Muzeum stanowi Jednostkę organizacyjną Fundacji Patriotyzm i Niepodległość Naszych Ziem.

KRS 0000462936

Spis treści. 1. Fundacja. 2. Działania i plany Fundacji 3. Statut Fundacji. 4. Regulamin Muzeum. 5. Uzasadnienie Powołania Muzeum (rozwinięcie)

6. List przewodni do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

1. Fundacja. Fundacji PATRIOTYZM I NIEPODLEGŁOŚĆ NASZYCH ZIEM z siedzibą w Warszawie adres: Kołobrzeska 2, 02-926 Warszawa, została wpisaną przez Sąd Rejonowy dla M. St. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego do Rejestru Stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej pod nr KRS 0000462936. Jednym z celów Fundacji jest powołanie Muzeum Regionalnego

„Muzeum Ziem Nadbużańskich – Zespół Pałacowy Ossolińskich

Sterdyń”, Muzeum mieszczącego się w zabytkowym zespole pałacowo-

parkowym. Na potrzeby utworzenia Muzeum Fundacji został

przekazany Pałac Ossolińskich oraz pomieszczenia Prawej Oficyny.

Obecnie w Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego trwa procedura

rejestracji Muzeum.

Poza utworzeniem Muzeum Fundacja zamierza realizować także działalność

wydawniczą, działania z zakresu edukacji dzieci i młodzieży, badań naukowych

poświęconych regionowi nadbużańskiemu a także utworzyć regionalne centrum

digitalizacji zabytków i archiwów.

Jednym z celów statutowych Fundacji jest także pomoc na rzecz Patriotów i

ich rodzin, tj. osób Walczących o Wolność Narodu Polskiego w szczególności :

Ofiar obozów koncentracyjnych, Ofiar zbrodni wołyńskiej, członków organizacji

podziemnych w tym tzw. Żołnierzy Wyklętych, działaczy Solidarności.

Szczegółowo cele fundacji określa jej statut (pkt. 3 prezentacji).

2. Działania i plany Fundacji

Najważniejszym obecnie realizowanym celem Fundacji jest utworzenie Muzeum Ziem Nadbużańskich -Zespół Pałacowy Ossolińskich Sterdyń. Obecnie równolegle realizujemy działania formalne jak i merytoryczne. Formalne związane z urzędowym zarejestrowaniem Muzeum w organizacji przez MKiDN a także spełnieniem wymogów ochrony zbiorów i osób oraz działania merytoryczne związane z utworzeniem ekspozycji stałej oraz działalnością naukową Fundacji. W celu utworzenia ekspozycji stałej Fundacja nawiązała szereg kontaktów z potencjalnymi partnerami Muzeum: władzami samorządowymi, instytucjami kultury, organizacjami pozarządowymi, uczelniami wyższymi oraz związkami wyznaniowymi. Obecnie jesteśmy w trakcie prowadzenia kwerendy zabytków pozostających w zbiorach Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, które to muzeum skłonne jest przekazać nam wybrane zabytki w stały depozyt, który stanowić będzie część planowanej ekspozycji stałej naszego Muzeum.

� Jesteśmy także w trakcie rozmów z Diecezją Drohiczyńską dotyczącą współpracy przy organizacji wystawy poświęconej pomocy udzielanej przez Księży społeczności żydowskiej w czasie II Wojny Światowej, a także przekazania zbiorów i pamiątek, które zasilą nasze zbiory, a także współpracy z Muzeum Diecezjalnym w Drohiczynie.

Nawiązaliśmy także współpracę naukową z Uniwersytetem Przyrodniczo-Humanistyczny (UPH) w Siedlcach a także Stowarzyszeniem Naukowym Archeologów Polskich wraz z którym jesteśmy wydawcą monografii autorstwa dr Jana Jaskanisa „Szwajcaria. Cmentarzysko bałtyjskie kultury sudowskiej w północno-wschodniej Polsce” (obecnie w Druku), także naukowego opracowania i ekspozycji zabytków pochodzących z badań archeologicznych prowadzonych przez SNAP na Placu Kościelnym w Broku nad Bugiem. Prowadzimy także rozmowy na temat wspólnej realizacji innych projektów naukawych i muzealniczych w tym dotyczących realizacji badań archeologicznych oraz wspólnego wydania tomu Rocznika „Z otchłani Wieków” poświęconego zabytkom archeologicznym regionu nadbużańskiego. Podjęliśmy także współprace z gminą Sterdyń, w ramach tej współpracy do Pałacu przeniesiona zostanie gminna Izba Muzealna, a także prowadzona będzie działalność edukacyjna wraz z gminnym domem kultury. Podjęliśmy także współprace z Nadleśnictwem Sokołów Podlaski z którym realizować będziemy projekty ekologiczne.

Obecnie jesteśmy w trakcie formowania Rady Muzeum w skład, której wejdą najprawdopodobniej:

� prof. dr hab. Jarosław Cabaj – reprezentujący Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny (UPH) w Siedlcach;

� przedstawiciele Diecezji Drohiczyńskiej w tym Muzeum Diecezjalnego;

� przedstawiciel Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie.

� Starosta Powiatu Sokołowskiego Leszek Iwaniuk

� przedstawiciela do Rady naszego Muzeum oddelegować ma także Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich.

Do Rady Muzeum zamierzamy zapraszać także kolejnych specjalistów z zakresu ochrony zabytków, historii oraz muzealnictwa.

W ramach i sumptem Fundacji już została przez nas uruchomiona

pracownia trójwymiarowej digitalizacji zabytków ruchomych.

Zamierzamy rozwijać działalność digitalizacją tak aby utworzyć

lokalne centrum digitalizacji zasobów Dziedzictwa Kulturowego,

zainteresowanie współpracą w tym obszarze wykazała Diecezja Drohiczyńska.

Największym wyzwaniem a jednocześnie ciężarem finansowym jakiemu

musi sprostać fundacja jest przystosowanie pomieszczań Pałacu oraz Prawej

Oficyny na potrzeby ekspozycyjne oraz zaplecza Muzeum. W tym celu

zamierzamy aplikować o środku pochodzące z funduszu EOG oraz środki z

programów MKiDN. Ważnymi zadaniami będzie także rewitalizacja

zabytkowego parku oraz budowa zaplecza edukacyjnego „ossolinarium”.

Poza planami wydawniczymi Fundacja nasza planuje w najbliższym czasie

realizację własnych projektów naukowych. Zamierzamy z pomocą biura

Wojewódzkiego Konserwatora zabytków oraz naszymi partnerami

przeprowadzić powierzchniowe (inwentaryzacyjne) badania archeologiczne

których celem będzie rejestracja i weryfikacja stanowisk archeologicznych w

gminie Sterdyń.

Otrzymaliśmy także propozycję zorganizowania wspólnie ze SNAP projektu

dotyczącego ochrony i dokumentacji pól bitewnych np. dokumentacji zabytków

na polu bitwy pod Liwem tzw. bitwy o Liwskie Mosty – z okresu Powstania

Listopadowego, która miała miejsce w dniach 9-10 kwietnia i 14-15 kwietnia

1831r. Projekt wydaje się pilny z uwagi na rabunkową działalność tzw.

Poszukiwaczy, którzy niszą miejsce bitwy poprzez prowadzenie poszukiwań z

wykrywaczem metali.

Niewykluczone, że do Muzeum Nadbużańskiego zawita także jedna z

czasowych wystaw organizowanych przez Państwowe Muzeum Archeologiczne

w Warszawie, podjęliśmy na ten temat rozmowy z dyrekcją PMA.

Podjęliśmy także rozmowy (jesteśmy przed podpisaniem listu intencyjnego) z

Instytutem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego na temat wspólnej

realizacji projektu badawczego dotyczącego przeprowadzenia na przełomie

października i listopada tego roku powierzchniowych badań archeologicznych

na Tereni gminy Sterdyń z uczestnictwem kadry naukowej i studentów

Uniwersytetu.

Istotnym z punktu widzenia działalności Muzeum będzie także sformowanie

kadry merytorycznej Muzeum. W celu sfinansowania tego zamierzamy starać

się o dotacje MKiDN w tym ze środków pochodzących z priorytetu „Działania

Muzealne”.

3. Statut Fundacji

S T A T U T FUNDACJI „PATRIOTYZM I NIEPODLEGŁOŚĆ NASZYCH ZIEM” Rozdział I. Postanowienia ogólne § 1. 1.Fundacja pod nazwą „PATRIOTYZM I NIEPODLEGŁO ŚĆ NASZYCH ZIEM” zwana dalej FUNDACJĄ ustanowiona przez FUNDATORA : JANA PACEWICZA zamieszkałego w Warszawie /02-926/ ul. Kołobrzeska 2 PESEL 4509231 0231 aktem notarialnym sporządzonym przez notariusza Roberta Wróblewskiego w Kancelarii Notarialnej w Warszawie przy ul. Terespolskiej 4 lok. 83 za numerem Rep. A 6227/2013 z dnia 15 kwietnia 2013r. Fundacja prowadzi działalność na podstawie przepisów Ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 roku o fundacjach ( Dz. U. nr 46 z 1991 roku poz. 203 z późn. zmian.) oraz postanowień niniejszego Statutu. 2. Fundacja posiada osobowość prawną. Fundacja jest apolityczna i nie jest związana z żadnym wyznaniem. Fundacja działać będzie na rzecz kultury w szczególności przez podejmowanie działań kulturalnych upowszechniających wiedzę historyczną o regionie zachodniego Mazowsza i Podlasia. § 2. Siedzibą Fundacji jest Miasto Stołeczne Warszawa. § 3 . 1. Terenem działalności Fundacji jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Dla właściwego realizowania swych celów Fundacja może prowadzić działalność poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz może współpracować z innymi organizacjami i instytucjami zagranicznymi.

3.Dla wykonywania swoich zadań statutowych Fundacja może tworzyć stałe i czasowe przedstawicielstwa terenowe oraz inne jednostki organizacyjne służące realizacji celów statutowych Fundacji. § 4. 1. Czas trwania Fundacji jest nieograniczony. 2. Fundacja prowadzi działalność na rzecz ogółu społeczności. 3. Fundacja używa pieczęci z napisem wskazującym jej nazwę i adres oraz znaku graficznego zatwierdzonego przez Fundatora.

Rozdział II. Cele i zasady działania Fundacji § 5. Fundacja została powołana w celu: 1. rozbudowy i reorganizacji muzeum w Pałacu Ossolińskich w Sterdyni , w powiecie sokołowskim 2. ochrony, zachowania i udostępniania dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń 3. tworzenia, rozwijania i propagowania inicjatyw, postaw i działań sprzyjających poprawie stanu świadomości historycznej społeczeństwa, dotyczącej Naszych Ziem i zdarzeń historycznych na tym terenie, w szczególności dotyczących : a/ historii Kościoła Rzymskokatolickiego w latach utraty niepodległości b/ historii Kościoła Prawosławnego – Unitów oraz Cerkwi Prawosławn ej w latach utraty niepodległości c/ historii ludności wyznania Moj żeszowego w latach utraty niepodległości d/ życia i działalność Ludwika Górskiego zwanego Nuncjuszem Papieskim w Polsce e/ Powstania listopadowego 1830 roku f/ Powstania styczniowego 1863 roku g/ uzyskaniu niepodległości Polski w 1918 roku h/ najazdu wojsk bolszewickich w 1919 - 1920 roku i/ najazdu wojsk sowieckich we wrześniu 1939 roku j/ najazdu wojsk niemieckich w 1941 roku k/ walki organizacji podziemnych w okresie II wojny światowej : Armii Krajowej oraz Narodowych Sił Zbrojnych, l/ organizacji pomocy dla uwięzionych w obozie niemieckim na terenie Treblinki m/ zgromadzenia i publikowania informacji na temat działalności organizacji antykomunistycznych i niepodległościowych w latach 1944 – 1990 : Wolność i Niezawisłość, Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i Ruch Solidarności 4.finansowania i organizowania opieki medycznej dla Patriotów i ich rodzin, walczących o wolność narodu polskiego, a w szczególności: a/ ofiar obozów koncentracyjnych, b/ Sybiraków – ofiar zbrodni wołyńskiej c/ członków organizacji podziemnych w tym tzw. Żołnierzy Wyklętych d/ działaczy Solidarności 5. upowszechniania wiedzy historycznej w tym zakresie oraz inspirowania działań interdyscyplinarnych, skupiania wokół celów Fundacji twórców, uczonych i działaczy w kraju i zagranicą 6. wspomagania inicjatyw społecznych w dziedzinie edukacji młodego pokolenia w duchu patriotyzmu, pielęgnowania i przekazywania młodzieży historii walki o niepodległość Polski 7.gromadzenia i ochrony historycznych zasobów archiwalnych, prowadzenia badań naukowych, opracowywania i publikowania dokumentów, wspomnień i świadectw, popularyzowania wiedzy historycznej oraz prowadzenia dokumentacji filmowej oraz dokumentacji na innych nośnikach informacji 8. zbierania i opracowywania informacji o lokalnych i regionalnych inicjatywach samorządowych i obywatelskich zbieżnych z celami Fundacji § 6. 1.Fundacja realizuje swoje cele poprzez: 1.współdziałanie z innymi instytucjami i organizacjami w kraju i zagranicą prowadzącymi działalność zbieżną z celami Fundacji w szczególności w zakresie propagowania wiedzy

historycznej poprzez tworzenie spójnych programów wychowawczo – oświatowych, 2. pomoc w organizowaniu różnych form działalności społecznej i obywatelskiej, organizowanie i prowadzenie szkoleń, konferencji, kursów , sympozjów oraz organizowanie i finansowanie szkoleń dla nauczycieli oraz w finansowaniu badań naukowych 3. pomoc, organizowanie i współdziałanie w realizowaniu spotkań, prelekcji i wykładów z „żywymi” świadkami historii 4.współpracę ze środkami masowego przekazu w tym tworzenie platform internetowych 5.działalność wydawniczą w tym wydawanie periodyków i innych publikacji o tematyce historycznej 6.udzielanie pomocy finansowej dawnym doświadczonym przez los członkom i współpracownikom opozycji antykomunistycznej i niepodległościowej, które obecnie znalazły się w trudnych warunkach bytowych, zwłaszcza pomocy w zakresie lekarskich badań specjalistycznych i zakupie leków.

2. Ministrem właściwym dla sprawowania nadzoru nad Fundacją jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Prezydent m.st. Warszawy

Rozdział III. Majątek i dochody Fundacji § 7. 1. Majątek Fundacji stanowi kwota 10.000 zł ( słownie: dziesięć tysięcy zł) zwana dalej funduszem założycielskim pokryta w całości gotówką przez Fundatora. 2. Majątek Fundacji tworzyć mogą środki finansowe, nieruchomości i ruchomości nabyte przez Fundację, darowane lub pozyskane w inny, zgodny z prawem sposób w toku jej działania.

3. Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, a o jej zakresie i przedmiocie decydować będzie Zarząd Fundacji w stosownej uchwale. 4. Dla prowadzenia swoich spraw Fundacja może zatrudniać pracowników. 5. Dochody z prowadzonej działalności gospodarczej przez Fundację przeznaczane są na realizację celów statutowych. § 8. Przychody Fundacji pochodzą w szczególności z : 1. dotacji, subwencji, darowizn, spadków i zapisów 2. środków budżetu państwa i samorządów, w szczególności na realizację zadań zleconych państwa i samorządu

3. subwencji osób prawnych 4.grantów czyli umów o przekazanie Fundacji środków z obowiązkiem rozliczenia 5. udziałów w zyskach osób prawnych 6. dochodów z działalności gospodarczej 7. dochodów pozyskanych z majątku nieruchomego i ruchomego oraz praw majątkowych przekazanych Fundacji odpłatnie lub nieodpłatnie § 9. Przychody pochodzące z subwencji, darowizn, spadków i zapisów mogą być użyte na realizację wszystkich celów Fundacji, o ile ofiarodawcy nie wskazali szczegółowo żadnego z nich. Osobom fizycznym i prawnym, które współpracują z Fundacją i przekazały na jej rzecz środki finansowe lub rzeczowe może być przyznany tytuł „PRZYJACIEL FUNDACJI”.

§ 10. Niedozwolone jest udzielanie pożyczek lub zabezpieczanie zobowiązań, wykorzystywanie i przekazywanie majątku Fundacji w stosunku do członków jej organów lub pracowników oraz osobom, z którymi pracownicy pozostają w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są powiązane z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli zwanymi „ osobami bliskimi”.

Rozdział IV. Organy Fundacji. § 11 . Władzami Fundacji jest Zarząd Fundacji. Zarząd Fundacji może powołać Radę Programowo-Konsultacyjną Fundacji jako organ doradczy Prezesa i Zarządu Fundacji oraz Radę Fundacji jako organ nadzoru i kontroli nad działalnością Fundacji. § 12. 1. Zarząd Fundacji składa się z 1 do 3 osób 2. Skład pierwszego Zarządu Fundacji ustala Fundator na 3-letnią kadencję. Pierwszy Zarząd Fundacji nie może być odwołany bez zgody Fundatora. Fundator jest Prezesem Zarządu, któremu przysługuje tytuł „Prezesa Fundacji” 3. Członkostwo w Zarządzie wygasa w przypadku: a/ złożenia rezygnacji pisemnie do Fundatorów b/ śmierci 4. Zarząd kieruje działalnością Fundacji i reprezentuje ją na zewnątrz § 13. 1. Do kompetencji Zarządu Fundacji należy: 1. kierowanie całokształtem działalności Fundacji i reprezentowanie jej na zewnątrz 2. przygotowywanie rocznych planów działalności merytorycznej i finansowej Fundacji

3. sprawowanie zarządu majątkiem Fundacji 4. uchwalanie regulaminów 5. ustalanie wielkości zatrudnienia i wysokości środków na wynagrodzenia 6. przyjmowanie darowizn, spadków i zapisów, subwencji i dotacji 2. Zarząd może powoływać pełnomocników do kierowania wyodrębnioną sferą spraw należących do zadań Fundacji. § 14. 1. Oświadczenia woli i zobowiązania majątkowe w imieniu Fundacji składa Prezes Zarządu Fundacji samodzielnie lub dwu członków Zarządu łącznie, jeżeli Zarząd jest wieloosobowy. 2.Organy Fundacji podejmują uchwały zwykłą większością głosów, w głosowaniu jawnym przy

obecności co najmniej połowy członków.

§ 15. 1. Zarząd może powołać Radę Programowo – Konsultacyjną Fundacji spośród osób o znaczącym doświadczeniu zawodowym i dorobku naukowym związanym z merytorycznymi zadaniami Fundacji w składzie nie większym niż 7 do 11 osób. 2. Rada jest organem naukowo – doradczym Fundacji i Prezesa Fundacji szczególnie w zakresie realizowanych przez Fundację projektów i programów , strategii działania Fundacji, kontaktów z władzami i mediami oraz pomoc w promowaniu celów Fundacji .

Rozdział V. Postanowienia ko ńcowe. § 16 Zmian w Statucie Fundacji dokonuje Zarząd Fundacji z własnej inicjatywy lub na wniosek Rady Fundacji większością 2/3 głosów w głosowaniu jawnym. Zmiany Statutu nie mogą dotyczyć pierwotnie wyznaczonych celów Fundacji. § 17. 1. Fundacja ulega likwidacji w razie osiągnięcia celów dla których została powołana lub w razie wyczerpania się jej środków finansowych i majątku. 2. Decyzję w przedmiocie likwidacji Fundacji podejmuje Zarząd Fundacji z własnej inicjatywy a uchwała w tym przedmiocie musi być jednomyślna. 3. Likwidację przeprowadza ostatni Zarząd Fundacji. 4. Jeżeli Fundacja podejmie działalność gospodarczą do jej likwidacji stosować się będą wszystkie obowiązujące przepisy prawa dotyczące likwidacji przedsiębiorstw. 5. Środki finansowe i majątek pozostały po likwidacji fundacji mogą zostać przeznaczone uchwałą Fundatora na rzecz działających w Rzeczypospolitej Polskiej fundacji o zbliżonych celach. § 18 . Statut Fundacji wchodzi w życie z dniem zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy. FUNDATOR: JAN PACEWICZ....................................... ...................

4. Regulamin Muzeum

REGULAMIN MUZEUM Ziem Nadbużańskich – Zespół Pałacowy Ossolińskich Sterdyń

(Muzeum w Organizacji)

Rozdział 1 Przepisy ogólne

§ 1. Muzeum Ziem Nadbużańskich – Zespół Pałacowy Ossolińskich

Sterdyń, zwane dalej „Muzeum", jest wewnętrzną jednostką organizacyjną Fundacji PATRIOTYZM I NIEPODLEGŁOŚĆ NASZYCH ZIEM z siedzibą w Warszawie dalej „Fundacji”, adres: Kołobrzeska 2, 02-926 Warszawa, wpisaną przez Sąd Rejonowy dla M. St. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego do Rejestru Stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej pod nr KRS 0000462936/jednostką organizacyjną utworzoną przez Jana Pacewicza zamieszkałego w Warszawie , adres: ul. Kołobrzeska 2, 02-926 Warszawa, zwanego dalej „Założycielem”.

§ 2. Muzeum działa w szczególności na podstawie: 1) ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 2012 r. poz. 987); 2) ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

(Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.); 3) niniejszego regulaminu.

§ 3. 1. Muzeum nie posiada osobowości prawnej. 2. Siedzibą Muzeum jest Sterdyń, a terenem działania obszar

Rzeczypospolitej Polskiej i zagranica. 3. Zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy o muzeach, do dnia otwarcia wystawy

stałej Muzeum jest "muzeum w organizacji".

Rozdział 2 Zakres działania Muzeum

§ 4. 1. Do zakresu działania Muzeum należy: − gromadzenie, udostępnianie i trwała ochrona dóbr kultury związanych z

Pałacem Ossolińskich w Sterdyni; − upowszechnianie wiedzy o dziejach Pałacu w Sterdyni − zachowanie i odtworzenie historycznej kompozycji przestrzennej

założenia parkowego w granicach instytucji i w jej otoczeniu z

uwzględnieniem wymogów ochrony konserwatorskiej; − upowszechnianie wiedzy na temat regionu nadbużańskiego. − upowszechnianie wiedzy na temat historii zgromadzonych muzealiów ich

konserwacji, restauracji i rewitalizacji; − ukazywanie historii i kultury polskiej, wskazując na jej związki z historią i

kulturą światową − organizowanie badań i projektów naukowych. − organizowanie i inspirowanie działań edukacyjnych; − promocja czytelnictwa młodzieżowego i dziecięcego; 1. prowadzenie działań dokumentacyjnych i digitalizacyjnych dziedzictwa

kulturowego w szczególności archiwów i zabytków; 2. Muzeum gromadzi zbiory z zakresu: kultury, sztuki i etnografii,

wojskowości, archeologii, pamiątek lokalnych, przyrody ożywionej i nieożywionej.

3. Muzeum gromadzi następujące rodzaje zbiorów: 1) materiały dokumentacyjne i archiwalne, ikonograficzne, pamiątki oraz

książki, w tym związane ze społecznością lokalną oraz kolejnymi właścicielami Pałacu; 2) wyposażenia wnętrz zabytkowych rezydencji, w szczególności: malarstwo,

rysunek, grafika, rzeźba; 3) w zakresie sztuki:

a) malarstwo,

b) rysunek i grafikę,

c) rzeźbę,

d) przedmioty użytkowe i rzemiosła artystycznego,

4) w zakresie etnografii:

a) sztukę ludową,

b) przedmioty użytkowe,

c) sprzęty gospodarskie i elementy wyposażenia wnętrz występujące na wsi podlaskiej,

d) obiekty skansenowskie,

5) w zakresie archeologii – przedmioty i zabytki uzyskane w trakcie badań archeologicznych, oraz udostępnione przez inne podmioty prawne oraz osoby prywatne.

6) w zakresie historii:

a) dokumenty archiwalne (drukowane i rękopisy),

b) przekazy ikonograficzne,

c) dokumenty filmowe i dźwiękowe,

7) numizmaty, medalierstwo i falerystykę,

8) dzieła sztuki współczesnej;

9) militaria

10) gromadzi okazy flory, fauny i przyrody nieożywionej oraz przyrodnicze materiały dokumentacyjne;

11) inne muzealia związane z regionem.

§ 5. 1. Muzeum realizując zadania określone w § 4:

� gromadzi zabytki z zakresu, o którym mowa w § 4 ust.2; � wzbogaca zbiory poprzez zakupy i wypożyczenia; � inwentaryzuje, kataloguje i naukowo opracowuje zgromadzone zbiory i

materiały dokumentacyjne, książki i czasopisma; � przechowuje zgromadzone zbiory w warunkach zapewniających im

właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo oraz magazynuje w sposób dostępny do celów naukowych;

� zabezpiecza i konserwuje zbiory; � organizuje wystawy stałe, czasowe i objazdowe; � organizuje i prowadzi badania naukowe w tym badania archiwalne,

ekspedycje naukowe oraz badania archeologiczne; � organizuje i prowadzi działalność edukacyjną, wydawniczą i

informacyjną;

� udostępnia zbiory dla celów edukacyjnych i naukowych; � publikuje katalogi, przewodniki po wystawach, wyniki badań naukowych

oraz wydawnictwa popularnonaukowe z zakresu swojej działalności; � zapewnia właściwe warunki zwiedzania oraz korzystania ze zbiorów i

zgromadzonych informacji; � przyjmuje darowizny w postaci zbiorów oraz przejmuje depozyty od osób

prywatnych i instytucji. � użycza i przyjmuje w depozyt dobra kultury zgodnie z obowiązującymi

przepisami, � udostępnia zbiory i materiały dokumentacyjne oraz udziela informacji do

celów naukowo-badawczych i popularyzatorskich, � organizuje koncerty, przedstawienia teatralne, pokazy filmowe i

multimedialne, � inicjuje, wspiera i prowadzi projekty związane z zakresem swojej

działalności, � opracowuje, publikuje i rozpowszechnia wydawnictwa naukowe i

popularnonaukowe z zakresu swojej działalności, � prowadzi fachową bibliotekę i archiwum, � prowadzi szkolenia w dziedzinie muzealnictwa i konserwatorstwa i

digitalizacji, � udziela pomocy i fachowych porad w zakresie swojej działalności osobom

prawnym i fizycznym, � organizuje lub współorganizuje uroczystości o charakterze państwowym i

narodowym, a także dyplomatycznym, społecznym, naukowym, artystycznym i kulturalnym, przyczyniając się do kształtowania wizerunku Polski oraz organizuje lub współorganizuje akcje o charakterze

charytatywnym, 2. Muzeum może realizować swoje zadania przez współpracę z krajowymi i zagranicznymi instytucjami kultury, instytucjami edukacyjnymi i naukowymi, administracją rządową i samorządową, organizacjami pozarządowymi, mediami oraz innymi podmiotami.

Rozdział 3 Zarządzanie i organizacja Muzeum

§ 6. Ogólny nadzór nad Muzeum sprawuje minister właściwy do spraw

kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, a bezpośredni założyciel .

§ 7. 1. Muzeum zarządza Dyrektor, 2. Dyrektor kieruje działalnością Muzeum, reprezentuje je na zewnątrz i

odpowiada za jego mienie. 3. Do zadań Dyrektora należy w szczególności

1) nadzór i kierownictwo nad całością działalności Muzeum; 2) nadzór nad majątkiem Muzeum, w tym jego zbiorami i ich

ewidencjonowaniem; 3) racjonalne i efektywne gospodarowanie posiadanymi środkami

finansowymi i materialnymi.

4. Prezes Fundacji na wniosek Dyrektora Muzeum, może powołać trzech wicedyrektorów, § 8. 1. Przy Muzeum działa Rada Programowa, będąca ciałem doradczym i

opiniodawczym dla Dyrektora Muzeum. 2. W skład Rady Programowej wchodzi od 5 do 11, członków powoływanych

i odwoływanych przez Zarząd Fundacji, przewodniczącym Rady Muzeum jest Prezes Fundacji lub osoba przez niego wskazana,

3. Posiedzenia Rady Programowej zwołuje Dyrektor Muzeum z inicjatywy własnej lub na wniosek członka Rady.

4. Działania Rady finansuje Założyciel, 5. Tryb pracy Rady Programowej określa uchwalony przez nią regulamin.

Rozdział 4 Źródła finansowania i mienie Muzeum

§ 9. 1. Założyciel zapewnia środki potrzebne do utrzymania i rozwoju

Muzeum. 2. Mienie Muzeum stanowi wyodrębnioną część mienia Założyciela i może

być wykorzystywane wyłącznie do celów wynikających z zakresu działania Muzeum.

§ 10. Źródłami finansowania działalności Muzeum są:

1) środki przekazywane przez Założyciela; 2) przychody z prowadzonej działalności; 3) środki otrzymywane od osób fizycznych i prawnych oraz z innych źródeł.

§ 11. Środki pieniężne Muzeum są przechowywane na wyodrębnionym rachunku bankowym Założyciela. § 12. Dyrektor muzeum na podstawie posiadanych funduszy opracowuje projekt budżetu muzeum i raz w roku składa Założycielowi sprawozdanie z jego realizacji.

Rozdział 5 Postanowienia końcowe

§ 13. Dyrektor, pracownicy muzeum i osoby korzystające z jego zasobów

mają obowiązek troszczyć się o całość i nienaruszalność muzealnych zbiorów, dbać o sprawność systemów zabezpieczeń przeciwpożarowych i antywłamaniowych oraz pamiętać, że zbiory te mają służyć następnym pokoleniom i kulturze Narodu.

§ 14. Przekształcenia lub likwidacji Muzeum może dokonać Założyciel w trybie i na zasadach określonych w obowiązujących przepisach.

§ 15. Zmian regulaminu dokonuje się w trybie właściwym dla jego nadania.

Rozdział 6 Przepisy przejściowe

§ 16. W okresie organizowania Muzeum, to jest od dnia utworzenia Muzeum do dnia otwarcia wystawy stałej, przepisy niniejszego statutu mają zastosowanie, z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozdziału. § 17. W okresie muzeum w organizacji do czasu powołania Dyrektora Muzeum , Muzeum kierować będzie Dyrektor Zarządzający, lub Pełnomocnik Założyciela do spraw organizacji Muzeum. § 18. W okresie muzeum w organizacji Rada programowa może być powołana w okrojonym składzie, w okresie Muzeum w organizacji posiedzenia Rady Muzeum zwołuje Dyrektor Zarządzający, pełnomocnik Założyciela do spraw organizacji, lub Zarząd Fundacji.

……………………………. Podmiot nadający regulamin

5. Uzasadnienie Powołania Muzeum

Uzasadnienie potrzeby powołania Muzeum Ziem Nadbużańskich – Zespół

Pałacowy Ossolińskich Sterdyń

Głównym motywem powołania Muzeum Nadbużańskiego jest konieczność

stworzenia nowoczesnego, interaktywnego muzeum historycznego o

charakterze regionalnym, którego zadaniem będzie prezentacja

najważniejszych wydarzeń i zjawisk historycznych występujących na obszarze

nadbużańskiego Podlasia oraz wschodniego Mazowsza. Muzeum utworzy

ekspozycję otwartą na odwiedzających, którzy w aktywny sposób korzystaliby

z multimedialnych, nowoczesnych prezentacji zabytków kultury materialnej,

pokazów filmowych, makiet, dioram i w przyszłości utworzonej ekspozycji

plenerowej w formie muzeum skansenowego. Zadaniem Muzeum będzie

edukacja historyczna pomyślana jako aktywne uczestnictwo człowieka w

procesie poznania historii żywej.

Niemniej istotną funkcją Muzeum Nadbużańskiego będzie organizacja

procesu digitalizacji zbiorów muzealnych prowadzona dzięki planowanemu

stworzeniu pracowni digitalizacji zabytków. Wyjdzie to naprzeciw konieczności

dokumentacji cyfrowej zasobów muzealnych, ich zabezpieczeniu dla

następnych pokoleń oraz nowoczesnej interaktywnej prezentacji zbiorów.

Ideą Muzeum Nadbużańskiego jest również stworzenie pozarządowej

lokalnej instytucji kultury zajmującej się propagowaniem nowoczesnej

prezentacji historii Polski ze szczególnym uwzględnieniem historii regionalnej

oraz archeologii

Muzeum ma możliwość dokonania integracji lokalnej społeczności, szkół,

nauczycieli, samorządów, wspólnot religijnych oraz lokalnych stowarzyszeń

kultury wokół procesu poznania i zachowania dla potomnych historii

regionalnej. Do pierwszych elementów tworzenia Muzeum będzie należało

nawiązanie i zacieśnienie współpracy z funkcjonującymi już i doświadczonymi

podmiotami działającymi w sferze kultury i nauki. Będzie ono więc prowadziło

współpracę z innymi placówkami muzealnymi, instytucjami naukowymi oraz

podmiotami gospodarczymi zajmującymi się zabezpieczaniem zabytków, czy

działalnością wydawniczą i kulturalną.

Muzeum nawiąże współpracę z Uniwersytetem Przyrodniczo –

Humanistycznym w Siedlcach, jego pracownikami naukowymi oraz studentami.

Umożliwi to propagowanie nowoczesnego wizerunku humanistyki związanej z

lokalną społecznością. Stworzy możliwości rozwoju wolontariatu

młodzieżowego i studenckiego. Współpracujący z Muzeum Nadbużańskim

wolontariusze zdobywaliby umiejętności i doświadczenie konieczne w

przyszłym życiu zawodowym. Współpraca ze środowiskiem naukowym przejawi

się również w realizacji organizowanych konferencji oraz opracowaniu

zagadnień z dziedziny historii lokalnej. Muzeum nawiązało już także współpracę

z Muzeum Powstania Warszawskiego, Państwowym Muzeum Archeologicznym

w Warszawie, Muzeum Diecezjalnym w Drohiczynie, Muzeum w Liwie oraz ze

Stowarzyszeniem Naukowym Archeologów Polskich.

Siedzibą Muzeum będzie barokowo-klasycystyczny pałac w

miejscowości Sterdyń.

Sterdyń położona jest na obszarze wiejskim, więc powstanie nowoczesnej

instytucji kultury będzie impulsem wspomagającym rozwój miejscowości i

okolic. Dodatkowymi atutami lokalizacji jest bliskość ośrodków kultury takich

jak Sokołów Podlaski, Węgrów, Siedlce oraz Warszawa. Mocną stroną

przedsięwzięcia jest silnie związana z tradycyjnymi wartościami społeczność

lokalna. Pielęgnowane są tu ciągle żywe tradycje walk o niepodległość, w tym

szczególna pamięć o powstaniu styczniowym i okresie II wojny światowej.

Sama miejscowość posiada długie tradycje historyczne. Pierwsza pisana

wzmianka o Sterdyni pochodzi z roku1425. Miejscowość ta została wymieniona

w 1446 roku w spisie parafii ziemi łuckiej, zaś pierwszą parafię w Sterdyni

erygował w 1518 roku biskup łucki Paweł Algimunt. W roku 1737 Sterdyń

otrzymała z rąk króla Augusta III Sasa prawa miejskie, które utraciła w roku

1869 w odwecie za czynny udział mieszkańców miasta w powstaniu

styczniowym. W 1778 roku Antoni Ossoliński (starosta sulejowski, w 1764 roku

poseł i elektor z ziemi drohickiej) rozpoczął budowę miejscowego kościoła

parafialnego i przebudował istniejący już przed rokiem 1770 sterdyński pałac.

Budowę kościoła ukończył w roku 1783 Stanisław z Tęczyna hr. Ossoliński. W

połowie XIX wieku dziedziczką Sterdyni została Paulina Krasińska (1816-1893),

która w roku 1844 wyszła za Ludwika Górskiego. Paulina Górska przepisała

Sterdyń synowi jej brata Kazimierzowi, który objął dobra po śmierci Ludwika

Górskiego w 1908 roku. W rękach rodziny Krasińskich pozostały one do

reformy rolnej.

Najważniejszymi zabytkami Sterdyni są: kościół parafialny pod

wezwaniem św. Anny wzniesiony w latach 1778-1782, oraz złożony z pałacu

oraz dwóch oficyn zespół pałacowo-parkowy rozbudowany przez Jakuba

Kubickiego dla Stanisława Ossolińskiego.

Obszar nadbużańskiego Podlasia, na którym położona jest

miejscowość Sterdyń odgrywał bardzo istotną rolę w historii Polski, co

nie jest faktem powszechnie znanym. Zadaniem Muzeum Ziem

Nadbużańskich – Zespół Pałacowy Ossolińskich Sterdyń będzie więc

popularyzacja dziejów regionu.

Teren Podlasia stanowił ważny obszar operacyjny w trakcie walk

powstania listopadowego. Najbardziej istotny był tu manewr wzdłuż szosy

brzeskiej, w trakcie którego doszło w dniu 10 kwietna 1831 roku do

niewykorzystanej przez polską armię bitwy pod Iganiami koło Siedlec. Mało

znanymi epizodami w powstaniu listopadowym były dwie bitwy o przeprawy

pod Liwem1. W dniu 21 kwietnia 1831 roku również pod Sokołowem Podlaskim

doszło do starcia z wojskami rosyjskimi.

Najistotniejszym akcentem historycznym na Podlasiu było powstanie

styczniowe, tworzące tu najważniejszy składnik regionalnych tradycji

narodowych i wolnościowych. Wzbogaciły one w znaczący sposób tradycje

ogólnonarodowe. Duża liczba drobnej szlachty zagrodowej, dobra sieć

szkolnictwa i znaczna liczba małych miast sprawiły, że świadomość narodowa w

regionie podlaskim w XIX wieku stała na wysokim poziomie. Do walki z zaborcą

1 A. Kołodziejczyk, Bitwy pod Liwem w kwietniu 1831 roku [w:] Podlasie w powstaniu listopadowym. W 165 rocznicę polskiego zwrotu zaczepnego wzdłuż szosy siedleckiej, red. nauk. Janusz Wojtasik, Siedlce bdw, s. 49, 52.

włączyła się więc duża liczba ludności i wszystkie liczące się środowiska

społeczne2. W okolicy Sterdyni istnieje szereg miejsc upamiętniających walkę

zbrojną powstania styczniowego.

Bardzo ważną rolę w historii Podlasia zajmowało ziemiaństwo i szlachta.

W połowie XIX wieku ukształtowało się odmienne od tradycyjnej formy pojęcie

ziemiaństwa. Ziemianami określano osoby posiadające majątki ziemskie i

odpowiedni dochód, nie zaś koneksje rodowe. Ziemianami na Podlasiu byli więc

Elbaum Pinkus z Kosowa Ruskiego, przemysłowcy Hirszmanowie- właściciele

dóbr Przeździatki, Żanecina, Karlusina, Ząbkowa oraz dóbr Sokołów, Lilpopowie

oraz pochodzący z Austrii baron Józef de Rosenwerth z Zofiówki, Jakubików i

Wólki Okrąglik3. Do ziemian należy zaliczyć również dzierżawców majątków,

którzy często stawali się ich pełnoprawnymi właścicielami. Zdarzało się

niejednokrotnie, że nie należeli oni do szlachty, czy nawet polskiej nacji4.

Do największych majątków ziemskich regionu należały Korczew

Ostrowskich, Repki Doria – Dernałowiczów, Przeździatka Hirszmanów i

Patrykozy Kozłowskich5. Na terenie powiatu sokołowskiego siedziby ziemiańskie

projektowali tacy architekci jak Henryk Marconi (pałac w Przeździatce),

Franciszek Jaszczołd (pałace w Patrykozach i Korczewie), Bolesław

Podczaszyński (pałac w Ceranowie) oraz Jakub Kubicki (pałac w Sterdyni)6.

Wśród majątków ziemskich na czoło wysuwał się majątek Ludwika

Górskiego z Ceranowa i Sterdyni. Górski był nie tylko właścicielem ziemskim,

ale również cenionym teoretykiem rolniczym i filantropem. Należał do grona

założycieli Towarzystwa Rolniczego oraz ufundował w Sterdyni szpital na

kilkudziesięciu chorych7. Prowadził działalność dyplomatyczną w Stolicy

Apostolskiej. Praca społeczna i charytatywna stanowiła bowiem tradycyjne pole

2 J. Skowronek, Miejsce roku 1863 w dziejach powstań narodowych i historii regionalnej [w:] Powstanie styczniowe na Południowym Podlasiu, pr. Zb. Pod red. A. Kołodziejczyka, Węgrów – Warszawa 1994, s. 24-25. 3 G. Welik, Ziemiaństwo powiatu sokołowskiego w drugiej połowie XIX wieku [w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego, pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P. Matusaka, Siedlce brw, s. 28. 4 G. Welik, Ziemiaństwo powiatu sokołowskiego w drugiej połowie XIX wieku [w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego, pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P. Matusaka, Siedlce brw, s. 30. 5 G. Welik, Ziemiaństwo powiatu sokołowskiego w drugiej połowie XIX wieku [w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego, pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P. Matusaka, Siedlce brw, s. 33. 6 G. Welik Ziemiaństwo powiatu sokołowskiego w drugiej połowie XIX wieku [w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego, pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P. Matusaka, Siedlce brw s. 44. 7 G. Welik, Ziemiaństwo powiatu sokołowskiego w drugiej połowie XIX wieku [w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego, pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P. Matusaka, Siedlce brw, s.38.

aktywności podlaskich ziemian8.

W Sokołowie Podlaskim w wieku XVIII znajdowała się parafia unicka pod

wezwaniem Najświętszej Maryi Panny należąca do dekanatu drohiczyńskiego

unickiej diecezji brzeskiej9.

Podlasie w okresie zaborów przeżyło długi okres zaniedbań i zacofania

cywilizacyjnego, kiedy wraz z Królestwem Polskim stanowiło zachodnie kresy

rosyjskiego imperium. Na terenie Południowego Podlasia w czasie I wojny

światowej znajdowało się zaplecze armii niemieckiej: Generalne

Gubernatorstwo, a w południowej części Inspekcja Etapów Bug.

Obszar Południowego Podlasia zajmował szczególną rolę w wojnie polsko-

rosyjskiej w 1920 roku. Miały tu miejsce min. walki obronne na linii Bugu.

Przez teren południowej części Podlasia przeprowadzony został manewr znad

Wieprza oskrzydlający od południa armie radzieckiego Frontu Zachodniego.

Ziemie Podlasie stały się wówczas głównym terenem działań zbrojnych na tym

odcinku teatru wojny.

W latach 1918 – 1939 Podlasie było regionem położonym w centrum

Polski i stanowiło obszar o niezbyt wysokim w porównaniu z innymi,

szczególnie wschodnimi regionami procencie mniejszości narodowych.

Zamieszkiwali tu Ukraińcy, Białorusini i Żydzi oraz w niewielkiej liczbie Niemcy i

Rosjanie. Był to w zasadzie najbardziej na wschód wysunięty teren o

zdecydowanej przewadze ludności polskiej.

Obszar południowego Podlasia stanowił teren rolniczy o politycznej

orientacji narodowej. Poważną siłą polityczną było ziemiaństwo jak np. Holder-

Eggerowie. Istotną rolę w życiu społeczeństwa regionu nadbużańskiego pełniło

Wojsko Polskie z najważniejszymi, wpływającymi na życie regionu

garnizonami: Brześć nad Bugiem, Biała Podlaska Siedlce oraz Zambrów.

Region podlaski nie był obszarem o rozwiniętym przemyśle.

Najważniejszymi zakładami w okresie międzywojennym były tu: Ostrówek

Węgrowski, Cukrownia Elżbietów koło Sokołowa Podlaskiego, a także

znajdująca się na południu Podlaska Wytwórnia Samolotów w Białej Podlaskiej.

8 G. Welik, Ziemiaństwo powiatu sokołowskiego w drugiej połowie XIX wieku [w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego, pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P. Matusaka, Siedlce brw, s. 43. 9 D. Wereda, Parafia unicka w Sokołówie[w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego, pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P. Matusaka, Siedlce brw, s. 19.

Południowe Podlasie odegrało również ważną rolę w czasie kampanii

wrześniowej roku 1939, kiedy przez jego tereny wycofywały się jednostki armii

„Modlin” i innych formacji dążące do wykonania wydanego przez Naczelnego

Wodza rozkazu odejścia na południe w stronę granicy rumuńskiej i

zorganizowania tam obrony.

Wielu Podlasiaków walczyło na frontach II wojny światowej. Ginęli w

boju lub padali ofiarą zbrodni wojennych. W Katyniu zginęło wielu

przedstawicieli kadry oficerskiej podlaskich garnizonów.

Na terenie nadbużańskiego Podlasia zorganizowany został największy z

obozów zagłady w Europie – obóz Treblinka II oraz obóz pracy przymusowej

Treblinka I. Celem Muzeum Nadbużańskiego jest również zaprezentowanie

męczeństwa ludności żydowskiej oraz polskiej.

Trzy obozy zagłady: Bełżec, Sobibór i Treblinka znajdowały się w lasach

nadbużańskich na wschodniej granicy Generalnej Guberni. Pozwalało to

Niemcom maskować dokonywaną zbrodnię. Tereny te były słabo zaludnione i

znajdowały się blisko Lublina, będącego siedzibą sztabu akcji Reinhardt.

Położone były również na pograniczu największych skupisk ludności żydowskiej

w Europie (Generalnej Guberni, Okręgu Białystok oraz Białorusi i Ukrainy)10. W

obozie Treblinka zginęła trudna do oszacowania liczba osób. Jako pewną

przyjmuje się liczbę 800 00011. 2 sierpnia 1943 roku w Treblince wybuchło

powstanie. 200 osobom udało się ujść z obozu, z czego wojnę przeżyło około

10012. Efektem powstania była stopniowa likwidacja obu obozów.

Elementem martyrologicznym w Muzeum Nadbużańskim będzie również

ekspozycja związana z zagładą jeńców radzieckich po ataku Niemiec na ZSRR.

Obozy jenieckie znajdowały się min. w miejscowości Suchożebry 40 km na

południe od Sterdyni, w Siedlcach oraz Białej Podlaskiej. Region nadbużański

stanowił jedno z miejsc koncentracji wojsk niemieckich do ataku na ZSRR w

czerwcu 1941 roku, a po dokonaniu inwazji był zapleczem frontu, na którym

rozlokowano obozy jenieckie.

Teren nadbużańskiego Podlasia, stanowił w końcowym okresie II wojny

10 E. Kopówka, Treblinka. Nigdy więcej, Siedlce 2002, s. 6. 11 E. Kopówka, Treblinka. Nigdy więcej, Siedlce 2002, s. 44. 12 E. Kopówka, Treblinka. Nigdy więcej, Siedlce 2002, s. 41.

światowej poligon doświadczalny dla niemieckiej broni odwetowej

(Vergeltungswaffen) V-1 i V-2 wystrzeliwanej z poligonu Blizna-Pustków. Jeden

z pocisków V-2 spadł w zarośla rzeki Bug w okolicach miejscowości Kózki

(okolice Sarnak), skąd wydobyli go żołnierze Armii Krajowej. Został następnie

przetransportowany drogą lotniczą do Wielkiej Brytanii13. Znany fakt

posiadania przez hitlerowskie Niemcy nowoczesnej na owe czasy broni V – 1,

V- 2 oraz V-3 nie jest łączony z terenem nadbużańskiego Podlasia, podczas gdy

kompletny egzemplarz rakiety V-2 został przechwycony przez polską

konspirację właśnie nad Bugiem14.

Teren nadbużańskiego Podlasia ze względu na tradycje społeczno –

polityczne, w tym pamięć o powstaniu styczniowym oraz położenie już po

zakończeniu II wojny światowej stał się obszarem intensywnej działalności

partyzantki niepodległościowej. Sterdyń była areną kilkukrotnych ataków na

posterunek Milicji Obywatelskiej i obiekty gospodarcze. W regionie miały

miejsce intensywne działania oddziałów podziemia niepodległościowego.

Działała tu min: VI Brygada Wileńska Armii Krajowej.

W Sterdyni w okresie od lipca 1944 do grudnia 1956 funkcjonowało

szereg niepodległościowych organizacji młodzieżowych takich jak: Narodowe

Zjednoczenie Wojskowe, organizacja w gimnazjum w Sterdyni (w dokumentach

UB figurujące jako Siatkówka Huzara) czy działająca w gimnazjum w Sokołowie

Podlaskim organizacja zwana przez UB „Czarne Oczy”15.

W dniu 28 grudnia 1946 roku na rynku w Sterdyni odbyła się sesja

wyjazdowa Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie i grupy operacyjnej

KBW, w trakcie której skazano na śmierć przez rozstrzelanie sołtysa Józefa

Myszkę. Był to klasyczny mord sądowy16.

Biorąc pod uwagę bogatą historię regionu Utworzenie Muzeum

Nadbużańskiego jest ważne ze względu na potrzeby społeczeństwa regionu

13 S. Kordaczuk, B. Wróbel, Tajne bronie Hitlera. Ślad polski, Brak daty i miejsca wydania, s. 47. 14 S. Kordaczuk, Próby niemieckiej broni V-1 i V-2 na Podlasiu wiosną 1944 roku, Siedlce 2004, s. 18. 15 Atlas polskiego podziemia niepodległościowego. The Atlas of the independence underground in Poland 1944-1956, pr. zb. pod red. R. Wnuka i innych, Warszawa – Lublin 2007, s. 265, 16 T. Swat, Zbrodnie sądowe na terenie powiatu Sokołów Podlaski (wybrane przykłady) [w:] Mazowsze i Podlasie w ogniu. Powiat Sokołów Podlaski. Materiały z sesji naukowej Represje i opór przeciw rządom komunistycznym w powiecie Sokołów Podlaski po 1944 r., Warszawa brw, s. 229.

Podlasia. Będzie stanowiło poprzez stosowanie nowoczesnych form promocji

nauki miejsce propagujące historię regionalną w sposób dostosowany do

potrzeb poznawczych każdego zwiedzającego.

W ramach Muzeum prowadzona będzie digitalizacja zabytków

regionalnych, w tym rozproszonej grupy zabytków kultury, nie znanych

szerszej grupie osób oraz jej prezentacja w interesującej dla odbiorcy formie.

Usługi digitalizacyjne będą świadczone również na rzecz instytucji mających

potrzebę opracowania cyfrowego swych zbiorów, ale nie posiadających

niezbędnego zaplecza technicznego.

W ramach powołanej instytucji będzie prowadzona współpraca z lokalnymi

instytucjami kultury oraz integracja lokalnych środowisk twórczych.

Zadaniem Muzeum będzie tworzenie projektów z dziedziny nauki, kultury i

sztuki przy wykorzystaniu nauk technicznych, a także współpraca przy

realizacji wydarzeń kulturalnych.

Muzeum wykorzystując posiadany potencjał techniczny, kadrowy oraz

infrastrukturę stworzy nowoczesny wzorzec uprawiania badań humanistycznych

przy wykorzystaniu nowych technologii i urządzeń techniki i współpracy z

szeregiem instytucji kultury i nauki.

Literatura:

1. Atlas polskiego podziemia niepodległościowego. The Atlas of the

independence underground in Poland 1944-1956, pr. zb. pod red. R. Wnuka i

innych, Warszawa – Lublin 2007.

2. A. Kołodziejczyk, Bitwy pod Liwem w kwietniu 1831 roku [w:] Podlasie w

powstaniu listopadowym. W 165 rocznicę polskiego zwrotu zaczepnego wzdłuż

szosy siedleckiej, red. nauk. Janusz Wojtasik, Siedlce bdw.

3. E. Kopówka, Treblinka. Nigdy więcej, Siedlce 2002.

4. S. Kordaczuk, Próby niemieckiej broni V-1 i V-2 na Podlasiu wiosną 1944

roku, Siedlce 2004.

5. S. Kordaczuk, B. Wróbel, Tajne bronie Hitlera. Ślad polski, Brak daty i

miejsca wydania.

6. J. Skowronek, Miejsce roku 1863 w dziejach powstań narodowych i historii

regionalnej [w:] Powstanie styczniowe na Południowym Podlasiu, pr. zb. Pod

red. A. Kołodziejczyka, Węgrów – Warszawa 1994.

7. T. Swat, Zbrodnie sądowe na terenie powiatu Sokołów Podlaski (wybrane

przykłady) [w:] Mazowsze i Podlasie w ogniu. Powiat Sokołów Podlaski.

Materiały z sesji naukowej Represje i opór przeciw rządom komunistycznym w

powiecie Sokołów Podlaski po 1944 r., Warszawa brw.

8. G. Welik, Ziemiaństwo powiatu sokołowskiego w drugiej połowie XIX wieku

[w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego, pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P.

Matusaka, Siedlce brw.

9. D. Wereda, Parafia unicka w Sokołowie [w:] 575 lecie Sokołowa Podlaskiego,

pr. zb. pod red. A. Kołodziejczyka i P. Matusaka, Siedlce brw.

6. List przewodni do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Fundacja Patriotyzm i Niepodległość Naszych Ziem ul. Kołobrzeska 2, 02-926 Warszawa, KRS 0000462936. tel. 694-460-677; fax. +48 25 781 09 49, e-mail: muzeum@nadbuzanskie.pl (sebastian@tyszczuk.pl)

Warszawa, dnia 22 sierpnia 2013 r.

Sz. P . Jacek Miler Dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

ul. Krakowskie Przedmie ście 15/17

00-071 Warszawa.

Szanowny Panie Dyrektorze. Wiosną tego roku z inicjatywy właściciela zabytkowego zespołu Parkowo-Pałacowego w Sterdyni powołana została Fundacja Patriotyzm i Niepodległość Naszych Ziem. Jednym z celów Fundacji jest powołanie Muzeum Regionalnego „Muzeum Ziem Nadbużańskich – Zespół Pałacowy Ossolińskich Sterdyń”, muzeum mieszczącego się w zabytkowym zespole pałacowo-parkowym. Na potrzeby Muzeum Fundacji został przekazany Pałac Ossolińskich oraz pomieszczenia Prawej Oficyny. Obecnie Fundacja podjęła czynności zmierzające do pozyskania muzealiów oraz zorganizowania ekspozycji stałej w celu tym nawiązaliśmy już szereg kontaktów z władzami samorządowymi, instytucjami kultury, organizacjami pozarządowymi oraz związkami wyznaniowymi. Obecnie jesteśmy w trakcie prowadzenia kwerendy zabytków pozostających w zbiorach Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, które to muzeum skłonne jest przekazać nam wybrane zabytki w stały depozyt, który stanowić będzie część planowanej ekspozycji stalej naszego Muzeum. Jesteśmy także w trakcie rozmów z Diecezją Drohiczyńską dotyczącą współpracy przy organizacji wystawy poświęconej pomocy udzielanej przez Księży społeczności żydowskiej w czasie II Wojny Światowej, a także przekazania zbiorów i pamiątek, które zasilą nasze zbiory. Nawiązaliśmy także współpracę naukową z Uniwersytetem Przyrodniczo-Humanistyczny (UPH) w Siedlcach a także Stowarzyszeniem Naukowym Archeologów Polskich wraz z którym jesteśmy wydawcą monografii autorstwa dr Jana Jaskanisa „Szwajcaria. Cmentarzysko bałtyjskie kultury sudowskiej w północno-wschodniej Polsce”, także naukowego opracowania i ekspozycji zabytków pochodzących z badań archeologicznych

prowadzonych przez SNAP na Placu Kościelnym w Broku nad Bugiem. Podjęliśmy także współprace z gminą Sterdyń, w ramach tej współpracy do Pałacu przeniesiona zostanie gminna Izba Muzealna, a także prowadzona będzie działalność edukacyjna wraz z gminnym domem kultury. Podjęliśmy także współprace z Nadleśnictwem Sokołów Podlaski z którym realizować będziemy projekty ekologiczne. Obecnie jesteśmy w trakcie formowania Rady Muzeum w skład której wejdą najprawdopodobniej:

2. prof. dr hab. Jarosław Cabaj – reprezentujący Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny (UPH) w Siedlcach;

3. Ks. dr Paweł Rytel-Andrianik - reprezentujący Diecezję Drohiczyńską oraz Papieski

Uniwersytet Świętego Krzyża w Rzymie;

4. przedstawiciele władz samorządowych;

5. przedstawiciela do Rady naszego Muzeum oddelegować ma także Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich.

Do Rady Muzeum zamierzamy zapraszać także kolejnych specjalistów z zakresu ochrony zabytków, historii oraz muzealnictwa.

W ramach i sumptem Fundacji już została przez nas uruchomiona pracownia trójwymiarowej digitalizacji zabytków ruchomych. Zamierzamy rozwijać działalność digitalizacjną tak aby utworzyć lokalne centrum digitalizacji zasobów Dziedzictwa Kulturowego.

Na terenach wschodniej Polski funkcjonuje bardzo mało muzeów o charakterze regionalnym najbliższe to Muzeum w Ostrołęce oraz Muzeum w Siedlcach. Muzeum nasze wypełni tę lukę, przyczyni się do rozwoju oferty turystycznej nadbuża oraz stanowić będzie ważne centrum kultury i edukacji tak ważne dla rozwoju terenów wschodniej Polski. Szerzej cele muzeum opisujemy w załączonym dokumencie określającym główny kierunek naszych działań.

W załączeniu przekazujemy projekt Regulaminu Muzeum w organizacji, prosząc o jego zatwierdzenie, co pozwoli na podjęcie dalszych czynności związanych z przygotowaniem Muzeum do gromadzenia zbiorów i organizacji wystawy stałej także podejmowania projektów naukowych, wydawniczych i edukacyjnych.

Z poważaniem: Fundator Muzeum Jan Pacewicz