردي در دال با

نمود. سرعت( استفاده )ارتقا قوس شعاع افزايش و هندسي

خ//ط سيستم طرحهاي تعداد افزايش زمينه اين در ديگر كليدي نتيجه يكس//و از تص//ميم گيري پيچيدگي موجب بعضا كه مي باشد بتني دال با مي ش//ود. ديگ//ر س//وي از انتخ//اب قاب//ل سيستم هاي تعداد افزايش و

ع//دم معني به باالست بدون سيستم هاي خصوص در شده ذكر موارد تم//امي در باالس//تي خط//وط از استفاده يا بتني دال با خطوط كارايي

روس//ازي بهين//ه و اس//تاندارد سيس//تم واق//ع نمي باش//د. در ش//رايط اينج//ا مي باش//د. در راه آهن م//ذكور سيستم دو بين سيستمي راه آهن

باي/د مرحل//ه اين از قب//ل ام/ا مي باش//د تصميم گيري در نوآوري به نياز شناس//ايي را راه آهن روس//ازي استراتژيك عملكردهاي و خصوصيات

نمود. ارائه معيار بصورت و كرده

، آهن راه خط روسازي سيستم نوع خصوص در تصميم گيري بمنظور ش//د. اين قائ//ل تم//ايز اج//را و س//اخت س//ناريوهاي ان//واع بين باي//د

33

و مشخص/ات "ارتق/ا االح/داث" ، جدي/د "خط/وط از عبارت سناريو ها دس//ت در خ//ط س//ناريو اولين خط" هستند. در "بازسازي عملكرد" و

مج//اورت در خط//وطي ي//ا ب//وده جدي//د كامال خط يك مي تواند احداث ب//ه مرب//وط ، ساخت دوم شوند. سناريوي ساخته بايد موجود خطوط

از يكي ارتق//ا ب//اعث نهايت//ا كه ، مي شود موجود خطوط عملكرد ارتقا مح//وري ب//ار و ترافي//ك ، س//رعت جمل//ه از مس//ير ف//ني مشخص//ات

عم//ر انته//اي ب//ه روس//ازي ، س//وم س//ناريوي در مي گ//ردد. ب//االخره ق//رار كلي نوس//ازي ي//ا بازس//ازي م//ورد بايد و مي رسد خود سرويس

گيرد.

مختل//ف رژيم ش//ش ، مهندس//ي سيس//تم هاي اس//تراتژي مقول//ه در و ب//اري بهره ب//رداران نظري//ات ب//ه توج//ه ب//ا روس//ازي ب//راي ترافيكي رژيم ه//اي باش//د. تم//امي مي تعري//ف قاب//ل راه آهن خ//ط از مسافري

، س//ير س//رعت جمل//ه از ف//ني كلي//دي پارامتره//اي اس//اس بر مذكور قاب//ل گ//ردش ش//عاع ح//داقل و ت//رافيكي س//نگيني ، مح//وري باره//اي

سيس//تم انتخ//اب مرحل//ه در ك//ه داش//ت توجه هستند. بايد طبقه بندي مي باش//د ضروري مرتبط ترافيكي رژيم هاي تمامي به توجه روسازي

در مي ت//وان ، خ//ط از بهره ب//رداري جهت انتخ//ابي جريه به عنايت با و سيس//تم انتخ//اب خص//وص در تصميم گيري از كليدي گام اين خصوص

نمود. نظر اظهار ، خط نهايي

كمي س//ازي مي توان//د پ//روژه اين در توس//عه زمينه ه//اي از ديگ//ر يكي ك//ه آنج//ا از باشد. اما روسازي از بهره برداران براي بالقوه هزينه هاي

مط/رح ك/اربر 10زي/ان و س/ود گ/زارش بص/ورت تحلي/ل نه/ايي نتيج/ه تفضيلي ارزيابي مورد كاربر بر سيستم تاثيرات است الزم ، مي گردد

از: عبارتند زيان و سود تحليل بر تاثيرگذار گيرد. پارامترهاي قرار

در اف//زايش م//وارد ب//رخي : در قط//ار ح//ركت دي//اگرام در و ني//از م//ورد ريلي ناقل//ه آالت ك//اهش ب//اعث س//رعت

، مي شود قطار حركت دياگرام شدن سبك نتيجهدر خ//ط ص//ورتيكه : در قطار نگهداري دوره اي هزينه هاي

علت ب//ه ، گ//ردد نگهداري باال كيفيت با و مناسب شرايط

10 -profit and loss

34

، قط//ار ب//ه اعم//الي نيروهاي و تنش ها سطح آمدن پايين، مي يابد كاهش نيز قطار نگهداري دوره اي هزينه هاي

سير راحتي افزايش و سفر زمان : كاهش تقاضا بر تاثير راه آهن ب//ا س//فر ب//راي تقاض//ا اف//زايش ب//اعث گ//اهي

مي شود. شدن مشخص و تصميم گيري سيستماتيك فرايند شدن روشن از پس

باي//د راه آهن روس//ازي كلي سيس//تم انتخ//اب ام//ر در م//ؤثر معيارهاي موض//وع نم//ود. اين خ//ط س//ازه اي سيس//تم ن//وع انتخ//اب ب//ه اق//دام

روس//ازي آتي اس//تراتژيك پروژه ه//اي و تحقيق//ات موض//وع مي توان//دباشد. راه آهن

35

مآخذ: و منابع

ي کاربرد( / پروفيليديس/ ترجمه و )تئوري آهن راه مهندسي قهرماني دکتر

قهرماني دکتر ي راه/ ترجمه مهندسي اصولر. رستمي / تاليف آهن راه روسازيدکتر ي فيدلر/ ترجمه آهن/ ژواخيم راه مهندسي اصول

بهبهانيراه / چاپ ريلي نقل و حمل هاي همايش مقاالت ي مجموعه

ايران اسالمي جمهوري آهنآهن راه تحقيقات مرکز در موجود مدارک و اسناد

trackguy.com http://en.wikipedia.org/wiki/Rail_tracks http://en.wikipedia.org/wiki/Railroad_tie http://www.frw.org.ir/fa/saruquz/index.asp www.vollert.com

اينترنتي منابع ساير

ها: پيوست

Slab Track Gaining Momentum

36

More than ever before, slab track installations and experimental tests are taking place throughout Europe and Asia. The incentive is to develop a track structure that will permit high-speed passenger (speeds greater than 110 mph) and heavy-load freight service to operate consistently and smoothly with low maintenance costs. The centuries-old traditional track structure of wood ties and ballast and its successor system of concrete ties are now being challenged by innovative concrete slab track structures laid on grade. These descended from successful slab track installations in tunnels and on structures where little or no maintenance is the desired goal. Indeed, ballastless track is on the horizon.

The innovative Bullet Train in Japan clearly demonstrated that traditional track construction resulted in intensive daily maintenance and inspection to provide safe operation. As a consequence, the Japanese RTRI (Railway Technical Research Institute) has experimented for the past thirty years on various slab track configurations. They installed test sections and monitored behavior to understand the distribution of forces on the subgrade, the impact of noise effects, associated construction costs and maintenance needs, as well as construction techniques. Currently Japan produces a host of ballastless designs to apply to variable site conditions. The designs include grout injection on existing lines, precast slabs laid to very accurate standards, and, most recently, a ladder track system that was tested for performance and durability at the Transportation Technology Center facilities at Pueblo, Colorado. In all of these installations and experiments, the overriding goal was to reduce maintenance costs, which in Japan constitute one-third of the operating budget of the line. All new high-speed lines in Japan are built on slab track support systems.

A very important effort is being made within Europe to integrate its railroad systems. Projects include the new generation European high-speed train programs of the German and French National Railways. German Railways, when designing permanent way, considers installing slab track as an alternative to traditional ballasted track. Because 80% to 90% of track maintenance is attributed to conventional track supported by ballast, they use simulation models including life cycle forecasting to comparatively predict the behavior of each system. The new HSL-Zuid high-speed rail connection between Amsterdam and the Belgian border will likely be built on an all slab track system situated on piles, due to the high permeability of the in-situ soils. Elsewhere there are projects under construction using highly

37

accurate slip-form pavers to produce slab track that meets the tight tolerances required for high-speed rail. Track fastening systems have undergone change to adapt to the resiliency needs of slab track. Highly elastic pads and load pressure distribution plates are used to simulate the elasticity of the ballast bed. In some cases, the traditional fastening system is abandoned in favor of utilizing an embedded rail system. Here, the rail is continuously embedded in a channel cast within the concrete base slab. None of the traditional track fastening hardware is needed, as the rail is secured by a resilient, long-life elastomer. In all of these endeavors, the primary goal is to reduce the maintenance costs of the roadbed.

Within the U.S., slab track has the potential to be the right application for the high-speed rail initiative of the Federal Government where both passenger service and heavy haul freight are characteristic of shared corridors. Lessons from our global neighbors show that an up-front premium investment of 30% could yield a payback within five to twelve years depending on the traffic and gross tonnage carried. More important is the likelihood that initial cost will spiral downward as the construction industry adapts to technical innovations in design and construction equipment. Existing freight railroads are becoming increasingly burdened by maintenance that results from the use of heavier cars and fast delivery, which translates to higher operating speeds and higher costs. In testimony before the United States Senate Committee on Commerce, Science, and Transportation, it was stated that an annual budget approaching $8 billion is needed to maintain the 168,000-mile Class 1 railroad system in the U.S., excluding measures to increase capacity. Within the U.S. there are few slab track applications. Some light rail systems in city centers are founded on concrete slab track. In some cases they need to sustain loading from heavy trucks and buses. The true benefit of a concrete slab track system, however, is a promise to endure the heavy axle loading of freight traffic while offering a smooth ride for high-speed rail passengers. Notable slab track installations in North America include segments of the Canadian Pacific Railroad at Rodgers Pass and a 1.3-mile track section on the commuter/freight line on the Long Island Railroad at Massapequa, New York.

References:

1. Longi, M. S., Concrete Slab Track on the Long Island Railroad, American Concrete Institute, Concrete in Transportation SP-93, 1986, pp.

38

405–432.

2. Tayabji, S., Construction Technologies Laboratories, Inc., Concrete Slab Track for Freight and High-Speed Service Applications, A Survey of Practice, Portland Cement Association, December 2000.

3. Hanna, A. N., Technical and Economic Feasibility Study of At-Grade Concrete Slab Track for Urban Rail Transit Systems, U.S. Department of Transportation, Report No. UMTA-MA-06-0100-81-4, August 1981.

4. Bilow, D. N., and Randich, G.M., Slab Track for the Next 100 Years, Portland Cement Association, December 2000.

5. Bilow, D. N., and Kucera, W. P., Portland Cement Association, “Slab Track for Shared High-Speed Rail and Freight Corridors,” submitted to the A.S.C.E. Journal of Transportation Systems for future publication, July 2001.

6. Manual for Railway Engineering, Chapter 8, Subpart 27, American Railway Engineering and Maintenance of Way Association, Landover, Maryland, 1999.

39