1

Mô hình tập đoàn kinh tế ChaebolBài tập nhóm môn: Kinh tế học Kinh doanh

2

Giới thiệuĐây là đề tài nghiên cứu mô hình tập đoàn Chaebol của Hàn Quốc của nhóm. Ở đây chúng tôi tập trung phân tích những yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động của tập đoàn, đồng thời có sự phân tích mô hình này tại Việt Nam. Qua đó, nhóm có đưa ra một số ý kiến và giải pháp cơ bản.

Theo đánh giá của nhóm, bài báo cáo này thật sự chưa sâu, hy vọng Thầy và các bạn sẽ có cái nhìn tổng quan về mô hình Chaebol, những cơ chế, điểm mạnh, điểm yếu cũng như những bài học kinh nghiệm cần biết khi học hỏi và áp dụng tại Việt Nam.

3CHAEBOL là gì?

4

CH

AEB

OL

“chae” nghĩa là sở hữu“bol” là gia đình quyền quý

Mô hình tập đoàn được sở hữu và điều hành bởi các thành viên trong gia đình

Những đoàn công nghiệp lớn mang tầm vóc của một gia đình

5

Chaebol mang hình thức là một công ty mẹ với nhiều công ty con hoạt động

Công ty mẹ

Công ty con B

Công ty con C

Công ty con D

Công ty con A

6Các tập đoàn Chaebol lớn

(theo thống kê của UNSTAD năm 1998)

CHAEBOLTỔNG THU

NHẬP (TRIỆU USD)

LỢI NHUẬN (TRIỆU USD)

TỔNG TÀI SẢN (TRIỆU

USD)

TỔNG LAO ĐỘNG

(NGƯỜI)Daewoo 65.160,2 468,3 73091,6 186.314

Sunkyong 44.031,0 313,0 30.170,0 33.299

Samsung 34.286,5 64,7 11.211,8 11.94

Huyndai 27.278,5 7,7 1693,1 707

Samsung Electronics

24.710,3 135,3 25.937,1 37,5

Samsung Life Insurrance

17.530,0 52,2 33.941,1 9.853

LG International 17.311,1 26,9 1644,8 3.836

LG Electronics 14.765,5 36,5 16.662,1 65.284

Huyndai Motor 14.491,2 65,8 10.131,1 47.174

7

Quá trình hình thành các ChaebolSa

u 1945

• Một số doanh nghiệp Hàn Quốc sở hữu tài sản của doanh nghiệp nhật và phát triển

• Các doanh nghiệp này là tiền thân của Chaebol

1962

• Chính phủ hỗ trợ cho các công ty lớn có sẵn (Chaebol)

• Các Chaebol vực dậy nền kinh tế Hàn Quốc

1980 đến nay

• Các Chaebol trở thành đầu tàu của nền kinh tế Hàn Quốc

8

9

Mục tiêu Mục tiêu hàng đầu của các Cheabol, đó là tập trung vào

xuất khẩu nhằm chiếm lĩnh các thị trường mới, đưa trọng tâm nền kinh tế từ công nghiệp nhẹ sang công nghiệp nặng, đồng thời thay thế nhập khẩu. Cuối 1980, các Cheabol của Hàn Quốc đã nổi tiếng trên thị trường thế giới về lĩnh vực sản xuất, thương mại cũng như công nghiệp nặng. Đến những năm 90, chỉ riêng 5 Cheabol lớn nhất (Samsung, Hyundai, LG, Daewoo, SK) đã đóng góp đến 50% GDP của Hàn Quốc.

10

Mục tiêu Các Cheabol phát triển đóng góp rất lớn vào sự phát

triển của Hàn Quốc biến đất nước từ một nước nông nghiệp, nhập khẩu lớn thành một nước công nghiệp phát triển, xuất khẩu mạnh.Số liệu thống kê từ Hiệp hội Công nghiệp Hàn Quốc, lượng hàng xuất khẩu của 30 Chaebol lớn nhất chiếm 84% lượng xuất khẩu của Hàn Quốc trong năm 2010.

11

Mục tiêu Ngoài ra, với sự tham gia vào hầu hết các lĩnh vực kinh tế

kể cả lĩnh vực công đã góp phần chia sẽ các gánh nặng của nhà nước về y tế, giáo dục, cơ sở hạ tầng,…

Góp phần thúc đẩy sự phát triển của các nền kinh tế phụ trợ đi kèm phục vụ cho việc sản xuất, dịch vụ của các Cheabol.

12

Thuận lợi và ưu điểm của Chaebol Chính phủ bảo trợ vay vốnNgân hàng quốc doanh bảo lãnh vay nợ nước ngoàiChính phủ giảm thuếBảo vệ các sản phẩm Chaebol thông qua kiểm soát hàng xuất nhập khẩu.Ưu đãi tiếp cận khoa học công nghệQuyền lực tập trung ở chủ sở hữuGiảm sự cạnh tranh từ tập đoàn nhỏĐộc quyền -> tích lũy vốn nhanh

13

Nhược điểmHưởng nhiều ưu ái -> lạm quyềnQuyền lực tập trung -> mâu thuẫnKhông sử dụng hết năng lực nhà QLChưa đầu tư phát triển công nghệ (chú trọng mở rộng, không quan tâm chiều sâu)

14

Thất bại của mô hình Chaebol Khủng hoảng tài chính châu Á (1997) Được sự ưu ái của chính phủ trong việc vay vốn ngân hàng Sử dụng vốn vay không hợp lí: mở rộng quy mô và thị trường nhưng không đầu tư nâng cao kỹ thuật công nghệ.

Nhiều Chaebol mắc nợ chồng chất, các ngân hàng không thể thu nợ, xóa nợ xấu.

15

Thành tựuĐưa Hàn Quốc

thoát khỏi nghèo đói

Đóng góp vào sự phat triển

thần kì của Hàn Quốc

Tạo lượng lớn công việc cho người lao động

• Cách đây 30 năm, GDP Hàn Quốc chỉ đứng ngang với các nước nghèo ở Châu Phi và Châu Á.

• Đến năm 2005, GDP của Hàn Quốc là 789 tỷ USD và thu nhập bình quân đầu người là 16270 USD (xếp thứ 33 thế giới).

• Kim ngạch xuất khẩu tăng từ 100 triệu USD (1965) lên 100 tỷ USD (1995).

• Năm 2006, số lượng nhân viên của Samsung lên đến 138000 người.

16

Câu chuyện của Daewoo Cuối 1990, Daewoo muốn phát triển với quy mô toàn cầu → Daewoo đã vay 20 tỷ USD, đầu tư mạnh vào các thị trường mới nổi: Ba Lan, Ukraine, Iran, Việt Nam, Ấn Độ, Uzbekistan v.v… Khủng hoảng tài chính năm 97-98 khiến cho Daewoo không thể thu lợi nhuận từ việc đầu tư trên. Chủ tịch HĐQT Kim Woo Choong đã khai khống tài sản của Daewoo lên 30 tỷ USD để vay ngân hàng.

26/8/1999, Chính phủ Hàn Quốc đứng ra kiểm soát số nợ của Daewoo-một hình thức quốc hữu hóa gián tiếp đã làm tan rã tập đoàn này.

“Tôi đã ra sức thực hiện trong 5 năm những điều thường phải mất từ 10 đến 15 năm. Đó là sai lầm của tôi“ – Kim Woo Choong

17

Sai lầm ở Việt NamViệc học tập mô hình tập đoàn kinh tế của nước khác là điều đáng tuyên dương, nhưng cần phải chú ý đến nhiều yếu tố khác quyết định đến sự thành công hay thất bại. Ở Hàn Quốc, Chaebol thành công nhờ 3 yếu tố chủ chốt: thiên thời, địa lợi, nhân hòa.

18

Sai lầm ở Việt NamỞ HÀN QUỐC

Thiên thời: thời kỳ đầu thành lập (1945-1961), nền kinh tế Trung Quốc chưa phát triển mạnh mẽ như bây giờ, thị trường nội địa ít bị cạnh tranh.

Địa lợi: Với vị trí địa lý gần Nhật Bản, Hàn Quốc có nhiều cơ hội học hỏi về khoa học kỹ thuật. Các yếu tố khác lại khá rẻ so với Nhật, tạo thế mạnh cạnh tranh.

Nhân hòa: Con người Hàn Quốc ham học hỏi. Du học sinh Hàn Quốc tại Mỹ chiếm số lượng rất lớn thời bấy giờ.

Ở VIỆT NAM

Chịu sức cạnh tranh mạnh mẽ từ nền kinh tế bên ngoài.

Việc điều hành các tập đoàn còn yếu kém, vì ở Hàn Quốc, các Chaebol do chủ sở hữu quản lý và điều hành, nhà nước chỉ hỗ trợ về vốn. Trong khi ở Việt Nam, Chaebol do các nhân viên nhà nước điều hành, động lực không bền vững, dễ dẫn đến việc tham nhũng.

Một điều cần lưu ý, bản thân LG, Samsung đã là một tập đoàn tư nhân hùng mạnh trước khi được sự hỗ trợ vốn từ nhà nước.

19

Sai lầm ở Việt NamThất bại của Vinashin2005, Vinashin đã có đơn hàng đến 2009, giá trị khoảng 1 tỷ USD. Phát hành 750 triệu USD trái phiếu quốc tế.2006, vay nước ngoài 600 triệu USD, huy động hàng ngàn tỷ vốn trong nước.2007, chi 1500 tỷ VND (~ 90 triệu USD) để mua cổ phần tập đoàn Bảo Việt. Cuối 2008, đầu 2009, khủng hoảng tài chính gây khó khaw cho VinashinDự án Thép Cà Nà thất bại, Vinashin mất 80 tỷ VND.2009, Vinashin thoái vốn tại Bảo Việt, lỗ một nửa tiền đầu tưHàng trăm hợp đồng bị hủy gây thiệt hại lớn cho Vinashin

20

Bài học rút raĐối với nhà nước Đưa chính sách, xây dựng phương

án phù hợp

Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư đan xen

Để các TĐKT độc lập phát triển và cạnh tranh.

Xóa bỏ chế độ quan liêu, bao cấp

Chính phủ không can thiệp quá sâu.

Đối với các TĐKT và Doanh nghiệp Chủ động tìm kiếm máy móc, công nghệ

Sản xuất theo chất lượng, không chạy theo số lượng

Đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao

Tập trung xuất khẩu, sản xuất công nghiệp nặng để hạn chế nhập khẩu.

Văn hóa doanh nghiệp, vấn đề xã hội-môi trường và quảng bá thương hiệu.

21

Nhóm thực hiện Cám ơn Thầy và

các bạn đã lắng nghe

Phạm Ngô Ngân Hà

71200923

Nguyễn Hữu Phi Trường

71204213

Nguyễn Thành Công

71200397

Lê Văn Mẫn71202113

Nguyễn Trọng Tín

71203875

Trịnh Quốc Khánh

71201655