Tasarruf Paradoksu

Bir ekonomide bireylerin gelir seviyelerinde bir değişme

olmadan daha fazla tasarrufta bulunmak istemeleri, yani

halkın tutumluluğunun artması, tasarrufları artırmayacak,

tasarruflar değişmeden kalırken geliri azaltacaktır.

Özellikle kriz dönemlerinde yaşanan durum budur. 2008

krizi sonrası kullanılan; «bir çiçek alın, ekonomiye can

verin» kamu spotlarını bu kapsamda hatırlayınız.

ŞEKİL 5-8: TASARRUF PARADOKSU.

Tasarruf fonksiyonu yukarı kayınca, yatırımlar otonom iken, gelir düzeyi düşecek, yatırım ve tasarruf miktarı ise değişmeyecektir. Çünkü tasarrufların artması tüketimi azaltacak, bu ise toplam talebi düşürecektir. Toplam talepteki düşüş ise üretim ve gelir düzeyinde bir azalmayla sonuçlanacaktır.

S, I T

asarr

uf, y

atırım

S

0

Gelir, hasıla

E1

Y1 Y

I

S’

Y2

E2

• Araştırma Sorusu: (Ödev 1)Türkiye’de toplam

tasarrufları arttırabilmek için, Aralık 2014’te

gündeme getirilen bir yasa tasarısında «işe yeni

başlayan herkesin, bireysel emeklilik sistemine dahil

edilmesi» fikri gündeme getirilmişti. Bu kanun

tasarısını «tasarruf paradoksu» çerçevesinde

tartışınız.

Meraklısına;

Süper Çarpan; Yatırımlar otonom değil de gelire bağlı

olduğunda ortaya çıkan çarpana süper çarpan adı

verilir. Böyle söylenmesinin nedeni; değerinin daha

büyük olmasıdır.

𝐼 = 𝐼 + 𝑎𝑌

𝑌 =1

1 − 𝑐 − 𝑎(𝐴 )

Burada payda küçüldüğü için, çarpan daha da

büyüyecektir.

Örnek: Bir ülke için tüketim fonksiyonu; 𝐶 = 200 + 0,70𝑌 ve 𝐼 = 300 + 0.20𝑌 olsun. Bu durumda;

a) Denge milli geliri,

b) Çarpanı,

c)Denge tüketim miktarını,

d)Denge tasarruf miktarını bulunuz.

e)𝐼 = 100 artarsa denge milli gelir nasıl değişir?

f) 𝐶 = 100 artarsa denge milli gelir nasıl değişir?

g) 𝑐 = 0.75 olursa denge milli gelir nasıl değişir?

h) 𝑐 = 0.75 olursa denge tasarruf miktarı nasıl değişir?

Ödev: 2) Bir ülke için tüketim fonksiyonu; 𝐶 = 100 + 0,75𝑌 ve 𝐼 = 200 + 0.10𝑌 olsun. Bu durumda;

a) Denge milli geliri,

b) Çarpanı,

c)Denge tüketim miktarını,

d)Denge tasarruf miktarını bulunuz.

e)𝐼 = 100 artarsa denge milli gelir nasıl değişir?

f) 𝐶 = 100 artarsa denge milli gelir nasıl değişir?

g) 𝑐 = 0.85 olursa denge milli gelir nasıl değişir?

h) 𝑐 = 0.85 olursa denge tasarruf miktarı nasıl değişir?

• Süper çarpan durumunda tasarruf paradoksunun

grafiğini oluşturunuz. Neler değişti? İnceleyiniz.

KAMU KESİMİ VE TOPLAM TALEP

• Şimdi toplam harcamaları reel kamu harcamalarını da

içerecek şekilde yeniden tanımlıyoruz:

• Tüketim de artık milli gelir düzeyine değil harcanabilir

gelire (YD) bağlıdır. Harcanabilir gelir, milli gelir artı

transferlerdir (YD=Y+TR–TA ). Bu durumda tüketim

fonksiyonu şöyle olacaktır:

AE C I G

–C C cYD C c Y TR TA

Kamu harcamaları ve transferler otonom, vergilerin ise

milli gelirin t gibi bir oranı olduğu varsayılsın:

Tüketim fonksiyonunu yeniden yazalım:

, ,G G TR TR TA tY 0 1t

( ) (1 )C C c Y TR tY C cTR c t Y

Bu varsayımlardan sonra tüketim denklemini toplam

harcama fonksiyonunda yerine koyarsak toplam

harcamaları şöyle tanımlarız:

( ) (1 )

(1 )

AE C I G cTR c t Y

AE A c t Y

ŞEKİL 5-9: KAMU KESİMİ VE TOPLAM TALEP.

Kamu kesimi, mal ve hizmet alımları (G ), transferler (TR ) ve vergiler (TA=tY) aracılığı ile toplam talebi

etkiler. (G + cTR ) miktarında otonom harcamalar artarken, toplam talep eğrisinin eğimi gelir vergisi

nedeniyle azalır, zira toplam milli gelir açısından marjinal tüketim eğilimi (c)’den c(1–t)’ye düşmüştür.

Gelir, hasıla

E2

E1

AE1=(C + I )+cY

Y2

Pla

nla

na

n h

arc

am

ala

r

AE Y=AE

450

Y Y1

A 1

A 2

AE2=(C + I +G +c TR )+c(1-t)Y

A 2

A 1

Denge Gelir Düzeyinin Formülasyonu

• Mal piyasasında denge şartının Y=AE olduğunu

hatırlayalım. Bu durumda denge için:

• Denge milli gelir düzeyi;

• Burada çarpan;

(1 )Y A c t Y

1 1

1 (1 ) 1Y A C I G cTR

c t c ct

1

1 c ct

Örnek: 1) C=100+0,75YD 𝐼 =200 𝐺 =300 t=0.10 TR=100

a)Denge milli geliri bulunuz.

b) Denge harcama miktarını bulunuz.

c) Denge harcanabilir geliri bulunuz.

d) Denge tasarruf düzeyini bulunuz.

e) Kamu harcamaları 100 birim arttığında denge milli gelirdeki

değişmeyi bulunuz.

f) Otonom özel tüketim harcamaları 100 birim arttığında denge milli

gelirdeki değişmeyi bulunuz.

g) Transfer ödemelerindeki 100 birimlik bir artışın denge milli gelire olan

etkisini bulunuz.

h) e, f ve g şıklarındaki politika uygulamaları arasında ne gibi farklar oluştu? Niçin? Siz olsanız hangi politikayı tercih ederdiniz?

i) Vergi oranı %20’ye çıkartılırsa denge milli gelir ne kadar değişir? Niçin?

k) Marjinal tüketim eğilimi %85’e yükselirse denge milli gelir ve tasarruflar nasıl değişir?

Ödev: 3) C=100+0,70YD 𝐼 =100 𝐺 =200 t=0.10 TR=100

a)Denge milli geliri bulunuz.

b) Denge harcama miktarını bulunuz.

c) Denge harcanabilir geliri bulunuz.

d) Denge tasarruf düzeyini bulunuz.

e) Kamu harcamaları 100 birim arttığında denge milli gelirdeki

değişmeyi bulunuz.

f) Özel tüketim harcamaları 100 birim arttığında denge milli

gelirdeki değişmeyi bulunuz.

g)Transfer ödemeleri 100 birim arttığında denge milli gelirdeki

değişmeyi bulunuz.

h) Vergi oranı %20’ye çıkartılırsa denge milli gelir ne kadar değişir?

Niçin?

i)Marjinal tüketim eğilimi %80’e yükselirse denge milli gelir ve

tasarruflar nasıl değişir?