Između 793 i 1066 godine. Prema pojednostavljenim historijskim podacima pojedine grupe ili

čitavi djelovi stanovništva raštrkali su se u svim pravima svijeta: Dance i Norvežane privlačila su

Britanska otočja, Franačko carstvo i ostrva na sjevernom Atlantiku. Šveđani su prešli preko

Baltičkog mora i stigli do Finske, a potom i do baltičkih zemalja, kao i u mnoga područja Evrope

u Poljesku, Bjelorusiju, Rusiju i Ukrajinu. Izvjesno vrijeme krstarili su preko Crnog mora, Volge

i Kaspijskog jezera do današnjeg Istanbula, zatim do Bagdada i Kavkaza. Sa Islanda dospjeli su

do Grenlanda i kanadske obale.

-Skandinavci u ono doba nisu živjeli u jedinstvenoj državi, mnoštvo sličnosti povezivalo ih je u

jednu zajedničku kulturu: međusobno su mogli da se sporazumjevaju staronordijskom jezikom,

sličnim današnjem islandskom. Koristili su runsko pismo i pretežno vrjerovali u stare germanske

bogove, kao što su Odin i Thor. Njihove kuće i načini života su bili slični.

-Za Skandinavce su, naime, svi „Vikinzi“ bili gusari od koji su zazirali podjednako kao Franci ili

Englezi. Kada bi u ono vrijeme neki danski ili norveški seljak rekao da preko ljeta ide na

„viking“, to je značilo da ide u pljačkaški pohod. Njihova meta najčešće je bila obala Engleske ili

Franačkog carstva, ali su to ponekad bili i njihovi skandinavski susjedi.

-Porjeklo riječi Viking nije poznato, te postoji nekoliko objašnjenja, između ostalog da potiče od

trgovačkog mjesta „Wik, staronordijske riječi za zaliv (vik) ili južnonorveškog geografskog

pojma „Viken“. Historijski izvori koriste mnoštvo drugih naziva za skandinavske pljačkaše:

pagani, barbari, gusari i jasenovi ljudi...Pored toga, označavali su ih i po porjeklu, kao Dance ili

ljude sa Sjevera (nortmani ili normanni). Otuda potiče naziv Normani, koji danas podrazumjeva

Skandinavce koji su se, od 911. godine, naselili u Normandiji na sjeveru Francuske. Između

kraja VIII i sredine XI stoljeća Vikinzi su se širili po svijetu na sasvim različite načine. To je

očigledno započelo gusarskim pohodima na britanske i franačke obale, koji su tokom decenija

postajali sve učestaliji i intenzivniji. Kasnije su Normani počeli da provode zime u napadnutim

zemljama, pa su i to prije svega u Engleskoj, otimali zemlju da bi se naselili tamo sa

cjelokupnom svojom imovinom. Skandinavski trgovci putovali su u mnoge zemlje na svijetu

dospjevši sve do Konstantinopolja i Bagdada. Izum i razvoj legendarnog drakara dogodio se u

pravi čas, drakari su omogućili Vikinzima takvu brzinu i pokretljivost kakve u tadašnjoj Evropi

nisu bile zabilježene. Darkarima su se otiskivali na more i vraćali se s bogatim pljenom, ili bi na

njih natovarili svu svoju imovinu (uključujući stoku) i krenuli u potragu za novom zemljom za

naseljavanje. Evropa ranog

srednjeg vijeka bila je zahvaćena preobražajem- bio je to svijet u potrazi za svojom budućnošću.

Za karolinške vladare, koji su inače vodili glavnu riječ, uzor je bilo Rimsko carstvo nastalo prije

mnogo stoljeća, čiji su sjaj pokušavali da povežu sa kršćanskom religijom. U tome je najveći

uspjeh postigao Karlo Veliki, osnivač novog zapadnog carstva, 800. godine. Ostaci njegovog

dvora u Ahenu i dan-danas podsjećaju na „oca Evrope“. U ovo vrijeme u Skandinaviji su vladali

odnosi koji su mnogo vjekova ranije bili tipični za južna germanska plemena. Nasljedno

plemstvo držalo je vlast u rukama i težilo je sticanju bogatstva i ugleda. Period između 793. i

1066. godine s pravom možemo označavati kao doba Vikinga. U to vrijeme Skandinavci su imali

snažan uticaj, kao nikada prije ni poslije toga, jer im je rani srednji vijek pružao idealne uslove i

prilike. U 6. stoljeću imamo historičare koji pišu o Vikinzima od kojih su Jordanes i Prokopije,

gdje govore da u Skandinaviji živi mnoštvo naroda i plemena od kojih svaki ima svoga zasebnog

vladara. Rezultat manjih plemenskih migracija bio je postanak današnjih naroda poznatih u

Skandinaviji: Šveđana, Danaca i Norvežana koji sredinom 6. stoljeća zauzeli svoje današnje

prostore. U to rano doba Skandinavijaje bila rascjepkana na niz manjih plemenskih grofovija.

Ujedinjenje tih manjih državnih formacija u veće, bio je dug i spor proces. Prvi vladar koji je

ujedinio Norvežane u 9. stoljeću bio je Harald Ljepokosi. Nakon njegove smrti 891. raspala se

centralna vlast. Tek u 11. stoljeću pošlo je za rukom Olafu Svetom da ponovo ujedini sve

Norvežane. On je ostao poznat po tome što je u svoj narod donio kršćanstvo. Javno se krstio i

tako, svojim primjerom, pridonio bržoj kristijanizaciji, do tada monoteističke Norveške.

Početkom 9. stoljeća dolazi i do ujedinjenja Danske koja doživljava procvat i uspon u doba

Haralda Plavozubog i Knuta Velikog kad je pod danskom vlašću bila i trećina Engleske i južni

dio Švedske. Harald Plavozubi (950-986), Knut Veliki (1016-1035). I Švedska je u ranom

srednjem vijeku bila razjedinjena na mnoge male kneževine i plemenske saveze. Raspadom

rodovskih društvenih zajednica i odnosa klasna podjela društva najranije se opaža kod Šveđana.

Usljed velike prenaseljenosti i stanja na području rezultirali su da pojedine vođe i aristokrate

okupljaju svoje ratne družine i sa svojim brodovima organiziraju prekomorske pljačkaške

pohode. Jedni su krenuli na zapad prema Francuskoj, Sjevernoj Njemačkoj i Engleskoj. Dopiru

do Toulousea zatim se pojavljuju pred Lisabonom i Kadizom, osvajaju Sevilju, 845. pljačkaju

Pariz, a 859. osvajaju Gibraltar i pljačkaju obale Mediterana sve do Sicilije i južne Italije.

Vikinzi i njihovi brodovi: Posredni podaci nas uvjeravaju, da su brodograditelji sjeverne Evrope

sigurno temeljito poznavali svoj zanat. Jer Skandinavci nikad ne bi mogli prijeći cijelo područje,

koje su počastili svojim nepoželjnim posjetima, da nisu imali lađe vrlo sposobne za plovidbu. U

prilog tome svjedoče ostaci nekoliko starih lađa Vikinga. Prve takve lađe otkrivene su u Jyllandu

(sjeverna Danska) šezdesetih godina 20. vijeka. Činilo se, da potječu iz 5. vijeka, a najveća je bila

duga sedamdeset stopa. Te lađe su služile kao pogrebni spomenici za slavne poginule vladare

(vidi Vikinški sprovod). Kad bi poglavica ili njegova žena preminuli, njihove posmrtne ostatke

bi položili u jednu staru lađu, zajedno s oružjem i nakitom i sa određenim brojem njihovih

robova (koje bi za tu priliku obredno pogubili). Sve bi se zatim prekrilo teškim slojem zemlje ili

isto tako teškim slojem kamenja. Ovu piramidu bi zatim ostavili na milost bogovima Valhale,

koji su brižno čuvali svoju lađu. Lađe Vikinga imale su jedan jarbol. Na brodu je bilo mjesta za

posadu od devedeset momaka. U prvom redu, ove lađe su bile dosta lagane, da jašu na valovima

i nisu trebale da kroz valove krče put, kao što bi to u Sjevernom moru morala činiti teža vrsta

lađe, poput rimske galije. Ove lađe su obično operirale samo na dubokom moru, izuzevši

slučajeve, kad su operirale na Baltiku ili na Sjevernom moru. Kad je trebalo da ih se povuče na

kraj, da se posada odmori ili da se lađa popravi, onda se vidjelo, da su te lađe vrlo lagane, i

četrdeset ljudi ih je moglo lako podići na kopno. Čini se, da su ove lađe vrlo brzo reagirale na

pokrete teškog kormana, koji je stajao na desnom boku, jer ih se u borbi vrlo lako i brzo moglo

okrenuti.

Harald Plavozubi, je bio sin danskog kralja Gorma Starog i njegove supruge Thyre. Najvažniji

događaj Haraldove vladavine je bilo njegovo pokrštavanje, koje se desilo oko 960. Godine.

Različiti izvori tumače na različite načine- dio kao je to posljedica misionarske djelatnosti

redovnika po imenu Poppa, dok Adam Bremenski tvrdi da je Harald prisiljen prihvatiti

kršćanstvo od strane rimsko-njemačkog cara Otona Velikog. Kao i u drugim nordijskim

zemljama tog doba, Haraldovo prihvaćanje kršćanstva nisu pratili njegovi podanici. Harald je

usprkos tome nastojao sebe prikazati kao kršćanina, te je svog oca, svečano pokopanog u skladu

s paganskim običajima, dao ponovo pokopati u crkvi. Harald je u počast roditeljima dao podići

Jellinške rune. Harald je uložio velike napore da centralizira državu, te je intenzivno gradio

kružne utvrde u svrhu obrane, a i poduzimao niz pohoda s ciljem da proširi vlast na susjedna

područja.

Harald Surovi: Moramo spomenuti jednog od najpoznatijih vikinških vladara uopće od kojih je

jedan od njih bio Harald Surovi, za Haralda Surovog možemo reći da se borio na brojnim

teritorijama od Bizanta do Engleske. Bez uspjeha je pokušavao osvojiti dansko prijestolje do

1065, te englesko prijestolje 1066. Prije nego što je postao kraljem, Harald je dugi period života

proveo

u izganstvu kao najamnik i vojni komandant u Bizantskom Carstvu. 1030. Godine sa bratom

Olafom Svetim borio se u bitci kod Stiklestada u njoj je Olaf pokušao vratiti norveško prijestolje

izgubljeno dvije godine ranije u sukobu s danskim kraljem Knutom Velikim. Harald je nakon

bitke bio prisiljen u iznanstvo u Kijevsku Rusiju, zatim odlazi do Carigrada oko 1034, gdje je bio

komandant Varjaške garde, te je sudjelovao u borbama na Mediteranu, Maloj Aziji, Siciliji…

Najvažnije za spomenuti jeste događaj vezan za Haralda Surovog jeste bitka kod Stamford

Bridgea 25. Septembra. 1066. Godine. Gdje je Harold Surovi doživjeo poraz sa Tostigom,

bratom kralja

Engleske koji je iz tako reći zavisti pozvao Harolda Surovog da krene u osvajanje. Harold II

(engleski kralj) je izašao iz te bitke kao pobjednik, a u bitci je stradao Harold Surovi. Njegova

smrt je označavala kraj Vikinškog doba.

Sveti Olaf: Olaf II Haraldsson (995 – 29. jul 1030) bio je kralj Norveške od 1015. do 1028.Olaf je rođen

u Ringerikeu. Majka mu je bila Åsta Gudbrandsdatter a otac Harald Grenske, po predaji praunuk Haralda

Lijepokosog, prvog kralja Norveške. Harald Grenske je umro dok je Åsta Gudbrandsdatter Olafa nosila u

utorbi. Kasnije se udala za Sigurda Syra, s kojim je imala nekoliko djece, uključujući budućeg kralja

Haralda Hardradu. Prema navodima sage Heimskringla je još kao adolescent nastojao ujediniti Norvešku

po uzoru na svog legendarnog pretka. Kao mladić je putovao po Baltiku, Danskoj, Engleskoj i konačno

završio na dvoru normandijskog vojvode Richarda II, gdje se krstio. Godine 1015. se iskrcao u Norveškoj

i proglasio kraljem, stekavši podršku većine tzv. malih kraljeva. Sljedeće godine je u bitci kod Nesjara

porazio svog suparnika jarla Sveina.

Harald I. Hårfager (Harald I. Ljepokosi), norv. kralj (?, o. 860 – ?, o. 940). Podrijetlom iz šved. kralj. kuće

Ynglinga. Okrunjen o. 870. Uspješno ratovao protiv lokalnih velikaša; sjedinio pod kralj. vlašću cijelu Norvešku. U

doba njegove vladavine otkriven je Island, na koji je protjerao svoje političke suparnike. Opjevan u brojnim norveškim

sagama.

Knut Veliki (994/995—12. novembar 1035) je bio kralj Engleske (1014 — 1035), kralj Danske (1016 — 1035), kralj

Norveške (1028 — 1035) i guverner Šlesviga i Pomeranije.

Vilijem Osvajač (Kopile): Vilijem se nalazio u nezavidnoj situaciji jer je bio samo vanbračni

vojvodin sin, zbog čega je dobio nadimak “kopile”. Još kao dječak je, poslije očeve smrti, dobio

titulu vojvode, koju je morao da brani od raznoraznih vrsta napada. Na kraju je u nekoliko bitaka

uspio da porazi pobunjene barone. Posvetio se pojačanju konjice da bi na vojnom planu bio

dobro pripremljen. Ti ratnici su mu, kako je poznato, 1066. Godine pomogli da sprovede u djelo

svoje pretenzije na engleski prijesto. Bitka koja je presudila Vilijemov dolazak na prijestolje se

desila kod Hejstingsa 14.09.1066. godine, u toj bitci su se susrele vojske predvođene kraljem

Haroldom II protiv Vilijema Normandijskog. Pretpostavlja se da su snage bile izjednačene i da je

na obje strane bilo oko 7.000 boraca. Anglosaksonske snage su zauzele položaj na vrhu brda

formiravši zaštitni zid. Normani su otpočeli bitku uz pomoć strijelaca, nakon toga Vilijem je

naredio juriš pješadije. Tokom opšteg napada Vilijemu je ubijen konj pa je dio snaga počeo da

bježi sa bojišnice misleći da je normanski vođa mrtav, na šta su anglo-saksonske snage reagovale

jurišom. Tokom juriša anglo-saksonske vojske, normanski vojnici su ipak saznali da je Vilijem

živ i vratili su se

nazad u borbu i okružili su Haraldove snage i vojnički ih porazili. Sam Harald II je ubijen u bitci,

kasnije je pronađen i prepoznat po svojim tetovažama na tijelu.

Dešavanja poslije bitke: Vilijam se nakon bitke zadržao još neko vreme kod Hejstingsa

očekujući dolazak anglosaksonskog plemstva na podčinjenje, ali se to nije dogodilo, tako da je

on započeo svoj dalji prodor kroz Englesku. Iako su lokalni plemići izabrali novog kralja,

Vilijamu nije pružen neki jači otpor i većina vlastele mu se redom podčinjavala, tako da je on 25.

decembra 1066. godine krunisan za novog kralja Engleske u londonskoj Vestminsterskoj palati.

Međutim Engleska još nije bila potčinjena i već 1069. godine je na sjeveru kraljevine podignuta

pobuna protiv njegove vladavine. On je na kraju uspeo da skrši otpor Anglosaksonaca, a u celoj

zemlji je mesto starog, postavio novo normansko (i duhovno i svetovno) plemstvo o čemu

svedoči tzv. Knjiga strašnog suda (eng. Domesday Book) sastavljena 1086. godine.