MESLEKİ ASTIMMESLEKİ ASTIM

DR. DR.

GONCA ALYILDIZ GONCA ALYILDIZ

Mesleki AstımMesleki Astım Yetişkin populasyonda yeni başlangıçlı Yetişkin populasyonda yeni başlangıçlı

astımın önemli bir nedenidirastımın önemli bir nedenidir Teşhisi çok önemli,çünkü tedavisinde Teşhisi çok önemli,çünkü tedavisinde

çevrenin modifikasyonu gereklidir.çevrenin modifikasyonu gereklidir. Çalışma alanında karşılaşılan uyaranlara Çalışma alanında karşılaşılan uyaranlara

cevap olarak değişken havaakımı cevap olarak değişken havaakımı kısıtlanması ve havayollarında aşırı yanıt kısıtlanması ve havayollarında aşırı yanıt ile karakterize bir hastalık olarak ile karakterize bir hastalık olarak tanımlanır.tanımlanır.

Teşhis için iyi bir anamnez gereklidir.Teşhis için iyi bir anamnez gereklidir. Ajanlara maruz kalan her bireyde Ajanlara maruz kalan her bireyde

astım gelişmez. Bazı konak ve astım gelişmez. Bazı konak ve çevresel faktörler de hastalığın çevresel faktörler de hastalığın gelişimini etkileyecektir.gelişimini etkileyecektir.

Tedavisi hem çevresel modifikasyonu Tedavisi hem çevresel modifikasyonu hem ilaç tedavisini gerektirir.hem ilaç tedavisini gerektirir.

EpidemiolojiEpidemioloji Populasyon üzerinde mesleki astım Populasyon üzerinde mesleki astım

etkisi çok farklı oranlarda rapor etkisi çok farklı oranlarda rapor edilmiştir.bunun birçok nedeni vardır.edilmiştir.bunun birçok nedeni vardır.

1.İdentifiye edilen vakalarda farklı 1.İdentifiye edilen vakalarda farklı kriterlerler kullanılmasıkriterlerler kullanılması

2.Medikal toplumda hastalığın 2.Medikal toplumda hastalığın farkında olunmamasıfarkında olunmaması

Oranlar ekonomik gelişmeden dolayı Oranlar ekonomik gelişmeden dolayı zamanla değişebilir.zamanla değişebilir.

Populasyon çalışmaları /doktor Populasyon çalışmaları /doktor teşhisi temelinde mesleki astım teşhisi temelinde mesleki astım vakaları rapor edilmiştir.vakaları rapor edilmiştir.

Fakat çoğu bireyin mesleki astım Fakat çoğu bireyin mesleki astım olduğunun farkında olmadığı olduğunun farkında olmadığı gösterilmiştir. gösterilmiştir.

Yazarlar mesleksel öykülerini Yazarlar mesleksel öykülerini öğrenmek için hastalarla bağlantı öğrenmek için hastalarla bağlantı kurmuşlar ve yeni tanı koyulmuş kurmuşlar ve yeni tanı koyulmuş astım vakalarının %20 sinin mesleki astım vakalarının %20 sinin mesleki maruziyetle ilişkili olma olasılığını maruziyetle ilişkili olma olasılığını bulmuşlardır.bulmuşlardır.

Ancak %14ünün kayıtlarında mesleki Ancak %14ünün kayıtlarında mesleki öykü bulunmuş ve hiçbir hasta öykü bulunmuş ve hiçbir hasta mesleki astım olarak tanımlanmamış.mesleki astım olarak tanımlanmamış.

Kesitsel çalışmalardaki mesleki astım Kesitsel çalışmalardaki mesleki astım prevalansı anlamlıdır.prevalansı anlamlıdır.

Çünkü çalıştığı çevrede solunum Çünkü çalıştığı çevrede solunum sıkıntısı çeken insanların bir kısmının sıkıntısı çeken insanların bir kısmının çevreden ayrılma,bir kısmının çevreden ayrılma,bir kısmının alternatif iş arama olasılığı fazladır.alternatif iş arama olasılığı fazladır.

Mesleki astım olmayan bireyler ise Mesleki astım olmayan bireyler ise işlerinde kalmaya devam ederler.işlerinde kalmaya devam ederler.

Coğrafik faktörler mesleki astım Coğrafik faktörler mesleki astım vakalarını etkiler.vakalarını etkiler.

Avrupada bazı populasyon temelli Avrupada bazı populasyon temelli çalışmalarda bazı mesleklerin astım çalışmalarda bazı mesleklerin astım riskini artırdığı bulunmuştur.riskini artırdığı bulunmuştur.

Bunlar çiftçiler,boyacılar,plastik Bunlar çiftçiler,boyacılar,plastik çalışanları,temizlikçilerdir.çalışanları,temizlikçilerdir.

Bir ülkedeki ekonomik ve endüstriyel Bir ülkedeki ekonomik ve endüstriyel alt yapı bu işlerdeki çalışanların alt yapı bu işlerdeki çalışanların sayısını etkileyecektir.sayısını etkileyecektir.

Dolayısıyla mesleki astım sayısını da Dolayısıyla mesleki astım sayısını da etkileyecektir.etkileyecektir.

Ekonomik durumdaki değişikliklerle Ekonomik durumdaki değişikliklerle birlikte işler değişecek böylelikle birlikte işler değişecek böylelikle mesleki astim sayısı da değişecektir .mesleki astim sayısı da değişecektir .

Finlandiyada inek epiteli Finlandiyada inek epiteli maruziyetine bağlı mesleki astım maruziyetine bağlı mesleki astım vakalarında azalma olduğu ve bunun vakalarında azalma olduğu ve bunun avrupa birliğine katılımla eş zamanlı avrupa birliğine katılımla eş zamanlı olduğu görülmüş.olduğu görülmüş.

Çünkü avrupa birliğine katılım süt Çünkü avrupa birliğine katılım süt ürünleri endüstrisini etkilemiş ve süt ürünleri endüstrisini etkilemiş ve süt üretim çiftliklerinde azalmaya neden üretim çiftliklerinde azalmaya neden olmuş.olmuş.

Buna paralel olarak ofis Buna paralel olarak ofis çalışanlarında küf maruziyetine bağlı çalışanlarında küf maruziyetine bağlı mesleki astım vakalarında artış mesleki astım vakalarında artış olmuş.olmuş.

Çünkü çalışma alanları daha çok ofis Çünkü çalışma alanları daha çok ofis alanlarına doğru kaymış.alanlarına doğru kaymış.

Böylece küfler inek epitelinden daha Böylece küfler inek epitelinden daha fazla çevresel tehlike haline gelmiş.fazla çevresel tehlike haline gelmiş.

İngilterede fırıncıların İngilterede fırıncıların astımı,geleneksel olarak fırında astımı,geleneksel olarak fırında çalışanlarda görülen bir hastalık çalışanlarda görülen bir hastalık iken ekmek dağıtımındaki değişiklik iken ekmek dağıtımındaki değişiklik nedeniyle büyük market nedeniyle büyük market çalışanlarında da görülmeye çalışanlarında da görülmeye başlanmış.başlanmış.

Mesleki astımın insidansı kesinlikle Mesleki astımın insidansı kesinlikle 20.yüzyılın ortalarından sonra 20.yüzyılın ortalarından sonra artmıştır.artmıştır.

Çoğu çalışmada tahmin Çoğu çalışmada tahmin edilen;mesleki astım yetişkin edilen;mesleki astım yetişkin başlangıçlı astımın %10-15 inden başlangıçlı astımın %10-15 inden sorumludur.sorumludur.

ETYOLOJİETYOLOJİ Mesleki astım, hastalığa yol açan Mesleki astım, hastalığa yol açan

ajanlar temelinde iki major ajanlar temelinde iki major kategoriye ayrılabilir.kategoriye ayrılabilir.

1.Antijenik stimülasyona bağlı 1.Antijenik stimülasyona bağlı immunolojik cevap sonucu ortaya immunolojik cevap sonucu ortaya çıkabilir.bu ajana maruziyetle çıkabilir.bu ajana maruziyetle semptomların başlangıcı arasındaki semptomların başlangıcı arasındaki latent periyodle karakterizedir.latent periyodle karakterizedir.

2.Latent periyot ve immun cevap 2.Latent periyot ve immun cevap olmaksızın irritanlara bağlı acil olmaksızın irritanlara bağlı acil havayolu cevabı olarak ortaya havayolu cevabı olarak ortaya çıkabilir.(reaktif havayolları çıkabilir.(reaktif havayolları disfonksiyonu sendromu-RADS)disfonksiyonu sendromu-RADS)

Akut irritan astım buna örnektir.Akut irritan astım buna örnektir.

Latent periyotla karakterize Latent periyotla karakterize mesleki astımmesleki astım

Yüksek ve düşük molekül ağırlıklı Yüksek ve düşük molekül ağırlıklı ajanlar astıma neden olan immun ajanlar astıma neden olan immun cevabı indükleyebilirler.cevabı indükleyebilirler.

Yüksek molekül ağırlıklı ajanlar Yüksek molekül ağırlıklı ajanlar astım gelişimi için duyarlı olan astım gelişimi için duyarlı olan bireylerde IgE üretimine neden olur.bireylerde IgE üretimine neden olur.

Bu hastalık klasik atopik astımın Bu hastalık klasik atopik astımın karakteristik çoğu özelliklerine karakteristik çoğu özelliklerine sahiptir.sahiptir.

Asıl farklılık ,astıma neden olan Asıl farklılık ,astıma neden olan antijenin çalışma alanında olmasıdır.antijenin çalışma alanında olmasıdır.

Yüksek Molekül Ağarlıklı Yüksek Molekül Ağarlıklı AjanlarAjanlar MESLEKMESLEK

Veteriner, çiftçi, hayvan Veteriner, çiftçi, hayvan sektöründe çalışanlar.sektöründe çalışanlar.

İlaç , yiyecek ve İlaç , yiyecek ve deterjan endüstrisi deterjan endüstrisi çalışanlarıçalışanları

MarangozMarangoz Deniz ürünleri ile Deniz ürünleri ile

çalışanlarçalışanlar

Fırıncı ve çiftçilerFırıncı ve çiftçiler

Tekstil çalışanlarıTekstil çalışanları Sağlık çalışanları, Sağlık çalışanları,

eldiven üretiminde eldiven üretiminde çalışanlarçalışanlar

Boya ile çalışanlarBoya ile çalışanlar Lehim ve elektrik ile Lehim ve elektrik ile

çalışanlarçalışanlar

KİMYASAL MADDEKİMYASAL MADDE Hayvansal proteinlerHayvansal proteinler

Enzimler (Papain , Enzimler (Papain , tripsin)tripsin)

Tahta (Kırmızı sedir )Tahta (Kırmızı sedir ) Balık, yengeç, istakoz Balık, yengeç, istakoz

proteinleriproteinleri Bitki proteinleri (Buğday, Bitki proteinleri (Buğday,

kahve, hububat )kahve, hububat )

Koton, boyaKoton, boya LatexLatex

Boyalar ( Antrakinon, Boyalar ( Antrakinon, karmin ,kına)karmin ,kına)

Eritici madde Eritici madde (kolofon,lehim)(kolofon,lehim)

Düşük molekül ağılıklı ajanlar Düşük molekül ağılıklı ajanlar sıklıkla IgE ile ilişkisiz immun sıklıkla IgE ile ilişkisiz immun cevaba neden olur.cevaba neden olur.

Bu düşük molekül ağırlıklı ajanlar Bu düşük molekül ağırlıklı ajanlar hapten olarak hareket edebilir,konak hapten olarak hareket edebilir,konak proteinleriyle birleşerek immun proteinleriyle birleşerek immun cevaba neden olur.cevaba neden olur.

Düşük Molekül Ağırlıklı Düşük Molekül Ağırlıklı AjanlarAjanlar MESLEKMESLEK

Boyacılar, Boyacılar, izolasyoncular, izolasyoncular, poliüretan çalışanlarıpoliüretan çalışanları

İlaç endüstrisi İlaç endüstrisi çalışanlarıçalışanları

Kaynakçı, kalaycıKaynakçı, kalaycı

Boya, plastik ve Boya, plastik ve yapay reçine yapay reçine endüstrisinde endüstrisinde çalışanlar.çalışanlar.

Laboratuar ve sağlık Laboratuar ve sağlık çalışanlarıçalışanları

KİMYASAL AJANKİMYASAL AJAN İzosiyanat (toluen İzosiyanat (toluen

diizosiyanat)diizosiyanat) İlaçlar (Beta İlaçlar (Beta

laktamlar)laktamlar) Metaller (platin, Metaller (platin,

nikel sülfat, krom)nikel sülfat, krom) Anhidritler( trimetAnhidritler( trimet

alic anhidrit)alic anhidrit)

Formaldehit, Formaldehit, gluteraldehitgluteraldehit

Bu yüksek ve düşük molekül ağırlıklı Bu yüksek ve düşük molekül ağırlıklı ajanlar mesleki asım vakalarının ajanlar mesleki asım vakalarının %90 ından sorumludur.%90 ından sorumludur.

İrritanların indüklediği İrritanların indüklediği astımastım

Daha önce astım öyküsü olmayan Daha önce astım öyküsü olmayan bireyde zararlı bir kimyasala akut bireyde zararlı bir kimyasala akut maruziyetle ortaya çıkar.maruziyetle ortaya çıkar.

Akut mareuziyet sırasında maruz Akut mareuziyet sırasında maruz kalan bireyde şiddetli semptomlar kalan bireyde şiddetli semptomlar gelişir.gelişir.

Bu ‘’RADS’’ akut irritanların Bu ‘’RADS’’ akut irritanların indüklediği astım olarak bilinir.indüklediği astım olarak bilinir.

Düşük düzeydeki irritanlara kronik Düşük düzeydeki irritanlara kronik maruziyet astım gelişimine yol maruziyet astım gelişimine yol açabilir.açabilir.

Ancak bu biraz tartışmalıdır.çünkü Ancak bu biraz tartışmalıdır.çünkü işyerinde irritanlara maruz kaldığı işyerinde irritanlara maruz kaldığı zaman semptomları ortaya çıkan ama zaman semptomları ortaya çıkan ama daha önceden astımı bulunan daha önceden astımı bulunan kişilerden ayırımı zordur.kişilerden ayırımı zordur.

Bu iki antiteyi ayırmanın tek yolu Bu iki antiteyi ayırmanın tek yolu resmi iş yeri taramalarıdır.resmi iş yeri taramalarıdır.

İrritanların indüklediği astım İrritanların indüklediği astım ajanlara karşı immunolojik cevaba ajanlara karşı immunolojik cevaba neden olmaz fakat nonspesifik aşırı neden olmaz fakat nonspesifik aşırı bronş cevabına neden olabilir.bronş cevabına neden olabilir.

Klasik irritanların indüklediği astıma Klasik irritanların indüklediği astıma neden olan zararlı gazlar: neden olan zararlı gazlar: klor,amonyak,yanıcı maddeler,sülfür klor,amonyak,yanıcı maddeler,sülfür dioksittir.dioksittir.

RİSK FAKTÖRLERİRİSK FAKTÖRLERİ Çok sayıda çevresel ve konağa ait Çok sayıda çevresel ve konağa ait

faktörler mesleki astım faktörler mesleki astım patogenezinde rol oynar.patogenezinde rol oynar.

Çevresel stimülasyona maruz kalan Çevresel stimülasyona maruz kalan her bireyde mesleki astım gelişmez.her bireyde mesleki astım gelişmez.

Son çalışmalar göstermiştir ki:Son çalışmalar göstermiştir ki: Konağa ait spesifik faktörler(genetik Konağa ait spesifik faktörler(genetik

polimorfizm,atopi) ve eksternal polimorfizm,atopi) ve eksternal faktörler(işyeri içinde ve dışındaki faktörler(işyeri içinde ve dışındaki maruziyetin tipi)mesleki astım maruziyetin tipi)mesleki astım gelişiminde duyarlılığı etkileyebilir.gelişiminde duyarlılığı etkileyebilir.

Genetik FaktörlerGenetik Faktörler MHC II moleküllerindeki MHC II moleküllerindeki

polimorfizmin mesleki astımın bazı polimorfizmin mesleki astımın bazı formlarının gelişimine neden olduğu formlarının gelişimine neden olduğu görülmüştür.görülmüştür.

Bu toluen diisocyanatın indüklediği Bu toluen diisocyanatın indüklediği astımda tanımlanmıştır.astımda tanımlanmıştır.

MHC II molekülleri T hücrelerine MHC II molekülleri T hücrelerine antijen sunumuyla ilgilidir.antijen sunumuyla ilgilidir.

T hücreleri astımın patogeneziyle ilgili T hücreleri astımın patogeneziyle ilgili anahtar efektör hücrelerdir.anahtar efektör hücrelerdir.

Toluen diisocyanat ile ilişkili antijenler Toluen diisocyanat ile ilişkili antijenler MHC II molekülünde değişikliklere MHC II molekülünde değişikliklere neden olur.Bu da T hücresiyle neden olur.Bu da T hücresiyle inflamasyon yolunu başlatır.inflamasyon yolunu başlatır.

Mesleki astım gelişimiyle ilişkili diğer Mesleki astım gelişimiyle ilişkili diğer bir genetik faktör glutatyon S bir genetik faktör glutatyon S transferazdır.transferazdır.

Glutatyon S transferaz reaktif oksidan Glutatyon S transferaz reaktif oksidan stresten hücreleri korumak için kritik stresten hücreleri korumak için kritik öneme sahiptir.öneme sahiptir.

Toluen diisocyanata bağlı gelişen Toluen diisocyanata bağlı gelişen mesleki astım duyarlılığıyla mesleki astım duyarlılığıyla ilişkilendirilmiştir.ilişkilendirilmiştir.

Diğer bir genetik faktör N asetil Diğer bir genetik faktör N asetil transferazdır.transferazdır.

Bazı genotiplerinin toluen Bazı genotiplerinin toluen diisocyanata maruziyete bağlı diisocyanata maruziyete bağlı gelişen mesleki astım riskini gelişen mesleki astım riskini artırdığı görülmüştür.artırdığı görülmüştür.

AtopiAtopi Latent dönemle karakterize olan Latent dönemle karakterize olan

mesleki astım gelişiminde diğer bir mesleki astım gelişiminde diğer bir risk faktörüdür.risk faktörüdür.

Hayvanlara karşı deri reaksiyonu Hayvanlara karşı deri reaksiyonu gelişen 417 birey labaratuar gelişen 417 birey labaratuar hayvanlarıyla çalışmaya hayvanlarıyla çalışmaya başlamış.Bunlarda mesleki astım başlamış.Bunlarda mesleki astım gelişme riskinin arttığı bulunmuş.gelişme riskinin arttığı bulunmuş.

Atopi,çevresel allerjenlere karşı (IgE Atopi,çevresel allerjenlere karşı (IgE ile ilişkili) ımmun cevap gelişimi ile ilişkili) ımmun cevap gelişimi olarak tanımlanır.olarak tanımlanır.

Farelere maruz kalan labaratuar Farelere maruz kalan labaratuar çalışanlarında yükselen IgG çalışanlarında yükselen IgG düzeylerinin mesleki astıma karşı düzeylerinin mesleki astıma karşı koruyucu olduğu bulunmuşturkoruyucu olduğu bulunmuştur

Bu bireylerde IgE de yüksektir.Bu bireylerde IgE de yüksektir.

İş Çevresiİş Çevresi Latent periyotla karakterize mesleki Latent periyotla karakterize mesleki

astım gelişiminde birinci basamak astım gelişiminde birinci basamak duyarlılaşma ve havayollarındaki duyarlılaşma ve havayollarındaki inflamasyonun öncülü olan immun inflamasyonun öncülü olan immun cevap oluşumudur.cevap oluşumudur.

Çok düşük konsantrasyonlardaki Çok düşük konsantrasyonlardaki ajanlar ımmun cevaba neden ajanlar ımmun cevaba neden olmaz,ımmun cevap olmaksızın da olmaz,ımmun cevap olmaksızın da astım olmaz.astım olmaz.

İmmun cevap gelişimi için gerekli İmmun cevap gelişimi için gerekli allerjen konsantrasyonu,duyarlanmış allerjen konsantrasyonu,duyarlanmış bireylerde astmatik cevap gelişimi bireylerde astmatik cevap gelişimi için gerekenden daha fazladır.için gerekenden daha fazladır.

İmmun cevap gelişimini İmmun cevap gelişimini önlemek,immun cevap geliştikten önlemek,immun cevap geliştikten sonra astım gelişimini önlemekten sonra astım gelişimini önlemekten daha kolaydır.daha kolaydır.

Çalışma alanlarında ajanın miktarını Çalışma alanlarında ajanın miktarını en aza indirmek meleki astım en aza indirmek meleki astım vakalarını önleyecektir.vakalarını önleyecektir.

Mesleki astım geliştikten sonra Mesleki astım geliştikten sonra çalışma alanındaki gerekli çalışma alanındaki gerekli düzenlemeleri yapmak daha zordur.düzenlemeleri yapmak daha zordur.

Sigara Sigara Mesleki astım gelişimi için Mesleki astım gelişimi için

tanımlanmış bir diğer risk faktörü tanımlanmış bir diğer risk faktörü sigaradır.sigaradır.

Sigara içmek bazı antijenlere karşı Sigara içmek bazı antijenlere karşı duyarlılığın gelişmesiyle ilgili duyarlılığın gelişmesiyle ilgili olabilir.olabilir.

Sigara içenlerde astım daha erken Sigara içenlerde astım daha erken başlar.başlar.

Calverley ve arkadaşları sigara Calverley ve arkadaşları sigara içenlerde palatinum tuzlarına karşı içenlerde palatinum tuzlarına karşı duyarlılık gelişiminde 8 kat artmış duyarlılık gelişiminde 8 kat artmış risk bulmuşlardır.risk bulmuşlardır.

Sigara içmek hava yollarındaki Sigara içmek hava yollarındaki inflamatuar cevabı sonuç olarak inflamatuar cevabı sonuç olarak astımın şiddetini etkiler.astımın şiddetini etkiler.

Sigara içenlerde içmeyenlerle Sigara içenlerde içmeyenlerle karşılaştırıldığında,hücresel karşılaştırıldığında,hücresel inflamasyonun azaldığı,nitrik oksit inflamasyonun azaldığı,nitrik oksit exhalasyonun azaldığı,epitelyal exhalasyonun azaldığı,epitelyal bütünlüğün arttığı gösterilmiştir.bütünlüğün arttığı gösterilmiştir.

Sigara içenlerde ve içmeyenlerde Sigara içenlerde ve içmeyenlerde hastalığın patogenezi farklı hastalığın patogenezi farklı olabilir.çünkü sigara içenlerde olabilir.çünkü sigara içenlerde hücresel inflamasyonun daha az hücresel inflamasyonun daha az olmasına rağmen,hastalığın olmasına rağmen,hastalığın şiddetinin daha fazla olduğu şiddetinin daha fazla olduğu görülmüştür.görülmüştür.

Mesleki astım üzerine sigara Mesleki astım üzerine sigara içiminin kesin etkisi ajana karşı içiminin kesin etkisi ajana karşı bireysel duyarlılığa bağlıdır.bireysel duyarlılığa bağlıdır.

Sigara içimi ajan için konak cevabını Sigara içimi ajan için konak cevabını değiştirme olasılığına sahiptir.değiştirme olasılığına sahiptir.

Bireysel farklılıklara bağlı olarak Bireysel farklılıklara bağlı olarak duyarlanma oranını ve hastalığın duyarlanma oranını ve hastalığın şiddetini değiştirebilir.şiddetini değiştirebilir.

KLİNİK BULGULARKLİNİK BULGULAR Mesleki astımı olan bireyler diğer Mesleki astımı olan bireyler diğer

astımlı hastalarla aynı semptomlara astımlı hastalarla aynı semptomlara sahiptir:öksürük,wheeze,dispne,sahiptir:öksürük,wheeze,dispne,

Hastalar tipik olarak semptomların Hastalar tipik olarak semptomların işte kötüleştiğini,evde daha iyi işte kötüleştiğini,evde daha iyi olduklarını söylerler.olduklarını söylerler.

Birçok işyeri çalışanı hergün aynı işi Birçok işyeri çalışanı hergün aynı işi yapmaz böylece hergün aynı şeye yapmaz böylece hergün aynı şeye maruz kalmaz.maruz kalmaz.

Sonuç olarak hergün semptomları Sonuç olarak hergün semptomları olmaz ve semptomlarla işi arasında olmaz ve semptomlarla işi arasında bağlantı kurmak zordur.bağlantı kurmak zordur.

Hastalığın ortaya çıkışını etkileyen Hastalığın ortaya çıkışını etkileyen diğer bir komplike faktör diğer bir komplike faktör havayollarındaki reaksiyonun havayollarındaki reaksiyonun gecikmesidir.gecikmesidir.

Bazı hastalarda geç evre reaksiyon Bazı hastalarda geç evre reaksiyon gelişir,maruziyetten sonra gelişir,maruziyetten sonra bronkokonstriksiyon geç gelişir ve bronkokonstriksiyon geç gelişir ve semptomlar iş yerinden ayrıldıktan semptomlar iş yerinden ayrıldıktan sonra başlar. sonra başlar.

Semptomlar başlamadan önce Semptomlar başlamadan önce maruziyet genellikle aylar-yıllar maruziyet genellikle aylar-yıllar sürebilir.sürebilir.

Yüksek molekül ağırlıklı ajanlara Yüksek molekül ağırlıklı ajanlara maruz kaldıktan sonra mesleki astım maruz kaldıktan sonra mesleki astım gelişenlerde rinokonjuktuvit gelişenlerde rinokonjuktuvit semptomları pulmoner semptomları pulmoner semptomlerdan önce ortaya çıkabilir.semptomlerdan önce ortaya çıkabilir.

Bazı hastalarda işyerindeki Bazı hastalarda işyerindeki maruziyet bitse bile astım maruziyet bitse bile astım semptomları devam edebilir.semptomları devam edebilir.

Bu hastalarda mesleki astımdan ayırt Bu hastalarda mesleki astımdan ayırt edilemeyen bir astım sendromu edilemeyen bir astım sendromu gelişir.gelişir.

İrritanların indüklediği astım İrritanların indüklediği astım hastaları ayırt edici bir anamnez hastaları ayırt edici bir anamnez verirler.verirler.

Bu hastalar akut semptomlara yol Bu hastalar akut semptomlara yol açan anlamlı bir maruziyet tarif açan anlamlı bir maruziyet tarif ederler.ederler.

Bu maruziyet öksürük,bronşiyal Bu maruziyet öksürük,bronşiyal hiperaktivite ve astıma neden olur.hiperaktivite ve astıma neden olur.

11 kasım 2001 yılında world trade 11 kasım 2001 yılında world trade center da,itfaiyeciler çok miktarda center da,itfaiyeciler çok miktarda alkali atıklara ve bunların ürünlerine alkali atıklara ve bunların ürünlerine maruz kalmışlar,bu da itfaiyecilerde maruz kalmışlar,bu da itfaiyecilerde RADS a yol açmıştır.RADS a yol açmıştır.

RADS vakalarında itfaiyecilerde de RADS vakalarında itfaiyecilerde de olduğu gibi ajana maruziyet devam olduğu gibi ajana maruziyet devam etmese bile , astım semptomları etmese bile , astım semptomları devam edebilir.devam edebilir.

Son vaka kohort çalışması Son vaka kohort çalışması göstermiştir ki ;çalışılan alandaki göstermiştir ki ;çalışılan alandaki ajanlara maruziyet ve şiddetli yetişkin ajanlara maruziyet ve şiddetli yetişkin başlangıçlı astım arasında bağlantı başlangıçlı astım arasında bağlantı vardır.vardır.

Bu temizlik için kullanılan ajanlarda Bu temizlik için kullanılan ajanlarda (OR 7.2)ve yüksek,düşük molekül (OR 7.2)ve yüksek,düşük molekül ağırlıklı ajanlarda(OR 7.5) en ağırlıklı ajanlarda(OR 7.5) en yüksektir.yüksektir.

Mesleki astım diğer astım Mesleki astım diğer astım formlarından hastanın semptomları formlarından hastanın semptomları bakımından ayrılamaz.bakımından ayrılamaz.

Fakat bazı klinik özellikler hekimi Fakat bazı klinik özellikler hekimi mesleki astım açısından uyarmalıdır.mesleki astım açısından uyarmalıdır.

Hastalar ajana maruziyetle Hastalar ajana maruziyetle semptomların başlangıcı arasında bir semptomların başlangıcı arasında bir latent periyod tarif ederler.latent periyod tarif ederler.

Semptomlar işten ayrıldıktan sonra Semptomlar işten ayrıldıktan sonra daha iyidir.daha iyidir.

İrritanların indüklediği astım İrritanların indüklediği astım hastaları ise akut semptomlara hastaları ise akut semptomlara neden olan anlamlı bir maruziyet neden olan anlamlı bir maruziyet tariflerler.tariflerler.

Mesleki astım şiddetli olabilir ve Mesleki astım şiddetli olabilir ve tedaviside zor olabilir.tedaviside zor olabilir.

TANITANI Teşhis için önce tanı düşünülmeli ve Teşhis için önce tanı düşünülmeli ve

çalışma alnındaki maruziyet öyküsü çalışma alnındaki maruziyet öyküsü öğrenilmelidir.öğrenilmelidir.

2.basamak olarak SFT(reversibiliteli 2.basamak olarak SFT(reversibiliteli SFT yada bronkoprovakasyon SFT yada bronkoprovakasyon testi)yapılmalıdır. Astım düşündüren testi)yapılmalıdır. Astım düşündüren bulgular tespit edilmelidir.bulgular tespit edilmelidir.

Teşhisi destekleyebilen diğer bir tanı Teşhisi destekleyebilen diğer bir tanı aracı çalışma alanındaki antijenlere aracı çalışma alanındaki antijenlere karşı spesifik IgE bakmaktır.Bu test karşı spesifik IgE bakmaktır.Bu test IgE mekanizmasının olduğu astım IgE mekanizmasının olduğu astım vakalarında kullanışlıdır.vakalarında kullanışlıdır.

Bireylerde antikor cevabının Bireylerde antikor cevabının bulunması bireyin astım olduğunu bulunması bireyin astım olduğunu göstermez.göstermez.

Antikor bakılması yanlış tanı Antikor bakılması yanlış tanı koydurabilir.koydurabilir.

Buna alternatif kullanılan test seri Buna alternatif kullanılan test seri PEF moniterizasyonudur.PEF moniterizasyonudur.

Önerilen hem iş hem iş dışında Önerilen hem iş hem iş dışında günde 4 kere PEF günde 4 kere PEF moniterizasyonudur.bu en az 4 hafta moniterizasyonudur.bu en az 4 hafta sürmelidir.sürmelidir.

Moniterizasyon çalışma alanında en Moniterizasyon çalışma alanında en az 2 hafta sürmelidir.az 2 hafta sürmelidir.

Çalışma alanı dışında da yeterli Çalışma alanı dışında da yeterli sürede olmalıdır.sürede olmalıdır.

Çalışma alanı dışındaki periyodu Çalışma alanı dışındaki periyodu değerlendirmek için haftasonu 2 gün değerlendirmek için haftasonu 2 gün gibi kısa bir süre yeterli değildir.gibi kısa bir süre yeterli değildir.

Çalışma alanı dışındaki 2 haftalık bir Çalışma alanı dışındaki 2 haftalık bir periyot,hastanın pik akımında periyot,hastanın pik akımında iyileşme olup olmadığını iyileşme olup olmadığını değerlendirmek için genelde tavsiye değerlendirmek için genelde tavsiye edilen süredir.edilen süredir.

Ama bu zamanı düzenlemek hem Ama bu zamanı düzenlemek hem çalışan hem de işveren açısından çalışan hem de işveren açısından zorluklara neden olabilir.zorluklara neden olabilir.

PEF değerlendirilmesi genellikle PEF değerlendirilmesi genellikle subjektiftir.subjektiftir.

Diğer bir problem ise hasta Diğer bir problem ise hasta kooperasyonu gerektirmesidir.kooperasyonu gerektirmesidir.

Diğer bir tanı yöntemi metakolinle Diğer bir tanı yöntemi metakolinle yapılan bronkoprovakasyon testidir.yapılan bronkoprovakasyon testidir.

İş ve iş dışında yapılan bu test non İş ve iş dışında yapılan bu test non spesifik bronşiyal hiperaktivitenin spesifik bronşiyal hiperaktivitenin gösterilmesinde kullanılabilir.gösterilmesinde kullanılabilir.

İşte geçen zaman sürecinde İşte geçen zaman sürecinde bronşiyal hiperaktivite daha fazladır.bronşiyal hiperaktivite daha fazladır.

İndüklenmiş balgam mesleki astım İndüklenmiş balgam mesleki astım açısından kullanışlı tanı koydurucu bir açısından kullanışlı tanı koydurucu bir araçtır.araçtır.

Alt solunum yollarındaki inflamasyonu Alt solunum yollarındaki inflamasyonu gösterebilir.gösterebilir.

Balgamdaki eozinofil miktarı Balgamdaki eozinofil miktarı hastalığın aktivitesini gösteren hastalığın aktivitesini gösteren objektif bir ölçüm olarak kullanılabilir.objektif bir ölçüm olarak kullanılabilir.

Klinikte yaygın kullanılan bir test Klinikte yaygın kullanılan bir test değildir.değildir.

Bronkoprovakasyon testinden daha Bronkoprovakasyon testinden daha kolay uygulanabilir ve daha az risk kolay uygulanabilir ve daha az risk içerir.içerir.

TEDAVİTEDAVİ Mesleki astım tedavisi diğer astım Mesleki astım tedavisi diğer astım

formalarının tedavisi ile benzerdir.formalarının tedavisi ile benzerdir. Hastalığı tetikleyen ajanlardan Hastalığı tetikleyen ajanlardan

sakınmak, hastalığı kontrol etmekte en sakınmak, hastalığı kontrol etmekte en önemli noktadır.önemli noktadır.

Ajanlardan sakınmanın bireyler için Ajanlardan sakınmanın bireyler için sosyoekonomik sonuçları olabilir.sosyoekonomik sonuçları olabilir.

Bu bireylerin (serbest meslek ve küçük Bu bireylerin (serbest meslek ve küçük işyeri çalışanları) iş değişimi açısından işyeri çalışanları) iş değişimi açısından seçenekleri olmayabilir.seçenekleri olmayabilir.

Ajanlardan uzak kalınmasına rağmen Ajanlardan uzak kalınmasına rağmen astım ve nonspesifik bronşial hiperaktivite astım ve nonspesifik bronşial hiperaktivite devam edebilir.devam edebilir.

Hastalığa neden olan ajandan ilk iki yıl Hastalığa neden olan ajandan ilk iki yıl ayrı kalmak tedavinin en önemli ayrı kalmak tedavinin en önemli basamağıdır.basamağıdır.

Ajandan uzaklaşıldıktan sonra Ajandan uzaklaşıldıktan sonra bronkodilatatör ve anti inflamatuar tedavi bronkodilatatör ve anti inflamatuar tedavi alınmalıdır, tıpkı diğer astım hastalarında alınmalıdır, tıpkı diğer astım hastalarında olduğu gibi.olduğu gibi.

Çevresel etmenlerin kontrolü gözden Çevresel etmenlerin kontrolü gözden kaçmamalıdır, hastalığın tedavisinde ve kaçmamalıdır, hastalığın tedavisinde ve önlenmesinde önemli bir role sahiptir.önlenmesinde önemli bir role sahiptir.

Çalışma alanında kullanılan Çalışma alanında kullanılan malzemelerdeki basit değişikliklerle malzemelerdeki basit değişikliklerle mesleki astım önlenebilir.mesleki astım önlenebilir.

Örneğin latex içermeyen eldiven Örneğin latex içermeyen eldiven kullanımı sağlık çalışanlarında yeni kullanımı sağlık çalışanlarında yeni mesleki astım vakalarını, mesleki astımı mesleki astım vakalarını, mesleki astımı olan bireylerde de astımın olan bireylerde de astımın şiddetlenmesini önleyebilir.şiddetlenmesini önleyebilir.

SONUÇSONUÇ Mesleki astım, yetişkin başlangıçlı astım Mesleki astım, yetişkin başlangıçlı astım

vakalarının %10–15 ‘inin nedenidir.vakalarının %10–15 ‘inin nedenidir. Zor kontrol edilen astımın önemli bir Zor kontrol edilen astımın önemli bir

nedenidir.nedenidir. İrritanlara maruziyete ya da immün İrritanlara maruziyete ya da immün

mekanizmalara bağlı gelişen bir hastalıktır.mekanizmalara bağlı gelişen bir hastalıktır. Tanısı mutlaka gereklidir, iş ve iş dışında Tanısı mutlaka gereklidir, iş ve iş dışında

uzun süre monitörizasyon gerektirir.uzun süre monitörizasyon gerektirir. Tedavisi genellikle iş yerinden uzaklaşmayı Tedavisi genellikle iş yerinden uzaklaşmayı

gerektirir.gerektirir. Astım gelişmeden önce çevresel kontrol , Astım gelişmeden önce çevresel kontrol ,

duyarlaştırıcı ajanlara maruziyeti duyarlaştırıcı ajanlara maruziyeti azaltır ,böylece mesleki astım insidansı azaltır ,böylece mesleki astım insidansı azalır.azalır.

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER