ministria e arsimit, shkencës dhe teknologjisë · 12 mbaron të gjitha llojet e punimeve...

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Drejtimi

Teknik i dhëmbëve

Klasa 10

PËRMBAJTJA

I. Parathënie

II. Korniza e programit mësimor professional për profilin”Teknik i dhëmbëve”, shkalla e I dhe e II III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për shkallën e I a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10

1. Edukatë shëndetësore 2. Morfologji e dhëmbit 3. Teknologji e materialeve tekniko-dentare 4. Bazat e profileve shëndetësore

b)Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, klasa 10

1. Strukturat anatomike dhe funksionale të organizmit 2. Vizatimi i lirë i dhëmbëve 3. Modelimi me dyll i dhëmbëve veç e veç c)Programet e lëndëve profesionale, kl. 11 1. Mikrobiologji 2. Protetikë fikse laboratorike 3. Teknologji e materilave tekniko-dentare 4. Protetikë mobile laboratorike

d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11 1.Modelimi me dyll i kurorave 2.Mbarimi i inlejeve dhe rindërtimeve 3.Mbarimi i protezave totale e)Programet e lëndeve profesionale, kl. 12

1.Protetikë fikse laboratorike 2.Protetikë mobile laboratorike 3. Etikë mjekësore

f)Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12 1.Mbarimi i urave nga metal-porcelani 2.Mbarimi i kurorave nga porcelani 3.Mbarimi i protezave parciale-pllakore

4.Mbarimi i protezave të skeletuara

IV. Programet e lëndeve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për shkallën II a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 13 1.Psikologji mjekësore 2.Biokimi 3. Aparate ortodontike 4.Patologji e sistemit orofacial 5.Sterilizim dhe kirurgji orale 6. Sëmundje ngjitëse b)Përshkruesit e moduleve tëpraktikave profesionale, kl. 12 1.Mbarimi i aparateve mobile ortodontike 2.Sterlilizimi - metodat

V. Literatura e rekomanduar VI. Struktura e sistemit të arsimit në Kosovë

PARATHËNIE

Në kuadër të reformave në arsim, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) filloi procesin e ndryshimeve edhe në Arsimin Profesional. Krahas me zhvillimin e programeve të reja , u zhvillua trajnimi sistematik I mësimdhënësve lidhur me metodologjitë e reja mësimore , forma të reja të vlerësimit të nxënësve si dhë mënyra të përshtatshme për zbatimin e pjesës praktike të mësimit . Në shkollat profesionale nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë document do të gjeni programet e detajuara për lëndët profesionale, ndërsa lëndët e përgjithshme parashtrohen në një document të veçantë të MASHIT-it. Lëndët e përgjithshme për Arsimin Profesional të Kosovës zënë afërsisht 1/3 e numrit të orëve vjetore për klasat X, XI, XII dhe XIII. Pjesën tjetër të numrit të orëve e përbëjnë lëndët profesionale. Serioziteti në punë i mësimdhënësve të shkollave profesionale, bashkëpunimi i përhërshëm ndërmjet tyre, diskutimi dhe ballafaqimi I mendimeve, përhapja e përvojave të përparuara, tolerance dhe konsensusi në dhënien e përfundimeve, janë themelet ku do të mbështeten vlerësimet për keto programe dhe sidomos idetë dhe propozimet për përmirësimin e tyre. Prishtinë, 2007

Korniza e programit mësimor profesional ARSIMI PROFESIONAL

Drejtimi: Teknik i dhëmbëve Shkalla I

Korniza e programit mësimor profesional Lëmi: Shëndetësor Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla: I I. Njoftime të përghithshme për shkollimin 1. Struktura e shkollimit Arsimi në profilin Teknik i dhëmbëve trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë dhe ofrohet në shkollat profesionale në dy nivele: niveli iII(X, XI, XII) dhe i III(XIII) Vërejtje : Për këtë profil të arsimit professional nuk ekziston niveli i parë , ngase nxënësi nuk mund të arrjë kompetencat e duhura që i kërkon tregu i punës për këtë profil. Kurrikuli i profilit Teknik i Dhëmbëve është i strukturuar në lëndë mësimore(teorike) dhe module mësimore(praktike), në tri grupe:

1 Grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve për të lëhtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.

2 Grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin e nxënësit, të koncepteve shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset dhe dukuritë që lidhen me profesionin shëndetësor.

3 Grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar në punën e tyre profesionale të mëtutjeshme.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit

Qëllimi kryesor i shkollimit të lëmit shëndetësor është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktiv e kompetent, si dhe për t’u angazhuar në punën e mëtejshme gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësi i ndjenjes së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e gadishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës dhe për t’u zhvilluar individualisht nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale. Për të realizuar këto qëllime, është e nevojshme që shkolla profesionale t’krijojë nxënësve: - Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë shprehitë dhe qëndrimet e mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit e trajnimit professional të mëtejshëm; - Kushte për të njohur dhe zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit në përputhje me standardet ndërkombëtare; - Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e disiplinës, kurreshtjen itelektuale dhe vlerat morale; - Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht për të përballuar vështirësitë që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme profesionale; - Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike; - Mundësi për t’u njohur me zhvillimet përspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontestet e integrimit evropian. 3. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi Shkollimin për Teknik të dhëmbëve mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat, që kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (mendore dhe fizike) të mjaftueshme për të kryer shkollën e mesme. Në raste të veçanta, kur kërkesat për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta sesa kapacitetet reale të shkollave profesionale, MASHT-i përgatitë udhëzime të veçanta me kritere të pasaçme pranimi për këto shkolla. 4. Mundësitë e punësimit dhe shkollimit të mëtejmë Arsimimi në profilin ”Teknik i dhëmbëve” trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm në dy nivele : niveli i II dhe i III-të. Pas përfundimit të nivelit të dytë nxënësi fiton titulli “Teknik i dhëmbëve i çertifikuar” dhe ka të drejtë të integrohet në tregun e punës në profilin përkatës. Pas përfundimit të nivelit të dytë nxënësi i nënshtrohet testit për vazhdimin e klasës së XIII. Pasi nxënësi të ketë përfunduar me sukses klasën XIII fiton diplomën dhe thirrjen “teknik i dhëmbëve i diplomuar”, si dhe ka mundësinë e vazhdimit të studimeve universitare.. 5. Mundësitë e punësimit

Shkollimi për “Teknik të dhëmbëve ”, i referohet punimit të dhëmbëve dhe të protezave që janë aktuale dhe shihen me përparësi për të ardhmen në tregun e Kosovës. Nisur nga kjo, tekniku i dhëmbëve mund të punsohet në klinika dhe në laboratore dentare, ose mund të vetëpunësohet në këtë sektor, sipas kërkesave të klientëve. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një bisnes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë. II. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit 1.Kompetencat e përgjithshme Ndjekja e shkollimit në profilin Teknik i dhëmbëve do të zhvillojë te nxënësi një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij në përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin në shoqëri. Kështu nxënësi do të jetë i aftë të:

4 komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e ndjenjat e tij dhe për të argumentuar mendimet për çështje të ndryshme;

5 angazhohet fizikisht dhe mentalisht në zgjidhjen e situatave ndryshme që do të ndeshë në kontestin profesional, personal dhe shoqëror;

6 respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e objektivave të pranuara,

7 vlerësojë dhe të vetëvlerësojë nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar dhe çuar më tej arritjet.

2. Kompetencat profesionale Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit katërvjeçar në Profilin mësimor “Teknik i dhëmbëve”, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:

8 di ti vizatoj dhe modeloj dhëmbët 9 punon me gips , 10 mbaron modele punuese dhe studiuese, 11 punon me akrilate, me metale fisnik e jofisnike, porcelan, etj., 12 mbaron të gjitha llojet e punimeve protetike mobile (proteza parciale, pllakore, të

skeletuara, proteza totale dhe proteza imediate), 13 mbaron të gjitha llojet e punimeve protetike fikse (inlej, rindërtime, kurora, ura) 14 bën riparimet dhe ribazimet e nevojshme, 15 punon të gjitha llojet e aparateve ortodontike (active, retensionale, aktivatore, etj) 16 vendosë modelet në articulator, 17 bën modelime, derdhje, përpunime, lustrime, 18 përdor në mënyrë të drejtë aparatet dhe paisjet dhe mirëmban ato

III. Plani mësimor për profilin Teknik i Dhëmbëve, shkalla I dhe II

ORËT VJETORE SIPAS KLASËVE

Shkalla e parë Shkalla e dytё

A. Lëndët e përgjithshme Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12 Klasa 13

1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (105) 3 (96) 2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (70) 2 (64) 3 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (70) 2 (64) 4 Matematikë aplikative 2 (70) 2 (70) 2 (70) 2 (64)

5 Teknologji informimit 2 (70) 2 (70) 2 (70) 2 (64) 6 Fzikë 1 (35) 1 (35) 1 (35) 1 (32)

7 Kimi 1 (35) 1 (35) 1 (35) 2 (64) 8 Biologji 1 (35) 1 (35) 2 (70) 2 (64) 9 Menaxhim i projekteve / / 1 (35) / 10 Ekonomi dhe ndermarresi 1 (35) Gjithsej : A 15 (560) 14 (490) 16 (560) 16 (480)

B. Lëndet profesionale

1 Anatomi & Fiziologji 2 (70)

2 Morfologji e dhëmbit 2 (70)

3 Protetikë fikse laboratorike 2 (70) 2 (70)

4 Protetikë mobile laboratoeike 2 (70) 2 (70)

5 Tek. e materialeve tekniko-dentare 1 (35) 2 (70)

6 Aparate ortodontike 2 (64)

7 Mikrobiologji me imunologji 2 (70)

8 Sëmundjet ngjitëse 2 (64)

9 Biokimi 2 (64)

10 Psikologji mjekësore 1 (32)

11 Etikë mjekësore 2 (70)

12 Edukim shëndetësor 2 (70)

14 Patologji e sistemit orofacial 2 (64)

15 Sterilizimi dhe kirurgjia orale 2 (64)

Gjithsej:B 7 (265) 8 (280) 6 (210) 11(352)

C. Modulet e praktikës profesionale

1 Vizatimi e modelimi me gips i dhëmbëve 6 (210) 11.5k

2 Modelimi i kurorave dhe i urave 5 (175) 14k

5 (175)

3 Mbarimi i protezave totale dhe parciale 5 (175) 14k

5 (175)

4 Mbarimi i aparateve ortodontike 3 (96) 5 Sterilizimi – metodat 2 (64)

C. Gjithsej 6 (210) 11.5k

10 (350) 10 (350) 5 (160)

Lëndët profesionale në %

D. Gjithsej orë në javë 30 (1050) 32 (1120) 32 (1120) 32 (1024)

VI. Udhëzime për zbatimin e kornizës së programit mësimor profesional Lëndët e përgjithshme janë të njëjta për të gjitha profilet arsimore dhe programet e detajuara të tyre parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT-it. Javët mësimore sipas klasave: Klasa e X-35 javë; Klasa e XI-35 javë; Klasa eXII-32 javë; Klasa eXIII-32 javë

Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat specifike në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike gjithnjë duke u munduar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre. Mbështetur në kapitujt dhe temat mësimore të paraqitura në programet e detajuara profesionale, mësuesit bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse. V. Udhëzime të përgjithshme didaktike Mësuesit e lëndëve teorike profesinale dhe të praktikave profsionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënie të tilla që të nxisin maksimalisht të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme. E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili duhet të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm, si niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkrete që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive të mësimdhënies etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues e mësimdhënës të shkollës. Elementi kyç për arritjen e suksesit në një process të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësuesit e instruktorët e praktikave. Mësuesit duhet të përdorin metoda të tilla të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësite dhe shprehitë praktike të nxënësve por edhe qëndrimet e tyre ndaj jestës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit(teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale në veçanti dhe veprimtarinë sociale në përgjithësi. Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollave, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si proifesionistë të ardhshëm. Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësuesit në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontestin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjerata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrim praktik, projektet praktike, veprimtaritë – ushtrimet në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjerata, zzgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga instruktori, praktika e mbikçyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në stadet përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës duhet të synohet krijimi i mjediseve të stimuluara të punës.

Sa I përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizimin në vlerësim dhe të pasqyrojnë arritjet profesionale të tyre. Sjellja e nxënësit në shkollë dhe public nuk guxon të futet në vlerësimin e suksesit. Me rëndësi është vlerësimi I vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësuesit. Duhet të synohet vlerësimi I arritjeve I bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me me standardet e e përcaktuara dhe shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi I bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen njeri me tjetrin. Vlerësimi I nxënësit mund të bëhet vetëm për qëllime mësimore të përcaktuara në planprogram dhe ato përmbajtje mësimore, të cilat janë ligjëruar deri atëherë. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim, vëzhgimi I veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim, etj. Në veprimtarinë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrument vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësuesi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushte konkrete. Parimet e vlerësimit, llojet e vlerësimit dhe instrumentet e vlerësimit duhet të zbatohen në përputhje me udhëzimin administrative për vlerësim, të lëshuar nga Ministri. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT-it, duhet të mbizotërojë vlerësimi I kompetencave të punës së nxënësve, të testuar në situate pune reale apo të stimuluara. Në përgjithësi, si për mësimdhënien ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shdërrojnë rolin e mësuesit nga një lector I thjeshtë në një moderator, mbikeqyrës dhe vlerësues I vepritarisë së nxënësve.

Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale

Shkalla I

ARSIMI PROFESIONAL

Klasa 10 Programi i lëndëve profesionale

Programi i lëndës Anatomi me fiziologji Lëmi: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla: I Klasa: 10 I Qëllimi i lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e X nxënësi duhet të: - identifikoi, përshkruai dhe të njohë pjesët e skletit dhe topografinë e tyre të saktë. - identifikoi muskujt e caktuar, funksionin e tyre në raport me skeleton dhe sistemet e organeve. - tregojë rëndësinë, topografinë dhe raportet reciproke ndërmjet organeve dhe sistemeve të organeve të ndryshme - njohë përbërjen dhe funksionin e lëngjeve trupore dhe elementeve qelizore të gjakut si dhe rolin e tyre. - njohë mekanizmat homeostatik të sistemeve funksionale. - shpjegojë karakteristikat themelore të muskujve, ndërtimin histologjik, llojin dhe kasifikimin e tyre. - specifikojë llojet e kontraksioneve dhe forcën muskulare. - shpjegojë karakteristikat themelore të muskulit të zemrës dhe sistemit konduktiv (përcjellës). - dijë karakteristikat themelore të qarkullimit sistemik, vëllimit të gjakut dhe shtypjen arteriale; pulsin arterial dhe kualitetin e tij. - shpjegojë karakteristikat e rrugëve të frymëmarrjes; mushkëritë, pleura dhe mekanika e frymëmarrjes. - analizojë karateristikat e organeve të tretjes, raportet topografike, gjëndrat ndihmëse, funksionet motorike, sekretive, digjestive dhe absortive. - shpjegojë për metabolizmin e materieve ushqyese dhe termorregullimin. - tregojë karakteristikat e sistemit ekskretor:nefroni, proceset e filtrimit, reabsorbimit dhe sekretimit; krijimin e urinës definitive; refleksi i mikcionit (urinimit). - identifikoi karakteristikat e gjëndrave endokrine; hormonet dhe veprimin e tyre. - shpjegojë anatominë dhe fiziologjinë e SN; SNQ, SNP (autonom dhe somatik)

- shpjegojë karakteristikat e përgjithshme të receptorëve ndijor (lëkurës, syri, veshi, drejtpeshimi, shija dhe nuhatja). II Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 3 orë /javë = 105 orë III Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Karakteristikat morfologjike-funksionale të qelizës dhe indeve 3 orë a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të :

- shpjegoj rolin dhe rëndësinë e transportit nëpër mebranën qelizore - të dijë ti dalloj karakteristikat e llojeve të indeve të ndryshme

b) Temat e kapitullit 2 Mënyra e transportit nëpër mebranën qelizor 3 Karakteristikat e përgjithshme morfologjike dhe funksionale të llojeve të

Ndryshme të indeve

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të: 1 shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj 2 të ilustroj ligjëratat me shembuj konkret - ti angazhoj nxënësit në grupe të vogla punuese 2 ti zbatoj metodat bashkëkohore të luajtjes së roleve 3 të përdorë të mësuarit e bazuar në problem d) Kushtet pë realizimin e kapitullit -gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ushtrime vizuele,grafoskop etj).

Kapitulli 2: Osteologjia 10 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhe të jetë në gjendje të: - të identifikoj , përshkruaj dhe të dalloj pjesët e skeletit dhe topografinë e tyre të saktë b) Temat e kapitullit - Krijimi, zhvillimi, ndertimi, ndarja e skeletit - Skeleti i kokës, trupit, anësive - Shkenca mbi nyjet (sinartrozis dhe diartrozis) - Ndërtimi i nyjes lëvizëse, llojet e lëvizjeve, nyja e krahut, bërrylit, dorës, ijeve Gjurit, boshtit të kurrizit c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - ti ilustroj ligjëratat me shembuj dhe ushtrime konkrete - ti angazhoj nxënësit në grupe të vogla punuese - ti organizoj në luajtjen e roleve - të përpiloj pyetsor me zgjidhje të shumfishta (PZSH) në fillim dhe fund të kapitullit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- skeleti - CD- programet

Kapitulli 3: Miologji 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - të numëroj muskujt e caktuar - të përshkruaj ngjitjen e tyre për skelet - të shpjegoj funksionin e tyre në raport me skeletin dhe sistemin e organeve

b) Temat e kapitullit

- Muskujt e skeletit (ndërtimi histologjik) - Muskuli i zemrës - Muskujt e lëmuar - Muskujt e kokës, qafës, trupit dhe anësive - Llojet e muskujve dhe karakteristikat e tyre funksionale - Puna dhe forca muskulare( mekanizmi i kontrakcionit, llojet e kontarkcioneve,

Mekanizmi energjetik dhe lodhja muskulare) c) Udhëzime didaktike për kapitull:

-gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ush-

trime vizuele,grafoskop etj. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - prezentimi interaktiv me slajde dhe LCD- projektor Kapitulli 4: Fiziologjia e përgjithshme 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jetë I aftë të: - njohë përbërjen dhe funksionin dhe përbërjen e lëngjëvë trupore - ti emëroj dhe dalloj elementet qelizore të gjakut dhe rolin e tyre - të shpjegoj mekanizmat homeostatik të sisitemeve funksionale b) Temat e kapitullit - Lëngjet e trupit (jashtqelizore, brendaqelizore dhe ndërqelizore) - Dinamika kapilare (këmbimi i ujit, materieve ushqyese dhe materieve tjera ndër- Mjet gjakut dhe lëngut qelizor) - Uji, origjina e tij në organizëm roli dhe ndarja - Homeostaza (mekanizmat homeostatik të sistemeve funksionale për mbajtjen e homeostazës - Vetitë fizike, kimike, përbërja dhe roli i gjakut - Plazma e gjakut, vetitë, përbërja - Elementet e figuruara të gjakut (eritrocitet leukocitet dhe trombocitet) - Homeostaza dhe ndërprerja e gjakderdhjes - Sedimentimi i gjakut - Grupet e gjakut( ABO sistema dhe Rh-faktori) dhe transfusión - Imuniteti dhe alergjia c) Udhëzime didaktike për kapitulli

-gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ush-

trime vizuele,grafoskop etj.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - teste me shkrim Kapitulli 5: Fiziologjia e indeve ekscitabile 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - dalloj karakteristikat themelore të indit nervorë dhe muskular - të përshkruaj ndërtimin histologjik të tyre - të shpjegoj funksionin e tyre b) Temat e kapitullit - Indi nervor - Indi muskular - Ndërtimi histologjik i indit nervor dhe muskular - Mekanizmat funksional të indit nervor dhe muskular ( llojet e kontrakcionit dhe forca muskulare) c) Udhëzime didaktike për kapitullin - gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,us trime vizuele,grafoskop etj d) Kushtet për realizimin e kapitullit - puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - teste me shkrim Kapitulli 6: Fiziologjia e sistemit kardio-vaskular 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jetë i aftë të:

4 të dijë karakteristikat themelore të muskulit të zemrës dhe sitemit përcjellës 5 të shpjegoj karakteristikat themelore të qarkullimit të madh të gjakut, vëllimet

dhe shtypjen arteriale - të dalloj pulsin arterial dhe kualitetin e tij

b) Temat e kapitullit - Anatomia e zemrës - Ndërtimi i muskulit të zemrës dhe enët e gjakut të saj - Karakteristikat funksionale të muskulit të zemrës dhe sistemit përcjellës - Rregullimi i punës së zemrës (vetrregullimi, nervor dhe humoral) - Karakteristikat morfologjike të rrjetit të enëve të gjakut - Enët e gjakut - Trungu limfatik - Qarkullimi sistemik(ligjet e hemodinamikës) - Vëllimi i gjakut dhe shtypja arteriale e gjakut (faktorët që e përcaktojnë) - Pulsi arterial dhe kualitetet e tij c) Udhëzime didaktike për kapitullin -gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ush-

trime vizuele,grafoskop etj. d) Kushtet pë realizimin e kapitullit

- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - teste me shkrim Kapitulli 7: Fiziologjia e sistemit respirator 9 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jëtë i aftë të:

6 Dijë ndërtimin e rrugëve të frymëmarrjes 7 funksionin e mushkërive 8 rolin e pleurës 9 përshkruaj mekanizmin e frymëmarrjes b) Temat e kapitullit - Karakteristikat morfologjike të organeve të frymëmarrjes(rrugët e sipërme dhe të poshtme , mushkëritë, cipa mbështjellëse) - Mekanika e frymëmarrjes (lëvizjet respiratore, vëllimet dhe kapacitetet mushkë-

rore, këmbimi i gazrave në mushkëri) - Transporti i gazrave me gjak - Rregullimi i frymëmarrjes(qendrat resipratore, kimiosenzitive dhe rregullimi refle- ksiv) c) Udhëzime didaktike për kapitullin -gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ush-

trime vizuele,grafoskop etj. d) Kushtet pë realizimin e kapitullit

- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - teste me shkrim

Kapitulli 8: Fiziologjia e sistemit gastro-intestinal 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jetë i aftë të:

- shpjegoj karakteristikat e organeve të tretjes - përshkruaj raportet topografike të organeve të tretjes - dalloj gjëndërrat ndihmëse dhe funksionet e tyre b) Temat e kapitullit 10 Anatomia e organeve të tretjes 11 Raportet topografike të pjesëve të organeve të tretjes 12 Gjëndërrat ndihmëse të organeve të tretjes 13 Proceset sekretore, tretja e materieve ushqyese në pjesët e traktit digjestiv

dhe rregullimi i tyre c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: 14 bëj prezentimin interaktiv të lëndës 15 organizoj punën në grupe të vogla 16 përdorë mjete bashkëkohorë të TI (CD, grafoskop , slajde) d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- puna në grupe të vogla

- prezentimi interaktiv me slajde - teste me shkrim

Kapitulli 9: Qarkullimi i materies dhe energjisë 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- dijë për metabolizmin e materieve ushqyese në organizëm - përshkruaj termorregullimin - dijë rolin dhe rëndësinë e mat. ushqy. në mbajtjen e homeostazës b) Temat e kapitullit - Metabolizmi i materieve ushqyese (karbohidratet,proteinat, ybdyrnat) - metabolizmi energjetik (metabolizmi bazal) - Temperatura e trupit dhe rregullimi i saj c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: 17 shpjegoj përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij 18 ilustroj ligjeratat me shembuj konkret 19 organizoj orën në grupe të vogla punuese 20 organizoj nx. në luajtjen e roleve d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - testi me shkrim Kapitulli 10: Fiziologjia e sistemit eksretor ( veshka) 8 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në perfundim të kapitullit nxënësi duhet të :

21 dijë karakteristikat e sistemit ekskretor 22 përshkruaj funksionin e nefronit (filtrimin, reabsorbimin dhe sekretimin) 23 dalloj formimin e urinës definitive 24 shpjegoj refleksin e urinimit

b) Temat e kapitullit 25 Anatomia dhe morfologjia e veshkës 26 Nefroni 27 Formimi i urinës 28 Roli i veshkëvë për ruajtjen e homeostazës 29 Akti i urinimit (ujëqitja), fshikëza urinare, refleksi i urinimit, vetitë fizike dhe

kua- litative të urinës c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: 30 shpjegoj përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij 31 ilustroj ligjeratat me shembuj konkret 32 organizoj orën në grupe të vogla punuese 33 organizoj nx. në luajtjen e roleve d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - testi me shkrim Kapitulli 11: Fiziologjia e sistemit endokrin (hormonal) 9 orë

a) Qëllimet e kapitullit

Në perfundim të kapitullit nxënësi duhet të : 34 dijë gjëndërrat endokrine dhe karakteristikat e tyre 35 numëroj hormonet e gjëndërrave endokrine 36 përshkruaj rëndësinë dhe veprimin e tyre

b) Temat e kaptullit

37 Karakteristikat morfologjike dhe funksionale të gjëndërravë endokrine 38 Veprimet fiziologjike të hormoneve në indet e cakut dhe efektet e veprimit të tyre 39 Rregullimi i tajimit të hormoneve të gjëndërrave endokrine


Rekomandohet që mësimdhënësi të: 40 shpjegoj përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij 41 ilustroj ligjeratat me shembuj konkret 42 organizoj orën në grupe të vogla punuese 43 organizoj nx. në luajtjen e roleve d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - testi me shkrim Kapitulli 12: Fiziologjia e organeve gjinore 10 orë a) Qëllimet e kapitullit

Në perfundim të kapitullit nxënësi duhet të : 44 dijë karakteristikat morfologjike dhe funksionale të organeve gjinore 45 roli dhe rëndësia e spermatogjenezës dhe ovulacionit


46 Karakteristikat morfologjike të organeve gjinore femërore 47 Karakteristikat morfologjike të organeve gjinore mashkullore 48 Fiziologjia e organeve gjjinore


Rekomandohet që mësimdhënësi të: 49 shpjegoj përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij 50 ilustroj ligjeratat me shembuj konkret 51 organizoj orën në grupe të vogla punuese 52 organizoj nx. në luajtjen e roleve d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - testi me shkrim

Kapitulli i 13: Fiziologjia e SNQ 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në fund të kapitullit nxënësi duhet të :

53 dijë anatominë dhe fiziologjinë e SNQ 54 dalloj SNQ dhe SNP 55 dijë karakteristikat e përgjithshme të receptorëve ndijorë b) Temat e kapitullit - Ndëtimi i SNQ - Palca kurrizore - Truri - Fiziologjia e SNQ - Ndërtimi i SNP - Nervat trunor dhe shpindor (senzitiv, motorik dhe senzomotorik) - Sistemi nervor autonom dhe vegjetativ - Pjesa simpatike dhe parasimpatike - Sistemi i organeve shqisore - Klasifikimi i receptorëve - Fiziologjia e organeve receptore- shqisave

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: 56 shpjegoj përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij 57 ilustroj ligjeratat me shembuj konkret 58 organizoj orën në grupe të vogla punuese 59 organizoj nx. në luajtjen e roleve d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- puna në grupe të vogla - prezentimi interaktiv me slajde - testi me shkrim

Program i lëndës

Teknologji e materialeve dentare Lëmi: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla I Klasa 10 I. Qëllimi i lëndës Nxënësi duhet të : - shpjegojë vetitë e materialeve në teknikën dentare; - dallojë peshën specifike, temperaturën e vlimit dhe vetitë mekanike të materialeve; - specifikoi materialet e masës, materialet e forta, materialet termoplastike, materialet elastike, materialet modeluese- dyllërat. II. Fondi orëve të lëndës 35 javë x 1orë/javë = 35 orë III. Program i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Vetitë e materialeve tekniko-dentare a) qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit duhet të:

1 shpjegojë vetitë fizike, biologjike dhe kimike të materialeve. b) Temat e kapitullit Ngyra e materialit

- Pesha specifike - Temperatura e shkrirjes - Temperatura e vlimit - Përcjellshmëria e nxehtësisë dhe elektricitetit - Tkurrja dhe bymimi - Vetia e formimit të metaleve - Qëndrueshmëria - Fortësia - Elasticiteti

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - konkretizoë ligjeratat me shembuj përkatës - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe

- vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli 2 : Materialet e masës a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: -shpjegojë llojet e materialeve për marjen e masave -tregoi mënyrën e përdorimit b) Temat e kapitullit Materialet e forta - gipsi - Materialet e masës nga zink-oksid-eugenoli - Materialet termoplastike - Maerialet hidrokoloide të kthyeshme - Allginati -Materialet dubluese c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma.

Kapitulli 3 : dyllërat a) Qëllimi i kapitulit Nxënësi duhet të: - shpjegojë për llojet e dyllërave dhe përdorimin b) Temat e kapitullit: Ndarja e dyllërave sipas origjinë - Ndarja e dyllërave sipas përdorimit - Vetitë e dyllërave


Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma.

Programi I Lëndës

Morfologji e dhëmbit

Lëmia: Shëndetësi Profili: Teknik i dhembeve Shkalla: I dhe e II Klasa: 10 I. Qëllimi ilëndës: Në përfundim të lëndës së zhvilluar të klasë së X nxënësi duhet të: - shpjegojë anatominë dhe fizioligjinë e sistemit orofacial - tregojë ndërtimin anatomik dhe histologjik të dhëmbëve si dhe funksionet e tyre - shpjegojë nomenklaturën dentare - tregojë karakteristikat morfologjike të dhëmbëve - shtjellojë përdorimin e terminologjisë profesionale stomatologjike - shpjegojë funksionin e nyjes temporomandibullare - klasifikojë artikulatorët - tregojë lidhmërinë e dhëmbëve me shëndetin e organizmit. II. Fondi I orëve të lëndës: 35 javë x 2orë/javë = 70 orë III. Programi I hollësishëm I lëndës Kapitulli 1: Gnatologjia 20 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit Nxënësi duhet të : - shpjegojë anatominë dhe fiziologjinë e sistemit orofacial - shpjegojë historikun e stomatologjisë - shpjegojë funksionimin e sistemit orofacial

- tregojë dhe klasifikojë muskujt e fytyrës - shpjegojë strukturën skeletore të fytyrës - shpjegojë rëndësinë e nyjës temporomandibullare - tregojë pjesët e nyjes temporomandibullare - shpjegojë rëndësinë e okluzionit - klasifikojë artikulatorët - tregojë për përdorimin e artikulatorëve - tregojë rëndësinë e dhëmbëve si pjesë e aparatit të tretjes - shpjegojë mënyrën e bartjes së raporteve ndërmjetnofullore nëpërmjet modeleve në artikulatorë. b) Temat e kapitullit: - Definicioni, Historiku,qëllimet, dhe fushat; - Anatomia funksionale e sistemit orofacial; - Struktura muskulare dhe skeletore e kompleksit nyjor dhe raporetet mes tyre; - Nyja temporomandibullare; - Okluzioni dhe artikulacioni; - Artikulatorët( definicioni, destinimi, klasifikim); - Bartja e modeleve në artikulator dhe mundësia e simulimit të lëvizjeve sharniere të

nofullës së pshtme; - Dhëmbët si pjesë e sistemit për tretje; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma, eshtra të njeriut Kapitulli 2: Ndarja dhe përbërja e dhëmbëve 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - tregojë ndërtimin anatomik dhe histologjik të dhëmbëve - trgojë funksionin e dhëmbëve - listojë karaktristikat e dhëmbëve - tregojë ndarjen e dhëmbëve sipas funksionit dhe pozitës - tregojë emërtimn e dhëmbëve

- tregojë faqet e kurorës së dhëmbit

b) Temat e kapitullit: - Ndarja dhe përbërja e dhëmbëve; - Struktura histologjike e dhëmbit( dentina, zmalti, cementi, pulpa); - Karakteristikat e përgjithshme të dhëmbëve - Faqet e kurorës së dhëmbit ; - Shenjat topografike të dallimit c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rëndësinë e dhëmbëve për organizmin me shemb - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli 3: Nomenklatura dentare 10 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - skicojë dhe lexojë të shënuarit e dhëmbëve në sisteme të ndryshme - shpjegojë për ndarjen e dhëmbëve - tregojë ndarjen e dhëmbëve sipas sistemit koordinativ

b) Temat e kapitullit - Nomenklatura dentare; - Të shënuarit e dhëmbëve( sistemi kordinativ, sistemi ADA,etj c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi Kapitulli 4: Karakteristikat morfologjike të dhëmbëve të përhërshëm

të nofullës së sipërme dhe të poshtme 25 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të; - listojë karakteristikat morfologjiketë dhëmbëve në përgjithësi - listojë karateristkat morfologjike të dhëmbit në veçanëti - shpjegojë rëndësinë e incizivit të parë të sipërm - tregojë pozitën dhe funksionin e incizivit të parë të sipërm - shpjegojë mënyrën e modelimit të incizivit të parë të sipërm - shpjegojë rëndësinë e incizivit të parë dhe të dytë të poshtëm - tregojë pozitën dhe funksionin e incizivit të përë dhe të dytë të poshtëm - shpjegojë mënyrën e modelimit të incizivit të parë dhe të dytë të poshtëm - shpjegojë rëndësinë e incizivit dytë të sipërm - tregojë pozitën dhe funksionin e incizivit të dytë të sipërm - shpjegojë mënyrën e modelimit të incizivit të dytë të sipërm - shpjegojë rëndësinë e kaninëve, premolarëve dhe molarëve të sipërm dhe të poshtëm - tregojë pozitën dhe funksionin e kaninëve, premolarëve dhe molarëve të sipërm dhe të poshtëm - shpjegojë mënyrën e modelimit të kaninëve, premolarëve dhe molarëve të sipërm dhe të poshtëm b) Temat e kapitullit: - Karakteristikat morfologjike të dhëmbëve të përhershëm të nofullës së sipërme dhe të

poshtme; - Karakteristikat anatomomorfolgjike të incizivit të parë rë sipërm, pozita në nofull,

vizatimi dhe procesi I modelimit; - Karakteristikat e incizivit të dytë të sipërm, pozita në nofull, vizatimi; - Karakteristikat anatomomorfologjike të incizivit të parë dhe të dytë të poshtëm, pozita

në nofull, vizatimi dhe procesi I modelimit; - Karakteristikat anatomomorfologjikë të kaninëvë, premolarëve dhe molarëve të

sipërm dhe të poshtëm, vizatimi. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma.

Programi i lëndës

Edukatë shëndetësore

Lëmi: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla I Klasa 10 I. Qëllimi i lëndës: Në përfundim të klasës së 10-të nxënësi duhet të: -mësojë definicionin e shëndetit sipas OBSH-së; -tregojë rëndësinë e shëndetit për jetën e njeriut; -shpjegojë organizimin e mbrojtjes shëndetësore; -mësojnë për krijimin dhe zhvillimi i integritetit seksual të adoleshentëve dhe të rinjëve në përgjithësi, si rolin e ndershmërisë, sinqeritetit dhe etikës në të. II.Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/jsvë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Higjiena personale 10 orë a) Qëllimi I kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - dijë, reprodukojë dhe zbatojë rregullat bazë të higjienës personale. -dallojë sëmundjet dhe çrregullimet që lindin si pasojë e higjienës së dobët dhe mënyrat e parandalimit të tyre

-përcaktojë qartë rolin e punëtorëve shëndetësor në përparimin e higjienës personale dhe kolektive

b) Temat e kapitullit - Rëndësia shëndetësore dhe estetike e aplikimit të higjienës; - Çrregullimet dhe sëmundjet që lindin si pasojë e higjienës së dobët; - Çrregullimet shëndetësore si pasojë e cilësisë së dobët të mjeteve higjienike; - Higjiena e gojës dhe dhëmbëve – aspektet shëndetësore dhe estetike; - Roli i faktorëve ambiental dhe aktivitetit fizik në ruajtjen dhe përparimin e shëndetit psikosomatik; - Detyrat e punëtorëve shëndetësor në përparimin e higjienës personale dhe kolektive; c) Rekomandohet që mësuesi: -të shpjegojë në formë të ligjeratës dhe të sqarojë metodat e edukimit shëndetësor të pacientit, familjes dhe bashkësisë; - t’i ilustrojë ligjeratat me shembuj të ndryshëm nga jeta e përdithsme; -t’i ilustrojë ligjeratat edhe me sllajde, dhe revista që kanë të bëjnë me shëndetin si dhe edukimin seksual; -t’I vizitojë së bashku me nxënësit institucionet shëndetësore , si dhe institucionet e tjera, në mënyrë që nxënësit të dinë të vlerësojnë vetë për nivelin e higjienës. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore - CD-programe. Kapitulli 2: Higjiena komunale 10 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë aspektet themelore të higjienës komunale (uji, ajri dhe mbeturinat) dhe rolin e punëtorëve shëndetësor në to; - zbatojë dhe promovojë aspektet e higjienës komunale dhe mbrojtjes së mjedisit përmes

punës grupore kreative;

b) Temat e kapitullit:

- Rëndësia epidemiologjike e ujit të pijes dhe kërkesat higjienike të tij;

- Përbërja normale e ajrit: lagështia, tensioni, temperatura dhe gjendja e ajrit; - Hedhja e mbeturinave dhe menaxhimi i tyre

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore

- CD-programe

Kapitulli 3 : Higjiena mentale dhe higjiena e të ushqyerit 20 orë

b) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - dijë efektet e substancave narkotike, akloolit dhe drogës;

- shpjegojë sëmundjet më të shpeshta të vartësisë dhe të elaborojë rolin e punëtorit shëndetësor në parandalimin dhe mjekimin e tyre;

- dijë shkaqet e obezitetit dhe kequshqyeshmërisë si dhe faktorët kontribuues të tyre; numërojë dhe sqarojë metodat e ruajtjes dhe konzervimit higjienik të ushqimit; b) Temat e kapitullit:

- Raporti i shëndetiti trupor dhe shpirtëror; - ,Aspektet mentale dhe higjienike të toksikomanive dhe sëmundjeve të vartësisë

(drogat, duhani, aklooli) (Detyrat e punëtorëve shëndetësor në parandalimin e tyre)

- proceset fiziologjike lidhur me ushqimin dhe të ushqyerit;

rregullat e ruajtjes dhe konzervimit të ushqimit; kontrolli higjienik i ushqimit c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore - CD-programe. Kapitulli 4: Higjiena e shkollës dhe edukata seksuale 20 orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - përcaktojë nevojat higjienike dhe standardet e objekteve shkollore dhe edukative si dhe dallojë çregullimet zhvillimore që lindin si pasojë e mospërmbushjes së tyre; --dijë të dallojë faktorët e dëmshëm të mjedisit punues dhe rëndësin e pushimit adekuat; - dijë esencën e integritetit seksual dhe sjelljes me integritet seksual; - dijë faktet themelore të zhvillimit normal seksual dhe jetës së shëndoshë seksuale; - dijë mënyrat e shmnagies së sjelljes së padëshiruar dhe imponuar seksuale; - dijë të shprehet lirshëm dhe me gjuhë adekuate mbi aspektet e jetës seksuale; - jetë i/e aftë të bashkëbisedoj hapur mbi aspektet e zhvillimit dhe jetës seksuale; - dijë dhe zbatojë rregullat e higjienës intime dhe metodat e shmnagies së shtatzënisë së padëshiruar; -dijë të dallojë sëmundjet ngjitëse seksuale (përfshirë edhe HIV/AIDS-in), mënyrat e bartjes, zbulimit, parandalimit dhe mjekimit të tyre; -dijë të dallojë dhe pranojë orientimin seksual tjetër nga i veti pa paragjykime; - aftësohet që me integritet seksual dhe me kompetencën e punëtorit shëndetësor të

përcjell njohurit e nxëna mbi higjienën dhe shëndetin seksual tek të tjerët.

b) Temat e kapitullit: - Nevojat higjienike dhe standardet e objekteve shkollore dhe edukative dhe çrregullimet zhvillimore si pasojë e kushteve joadekuate; - Aspektet fiziologjike të punës (lodhja dhe pushimi) dhe faktorët e dëmshëm të mjedisit punues - edukata seksuale dhe rëndësia e saj; çka është integriteti seksual? - T’i njohim faktet e zhvillimit seksual; - Marrëdhënja seksuale dhe shtatzënia; - Të ndjehemi mirë duke thënë „JO“ -Aspektet specifike të higjienës intime; - Metodat e kontracepcionit - Dashuria, takimi dhe ti - Dhuna në takime dashurie - Eliminimi i shqetësimit seksual - T’i njohim sëmundjet ngjitëse seksuale dhe faktet mbi HIV/AIDS-in - Biseda mbi seksualitetin - Kuptimi i orientimit seksual - Dallimi i paragjykimeve seksuale

c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësuesi: -të shpjegojë në formë të ligjeratës dhe të sqarojë metodat e edukimit shëndetësor të pacientit, familjes dhe bashkësisë; - t’I ilustrojë ligjeratat me shembuj të ndryshëm nga jeta e përdithsme; -t’I ilustrojë ligjeratat edhe me sllajde, dhe revista që kanë të bëjnë me shëndetin si dhe edukimin seksual; -t’I vizitojë së bashku me nxënësit institucionet shëndetësore , si dhe institucionet e tjera, në mënyrë që nxënësit të dinë të vlerësojnë vetë për nivelin e higjienës. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore - CD-programe.

Klasa 10 Përshkruesit e moduleve të praktikave

profesionale

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESONALE

“ Vizatimi I lirë dhe modelimi me gips I dhëmbëve”

Lëmia: Shëndetësor Profili: Teknik i dhembeve Shkalla: I dhe eII Klasa: 10 Numri i modulit

1

Qëllimi i modulit

Një modul që I pajis nxënësit me aftësi praktike për të përgatitur vizatimet dhe skicat e çdo dhëmbi veç e veç,kryejn modelimin me gips dhe me dyll te të gjithë dhëmbëve.

Kohëzgjatja e modulit

11.5 kredite (210 orë)

Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi duhet të vizatoj, analizojë dhe vlerësojë dhëmbët e nofullës së sipërme veç e veç. Përmbajtja - viztimi i lirë i incizivit qëndror të sipërm me të gjitha sipërfaqte i zmadhuar për 1.5 herë. - vizatimi i lirë incivit laterar të sipërm me të gjitha sip- ërfaqet i zmadhuar për 1.5 herë. - vizatimi I lirë I kaninit të sipërm me të gjitha sipërfa- qet I zmadhuar për 1.5 herë. - vizatimi I lirë paramoloarit të parë dhe të dytë të sipërm me të gjitha sipërfaqet të zmadhuar për 1.5 herë. - vizatimi I lirë I molarëve të sipërm me të gjitha sipërfaqet

të zmadhuar për 1.5 herë.

RM 2 Nxënësi duhet të vizatojë, analizojë dhe vlerësojë dhëmbët e

nofullës së poshtme veç e veç. Përmbajtja - viztimi i lirë i incizivit qëndror të poshtëm me të gjitha sipërfaqte i zmadhuar për 1.5 herë. - vizatimi i lirë incivit lateral të poshtëm me të gjitha sip- ërfaqet i zmadhuar për 1.5 herë. - vizatimi I lirë I kaninit të poshtëm me të gjitha sipërfa- qet I zmadhuar për 1.5 herë. - vizatimi I lirë paramoloarit të parë dhe të dytë të poshtëm me të gjitha sipërfaqet të zmadhuar për 1.5 herë. - vizatimi I lirë I molarëve të poshtëm me të gjitha sipërfaqet

të zmadhuar për 1.5 herë.

RM 3 Nxënësi bën modelimin me gips të dhëmbëve: Përmbajtja - modelimi I dhëmbëve të sektorit interkanin të nofullës së

sipërme - modelimi I dhëmbëve të sektorit postkanin të nofullës së

sipërme - modelimi I dhëmbëve të sektorit interkanin të nofullës së

poshtme - modelimi I dhëmbëve të sektorit postkanin të nofullës së

poshtme Proçedurat e vlerësimit

Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mesuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të:

- lexojë skicat dhe vizatimet; - të analizojë dhe interpretojë vizatimin e dhëmbit të

nofullës së sipërme në të gjitha sipërfaqet - të përshtasë vendin e punës për punë - zbatojë masat e mbrojtjes dhe të respektojë rregullat e

mbrojtjes së mjedisit.


KR Nxënësi duhet të: - lexojë skicat dhe vizatimin - të analizojë dhe intrpretojë vizatimin e dhëmbëve të

nofullës së poshtme në të gjitha sipërfaqet - të përshtasë vendin e punës për punë - zbatojë masat e mbrojtjes dhe të respektojë rregullat e

mbrojtjes së mjedisit.


KR Nxënësi duhet të: - të a të zgjedhë llojin adekuat të gipsit për modelimin Dhëmbit - të jetë I pajisur me instrumentet përkatëse ( alkoolin ,

llampën, briskun për modelim), të dijë t’I ruajë dhe t’I mirëmbajë ato

- të pastrojë vendin e punës - t’I respektojë rregullat e sigurisë dhe të ruajtjes së

mjedisit - analizojë dhe intrpretojë vizatimin e dhëmbëve të

nofullës së poshtme në të gjitha sipërfaqet - të përshtasë vendin e punës për punë - zbatojë masat e mbrojtjes dhe të respektojë rregullat e

mbrojtjes së mjedisit. Metodat e të mësuarit të rekomanduara

Ky modul duhet të trajtohet në laboratorin e shkollëës Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë mjete konkretizuese ( vizatime , sllajde, dhëmbë natyral etj)

Baza materiale e domosdoshme

Laboratori tekniko-dentar në shkollë - llampa, alkooli , gipsi , shkumsi, brisku për modelim, - mjetet për vizatim të dhëmbëve

Programet e lëndëve profesionale -klasa 11 Arsimi profesional

Drejtimi

Teknik i dhëmbëve

Përmbajtja e lëndëve profesionale Programet e lëndëve profesionale, kl. 11

5. Mikrobiologji 6. Protetikë fikse laboratorike 7. Teknologji e materilave tekniko-dentare 8. Protetikë mobile laboratorike

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11 Modelimi me dyll i kurorave Mbarimi i protezave totale

Program i lëndës Teknologji e materialeve dentare

Lëmi: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla I Klasa 11 I. Qëllimi i lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar nxënësi duhet të : - shpjegojë për llojet e materialeve dhe vetit e tyre; - të përshkruaj plastmasat dhe rastet e përdorimit në protetik; - të tregoj për punimin laboratorik të tyre; - shpjegojë për porcelanin,vetitë dhe përpunimin laboratorik te tij - tregojë për metalet aliazhet dhe përdorimin e tyre në stomatologji II. Fondi orëve të lëndës 35 javë x 2orë/javë = 70 orë III. Program i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Materialet që përdoren si bazë te protezat mobile 15orë a) qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

2 të dalloj plastmasat dhe mënyrat e përpunimit të plastmasave 3 shpjegoj vetit biologjike, mekanike dhe estetike të plastmasave 4 dtë përshkruaj presimin,muflimin dhe polimerizimin

b) Temat e kapitullit - Klasifikimi i plastmasave - Rastet e përdorimit

- Plastmasat që polimerizohen në temp të lartë

- Plastmasat vetëpolimerizuese - Përpunimi laboratorik i plastamsave - Presimi - Muflimi

- Polimerizimi - Përpunimi përfundimtar dhe lustrimi i plastmasave

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - kryej demonstrime me plasmasa - konkretizojë ligjeratat me shembuj përkatës d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - Materiale për kokretizim (plasmasa) - CD-programe - vizatime, fotografi Kapitulli 2 : Porcelanët në stomatologji 20orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: -përshkruaj llojet e porcelanit dhe rastet e përdorimit -tregojë për llojet,vetit dhe përpunimin laboratorik të porcelanit b) Temat e kapitullit - Feldspati - Siliciumi - Kaolina - Vetitë të porcelanit - Përgaditja laboratorike e porcelanit - Porcelani Togis-vectris - Porcelani carmen c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - kryej demostrime me lloje të porcelaneve - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - veglat dhe materialet e nevojshme - CD-programe - vizatime, fotografi

Kapitulli 3 : Metalet dhe aliazhet 30orë a) Qëllimi i kapitulit Nxënësi duhet të: -përshkruaj metalet dhe rastet pe përdorimit -klasifikimin e metaleve -mënyrat e përdorimit të tyre -përpunimi laboratorik i tyre b) Temat e kapitullit: - Përdorimi i metaleve në stomatologji - Klasifikimi - Ari(Au)- përdorimi - Aliazhet e arit(floririt) - Aliazhet fisnike për derdhje - Platini dhe metalet e grupit të tij - Aliazhet e argjendit me metale fisnike - Metale të zakonshme - Hekuri - Nikeli - Aliazhet nikel-krom - Përpunimi laboratorik i metaleve - Materialet termorezistuese(rivestimentit) - Perdorimi i materialeve termorezistuese në protetikën fikse

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjerimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore

- CD-programe Normtivi i lëndës:

1. Specialist i stomatologjis 2. Stomatolog

Literatura:

1. Teknologji e materialeve tekniko-dentare Prof.dr Agim Islami

2. Njohuri të materialeve protetike Prof.dr Ruzhdie Qafmolla

Programi i lëndës Punimet fikse laboratorike

Lëmi : Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla I Klasa 11 I. Qëllimi i lëndës: Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e XI nxënësi duhet të: -shpjegojë për karekteristikat e punimeve fikse -rastet e përdorimit të punimeve fikse -shpjegojë për klasifikimin e punimeve fikse -specifikojë të gjitha llojet e kurorave -tregojë shkathtësi për mbarimin e rindërtimeve dhe të inlejve II. Fondi i orëve të lëndës: 35 javë x 2orë/javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Hyrja në protetikën fikse 20orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - përshkruaj karakteristikat e punimeve fikse - rastet e përdorimit të tyre - përparsit dhe të metat - shpjegojë përpunimet e përhershme dhe të përkohshme fikse - ndarjen e tyre - tregojë për masat dhe modelet - analizojë dekortikimin e dhëmbit në model për kurorat gjegjëse - të dijë për modelimin me dyll të kurorave b) Temat e kapitullit: -Rëndësia dhe rastet e përdorimit të punimeve fikse -Klasifikimi i punimeve fikse -Punimet e perkohshme dhe të përhershme fikse -Masat në protetikën fikse -Modeli anatomik -Modeli për studim -Dekortikimi i dhëmbit -Formimi i kulteve -Dekortikimi i dhëmbit ,llojet e dekortikimit -Dekortikimi i dhëmbit për kurorë metalike -Dekrotikimi i dhëmbit për kurorë porcelani dhe metal porcelani -Mbarimi i modelit të punës -Mbarimi i modelit të punës me kulte të lëvisshme c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi Kapitulli 2: Kurorat 30orë

a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - tregojë ndarjen e kurorave,indikacionet,metodat e mbarimit,kërkesat funksionale dhe estetike qe duhet ti plotësoj kurora

c) Temat e kapitullit: -Klasifikimi I kuroave -Rastet e përodrimit -Kurorat metalike,indikacionet -Metodat e mbarimit të kurorave metalike -Kërkesat funksionale dhe estetike të tyre -Kurorat e fasetuara -Metodat e mbarimit të kurorave të fasetuara -Rastet e përdorimit të tyre -Kurorat e pjesërishme -Rastet e përdorimit -Metodat e mbarimit -Kurorat prej porcelain -Klasifikimi dhe rastet e përdorimit -Kërkesat estetike dhe funksionale që duhet ti plotsoj kurora -Metodat e mbarimit -Kurorat nga metal-porcelani -Rastet e përdorimit -Metodat e mbarimit -Kurorat nga akrilati- immediate -Përparsit dhe të metat -Metodat e mbarimit -Inlej-onlej -Rastet e përdorimit -Metodat e mbarimit -Rindërtimet -Metodat e mbarimit c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - të shpjegoj për urat duke përdorur ura te vjetra si model - të kryej demnostrime të punimit të urave - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - tabela dhe tavolin e punës - vegla dhe matriale të nevojshme - CD-programe

- vizatime, fotografi Kapitulli 3: Kurorat me destinim të posaqëm 10 orë a) Qëllimi i kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - di për indikacionet dhe metodat e mbarimit - indikacionet dhe metodat e mbarimit të kurorave teleskopike -aplikimi i paraleleometrit në protetikën fikse

b) Temat e kapitullit -Llojet e kurorave me forma të posaqme -Rastet e përdorimit -Metodat e mbarimit -Sistemi I kurorave të dyfishta -Rastet e përdorimit -Klasifikimi dhe metodat e mbarimit të kurorave të dyfishta -Paralelometri si instrument për analizën e modeleve -Përdorimi I paralelometrit -Paralelometri si instrument për mbarimin e punimeve fikse c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - ilustrojë ligjeratat me shembuj konkret - angazhoj nxënësit në grupe për ti dalluar dhe spjeguar llojet e kurorave dhe për ti punuar ato d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - Tavolina e punes me vegla dhe materiale të nevojshme - CD-programe - vizatime, fotografi - punime të vjetra Normativi: 1.Specialist i protetikës

2. Stomatologu Literatura: Protetika stomatologjike paraklinik Prof.dr Agim Islami Protetika fikse laboratorike Prof.dr Jelena Iviq Zagreb 2003

Programi i lëndës

Protetika mobile laboratorike –Proteza totale Lëmi : Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla I Klasa 11 I. Qëllimi i lëndës: Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e XI nxënësi duhet të: -shpjegojë ndryshimet e sistemit orofacial pas humbjes së të gjithë dhëmbëve -tregojë për derdhjen e masave në gips,mbarimin e modelit anatomik dhe lugës individuale -derdh modelin përfundimtar dhe të mbarojë shabllonet e kafshimit -analizojë okludatorët dhe altikuratorët -tregojë si vendosen dhëmbët frontal dhe anësor pëe nofullën e sipërme dhe të poshtme - shpjegojë për vendosjen e modeleve në mufël,muflimin dhe polimerizimin - përshkruaj përpunimin pëfundimtar të protezës II. Fondi i orëve të lëndës: 35 javë x 2orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Baza biologjike e protezës totale 15 orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - shpjegojë pasojat e humbjes së dhëmbëve - tregojë për ndikimin pozitiv dhe negativ të protezave në indet përreth b) Temat e kapitullit: -Karakteristikat anatomike të nofullës pa dhëmbë -Pasojat e humbjes së të gjithë dhëmbëve -Ndikimi i protezave në indet përreth -Retensioni i protezave totale -Stabilizimi i protezave totale -Roli i adhezionit dhe retensionit -Roli i vakumit në proteza -Ndikimi i peshës së protezës në retinim c) Udhëzime didaktike për kapitullin

- shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Të kryej demonstrime me proteza të vjetra - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli 2: Fazat e mbarimit të protezës totale 55 orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - përshkruaj dhe të bëj analizën e masave - shpjegoj për modelet - tregoj për vendosjen e dhëmbëve dhe fazat tjera të mbarimit të protezës

d) Temat e kapitullit: -Marrja e masës anatomike -Përgaditja e masës për derdhje -Derdhja e modelit anatomik -Mbarimi dhe roli I lugës individuale -Masat funksionale -Derdhja e modelit përfundimtar të punës -Mbarimi shablloneve të kafshimit-medotat -Okludatorët dhe artikulatorët -Llojet e artikulatorëve -Vendosja e modeleve të punës në artikulatorë -Caktimi i raporteve ndërnofullore -Zgjedhja e dhëmbëve -Vendosja e dhëmbëve frontal të nofullës së sipërme -Vendosja e dhëmbëve frontal të nofullës së poshtme -Vendosja e dhëmbëve anesor të noufullës së sipërme -Vendosja e dhëmbëve anësor të nofullëa së poshtme -Prova e radhitjes së dhembëve -Modelimi I protezave me dyll -Muflimi -Polimerizimi -Përpunimi përfundimtar dhe lustrimi I protezave -Vendosja e dhëmbëve në anomali -Vendosja e dhëmbëve ne kafshim të kryqëzuar - Vendosja e dhëmbeve në kafshimin progen -Vendosja e dhëmbëve në kafshimin prognat -Riparimi I protezave totale

-Riparimi I pllakës së thyer -Riparimi I dhëmbit -Ribazimi I protezave totale -Protezat immediate -Rastet e përdorimit të protezave immediate -Metoda e mbarimit c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - kryej ushtrime në palosjen e pllakave dhe angazhoj nxënësit për zhgjedhjen e dhëmbëve - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma Normativi i lëndës:

1. Specialist i protetikës 2. Stomatologu

Literatura:

1. Protetika stomatologjike-paraklink Prof.dr Agim Islami

2. Proteza totale dentare – të punuarit teknik Prod.dr Skender Karahoda

Programi i lëndës Mikrobiologji dhe imunologji

Lëmi : Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla I Klasa 11 I. Qëllimi i lëndës: Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e XI nxënësi duhet të: -shpjegojë për mikroorganizmat -shkaktarë të sëmundjeve ngjitëse dhe mundësin e mbrojtjes nga ta -për sistemin imunitar të organizmit të njeriut -të analizoj mënyrën e reagimit të organizmit kundrejt mikroorganizmave II. Fondi i orëve të lëndës: 35 javë x 2orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Mikrobiologji e përgjithshme 15 orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - shpjegojë për morfologjinë dhe strikturën e baktereve - tregojë për ndërtimin e qelizes bakteriale - të shqarojë mënyrat e zhvillimit dhe të përhapjes së infeksionit b) Temat e kapitullit: -Rëndësia e mikrobiologjis -Infeksionet dhe Lloret e infeksioneve -Infeksionet bakteriale

-Strukturave e baktereve -Qeliza bakteriale - ndërtimi -Fiziologjia e baktereve -Metabolizmi dhe të ushqyerit e baktereve -Ekologjia e mikroorganizmave -Ndikimi i faktorëve fizik dhe kimik në mikroorganizma -Ndikimi i kimioterapis dhe i antibiotikëve në bakterie -Infeksioni dhe sëmundjet ngjitëse -Burimet e infeksionit dhe sëmundjeve ngjitëse -Virulenca e mikroorganizmave c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi Kapitulli 2: Imunologjia 15 orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë për imunologjinë si disiplinë e shkencave mjekësore dhe të tregojë për të gjithë faktorët fizik ,kimik dhe biologjik qe ndikojnë në reziistencën e organizmit

e) Temat e kapitullit: -Rëndësia dhe kuptimi I imunitetit -Qëndresa dhe imuniteti -Llojet e imunitetit -Faktorët mbrojtës -Reaksionet antigjen-antitrup -Reaksionet imunitare(serologjike) -Vaksinat dhe serumet -Ndjeshmëria (sensibiliteti)I shtuar -Anafillaksia dhe alergjia -Mekanizmi I shokut anafillaktik -Autoimuniteti -Inzhinieringu gjenetik

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodst bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe. Kapitulli 3: Mikrobiologjia speciale 20 orë a) Qëllimi i kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë për koket piogjene - tregojë për shkaktarët e procesve inflamatore akute dhe kronike - analizoj koket gram+ dhe gram-


- Koket piogjene - Stafillokoket - Streptokoket - Pneumokoket - Najserit - Gonokoket - Bacilet e difterisë,TBC,leprës etj - Enterobakteret -Salmonellat -Shigelat - Bakteria koli - Klepsiela - Bakteret e gjinisë hemofillus

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit -ilustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi Kapitulli 4: Virusologjia mjekësore 20 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

2 shpjegojë për virusët dhe veqoritë e tyre 3 analizojë ngjashmërin e vurisëve me bakterie 4 tregojë për sëmundjët virale

f) Temat e kapitullit:

- Veqoritë e përgjithshme të viruseve,madhësia,ndërtimi dhe shumimi I virusëve - Influenca e virusëve - Seleksionimi dhe tropizmi I virusëve - Patogjeneza e infeksioneve dhe zhvillimi I imunitetit - Virusologjia speciale - Virusi ARN , virusi I poliomielitit,koksaki,ECH,virusi I gripit,I fruthit,I tërbimit,virusi rubella,virusi HIV,virusi AND,virusiHerpes,virusi variqela,virusi I Hepatititetj c) Udhëzime didaktike për kapitullin - Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore

- CD-programe - vizatime, fotografi

Normativi: Spec.epidemiolog Mjek I praksës së përgjithshme Literatura: Mikrobiologjo me epidemiologji Xhafer S. Beqiri Shtëpia botuese Libri shkollor 1999 Prishtinë


profesionale

Klasa 11

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

”Modelimi I kurorave dhe i urave”

Lëmia: Shëndetësi Profili: Profili teknik I dhëmbëve Shkalla: I Klasa: 11 Numri i modulit

2

Qëllimi I modulit

Ky modul aftëson nxënësin për modelimin e të gjitha llojeve të kurorave si dhe mënyrat e mbarimit të tyre


175 orë ( 14 kredite)


RM 1 - Nxënësi pranon masat e marra, i përgadit ato për derdhje, derdh modelet Përmbajtja: - Përgaditja e masës për derdhje,pastrimi dhe dezinfektimi. - Zgjedhja dhe përzierja e gibsit - mbarimi i modelit punës - modeli për analizë - mbarimi i lugës individuale - mbarimi i modelit me kultet e lëvisshme

RM 2 - Nxënësi kryn modelimin me dyll të të githa llojeve

të kurorave si dhe deponimin, derdhjen dhe përpunimin e tyre Përmbajtja: Modelimi me dyll I kurorës metalike Modelimi I faqeve anësore të kurorës Modelimi okluzale te dhëmbët e sipërm dhe të poshtëm Modelimi për kurorën e fasetuar Modelimi me dyll I kurorave të pjesërishme Vendosja e kunjave për derdhje Deponimi derdhja dhe përpunimi

Proçedurat e vlerësimit

Moduli duhet të konsiderohet I përfunduar nga nxënësi nëse të gjitha kriteret e percaktuara të realizimit për qdo rezultat të mesimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM- Rezultatet e të mësuarit IV - Instrumentet e vlerësimit KR- Kriteret e realizimit

RM 1 IV Pyetje-përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë kontrolli


Pershtas vendin e punës Përzgjedh drejt instrumentet dhe materialet me cilat duhet të punoj ` Zatojë masat e mbrojtjes dhe të respektojë rregullat e mbrojtjes së mjedisit.

RM 2 IV vëzhgimi me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet:

të zgjedhë dyllin adekuat për modelimin e kurorave të jetë I pasjisur me instrumenete përkatëse(llampa,alkooli,brisku për modelim,dylli etj) të dijë ti ruaj dhe ti mirëmbaj ato të pastroj vendin e punës të respektojë rregullat e sigurisë dhe të ruajtjes së mjedisit

Metodat e të mësuarit të rekomanduara

-Ky modul duhet të trajtohet në laboratorin e shkolles - Instruktori duhet të zgjedhe qasje të pjesmarrjes aktive duke I ofruar mundësi nxënësit që të ushtroj dhe të punoj në laborator aq sa është e mundur - Rekomandohet që nxënësit të dërgohen në vizita edhe në laboratoret e klinikave në përfundim të gjdo moduli - Gjat vlersimit të nxënësve duhet të kërkohet demonstrimi praktik

I aftsive të fituara


Për realizimin e përshtatshëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti,mjetet dhe paisjet si: - laboratori tekniko-dentar ne shkollë,tavolina e punës e paisur me reflektorë,motorë teknik,karrig lëzisëse.freza,disqe,brusha,pasta për lustrim,okludator dhe artikulator, gips, dyll, llampa, alkooli, tasi dhe shpatulla,muflat,dhëmbë artificial,brisku për modelim etj etj.


”Punimi laboratorik i protezës totale”


3

Qëllimi I modulit

Ky modul praktik i aftëson nxënësit që në laborator të derdhi masat, të mbarojnë modelet dhe lugen individuale, të përshtas pllaken bazale dhe cilindrat e kafshimit dhe të vazhdojnë me fazat e tjera të mbarimit të protezës totale.


175 orë ( 14 kreditë)


RM 1 Nxënësi duhet t’i përgadis masat dhe t’i derdh ato Përmbajtja: - Përgaditja e masës për derdhje, pastrimi dhe dizenfektimi - Derdhja e masës anatomike dhe mbarimi i modelit anatomik - Mbarimi i lugës individuale - Derdhja e modelit përfundimtar të punës - Mbarimi i shablloneve të kafshimit

RM 2 - Nxënësi duhet të bëj matjen e modeleve dhe zgjedhjen e dhëmbëve artifiacial Përmbajtja: - Vendosja e modeleve në okludator - Vendosja e dhëmbëve frontal - Vendosja e dhëmbeve anësorë - Modelimi I protezave me dull - Zëvëndësimi I dyllit me rezinë - Moflimi dhe polimerizimi - Përpunimi perfundimtar I protezës dhe lustrimi

RM 3 - Nxënësi duhet të bëj ngjitjen e protezës së thyer

Përmbajtja: - Ngjitja e pllakës së thyer të protezës - Ngjitja e dhëmbit të thyer ose të rënë nga proteza - Ribazimi I protezave


Moduli duhet të konsiderohet I përfunduar nga nxënësi nëse të

gjitha kriteret e percaktuara të realizimit për qdo rezultat të

mesimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM- Rezultatet e të mësuarit IV - Instrumentet e vlerësimit KR- Kriteret e realizimit

RM 1 IV - Nxënësi duhet të përgjigjet për atë që ka punuar mbi

model

Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - Përzgjedh drejt instrumentet, materialet dhe mjetet e punës - Ofroj modelet e punuara të vendosura në okludator me q’rast vlerësohen ato dhe bëhet analiza e gabimeve - Përshtat vendin e punës për ushtrimin e ardhshëm - T’i respektoj rregullat e sigurisë dhe të ruajtjes së mjedisit

RM 2 IV Tregojë si ka bërë zgjedhjen e dhëmbëve për proteza,

rradhitjen e vendosjes së tyre dhe mënyrat duke u ndërlidhur me teorin

KR Nxënësi duhet:

Të jetë në gjendje të demonstroj mbi model një pjesë të punës të punuar më herët

RM 3 IV Vëzhgimi me listë kontrolli . Pyetje-përgjigje me gojë

KR Nxënësi duhet:

të analizojë dhe interpretoj si ka bërë ngjitjen e pllakës së thyer të protezës të demonstroj ngjitjen e dhëmbit të rënë nga proteza dhe të bëjë analizën e gabimeve


- Ky modul duhet të realizohet ne laboratorin tekniko-dentar të shkollës. - Instruktori duhet të zgjedhe qasje të pjesmarrjes aktive duke I ofruar mundësi nxënësit që të ushtroj dhe të punoj në laborator aq sa është e mundur - Nxënësit duhet të inkurajohen që të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes diskutimeve se ushtrimeve praktike


- Për realizimin e përshtatshëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti,mjetet dhe paisjet si: - laboratori tekniko-dentar ne shkollë,tavolina e punës e paisur me reflektorë,motorë teknik,karrig lëzisëse.freza,disqe,brusha,pasta pqr lustrim,okludator dhe artikulator,gips,dyll,llampa,alkooli,tasi dhe shpatulla,muflat,dhëmbë artificial,brisku për modelim etj etj.

Programet e lëndëve profesionale -klasa 12 Arsimi profesional

Drejtimi

Teknik i dhëmbëve

Programi i lëndës

“Etika në shëndetësi”

Lëmi: Shëndetësi Profili: Asistent I stomatologjise Klasa : 12 I. Qëllimi i lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e XI-të, nxënësi duhet të : - Njihet me parimet themelore etike - Aftësohet për zbatimin praktik në përditshmërinë e jetës dhe punës - Zhvillojë shkathtësitë e sjelljes së ndershme dhe të përgjegjshme ndaj - pacientit, punëtorëve tjerë shëndetësorë dhe bashkësisë - Përshkruajë dallimet etike, morale, religjioze në lidhje me riprodhimin, kontra- cepcionin dhe kontrollin e lindjeve II. Fondi i orëve 35 x 1 orë në javë / 35 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Parimet dhe teoritë e etikës 9 orë

a) Qëllimet e kapitullit : Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - Shpjegojë 4 parimet themelore të etikës mjekësore dhe teoritë etike - Përshkruajë njohurit për pëlqimin e informuar duke përfshirë edhe vlerësimin - e aftësisë së pacientit për të gjykuar dhe marrë vendim të pavarur - Kuptojë rëndësinë e konfidencialitetit dhe rastet kur justifikohet thyerja e tij - Përshkruajë faktorët vlerësues të kompetencës për vendimmarrje të pacientit jo

kompetent - Përshkruajë kriteret për zbulim dhe justifikimet për mbajtjen e informatave - Përshkruajë kriteret dhe mundësitë e ndërprerjes së raportit mjek pacient b) Temat e kapitullit : - Konfidenca, zbulimi i sekretit mjekësorë - Veçoritë e raportit punëtorë shëndetësorë-pacient - Fillimi dhe ndërprerja e raportit punëtorë shëndetësorë-pacient - Pacienti dhe regjistrat mjekësorë c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe) Kapitulli 2: Problemet etike të përditshme 26 orë

a) Qëllimet e kapitullit : Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - Shpjegojë dallimet etike, morale dhe religjioze në lidhje me çështjet si: teknologjia - riprodhuese, aborti, përcaktimi i gjinisë, kontracepcioni dhe kontrollimi i lindjeve - Përshkruajë problemet etike të lidhura me pacientë pediatrin dhe prindësi - Përshkruajë implikimet e mundshme të tejkalimit të raportit dhe mardhëniet profesionale me pacient të gjinisë tjetër,pacient paliativ dhe kolegë b) Temat e kapitullit :

- Vendimi për riprodhim - Probleme të ndryshme etike - Rreziqet mjekësore për punëtorin shëndetësorë dhe pacientin - Trajtimet alternative - Certifikimi i paaftësisë së pacientit - Përgjegjësia profesionale - Pacienti pediatrin - Raporti seksual ndërmjet pacientit dhe punëtorit shëndetësorë - Kujdesi paliativ - Etika e praktikës - Punëtori shëndetësorë dhe shoqëria - Raporti me punëtorët tjerë shëndetësorë - Hulumtimet - Testimet gjenetike dhe etika c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe)

Programi i lëndës

Ortodonci Lëmia: Shëndetësi Profili: Asistent i stomatologjisë Shkalla: Klasa: 12 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës në klasën e 12 nxënësi duhet të:

- tregojë qëllimin dhe rëndësinë e aparateve ortodontike për shëndetin e pacientit - dallojë instrumentet dhe materialet që përdoren gjatë asistimit të stomatologut

- kryejë të gjitha detyrat dhe procedurat e deleguara. - tregojë llojet dhe karakteristikat e materialeve që përdoren në ortodonci - tregojë mënyrën e përgatijes së vendit të punës

- aplikojë terminologjinë profesionale - tregojë për mënyrën e mbajtjes së dokumentacionit të pacientit - shpjegojë mënyrën e komunikimit me pacientin - tregojë për mënyrë e sjelljes me fëmijë e moshave të ndryshme - shpjegojë anomalitë ortodontike - trgojë pasojat e humbjes së parakohëshme të dhëmbëve II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 2 orë/javë = 64 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli I:Veqoritë e marrjes së masave tek fëmijët 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- dallojë llojet e lugëve që përdoren për marrjen e masave - tregojë llojet e materialeve që përdoren në ortodonci - shpjegojë llojet e gipsit që përdoren në ortodonci - shpjegojë mënyrat ë përzierjes së materialeve - tregojë sasinë e përzierjes së materialeve. - shpjegojë mënyrën dhe raportin e përzierjres së materialeve

b) Temat e kapitullit - Nofulla normale – karakteristikat - Masat tek fëmijët - Materialet për marrjen e masës - Materialet për mbarimin e modelit ortodontik c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma.

Kapitulli II: Anomalitë ortodontike 24 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - tregojë faktorët që shkaktojnë anomalitë ortodontikë - listojë shkaqet e anomalive ortodontike - shpjegojë humbjen e parakohëshme të dhëmbëve dhe pasojat - klasifikojë anomalitë sipas strukturës së përfshirë - listojë anomalitë e dhëmbëve - listojë anomalitë e harqeve dentare - tregojë anomalitë e nofullave b) Temat e kapitullit - Etiologjia e anomalive ortodontike - Anomalitë e dhëmbëve veq e veq - Anomalitë e pozitës së dhëmbëve - Anomalitë numrit të dhëmbëve - Anomalitë e madhësisë së dhëmbëve - Anomalitë e strukturës së dhëmbëve - Anomalitë e harqeve të dhëmbëve - Anomalitë e nofullave c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli III: Udhëheqja dhe mirëmbajtja e ordinancës ortodontike 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- shpjegojë rëndësinë e drejtimit të të ordinancës - tregojë për metodat e mirëmbajtjes higjienike të ordinancës stomatologjike

- shpjegojë rregullat administrative - listojë llojet e instrumenteve - tregojë metodat e pastrimit të instrumenteve - shpjegojë funksionin e instrumenteve

b) Temat e kapitullit - Ordinanca stomatologjike ortodontike - Instrumentet për ekzaminim - Instrumentet për përzierjen e materialeve - Instrumentet për përgatitjen e medikamenteve - Instrumentet për terapi të kanalit të rrënjës - Instrumentet dhe mjetet për fushë të thatë të punës - Pastrami dhe sterilizimi I instrumenteve . c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë funksionin e instrumenteve me shëmbuj të ndryshëm - angazhojë nxënësit në grupe për komunikim me pacientin d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli IV: Aparatet ortodontike 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë rëndësinë e aparateve në shëndetin e përgjithshëm të pacientit - tregojë rolin e aparatit ortodontik në përmirësimin e okluzionit - tregojë rolin e aparatit ortodontik në pamjen e pacientit - listojë llojet e aparateve - listojë elemetet e aparateve b) Temat e kapitullit - Aaparatet ortodontike - Ndarja e aparateve ortodontike - Aparate ortodontike mobile - Elementet e aparateve ortodontike mobile - Aparatet ortodontike fikse - Elementet e aparateve ortodontike fikse - Rëndësia e mbajtjes së rregullt të aparateve ortodontike

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin e aparateve ortodontike me shëmbuj të ndryshëm - angazhojë nxënësit në grupe për komunikim me pacientin d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma.

Programi i lëndës Punimet fikse laboratorike

Lëmi : Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla I

Klasa 12 I. Qëllimi i lëndës: Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e XII nxënësi duhet të: -shpjegojë për karekteristikat e urave nga metal porcelani -rastet e përdorimit të punimeve -shpjegojë për metodat e mbarimit të tyre -specifikojë të gjitha llojet e urave -tregojë shkathtësi për mbarimin e tyre II. Fondi i orëve të lëndës: 35 javë x 2orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Fazat e mbarimit të urave 20orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - përshkruaj karakteristikat e urave nga metal porcelani - rastet e përdorimit të tyre - përparsit dhe të metat - shpjegojë për urat frontale dhe ansore - tregojë për masat dhe modelet - analizojë dekortikimin e dhëmbit në model për urat gjegjëse - të dijë për modelimin me dyll të urave b) Temat e kapitullit: -Përgditja e pcientit -Marrja e masës -Mbarimi i modeleve punuse -Mbarimi i modeleve me kulte të levizshme -Principet e modelimit të urave -Modelimi me dyll i pjeses metalike -Modelimi i tuput te ures -Raporti ndërmjet antarëve të urës me antagonistet e tyre -Raporti ndërmjet antarëve të urës me kreshten alveolare -Raporti i antarëve të urës me dhembet fqinjë -Modelimi i bashkimëve -Urat me elementin e varur aproksimal -Modelimi i urave frontale me dyll -Modelimi i urava ansore me dyll -Korigjimi përfundimtar dhe kontrolli i mbylljes cervikale c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi Kapitulli 2: Përgaditja e bllokut termorezistues 25orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: -Tregojë për karakteristikat e shkopinjëve për derdhje -Vendet e vendosjes së tyre -Vetit e shkopinjëve -Të zgjedh cilindrat përkatës dhe konet e gomes

c) Temat e kapitullit: -Korigjimi përfundimtar i modelit të dyllit -Zgjedhja dhe vendosja e shkopinjëve për derdhje -Zgjedhja e konit përkatës -Zgjedhja e cilindrave dhe përgaditja e tij -Përgaditja termike e muflles -Zgjedhja e metalit dhe shkrirja e tij -Derdhja e metalit -Përpunimi i objektit të derdhur -Degazimi dhe oksidimi -Lyrja e metalit me opaker dhe pjekja e tij -Modelimi me dentin dhe me smalt -Glazurimi i porcelanit -Ura me elemente të varura aproksimale c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - të shpjegoj për urat duke përdorur ura te vjetra si model - të kryej demnostrime të punimit të urave - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - tabela dhe tavolin e punës

- vegla dhe matriale të nevojshme - CD-programe - vizatime, fotografi Kapitulli 3: Paralelometri në protetiken fikse 20 orë a) Qëllimi i kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - di përparalelometrin dhe perdorimin - rastet e perdorimit -aplikimi i paraleleometrit në protetikën fikse

b) Temat e kapitullit -Llojet e kurorave me forma të posaqme -Rastet e përdorimit -Metodat e mbarimit -Sistemi I kurorave të dyfishta -Rastet e përdorimit -Klasifikimi dhe metodat e mbarimit të kurorave të dyfishta -Paralelometri si instrument për analizën e modeleve -Përdorimi I paralelometrit -Paralelometri si instrument për mbarimin e punimeve fikse c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - ilustrojë ligjeratat me shembuj konkret - angazhoj nxënësit në grupe për ti dalluar dhe spjeguar llojet e kurorave dhe për ti punuar ato d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - Tavolina e punes me vegla dhe materiale të nevojshme - CD-programe - vizatime, fotografi - punime të vjetra

Normativi: 1.Specialist i protetikës 2. Stomatologu Literatura: Protetika stomatologjike paraklinik Prof.dr Agim Islami Protetika fikse laboratorike Prof.dr Jelena Iviq Zagreb 2003

Programi i lëndës Protetika mobile laboratorike –Proteza parciale pllakore dhe e

skeletuar Lëmi : Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla I Klasa 12 I. Qëllimi i lëndës: Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e XII nxënësi duhet të: -shpjegojë ndryshimet e sistemit orofacial pas humbjes së pjesërishme te dhëmbëve -tregojë për derdhjen e masave në gips,mbarimin e modelit anatomik dhe lugës individuale -derdh modelin përfundimtar dhe të mbarojë shabllonet e kafshimit -analizojë okludatorët dhe altikuratorët -tregojë për vendosjen e krosheve të telit - shpjegojë për vendosjen e modeleve në mufël,muflimin dhe polimerizimin - përshkruaj përpunimin pëfundimtar të protezës II. Fondi i orëve të lëndës: 35 javë x 2orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Proteza parciale pllakore 25 orë

a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - shpjegojë pasojat e humbjes së disa dhëmbëve - tregojë për ndikimin pozitiv dhe negativ të protezave në indet përreth - llojet e padhëmbësive parciale b) Temat e kapitullit: -Llojet e padhëmbësive parciale -Ndarja e madhësive sipas kenedit dhe autorëve të tjer -Natyra e indeve që bartin protezen parciale -Dhëmbët e mbetur -Kreshta alveolare -Reagimi i indeve barëse gjat trysnive -Pjesa gingivale e protezeës -Pjesa dentare e protezes -Kroshet e telit -Kroshet për retensjon dhe stabilizim -Ateqmenet -Kurorat e dy fishta -Lidhja ndërmjet pjeses gingivale dhe dentare c) Udhëzime didaktike për kapitullin - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Të kryej demonstrime me proteza të vjetra - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli 2: Fazat e mbarimit të protezës parciale 15 orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - përshkruaj dhe të bëj analizën e masave - shpjegoj për modelet - tregoj për vendosjen e dhëmbëve dhe fazat tjera të mbarimit të protezës

d) Temat e kapitullit: -Marrja e masës -Përgaditja e masës për derdhje -Derdhja e modelit anatomik -Derdhja e modelit përfundimtar të punës -Mbarimi i shablloneve të kafshimit-medotat -Caktimi i raporteve ndërnofullore -Vendosja e modelve ne altikulator -Zgjedhja e dhëmbëve -Prova e radhitjes së dhembëve -Modelimi I protezave me dyll -Muflimi -Polimerizimi -Përpunimi përfundimtar dhe lustrimi I protezave -Riparimi I pllakës së protezes -Riparimi I dhëmbit të thyer -Riparimi I kroshes të thyer -Ribazimi I protezave parciale c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - kryej ushtrime në palosjen e pllakave dhe angazhoj nxënësit për zhgjedhjen e dhëmbëve - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma Kapitulli 1: Proteza parciale pllakore 25 orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - shpjegojë pasojat e humbjes së disa dhëmbëve - tregojë për ndikimin pozitiv dhe negativ të protezave në indet përreth - llojet e padhëmbësive parciale

b) Temat e kapitullit: -Llojet e padhëmbësive parciale -Ndarja e madhësive sipas kenedit dhe autorëve të tjer -Natyra e indeve që bartin protezen parciale -Dhëmbët e mbetur -Kreshta alveolare -Reagimi i indeve barëse gjat trysnive -Pjesa gingivale e protezeës -Pjesa dentare e protezes -Kroshet e telit -Kroshet për retensjon dhe stabilizim -Ateqmenet -Kurorat e dy fishta -Lidhja ndërmjet pjeses gingivale dhe dentare c) Udhëzime didaktike për kapitullin - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Të kryej demonstrime me proteza të vjetra - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli 3: Fazat e mbarimit të protezës të skeletuar 35 orë a) Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - përshkruaj rëndësin e protezes së skeletuar - shpjegoj për rastet e përdorimit - shpjegoj për mbarimin e skeletit dhe fazat e mbarimit

d) Temat e kapitullit: -Proteza parciale e skeletuar -Pjesa gingivale -Bashkuesi i madh -Shala e protezës së skeletuar

-Kroshet e derdhura -Ateqmenet -Kurorat e dyfishta -Lidhja direkte dhe indirekte -Elementet per stabilizim dhe retensjon -Masat dhe modelet e punës -Caktimi i raporteve ndërnofullore -Vendojsa e modeleve në altikulator -Përgaditja e modelit për dublim -Dublimi i modelit themelor -Derdhja e modelit ne materjal termorezistues -Dyllosja e modelit të dubluar -Vendosja e profileve të dyllit -Modelimi i skeletit -Mbarimi i bllokut termorezistues -Shkrirja e metalit dhe derdhja e skeletit -Përpunimi i skeletit -Prova e skeletit në goj -Mbarimi i cilindrave të kafshimit -Caktimi i raporteve ndërnofullore -Zgjedhja dhe vendosja e dhëmbëve -Modelimi përfundimtar -Zëvëndësimi i dyllit me resin -Përpunimi përfundimtar -Riparimi c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - kryej ushtrime në palosjen e pllakave dhe angazhoj nxënësit për zhgjedhjen e dhëmbëve - lustrojë ligjeratat me shembuj konkret d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma Normativi i lëndës:

1. Specialist i protetikës 2. Stomatologu


profesionale

Klasa 12

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale


”Mbarimi i urave nga metal porcelani”


3

Qëllimi I modulit

Ky modul aftëson nxënësin për modelimin me dyll dhe mbarimin e urave nga metal porcelani


175 orë ( 29 kredite)


RM 1 - Nxënësi pranon masat e marra, i përgadit ato për derdhje, derdh modelet Përmbajtja: - Përgaditja e masës për derdhje,pastrimi dhe dezinfektimi. - Zgjedhja dhe përzierja e gibsit - mbarimi i modelit punës - mbarimi i lugës individuale - mbarimi i modelit me kultet e lëvisshme -modelimi me dyll i konstrukti metalik -modelimi me dyll i trupit të urës -modelimi i bashkimeve -modelimi i spirancave -mendosja e kunjave për derdhje

RM 2 - Nxënësi vendos shkopinjët për derdhje dhe përgadit bllokun

termorezistues per derdhje të metalit Përmbajtja: Vendsoj shkopinjët për derdhje Zgjedh konin e gomes dhe cilindrin përkatës E përgadit mufllen Krn procedurat e nxehjes dhe para nxehjes Derdh metalin Përpunon objektin e derdhur Kryn degazimin dhe okisidimin Vendos shtresen e par të porcellanit opakerin Vendos dentinen dhe smaltin Bën glazurimin e porcelanit


Moduli duhet të konsiderohet I përfunduar nga nxënësi nëse të gjitha kriteret e percaktuara të realizimit për qdo rezultat të mesimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM- Rezultatet e të mësuarit IV - Instrumentet e vlerësimit KR- Kriteret e realizimit

RM 1 IV Pyetje-përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë kontrolli


Pershtas vendin e punës Përzgjedh drejt instrumentet dhe materialet me cilat duhet të punoj ` Zatojë masat e mbrojtjes dhe të respektojë rregullat e mbrojtjes së mjedisit.

RM 2 IV vëzhgimi me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet:

të zgjedhë dyllin adekuat për modelimin e urave të jetë I pasjisur me instrumenete përkatëse(llampa,alkooli,brisku për modelim,dylli etj) të dijë ti ruaj dhe ti mirëmbaj ato të pastroj vendin e punës të respektojë rregullat e sigurisë dhe të ruajtjes së mjedisit


-Ky modul duhet të trajtohet në laboratorin e shkolles - Instruktori duhet të zgjedhe qasje të pjesmarrjes aktive duke I ofruar mundësi nxënësit që të ushtroj dhe të punoj në laborator aq sa është e mundur - Rekomandohet që nxënësit të dërgohen në vizita edhe në laboratoret e klinikave në përfundim të gjdo moduli - Gjat vlersimit të nxënësve duhet të kërkohet demonstrimi praktik I aftsive të fituara


Për realizimin e përshtatshëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti,mjetet dhe paisjet si: - laboratori tekniko-dentar ne shkollë,tavolina e punës e paisur me reflektorë,motorë teknik,karrig lëzisëse.freza,disqe,brusha,pasta për lustrim,okludator dhe artikulator, gips, dyll, llampa, alkooli, tasi dhe shpatulla,muflat,dhëmbë artificial,brisku për modelim etj etj.

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE ”Punimi laboratorik i protezës parciale ”


4

Qëllimi I modulit

Ky modul praktik i aftëson nxënësit që në laborator të derdhi masat, të mbarojnë modelet dhe lugen individuale, të përshtas pllaken bazale dhe cilindrat e kafshimit dhe të vazhdojnë me fazat e tjera të mbarimit të protezës parciale .


175 orë ( 29 kreditë)


RM 1 Nxënësi duhet t’i përgadis masat dhe t’i derdh ato Përmbajtja: - Përgaditja e masës për derdhje, pastrimi dhe dizenfektimi - Derdhja e masës anatomike dhe mbarimi i modelit anatomik - Mbarimi i lugës individuale - Derdhja e modelit përfundimtar të punës - Mbarimi i shablloneve të kafshimit

-Caktimi i raporteve ndernofullore -Vendos modelet në altikukator

-I zgjedh dhe i vendos dhëmbët -Bën modelimin e protezës me dyll dhe zëvëndëson dyllin me rezin -Bën mufllimin polimerizimn dhe përpunimin përfundimtar

RM 2 - Nxënësi duhet të bëj matjen e modeleve dhe përgaditjen e

modelit për mbarim të skeletit Përmbajtja: - Përgadit modelin për dublim - Bën dublimin e modelit themelor - Derdhja e modelit në materjal termorezistues - Dyllosja e modelit të dubluar - Vendsja e profileve të dyllit - Modelon skeletin me dyll - Mbaron bllokun termorezistues - E shkrin metalin dhe derdh atë - Përpunon dhe lustron skeletin - Mbaron cilindrat e kafshimit - Zgjedh dhe vendos dhëmbët - Zëvëndëson dyllin me rezin - Përpunon protezen


Moduli duhet të konsiderohet I përfunduar nga nxënësi nëse të

gjitha kriteret e percaktuara të realizimit për qdo rezultat të

mesimit janë përmbushur në nivel të pranueshëm

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM- Rezultatet e të mësuarit IV - Instrumentet e vlerësimit KR- Kriteret e realizimit

RM 1 IV - Nxënësi duhet të përgjigjet për atë që ka punuar mbi

model

Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - Përzgjedh drejt instrumentet, materialet dhe mjetet e punës - Ofroj modelet e punuara të vendosura në okludator me q’rast vlerësohen ato dhe bëhet analiza e gabimeve - Përshtat vendin e punës për ushtrimin e ardhshëm

- T’i respektoj rregullat e sigurisë dhe të ruajtjes së mjedisit

RM 2 IV Tregojë si ka bërë zgjedhjen e dhëmbëve për proteza,

rradhitjen e vendosjes së tyre dhe mënyrat duke u ndërlidhur me teorin

KR Nxënësi duhet:

Të jetë në gjendje të demonstroj mbi model një pjesë të punës të punuar më herët


- Ky modul duhet të realizohet ne laboratorin tekniko-dentar të shkollës. - Instruktori duhet të zgjedhe qasje të pjesmarrjes aktive duke I ofruar mundësi nxënësit që të ushtroj dhe të punoj në laborator aq sa është e mundur - Nxënësit duhet të inkurajohen që të marrin pjesë në mënyrë aktive në zhvillimin e aftësive të tyre përmes diskutimeve se ushtrimeve praktike


- Për realizimin e përshtatshëm të modulit është e domosdoshme të sigurohet ambienti,mjetet dhe paisjet si: - laboratori tekniko-dentar ne shkollë,tavolina e punës e paisur me reflektorë,motorë teknik,karrig lëzisëse.freza,disqe,brusha,pasta pqr lustrim,okludator dhe artikulator,gips,dyll,llampa,alkooli,tasi dhe shpatulla,muflat,dhëmbë artificial,brisku për modelim etj etj.

KLASA E XIII

Programi I lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“Biokimi”

Lëmi: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Niveli: II Klasa: 13 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet të: - Përshkruajë përmbajtjen e ujit dhe kryprave minerale në organizëm - Dallojë tretësirat homogjene dhe heterogjene në organizëm - Shpjegojë rolin e aminoacideve dhe proteinave në organizëm - Shpjegojë karakteristikat e lipoideve dhe karbohidrateve - Dallojë llojet dhe rëndësinë e vitaminave në organizëm - Përshkruajë përbërjen kimike të enzimave dhe faktorët që ndikojnë në aktivitetin e

tyre - Përshkruajë metabolizmin e materieve ushqyese - Dallojë gjëndrat endokrine dhe produktet e tyre (hormonet) II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 2 orë/javë = 64 orë. III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli i 1: Uji dhe kripërat minerale 3 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - Përshkruajë rolin dhe rëndësinë e ujit si përbërës i organizmit - Dallojë çrregullimet qarkullimit të ujit në organizëm - Përshkruaj rolin dhe rëndësinë e kriprave minerale në organizëm b) Temat e kapitullit - Përmbajtja, vetit dhe roli i ujit në organizëm - Qarkullimi i ujit në organizëm - Kriprat minerale (llojet, rëndësia) c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:

- Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Të ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Të demonstrojë nxënësve veprimet e caktuara që përdoren në gjendjet emergjente - Të përdorë të mësuarit e bazuar në problem d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime, fotografi ) dhe metodat

bashkëkohore të teknologjisë informative(TI), (CD-programe, filma,ushtrime vizuale, grafoskop etj).

- Gjatë mësimit praktik duhet të përdoren mundësisht manikinët Kapitulli i 2: Tretësirat-sistemi disperziv 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jetë në gjendje të: - Përshkruajë tretësirat homogjene dhe heterogjene në organizëm b) Temat e kapitullit - Tretësirat e vërteta (homogjene) - Tretësirat jo të vërteta (heterogjene) c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Ilustrojë ligjëratat me shembuj dhe ushtrime konkrete - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Organizojë luajtjen e roleve - Përpilojë pyetësor me zgjidhje të shumëfishta (PZSH) në fillim dhe - fund të kapitullit d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,fotografi ) dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI) - Gjatë mësimit praktik duhet të përdoren mundësisht manikinët Kapitulli i 3: Aminoacidet dhe proteinat 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Përshkruaj strukturat kimike të aminoacideve dhe proteinave - Shpjegojë rolin e tyre në organizëm b) Temat e kapitullit - Aminoacidet- klasifikimi - Vetit e aminoacideve - Biosinteza e proteinave

- Mutacionet dhe roli i proteinave në organizëm c) Udhëzime didaktike për kapitull: - Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,fotografi )

dhe metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe filma,ushtrime vizuale, grafoskop etj. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Prezantimi interaktiv me slajde - Puna në grupe të vogla me diskutim të problemeve - Gjatë mësimit praktik duhet të përdoren mundësisht manikinët Kapitulli i 4: Karbohidratete 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Përshkruajë ndërtimin kimik, vetit fizike dhe kimike të karbohidrateve - Shpjegojë klasifikimin e karbohidrateve dhe funksionet e tyre b) Temat e kapitullit - Karbohidratet - Klasifikimi i karbohidrateve c) Udhëzime didaktike për kapitullin - Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,fotografi )

dhe metoda bashkëkohore të teknologjisë informative(TI) (CD-programe,filma,ushtrime vizuale ,grafoskop etj). d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve - Prezantimi interaktiv me sllajde - Gjatë mësimit praktik duhet të përdoren mundësisht manikinët Kapitulli i 5: Lipidet 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të : - Shpjegojë ndërtimin kimik, fizik të lipideve - Përshkruajë klasifikimin e lipideve - Shpjegojë funksionimin e asteroideve dhe lipoproteinave b) Temat e kapitullit - Lipidet - Klasifikimi i lipideve

- Steroidet, lipoproteinat, roli biologjik i lipideve c) Udhëzime didaktike për kapitullin - Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,fotografi ) dhe metoda bashkëkohore të teknologjisë informative(TI), (CD-programe,filma,ushtrime vizuale ,grafoskop etj). d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve - Ilustrim dhe prezantimi interaktiv me sllajde - Gjatë mësimit praktik duhet të përdoren mundësisht manikinët Kapitulli i 6: Enzimet 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të jetë i aftë të: - Përshkruaj vetit karakteristike të enzimave dhe klasifikimin e enzimave sipas

strukturës kimike b) Temat e kapitullit - Enzimet –klasifikimi i tyre sipas strukturës kimike - Kushtet për veprimin e enzimave, aktivizuesit dhe inkibuesit e tyre - Nomenklatura dhe klasifikimi i enzimeve c) Udhëzime didaktike për kapitullin - Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,fotografi ) dhe metoda

bashkëkohore të teknologjisë informative(TI), (CD-programe,filma,ushtrime vizuale grafoskop etj).

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve - Ilustrim dhe prezantimi interaktiv me sllajde - Gjatë mësimit praktik duhet të përdoren mundësisht manikinët

Kapitulli i 7: Metabolizmi 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Përshkruajë proceset metabolike në organizëm - Shpjegojë metabolizmin e sheqernave (karbohidrateve) - Tregojë çrregullimet e metabolizmit të sheqernave b) Temat e kapitullit

- Marrja e sheqernave, tretja dhe absorbimi në traktin digjestiv dhe metabolizmi intermediar

- Fermentimi alkoolik dhe cikli i Krepsit - Glikoliza dhe glikoneogjeneza - Metabolizmi i lipoideve - Metabolizmi i fosfolipideve dhe steroideve c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Organizojë orën në grupe të vogla punuese - Organizojë nxënësit në luajtjen e roleve d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve - Prezantimi interaktiv me sllajde - Gjatë mësimit praktik duhet të përdoren mundësisht manikinët Kapitulli i 8: Hormonet 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Përshkruajë ndërtimin dhe klasifikimin e hormoneve - Dallojë llojet e hormoneve - Përshkruajë gjëndrat endokrine dhe produktet e tyre b) Temat e kapitullit - Hormonet, ndërtimi dhe klasifikimi i tyre - Hormonet indore dhe digjestive - Hormonet e hipofizës - Hormonet e gjëndrës tiroide dhe paratiroide - Hormonet e pankreasit gje gjëndrës mbiveshkore - Hormonet e gjëndrave seksuale dhe placentës c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Organizojë orën në grupe të vogla punuese - Organizojë nxënësit në luajtjen e roleve d) Kushtet për realizimin e kapitullit - Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve - Prezantimi interaktiv me sllajde

- Gjatë mësimit praktik duhet të përdoren mundësisht manikinët

Programi i lëndës

Patologjia e sistemit orofacial Lëmia: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla: II Klasa: 13 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës në klasën e 13 nxënësi duhet të: - shpjegojë rolin e asistentit gjatë trajtimit të pacientëve - tregojë mënyrën e dhënies së ndihmës urgjente - shpjegojë mënyrën e komunikimit me pacientin

- bëjë organizimin e punës në klinika në pranimin e pacientëve - klasifikojë llojet e tumoreve

- klasifikoje traumat e sistemit orofacial - tregoje përgatitjen e shtratit të pacientëve - tregojë mënyrën e përgatitjes së medikamenteve - tregojë llojet e thyerjeve të sistemit orofacial II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 2 orë/javë = 64 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli I: Thyerjet e nofullës se poshtme 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitulit nxënësi duhet të:

- shpjegojë anatominë e nofullës së poshtme - tregojë për kujdesin e pacientëve me thyerje të nofullës

- tregojë medikamentet dhe mjetet për dezinfektimin e plagës - tregojë për vendosjen e pacinetint në pozitën e përshtatshme në shtrat - listojë llojet e qetësusve dhe analgjetikëve b) Temat e kapitullit - Simptomatologjia e thyerjeve

- Llojet e thyerjeve thyerjeve të nofullës - Thyerjet e zgjatimit kondilar të nofullës së poshtme - Thyerjet e krahut të mandibulles - Thyerjet e këndit të mandibullës - Thyerjet e trupit të mandibullës c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli II: Thyerjet e nofullës së sipërme 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - listojë llojet e qetësuesve para operimit - tregojë mënyrën e përgatitjes medikamenteve - tregoje menyrën e pastrimit të plagës postoperative - shpjegojë mënyrën e ndërrimit të gazave në plagë - shpjegojë kontrollimin e funksioneve vitale - tregojë mënyrëne përgatitjes së shtratit të pacientit b) Temat e kapitullit - Mekanizmi i paraqitjes së thyerjeve në nofullën e sipërme - Klasifikim i thyerjeve të nofullës së sipërme - Mjekimi i thyerjeve të nofullës së sipërme - Kujdesi i plagës postopoerative - Kujdesi i gjendjes së përgjithshme të pacientit - Llojet e antibiotikëve dhe analgjetikëve ( mënyra e dhënies) c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore

- CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli III: Sëmundjet malinje të sistemit orofacial 32 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitulit nxënësi duhet të: - tregojë për etiologjinë e tumoreve - shpjegojë simptomatologjinë e tumoreve - klasifikojë tumoret - shpjegojë për mënyrën e sjelljes me pacinetet me tumor - shpjegojë mënyrën e dhënies së medikamenteve - klasifikoë tumoret beninjë - klasifikojë tumoret malinjë - tregojë mënyrën e mjekimit të pacientëve me tumore b) Temat e kapitullit - Etiologjia e tumoreve - Tumoret e indeve te forta dhe të buta - Tumoret beninje - Tumoret malinje - Diagnostika e tumoreve - Tumoret e indit lidhor - Tumoret e indit muskular yndyror dhe mukozal - Tumoret e enëve të gjakut dhe limfatike - Tumoret e indit kërcor dhe kockor - Tumoret odontogjene - Tumoret malinje të gjuhës, buzës dhe qiellzës c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mbrojtjen nga infeksinet në mënyrë të improvizuar - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma.

Programi i lëndës

“Sëmundjet ngjitëse”

Lëmi: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Niveli: II Klasa: 13 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet të: - përshkruan fazat e zhvillimit të sëmundjeve infektive (ngjitëse) - tregojë diagnozën dhe menaxhimin e tyre - përshkruaj masat që duhen ndërmarrë për preventivën e sëmundjeve infektive - dallojë karakteristikat specifike të infeksioneve respiratorë, gastrointestinale, gjakut

dhe zoonozat - Përshkruajë karakteristikat e sëmundjeve të reja infektive. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 1orë/javë = 35rë III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Karakteristikat klinike të sëmundjeve infektive 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Përshkruajë fazat e zhvillimit të sëmundjeve infektive - Përshkruajë diagnostikimin dhe menaxhimin e tyre b) Temat e kapitullit - Simptomatologji, evolucioni dhe ecuria e sëmundjeve infektive - Çrregullimet dhe ecuria e sëmundjeve infektive - Diagnostikimi dhe prognoza e sëmundjeve infektive - Terapia specifike dhe jo specifike e sëmundjeve infektive - Sëmundja e serumit dhe shoku anafilaktik

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit

d) Kushtet për realizimin e kapitulli - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe) Kapitulli 2: Evitimi dhe pengimi i sëmundjeve infektive 5 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Përshkruajë masat që ndërmerren në prevenimin e sëmundjeve infektive - Përshkruajë zbulimin e hershëm të sëmundjeve infektive, izolimin e tyre,

dezinfektimin, kontrollin gjatë periudhës rekonvaleshente dhe imunizimin aktiv. b) Temat e kapitullit: - Evitimi i burimeve të infeksionit - Zbulimi i hershëm i sëmundjes, izolimi i të sëmurit, dezinfektimi, kontrolli gjatë

rekonvaleshencës - Mënyrat e pengimit të bartjes së infeksionit - Imunizimi aktiv dhe pasiv c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe) Kapitulli 3: Infeksionet respiratorë 4 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Dallojë karakteristikat specifike të infeksioneve respiratorë (varicella, morbili, rubela,

scarlatina, angina streptokokcike dhe herpes zoster, difteria, krupi, parotiti, meningjiti, pertusis, momonukleoza, gripi.

b) Temat e kapitullit: - Karakteristikat e përgjithshme të sëmundjeve infektive me manifestin të sistemit

respirator (ethet, varicella, herpes Zoster, rubela, angina streptokokcike dhe erizipel) - Infeksionet specifike respiratorë (gripi, krupi, pertusis, difteria). c) Udhëzime didaktike për kapitullin:

Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe) Kapitulli 4: Infeksionet e traktit gastrointestinal 6 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Dallojë karakteristikat specifike të infeksioneve gastrointestinale b) Temat e kapitullit: - Karakteristikat e përgjithshme të sëmundjeve infektive me manifestin të sistemit

gastrointestinal - Intoksikacionet alimentare - Toksoinfeksionet gastrointestinale (salmonelozat) - Infeksionet parazitare (dizenteria, kolera, trihineloza) - Inveksionet virale (hepatiti, poliomieliti). c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe) Kapitulli 5: Infeksionet e traktit gastrointestinal 4 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Dallojë karakteristikat specifike të infeksioneve transmisive të gjakut b) Temat e kapitullit: - Rikeciozat - Sëmundja e Brillit

- Malaria - Ethet hemorragjike c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe) Kapitulli 6: Zoonozat 5 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Dallojë karakteristikat specifike të zoonozave b) Temat e kapitullit: - Antraksi - Tetanusi - Rabiesi - Leptospiroza - Ethet Q - Toksoplazmoza c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe) Kapitulli 7: Sëmudjet e reja infektive 4 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - Dijë karakteristikat specifike të sëmudjeve të reja infektive - Mënyrën e përkijdesjes - Prevencën e tyre

b) Temat e kapitullit: - SIDA (AIDS) - Ethet Lasa - Ethet Morburg - Sëmundja legjionare c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj - Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret - Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese - Zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mjetet mësimore (vizatime, fotografi) - Mjetet bashkëkohore të teknologjisë informative (CD-programe) Programi i lëndës

Aparate ortodontike

Lëmia: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla: I I Klasa: 13 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës në klasën e 13 nxënësi duhet të: - shpjegojë për rritjen dhe zhvillimin e nofullave - tregojë për denticionin e qumshtit dhe kronologjin e daljes së dhëmbëve - tregojë për daljen e dhëmbëve të përhershëm dhe karakteristikat e tyre - shpjegoj pasojat e humbjes së parakoshme të dhëmbëve të qumështit - shpjegojë pasojat e humbjes së parakoshme të dhëmbëve të përhershëm - analizoj dhëmbët normal dhe anomalit e dhëmbëve veq e veq - shpjegoj për anomalit e harqeve dhëmbore - të tregoj për anomalit ndërnofullore - të dij për trajtimin e anomalive ortodonitke II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli I: Denticioni i qumshtit dhe i përhershëm 25 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitulit nxënësi duhet të: - shpjegojë anatomin e sistemin orofacial - tregojë për denticionin e qumshtit dhe kronologjin e daljes së dhëmbëve - tregojë për daljen e dhëmbëve të përhershëm dhe karakteristikat e tyre - shpjegoj pasojat e humbjes së parakoshme të dhëmbëve të qumështit - shpjegojë pasojat e humbjes së parakoshme të dhëmbëve të përhershëm - tregojë karakteristikat e okluzionit të dhëmbët e përhershëm b) Temat e kapitullit - Anatomia e sistemit orofacial - Zhvillimi i nofullave - Zhvillimi i dhëmbëve - Dalaja e dhëmbëve të qumështit - Dalja e dhëmbëve të përhershëm - Karakteristikat e okluzionit të dhëmbët e përhershëm - Pasojat e humbjes së parakoshme të dhëmbët e përhershëm c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mbrojtjen nga infeksinet në mënyrë të improvizuar - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli II: Malokluzionet 25 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- shpjegojë për okluzionin normal - shpjegojë për anomalit ortodontike - tregojë faktort që shkaktojnë anomalit ortodontike - tregojë për bër biomekaniken e spostimeve ortodontike b) Temat e kapitullit - Neoutro okluzioni - Disto okluzioni - Mezio okluzioni - Anomalit e dhëmbëve veq e veq - Anomalit e pozites - Anomalit e numrit - Anomalit e madhësisë - Anomalit e formës - Anomalit e struktures - Anomalit e grupit të dhëmbëve dhe harqeve - Protruzioni dhe retruzioni - Dentësia dhe rralësia - Anomalitë e nofullave - Anomalit e raporteve ndërnofullore - Kafshimi i kryqëzuar dhe kafshimi i hapur - Faktorët etiologjik që shkaktojnë anomalit ortodontike - Biomekanika e spostimeve ortodontike - Trajtimi i anomalive - Aparatet ortodontike - Ndarja dhe karakteristikat c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rëndësinë e sterilizimit me shembuj përkatës - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore

- CD-programe - vizatime, fotografi,

Programi i lëndës

Sterilizimi dhe kirurgjia orale

Lëmia: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla: I I Klasa: 13 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës në klasën e 11 nxënësi duhet të: - shpjegojë sepsën dhe antisepsën në kirurgjinë orale - tregojë mënyrën e drejtë të përdorimit të aparateve për dezinfektim dhe sterilizim - tregojë metodat e dezinfektimit dhe sterilizimit të instrumenteve - bëjë udhëheqjen e administratës - shpjegojë mënyrat e sterilizimit të gazrave dhe materialeve tjera - aplikojë teminologjinë profesionale. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli I: Infeksionet në kirurgjinë orale 25 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitulit nxënësi duhet të: - shpjegojë masat parandaluese nga infeksionet orale - tregojë llojet e infeksioneve orale - tregojë masat preventive në parandalimin e përhapjes së infeksionit - listojë llojet e instrumenteve për nxjerrjen e dhëmbëve - tregojë rolin e asistentit gjatë punës me pacientin - shpjegojë masat mbrojtëse të personelit mjekësor nga infeksioni b) Temat e kapitullit - Burimet e infeksionit, përhapja dhe lokalizimi - Llojet kryesore të infeksionit ( abcesi, flegmona) - Diagnoza e infeksionit - Infeksionet dentogjene - Terapia e infeksioneve dentogjene - Instrumentimi në nxjerrjen e dhëmbit - Instrumentimi të incizionet intraorale dhe ekstraorale

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mbrojtjen nga infeksinet në mënyrë të improvizuar - kryejë ushtrimet me nxënësit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi dhe fantoma. Kapitulli II: Sterilizimi – asepsa 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë mënyrën e funksionimt të aparateve për sterilizim - shpjegojë mirëmbajtjen higjienike të aparateve për sterilizim - tregojë metodat e sterilizimit - tregojë kohëzgjatjen e secilit lloj të sterilizimit b) Temat e kapitullit - Definimi i sterilizimit - Sterilizimi i nxehtë - Sterilizimi i thatë - Sterilizimi me autokllav - Kontrolli i sterilizimit( kimik. Fizik, biologjik) - Përgatitja dhe sterilizimi i instrumenteve të imëta - Sterilizimi me perla - Serilizim me rreze ultraviolete.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rëndësinë e sterilizimit me shembuj përkatës - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore

- CD-programe

- vizatime, fotografi, Kapitulli III: Dezinfektimi – antisepsa 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Nxënësi në përfundim të kapitullit duhet të: - tregojë llojet e dezinfektuesve - caktojë kohëzgjatjen e dezinfektimit me dezinfektuesit gjegjës - shpjegojë përgatitjen e fushës operative - listojë karakteristikat e secilit dezinfektues - tregojë raportin e përzierjes së dezinfektuesit me ujë - shpjegojë masat mbrojtëse nga veprimet toksike të dezinfektuesit b) Temat e kapitullit - Mjetet kimike dezifektuese - Mënyrat e veprimit të mjeteve dezifektuese dhe përgatitja e tyre - Sulfonamidet dhe antibiotikët - Pastrimi i duarve në punën e përditshme në ambulantë dhë salla operacioni - Përgatitja e fushës operative, veqanërisht e mukozave dhe lëkurës. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mënyrat e dezinfektimit përmes shembujve - ushtrime dezinfektimi të improvizuar - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi Kapitull IV: Anestezioni në kirurgjinë orale 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - shpjegojë mënyrën dhe kushtet për përgatitjen e pacientit për anestezion - listojëllojet e anestezionit - shpjegojëjë komplikimet e mundshme në anestezion - shpjegojë mënyrën e intervenimit në rastet e kolapsit

- tregojë mënyrën e përgatitjes së instrumenteve dhe medikamenteve - tregojë mënyrën e përgatitjes së tamponave sterile b) Temat e kapitullit - Llojet e anestezionit - Indikacionet për aplikimin e anestezionit total në kirurgjinë orale - Përgatitja e pacientit për anestezion të përgjithshëm - Komplikimet e mundshme gjatë anestezionit të përgjithshëm - Anestezioni lokal në kirurgjinë orale - Indikacionet dhe kondërindikacionet e anestezionit lokal - Komplikimet pas dhënies së anestezionit lokal - Hematoma, aplikimi intravenoz i anestetikut - Thyerja e gjilpërës, aspirimi apo gëlltitja e saj - Trizmusi postanestezional - Reksionet alergjike dhe antishok-terapia. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rëndësinë e dzinfektimit me shembuj - zbatojë metodat bashkëkohore të ligjërimit - angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mjetet mësimore - CD-programe - vizatime, fotografi


“ Mbarimi i aparateve ortodontike” Lëmia: Shëndetësi Profili: Teknik i dhëmbëve Shkalla: II Klasa: 13 Numri i modulit

6

Qëllimi i Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi që në loborator të derdh

modulit masat të mbaroj modelet e punës modelet për studim dhe ti lakoj telat dhe ti përshtas ata mbi model..


18 kredite (108 orë)


RM 1 Nxënësi bën përgaditjen e masës dhe derdh atë Përmbajtja - Pastrimi dhe dezinfektimi I masës - Derdhja e masës për model punues - Mbaron modelin për studim dhe bazën e tij

RM 2 Nxënësi bën analizen e elementeve aktive që do ti vendos në

aparat dhe bën zgjedhjen e tyre Përmbajtja - Zgjedh telin adekuat për harkun labial dhe krosh - Zgjedh telin për susta - Zgjedh vidat - Bën lakimin e telit sipas udhzimeve - I përshtat ato në model të punës - Mbaron pllaken e akrillatit





- Përgadis drejt instrumentet modelet dhe mjetet e punës

- Ofroj modelet e punuara që tbëhet analiza e gabimeve - Përshtas vendin e punës për ushtrimin e ardhshëm - Rrespektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes

së mjedisit.


KR Nxënësi duhet të: - Demonstroj mbi model një pjes të punës - Përshtas vendin e punës për ushtrimin e ardhshëm

- Rrespektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes së mjedisit.


Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet praktik në ordinancat private dhe në klinikat e ortodoncis

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për asistimin e drejtë gjatë trajtimit të pacientit

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete me përdorimin e instrumenteve të caktuara , materialeve dhe aparaturës

- Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, instrumentet, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - Laboratori i shkollës i pajisur me aparatet dhe materialet e nevojshme - Ordinanaca stomatologjike ortodoncis e pajisur me

instrumente dhe aparatur të nevojshme


“ Dezinfektimi dhe sterilizimi i instrumenteve”

Lëmia: Shëndetësi Profili: Asistent i stomatologjisë Shkalla: I Klasa: 11 Numri i modulit

6

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer sterilizimin dhe dzinfektimin e instrumenteve, sallës së operacionit dhe të asistojë stomatologun gjatë punës me pacient.


18 kredite (108 orë)


RM 1 Nxënësi bën dezinfektimin dhe sterilizimin e instrumenteve Përmbajtja - Vendosja e dezificientëve në raport të caktuar me ujin - Vendosja e instrumenteve në dezinfektues - Respektimi i kohëzgjatjes së dezinfektimit - Pastrami i instrumenteve me ujë të rrjedhshëm - Tharja e instrumenteve - Vendosja e instrumenteve në sterilizator - Respektimi i kohzgjatjes së sterilizimit - Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit.

RM 2 Nxënësi shkruan të dhënave gjenerale të pacientit

Përmbajtja - Shkrimi i të dhënave të pacientit - Vizatimi i skemës së punimit protetik të marrë nga

stomatologu - Dorëzimi i punimit protetik në laborator - Caktimi i vizitës së ardhëshme të pacientit

Zbatimi i rregullave të sigurimit teknik dhe mbrojtjes së mjedisit.





- Zgjedh dezificientin e caktuar - Të punojë me doreza gjatë gjithë kohës - Vendos instrumentet në dzinfektues - Sterilizojë instrumentet - Thajë instrumentet - respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes

së mjedisit. RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli


- jetë komunikativ me pacientin - shënojë në mënyrë të drejtë të dhënat e pacientit

- kontaktojë me teknikët e laboratorit respektojë rregullat e mbrojtjes nga infeksion


Ky modul duhet të realizohet si një aktivitet praktik në ordinancat private dhe në klinikat e e kirurgjisë orale

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për asistimin e drejtë gjatë trajtimit të pacientit

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete me përdorimin e instrumenteve të caktuara , materialeve dhe aparaturës

- Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, instrumentet, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - Ordinanaca stomatologjike kirurgjike e pajisur me instrumente - Dokumentacion për pacientët - Mjete dezinfektuese - Aparatura për sterilizim

ministria e arsimit, shkencës dhe teknologjisë · 12 mbaron të gjitha llojet e punimeve...

Documents