m.witkowska, hasła osobowe

Małgorzata Witkowska Pracownia Języka Haseł Przedmiotowych Instytut Bibliograficzny Biblioteka Narodowa

WERSJA ROBOCZA (VIII.2011)

HASŁA OSOBOWE

SPIS TREŚCI

I. Hasło przedmiotowe osobowe. Część teoretyczna ............................................... 3

1. Uwagi ogólne ............................................................................................................................... 12

2. Forma hasła osobowego .............................................................................................................. 12

3. Wybór nazwy, zmiany nazwy ..................................................................................................... 15

4. Dopowiedzenia ............................................................................................................................ 17

5. Odsyłacze ..................................................................................................................................... 22

6. Forma pseudonimu ...................................................................................................................... 24

7. Nazwiska wieloczłonowe ............................................................................................................ 25

8. Nazwy dawne, nazwy kościelne, nazwy władców .................................................................... 26

II. Określniki stosowane po hasłach osobowych (niektóre wyłącznie po nich,

inne także po innych tematach) ............................................................................. 30

III. Metodyka opracowania przedmiotowego z użyciem hasła osobowego -

wybrane zagadnienia. Przykłady zastosowania .................................................... 53

I. Hasło przedmiotowe osobowe. Część teoretyczna

HASŁO WZORCOWE OSOBOWE PRZEDMIOTOWE – POLA

WYMAGANE DO WYPEŁNIENIA REKORDU W FORMACIE MARC 21

W rekordzie hasła przedmiotowego osobowego utworzonego w Bibliotece

Narodowej występują obligatoryjnie:

- etykieta rekordu

- pole 008

- pole 040 - pole 100

- pole 667

- pole 670

- pole 999 - pole lokalne

Mogą ponadto wystąpić:

- pole 400 - pola grupy 5XX

- pole 675

Uwaga: symbol (P) oznacza pole/podpole powtarzalne, (NP) oznacza pole/podpole niepowtarzalne

Etykietę rekordu oraz pola 008 i 040 wypełnia się zgodnie z zasadami wypełniania rekordu kartoteki wzorcowej w formacie MARC 21

Pole 100 (NP) – nazwa osobowa

Wskaźnik pierwszy – typ pierwszego elementu nazwy 0 – nazwa rozpoczynająca się od imienia

1 – nazwa rozpoczynająca się od nazwiska i innej formy poza imieniem

3 – nazwa rodu, rodziny, dynastii Wskaźnik drugi – nie zdefiniowany, zawiera <znak spacji>

100 0_|a Anna z Podgórza

100 0_|a Karol de Foucauld |c (bł. ;|d 1858-1916) 100 0_|a Maria Ena |d (1917-2006)

100 1_|a Słowacki, Euzebiusz |d (1773-1814)

100 1_|a Litwin-Gawron, Krystyna |d (1928- ) 100 1_|a Skanderbeg |d (1405?-1468)

100 3_|a Makowski |c (rodzina) 100 3_|a Mogołów Wielkich, dynastia

100 3_|a Wettin |c (ród)

100 0_|a Maria Antonina Kratochwil |c (bł. ; |d 1881-1942)

500 0_|a 108 polskich męczenników za wiarę |c (bł.)

100 1_|a Mickiewicz, Adam |d (1798-1855)

510 2_|a Legion Mickiewicza

Pole 667 (P) – uwaga ogólna nieprzeznaczona do prezentacji publicznej Wskaźniki nieużywane

Podpole a (NP) – treść uwagi

100 1_|a Chopin, Fryderyk |d (1810-1849)

667 kompozytor, pianista

100 1_|a Fischer, Josef Ludvík |d (1894-1973) 667 czes. filozof i socjolog

W rekordach haseł osobowych pole 667 zawiera informację o osobie, dla której

utworzono hasło. Uwagę zapisuje się z małej litery, zaczynając od narodowości, a

następnie zamieszcza się nazwę zawodu, specjalizacji, funkcji. Dla osób narodowości

polskiej nie podaje się uwagi o narodowości. Nazwę nacji podaje się w skrócie. Uwaga powinna być zwięzła i zawierać tylko podstawowe informacje. Jeśli w polu

100 wystąpi dopowiedzenie zawierające określenie funkcji, można z wypełnienia

pola 667 zrezygnować, np. : Bolesław |b III |c (książę brzesko-legnicki ; |d ca 1291-1352).

100 0_|a Bolesław |b III |c (książę brzesko-legnicki ; |d ca 1291-1352)

400 0_|a Bolesław Hojny 400 0_|a Bolesław Rozrzutny

400 0_|a Bolesław Szczodry |c (książę brzesko-legnicki ; |d ca 1291-1352)

400 0_|a Bolko |b III |c (książę brzesko-legnicki ; |d ca 1291-1352) 670 |a PSB

670 |a Nagrobek Bolesława III legnicko-brzeskiego / oprac. Bożena Sobota. -

Wrocław, 1991

Pole 670 (P) – źródło informacji

Wskaźniki nieużywane Podpole a (NP) – źródło informacji

Podpole b (NP) – znaleziona informacja

100 1_| a Canaletto |d (1697-1768)

670 |a BNI

zamieszkania lub działalności danej osoby. Jeżeli nie można ustalić kraju pobytu lub

działalności, jako podstawę należy przyjąć bibliografię kraju, którego językiem

posługuje się dana osoba w swojej twórczości lub działalności.

Formy odrzucone szeregujemy według kolejności alfabetycznej imion, nazwisk i pseudonimów.

PRZYKŁADY HASEŁ WZORCOWYCH:

Święci i błogosławieni

100 0_ |a Zefiryn Giménez Malla |c (bł. ; |d 1861-1936)

400 0_ |a Ceferino Giménez Malla

400 1_ |a El Kalo

400 1_ |a El Pelé 400 1_ |a Giménez Malla, Ceferino

400 1_ |a Jiménez Malla, Ceferino

400 1_ |a Kalo, El 400 1_ |a Malla Giménez, Ceferino

400 1_ |a Malla Jiménez, Ceferino

400 1_ |a Pelé, El

667 hiszp. Rom, tercjarz franciszkański, męczennik 670 |a BNE

670 |a http://es.wikipedia.org/wiki/Ceferino_Gim%C3%A9nez_Malla

670 |a L'Osservatore Romano, 1995 r., nr. 6

100 0_ |a Grzegorz Pielszemski |c (św. ; |d ?-1442)

400 0_ |a Grigorij Pel'šemskij

400 1_ |a Pel'šemskij, Grigorij 400 1_ |a Pielszemski, Grzegorz

667 ros. św. prawosławny

670 |a Žitiâ Dimitriâ Priluckogo, Dionisiâ Glušickogo i Grigoriâ Pel'šemskogo : teksty i slovoukazatel' / pod red. A. S. Gerda ; [sost. I. V. Azarova et al.] ; S.-

Peterburgskij gosudarstvennyj universitet, Vologodskij gosudarstvennyj

pedagogiĉeskij universitet. - S.-Peterburg, 2003

670 |a http://www.wikalim.republika.pl/1200_patroni0930.html

Osoby zakonne

100 0_ |a Moris |c (mały brat ; |d 1928- ) 400 0_ |a Brat Moris

400 0_ |a Mauricijus

400 1_ |a Maurin, Moris 400 0_ |a Mazasis Brolis Mauricijus

400 0_ |a Mazasis Brolis Moris

667 ppłk., komendant krak. Okręgu Narodowej Organizacji Wojskowej, zmarł na

emigracji we Francji; używał pseud.: Fructus, Paweł, Wujek, Wysociński

670 |a Krakowska Narodowa Organizacja Wojskowa / Władysław Owoc ; [słowo

wstępne Tadeusz Bielecki]. - Warszawa, 1988 670 |a dione.ids.pl/~~ijp/pol/aog.html (5.08.02)

100 1_|a Wantowska, Maria |d (1922-1991) 400 0_|a Ciocia Lila

400 0_|a Stefania

667 dr nauk humanistycznych, współzałożycielka Ruchu Apostolskiego "Rodzina Rodzin"; pseud. AK "Stefania"

670 |a Obecność / zebrał i oprac. Piotr Kordyasz. - Warszawa, 2002

100 1_|a Buyno-Arctowa, Maria |d (1877-1952) 400 1_|a Bambaju

400 0_|a Ciocia Mania

400 1_|a Jagmin (pseud.) 400 1_|a Jamnin (pseud.)

400 1_|a Jaśmin (pseud.)

400 1_|a Myśliwi z Dobrzanowa (pseud.)

400 0_|a Zbisław z Dobrzanowa 400 0_|a Zbysław z Dobrzanowa

400 1_|a Arctowa, Maria Buyno-

667 autorka książek dla dzieci i młodzieży, redaktorka pism dziecięcych 670 |a NL PWN

Nazwy rodzin, rodów i dynastii

100 3_|a Rurykowicze |c (ród)

400 3_|a Rûrikoviĉi

667 ród ks. ruskich od legend. Ruryka, panujący do końca 16 w. 670 |a NEP

100 3_|a Julijsko-Klaudyjska, dynastia

670 |a Divus Augustus Pater / Ryszard Sajkowski. - Olsztyn, 2001

100 3_ |a Mickiewicz |c (rodzina)

400 3_ |a Mickiewiczowie

670 |a Rodzina M. / Ewa K. Kossak. - Warszawa 1991

100 3_ |a Myszkowski |c (rodzina)

400 3_ |a Myszkowscy 670 |a Rozprawy nad sprzedażą dóbr z Ordynacyi Myszkowskich / Jan Olrych

Szaniecki. - Warszawa, 1825

Postaci filmowe, literackie i legendarne

100 1_ |a Jones, Indiana 400 0_ |a Indiana Jones

550 |wg|a Postać filmowa

670 |a LCA

100 1_ |a Dziewczynka z zapałkami |c (postać lit.)

400 1_ |a Lille pige med svovlstikkerne

500 1_ |a Andersen, Hans Christian |d (1805-1875). |t Lille pige med svovlstikkerne 550 |wg|a Postać literacka

100 0_|a Baba Jaga |c (postać legendarna) 400 0_|a Baba Jędza

400 0_|a Baba Roga

400 0_|a Baba Ruga 400 0_|a Baba Zima

400 0_|a Jága bába

400 0_|a Ježibaba

550 |wg|a Czarownice i czarownicy 550 |wg|a Postać literacka

555 Legendy i podania słowiańskie

1. Uwagi ogólne

Hasło osobowe to nazwa własna identyfikująca osobę (rzeczywistą lub fikcyjną) lub

grupę osób. Podstawa wyboru i redakcji hasła: norma PN-N-01229 : 2002 Hasło opisu

bibliograficznego

– Hasło osobowe i instrukcja Marii Janowskiej „Hasło osobowe. Wybór i zasady

tworzenia w bibliografii narodowej i katalogach Biblioteki Narodowej”. – Warszawa, 1998

W hasłach przedmiotowych mogą wystąpić nazwy identyfikujące: osoby rzeczywiste, bóstwa, postaci mityczne i legendarne, postaci fikcyjne (bohaterowie literaccy i

filmowi), rodziny, rody i dynastie.

2. Forma hasła osobowego

W JHP BN nazwa danej osoby zawsze występuje w tej samej formie

2.1. Nazwy wyrażone imieniem i nazwiskiem

Nazwa własna składająca się z imienia i nazwiska jest zapisywana w haśle w szyku

nazwisko imię, przed imieniem występuje przecinek oraz spacja. Dotyczy to również

pseudonimów oraz nazw osób fikcyjnych.

Np..:

Mickiewicz, Adam (1798-1855)

Proust, Marcel (1871-1922) Prus, Bolesław (1847-1912)

Poirot, Hercule

Holmes, Sherlock

2.2. Nazwy rozpoczynające się od imienia i nazwy wyrażone samym imieniem

Nazwy, które zapisuje się zaczynając od imienia, to przede wszystkim:

- nazwy świętych i błogosławionych oraz papieży – zawsze gdy to możliwe, w wersji spolszczonej. Jeśli nie ma formy spolszczonej nazwiska świętego/błogosławionego,

przyjmujemy oryginalną pisownię, a po polsku podajemy jedynie imię (imiona).

Np.: Wojciech (św. ; ca 956-997)

Joanna d’Arc (św. ; ca 1412-1431)

Paula Elżbieta Cerioli (św. ; 1816-1865)

Serafin z Sarowa (św. ; 1759-1833) Atanazy Brzeski (św. ; ca 1597-1648)

Eufrozyn Pskowski (św. ; ca 1386-1481)

Piotr Casani (bł. ; 1572-1647) Piotr Jerzy Frassati (bł. ; 1901-1925)

Jan XXIII (papież ; 1881-1963)

Pius IX (papież ; 1792-1878)

- nazwy dostojników kościelnych, przywódców religijnych, nazwy zakonne

Bartłomiej I (patriarcha Konstantynopola ; 1940- )

Sathya Sai Baba (1926-2011) Moris (mały brat ; 1928- )

- nazwy władców i członków ich rodzin - zawsze gdy to możliwe, w wersji

spolszczonej Np.:

Elżbieta II (królowa Wielkiej Brytanii ; 1926- )

Henryk IV (król Francji ; 1553-1610)

Bolesław Krzywousty (książę Polski ; 1086-1138) Septymiusz Sewer (cesarz rzymski ; 146-211)

Jerzy II Rakoczy (książę Siedmiogrodu ; 1621-1660)

2.3. Nazwy wyrażone samym nazwiskiem

Nazwy wyrażone samym nazwiskiem to nazwy osób, których imienia nie znamy

(dotyczy to również pseudonimów i nazwisk osób fikcyjnych) oraz nazwy rodów,

rodzin i dynastii ( w tym przypadku obligatoryjnie stosujemy dopowiedzenie –

rodzina, ród).

Np.: -brak informacji o imieniu

Święcicki (fl. 1944)

Niczke, W.

- nazwy rodów, rodzin i dynastii

Nazwę osobową należy podawać w haśle w mianowniku liczby pojedynczej. Dotyczy

to nazw rodzin, z wyjątkiem nazw rodów i dynastii pochodzących od imienia. Np.:

Kwiatkowski (rodzina)

Radziwiłł (rodzina)

Montesquieu (rodzina) Szabo (rodzina)

Kennedy (rodzina)

Vasa (ród) Habsburg (ród)

Bourbon (ród)

Piastowie (ród)

Przemyślidzi (ród) Jagiellonowie (ród)

Arpadowie (ród)

Dopowiedzenie (ród) stosujemy dla rodzin panujących, dla pozostałych -

dopowiedzenie (rodzina).

W wyjątkowych przypadkach występują inne formy, poświadczone w źródłach informacyjnych

Np.:

Mogołów Wielkich, dynastia Julijsko-Klaudyjska, dynastia

Askańska, dynastia

Herodiańska, dynastia

2.4. Nazwy w innej formie

Np.:

- nazwy w formie pseudonimów nie będących imieniem ani nazwiskiem, przydomki

- nazwy zbiorowe

108 polskich męczenników za wiarę (bł.) 51 hiszpańskich męczenników za wiarę (bł.)

Brauliusz Maria Corres, Fryderyk Rubio i ich 69 towarzyszy Męczenników (bł.)

Nazwę osobową należy podawać w haśle w mianowniku liczby pojedynczej, z

wyjątkiem współczesnych nazw greckich, których części mające charakter

patronimiczny występują w dopełniaczu.

Np.:

Kuprianou, Spuros Paulu

Nazwy osobowe islandzkie zaczynają się od imienia, po nim następuje nazwisko

patronimiczne lub matronimiczne.

Np.:

Jón Hjálmarsson

Nazwiska patronimiczne islandzkie tworzone są od imienia ojca z dodatkiem

końcówki -son (syn) lub –dóttir (córka) w zależności od płci. Nazwiska matronimiczne islandzkie tworzone są od imienia matki z dodatkiem

końcówki -son (syn) lub –dóttir (córka) w zależności od płci.

100 0_|a Davỉð Stefánsson |d (1895-1964) 400 0_|a Davỉð Stefánsson frá Fagraskógi

400 0_|a David Stefánsson frá Fagraskógi

400 1_|a Stefánsson, David

100 0_|a Arnaldur Indriðason |d (1961- )

400 1_|a IndriĊason, Arnaldur

100 0 _|a Yrsa SigurĊardóttir |d (1963- )

400 1 _|a Vilborg, Yrsa SigurĊardóttir

400 1 _|a SigurĊardóttir, Yrsa

Jeżeli w opisie bibliograficznym nazwa osobowa występuje w liczbie mnogiej (np.

nazwisko małżeństwa lub rodzeństwa), w haśle należy podać indywidualne nazwy

poszczególnych osób.

3. Wybór nazwy, zmiany nazwy

Podstawowe zasady wyboru haseł:

- zawsze ta sama nazwa danej osoby, podana w tej samej formie W przypadku, gdy dana osoba używa/używała lub jest znana pod różnymi nazwami,

polska norma dopuszcza zachowanie tych nazw w hasłach i powiązanie ich

odsyłaczami „zob. też”. W hasłach przedmiotowych JHP BN nie wprowadza się takich haseł: jedna osoba

może wystąpić tylko pod jedną nazwą, wszystkie pozostałe traktujemy jako formy

odsyłaczowe.

Np.:

Szczypiorski, Andrzej (1928-2000)

nie: Andrews, Maurice S.

Jan Paweł II (papież ; 1920-2005)

nie: Wojtyła, Karol

Henryk III (król Francji ; 1551-1589)

nie: Henryk Walezy (król Polski ; 1551-1589) Słomczyński, Maciej (1920-1998)

nie: Alex, Joe

nie: Kwaśniewski, Kazimierz

- spośród nazw różnych, pod którymi dana osoba występuje, należy wybrać w następującej

kolejności:

a) nazwę najczęściej używaną przez daną osobę, np. nazwę używaną do podpisywania

własnych dzieł

Np.:

Prus, Bolesław (1847-1912) Stendhal (1783-1842)

Orwell, George (1903-1950)

Celan, Paul (1920-1970) Dietrich, Marlene (1901-1992)

Callas, Maria (1923-1977)

Worcell, Henryk (1909-1982)

b) nazwę występującą we współczesnych wydawnictwach informacyjnych: bieżących bibliografiach narodowych, słownikach biograficznych, encyklopediach itp.,

wydanych przede wszystkim w kraju działalności (pobytu) danej osoby.

Np.: Modrzewski, Andrzej Frycz (ca 1503-1572)

Kossak, Zofia (1889-1968)

c) nazwę ostatnią

Np.: Sayn-Wittgenstein, Karolina (1819-1887)

Beck, Jadwiga (1896-1974)

Kalergis, Maria (1822-1874) August II Mocny (król Polski ; 1670-1733)

Teresa Benedykta od Krzyża (św. ; 1891-1942)


Jeżeli dana osoba występuje wyłącznie pod pseudonimem, należy go przejąć do hasła

wzorcowego. Jeżeli dana osoba występuje pod różnymi pseudonimami lub pod

rzeczywistą nazwą i pseudonimem (pseudonimami), należy przejąć do hasła nazwę

dominującą wg powyższych kryteriów. Jeżeli dwie osoby (lub więcej) występują razem pod jednym pseudonimem, należy

umieścić go jako formę odrzuconą dla każdej z osób pod nim występujących, a w

haśle wzorcowym przyjąć imię i nazwisko danej osoby.

Np.:

Dwie osoby występujące wspólnie pod jednym pseudonimem – Andrzej Zbych.

100 1_|a Safjan, Zbigniew |d (1922- )

400 1_|a Zbych, Andrzej

667 o 667 prozaik, pseud. Andrzej Zbych wspólnie z Andrzejem Szypulskim

670 |a NL PWN 1998

100 1_|a Szypulski, Andrzej |d (1936-2011) 400 1_|a Janowicz, Remigiusz

400 1_|a Zbych, Andrzej

667 o 667 pisarz, scenarzysta, dziennikarz, Andrzej Zbych: pseudonim wspólnie ze

Zbigniewem Safjanem

670 |a http://www.filmpolski.pl/fp/index.php/119362

4. Dopowiedzenia

Jako podstawowe dopowiedzenie podaje się daty biograficzne, tj. rok urodzenia i śmierci.

Daty roczne sprzed naszej ery oznacza się skrótem „a.C.” (ante Christum).

Jeżeli nie można ustalić dokładnych dat rocznych, podaje się daty przybliżone oznaczone skrótem ca lub daty przypuszczalne oznaczone znakiem zapytania (?).

Znak zapytania zawsze stawiamy po dacie. Nie określa się w dopowiedzeniu stulecia.

Jeśli znana jest tylko jedna z dat, w miejsce drugiej pozostawia się puste miejsce

(spacja) lub znak zapytania. Dopowiedzenia podaje się w nawiasie okrągłym z odstępem przed pierwszym nawiasem.

Np.:

Sophocles (ca 496-406 a.C.) Bacon, Roger (1214?-1294)

Lubomirska, Dorota (?-1854)

Brodrick, Alan Houghton (1890-?)

Frolova, Irina Ivanovna (1928?- ) Dardenne, Sabine (1983- )

Dopowiedzenie jednego typu należy oddzielać kreską ukośną z odstępami po obu jego stronach. Poszczególne części takiego dopowiedzenia należy oddzielać

przecinkiem i odstępem. Dopowiedzenia różnego typu oddziela się średnikiem z

odstępami po obu jego stronach.

Np.: Kazimierz |b VII |c (książę pomorski ; |d 1557-1605)

Jadwiga |c (królewna, córka Władysława Jagiełły, króla Polski ; |d 1408-1431)

Małgorzata |c (księżniczka, hrabina Snowdon ; |d 1930-2002)

Elżbieta Granowska |c (królowa Polski ; żona Władysława Jagiełły ; |d ca 1372-1420)

Małgorzata |b I |c (królowa Danii, Norwegii i Szwecji ; |d 1353-1412)

Daty biograficzne dodaje się zasadniczo w celu rozróżnienia osób o takich samych nazwach

Np.:

Długosz, Jan (1415-1480)

Długosz, Jan (1929-1962) Radziwiłł, Janusz (1612-1655)

Radziwiłł, Janusz (1880-1967)

Kowalski, Jan (1921- ) Kowalski, Jan (1930- )

W JHP BN daty te dodajemy obligatoryjnie do wszystkich nazw osobowych (poza nazwami osób fikcyjnych), nawet jeśli nie jest to niezbędne do identyfikacji danej

osoby. Daty muszą pochodzić z ogólnodostępnych źródeł informacji (encyklopedie,

informatory, słowniki biograficzne, artykuły w czasopismach, nekrologi, notki o autorach zamieszczane w publikacjach itp.). W żadnym wypadku nie należy podawać

dat uzyskanych inną drogą, czy to od osoby zainteresowanej czy to osób trzecich, ani

ustalać dat analizując treść publikacji, np. pamiętników.

Nie stosuje się w hasłach przedmiotowych dopowiedzeń typu tytuł naukowy lub zawodowy, określenie zawodu, miejsce pracy, nawet, jeśli nie jest możliwe ustalenie

dat biograficznych, a dodane dopowiedzenie pozwoliłoby rozróżnić dwie osoby o

identycznej nazwie. Nie dodaje się określenia „st.” (starszy), „mł.” (młodszy), „sen.” (senior), „jr”

(junior), „ojciec” i „syn”, jeżeli znane są daty biograficzne. Dozwolone jest

stosowanie tych dopowiedzeń tylko w przypadku, gdy nie można ustalić dat

biograficznych osoby. Stosowane też będą w formach odrzuconych.

Holbein, Hans (1465-1524)

Holbein, Hans (ca 1497-1543) Strauss, Johann (1804-1849)

Strauss, Johann (1825-1899)

100 1_|a Dumas, Alexandre |d (1802-1870) 400 1_|a Dumas, Aleksander |c (ojciec)

400 1_|a Dumas, Alexsandre |c (ojciec)

400 1_|a Dumas, Alexandre | c (pére)

400 1_|a Dumas | c (pére)

100 1_|a Dumas, Alexandre |d (1824-1895)

400 1_|a Dumas, Aleksander |c (syn) 400 1_|a Dumas, Alexandre |c (fils)

400 1_|a Dumas, Alexandre |c (syn)

400 1_|a Dumas |c (fils)

Dopowiedzenie (pseud.) stosujemy przy nazwach pospolitych np. Sowa (pseud.),

Żołnierz (pseud), przy nazwach będących nazwami własnymi innych obiektów np. Malta (pseud.). Nie stosujemy go po imionach i nazwiskach. Nazwy pseudonimów

zapisujemy bez cudzysłowia.

Dopowiedzenie (ród) stosujemy dla rodzin panujących, dla pozostałych -

dopowiedzenie (rodzina). Inne dopowiedzenia: św., bł., papież, oznaczenie zakonu, tytułu kościelnego,

dopowiedzenia typu: cesarz, król, królowa, książę, księżna, księżniczka itp.,

wszystkie tytuły rodowe i administracyjne.

Określenia typu: przed, po, nie przed, między.

Dla określeń typu: przed, nie przed, po, miedzy stosuje się odpowiednie

sformułowania w języku łacińskim: A et

czynny (a) fl.

między inter nie po non post

nie przed non ante

po post

przed ante Np.:

Widawski, Piotr Weyk

urodzony przed 1550 r. i zmarły po 1600 r. Widawski, Piotr Weyk |d (ante 1550-post 1600)

Tommaso da Celano

urodzony miedzy 1185 a 1190 r. i zmarły w 1260 r. Tommaso da Celano |d (inter 1185 et 1190-1260)

Mostowska, Anna urodzona około 1762 r. i zmarła przed 1833 r.

Mostowska, Anna |d (ca 1762-ante 1833)

Skrót - fl. (łac. floruit), odpowiadający określeniu „czynny(a)”, stosuje się po nazwach osób, dla których nie udało się nawet w przybliżeniu ustalić dat urodzenia i

śmierci, a tylko daty poświadczające, że w danych latach lub w danym roku osoba ta

żyła.

Dopowiedzenie fl. stosuje się w polu 100 w przypadku, gdy zachodzi potrzeba rozróżnienia osób. Jeśli nie występuje konieczność rozróżnienia haseł, informację,

kiedy dana osoba była „czynna” podaje się w polu 667.

Np.:

100 1 |a Nowak, J. |d (fl. 1905-1914)

(pracownik kolei w latach 1905-1914)

100 1 |a Wójcik, Józef |d (fl. 1929)

(pedagog, dyr. Szkoły Powszechnej nr 29 w Warszawie w roku 1929)

Daty w dopowiedzeniu:

1. W zapisie daty przed i po myślniku nie wstawia się spacji.

Np.: |d (1875-1940)

|d (ca 1625-ca 1700)

|d (1595-ante 1651) |d (ante 1725-non post 1799)

2. W przypadku, gdy nie znana jest jedna z dat, w jej miejsce wstawia się znak „?”

Wyjątek – dla osób żyjących współcześnie w miejscu drugiej daty zostawia się

spacje (cezurę stanowi 120 lat, czyli dla osoby urodzonej w 1889 roku, należy w miejscu

drugiej daty wstawić spacje).

Uwaga: od każdego nowego roku data graniczna ulega przesunięciu, należy wiec pamiętać o aktualizacji haseł.

Np.:

|d (?-1827)

|d (1515-?) |d (1887-?)

|d (1889-?)

|d (1950- ) 3. Nie używa się określeń typu: (ur. 1671), (zm. 1750). Poprawny zapis to:

Np.:

|d (1671-?)

|d (?-1750) 4. Przełom lat oznaczony kreska ukośna „/” stosuje się tylko dla lat po sobie

następujących.

Oznaczenie przełomu dla dat oddalonych od siebie jest zapisem błędnym (1870/1875).

Np.:

|d (1870/1871-1967)

|d (1615-1795/1796) 5. Nie używa się w zapisie dat spójnika „lub” (1689 lub 1700-1769). Katalogujący

opowiada się za jedną z dat, za która przemawiają źródła. Natomiast informacje o

obu datach podaje w polu 667 rekordu wzorcowego lub w polu 670 w podpolu b, w

podpolu a podając nazwę źródła.

Np.:

100 1 |a Trotz, Michał Abraham |d (ca 1689-1764) 667 |a wydawca, autor słowników, ur. w 1689 lub 1700 r.

100 1 |a Sonnewend, Stefan |d (1885-1942)

670 |a IAP |b data śm. 1942

670 |a www.polonia-art.pl/pl/aukcje |b data śm. 1942

670 |a Stefan Czesław Sonnewend (1885-1939) / Jarosław Mulczynski. - Poznań, 2001|b data śm. 1939

6. Nie używa się w zapisie dat sformułowań typu: w. (wiek), połowa, koniec,

początek, przełom wieków, itp. Powyższe daty zapisuje się w następujący sposób:

Np.: żył w 19 w. |d(18..-?)

zm. w 19 w. |d(?-18..)

ur. w 18 w. zm. w 19 w. |d(?-18..) lub |d(17..-?) czyli nie używa się zakresu dwóch stuleci

ur. w końcu 18 w. zm. w 19 w. |d(179.-18..)

ur. w połowie 18 w. zm. w 19 w. |d(175.-18..)

ur. w połowie 19 w. |d(185.-?) żył w I połowie 19 w. |d(18..-185.)

zm. w połowie 19 w. |d(?-185.)

żył w II połowie 19 w. |d(185.-?) zm. w II połowie 19 w. |d(?-18..)

ur. w końcu 19 w. |d(189.- )

w tym przypadku druga data jest spacja, zob. cezura 120 lat w pkt. 2.

zm. w końcu 19 w. |d(?-189.) ur. na początku 19 w. |d(18..-?)

zm. na początku 19 w. |d(?-18..)

ur. na początku 19 w. zm. w końcu 19 w. |d(18..-?) przełom 18/19 w. |d(179.-18..)

Dziesięciolecia i lata wieku w datach oznaczamy 3 cyframi i kropka:

- pierwsze dziesięciolecie 19 w. 180.

- drugie dziesięciolecie 19 w. 181. - lata 20-te 19 w. 182.

- lata 30-te 19 w. 183.

- lata 40-te 19 w. 184. - lata 50-te 19 w. 185.

- lata 60-te 19 w. 186.

- lata 70-te 19 w. 187.

- lata 80-te 19 w. 188. - lata 90-te 19 w. 189.

Uwaga:

Analogiczne zapisy stosuje się dla innych wieków.

Sposoby zapisu dat podane w pkt. 6 stosuje się w przypadku, gdy zachodzi potrzeba

rozróżnienia osób. Jeśli nie występuje konieczność rozróżnienia haseł, informacje o

wieku, dziesięcioleciu itp., w którym żyła osoba, dla której tworzony jest rekord wzorcowy podaje się w polu 667. W przypadku, gdy w przyszłości zaistnieje

konieczność rozróżnienia haseł, informacja ta przeniesiona zostanie do pola 100,

http://www.polonia-art.pl/pl/aukcje

stosując powyższe zasady zapisu.

5. Odsyłacze

W polu 400 umieszczamy wszystkie nazwy odrzucone. Należy sporządzać odsyłacze od odmiennych nazw, odmiennych form nazwy danej osoby i pseudonimów,

występujących w opisach zawartych w danym zbiorze i tych w nim nie

występujących. W przypadku nazwiska składającego się z wielu części należy sporządzić odsyłacz od dalszej części nazwiska do jego części podanej na pierwszym

miejscu. Nazwisko panieńskie odrzucamy w przypadku, kiedy dana osoba

posługiwała się nim w piśmiennictwie.

Np.:

100 1_ |a Słabuszewska-Krauze, Iwona |d (1976- )

400 1_ |a Krauze, Iwona Słabuszewska- 667 o

667 psycholog, dziennikarka

670 |a Hotel Irlandia / Iwona Słabuszewska-Krauze. - Warszawa, 2006

999 XX

W polu 400 odrzucamy też pseudonimy.

Nie umieszczamy odsyłaczy w formie inicjałów.

Np.:

Nie odrzucamy formy E.S. 100 1_|a Mistrz E.S.

400 1_|a Meister E.S.

400 1_|a Meister von 1466

400 1_|a Monogrammist E.S. 667 o

667 anonimowy miedziorytnik (niem.?), czynny ok. 1450-1467, gł. w Nadrenii i

pn Szwajcarii 670 |a ULAN

670 |a NEP

999 XX

Jeśli forma odrzucona osobowa pokrywa się z hasłem osobowym wzorcowym innej

osoby, do formy odrzuconej dopisujemy w polu 400 daty biograficzne.

Np.:

100 1_|a Englert, Adam Wincenty |d (1890-1958)

400 1_|a Englert, A.

400 1_|a Judym (pseud.)

400 1_|a Korybut, Tadeusz

400 1_|a Sęp (pseud.)

400 1_|a Wysocki, Piotr |d (1890-1958)

400 1_|a Żołnierz (pseud.) 667 o

667 dr historii, podpułkownik żandarmerii, uczestnik walk o niepodległość Polski

w I i II wojnie światowej oraz wojnie z bolszewikami

670 |a MEW 670 |a Wikipedia

670 |a Kp. Exlibris Mjr. A. Englert / MS. - [1938].

999 XX

W indeksie istnieje hasło wzorcowe osobowe Wysocki, Piotr |d (1797-1875), dlatego

w formie odrzuconej, dla rozróżnienia osób, dodano daty.

W odsyłaczach zamieszczamy też dopowiedzenia w innych językach wraz z nazwą

osobową. np.:

100 0_|a Anna |c (księżna pomorska ; |d 1554-1626) 400 0_|a Anna |c (Herzogin zu Mecklenburg-Schwerin)

400 0_|a Anna |c (Megapolitana, Dux)

400 0_|a Anna |c (Herzogin zu Pommern)

400 0_|a Anna |c (Pomerania, Dux) 667 o

667 księżniczka pomorska, córka Filipa I z dynastii Gryfitów, od 1558

żona Ulryka III 670 |a CERL online

670 |a Rodowód książąt pomorskich, t. II / E. Rymar. - Szczecin 1995

999 XX

Odrzucenie nazwy z drugim imieniem danej osoby nie jest obligatoryjne, jeżeli osoba

ta oficjalnie imienia tego nie używała i nazwa ta nie pojawia się w piśmiennictwie z

nią związanym. Np.:

100 1_ Chmielewski, Bogdan |d (1952- )

(Nie odrzucamy formy : Chmielewski, Bogdan Adam)

Jeżeli drugie imię (imiona) lub jego skrót są spotykane w piśmiennictwie związanym

z daną osobą, umieszczamy tę nazwę jako formę odrzuconą.

Np.:

100 1_|a McCarthy, Mary |d (1912-1989)

400 1_|a McCarthy, Mary Therese

400 1_|a West, Mary Therese 400 1_|a Wilson, Mary Therese

667 o

667 amer. pisarka

670 |a LCA

999 XX

Nie odrzucamy innej formy nazwy rodziny w polu 400. Jeśli poprzednia forma

nazwiska używanego przez rodzinę różni się od obecnej, należy uwagę o tym

umieścić w polu 667. Tworzymy natomiast odsyłacze całkowite od nazw w

mianowniku liczby mnogiej, np.:

Radziwiłł (rodzina)

NU Radziwiłłowie

Kościelski (rodzina)

NU Kościelscy

Boniecki (rodzina)

NU Bonieccy

Odsyłacze te umieszczamy również przy nazwach własnych innych niż polskie, o ile

funkcjonuje w piśmiennictwie spolszczona wersja nazwy, np.:

Borgia (rodzina)

NU Borgiowie

Romanov (ród)

NU Romanow (ród)

Romanowowie

6. Forma pseudonimu

Pseudonim mający postać:

- imienia i nazwiska należy podać w formie: nazwisko i imię

Np.:

Lechoń, Jan (1899-1956) Samozwaniec, Magdalena (1894-1972)

Twain, Mark (1835-1910)

- jeżeli któraś z części pseudonimu ma charakter nazwiska, należy ją podać na pierwszym miejscu; części pseudonimu przestawione na dalsze miejsca należy

poprzedzać przecinkiem i odstępem. Jeżeli osoba używa pseudonimu zawierającego

nazwę innej osoby, należy go podać zachowując kolejność wyrazów występującą w

pseudonimie Np.:

Hurkowa, Pani

Pietraszek, Dr

Niby Rej

Nie Mickiewicz

- jeżeli żadna z części pseudonimu nie może być traktowana jako nazwisko, należy

zachować kolejność wyrazów występującą w pseudonimie, jedynie rodzajnik stojący na początku pseudonimu należy przestawić na jego koniec i poprzedzić przecinkiem i

odstępem Np.:

Ciocia Mania Obywatel kaliski

Oficer sztabu polskiego

Ojciec z Ojcowa Polonais, Un

Pole, Ein

- kryptonim Kryptonim należy przejmować, zachowując kolejność części i pisownię (wielkie i

małe litery oraz znaki przestankowe); należy przejmować wszystkie wyrażenia

towarzyszące kryptonimowi. Np.:

Docteur R. M. C.

Dr. F. S.

Ref-Ren Q.q.

7. Nazwiska wieloczłonowe

Nazwiska zawierające wiele elementów (nazwiska złożone, z rodzajnikami,

przyimkami itp.) należy porządkować według zasad przyjętych w wydawnictwach

informacyjnych odpowiedniego kraju. Nazwisk ani imion we współczesnych językach europejskich nie należy podawać w hasłach w formie spolszczonej

Np.:

Chopin, Fryderyk (1810-1849) nie: Szopen, Fryderyk

Schubert, Franz (1797-1828)

nie: Schubert, Franciszek Szubert, Franciszek

Hašek, Jaroslav (1883-1923)

nie: Haszek, Jarosław

Nazwy wyrażone pismem niełacińskim należy poddać konwersji.

Alfabety cyrylickie należy transliterować zgodnie z PN-ISO 9:2000 Informacja i

dokumentacja – Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie – Języki

słowiańskie i niesłowiańskie

Alfabet grecki – zgodnie z PN-ISO 843:1999 Informacja i dokumentacja –

Konwersja znaków greckich na znaki łacińskie

Alfabet hebrajski – zgodnie z PN-74/N-01111 Transliteracja alfabetu hebrajskiego Pismo jidysz – zgodnie z PN-74/N-011212 Transliteracja pisma jidysz

Np.:

Esenin, Sergej Aleksandroviĉ (1895-1925)

Ahmatova, Anna Andreevna (1889-1966) Hměl'nic'kij, Bogdan Zinovij (ca 1595-1657)

Marangozov, Cvetan (1933- )

Bayhaqi, Ahmad ibn al-Husayn (ca 996-ca 1077)

Przy konwersji innych pism niełacińskich należy oprzeć się na normach i zaleceniach

międzynarodowych. W praktyce opracowania przedmiotowego najczęściej przejmuje

się nazwy z takich źródeł informacji, w których zapisane są pismem łacińskim (encyklopedie, bazy danych, monografie).

Jeśli dana osoba jest powszechnie znana pod nazwą pisaną alfabetem łacińskim,

należy tę nazwę przejąć do hasła. Formę transliterowaną należy podać w kartotece wzorcowej jako hasło odrzucone

Np.:

Avicenna (980-1037)

nie: Aven Sina Ibn Sina

Husain ibn ‘Abd Allah

Ibn Sina, Abu Ali Ibn Sina, abu Ali al-Husain

Ibn Sina, Abu ‘Ali al-Husain Ibn ‘Abd Allah

8. Nazwy dawne, nazwy kościelne, nazwy władców

8.1. Nazwy dawne

Greckie nazwy starożytne należy podawać w języku łacińskim. Należy podawać:

-tylko imię, jeżeli wystarcza do identyfikacji osoby

Np. Aristoteles (387-322 a.C.)

Plato (427-347 a.C.)

Sophocles (496-406 a.C.) -imię i przydomek

Np.:

Apollonius Rhodius (ca 295-ca 215 a.C.)

Apollonius Dyscolus (ca 100 – ca 200) Dyonysius Periegeta

Starożytne nazwy rzymskie należy podawać w języku łacińskim. Na początek należy

wysuwać część, pod którą dana osoba jest wykazywana w wydawnictwach

informacyjnych.

Np.

Horatius Flaccus, Quintus (65-8 a.C.) Vergilus Maro, Publius (70-19 a.C.)

Sulla, Lucius Cornelius (138-78 a.C.)

Nazwy średniowieczne należy podawać w języku ojczystym danej osoby. Jeżeli występują wątpliwości, przyjmuje się formę zlatynizowaną.

Np.

Długosz, Jan (1415-1480) Iacobus Aquensis

Dante Alighieri (1265-1321)

Nazwy renesansowe podajemy w języku ojczystym danej osoby. Jeżeli jest ona bardziej znana pod formą zlatynizowaną bądź pod przybraną nazwą łacińską lub

grecką, należy w haśle umieścić tę nazwę.

Np. Kochanowski, Jan (1530-1584)

Petrarca, Francesco (1312-1374)

Erasmus, Desiderius Rotterodamus (1467-1536)

(a nie: Gerhards, Gerhard) Janicki, Klemens (1516-1543)

(a nie: Janicius)

8.2. Nazwy kościelne

-W nazwie papieży należy podać imię (imiona) papieża w języku polskim. Kolejny

numer związany z imieniem (imionami) należy podawać cyframi rzymskimi. Należy

dodawać jako dopowiedzenie określenie godności „papież”. Jeżeli uwzględnia się daty biograficzne, należy je podawać jako drugie dopowiedzenie.

Nie należy uwzględniać przydomków towarzyszących imieniu (imionom) papieża,

dodatkowych tytułów kościelnych (np. „ojciec Kościoła”) ani faktu jego beatyfikacji czy kanonizacji.

W kartotece wzorcowej należy umieszczać jako formy odrzucone znane wersje w

innych językach (w tym przede wszystkim w języku łacińskim i języku ojczystym

danej osoby).

Np.


Pius XI (papież ; 1857-1939)

100 0_|a Pius |b V |c (papież ; |d 1504-1572)

400 1_|a Ghislieri, Michele 400 1_|a Ghislieri, Antonio

400 0_|a Pio |b V

- Za nazwę świętych i błogosławionych przyjmujemy tę nadaną przy kanonizacji lub

beatyfikacji.

Nazwę tę należy podawać w języku polskim, jeżeli nazwa taka istnieje (imiona, dopowiedzenia, nazwisko – jeżeli istnieje wersja spolszczona). Należy dodawać jako

dopowiedzenie skrót odpowiedniego określenia w języku polskim: św. (święty) lub

bł. (błogosławiony). Nie należy uwzględniać dodatkowych tytułów kościelnych (np.

„patriarcha Rusi”). Jeżeli uwzględnia się daty biograficzne, należy je podawać jako następne dopowiedzenie.

W kartotece wzorcowej należy umieszczać jako formy odrzucone znane wersje w

innych językach (w tym przede wszystkim w języku ojczystym danej osoby).

Np.:

Joanna Berenta Molla (św. ; 1922-1962)

Piotr Mohyła (św. ; 1574-1647) Jan Bosco (św. ; 1815-1888)

Augustyn (św. ; 354-430)

Pio z Pietrelciny (św. ; 1887-1968) Maksymilian Maria Kolbe (św. ; 1894-1941)

Maria od Jezusa Ukrzyżowanego (bł. ; 1846-1878)

- Dla dostojników Kościoła oraz członków zgromadzeń zakonnych należy wybierać nazwę (zawierającą imię i nazwisko bądź imię, ewentualnie z przydomkiem), pod

którą dana osoba jest bardziej znana. Nazwę tę należy podawać w języku ojczystym

danej osoby. Nazwy dostojników i zakonne z okresu starożytności należy podawać w języku łacińskim, z okresu średniowiecza i renesansu w języku ojczystym, chyba że

są wątpliwości lub jest ona bardziej znana pod formą zlatynizowaną - wtedy

przyjmujemy nazwę łacińską.

W przypadku nazw zaczynających się od imienia oraz nazw w języku łacińskim dopuszcza się podawanie ich w formie spolszczonej, jeżeli taka jest w użyciu.

Jeżeli na początek nazwy wysuwa się imię danej osoby, należy dodać dopowiedzenie

zawierające odpowiednie określenie: „kardynał”, „arcybiskup”, „metropolita”, „biskup”, „patriarcha”, „ojciec Kościoła” lub inny tytuł kościelny (ewentualnie z

nazwą geograficzną, jeżeli jest związany z diecezją), nazwę zakonu.

Dopowiedzenie należy podawać w języku polskim. Poszczególne wyrazy

dopowiedzenia można skracać, dbając o zrozumiałość skrótów. Np.

Jakub ze Żnina (arcybp gniezn.)

Moris (mały brat ; 1928- )

Wyszyński, Stefan (1901-1981)

Jeżeli dostojnik Kościoła został kanonizowany lub beatyfikowany, należy podać jego

nazwę ostatnią, tzn. nazwę nadaną przy kanonizacji lub beatyfikacji i pominąć tytuł kościelny.

Np.

Stanisław (św. ; ca 1030-1079)

(a nie: Stanisław (św. ; bp krak.))

Honorat Koźmiński (bł. ; 1829-1916) (a nie: Honorat Koźmiński (bł. ; kapucyn))

8.3. Nazwy władców

Należy podać: imię (imiona) władcy,

kolejny numer związany z imieniem (imionami),

przydomek, nazwisko, nazwę dynastii itp.

Imię, przydomek itp. należy podawać w języku polskim. W kartotece wzorcowej

należy umieszczać jako formy odrzucone znane wersje w innych językach (w tym

przede wszystkim w oficjalnym języku kraju rządzonego przez władcę). Numer należy podawać cyframi rzymskimi.

Należy dodawać sformułowane w języku polskim dopowiedzenie zawierające tytuł

władcy (król, królowa, cesarz, car itp.) z nazwą państwa (terytorium, ludu), nad którym dana osoba sprawuje władzę. Poszczególne wyrazy dopowiedzenia można

skracać, dbając o zrozumiałość skrótów.

Jeżeli uwzględnia się daty biograficzne, należy je podawać jako następne

dopowiedzenie. Nie należy uwzględniać informacji o beatyfikacji lub kanonizacji władcy.

Np.

Jerzy Dołgoruki (wielki książę kijowski ; ca 1092-1157) Jerzy II Rakoczy (książę Siedmiogrodu ; 1621-1660)

Tyberiusz (cesarz rzymski ; 42 a.C.-37)

-nazwy innych członków rodzin panujących Należy podawać na pierwszym miejscu imię (imiona) danej osoby, a jako

dopowiedzenie tytuł rodowy lub nazwę godności.

Np.: Maria Kazimiera (królowa Polski ; 1641-1716)

Anna (księżniczka ; córka Elżbiety II, królowej Wielkiej Brytanii)

W nazwach członków rodzin, które już nie sprawują władzy, na pierwsze miejsce należy wysuwać nazwisko. Można dodawać jako dopowiedzenie tytuł rodowy

przysługujący danej rodzinie.

Np.:

Orléans, Henriette-Anne (1644-1670)

(ang. księżniczka, córka króla ang. Karola I, żona Filipa księcia Orleańskiego,

hrabina Orleanu)

Określnik pokazujący wyznanie po określniku „kult” stosujemy wtedy, gdy dana

osoba żyła do czasów schizmy (1054 r.) i kiedy jest czczona przez wiernych różnych

wyznań.

Kult Adama Mickiewicza w Gdańsku w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku : referat

wygłoszony z okazji Tygodnia Bibliotek 2006 w dniu 10 maja 2006 w Pedagogicznej

Bibliotece Wojewódzkiej w Gdańsku / Ewa Czerniakowska. - Gdańsk, 2006

600 14 |a Mickiewicz, Adam |d (1798-1855) |x kult 651 4 |a Gdańsk (woj. pomorskie) |x kultura |y 19 w.

655 4 |a Literatura polska |x historia |y 19 w.

- liturgia

określnik ten stosuje się po nazwach bóstw, świętych i błogosławionych, np.:

Maria (Matka Jezusa Chrystusa) – liturgia

Wielki Tydzień i Wielkanoc w tradycji Cerkwi Prawosławnej. - Białystok, 1996

600 04 |a Jezus Chrystus |x liturgia |x prawosławie 650 4 |a Wielkanoc |x liturgia |x prawosławie

- nauczanie

określnik ten stosuje się po nazwach hierarchów Kościoła oraz przywódców

duchowych poszczególnych religii i wyznań wyłącznie dla dokumentów na

temat nauczania, np.:

Jan Paweł II (papież ; 1920- ) – nauczanie

Wyszyński, Stefan (1901-1981) – nauczanie

Tan-'dzin-rgja-mc`o (dalajlama XIV ; 1935) - nauczanie

Jan Paweł II - nauczyciel wiary i teolog : wykłady otwarte w Centrum

Edukacyjnym im. Jana Pawła II w Gliwicach w roku akademickim 2008/2009 / red. Kazimierz Wolsza. - Gliwice, 2010

600 04 |a Jan Paweł |b II |c (papież ; |d1920-2005) |x nauczanie

650 4 |a Teologia katolicka |x historia |y od 1965 r.

Dobra nowina Issy i Sai : odwieczna prawda w naukach Jezusa Chrystusa i Satya

Sai Baby / oprac. Jan Nara. - Wrocław, 1996

600 04 |a Jezus Chrystus

600 04 |a Sathya Sai Baba |d (1926-2011) |x nauczanie

630 04 |a Biblia. |p NT

650 4 |a Religia |z Indie

- obchody

określnik – obchody stosujemy w opracowaniu dokumentów dotyczących

651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x Wawel |x katedra św.św. Wacława i

Stanisława

- przekłady

określnik ten - zwykle uzupełniony przymiotnikiem od nazwy języka przekładu -

występuje bezpośrednio po nazwie osobowej lub po haśle autor-tytuł, nie stosuje się

po nim określnika chronologicznego, np.:

Vergilius Maro, Publius (70-19 a.C.) – przekłady polskie

Goethe, Johann Wolfgang von (1749-1832). Faust – przekłady

określnik - przekłady stosujemy dla dokumentów omawiających przekład

dzieła (dzieł), nie stosujemy go dla tekstów przekładu Np.:

Bułgarski Ezop / Mariola Walczak-Mikołajczakowa. - Poznań, 2009

600 04 |a Aesopus |d (600-500 a.C.) |x przekłady bułgarskie 650 4 |a Język bułgarski |y 19 w.

650 4 |a Przekłady bułgarskie |x historia |y 19 w.

655 4 |a Bajka i baśń grecka |x historia |y 6 w. p.n.e. 655 4 |a Bajka i baśń grecka |x przekłady bułgarskie

O angielskich tłumaczeniach utworów Norwida / Agata Brajerska-Mazur. - Lublin, 2002

600 14 |a Norwid, Cyprian Kamil |d (1821-1883) |x przekłady angielskie

650 4 |a Przekłady angielskie |x historia |y 20 w. 655 4 |a Literatura polska |x przekłady angielskie

-recepcja

Przez określnik recepcja należy rozumieć odbiór społeczny danej osoby lub jej twórczości, działalności. Po określniku – recepcja nie stosujemy określnika

chronologicznego, np.:

Konopnicka, Maria (1842-1910) – recepcja - Bułgaria

Np.:

Recepcja twórczości Leopolda Buczkowskiego w latach 1966-1989 / Jerzy Kazimierski. - Szczecin, 2009

600 14 |a Buczkowski, Leopold |d (1905-1989) |x recepcja

655 4 |a Literatura polska |x historia |y 1956-1989 r.

655 4 |a Literatura polska |x recepcja

Żałoba po śmierci Jana Pawła II : analiza ilościowo-jakościowa Księgi

kondolencyjnej "Internauci w hołdzie papieżowi Janowi Pawłowi II" / Jan Dziedzic. - Kraków, 2009

Kronika Marcina Polaka i jej średniowieczna tradycja rękopiśmienna w Polsce /

Jacek Soszyński ; Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki. - Warszawa,

1995

600 04 |a Marcin Polak |d(1208-1279). |t Chronicon pontificum et imperatorum |x wydawnictwa i rękopisy

650 4 |a Historiografia polska |y13 w.

650 4 |a Kronika |x historia |z Polska |y 13 w.

650 4 |a Rękopisy łacińskie |x historia |y 13-15 w. 650 4 |a Rękopisy łacińskie |x zbiory |z Polska

- zamach + data roczna

np.:Aleksander II (cesarz Rosji ; 1818-1881) – zamach 1867

Aleksander II (cesarz Rosji ; 1818-1881) – zamach 1881 r.

Akcja Koppe : krakowska akcja "Parasola" / Piotr Stachiewicz. - Warszawa,

1982

600 14 |a Koppe, Wilhelm |d (1896-1975) |x zamach 1944 r. 610 24 |a Armia Krajowa. |b Batalion "Parasol"

651 4 |a Kraków (woj. małopolskie ; okręg) |y 1939-1945 r.

- zbiory

określnik zbiory stosuje się do opracowania publikacji na temat

kolekcjonerskich zbiorów danej osoby lub rodziny, rodu, np.:

Pawlikowski (rodzina) – zbiory

Jasieński, Feliks (1861-1929) – zbiory

po określniku – zbiory – nie stosujemy określnika chronologicznego

Zbiory metrologiczne Aliny i Juliusza Gustowskich : katalog wystawy, listopad 2010

- styczeń 2011 : Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy / [tekst i oprac. graf. Roman Skowron]. – Świdnica, 2010

600 14 |a Gustowska, Alina |x zbiory

600 14 |a Gustowski, Juliusz |x zbiory

610 24 |a Muzeum Kupiectwa Śląskiego (Świdnica) |x wystawy 650 4 |a Przyrządy pomiarowe |z Polska

651 4 |a Świdnica (woj. dolnośląskie) |x wystawy |y od 2001 r.


Dar rodziny Lanckorońskich dla Zamku Królewskiego na Wawelu / Kazimierz

Kuczman. – Kraków, 1995

600 34 |a Lanckoroński |c (rodzina) |x zbiory 610 24 |a Zamek Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki (Kraków)

|x zbiory

III. Metodyka opracowania przedmiotowego z użyciem hasła osobowego -

wybrane zagadnienia. Przykłady zastosowania

Hasło osobowe wystąpi w opisie przedmiotowym wtedy, kiedy dana osoba jest przedmiotem treści dokumentu. Hasło osobowe wymaga z reguły dodania haseł

przedmiotowych wskazujących na grupę zawodową, społeczną, rodzaj działalności

danej osoby, ale nie we wszystkich typach dokumentów. Hasła takie nie pojawią się

np. w księdze pamiątkowej, dedykowanej danej osobie, ale nie zawierającej informacji o życiu i działalności osoby, w korespondencji, której treść nie dotyczy

zawodowej działalności piszącego czy też w pamiętnikach, w których autor nie

opisuje swej zawodowej aktywności. W opisie przedmiotowym możemy użyć do trzech nazw osobowych włącznie. Jeśli

przedmiotem dokumentu są więcej niż trzy osoby, w opisie nie umieszczamy hasła

osobowego żadnej z nich, ale staramy się uogólnić (wskazać na grupę zawodową,

działalność, miejsce zamieszkania itp.).

- Biografie indywidualne

Biografie indywidualne oprócz hasła osobowego powinny zawierać hasła wskazujące na zawód, grupę społeczną, wszelkiego rodzaju działalność, która była ważną częścią

życia danej osoby, miejsce zamieszkania, jeśli jest w związku z działalnością osoby.

Zawsze otrzymają hasło formalne Biografie.

Cud Glorii : mała dziewczynka, śmiertelna choroba i potęga wiary / Jerry Brewer ;

przekł. Olga Pieńkowska-Kordeczka. - Kraków, 2010

600 14 |a Strauss, Gloria |d (1996-2007) 650 4 |a Dziecko chore na nowotwory |z Stany Zjednoczone |y od 1989 r.

650 4 |a Nerwiak zarodkowy

650 4 |a Wiara |x katolicyzm

655 4 |a Biografie

Królowe : sześć żon Henryka VIII / David Starkey ; przekł. Janusz Szczepański. -

Poznań, 2010 600 04 |a Henryk |b VIII |c (król Anglii ; |d 1491-1547)

650 4 |a Kobieta |z Wielka Brytania |y 16 w.

650 4 |a Małżeństwo |z Wielka Brytania |y 16 w.

650 4 |a Władcy |z Wielka Brytania |y 16 w. 651 4 |a Wielka Brytania |y 16 w.

655 4 |a Biografie

Wacław Boratyński-artysta malarz "Pracowit z Ryglic" / [zespół red. Jan z Domachowa Bzdęga et al.]. - Gostyń, 1992

600 14 |a Boratyński, Wacław |d (1908-1939)

650 4 |a Graficy polscy |y 20 w. 650 4 |a Malarze polscy |y 20 w.

655 4 |a Biografie

Wczesna twórczość Josifa Brodskiego / Joanna Madloch. - Katowice, 2000

600 14 |a Brodskij, Iosif |d (1940-1996)

655 4 |a Poezja rosyjska |x historia |y 1945-1985 r.

"W tej latarni..." : późna twórczość Mirona Białoszewskiego w perspektywie

hermeneutycznej / Adrian Gleń. - Opole, 2004

600 14 |a Białoszewski, Miron |d (1922-1983)

655 4 |a Poezja polska |x historia |y 1956-1989 r.

III.1.1. Biografie władców, przywódców i głów państw, polityków.

Biografie władców: cesarzów, królów, książąt panujących oprócz hasła

osobowego otrzymają hasło Władcy + określnik geograficzny + określnik chronologiczny, hasło Kraj panowania + określnik chronologiczny oraz

hasło Biografie.

Civitas Schinesghe : Mieszko I i początki państwa polskiego / red. Jan M. Piskorski ;

aut. Jacek Banaszkiewicz [et al.]. - Poznań, 2004

600 04 |a Mieszko |b I |c (książę Polski ; |d ca 935-992)

650 4 |a Władcy |z Polska |y 10 w. 651 4 |a Polska |y 10 w.

655 4 |a Biografie

Bolesław Chrobry / Jerzy Strzelczyk. - Poznań, 1999

600 04 |a Bolesław Chrobry |c (król Polski ; |d ca 967-1025)

650 4 |a Władcy |z Polska| y10-11 w.

651 4 |a Polska |y 10-11 w. 655 4 |a Biografie

Biografie przywódców i głów państw oprócz hasła osobowego otrzymają hasło Przywódcy i głowy państw + określnik geograficzny + określnik chronologiczny,

hasło Kraj sprawowania władzy + określnik polityka (polityka wewnętrzna) +

określnik chronologiczny, hasło Politycy + określnik geograficzny + określnik

chronologiczny oraz hasło Biografie. Jeśli dokument opisuje czas przed lub po zyskaniu statusu głowy państwa, należy nadać hasła wskazujące na inną działalność,

np. politycy, adwokaci (czas wcześniejszej pracy zawodowej) itp., adekwatnie do

treści dokumentu. Określnik chronologiczny wskazuje na czas omawiany w

dokumencie.

On Kwaśniewski : kulisy władzy / Grzegorz Indulski, Dariusz Wilczak. - Grodzisk

Mazowiecki, 2005 600 14 |a Kwaśniewski, Aleksander |d (1954- )

610 24 |a Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej |x biografie

III.1.3. Biografie świętych i błogosławionych.

Tematu święci i błogosławieni używamy tylko dla prac zbiorowych i w przypadku,

gdy nie mamy żadnej informacji na temat osoby, poza tą, że została błogosławioną lub świętą. Poszczególni święci otrzymają w opisie przedmiotowym hasła pokazujące

zakon, rodzaj działalności itp.

Biografia św. Teresy od Dzieciątka Jezus 600 04 |a Teresa od Dzieciątka Jezus |c (św. ; |d 1873-1897)

610 24 |a Karmelitanki Bose |x biografie |z Francja |y 19 w.

655 4 |a Biografie

Dominik Savio / Teresio Bosco. - Warszawa, 2007

600 04 |a Dominik Savio |c (św. ; |d 1842-1857)

650 4 |a Katolicyzm |x biografie |z Włochy |y 19 w. 655 4 |a Biografie

III.1.4. Biografie artystów ludowych.

Biografie artystów (muzyków, malarzy, rzeźbiarzy itp.) ludowych otrzymają hasło

Artyści ludowi (przymiotnik językowo-etniczny) z określnikiem chronologicznym i

odpowiedni do ich twórczości rodzaj sztuki z określnikiem biografie i określnikiem chronologicznym oraz hasło wskazujące na konkretną grupę artystów z określnikiem

chronologicznym.

Izajasz Rzepa : ptasznik i mistrz od św. Franciszka / Beata Zawal-Brzezińska. -

Pelplin, 2001

600 14 |a Rzepa, Izajasz |d (1904-1999)

650 4 |a Artyści ludowi polscy |y 20 w. 650 4 |a Rzeźba ludowa polska |x biografie |y 20 w.

650 4 |a Rzeźbiarze polscy |y 20 w.

651 4 |a Reda (woj. pomorskie) |x sztuka |x biografie |y 20 w. 655 4 |a Biografie

Biografie poetów ludowych otrzymają hasło Poeci (przymiotnik językowo-etniczny)

z określnikiem chronologicznym i hasło Poezja ludowa z określnikiem biografie i określnikiem chronologicznym.

Jakub Kostuch : wiersz na pisarzy sielanek : powieść o wiejskim gospodarstwie :

fragmenty / [Muzeum im. Stanisława Fischera, Bochnia ; oprac. Janina Kęsek, Anetta Stachoń]. - Bochnia, 1996

600 14 |a Kostuch, Jakub |d (1789-1857)

650 4 |a Poeci polscy |y 19 w. 655 4 |a Biografie

655 4 |a Poezja ludowa polska |y 19 w.

655 4 |a Poezja ludowa polska |x biografie |y 19 w.

W opracowaniu dokumentów biograficznych określnika „biografie” nie używamy po

kategoriach osób, po tematach wyrażających klasy i warstwy społeczne (np.

Arystokracja, Chłopi, Szlachta) oraz po hasłach [nazwa narodowości] za granicą,

Kobieta, Dziecko, Mężczyzna, Młodzież , Ludzie starzy i po określnikach: – absolwenci i – pracownicy.

Określnik – biografie stosujemy po hasłach korporatywnych i geograficznych oraz po tematach Służba zagraniczna, Wojsko, Policja, Ideologia (i nazwach poszczególnych

ideologii), Ruchy społeczne (i po tematach do nich węższych), Feminizm oraz

nazwach wydarzeń historycznych.

Tematy Pracownicy naukowi i Nauczyciele akademiccy będą stosowane tylko dla

prac socjologicznych, psychologicznych i opracowań zbiorowych.

III.2. Pamiętniki indywidualne. Narodowość w opracowaniu pamiętników.

Hasło „Pamiętniki żydowskie” otrzymają dokumenty napisane w języku jidysz i w języku innym niż jidysz. Pamiętniki żydowskie, bez względu na

język, w którym zostały napisane, będą skupiać wszystkie pamiętniki napisane

przez Żydów i dotyczące tematyki żydowskiej. Pamiętniki powstałe w języku innym niż jidysz powinny otrzymać drugie hasło „Pamiętniki” z

dopowiedzeniem językowo-etnicznym, wskazującym na język oryginału, kraj

pobytu autora.

Dziewczynka w czerwonym płaszczyku / Roma Ligocka ; współpr. Iris von

Finckenstein ; z niem. przeł. Katarzyna Zimmerer. - Warszawa, 2004

600 14 |a Ligocka, Roma |d (1938- )

650 4 |a Dziecko |x Żydzi |z Polska |y 1939-1945 r.

650 4 |a Żydzi |z Polska |y 20 w.

650 4 |a Polacy za granicą |z Niemcy (Republika Federalna) 651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x kultura |y 1944-1989 r.

651 4 |a Kraków (woj. małopolskie) |x getto

655 4 |a Pamiętniki niemieckie |y 20 w.

655 4 |a Pamiętniki polskie |y 20 w. 655 4 |a Pamiętniki żydowskie |y 20 w.

Dziecko ze Lwowa / Milo Anstadt ; przeł. Małgorzata Zdzienicka. - Wrocław,

2000

m.witkowska, hasła osobowe

Documents