modül 6 – Özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu ·...

IFRS Vakfı: IFRS® for SMEs Eğitim Materyali

Modül 6 – Özkaynak Değişim Tablosu ile Gelir ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu

IFRS Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs

including the full text ofSection 6 Statement of Changes in Equity

and Statement of Income and Retained Earningsof the International Financial Reporting Standard (IFRS)

for Small and Medium-sized Entities (SMEs)issued by the International Accounting Standards Board on 9 July 2009

with extensive explanations, self-assessment questions and case studies

IFRS Foundation®

30 Cannon StreetLondon EC4M 6XH

United Kingdom

Telephone: +44 (0)20 7246 6410Fax: +44 (0)20 7246 6411

Email:[email protected]

Publications Telephone: +44 (0)20 7332 2730Publications Fax: +44 (0)20 7332 2749

Publications Email: [email protected]: www.ifrs.org

This training material has been prepared by IFRS Foundation education staff. It has not been approved by the International Accounting Standards Board (IASB). The training material is designed to assist those training others to implement and consistently apply the IFRS for SMEs. For more information about the IFRS education initiative visithttp://www.ifrs.org/Use+around+the+world/Education/Education.htm.

IFRS Foundation®

30 Cannon Street | London EC4M 6XH | United KingdomTelephone: +44 (0)20 7246 6410 | Fax: +44 (0)20 7246 6411Email: [email protected] Web: ww.ifrs.org

Copyright © 2010 IFRS Foundation®

Right of use

Although the IFRS Foundation encourages you to use this training material, as a whole or in part, for educational purposes, you must do so in accordance with the copyright terms below.

Please note that the use of this module of training material is not subject to the payment of a fee.

Copyright notice

All rights, including copyright, in the content of this module of training material are owned or controlled by the IFRS Foundation.

Unless you are reproducing the training module in whole or in part to be used in a stand-alone document, you must not use or reproduce, or allow anyone else to use or reproduce, any trade marks that appear on or in the training material. For the avoidance of any doubt, you must not use or reproduce any trade mark that appears on or in the training material if you are using all or part of the training materials to incorporate into your own documentation. These trade marks include, but are not limited to, the IFRS Foundation and IASB names and logos.

When you copy any extract, in whole or in part, from a module of the IFRS Foundation training material, you must ensure that your documentation includes a copyright acknowledgement that the IFRS Foundation is the source of your training material. You must ensure that any extract you are copying from the IFRS Foundation training material is reproduced accurately and is not used in a misleading context. Any other proposed use of the IFRS Foundation training materials will require a licence in writing.

Please address publication and copyright matters to:IFRS Foundation Publications Department30 Cannon Street London EC4M 6XH United KingdomTelephone: +44 (0)20 7332 2730 Fax: +44 (0)20 7332 2749Email: [email protected] Web: www.ifrs.org

The IFRS Foundation, the authors and the publishers do not accept responsibility for loss caused to any person who acts or refrains from acting in reliance on the material in this publication, whether such loss is caused by negligence or otherwise.

The Turkish translation of the Training Material for the IFRS® for SMEs contained in this publication has not been approved by a review committee appointed by the IFRS Foundation. The Turkish translation is copyright of the IFRS Foundation.

The IFRS Foundation logo, the IASB logo, the IFRS for SMEs logo, the ‘Hexagon Device’, ‘IFRS Foundation’, ‘eIFRS’,‘IAS’, ‘IASB’, ‘IASC Foundation’, ‘IASCF’, ‘IFRS for SMEs’, ‘IASs’, ‘IFRS’, ‘IFRSs’, ‘International Accounting Standards’and ‘International Financial Reporting Standards’ are Trade Marks of the IFRS Foundation.

IFRS Vakfı: IFRS® for SME Eğitim Materyali

Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu’nun 9 Temmuz 2009 tarihinde yayımlamış olduğu

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (SMEs) için Uluslararası Finansal Raporlama Standardı (IFRS)’nın

Bölüm 6 Özkaynak Değişim Tablosu ile Gelir ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu’nun

tam metni ile

genişletilmiş açıklamalar, değerlendirme soruları ve vaka çalışmaları içermektedir.

IFRS Foundation®

30 Cannon StreetLondon EC4M 6XH

İngiltere

Telefon: +44 (0)20 7246 6410Fax: +44 (0)20 7246 6411

E-posta:[email protected]

Yayınlar Dept. Telefon: +44 (0)20 7332 2730Yayınlar Dept. Fax: +44 (0)20 7332 2749

Yayınlar Dept. E-posta: [email protected]: www.ifrs.org

Bu eğitim materyali IFRS Vakfı eğitim personeli tarafından hazırlanmıştır. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından onaylanmamıştır. Eğitim materyali, IFRS for SMEs’i devamlı olarak uygulayacak kullanıcılara eğitim verelere yardımcı olmak için tasarlanmıştır. IFRS eğitim girişimi hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki web sayfasını ziyaret ediniz:http://www.ifrs.org/Use+around+the+world/Education/Education.htm.

IFRS Foundation®

30 Cannon Street | London EC4M 6XH | İngiltereTelefon: +44 (0)20 7246 6410 | Faks: +44 (0)20 7246 6411E-posta: [email protected] Web: ww.ifrs.org

Telif Hakkı © IFRS Foundation®

Kullanım Hakkı

IFRS Vakfı bu eğitim materyalinin kısmen ya da tamamen kullanımını teşvik etse de, aşağıda verilen telif hakkı koşulları uyarınca kullanılması gerekmektedir.

Bu eğitim materyali modülünün kullanılması herhangi bir ücret ödemesine tabi değildir.

Telif hakkı bildirimi

Telif hakkı da dahil bu eğitim materyali modülü kapsamındaki tüm haklar IFRS Vakfına ait olup, yine IFRS Vakfı tarafından kontrol edilmektedir.

Eğitim modülü bağımsız bir belgede kullanılacak şekilde tamamen veya kısmen çoğaltılmadıkça, kullanılamaz veya çoğaltılamaz, üçüncü kişilerin kullanmasına veya çoğaltmasına, üzerindeki ve eğitim materyalindeki ticari markaların gösterilmesine izin verilemez. Şüpheye mahal vermemek için, eğitim materyallerinin tamamını veya bir kısmını kendi belgelerinizin bir parçası olarak kullanacaksanız üzerinde veya eğitim materyalinde yer alan herhangi bir ticari markayı kullanamaz ve çoğaltamazsınız. Bu ticari markalar IFRS Vakfı ve IASB adları ve logolarını kapsamakta olup bunlarla kısıtlı değildir.

IFRS Vakfı eğitim materyali modülünün tamamı ve bir kısmından alıntı yapmanız durumunda, belgelerinizin eğitim materyali modülünüzün kaynağının IFRS Vakfı olduğuna ilişkin bir telif hakkı onayı içermesini temin etmeniz gerekecektir. IFRS Vakfı eğitim materyalinden kopyalayacağınız herhangi bir alıntının doğru bir şekilde çoğaltıldığından ve yanıltıcı bir bağlamda kullanılmadığından emin olmanız gerekmektedir. IFRS Vakfı eğitim materyalleri için önerilecek herhangi bir diğer kullanım yazılı lisans gerektirmektedir.

Lütfen yayınlar ve telif hakkı ile ilgili konuları aşağıdaki adrese bildiriniz:IFRS Vakfı Yayın Departmanı 30 Cannon Street, Londra, EC4M 6XH, İngiltere Telefon: +44 (0)20 7332 2730 Faks: +44 (0)20 7332 7249E-posta: [email protected] Web: www.ifrs.org

Bu zarar ihmalden veya diğer nedenlerden kaynaklansın veya kaynaklanmasın, IFRS Vakfı, yazarlar ve yayıncılar bu yayında yer alan materyale dayalı olarak hareket eden veya hareket etmekten kaçınan herhangi bir şahsa yönelik zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmez.

Bu yayında yer alan KOBİ’ler için IFRS® Eğitim Materyalinin Türkçe tercümesi IFRS Vakfı tarafından atanmış bir inceleme komitesi tarafından onaylanmıştır. Türkçe tercümesinin telif hakları IFRS Vakfına aittir.

IASB logosu/ IFRS Vakfı logosu/’Altıgen Aygıt’, IFRS Vakfı Eğitim logosu, IFRS vakfı, eIFRS, IAS, IASB, IFRS Vakfı Eğitimi, IASs, IFRIC, IFRS, IFRSs, International Accounting Standards- UIuslararası Muhasebe Standartları, International Financial Reporting Standards-UIuslararası Finansal Raporlama Standartları ve SIC IFRS Vakfının ticari markalarıdır.

IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-02) ivIASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-02)

İçindekiler

GİRİŞ Öğrenim çıktıları IFRS for SMEs Hükümlere giriş HÜKÜMLER VE ÖRNEKLER Bu bölümün kapsamı Özkaynak değişim tablosu Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu ÖNEMLİ TAHMİNLER VE DİĞER DEĞERLENDİRMELER Özkaynak değişim tablosu Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu TAM SET IFRS’LER İLE KARŞILAŞTIRMA BİLGİNİZİ TEST EDİN BİLGİNİZİ UYGULAYIN Vaka çalışması 1 Vaka çalışması 1’in cevabı Vaka çalışması 2 Vaka çalışması 2’nin cevabı Vaka çalışması 3 Vaka çalışması 3’ün cevabı

11223336101010111218181921222526

1


IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2010-02)

GİRİŞBu modül, IFRS for SMEs Bölüm 6 Özkaynak Değişim Tablosu ile Gelir ve Dağıtılmamış Kȃrlar Tablosu’na göre bir işletmenin belli bir dönemde özkaynaklarındaki değişikliklerin sunumu ile ilgili hükümleri ele almıştır.

IFRS for SMEs Bölüm 3 Finansal Tabloların Sunuluşu genel sunum hükümlerini düzenler ve 4-8 inci Bölümler finansal tabloların sunumu ile ilgili hükümleri ele alır.

Bu modül, öğrencilere özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kȃrlar tablosunu tanıtmakta, yayımlanan resmi metin konusunda rehberlik sağlamakta, örneklerin kullanılması aracılığıyla hükümlerin anlaşılmasını kolaylaştırmakta ve özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kȃrlar tablosunun sunumunda gerekli olan önemli değerlendirmeleri göstermektedir. Ayrıca bu modülde, öğrencinin hükümlere yönelik bilgisini test etmek için hazırlanan sorular ile IFRS for SMEs uyarınca özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kȃrlar tablosuna yönelik yeteneğini geliştirmek için tasarlanan örnek olaylar yer almaktadır.

Öğrenim çıktılarıBu modülün başarılı bir şekilde tamamlanması üzerine, özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kȃrlar tablosuna ilişkin olarak IFRS for SMEs’de yer alan hükümler öğrenilmiş olacaktır. Ayrıca söz konusu hükümlerin uygulamada kullanılışını gösteren örnek olayların tamamlanmasıyla, IFRS for SMEs uyarınca özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kȃrlar tablosu konusundaki yeterliliğiniz artacaktır. Bu modül, IFRS for SMEs kapsamında, kullanıcılara, özellikle aşağıda yer alan hususlar açısından faydalı olmayı amaçlamaktadır:

özkaynak değişim tablolarının amacını anlayabileceksiniz••

bir işletmenin hangi durumlarda kapsamlı gelir ve özkaynak değişim tablosu yerine gelir ve ••dağıtılmamış kȃrlar tablosunu seçebileceğini anlayabileceksiniz

gelir ve dağıtılmamış kȃrlar tablosunun amacını anlayabileceksiniz••

özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kȃrlar tablosunun sunumu ile ilgili hükümleri ••anlayabileceksiniz

Bölüm 10 •• Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar uyarınca muhasebe politikasının geriye dönük olarak uygulaması ile geçmiş dönem hatalarının geriye dönük olarak düzeltilmesinin özkaynak üzerindeki etkilerinin sunumunu nasıl yapacağınızı öğreneceksiniz.

Bu eğitim materyali, IASC Vakfı’nın eğitim personeli tarafından hazırlanmış olup, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından onaylanmamıştır. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) uygulanacak muhasebe hükümleri, IASB tarafından Temmuz 2009’da yayımlanan KOBİ’ler için Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarında (IFRS) düzenlenmiştir.

2



IFRS for SMEsIFRS for SMEs’in kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan işletmelerin genel amaçlı finansal tablolarına uygulanması amaçlanmaktadır (bakınız: Bölüm 1 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler).

IFRS for SMEs, zorunlu hükümler ve söz konusu hükümlerle birlikte yayımlanan (zorunlu olmayan) diğer materyallerden oluşur.

Zorunlu olmayan materyaller aşağıdakilerden oluşmaktadır:

IFRS for SMEs•• ’e genel bir giriş yapan ve Standardın amacını, yapısını ve uygulama alanını açıklayan önsöz.

Örnek finansal tablolar ile dipnot kontrol listesini içeren uygulama rehberi.••

IASB’nin •• IFRS for SMEs’e ilişkin sonuçlara ulaşırken sergilediği temel yaklaşımı özetleyen Karar Gerekçeleri.

IFRS for SMEs•• ’in yayımlanması konusunda muhalif görüş bildiren bir IASB üyesinin muhalif görüşü.

IFRS for SMEs’de Terimler Sözlüğü zorunlu hükümlerin bir parçasıdır.

IFRS for SMEs’de Bölüm 21 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar, Bölüm 22 Borçlar ve Özkaynak ile Bölüm 23 Hasılat’ta ekler yer almaktadır. Söz konusu ekler zorunlu olmayan rehberlerdir.

Hükümlere girişKüçük ve orta büyüklükteki işletmelerin genel amaçlı finansal tablolarının amacı, kendi özel bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak hazırlanmış raporlar talep edebilme imkȃnı bulunmayan geniş bir kullanıcı kitlesine, genel olarak bir işletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçları ve nakit akışları hakkında ekonomik kararlar almalarında faydalı olacak bilgiler sağlamaktadır.

Bölüm 3 Finansal Tabloların Sunuluşu, finansal tabloların sunumu ile ilgili genel hükümleri düzenler.

Bölüm 6, özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kȃrlar tablosunda sunulacak kalemleri belirler ve kalemlerin sıralanması ve toplulaştırma düzeyinde zorunlu rehberliği sağlar.

3



Bu bölümün kapsamı 6.1 Bu bölüm, işletmelerin özkaynaklarında dönem içerisinde meydana gelen değişikliklerin

özkaynak değişim tablosunda [Atıf yapılan paragraflar: 6.2 ve 6.3]. ya da belirli koşulların sağlandığı ve işletmelerce tercih edildiği durumlarda gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunda sunulmasına ilişkin hükümleri içerir. [Atıf yapılan paragraflar: 6.4 ve 6.5].

Notlar Özkaynaklar, işletmeye ait tüm borçların işletme varlıklarından indirilmesi durumunda

geriye kalan varlıklar üzerindeki paylardır. (bakınız: Terimler Sözlüğündeki özkaynaklar tanımı). Bölüm 22 Borçlar ve Özkaynak finansal araçların borç ya da özkaynak olarak sınıflandırılmasını belirler. Yalnızca, ihraç edilen finansal aracın özkaynak olarak sınıflandırılması durumunda, söz konusu aracın ihracı, özkaynak değişim tablosunda ortaklar tarafından yatırım olarak sunulacaktır.

Özkaynak değişim tablosu Amaç6.2 Özkaynak değişim tablosu, raporlama dönemine ilişkin kâr veya zarar tutarını, döneme

ilişkin olarak diğer kapsamlı gelirde muhasebeleştirilen gelir ve gider kalemlerini, düzeltilen hataların ve muhasebe politikalarındaki değişikliklerin etkilerine ilişkin olarak dönem içerisinde muhasebeleştirilen tutarları ve dönem içerisinde özkaynak yatırımcılarının işletmeye yaptığı yatırım tutarı ile yatırımcılara dağıtılan temettü ve benzerlerinin tutarını gösterir.

HÜKÜMLER VE ÖRNEKLER

Özkaynak değişim tablosu ile Gelir ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu başlıklı 6 ncı Bölümünün içeriği aşağıda yer almaktadır ve gri renk ile gölgelendirilmiştir. KOBİ’ler için IFRS’in Terimler Sözlüğünde tanımlanmış terimler de düzenlemelerin bir parçası mahiyetindedir. Söz konusu terimler, Bölüm 6’ya ilişkin metnin ilk karşılaşıldığı yerinde koyu renk ile işaretlenmiştir. IASC Vakfı eğitim personeli tarafından ilave edilen notlar ve örnekler gölgelendirilmemiştir. IASC Vakfı eğitim personeli tarafından ilave edilen diğer açıklamalar köşeli parantez içerisinde ve koyu italik şekilde gösterilmiştir. Söz konusu personel tarafından yapılan ilaveler KOBİ’ler için IFRS’in bir parçasını oluşturmamaktadır ve IASB tarafından onaylanmamıştır.

4



Özkaynak değişim tablosunda sunulacak bilgiler6.3 Özkaynak değişim tablosunda aşağıdaki bilgilere yer verilir:

(a) Ana ortaklığın sahiplerine ve kontrol gücü olmayan paylara isabet eden toplam tutarları ayrı ayrı gösterilmek suretiyle, dönemin toplam kapsamlı geliri.

(b) Her bir özkaynak kalemi için ayrı ayrı sunulan, Bölüm 10 Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar’a göre gerçekleştirilen geriye dönük uygulama veya düzeltme işlemlerinin etkisi.

(c) Her bir özkaynak kalemi için ayrı ayrı sunulan ve aşağıdakiler itibarıyla ayrıştırılarak raporlanan, dönem başındaki ve dönem sonundaki defter değerlerinin birbiriyle mutabakatı:

(i) Kâr veya zarardan kaynaklanan değişimler.

(ii) Diğer kapsamlı gelir kalemlerinden kaynaklanan değişimler.

(iii) Hisse ihraçları, işletmenin kendi hisselerini geri almasına ilişkin işlemler, temettüler ve işletme sahiplerine yapılan diğer dağıtımlar ayrı ayrı gösterilmek suretiyle, özkaynak yatırımcılarının işletmeye yaptığı yatırımlardan ve yatırımcılara dağıtılan temettü ve benzerlerinden kaynaklanan değişimler ile bağlı ortaklıklardaki paylarda kontrol kaybı ile sonuçlanmayan değişikliklerden kaynaklanan değişimler.

Notlar Özkaynak değişim tablosu, özkaynakta meydana gelen ve dönem başı ile dönem sonu arasında

ortakların ortaklık sıfatı ile yaptıkları (yani özkaynaktaki ortaklık değişimleri), dönemdeki net varlıklarda meydana gelen artış veya azalışı yansıtan işlemlerden kaynaklanan tüm değişiklikleri yansıtır. Bu tablo, işletmenin finansal durum tablosu ile kapsamlı gelir tablosu arasında bir bağlantı sağlar.

Özkaynak değişim tablosu kullanıcılara, aşağıdakileri de içerecek şekilde, her bir özkaynak kalemine ilişkin bilgi sunar:

her bir özkaynak kaleminin dönem başındaki ve dönem sonundaki defter değerlerinin • birbiriyle mutabakatı,

muhasebe politikalarının geriye dönük uygulanmasının etkileri ve•

önceki dönem hatalarının geriye dönük düzeltilmesinin etkileri.•

Ayrıca, (bir veya daha fazla sayıda kısmen sahip olunan bağlı ortaklık içeren bir grubun) konsolide özkaynak değişim tablosu, ana ortaklığın pay sahiplerine isabet eden özkaynak tutarının payı ile kontrol gücü olmayan paylara isabet eden özkaynak tutarının payı ve bu tür paylarda meydana gelen değişiklikler hakkında bilgi sağlar.

5



Örnek – özkaynak değişim tablosuÖr 1 Bir grup, konsolide özkaynak değişim tablosunu aşağıdaki şekilde sunabilir:

Bir grubun 31 Aralık 20X7 tarihli konsolide özkaynak değişim tablosu

(para birimi binlerle ifade edilmiştir)

Paylara bölün-

müş serma-

ye

Dağıtıl-mamış kârlar

Taahhüt edilmemiş ama ger-

çekleşmesi muhtemel

işlemlerde-ki yabancı

para riskin-den korun-

ma

Taahhüt edilme-

miş ama gerçekleş-mesi muh-

temel iş-lemlerdeki

emtia fiyatı riskinden korunma

Ana or-taklığın

sahipleri-nin payı

Kontrol gücü

olmayan paylar

Toplam özkaynak

1 Ocak 20X6’daki bakiye 500.000 256.000 (4.000) 2.000 754.000 83.778 837.778

Önceki dönem hatasının düzeltilmesi

- 5.000 - - 5.000 500 5.500

Muhasebe politikasında-ki değişim

- 5.500 - - 5.500 667 6.167

1 Ocak 20X6’da yeniden düzenlenmiş bakiye

500.000 266.500 (4.000) 2.000 764.500 84.945 849.445

Toplam kapsamlı gelir - 64.000 2.600 (1.100) 65.500 7.111 72.611Kar veya zarar - 60.000 - - 60.000 6.000 66.000Yurtdışındaki işletmelerin çevirimi

- 6.400 - - 6.400 2.110 8.510

Aktüeryal kayıplar-tanımlanmış fayda planları

- (2.400) - - (2.400) (999) (3.999)

Finansal riskten korunma konusu araçların gerçeğe uygun değerlerinde meydana gelen vergi sonrası değişiklik

- - 3.000 (2.000) 1.000 - 1.000

Kâr veya zararda yeniden sınıflandırılanlar

- - (400) 900 500 - 500

Ortaklarla yapılan işlemlerTemettüler

- (8.000) - - (8.000) (889) (8.889)

31 Aralık 20X6’da yeniden düzenlenmiş bakiye

500.000 322.500 (1.400) 900 822.000 91,167 913,167

6



31 Aralık 20X6’da yeniden düzenlenmiş bakiye

500.000 322.500 (1.400) 900 822.000 91.167 913.167

Toplam kapsamlı gelir - 101.100 800 (500) 101.400 11.233 112.633

Kar veya zarar - 98.300 - - 98.300 10.000 108.300

Yurtdışındaki işletmelerin çevirimi

- 3.200 - - 3.200 1.333 4.533

Aktüeryal kayıplar – tanımlanmış fayda planları

- (400) - - (400) (100) (500)

Finansal riskten korunma konusu araçların gerçeğe uygun değerlerinde meydana gelen vergi sonrası değişiklik

- - 1.000 (800) 200 - 200

Kar veya zararda yeniden sınıflandırılanlar

- - (200) 300 100 - 100

Ortaklarla yapılan işlemler

Paylara bölünmüş sermaye payları

100.000 - - - 100.000 - 100.000

Temettüler - (12.000) - - (12.000) (1.333) (13.333)

Ortaklar arasındaki işlemler

Bir bağlı ortaklıkta kontrol gücü olmayan paylardan edinilen paylar

- (3.000) - - (3.000) (5.000) (8.000)

31 Aralık 20X7’deki bakiye 600.000 408.600 (600) 400 1.008.400 96.067 1.104.467

Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu Amaç6.4 Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu, dönem kâr veya zararını ve dönem içerisinde

dağıtılmamış kârlarda meydana gelen değişimleri gösterir. Paragraf 3.18, finansal tabloların ilgili olduğu raporlama döneminde özkaynaklarda meydana gelen değişikliklerin sadece kâr veya zarardan, temettü ödemelerinden, geçmiş dönem hatalarının düzeltilmesi ve muhasebe politikalarının değiştirilmesi işlemlerinden kaynaklandığı durumlarda, kapsamlı gelir tablosu ve özkaynak değişim tablosu yerine, gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu isminde tek bir tablo sunulmasına izin vermektedir.

7



Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunda sunulacak bilgiler 6.5 Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunda, Bölüm 5 Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu

uyarınca açıklanması istenen bilgilerle birlikte aşağıdaki bilgilere de yer verilir:

(a) Dağıtılmamış kârların raporlama dönemi başındaki tutarı.

(b) Dönem içerisinde açıklanmış ve ödenmiş olan veya ödenebilir durumda bulunan temettüler.

(c) Geçmiş dönem hatalarının düzeltilmesi ile ilgili olarak dağıtılmamış kârlarda yapılan düzeltmeler.

(d) Muhasebe politikalarındaki değişiklikler ile ilgili olarak dağıtılmamış kârlarda yapılan düzeltmeler.

(e) Dağıtılmamış kârların raporlama dönemi sonundaki tutarı.

Örnekler – gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosuÖr 2 Bir işletmenin (finansal tablolarının sunulduğu) 20X8 ve 20X7 yıllarındaki özkaynağına

ilişkin değişiklikler yalnızca kâr veya zarardan, temettü ödemelerinden ve önceki dönem hatalarının düzeltilmesinden kaynaklanmaktadır.

İşletme, giderlerin niteliğine göre bir analiz sunmaktadır.

İşletme 6.4 üncü paragraftaki kriteri karşılamakta ve aşağıdaki gibi bir gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunmayı seçebilmektedir:

Bir işletmenin 31 Aralık 2008 tarihli gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu


8



Hasılat

Diğer gelirler

Mamul ve yarı mamul stoklarındaki değişim

Kullanılan hammadde ve diğer tüketim malları

Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin giderler

(20X7: önceden gösterilen–180,000 PB)

İtfa ve amortisman giderleri

Diğer giderler

Finansman maliyetleri

Vergi öncesi kâr (20X7: önceden gösterilen– 159,800 PB)

Gelir vergisi (20X7: önceden gösterilen–39,950 PB)

DÖNEM KÂRI (20X7: önceden gösterilen– 119,850 PB)

Dönem başındaki dağıtılmamış kârlar

önceden gösterildiği şekliyle

önceki dönemin düzeltilmesi

Dönem kârı (20X7: önceden gösterilen–119,850 PB) Açıklanmış ve ödenmiş temettüler

Dönem sonundaki dağıtılmamış kârlar

20X8 20X7Düzeltilen

745,000 693,000

45,000 36,520

31,000 23,000

(461,000) (342,000)

(220,000) (197,000)

(45,000) (40,500)

(9,000) (8,900)

(18,000) (21,320)

68,000 142,800

(42,000) (35,700)

26,000 107,100

307,100 250,000

349,850 280,000

(42,750) (30,000)

26,000 107,100

(60,000) (50,000)

273,100 307,100

9



Ör 3 6.4 üncü paragraftaki kriteri karşılayan ve giderlerin niteliğine göre analiz sunan bir grup (ana ortaklık ve onun kısmen sahip olduğu bağlı ortaklık) aşağıdaki şekilde konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunmayı seçebilmektedir:

Bir grubun 31 Aralık 20X8 tarihli konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu


Hasılat

Diğer gelirler



Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin giderler (20X7: önceden gösterilen–180,000 PB)


Diğer giderler


Vergi öncesi kâr (20X7: önceden gösterilen 159,800 PB)

Gelir vergisi (20X7: önceden gösterilen –39,950 PB)

DÖNEM KÂRI (20X7: önceden gösterilen 119,850 PB)

Dönem başındaki dağıtılmamış kârlar

önceden gösterildiği şekliyle

önceki dönemin düzeltilmesi

Dönem kârından ana şirket ortaklarının payı (20X7: önceden gösterilen–115,850 PB)

Açıklanmış ve ödenmiş temettüler

Dönem sonundaki dağıtılmamış kârlar

Dönem başındaki kontrol gücü olmayan paylar

Dönem kârından kontrol gücü olmayan paylara

Açıklanmış ve ödenmiş temettü payları

Dönem sonundaki kontrol gücü olmayan paylar

* Söz konusu hata yalnızca ana ortaklığın kârı ile ilgilidir; kontrol gücü olmayan paylar üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.

20X8 20X7Düzeltilen

745,000 693,00045,000 36,520

31,000 23,000

(461,000) (342,000)

(220,000) (197,000)

(45,000) (40,500)

(9,000) (8,900)

(18,000) (21,320)

68,000 142,800

(42,000) (35,700)

26,000 107,100307,100 254,000

349,850 284,000

(42,750) (30,000)

21,000 103,100

(60,000) (50,000)

268,100 307,100

15,000 12,0005,000 4,000

(2,000) (1,000)

18,000 15,000

10



ÖNEMLİ TAHMİNLER VE DİĞER DEĞERLENDİRMELERIFRS for SMEs hükümlerinin işlem ve olaylar üzerinde uygulanması, çoğu kez değerlendirme yapılmasını gerektirmektedir. Önemli değerlendirmelere ilişkin bilgiler ile tahmin belirsizliğinin anahtar kaynakları, işletmenin finansal durumunun, performansının ve nakit akışlarının değerlendirilmesinde faydalı olmaktadır. Bu nedenle, 8.6 ncı paragraf çerçevesince bir işletme, muhasebe politikalarının uygulanmasında işletme yönetimince yapılan ve finansal tablolara yansıtılan tutarlar üzerinde en çok etkiye sahip olan değerlendirmeleri açıklamalıdır. Ayrıca, 8.7 nci Paragraf uyarınca bir işletme, izleyen hesap dönemi içerisinde varlık ve borçların defter değerlerinde önemli düzeltmeler yapılmasını gerektirme riski yüksek olan geleceğe yönelik temel varsayımlara ve raporlama tarihi itibarıyla tahminlerde mevcut olan belirsizliğin diğer temel kaynaklarına yönelik açıklama yapmalıdır. IFRS for SMEs’nin diğer bölümleri, belirli değerlendirmeler ve tahmin belirsizliklerine ilişkin bilginin açıklanmasını gerektirmektedir.

Özkaynak değişim tablosu IFRS for SMEs uyarınca özkaynak değişim tablosunun sunulması esnasında birçok olayda az sayıda zorlukla karşılaşılmıştır. Ancak bazı olaylarda önemli değerlendirmelerde bulunulması gerekmektedir:

işletmenin özkaynak değişim tablosunun anlaşılması açısından hangi ilave kalemlerin, başlıkların • ve ara toplamların ilgili olduğunun değerlendirilmesinde.

işletme tarafından ihraç edilen bazı finansal araçların sınıflandırımasının borç ya da özkaynak • olarak belirlenmesinde (bakınız: Bölüm 22 Borçlar ve Özkaynak). İhraç edilen finansal aracın özkaynak olarak sınıflandırılması kaydıyla, söz konusu ihraç doğrudan özkaynak değişim tablosunda sunulacaktır.

Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu IFRS for SMEs uyarınca gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunun sunulması esnasında birçok olayda az sayıda zorlukla karşılaşılmıştır. Ancak bazı olaylarda önemli değerlendirmelerde bulunulması gerekmektedir. Örneğin:

işletmenin gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunun anlaşılması açısından hangi ilave kalemlerin, • başlıkların ve ara toplamların ilgili olduğunun değerlendirilmesinde.

durdurulan faaliyetlerin belirlenmesi ve söz konusu faaliyetlere ilişkin vergi sonrası kâr veya • zararlarının sürdürülen faaliyetlerin gelir ve giderlerinden ayrılmasında.

giderlerin hangi türe göre sınıflandırılmasının (fonksiyona veya niteliğine göre) güvenilir ve • ihtiyaca daha uygun bilgi sağlayacağı hususunun değerlendirilmesinde.

kesinleşmiş giderlerin fonksiyon esasına göre sınıflandırılmasında (örneğin, işletmenin birden • fazla fonksiyonu ile ilgili olan giderlerinin dağıtımında).

kesinleşmiş giderlerin nitelik esasına göre sınıflandırılmasında (örneğin, niteliksel açıdan farklı • olan kalemleri içeren kesinleşmiş giderlerin bileşenlerine ayrılmasında).

11



TAM SET IFRS’LER İLE KARŞILAŞTIRMA

IFRS for SMEs (bakınız: Bölüm 6 Özkaynak Değişim Tablosu ile Gelir ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu) uyarınca özkaynak değişim tablosunun sunulmasına ilişkin 9 Temmuz 2009 tarihinde yayımlanan hükümler ile tam set IFRS (bakınız: IAS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu) hükümleri arasında yüksek oranda gözden geçirilmiş şu farklılıklar bulunmaktadır:

IFRS for SMEs • sade bir dilde tasarlanmıştır ve ilkelerin nasıl uygulanacağı ile ilgili önemli derecede az rehberlik içermektedir.

IFRS for SMEs, • finansal tabloların sunulduğu dönemlerdeki özkaynağa ilişkin değişimlerin yalnızca kâr veya zarardan, temettü ödemelerinden, önceki dönem hatalarının düzeltilmesinden ve muhasebe politikasının değişmesinden kaynaklanması durumunda, işletmenin bağımsız kapsamlı gelir tablosu ile özkaynak değişim tablosu yerine bireysel gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunmasına izin vermektedir. Bu seçenek tam set IFRS’lerde yer almamaktadır.

IFRS for SMEs• , yurtdışındaki bir işletmenin elden çıkarılmasında daha önceki dönemlerde diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilmiş olan herhangi bir kümülatif kur farkının kâr veya zarara yansıtılan olarak “yeniden sınıflandırılması”nı zorunlu kılmamaktadır.

12



BİLGİNİZİ TEST EDİNÖzkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunun IFRS for SMEs çerçevesinde sunumuna ilişkin hükümler hakkındaki bilginizi aşağıdaki soruları cevaplayarak test ediniz.

Testi tamamladığınızda, cevaplarınızı bu testin altında yer alan cevaplar ile kontrol ediniz.

Tüm tutarların önemli olduğunu varsayınız.

En doğru ifadenin yanındaki kutucuğu işaretleyiniz.

Soru 1Özkaynak değişim tablosu aşağıdakiler arasında bir mutabakat içerir:

dönem başındaki ve dönem sonundaki dağıtılmamış kârların defter değerleri (a)

dönem başındaki ve dönem sonundaki toplam özkaynağın defter değeri(b)

aşağıda sayılan bileşenlerinden kaynaklanan değişimlerin ayrı olarak açıklandığı, (c) özkaynağa ilişkin her bir unsurun dönem başındaki ve dönem sonundaki defter değerleri (i) kâr veya zarardan kaynaklanan değişimler, (ii) diğer kapsamlı gelir kalemlerinden kaynaklanan değişimler, ve (iii) özkaynak yatırımcılarının işletmeye yaptığı yatırımlardan ve yatırımcılara dağıtılan temettü ve benzerlerinden kaynaklanan değişimler.

Soru 2Muhasebe politikasındaki bir değişikliğin geriye dönük uygulaması özkaynak değişim tablosunda şu şekilde sunulur:

sadece özkaynağın her bir bileşeni için ayrı ayrı sunulur.(a)

yalnızca toplam özkaynağın yekününde sunulur.(b)

toplam özkaynağın yekünü ve toplam tutarlardan ana ortaklığın sahiplerinin payı ile kontrol (c) gücü olmayan paylara isabet eden pay için ayrı ayrı sunulur.

13



Soru 3Aşağıdakilerden hangisi özkaynak değişim tablosunda sunulmaktadır?

ortaklar tarafından yapılan yatırımlar (örneğin hisse senedi ihraçları).(a)

ortaklara yapılan dağıtımlar (örneğin temettüler).(b)

bağlı ortaklıklardaki, kontrol kaybına yol açmayan, sahiplik payındaki değişimler.(c)

yukarıdaki (a)–(c) şıklarının hepsi.(d)

yukarıdaki (a)–(c) şıklarının hiçbiri.(e)

Soru 4Bir işletmenin:

ya gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunu ya da kapsamlı gelir tablosu ve özkaynak değişim (a) tablosunu sunmayı seçmesi gerekir (yani IFRS for SMEs uyarınca finansal tablolarını hazırlayan tüm işletmeler için serbest bir muhasebe politikası seçeneği bulunmaktadır).

finansal tablolarını sunduğu dönemlerde, özkaynağındaki değişimler yalnızca kâr veya (b) zarardan, temettü ödemelerinden, önceki dönem hatalarının düzeltilmesinden ve muhasebe politikasındaki bir değişimden kaynaklanıyorsa, kapsamlı gelir tablosu ve özkaynak değişim tablosu yerine gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunu sunması zorunlu kılınmıştır.

finansal tablolarını sunduğu dönemlerde özkaynağındaki değişimler yalnızca kâr veya (c) zarardan, temettü ödemelerinden, önceki dönem hatalarının düzeltilmesinden ve muhasebe politikasındaki bir değişimden kaynaklanıyorsa, kapsamlı gelir tablosu ve özkaynak değişim tablosu yerine gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunu sunması teşvik edilmiş ancak zorunlu kılınmamıştır.

gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunmayı seçmesi durumunda, aynı zamanda kapsamlı (d) gelir tablosu ve özkaynak değişim tablosu da sunması gerekmektedir.

14



Soru 5Gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu aşağıdakileri sunmaktadır:

bir işletmenin dönem başındaki ve dönem sonundaki kâr veya zararı ile dağıtılmamış (a) kârları.

bir işletmenin kâr veya zararı ve dönem içerisinde açıklanmış ve ödenmiş veya ödenebilir (b) durumdaki temettüler.

bir işletmenin kâr veya zararı, dönem başındaki dağıtılmamış kârlar, dönem içerisinde (c) açıklanmış ve ödenmiş veya ödenebilir durumdaki temettüler ve dönem sonundaki dağıtılmamış kârlar.

Bölüm 5 (d) Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu tarafından zorunlu kılınan kalemler, dönem başındaki dağıtılmamış kârlar, dönem içerisinde açıklanmış ve ödenmiş veya ödenebilir durumdaki temettüler, geçmiş dönem hatalarının düzeltilmesi ile ilgili olarak dağıtılmamış kârlarda yapılan düzeltmeler ve muhasebe politikalarındaki değişiklikler ile dönem sonundaki dağıtılmamış kârlar.

Soru 6Cari dönemde meydana gelen aşağıdaki işlemlerden hangilerinin mevcudiyeti, bir işletmeyi gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunmayı seçmekten alıkoymaktadır?

İşletmenin, arsa ve binaları(yatırım amaçlı gayrimenkul olarak sınıflanan), temettü olarak (a) yalnızca hissedarına dağıtması.

İşletmenin, arsa ve binaları(maddi duran varlık olarak sınıflanan), temettü olarak yalnızca (b) hissedarına dağıtması.

İşletmenin, arsa ve binaları(stok olarak sınıflanan), temettü olarak yalnızca hissedarına (c) dağıtması.

İşletme, kendi hisselerinden 100 adedini iki hissedarının birinden satın almıştır.(d)

15



Soru 7Cari dönemde meydana gelen aşağıdaki olaylardan hangilerinin mevcudiyeti, bir işletmeyi gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunmayı seçmekten alıkoymaktadır?

Önemli bir önceki dönem hatasının bulunuşu. Not: hata, geriye dönük düzeltme ile (a) giderilmiştir.

Bir muhasebe politikasının ihtiyari değişikliği. Not: yeni muhasebe politikası geriye dönük (b) olarak uygulanmıştır.

Giderlerin analizinin fonksiyon esasına göre olan sunumunun, niteliğe göre sunulmasından (c) kaynaklanan bir değişiklik.

Yukarıdaki (a)–(c) şıklarının hiçbiri.(d)

Soru 8Dönemin toplam kapsamlı geliri, özkaynak değişim tablosu içerisinde şu şekilde sunulur:

toplam tutarlardan ana ortaklığın sahiplerinin payı ile kontrol gücü olmayan paylara isabet (a) eden pay ayrı ayrı gösterilir.

giderlerin fonksiyona veya niteliğine göre analizi ayrı ayrı gösterilir.(b)

Bölüm 5 (c) Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu tarafından zorunlu kılınan kalemler ayrı ayrı gösterilir.

kâr veya zarar ile diğer kapsamlı gelir toplamı ayrı ayrı gösterilir.(d)

Soru 9Önceki dönem hatalarının düzeltilmesinin etkisi, özkaynak değişim tablosunda şöyle sunulur:

özkaynağın her bir bileşeni için ayrı ayrı.(a)

toplam özkaynağın yekünü için.(b)

toplam özkaynağın yekünü ve toplam tutarlardan ana ortaklığın sahiplerinin payı ile kontrol (c) gücü olmayan paylara isabet eden pay için ayrı ayrı.

16



Soru 10Şirket kuruluşuna itibaren, bir bağlı ortaklığın %75’i raporlayan işletme (ana ortaklık) tarafından, %25’i ise bağımsız bir üçüncü tarafça sahiplenilmiştir. Cari raporlama döneminde bağı ortaklığın özsemayesi 100,000 PB iken (yani paylara bölünmüş sermayesi 1,000 PB ve dağıtılmamış kârları 99,000 PB’dir), ana ortaklık, bağlı ortaklığının kalan %25’lik hissesini de gerçeğe uygun değeri olan 60,000 PB’den satın almıştır.

Grup; ana ortaklığın, bağlı ortaklığının özsermayesi üzerinde kontrol gücü olmayan payın sahip olduğu %25’lik hisseyi satın almasını, konsolide özkaynak değişim tablosunda ne şekilde sunacaktır?

İşletme, 25,000 PB’nin kontrol gücü olmayan paylardan azaltılmasını gösteren ayrı bir (a) kalem gösterecektir.

İşletme, 60,000 PB’nin kontrol gücü olmayan paylardan azaltılmasını gösteren ayrı bir (b) kalem gösterecektir.

İşletme; 25,000 PB’nin kontrol gücü olmayan paylardan, 35,000 PB’nin ise dağıtılmamış (c) kârlardan azaltılmasını gösteren ayrı bir kalem gösterecektir.

Not: 10 uncu sorunun yanıtlanabilmesi için, IFRS for SMEs’de yer alan Bölüm 9 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar ve Bölüm 19 İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye hükümlerinin bilinmesi gerekmektedir. Bölüm 9 ve 19’un hükümleri, Modül 9 ve 19’da düzenlenmiştir.

Soru 11Olaylar 10 uncu sorudaki ile aynıdır. Ancak bu soruda, cari raporlama dönemi içerisinde ana ortaklık, bağlı ortaklığındaki %25’lik hissesini gerçeğe uygun değeri olan 60,000 PB’den satmıştır. Ana ortaklık, bağlı ortaklığının kontrolünü kaybetmemiştir.

Grup; ana ortaklığın, bağlı ortaklığının özsermayesinin %25’ini kontrol gücü olmayan paya satmasını, konsolide özkaynak değişim tablosunda ne şekilde sunacaktır?

İşletme, 25,000 PB’nin, kontrol gücü olmayan paylarda bir artışa yol açmasını gösteren ayrı (a) bir kalem gösterecektir.

İşletme, 60,000 PB’nin, kontrol gücü olmayan paylarda bir artışa yol açmasını gösteren ayrı (b) bir kalem gösterecektir.

İşletme, 25,000 PB’nin kontrol gücü olmayan paylarda, 35,000 PB’nin ise dağıtılmamış (c) kârlarda bir artışa yol açmasını gösteren ayrı bir kalem gösterecektir.

Not: 10 uncu sorunun yanıtlanabilmesi için, IFRS for SMEs’de yer alan Bölüm 9 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar ve Bölüm 19 İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye hükümlerinin bilinmesi gerekmektedir. Bölüm 9 ve 19’un hükümleri, Modül 9 ve 19’da düzenlenmiştir.

17



Cevaplar

Sl (c) bakınız paragraf 6.2S2 (a) bakınız paragraf 6.3(b)S3 (d) bakınız paragraf 6.3(c)(iii)S4 (c) bakınız paragraflar 6.1, 6.4 ve 3.18S5 (d) bakınız paragraf 6.4 ve 6.5S6 (d) bakınız paragraf 6.4S7 (d) bakınız paragraf 6.4S8 (a) bakınız paragraf 6.3(a)S9 (a) bakınız paragraf 6.3(b)S10 (c) bakınız paragraf 6.3(c)(iii)Sll (c) bakınız paragraf 6.3(c)(iii)

18



BİLGİNİZİ UYGULAYINÖzkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunun sunumuna ilişkin hükümlerle ilgili bilgilerinizi, IFRS for SMEs çerçevesinde aşağıdaki olay çalışmaları çözerek uygulayınız.

Olay çalışmaları tamamladığınızda, cevaplarınızı bu testin altında yer alan cevaplar ile kontrol ediniz.

Vaka çalışması 1

KOBİ B, şirket kuruluşundan itibaren uzun yıllardır KOBİ A tarafından tamamına sahip olunan bir bağlı ortaklık niteliğindedir.

20X4 yılında, KOBİ A grubunun 31 Aralık 20X3 tarihli konsolide finansal tablolarının yayımlanmak üzere onaylanmasından sonra yönetim, önceki dönem finansal tablolarında bir hata bulmuştur. Hatanın etkisi, dağıtılmamış kârların 1 Ocak 20X3 tarihinde 230,000 PB daha fazla belirlenmesi şeklindedir. Hata, KOBİ A’nın satış binasına ilişkin amortismanın hesaplanmasındaki bir hata ile ilgilidir.

KOBİ A (bağımsız işletme) ve KOBİ B’nin (bağımsız işletme), önceki dönem hatasının düzeltilmesinden önceki özkaynakları aşağıdaki şekilde özetlenmiştir:

20X3 20X4

KOBİ A KOBİ B KOBİ A KOBİ BPB PB PB PB

Dönem başındaki toplam özkaynak:- paylara bölünmüş sermaye 2,500,000 10,000 2,500,000 10,000- hisse senedi ihraç primleri 1,900,000 - 1,900,000 -- dağıtılmamış kârlar 2,070,000 80,000 2,415,100 82,000Dönem kârı 500,000 32,000 658,300 40,000Tanımlanmış emeklilik fayda yükümlülüğünden vergi sonrası aktüeryal kazançlar/(kayıplar)

(1,900) (5,000) (3,000) 1,000

Yurtdışındaki işletmelerin çevrimi sırasında oluşan vergi sonrası kur kazançları/(kayıpları)

67,000 – (46,200) –

Payların ihracı - - 6,000,000 -Açıklanmış ve ödenmiş temettüler (220,000) (25,000) (320,000) (31,000)Dönem sonundaki toplam özkaynak 6,815,100 92,000 13,104,200 102,000

20X4 yılında, KOBİ A nominal değeri 1 PB olan 1,000,000 adet adi pay ihraç etmiştir. Payların tanesi 6 PB tutarı üzerinden ihraç edilmiştir.

IFRS for SMEs uyarınca KOBİ A Grubu’nun 31 Aralık 20X4 tarihli konsolide özkaynak değişim tablosunu hazırlayınız.

19



Vaka çalışması 1’in cevabı

KOBİ A Grubu’nun 31 Aralık 20X4 tarihli özkaynak değişim tablosu(para birimi cinsinden)

Paylara Hisse Dağıtılmamış Toplam özkaynak

bölünmüş sermaye

senedi ihraç primleri

kârlar (ana ortaklığın sahiplerinin

payı)1 Ocak 20X3 tarihindeki bakiye (a) 2,500,000 1,900,000 2,150,000 6,550,000

Önceki dönem hatasının düzeltilmesi – – (230,000) (230,000)

1 Ocak 20X3 tarihindeki yeniden düzenlenmiş bakiye

2,500,000 1,900,000 1,920,000 6,320,000

20X3 yılındaki özkaynak değişimleri

Dönemin toplam kapsamlı geliri – – 567,100 567,100Dönem kârı - - 507,000 (b) 507,000

Dönemin tanımlanmış fayda planlarından

vergi sonrası aktüeryal kayıplar (6,900) (c) (6,900)Yurtdışındaki işletmelerin çevrimi sırasında oluşan vergi sonrası kazançlar

- - 67,000 67,000

Temettüler – – (220,000) (d) (220,000)

31 Aralık 20X3 tarihindeki bakiye 2,500,000 1,900,000 2,267,100 6,667,100


Dönemin toplam kapsamlı geliri – – 619,100 619,100Dönem kârı - - 667,300 (e) 667,300

Dönemin tanımlanmış fayda planlarından

vergi sonrası aktüeryal kayıplar (2,000) (f) (2,000)Yurtdışındaki işletmelerin çevrimi sırasında oluşan vergi sonrası kazançlar

- - (46,200) (46,200)

Hisse senedi ihraçları 1,000,000 5,000,000 - 6,000,000

Temettüler – – (320,000) (g) (320,000)31 Aralık 20X4 tarihindeki bakiye 3,500,000 6,900,000 2,566,200 12,966,200

20



Aşağıdaki hesaplamalar KOBİ A grubu tarafından sunulan özkaynak değişim tablosunun bir parçası niteliğinde değildir.

(a) Paylara bölünmüş sermaye ve hisse senedi ihraç primleri: 2,500,000 PB KOBİ A + 1,900,000 PB KOBİ A + 10,000 PB KOBİ B eksi 10,000 PB KOBİ A’nın KOBİ B’deki yatırımı (yani konsolidasyon esnasında, KOBİ B’nin paylara bölünmüş sermayesi, KOBİ A’nın KOBİ B’deki yatırımı karşılığında elemine edilmiştir)

Dağıtılmamış kârlar: 2,070,000 PB KOBİ A + 80,000 PB KOBİ B = 2,150,000 PB.

(b) 500,000 PB KOBİ A eksi 25,000 PB temettü geliri (yani KOBİ B’den elde edilen grup içi işlem temettüsü elemine edilir) + 32,000 PB KOBİ B = 507,000 PB.

(c) 1,900 PB KOBİ A + 5,000 PB KOBİ B = 6,900 PB.

(d) 220,000 PB KOBİ A + 25,000 PB KOBİ B eksi 25,000 PB grup içi temettü (yani KOBİ A tarafından elde edilmek üzere KOBİ B tarafından açıklanan temettü elemine edilir) = 220,000 PB.

(e) 658,300 PB KOBİ A eksi 31,000 PB temettü geliri (yani KOBİ B’den elde edilen grup içi işlem temettüsü elemine edilir) + 40,000 PB KOBİ B = 667,300 PB.

(f) 3,000 PB kayıp KOBİ A eksi 1,000 PB kazanç KOBİ B = 2,000 PB net kayıp.

(g) 320,000 PB KOBİ A + 31,000 PB KOBİ B eksi 31,000 PB grup içi temettü (yani KOBİ A tarafından elde edilmek üzere KOBİ B tarafından açıklanan temettü elemine edilir) = 320,000 PB.

21




KOBİ D, şirket kuruluşundan itibaren uzun yıllardır KOBİ C tarafından %75’ine sahip olunan bir bağlı ortaklık niteliğindedir.

31 Aralık 20X4 tarihinde, KOBİ D’nin 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıla ilişkin temettüleri açıklaması ve ödemesinden sonra KOBİ C, KOBİ D üzerindeki pay sahipliğini, KOBİ D’deki %15’lik özkaynağını kontrol gücü olmayan paya 35,000 PB’ye satarak %60’a düşürmüştür.

20X4 yılında, KOBİ C grubunun 31 Aralık 20X3 tarihli konsolide finansal tablolarının yayımlanmak üzere onaylanmasından sonra KOBİ D’nin yönetimi, önceki dönem finansal tablolarında bir hata bulmuştur. Hata, 31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren dönemle ilgili KOBİ D’nin satış binasına ilişkin amortismanın 50,000 PB daha eksik belirlenmesi, dolayısıyla KOBİ D’nin vergi giderinin aynı dönem için 10,000 PB daha fazla belirlenmiş olmasıdır.

KOBİ C (bağımsız işletme) ve KOBİ D’nin (bağımsız işletme), önceki dönem hatasının düzeltilmesinden ve KOBİ C tarafından KOBİ D paylarının satışının muhasebeleştirilmesinden (yukarıya bakınız) önceki özkaynakları aşağıdaki şekilde özetlenmiştir:

20X3 20X4

KOBİ C KOBİ D KOBİ C KOBİ DPB PB PB PB

Dönem başındaki toplam özkaynak:- paylara bölünmüş sermaye 2,500,000 10,000 2,500,000 10,000- hisse senedi ihraç primleri 1,900,000 - 1,900,000 -- dağıtılmamış kârlar 2,070,000 80,000 2,415,100 82,000Dönem kârı 500,000 32,000 658,300 40,000Tanımlanmış emeklilik fayda yükümlülüğünden vergi sonrası aktüeryal kazançlar/(kayıplar)

(1,900) (5,000) (3,000) 1,000

Yurtdışındaki işletmelerin çevrimi sırasında oluşan vergi sonrası kur kazançları/(kayıpları)

67,000 – (46,200) –

Payların ihracı - - 6,000,000 -Açıklanmış ve ödenmiş temettüler (220,000) (25,000) (320,000) (31,000)

Dönem sonundaki toplam özkaynak 6,815,100 92,000 13,104,200 102,000

20X4 yılında, KOBİ C nominal değeri 1 PB olan 1,000,000 adet adi pay ihraç etmiştir. Payların tanesi 6 PB tutarı üzerinden ihraç edilmiştir.

IFRS for SMEs uyarınca KOBİ C Grubu’nun 31 Aralık 20X4 tarihli konsolide özkaynak değişim tablosunu hazırlayınız.

22



Vaka çalışması 2’nin cevabı

KOBİ C grubu’nun 31 Aralık 20X4 tarihli özkaynak değişim tablosu(para birimi olarak)

Paylarabölünmüş sermaye

Hissesenedi ihraç

primleri

Dağıtılma-mış kârlar

Anaortaklığın

sahiplerinin payı

Kontrolgücüolma-yan paylar

Toplamözkaynak

1 Ocak 20X3 tarihindeki bakiye

2,500,000 1,900,000 2,130,000 (a) 6,530,000 22,500 (b) 6,552,500

Önceki dönem hatasının düzeltilmesi

(30,000) (c) (30,000) (10,000) (d) (40,000)

1 Ocak 20X3 tarihindeki yeniden düzenlenmiş bakiye

2,500,000 1,900,000 2,100,000 6,500,000 12,500 6,512,500

- - 566,600 566,600 6,750 573,350

- - 505,250 (e) 505,250 8,000 (f) 513,250- - (5,650) (g) (5,650) (1,250) (h) (6,900)

- - 67,000 67,000 67,000

Temettüler - - (220,000) (j) (220,000) (6,250) (j) (226,250)

31 Aralık 20X3 tarihindeki bakiye

2,500,000 1,900,000 2,446,600 6,846,600 13,000 6,859,600

- - 616,600 616,600 10,250 626,850

- - 665,050 (k) 665,050 10,000 (l) 675,050- - (2,250) (m) (2,250) 250 (n) (2,000)

- - (46,200) 46,200) - (46,200)

Hisse senedi ihraçları 1.000.000 5.000.000 - 6.000.000 - 6.000.000Temettüler - - (320.000) (o) (320.000) (7.750) (p) (327.750)Bağlı ortaklıktaki payların satışı

- - 25.700 (q) 25.700 9.300 (r) 35.000

31 Aralık 20X4 tarihindeki bakiye

3.500.000 6.900.000 2.768.900 13.168.900 24.800 13.193.700

Dönemin toplam kapsamlı geliri Dönem kârı Dönemin tanımlanmış fayda planlarından vergi sonrası aktüeryal kayıplar Yurtdışındaki işletmelerin çevrimi sırasında oluşan vergi sonrası kazançlar

Dönemin toplam kapsamlı geliri Dönem kârı Dönemin tanımlanmış fayda planlarından vergi sonrası aktüeryal kayıplar Yurtdışındaki işletmelerin çevrimi sırasında oluşan vergi sonrası kazançlar



23



Aşağıdaki hesaplamalar KOBİ grubu tarafından sunulan özkaynak değişim tablosunun bir parçası niteliğinde değildir.

(a) Paylara bölünmüş sermaye ve hisse senedi ihraç primleri: 2,500,000 PB KOBİ C + 1,900,000 PB KOBİ C + 10,000 PB KOBİ D eksi 7,500 PB KOBİ C’nin KOBİ B’deki yatırımı eksi 2,500 PB kontrol gücü olmayan pay olarak sunulan (yani konsolidasyon esnasında, KOBİ D’nin paylara bölünmüş sermayesi, KOBİ C’nin KOBİ D’deki yatırımı karşılığında elemine edilmiştir ve kontrol gücü olmayan payların KOBİ D’ye ilişkin başlangıçtaki yatırımı özkaynak olarak muhasebeleştirilmiştir.)

Dağıtılmamış kârlar: 2,070,000 PB KOBİ C + 80,000 PB KOBİ D eksi 20,000 PB kontrol gücü olmayan pay olarak sunulan = 2,130,000 PB.

(b) 10,000 PB KOBİ D + 80,000 PB KOBİ D = 90,000 PB KOBİ D’nin özkaynağı. 90,000 PB × 25% = 22,500 PB.

(c) 50,000 PB eksi 10,000 PB vergi = 40,000 PB dağıtılmamış kârların etkisi

40,000 PB × 75% = 30,000 PB.

(d) 50,000 PB eksi 10,000 PB vergi = 40,000 PB dağıtılmamış kârların etkisi. 40,000 PB × 25% = 10,000 PB.

(e) 500,000 PB KOBİ C eksi 18,750 PB temettü geliri (yani KOBİ D’den elde edilen grup içi işlem temettüsü elemine edilir) + 75% × 32,000 PB KOBİ D = 505,250 PB.

(f) 25% × 32,000 PB KOBİ D = 8,000 PB.

(g) 1,900 PB KOBİ C + 75% × 5,000 PB KOBİ D = 5,650 PB.

(h) 25% × 5,000 PB KOBİ D = 1,250 PB.

(i) 220,000 PB KOBİ C + 25,000 PB KOBİ D eksi 75% × 25,000 PB grup içi temettü eksi 25% × 25,000 PB kontrol gücü olmayan paya ödenen temettü = 220,000 PB.

(j) 25% × 25,000 PB KOBİ D = 6,250 PB.

(k) 658,300 PB KOBİ C eksi 75% × 31,000 temettü geliri (yani KOBİ D’den elde edilen grup içi işlem temettüsü elemine edilir) + 75% × 40,000 PB KOBİ D = 665,050 PB.

(l) 25% × 40,000 PB KOBİ D = 10,000 PB.

(m) 3,000 PB kayıp KOBİ C eksi 75% × 1,000 PB KOBİ D kazanç= 2,250 PB net kayıp.

(n) 25% × 1,000 PB kazanç KOBİ D = 250 PB kazanç.

(o) 320,000 PB KOBİ C + 31,000 PB KOBİ D eksi 75% × 31,000 PB grup içi işlem eksi 25% × 31,000 PB kontrol gücü olmayan paya ödenen temettü (yani KOBİ C ile kontrol gücü olmayan pay tarafından elde edilmek üzere KOBİ D tarafından açıklanan temettü elemine edilir) = 320,000 PB.

24



(p) 25% × 31,000 PB KOBİ D = 7,750 PB.

(q) 35,000 PB KOBİ D’deki payların satışına ilişkin ilerlemeler eksi 9,300 PB kontrol gücü olmayan payın defter değerindeki artış = 25,700 PB.

(r) 15% × 62,000 PB (s) kontrol gücü olmayan paya yapılan satışın hemen öncesindeki KOBİ D’nin net varlıklarının defter değeri = 9,300 PB. Alternatif olarak: 15,500 PB KOBİ C’den payların ediniminden önceki kontrol gücü olmayan pay × 15% ÷ 25% = 9,300 PB.

(s) 102,000 PB önceki dönem hatasının düzeltilmesinden önce KOBİ D’nin net varlıkları eksi 40,000 PB önceki dönem hatasının düzeltilmesinin etkisi = 62,000 PB payların kontrol gücü olmayan paya satılmasının hemen öncesindeki net varlıklar.

25




KOBİ E Grubu (ana ortaklık ‘KOBİ E’ ve onun tamamıyla sahip olduğu bağlı ortaklık ‘KOBİ F’) 31 Aralık 20X3 tarihli finansal tablolarını hazırlamaktadır.

Grubun finansal performansı ile 31 Aralık 20X3 ve 20X2 tarihlerinde sona eren yıllara ilişkin özkaynaktaki değişiklikler hakkındaki konsolide bilgi aşağıda yer almaktadır:

Hasılat

Diğer gelirler


İşletme tarafından gerçekleştirilen işler ve aktifleştirmeler




Diğer giderler


Gelir vergisi

20X3 yılında KOBİ E 150,000 PB temettü açıklamış ve ödemiştir (20X2: 120,000 PB).

KOBİ E Grubu, 1 Ocak 20X2 tarihindeki 1,112,000 PB’lik dağıtılmamış kârları, 31 Aralık 20X2 tarihli finansal tablolarındaki karşılaştırmalı rakamlarda raporlamıştır.

20X3 yılında, 20X2 yılının konsolide finansal tablolarının yayımlanmak üzere onaylanmasından sonra KOBİ F, 31 Aralık 20X1 tarihli finansal tablolarında bir hata bulmuştur. Hatanın etkisi, 31 Aralık 20X1 tarihinde sona eren yıla ilişkin kârın 650,000 PB daha fazla belirlenmesi şeklindedir.

KOBİ E Grubu, konsolide kapsamlı gelir tablosu ve konsolide özkaynak değişim tablosu yerine konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu sunmaktadır.

IFRS for SMEs çerçevesinde KOBİ E Grubunun 31 Aralık 20X3 tarihli konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosunu hazırlayınız.

20X3 20X2PB’000 PB’000

5,690 5,236

119 123

(635) (136)

320 162

(3,181) (3,234)

(856) (821)

(298) (307)

(83) (79)

(101) (98)

(244) (212)

26



20X3 20X2Yeniden

gösterilen5,690 5,236

119 123

(635) (136)

320 162

(3,181) (3,234)

(856) (821)

(298) (307)

(83) (79)

(101) (98)

975 846

(244) (212)

731 634

976 462

1,626 1,112

(650) (650)

(150) (120)1,557 976

Vaka çalışması 3’ün cevabı

KOBİ E grubunun 31 Aralık 20X3 tarihli konsolide gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu


Hasılat

Diğer gelirler


İşletme tarafından gerçekleştirilen işler ve aktifleştirmeler




Diğer giderler


Vergi öncesi kâr

Gelir vergisi

Dönem Kârı

Dönem başındaki dağıtılmamış kârlar (yeniden gösterilen)

Dönem başındaki dağıtılmamış kârlar (önceden gösterildiği şekliyle)

Önceki dönemin düzeltilmesi

Açıklanmış ve ödenmiş temettüler

modül 6 – Özkaynak değişim tablosu ile gelir ve dağıtılmamış kârlar tablosu ·...

Documents