B GIO DC V O TO TRNG I HC NGOI THNG H NI ---------- *** ----------

DNG MINH KHIM

NNG CAO NNG LC CNH TRANH CA DCH V VIN THNG DI NG 3G TI CNG TY THNG TIN VIN THNG IN LC THC TRNG V GII PHP

Chuyn ngnh M s

: Qun tr kinh doanh : 60.34.05

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS NGUYN HONG NH

H NI-2010

B GIO DC V O TO TRNG I HC NGOI THNG H NI ---------- *** ----------

DNG MINH KHIM

NNG CAO NNG LC CNH TRANH CA DCH V VIN THNG DI NG 3G TI CNG TY THNG TIN VIN THNG IN LC THC TRNG V GII PHP

LUN VN THC S KINH T

H NI-2010

MC LC DANH MC BNG BIU DANH MC HNH V THUT NG VIT TT M U CHNG 1 ------------------------------------------------------------------------------------ 1 MT S VN L LUN V NNG LC CNH TRANH ---------------------- 1 1.1 Nhng vn chung v nng lc cnh tranh -----------------------------------1 1.1.1 Khi nim cnh tranh ------------------------------------------------------------------- 1 1.1.2 Cc cng c cnh tranh ---------------------------------------------------------------- 3 1.1.2.1Cnh tranh bng cht lng sn phm ----------------------------------------- 3 1.1.2.2 Cnh tranh bng gi c ------------------------------------------------------------ 4 1.1.3 Khi nim nng lc cnh tranh ------------------------------------------------------ 5 1.1.3.1 Nng lc cnh tranh quc gia---------------------------------------------------- 5 1.1.3.2 Nng lc cnh tranh ca doanh nghip ---------------------------------------- 7 1.1.3.3 Nng lc cnh tranh ca sn phm dch v ---------------------------------- 7 1.2 Phng php nh gi nng lc cnh tranh ca sn phm dch v --------8 1.2.1. Cc yu t nh hng n nng lc cnh tranh sn phm dch v --------- 8 1.2.1.1 iu kin cc yu t sn xut ---------------------------------------------------- 9 1.2.1.2 Chin lc cng ty, c cu v i th cnh tranh ------------------------ 10 1.2.1.3 iu kin cu ---------------------------------------------------------------------- 11 1.2.1.4 Cc ngnh h tr v lin quan ------------------------------------------------- 12 1.2.1.5 Yu t thi c v yu t Chnh ph ------------------------------------------ 12 1.2.2 Phn tch m hnh 5 p lc cnh tranh ca Michael E. Porter------------- 13 1.2.2.1 Sc mnh mc c ca khch hng -------------------------------------------- 14 1.2.2.2 Sc mnh mc c ca nh cung cp------------------------------------------ 15 1.2.2.3 Cc ro cn gia nhp ngnh ---------------------------------------------------- 16 1.2.2.4 Cng cnh tranh gia nhng i th hin ti ------------------------ 17 1.2.2.5 p lc t sn phm thay th --------------------------------------------------- 19 1.2.3 Phn tch ma trn SWOT ------------------------------------------------------------ 20 1.2.3.1 Ngun gc ca m hnh SWOT----------------------------------------------- 20 1.2.3.2 Ni dung phn tch SWOT ----------------------------------------------------- 20 1.2.3.3 Chin lc c bn trong m hnh SWOT----------------------------------- 21 1.2.4 Cc ch tiu nh gi nng lc cnh tranh ca sn phm dch v-------- 23 1.2.4.1 Th phn ---------------------------------------------------------------------------- 23 1.2.4.2 Mc nhn bit thng hiu ------------------------------------------------ 23 1.2.4.3 Cht lng sn phm dch v-------------------------------------------------- 24 1.2.4.4 Gi c ca sn phm dch v--------------------------------------------------- 25 1.2.4.5 H thng phn phi ca sn phm dch v --------------------------------- 25 1.2.4.6 Lng trung thnh ca khch hng v sn phm dch v ---------------- 25 1.2.4.7 Hot ng qung co khuyn mi -------------------------------------------- 26 1.3 Gii thiu tng quan v dch v 3G --------------------------------------------- 26

1.3.1 Lch s pht trin h thng thng tin di ng----------------------------------- 26 1.3.2 Nhng tin ch ca dch v 3G ----------------------------------------------------- 27 1.3.3 Tnh hnh trin khai dch v 3G ---------------------------------------------------- 28 1.3.3.1 Tnh hnh trin khai dch v 3G trn th gii ------------------------------ 28 1.3.3.2 Tnh hnh trin khai dch v 3G ti Vit Nam ----------------------------- 29 CHNG 2 ---------------------------------------------------------------------------------- 31 THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA DCH V 3G CA EVNTELECOM ----------------------------------------------------------------------------- 31 2.1 Gii thiu v cng ty EVNTelecom ---------------------------------------------- 31 2.1.1 Lch s hnh thnh --------------------------------------------------------------------- 31 2.1.2 Chc nng nhim v ca EVNTelecom ------------------------------------------- 32 2.1.3 C cu t chc ------------------------------------------------------------------------- 32 2.1.3.1 M hnh t chc------------------------------------------------------------------- 32 2.1.3.2 Ngun nhn lc ------------------------------------------------------------------- 35 2.1.4 Cht lng mng li vin thng 3G ca EVNTelecom --------------------- 36 2.2 Thc trng hot ng kinh doanh dch v 3G ca EVNTelecom --------- 38 2.2.1 Kt qu hot ng kinh doanh vin thng trong thi gian qua ca EVNTelecom------------------------------------------------------------------------------------ 38 2.2.2 Hot ng kinh doanh dch v thng tin di ng 3G ca EVNTelecom -- 40 2.2.2.1 Cc dch v thng tin di ng 3G -------------------------------------------- 40 2.2.2.2 Tc pht trin thu bao 3G ------------------------------------------------- 41 2.2.2.3 Th phn 3G ca EVNTelecom ----------------------------------------------- 41 2.2.2.4 Chnh sch cc 3G ca EVNTelecom ------------------------------------- 42 2.3 Phn tch thc trng nng lc cnh tranh dch v 3G ca EVNTelecom 44 2.3.1 Bi cnh ca ngnh vin thng Vit Nam --------------------------------------- 44 2.3.1.1 Mi trng kinh t --------------------------------------------------------------- 44 2.3.1.2 Mi trng chnh tr - lut php ---------------------------------------------- 45 2.3.1.3 Mi trng k thut cng ngh ----------------------------------------------- 45 2.3.1.4 Mi trng vn ho x hi--------------------------------------------------- 46 2.3.2 Phn tch nng lc cnh tranh dch v 3G ca EVNTelecom theo m hnh 5 p lc cnh tranh ca Michael E. Porter --------------------------------------------- 47 2.3.2.1 Khch hng ------------------------------------------------------------------------ 47 2.3.2.2 Nh cung cp --------------------------------------------------------------------- 49 2.3.2.3 Cc i th cnh tranh ngnh -------------------------------------------------- 49 2.3.2.4 Sn phm thay th ---------------------------------------------------------------- 52 2.4 nh gi nng lc cnh tranh ca dch v 3G ca EVNTelecom --------- 53 2.4.1 Th phn thu bao---------------------------------------------------------------------- 56 2.4.2 Mc nhn bit thng hiu ------------------------------------------------------ 57 2.4.3 Lng trung thnh ca khch hng v dch v ----------------------------------- 58 2.4.4 Cht lng mng li, dch v ----------------------------------------------------- 61 2.4.5 Cc ph --------------------------------------------------------------------------------- 62 2.4.6 H thng phn phi ------------------------------------------------------------------- 63 2.4.7 Hot ng qung co, khuyn mi ------------------------------------------------ 64 CHNG 3 ---------------------------------------------------------------------------------- 66 MT S GII PHP NNG CAO NNG LC CNH TRANH CHO DCH V 3G CA EVNTELECOM ----------------------------------------------------------------- 66

3.1 Bi hc kinh nghim nng cao nng lc cnh tranh ca dch v 3G trn th gii ------------------------------------------------------------------------------------- 66 3.1.1 Bi hc ca AT&T --------------------------------------------------------------------- 66 3.1.1.1 Gii thiu v AT&T ------------------------------------------------------------- 66 3.1.1.2 Tnh hnh trin khai 3G ca AT&T ------------------------------------------ 66 3.1.1.3 Bi hc kinh nghim trin khai 3G ca AT&T --------------------------- 68 3.1.2 Bi hc ca NTT DoCoMo ---------------------------------------------------------- 68 3.1.2.1 Gii thiu v NTT DoCoMo--------------------------------------------------- 68 3.1.2.2 Tnh hnh trin khai 3G ca NTT DoCoMo ------------------------------- 69 3.1.2.3 Bi hc kinh nghim trin khai 3G ca NTT DoCoMo ----------------- 72 3.1.3 Bi hc ca Maxis --------------------------------------------------------------------- 72 3.1.3.1 Gii thiu v Maxis -------------------------------------------------------------- 72 3.1.3.2 Tnh hnh trin khai 3G ca Maxis ------------------------------------------- 72 3.1.3.3 Bi hc kinh nghim trin khai 3G ca Maxis ---------------------------- 73 3.2 Phng hng pht trin dch v 3G trong thi gian ti ti cng ty EVNTelecom ------------------------------------------------------------------------------ 74 3.2.1. Phng hng pht trin dch v 3G VN ------------------------------------ 74 3.2.2. Phng hng pht trin dch v 3G ti cng ty EVNTelecom ----------- 76 3.3 Phn tch nng lc cnh tranh dch v 3G ca EVNTelecom theo ma trn SWOT -------------------------------------------------------------------------------- 77 3.3.1 Nhng im mnh, im yu, c hi v thch thc kinh doanh dch v 3G ca EVNTelecom. ----------------------------------------------------------------------------- 77 3.3.1.1 im mnh ca dch v 3G ca EVNTelecom ---------------------------- 77 3.3.1.2 im yu ca dch v 3G ca EVNTelecom ------------------------------ 78 3.3.1.3 C hi i vi dch v 3G ca EVNTelecom ----------------------------- 80 3.3.1.4 Thch thc i vi dch v 3G ca EVNTelecom ----------------------- 80 3.3.2 Bng ma trn SWOT cho dch v 3G ca EVNTelecom ---------------------- 81 3.4.Gii php nng cao nng lc cnh tranh cho dch v 3G ca EVNTelecom ------------------------------------------------------------------------------ 85 3.4.1 Kin ngh vi Nh nc v B Thng tin v Truyn thng ------------------ 85 3.4.2. Gii php cho dch v 3G ca EVNTelecom ----------------------------------- 86 3.4.2.1 Xy dng nt vn ha mi cho EVNTelecom ----------------------------- 86 3.4.2.2 Tng cng mt s hot ng trong marketing mix cho dch v 3G ca EVNTelecom -------------------------------------------------------------------------- 88 3.4.2.3 i mi c cu nhn s v nng cao cht lng ngun nhn lc phc v kinh doanh 3G -------------------------------------------------------------------------- 95 3.4.2.4 Trin khai cc dch v gi tr gia tng tin tin trn nn cng ngh 3G -------------------------------------------------------------------------------------------------- 97 KT LUN DANH MC TI LIU THAM KHO PH LC 1 PH LC 2

DANH MC HNH V

Hnh 1.1 M hnh kim cng ca Michael E.Porter ...................................................8 Hnh 1.2 M hnh 5 p lc cnh tranh ca Michael E.Porter ...................................14 Hnh 1.3 T l phn b thu bao 3G trn th gii theo a l ...................................28 Hnh 2.1 S t chc cng ty EVNTelecom ......................................................... 33 Hnh 2.2 Biu s lng trm pht sng 3G ca EVNTelecom ........................... 37 Hnh 2.3 Biu s lng thu bao di ng ca cc mng vin thng 2009...........38 Hnh 2.4 Biu doanh thu vin thng ca EVNTelecom ......................................39 Hnh 2.5 Biu Np ngn sch nh nc ngnh Vin thng nm 2008 ................39 Hnh 2.6 Biu tc pht trin thu bao 3G ca EVNTelecom.......................... 41 Hnh 2.7 Biu s lng thu bao 3G ca cc mng vin thng Vit Nam ..........41 Hnh 2.8 Biu doanh thu Vin thng Vit Nam nm 2008 ..................................49 Hnh 2.9 Biu c cu khch hng s dng dch v 3G ........................................54 Hnh 2.10 Biu c cu thu nhp ca khch hng s dng dch v 3G ................54 Hnh 2.11 Biu c cu tui ca khch hng s dng dch v 3G ...................55 Hnh 2.12 Biu c cu gii tnh ca khch hng s dng dch v 3G .................55 Hnh 2.13 Biu th phn thu bao 3G Vit Nam Q3 nm 2010 theo MIC v theo s liu kho st ..........................................................................................................57 Hnh 2.14 Biu lng trung thnh ca khch hng 3G EVNTelecom..................59 Hnh 2.15 Biu t l thu bao chuyn i t 2G sang 3G ca cc mng.............60 Hnh 2.16 Biu Radar nng lc cnh tranh dch v 3G ca EVNTelecom .........65 Hnh 3.1 Biu doanh thu ca AT&T 2007 ........................................................... 68 Hnh 3.2 Biu tng trng thu bao ca NTT DoCoMo .....................................70 Hnh 3.3 Thu nhp ARPU ca NTT DoCoMo nm 2003 ........................................71

DANH MC BNG BIU

Bng 2.1: Bng thng k tnh hnh lao ng EVNTelecom theo tui .................35 Bng 2.2: Bng thng k tnh hnh lao ng theo gii tnh, lnh vc cng tc ........35 Bng 2.3 D liu kho st khch hng s dng dch v 3G ti H Ni ...................53 Bng 2.4 Th phn thu bao di ng Vit Nam 9/2010 theo s liu kho st...........56 Bng 2.5 Kt qu iu tra mc nhn bit thng hiu mng 3G......................... 58 Bng 2.6 Bng thng k kt qu iu tra cht lng mng 3G ................................ 61 Bng 2.7 Kt qu kho st cht lng dch v chm sc khch hng 3G ca cc mng vin thng 9/2010 ............................................................................................ 62 Bng 2.8 Kt qu kho st gi cc 3G ca cc mng vin thng 9/2010 ...............62 Bng 2.9 Kt qu kho st h thng phn phi dch v 3G ca cc mng vin thng 9/2010 ........................................................................................................................ 63 Bng 2.10 Kt qu kho st chng trnh qung co khuyn mi ca cc mng .....64 di ng 3G 9/2010 .....................................................................................................64 Bng 3.1 Ma trn SWOT cho chin lc kinh doanh dch v 3G ca EVNTelecom ...................................................................................................................................82

THUT NG VIT TT 3G AMPS CDMA DVB-H EVDO FOMA GSA GSM HSDPA IACS IMT-2000 ISP ITU IXP LTE MMS MPLS NGN OFDM OSP PDA POP SIM TDMA UMTS WCDMA WiMAX Third Generation Advanced Mobile Phone Service Code Division Multi Access Digital Video Broadcasting - Handheld Evolution Data Optimized Freedom of Mobile Multimedia Access The Global mobile Suppliers Association Global System for Mobile Communications High-Speed Downlink Package Access Inter-Asia submarine optical Cable System International Mobile Telecommunications - 2000 INTERNET Service Provider International Telecommunication Union INTERNET Exchange Point Long Term Evolution MultiMedia Messaging Services MultiProtocol Label Switching Next Generation Network Orthogonal Frequency Devison Multiplexing Online Service Provider Personal Digital Assistant Point Of Presence Subscriber Identity Module Time Divison Multi Access Universal Mobile Telecommunications System Wide band Code Devision Multi Access Worldwide Interoperability for Microwave Access

M U 1. Tnh cp thit ca ti Hi nhp kinh t quc t ngy cng su rng l xu hng tt yu ca cc quc gia, vng lnh th hin nay. Theo l trnh gia nhp WTO, Vit nam cng ang thc hin chnh sch m ca th trng i vi cc lnh vc kinh t trong c Bu chnh vin thng. S i mi v ch trng v chnh sch ca nh nc dn n cnh tranh gay gt v quyt lit trn th trng mi lnh vc, c bit l nhng lnh vc nhy cm nh cng ngh thng tin, vin thng, thng tin di ng. Nu nm 2007 l s bng n v s lng nh cung cp dch v thng tin i ng, vi 7 nh khai thc mng di ng v cuc chin ca cc nh mng ch dng li vic cnh tranh v gi cc dch v, th th trng vin thng di ng Vit Nam nm 2010 nh du mt bc ngot v cng ngh i ng bng rng vi vic trin khai cng ngh thng tin di ng 3G. iu ny y tnh cht cnh tranh ca cc nh khai thc di ng khng ch dng li cuc chin v gi cc m cn v cht lng, tnh a dng v chuyn nghip ca dch v cung cp cho khch hng. Cnh tranh chc chn mang li nhiu li ch cho khch hng nhng cng to ra nhng nguy c, thch thc i vi nh khai thc vin thng. V vy vic chun b nh th no cnh tranh c hiu qu i hi cc doanh nghip vin thng ni chung v EVNTelecom ni ring cn phi c mt chin lc kinh doanh hiu qu ca ring mnh. Nhn thc c tm quan trng ca vn trn, hc vin chn ti Nng cao nng lc cnh tranh ca dch v vin thng di ng 3G ti cng ty thng tin vin thng in lc thc ti v gii php lm ti nghin cu cho lun vn Thc s ca mnh.

2. Tnh hnh nghin cu2.1 Ngoi nc Trn th gii nhng bi vit v cnh tranh kh nhiu, in hnh l ba cun ca Michael Porter nh:

- Chin lc cnh tranh nm 1980, Li th cnh tranh nm 1985 v Li th cnh tranh quc gia nm 1998, NXB Simon & Schuster, Inc. Chng cho bit nhng l thuyt c bn v cnh tranh gia cc doanh nghip, quc gia v t nn mng cho nhng tc phm nghin cu cnh tranh v sau. Trong khi , nhng cng trnh nghin cu v nng lc cnh tranh ca dch v 3G cha nhiu. Cun sch u tin v dch v 3G phi k n: - Services for UMTS creating killer applications in 3G nm 2002, tc gi Tomi T. Ahonen v Joe Barrett, NXB John Wiley & Sons Ltd. Tc gi cp n nhng th mnh ca dch v 3G so vi dch v ca cc cng ngh 2G trc . Mt cun sch v dch v 3G ng quan tm l: - 3G Marketing - Communities and Strategic Partnerships nm 2004, tc gi Tomi T. Ahonen, Timo Kasper v Sara Melkko, NXB John Wiley & Sons Ltd. Tc gi cp n chin lc marketing cho dch v 3G thng qua cc i tc chin lc trong chui gi tr ngnh vin thng. Mt cng trnh nghin cu v dch v 3G phi k n: - 3G Marketing on the INTERNET nm 2006, tc gi Susan Sweeney, C.A, Andy MacLellan, Ed Dorey, NXB Maximum Press. Tc gi cp n vic nng cao kh nng cnh tranh dch v 3G ca cc nh khai thc vin thng bng cch s dng th mnh ca INTERNET. V cng ngh 3G vn cn kh mi m, cho nn nhng bi nghin cu v dch v 3G trn th gii u dng li vic m t th mnh ca dch v 3G so vi dch v 2G, hay cp n mt vi phng php thc y marketing dch v 3G nh marketing thng qua chui gi tr ngnh vin thng, marketing thng qua INTERNET. 2.2 Trong nc Tnh hnh nghin cu v nng lc cnh tranh ca dch v 3G ti Vit Nam cn kh mi m. V cng ngh 3G mi c trin khai ti Vit Nam t cui nm 2009. Hin nay, c mt s bi vit nghin cu lin quan n nng cao nng lc cnh tranh cho dch v vin thng nh:

- Mt s gii php nhm nng cao nng lc cnh tranh ca in thoi di ng Vinaphone ti Trung tm dch v vin thng khu vc II nm 2004, tc gi Nguyn Th Thu L, Lun vn Cao hc 2004,Trng i hc kinh t Thnh ph H Ch Minh. Nhng bi vit v cnh tranh dch v 3G ng ch nh: - Cnh bo cuc chin gi 3G ca tc gi Anh Minh ng trn bo Bu in Vit Nam ngy 25/9/2009. Trong bi vit ny, tc gi a ra d bo v kh nng cnh tranh bng gi s ngy cng gay gt khi cc doanh nghip trin khai thng mi dch v 3G. - Cnh tranh 3G vo cao tro mi ca tc gi Huyn Anh ng trn bo u t ngy 10/3/2010. Trong bi vit ny, tc gi a ra d bo v nhn nh v nhng dch v em li li th cnh tranh ca cng ngh 3G nh mobile INTERNET, mobile TV, traffic camera. Nhn chung cc ti liu nc ngoi tp trung m t l thuyt v dch v 3G, th mnh ca dch v 3G so vi dch v 2G trc v a ra mt s bin php marketing cho dch v 3G. Cc bi vit trong nc a ra tnh hnh p dng cng ngh 3G trong thc t Vit Nam. Tuy nhin, cho n nay cha c ti nghin cu v nng lc cnh tranh ca dch v 3G, c bit l nng lc cnh tranh dch v 3G ca EVNTelecom.

3. Mc ch nghin cuMc ch nghin cu ca ti ny l tm hiu thc trng nng lc cnh tranh ca dch v 3G ca EVNTelecom, t xut gii php nng cao nng lc cnh tranh cho dch v ny.

4. Nhim v nghin cuCn c vo mc ch nghin cu ca ti nu trn, nhim v nghin cu ca ti gm: - Nghin cu tnh hnh trin khai dch v thng tin di ng 3G trn th gii v Vit Nam.

- Nghin cu thc trng nng lc cnh tranh ca dch v 3G ca EVNTelecom. - xut mt s gii php nhm nng cao nng lc cnh tranh ca dch v 3G ca EVNTelecom

5. i tng v phm vi nghin cu ca ti- i tng nghin cu: i tng nghin cu ca ti l cc hot ng trin khai thng mi ha dch v 3G Vit Nam v thc trng trin khai ti EVNTelecom. - Phm vi nghin cu + V khng gian: ti gii hn vic tm hiu hot ng kinh doanh thng mi dch v thng tin di ng 3G doanh nghip EVNTelecom v c nghin cu mt s bi hc v vic trin khai dch v thng tin di ng 3G trong v ngoi nc. + V thi gian: ti chn thi im nghin cu t nm 2005 n nay, l thi gian t khi EVNTelecom chnh thc trin khai thng mi ha dch v thng tin di ng.

6. Phng php nghin cuTrong bi vit ny, tc gi thu thp thng tin t hai ngun chnh: + Ngun thng tin th cp: Nhng thng tin nh tnh hnh pht trin kinh t ca Vit Nam (tc pht trin kinh t, GP), xu hng cng ngh v th trng, tnh hnh kinh doanh ca cc hng vin thng khc s c thu thp t nin gim thng k, cc tp ch chuyn ngnh, website ca cc cng ty vin thng Nhng thng tin v EVNTelecom (s lng lao ng, doanh thu,), tnh hnh kinh doanh dch v 3G ca cng ty s thu thp t cc vn bn, cc bo co ca EVNTelecom. + Ngun thng tin s cp: Tc gi d kin s dng hai hnh thc iu tra l bng hi v cu hi phng vn c c nhng nhn nh v tnh hnh kinh doanh dch v 3G ca cng ty EVNTelecom hin nay, mc hi lng ca khch hng.

Tc gi s dng cc phng php nghin cu nh: - Nghin cu nh tnh: Tc gi thc hin hi 3 ngi c trch nhim trong lnh vc kinh doanh 3G ca EVNTelecom nh gi phng n kinh doanh dch v 3G ca cng ty. - Nghin cu nh lng: Tc gi gi bn cu hi n khch hng thng qua nhn vin bn hng bit quan im ca khch hng v dch v 3G ca EVNTelecom, qua nh gi nng lc cnh tranh ca dch v ny.

7. Kt cu ca lun vnNgoi phn m u, kt lun, mc lc v danh mc ti liu tham kho, thut ng vit tt, ni dung chnh ca lun vn c trnh by trong ba chng: Chng 1: Mt s vn l lun v nng lc cnh tranh Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca dch v 3G ca EVNTelecom Chng 3: Mt s gii php nhm nng cao nng lc cnh tranh cho dch v 3G ca EVNTelecom

CHNG 1 MT S VN L LUN V NNG LC CNH TRANH

1.1 Nhng vn chung v nng lc cnh tranh 1.1.1 Khi nim cnh tranh Cnh tranh l mt hin tng gn lin vi kinh t th trng, khi nim cnh tranh xut hin trong qu trnh hnh thnh v pht trin sn xut, trao i hng ho v pht trin kinh t th trng. C nhiu quan im khc nhau khi ni v cnh tranh, c th nh sau: Theo Michael Porter th: Cnh tranh l ginh ly th phn. Bn cht ca cnh tranh l tm kim li nhun, l khon li nhun cao hn mc li nhun trung bnh m doanh nghip ang c (Michael E.Porter 1985)1. Kt qu qu trnh cnh tranh l s bnh qun ha li nhun trong ngnh theo chiu hng ci thin su dn n h qu gi c c th gim i. Hai nh kinh t hc M P.A Samuel v W.D.Nordhaus trong cun kinh t hc cho rng: cnh tranh l s knh ch gia cc doanh nghip cnh tranh vi nhau ginh khch hng hoc th trng (P.Samuel 2000)2. Hai tc gi ny cho cnh tranh ng ngha vi cnh tranh hon ho. Ba tc gi M khc l D.Begg, S. Fischer v R. Dornbusch cng a ra quan im cnh tranh hon ho: Mt cnh tranh hon ho, l ngnh trong mi ngi u tin rng hnh ng ca h khng gy nh hng ti gi c th trng, phi c nhiu ngi bn v nhiu ngi mua (D.Begg 2001)3. Cc tc gi trong cun Cc vn php l v th ch v chnh sch cnh tranh kim sot c quyn kinh doanh, thuc d n VIE/97/016 th cho: Cnh tranh c th c hiu l s ganh ua gia cc doanh nghip trong vic ginh mt s nhn t sn xut hoc khch hng nhm nng cao v th ca mnh trn th trng, t c mt mc tiu kinh doanh c th, v d nh li nhun, doanh s hoc th phn (VIE 2000)4. Cnh tranh trong mt mi trng nh vy ng ngha vi ganh ua.

1

Phm vi quc gia, ti din n Lin hp quc trong bo co v cnh tranh ton cu nm 2007 th nh ngha cnh tranh i vi mt quc gia l" Kh nng ca nc t c nhng thnh qu nhanh v bn vng v mc sng, ngha l t c cc t l tng trng kinh t cao c xc nh bng cc thay i ca tng sn phm quc ni tnh trn u ngi theo thi gian ( WEF 2007)5. T nhng nh ngha v cc cch hiu trn v cnh tranh c th rt ra cc im hi t chung sau y: Cnh tranh l c gng nhm ginh ly phn hn, phn thng v mnh ca cc ch th tham gia trong mi trng cnh tranh. Cnh tranh khng phi l s trit tiu ln nhau ca cc ch th tham gia, m cnh tranh l ng lc cho s pht trin. Cnh tranh gp phn cho s tin b ca khoa hc, cnh tranh gip cho cc ch th tham gia bit qy trng hn nhng c hi v li th m mnh c c, cnh tranh mang li s phn thnh cho t nc. Thng qua cnh tranh, cc ch th tham gia xc nh cho mnh nhng im mnh, im yu cng vi nhng c hi v thch thc trc mt v trong tng lai, t c nhng hng i c li nht cho mnh khi tham gia vo qu trnh cnh tranh c cnh tranh phi c cc iu kin tin quyt sau: Phi c nhiu ch th cng nhau tham gia cnh tranh: l cc ch th c cng cc mc ch, mc tiu v kt qu phi ginh git, tc l phi c mt i tng m ch th cng hnng n chim ot. Trong nn kinh t, vi ch th canh tranh bn bn, l cc loi sn phm tng t c cng mc ch phc v mt loi nhu cu ca khch hng m cc ch th tham gia canh tranh u c th lm ra v c ngi mua chp nhn. Cn vi cc ch th cnh tranh bn mua l ginh git nhm mua c cc sn phm theo ng mong mun ca mnh. Vic cnh tranh phi c din ra trong mt mi trng cnh tranh c th, l cc rng buc chung m cc ch th tham gia cnh tranh phi tun th. Cc rng buc ny trong cnh tranh kinh t gia cc doanh nghip chnh l cc c im nhu cu v sn phm ca khch hng v cc rng buc ca lut php v thng l kinh doanh trn th trng. Cnh tranh c nhiu loi hnh khc nhau cn c theo cc quan im phn chia khc nhau. Da vo tnh cht ca cnh tranh, c th phn chia thnh: cnh tranh lnh

2

mnh, cnh tranh khng lnh mnh. Cn c vo mc cnh tranh trn th trng, c th phn chia thnh: th trng cnh tranh hon ho, th trng cnh tranh khng hon ho, th trng cnh tranh c quyn. Cnh tranh c th din ra trong mt khong thi gian khng c nh hoc ngn (tng v vic) hoc di (trong sut qu trnh tn ti v hot ng ca mi ch th tham gia cnh tranh). S cnh tranh c th din ra trong khong khng gian khng nht nh hoc hp (mt t chc, mt a phng, mt ngnh) hoc rng (mt nc, gia cc nc). Canh tranh c thc hin thng qua cc cng c cnh tranh. 1.1.2 Cc cng c cnh tranh Cng c cnh tranh ca doanh nghip c th hiu l tp hp cc yu t, cc k hoch, cc chin lc, cc chnh sch, cc hnh ng m doanh nghip s dng nhm vt ln cc i th cnh tranh v tc ng vo khch hng tho mn mi nhu cu ca khch hng. Nghin cu cc cng c cnh tranh cho php cc doanh nghip la chn nhng cng c cnh tranh ph hp vi tnh hnh thc t, vi quy m kinh doanh v th trng ca doanh nghip. T pht huy c hiu qu s dng cng c, vic la chn cng c cnh tranh c tnh cht linh hot v ph hp khng theo mt khun mu cng nhc no. Di y l mt s cng c cnh tranh tiu biu v quan trng: 1.1.2.1Cnh tranh bng cht lng sn phm Cht lng sn phm l tng th cc ch tiu, nhng thuc tnh ca sn phm th hin mc tho mn nhu cu trong nhng iu kin tiu dng xc nh, ph hp vi cng dng li ch ca sn phm. Nu nh trc kia gi c c coi l quan trng nht trong cnh tranh th ngy nay n phi nhng ch cho tiu chun cht lng sn phm. Khi c cng mt loi sn phm, cht lng sn phm no tt hn, p ng v tho mn c nhu cu ca ngi tiu dng th h sn sng mua vi mc gi cao hn. Nht l trong nn kinh t th trng cng vi s pht trin ca sn xut, thu nhp ngi lao ng ngy cng c nng cao, h c iu kin tho mn nh cu ca mnh, ci m h cn l cht lng v li ch ca sn phm mang li.

3

sn phm ca doanh nghip lun l s la chn ca khch hng hin ti v tng lai th nng cao cht lng sn phm l iu cn thit. Nng cao cht lng sn phm l s thay i cht liu sn phm hoc thay i cng ngh ch to, m bo li ch v tnh an ton trong qu trnh tiu dng v sau khi tiu dng. Hay ni cch khc nng cao cht lng sn phm l vic ci tin sn phm c nhiu chng loi mu m, bn hn v tt hn. iu ny lm cho khch hng cm nhn li ch m h thu c ngy cng tng ln khi duy tr tiu dng sn phm ca doanh nghip, lm tng lng tin v s trung thnh ca khch hng i vi doanh nghip. Cht lng sn phm c coi l mt vn sng cn i vi doanh nghip nht l i vi doanh nghip Vit Nam khi h phi ng u vi cc i th cnh tranh t nc ngoi vo Vit Nam. Mt khi cht lng hng ho dch v khng c m bo th c ngha l khch hng n vi doanh nghip ngy cng gim, doanh nghip s mt khch hng v th phn dn ti s suy yu trong hot ng kinh doanh. Mt khc cht lng quyt nh kh nng cnh tranh ca doanh nghip ch nu nng cao cht lng s lm tng tc tiu th sn phm, tng khi lng hng ho bn ra, ko di chu k sng ca sn phm, nng cao cht lng sn phm s lm tng uy tn ca doanh nghip, m rng th trng tiu th sn phm ca doanh nghip. Do vy, cnh tranh bng cht lng sn phm l mt yu t rt quan trng v cn thit m bt c mt doanh nghip no cng u phi s dng n. 1.1.2.2 Cnh tranh bng gi c Gi c c hiu l ton b s tin m ngi mua tr cho ngi bn v vic cung ng mt s hng ho dch v no . Thc cht gi c l s biu hin bng tin ca gi tr hao ph lao ng sng v hao ph lao ng vt ho sn xut ra mt n v sn phm, gi c chu nh hng ca quy lut cung cu. Trong nn kinh t th trng c s cnh tranh gia cc doanh nghip, khch hng c tn vinh l Thng h c quyn la chn nhng g h cho l tt nht, khi c cng hng ho dch v vi cht lng tng ng nhau th chc chn h s la chn mc gi thp hn, li ch h thu c t sn phm l ti u nht. Do vy, cnh tranh bng gi c chnh l mt cng c hu hiu ca doanh nghip v n th hin qua:

4

Cnh tranh vi mt mc gi ngang bng vi gi th trng: gip doanh nghip nh gi c khch hng, nu doanh nghip tm ra c bin php gim gi m cht lng sn phm vn c m bo th khi lng tiu th s tng ln, hiu qu kinh doanh cao v s thu c nhiu li nhun. Cnh tranh vi mt mc gi thp hn gi th trng: chnh sch ny c p dng khi doanh nghip tp trung mt lng hng ho ln, mun thu hi vn v li nhanh. Khng t doanh nghip thnh cng khi p dng chnh sch ny. Mi gc xem xt cnh tranh khc nhau i hi cc phng php lun phn tch cc yu t cu thnh nng lc cnh tranh v nhn t nh hng n nng lc cnh tranh khc nhau. Phn tch nng lc cnh tranh l cng vic rt phc tp, vi tng gc xem xt cnh tranh chng ta u thy c nhiu ch th tc ng an xen nhau nh hng n nng lc cnh tranh. 1.1.3 Khi nim nng lc cnh tranh Mt doanh nghip mun cnh tranh c th phi c nng lc cnh tranh. Nng lc cnh tranh trong ting Vit cn s dng cc t nh nng lc cnh tranh, sc cnh tranh, tuy nhin ting Anh ch dng t competitiveness. Theo quan im ca Michael E.Porter th nng lc cnh tranh c xem xt cc cp khc nhau nh: nng lc cnh tranh ca quc gia, nng lc cnh tranh ca doanh nghip, nng lc cnh tranh ca sn phm v dch v. Do , vic nhn bit v phn loi nhng loi hnh nng lc cnh tranh khc nhau l rt cn thit, nu mun hiu mt cch y khi nim nng lc cnh tranh. 1.1.3.1 Nng lc cnh tranh quc gia Michael E. Porter cho rng: Khi nim c ngha nht v nng lc cnh tranh cp quc gia l nng sut lao ng (M.E.Porter 1998)7. M rng khi nim ny th nng lc cnh tranh ca quc gia gn hn vi l thuyt v li th so snh. Ngay trong l thuyt li th tuyt i ca Ricacdo, mt quc gia c kh nng cnh tranh hn cc quc gia khc bi tri hn v mt hay mt vi thuc tnh. ng cho rng, kh nng cnh tranh ca mt quc gia l mt h thng gm nhiu yu t lin quan vi nhau, c tc ng qua li v b sung cho nhau. Cc yu t ny l nn mng, ch da cho cc cng ty, gi vai tr quyt nh, cho php cc cng ty sng to v duy tr

5

li th cnh trnh trn mt lnh vc c th. Tuy nhin, mi yu t u c th thay i v do , nng lc cnh tranh cng c th b thay i. i vi Fagerberg vn li c xem xt mt gc khc, Fagerberg nh ngha nng lc cnh ca mt quc gia nh l kh nng ca mt t nc trong vic nhn thc r mc ch ca chnh sch kinh t tp trung, nht l i vi tng trng thu nhp v vic lm, m khng gp phi cc kh khn trong cn cn thanh ton (Fagerberg 1988)8. y l khi nim va mang tnh kinh t v m, va mang tnh ngu nhin, bi v khi tnh cnh tranh c xc nh nh l nng lc duy tr th phn v c kh nng to ra li nhun th nng lc ny li c trin vng cha r rng v mang tnh ngu nhin. Mt s tc gi nh Paul Krugman ph phn khi nim nng lc cnh tranh ca quc gia v theo Krugman th khng c quc gia no b ph sn v nng lc cnh tranh km nhng doanh nghip c th b ph sn v khng cnh tranh c trn th trng (Krugman 1994)6. Tuy nhin khi nim v nng lc cnh tranh quc gia ca Fagerberg vn c ng o c gi chp nhn. Bng chng l theo Bo co v kh nng cnh tranh ton cu ca Din n Kinh t Th gii WEF th Nng lc cnh tranh quc gia l kh nng t v duy tr c mc tng trng cao trn c s cc chnh sch, th ch vng bn tng i v cc c trng kinh t khc (WEF 2007)5. Khi nim ny cho thy nng lc cnh tranh ca quc gia c xc nh trc ht bng mc tng trng ca nn kinh t quc dn, v s c mt (hay thiu vng) cc yu t quy nh kh nng tng trng kinh t di hn trong cc chnh sch kinh t thc hin. Tuy nhin, khi nim ny li khng bao hm c tt c cc kha cnh v gi tr gia tng, chng hn s tin b v gio dc, khoa hc v cng ngh, nhng vn c coi l quan trng i vi tim nng tng trng di hn ca mt quc gia. ng thi n cng khng phn nh c nguyn nhn to ra nng lc cnh tranh v kt qu ca cnh tranh. Nh vy, nhng khi nim trn ch l mt s khi nim v l thuyt v nng lc cnh tranh tm quc gia v a s cc quan nim chp nhn nng lc cnh tranh ca quc gia ph thuc vo kh nng khai thc c hi trn th trng. Do , c th

6

hiu, nng lc cnh tranh ca quc gia l nng lc ca mt nn kinh t c th to ra tng trng bn vng trong mi trng kinh t y bin ng ca th trng th gii. 1.1.3.2 Nng lc cnh tranh ca doanh nghip Michael E.Porter a ra quan im v nng lc cnh tranh ca doanh nghip nh sau: nng lc cnh tranh ca doanh nghip c th hiu l kh nng chim lnh th trng, tiu th cc sn phm cng loi (hay sn phm thay th) ca cng ty (Michael E.Porter 1985)1. Markusen a ra mt khi nim mt nh sn xut l cnh tranh nu nh n c mt mc chi ph n v trung bnh bng hoc thp hn chi ph n v ca cc nh cnh tranh quc t (Markusen 1992)9. Theo Fafchamps, nng lc cnh tranh ca doanh nghip l kh nng doanh nghip c th sn xut sn phm vi chi ph bin i trung bnh thp hn gi ca n trn th trng, ngha l doanh nghip no c kh nng sn xut ra sn phm c cht lng tng t nh sn phm ca doanh nghip khc, nhng vi chi ph thp hn th c kh nng cnh tranh cao (Fafchamps 1994)10. Theo Bo co v kh nng cnh tranh ton cu ca din n kinh t th gii WEF th nng lc cnh tranh ca doanh nghip c hiu l kh nng, nng lc m doanh nghip c th duy tr v tr ca n mt cch lu di v c ch trn th trng cnh tranh, bo m thc hin mt t l li nhun t nht bng t l i hi ti tr nhng mc tiu ca doanh nghip, ng thi t c c nhng mc tiu ca doanh nghip t ra (WEF 2007)5. Do vy c th hiu, nng lc canh tranh ca doanh nghip l kh nng duy tr v m rng th phn, thu li nhun ca doanh nghip trong mi trng cnh tranh trong v ngoi nc. Nng lc cnh tranh ca doanh nghip th hin qua hiu qu kinh doanh ca doanh nghip, li nhun v th phn m doanh nghip c c. 1.1.3.3 Nng lc cnh tranh ca sn phm dch v Da trn nhng quan im v nng lc cnh tranh trnh by trn, c th hiu nng lc cnh tranh ca sn phm dch v nh sau: nng lc cnh tranh ca sn phm dch v ca mt doanh nghip l kh nng duy tr th phn ca n v kh

7

nng tho mn cc nhu cu, mong mun ca khch hng hin ti cng nh kh nng hp dn i vi cc khch hng tim nng. N c th hin bng vic khch hng la chn sn phm p ng nhu cu tiu dng. Nng lc cnh tranh ca mt sn phm dch v xut pht t nhng li th cnh tranh ca n so vi cc sn phm dch v cng loi trn th trng. N da vo cht lng, tnh c o ca sn phm, dch v v yu t cng ngh cha trong sn phm dch v . Trong phm vi bi vit ny tc gi tp trung nghin cu nng lc cnh tranh ca sn phm dch v. 1.2 Phng php nh gi nng lc cnh tranh ca sn phm dch v 1.2.1. Cc yu t nh hng n nng lc cnh tranh sn phm dch v. Nh cp trn, khng th hiu cnh tranh trong thng trng l dit tr i th ca mnh, m phi hiu canh tranh l mang li cho khch hng nhng gi tr cao hn hoc mi l hn khch hng la chn mnh ch khng la chn cc i th cnh tranh. Cnh tranh khng phi ch l nhng hnh ng mang tnh thi im m l c mt qu trnh tip din khng ngng. M hnh ph bin nht xc nh cc nhn t tc ng n nng lc cnh tranh ca sn phm dch v l m hnh kim cng ca Michael E. Porter.C hi

Chin lc cng ty, c cu v i th cnh tranh

iu kin yu t sn xut

iu kin cu

Cc ngnh h tr v lin quanChnh ph

Hnh 1.1 M hnh kim cng ca Michael E.Porter (Ngun: Michael E.Porter, The Competitive Advantage of Nations, NXB Simon & Schuster, Inc 1990)

8

Mt sn phm dch v ca doanh nghip c kh nng thnh cng cao nht trong ngnh khi vin kim cng ca sn phm dch v (mt thut ng chng ta dng ch h thng cc yu t quyt nh li th cnh tranh) trng thi thun li nht. Ti sao mt sn phm dch v ca doanh nghip thnh cng trong ngnh? Cu tr li nm trong bn c tnh tng qut tc ng n doanh nghip, nh hnh mi trng trong cc doanh nghip trong nc cnh tranh, t thc y hay cn tr s to ra li th cnh tranh. Ngoi ra cc yu t nh c hi hay s tc ng ca chnh ph cng gi vai tr quan trng n nng lc cnh tranh ca doanh nghip hay mt sn phm dch v ca doanh nghip. 1.2.1.1 iu kin cc yu t sn xut Yu t sn xut l cc u vo cn thit cho vic cnh tranh trong bt k mt ngnh no. V vy, s lng cc yu t sn xut cng t quan trng hn tc chng c sn sinh, nng cao, v chuyn mn ho cho tng ngnh nht nh. C l, iu ng ngc nhin l qu d tha yu t sn xut c th dn n lm gim, thay v lm tng li th cnh tranh. Nhng bt li nht nh v yu t sn xut, thng qua nh hng ca chin lc v s i mi, li thng ng gp vo s thnh cng lu di trong cnh tranh. hiu su hn vai tr ca nhng yu t sn xut trong li th cnh tranh ca mt doanh nghip th chng ta phi hiu thm ngha ca khi nim ny trn phng din cc ngnh. Cc yu t sn xut thng c trnh by qua nhng thut ng tng qut nh t ai, nhn cng, v ngun vn, qu chung chung khi phn tch li th cnh tranh trong nhng ngnh c tnh chin lc r rng. Cc yu t c th chia ra thnh mt s cc loi sau: Ti nguyn nhn lc: s lng, tay ngh, chi ph nhn s (bao gm qun l) tnh c gi lm vic chun v qui tc o c trong khi lm vic. Ngun nhn lc c th c chia ra thnh nhiu loi, nh k thut vin ch to cng c, k s in c bng Tin s, v.v Ti nguyn vt cht: s phong ph, cht lng, kh nng s dng, v chi ph v t ai, nc, khong sn hay sn lng g tim nng, ngun thu in, ng trng nh bt c v cc yu t vt cht khc. V tr t tr s lm vic hay nh my ca

9

doanh nghip cng c quan nim l ti nguyn vt cht. Nu v tr doanh nghip gn nh cung cp, th trng th nh hng n chi ph vn chuyn v vic trao i v kinh doanh din ra d dng. Ti nguyn kin thc: kin thc v th trng, k thut v khoa hc lin quan n hng ha v dch v. Nhng bng sng ch, pht minh ...thuc c quyn ca doanh nghip cng l ti nguyn tri thc ca doanh nghip. Ngun vn: tin vn v chi chi ph vn c sn trin khai cc d n. Vn khng phi ng nht m hnh thnh t nhiu hnh thc khc nhau nh nhng khon n khng bo m (unsecured debts), nhng khon n bo m (secured debts), cc c phiu v chng khon "nguy c" (ri ro cao, li cao), v u t vn (venture capital). S trn ln cc yu t (c bit nh l nhng t l thnh phn cc yu t ) khc nhau nhiu gia cc doanh nghip. Cc doanh nghip t c li th cnh tranh i vi mt sn phm dch v nu h bo m nhng yu t cht lng cao hay chi ph thp no quan trng i vi vic cnh tranh trong ngnh. 1.2.1.2 Chin lc cng ty, c cu v i th cnh tranh Mt yu t quyt nh n li th cnh tranh ca mt doanh nghip hay sn phm ca doanh nghip trong mt ngnh l bi cnh m doanh nghip c to dng, t chc v qun l cng nh tnh cht ca i th cnh tranh. Mc tiu, chin lc, v cch thc t chc doanh nghip trong cc ngnh bin i a dng. Li th cnh tranh ca doanh nghip c c l nh h bit la chn cc yu t trn v kt hp vi ngun li th cnh tranh trong mt lnh vc c th no . M hnh cu trc ca i th cnh tranh cng c mt vai tr to ln trong tin trnh ci cch v trin vng cui cng cho s thnh cng ca doanh nghip. Cch thc doanh nghip c qun l v cch thc h chn cnh tranh b nh hng ln bi bi cnh ca ngnh. Cc doanh nghip trong mt ngnh khng th hin c tnh ng nht nhng bi cnh chung ca ton b ngnh th li kh ng nht. Cc doanh nghip s c khuynh hng thnh cng i vi nhng sn phm dch v m vic thc hin qun tr v cch thc t chc ph hp vi ngun li th cnh tranh ca cc doanh nghip.

10

Nhng khc bit quan trng ca doanh nghip trong vic vn dng v tip cn qun tr th hin trong cc lnh vc: o to kin thc nn tng v nh hng ca cc nh lnh o; phong cch lm vic theo nhm hay theo cp bc; sc mnh ca sng kin c nhn; cng c ra quyt nh; bn cht ca mi quan h vi khch hng; kh nng phi hp cc chc nng; quan im i vi cc hot ng quc t; v mi quan h gia lao ng v qun tr. Nhng khc bit ny trong tip cn qun tr v k nng t chc to ra li th v bt li trong cnh tranh gia cc doanh nghip khc nhau. Mi quan h gia lao ng v qun tr tht s quan trng bi chng l trung tm ca kh nng ci tin v ci t doanh nghip. 1.2.1.3 iu kin cu Trong mt ngnh, yu t quyt nh quan trng th hai v li th cnh tranh l nhng iu kin v nhu cu v sn phm hay dch v ca ngnh . C ba c im chnh quan trng ca nhu cu trong ngnh: cu thnh nhu cu tiu dng, kch c v cch thc pht trin nhu cu tiu dng. Trong , cht lng ca nhu cu quan trng hn s lng ca nhu cu trong vic quyt nh li th cnh tranh. nh hng quan trng nht ca nhu cu tiu dng n li th cnh tranh l thng qua cc c im nhu cu ca khch hng. Cc yu t gip doanh nghip nm bt, hiu, v p ng nhu cu ca ngi mua. p lc ca ngi mua thc y doanh nghip i mi nhanh chng hn, to c li th cnh tranh cao hn so vi cc i th cnh tranh. Khch hng yu cu v i hi cao thc y doanh nghip phi p ng cc chun mc cao nh cht lng sn phm, c tnh v dch v. Khch hng c nhu cu v i hi xut hin khin vic duy tr li th cng quan trng nh, hoc quan trng hn, vic to ra li th. Cc doanh nghip c khuyn khch ci tin v tin ti nhng th phn mi hn, cao cp hn v lu di, thng nng cao li th cnh tranh trong qu trnh pht trin. Mt doanh nghip t c li th nu doanh nghip nm bt nhu cu khch hng sm hn cc doanh nghip khc. Li ch rt quan trng khng ch cho sn phm mi m cn nhng c s cho vic nghin cu sn phm v sau, bi v n kch

11

thch sn phm i mi khng ngng v lu di v kh nng cnh tranh trong nhng th phn ang ni ln. 1.2.1.4 Cc ngnh h tr v lin quan S hin din ca cc ngnh cung ng cnh tranh trong mt nc to li th cho cc ngnh chuyn ng xui dng theo nhiu cch khc nhau. u tin, thng qua s tip cn hiu qu, sm, nhanh chng v i khi u i cc u vo c chi ph tt nht. Tuy nhin, ch n thun tip cn v cung cp my mc hay u vo sn c khng phi l phng php tt nht khi hnh thnh cc ngnh cung ng. Trong mi trng cnh tranh, cc yu t u vo lun sn sng cung ng cho th trng, v iu ny tht s quan trng nu doanh nghip bit tn dng cc yu t u vo hiu qu. Cc doanh nghip ca mt nc thu c khon li nhun nhiu nht khi cc nh cung cp ca h chnh l nh cnh tranh ton cu. Khi h s c tin nng cp tt nht cc li th ca chnh h, cung cp k thut cn thit cho khch hng ni a ca h. S c mt ca mt ngnh c lin quan tng kh nng pht sinh nhng c hi mi trong ngnh cng nghip. N cng hnh thnh mt hnh thc doanh nghip mi, nhng ngi s mang n mt phng php mi trong cnh tranh 1.2.1.5 Yu t thi c v yu t Chnh ph S thnh bi ca doanh nghip cng chu tc ng ng k ca thi c. Mt s yu t in hnh tc ng n li th cnh tranh trong kinh doanh l: Cc pht minh, sng ch n thun, s gin on ln v khoa hc k thut, gin on chi ph u vo, bin ng ln trn th trng ti chnh th gii hay t gi hi oi, nhu cu ca th trng tng t bin, chnh sch i ngoi ca chnh ph cc nc, chin tranh. Thi c ng vai tr quan trng v s nh tr chng to ra s dn ti nhng thay i ln trong v th cnh tranh. Chng c th v hiu ha li th ca nhng i th trc y, to iu kin cho nhng doanh nghip khc vn d thch ng c vi tnh hnh mi ginh li th cnh tranh. Mt yu t quyt nh v th cnh tranh ca doanh nghip hay sn phm dch v ca doanh nghip phi k n na l nh nc. Nh nc l mt yu t quan trng cn xem xt khi ni v tnh cnh tranh quc t. Nhiu ngi xem y l yu t sng

12

cn, nu khng ni l quan trng nht, tc ng ti cnh tranh quc t thi nay. Vai tr thc s ca nh nc trong li th cnh tranh quc gia nm tc ng ca n ln bn yu t quyt nh cn li. Nh nc c th tc ng ln bn yu t quyt nh kia (hoc ngc li) theo hng tch cc ln tiu cc. Tr cp t chnh ph, cc chnh sch v th trng vn t bn, cc chnh sch v kinh t, gio dc vv u nh hng ti iu kin yu t. Chnh ph cn c vai tr nh hnh nhu cu th trng trong nc mt cp no . Cc c quan chnh ph thit lp tiu chun v hng ho a phng hay lut nh ban hnh nh hng ti nhu cu ca ngi tiu dng. Chnh ph cng ng thi l khch hng ln i vi cc ngnh sn xut trong nc nh hng ho dnh cho quc phng, thit b vin thng, my bay dnh cho hng khng quc gia. Vi vai tr ny, nh nc c th h tr nhng cng c th lm phng hi n nn kinh t nc mnh. 1.2.2 Phn tch m hnh 5 p lc cnh tranh ca Michael E. Porter Michael E. Porter, nh hoch nh chin lc v cnh tranh hng u th gii hin nay, cung cp mt khung l thuyt phn tch. Trong , ng m hnh ha cc ngnh kinh doanh v cho rng ngnh kinh doanh no cng phi chu tc ng ca nm lc lng cnh tranh. Cc nh chin lc ang tm kim u th ni tri hn cc i th c th s dng m hnh ny nhm hiu r hn bi cnh ca ngnh kinh doanh mnh ang hot ng. M hnh Porters Five Forces c xut bn ln u trn tp ch Harvard Business Review nm 1979 vi ni dung tm hiu yu t to ra li nhun trong kinh doanh. M hnh ny, thng c gi l Nm lc lng ca Porter, c xem l cng c hu dng v hiu qu tm hiu ngun gc li nhun. Quan trng hn c, m hnh ny cung cp cc chin lc cnh tranh doanh nghip duy tr hay tng li nhun. Cc doanh nghip thng s dng m hnh ny phn tch xem h c nn gia nhp mt th trng no , hoc hot ng trong mt th trng no khng. Tuy nhin, v mi trng kinh doanh ngy nay mang tnh ng, nn m hnh ny cn c p dng tm kim trong mt ngnh nht nh cc khu vc cn c ci thin sn sinh nhiu li nhun hn.

13

I TH TIM NNG GIA NHP TH TRNG Nguy c c i th gia nhp mi CC I TH TRONG NGNH

Sc mnh mc c ca nh cung cp NH CUNG CP

Sc mnh mc c ca khch hng KHCH HNG

Nguy c c i th gia nhp mi S e da ca hng ha sn phm thay th SN PHM DCH V THAY TH

Hnh 1.2 M hnh 5 p lc cnh tranh ca Michael E.Porter (Ngun: Michael E.Porter, Competitive strategy, NXB Simon & Schuster, Inc 1985) Theo Michael Porter, cng cnh tranh trn th trng trong mt ngnh sn xut bt k chu tc ng ca 5 lc lng cnh tranh sau: 1.2.2.1 Sc mnh mc c ca khch hng Sc mnh mc c ca khch hng th hin : Mua s lng ln so vi doanh s ngi bn: nu mt t l ln doanh s c bn cho mt khch hng, tm quan trng ca khch hng s c nng cao. Nhng khch hng mua s lng ln l mt th lc c bit quan trng nu nh ngnh c chi ph c nh ln. Sn phm mua t ngnh chim t trng ln trong chi ph hay tng thu mua ca khch hng: khi , khch hng thng b nhiu ngun lc cn thit mua hng vi mc gi c li v mua mt cch la chn. Khi sn phm ca ngnh ch chim mt phn nh trong chi ph ca khch hng, khch hng thng khng my nhy cm vi gi c.

14

Sn phm khch hng mua ca ngnh l sn phm chun ha hoc khng c c trng khc bit: khi , khch hng chc chn c th tm sn phm t cc nh cung cp thay th v v th, c th buc cc cng ty phi cnh tranh vi nhau. Khch hng ch phi b rt t chi ph chuyn i: chi ph chuyn i gn khch hng vi nh cung cp nht nh. Ngc li, sc mnh ca khch hng c tng cng nu nh cung cp cng phi chu chi ph chuyn i. Khch hng c li nhun thp: li nhun thp to ra sc p phi gim chi ph mua hng. Ngc li, cc khch hng c li nhun cao thng km nhy cm vi gi hn v c tm nhn di hn nhm tr gip cc nh cung cp ca h. Khch hng e da tch hp ngc: nu khch hng hoc tch hp mt phn hoc e da tch hp ngc, h s c th mnh i hi nhng b t nh cung cp. Sn phm ca ngnh khng quan trng i vi cht lng sn phm v dch v ca khch hng: khi cht lng sn phm ca khch hng ph thuc vo cht lng sn phm ca ngnh, khch hng ni chung t nhy cm v gi. Khch hng c y thng tin: khi khch hng c y thng tin v nhu cu, gi c thc t trn th trng v thm ch chi ph ca nh cung cp, h s c sc mnh mc c ln hn nhiu khi thng tin ngho nn. 1.2.2.2 Sc mnh mc c ca nh cung cp Sc mnh mc c ca nh cung cp th hin cc c im sau: Ngnh cung cp do mt vi cng ty thng tr v c tnh tp trung cao hn ngnh khch hng: cc nh cung cp bn hng cho cc khch hng phn tn thng s c nh hng ng k n gi, cht lng v cc iu khon khc. Khng b buc phi cnh tranh vi nhng sn phm thay th khc: Sc mnh ca ngay c cc nh cung cp ln cng c th b kim ch nu sn phm ca chng phi cnh tranh vi sn phm thay th. Ngnh mua hng khng phi l mt khch hng quan trng ca nhm nh cung cp: khi cc nh cung cp bn hng cho nhiu ngnh v mt ngnh c th khng chim t trng ln trong doanh s, cc nh cung cp thng c xu hng th hin quyn mc c. Nu ngnh mua hng l mt khch hng quan trng, s phn ca cc nh

15

cung cp s gn b cht ch vi ngnh v h s mun bo v ngnh thng qua mc gi hp l v nhng h tr trong cc hot ng nh nghin cu v pht trin v vn ng hnh lang. Sn phm ca cc nh cung cp l mt u vo quan trng i vi ngnh khch hng: u vo ny quan trng i vi cht lng sn phm hay quy trnh sn xut ca khch hng. iu ny lm tng quyn lc ca nh cung cp. Cc sn phm ca nhm nh cung cp c c trng khc bit hoc gy ra chi ph chuyn i: c trng ha v chi ph chuyn i lm cho cc khch hng mt i la chn buc cc nh cung cp phi cnh tranh ln nhau. Nu cc nh cung cp phi i mt vi chi ph chuyn i, tc ng xy ra ngc li. Nhm nh cung cp e da tch hp ngnh khch hng: iu ny cho php nh cung cp ci thin cc iu kin bn hng. 1.2.2.3 Cc ro cn gia nhp ngnh Cc ro cn gia nhp ngnh th hin : Cc li th kinh t nh quy m: li th kinh t nh quy m cp n vic chi ph cho mt n v sn phm gim khi sn lng tuyt i trong mt giai on tng ln. Li th kinh t nh quy m ngn cn gia nhp bng cch bt buc cc i th mi gia nhp phi c quy m ln v mo him vi s phn ng mnh m t cc doanh nghip hin c hoc l gia nhp ngnh vi quy m nh v chp nhn bt li v chi ph. c trng ha sn phm: c trng ha sn phm ngha l cc doanh nghip c c trng thng hiu v s trung thnh ca khch hng nh qung co, dch v khch hng, s a chung sn phm hoc n gin ch do h l doanh nghip u tin trong ngnh. c trng ha to hng ro gia nhp bng cch buc nhng k mi n phi u t mnh m thay i s trung thnh ca cc khch hng hin ti. Yu cu vn: yu cu phi u t ngun lc ti chnh ln cnh tranh to ra mt hng ro gia nhp, c bit nu ngun vn dng cho nhu cu qung co hoc nghin cu v pht trin y ri ro v khng th thu hi.

16

Chi ph chuyn i: mt hng ro gia nhp l chi ph chuyn i ngha l nhng chi ph mt ln m khch hng phi i mt khi chuyn t sn phm ca mt nh cung cp ny sang mt nh cung cp khc. Nu chi ph ny l ln, i th gia nhp s phi c u im v chi ph hay cht lng sn phm khin cho khch hng t b nh cung cp hin ti. S tip cn n cc knh phn phi: mt hng ro gia nhp c th c hnh thnh do k mi gia nhp cn phi m bo mt knh phn phi sn phm. Do cc knh phn phi sn phm hin ti c cc doanh nghip hin c s dng, i th mi gia nhp phi thuyt phc cc knh phn phi ny chp nhn sn phm ca n bng cch ph gi, h tr hp tc qung co v nhng phng php tng t. Nhng phng php ny u lm gim li nhun. Bt li v chi ph khng ph thuc vo quy m: cc doanh nghip hin hu c th c li th chi ph m nhng i th gia nhp tim nng khng th c c, bt k quy m v li th kinh t nh quy m chng c th t c ra sao. Nhng li th quan trng nht l nhng yu t sau: nhng cng ngh sn phm c quyn, iu kin tip cn ngun nguyn liu th thun li, v tr a l thun li, tr cp ca chnh ph, kinh nghim. Chnh sch ca chnh ph: chnh ph c th hn ch hoc thm ch cm tham gia vo mt s ngnh bng nhng cng c kim sot nh iu kin cp php v gii hn tip cn n nguyn liu th....chnh sch ca chnh ph trong mt s lnh vc r rng c nhng li ch x hi trc tip nhng n cng c nhng hiu ng ph i vi vic gia nhp ngnh khng c nhn bit. 1.2.2.4 Cng cnh tranh gia nhng i th hin ti Cng cnh tranh gia nhng i th hin ti th hin : V s i th cnh tranh hoc cc i th cnh tranh cn bng nhau: khi c v s doanh nghip, kh nng ph b trt t l rt cao v mt s doanh nghip tin rng h c th hnh ng m khng b ch . Ngay c khi c tng i t doanh nghip, nu chng kh cn bng v quy m v ngun lc, ngnh s km n nh bi v cc doanh nghip ny thng chin tranh vi nhau v c ngun lc tr a lu di. Ngc li, khi ngnh qu tp trung hoc b thng tr bi mt hay vi doanh

17

nghip, c hi xoay chuyn v tr trong ngnh l rt t v nhng doanh nghip dn u c th p t k lut cng nh ng vai tr iu phi trong ngnh thng qua cc cng c nh dn u v gi. Tng trng trong ngnh chm: tng trng chm trong ngnh bin cnh tranh thnh mt cuc chi ginh git th phn. Cnh tranh th phn km n nh hn nhiu so vi trng hp ngnh c tng trng nhanh. Chi ph c nh hoc chi ph lu kho cao: khi , cc doanh nghip cng d tn thng trc p lc phi gim gi sn phm duy tr doanh s. p lc ny khin cho li nhun trong nhiu ngnh thp. Thiu tnh c trng sn phm hoc vn chi ph chuyn i: c trng ha sn phm to ra nhng lp cch ly chng li cuc chin cnh tranh bi v khch hng c th hiu v lng trung thnh vi nhng nh cung cp nht nh. Chi ph chuyn i cng c nh hng tng t. Cng sut tng nhanh thng qua u t ln: khi li th kinh t nh quy m yu cu phi tng nhanh chng cng sut thng qua u t ln, iu ny c th to ra thay i ln v cn bng cung cu, c bit khi c nguy c thay i cng sut din ra o t. Nhng i th cnh tranh a dng: cc i th cnh tranh khc nhau v chin lc, nh hng, c tnh v cc mi quan h vi cng ty m, c cc mc tiu khc nhau, cc chin lc cnh tranh khc nhau v c th lin tc i u vi nhau. Chng c th gp kh khn on bit chnh xc d nh ca i phng v ng thun v nhng lut chi trong ngnh. Mt la chn ng cho i th ny s li l sai cho i th khc. Li ch chin lc: cnh tranh trong mt ngnh thm ch tr nn kh lng hn nu nhiu doanh nghip s c li ch chin lc nu thnh cng trong ngnh. Hng ro rt lui khi ngnh cao: hng ro rt lui khi ngnh l nhng yu t kinh t, chin lc v tnh cm gi cho doanh nghip tip tc cnh tranh trong ngnh mc d n c th c li nhun thp hoc thm ch thua l. Nhng hng ro rt lui khi ngnh ch yu l: nhng ti sn chuyn mn ha, nhng chi ph c nh khi rt

18

khi ngnh, nhng quan h chin lc, nhng ro cn tnh cm, nhng hn ch x hi v hn ch ca chnh ph. Khi hng ro rt lui cao, cng sut tha khng b loi b v cc cng ty b thua trong cnh tranh khng rt lui khi ngnh. Thay vo , chng bm chc trong ngnh v do nhng yu km ca chng, chng phi da vo nhng chin thut cc oan. Li nhun ca ton b ngnh v th c th thng xuyn mc thp. 1.2.2.5 p lc t sn phm thay th p lc t sn phm thay th hn ch tim nng li nhun ca mt ngnh bng cch p t mc gi trn m cc doanh nghip trong ngnh c th bn. Sn phm thay th cng c gi hp dn, p lc ln li nhun ca ngnh cng ln. Xc nh nhng sn phm thay th l vic tm nhng sn phm khc c th thc hin cng mt chc nng nh sn phm ca ngnh. Nm yu t cnh tranh phn nh thc t l cnh tranh trong mt ngnh khng ch bao gm nhng ngi chi hin c trong ngnh. Khch hng, nh cung cp, sn phm thay th v i th gia nhp tim nng u l nhng i th cnh tranh ca doanh nghip trong ngnh v c vai tr khc nhau ph thuc vo tng hon cnh c th. Cnh tranh theo ngha rng ny c gi l cnh tranh m rng. Tt c nm yu t cnh tranh ny cng quyt nh cng cnh tranh v mc li nhun trong ngnh v yu tt mnh nht s ng vai tr thng tr v tr nn quan trng i vi vic hoch nh chin lc. Ngay c khi trong ngnh khng c nguy c gia nhp mi v khng c sn phm thay th, cnh tranh khc lit gia cc i th hin c cng s lm hn ch li nhun tim nng. Sc mnh tng hp ca nm yu t ny quyt nh tim nng li nhun trong ngnh. Khng phi mi ngnh u c tim nng nh nhau m khc nhau sc mnh tng hp ca nm yu t trn. Hiu bit v ngun gc nn tng ca ca p lc cnh tranh s gip lm r nhng mt mnh v im yu ca cng ty, em li sc sng cho doanh nghip trong ngnh, ch ra nhng khu vc m s thay i chin lc c th em li li ch ln nht v ch ra nhng khu vc m xu hng trong ngnh ha hn s c tm trong trng nht, d l c hi hay nguy c.

19

1.2.3 Phn tch ma trn SWOT Phn tch SWOT l mt trong 5 bc hnh thnh chin lc sn xut kinh doanh ca mt doanh nghip; bao gm: xc lp tn ch ca doanh nghip, phn tch SWOT, xc nh mc tiu chin lc, hnh thnh cc mc tiu v k hoch chin lc, xc nh c ch kim sot chin lc. SWOT l tp hp vit tt nhng ch ci u tin ca cc t ting Anh: Strengths (im mnh), Weaknesses (im yu), Opportunities (C hi) v Threats (Thch thc) - l mt m hnh ni ting trong phn tch kinh doanh ca doanh nghip. 1.2.3.1 Ngun gc ca m hnh SWOT Vo nhng nm 1960 n nm 1970, Vin Nghin cu Standford, Menlo Park, California tin hnh mt cuc kho st ti hn 500 cng ty c doanh thu cao nht do Tp ch Fortune bnh chn, nhm mc ch tm ra nguyn nhn v sao nhiu cng ty tht bi trong vic thc hin k hoch. Nhm nghin cu gm cc nh kinh t hc Marion Dosher, Ts. Otis Benepe, Albert Humphrey, Robert F. Stewart v Birger Lie a ra "M hnh phn tch SWOT" nhm mc ch tm hiu qu trnh lp k hoch ca doanh nghip, tm ra gii php gip cc nh lnh o ng thun v tip tc thc hin vic hoch nh, thay i cung cch qun l. 1.2.3.2 Ni dung phn tch SWOT Bng 1.1 Ni dung phn tch SWOT im mnh (S) im yu (W) C hi (O) S+O S dng im mnh tn dng nhng c hi W+O Khai thc c hi lp ch yu km Khc phc im yu km tn dng c c hi e da (T) S+T S dng im mnh hn ch/trnh nhng e da W+T Khc phc im yu gim bt nguy c

(Ngun: Albert Humphrey, Stakeholders Concept and SWOT Analysis United States Fortune 500, 1960-1970.) Phn tch SWOT l vic nh gi mt cch ch quan cc d liu c sp xp theo nh dng SWOT di mt trt t l gc d hiu, d trnh by, d tho lun v a ra quyt nh, c th c s dng trong mi qu trnh ra quyt nh. Cc mu SWOT cho php kch thch suy ngh hn l da trn cc phn ng theo thi quen

20

hoc theo bn nng. Mu phn tch SWOT c trnh by di dng mt ma trn 2 hng 2 ct, chia lm 4 phn: Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats. Doanh nghip xc nh cc c hi v nguy c thng qua phn tch d liu v thay i trong cc mi trng: kinh t, ti chnh, chnh tr, php l, x hi v cnh tranh cc th trng ni doanh nghip ang hot ng hoc d nh thm nhp. Cc c hi i vi doanh nghip c th bao gm: tim nng pht trin th trng, khong trng th trng, gn ngun nguyn liu hay ngun nhn cng r v c tay ngh ph hp. Cc nguy c i vi doanh nghip c th l: th trng b thu hp, cnh tranh ngy cng khc lit, nhng thay i v chnh sch c th xy ra, bt n v chnh tr cc th trng ch cht hay s pht trin cng ngh mi lm cho cc phng tin v dy chuyn sn xut ca doanh nghip c nguy c tr nn lc hu. im mnh ca doanh nghip: vi vic phn tch mi trng ni b ca doanh nghip, cc mt mnh v t chc doanh nghip c th l cc k nng, ngun lc v nhng li th m doanh nghip c c trc cc i th cnh tranh (nng lc ch cht ca doanh nghip) nh: C nhiu nh qun tr ti nng, c cng ngh vt tri, thng hiu ni ting, c sn tin mt, doanh nghip c hnh nh tt trong mt cng chng hay chim th phn ln trong cc th thng ch cht... Nhng mt yu ca doanh nghip: th hin nhng thiu st hoc nhc im v k nng, ngun lc hay cc yu t hn ch nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip. c th l mng li phn phi km hiu qu, quan h lao ng khng tt, thiu cc nh qun tr c kinh nghim quc t hay sn phm lc hu so vi cc i th cnh tranh... 1.2.3.3 Chin lc c bn trong m hnh SWOT M hnh SWOT thng a ra 4 chin lc c bn: S-O (Strengths Opportunities): cc chin lc da trn u th ca cng ty tn dng cc c hi th trng. W-O (Weaks Opportunities): cc chin lc da trn kh nng vt qua cc yu im ca cng ty tn dng c hi th trng.

21

S-T (Strengths Threats): cc chin lc da trn u th ca ca cng ty trnh cc nguy c ca th trng. W-T (Weaks Threats): cc chin lc da trn kh nng vt qua hoc hn ch ti a cc yu im ca cng ty trnh cc nguy c ca th trng. Chin lc hiu qu l nhng chin lc tn dng c cc c hi bn ngoi v sc mnh bn trong cng nh v hiu ha c nhng nguy c bn ngoi v hn ch hoc vt qua c nhng yu km ca bn thn doanh nghip. Mc tiu chin lc (l nhng mc tiu chnh m doanh nghip mun theo ui thng qua vic thc hin mt lot cc hnh ng c th) phi o lng c, mang tnh kh thi v c thi hn thc hin. Cc chin thut thng c thit lp theo hng tp trung c th ha chi tit vic thc hin cc k hoch chi tit nh th no. C ch kim sot chin lc l c ch qun l v t chc chin lc m doanh nghip s dng kim sot bt c bc no trong 5 bc hnh thnh chin lc nhm m bo qu trnh thc hin i theo ng nh hng mc tiu chin lc. Nh vy, phn tch SWOT l phn tch cc yu t mi trng bn ngoi m doanh nghip phi i mt (cc c hi v nguy c) cng nh cc yu t thuc mi trng ni b doanh nghip (cc mt mnh v mt yu). y l mt vic lm kh i hi nhiu thi gian, cng sc, chi ph, kh nng thu nhp, phn tch v x l thng tin sao cho hiu qu nht. Kt qu ca qu trnh phn tch SWOT phi m bo c tnh c th, chnh xc, thc t v kh thi v doanh nghip s s dng kt qu thc hin nhng bc tip theo nh: hnh thnh chin lc, mc tiu chin lc, chin thut v c ch kim sot chin lc c th. M hnh phn tch SWOT thch hp cho vic nh gi hin trng ca cng ty thng qua vic phn tch tnh hnh bn trong (Strengths v Weaknesses) v bn ngoi (Opportunities v Threats) cng ty. SWOT thc hin lc thng tin theo mt trt t d hiu v d x l hn. Cht lng phn tch ca m hnh SWOT ph thuc vo cht lng thng tin thu thp c. Thng tin cn trnh ci nhn ch quan t mt pha, nn tm kim thng

22

tin t mi pha: ban gim c, khch hng, i tc, nh cung cp, i tc chin lc, t vn SWOT cng c phn hn ch khi sp xp cc thng tin vi xu hng gin lc. iu ny lm cho nhiu thng tin c th b g p vo v tr khng ph hp vi bn cht vn . Nhiu mc c th b trung ha hoc nhm ln gia hai thi cc S-W v O-T do quan im ca nh phn tch. 1.2.4 Cc ch tiu nh gi nng lc cnh tranh ca sn phm dch v Nng lc cnh tranh ca doanh nghip c th hin thng qua ch tiu cnh tranh ca doanh nghip trong nn kinh t th trng. Da theo m hnh SWOT v m hnh 5 p lc cnh tranh ca Michael Porter ta c th rt ra cc ch tiu nh gi nng lc canh tranh ca sn phm dch v nh: Doanh thu, chi ph, li nhun, th phn, gi c, cht lng sn phm. 1.2.4.1 Th phn l phn th trng m doanh nghip chim gi trong tng dung lng th trng. Th phn tr thnh mt tiu thc nh gi nng lc cnh tranh sn phm ca doanh nghip. Bi thc cht kh nng cnh tranh ca doanh nghip l kh nng duy tr v pht trin th phn. T l th phn ca doanh nghip l th phn ca doanh nghip so vi ton b dung lng th trng. 1.2.4.2 Mc nhn bit thng hiu Gi tr thng hiu l tiu ch nh gi mang tnh tng hp. Gi tr ny c c l do qu trnh phn u bn b theo nh hng v chin lc pht trin ng n, hp o, hp l ca doanh nghip, c x hi v cng ng doanh nghip trong v ngoi nc bit n. Gi tr v hnh ca doanh nghip gm hai b phn. Th nht l uy tn, danh ting ca doanh nghip, c phn nh ch yu vn ha doanh nghip, bao gm trang phc, vn ho ng x, hon thnh ngha v i vi Nh nc, hot ng t thin, kinh doanh minh bch v.v Th hai l gi tr ca ti sn nhn hiu. Nhng nhn hiu lu i, c uy tn cao th gi tr cng cao. Mun c c gi tr thng hiu cao doanh nghip phi thng xuyn chm lo cho cht lng, thng xuyn i mi, to s khc bit v cht lng v phong cch cung cp sn phm. C th tnh gi tr nhn hiu bng cch ly

23

gi tr th trng ca cng ty tr i gi tr ca ti sn hu hnh (Interbrand group Plc)11 1.2.4.3 Cht lng sn phm dch v Nhn chung ngi ta hiu rng cht lng sn phm l tng th nhng thuc tnh (nhng ch tiu k thut, nhng c trng) ca chng, c xc nh bng cc thng s c th o c, so snh c, ph hp vi cc iu kin k thut hin c, th hin kh nng p ng nhu cu x hi v ca c nhn trong nhng iu kin sn xut tiu dng xc nh, ph hp vi cng dng ca sn phm. Cc nh nghin cu c th cho rng: cht lng dch v l khong cch gia s mong i v dch v ca khch hng v nhn thc ca h khi s dng qua dch v (Parasuraman 1985)11. Cht lng dch v c nh gi qua 10 tiu chun sau: - tin cy: tnh chc chn ca kt qu, c cn c, lm ng ngay t u v nhng li ha danh d. - phn hi: lun sn sng hay sn lng phc v khch hng mt cch nhanh chng. - Nng lc: c nhng k nng hay kin thc cn thit phc v. - Tc phong: nhn vin lun lch s, nh nhn, n cn v thn thin khi giao tip. - S tn nhim: lng tin, s tin tng, s chn tht v chim c cm tnh khch hng. - S m bo: khng c nguy him, ri ro hay nghi ng. - S tip cn: c th v d dng tip cn. - Truyn t v thng tin: lun lng nghe v thng tin cho khch hng bng ngn ng m h c th hiu c. - Hiu r khch hng: lun c gng tm hiu nhu cu ca khch hng. - Tnh hu hnh: nhng kha cnh trng thy c ca dch v nh trang thit b, nh ca, nhn vin phc v

24

Trong phm vi ti tc gi ch nghin cu v cht lng sn phm dch v vin thng, c bit l cht lng sn phm dch v vin thng 3G. 1.2.4.4 Gi c ca sn phm dch v Mt sn phm c coi l c nng lc cnh tranh nu sn phm c ngi tiu dng chp nhn vi mc gi ph hp. Trong nn kinh t th trng, cung lun ln hn cu th vic sn phm c nng lc cnh tranh hay khng ph thuc vo rt nhiu gi c ca n. Ngi tiu dng lun lun c s so snh khi ng trc quyt nh la chn sn phm tiu dng v iu quan trng s a ra quyt nh mua hng l gi c. Doanh nghip mun c nng lc cnh tranh th sn phm cn phi ph hp vi k vng ca khch hng v gi c cnh tranh so vi cc doanh nghip khc. 1.2.4.5 H thng phn phi ca sn phm dch v H thng phn phi l mt tp hp cc knh phn phi gm mt hay nhiu doanh nghip v c nhn ph thuc ln nhau, tham gia vo qu trnh a hng ho t ngi sn xut n ngi tiu dng. Vic t c li th so vi i th v tnh u vit ca sn phm ngy cng kh. Cc chin lc ct gim gi khng ch nhanh chng v d dng b sao chp bi nhng i th cnh tranh m cn dn n s gim st hoc mt kh nng c li nhun. cnh tranh thnh cng, khng ch cung cp sn phm v dch v tt hn i th cnh tranh m cn phi lm cho chng sn c ng thi gian, a im v phng thc m mi ngi tiu dng mong mun. C rt nhiu cch phn phi sn phm dch v n khch hng khc nhau nh: Knh bn hng truyn thng qua cc cp i l, knh bn hng a cp, nh gi h thng phn phi ca mt sn phm dch v l tt hay khng tt da vo mc tin li ca khch hng khi tip cn sn phm dch v. 1.2.4.6 Lng trung thnh ca khch hng v sn phm dch v Lng trung thnh ca khch hng v sn phm dch v ca mt cng ty l s gn b lu di v mt thit ca khch hng i vi mt loi sn phm/dch v . N c th hin bng hot ng lp li vic mua hoc gii thiu cho khch hng khc mua hng ha, dch v ca cng ty. Khi khch hng mua hng hoc s dng dch v cng ty mt ln, hai ln v nhiu ln sau na, ri ni vi nhng ngi khc rng:

25

hng ha/dch v c cht lng rt tt, khuyn nhng ngi ny nn s dng, th h ang chng t lng trung thnh i vi cng ty mc d i khi chnh h khng thc c iu ny. Ch tiu lng trung thnh ca sn phm dch v vin thng c tnh bng t l thu bao ri mng. 1.2.4.7 Hot ng qung co khuyn mi Trong i sng hng ngy chng ta c tip xc rt nhiu vi cc hot ng qung co, c hiu n gin l thng bo cho nhau bit v mt thng tin no . Qung co (advertising) chnh l gii thiu n ngi tiu dng v hot ng kinh doanh hng ha, dch v bao gm c mc ch sinh li v khng c mc ch sinh li. nh gi hot ng qung co ca mt sn phm dch v l hiu qu hay khng hiu qu da vo s lng khch hng bit n sn phm dch v trc v sau khi thc hin hot ng qung co. Hot ng khuyn mi thng mi l doanh nghip dnh cho khch hng nhng li ch nht nh tc ng ti thi v hnh vi mua bn ca khch hng li ko h mua hng ho ca mnh hoc s dng dch v ca mnh hoc bn hng ho cho mnh. nh gi hot ng khuyn mi ca mt sn phm dch v l hiu qu hay khng hiu qu da vo s thay i v doanh s bn hng ca sn phm dch v trc v sau khi thc hin chng trnh khuyn mi. 1.3 Gii thiu tng quan v dch v 3G 1.3.1 Lch s pht trin h thng thng tin di ng H thng thng tin di ng thng mi u tin 1G (First Generation) c trin khai v a vo s dng t nhng nm gia thp k 80 ca th k 20. Cc h thng ny s dng k thut tng t (Analog) x l tn hiu, vi kch thc ca cc thit b cm tay ln hn nhiu so vi mt chic in thoi di ng thng thng ngy nay. H thng thng tin di ng thng mi 2G (Second Generation) c chun ha vo nm 1983. H thng 2G gm cc cng ngh GSM (Global System for Mobile communications) v CDMA IS95 (Code Devision Multi Access International system 95) . Cc cng ngh ny hot ng cc gii tn tiu chun, s dng cng ngh x l tn hiu s (digital) tin tin hn 1G. Tiu chun thng tin di ng 2G c

26

kh nng cung cp cuc gi vi cht lng thoi rt cao, tuy nhin li hn ch v kh nng cung cp dch v truyn d liu tc cao ang tr thnh mt nhu cu ca ngi s dng hin nay. H thng thng tin di ng 3G (Third Generation) c chun ha vo nm 1999 bi ITU (International Telecommunication Union). Tiu chun Thng tin di ng 3G a ra cc yu cu cho cc mng di ng th h k tip bao gm: Tng dung lng h thng; Tng thch ngc vi cc h thng thng tin di ng trc y (gi l 2G); H tr a phng tin; Dch v d liu gi tc cao; Kh nng ph sng rng; Tc truyn s liu c kh nng thay i. T chc ITU cng t l trnh nghin cu v trin khai cng ngh vin thng di ng 4G (Fouth Generation) t nm 2009. T chc ITU t tn cho h tiu chun ny l IMT-Advanced (International Mobile Telecommunications-Advanced). H thng 4G gm hai tiu chun ang c tranh ci l LTE (Long Term Evolution) v WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access). Tuy nhin vic nghin cu gn y v tc truy nhp d liu ca hai tiu chun ny th hin chng vn cha t c tc tiu chun ca cng ngh 4G. 1.3.2 Nhng tin ch ca dch v 3G Theo cch hiu n gin th cc dch v di ng 3G cho php ngi dng truy nhp cc dch v d liu tc cao bng mobile vi cc dch v da trn giao thc INTERNET (IP). - C th thc hin cc chc nng c bn ca cng ngh 2G vi tc cao hn - Cung cp tin ch in thoi c hnh. - Cung cp tin ch xem truyn hnh di ng - C th truy nhp INTERNET mi ni s dng in thoi nh MODEM cho my tnh bn hay my tnh xch tay. - Cc d liu r hn cc th h di ng 2G. V c bn dch v 3G cha y cc dch v ca 2G vi cht lng tt hn. 3G h tr thm nhiu dch v ni dung v cc ng dng trc tuyn hon ton mi. Mt

27

khc, khch hng s dng dch v d liu 3G s c hng mc cc u i hn 2G do chi ph bng thng 3G r hn nhiu. 1.3.3 Tnh hnh trin khai dch v 3G 1.3.3.1 Tnh hnh trin khai dch v 3G trn th gii Theo kho st ca Hip hi cc nh cung cp di ng ton cu GSA, tnh n Qu II nm 2010, ton th gii c khong 4.45 t thu bao in thoi di ng. Nu tnh ring cng ngh 3G (WCDMA/HSPA) c 530 triu thu bao, t tc tng trng l 43.6%/nm tng ng vi s thu bao pht trin mi hng nm l 149 triu thu bao. Trn th gii hin c 368 mng 3G thng mi ha ti 152 nc, trong 367 mng trin khai phin bn 3G h tr truy nhp ng xung tc cao HSPA, tc l 3G HSPA chim t l 99% (GSA 11-2010)12. Tnh hnh trin khai mng 3G trn th gii theo khu vc a l c cho trong bng di y:

Hnh 1.3 T l phn b thu bao 3G trn th gii theo a l (Ngun: GSA, Bo co ca Hip hi cc nh cung cp di ng ton cu 11-2010) Theo hnh v trn ta thy, khu vc trin khai 3G nhiu nht l Chu , chim t l 36%. Tip n l khu vc Chu u v Bc M. S d khu vc Chu s dng 3G nhiu nht, mt phn l do c cu dn s tr ph hp vi cng ngh mi nh 3G. Mt khc Chu l khu vc kinh t nng ng trn th gii, thu nhp bnh qun u ngi cc nm tr li y tng nhanh chng, c s h tng IT ngy mt pht

28

trin v vy 3G thnh cng Chu l hon ton ph hp. Vit Nam nm trong cc nc c nn kinh t tng trng nhanh Chu , vi xu th hi nhp kinh t quc t trong c Vin Thng, Vit Nam cng ang trin khai cng ngh 3G. 1.3.3.2 Tnh hnh trin khai dch v 3G ti Vit Nam INTERNET v dch v in thoi di ng tc cao chnh l cha kha to nn tng trng kinh t v to cng n vic lm ti nhng nc ang pht trin. in thoi di ng l cch duy nht mnh m nht vn n v cung cp cc dch v cng, t cho ngi dn vng su, vng xa. Thy c vai tr quan trng ca di ng v c bit l di ng bng thng rng i vi s pht trin nn kinh t, ngy 13/8/2009 B Thng tin v Truyn thng t chc thi tuyn v cp giy php 3G cho 4 doanh nghip vin thng Vit Nam. Cc doanh nghip ginh c giy php trin khai 3G l: GPC (Vinaphone), Mobifone, Viettel, lin danh EVNTelecom v HTC (Vietnamobile). Ngy 20/5/2009 Th tng chnh ph ng cho GTel (Beeline) hp tc vi Vinaphone trin khai mng 3G ( MIC 2009)13. Tnh n thng 10/2010 c cc mng sau trin khai thng mi dch v 3G Vit Nam: - Vinaphone: trin khai thng mi ha thng 12/10/2009, s trm Vinaphone trin khai vo thi im khai trng dch v l 5000 trm. S liu d kin ht nm 2010 doanh nghip trin khai 7.500 trm BTS 3G ( Vinaphone rollout)14. Tnh n thng 10/2010 Vinaphone c 1.5 triu thu bao 3G ( MIC 2010)15. - Mobifone: trin khai thng mi ha 25/12/2009, s trm Mobifone trin khai vo thi im khai trng dch v l 2400 trm. K hoch n ht nm 2010 Mobifone s lp t 7.700 trm ( Mobifone rollout)16. Tnh n thng 10/2010 MobiFone c 4 triu thu bao 3G ( MIC 2010)15 - Viettel: trin khai thng mi ha 25/3/2010, s trm Viettel trin khai vo thi im khai trng dch v l 5000 trm, d kin n ht nm 2010 trin khai 15.000 trm ( Viettel rollout)17. Tnh n thng 10/2010 Viettel c 1.5 triu thu bao 3G ( MIC 2010)15 - EVNTelecom: trin khai thng mi ha ngy 9/6/2010, s trm EVNTelecom trin khai vo thi im khai trng dch v l 2421 trm. Tnh n ht nm 2010

29

EVNTelecom s trin khai 7.500 trm (k hoch trin khai ca phng k thut cng ty). S lng thu bao 3G thc t ca cng ty tnh n ht thng 9/2010 l 500.000 thu bao (EVNTelecom 2010)18. Cng ngh 3G gip nhiu nh khai thc vin thng trn khp th gii thu c nhiu li nhun, dch v thoi v d liu gip nng cao tri nghim ngi dng. Cng ngh 3G c chng minh l ph hp cho c th trng vin thng nh hnh v th trng mi ni. Hn na, s tng trng nhanh chng ca 3G v mt thu bao, h tng c s, thit b v doanh thu dch v to dng v tr ng u th trng ca cc nh khai thc 3G. Nhng cu chuyn thnh cng trn khp th gii chng minh mnh m rng 3G l mt gii php l tng cho th trng khng dy ton cu. H thng 3G vi kh nng truy nhp khng dy bng thng rng tin tin ca n s l li th cnh tranh trong th trng khng dy bng rng ngy cng bo ha. B Thng tin v Tryn thng tin hnh trin khai cp php 3G thc y pht trin h tng di ng bng rng ti Vit Nam. Cng ngh 3G to iu kin cho s pht trin ca ngnh cng nghip cng ngh thng tin cn non tr ca Vit Nam. Mt khc 3G to tin cho vic pht trin cc ng dng cho thng mi in t v chnh ph in t tng bc hnh thnh mt x hi thng tin. H tng bng rng s tng bc hnh thnh mt x hi thng tin trong tt c cc ng dng dch v phc v cho s pht trin thng mi in t. Qua vic trin khai 3G, xy dng h tng bng rng s thay i tnh hnh kinh t x hi ca Vit Nam .

30

CHNG 2 THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA DCH V 3G CA EVNTELECOM

2.1 Gii thiu v cng ty EVNTelecom 2.1.1 Lch s hnh thnh Cng ty thng tin vin thng in lc (gi tt l EVNTelecom) l n v thnh vin hch ton c lp thuc Tp on in lc Vit Nam. Cng ty c thnh lp theo quyt nh s 380 NL/TCCB-L ngy 01 thng 04 nm 1995 ca B Nng lng, nay l B Cng thng. Nm 1994, cng vi vic khi cng xy dng ng dy siu cao p 500kV Bc Nam, trung tm thng tin c B Nng lng tn nhim giao cho thi cng hng mc lp t mng li thng tin cho ng dy 500kV Bc Nam. Trung tm hon thnh tt nhim v c giao. Do nhng thnh tch cng nh hiu qu kinh doanh t c, ngy 01 thng 04 nm 1995 Trung tm Thng tin m rng quy m pht trin thnh Cng ty Thng tin Vin thng in lc trc thuc Tng Cng ty in lc Vit Nam, nay l Tp on in lc Vit Nam, ti thi im thnh lp Cng ty c tng s vn l: 16.371.500.000 ng, trong vn c nh l 15.571.500.000 ng, vn lu ng l 800.000.000 ng. Song hnh vi s pht trin kinh t, ngnh in Vit Nam ni chung v EVNTelecom ni ring cng c nhng s pht trin vt bc v quy m h thng cng nh phm vi hot ng. Lnh vc hot ng ca EVNTelecom hin nay vt ra khi phm vi ngnh in. Cng ty chnh thc tr thnh mt trong by nh cung cp dch v vin thng ti Vit Nam v l mt trong ba nh cung cp c h tng vin thng ln nht. Nhm m bo mang n cho khch hng mt mng vin thng c an ton v tin cy cao nht, hin EVNTelecom ang tham gia d n u t xy dng tuyn cp quang bin IA (Intra Aisa), tuyn cp quang bin th ba t Vit Nam i quc t.

31

2.1.2 Chc nng nhim v ca EVNTelecom Tr s chnh cng ty t ti 30A, Phm Hng Thi, Ba nh, H Ni. Hot ng sn xut kinh doanh chnh ca Cng ty theo giy chng nhn ng k kinh doanh bao gm: - T chc v khai thc h thng thng tin vin thng in lc; Bo dng, hiu chnh, sa cha, ci to nng cp thit b thng tin vin thng; T vn v thit k cc cng trnh thng tin vin thng; Lp t cc cng trnh thng tin vin thng in lc; - Sn xut cc thit b thng tin vin thng, o lng xa, in t chuyn dng; Cc dch v thng tin vin thng trong ngnh in lc; - Kinh doanh xut khu, nhp khu trc tip thit b, vt t sn phm hng ho; Sn xut v tiu th cc thit b t bng in, in t, r le chuyn dng trong ngnh in, cc sn phm vt liu cch in v sn phm cng nghip khc c ngun gc t polyme v silicat; Sn xut v tiu th s gm, thu tinh dn dng m ngh; - Kinh doanh cung cp cc dch v vin thng cng cng (trong nc v quc t ); Cc ngnh ngh khc theo quy nh ca Php lut. 2.1.3 C cu t chc 2.1.3.1 M hnh t chc M hnh t chc ca EVNTelecom c xy dng theo m hnh trc tuyn chc nng gm 13 phng ban v 10 trung tm trc thuc. Chi tit m hnh t chc ca EVNTelecom c cho trong hnh 2.1. Cc phng ban gi vai tr ch o trong hot ng kinh doanh dch v vin thng 3G ca EVNTelecom gm c: Vn phng: C chc nng tham mu, gip Gim c cng ty theo di, tng hp tnh hnh hot ng ca cng ty, lp k hoch lm vic ca lnh o v cc phng, n c thc hin cc ch trng, k hoch, ch o ca cp trn v cng ty. Tham mu gip Gim c cng ty v cng tc php ch, qun l cht lng, cng tc thi ua tuyn truyn, hnh chnh, vn th, bo v, phc v cc iu kin lm vic, i sng qun tr cho n v.

32

Phng Ti chnh K ton: C chc nmg tham mu, gip Gim c cng ty qun l v cng tc ti chnh v hch ton k ton.GIM C CNG TY

P.G KINH DOANH

P.G K THUT

P.G U T & XDCB

P.G CNG NGH THNG TIN

P. T CHC NHN S

P. TI CHNH K TON

P. K HOCH

P. QUAN H QUC T

P. QUAN H CNG CHNG

P. KINH DOANH

VN PHNG CNG TY

P. K THUT

P. IU HNH VIN THNG

P. XY DNG C BN

P. VT T XNK

BAN QUN L D N

VT1

VT2

VT3

VT4

TRUNG TM TRUYN DN

TRUNG TM T VN THIT K

TRUNG TM VT DI NG IN LC

TRUNG TM INTERNET IN LC

TRUNG TM CNTT IN LC

TRUNG TM VAS IN LC

Hnh 2.1 S t chc cng ty EVNTelecom (Ngun: Phng t chc nhn s - EVNTelecom, 8/2010) Phng Vt t & XNK: C chc nng lp k hoch mua sm, cung cp vt t thit b hng ha p ng nhu cu pht trin h thng mng v cc dch v vin thng ca cng ty. Tng hp thng tin v tnh hnh tiu th thit b u cui, lp k hoch phn b thit b cho cc i l, qun l, lm th tc xut, nhp khu vt t thit b, cung cp vt t cho cc b phn, kim tra quyt ton vic s dng vt t thit b trong sn xut kinh doanh. Trung tm vin thng min Bc/Trung/Nam/Ty Nguyn (VT1, VT2, VT3, VT4): c chc nng tham mu gip Gim c ch o, qun l vn hnh, bo dng, duy tr mng v t chc kinh doanh ti cc ca hng ca trung tm ti khu vc. Thc hin cng tc vn hnh, bo dng i MSC, BSC, BTS v cc h thng khc trong khu vc. Thc hin cng tc Bo hnh thit b u cui v h tr kinh doanh cho cc i l ca cng ty ti khu vc mnh qun l.

33

Phng PR: C chc nng tham mu, gip Gim c cng ty ch o thc hin cng tc qung co sn phm dch v, qung b thng hiu hnh nh cng ty. Phng kinh doanh: c chc nng tham mu, gip Gim c cng ty ch o thc hin cng tc hoch nh phng n kinh doanh Phng cc: c chc nng qun l, gim st, n c vic thu cc t cc trung tm. R sot, theo di thanh ton cc thu bao, thc hin chm xa n khch hng. Xy dng h thng cc bo co v qun l cc theo yu cu qun l. Phng h tr khch hng: c chc nng tham mu, gip Gim c cng ty ch o thc hin cc nhim v hu cn kinh doanh, cc trung tm chm sc khch hng (call-center), cc trung tm Bo hnh, gii quyt khiu ni v chm sc cc khch hng ln. Phng k thut: c chc nng tham mu, gip Gim c cng ty ch o, qun l cng tc khai thc, vn hnh mng, cng tc nghin cu, pht trin mng v gi tr gia tng, t vn thit k sa cha thit b thng tin di ng. Phng iu hnh vin thng: c chc nng gim st, nh gi cc kt ni, bo hiu lin mng, kt ni vi cc nh khai thc khc. Lp k hoch bo dng nh k cc thit b trn h thng, phi hp vi cc n v lin quan x l s c h thng, Lp bo co vn hnh ton h thng theo quy trnh. Phng Qun l xy dng: C chc nng tham mu gip Gim c cng ty trong cng tc qun l ci to sa cha c s h tng ca ton h thng Vin thng. Cu t chc qun l ca EVNTelecom c t chc mt cch cht ch vi tiu ch ng ngi, ng vic, mi b phn chuyn trch mt nhim v r rng, tt c nhm mc tiu phc v hot ng kinh doanh dch v vin thng ni chung v dch v vin thng 3G ni ring, m bo vn hnh h thng vin thng mt cch an ton, thng sut trong mi hon cnh v m bo cht lng mng li vin thng ca EVNTelecom.

34

2.1.3.2 Ngun nhn lc L mt doanh nghip mi tham gia vo th trng vin thng nn ging nh cc doanh nghip cn non tr khc, EVNTelecom c mt i ng cn b cng nhn vin tr v tui i cng nh tui ngh. Bng 2.1: Bng thng k tnh hnh lao ng EVNTelecom theo tui Trnh chuyn mn Tng s T l/tng tui lao ng Trung i Sau i lao s lao cp hc hc Khc ng ng Di 35 tui 23 638 194 15 870 62,23 % T 35 n 50 tui 81 211 57 27 376 26,90 % Trn 50 tui 19 109 10 14 152 10,87 % Tng s lao ng 123 958 261 56 1398 100% (Ngun: C cu nhn s EVNTelecom 2010, Phng nhn s EVNTelecom) Qua bng 2.1 ta nhn thy s lao ng di 35 tui trong ton cng ty chim t l 62,23%. C th ni Cng ty c mt i ng lao ng c tui bnh qun l rt tr. y l mt li th rt ln ca Cng ty so vi cc nh khai thc khc khi kinh doanh dch v 3G. Bng 2.2: Bng thng k tnh hnh lao ng theo gii tnh, lnh vc cng tc Trnh chuyn mn Trung Sau i i hc cp hc 85 346 119 73 293 98 12 53 21 15 95 45 7 69 34 8 26 11 23 517 97 8 246 51 15 271 46 123 958 261 Tng s lao ng 550 464 86 186 127 59 662 324 338 1398 t l/tng s lao ng 39,34 % 84,36% 15,64% 13,31 % 68,28% 31,72% 47,35 % 48,94% 51,06% 100%

Lnh vc cng tc Khi k thut Nam N Khi vn phng Nam N Khi kinh doanh Nam N Tng s lao ng

Khc

31 17 14 25 19 6 56

(Ngun: C cu nhn s EVNTelecom 2010, Phng nhn s EVNTelecom) Qua bng 2.2 ta thy trong tng s 1398 cn b cng nhn vin thuc EVNTelecom th c n 68,52 l cc k s, c nhn, c bit s cn b qua o to sau i hc

35

chim 18,67%. Lc lng lao ng ca Cng ty c trnh rt cao, t l i hc v sau i hc chim n 87,19% trn tng s lao ng. V c cu gii tnh th lao ng Nam chim t l p o vi 84,36% so vi 15,64% ca lao ng N. iu ny l do c th lao ng ca ngnh k thut in t vin thng, mt ngnh lun c s lao ng nam gii chim t l cao. 2.1.4 Cht lng mng li vin thng 3G ca EVNTelecom Thit b mng vin thng ni chung v thit b mng 3G ni ring ca EVNTelecom u c cung cp bi cc hng vin thng hng u trn th gii nh: Alcatellucent ca lin doanh Php M, Ericsson ca Thy in. Thit b mng vin thng ca EVNTelecom u c chng nhn ph hp tiu chun quy nh ti iu 53 trong php lnh bu chnh vin thng ca B Thng tin v Truyn thng. EVNTelecom lun thc hin ng cam kt vi B Thng tin v truyn thng v vic kim nh cht lng cng trnh vin thng v o kim dch v vin thng nh k. Qua cc t kim tra ca B Thng tin v Truyn thng t 2005-2010 cho thy cht lng dch v v cht lng cng trnh vin thng ca EVNTelecom u t tiu chun theo quy nh. to c thnh cng trong thng hiu th cht lng l mt iu kin tin quyt i vi bt k cng ty no. Ch sau 1 nm k t thi im nhn giy php 3G ngy 13/8/2008 t B Thng tin v Truyn thng, EVNTelecom ph sng 3G trn ton quc. Vic u t pht trin mng li, m rng vng ph sng, m rng dung lng tng i, u t tng i mi, nng cp phn mm mi, tnh nng mi cho cc h thng l mt trong nhng nhim v trng tm ca Cng ty nhm a n mt sn phm dch v cht lng cao cho khch hng. nh gi cht lng mng li vin thng th tiu ch vng ph sng hay s lng trm pht sng l rt quan trng. Tnh ti thi im khai trng dch v 3G ngy 9/6/2010, EVNTelecom u t khong 3.000 t ng xy dng mng 3G vi quy m 2.500 trm pht sng, nhiu hn s lng 2.421 trm m EVNTelecom cam kt u t trong nm u. bo m cht lng dch v tt nht cho khch hng, EVNTelecom tip tc u t thm 5.000 trm. Theo k hoch, cui nm 2010 EVNTelecom s c 7.500 trm pht sng 3G p ng nhu cu v

36

pht trin thu bao v vng ph sng 3G. So snh vi 7.500 trm ca Vinaphone, 7.700 trm ca Mobifone v 15.000 trm ca Viettel th EVNTelecom c s trm pht sng 3G tng ng vi Vinaphone v Mobifone, km hn Viettel. H thng truyn dn ng trc phc v mng 3G ca EVNTelecom u da trn cu trc mng quang backbone dung lng 400GB c tch hp cng ng in 500KV Bc Nam. Truyn dn ni ht kt ni cho cc thit b vin thng nh trm pht sng 3G, B iu khin trm gc 3G u c quang ha s dng mng cp quang ni ht ti 63/63 tnh thnh ca EVNTelecom Tc u t trin khai m rng mng 3G ca EVNTelecom c cho trong biu di y:

Hnh 2.2 Biu s lng trm pht sng 3G ca EVNTelecom (Ngun: S liu trin khai mng 3G nm 2010, Phng K thut-EVNTelecom) Vi s lng 03 tng i 3G hin tai, EVNTelecom c th pht trin ti a 6 triu thu bao 3G. K hoch trong vng 3 nm ti, EVNTelecom s u t m rng dung lng tng i ln 15 triu thu bao. iu ny s p ng c s lng thu bao 3G tng nhanh trong cc nm ti.

37

2.2 Thc trng hot ng kinh doanh dch v 3G ca EVNTelecom 2.2.1 Kt qu hot ng kinh doanh vin thng trong thi gian qua ca EVNTelecom Cc dch v vin thng cng cng ca EVNTelecom c chnh thc khai trng t thng 5 nm 2005, cho n thng 11 nm 2006, mng vin thng ca EVNTelecom c 550.000 thu bao. Tnh n thng 12/2007, s thu bao ca EVNTelecom t 2.700.000 thu bao. Theo s liu thng 12/2008, s thu bao ca EVNTelecom t 2.9 triu thu bao. Tnh n Q3 nm 2009, s lng thu bao ca EVNTelecom t 3.58 triu thu bao. S lng thu bao di ng ca EVNTelecom so vi cc mng vin thng c cho trong biu di y:

Hnh 2.3 Biu s lng thu bao di ng ca cc mng vin thng 2009 (Ngun: Vietnam Telecommunications report Q1-2010, Business Monitor International) Qua biu trn ta thy th phn ca EVNTelecom t 3,7%, ng th 5 trong 7 nh khai thc vin thng ti Vit Nam.

38

Hnh 2.4 Biu doanh thu vin thng ca EVNTelecom (Ngun: Bo co ti chnh EVNTelecom 2005-2010, Phng TCKT - EVNTelecom) Qua biu trn ta thy doanh thu ca EVNTelecom tng nhanh trong giai on t 2005 n 2008, y l thi im th trng vin thng Vit Nam tng trng nhanh. Nhng bt u t nm 2008, th trng vin thng trong nc bt u cnh tranh khc lit v nhng doanh nghip vin thng c th phn nh nh EVNTelecom rt kh khn trong vic cnh tranh, dn n doanh thu ca EVNTelecom nm 2009 gim. Li nhun ca EVNTelecom tng nhanh trong cc nm t 2005 n 2007 v bt u gim t nm 2008, n nm 2009 ch cn 0.2%. Nguyn nhn gim li nhun mt phn v EVNTelecom tp trung u t mng vin thng 3G, mt phn v gim li nhun do cnh tranh gay gt ca ngnh vin thng trong nc.

Hnh 2.5 Biu Np ngn sch nh nc ngnh Vin thng nm 2008 (Ngun: Thng k s tin np ngn sch nh nc ca ngnh Vin thng nm 2008, B Thng tin v Truyn thng)

39

Qua biu trn ta thy mc d EVNTelecom bt u kinh doanh vin thng t nm 2005 nhng n nm 2008 cng c li nhun v ng gp ng k vo ngn sch nh nc so vi cc doanh nghip vin thng khc ti Vit Nam. 2.2.2 Hot ng kinh doanh dch v thng tin di ng 3G ca EVNTelecom 2.2.2.1 Cc dch v thng tin di ng 3G Ngoi cc dch v c bn nh thoi, tin nhn hin ti EVNTelecom trin khai 9 dch v gi tr gia tng trn nn cng ngh 3G l: - Video Call: l dch v in thoi c hnh cho php cc thu bao 3G c th ni chuyn v nhn thy hnh nh ca nhau trn in thoi di ng. - Mobile Broadband: Dch v cho php khch hng s dng my tnh c nhn truy cp INTERNET bng rng thng qua cc thit b USB hoc gn Sim 3G trc tip. - Mobile INTERNET: Cho php khch hng c th truy nhp INTERNET trc tip t in thoi vi SIMCard 3G ca EVNTelecom. - Mobile TV: Gip cc thu bao 3G c th theo di cc chng trnh TV trn in thoi di ng, yu cu cc chng trnh TV, download phim, clip ca nhc theo yu cu. - MMS: l dch v php ngi dng c th gi v nhn tin nhn km theo cc file m thanh, hnh nh t my di ng v email ca mnh n cc my di ng khc - Mobile music: Cc thu bao 3G c th nghe nhc, xem video clip, ti nhc v nghe cc chng trnh radio ngay trn chic in thoi. - Q-Mail: l dch v cho php khch hng nhn, tr li th, son th t my in thoi di ng vi y cc tnh nng. - Game download: hnh c th chi trc tuyn, hoc c th ti cc game v my in thoi - Vclip: l dch v xem trc tuyn hoc ti v my in thoi di ng cc video clip bn yu thch. EVNTelecom c th p ng tc cho nhng ng dng dch v d liu 3G nh dch v c bn, dch v bng rng di ng (mobile broadband), truy cp . Khch

40

INTERNET di ng, tin nhn MMS, truy nhp my ch, truy tm v phc hi c s d liu, dch v Streaming. So snh vi cc mng 3G ti Vit Nam th EVNTelecom trin khai y cc dch v 3G c bn m cc mng 3G khc ang cung cp. 2.2.2.2 Tc pht trin thu bao 3G S lng thu bao 3G ca EVNTelecom c cho trong biu di y:

Hnh 2.6 Biu tc pht trin thu bao 3G ca EVNTelecom (Ngun: S liu thng k thu bao 3G nm 2008-2010, Phng KD-EVNTelecom) H thng mng 3G ca EVNTelecom c chnh thc a vo khai thc t 9/6/2010. S lng thu bao 3G ha mng mi tng ln nhanh chng, tuy nhin phn ln vn l thu bao chuyn i t h thng 2G sang 3G ca EVNTelecom. 2.2.2.3 Th phn 3G ca EVNTelecom

Hnh 2.7 Biu s lng thu bao 3G ca cc mng vin thng Vit Nam (Ngun: S liu thng k thu bao 3G 6/10/2010, B Thng tin v Truyn thng)

41

Trin khai thng mi ha 3G vo thng 6/2010, tnh n 10/2010 EVNTelecom c 500.000 thu bao 3G. Chim 6.67% th phn 3G v xp th 4 trong 7 doanh nghip vin thng ti Vit Nam. 2.2.2.4 Chnh sch cc 3G ca EVNTelecom EVNTelecom lun xc nh r dch v 3G l mt trong nhng dch v quan trng nht i vi EVNTelecom trong nhng nm ti. Giai on hin nay ang l giai on cnh tranh khc lit gia cc nh cung cp dch v. Ngoi vic m bo cc tiu ch kinh doanh 3G v cht lng dch v, cht lng chm sc khch hng v a dng ha cc dch v tin ch th EVNTelecom cng quan trng vic xy dng chnh sch gi cc dch v 3G. Nhng dch v 3G c bn u c trin khai trn nn dch v INTERNET di ng tc cao. V vy so sch gi cc dch v 3G ca cc mng vin thng ch cn quan tm n gi cc dch v INTERNET i ng (dch v Mobile INTERNET). Bng gi cc cc dch v 3G tr sau ca EVNTelecom v cc mng vin thng khc c cho trong bng 2.1. Nhng gi cc 3G tr trc ca cc nh mng gm M0 (Vinaphone), M0 (Mobifone), PC easy v Laptop easy (Viettel) v E0 (EVNTelecom). Nhng gi cc 3G tr sau ca cc nh mng gm cc gi cc cn li. Thng qua bng 2.1 ta thy: - EVNTelecom v Viettel l nhm doanh nghip c gi cc dch v 3G thp hn rt nhiu so vi Mobifone v Vinaphone. Trong , EVNTelecom c gi cc thp hn mt ch so vi Viettel cc gi cc tr sau. - V gi cc cho dch v 3G tr trc E0 ca EVNTelecom hon ton cnh tranh vi cc gi cc 3G ca cc mng khc. So vi Viettel th gi cc E0 tng ng vi gi cc PC easy, r hn gi Laptop easy. So snh vi cc mng cn li th gi E0 r hn rt nhiu, c th r hn 30 ln so vi gi cc M0 ca Vinaphone v 20 ln so vi gi cc M0 ca Mobifone.

42

Bng 2.1 Gi cc dch v 3G ca cc mng vin thng Vit Nam Mng Tn gi cc M0 M10 M25 M50 M135 U1 U7 U30 M0 M5 M10 M25 M50 D1 D7 D30 Surf1 Surf7 Surf30 PC easy Laptop easy PC 30 PC 60 PC 100 PC 200 Laptop 40 Laptop 80 Laptop 120 Laptop 220 E0 E1 E50 E150 E200 Gi gi cc (VAT) 10.000 25.000 50.000 135.000 12.000 80.000 200.000 5.000 10.000 25.000 50.000 8.000 35.000 120.000 12.000 80.000 225.000 30.000 60.000 100.000 200.000 40.000 80.000 120.000 220.000 15.000 65.000 150.000 200.000 Lu lng min ph 25 MB 100 MB 300 MB 1.000 MB 250 MB 1.000 MB 3.000 MB 5 MB 25 MB 100 MB 300 MB 100 MB 300 MB 1.024MB 250 MB 1.024 MB 3.584 MB 600 MB 1.300 MB 2.300 MB 5.000 MB 600 MB 1.300 MB 2.300 MB 5.000 MB 1.250 MB 4.000 MB 6.000 MB Thi hn s dng 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 01 ngy 07 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 01 ngy 07 ngy 30 ngy 1 ngy 7 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy 30 ngy Cc d liu vt gi (VAT) 1.500/1MB

VINAPHONE

1.000/1MB

MOBIFONE

1.024/1MB

50/1MB 65/1MB 50/1MB

VIETTEL

65/1MB

EVNTELECOM

50/1MB 45/1MB 50/1MB 50/1MB 50/1MB

(Ngun: Bng gi cc trc tuyn trn website ca cc mng vin thng 9/2010)

43

- V cc gi cc 3G cho cc dch v tr sau ca EVNTelecom ta thy vi cng mc cc ph nh nhau th s dung lng c min ph ca EVNTelecom nhiu hn cc mng khc. Nu so snh cc ph tr thm cho dung lng vt dung lng gi min ph ta cng thy rng phn cc ph ny r hn Viettel mt cht v r hn rt nhiu so vi cc mng cn li. 2.3 Phn tch thc trng nng lc cnh tranh dch v 3G ca EVNTelecom 2.3.1 Bi cnh ca ngnh vin thng Vit Nam hiu r thc trng nng lc cnh tranh ca dch v 3G, bc u tin l phi phn tch mi trng ngnh vin thng. l nhng yu t t mi trng bn ngoi cng ty c tc ng n kinh doanh sn phm dch v 3G ca cng ty. 2.3.1.1 Mi trng kinh t Trong cc nm va qua, nn kinh t nc ta ang pht trin mnh, tc tng trng GDP khng u, theo s liu ca Tng cc thng k th nm 2006 tng l 8,17%, nm 2007 tng 8,5%, nm 2008 tng 5,2%, nm 2009 tng 5,32%. Cng vi tng trng ca kinh t, ngnh Vin thng cng khng ngng ln mnh, th trng vin thng ngy cng si ng. C rt nhiu yu t tc ng n ngnh vin thng ni chung v EVNTelecom ni ring. Cc nhn t kinh t ch yu nh hng n hot ng kinh doanh vin thng ca EVNTelecom bn cnh s tng trng v kinh t trn cn c: - T gi hi oi: gia ng VND v USD trong nhng nm qua c bin ng kh nhiu iu ny gy kh khn t nhiu cho cc doanh nghip trong quan h i tc nc ngoi c bit l cc hot ng xut nhp khu. - T l lm pht: lun c km ch mc kh thp, iu ny gip doanh nghip tnh ton tng i chnh xc kh nng sinh li ca d n u t. - T l li sut: hin nay li sut huy ng tng i cao tc ng n cu u t, chi ph v vn gy kh khn cho doanh nghip u t m rng. Doanh nghip gim hot ng u t duy tr th phn v kh khn khi tung sn phm mi ra th trng.

44

- C cu kinh t: t l tham gia vo dch v v cng nghip tng ln trong cc nm gn y. Vi l trnh gia nhp WTO, AFTA, vic ph d hng ro thu quan mt mt thu ht u t nc ngoi vo Vit Nam, ngoi vic to iu kin cho cc doanh nghip Vit Nam ni chung v EVNTelecom ni ring pht trin th y cng l mt thch thc khng nh. iu i hi cc doanh nghip Vit Nam c bit l cc ngnh nhy cm nh Vin thng cn c s i mi v phng thc kinh doanh, ph b suy ngh c quyn, thc y s tin b, nng cao cht lng v gim chi ph cnh tranh. 2.3.1.2 Mi trng chnh tr - lut php Vit Nam lun c bit n l mt t nc ho bnh, n nh v chnh tr. y l mt thun li thu ht vn u t ca cc t chc nc ngoi vo Vit Nam, trong c ngnh Vin Thng l mt trong nhng ngnh c c bit quan tm v tc pht trin cao ca n. Chnh ph Vit Nam cng lun quan tm pht trin vin thng cng cng sao cho ngi dn ngho, vng su vng xa c s dng dch v vin thng vi chi ph thp. Chnh sch ci m i vi ngnh vin thng ca Vit Nam c c th ha thng qua vic cp php cho 7 doanh nghip trin khai mng vin thng hin nay. Quyt nh s 176/2004/Q-TTg ngy 05/10/2004 ca th tng Chnh ph v vic Ph duyt Chin lc pht trin ngnh in Vit Nam giai on 2004-2010 v nh hng n 2020, trong nu r chin lc pht trin vin thng cng cng l ngun lc chnh pht trin in lc, ly doanh thu t hot ng vin thng u t pht trin ngnh in Vit nam. 2.3.1.3 Mi trng k thut cng ngh S pht trin mnh ca cng ngh truyn dn v chuyn mch quang hng cc nh sn xut v cung cp dch v ti mt mng hi t, cung cp ng thi cc dch v vin thng tin hc pht thanh, truyn hnh vui chi - gii tr. Xu hng kt hp gia INTERNET bng rng v cc dch v di ng v c nh ti nh. y l mt thun li khng nh cho cc dch v bng rng khng dy nh 3G c ph cp rng ri.

45

S pht trin vt bc ca cng ngh vi mch v chip lm cho cc thit b 3G tr nn ph bin nh in thoi, my tnh bng v my tnh xch tay tch hp 3G Cng ngh di ng chuyn sang 3G, y l mt trong nhng cng ngh truy nhp v tuyn nhiu tim nng cho cc nh khai thc. Kt hp nhng c tnh u vit ca cng ngh giao din v tuyn 3G v u bng thng rng, cng ngh mi ny m ra nhng c hi mi cho cc nh khai thc vin thng Vit Nam. 2.3.1.4 Mi trng vn ho x hi Mi quc gia, vng lnh th u c nhng gi tr vn ha v cc yu t x hi c trng, v nhng yu t ny l c im ca ngi tiu dng ti cc khu vc . Trn th gii ni chung v Vit Nam ni ring, nhng gi tr vn ha l nhng gi tr to nn mt x hi, c th vun p cho x hi tn ti v pht trin. Chnh v th cc yu t vn ha thng thng c bo v ht sc quy m v cht ch, c bit l cc vn ha tinh thn. Mt khc cng xy ra giao thoa vn ha ca cc nn vn ha khc vo Vit Nam. S giao thoa ny s thay i tm l tiu dng, li sng, v to ra trin vng pht trin vi cc ngnh ni chung v ngnh Vin Thng ni ring. Ngay ti Vit Nam chng ta c th nhn ra ngay s giao thoa ca cc nn vn ha c bit thi gian gn y l vn ha Hn Quc. Bn cnh vn ha , cc c im v x hi cng khin cc doanh nghip ni chung v doanh nghip vin thng ni ring quan tm khi nghin cu th trng, nhng yu t x hi s chia cng ng thnh cc nhm khch hng, mi nhm