naamusa islaamaa

18
لجاليات بالربوة توعية ا ة و لدعو لتعاوني ل المكتب ا الداب سلمية الNaamusoota islaamaa - مو أثيوبيا أورو اد العد جمال حمد م أحمدQophessaan shekh jemal shekh Muhammad (Abuu Raafii (

Upload: nuradin-sultan

Post on 17-Jul-2015

197 views

Category:

Education


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Naamusa islaamaa

الجاليات بالربوة لتعاوني للدعوة وتوعية المكتب ا

السلمية الدابNaamusoota islaamaa

ا- ي ثيوب أ أورومو

العداد

أحمد محمد جمال

Qophessaan

shekh jemal shekh Muhammad (Abuu Raafii(

Page 2: Naamusa islaamaa

مقدمة

الرحيم الرحمن ال بسم

آله وعلى محمد بنبينا والمرسلين البنبياء أشرف على والسل م والصل ة العالمين رب ل الحمدأجمعين وصحبه

وأتممت دينكم لكم أكملت تعالى- اليو م ال قال فيه بنقص ل كامل دين السل م ديننا فان بعد أما والمعاملت والعبادات العقيد ة على مشتمل ابنه كماله دينا. ومن السل م لكم ورضيت بنعمتي عليكم

حياته في المسلم بها يلتز م أن ينبغي التي السلمية الداب من كلمات ذالك. فهذه وغير والداب الجالية هذه أبناء من الكرا م القراء يدي بين أضعها و الورومو بلغة مترجمة اليومية. كتبتها

الفائد ة لتعميم اللغة هذه يفهمون وممن

الرسالة هذه في

السل م آداب

المجالس آداب

الدعاء آداب

والشراب الطعا م آداب

النو م آداب

السفر آداب

الوكيل وبنعم حسبنا وهو الكريم لوجهه خالصة أعمالنا يجعل أن ال وأسال

أحمد محمد جمال أخوكم

بالمكتب اليثيوبي والمترجم الداعية

Page 3: Naamusa islaamaa

DUREE

Bismillaahi Rrahmaani Rrahim.

Galanni kan Rabbiiti, nagayaaf rahmannii nabii keenyarratti haa bu'u, aaliifi sahaabootas.

Eeganaa-Diin (Amantiin) teenya tan islaamaa tun amantii jaalatamtuu, guutamtuu ir'uu hinqabne. Aqiidaa, ibaadaa, jiruu hawaasummaa,

namusootaa fi kanneen birootis heera guutuu uf keessaa qabdi. kitaabni kun yeroo duraatiif wayee naamusoota islaamaa kan dubbatu walitti

qabee qopheesse eegasii afaan keenya afaan oromootti hike.

kitaabni kun namusoota kanneen uf keessaa qaba

=namusa salaamtaa

=naamusa teessumaa

=naamusa kadhaa Rabbii

=naamusa nyaataaf dhugaatii.

=naamusa hirriibaa

=naamusa karaa deemsaa

Tanaaf namni hundi naamusoota kana barattanii akka itti dalaydan, akka walbarsiiftan isin yaadachiisna.

Obboleessa keessan

Abuu Raafii (shekh jemal shekh Muhammad(

Biiroo daiwaa Rabwaa

Riyadh\su'udii Arabiya.

Page 4: Naamusa islaamaa

السلم آداب

Naamusa salamtaa

أول تحابوا حتى تؤمنوا ول تؤمنوا حتى الجنة تدخلوا "ل وسلم عليه ال صلى ال رسول قالمسلم بينكم"رواه السل م تحاببتم؟أفشوا فعلتموه إذا شيء على أدلكم

Nabiin s.a.w. akkana jedhan"Jannata hinseentan hanga amantanitti,hinamanne hanga waljaalattanitti,mee waan yoo isa

hojjattan waljaalattan isinii himuu? Salaamtaa heddummessaa jidduu tessanitti."muslimtu galmeesse.

المسلمين كل تحية=

1-Muslima hundarratti salaammatuu.

من على السل م تقرأ الطعا م,و (تطعم خير؟قال السل م وسلم:أي عليه ال صلى ال رسول سئلعليه تعرف)متفق لم ومن عرفت

Kamii hojii islaamaattu caala jechuun gaafatame nabiin s.a.w. Akkana jedheeti deebisaa godhe "nyaata nyaachista,salaamtaa qaraata nama

beeytuufii kan hinbeynerratis"

bukhaariifi muslim

بالتحية المبادرة

2-Salaamtaa daddafsiisuu.

عليه. بالسل م"متفق يبدأ الذي هما وسلم"...وخير عليه ال صلى قال

الكثير"رواه على القائد,والقليل على الكبير,والمار على الصغير وسلم"يسلم عليه ال صلى وقالالبخاري.

Nabiin s.a.w.Akkana jedhe " caalaan isaan lameenii ka salaamtaan jalqabe" bukhaariif muslim.

Page 5: Naamusa islaamaa

Ammas nabiin akki jedhe''xiqqaan guddarratti haasalaammatuu,kandeemu kataa'urratti haasalaammatuu,namni lakkoofsaan waaxiqqoon heddurratti haasalaammatuu''bukhaaritu

odesse.

التحية رد

3-Salaamtaa deebisuu

كابنت أو شفاهة عليك ألقيت متى التحية رد فواجب,فيجب عليه الرد مستحبة.أما سنة السل م إلقاءبنره أولم يلقيها من رئينا كتابة,وسواء

جبريل هذا عائش يا يوما وسلم علي ال صلى ال رسول :قال قالت عنها ال رضي عائشة فعنالبخاري .رواه وبركاته ال ورحمة السل م وعليه تره لم وهي "فقالت السل م يقرئك

Dura salaamtaa jechuun sunnaa jaalatamtuu, ammo deebisuun waajiba dirqama.salaamtaa ta sagaalee taatuu ta barruu taatuu yogguu siin jedhamte deebisuun dirqama,abbaa jedhe san gartuu arguu baattuu,

Aayyoo Aaishaan R.A. akki jette Nabiin s.a.w. akkana naan jedhe "yaa Aaishaa jibriil kanaatu salaamtaa siin jedha" jennaan isiinis osomaa isa hin argin wa'aleyhissalaam warahmatuLlaahi wa barakaatuhuu''jette.

Bukhaaritu odeesse.

التحية تكرار

4-Salaamtaa irra deddeebi'uu.

أو شجر ة بينهما حالت فان عليه فليسلم أخاه أحدكم لقي إذا وسلم عليه ال صلى ال رسول قالداود. أبو عليه"رواه فليسلم لقيه يثم حجر أو جدار

Nabiin s.a.w. akkana jedhan"tokkoon keysan obboleessa isaatti yogguu dhaqe haa irratti salaammtuu,egasii yoo

gidaarri,yookaa,dhagaan,yookaa mukni isin jidduu bahes irrumatti salaammadhu''abuudaawud odesse.

التحية عند المصافحة

5-Yeroo salaamtaa harka walfuudhuu.

Page 6: Naamusa islaamaa

أبو يتفرقا"رواه أن قبل لهما غفر إل فيتصافحان يلتقيان مسلمين من "ما وسلم عليه ال صلى قالداود

Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan''Kanuma tahee haa tahuu muslitoonnni lama walitti dhufanii harka walfuunaan osoo isaan addaan hin bane isaaniif araaramamu malee hin hafan."abuu daawudUodeesse.

الصبيان تحية

6-Joollee daaimarratti salaammatuu.

عليهم"رواه فسلم غلمان على مر وسلم عليه ال صلى ال رسول إن قال عنه ال رضي أنس عنمسلم

Anas ibnu maalik R.A. akki jedhe Nabiin keenya joollerra dhufeeti irratti salaammate jedhe'' muslimtu odeesse.

المغادرة تحية

7-Salaamtaa yeroo deemsaaf ka'anii.

يجلس أن له بدا فليسلم, فان مجلس إلى أحدكم انتهى "اذا وسلم عليه ال صلى ال رسول قالداود. وأبو الترمذي الرخر"رواه من أحق الولى فليسلم, فليست قام إذا ,ثم فليجلس

Nabiin s.a.w.akkana jedhe''tokkoon keysan teessootti yoo dhufe haasalaammatuu,yoo taa'uu fedhe haataa'uu,eegasii yogguu ka'u haa

salaammatuu,ta duraa ta boodaarra jabeyfamtuu miti''tirmizii fi abiidawud odesse

والمزيع الكاتب من الموجه السلم رد

8-Salaamtaa barruufii midiyaarraa dhufte deebisuu.

على يسلم الكفاية, لنه فروض من هذا مثل في السلم رد ال رحمه باز بن العزيز عبد الشيخ قال ابن فتاوى الدلة,,مجموع لعموم سمعه مسلم كل يرد أن , والفضل بعدهم يرد أن فيكفي غفير جم

)693\9باز(

Sheek abdul'aziiz ibnu baaz Rabbi rahmata isaa haagodhuu akki jedhe''bekka akkanaa tanatti salaamtaa deebisuun fardii walirraa gutani.inni hedduu ummataatii waan salaammatuuf gariin isaanii

deebisnaan nigaya.ammoo haatahuu irra caalaan hundi nama dhagayee deebisuun barbaachisaadha.ragaan kan waliigalaa waan taheef.''

Majmuu'a fataawii ibnubaaz693\9.

Page 7: Naamusa islaamaa

المجالس آداب

Naamusa teysumaa.

والذهاب القدوم في السلم-1

1-yeroo dhufanii fi yeroo deeman salaamtaa jechu.

Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhe)

فان, مجلس الى أحدكم انتهى اذا( يجلس أن له بدا فليسلمثم, رواه) من بأحق الولى فليست فليسلم قام اذا فليجلس الخرة

وأبوداود. الترمذي

Tokkoon keessan yeroo teessoo gaye haa salaammatuu,yoo taa'uu fedhe haa taa'uu, eegasii yogguu ka'ee deemu haa

salaammatuu, tan duraa taboodaarra hincaaltu,(tan boodaa tunis akkuma tan duraatti jabduudha.(

المجلس به انتهي حيث الجلوس-2

2-bakka teessumti itti dhaabbatte taa'uu.

Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhe (Namtichi namticha teessoo isaa irraa hinkaafatin ufiif achi taauudhaaf jecha, garuu ammo walduraa siiqaa waliif ballisaa)bukhaariif

muslim.

وسلم. عليه ا صلى ا رسول على والصلة ا بذكر تعميرها-3

3-Faaruu Rabbiitii fi Rahmata nabirratti buusuudhaan teysuma booharsuu.

Nabiin s.a.w. akkana jedhe (ummanni tokko teessoo isii keessatti Rabbiin hinfaarsin takka taa'anii hoongoon isaanirratti taatu malee hin hafan,-gaabbii fi sheenaan jechuudha-yoo fedhe isaan azzaba yoo fedhe isaaniif araarama) Tirmiziitu galmeesse.

Faaruu rabbi san keessaa tokko istigfaara godhuudha. Abdallaah ibnu umar akki jedhu.nabiin s.a.w. teessoo

Page 8: Naamusa islaamaa

takka keessatti yoggu dhibba Rabbig firlii watub alayya innaka anta ttawwaaburrahiim) Abuu Dawuud odeesse.

الصالحين مجالسة- 4

4Namoota gaggaariin wajji taa'uu.

Nabiin s.a.w. akki jedhe.Muimina malee hinsaahibin,nama rabbisodaatu malee nyaata kee akka hinnyaanne.)Abuu Daawudiifi tirmiziitu odeesse

.الغيبة اجتناب-5

5-walhamachurraa fagaachuu.

Abuu hureyraan r.a.Nabiin s.a.w. akkana jedhan jedhe,(hamachuun maal akka tahe beeytuu?)Rabbumaafii

rasuula isaattu beeka jedhaniin.(obboleessa kee waan inni jibbuun dubbachuudha).yoo wanniin ani isaan jedhu sun tan inni qabu taateyoo? Jennaan. (yoo waanni ati jetteen sun tan inni qabu taate isa hamattee jirta, yoo tan inni

hinqabne taate cubbuu isarra keessee jirta) jedhe. Muslimtu odeesse

.الضحك كثرة عن النهي-7

6-kofla heddummeessurraa dhoowwamuu.

Nabiin s.a.w. akki jedhan,(kofla hin heddummeysinaa,kokoflaa ooluun onnee nama

ajjeefti.)ibnu maajah odeesse

.الخرين بحضرة التجشؤ كراهية- 7

7-Nama biratti deeqqifachuun jibbamaadha.

Abdillaah ibni umar akki jedhe: namtichi tokko nabiin biratti deeqqifate. Nabiin akki jedheen,(Deeqqifatiinsa kee kana nurraa uf qabi, irra quufaan isaanii addunyatti irra

beelawaa isaaniiti aakhiratti) tirmiziitu odeesse

.المجلس كفارة دعاء-8

8-du'aaii araarsituu dogoggora teeysumaatiif.

Page 9: Naamusa islaamaa

Nabiin s.a.w. akki jedhe (namni teessuma takka taa'ee guddisee wace,-haasawa badii haasawe-osoo teessuma isaa

sanirraa hinkaane ka akkana jedhe, subhaanaka allaahumma wabihamdika,ash-hadu anlaailaaha illaa anta

astagfiruka, wa atuubu ileyka,-kan jedhe wanni teessoo isaa san keessatti tahe isaaf araaramamu malee kan hafu

hintaane.)tirmizii odeessee albaaniitu sirreesse.

الدعاء آداب

Naamuusa kadhaa Rabbii (Du'aa'ii(

( ا قال أمن: السوء ويكشف دعاه اذا المضطر يجيب تعالىتذكرون) ما قليل ا مع أءله الرض خلفاء ويجعلكم

Rabbiin s.w. akkana jedhe.''sa inniin rakkataadhaaf awwaatu yeroo inni kadhate,kan rakkina furmaata godhu kan bakka buoota dachii isin godhe akka gabbaramtoota dharaa nitahee? (Abadan hintaane

jechuu).Allaahaan wajji gooftaan biro nijiraa?garuu isin Waa xiqqoodha gorfamtan.

ناء لث ا. على ا

1-Rabbi faarsuu.

أسالك اني يقول:اللهم رجل سمع – وسلم عليه ال صلى ال رسول أن عنه ال رضي بريدة -عنأحد.فقال: كفوا له يكن يولد,ولم ولم يلد لم الصمد, الذي الحد الأنت اله ل ال أنت أنك أشهد أني

ابودود. أجاب)رواه به دعي أعطى,واذا به سئل اذا الذي العظم بالسم ال سألت (لقد

Bureydaan r.a.akkana jedhe.. nabiin s.a.w. namticha tokko kan akkana jedhee Rabbi kadhatu dhagayan \Allaahumma inni as'aluka

annii ashhadu annaka natallaahu laa ilaaha illaa anta,al ahadussamadu,allazii lam yalid walam yuulad,walm yakun lahuu

kufuwan ahad\ nabiin ni jedhan dhugaa rabbiin kadhatte maqaa isaa guddaan, ka yoo isaan kadhatame namaa kennu,kan yoo isaan

yaammatame namaa awwaatu. Abuudawud galmeesse" .

Page 10: Naamusa islaamaa

الجابة أوقات تحري

-2-yeroo qeebqltii filachuu.

والقامة. الذان السجود,وبين السحر,وفي الجمعة, ووقت يوم من ساعة آرخر -مثل

Yeroon kadhaan Rabbii qeebalamtu saa'aa dhumaa guyyaa jim'aa irraa,yeroo bariisaa, yeroo sujuuda keysaa,yeroo azaanaafii iqaamaa

jedduu.

ليدين. رفع ا

3-harka lameen olqabuu.

إليه يديه رفع إذا عبده من كريم, يستحيي حي وتعالى تبارك ربكم ( إن وسلم عليه ال صلى -قالداود. أبو صفرا) رواه يردهما أن

nabiin s.a.w. akkana jedhan''Rabbiin keessan oltahee kabajamee jiraataa arjaadha,yoggaa gabrichi isaa harka lameen isa jala ol

qabatee isa kadhate qullaa gadi deebisuu niqaanfata''abuu dawud odesse.

ا. وتكراره الدعاء في اللحاح ثلث

4-kadhaa jajjabeysuu fii yoggu 3 irra deddeebiuu.

البخاري. لي)رواه يستجب فلم دعوت يقول يعجل مالم لحدكم (يستجاب وسلم عليه ال صلى -قال

Nabiin s.a.w. akki jedhan ''Tokkoo keysaniif kadhaan niawwaatama waan hin jarjarsiifatiniin,kadhadhee homaa naaf hin awwaatamne

waan hin jedhiniin'' bukaariitu galmeesse.

دعا دعا وسلم-اذا عليه ال صلى النبي يعني – : وكان عنه ال رضي مسعود بن ال عبد وقالمسلم. ثلثا. رواه سأل سأل ثلثا,واذا

Abdellaa ibnu mas'uud akki jedhe,nabiin s.a.w. yoggu kadhatan yoggu 3 irra deddeebian ,yogguu gaafatanis yoggu3 irra deddeebian.''

Muslimtu odeesse.

الولد. أو المال أو النفس على الدعاء عدم

5-lubbuu ufii,qabeenyaa fii ilmaan abaaruu dhabuu.

Page 11: Naamusa islaamaa

تدعوا أولكدكم, ول على تدعوا ,ول أنفسكم على تدعوا (ل وسلم عليه ال صلى قال-مسلم. لكم).رواه عطاء,فيستجيب فيها يسأل ساعة ال من توافقوا أموالكم,ل على

-Nabiin s.a.w. akki jedhan lubbuu teessan uf hin abaarinaa,joollee teessan hin abaarinaa,qabeenya keessan

hin abaarinaa,yeroo rabbirraa kadhaan kennamtu mudattanii isinitti qebalamuutu sodaatamaa.'' Muslimtu

odeesse.

-

الغيب بظهر لخيك الدعاء-

6-obbolessa fagoo jiruu du'aaii godhuu.

ملك رأسه مستجابة,عند الغيب بظهر ليخيه المسلم وسلم: (كدعوة عليه ال صلى ال رسول -قالمسلم. بمثل).رواه ولك به: آمين الموكل الملك قال بخير ليخيه كدعا موكل, كلما

Nabiin keenya s.a.w. akki jedhan ''kadhaan rabbi tan muslitichi obboleessa isaa kan fagoo jiruu godhu qeebalamtuudha.mataisaa

birratti malaaykaan tokko ramadameeti,yeroo inni obboleessa isaatiif toltuu kadhate hunda malaaykichi sun Rabbi haa qeebalu siifis

fakkaata kana haa kennu , jedhaan.'' Muslimtu galmeesse.

الحلل. الرزق على الحرث

7-Rizqii halaala qofarratti gabaabbachuu,bololuu.

أغبر السفر,أشعث يطيل الرجل وسلم:(ذكر عليه ال صلى النبي أن عنه ال رضي هريرة أبي عن , وغذي حرام حرام, وملبسه حرام, ومشربه يارب! ومطعمه السماء: يارب الى يديه يمد

مسلم. لذالك؟) رواه يستجاب بالحرام, فأنى

Abbaa hureyraa r.a. irraa odeeffamee nabiin s.a.w. akkana jedhan jedhe, namticha karaa dheeraa deeme tokkorraa dubbatee

dhukkaawaa faaggawaa kantahe harka isaa kara samii oldiriirsee –yaarabbi yaarabbi (jedhee kadhataa) eeysaa kadhaan isaa isarraa

qeebalamti! Nyaanni isaa haraamii, dhugaatiin isaa haraamii, uffanni isaa haraamii''muslimtu odeesse.

والشراب الطعام آداب

Naamusa nyaataa fii dhugaatii.

Page 12: Naamusa islaamaa

تعبدون." إياه كنتم إن ل واشكروا رزقناكم ما طيبات من كلوا آمنوا الذين أيها تعالى" يا ال قال

Rabbiin s.w. akkana jedhe''Yaa warri amantan gaggaarii waan nuti isiniif kenninerraa nyaadhaa,Allaahaaf galata galchaa,yoo ka isaqofa

gabbartan taatan.

باليمين الكل=1

1-Harka mirgaatiin nyaachuu.

ل قال بيمينك كل فقال بشماله ال رسول عند أكل رجل إن عنه ال رضي الكوع بن سلمه عنمسلم رواه فيه إلى رفعها فما قال الكبر إل منعه ما استطعت ل قال أستطيع

Salamata ibnulakwaiR.A. akkana jedhe'namtichi tokko Rasuula Rabbii biratti bitaan nyaate.Nabiin s.a.w.'' mirga keetiin nyaadhu''

jedheen.hindandayu jedheen,''hindandayin''jedheen.boona malee wanni isa dhowwe waa hinjiru.duuba waa isii san afaan isaatti ol

hinfuune jedhe.muslimtu odeesse.

العتدال=2

2-Jiddu jireessa tahuu.

العراف \سورة المسرفين يحب ل انه تسرفوا ول واشربوا "وكلوا تعالى قال

Rabbiin s.w. akki jedhe''nyaadhaa, dhugaa,hinballeysinaa inni balleysitoota hinjaalatu.''suuraa airaaf.

الطعام اول في التسمية=3

3-Jalqaba nyaataa irratti bismiLlaah jechuu.

تعالى ال اسم يذكر أن نسي فان تعالى ال اسم فليذكر أحدكم أكل إذا وسلم عليه ال صلى النبي قالاللباني وصححه كداوكد أبو \رواه وآيخره أوله ال بسم فليقل أوله في

Nabiin s.a.w. akkana jedhe''tokkoon keysan yeroo nyaata nyaatu bismillaah haa jedhuu,yoo duratti jechuu irraanfate yogguma yaadate

bismillaahiawwalahuu wa aakirahuu haa jedhuu.''Abuu daawud odeesse,albaaniin sahiiha jedhe.

Page 13: Naamusa islaamaa

الطعام عيب عدم=4

4-Nyaata eybessuu dhabuu.

أكله اشتهاه قط, إن طعاما وسلم عليه ال صلى النبي عاب ما قال عنه ال رضي هريرة أبي عنالبخاري. تركه"رواه كرهه وان

Abbaan hureyraa R.A. Nabiin S.A.W.takkumaatuu nyaata hinfokkisne[hin arrabsine] jaalatu ni nyaata, yoo jibbe ni

dhiisa''bukhariitu odeyse.

الطعام على الجتماع=5

5-Walitti qabamanii nyaachuu.

نشبع ول نأكل إنا ال رسول يا قالوا ال رسول أصحاب أن عنه ال رضي حرب بن وحشي عن لكم يبارك عليه ال اسم واذكروا طعامكم على فاجتمعوا قال نعم قالوا تفترقون؟ فلعلكم قال

اللباني. وحسنه كداوكد أبو فيه"رواه

Wahshiyyii ibnu harbii akki jedhe sahaabaan nabii s.a.w. yaa rasuula numa nyaannaa numa nyaannaa hinquufnuu maaluma?jennaan

addababaatan nattyi fakkaata, jennaan ee jedhaniin.nyaata walitti qabamaa nyaadhaa,maqaa Rabbii irratti dubbadhaa,barakaatu itti isinii

godhamaa jedheen."Abuudawud odeesse

الخادم مع الكل استحباب=6

6-Ergamtootan wajji nyaachuun barbaachisaa tahuu.

بطعامه يخاكدمه أحدكم أتى ( إذا قال وسلم عليه ال صلى النبي عن عنه ال رضي هريرة أبي عنالبخاري علجه)رواه ولي فانه أكلتين أو أكلة أو لقمتين أو لقمة فليناوله معه يجلسه لم فان

A bii hureyraan R.A.nabiin keenya S.A.W.akkana jedhan jedhe''Tokkoon keysan yoo kaadimni isaa nyaata isaa fideyoo teysisee wajji nyaatuu baate affan tokko afaan lama haa kennuufii,fuudhaa takka fuudhaa

lama.isaatu bilcheeyseef waan taheef.''Bukhariitu odeesse.

الشرب آداب من=7

7-Naamusa dhugaatii irraa

الشراب. في ينفخ الناء،ول يخارج يتنفس اثلاثا،وأن يشرب أن

Page 14: Naamusa islaamaa

yoggu sadihitti dhuguu,meeshaan alatti hafuura baafachuu,waan dhugu afuufuu dhabuu.

الكل، عقب حمدا=8

8-Nyaata booda Rabbi galatoomfachuu.

namni yeroo nyaata isaarraa raawwate

من ورزقنيه هذا أطعمني الذي ل الحمد قال اثم طعاما أكل من قال وسلم عليه ال صلى النبي عناللباني وحسنه كداوكد أبو ذنبه"رواه من تقدم ما له غفر قوة ول مني حول غير

jNabiin S.A.W. Akki jedhe namni cyaata nyaatee egasii "Alhamdu liLLAAHI Allazii ax'amanii haaza xxa'aama warazaqaniihi min gayri howlin minnii walaa quwwah"jedhe badiin isaa tandabarte hundi

araarama isaaf godhamti

يشرب عليها,أو فيحمده الكلة يأكل أن العبد عن ليرضى ال "ان وسلم عليه ال صلى وقالمسلم عليها"رواه فيحمده الشربة

Ammas nabiin keenya s.a.w. akki jedhe Rabbiin gabricha isaarraa nijaalata nyaata tokko nyaatee irratti galata isaaf galchuu,yookaan

dhugaatii takka dhugee galata isaaf galchuu''muslimtu odeese.

النوم آداب

Naamuusa hirriibaa

1-yeroo rafan wuduu'a godhachuu barbaachisa.

2-cinaacha mirgaa irratti rafuu barbaachisa.

3-duaaii fii zikrii yeroo hirriibaa qarauu barbaachisa.

Isii keessa takka tana

لبراء عن ا صلى ا رسول لي قال: قال عنهما ا رضي عازب بن اثم, وضوئك فتوضأ مضجعك أتيت إذا" وسلم عليه على اضطجع للصلة

وقل, شقك اليك وجهي ووجهت, اليك نفسي أسلمت اللهم اليمن لملجأ اليك ورهبة رغبة اليك ظهري والجأت اليك أمري وفوضت

Page 15: Naamusa islaamaa

متفق" الذي ونبيك أنزلت الذي بكتابك آمنت اليك ال ولمنجا أرسلتعليه.

Baraai ilma aazib r.a. Nabiin keenya s.a.w. akkana naan jedhan jedhe."yogguu rafuuf kaate akkuma yeroo salaataatti wuduu'a

godhadhu,eegasii cinaacha kee kan mirgaa irratti ciisi,eegasii akkana jedhi \ Allaahumma aslamtu nafsii ileyka,wawajjahtu wajhii

ileykaa,wafawwadtu amrii ileykaa,wa'alja'itu zahrii ileykaa,ragbatan warahbatan ileyka,laa maljaa walaa manjaa.

4-Aayatul kursiyyii qarauu.

5-Qulhuwallaahu ahad fii qulauuzuu lameen harka keessatti qara'anii itti tufanii dibachuu yoggu 3.

6-Harka mirgaa mataa jala kaayyachuu.

7-firaasha irra rafan uffata ufirraa qaban gama keeysaatiin haxaawuu.

8-Gararratti ciisanii rafuu dhowwaadhaa tahuu beekuu

السفر آداب

Naamusa karaa deemsaa.

السفر دعاء على الحرص-1

1-Kadhaa yeroo karaa deemaanii irratti bololuu

Abdallaah ibnu umar R.A. akkana jedhe, Nabiin keenya S.A.W. yeroo karaa deemuuf gala isaanii yaabbatan akkana jedhan jedhe,

ربنا إلى إنا مقرنين,و له كنا ما و هذا لنا سخر الذي أكبر,سبحان ,ال أكبر أكبر,ال ال علينا هون ترضى. اللهم ما العمل ومن والتقوى البر هذا سفرنا في تسألك إنا لمنقلبون,اللهم

بك أعوذ إني الهل. اللهم في والخليفة السفر في الصاحب أنت بعده, اللهم عنا هذا,واطو سفرناوالهل. والمال في المنقلب المنظر,وسوء كعابة السفر,و وعثاء من

Allaahu akbar Allaahu akbar Allaahu akbar,subhaanallazii sakhara lanaa haazaa wamaa kunnaa lahuu muqriniin,wa innaa ilaa rabbinaa

lamunqalibuun,Allaahumma innaa nas'aluka fii safarinaa haazaa

Page 16: Naamusa islaamaa

albirra wattaqwaa' waminal amali maa tardaa,Allaahumma hawwin aleynaa safaranaa haazaa,waxwi annaa bu'idahuu,Allaahumma anta ssaahibu fissafar,walkaliifatu fil'ahli,Allaahumma innii auuzu bika min waisaai ssafar,waka'aabatil manzar,wa suuil munqalabi filahli

walmaal.

مسلم حامدون) رواه ,تائبون,عابدون,لربنا (آيبون فيهن وزاد قالهن رجع وإذا

Yogguu deebie isii tanas qaraeeti,tana itti ida'a.''aayibuuna taaibuuna aabiduuna liRabbinaa haamiduuna''muslimtu galmeesse.

لنهار. أول السفر-2 ا

2-Ganamaan deemuu

بكورها) في لمتي بارك (اللهم وسلم عليه ال صلى قال

Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan.(Yaa Rabbi ummata kiyyaaf ganama isaanii keysatti barakaa godhiif.(

داود أبو النهار.رواه أول في بعثهم جيشا أو سرية بعث إذا وسلم عليه ال صلى وكان

Ammas Nabiin s.a.w.yogguu waraana yookaan saylii ergan yeroo ganamaa keysa erguu turan. Abuu dawud odeesse.

يار-3 السفر رفيق اخت

3-Waahela wajji deem barbaaddachuu.

بليل راكب سار ما أعلم ما الوحدة في ما الناس يعلم لو وسلم عليه ال صلى ال رسول قالالبخاري. وحده)رواه

Nabiin s.a.w. akki jedhan osoo waan anibeeku kan rakkoo kophaa deemuun qabdu beekee ummanni silaa namni tokkichi kophaasaa

halkan keeysa karaa hindeemu./bukhaariitu odeesse/

داود أبو ركب)رواه شيطانان,والثلةثة والراكبان شيطان الراكب وسلم عليه ال صلى وقالوأحمد. والترمذي

Ammas Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan "namni tokko kophaa karaa deemuun dalagaa sheyxaanaati,namni lama kophaa karaa

deemuunis dalagaa sheyxaanaati,namni sadihi ammo wajji yaauun gaariidha./abuu dawud,tirmizii fii ahmad odeessan/

والصحاب. الهل توديع-4

Page 17: Naamusa islaamaa

4-Maatiifii saahibbanitti dhaammatuu.

ال صلى ال رسول ودعني كما أودعك عنهما:هلم ال رضي عمر ابن لي :قال قال قزعة عنداود. أبو عملك)رواه وخواتيم وأمانتك دينك ال وسلم:(أستودعك عليه

Qaza'aan akki jedhe ibnu umar akka nabiin natty dhaammatettin sitti dhaammadhaa koottu mee naan jedheeti ,eegasii ''Rabbitti si dhaame

siifii diin keetii fii booddee hojii teetii tis''naan jedhe.abuu daawud odeesse.

أحدهم المسافرون يؤمر أن-5

5-Wajji kara deemtonni nama tokko ajajaa godhachuu.

أبودود. أحدهم"رواه فليؤمروا سفر في ةثلةثة خرج وسلم"اذا عليه ال صلى ال رسول قال

Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan "namni sadihii yoo karaa wajji deeme tokkoajajaa haa godhatanii.''abuu daawud odeesse.

المنزل نزول دعاء- 6

6-Kadhaa yeroo qubqtqnii.

خلق,لم ما شر من التامات ال بكلمات قال:أعوذ ةثم منزل نزل "من وسلم عليه ال صلى قالمسلم. ذلك"رواه منزله من يرتحل حتى شيء يضره

Nabiin keenyaa s.a.w.akki jedhee''namni qubatee, auuzu bikalimaatillaahi ttaammaaati min sharri maa khalaqa, jedhe sheyxaanni isa miidhuu hin dandayuu hanga bakka sanirraa

deemutti.''muslimtu odeesse.

ركعتين. فيه فيصلي بالمسجد عودته عند يبدأ أن-7

7-Yeroo galu dura masgiidaan jalqabuu isa keysatti raka'aa lama salaatuu.

بدأ سفر من قدم وسلم- اذا عليه ال صلى النبي يعني عنه:وكان ال رضي مالك بن كعب قالالبخاري ركعتين, رواه فيه بالمسجد,فيركع

Ka'ibi ibnu maalik akki jedhe''Nabiin yogguu amnarraa galan masgiidatti dura galan isa keysatti raka'aa lama salaatan"bukaariitu

odeesse.

Page 18: Naamusa islaamaa

لتكبير- 8 الهبوط عند والتسبيح الصعود عند ا

8-Yeroo ol Koran takbiiraa godhu, yeroo gadi bu'an tasbiiha godhuu.

أبوداود. سبحوا"رواه هبطوا كبروا,واذا الثنايا علو اذا وجيوشه وسلم عليه ال صلى النبي كان

Nabiin keenya s.a.w. fi waraanni isaanii yogguu kaarra olkoran Allaahu akbar jedhan,yoggu dhooqa gadibu'an subhaanallaahi

jedhan''abuudaawud odesse.

Asirratti xumurame galanni Rabbiif haa galuu.

العالمين رب ل والحمد

أجمعين. وصحبه وآله محمد نبينا على وسلم ال وصلى