Mens en Natuur

Kinderen de natuur in? Gewoon doen!

Maatschappelijke stages in het groen

Vogels in de mailbox

Bij ons in… Alphen aan den Rijn59ste jaargang - nummer 1, voorjaar 2008

Magazine voor leden en relaties van IVN

Genieten van het Nederlands landschap

www.ivn.nl

2

De lente is hét seizoen van de vogels. Vliegend gaan ze op zoek naar voedsel en een partner. Er wordt door hen veel geroepen, gezongen, gefl oten…

Ik doe dat ook graag, het gaat vanzelf, uit volle borst met lange uithalen, trillers en rollers. Volgens mijn familie is het niet om aan te horen! Toch houd ik vol. Vliegen kan ik helaas niet, maar zingen en fl uiten wel. Dan maar vals.Ik weet best dat ik de concurrentie met de heggenmus of zanglijster niet aankan.Als zij fl uiten sta ik weer met beide benen op de grond.Toch zijn er vogels waarmee ik zou durven wedijveren. Neem bijvoorbeeld de gruttoman. Hij ziet er dan wel fi er en stoer uit, maar het enige wat er uit zijn ‘grote snavel’ komt is zijn eigen naam. Iets meer bescheidenheid zou op zijn plaats zijn.Wellicht is zijn familie minder kritisch, maar ja, anno 2008 moet je de wereld laten weten dat je er bent!

Tekst en foto: Rob van de Bor(lid IVN Ede)

Voorjaarsgevoel

Wat geeft u een voorjaarsgevoel? Vertel het en laat het zien aan: mensennatuur@ivn.nl

3

> NATUUR EN LEEFOMGEVING

Genieten van het Nederlands landschapDe twintig Nationale Landschappen vormen een unieke

combinatie van cultuurhistorie en natuur. IVN pleit voor een

volwaardige plaats voor educatie.

Vogels in de mailbox De digitale vogelcursus die Nico de Haan heeft ontwikkeld,

biedt veel wetenswaardigheden. IVN-leden krijgen een

fl inke korting.

> V ERENIGING EN V RIJWILLIGER S

Campagne IVN NatuurNetwerkBij de Campagne IVN NatuurNetwerk bereiken IVN-afdelingen

ook met sociale verbindingen mooie resultaten.

Zilveren IVN ZomerweekHet thema van de (25ste!) IVN Zomerweek 2008: Passie

voor Biodiversiteit.

> EDUC AT IE EN COMMUNIC ATIE

Tips en trucs voor multiculturele projecten‘De Kleur van Duurzaamheid’: nieuw handboek met han-

dige tips voor vrijwilligers én beroepskrachten die multicul-

turele duurzaamheidsprojecten willen opzetten.

> JEUGD EN JO NGEREN

Groene maatschappelijke stagesVanaf 2011 moeten alle middelbare scholieren twee weken

op stage om de band tussen jongeren en de samenleving

te versterken. Lida Blok is bezig met de voorbereiding van

groene stages.

Van Luchtkasteel tot Dassenburcht: ontdek-kingstocht voor kinderen Landgoederen ontdekken, dat kan met Van Luchtkasteel tot

Dassenburcht, een educatief programma voor het basison-

derwijs.

Kinderen de natuur in? Gewoon doen! Zes Utrechtse natuur- en milieuorganisaties waaronder IVN

stimuleren de provincie om de jeugd bij de natuur te betrek-

ken. IVN-vrijwilligers geven het goede voorbeeld.

Inhoud

Mens en Natuur59ste jaargang - nummer 1, voorjaar 2008

14

17

Vaste rubrieken

7 Thuis in de natuur

Roger Cox: “Alles in supermarkt moet verantwoord”8 Uit het veld – provincies

20 Uit het veld – landelijk

21 WoesteLand

24 Agenda

27 Gesignaleerd

28 Jubilea/Geslaagden

29 Lezersaanbiedingen

31 Bij ons in… Alphen aan den Rijn

18

4

16

14

28

17

6

12

18

4

Foto omslag (Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa): André Brasse

Samen de vervreemdingtegengaanDe Landelijke Raad van de vereniging

IVN heeft vorig jaar jeugd en jongeren als

een van de belangrijkste speerpunten

aangewezen van het IVN-beleid.

In deze uitgave van Mens en Natuur laten

we zien hoe we dat aanpakken. Zo zetten

wij ons met nog vijf groene organisaties

in Utrecht in om de vervreemding van kin-

deren van de natuur tegen te gaan. SME

Advies betrekt kinderen bij natuur en

cultuur via het project ‘Van Luchtkasteel

tot Dassenburcht’ waarbij kinderen een

landgoed bezoeken. Met IVN Veenendaal

gaan kinderen van 35 scholen mee de

natuur in en graven ze paddenpoelen of

hangen ze zelfgetimmerde nestkastjes

op. En in Amersfoort werken de kinderen

van de jeugdgroep vol enthousiasme

mee met de jaarlijkse Boomknotdag.

Ook gaat het IVN samen met Natuurmo-

numenten en Staatsbosbeheer groene

stages ontwikkelen voor middelbare

scholieren.

Op allerlei manieren proberen we zo

kinderen terug te brengen naar en in de

natuur, letterlijk en fi guurlijk. Samenwer-

king met andere organisaties is daarbij

het sleutelwoord. Wat mooi om te zien

dat het IVN hierin het voortouw neemt.

Peter RomboutsVoorzitter IVN

PS Voor een impressie van de Landelijke IVN-dag 2007, zie pagina 22.

Nat

uur

en le

efom

gevi

ng Ze vormen alle twintig een unieke combinatie van cultuurhistorische en

natuurlijke elementen. Maar wat bezorgt een landschap nou de status van

Nationaal Landschap? Programmaleider Landschap Ine van Huet vertelt over

de verschillende IVN-projecten en hoe het IVN een steviger positie krijgt als

intermediair bij het landschapsbeleid.

De overheid spreekt al sinds 1958 over het Nationaal Land-

schap, maar pas in de Nota Ruimte van 2004 werden twintig

Nationale Landschappen aangewezen. De gebieden worden

gekenmerkt door internationaal zeldzame en nationaal ken-

merkende kwaliteiten op landschappelijk, cultuurhistorisch

en natuurlijk gebied. Het karakteristieke zit ‘m vooral in de

specifi eke samenhang tussen de verschillende onderdelen

van het landschap zoals grondgebruik, fl ora en fauna, reliëf,

bebouwing en paden. Ine van Huet noemt het Limburgse Heu-

velland als voorbeeld. Ze komt uit Limburg en kent het gebied

als haar broekzak. “Kenmerkend zijn het reliëf, de hellingen

en de grote plateaus maar ook het historische wegenpatroon.

Deze samenhang maakt dit landschap typisch Limburgs en

heel anders dan bijvoorbeeld de grote openheid en de veen-

en weidelandschappen van Laag Holland. Die kenmerken

zich weer door bijvoorbeeld verkaveling, molens, turfgaten en

dijkdorpen.”

KernkwaliteitenAls Nationaal Landschap genieten de twintig gebieden in

ons land specifi eke bescherming. In deze deels agrarische

gebieden is ruimte voor sociale en economische ontwikke-

ling, zo lang die niet ten koste gaat van de kernkwaliteiten

van het landschap. Uitgangspunt van het overheidsbeleid is

dat deze kwaliteiten behouden blijven en worden versterkt,

zodat bewoners, ondernemers en recreanten kunnen genieten

Genieten van het Nederlands landschap

Door Anne-Marie Kirch

4

Foto’s (rechts en onder links): Gert Verrijdt

Meer weten? Algemene informatie: Ine van Huet, IVN-programmaleider Landschap: w.m.th.van.huet@ivn.nl , tel. (0475) 386460. Zie verder www.ivn.nl onder het kopje ‘IVN &...’ > landschap ook voor contactpersonen in elke provincie.

• www.nationalelandschappen.nl• www.nederlandscultuurlandschap.nl• Een gebiedendatabase van Natura 2000-gebieden, beschermde natuurmonumenten, Wetlands, de Ecologische Hoofdstructuur, Nationale Parken én Nationale Landschap- pen is te vinden op: www.minlnv.nl/natura2000

Foto: Anne-Marie Kirch

van de omgeving. Om dat streven handen en voeten te geven,

presenteert het kabinet dit jaar de Agenda Landschap met

daarin de Haagse visie op het landschappelijk beleid en een

plan van aanpak. Daarnaast maakt de Vereniging Nederlands

Cultuurlandschap zich sterk voor het behoud van het open

landschap. In het Deltaplan voor het landschap omschrijft de

vereniging hoe het landschap mooier kan worden. 34 Natuur-

en milieuorganisaties waaronder het IVN ondersteunen het

plan.

NME als instrumentOok in eigen huis gebeurt van alles. Als programmaleider trekt

Ine van Huet er hard aan om de zichtbaarheid van het IVN en

die van NME bij het thema landschap te vergroten. Ze pleit

voor een volwaardige plek voor natuur- en milieueducatie en -

communicatie binnen het landschappelijk beleid. “Wij betrek-

ken mensen bij het landschap door ze bewust te maken van

de bijzondere waarden ervan. En door trots teweeg te brengen

en mensen te stimuleren bij te dragen aan de kwaliteit van het

landschap. Dat doen we onder meer door ons sterk te maken

voor natuur- en milieueducatie in landelijke en provinciale

beleidskaders en gebiedsplannen. In bijvoorbeeld Groningen

is ons dat goed gelukt, want in het meerjarenprogramma is

een educatieve paragraaf opgenomen.”

Een andere rol is die van kennismakelaar, waarbij kennis en

vaardigheden worden uitgewisseld. “Schokland is daarvan

een mooi voorbeeld”, aldus Ine. “Hier kunnen mensen van al-

les ontdekken over het ontstaan van het eiland, de bewoners,

de natuur en de Schokkercultuur. We speelden een verbin-

dende rol en bevorderden het overleg en de samenwerking

met verschillende partijen.”

Het IVN stelt zich bovendien op als productontwikkelaar en

5

uitvoerder. “Het consulentschap Utrecht heeft bijvoorbeeld

de thematische fi etsroute Langbroekwetering en Kromme

Rijn ontwikkeld. Dat is zo’n succes dat ook andere consulent-

schappen hiermee aan de slag gaan. Ook de ontwikkeling van

leskisten voor de gebiedsnatuureducatieve inrichting van een

terrein door IVN Maas en Niers pakt goed uit. En wat dacht

je van Leesbaar Landschap? Deze methode leert mensen om

door verschillende brillen naar het landschap te kijken. Een

mooie manier mensen andere waarden en inzichten te leren

en hen zo het landschap opnieuw te laten beleven.”

Anne-Marie Kirch is redactielid.5

Projecten in kaartConsulentschappen en afdelingen van IVN

hebben sinds de start van het programma

Landschap in 2006 al veel projecten en pro-

ducten gerealiseerd. Ine wil alle succesvolle

projecten graag in kaart brengen. Daarom

nodigt ze IVN’ers uit om deze te melden bij het

consulentschap in hun provincie. “Als IVN’er

ben je een belangrijke ambassadeur voor het

landschap. Er valt nog zo veel te ontdekken en

te beleven.”

Ine van Huet, programmaleider Landschap IVN

666

IVN oogst enthousiasme

met groene stagesDoor Ineke Noordhoff

“Het gaat vast stormlopen. Ik krijg zulke enthousiaste reacties van

docenten.” Lida Blok heeft veel contact met scholen in het kader van

haar werk bij ‘Scholen door Duurzaamheid’. Maar sinds ze bezig is

met de voorbereiding van groene stages lijkt het hek van de dam.

Vanaf 2011 moeten alle middelbare

scholieren twee weken op stage om de

band tussen jongeren en de samenleving te

versterken. “Vaak komt dat neer op koffi e

schenken in een verzorgingshuis”, vertelt

Blok. “Vorig jaar kwam er een uitnodiging

van het ministerie van LNV om te zoeken

naar mogelijkheden om jongeren meer bij

de natuur te betrekken; de groene maat-

schappelijke stages.” Een spekkie naar het

IVN-bekkie. “Grote terreinbeheerders als

Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten

zoeken een concept om scholieren naar

hun gebieden te halen. Met ‘Scholen voor

Duurzaamheid’ hebben wij zo’n concept.

Daarom gaan we deze groene stages samen

ontwikkelen.”

UitdagenMiddelbare scholieren moet je uitdagen,

weet Blok. En dat lukt niet gemakkelijk als

je ze aan het werk zet met een opdracht

voor school. “Daarom zoeken we naar echte

opdrachtgevers. Ik kan me voorstellen dat

een bezoekerscentrum wel eens wil nagaan

hoe ze jongeren kunnen boeien. Laat dat

de stagiaires uitzoeken. Leerlingen hebben

ideeën, ze kunnen kennis verwerven en

vaak hebben ze een heel verfrissende kijk

op zaken. In ons concept richten ze bijvoor-

beeld een green team of groen bedrijf op en

gaan ze vanuit verschillende dimensies aan

het werk. Aan het eind presenteren ze hun

oplossingen. Dat levert de opdrachtgevers

echt iets op.” Maar een stage kan ook fysiek

werk inhouden, zoals bomen zagen of heide

plaggen. Het boeiendst voor leerlingen,

school en terreinbeheerders zijn de com-

binaties waarbij er ook een inhoudelijke

vraag ligt. Zulke projecten vergen echter wel

de nodige voorbereiding en ook input van

natuurbeheerders en docenten. Die moeten

elkaar leren kennen en ontdekken wat voor

soort onderwerpen zich goed lenen voor de

groene stages. Zeker in het begin zal ook de

begeleiding van de leerlingen veel tijd vra-

gen. Er is veel menskracht nodig omdat van

de 195.000 leerlingen die jaarlijks op stage

moeten LNV tenminste 10.000 de natuur in

wil krijgen. “We kiezen voor een voorzich-

tige opbouw. Dit jaar doen we een pilot met

300 leerlingen. Van daaruit groeien we dan

naar 3600 leerlingen in 2010.”

Foto: Jaap van Netten (WoesteLand)

Karig budgetBlok en haar collega’s hopen dat de

natuurvakopleidingen ook een rol kun-

nen gaan spelen bij de begeleiding.

Want ambitie om jongeren de samen-

leving in te sturen is er genoeg, maar

het rijk heeft maar een karig budget

voor de maatschappelijke stages

uitgetrokken. Blok is opgetogen over

de enthousiaste reacties die ze van

docenten krijgt. “En met de samenwer-

king met Staatsbosbeheer, Natuurmo-

numenten en Landschapsbeheer ben

ik ook echt blij. Dat maakt dit project

heel kansrijk.”

Ineke Noordhoff is correspondent in Drenthe

Vere

nigi

ng e

n vr

ijwill

iger

sEd

ucat

ie e

n co

mm

unic

atie

“Alles in de supermarkt zou ver-

antwoord moeten zijn” “In mijn tienerjaren was ik actief bij het IVN in Voerendaal. Ik ging

mee met wandeltochten en hielp met het

organiseren van tellingen. De natuur is

voor mij altijd een bron van rust en troost

geweest, een toevluchtsoord. Mijn vader

overleed toen ik twaalf was. Vlak daarna

ben ik in het bos gaan lopen. Vaak ging

ik met hond, verrekijker en notitieboekje

op stap om vogels te inventariseren. Ik

heb iets met vogels, vooral met roofvo-

gels.

De omgeving moet voor ons altijd een functie hebben, maar de natuur

heeft een eigen recht. Grote delen zou je

met rust moeten laten, zodat de natuur

zichzelf kan zijn. Er is bijna geen plek te

vinden waar je binnen 500 meter géén

paadje of weg tegenkomt. Neem het

Groene Hart. Een versnipperd, voor men-

sen uit de Randstad weinig toegankelijk

gebied. Dit zou moeten doorontwikke-

len tot een ecologische hoofdstructuur

waarin stadsgroen en tuinen grenzen aan

recreatiegebieden die overlopen in een

natuurzone.

Natuur is de basis van alles:

zuurstof, water, grondstoffen, de moge-

lijkheid gewassen te verbouwen en te

recreëren. We leggen een zware druk op

onze leefomgeving en we moeten ons

bewust zijn van wat dit betekent. Dat

bewustzijn mis ik, de mens ziet zichzelf

te veel als op zichzelf staand. Nadat ik

‘An Inconvenient Truth’ van Al Gore had

gezien, heb ik vorig jaar de Planet Pros-

perity Foundation opgericht. Om mensen

nauwer te betrekken bij milieuproblema-

tiek en de oplossing ervan, een andere

manier van denken aan te jagen. We zijn

geen politieke organisatie, maar willen

bruggen bouwen tussen burger, politiek,

wetenschap, bedrijfsleven en instellin-

gen. Door onze actie hebben inmiddels

zo’n 42.000 mensen ‘An Inconvenient

Truth’ gezien.

‘Zolang de overheid niet veel kabaal maakt zal het wel meeval-len’. Dat is een gedachte waarin we niet

mogen berusten. We moeten overheid en

bedrijven stimuleren milieuvriendelijker

keuzes te maken, want de overheid mist

een heldere visie en ambitie. Neem het

stopzetten van de subsidies voor duur-

zame energie.

Onze kinderen kunnen we bij-brengen meer integraal te den-ken: wat is de consequentie van het

ene handelen op het andere? We dragen

met z’n allen verantwoordelijkheid voor

het milieu. Daarom vind ik de ‘Cradle to

Cradle’-campagne een sterk concept. Het

idee is dat productieprocessen, produc-

ten, gebouwen en steden volledig schoon

en duurzaam kunnen zijn. Hiermee

kunnen we onze kinderen een veelbelo-

vend toekomstbeeld schetsen, waarin zij

onderdeel van de oplossing zijn. Daarom

moeten wij nu aan de kar trekken en de

juiste beslissingen nemen. Uiteindelijk

zou alles wat je in een supermarkt koopt

verantwoord moeten zijn.”

Caroline Dekker is redactielid en corres-pondent Noord-Holland.

Favorieten

Gebied: Het Vijlnerbos, waaraan mijn huis

grens en wat mij betreft het mooiste plekje

in Zuid-Limburg. Daarnaast de noordelijke

streken: Zweden, Noorwegen, Canada, Alaska.

Ik houd van het ruige, het desolate. Hier vind

je nog échte natuur, een intensieve beleving

die mij diep raakt.

Natuurervaring: In Alaska kwam ik bij een

rivier oog in oog te staan met twee wolven aan

de overkant. We keken elkaar een tijdje aan,

een onvergetelijke ervaring.

Soort: De wolf, een fascinerend sterk beest

dat in barre omstandigheden kan overleven.

Informatiebron: Boeken! Door de jaren heen

heb ik heel wat bibliotheekboeken verslon-

den.

Vrije tijd: Wandelen en mountainbiken

Door Caroline Dekker

Roger Cox (Voerendaal, 23 oktober 1967)Advocaat. Houdt zich sinds 1994 bezig met contracten in publiek-private samenwerking voor projecten als bedrijventerreinen, infrastructurele en herstructureringsprojecten. Is getrouwd en heeft twee dochters van 7 en 5. Woont in het plaatsje Holset, nabij Vaals.

Thuis

in de natuur

Foto’s: Twan Wiermans

7

8

Uit het veldBerichten uit IVN, natuur, leef-omgeving, educatie en communicatiein de provincies

> DRENT HE

Geen geheim recept voor groeiIn de drie noordelijke provincies bleven de ledenaantallen de afgelopen jaren

ongeveer gelijk. Maar er zijn enkele uitzonderingen. IVN-afdeling Norg bijvoorbeeld

heeft haar ledental ruimschoots verdubbeld. Bovendien steeg het aantal donateurs

navenant. Wil het bestuur iets vertellen over zijn strategie, of is het recept voor

groei geheim? ”Er is niets geheim aan”, zo laat secretaris Chaim Zimet weten. Het

bestuur is er zelf ook door verrast. Toch valt er wel iets te zeggen over de groei van

de afdeling. Er zijn de laatste jaren nogal wat nieuwe mensen komen wonen in het

dorp en de directe omgeving. Omdat deze nieuwe Drenten voor het buitenleven en

de natuur komen, sluiten zij zich gemakkelijk aan bij het IVN. Daarnaast kent Norg

vakantiehuisjes en campings met veel vaste gasten: mensen die graag in de natuur

zijn. Het natuurpad van het IVN start precies tegenover de camping en het bospavil-

joen De Norgerberg. “Veel dagjesmensen kopen daar het wandelboekje en lopen de

route. Kortom: veel mensen komen voor de natuur naar Norg en wij kunnen daarvan

dankbaar gebruik maken.” En dan is er nog de prachtige vlindertuin, midden in het

centrum van het dorp. Kantoormensen eten er hun boterham en ouderen doen een

rondje ‘bloemetjes kijken’; allen zijn ze gast van het IVN. De tuin trekt in het weekend

soms wel 200 mensen per dag.

Vanzelfsprekend zijn het ook de mensen die het hem doen. Chaim Zimet: “Jan Water-

mulder, onze voorzitter, doet zijn IVN-werk sinds mensenheugenis. Hij kent Norg en

vooral de Norgers van binnen en van buiten. Als voetbaltrainer weet hij precies welke

bal je moet laten lopen en welke een goede kans biedt. Bovendien is ons bestuur

stabiel en gevarieerd samenge¬steld. En we boffen met enkele goede ‘wervers’.”

Geen geheim recept dus in Norg. “We zijn de dankbare getuigen van hetgeen ons

overkomt.”

> GRO NINGEN

Beleef de Hortus HarenDe Hortus Haren is een botanische tuin van ruim 21 hectare. Het grootste en oudste deel is de Laarmantuin met een loofbomenbos. Hier groeit de oud-ste berk van Noord-Nederland. In het aangrenzende naaldbomenbos staan enorme mammoetbomen. De Laarman-tuin heeft bovendien een unieke plan-tencollectie die veel vogels en insecten aantrekken, een bijenstal en een nectar-kroeg die IVN-afdeling Groningen-Haren heeft geplaatst. Een andere sfeer is te vinden in de Chi-nese tuin ‘het verborgen rijk van Ming’. De tuinkamers bieden mooie doorkijkjes op de Chinese beplanting. De tuinen van Ogham brengen de bezoekers terug naar Keltische tijden met als hoogtepunt de bomenhoroscoop. Daarnaast heeft de Hortus een kruidentuin, rotstuin en rosarium. Ook biedt de Hortus een goed tehuis aan tientallen papegaaien. In de vijvers zwemmen veel vissen, zoals koikarpers. www.hortusharen.nl

> OV ERIJSSEL

Tjallien Muis De Vrijwilliger van OverijsselBij de landelijke verkiezing van De Vrijwilliger van Nederland in december eindigde

Tjallien Muis op de vijfde plaats. Eerder al was ze uitgeroepen tot De Vrijwilliger van

Overijssel. Die titel heeft ze volgens Gijs Vermeer van de afdeling NW-Overijssel van

het IVN dubbel en dwars verdiend. De afdeling kan altijd een beroep doen op Tjallien.

Ze zet zich met hart en ziel in als IVN-natuurgids met als specialisatie kinderexcur-

sies. Bovendien is ze begeleidster van Jeugdnatuurclub De Weerribben en de Aspirant

Junior-rangers in Nationaal Park Weerribben-Wieden in oprichting, vrijwilligster bij de

renovatiewerkzaamheden in eendenkooi De kooi van Pen en lid van de Feestcommis-

sie Scheerwolde-Wetering. En daarnaast is Tjallien actief binnen de organisatie van

het schaatsevenement Overijsselse Merentocht. In totaal streden 48 kandidaten uit

twaalf Nederlandse provincies om de titel Dé Vrijwilliger van Nederland. Twaalf weken

lang zette het dagelijkse NCRV-radiorogramma Plein 5 de schijnwerper op mensen die

zich vaak jarenlang belangeloos inzetten voor hun vereniging of een goed doel en zo

‘het verschil maken’.

> OV ERIJSSEL

Prijs voor IVN Olst-WijheHet IVN Olst-Wijhe heeft een prijs ge-

wonnen met het project ‘Van groenste

naar vogelrijkste dorp’. Dat plan is

er op gericht om typische stads- en

dorpsvogels als de mus, de gierzwa-

luw en de huiszwaluw letterlijk de

ruimte te geven in de gemeente. Met

het bedrag van de Nationale Postcode

Loterij dat aan de prijs van de Vogel-

bescherming is verbonden, kan de

Vogelwerkgroep deze vogels met nest-

kasten en speciale dakpannen meer

geschikte nestgelegenheid bieden.

9

> NO O RD - HO LL A ND

Gehandicapten mee d Verschillende voorzieningen vergroten de toegankelijkheid van de Texelse natuur voor gehandicapten. Zo zijn er mooie rolstoelpaden en braillebordjes langs het natuurpad rondom duin-meertje het Alloo. Het Nationaal Park Duinen van Texel verzorgde daarnaast de afgelopen drie jaar verschillende wandelingen voor mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking. Het publiek geniet van de op maat gemaakte programma’s met een veelzijdig aanbod van activiteiten zoals met rolstoelen in de Jan Plezier huifkar, vissen in de Slufter, contact maken met zangvogeltjes met behulp van vogelfl uitjes en boomstammen voelen en vergelijken in het bos. Informatie: Klaas de Jong, e-mail: k.de.jong@ivn.nl, tel. (0222) 317458, www.npduinenvantexel.nl en www.natuurzonderdrempels.nl/texel

> GELDERL A ND

Apeldoornse IVN’ers op pad met tv-ploegNatuur in de stad is een van de thema’s

van het tv-programma NCRV Natuurlijk. Dit

voorjaar staat Apeldoorn op de agenda. Op

verzoek van de afdeling Groen van de ge-

meente namen Apeldoornse IVN-natuurgid-

sen de tv-ploeg mee naar tal van bijzondere

projecten. Natuur in de stad komt ook goed

tot zijn recht in de speciale bomenroute

die het Apeldoornse IVN maakte in nauwe

samenwerking met de gemeente. Het vorig

jaar verschenen boekje Bomen in beeld

maakt deel uit van de Bellevuereeks die

aandacht besteedt aan landschap, archeo-

logie, monumenten, stedenbouw, architec-

tuur en kunst in de openbare ruimte. Bomen

zijn in ieder seizoen markante, fotogenieke

bakens in een stad. Als groene monumen-

ten maken ze de geschiedenis van een stad

zichtbaar. Voor de gidsen voldoende stof

om over te vertellen. Nu maar afwachten

wat de montage van al die uren opnames

brengt.

Informatie http://natuurindestad.ncrv.nl/ en www.bellevueapeldoorn.nl

> GELDERL A ND

RijnWaal pakt uit De jonge IVN-afdeling RijnWaal greep

de viering van het 300-jarig bestaan van

het Pannerdens kanaal in de gemeente

Lingewaard met beide handen aan om meer

bekendheid te krijgen. 415 kinderen van

de basisscholen in de Lingewaard konden

mede dankzij de inspanningen van de afde-

ling in oktober op pad langs het kanaal.

Voor het echte veldwerk trokken IVN-gidsen

met natuurouders de Klompenwaard in met

een aangepast Watch-programma. Om de

gezondheid van het water vast te stellen

stonden allerlei proefjes opgesteld. Daar-

naast konden de kinderen op de Watervlo

van de Stichting Reinwater terecht. Alle

plaatselijke kranten en drie tv-zenders be-

steedden aandacht aan de natuurgerichte

feestelijkheden.

Om ook het publiek te bereiken dat graag

zelfstandig wandelt, verzorgde de afde-

ling voor deze viering een gidsje met een

struinroute door de nieuwe natuur van de

Klompenwaard. De plaatselijke Rabobank

trad als sponsor op en Staatsbosbeheer

verhoogde met een bijdrage de oplage.

Daarnaast namen natuurgidsen van IVN

RijnWaal vier keer liefhebbers mee voor een

publiekswandelingen door het natuurge-

bied dat grenst aan het jubilerende Pan-

nerdens kanaal.

> GELDERL A ND

Klompenpaden bij NijkerkZe worden

klompen-

paden

genoemd,

maar weinig

wandelaars

zullen het

Appelpad

van 8 kilo-

meter en het

Kruishaar-

derpad van

15 kilometer

ook echt op

klompen af-

leggen. IVN-

afdeling Nijkerk was betrokken bij het

uitzetten van de paden en de teksten van

de door de Stichting Landschapsbeheer

Gelderland uitgegeven vouwfolder. Ook

bij het onderhoud steekt de afdeling de

handen uit de mouwen. De paden voeren

liefhebbers door weilanden, langs beken,

over boerenerven en landgoederen in het

buitengebied van Nijkerk.

Informatie: www.landschapsbeheergelderland.nl en www.klompenpaden.nl

> NO O RD - HO LL A ND

Honderdste grondwatermeter van NederlandJe komt ze op diverse plaatsen in Nederland tegen: grote meters in het landschap waarop

je de grondwaterstand kunt afl ezen. Het honderdste exemplaar werd onlangs onthuld bij

natuurbrug Crailoo in Het Gooi.

In Noord-Holland komen 22 van deze educatieve grondwatermeters om passanten te infor-

meren over grondwater, verdroging en de invloed op de natuur. De Milieufederatie Noord-

Holland en IVN Consulentschap Noord-Holland werken aan dit project ‘Water in de Peiling’,

samen met ondermeer waterschappen, bezoekerscentra en de provincie Noord-Holland.

Bij iedere watermeter vind je uitleg over de stand van het water op die plek en de oorzaak

daarvan. Ook kun je lezen of er in het gebied speciale maatregelen worden genomen om het

grondwaterpeil te beïnvloeden. Rondom de grondwatermeters worden excursies en fi etstoch-

ten georganiseerd.

Meer informatie: Erna Krommendijk, e-mail: mnh@mnh.nl, tel. (075) 6351598, www.waterindepeiling.nl

10

> BR A B A NT

Klimaatverandering: de hype van deze eeuwVrijwel dagelijks vragen koppen in de kranten aandacht voor klimaatverandering. Het thema lijkt de hype van deze eeuw te worden. Reden genoeg voor de cursuswerkgroep van IVN Asten-Someren om een cursus Energie en Klimaat op te zetten; een cursus op hoog niveau. “Afgelopen jaar hebben 28 mensen onze nieuwe cursus gevolgd”, vertelt Jos Bronneberg van de cursuswerkgroep. “We hebben hoog ingezet met thema’s als opwarming van de aarde, energiecentrales, steenkoolwinning en hoog water. Als rode draad door de cursus liep het men-selijk gedrag; hier liggen risico’s en kansen immers dicht bij elkaar.” De cursus bestond uit acht theore-tische avonden en vijf excursies. Zo bracht de groep een bezoek aan de op hout gestookte centrale van Essent en waren de cursisten een weekend in het Wormdal, de bakermat van de steenkoolwinning. De groep zat ook tussen de varkens om te ervaren hoe een biogasinstallatie werkt. IVN Asten-Some-ren kijkt terug op een geslaagde cursus die zeker een vervolg krijgt.

> BR A B A NT

Het landschap bekeken door verschillende brillenHet mooie van landschappen is dat ze continu veranderen. Natuurlijk zijn er

de vier seizoenen die het aanzicht bepalen, maar ook zaken als ruimtelijke in-

deling en cultuurhistorie bepalen hoe mensen naar een landschap kijken. IVN

Laarbeek verzorgde afgelopen najaar een cursus Leesbaar Landschap waarin

26 cursisten leerden op verschillende manieren naar het landschap te kijken.

Of door verschillende brillen, zoals de cursusleiders het noemden. Wel eens

gehoord van horizontale en verticale samenhang? En seizoenssamenhang?

Of cultuurhistorische samenhang? De cursisten leerden in de omgeving van

Aarle-Rixtel met vier ‘landschapsbrillen’ te kijken.

De cursus geeft de IVN’ers meer bagage als ze wandelingen verzorgen. Ook

kunnen ze beter meepraten over landschappelijke ontwikkelingen binnen

hun gemeentes. Deze geslaagde pilot wordt dit voorjaar aangeboden aan IVN-

leden door het hele land.

> LIMBURG

Limburgse NatuurkroegentochtDat Limburgers van een feestje houden wisten we al. Maar nu komt IVN

Limburg met een wel heel bijzondere activiteit: de Natuurkroegentocht. Op

20 april start in Riemst (België) en Aken (Duitsland) de eerste editie van de

Natuurkroegentocht. Vanaf de fi ets ontdekken mensen hoe mooi en bijzonder

het Limburgse landschap is. Onderweg zijn er haltes bij markante punten, de

zogenaamde ‘natuurkroegen’. Op deze gelegenheidsplekken vertellen (IVN-)

natuurgidsen over plant- en diersoorten en de relatie met het klimaat. In veel

gevallen kunnen fi etsers

onder het genot van een

speciaal drankje tekst

en uitleg krijgen over

het landschap. Tot 12

oktober is er vrijwel elke

zondag een route in de

provincie met verschil-

lende ‘natuurkroegen’.

Informatie: www.ivn.nl/limburg

> GELDERL A ND

Het rijke Limburg komt voorbij in de Mooi Limburgs ScheurkalenderLimburg is rijk aan cultuur, dialecten, markante

mensen en gebruiken. De Mooi Limburgs Scheur-

kalender 2008 zet al die facetten op een rijtje.

Elke kalenderdag vertelt iets over de provincie:

soms een ontroerend feit, dan weer een historisch

weetje of een grappige gebeurtenis. Daarnaast

biedt de kalender 366 spreuken in tien verschil-

lende Limburgse dialecten. Dit jaar worden er acht

weken gevuld door IVN met verschillende thema’s:

typisch IVN, water, groene organisaties in Limburg,

orchideeën, paddenstoelen, vogels, wintergroen en

Limburgse natuurgebieden.

De Mooi Limburgs Scheurkalender 2008 is voor € 8,95 te bestellen bij IVN Consulentschap Lim-burg: consulentschap.limburg@ivn.nl of tel.: (0475) 386460.

> ZEEL A ND

Bezoekerscentrum Nationaal Park Oosterschelde geopendOp 23 januari opende Gerda

Verburg, minister van Land-

bouw, Natuur en Voedselkwa-

liteit, offi cieel het bezoekers-

centrum van het Nationaal

Park Oosterschelde. Het Nati-

onaal Park is het grootste van

het land, 370.000 ha waarvan

350.000 ha zeewater is. Het

bezoekerscentrum is ingericht

in het Topshuis, de “machi-

nekamer” van de stormvloed-

kering op het voormalige

werkeiland Neeltje Jans. Het

onbemande bezoekerscentrum

is dagelijks toegankelijk van

10.00 tot 17.00 uur. Vanuit dit

informatiepunt is een wandelpad van circa 800 meter als een parelsnoer naar de getijden-

poelen aangelegd. Onderweg komt de wandelaar diverse ‘parels’ tegen waarin op speelse

manier interessante informatie is wordt gegeven. “Vooral met kinderen kan je niet vroeg

genoeg de natuur intrekken”, stelt de minister, “Van hangjongeren naar scharrelkinderen”.

De Oosterschelde heeft een boeiend onderwaterleven; de getijdenpoelen bieden een

kijkje in dat onderwaterleven. De informatiepanelen bij de poelen geven een goed beeld

van wat er te zien valt. Rond de Oosterschelde zijn uitgebreide natuurgebieden zoals de

duinen van Neeltje Jans, de wetlands van Schouwen en natuurgebieden in Tholen (beide

behorend tot het Plan Tureluur), de inlagen op Schouwen en Noord-Beveland.

Naast het bezoekerscentrum zijn op diverse andere plaatsen rond de Oosterschelde infor-

matiepanelen geplaatst.

Informatie: www.npoosterschelde.nl

> ZEEL A ND

Platform Groene Vrijwilligers in Zee-land gaat van startIVN Consulentschap Zeeland deed in

2004 onderzoek naar draagvlak bij na-

tuurorganisaties voor een meer gezamen-

lijk beleid in de benadering van ‘groene

vrijwilligers’. Met elf beroepsorganisaties

ging in februari een driejarig project van

start, waarbij tevens het uitvoerende Plat-

form Groene Vrijwilligers werd opgericht.

Gedeputeerde G. van Heukelom gaf het

startsein.

> ZEEL A ND

Stuivend zand en Sporen in het LandschapFrans Beekman, oud-leraar aardrijks-kunde in Zierikzee, promoveerde eind 2006 aan de universiteit van Amsterdam op oorzaak en gevolg van de duinoverstuivingen in de Kop van Schouwen. Zijn onderzoek en conclu-sies zijn te vinden in het boek ‘De Kop van Schouwen onder het zand. Dui-zend jaar duinvorming en duingebruik op een Zeeuws eiland’. De (west)kop van Schouwen bestaat uit een gevarieerd, breed duingebied waarin veel verschillende duinvormen zijn waar te nemen. Voor de gemid-delde natuurwandelaar is het gebied al een eldorado. Het wint echter aan belang als hij inzicht heeft in de omstandigheden waaronder verschil-lende verschijnselen zijn ontstaan. Beekman geeft dat inzicht. Hoge bui-tenduinen, stuivende loopduinen, 80 jaar oude dennenbossen, diepe uitge-stoven duinvalleien en glooiende bin-nenduinen waarin nog elementen zijn te vinden van de oude “haaimannen”, arme cultuurgronden, die beurtelings werden gebruikt als akker en weide. Een bijzonderheid vormt de lage urba-nisatiegraad van de binnenduinen; vrij uniek voor Nederland. Vooral tussen de dorpen Burgh en Haamstede is de binnenduinrand merkwaardig hoog dankzij menselijke pogingen het achterland tegen stuivend zand te beschermen. Beekman: “Als ik zelf in het duingebied wandel zoek ik onwil-lekeurig naar sporen van de vroegere aanwezigheid van de mens”.

> ZEEL A ND

Fossiele schelpen en skeletten in groeve in Nieuw-Namen In het tegenover het Belgische Kieldrecht gelegen Nieuw-Namen ligt de Meester van der Heij-

dengroeve. De groeve dankt zijn naam aan onderzoeker C.A. van der Heijden die van 1924 tot

1963 hoofd was van de plaatselijke lagere school. Geologen en archeologen hebben al zo’n

150 jaar belangstelling voor de groeve omdat op minder dan zes meter diepte afzettingen van

2½ miljoen jaar geleden – de scheidslijn tussen Plioceen en Pleistoceen– zijn te zien. Dat is

uniek in Europa. In de groeve komen fossiele schelpen en skeletten van zee-egels voor terwijl

ook uit recenter tijden resten van planten en van vroege bewoning zijn aangetroffen. In de

twintigste eeuw werd een deel van de groeve als vuilstortplaats gebruikt. Staatsbosbeheer

heeft het ongerepte deel in beheer en het in 1983 voor publiek opengesteld. Dat feit wordt,

waarschijnlijk met een aantal activiteiten, op 16 april herdacht. In 2001 verscheen ‘Tijdper-

ken der voorweereld’, een boekje over de groeve en zijn omgeving, van R.J. Swiers.

Informatie: R. Bleijenbergh, gids, amateur-archeoloog en cultuurhistoricus; tel. (0114) 345384 of boswachter Marijke Lieman van Staatsbosbeheer IJzendijke, tel. (0117) 306068.

11

12

Op een landgoed valt veel te ontdekken. Je kunt er heerlijk rondwandelen,

met je zintuigen gericht op de planten en dieren. Het landgoed ontdekken,

dat kan met Van Luchtkasteel tot Dassenburcht, een educatief programma

voor het basisonderwijs.

“Dáár komen we niet voor!”, klinkt het verontwaardigd uit vijf-

tig kelen. Op het bordes van huize Verwolde staat kasteelheer

Gerrit – poetsdoeken in de hand – quasi-beteuterd te kijken.

Hij was juist zo blij met de komst van de Lochemse kleuters.

Ze hadden hem zo mooi kunnen helpen met klusjes in huis.

Maar de kleuters zijn hier om de verjaardag van landgoedbe-

woner Erik Eekhoorn voor te bereiden. Onder begeleiding van

gidsen gaan ze in groepjes enthousiast op pad en aan het

werk. De kinderen kijken waar Erik woont, zoeken cadeau-

tjes die hij leuk of lekker zou vinden. Wat eet een eekhoorn

eigenlijk, vragen ze zich af. En welke dieren wonen nog meer

op het terrein? Ze versieren de monumentale beuk waaronder

Erik zijn verjaardag viert. Dan is het tijd voor een bezoek aan

het landhuis. Deftig geklede dames houden de deur van huize

Verwolde open. Ze leiden de kinderen rond en vertellen hen

over het leven in zo’n statig huis. De kleurige rugzakken op

het bordes blijven als stille getuigen achter.

Respect en betrokkenheidDe Lochemse schoolklas is te gast op huize Verwolde in het

kader van Van Luchtkasteel tot Dassenburcht. Het idee voor

dit educatieve programma op en over particuliere landgoede-

ren komt van mevrouw C. Sloet van Oldruitenborgh, eigenares

van het Landgoed De Oldenhof in het Overijsselse Vollenhove.

Kinderen uit de buurt richtten regelmatig vernielingen aan op

het terrein. Hen het landgoed laten ontdekken en laten zien

wat er allemaal groeit en bloeit, zou zorgen voor respect en

betrokkenheid en hopelijk zo een einde maken aan de vernie-

lingen, bedacht de landgoedeigenares. Van Luchtkasteel tot

Dassenburcht, dat in 2002 van start ging, is bestemd voor alle

groepen in het basisonderwijs. Met uitgebreid lesmateriaal,

de 28-delige TV-serie ‘Het geheim van de Lindenborgh’, een

materialenkist op de landgoederen en de inzet van zo’n 65

landgoedeigenaren en 250 vrijwilligers is het programma een

succes. Jaarlijks gaan zo’n honderd scholen in Nederland op

ontdekkingstocht op een landgoed in de buurt. De landgoed-

eigenaar ontvangt de leerlingen, vrijwilligers en docenten

begeleiden de groepen. Op ieder landgoed is een coördinator

die samen met circa drie vrijwilligers de bezoeken voorbe-

reidt. Het team past de buitenlessen op het landgoed aan,

begeleidt deze en beheert de veldwerkmaterialen.

“Fondsen, bedrijfsleven en particulieren steunen via dit

programma de parels van het Nederlands natuur- en cultureel

erfgoed”, vertelt Bernadet Overbeek van SME Advies, het

Utrechtse adviesbureau dat het programma landelijk coördi-

neert. “Landgoedeigenaren kunnen door het programma hun

landgoed open stellen en vermaatschappelijken. Gemeenten,

NME-centra en vrijwilligersorganisaties kunnen zich door

dit programma inzetten voor hun eigen leefomgeving. Ook

scholen zijn erg enthousiast over de mogelijkheid van na-

tuur-, milieu- en cultuureducatie op een bijzondere locatie, zo

dichtbij school. Leerlingen leren zo de waarde van bijzondere

elementen in hun leefomgeving kennen en waarderen.”

PlezierDe vrijwilligers hebben uiteenlopende redenen om deel te

nemen aan het project. Bernadet: “Sommigen willen het

“Wat eet een eekhoorn eigenlijk?”

Door Yvonne Zwikker en Bernadet Overbeek

Educ

atie

en

com

mun

icat

ie

VAN LUCHTKASTEEL TOT DASSENBURCHT: ONTDEKKINGSTOCHT VOOR KINDEREN >

Foto’s: Yvonne Zwikker

13

landgoed leren kennen of hun eigen cultuur- of natuurkennis

gebruiken, anderen doen mee om een bijdrage te leveren aan het

behoud van het landgoed. De gemene deler: iedereen heeft er

veel plezier in met kinderen te werken.” De landgoedeigenaren

verwelkomen de klassen en vertellen kort iets over de historie, de

familie of andere bijzondere verhalen. Een groot aantal landgoed-

eigenaren begeleidt de buitenlessen samen met de vrijwilligers.

Ook de beheerders, zoals de jachtopziener, krijgen vaak een rol in

het programma. Zij kunnen als geen ander de kinderen meene-

men in de belevenissen op het landgoed.

Plannen voor 2008De programmacoördinatie wil dit jaar met onder andere De Neder-

landse Kastelen Stichting vooral meer bekendheid krijgen voor

het programma. Hoe meer landgoederen, vrijwilligers en scholen

deelnemen, hoe meer kinderen van een landgoed in de buurt

kunnen genieten. Ook over de grens: via een Europees samenwer-

kingsverband van landgoederen hebben andere landen interesse

voor het programma getoond. De uitwisseling van ideeën, nieuw

lesmateriaal en tips staat centraal. Op de jaarlijkse trainingsdag,

dit jaar op het prachtige Nationaal Park De Hoge Veluwe, maar ook

op de Gelderse trainingsdag die met provinciale subsidie wordt

georganiseerd. Het programma maakt dankbaar gebruik van de

kracht van elk lid van het comité van aanbeveling. Zo schrijft Paul

van Loon dit voorjaar opnieuw de inleiding voor een spannend

verhaal, waarvan de leerlingen het slot mogen bedenken. Het ver-

haal speelt zich natuurlijk, net als vorig jaar, op een landgoed af.

Meer weten? Zin als vrijwilliger aan de slag te gaan? Kijk dan op www.vanluchtkasteeltotdassenburcht.nl, www.sme.nl of neem contact op met SME Advies via landgoederen@sme.nl, Judith Harrewijn, tel. (030) 6358906, of Bernadet Overbeek, tel. (030) 6358903.

14

Bij de Campagne IVN NatuurNetwerk gaat het niet alleen om fysieke

verbindingen in de natuur. IVN-afdelingen kunnen ook met sociale

verbindingen iets moois teweeg brengen. Zoals in het Brabantse

St. Oedenrode, waar IVN Rooi een Waterdag organiseerde en zo water

op de kaart kreeg. En in Groningen, waar gemeenten het Westerkwartier

dankzij IVN Leek/Nietap zien als potentieel waardevol natuurgebied.

Water als bindmiddel

Door Frits Colnot en Marcel Donks

Vere

nigi

ng e

n vr

ijwill

iger

s

Een grauwe winternamiddag in het hoge noorden. Aan het

woord is Herman de Meijer, voormalig secretaris van de

IVN-afdeling Leek/Nietap. Hij blikt terug op zijn laatste grote

klus in verenigingsverband: de organisatie van een sympo-

sium over het Westerkwartier, een wat vergeten poldergebied

boven de A7. De Meijer wist eind augustus vorig jaar verte-

genwoordigers van twintig organisaties bij elkaar te brengen.

Zij deden die dag een voorzichtige aanzet tot het gezamenlijk

beheer van het Westerkwartier. Het symposium kwam mede

van de grond dankzij Campagne IVN NatuurNetwerk: de afde-

ling ontving een subsidie van 1500 euro. “Het idee voor het

symposium ontstond bij het startevenement van de Groene

Maand in de provincie Groningen”, vertelt De Meijer. “Het

Westerkwartier is een veelzijdig gebied, het oogt alleen op het

eerste gezicht wat kaal en saai. Maar het is niet zomaar een

agrarisch polderlandschap, het heeft geschiedenis. Zo zijn bij

opgravingen aan de rand van de Tolberter Petten vuurstenen

voorwerpen gevonden van groepen jagers die zo’n zevendui-

zend jaar voor Christus hier al rondtrokken.”

Het zou, meent De Meijer, zo mooi zijn als mensen met andere

ogen zouden kijken bij het doorkruisen van het gebied. “Je

kunt het landschap pas goed begrijpen, kennen, beschermen

en beleven als je er kennis van hebt. Daarom willen we verbin-

dingen leggen. Verbindingen tussen de verspreid aanwezige

kennis, maar ook sociale verbindingen tussen diegenen die

op verschillende wijze gebruik maken van dit landschap.

Er zijn in het gebied partijen die het willen beschermen en

ontwikkelen, die het beheren en beheersen, conserveren en

consumeren. Allemaal verschillende functies en belangen die

vragen om samenwerking. Zo kunnen we ook verrommeling

voorkomen.”

Het is niet bij het symposium gebleven. Inmiddels heeft IVN

Leek/Nietap namens alle deelnemende organisaties een peti-

tie verstuurd naar de gemeentebesturen van Leek, Grootegast

en Marum. Bovendien wordt momenteel bekeken of er een

werkgroep moet komen die zich over de toekomst van het

gebied buigt.

Rooise WaterdagBijdragen aan een duurzame samenleving door mensen te

betrekken bij natuur, milieu en landschap: een algemene

doelstelling van IVN St. Oedenrode (IVN Rooi) die half oktober

vorig jaar wel heel duidelijk gestalte kreeg. Op die dag organi-

seerde de Brabantse afdeling samen met zo’n twintig andere

Foto: Alexandra Brouwer

15

organisaties de Rooise Waterdag. Natuur, recreatie, cultuur,

landschap, sport en milieu vonden elkaar in het thema ‘wa-

ter’: het bindende element tussen de deelnemers en tussen

verleden, heden en toekomst.

Voorzitter Romano van der Meijden en secretaris Willem van

Laarhoven stralen nog als ze erop terugblikken. “We wilden

mensen stil laten staan bij het belang van water in ons dorp”,

vertelt Van der Meijden. “Toen we met het idee van de water-

dag naar de wethouder gingen, bleek de gemeente bezig te

zijn met de uitwerking van een Waterplan. Ons idee kwam dus

als geroepen en kon meteen rekenen op het enthousiasme

van de wethouder. Voor een breed gedragen maatschap-

pelijk initiatief als dit kon een gemeentelijk budget worden

vrijgemaakt. We hebben zelf ook nog sponsoren benaderd,

waaronder IVN NatuurNetwerk.”

SamenwerkingDe Rooise Waterdag kreeg steeds meer vorm toen verschil-

lende organisaties bereid bleken mee te werken. IVN Rooi

slaagde erin twintig partijen rond de tafel te krijgen om invul-

ling te geven aan dit unieke evenement. Van Laarhoven: “Met

samenwerking bereik je enorm veel. We hebben contacten

gelegd met organisaties waar we eerst nooit iets mee te

maken hadden. Het thema ‘water’ blijkt een prima bindmid-

del als het gaat om netwerken. Met alle partijen hebben we

ervoor gezorgd dat de ruim vijfduizend bezoekers kennis

hebben gemaakt met alle facetten van water, uiteenlopend

van de roeivereniging en de brandweer tot het zwembad en de

waterzuivering. De bezoekers hebben genoten, maar zijn ook

een stukje bewuster geworden en daar was het ons allemaal

om te doen.”

De Rooise Waterdag heeft laten zien dat open staan voor

andere disciplines een waardevolle samenwerking oplevert.

Daarom krijgt het initiatief zeker een vervolg.

Meer informatie over de Rooise Waterdag is te vinden op www.ivnrooi.nl

Frits Colnot en Marcel Donks zijn redactielid en correspondent Groningen en Noord-Brabant.

16

Vogels in de digitale brievenbus Door Nico de Haan

Welke vogel rolt over het gazon? Welke kleur hebben de dames waar hij

achteraan loopt? En welke vogel zegt ‘Tjie-tjie-tjuu’. Het antwoord op deze

vragen en veel meer vogelwetenswaardigheden biedt de digitale cursus die

Nico de Haan van Vogelkijkcentrum Nederland heeft ontwikkeld. IVN-leden

krijgen een fl inke korting.

De cursus laat u in het voorjaar ken-

nismaken kennis met zangvogels. In het

najaar zijn de trekvogels aan de beurt en

daarna natuurlijk de wintergasten. Het

gaat om vogels die dichtbij huis of op het

platteland te zien zijn. U maakt ook ken-

nis met een aantal weidevogels, uilen,

roofvogels, reigers en diverse eenden-

soorten. U krijgt een jaar lang elke week

(behalve in de zomer- en kerstvakantie)

een les met drie vogels in uw e-mailbus.

Een les over vogels in woord, beeld, vi-

deo en geluid, die op dat moment buiten

goed te zien zijn. Aan het einde van elke

les vindt u enkele opdrachten en een

toets waarmee u uw eigen kennis kunt

testen.

Rollen

De cursus leert u vogels als de merel

kennen. Die hoort u nu overal zingen, het

best net voordat het licht wordt. De merel

is gemakkelijk te herkennen, bepaald

niet schuw en dus makkelijk te zien. Nico

de Haan: “Als ik naar buiten kijk zie ik

meestal wel een of twee van die zwarte

merelmannen over het gazon rollen. Ze

nemen telkens een korte sprint waarna

ze weer even stil staan om te luisteren en

een worm uit de grond te trekken. Daarna

rollen ze weer een stukje verder en staan

weer stil. Dat is dus typisch merelgedrag,

let er maar eens op. De vrouwtjes zijn

egaal donkerbruin en hebben licht ge-

streepte kelen. De merelmannen lopen er

zo’n beetje het hele voorjaar achteraan.

Ze zijn als de dood dat de merelvrouw

snel even een slippertje met de buurman

maakt. Het leukst is die vertoning als

er wordt genesteld. Mevrouw bouwt en

terwijl zij met grasslierten sleept, vliegt

meneer in onafgebroken escorte erach-

teraan.”

Koolmeeszang

‘Tjie-tjie-tjuu’; twee hoge tonen, gevolgd

door een wat lagere toon. Nico geniet

volop van de glasheldere drietonige

koolmeeszang. Al in januari is het vrolijke

deuntje te horen en dan lijkt het voorjaar

alweer binnen handbereik. Schiet in

’t vuur, fi etspompje zijn allerlei bijna-

men voor het koolmeesdeuntje. “Maar

koolmezen kunnen je foppen. Ze kennen

vele tientallen liedjes die heel anders

klinken”, vertelt Nico. “Als ik een vogel

hoor zingen die ik niet kan thuisbrengen

dan denk ik: dat zal wel een creatieve

koolmees zijn die heel anders zingt dan

in de boekjes staat.”

Meer weten over de speciale aanbieding voor IVN-leden? Kijk dan snel op pagina 29!

Nico de Haan, Vogelkijkcentrum Neder-land.

LEER VOGELS KENNEN SAMEN MET VOGELKIJKCENTRUM NEDERLAND EN IVN>

Foto: Lodewijk Kapel

Nat

uur

en le

efom

gevi

ng

Foto’s: Alexandra Brouwer

17

Door Marjon Vlug

Educatie en comm

unicatie

Bij de begrippen natuur, milieu en duurzaamheid heeft iedereen

wel gevoelens en beelden. Welke dat zijn, hangt deels af van het

land van herkomst en de cultuur. Allochtonen zien bij het begrip

natuur misschien tropisch regenwoud of uitgestrekte gebergten

voor zich, terwijl autochtone Nederlanders eerder denken aan

bossen, duinen, polders en weilanden met koeien. Die verschil-

len maken dat natuur,

milieu en duurzaam-

heid bij uitstek ge-

schikt zijn om met een

multiculturele groep

mensen de dialoog aan

te gaan.

VragenVeel organisaties en mensen vinden het spannend om met

andere culturen om te gaan. Ze vermijden daarom vaak multi-

culturele projecten en samenwerkingsverbanden. Als je bij de

uitvoering van een multicultureel project ergens over twijfelt, iets

niet weet of bang bent voor een verkeerde interpretatie, leg die

vragen en twijfel dan eerlijk op tafel. Dat is de beste oplossing.

Mensen waarderen het als je

moeite doet om hen tegemoet

te komen en rekening met hen

te houden.

Tips en trucs voor

multiculturele projecten

Interculturalisatie

Steeds meer vrijwilligersorganisaties willen graag een afspiege-

ling zijn van de samenleving. Dit gaat veel verder gaat dan het

organiseren van een multicultureel project en kan een complex

proces zijn.

Wil je als vrijwilligersorganisatie deze stap zetten, bedenk dan

dat mensen zich thuis voelen bij een organisatie. Wanneer een

organisatie zich al jaren voornamelijk richt op het geven van

natuurexcursies en een nieuwe vrijwilliger het eigenlijk veel

leuker vindt om workshops te geven over natuurfotografi e, over-

weeg dan om je daarvoor open te stellen. Je kunt dan iemand de

ruimte geven om die workshops te realiseren samen met andere

vrijwilligers uit de organisatie, die wellicht ook affi niteit hebben

met fotografi e.

Marjon Vlug is projectleider participatie & diversiteit, IVN Consu-lentschap Zuid-Holland.

Groene lenteLourdes, een Boliviaanse vrouw,

vertelde dat zij in het begin van de

herfst naar Nederland kwam. Op

dat moment verloren de bomen hun

bladeren en werd alles grauw. “Het

leek wel of de natuur dood ging.”

Dit maakte haar erg verdrietig. Tot

haar verbazing werd alles in de

lente weer groen. Eindelijk kon ze

weer vrolijk worden: de natuur was

niet dood. De werking van seizoe-

nen werd haar op die manier dui-

delijk. Dit was voor haar een nieuw

fenomeen. In de regenwouden van

Bolivia kent men geen seizoenen.

BestelinformatieHet boek is voor € 14,95 (exclusief € 3,- verzendkosten) te be-stellen via de website www.kleurenkapitaal.nl of door contact op te nemen met het IVN Consulentschap Zuid-Holland, (010) 477 96 69.

‘De Kleur van Duurzaamheid’ is een hand-

boek voor multiculturele projecten, bedoeld

voor vrijwilligers én beroepskrachten die

multiculturele projecten willen opzetten.

Met handige tips, ervaringen, handvatten,

voorbeelden en achtergrondinformatie.

Foto: Karin Oppelland

Overige foto’s: VeM

18

“Wanneer zaagt een kind

nou nog een boom om?”

Vere

nigi

ng e

n vr

ijwill

iger

s

Kinderen vervreemden van de natuur. Zes Utrechtse natuur- en milieu-

organisaties waaronder IVN stimuleren beleidsmakers om tegengas te

ontwikkelen. IVN-vrijwilligers hebben die aanmoediging niet nodig.

Die organiseren al jaren natuuractiviteiten voor jeugd en jongeren.

Jeug

d en

jong

eren

Foto: Tineke Wouda

Kinderen moeten vóór ze de basisschool verlaten ten minste

één unieke natuurervaring hebben gehad, vinden IVN Con-

sulentschap Utrecht, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten,

Het Utrechts Landschap, Natuur en Milieufederatie Utrecht en

Landschap Erfgoed Utrecht. Eentje maar? Dat is misschien wel

erg karig, maar sommige kinderen komen helemaal nooit in

de natuur. Daarom prikkelen de samenwerkende organisaties

Provinciale Staten om beleid te ontwikkelen op dit gebied.

Dat doen ze onder meer met de Toorts der Verwachting, een

aanmoedigingsprijs waarmee ze elk jaar Utrechtse organisa-

ties en bedrijven uitdagen om hun beste beentje voor te zet-

ten voor natuur en milieu in de provincie. die al aardig op het

groene spoor zitten. Vorig jaar ging de Toorts naar de lijsttrek-

kers van politieke partijen in Provinciale Staten Utrecht. Acht

Statenleden kregen afgelopen december een korte training op

landgoed Oostbroek. Met kinderen van groep 5 en 6 van een

Biltse basisschool bekeken en bevoelden ze bomen op het

landgoed. “We hopen dat de Statenleden nadenken over een

vervolg”, zegt Sandra van Breemen, medewerkster onderwijs

bij IVN-consulentschap Utrecht.

UitstapjesVrijwilligersconsulente Marjan Apol ondersteunt talloze

Utrechtse vrijwilligersgroepen die zich bezighouden met

natuuractiviteiten voor de jeugd. Marjan is vraagbaak, organi-

seert uitwisselingsdagen en bijscholing over nieuwe lespak-

ketten en werkvormen. IVN Veenendaal, zeer actief met een

scholenwerkgroep en vaste jeugdgroepen, maakt graag ge-

bruik van haar kennis. De 35 Veenendaalse basisscholen kun-

nen met IVN-vrijwilligers de natuur in. Er zijn twee uitstapjes

19

Door Wilmie Geurtjens

Kiezen, leren, meedoen!

IVN Consulentschap Zuid-Holland is trekker van Kleuren-Kapitaal. Gevoelens en beelden die mensen hebben bij thema’s als natuur en duurzaamheid worden daarin gebruikt om hen te betrekken bij en bewuster te maken van deze thema’s. KleurenKapitaal biedt het IVN ook handvatten om op lokaal niveau en daar boven een afspiegeling te zijn van de samenleving. Zodat iedere Nederlander wat natuur, milieu en duurzaamheid be-treft kan ‘kiezen, leren, meedoen’. Dat is ook de titel van een - twee jaar vertraagde - rijks-brede nota met voorstellen om natuur- en milieueduca-tie (NME) te versterken. Op dit gebied moet de overheid krachtig voorwaarden scheppen. NME is immers een belangrijk instrument om een echte doorbraak naar een duurzame samenleving te bereiken. Die doorbraak moet er echt komen: het Milieu en Natuur Planbureau geeft in haar Tweede Duurzaamheidsverkenning aan dat voor het voortzetten van onze leefstijl in 2040 vijf planeten nodig zijn. Kennis en concrete actie op het gebied van een duur-zame samenleving zijn nodig. Daarbij vervult NME voor alle Nederlanders een voorname functie. Het IVN kan de doelen van de rijksnota van harte ondersteunen, door samen met andere maatschappelijke spelers een bijdrage te leveren aan een samenleving die bewust duurzaam produceert en consumeert en die de leefom-geving duurzaam inricht. De verwachtingen zijn hoog-gespannen! Jeugd, jongeren en medelanders verdienen hoge prio-riteit. In opleidingen komen hopelijk ook eindelijk meer verplichte uren voor natuur, milieu en duurzaamheid. Het IVN werkt daar graag aan mee.

Jurr van DalenAlgemeen directeur IVNvandalen@ivn.nl

van een uur: een herfstwandeling en een slootjesexcursie. “De

kinderen vinden het prachtig. De leerkrachten ook: zij hebben

er geen omkijken naar”, vertelt Janny van der Linden van de

scholenwerkgroep. “Een leskist lenen, dat doen ze minder

snel, want dat betekent werk. En ze hebben het al zo druk.”

Andere activiteiten voor de Veenendaalse scholen: padden-

poelen graven, bosjes uitdunnen, vogelkastjes timmeren en

ophangen. Dat gebeurt allemaal in hun eigen stukje bos, tien

jaar geleden in bruikleen gekregen van Staatsbosbeheer. Een

paar maanden later komen ze terug om te kijken wat er is

veranderd. “Dat vinden ze fantastisch. Want wanneer zaagt

een kind nou nog een boom om?”

EnergieEen beetje ruig, een beetje vies, een beetje spannend: kinde-

ren vinden het allemaal nog steeds heerlijk. Op de jaarlijkse

boomknotdag zijn de leden van de vaste jeugdgroep in Amers-

foort dus altijd present. Zelfs als het koud is of plenst van de

regen. In het donker naar vleermuizen zoeken is een andere

populaire bezigheid. Daarom zoek de leiding van de club, die

één keer per maand op zaterdag plaatsvindt, het vaak in die

hoek. “We zorgen bovendien dat de kinderen tijdens een deel

van de bijeenkomst hun energie kwijt kunnen. Die moet stro-

men, met een spel of lekker gek doen tijdens een wandeling”,

weet IVN-jeugdbegeleider Peter Koblens.

Een vaste club werkt beter dan inloopmiddagen, is zijn erva-

ring. Kinderen en leiding kennen elkaar, er is minder verloop.

Hij adviseert vaste tijden en patronen en duidelijke regels.

“Maar fl exibiliteit in de bezigheden is ook belangrijk. Op

schools gedoe zitten de jonge leden niet te wachten.“

Janny zit op dezelfde lijn. “Het belangrijkste is dat je ze zelf

iets laat doen. Kinderen houden niet van stilzitten. Het moet

ook niet te lang duren. Net zo belangrijk is goed organise-

ren, continuïteit in het aanbod en een ongevaarlijke locatie.

Voor de schoolexcursies werkt groep 6 het makkelijkst, die

luisteren nog. Bij groep 8 heb je sneller ordeproblemen. Maar

verder: gewoon doen!”

Wilmie Geurtjens is freelance journalist.

Foto: IVN Amersfoort

20

Uit het veldBerichten uit IVN, natuur, leef-omgeving, educatie en communicatie -landelijk

IVN participeert in de Duurzame PaboIVN programmaleider Simon

Olbertijn neemt deel aan de

Raad van Advies van Duur-

zame PABO. Dit is het netwerk

dat de integratie van duurza-

me ontwikkeling binnen de or-

ganisatie en het onderwijs van

PABO’s nastreeft en bevordert.

De oprichtingsbijeenkomst

was tijdens de landelijke net-

werkdag ‘I teach the future’ op

14 december 2007. De Raad

van Advies komt twee keer per

jaar samen.

20

Goed Geld GalaDe jaarlijkse bijeenkomst voor de begunstigden van

de Nationale Postcode Loterij vond dit jaar plaats

op Landgoed Oostbroek in De Bilt. Op dit feestelijke

Goed Geld Gala 2008 werd bekend gemaakt dat

IVN Nederland een bedrag van 1,5 miljoen euro

ontvangt uit de opbrengst van 2007. In totaal keert

de Postcode Loterij ruim 225 miljoen euro uit aan

56 goede doelen. Ook wordt er 9,1 miljoen euro uit

gekeerd aan de HIER-Klimaatcampagne, een initi-

atief van de Postcode Loterij voor bewustwording

van het mondiale klimaatprobleem. Ook IVn neemt

hierin deel.

Het is voor het 18e achtereenvolgende jaar de

de Postcode Loterij een groei realiseert voor haar

goede doelen. Door mee te doen met de Postcode

Loterij steunen de deelnemers met 50% van hun

inleg goede doelen op het gebied van mens en

natuur.

Nieuwe voortuin IVN in Amsterdam De nieuwe voortuin van IVN Nederland in Amster-

dam is bijna klaar. De tuin verbindt het Hugo de

Vries-gebouw en de naastliggende Hortus visu-

eel met elkaar. Er is gekozen voor verschillende

planten, met oog voor alle seizoenen. De nieuwe

voortuin is gebaseerd op een ontwerp uit 1911.Het

originele smeedijzeren hekwerk, dat gelijk is aan

het hek van de Hortus en dat van het tegenoverlig-

gende Wertheimpark, wordt opnieuw geplaatst.

Nieuwe nota natuur- en milieueducatie De ministerraad heeft ingestemd met de nota Kiezen, leren, meedoen met

voorstellen om natuur- en milieueducatie (NME) te versterken. Dit op voorstel

van ministers Verburg, Cramer en Plasterk. De komende vier jaar komt daar-

voor 20 miljoen euro beschikbaar. Dit geld wordt ingezet om jongeren beter te

bereiken, inhoudelijke kaders te scheppen, meer vraagsturing te realiseren,

meer aandacht te geven aan beleving, meedoen en invloed uitoefenen en

meer bestuurlijke regie te organiseren.

De zorg voor natuur en milieu staat sterk in de belangstelling. De komende

jaren zijn belangrijk voor een echte doorbraak naar een meer duurzame

samenleving. Dat kan niet zonder het bewustzijn van de urgentie van het

belang van natuur en milieu. Verantwoordelijkheid nemen voor natuur en

milieu berust enerzijds op kennis, en anderzijds op concrete actie. Natuur- en

milieueducatie heeft daarbij een belangrijke functie. Voor jongeren, maar ook

voor alle burgers en maatschappelijke partijen.

Natuur- en milieueducatie zorgt voor kennis en inzicht in natuur en milieu,

draagt bij aan ontplooiing, welbevinden en gezondheid van mensen en legt

een basis voor een natuur- en milieubewuste levensstijl. Nu er steeds meer

signalen zijn dat kinderen niet meer in de natuur komen, de herkomst van

hun voedsel niet kunnen duiden en zich zorgen maken om milieuproblemen

in de wereld, is het verbeteren van de relatie tussen jeugd en natuur een be-

langrijke opgave. Juist met het oog op ontwikkelingen in de komende jaren.

Er gebeurt al het nodige in Nederland rond NME. De activiteiten zijn gericht op

kinderen, jongeren én volwassenen, vinden plaats in NME-centra, op natuur-

terreinen, in dierentuinen en kinderboerderijen of gewoon in de wijk.

Maar die energie kan effectiever worden ingezet dan nu het geval is door meer

richting te geven aan de vele initiatieven en projecten. Landelijke dekking is

een knelpunt, verspreiding en opschaling van effectieve producten en metho-

den evenzeer, maar ook is duidelijk dat informatie over natuur en milieu op

dit moment niet voor alle groepen mensen (met name jongeren) aantrekkelijk

genoeg is om er gebruik van te maken.

21

Steun voor vogelwerk-groepenVogelwerkgroepen en vrijwilligers ontwikkelen

steeds vaker goede initiatieven om vogels te

beschermen. Helaas blijven die ideeën vaak steken

bij gebrek aan fi nanciële middelen. Vogelbescher-

ming heeft voor die initiatieven een projectenpot

ingesteld. Alle vogelwerkgroepen en vrijwilligers

zijn uitgenodigd om vóór 1 juni een projectidee bij

Vogelbescherming in te dienen ter fi nanciering van

een project dat bijdraagt aan vogelbescherming of

educatie daarover. Een beoordelingscommissie die

bestaat uit ervaren vogelbeschermers buigt zich

over de projectvoorstellen.

De richtlijnen voor projectaanvragen zijn te down-

loaden van de site van Vogelbescherming; www.

vogelbescherming.nl/projectondersteuning.

Meer informatie: Gert Ottens, tel.(030) 6937759 of gert.ottens@vogelbescherming.nl

De natuur als bondgenoot Op 18 januari ontving Hugo Bunte het boek De natuur als bondgenoot uit handen van één van de auteurs. Met een schat aan kennis en inzich-ten maken de auteurs Marga Coesèl, Joop Schaminée en Lodewijk van Duuren het onderwerp natuurbescher-ming voor een breed publiek aantrekkelijk. De illustraties zijn afkomstig uit allerlei col-lecties, waaronder die van de Heimans en Thijsse Stichting. In de afgelopen zeven jaar dat het boek werd geschreven, heeft Hugo de auteurs vaak geholpen.De natuur als bondgenoot is te koop in de IVN Webshop op www.ivn.nl/cataloguswww.heimansenthijssestich-ting.nl

Zie de speciale aanbieding op pagina 29.

De Groene PeilerDe Groene Peiler is het gezamenlijke natuur- en milieupanel van

De Provinciale Milieufederaties. Uit elke provincie neemt een

grote groep mensen plaats in een online panel dat zijn mening

geeft over actuele ontwikkelingen in de omgeving. Elke provincie

heeft zijn eigen panel. Deelnemers worden vier keer

per jaar via e-mail uitgenodigd om een online

vragenlijst over een natuur- of milieuonder-

werp in te vullen. Op die manier kan

iedereen meedenken over natuur

en milieu in de eigen

buurt. Geïnteresseer-

den kunnen zich via

de website aanmelden

voor het panel.

www.groenepeiler.nl

WoesteLand maakt zich op voor de zomer WoesteLand heeft een prima winter

achter de rug. Jongeren konden in de

kerstvakantie terecht op vier winter-

kampen. Schiermonnikoog was het

toneel voor de donkere, ondergrondse

kampen ‘Bij nacht en ontij’ voor de pu-

bers en ‘Underground’. In het midden

van Nederland ging een groep aan de

slag met ‘je eigen boontjes doppen’ en

op het vierde kamp raakte iedereen de

weg kwijt bij ‘WoesteLand ontspoort’.

Dat iedereen veel plezier heeft gehad,

laten de foto’s wel zien.

We zijn natuurlijk al weer hard bezig

om deze zomer tot een minstens zo

groot succes te maken. Nieuw dit

seizoen: een kamp voor jongeren

van 15 tot 20 jaar. Speciaal dus voor

deelnemers die (bijna geen) puber

meer zijn. Daarnaast komen we met

nieuwe locaties en thema’s, actievere

trektochten, alles natuurlijk in de

ouderwetse WoesteLand-sfeer. Houd

voor de zomerkampen de website

www.woesteland.nl in de gaten!

2222

SAFARIPARK DE BEEKSE BERGEN>

Landelijke IVN-dag 2007

IVN’ers, vrijwilligers en beroeps-

krachten kwamen voor de Lande-

lijke IVN-dag op 24 november

naar Safaripark de Beekse Bergen.

Speciale gasten: de afgevaardigden

van het Vlaamse Centrum Voor

Natuur- en milieueducatie (CVN).

De voorzitters van CVN en IVN onderteken-

den een convenant met daarin de intentie

om ieder jaar een Vlaams-Nederlandse

ontmoetingsdag voor natuurgidsen te

organiseren. Peter Rombouts en Onno

Hoes, Gedeputeerde ecologie provincie

Noord-Brabant, heetten iedereen welkom.

Hoes benadrukte vooral de waarde van

het vrijwilligerswerk van IVN. Veel IVN’ers

bezochten de kramenmarkt, liepen een

wandelsafari en maakten een ritje met

de speciale Klimaat- of Biodiversiteitbus.

Populair was ook het kijkje achter de scher-

men bij de olifanten en de neushoorns. ’s

Middags konden bezoekers aan een bar-

tafel in gesprek over diverse (IVN) thema’s

zoals klimaat en communicatie.

Vlooiende bavianen. (Foto: Arie de

Braal)

CVN en IVN ondertekenen een

convenant waarin staat dat beide

organisaties de intentie hebben

jaarlijks een Vlaams-Nederlandse

ontmoetingsdag te organiseren voor

natuurgidsen.

De jonge dames Blom en Linde wor-

den gestalkt door een Siberische

tijger. (Foto: Jeanette Boogmans,

IVN Deventer)

De lunch was goed verzorgd.

Nieuwe leden? (Foto: Ad Hessels)

Ringstaartmaki schudt niet alleen

zijn lijf, maar ook handen. Zijn

residentie zat een beetje verstopt

in de Beekse Bergen (Foto: Jeanette

Boogmans, IVN Deventer)

23

Winnaar fotowedstrijd. (Jef Brouwers,

secretaris IVN Voerendaal)

Het IVN-loket met Eefje! (Foto: Marion

Blok)

Silhouetten (Foto: Arie de Braal)

Peter Rombouts verwelkomt de

bezoekers van de IVN dag. (Foto:

Marion Blok)

24

> FLEVOLAND

Tentoonstelling Vereniging Amateur natuurfotografen1 mei t/m 31 mei Amateur natuurfotografen uit

Flevoland presenteren hun mooiste

natuurfoto’s. Zeven dagen per week

geopend.

B-passage Stadhuis, Stadhuisplein 1,Almere

Agenda

Boomfeestdag 19 maartHet thema is dit jaar Boom zoekt

kind. De Nationale Viering van de

Boomfeestdag 2008 is in Rotter-

dam.

www.boomfeestdag.nl

Nationale Kinder-boerderijen Week-end24 en 25 mei Dit jaar draait het Nati-

onale Kinderboerderijen Weekend

om het gedrag van dieren, maar ook

om de interactie tussen mens en

dier. Het is niet altijd duidelijk voor

een bezoeker waarom een dier op

een bepaalde manier naar hen of

naar een ander dier toe reageert. Op

de deelnemende kinderboerderijen

worden activiteiten georganiseerd

rondom dit thema.

www.kinderboerderijenweekend.nl

Dag van het Park25 meiMet de Dag van het park wordt op een positieve

manier aandacht gevraagd voor groen in de stad.

Bewoners kunnen (opnieuw) kennismaken met het

park in hun directe woonomgeving of verder weg en

meedoen met vele activiteiten.

www.dagvanhetpark.nl

Week van de Zee 24 t/m 31 mei Tijdens deze zevende editie draait alles om het

thema “Op volle kracht vooruit!”. Negen dagen lang

staat Nederland in het teken van duinen, strand en

zee.

www.weekvandezee.nl

> ZUID-HOLLAND

Verdwenen tropen van Eu-ropat/m 4 mei Tijdens deze tentoonstelling

presenteert Naturalis de mooiste

UNESCO-fossielen. De tentoonstel-

ling schetst een bijzonder tijds-

beeld en laat ons kennismaken

met dieren en planten die niet meer

voorkomen, zoals het oerpaardje,

de reuzenmier, de langvinger en

ook vissen, krokodillen, vleermui-

zen en miereneters.

Naturalis, Darwinweg 2, Leiden, www.naturalis.nl

Voorjaarsexcursie:Voorjaarsbloeiers op de LandgoederenzoneTijdens deze excursie is er speciale aandacht voor de “vroege vogels” onder de planten. Guido Nijland, gids en voorzitter IVN Eerbeek: “Op de landgoederenzone tussen de IJssel en de Veluwe bevindt zich een vochtig stuk leembos met een uitgebreide voorjaarsfl ora. Bijzonder is dat er drie soorten bosviooltjes te vinden zijn.” Verder zijn er bijvoorbeeld ook bosanemonen te bewonderen. Deze excursie is ontwikkeld als eindopdracht van de Natuur-gidsencursus en heeft als hoofddoel mensen de rijkdom van voorjaarsbloeiers te laten erva-ren. Ook aandacht voor de landgoederen, de samenhang van het landschap en de beekjes. De wandeling gaat over de landgoederen Groot-Engelenburg en De Bosch. De excursie wordt georganiseerd door IVN Eerbeek e.o., dat dit jaar het 20-jarig jubileum viert.

Datum: 13 april, start 14.00Startplaats: Brummen, Gelderland; Eerbeekseweg, parkeerplaats Kasteel EngelenburgInformatie en opgave: IVN Eerbeek e.o., Ans Lutgerink/Guido Nijland, tel. (057) 5567959.Voor meer voorjaarsexcursies, zie de excursieagenda op www.ivn.nl

Voor meer voorjaarsexcursies en vele andere activiteiten van IVN-afdelingen zie www.ivn.nl, ook voor links naar afdelings-sites. Veel informatie van en voor natuur- en milieueducatieve centra zijn te vinden op en via www.podiumonline.nl

25

> UTRECHT

Pluk! redt de natuurt/m 30 juni De tentoonstelling laat kinderen en volwassenen

op een actieve en interactieve manier kennismaken

met het belang van hun (groene) leefomgeving. Er

zijn twee missies waarbij de krullevaar of de Tortel-

tuin gered kunnen worden.

Kasteel Groeneveld Groeneveld 2, Baarn, www.kasteelgroeneveld.nl

> BRABANT

Duinfeest Hidrellez27 aprilDe lente wordt in Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen offi cieel

ingeluid met het multiculturele Duinfeest Hidrellez. Bomen spelen deze dag een

grote rol: in allerlei culturen zijn we bekend met oude gebruiken, zoals lapjes-

bomen die genezing en geluk brengen. Daarnaast zijn er excursies, een quiz,

kinderactiviteiten en is er muziek, zang, dans en heerlijke hapjes en drankjes

van verschillende culturen.

Meer informatie en het programma: www.nationaalpark.nl/ldd

> FRIESLAND

Botanische wereld uitgebeeld t/m 20 april Bij een botanische tekening wordt de

nadruk gelegd op die onderdelen die de

betreffende plant onderscheiden van

anderen. De tekeningen laten details van

planten zien die met foto’s niet duidelijk

naar voren komen. Op deze tentoonstel-

ling tonen de botanische kunstenaars hun

werk.

Natuurmuseum Fryslân, Schoenmakersperk 2, Leeuwarden, www.botanischkunstenaarsnederland.nl, www.natuurmuseumfryslan.nl

Spoken in Zeet/m 13 aprilBij de tentoonstelling ‘Spoken in

Zee’ draait het om de gevaren van

de zee. Sterke verhalen en fan-

tasie, onderzoek en observaties

hebben ervoor gezorgd dat er een

heel scala aan mythische, gevaar-

lijke en ongevaarlijke zeedieren is

ontstaan.

Er bestaat een hele verzameling

zeedieren die een eng uiterlijk

hebben, maar helemaal niet ge-

vaarlijk zijn. Toch zijn er ook een

aantal zeer gevaarlijke dieren in

de zee te vinden

Natuurmuseum Fryslân, Schoen-makersperk 2, Leeuwarden, www.natuurmuseumfryslan.nl

> GELDERLAND

Rijzende rivier16 maart t/m 8 juni Natuurfotograaf en ecoloog Ruben Smit ging de

afgelopen drie jaar bijna dagelijks met zijn camera

op pad langs Nederlands grootste rivieren en heeft

zo’n beetje alle facetten van het rivierleven vastge-

legd: grote overstromingen of juist extreme droogte.

Op de expositie komen het dieren- en plantenleven

en de rol van de rivier in ons mensenleven uitge-

breid aan bod.

Natuurmuseum Nijmegen, Gerard Noodtstraat 121, Nijmegen, www.natuurmuseum.nl

Beesten en Bloemen, hoe zal ik ze noe-men?t/m 6 juli Deze tentoonstelling maakt duidelijk waarom de

mens vroeger en nu alles om zich heen wil ordenen.

Inspiratiebron hiervoor is de Zweedse plantkundige

Carolus Linnaeus, die wereldberoemd is geworden

met zijn indeling van het dieren- en plantenrijk. Op

een speelse en actieve wijze ontdekken bezoekers

hoe die natuurordening is ontstaan en dat de orde-

ning in ons dagelijkse leven nog steeds speelt.

Natuurmuseum Nijmegen, Gerard Noodtstraat 121, Nijmegen, www.natuurmuseum.nl

> ZEELAND

Natuurspreekuur: het opzetten van dierenZondag 27 april Deze middag (van 13.00 tot 17.00 uur) geven preparateurs demonstraties en

kan het publiek alles vragen omtrent het opzetten van dieren. Gratis toegan-

kelijk, exclusief museumbezoek.

Terra Maris, Duinvlietweg 6, Oostkapelle, www.terramaris.nl

verbetert het binnenklimaat merkbaar!

Voor de beste aanpak bij de bron!

15-20% CO2- reductie met TONZONvloerisolatie

TONZON BV, Postbus 1375, 7500 BJ Enschede, tel. 053 - 43 32 391, www.tonzon.nl

TONZON vloerisolatie is dankzij een revolutionaire isolatietechniek al 28 jaar onbetwist de beste vloerisolatie ter wereld en dat merkt u aan alle kanten. U krijgt niet alleen de warmste vloer maar ook de grootste energiebesparing en het gezondste binnenklimaat.

Dankzij de warme vloer verdwijnt het gevoel van optrekkende koude en woont u comfortabel met warme voeten bij een lagere binnentemperatuur. Mensen met een plavuizen vloer kunnen eindelijk op hun sokken wonen en de vloer is na het dweilen veel sneller droog. Naarmate de vloer beter is geïsoleerd, wordt hij sneller warm, en houdt de warmte langer vast. De thermostaat kan daarom ‘s morgens later in- en ‘s avonds vroeger uitgeschakeld worden. Ook de lengte van het stookseizoen wordt een stuk korter. De gemiddelde energiebesparing bedraagt daarom wel 15 - 20% van uw huidig verbruik wat neerkomt op 8,5 m³ gas per m² per jaar. Omdat de warme vloer ook een stuk droger is, hebt u geen last meer van schimmelvorming onderin de woning en huisstofmijten hebben nauwelijks nog kans in de krukdroge vloerbedekking. De droge isolatie is ook volkomen veilig voor uw houten vloer. Dat de muffe geur vanuit de kruipruimte verdwijnt als sneeuw voor de zon, krijgt u op de koop toe!

Zelf doen of laten doen? Kijk op www.tonzon.nl voor meer informatie, verkoopadressen en andere slimme milieu- innovaties van TONZON zoals de HR-radiatorfolie waarmee laagrendement radiatoren op simpele wijze worden omgetoverd in HR-radiatoren die alleen nog warmte naar binnen afgegeven. TONZON Badisolatie, de perfecte badisolatie waarmee badwater heel lang op temperatuur blijft (spaart energie èn water). Of de TONZON dak- en muurisolatie met minder ruimteverlies en meer isolatiewaarde. Ontdek hoe u zelf uw huis op een milieuvriendelijke manier kunt omtoveren in een zeer energiezuinige, comfortabele en gezonde woning.

Significant minder

huisstofmijten

Vochtproblemen

verdwijnen

(advertentie)

Gesignaleerd Door Karin de Winter, IVN Kenniscentrum

Vogelkijkhutten - in FryslânHarrie Ernst, 80 pagina’s, Friese Pers Boekerij,

ISBN: 9789033005992, paperback, 1e druk,

prijs: €12,50.

Met deze gids kan de lezer op pad gaan en ge-

nieten van de vogels in hun eigen omgeving. Van

alle 70 vogelkijkpunten is een foto opgenomen

met onder meer een beschrijving van de plek,

wanneer er het beste gekeken kan worden en

welke soorten er te zien zijn.

Flora, Fauna, FunIn dit handboek 140 beschreven activiteiten

waarbij gebruik wordt gemaakt van alles wat de

natuur biedt. Per activiteit is aangegeven welke

materialen nodig zijn en op welke manier de

activiteit uitgevoerd kan worden.

Prijs: € 79,00, bestellen kan via

www.de-company.nl of tel. (0570) 517451

BLADGROEN - NATUURUitgave van Stichting Bomen Over

Leven, Zoetermeer. Formaat : A5,

aantal pagina’s: 60. Voorzien van

ringbandje, omslag in kleur. Prijs:

€ 4,95. Te bestellen via:

www.bomenoverleven.nl/winkel

Een boekje vol overzichtelijke, pret-

tig leesbare informatie over planten

en dieren, voorzien van mooie foto’s

en tekeningen.

27

http://natuur-jongeren.start-pagina.nlHet onderwerp jongeren en natuur

staat steeds meer in de belangstelling.

Op deze website staan informatie,

natuuractiviteiten, natuurboeken

enzovoort allemaal bij elkaar op één

pagina.

Websites

De groene vestingmuren van ’s-HertogenboschKorstmossen onder de loepMaassen, J., Vennix, H., Adr.

Heinen Uitgevers, 144 pagina’s,

ISBN 9789086800827, gebon-

den, prijs: € 19,95.

Op verzoek van de gemeente

’s-Hertogenbosch hebben IVN

’s-Hertogenbosch, de Vogel- en

Natuurwacht en KNNV drie jaar

lang de ontwikkelingen van

vaatplanten, mossen, korstmos-

sen en vlinders en libellen op de

zuidelijke vestingmuren van de

stad gevolgd. De auteurs, beiden

betrokken bij het project vanuit

het IVN, delen hun bevindingen

in dit boek.

Van vergeten land tot nationaal parkKuit, K. , prijs: € 7,50, inclusief

verzendkosten. Te bestellen via Thea

Peters, t.c.peters@ivn.nl

Van vergeten land tot nationaal park

neemt de lezer mee naar vroeger

tijden. Als je met het ontstaan van

het gebied bent opgegroeid, zoals

Koendert Kuit, dan zie je al het werk

dat in de loop der jaren verricht is door

een speciale bril. Een lezenswaardig

boekje over natuur, (cultuur)historie

en de persoonlijke belevenissen van

Kuit.

Van beek tot ven: een handrei-king onderzoek natuurgebiedEen groep van vijf IVN-natuurgidsen heeft

als afstudeerproject een handige cd-rom

geproduceerd voor natuurgidsopleidin-

gen en anderen die een stuk natuur wil-

len onderzoeken. Er wordt ingegaan op

onder andere cultuurhistorie en ecologie.

Kosten per cd incl. verzendkosten:

€ 16,10. Bij meerdere cd’s geldt een

reductie.

Bestellen kan door betaling op giroreke-

ning 38.09.674 t.n.v. penningmeester

IVN afdeling Oisterwijk. Vermeldt in de

omschrijving: naam, adres en ‘CD Belros’.

Meer informatie: Walter Tuerlings, email:

waltuer@gmail.com

Ga buiten spelen!Danks, F., Schofi eld, J., Becht’s Uitgevers-Maat-schappij, 144 Pagina’s, ISBN10: 9023012038 | ISBN13: 9789023012030, Paperback, prijs: € 17,90.In dit boek 101 tips voor dolle activiteiten in de natuur, in alle jaargetijden en op elk tijdstip van de dag, zelfs ‘s nachts.

De PlantencodeDe Cleene, M., Davidsfonds/Leuven, 256 pagina’s,

ISBN 978905826516 6, verschijnt maart 2008,

prijs: € 29,95

Waarom gooien we rijst naar pasgehuwde kop-

peltjes? Waar komt de uitdrukking ‘slapen als een

roos’ vandaan? Dit boek zoekt naar de belangrijke

rol die het plantenrijk speelt in onze volkscultuur.

Het biedt een gedetailleerd overzicht van de Euro-

pese plantensymboliek.

Ontdek de natuurJürgens Press, H, Press, H.J., Tirion Uitgevers, 160 pagina’s, ISBN10: 9052106940 | ISBN13: 9789052106946, paperback, prijs: € 14,95.Een boek voor jongeren om de natuur te leren ontdekken en waarderen. Vol weetjes, proefjes en experimentjes. Voor ouders, leerkrachten en kinderen.

28

Groene basis cursusIVN Dordrecht en Stichting Natuur & Land-schap Zwijndrechtse WaardAnneke Drok, Els van Gaalen, Helmi de

Geus, Arno Hol, Connie Hol, Miranda Hol,

Marijke van der Leer, Rosemarijn Mes, Coby

van Popta, Elsa Smit, Martine Tuyl, May

Verstappen, Geno Verstappen, M. Vreden-

bregt, Abel Wisman, Lieske Wisman, Andre

Groeneveld

Eerste Grensoverschrijdende NatuurgidsencursusIVN, CVN en het Grenspark de Zoom- Kalm-houtse HeideWim de Bock, Wim de Haan, Inge de Jong

- Baart, Willy de Reydt, Herman Groenewe-

gen, Jan Hassewer, Jan Ingelbrecht, Rita In-

gelbrecht, Leo Juffermans, Rijo Meulbroek,

Marie Ooms, Adrian Schouten, Fred Severin,

Greet Tilborghs, Léon van den Maagden-

berg, Gerlinde van der Auwera, Rob van der

Made, Marianne van der Toorn, Kees van Ee-

kelen, Chris van Hemelen, José van Horne.

Vervolg op pagina 30. >

Jubilea / Geslaagden

Passie voor Biodiversiteit. Dat is het thema

van de IVN Zomerweek 2008. De 25ste en

daardoor bijzondere editie. Colette de Haas

is vanaf de IVN Zomerweek van 1987 vaak

mee geweest. Voor Mens en Natuur blikt ze

kort terug én vooruit.

IVN Zomerweek viert zilver

Vere

nigi

ng e

n vr

ijwill

iger

s

Sinds 1984 wordt ieder jaar in augustus

de IVN Zomerweek gehouden in een van

de mooie streken die Nederland rijk is.

Het doel van de zomerweek werd destijds

als volgt omschreven: ‘IVN-ers met de

leden van hun gezin en eventuele overige

‘aanhang’ de gelegenheid geven kennis

te maken met natuur, landschap en mi-

lieu, bij te tanken in beleving en kennis,

met andere ogen en middelen naar hun

omgeving te leren zien en tegelijkertijd

een plezierige vakantie te hebben.’

Sommige deelnemers gaan al vanaf het

begin mee. Ook Colette de Haas is een

trouwe gast. Ze is al sinds 1987 van de

partij en kan zich de eerste edities nog

goed herinneren. “De eerste IVN Zomer-

week was in Bakkeveen, op het terrein

van de Volkshogeschool Allardsoog

in Friesland. Het was een echt kamp,

iedereen sliep in tenten.” Hoewel er het

een en ander is veranderd in de loop

der jaren, is de essentie van Zomerweek

hetzelfde gebleven, meent Colette. “De

IVN zomerweek blijft een inspirerende,

gevarieerde week, waarin de natuurbele-

ving centraal staat en je eigen kennis en

inzicht in de natuur kunt uitbreiden en

kunt delen met anderen.”

ProgrammaHoe ziet het programma van de IVN

Zomerweek er deze editie globaal

uit? Colette: “Op de eerste avond

hebben we een kennismakingsacti-

viteit. Zondag gaan we de omgeving

per fi ets verkennen. Vanaf maandag

kunnen deelnemers in kleine groe-

pen inschrijven voor activiteiten,

die met de natuur te maken heb-

ben, zoals fl ora, fauna, insecten,

schilderen of landschapsbeheer, dit

alles met speciale aandacht voor

biodiversiteit. De kinderen volgen,

onder leiding in groepsverband,

hun eigen programma. Woensdag

is voor iedereen een vrije dag. Nog

voor het ontbijt wordt er aan sport

gedaan, meditatie of vogels kijken.

Na het ontbijt maken we meteen het

lunchpakket klaar, zodat we de hele

dag op pad kunnen. Na de heerlijke

avondmaaltijd, verzorgd door een

speciale keukenploeg, kun je nog

kiezen uit een lezing, nachtvlinders,

sterren kijken, sport, spelcaroussel,

muziek maken, zingen of gewoon

lekker praten met elkaar, bij mooi

weer bij het kampvuur.”

IVN Zomerweek 2008 Dit jaar is de zomerweek van 2 tot en met 9 augustus in Westelbeers in Noord-Brabant. Zoals vanouds wordt het een week vol actieve natuurbeleving. Het 25-jarig jubileum wordt op 3 augustus gevierd met (oud-)deelnemers.

Op www.ivn.nl/zomerweek kunt u meer informatie vinden over de zomerweek, de reünie en hoe u zich kunt aanmelden. Ook verhalen over vorige zomerweken kunt u hier vinden.

THEMA: PASSIE VOOR BIODIVERSITEIT>

Door Colette de Haas

29

VogelkijkCentrum Nederland

Korting voor IVN’ers op bijscholing vogels

Lezersaanbiedingen

Mezennestkast met korting!

Voorjaarskorting: De natuur als bondgenoot

Unieke kans om dit voorjaar de zangvogels te leren ken-nen. IVN werkt samen met Vogelkijkcentrum Nederland. Doe mee!

Het boek ‘De Natuur als Bondgenoot, de wereld van Heimans en Thijsse in historisch perspectief’ biedt de lezer een goede kijk op het ontstaan van natuur-bescherming en de ontwikkeling van de afgelopen 100 jaar. Het is een boeiend verhaal waarbij eerst de

voorgangers van Heimans en Thijsse aan bod

komen. Daarna lees je meer over de verschil-

lende publicaties, auteurs, de vele verenigin-

gen en markante fi guren! Een ‘must’ voor elke

natuurbeschermer, omdat de geschiedenis nu

in één boek te vinden is.

Deze aanbieding geldt tot en met 31 mei.

IVN-leden betalen slechts

€ 26,95 en geen verzendkosten!(Normale prijs: € 29,95 + € 3,95 verzendkosten)

Ja, ik bestel ‘De Natuur als Bondgenoot, ...’ Bestelcode D102:Naam: dhr/mevr.

Adres:

Postcode - woonplaats:

Telefoon:

Email:

Deze bon (met bestelcode) ingevuld opsturen naar: IVN/KNNV

Uitgeverij, Antwoordnummer 16542, 5280 WJ Boxtel

Aanmelden voor deze speciale IVN-actie kan uitsluitend op www.ivn.nl/vereniging, klik op Vogelcursus en geef het e-mail-adres op waar de cursus naartoe gestuurd moet worden.

Dit kan tot uiterlijk dinsdag 8 april. Na ontvangst van de eerste

les, op donderdag 10 april, betaalt u. Zie ook www.vogelskijken.nl

In de lente wordt het weer een drukte van jewelste

in tuinen en parken. Voor veel vogels betekent dit

het begin van het broedseizoen. U kunt de vogels

een handje helpen met het plaatsen van een goede

nestkast. Oudervogels, zoals de kool- en pimpel-

mees vliegen de hele dag af en aan met nestmate-

riaal en na de broedperiode zijn ze druk in de weer

om hun jongen te voeren met insecten en wormen.

U kunt de gratis Vivara catalogus aanvragen. Deze

staat boordevol nuttige informatie en handige

producten om uw tuin nog aantrekkelijker te maken

voor vogels en andere tuindieren. Bel 0478-517960

om de catalogus kosteloos thuisgestuurd te krijgen.

Kijk op www.vivara.nl voor ons gehele assortiment.

Deze nestkast is ideaal voor mezen, bonte vliegenvangers en boomklevers

Bestelnummer 0-90027 (afmetingen: 16,5 x 23 x 30 cm, invliegopening: 32 mm)

Prijs: van € 12,99 voor € 10,99(excl. € 4,99 verzend- en administratiekosten)

Wilt u deze nestkast bestellen? Stuur dan deze bon,

samen met uw naam en adres naar:

> Vivara Natuurbeschermingsproducten

> Postbus 5068

> 5800 GB Venray

Nico de Haan (Vogelkijkcentrum Nederland)

heeft, geassisteerd door enkele leerkrach-

ten, een cursus ontwikkeld waarbij deel-

nemers via internet vogels beter leren ken-

nen die je het hele jaar door in je tuin kunt

aantreffen en die in de buurt, in het park of

op het platteland, te zien zijn.

Leden en donateurs van IVN kunnen zich dit voorjaar inschrijven voor een sterk gereduceerd tarief. (circa 50% korting). Voor de gehele cursus (36 lessen) betalen IVN’ers € 60,00 (normale prijs € 120,00), inschrijven op één van de drie onderdelen (12 lessen) kost € 25,00 (normaal € 40,00). De lessen zijn ook geschikt als ondersteuning van de bestaande

IVN-cursussen . De geluiden en vogelfi lmpjes blijven ook in

de toekomst op internet opklikbaar waardoor u ze kunt blijven

gebruiken voor o.a. vogelherkenning.

IVN is een van de goede doelen

van de Nationale PostcodeLoterij

www.postcodeloterij.nl

IVN is lid van:

• Vereniging NOV (Nederlandse

Organisaties Vrijwilligerswerk)

www.nov.nl

• World Conservation Union

IUCN

www.iucn.nl

• Foundation for Environmental

Education (FEE)-Nederland

www.fee-international.org

• supportgroep Dutch Caribbean

Nature Alliance

www.dcnanature.org

Mens en Natuur wordt gedrukt op FSC-gecertifi ceerd

papier, gemaakt van houtpulp. De kunststof omslag

is recyclebaar en levert na verbranding geen schade-

lijke reststoffen op.

30

ADRESSEN IVN>

Mens en NatuurUitgave van IVN Nederland

59ste jaargang - nummer 1

Voorjaar 2008

Postbus 20123

1000 HC Amsterdam

e-mail mensennatuur@ivn.nl

www.ivn.nl/mensennatuur

Redactie:

Michiel de Wit (hoofdredacteur), Karin

de Winter (redacteur), Annemieke

Lenssinck (eindredactie), Caroline

Dekker, Ria van Griethuizen, An-

nemarie Kirch

Correspondenten:

Frits Colnot, Marcel Donks, Diederik

van Grieken, Arthur Hilgersom, Sander

van der Leest, Ineke Noordhoff, Henk

Sijsenaar, Yvonne Zwikker

Medewerkers aan dit nummer:

Bernadet Overbeek, Wilmie Geurtjens,

Jan Uitzetter, Twan Wiermans

Vaste medewerkers:

Rob van de Bor

Ontwerp en vormgeving:

En-i, Nijmegen

Druk:

Senefelder - Misset, Doetinchem

Advertenties:

All-round Media Services, Haarlem

tel. (023) 5245336,

e-mail amedia@xs4all.nl

IVN NederlandPostbus 20123, 1000 HC Amsterdam

tel. (020) 6228115

e-mail: ivn@ivn.nl

www.ivn.nl

IVN Ledenservice Bereikbaar van maandag t/m donderdag,

tussen 9.00 en 16.00 uur.

tel. (020) 5308860

e-mail: ledenservice@ivn.nl

IVN Consulentschap Drenthe Postbus 125, 9400 AC Assen

tel. (0592) 371740

e-mail: consulentschap.drenthe@ivn.nl

www.ivn.nl/drenthe

IVN Consulentschap Groningen Postbus 1020, 9701 BA Groningen

tel. (050) 3135933

e-mail: consulentschap.groningen@ivn.nl

www.ivn.nl/groningen

IVN Consulentschap Fryslân Postbus 538, 8901 BH Leeuwarden

tel. (058) 2890463

e-mail: consulentschap.fryslan@ivn.nl

www.ivn.nl/fryslan

IVN Consulentschap Utrecht Oostbroek, Bunnikseweg 39, 3732 HV De Bilt

tel. (030) 2210599

e-mail: consulentschap.utrecht@ivn.nl

www.ivn.nl/utrecht

IVN Consulentschap FlevolandBotter 11-37, 8232 JN Lelystad

tel. (0320) 258980

e-mail: consulentschap.fl evoland@ivn.nl

www.ivn.nl/fl evoland

IVN Consulentschap GelderlandJansbuitensingel 13, 6811 AB Arnhem

tel. (026) 3512927

e-mail: consulentschap.gelderland@ivn.nl

www.ivn.nl/gelderland

IVN Consulentschap Noord-HollandDorpsstraat 65, 1901 EJ Castricum

tel. (0251) 650783

e-mail: consulentschap.noordholland@ivn.nl

www.ivn.nl/noordholland

IVN Consulentschap Zuid-HollandOchterveltstraat 41 b, 3015 XL, Rotterdam

tel. (010) 4779669

e-mail: consulentschap.zuidholland@ivn.nl

www.ivn.nl/zuidholland

IVN Consulentschap Zeeland Postbus 334, 4460 AS Goes

tel. (0113) 211675

e-mail: consulentschap.zeeland@ivn.nl

www.ivn.nl/zeeland

IVN Consulentschap Brabant Postbus 883, 5280 AW Boxtel

tel. (0411) 614111

e-mail: consulentschap.brabant@ivn.nl

www.ivn.nl/brabant

IVN Consulentschap Limburg Godsweerderstraat 2, 6041 GH Roermond

tel. (0475) 386460

e-mail: consulentschap.limburg@ivn.nl

www.ivn.nl/limburg

Natuur en Milieu Overijssel Stationsweg 3, 8011 CZ Zwolle

tel. (038) 4250960

e-mail: info@natuurmilieu.nl

www.natuurmilieu.nl

COLOFON>

SCS-COC-00970

D U T C H C A R I B B E A N N A T U R E A L L I A N C E

DCNA

NatuurgidsencursusIVN de BevelandenPeter Alblas, Maria Bodewes, Anita Boogert,

Mike van Damme, Femke Deelstra, Gré

Flikweert, Coby Geskus, Maurice Hermans,

Vincent Krans, Gerard Legemaate, Ellen

Midavaine- Jansens, Nell Nelissen- Schoen-

makers, Barry Pel, Mieke Renard, Maurice

Rentmeester, Elly Schipper- Franse, Paul

Smeets, Ger van Strien, Roland van Tilborg,

Nel van der Velden- Kriekaard, Jannie Ver-

wei- Nagelkerke

IVN Oss-UdenJuliëtte Dassen, René Govers, Peter Krop,

Trix Lamers, Alexandra Machielse, Gemma

Mombarg, André M. A. Strooper, Corrie

Vervoort, Ignace van Bebber, Elvera Geurts,

Annette Grondman, Vera van Loon, Mart

Mutsaers, Carla Peek, Paul Reijs, Ria Adam,

Jan van Eerd, Annie Krancher, Els Loeffen,

Carlo Wijnen, Jac. Barten, Hans Donkers,

Jacobien Donkers, Wim Ermers, Willy van

Schipstal, Ine Verberne, Gerrit Goorts, Jan

Dortmans, Martien van Helvoort, Petra van

der Heijden, Han van Lee, Lia Lobel- van

Gemert.

Jubilea / Geslaagden

Jubilea40 jarig jubileum Land van SwentiboldBij dit jubileum hoorde natuurlijk een

mooi feest dat werd afgesloten met het

planten van een jubileumboom; een Salix

Chrysocoma ofwel gele treurwilg. Het Land

van Swentibold hoopt hiervan nog jaren te

genieten.

IVN Zutphen-Warnsveld 25 jaarDe afdeling vierde dit jubileum op 20

januari in centrum voor duurzaamheid ‘De

Kaardebol’. Zondag 18 mei doen ze het nog

een keer met een jubileumfeest.

IVN Dronten 25 jaarOp 26 januari vierde de afdeling het

jubileum in eigen kring met natuurac-

tiviteiten en terugblikken op de afgelopen

25 jaar.

IVN Roden 50 jaarOp 16 mei viert IVN Roden dit jubileum. Lan-

delijk Bestuurslid Gert Mensing is aanwezig

op het feest.

< Vervolg van pagina 28.

31

Doo

r Jan

Uitz

ette

r B

urge

mee

ster

Nic

o S

choo

f (61

) van

Alp

hen

aan

den

Rijn

liep

zi

ch b

egin

nov

embe

r vor

ig ja

ar h

et v

uur u

it d

e sl

offe

n vo

or

een

natu

ured

ucat

ief b

ezoe

kers

cent

rum

dat

het

IVN

Alp

hen

aan

den

Rijn

en

omst

reke

n in

sta

dsre

crea

tieg

ebie

d Ze

gers

loot

w

il re

alis

eren

. Sam

en m

et e

en lo

pers

groe

p ui

t Alp

hen

nam

S

choo

f dee

l aan

de

befa

amde

mar

atho

n va

n N

ew Y

ork

City

. D

e gr

oep

liet z

ich

spon

sore

n en

de

bijd

rage

n ga

an n

aar h

et

te b

ouw

en b

ezoe

kers

cent

rum

. De

burg

emee

ster

liep

naa

r de

fi ni

sh in

een

tijd

van

4 u

ur, 3

0 m

inut

en e

n ee

n ha

ndvo

l se

cond

en.

Al e

erde

r lie

t de

burg

emee

ster

zijn

war

me

bela

ngst

ellin

g bl

ijken

voo

r de

plaa

tsel

ijke

IVN

-pla

nnen

doo

r zit

ting

te

nem

en in

een

Com

ité

van

Aan

beve

ling.

Bov

endi

en k

onde

n m

ense

n di

e he

m e

en c

adea

u w

ilden

gev

en te

r ere

van

zijn

on

lang

s ge

vier

de 2

5-ja

rig

ambt

sjub

ileum

hun

cad

eaug

eld

onde

rmee

r kw

ijt a

an h

et b

ezoe

kers

cent

rum

. Sch

oof:

“Ik

heb

be

won

deri

ng v

oor d

e w

ijze

waa

rop

het I

VN in

Alp

hen

met

die

pl

anne

n be

zig

is. E

n vo

or h

et d

oorz

etti

ngsv

erm

ogen

, iet

s da

t m

e al

s la

ngea

fsta

ndsl

oper

nat

uurl

ijk b

ijzon

der a

ansp

reek

t.”

Is S

choo

f een

gro

ot n

atuu

rlie

fheb

ber?

“Ik

wee

t ech

t nie

t alle

pl

ante

n en

die

ren

bij n

aam

te n

oem

en, m

aar a

ls ik

zo

loop

in

de p

rach

tige

om

gevi

ng v

an A

lphe

n ge

niet

ik w

el v

an d

e na

tuur

om

mij

heen

. Ik

ben

echt

een

nat

uurc

onsu

men

t.”

Nog

een

mar

atho

n lo

pen,

dat

zit

er n

iet i

n, v

erte

lt d

e bu

rge-

mee

ster

. “Ze

lfs

niet

voo

r het

IVN

”, la

cht h

ij. “

Ik ri

cht m

e w

eer

op h

et k

orte

re w

erk.

De

20 v

an A

lphe

n bi

jvoo

rbee

ld.’’

Jan

Uitz

ette

r is

eind

reda

cteu

r van

Bon

t Alle

rlei

, het

ver

enig

ings

-bl

ad v

an IV

N A

lphe

n aa

n de

n Ri

jn e

.o.

Bij

ons

in...

Alp

hen

aan

den

Rijn

Hee

ft uw

wer

kgro

ep, a

fdel

ing,

die

nst o

f cen

trum

ook

een

opm

erke

lijk

of

succ

esvo

l pro

ject

? M

eld

het b

ij m

ense

nnat

uur@

ivn.

nlFo

to: v

erzo

rgin

gste

am A

lphe

nse

loop

groe

p

Het blijkt niet gemakkelijk om jongeren te betrekken bij natuur,

milieu en landschap. MSN, TMF, mobieltjes en een overvolle agenda

vergen veel van hun vrije tijd en de natuur schiet er dan bij in. Terwijl

buiten zijn zo leuk kan zijn. IVN Vereniging voor natuur- en milieueducatie

laat ze dat graag zien. Wonderweb is een lespakket dat IVN ontwikkelde

voor leerlingen in groep 5 en 6. Daarmee gaan ze op ontdekkingsreis

naar de natuur in de buurt van hun school en huis.

Op www.wonderweb.nl verdiepen ze hun ontdekkingen en

wisselen ze ervaringen uit. Het ontwikkelen van zo’n pakket kost veel

geld. IVN denkt dat dat dubbel en dwars terugkomt. Door dit lespakket

ontdekken de kinderen de verscheidenheid aan dier- en plantsoorten,

de relaties daartussen en het belang van die verscheidenheid. Deze

zoge heten biodiversiteit bepaalt niet alleen de rijkdom, maar ook de

kracht en gezondheid van de natuur, wereldwijd. Daarom houden

natuur beschermers en beleidmakers over de hele wereld zich hiermee

bezig. En nu dus ook onze schoolkinderen. En dat is belangrijk voor de

toekomst van iedereen.

De Postcode Loterij steunde

IVN in 2006 met 1,9 miljoen euro.

Vanaf 1996 ontving IVN in totaal

11,1 miljoen euro. Met z’n allen

werken we aan een betere wereld.

IVN natuur- en milieueducatie en de Postcode Loterij.

spelen met de natuur.

Bijvoorbeeld:

Samen maken we het verschil.De Postcode Loterij steunt 53 goede doelen. Ga naar www.postcodeloterij.nl