H./v\.y

J-

EXUBRISÌfHEWMORRlSONIl

M I N E A C II A D H

EAKRANX DE 3I1IATA XXIV, AGUS XXV:

.-^IAII.LE I?T

COMIIAliRAIDIIIBH TEACIID CIIRIOSD LE XEULAIBIIf. j

f NEIMII, EADIION, rOILLSEACIIADH GLOIRE AX DE MHOIR

AGUS AR SLANUGIIIR lOSA CRIOSD,

I. U. LILLINGSTON,

AN T'-UACIIDARAX ANN AN LOCHAILLSE,

AM BREATUINN MU THUATIL

AIR EADAR-TIIEANGACIIADH B II O 'N BIIEURLA.I

" Ag«s am fendh a bh<a iadsan a" geur-amharc BH neamh, agns esan a' dol suas, feuch,

fheas dithìs fhcar laimh riu ann an eudach Real; agus thubhairt iad I'heara fihalile,

c'arson a ta sibh "nur seasamh ag amharc pu neimh ? An t-Iosa so a thogadh suas uaibh

guneamh, isamhuil sinathige, marachunnaiesibhea'dolgu neamh."—Gniomh, i. 10. U.

" Oir dh'fhoillsicheadh gras slainteil Dhe do na h-uile dhaoinibh, a' teagasg dhuinn

gach mi-dhiadhaclid agiis ana-miann saoghalta aicheadh, agus ar beatha a chaitheadh gu

Ktuama, gu cothromach, agus gu diadhaidh anns an t-saoghal so lathair; air dhuinn

suila bhi againn ris an dochas bheannaichte sin, eadhon foiUseachadh gloire an De mlioir

agus ar Slanuighir losa Criosd : a thug e fein air ar son, cUum gu'n saoradh e sinn blio

gacli aingidheachd, agus gu'n glanadh e dha fein sluagh sonruichte, eudmlior mu dheadh

oibribh. Na nithe so labhair, agus earailieh, agus cronaich leis an uile ughdarras. Naduanadh duine sam bith tair ort."—Titus, ii. 11—15.

I X V E R N E S S

:

PRTXTED AT TIIE IIEUALD OFFICE, BY D. DAVIDSON.

AXD SOLD BY .lAMES SMITH : K. DOUGLAS

:

D. MORRISON: A.ND I>. M'CILLOCII, INVEBNESS: R. DOITiLAS,TAIN: I). FRASER, DINGWALL : OLTVER AND HOYD,EIHXBL'RGH : ANDF. ORR, AND .SONS. GLASGOW.

.MDCCCXXXIX.

pURISTOM CA3TLEl.lP,RA.r,'.. V.ESSIUM

A N L i: A U II A H A N S O

LE FIOR DIIURACHD AIR A CIIUIR AIR LKTH,

UiIOIUlI-SAX UILE LCIS AX lO.NMHUIX.V l'OILLSEACIIAIMI CI1UI08U,

DRE.i.M MU\M BHEIl, AN T-.\BSTOI, POL AG RADH

ANN AN 2 TIM. IV. 8,

' Bho so mach talsgear fa m' chomhair crun fireanUchd. a bheir an Tighesrn, am

bn.'itheumh cothromach, dhumh ban lu iid : agiis clia'n ann tlhomli-aa a iiihuìn, uch

dhuibh-t>an uilc niar an ceudna, leis an iunuihuinn f hoillbeachadh sun."

EARRAXX BirO 'N TREAS CAIBDEIL DEUG THAR AN FHICIIEAD

DE LEABIIAJR AIDMIIEIL A CIIREIDIMIL

"MU'N miREITIIEANAS DIIEIUEANNACII."

"X ]Mar is aiU le Criosil gu'm bitlieam.iid lan chinnteach gu'm bi la breitheanaisann,

rhum araon nan uile dhaoine a chumail air ais bho pheacadh, agus a chum an tuiUe sòlais

h thoirt do'n mhuinntir dhiadliaidh 'nan trioblaid, marsin is aiU leis an la ud a bhi 'n ceill-

tinn air daoìnibh, a chum gu'n crathadh iad dliiubh gach uile neo-churam feolmhor, agus

gu'm biodh iad aghnatli air am faire, do bhri^h nach 'eil fliios aca co an uair 'san tig an

'figliearn, agus a clium a blii a glmatli uUamh gu 'g radh, " Tkiij a T/ii<jIieam loaa, ihij

(fu h-aithjlieurr. Ami'iu'''

Tha Luc. xxi. 27- air a thoirt anns na doarbhaidhibh air so :—ladsan a ta dlie'n bheachd

gu'm bi amannan glormhor air an talamh, no niile bliadhnaeadar an aimsir a ta lathair

agus la an Tighearna, no la a bhreitheanais j tha iad gu soilleir do bharail a tha gu tur an

aghaidh na h-earrann so dh'ainmicheadh de Leabhar Aidniheil a Chreidimh. Tha nii

a' saoilsinn gu'm bi e mar an ceudna air fhaicinn bho 'n Leabharan so a leanas, gu blKÌl

um bcachdanan agluiidh Focal Uhe.

MIXEACIIADII.

M A T A XXIV, C A I B D E I L.

TnuGA^rAiD fai

Je ar Tigheam11 a clieathramli

chcist. B'i a1 AgUB chiiiJU losa

iiiach, .igus dh'iuiich e

o'n teainpull ; agus

thainig a dheisclohuil

d'a ionnsuidli, a nochd-

adh dha aitreabh antoampuiU.

•2 Agiis thuhhairt losa

riu, Nac fait- sibh iad so

uile ? gu firinneacli tha

ini ag rudh ribh, Xachfagar chich aìr muincloiche an so, nach tilg-

ear sios.

;i Agus air suidlie dhaair sliabh nan crann-

oladh, tliainig a dheis-

ciubuil d'a ionnsuidh aniiaÌLmidheas, ag r.adh,

Innis dliuinne, c'uin athig na nithe sin guciieli i agus ciod e comU-

ncar gTi'n d' fheoraich na deisciobuil

anns aii treasrann ^^^ìit nnr'lijj^ ji ' -V-

caibdeil thar an fhichcad de JSIata, da

chciid cheist, " C'uin a thig- na nithe

sin gu crichf eadhon, sgrios an teain-

puill, &:c. B'i an dara ceist, " Ciod e

coinhara do theachd-sa, agus deireadh

an t-saoghail ?"

Tha ar Tighearn a' toirt freagairt fa

leth do iia ceistibh so ann an ordugli

;

ach tha e air tus a' toirt rabhadh anns

am faodar fhaicinn gii soiUeir, nachann a mhain riu-saii a bha a latliair

an sin a bha e air a hT,bhairt, ach maran ceudna r'a eaglais fein, troimh nacaochhi linnean, gu àm a theachd a

rithist. (A)

(A) Tlia e iomchuidli, ann an Ieu,bliaJli a cliaibdeil so, an aire a tlioirt,

gu bheil Criosd an so niar ann au earrannaibh eile de'a Sgriobtuir,

a' l.abhairt r'a eaglais bho neamh.3Iar eiu tha sinn a' faiciiin anns a chuiseanih rann deug, gu bheil c '^

riidli, " Tuigeadh an ti a leughas,"—gu soilieir a' labhairt r'a eaglais, agusclia'n aiin a mhain riu-san a blia a latliair. Tha so mar au ceudna a' f'eueli-

ainn gu'in faca ar Tighearna roinih laiiiih, gu'm biodh e iomchuidh aii earuil

so a tluiigsiun, agus gu'ni bu choir d'i ar dcaiiamh faiciUeach, air eagal gu'utog siiin 'fhaidheadaircachd nicarachdach, ni gu cinnteach a ni siiiu, maghablias sinn i mar air a labhairt ris a ghiucalach sin a nihain, aii ait aghabliail niar air a labhairt r'a eaglais, aiiiis iia linnibh a leanadh, bho'n àiu

siii gu ath-theacd-sau ; agus air do (Mrraiiiiaibli fa letli dh'iabhi air a labhairt

ris gach liiiii, a reir an t-suidheachaidh aiins ani biodli iad. Tha roinu dh'i

:iir a labhairt riu-saii a chuiinaic " toiscach thruaiglieau," cuid ris a mluiiiin-

fir a cliuniiaic comharradh leir-sirrjos Icrusalcini, cuid eile riu-san a blia aiin

ri linu a "iiihor anihghair." oadhon geur-leaniiiliuiiiu Pliaganach agus I'haj)-

aiiadi iia Uoinilic. airus tlia carraiui iiihor 'Io na briatluan air aii laldiairt

G

Tha an mbliadli so air a cur sios«" 'i'"i'eaci.d-«i afrn.

(leireaJh an t-saoghail ?

bho thoiseach a cheathranih rann ffu » ^^8"« fiireaKar loss

agus thubhairt e riu,

agUS Thugaibh an aire nach

tha e'ga co'dhunadh le a' radh, "Agus Ti^rthr/l'r^ra-n.-

bithidh soiso-eul so na rioohachd air a »i"'"sa, ag radu, uy.~ . miseCnosd ; ngusmeall-

shearmonachadh air fcadh an domhain aidi. iad moran.• I m • • 1 1 'ì ì • t> Agus cluinnidh RÌbh

uile, mar rinanuis do na h-uile chm- coganna, agus tuairi-

nich : agus an sin thig an deir- ^^^ an'"ai'rT''nach"bi

sibh fo amhluadli: oireadh." (B)

riu-san a clii comharraidliean ath-theaclid-san, a tha lcantuinn prioeh a mhoramligliair, agus is ann riu-san gu sonruicht' a chi sin a tlia deireudh a chaib-

deil so, agus toiseach an ath-chaibdeil a' labhairt ; agus, a reir na h-uife

coslas 'se so an dearbli linn 'sa bheil dnìi heo, " tuigeatlh an ti a leuglias."

Tha sinn a' faicinn gu'n do thuig an linn no an ginealach sin anns an dothachair conihari'aidhean leir-sgrios lerusaleim, an earrann sin de'n fhaidh-

eadaireaclid so a bha air a labhairt r'a eaglais ; agus ghabh iid ris anrabhadh, agus theich iad gu l'ella ; mar sin chaidli iad as bho'n leir-sgrios a bhatoaehd. Agus a ta e coslach gur ann r'a eaglais anns a ghincalacli so, a tlia

na rabhaidhean agus na h-aithntean a th' ann an deireadh a chaibdeil so gu.sonruieht' air an labhairt :

" Uinie sin deanaibh-sa faire, oir cha'n 'eil fliios

agaibh cia an uair an tig bhur Tighearna. Uime sin bithibh-sa ullamh maran ceudna : oir is annan uair nach saoil sibh, a thig Mac an duine." Agusa rithist, ann an Lucas xxi. 36, " Deanaibh-sa air an aobhar sin faire,

a' deanamh urnuigh gach àm, chura gu measar gur airidli sibh air dol as bhona nithibh siu uile a ta gu teaclid, agus seasamh an lathair jMhie an duine."

(B) Tha searmonachadh so an t-soisgeil air bàll roimh dheireadh ant-saoghail, no na linn* a tha air ainmeachadh an so, mar an ceudna air

ainmeachadh anns an Taisb. xiv. (ì, 7. " Agus chunnaic mi aingeal eile agitealaich ann am meadhon neinih, aig an robh an soisgeul siorruidh r'a

shearmonachadh dhoibh-san a tha 'nan comhnuidh air aii talamh, agus dogach uile chinneacli, agus threibh, agus theangaidh, agus shluagh, Ag radhle gutli ard, Biodh eagal De oirbh, agus tliugaibh gloir dha ; oir thainig uair

a biireitheanais : agus deanaibh aoradh dhasan a rinn neamh, agus talamh,

agus an fhairge, agus na tobair uisge." Agus a thaobh an àm 'san tachair

e, tha e coslaeh ri bhi cordadh ris na CDmharraidhibh a bhios air bàll roimhtheachd Chriosd. Am feadh 'sa maireas an t-anighar mor, agus a ni anadharc bheag cogadh an aghaidh nan naomh, agus a bhcir i buaidh orra, leis aKo tha hacadh air a chuir air searmonachadh eoitchionn an t-soisgeil ; ach anuair a clirioehnaichear ani mile agus dà cheud agus tri-fichead là, agus a thoisi-

cheas uachdranachd na Pupanachd ri criunadh, an siu bheirear a cumhachdchum bacadh a ehuir air searinonaeh:idh an t-soisgeil air falbh a lion cuid is

cuid, agus bithidh ara Bioball air a sgaoileadh air feadh an t-saoghail. Ciodair bith cinneach gus ara bi e air a ghiulan, tha Criosd agus a chuid abstol a'

searmonachadh an t-soirgeul shiorruidh leis, agus ag radh, " Biodh eagal Deoirbh, agus thugaibh gloir dha ; oir thainig uair a bhroitIie;inais ; agus doau-

aibh aodhradh dliasau a rinn ueanih, agus talumh, agus an fhairge, agus na

* Tha am focal ceudiia air eadar-thoangachadh linn ann an C'olos. i. 2»;., a rcir naGreugais, " blio na linnibh, agiis bho na ginc'ahichaibh ;" agus an mo'ilioL is_/òfn/e anns

a Blieurla, ;vig am blicil scadh ro fharsuinn, mar a theirear, an .saM;,'hal fasanta, anf-aoghiil seolta; agus cioil .t thaiias <lon tsaoghal fhatanla; agus ciod a thaiias do'n

t-saoghal sheolta, an uair a thit C'iiusd .'

is eigin (lo na iiidiilili

kiii uile teaclid gu cTÌcli,

acli clia'ii 'eil un duir-

i'udh ann fiitliast.

7 Oir eiridh cinneaeh

aii aghnidh cinnich,

agiis rioghachd un agh-

aidli rioghachd : agiis

bithidli gurta, acus

phiighean, agus crioth-

aiina-talnihuinn onii amiiioran aiteau.

8 Agus cha'n 'eil

annta so uile ach tois-

carh thruaighcan.

y An sin bhcir iad

thairis sibli chiun anili-

ghair, agus iiiarbliaidh

iad sibh : agiis bitliidh

fuatli aig gach uìlc ehin-

iiciicli dhuibh air sgath

in'ainme-sa.

10 Agus an sin gabh-

nidh moran oilblieum,

aRUS brathaidh iad a

chiile, agus bitliidli

fuath aca d'a cheile.

1

1

Agiis eiridli iiioran

do fhaidhibh breige,

agus nieallaidh iad

inornn.

Ì2 Agus do bhrigh

gu'm bi an eucoir air anieudaehadh, fuaraich-

idti gì'fidh mhorain.

Feudar fluiii-inii, blio'n cleichefiìiih

rann thur an fliiehead, ged a tha an

soisg-eul air a sheai-monachadh marfhianuis do na h-uile chinnich, nach

'eil a h-aon de threubha na talniliainn

air a h-iompachadh aig- a tlieachd-san,

oir tha e ag radh, " Agus an sin ni

uile threubha na tahnhainn bròn."

—

Nam l)iodh aon treubh air a h-iomp-

achadh, dheanadh an treubh sin gair-

deachas.

Air dha an rabhadh so a thoirt

dhoibh, tha e aig atli-philltinn ris an

da cheist a dh'fheoraich iad dhetli, agus

a' toirt frcagairt fa leth dhoildi annan ordugh, mar an ceudna, aig a cheart

àni ag aithris eachdraidh 'eaghiis,

bho'n dearbh àm sin gu h-am ath-

theachd, agus a' toirt iomadh rabhadhdh'i.

tobair uisge," co dhiubh a ghabhas iad ris agus a thuigeas iad e no nach tuig,

giJheadh tha soisgeul na rioghachd air a shearmouachadh dhoibh marfhianuis. Tha an ceathramh rann deug de na cheathramh caibdeil deug so

de Leabhair an Taisbeanaidh a' nochdadh teachd Chriosd, a tha a' leantuinnsearmouachadh so an t-soisgoil. Air eagal gu'm bitheadh duil againn ri

searnionachadh ni's mo na ni's coitchionn na'n searmonachadh siu a th' air

a runachadh leis an sgriobtuir, thugamaid faine.ar ciod a tha air a radh annsan Gniomh. xi.\. 'J, 10, mu thimcliioll an t-searmonacliaidh sin. leis au" Cuala luchd-aiteachaidh na h-Asia uile, eadar ludhaich agus Ghreugaich,focal an Tigheama losa." Faic raar au ceudna Eubh. xii, air do'n abstol abhi gabhail beaclid orra-san uile mu'n do hibliair e auns an aon caibdeil

deug, a nuas bho Abel, tha e 'g radh, " Uirae siu air dhuinne blii air arouairtcachadli le neul co mor do fhianuisibh." Faic mar an ceudiia ciod atha e 'g radh mu AV)el ann an Ealdi. xi. A, " Agus tre sin, air dha blii

marbh, tha e fathast a' labhairt." Faic mar an ceudna ciod a tha air a' radli

aiBis an Eabh. xii. 24, 2,5, " Agus gu losa eadar-mheadhonair a choimli-

clieangail nuaidh, agus chum fola a' chrathaidh, a tha labhairt nithe a's

fearr aafìiil Alicil. Thugaibh an aire nach diuit sibh esan a ta labhairt :

oir mar deachaidh iadsau as a dhiult aii ti a labhair o Dìiia riii air tlialamh,is lugha gu mor na sin a theid sinne as, ma thionndaidheas sinn air falbhuaitlie-san a ta labhairt o neanih." Uime sin, cioJ air bith aite, 's am bheil

an Tii.mnadh Xuadh air a leubhadh, tha Criosd a nis a' labhairt bho neainh,agus tlia e.san agus na soisgeulaich agus na h-abstoil a' searmonachadh iiii

t-soisgoul shiorruidh agus ag mdh, "• Biodh e.agal Dc oirbh, agus thug:iibh

gloir dha, oir thuiuig uair a bhreitheanais," &:c.

B'i aii cciid clielst san, " Cruin a

thio- na nithc sin rju crìch f" (cadhon,

sgrios an tcampuill ao-us Icrusaleim)

a roimh-innis e an ccart-uair, agus

tha esan a' toiseachadh a fhrcagair air

mliodh co-ionann ri briathra' na ceist,

aig a chuigeamh rann deug : (Faic C)

Tha ar Tighearn ag radh, " Air anaobhar sin, an uair a chi sibhse grain-

eileachd an leir-sgrios, air an do

laljhair Daniel am faidh." Tliugamaid

fainear, nach ann gu sonruichte r'a

dheisciolikiibh a bha a lathair 'san amsin a labhair e na briatliran so " an iiair

a clii sihli :" Ach r'a cacjlais, agus

ris na h-uile a bhuineadh d'a eaglais,

agus a chitheadh graineileachd an leir-

sgrios na seasamh anns an ionad

naomh, bha na focail so " an uair a

chi sibh'" air an Labhairt riu-san co

math agus ris na dcisciobluibh a bhaa lathair 'san àm. Theagamh nach

robh a h-aon de na h-al)stoil ann an

lerusalem an uair a thacliair na nithe

so. Tha eachdraidheachd ag innseadh

dhuinn, gu'n deachaidh cuid dhiubh

a' chur gu bas roimhc sin. Agus a

chum an caibdcil so a thuigsinn guccart, bu choir dhuinn a chumail 'nar

bcachd, anns gach aite, " iiach 'eil

U Acli ge b'e bhitlieRS

seasmhach chum naciiclie 'se 80 a theaniiir,

14 Agiis bithidh sois-

geul so na rioghachd air

a slieannonachjidh air

feadh an domiiain uile,

mar fhianuis do nah-uile chinnieh : apusan sin thig an deireadli.

15 Airan aobhar sin anuair a chi sibhse grain-

eileachd an leir-sgrios,

air an do labhair Daniel

am faidh, 'na seasamhann an ionad naoniha,

(tuigeadh an ti a leugh-

as,)

16 An sin teicTicadh

iadsan a ta ann an ludea,

ehum nani beann.

17 An ti a ta airmull-

each an tighe, na tigeadh

e nuas a thabhairt nt

sam bith leis as a thigh :

18 Agus an ti a ta sa'

mhiichair, na pilleadh e

air aisa thogail f halluing

leis.

19 Agus is an-aoibh-

inn do na mnaibh tor-

rach, agus dhoibh-san abheir cioch uatha snalaithibh sin.

20 Ach guidhibh-S8

gim bhur teicheadli, ablii sa' gheamhradh, noair an t-sàbaid :

21 Oir anns an àm sin

bithidh amghar mor ann

,

amhuil nach robh ann o

thùs an domhain gus a,

a nis, agus nach rao abhitheas a chaoidh.

2-2 Agns mar biodh nahiithean sin air an gior-

rachadh, chabhiodhfeoil

sam bith air a tearnadh ;

ach air son niin daoine

taghta bitliidh na laith-

ean 6in air an giorrach-

adh.

(C) Mar a tlia e ann an coimeas na h-earrainn so ann an Luc. xxi. 20

21. " Agus an iiair a clii siljh leriisalem air a cuairteachadh le armailtibh,

an sin biodh fhios aj^aibli gu bheil a fasachadh am fagus. An sin teicheadh

iadsan a ta ann an ludea chuni nam beann, agus imicheadh iadsan a ta 'na

meadhon-sa mach aisde ; agus na rachadh iad.san a ta sa' mhachair, a steach

i inte."

Salm xvii. l.*5. "Saor m'anam o'n aingidh a tha 'na chlaidheamh dhuit."

Bha am feachd Romanach air a gn:ithachadh leis an Tighearna niar a

clilaidlieamh.

ììiincachadh aaìcjucach fa leth fjuhhl au' adhcanamh air

sfiriohtnir sam hith" acli <,m blieil au Tighcaru a'

labliairt rniniie leis bho neanili.—Faic Eabh. xii. 25.

Air (Iha rabhadh a thoirt d'a eaglais teicheadh 1)lio

lernsalein 'nnair a chitheadh iad an condiarradh a

dh'aimnicheadh, thcann e ri roimh-innseadh nin'n

<i'ìieur-leannihuinn mhor, dlia'n robh 'eao^lais gu bhi

buailteach bho'ii am sin g'us an àm air brdl roimh a

theachd a rithist.—Faic Dan. xi. 31—35.

Tha a gheur-leanmhuinn a bha 'eaglais gu fhulang

air tùs blio'n Roimh Phaganach, agus an deigli siii

blio'n Roimh Phapanach, air a chuir cuid an ceill annan Daii. vii. 21., mar an cogadh a rinn an adliarc bheag

ris na naoimh; agus anns an Taisb. xii., mar a gheur-

leanmhuinn a rinneadh air a mlinaoi arug an leanabh

mic, leis an dragon mlior dliearg, aig an robh seachd

cinn agus deich adhaircean, agus mar an cogadh a

rinn am fiadh-bheathach aig an robh seachd ciiin agus

deich adhaircean, ris na naoimli, Taisb. xiii. 7, agus

mar am fiadh-bheathach aig an robh da adhairc, anns a

chuigeamh rann deug agus anns na rainn a leanas.

Tha an Roimh, Phaganach agus Phapanach, air a

gnathachadh le Satan, an t-seann nathair no an

dragon chum geur-leanmhuinn a dheanamh air aii

eaglais. Tha e air a radli, anns an Taisb. xiii. 4,

" xVgus rinn iad aodhradh do'n dragon, a thuff a

chuniliachd do'n fhiadh-bheathach ;" agus a rithist

anus aii t-seachdamh rann, "x\gus thugadh dha cogadh

a dheanamh an aghaidli nan iiaoimh agus buaidh a

thoirt orra." Faic Taisb. xvii. (D)

(D) Taisb. xvii. 18. " Agus is i a bliean a clninnaic tliusa, ara baile nior

sin, a tlia rinfihacliadh os ceìinii riyhre na talmhainn." Tha e air a chuir anceill gu sdiUeir gur i an Roiinh a bhean a ta air a h-ainmeachadli an so, oir

cha rolih baile nior saiu bith eile aig un àm siii a rioghacli.idh os ceauii righrona talmhainii.

Faic Luca.'* ii. 1. " A5US tliarladh sna laithaibh sin, gu'n deachaidh ordugli

a mach o t'heasar Augustus, aii domliain uile a iiiheas." Mar aii ceudiia

Eoin. xix. 1.5, STU roinn mn dheireadh, " Fhreagar ua h-ard sha^'uiit, C'ha'u'eil righ againno ach Cesar."

B

10

jVIar an ceuclna faic cainnt IVIliorair C'hobham a

chuircadh gu bas ann an Lunnainn mar fhianuis air

son losa Criosd, anns a bhliadhna 1417. 'Nuair a

chaìdh a chcasnachadh an lathair uachdaranaibh ain-

tighearnail Eaglais gheur-leanmhuinneach na Roimh,

thuirt e gu'n robh an t-amghaj- a blia air ainmeachadh

ann am faidheadaireachd so ar Tighearn a' ciallachadh

geur-leanmhuinn eaglais Chriosd leis an Roimh Phap-

anach. (E)

(E) " Bha araon Ci-iosd agus 'Abstola," arsa am Morair ro')ham, " air aii

casaid mar luchd ceannairc, gidheadh bu daoine ro shiothehail iad. Achrinn Daniel agus Criosd faidheadaireachd gu'n tigeadh fathast aimsir co

amhgharach 's nach fhacas a leithid bho tims an domhain ; agus tha an

fhaidheadaireachd so air a coimhlionadh ann an cuid 'nur laithibh-sa agus le

bhur gniomharraibh, oir mharbh sibh moran cheana, agus marbhaìdh sibh

tuille an deigh so mur coimhHon Dia a ghealladh. Mar an ceudna tha

Criosd ag radh, mar biodh iad so bhur laithean-sa air an giorrachadh, is ganna bhiodh feoil sam bith air an tearnadh, uime sin seallaibh air a shon anceartas, oir giorraichidh Dia bhur laithean-sa.

"• An sin thug fear-lagha, d'am b'ainm Mr lain Cemp, tarruing air dubladh

de'n Htir a chuir iad roimhe sin da ionnsuidh do'n tùir le comhairle an Ard-

easbuig, a' saoilsinn leis a sin a chuis a dheanamh na b'aithghearra ; oir bha

a leithid a dii'iongantas orra r'a fhreagaraibh (leth choslach riu-san a bhadeasboireachd ri Stephen) air choir 's gur ganu a bha fhios aca cionnas a

chaitheadh iad an uiiic, mar so chunnaic Dia iomchuidh gu'n diobradh tùr

agus seoltachd an ceilg iad air an latlia sin."—Faic Eachdraidh nam Mar-taireach le Focs, a chaidh chlodh-bhualadh ann an Lunnainn annsabhliadhnalfi4l. Bitheadh e air a thoirt fainear gu bheil dà amhghar mhor air an

iomradh ann an caochla earrannaibh de' n' Sgriobtuir—tha aon diubh air a

chuir an ceill mar amhghair " nach robh a leithid ann bho thus an domhain

gus a nis, agus nach mo a bhitheas a chaoidh"—tha 'n t-aon eile dhiubh air

a chuir an ceill mar arahghar, " nach robh a leithid anu riamh bho 'u bha

cinneaeh ann, gus an uair sin fein." Is e aon dliiubh an t-amhghar a th'air

ainmeachadh ann ara Mata xxiv. 21, eadhon geur-Ieanmhuinn Eaglais

Chriosd leis an Roimh, faic Daniel, vii. 21, mar an ceudna xi. .33, 34, 35 ;

Mata X. 21-25, 34, 35, 36 ; Eoin xv. 20 ; xvi. 22-33 ; Taisb. i. 9 ; ii. 10 ;

vi. 9, 10, 11 ; xi. 3, agus narannan a leanas ; xii. 7, gu deireadh a chaibdeil

;

agus, xiii. 7-10, raar an ceudua xv. IG, 17 ; xvii. G.

'Se an t-aon eile an t-amhghar a tha air iomradh ann an Daniel xii. 1, 2."

" Agus bithidh aimsir carraid ann, mar nach robh riamh bho'n bha cinneach

ann, gus an uair sin fciu : agus anns an àm sin saorar do shluagh-sa, gach

aon a gheibhear sgriobhta san leabhar. Agus duisgidh moran dliiubh-san a

t:i "nau codal ann an duslach na talmiiainn, cuid gu beatha shiorruidh, agus

cuid gu nàire agus masladh bith-bhuan."

'Se an dara amhghar àm na teanndachd sin a thoisicheas aig foillseachadh

glormhoir Chriosd, a tha air ainmeachadh ann ara Mata xxiv, 30, " Agus anKin foillsichear comhara Jlhic an duine an ueamh : agus an sin ni uile

threubha na talmhainn bron, agus chi iad Mac an duine a' teachd air neulaibh

neirah le cumhachd agus gloir ro-mhoir."

Mar an ceudna tha e air ainraeachadh anns an Taisb. 1.7, " Feuch, tha

e t'achd le neulaibh ; agus chi gach s ul e, agus iadsan mar an eeudua a lot

II

Tha e uir a ladli aiiiis an Taisl). xviii. 24, " Ag-iis

fliuaradh iniite (is e sin, anns an Roimh) fuil fhaidhean,

atrus naoinih, agus nan uile dhaoine a mharbhadh air

an talamli ;" agns tha i air a nochdaeh anns an treas

rann de'n xvii. de'n leabhair chcudna, mar gu'ni

bitheadh i na suidhe air an fhiadh-bhcathach aig ani

bheil seachd cinii agus deich adhaircean.

B'e lerusalem, mar gu'm b'eadh, ceann-dachaidh

na h-caglais, gus an do chuir na Romanaichseisdcadh ris an ionad sin. Tha e air a radh, ann an

Gniomh. vi. 7, " JMheudaicheadh aireamh nan deis-

ciobuil gu ro mhor ann an lerusalem ; agus bha cuid^

cachd mhor do na sagartaibh umhal do'n chreidimh ;"

agus is coltach gii'n do mheal an eaglais gu ìre gle

bheag mòr sliamchair an sin, an deigh iompachadhPhoil ; ach thoisich mòr amghar na h-eaglaise 'nuair

a theich iad bho lerusalem.

Tha ar Tighearn ag radh, " Guidhibh-sa gun bhurteicheadh a bhi sa' gheamhradh, no air an t-sàl)aid,"

(thoir fainear an so, gu'n do labhair e r'a eaglais, oir

b'iadsan a mhain a ghabh aii teicheadh co fhad' 's is

e : agus ni uile threubh na talmhainn caoidli air a shon-san : gu ma h-anili-

luidh a bhitheas. Ameii."

Tha e coslach gur e saltradh fion-amair corrnich Dhe a ta air ainmeachadhanu an Isaiah Ixiii. 3, 4 ; Taisb. xiv. 20 ; xix. 15 : agus an casgradh a ta air

aithris 'san xix. "21, a chuireas crioeh air an àm amhghair so. Tlia e mar anceudna coslach gu bheil suil aig Isaiah xxiv. ris an àm so. Agus aig a cheudcliuid de'n cheatlirarah caibdeil deug de Shecariah, 's aig Sephaniah iii. 8,

's aig Salm ii. 9, agus aig an TaLsb. ii. 27.

Agus niar a ta an t-àm amhghair so coslaeh ris an àm a thachair ann anlaithibli Noe 'uuair a sgriosadh au saoglial leis an tuil (ni a thachair mu'nrobh cinneach ann, oir cha'n 'eil sgeul againn air ciniieach sam bith gulaithibh Nimroid, agiis togail Bhabeil), mar sin 's cosLich nach 'eil e air

iomradh anns an aon seadh ris an amhghar eile, eadlion a eheud arnhghar,mu'ra bheil e air a radh nach robh a leithid ann bho this aij donihaiueadhon gus an uair sin fein, is e sin, geur-leanmhuinn na h-Eglais leis aii

Riiimli. Tlia e coslach gur sinne a nis aii ginealach a tha eadar an ùàiheanndachd so, an linn anns an abair iad sith agus tearuinnteachd, air ball

roirali theachd an k-ir-sgrios orra. Faic 1 Tesal. v. 3, agua is e an t-àm f-o

"nuuir a their iad sith agus tearruinnteachd au t-àm a ta gu bhi air a bhuil-eacluidh chum an soisgeul a shearnionachadh gu farsuing leis an aingeal agitcalaich ann an meadhon neimh, agus ag radh, Biodh eagal De oirbli, agu»thugaibh gluir dha ; oir thainig uair a blireilheauais, &c. &c. Taisb. xiv.

fi, 7. 'Se si) an t-àm anns am l)heil comharraidhcan ath-lheachd air amfaicinn a;rus air an tuigeinn le cuid.

12

aitlme (Ihuiniie) ;" oir anns an am sin bitbidli amli-

^ifliar niòr ann," &:c Ae^us tlia an t-anilighar so a

mairsinn gus am foillsichcar comharraidhean atheaclid

a rithist ; oir tlia c 'jj radh, anns an naothanih rann

thar an fhichcad, " Air ])all an deigh trioblaid nanlaithcan ud, dorchaichear a' phrian," »Scc. (^c. Achtha c 'g radh anns an 22 rann, " Agns nnn- biodh nalaithean sin air an giorrachadli, cha bhiodh feoil sambith air a tcarnadh ; ach air son nan daoine taghta

bithidh na laithcan sin air an giorrachadh." Agustha e coltach gu'n robh laithcan a nihoir amhghair air

an giorrachadii, do bhrigh 's gu'n rol)h an teanndaclid

air eutromachadh le buadhachadh an Ath-leasachaidh

(faic na bheil air aithris aig (E), bho chainnt JNIhorair

Chobham an lathair a luchd-brcith) ; agus theagamhgur e a tha e ciallachadh, mur biodh laithean a mhorandighair so, mar so air an giorrachadh, gu'm biodh

eolas an t-soisgeil air a ghlanadh a mach ann an sruth

fola ; acli cha do cheadaicheadh so, air sga an tagh-

aidh, a bha an deigli sin gus an soisgeul eisdeachd

agus a chreidsinn.

An sin tha ar Tighearn a' toirt rabhadh dhoibh muthiomchioll C'hriosdan l)reige agus fhaidhean breigc

;

" Uime sin ma tluMr iad ribh, Feuch, 2,3 An sin ma tiieir

a ta e san fhasach, na rachaibh a mach IZ cl^^i^t.'^r:'

(F): feuch, a ta sna seonn-aichibh "''^ii nacieidibue:

(F) A tliaobh " Criosdan breigo," faic ('iinntas Unlfc nm"n tionicliioU,

a;;us niur an ceiidna eachdraidlieaciid ann an canclilailh linnibh. A tliaobh*' faidhcan breige," tha an saoghal lan diiibh. Mii thionichioll na h-earranii

»50 " Uime siu nia thcir iad ribli, r\nicli a ta e san fiiasach, iia rachaibh a

jnach,'" faic an earrann bo a lcanas blio litir Ollanih , a tha fatliast

beo :" A iiis," ars' esan, " ciod a tlicir nii ann ani frcagradli do iia nitliibh a

tha thu a' feoraich niu dliciginn an hichd co-bliarnil sin a th'anns a Ghear-inailt, a tlia cuniail a niacli ^u'ii riaghail C'iiosd fathast milc bliailhna air

tlialanih niaillc ris iia naoinili ^ l{inn Ard-i hcar-tcagaisg d'ani b' ainm)'oinifj, anii aii cao(hla<lli h-abhrichcan a cliiiir e niacli, agus a k'ubhadh lo

lioninhoraclul air a Mlioir-thir, faidhcadaircaclid gu'ii toisichcadh riaghladh

jicarhonta Cliriosd (rc niliile bliadliiia) air tlialaiiih aniis na bliadhna Uiìli iio

1819, 'iiuair a bha c cuinal a iiiacii a tliigcadh crioch aii t-scatlianili mile

bliadiina dc'ii t-saoghal, agiis a thoisichcadli an scachdanih iiiile no nmniilc'bliadhna do shabaidcaii. Mar aii cciidna (lirinnis c gu'm foillsicheadh

Rii ''"ighcarn c ftin anii aii (lutliaicii d("ii dn glioir e Solinia, cadlion, dara

13

24 oircindhciinsdan uaiuncacli, iia crci<Iibli 67//." Cha roblibreÌRe, ngiis fanihcan t^

.

breiRe.aguaniiadcomh- an tcaclul gii ulu iia tcachu spioraclalaran ngus niiorbhuilean , . / V . il „ ^ ' i.^:„4- „.,1 Un.ora, ionnus gu n.eun- rt w//rt?w (iiimo siii tlia G a toirt rabli-

adli (Ihoibli mii thiomcìiioll a lcithid sinndh iad, nain feudadh o

bhi, na daoine taghta n ,,.itein. a chreidimh mcaraclidacli), a dh Ihaod-25 Fcnch dh'innis nii ,, , . •

i -i i

dhuibh o roimhiaiinh. adli tachan't anns na scomraichibh£6 Uinie sin ma tln

iad ribh, Feucli, <l td e naigneach, " oir a rcir mar a thig ansan fhasach, na rach- deahinach o'n aird an car, agus aaibh a niach ; fcuch, a '^

Pharas, a bli* air a cuairteachadli le bcanntaibh air nach f haighte thairis,

ach a mhuin troiinh aonbhcalach a bha gle fhurasd a dhionadh le bo:ig ueart.

Agus gu'n tionaileadh e a chairdean uile dh'ionns-uidh na duthcha so agus

gu'n gleidheadh e iad gu tearuinte, ara feadh a bhiodh e a leir-sgrios a chuid

eile dè'n donihain. Tha an Solima so, a rcir a bheachd-san, no luidh an ait'-

eiginn 'sau aird-an-ear. Kunaich iadsan a chreid an fhaidheadaireachd teich-

adh an sin bho ua breitheanasaibh a bha gu tcachd ; niar sin chruiiinich

niu'n cuairt do sheachd mile deug dhiubh, a chuid mhoir dhiubh bho Urten-

berg agu9 Babharia, chaidh iad fein agus an t-ionilan de'm maoin air bord

luingeas air an abhainn Danube, agus raiuig iad culadh (aig aite Qnaranline)

air oir-thir Kusia. Anns an aite so bhris gne do plaigh a mach nam nieasg leis

an do ghearradh as na milltean dhiubh. Air dhoibh Rusia a rui;;heachd,

chuir iad teachdairean gu lompaire Alasdair, a bha 'san àm sin ann aui

Moscou, ag iarraidh gu'n d'thugadh e fearaiin dhoibh air taobh deas beannt-

aibh Chaucasian. Ghuidh e orra smuaineachadh orra fein agus aontachadh

ri comhnuidh a ghabhail air taobh tuath nam beanntan, far an d'thugadh e

fearann dhoibh agus far am b' urrainn e an dion. Cha deanadh iad sin !

dh'iheumadh iadsan ar Tighearn a choinneachadh aig 'fhoillseachadh. Ma'sann.mar sin a tha, ars' esan, a chionn 's gu'm feum sibh dol thairis, bheir

mise dhuibh fearann air taobh deas nam beann, ach tha mi ag innseadh

dhuibh trà nach urrainn mise ar dion an sin. Gliabh niu'n cuairt do ehuig

mile dhiubh rabhadh agus ghabh iad comhnuidh ann an Crimea, Besarabia,

agus anns na duthchanaibh mu'n cuairt, agus leig iad dhiubh gach beaehdmu Sholima. Chaidh cuig mile eile dhiubh gu surdail maiUe r'an cinn-

fheadhna gu taobh deas Chaucasus, agus ghabh iad tuineachas ann an cuig

aitibh-taimh ann an Georgia agus anns na mor-roiunibh do Phersia a bhuin-

eas do Kusia. Rhasaich anabharr dhiubh 'san aite so le tinneas, agus thug

moran dhiubh iad fein thairis do na h-uile seorsa mi-bheusagus droch-bheart.

A chionn nach b' urrainn do'n cinn-iuil giulan ni b'fhaide le'u cleachdan-

naibh eucoracli, dh'lhagsiad iad agus thainig iad do Kusia. Choinnich aii

t-OlIamh li agus mi fein iad anii an teis-meadhou nam beanu anuair a bha iad a' pilltinn anns a bhliadlaia h-oehd ceud deug agus aon thar

fhichead. Bliaroinn nihath chonaltraidh againn riu. Thuirt iad ruinn marbiodh ar Tighearn air fhoillseachadh gu h-aithghearr, gu'n rachadh as d'a

eaglais air an talamli gu buileach. Tha na daoine so a nis ann an Caranagus ann an Sarejjta, gu h-ionilan air fiounarachadh agusairan leigheas bho'uamaideachd. 'Nuair a bha lui ann an Georgia, chaidh mi a dh'fhaicinn anaitean comhnuidh. Bha iad ann an cor anabarrach truagh, air do theasaich

ghnathaiehte na duthcha a bhi anns gach tigh 'san deachaidh mi a steach.

Bha mealladh docliais ri fhaicinn anns gach gnuis. Thuirt iad gu'n do

mheall ar Tighearna iad, gu'n do gheall e tighiun bho chionn da no tri do

bhliadhnachaibh, agus e feiu fhoiUseachadh ach nach do sheas e r'a fhocal.

'Nuair a tlioisich cogadh eadar Persia agus Kusia, leum na Persaich air tri

dc'u aiteaclian coiulmuidh, agus tliug iad loiu-sgrioij air ani uiaoiu, agus thuj;

14

dhealruiclieas e s-us an aird an iar ;t^.e sn* Beomraichibi,

O_

' uaigneach, na creidìbli

mar sin mar an ceuclna bhitheas teachd «»«•

IMhic an duine." ^ ^J^ l^ZsTo^Tha an t-ochdamh rann thar an ^^^^^^^l^f;,

fhichead coltach ri bhi na freagairt *'''"' ™'"' ^"> "^r ""

iad leo an sluagh 'am bralghdeanas. Phill raoran dhiubh air an ais a ritliist

gu'n aiteachaibh comhnuidh, ach tha cuid eile dhiubh air nach cualas guthriamh ; a reir coltais tha na boirionnaich na 'n coimli-Ieapaich aigna Persaieli.

Chuir an Comunn a ta ann am Basle chum an soisgeil a sgaoileadh, cuid dedhaoine urramach a shaotlirachadh nam raeasg, agus blia iad nam meadhoiibeannaichte anu am moran dliiubh iompaehadh chum Chriosd, agus gubeachd reusontach Sgriobtuireil de'n fhaidheadaireachd, agus tha dochasagara an deigli au toirt troimli theine agus uisge, gu'n dean Dia iad fathast

nam beannachd do na tircanaibh 'sam bheil iad. Clia'n 'eil teagamh air bitli

agam nach do runaich E an comharrachadh a mach mar rabhadli do mhuinn-tir eile."

T!ia ar Tighearn ag radh anns an t-seathamh rann thar an fhicliead," Uime 8Ìn ma their iad ribh, Feuch, a ta e san fhasach, na rachaibh a maeh :

feucli, a ta e sna seomraichibh uaigneach na creidibh sin." Tlia e coltach

gu bheil rabhadh ann an so mar an ceudna an aghaidh faidhibh breige noluchd mineachaidh mearaehdach air an Sgriobtuir, oirfeumaidh sinn a mheasgur ann diubh sin iadsan a tlia 'g radh an leithid sin a nithe, (a chum gu'ni

tuigear fior slieadli an fliocail sin fàidh faic ciod a tlia air a 'g radh mufhaidheadaireachd 1 Cor. xiv.) agus tha ar Tighearn anns au earrann so againmeachadh gu sonruichte da mhealladh a bhiodh au dream ud ro ullamh aleudachadh. Tha eisimpleir againn de'n cheud niliealladh aun an cor nantruiighanan faoin sin a bha 'sa Ghearmailt a chaidh direach a roimh-ainra-

eaehadh, agus a clmireadli air seachran leis an Ard-fhear-teagaisg Young\

a ta am mealladh eile, eadhon, matheiriad ribh, Feuch, a taesna seomraich-

ibh uaigueaeh, coltach ri bhidh ag deareadh orra-san a ta teagasg gur e an daracuid teachd spioradal, no aon chum gach neach fa leth aig a bhas, a th'aiu

a chialleachadh an so, oir a ta an radh " anns na seomraichibh uaigneach"co'-fhreagarrach dhoibh araon. (Thoir fainear cha'n eil e 'g radh seom.aruaigneach, ach seomraichean uaigneach, mar ni a bha gu tachairt ann antuille na aon aite corahladh, agus tha am beachd so mar an ceudna comh-fhreagairt ris an tighinn a ta air a chuir an ceill ann an comhsamhlachd nandeich oighean, oir tha an t-aon teachd air a chiallachadh anns an da chuia

sin, mar a ta e soilleir bho na thuirt ar Tighearna, " An sin samhlaichear

rioghachd neinih ri deich oighibh," is e siuaigàm atheachd mun do labhradh

air ball roimhe).

A thaobh na ceud mhearachd, eadhon, a bhi saoilsinn gu bheil e 'san

fhasach, 'se aithne ar Tighearna " na rachaibh a mach ;" ach a thaobh andara mearachd, eadhon a bhi saoilsinn gur e aon ehuid teachd spioradail amliain a th' air ainmeachadh an so, no teachd chum gach neach fa leth aig abhas, tha e 'g radh, " na creidibh nin," agus an sin tha e a' cur an ceill ciod

an t-eadardheallachadh mor a bhios eadar ath-theachd-san agusan teachd ria

am bheil duil aig an da bhuidhean ud. Gabhamaid beachd air gu bheil comh-arraidhean so a theachd-sa gu leantuinn air ball aig criochnachadh na morthrioblaid, a thoisich 'nuair a theieh 'eaglais bho lerusalem, agus mar sin

cha'n 'eil barantas air bith againn air son nan aimsiribh glormhoir sin a tha

iomadh ag earbsa air ball roimh " teachd an fhir nuaidh phosda le curahachd

agus gloir ro-mhoir a thoirt a mhuinntir thaglita, a bhean nuadh phosda d'a

iouiisuidh fcin," mar a tha e air a chuir an ceill ann an deircadh 1 Tcsal. iv.

Taisu. xiv. 14, lò, If), agus ann ani Mata. xxiv. 30, .31.

15

eeuana bhitbe^. teachd j^^'^ cht'ist a ta air & cuir sios anii aiiMhic an aiiino.

28 oir go be ait am bi L^p^ xvii. 87, ach 's anii a mhain ana chairbh, ls onn auBin a chiuinnichear ua go ta ani frcaoairt air a tlioirt, Annsh-iolalrean. •-

£9 Air baii an deijh an naothamh rann thar an fhichead thatrioblaid nan laìtbcan

ud, dorchaiohear a" e a' cur au ceill, " Air ball an deiffhghrian, aRus cha tabli-

i • i t i i • iair a- giieaiach a soius, trioblaicl nau laithean ud, dorchaichearBgus tuìtidh na reultan

i • „ o c T n •

o neamh, agus bithidh a gliriaii, &c. &c. Lo sealltumn aircutnliachdannanncumh . - , - d • i i

airancrathadh. ais gus a chcud raun thar an ihichead,

tha sinn a' faicinn gu'n do thoisich an t-amghar so

'nuair a tlieich 'eaglais fein bho lerusalem. Uime sin,

thoisich laithcan na h-amhghar, an uair a sgriobh

Eoin an Taisbeanadh ; Faic a cheud chaibdeil agus an

naothamh rann. Agus t ha an deicheandi rann de'n

dara caibdeil a' feuchainn gur iad geur-leanmhuinnean

Shatain amhgharan eaghiis Chriosd. (Faic G)

'Se am mile agiis da cheud agus tri-fichead bliadhna

de gheur-leanmhuinn air an eaglais leis an RoimhPhapanach a chuid mu dheireadh de'n amhghar mhoir

;

agus air ball an deigh an coimhlionadh dorchaichear a

ghrian, &c. &c., tariaidh comharraidhean teachd

(G) E^ àm a mhor amhghair so a dh'fhuilingeas an Eaglais, tha ar

Tighearn a' toirt fainear ann an eoimeas na h-earrann so ann an Lueas, gu'm" bi cruaidh-chas mhor san duthaich," (ar leam gur e Palestine a tlia e ciall-

achadh), " agus fearg air a' phobull so," (eadhon, na h-Iudhaieli) ; agus thae 'g radh anns a 24 agus anns a 25 rann, " Agus tuitidh iad le faobhara' ciilaidheamh, agus bheirear iad am braighdeanas chum nan uile chinneach:

agus bithidh lerusalem air a saltairt sios fo ua Cinnicli, gus au coimhUonaraimsire nan Cinneach. Agus bithidh comharan auns a ghrein, agus anns aghealach, agus anns na reultaibh ; agus air an talamh airc nan cinneach. annan iomachomhairle, an cuan agus na tonnau a' beuchuaich ; cridhe dhaoine'gan treigsinn trid eagal, agus feitheamh nan nithe sin a ta teachd air andomhan ; oir bithidh cumhachdan nan neamh alr an crathadh. Agus an siu

chi iad Jlac an duiue a' teachd ann an neul, le cumhachd agus mor ghloir."

Ach an uair a thig an dara amhghar lùthidh na h-Iudhaich air an saoradh.Faic Daniel xii. 1, 2, "Agus bitiiidh aimsir carraid ann, mar nach robh riamhbho'n blia cinneach ann, gus an uair sin fein ; agus anns an àm sin soarar dosliluagh-sa, gach aon a gheibhear sgriobta san leabhar. Agus duisgidhraoran dhiubiisan a ta nan cadal ann an duslachna talrahainn, cuid gu beatlia

shiorruidh, agus cuid gu uàire agus masladh bith-bhuan."' Faic Secluiriah,

xii., .xiii., xiv.

16

Clii'iosd, ag-us an sin tliig e. (H) Agiis tlia aii

Scriobtuir, ann an labhairt niu mhac an sgrios, eadhona Phapanachd ag radli, ann an 2 Tesal. ii. 8.

—

" Neach a chlaoidheas an Tighearn le 'anail a bheoil

fein, agus d'an cur e as le doah-adh a thcachd ;" niar

8Ìn buadhaichidh a Phapanachd gus an tig an t-ani so,

agus cha chuirear as d'i gu teachd Chriosd ; uime sin,

air ball an deigh an amhghair ; eadhon, aig crioch a

mhile agus da cheud agus tri-fichead bliadhna (dc

chogadh buadliach na h-adhairce bige, an cogadh sin

a ta air ainmeachadh anns an Taisb. xiii. 7.) toisich-

(H) Mar clii sinn ann an Daniel vii. 21, 22, gu bheil an adharc bheag(earlhon, an Roimh Phapanach) a' deanamh cogadh ris na uaoimh agusa' buadhacliadh 'nan aghaidh, " gus an d'thainig Aosda nan laithean, agua and'thugadh breitheanas do naoimh an Ti a's airde ; oir tliaiuig an t-àm annsan do shealbliaieh na naoinih an rioghachd." Faic Taisb. xi. 15, 16, 17,

18, "Agussheid an seachdamh aiiigeal a throrapaid ; agua bha guthannamora air nearah, ag radh, Rinneadh rioghachdan au t-saoghail 'nan riogh-

aclidaibh do ar Tighearn, agus d'a Chriosd-san ; agus bitliidh e 'na Righ gusaoghal nan saoghal. Agus thuit na ceithir seanaire fichead, a bha 'naneuidhe air an caitlirichibh am fianuis De, sios air au aghaidh, agus rinn iad

aodhradh do Diiia, ag radh, Bheirearaaid buidheachas duitse, O ThighearnaDhe uile-chumhachdaich, a ta, agus u bha, agus a bhitheas; air son gu'n doghabh thu do chumhaehd mor a d'ionnsuidii, agus gu'n do righich thu. AgusLha fearg air na cinnich, agus thainig t'ihearg-sa, agus àra uam marbh gu'atugtadh breth orra, agus gu'n tugadh tusa duais do d' sheirbhisich nafaidhean, agus do na naoimh, agus dhoibh-san air am bheil eagal t'ainme,do na big agas do na moir, agus gu sgriosadh tu iadsan a sgriosas an talamh."Marsin tha leir-sgrios na Papanachd, agus tilgeadh an fhiadh-bheathaich agusan fhaidh blireige do'n loch theine aig toiseach la à bhreitheanais, a thaa' toiseachadh aig ath-theachd Cln-iosd mar ghadaiche anns an oidhche, noraar bhoiUsgeadh dealanaich, an uair a tharlas aiseirigh nam raarbh ann anCriosd, agus caochladh na dream sin de 'Eaglais a bhios beo apus adh'fhagar : a ta e a' gabhail a steach mar an ceudna suipeir phosaidli anUain, agus a theaehd le a naoimh uile, Sech. xiv., Taisb. xix. : Taomadh abhreitheanais air an talainh, a ta air a chuir an ceill ann an Isaiah xxiv :

a' tional as a rioghachd na h-uile nithe a bheir oilbheum : tilgeadh an fhiadh-lìheathaich agus an fhaidh bhreige 'san loeh theine : ceangal Shatain agusa thilgeadh do shlochd an dubh-aigein : iompachadh agus aisig iomlanludaih agus Isareil : rioghachadh Chriosd maille ri naoimh mile bliadhna

:

teachd a steach lanachd nan Cinneach : fuasgladh Shatain aig crioch a mhilebliadhna : a mhealladh air na cinnich : an leir-sgrios air lorg sin : tilgeadh

an Diabhoil 'san locli theine agus phronnuisc, far an do thil.;eadh ani fiadh-

bheathaeh agus am faidh breige roimh thoiseachadh a mhile bliadhna: teich-

eadh neanih agus talamli bho ghnuis an Ti a ta ri fhaicinn 'na shuidhe air

an righ-chathair mhor gheal : na mairbh, beag agus mor, nan seasamh amfianuis De : fosgladh nan leabhraichean agus breith air a thoirt air na mairbhas na nithibh sin a bha sgriobhta annta a reir an gniomhara : tilgeadh al)hais agus ifrinn san loch theine—" agus ge b'e air bith nach d'fhuarailh

sgriohta ann an leabhar na beatha, thili;eadh e sau loch theine."—TarlaiJhua nithe su uile ann an la a bhreitheunaitt.

17

itUi coniharrauUicaii tcaflul ChriosJ a ta aii so air aii

ainmeachadh, cadhoii, duibhreadli na grcinc agus

na gcalaich, agus tuitcani naii reulta : an sin thig

Criosd, lc cunihachd agus gloir ro-

ndioir, lc neulaibh ncimli, mar a ta e

air ainmcachadh anns an 30 agus anns

an 31 rann ; agus togar suas a shluagh

taghta na chodhail san adhar, niar a

ta e air a chuir an ceill anns a 1 Tcsal.

iv. 14 , agus anns na rannail)h a lean-

as ; agus tha sinn a faicinn, anns a

1 Tesal. V. 2, gur e so la an Tighcarna,

a thig mar ghaduiche san oidhchc.

A thaobh comharraidhcan fhoill-

seachaidh, agus a theachd, tha e 'g

radh anns an 32, 33, ag-us anns an 34rann, " Ach foghlumaibh co'samhlachd

o'n chrann-fhige : an uair a bhitheas

a gheug a nise maoth, agus a dh'fhasas

an duilleach, aithnichidh sibh gurfagus an samhradh • agus mar anceudna, an uair a chi sibhse na nithe

Sris.Tufa^'treS sìh uilc, biodh fios agaibh gu bheil ena nithe so uiie. am fagus, eadJion aig na dorsaibh.

—

35 Tlieid neamh agiis y-^ , . . . P n -i i /.taiainh thairis, ach cha (jrudcmihma ta mi ag radh ribh, (isteid mo bhriathra-sa • .-i i i • •^i •!

thairis a chaoidh. © sm, nbhsc a chi na nithe so uile,

eadhon, na comharraidhean so), Nach teid an gineal-

ach so fein thairis, gus an tachair na nithe so uile."

Uime sin, ma tha sinne a faicinn nan comharraidheanso, 'sann ruinne a ta so air a labhairt le Criosd, a'

labhairt ruinn bho neamh, leis na Sgriobtuiribh,"

—

" Gu deimhin a ta mi ag radh ribh, Nach tcid anginealach so fein thairis, gus an tachair na nithe so

uile," oir feumaidh e bhith gur iad an aon mhuinntirris an do labliradh anns an 33, agus anns a 34 rann

;

ach thugamaid faincar gu bhcil cuisean a ta ri teachdsoilleir do'n Ti .Mhoir Is ^Mi.

C

.11) Agus an sin foiU-

siche;ir comhara ,Mliio

aii duinc nn neainli :

asiis nn sin ni iiilo

threublia na talmhalnnbròn, aguschi iad Jlacanduinea'toachd air neul-

aibU neimhe le cumh-achd agus gloir ro-mlioir.

31 Agus cuiridh e

mach "aingil le fuaimmhoir na gall-truinip,

agus cruìnnichidh iad ashliiagh taghta o naccithir gaothaibh, o

leth-iomall ncimhe gusaii leth-iomall eile-

.'t2 Ach foghlumaibhrosamhlachd o'n chrann-fhige: anuairabhitheasa gheug a nis maoth,agus a dh'fhasas naduilleach, aithnichidh

Sibh gur fagus an samh-radli

:

33 Agiis mar an ceud-

na, an uair a chi sibhse

na nithe sin uile, biodhflos agaibh gu bheil e

am fagus, eadlion aig nadorsaibh.

34 Gu deimhin a ta

mi ag radh ribh, Nach

18

Ann an Luc. xxi. 25, tha e 'g radh, " Agus hithìdh

comharan anns a ghrein, agus anns a' ghealaich," &c.&c. ; agus, anns an 28 rann, tha e 'g radh, a' labhairt r'a

eaglais, " Agus an uair a thoiseachas na nithe so air

tachairt, an sin amhairciljh suas, agus togaibii bhurcinn ; oir a ta bhur saorsa am fagus"—(eadhon, saorsa

a chuirp mar a ta e air a chuir an ceill ann an Rom.viii. 23, "Agus cha'n e so a mhain, ach sinn fein maran ceudna, aig am bheil ceud thoradh an Spioraid,

tha eadhon sinne ag osnaich annainn fein, a' feitheamhris an uchd-mhacaclid, eadhon saorsa ar cuirp ;" rann31 "agus mar an ceudna sibhse, 'nuair a chi sibh nanithe so a' tachairt, biodh fhios agaibh gu bheil riogh-

achd Dhe fagus do laimh. Gu deimhin a deirim

ribh, nach teid an linn so thairis, gus an coimh-

lionar na nithe so uile."

Agus anns a 34 rann, " Agus thugaibh an aire

dhuibh fein, air eagal uair air bith gu'm bi bhurcridhe fo eallaich le geocaireachd, agus le misg,

agus le ro-churam mu nithibh na beatha so, agus

gu'n tig an la sin oirbh gu h-obann ; oir marribe thig e air na h-uile dhaoinibh, a ta 'g aiteachadh

aghaidh na talmhainn uile, Deanaibh-sa air an

aobhar sin faire, a' deanamh urnuigh gach am, chumgu measar gur airidh sibh air dol as o na nithibh sin

uile a ta gu teachd, agus seasamh an lathair Mhic an

duine." Uime sin tìia e soilleir bho'n 28 rann,

—

" An uair a chi sibh na nithe so a' toisoachadh ri

tachairt, an sin amhaircibh suas, agus togaibh bhur

cinn ; oir a ta bhur saorsa am fagus"—(I)—tha e

soiUeir gu'm bi comharraidhean so teachd Chriosd air

an tuigsinn le cuid. Mar an ceudna tha e soilleir,

bho nam bheil air a radh anns a Lucas xxi. 35, agus

bho na tha air a radh anns a Mata xxiv. 38, agus

anns na rannaibh a leanas—" Oir mar a bha iad anns

na laithibh roimh an tuil ag itheadh agus ag òl,

(I) So dearbhaclid cile gu bheil e a' labhairt r'a eaglais.

19

a' posadh agus a' toirt am posadh gns an la an deacli-

aidh Noe a steach san airc, agiis nach robh fhios aca

g-us an d'thainig an tuil, agus an do tliog i leatha iad

uile ; niar sin niar an ceudna bithidh teachd Mliic an

duine"—(tha so a' cur an ceill) nach tuig an t-ioinlaii

do dhaoinibh comharraidhcan a theachd. Bithidh

muinntir mu'n cuairt d'an gnothachaibh gnathaichte

—faic 40 rann, " An sin bithidh dithis air a mliach-

air; gal)har fear aca, agus fagar am fear eile; bithidh

dithis bhan a' meileadh anns a' mhuilean;gabhar a

h-aon aca, agus fagar an aon eile." Uime sin tha e

coslach nach ann gu litireil, ach fo shamhLichas a tha

dorchachadh na greine agus na gealaich, agus

tuiteam nan reultan ri bhi air an tuigsinn ; a thaobh

's nach b'urrainn iad an oibrichibh gnathaichte

dheanamh anns an dorch. (K)ISIar sin tha sinn a' faicinn gu bheil e air a' radh

ann an loel, agus ann an Gniomh. ii. 19, "20—" Agus nochdaidh mise iongantais anns na neamJi-

aibh shuas, agus comharan air an talamh shios ; fuil,

agus teine, agus duibh-neul deataich ; iompaichear

a' ghrian gu dorchadas, agus a' ghealach gu fuil, mu'ntia: la mor agus comharaichte sin an Tifjhearna."

Agus anns an Taisb. vi. 12, tha an t-àm so mar anceudna air iomradh, agus an t-àm anns an tachair e

air a chomharrachadh,—" Agus dh'amhairc mi 'nuair

a dh'fhosgail e an seathamh seula, agus, feuch ! bha

(K) Faie Lucas xvii. 24—30, " Oir mar a ta an dealanach a dhealraich-

eas o aon ionad fo neamh, a' soillseachadh gus an ionad eile fo neamh, inar

sin a bliitlieas Mac an duine mar an ceudna 'na la fein. Ach is eigiun daair tus moran do nithibh fhulantr, agus a bliiaira dhiultadh leis a'ghinealach

so. Agus mar a blia e ann an laithibh Noe, mar sin mar an ceudna bithidh

e ann an laithibh Mhic an duine. Bha iad ag itlieadh agus ag ol, a posadhagus air an toirt ara posadh, gus an la an deachaidli Noe a steach do'n airc :

agus thainig an dile, agus sgrios i iad uile. Amhuil fos mar thachair ann aulaithibh Lot ; bha iad ag itheadli agus ag ol, a' ceannaeh agus a' reiceadh. ap'anudachadh agus a' togail aitreabh : ach air an la sin fein anns an deaeh-aidh Lot a macli à Sodom, fhrasadli teine agus pronnasg o neamh, agussgrios e iad uile. Is ann mar sin a bliitheas anns an la am foillsichear Macan duine."

Nam b'ann gu Htireil a bhiodh an dorchadas, cha bhiodh iad a' ccannachagus a reiceadh, a plaundachadh agus a' togail aitreabh.

20

crith mhor thahnhainn ann ; agus dh'fhas a' ghrian

dubh niar shaic-eudach roin, agus d'fhas a' ghcalach

niar fhuìl, agus thuit reulta neimh air an tahanih,

mar a thilgeas craobh-fhige a figean an-abaich, 'nuair

a chrathar i le gaoith mhoir."

Tha fhios againn gur ann fo shamhladh a ta cainnt

an Taisbcanaidh air a labhairt; agus tha i a diongadh

iuchair do na samhlachaibh a th'air an gnathacliadh

ann an earrannaibh eile de'n Sgriobtuir. Tha sinn

a' faicinn anns an Taisb. viii, gu'n do bhuaileadh an

treas cuid de'n ghrein, agus an treas cuid de'n gheal-

aich, agus an treas cuid de na reultaibh ; agus tha an

luchd-mineachaidh is ro chomasaiche, gu cumanta a'

cordadh air, gu'n do thachair bualadh so an treas

cuid de'n ghrein, de'n ghcalaich, agus de na reult-

aibh, roimh bhuadhachadh nan Sarasach agus nan

Turcach, mar a ta an cuigeamh agus an seathamh

trompaid, anns an Taisb. ix,—a reir coltach gu soillcir

a' cuir an ceiU am Ijuaidh-san. Mar an ceudna tha o

soilleir, bho sheadh Leabhair an Taisbeanaidh air

fad, gu bheil dorchachadh so an treas cuid de'n

ghrein, de'n gheahiich, agus de na reultaibh, a tha air

iomradh anns an viii. caibdeil, a' ciallachadh toraidh-

ean nan truaighean agus nan ainneartan leis an robh

cumhachdaibh riaghlaidh lompaireachd na Roimh air

an sarachadh. Faic ciod a th'air a 'g radh le Raibeart

Fleming, anns an Leabhar a sgriobh e niu thimchioll

Eiridh agus Thuiteam na Papanachd, a chaidh a

chlodh-bhualadh anns a bhhadhna 1701, bho chionn

ceud agus ochd bhadhna deug thar fhichead, anns ambheil e 'g radh, " Bheir an ceathramh trompaid

fathast tuille fasalachd air an Roimh, le a greadh-

nachas agus a gloir a dhorchachadh, ni a ta air a

chuir an ceill le dorchachadh an treas cuid de'n

ghrein agus de'n ghealaich agus de na reultaibh, leis

am bheil sinn gu thuigsinn, gun teagamh air bith,

crionadh a cumhachd rioghail."

21

ISIar an ceiulna, ann an labhairt air a clieathranih

ooithcach tha e 'g radh, "Tha an ceathranih ìsoitheach

a nis gn bhi air a thoirt fkinear, np^n^^ nuir a ta e «0

air a thaoniadh air grein na rioghachd Phapanaich,

mar sin 'se a thoradh, daoine a phianadh le h-ainteas

teine." A rithist, ann an hxbhairt mu'n cheathrandi

soitheach so, tha e 'g radh, "• Gu bheil a ghrian, agus

sohiis eile nan neimh, na samhhiidhean air prionnsach-

aibh agus air rioghachdaibh, mar a thug sinn fainear

cheana, uime sin feumaidh gur e a ta air a chiallach-

adh le taomadh an 't-soithich so air a ghrein, isleach-

adh cumhachdan mòr a bhuineas do'n lloindi ; a ta

nam mor chultaic do 'n Phapanachd." (L) " Thaaobhar dochais, mu thoiseach na h-ath linne

gu'm faod cuisean tionndadh gu bhi ni's fearr, oir

cha'n urrainn mi gu'n bhi 'g earbsa gu'n tachair

smachdachadh nuadh eiginn an trath sin riu-san a ta

nam j)riomh chul-taic do'n Ana-criosd, agus theagamhmu'n àm sin gu'n toisich rioghaclid na Fraing ri bhi aira

h-isleachadh gu mor, agus (jed do ghabh Righ na Fraing

a th' ann an traths' " (Luthais an xiv, a bha 'san àmsin an aird a chundiachd agus a ghloir) a ghrian mar a

mhac-samhailt, agus na briathran so mar a shuaichean-

tas—(" Nec pluribus iììipar,'') 'se sin mar a theirear'sa

Ghaehc

—

\S mise 's airde 'sau t-sreath—theagandi gurfheudar dha fein, no an darna cuid do na righribh a

(L) Faic luchair Bhuims do Chaiunt Cho'shamhlachail an Sgriobtuir, achlodh-bhuaileadh arm an 1835.

Solus. Tha sokiis a' ciallachadh cumhachdan riaghlaidh, a chionn gubheil iad a feuchainn na slighe, agus air an aobhar sin a' seoladh agusa' riaghiadh dhaoine nau caithe-beatha, muinntir air mhodh eile aig nachbiodli fhios ciod a dheanadh iad no c'ait an rachadh iad. Faic Taobli-duilleig "285.

Tlia dorchadas na greine, na gealaiche, agus nan reultan, na shamliladli ata comharachadh dorcliadas choitchionn, no faiUinn anns an riaghladli maraun an Isaiah xiii. 10 ; Esec. xxxii. 7, agus loel ii. 10-31. Taobh-iduiUeig 122.

Griun. Grian, gealach, agus rcultan. Ge b'e ait am bheil coltas uach-daranaehd air a suidheachadh, co dhiubh, is aun an stada no an caglais, noann an teaghlach fa leth a ta e ; tha a ghrian, a ghealach, agus na reultan,'nuair a diraiumichear cuideachd iad, si' ciallacliadh nan cuochladii inbhe faleth de chumhachd, uo de luchd-riaghlaidh a th'anns an aou stadii. Taobh-duUleig 427.

22

thig na dheigh, ag-us do'ii rioghachd i fein, aig a chuidis lugha roimh na bhliadhna 1794, aideachadh a thaobhnan righrean a tha sa coimhearsnachd, nach 'eil e

eadhon—" singidis impar'"—Marfhear 'san t-sreath.

Dhearbh ceannairc nam Frangach gun robh ammineachadh so, a rinneadh ceithir-fichead bliadhnaagus a tri-deug roimhe sin, le Fleming, an fhad so

eeart. A nis thugamaid fainear, gu bheil e tighinn gusa cho'dhunadh so le bhi mineachadh gur euachdaran-achd na Fraing a ta air a ciaHachadh leis a ghrein.

Mar an ceudna tha e feumal gu'n d'thugamaid fainear,

gu'n d'innis e roimh-laimh an t-àm 'san tarladh so, le

bhi cunntadh gu'n do thoisich am mile agus da-cheudagus tri-fìchead là (is e sin, bliadhnachan anns ambheil 360 là anns gach bliadhna) anns a bhliadhna

652, agus gu'n do chriochnaich iad anns a bhliadhna

1793-94. Tha e 'g radh beagan an deigh na h-earrann

a roimh-ainmicheadh, " Tha mi a tuigsinn gu'n

d'fhuair am Pap bunachar nuadh a dh'ardaich ceumeìle e, 'nuair a dh'fhag lustinian an Eadailt an deigh

a toirt fo smachd, ann an tomhas mor fo riaghladh a

Phapa, air dha bhi toileach ughdarras an easbuig

ardanaich so a mheudachadh, thug e thairis ant-ughdarras a bhuineadh dha fein do'n easbuig ; a nis

thachair so anns a bhliadhna 552, agus leis a mhile

agus da-cheud agus tri-fichead bliadhna a chuir ris a

so, bheirear an aireamh a nuas gus a bhliadhna 1811,

ni is i, a reir cunntais na faidheadaireachd, a bhliadhna

1794." Tha nithe a thachair coslach ri bhi dearbh-

adh gu'n robh Fleming ceart, anns a mhor cliuid,

a thaobh a chunntais so : mu chunntar gu mean an

còrr laithean, uairean agus mhionaidean, a ta eadar a

bhhadhna mar a ta i air a meas le ciìrsa nan reult-

aibh, agus a bhliadhna mar a ta i air a meas anns an

fhaidheadaireachd, bheir e air a mhile agus da-cheud

agus tri-fichead bliadhna, 'nuair a chunntair iad bho

na bhliadhna 552, criochnachadh mu'n cuaìrt do'n

bhhadhna 1793.

23

Ach tlia iiuir an ccudiia deadh aobharan eile air son

a bhi co'dhunadh gu'n do criochnaich am mile agus an

da-cheud agus an tri-fichead bliadhna aig an am sin,

eadhon, àm Ceannairc nam Frangach (Faic M), agus

(M) Tha a mhor chuid dliiubh-san a sgriobh mineachadh air an fhaidh-

eadaireachd, a' cordudh f^ublieil am mile agus da-cheud agus tri-<iche;id la nobliadhna so a' cialiacliadh an t-aon ni ris an aimsir agus ainisirean, a^'us

letli-ainisira ta air ainineachadh annsan Taisb. xii., agusannsan Dan. vii. 2.5,

agus ris an da rahios agus da-fhichead, agus am mile agus da-cheud agus tri-

fìchead la a ta air an ainmeachadh anns an Taisb. xi. 2, 'ò. Uime sin tha nah-aimsirean so uile, a' ciullachadh an aimsir anns an dean an adharc bhoag(eadhon, a Phapanachd) cogadh ris na naoimh, agus a bhuadhaicheas i 'naa

aghaidh. Faic Dan. vii. 20, agus na rannan a lcanas. Ach co luath 'sa

clii-inchnaicheas am mile agus da-cheud agus tri-fichead la, suidhidh ara

brcitheanas, '' agus bheir iad air falbh a thighearnas, gu chaitheamh, agusgu a sgrios gu ruig a chrioch."

Aig toiseachadh na Ceannaìrc Fhrangaich bha cumhachdna Papanachd gle

bhuadhach ann an earrann mhor de Mhor-thir na Koinn-Eorpa, agus ann aaduthchannaibh eile ; ach chuir a cheannairc so gu neo-ni a chuirt pheanaisdhiabhluidh phapanach, a h-inneal mor an-tighearnais, agus a h-arm cogaidhan aghaidh nan naoimh anns gach duthaich, agus chuir i as d'a cumhachdann an tomhas mor air feadh an t-saoghail. Faic mar a spuinneadh i de abeartas agus de a saoibhreas anns an Fhraing, agus anns a Spainnt, &c. &c. ;

faic am Pap na phriosanach aig Bouaparte ; faic a cumhachd foirneartach

air a h-irioslachadh ann an tomhas co mor, 's gu bheil na Sgriobtuirean a nis

air an sgaoileadh air feadh dhuthchannaibh Papanach,—ni nach robh air acheadaehadh roimh an Cheannairc Fhrangaich ; agus biodh e air a thoirt

fainear, ge b'e ait am bheil na Sgriobtuireau air an sgaoileadh, tha Criosdagus a chuid Abstol an sin a' searmonachadh an t-soisgeil shiorruidh leo.

Ach tha e air a chuir an ceill anns a Daniel vii. 25, 26, " Agus labhraidh

e briathran an aghaidh an Ti a's airde, agus claoidhidh e naoimh an Ti a's

airde, agus bithidh duil aige aimsirean agus reachdan a chaochladh ; agusbheirear iad d'a laimh gu aimsir, ainibircan, agus roinn aimsire. Achsuidhidh am breitheanas, agus bheir iad air falbh a thighearnas, gu 'chaith-

eamh, agus gu a sgrios gu ruig a chrioch." Uime sin an uair a chrioch-

uaichear, an aimsir, agus aimsh-eaa agus leth-aimsir, toisichidh crionadhcumhachd na Papanachd.

Tha e coslach gu'n do thoisich a leithid sin do chrionadh aig àm naCeaunairc Fhrangaich ; mar an ceudna gu'n d'thug a Cheannairc sin mailleris na nithe a lean na lorg, air falbli a mor chumhachd chum cogadh aaaghaidh nan naoimh ; ach tha cumhachd na Papanachd a' buadhachadli reara mile agus da cheud agus tri fichead là, uime sin tha am mile agus dachcud agus tri fichead la air teireachdainn an uaira sguireas a Phnpanachd dobhuadhachadh. Mar an ceudna 's iad na soitheachan na seachd plaigheandeireannach, agus tha annta na breitheanais leis am bheil a Phapanachd air

a tilgeadh bun os ceann ; air an aobhar sin, an uair a thoisicheas iadsan ri

bhi air an taoniadh, chriochnaicheadh am mile da cheud agus tri fichead la

bha a Phapanachd gu buadhachadh, ach thoisich tiormachadh na h-aibhneEuphrateis (cadhon, an lompaireachd Thurcach) agus a thaobh 's gu bheilsin gu tachairt fo'n t-seathamh soitheach, 'sann fo'n t-seathamh soitheach ata sinne, uime sin chriochnaich am mile agus da cheud agus tri fichead la bhochionu tamull. Faic cainnt M d— L a labhair e ann an Tigh ArdChomhairle na Fraing, air an ochdarah la de'n cheud mhios 1834 (air ah-ainmeachadh le Mr E. Bickcrsteth 'na Shearmonaibh " air ullachadh fa

24

mar an couclna gu'n robh a glirian na samliladh air

uachdaranaehd na Fraing. Tha e air innseadli dhuinneann an Daniel ii. agus an vii. caibdeil, gu blieil ceithir

riogliachdan mòra gu lihi ann ; agus tha e soiUeir gur i

an Roimh an ceathramh rioghachd, agus gu mair i,

'na a staid eadar-sgaraichte, gus am buail a chlach,

air a gearradh a mach gun lamhan, an iomhaigh air acosan, mar a ta e 'san dara caibdeil, " Gus an tig ant-am anns an toirear an rioghachd agus an uachd-aranachd, agus morachd na rioghachd fo neimh uile,

do mhuinntir naomh an Ti a's ro airde, aig am bheil a

rioghachd na rioghachd shiorruidh, agus bheir na h-uile

thighearnais umhlachd agus geill da ;" mar a ta e anns

an t-seachdamh cail)deil. A nis b'e an ceathramh riogh-

achd sin a righich os ceann righrean na talmhainn,

aig am breith ar Tighearna; oir dh'orduicheadh le

Ceasar Augustus, an t-iompaire Romanach, an domhanuile a mheas, Lucas ii. : air an aobhar sin, tha an

lompaireachd Romanach ann fathast, agus bithìdh i

ann gus an tig an t-àm anns an sealbhaich na naoimhan rioghaclid, oir tha i an trathsa na staid eadar-sga-

raichte, agus mairidh i na staid eadar-sgaraichte gus

an sgriosar i.

Uime sin ma tlia a ghrian na samhladh air

uachdaranachd, is fheudar gur ann air a phriomh

uachdaranachd anns an iompaireachd eadar-sgaraichte

Romanach a ta i na samhladh, agus tha ghealach na

samhladh air an dara uachdaranachd, agus na reultan

air na h-uachdaranachdaibh a's lugha. B'i rioghachd na

Fraing, aig an am sin, mar a ghairm iad dhiubh fein,

" La grande Nation," '' Aii cinneach oirdheirc,''' a

cluimhachd mhor,—a phriomh rioghachd, anns an

iompaireachd eadar-sgaraichte Romanacli no Phap-^

anach. Aig àm na Ceannairc Fhrangaich, b'i an

chomhair la Chriosd)," a cho'Jhuin e le 'g radh, " Tha an Tuirc a' dol a

dhith a dh'easbhuidh Thurcach."

Faic mar an ceudna Leabhar-naigheachd na Baintighcarna Chriosdaidli

air son an dara niios de'n bhliadhna 1834.

S})ainiìt an clara lio^luu'lul, no a _!.;]K'ahK'li, a^i^ns l/ìa<l

a clinid eiic na cninhaclulan l)oas>-, no na reultan.

—

Acli aig- ani na Ceannaire Fhranoaieli, an nair a

tliainig' am niile agns an da chend ao-ns an tri fìchead

bliadhna anns an do bhnadhaich a Phapanachd on

crich, an uaìr a 1)ha an trioblaid nihor, eadhon geur-

leanmhninn na h-eap^laise, leis an Roimh Phaganach

a^us Pha])anac]i air comli-dlmnadli, le toiseac^iadli

toirt air fall)li a cumliachd aintig-liearnail, agus sgrios

a liou cuid is cuid a cumhaclul rannsacliaidh, os-cionn

creidimli dliaoine, 1)ha a ghrian, cadlion, uaclidar-

anaclul na Fraing air a dorchachadh.

Agus c]iunuaic sinn blio'n am sin naclidaranaclid

na Spainiit mar au ccudna air a dorc^iacliadh, agus

thilgeadh ìjun os-cionn uaclirìaranaclidan l)eag na

koinn-Eorpa, agus tliuit iad mar fhras de reultaibh

a' tliuiidingeadh. Acli tha c air innseadli dliuinn

ann an loel, agus anns an Gniomli. ii. 20, " Gu'niomjiaicliear a' glirian gu dorchadas, agus a gliealacli

gu fuil, mii'n tig la mòr agus comliaraiclitc sin an

Tighearna." Chunnaic sinn ma ta clia'n e a mliain a

glirian air a tioiindadli gu dorcliadas, acli mar anceudna a Spainnt, a ghealacli, air a tionndadh gufnil blio c]iioiin iomadh bliadhna, agus tha i fathast

anns a ciior sin. ]\Iar a ta a ritliist air ainmeaciiadli

anns an Taisb. vi 12, 13, " Agus dh'amliairc mi 'nuair

a dh'fhosgail e an seathadh seula, agus, feuch, blia

critli mhor thalmliainn ann ; agus dli'f has a gliriaii

du])h niar s]iaic-eudacli ròin, agus dli'flias a' ghealacli

mar fliuil, agus tliuit reulta iieimh air an talamh, mara thilgeas craol^Ii-fliige a figean, an-abaich, 'nuair achratliar i lo gaoitli miioir." Tha o coltach, nia ta,

gu'm faca sinn coi'lionadii nan comliaraidhean a ta air

an ainmoachadli anns a chaibdeil so Mata xxiv. 29,'* Air ball an deigii trioljlaid nan laithean ud, dorcli-

aichear a' ghriau, agus clia taljhair a' ghealach a solus,

agus tuitidh na reultan o neamh, agus bithidh cunih-1)

26

aclulan iian ncamli air an cratliadh," ninie sin tlia

(ìuil againn a nis ri coi'lionadli nan nitlie a ta air anroinih-innseadli ann an rann 30 agus 31.

*' Agus an sin foillsichear comhara Mhic an duinean neamh, agus an sin ni uile threubha na tahnhainnbron, agus chi iad Mac an duine a' teachd air neuLaibhneimh, le cumhachd agus gloir ro mhoir. Agus cuiridh

e mach 'aingil le fuaim mhoir na gall-truimp, aguscrninnichidh iad a shhiagh taghta o na ceithir gaoth-

aibh, o leth-iomall neimh gus an leth-iomall eile."

Agus a thaobh comharaidhean fhoillseachaidh a ta

air an ainmeachadh an so, agus a theachd, tha ar

Tighearna ag radh anns an 32 agus na rannaibh a

leanas, " A nis foghhimaibh cosamhlachd o'n chrann-

fhige ; an uair a bhitheas a gheug a nis maoth, agus a

dh'fhasas an duilleach, aithnichidh sibh gur fagus ansamhradh : agus mar an ceudna, an uair a chi sibhse

na nithe sin uile, biodh fìos agaibh gu bheil e amfagus, eadhon aig na dorsaibh. Gu deimhin a ta miag radh ribh, Nach teid an ginealach so fein thairis,

gus an tachair na nithe so uile. Theid neamh agus

talamh thairis, ach cha teid mo bhriathra-sa thairis a

ehaoidh." Thugamaid fainear anns an 33 rann gubheil e ag radh r'a Eaglais, amhul " sibhse mar an

€eudna, an uair a chi sibhse na nithe sin uile, biodh

fios agaibh gu bheil e am fagus, eadhon aig na dors-

aibh. Gu deimhin a ta mi ag radh ribh" (eadhon,

ribhse a chi an t-iomlan de na nithe so), " Nach teid

an ginealach so fein thairis, gus an tachair na nithe so

uile."

Uime sin ma chunnaic sinne uile chomharaidhean

so a theachd, 's ann ruinne a ta so air a labliairt, " Gudeimhin a ta mi ag radh ribh, Nach teid an ginealach

so fein thajris, gus an tachair na nithe so uile. Theid

neamh agus talamh thairis, ach cha teid mo bhriathra-

sa thairis a chaoidh." (N)(N) Tha air a radh ann an coimeas na h-earrann so anns an Lucas xxi. 31

^2, 33, " Agus mar an ceudna sibhse, 'nuaii* a chi sibh na nithe so a' tach-

27

Tlui ar Tighearii ag radli nacli 'eil

fios aii^ neacli sani bitli ach ai*; ari

Athair a nihain, air hi agus iiair so

a' theachcl. " Ach cha'n 'eil tios an

la no na li-uaire sin aigduine air bith,

no tbs aig ainolibli neinih, acli aig m'

Athair-sa a nihain. Ach amhuil a

bha hiithean Noe, mar sin mar an

yi Aoh clin'n 'eil fios

nu la no na h-uaire sin

uigdiiineairbitli, nufos

iiig aÌHKlibh ncinih, a<^h

aig m' AUiair-sa a

luhain.

37 Ach amhiiil a hlia

laitliean Noo, mar sin

mar un ceudna bithidU

tfachd Mhic an duine.

3tl Oir mar a bha iad

anns na laithibh roimhan tuil, ag itlicadh aijus

ag ol, a' posiidh asus a' ,.,.,, 1 i t» ti • i•

tuirt am posadh, gus an ceuQna bithuHi teachtl Mhic an clume.hi an dcachaidh Noe a ^, ,, ., l^i.l'llstcach san airc. Ou- uiar bha lacl anns na laitlnbli

robh roimh an tuil aa- itheadh aofus a": ol, a'

an do thog i leatha iad

iiile ; mar sin mar anceiidna bithidh teachd

aMliic an duine.

4(1 An sin bithidh

ditliis air a rahachair

;

gabliar foar aca, agus

fagar .am fear eile.

41 Uithidhdithisbhan

a' meileadh anns a'

mliuilean ; gabhar a h-

aon aca, agua fagar anaon eile

eile

3:) Agus nachfhios aca gu:

dth.ainig an tuii, agus pQsadh affus a' toirt am posadh, gus anL iad 1 O 1 ' O

la an deachaidh Noe a steach san

airc, agus nach robh fhios aca gus an

d'thainig an tuil, agus an do thog i

leatha iad uile : mar sin mar an ceudna

bithidh teachd Mhic an duine. Ansin bithidh dithis air a mhachair ;

—

gabhair fear aca, agus fagar am fear

e sin, tha seirbhiseach Chriosd air a thogaìl

suas na chodhail san adhar, agus an aon eile aig nach

'eil ola na shoitheach maille r'a lochran air fhagail.

—

" Uime sin deanaibh-sa faire, oir cha'n 'eil fhios

agaibh cia an uair a thig bhur Tighearna. Ach a ta

fhios so agaibh, nam b' fhiosrach fear an tighe cia an

uair an tigeadh an gaduiche, gu'n deanaclh e faire^

agus nach fulaingeadh e gu'm bristeadh a thigh troimh.

Uinie sin bithibh-sa ulhimh mar an ceudna: oir is

ann an uair nach saoil sibh, a thig Mac an duine.

—

Co e ma seadh, a ta 'na oglach firinneach agus glic, a

cluiir a Thighearn os-ceann a mhuinntir, a thabhairt

bìdh dhoibh na àni fein? Is beannaichte an t-oglach

sin, a gheibh a Thighearna, ri àm dha teachd, a' dean-

amh mar sin. Gu deimhin a ta mi ag radh ribh, gu'n

airt, biodh fhios agaibh gu bheil rioghachd Dhe fagus do hiimh. Gudeitnhin a ta mi ag radh ribh, nach teid an giuealach so thairie, gus ancoiinhlionar na nithe so uile. Thcid neainli agus talamh thairis ; ach chateid mo bhriathra-sa thairis a chaoidh,"

28

cuir se e os-ccann a mhaoin gii h-ionilan. Ach matheir an droch shcirbhiseach ud 'na chridhc, A ta moThighearn a' cur dail na thcachd ; agus ma thoisich-

eas e air a chomh-sheirbhisich a bhualadh, agus air

itheadh agus ol maiUe ri hichd-misge : thig Tighcarn

an oghiich sin aun an la nach 'eil suil aige ris, agus

ann an uair nach fios da, agus gearraidh e 'na bhh)igh-

dibh e, agus bheir e a chuibhrionn da maille ris nacealgairibh : an sin bithidh gul agus giosgan fhiacah"

Tha e soilleir gur iad na h-oigheau glic iad sin a ta

ullamh, mar a ta e air a radh, JMata

xxiv. 44, " Bithibh-sa ullandi mar an

ceudna," agus tha an t-uUachadli so a'

co'sheasamh ann an oladh a bhi aca,

agus 'nan lochranaibh a' lasadh.

Tha an oladh na samhladh air an

Spiorad Naomh, 1 Eoin ii. 20, " Achtha agaibh-sa ungadh o'n ti naondi,

agus is aithne dhuibh na h-uile nithc,"

27, " Ach tha an t-ungadh a fhuair

sibh uaith-san, a' fantuinn annaibh;

agus cha'n 'eil feum agaibh gu'n

teagaisgeadh aon neach sibh : Ach,

mar a ta an t-ungadh so fcin 'gar

teagasg mu thimchioll nan uile nithe,

agus a ta e fior, agus nach breug e,

eadhon mar theagaisg e sibh, fanaildi

ann." Coimeas so ri Eoin xvi. 13,

" Ach an uair a thig csan, Spiorad

na firinn, trcoraichidh e sibli chumgach uile fhirinn : oir clia hibhair e

uaith fcin : ach labhraidh e na li-uile

nithe a chluinneas e : agus foillsich-

MaTA. XXV.*1 Aii sin samli1i\ich'

car ringhachd ncimh ri

deich oigliibh, a tliug

leo an lncliraiii, agus achaidh a mach an oodli-

ail an fhior nuadli-

phosda.

2 Agus bha cuigear

dhiubh glic, agus cuig-

ear amaideach.3 Tliug iadsan a bha

amuidcach an lochì-ain

lco, ach cha d'thug iad

oladli leo.

4 Ach i.idsan a bhaglic, tliug iad oladh lco

'nan soithichibh maiilo

r'an lochranaibh.

5 Agus air deanamhniaiUe do'n fhcar nundhphosda, thuit clo codail

orra uile, agus suain.

(i Agus anns a mhoa-dlion-oidliche rinne.aflh

glaodh, Feuch a ta amfcar nuadh-posda a'

teachd ; rachaibh amach g'a choinncach-adh.

7 An sin dheirich nah-oighean ud uile, agusdhe;isaich iad an loch-

rain.

8 Agus thubhairt nah-oighcan aniaidca<-h

riusan a IJiagìic, Thoir-

ibh dhuinnc ciiìd dobhur n-oladh ; oir a ta

air lochrain a'' dol as.

* 'Sann fatla an deigli ùm nan abstol a cliaidh an Tioninadh Nuadh a

roiiin 'ua chaibdoililjli agus 'iia rannaibh, agus is ann a nihain air son

dei«ealachd a rinncadh so ; tha an roinn gii fric a' tacliairt ann am meadlion

earrann aig am bheil dhuh choi'cheangal ri cheile, niar a tha an so eadar

Mata. x.\iv. agus x.w.

20

<) Mh n.rcagair iadjji, q clhuibli.sc iiithc u t.i i'i teuchd."

s:ui a ìi/ui glic, ag iiulh,

Air cagal nacli bi na Acli a reir iiiar a ta e sgriohhta,

Cor. ii. 9—IG, " Cha 'ii fhaca suil,

aaus cha chuala duas, aous cha d'

li'oir ann dhiiinn fiiii -« /-

<

• • f\ i /-• <t /'il _ > r\ :l

nKiisaiunbu-san, gu.na 1 Cor. u. 9—10, Cha 11 fhaca suil.

ft-aiT lL-il)h dol a tli..m

an I.iohd reiciilh, ag..s

ivaimaichibh dhuibii tliaiui<>: aiiu au cridhc (luiue, uauitheafcin.

1(1 Agus am feadli a

bl.a iad a dol a choan-

iiacli, thainig am fear-

i.uudh posda ; agus

cl.aìdh iadsan a bha

dh'ulhiich Dia dhoibh-sau ai_i>- aui blieil

o-radh dha. Ach dh'i'hoi'llsich Dia

dluiiuuc iadlca S])iorad feiu: oir thaau

'h a^JTo^h icis Siiiorad a' rauusachadh uau uile uithe,

dhruideadh an donis. cadhou uithc doiiuhuc Dlic. Uir co11 'xa dhcigh sin

jj duiuc d'an aitliue nithe duine, achthainip: inar an ceudna

^ _

'_

iia h-oighcan eiio, ug (|o siìioi'ad au duiiic a taaiin? niar siuladh, A Thi.:hearn, , , , .i /. • i i •,!

a Thighcarn, fosguii clia H eil uos aig iicacli sam bith air

"'i"':u.hfhre,.gairesan nitliG Dhc, acli nìg S])iorad Dhe. A.-.gus thubi.airt o, Gu

j^jg fjmair sinne, cha'n c si)iorad andeimliin a ta nii ag radh

i m i i • i tai •

ribhnachaithnedhomh t-saoghail, acli au S])iorad a ta o Dliia

;

"i3'De.-.naìbh fairo air cbum gu'm biodh aithuc againn air na.-.naobi.ursin dobhrigh

iiithibh sin a thugadh dhuinngusaornach aithne dhu.bh an O ola no an nu.nir air an Q Dhia. Nithc luar aii ccudna a tatig Jlac an duinc. . 5iii^i ii i-.l

sinu a labhairt, chan ann am briath-

raibh a thcagaisgcas gliocas dhaoiue, ach ara briath-

raihh a theagaisgeas an S])iorad Naomh ; a' coimh-

lueas nithibh spioradail ri nithibh spioradail, Achcha ghabh an duiue nadurra ri nithil)li Spioraid De

;

oir is amaidcachd lcis iad ; agus cha'n 'eil e 'n comas da

eolas a ghabhail orra, do bhrigh gur ann air nihodh

spioradail a thuigear iad. Ach blieir an duine sj^iorad-

ail breth air na h-iiile nithibh, gidheadh cha'n 'cil e

fein fo bhreth duine sam bith. Oir co d'am b' aithne

inutiun an Tighcarua, agus a thcagaisgcas e? ach tha•O ' o o o

iuntinn Chriosd againne."

Uom. viii. 9—11, " Ach cha'n 'eil sibhse san fheoil,

acli san .spiorad, ma tha Spiorad Dhe a' gabhail comh-nuidli anuaibh. A nis mur 'eil Spiorad Chriosd aig

ncacli, cha bliuin e dha. Agus ma iha Criosd annaibh,

iìia 'ii corj) niarbh gu dcimhiu a tliaobh jicacaidh ; ach

is bcatha an spiorad a thaobh fircanlachd. Ach nia

80

tlia SjMorad an ti a tliog losa o na marbliaibli a' gabliail

conihniiidh annaibh, an ti a thog Criosd o na niarìjh-

aibh, beothaichidh e niar an ceudna bhur cuirp bhas-

mhor-sa tre a 8piorad-san a ta chomhnuidh annaibh."

Agus anns an 28 rann, " Agus cha'n e so a mhain,

ach sinn fein mar an ceudna, aig am bheil ceud thor-

adh an Spioraid, tha eadhon sinne ag osnaich annainnfein, a' feitheamh ris an uchdmhacachd, eadhon saorsa

ar cuirp." Faic mar an ceudna Taisb. iv. 5, " Agusbha seachd lochrain theine a' dearg-lasadh am fianuis

na righ-chaithreach, a's iad seachd spiorada Dhe."

Tha lochran air a chleachdadh mar shamhladh air

eaglais, do bhrigh gu bheil e air a lionadh le olaidh,

mar a ta an eaglais leis an Spiorad Naondi, agus tha

an oladh na samhladh air an Spiorad. Faic Taisb.

i. 20, " Run-diomhair nan seachd reultan a chunnaic

thu aim am laimh dheis, agus nan seachd coinnleirean

òir. Is iad na seachd reultan, aingil nan seachd

eaglaisean: agus is iad na seaclid coinnleirean" (no

mar is fearr a dh'fhaodar a' radh lochrain) " a chun-

naic thu, na seachd eaglaisean." Agus ge b'e ait ambheil coinnleir air ainmeachadh anns an Sgriobtuir,

thugamaid fainear gur e a tha e a' ciallacliadh an ni

ris an abair sinne lochran, oir cha robli a ni ris an

abair sinne coinnlean air an cleachdadh anns na laith-

ibh ud.

An uair a tha lochran air a lasadh, tha e air a leas-

achadli le olaidh, agus tha e air fhadadh le teine.

Mar sin air do Eoin Baiste, a bhi labhairt fo sheoladli

an Spioraid, tha e 'g radh mu Chriosd, Luc. iii. 16," Baistidh esan sibh leis an Spiorad Noamh, agus le

teine." Tha an t-Abstol ag radh, Eph. v. 8, " Oir

bha sibh uair-eigin 'nur dorchadas ach a nis tha sibh

'nur solus san Tighearna : gluaisibh mar chloinn an

t-soluis ; oir a ta toradh an Spioraid anns an uile

mhaitheas agus ionracas, agus fhirinn." Uime sin tha

an solus na shamhladh air grasaibh no toraidhibh an

31

Sj^ioraid. ngiisou li-aniid air oradh ('riosdaii, air iiiaisi?

na naoinliaclid, agns air coilionadh an haoha, Mata v.

14, 15, lO', " Is sibhse solus an t-saoohail. Cha'n

fheudar baile a ta air a sliuidheachadh air slia])h

fholach. Agus cha las daoine coinneal, chnm on'n

cuir iad i fo shoitheach, ach ann an coinnleir, agus ni i

solus do na bheil a stigh. Gu ma h-ann mar sin a

dhealraicheas bhur solus an lathair dhaoine, chum gufaic iad bhur deadh oibre, agus gu'n toir iad gloir do

bhur n-Athair a ta air neamh."

'S iad na h-oighean ud, aig am bheil an lochrain a'

lasadh, ìadsan, air dhoibh tiodhlac an Spioraid Naoimlifhaighinn, a tha a' toirt a mach toraidhean an Spioraid.

Faic Gahit. v. 22—26, " Ach is e toradh an Spioraid

gradh, aoibhneas, sith, fad-fhulangas, caomhalachd,

maitheas, creidimh, macantas, stuaim : an aghaidh

an samhuil sin cha'n 'eil lagh. Agus iadsan a's le

Criosd, cheus iad an fheoil, niaiUe r'a h-an-tograibli

agus a h-ana-miannaibh. IMas beo dhuinn san Spiorad,

gluaiseamaid san Spiorad mar an ceudna. Na bithea-

maid deidheil air gloir dhiomhain, a' brosnachadh a'

cheile, a' gabhail farmad r'a cheile." Agus is iad andream d'am bheil Dia toirt earlas an Spioraid, dream,

ma bhios iad beo agus maireann gu teaclid an Tighearn,

aig am bi am basmhorachd air a shlugadh suas ann ambeatha. Faic 2 Cor. v. 4, 5, " Oir tlia sinne a tha

anns a phailliun so ri osnaich, air dhuinn bhi fo eal-

laich; cha'n e air son gu'm bu mhiann leinn bhi

air ar rusgadh, ach aìr ar n-eudachadh, chum gu bi

basmhorachd air a slugadh suas le beatha. A nis anti a dh'oibrich sinne chum so fein, is e Dia e, a thugdhuinne mar an ceudna geall-daingnich an Spioraid."

Agus 'siad an dream a choidil ann an losa, iadsan amfeadli a bha iad a chomhnuidh anns a chorp, a bhaair an seuladli le Spiorad Naomh a gheallaidh, Eph.i. 13, 14, " Anns nn do chmr sibhse mar an ceudnadochas, air dliuibh focal na firinn a chluinntiini,

eadJion soisgeul blmr slainte : iieaeli an deigh dluiihh

ereitlsinn ann, chuireadh seula oirbh le Spiorad

Naomh sin a gheallaidh, neach is e geall-daingnich

ar n-oighreachd-ne, gu tcaclid saorsa na seilbhe a

cheannachadh, chum cliu a ghloire," Bha iad air an

seuladh gu La na saorsa, eadhon saorsa a cluiirp, mara ta sinn a' faicinn ann an Rom. viii. 23, roimh-

ainmichte, agus mar an ceudna ann an Eph. iv. 30." Agus na cuiribh doilglieas air Spiorad Naomh Dhe,

leis an do chuireadh seula oirbli gu Li na saorsa." Is

iad an leithid sin buiU corp diomhair Chriosd, an

Eaglais, agus tha iad marbh, air an adhlacadh, agus

air eiridli maille ris. Faic Col. iii. 1—11, "Uimesin ma dh'eirich sibh maille ri Criosd, iarraibh na nithe

a ta shuas, far am bheil Criosd na shuidhe aig deas

lainih Dho. Suidhichibh bhur n-aigne air na nithibh

a ta sliuas, agus clia'n ann air na nithibh a ta air an

talamh. Oir a ta sibli marbh, agus tha bhur beatlia

folaichte maille ri Criosd ann an Dia. 'Nuair a dh'flioiU-

sichear Criosd, neacli is e bhur beatha-ne, an sin bith-

idh sibhse mar an ceudna air bhur foillseachadh maille

ris ann an gloir. Uimc sin claoidhibh bhur buill a ta

air an talamh, striopachas, neoghloine, fonn-collaidh,

ana-mianna, agus sannt, ni a's iodhol-aoradh : Nithe

air son am bhcil fearg Dhe a teachd air cloinn na

h-eas-umhhnclid. Anns an robh sibhse mar an ceudna

a' gluasad uair-eigin, 'nuair a bha sibh a' caitheadh

bhur beatha 'nam measg. Ach a nis cuiribh-sa uail)h

na nithe so uile ; fearg, corruich, mi-run, toibheum,

cainnt shalach as bhur beul. Na deanail)li breug d'a

cheile, do bhrigh gu'n do chur sibh dhibh an scann

duine maille r'a ghniomharaibh, agus gu'n do chuir

sibh umaibh an duìnc nuadh, a tha air ath-nuadhach-

adh ann an eolas, a reir iomhaigh an ti a chruthaich e.

Far nach 'eil Greugach no ludhach, tiomchioll-ghearr-

adh, no neo-thiomchioll-ghearradh, duinc borb, Sithi-

anach, daor no saor : ach is e Criosd na h-uile, agus

fiiiiis iia li-iiile/" Vaìo nmr an condnn n clmld t'ile

flc'n litir. Tha ar Ti;iliearna 'o-ar n-earalaohaflli an

Spiorad XaoniJi iarraidh, agus iarraidh gii dian (hn*-

aolidaol), Lnoas xi. D—13 "Agns a ta misea<^ radh

rihh, larraildì, ao'ns blieircar dhuibh : siribli, ao^us

g'liei))h sibh ; buailibh r/n dorits, agus fosgalair dhuibli.

Oir gach neaoli a dh'iarras, glaoaidh e: agus an ti a

shireas olicibh e ; agus do'n ti a l)huaileas, fosgail-

ear. ]\fa dh'iarras mac aran, air aon neaoh

agaibh-sa ta na athair, an toir e dha clach ? no nia

fl/riarras e iasg, an toir e nathair dha an ait eisg?

Xo ma dh'iarras c ubh, an toir e scorpion da? Air

an aobhar sin ma's aithne dhuibhse a ta olc, tiodhlaoan

maith a tlioirt d'ar cloinn, nach mòr is mò na siii a

bhoir bhur n-Athair neamhaidh an Spiorad X'^aomh

dhoibh-san a dh'iarras e ?" Faio mar an ceudna ciod a

tha air a radh anns an Gniomh. ii. 38, 39, " An sin

thubhairt Peadar riu, Deanaibh aithreaohas, agus

bithibh air bhur baisteadh gaoh aon agaibh ann anainm losa Criosd, chum maitheanais peacaidh, agus

glieibh sibh tiodhlaoadh an Spioraid Xaoimh. Oir a

ta 'n gealladli dhuibhse agus d'ar cloinn, ag-us do nah-uile a ta fad o laindi, eadhon a mheud 'sa ghairm-eas an Tighearn ar Dia." Agus a rithist anns anRom. viii. 9, " Ach cha'n 'eil sibhse san fheoil, achsan Spiorad, ma tha Sj^iorad Dhe a' gabhail condi-

nuidh annaibh. A nis mar 'eil Spiorad Chriosd aig

neach, cha bhuin e dha." Agus anns an Eoin iii. 5, 0,'• Fhroagar losa, Gu deimhin, deimhin, deirim riut,

inur bi duine air a bhreith o uisge agus o'n Spiorad,oha'n urrainn e dol a steaoh do rioghachd Dhe. Auni sin a ta air a bhreith o'n fheoil, is feoil e ; agus anni sin a ta air a bhreith o'n Spiorad, is spiorad e."

Faic ciod a tha Eoin ag radh, 1 Eoin ii. 27, gucrioch an treas rann de'n treas caibdeil, " Ach tha ant-ungadh a fhuair sibh uaith-san, a' fantuinn annaibh :

agns clia'n 'eil feum acraibh gu'n toao-aisgeadh aon noaoh

34

si])li : Ach, mar a ta an t-iingadh so fein 'gar teagasg-

mii thimchioU nan uile nithe, agus a ta e fior, agus

nach lìreug e, eadhon mar a theagaisg e sibh fanaibh

ann. Agus a nis, a chlann bheag, fanaibh annsan ;

chum 'nuair a dh'fhoillsichear e, gu'm bi danachdagainn, agus nach bi naire oirnn 'na lathair aig a

theachd. Ma tha fhios agaibh gu bheil esan fireanta,

tha fliios agaibh gu bheil gach neach a ni fireantachd,

air a ghineamhuinn uaith-san. Feuchaibh, ciod a'

ghne ghraidh a thug an t-Athair dhuinne, gu'n goir-

teadh clann De dhinn ! uinie sin cha'n aithne do'n

t-saoffhal sinn, do bhri":h nach b'aithne dha esan. Amhuinntir mo ghraidh, a nis is sinne mic Dhe, agus

cha'n 'eil e soilleir fathast ciod a bhitheas sinn : ach a

ta fhios againn, 'nuair a dh'fhoillsichear esan, gu'm bi

sinn cosmhuil ris ; oir chi sinn e mar a ta e. Agusgach ncach aig am bheil an dochas so ann, glanaidh

se e fein, mar a ta esan glan." Nam b'aill leinn an

Spiorad fliaotuinn feumaidh sinn dol gu Criosd air a

shon. Eoin vii. 37-39, " Air an la dheireannach, la

mor sin na feisde, sheas losa agus ghlaodh e, ag radh,

Ma tha tart air neach sam bith, thigeadh e m' ionn-

suidhse, agus oladh e. An ti a chreideas annamsa,

mar a deir an scriobtuir, sruthaidh as a bhroinn

aimhnichean do uisge beo. Ach labhair e so mu'nSpiorad, a bha iadsan a chreideadh annsan gufhagliail : oir cha robh an S])iorad fathast air a

thabhairt, do bhrigh nach robh losa fathast air a

ghlorachadh." Faic mar an ceudna Gniomh. ii. 32,

83, " An t-Iosa so thog Dia suas, air am bheil sinne

uile 'nar fìanuisibh. Uinie sin air dha bhi air ardach-

adh le deas hiimh Dhe, agus gealladh an Spioraid

Naoimh fhaotuinn o'n Athair, dhoirt e mach an ni

so, a tha sibhse nis a' faicinn agus a' cluinntinn."

Feumaidh sinn dol da ionnsuidh le creidimh, oir tha

e aìr a radh anns an 39 rann, " Labhair e so mu'nSpiorad, a bha iadsan a chreideadh annsan gu

35

fbagliail." Agus anns an Eabli. xi. 6, tlia e g radli,

" Ach as cugmhais creidimh cha'n 'eil e 'n comas a

thoileachadh: oir is eigin do'n ti a thig a dh'ionnsuidh

Dhe a chreidsinn gu bheil e ann, agus gur e an Ti c

a bheir duais do'n dreani a dh'iarras e gu dichiollach."

Feuniaidh sinn dol da ionnsuidh ann an urnuigh,

TiUcas xi. 13, " Air an aobhar sin ma's aithne

dhuil^h-se a ta oìc tiodhlacan maithe a thoirt do 'ur

eloiun, nach mor is mo na sin a bheir bhur n-Athair

ueamhaidh an Spiorad Naomh dhoibh-san a dh'iarras

air e ? Agus a rithist, JNIarc xi. 23, 24, " Oir gudeimhin a ta mi ag radh ribh, ge b'e neach a tlieir ris

a' blieinn so, Togair thu, agus tilgear san fhairge thu,

agus nach bi fo amharus 'na chridhe, ach a chrejdeas

gu'n tachair na nithe a their e, thig gach ni a their e

gu crich. Air an aobhar sin tha mi ag radli ribh,

Ge b'e nithe air bitli a dh'ìarras sibh ann an urnuigh,

creidibh gu'm faigh sibh, agus gheibh sibh." AgusEoin xiv. 13, 14, "Agus ge b'e ni a dh'iarras sibh a'

m'ainm-sa, ni mise sin : chum gu'm bi an t-Athair

air a ghlorachadh anns a Mhac. Ma dh'iarras sibh

ni air bith a' m'ainm-sa, ni mise e." Agus Mata.xxi. 22, " Agus ge b'e air bith nithe a dh'iarras sibh

ann bhur n-urnuigh, ma chreideas sibh, gheibh sibh

iad."

Agus mu chreidimh tha e air a radh ann an Rom.x. 17, " Uime sin, is ann o eisdeachd a thig crcìdimh,

agus eisdcachd tre fhocal De." Gal. iii. 2, " So a

ndiain b'aill leam fhoghlum uaibh, An ann o oibribh

an lagh a fhuair sibli an Spiorad, no o eisdeachd a'

chreidimh ?" Eoin v. 39, " Rannsaichibh na sgriob-

tuirean, oir a ta sibh a' saoilsinn gu bheil a' bheathamhaireannach agaibh annta-san ; agus is iad sin a ta

toirt fianuis niu m' tjiimchioll-sa." Leo-san, tha

Oiosd agus a chuid Abstol a' scarmonachadli. Lucasxvi. 31, "Agus thubhairt c ris. Mur cisd iad li Maoisngus ris na fàidbilìh. cha mho a clireideas iad, gcd

30

eireadli iieaeli o na iiiairbliibli." Amis an Gnìomli.xvii. 11, V2, tlia air a radli, " Blia iad sin ni b'uaisle

na muinntir Tliesaloniea, oir ghabh iad am focal d'an

ionnsuidli lcis an uile tliogradli, a' rannsachadh nansgriobtuir gach aon ki, a dlifìieuchainn an robh naiiithe sin mar so. Uime sin chreid moran diubh :

agus niar an ceudna do mhnaibli uaisle do na Greus-aich, agus do fliearaibh aireamh nach bu bheag."

Agus mar so a ta e sgriobhta, 1 Cor. xv. 45 guchrioch, " Rinneadh an ceud dhuine Adhamh 'na

anam beo, an t-Adhamh deireannach 'na Spiorad a

bheothaicheas. Gidheadh cha'n e an ni spioradail a

bha ann air tìis ach an ni nadurra ; agus 'na dheigh

sin an ni s])ioradail. An ceud duine o'n talamh,

talmhaidh : an dara duine, an Tighearn o neamh.

Mar an duine tahnhaidh, is amhuil sin iadsan a tha

talmliaidli : agus mar a ta an duine neamhaidh, is

ann mar sin iadsan a ta neamhaidh. Agus mar a

ghiuhxin sinn iomhaigh an duine thahnhaidh, giuhaìn-

jdlì sinn mar an ceudna iomhaigh an duine neamh-aidh. A nis so a ta mi ag radh, a bhraithre, nach

fheudar le feoil agus fuil rioghachd Dhe a sheal-

bhacliadli ; ni mo a shealbhaicheas truaillidheachd

nco-thruailhdheachd. Feuch, tha mi a' hibhairt ni

diomhair riljli ; Cha choidil sinn uile, ach caoch-

laidhear sinn uile, ann an tiota, am priobadh na sùl,

ri guth na trompaid deireannaich, (oir seididh an

trompaid,) agus eiridh na mairbh neo-thruaillidh,

agus caochlaidhcar sinne. Oir is eigin do'n chorp

thruaillidh so neo-thruaillidheachd a chur uime, a^us

do'n chorp bhasmhor so neo-bhasmhorachd a cnur

uime. Agus an uair a chuireas an corp truaillidh so

iieo-thruaillidheachd uimc, agus a chuireas an corp

basmhor so neo-bhasndiorachd uinie, an sin coimli-

lionar am focal a ta sgriobta, Shluigeadh suas am bas

lc buaidh. O bhais, c'ait am blieil do ghath ? Ouaigh, c'ait am hheil do bhuaidh i Is c am pcacadh

37

gatli a' bliais ; agiis is e iieart a' plieacaidh aii lagli :

acli buidheachas do Dhia, a tha toiit (Ihiiiimc iia

biiadha, tre ar Ti<;heania losa C'riosd. L'iiiie sin, iiio

bhraithre o-radhacli, bithibh-sa daiii«;eaii, iieo-gliluas-

iidach, a' sior-iiiheu(hichadh auii aii obair au Tighearii,

air dhuibh fios a bhi a<;aibh uach 'eil bhur saothair

diomhaiii aiius au Tighearu." 1 TesaL v. 'J'ò-tlo,

*"• Agiis gu deanadh l)ia iia sithe fein naomha sibh guh-iouilan ; agus gu deonaicheadh Dia gu'm bi bhuru-uile spiorad, agus anam, agus chorp air au gk^idh-

eadh gu neo-choireach, gu teachd ar Tigheariia losa

Criosd. Is tìrinneach an Ti a ta 'gur gairm, neachmar an ceudna a ni e. A bhraithre, dcanaibh

iirnuigh air ar son-ne."

L E A S A C II A D II.

Comharaidhean toachd Chriosd a tha soilleir 'san àm, is iad

—

1, Crioch a mhile agus da cheud agus tri fichead bliadhna,

agus a mhor amhghair. Faic taohh-duilleig 9 gu 21, agus M.

2, Dorchachadh na greine, a ghealach gun bhi tabhairt a

soluis, agus na reultan a' tuiteam bho neamh, agus cumhaclidan

nan ncamh air an crathadh. Faic taobh-duiUeig 11 gu 21, agus I>.

3, Coi'Iionadh Taisb. vi. 12, 13, " Agus dh'amhairc mi 'nuair

a dh'fliosgail e an seathadh seula, agus, feuch, bha crith nihor

thalmhainn ann ; agus dh'fhas a ghrian dubh mar shaic-eudach

ròin, agus dh'fhas a ghealach mar fhuil ; agus thuit reulta neimh

air an talamh, mar a thilgeas craobh-fhige a figean an-abaich^

'nuair a chrathar i le gaoith mhoir. Faic taobh-duilleig 11 gu 21,

agus K agus L. Tlmgamaid fainear gu bhcil crith-thalmhainn,

ann an cainnt cho'shamhlachd a' ciallachadh ceannairc. Faic

Tuchair Bhuims.

4, Luc. xxi. 25, 26, " Agus bithidh comharan anns a' ghrein,

agus anns a ghealaich, agus anns na reultaibh ; agus air an

talamh airc nan Cinneach, ann an ioma-chomhairle ; an cuan

agus na tonnan a' beuchdaich ; cridhe dhaoine 'gan treigsinu

troimh eagal agus feitheamh nan nithe sin a ta teachd air an

domhan : oir bithidh cumhachdan nan neamh air an crathadh."

Tha airc nan Cinneach a th'air ainmeachadh an so, a' nochdadh

gu cothromach staid nithe aig caocliladh amannan bho àm na

Ceannairc Fhrangaich ; agus theagamh gu bhcil teinn nan

cinncach a thaobh storais air an ciallachadh an so mar an ceudna,

teinn agus ioma-chomhairlean a thaobh airgid a sharuich cuid

dhiubhsan a chaidh as bho na breitheanasaibh bu truime, fuil agus

teiue. Tha an cuan agus na tonnan a' beuchdaich nan samh-

laidhean air sloigh, coimhthionail, cinnich, agus teanganna, faie

Taisb. xvii. 15 ; air dhoigh 's gu bheil ceannaircoan agus

buaireasan mor-shloicrh gu cotLromach air a chur an ccill Icis a

40

cìiuan ngus na lorinan a' bouolulaioii. Agus cliunnaic siun

tiimlireitoan agus buairoasan mor-sliloigli a' toirt air cridheaoliailìh

(lliaoine an treigsinn troimh eagal, ngus feitheamh nan nithe sin

a ta teachd air an domhan, 'nuaìr a cliunnaic iad cumliachdan

nan neamh air an crathadli, 'se sin, cumliachd luchd-riaghlaidh

agus uachdaranan, a tha air an orduchadh le Dia neìmh, air an

crathadh ; oir a ta e air a radh anns an Rom. xiii. ], " Oir clia'n

'eil cumhachd ann ach o Dliia : agus na cumhachdan a ta ann, is

ann le Dia a dh'orduichcadh iad," &c. ; faic Rom. xiii. 1—7-

Agus an uair a tliarlas na nithe so, tha c air a radh ann an Luc.

xxi. 27, " Agus an sin clii iad Mac an duine a' teachd ann an

neul, le cumhaclid agus mor-ghloir. Agus an uair a thoisicheas

na nithe so air t;\chairt, an sin amhaircibh suas, agus togaibh

bhur cinn ; oir a ta bhur saorsa am fagus."

5, " Agus bithldh soisgeul so na rioghachd air a shearmonach-

adh air feadh an donihain uile, mar fhianuis do na h-uile chin-

nich : agus an sin thig an doireadh." Faic taobh-duilleig 5,

agus B agus E.

G, An ionnsuìdh a thugadh air an aodliradh Chriosdaidli

Phi-otestach a shuidheachadh anns a chanain Eabhruidhich ann

an lerusalcm. 'San àm an deacliaidh Chictoria a ghairm na

Ban-righ, chuireadh air adhart ministeir a Sasuinn chum na

criclie so. Agus tlia sinn a' faicinn an so, an fhaidheadaireachd

sin air a coimh-lionadh a th'anns an Sahn cii. L'5-22, "Eiridh tusa,

ni thu trocair air Sion ; oir tha'n t-àm gu deadh-ghean a nocìid-

adh dh'i, seadh, an t-àm suidhichte air teachd. Oir tlia do

sheirbliisich a' gabhail tlachd 'na clachaibh, agus tha deadh ruu

aca d'a luaithre. jMar sin bithldh eagal air na cinnich roimh

ainm an Tighearn, agus air uile righribh na talmhainn roimh a

gldolr. An uair a thogas an Tlghearna suas Sion, chithoar e 'na

ghloir. Bhelr e 'n alre do urnuigh nan diobarach, agus cha dean

e tair air an athchuinge. Sgrlobhar so do'n àl ri toachd ; agùs

molaidh an sluagli a ghincar an Tighearn. Olr dh'amhairc o

nuas o alrde a naomhachd feln ; o na neamhall)h sheall an

Tiglioarn air an talamli. A chluinntinn osnaich a' phrlosanalch,

chum fuasgladh orra-san a dh'orduicheadh chum bals ; chumainm an Tighearna cluir au ceiU ann an Sion, agus a chliu ann an

lerusalom ; An ualr a chruinnichoar na sloigh le cheile, agus na

rioghachda, gu seir])]iis a dlieanamli do'n Tighoarna." Colmoas

41

so ri Sechar. xiv. 4, f'ar am bhoil c air a radh, " Agus scasaidh a

chosan air au Ui sin air sliabh nan Oladh :" agus apns n

chuigoamh rann, '' Agus thig an Tighearu mo Dhia-sa, agus a

naoimh uile maille ris." Agus tha an t-àm glormhor, an uair

a thionailear na sloigli le cheile, agus na cinnicli, gu seirbhis

a dheanamh do'n Tighoarn, gu soillcir a' loantuinn so ; oir tha c

air a radh anns an 17 rann, " Agus tarlaidh, co sam bitli do uilc

theaghlaichibh na talmhainn nach teid suas gu lerusalem, a

dheauamh aoraidh do'n Righ, Tighearn nau sluagh, cadhon orra

siu cha tig uisge sani bith. Agus niur teid teaghlach na h-Eiphit

suas, agus mur tig iad : orra-san bitliidh a' phlaigh sin leis ambuail an Tigheam na cinnich nach teid suas a choimhead feill

nam pailliunan."

Faic mar an ceudna, Gniomh. iii. 19, " Air an aobhar sin,

deanaibh-sa aithreachas agus bithibh air bhur n-iompachadh,

chum gu'm bi bhur peacanna air an glanadli as, 'uuair a thig

amanna fionnuaireachd o lathair au Tigheam ; agus a chuireas e

losa Criosd d'ur ionnsuidh, a chaidh roimh-orduchadh : neach is

eigin do neamh a ghabhail gu aimsiribh aisig nan uile nithe, air

an do labhair Dia le beul' fhaidhean naomha uile, o thoiseach an

t-saoghail." Mar a tha air a radh auus an Salm Ixvii., " Gudeanadh Dia trocair oimn, agus gu beannaicheadh e sinn ! agus

gu tugadh e air a ghnuis dealrachadh oirnu. Selah. Chum gu'n

aithnichear do shlighe air an talamh, do shlainte am measg nan

uile chinneach. ^loladh na sloigh thu, a Dhe ! moladh ua sloigh

uUe thu ! Biodh ua cinuich aoibhueach, agus deauadh iad

luathghaire ; oir bheir thusa breth air na sloigh an ceartas, agus

riaghlaidh tu na cinuich air an talamh. Selah. Moladh nasloigh thu, a Dhe ! moladh na sloigh uile thu ! Bheir an talamha thoradh : gu beaunaicheadh Dia, ar Dia-ne, siun ! Gu beau-

naicheadh Dia sinn ! agus gu robh 'eagal-san air uile chriochaibh

na talmhainn !" Uime sin tha sinn a' faicinn, gur h-ann aig la a

blireitheanais, eadhon an uair a bheir e breith air ua sloigh anceartas, agus a riaghlas e na cinnich air an talamh, a bheir antalamh a thoradh, a bhios 'eagal-san air uile chriochaibh natalmhainn, agus a bhitheas a shlainte aithnichte am measg uanuile chiuneach. Agus is e comharadh teachd am fagus nambeannachdan so uile, mar a ta e air a chur an ceill ann an Salm

42

cii., a sheirbhisich a bhi 'gabhail thiehd ann an clachaibh Shioin,

agus deadh run aca d'a luaithre.

Tha tiormachadh na h-aiì)hne Euphratei? (eadhon, an iompair-

eachd Thurcach) a tha air ainmeachadli fo an t-seathamh soith-

each, na ohomharadh eile air teachd am fagus àni ath-aisig nan

ludhach agus air teachd Chriosd, oir tlia e ag radh an sin, " Feuch

tha mi a' teachd mar ghadaiche ;" agus air do'n da chomharadh so

tachairt comhladh, tha iad a' daingneachadh aon a cheile.

7, Na breitheanasan a dhoirteadh air na cinnich Phapanach ;.

eadhon na breitheanasan sin a th' air an cuir an ceiU anns an

Taisb. xvi. fo na seachd soithichean, ni is iad na seachd plaigh-

ean deireannach, mar a chi sinn anns a xv. caibdeiL Tha tiorm-

achadh na h-aibhne Euphrateis (eadhon, an iompaireachd Thurc-

ach, mar a bha e air a mhineachadh bho chionn iomadh Hnn) a'

dearbhadh gu bheil an seathamh de na seachd soithichean so 'ga

thaomadh ; agus bho'n a tha iad air an cuir an ceiU gur iad na

seaclid pLiighean deireannach, 's eiginn gu bheil sinn gun teagamh

gle dhluth do'n chrich. Ach tha e coltach gu bheil teachd Cliriosd

chum a naoimh a thoirt d'a ionnsuidh fein, gu tachairt fo an

t-seathamh soitheach so ; agus tha an seachdamh soitheach a' cuir

an ceill nam breathanais a thig air lorg agus a leaiias a theachd;

eadhon an dara am amghar, an t-amghar sin a th' air ainmeach-

adh, Dan. xii. 1. Thig Criosd mar ghadaiche 'san oidhche, aig àman abair iad sith agus tearuinteachd. j\Iar so tha a theaclid an deigh

a cheud amghar, eadhon, geur-leamhuinn 'eaglaise, dc'n goirear

gu cudthromach, An t-amhgliar mor, agus aig tùs àm an amghar a

ta air ainmcachadli ann an D;tn. xii. 1, an viair a bhios a phobu],

eadhon, na h-Iudhaich air an saoradh : oir aig an àm sin ni uile

chinnich na tahnhainn bron air a shonsa.

8, Am sith agus teai-uinteachd a thaobh coltais, a tha leantuinn

air ball an deigh nan comharaidhean a bhios ann an cumhachdaibh

nan neamh, 'sa ghrein, 'sa gheaLiich, agus anns na reultaibh, &c.

a tha air an ainmeachadh ann an loel, Mata, Marc, Lucas,

Gniomhara, agus anns an Taisbeanadh.

Tha e coltach gur e an t-àm sith agus tearuinteachd so a leanas

air ball na comliaraidhean a dh'ainmicheadh cheana, agus a bheir

mor chothrom clium an soisgeil a shearmonachadh, gidheadb,

theagamh gu'm bi a mhor chuid caoin-shuarracli uime, no gu'ra bà

43

e air a dluultatlh gu follal.seach, \c ciniiioh niar ohimiich, an coiuhar-

adh deireannach air teachd an Tighearna ; oir tha air a radh,

1 Tesal. T. 2, 3, 4, " Oir a ta sàr fhios agaibh fein gu'n tig la an

Tigheania niar ghaduiche san oidhche. Oir an uair a their iad,

sith agus tearuintoachd, an sin thig sgrios obann orra, niar

shaothair air ninaoi thorraich ; agus clia teid iad as. Ach cha'u

'eil sibhsp, a bhraithre, san doichadas, ionnas gu'm beireadh an

la siu oirbh mar ijhaduiche."

A CHRioen.

'ILÌIUN INDCII.COINBUKaH