nazım hikmet - Şiirleri

8/9/2019 Nazm Hikmet - iirleri

1/62

ZAFERE DARKorkun ellerinle bastrp yarandudaklarn kanatarakdayanlmakta a rya.imdi plak ve merhametsizbir lk oldu mid...

Ve zaferartk hibir eyi affetmeyecek kadartrnakla sklp koparlacaktr...

Gnler a r.Gnler lm haberleriyle geliyor.D man ha inzalimve kurnaz.lyor arp arak insanlarmzhalbuki nasl hakketmi lerdi ya amaylyor insanlarmzne kadar oksanki arklar ve bayraklarlabir bayram gn nmayi e ktlaryle genve ftursuz...

Gnler a r.Gnler lm haberleriyle geliyor.En gzel dnyalaryaktk ellerimizleve gzmzde kaybettik a lamay :bizi bir para hazin ve dimdik brakpgzya larmz gittilerve bundan dolaybiz unuttuk ba lamay...

Varlacak yerekan iinde varlacaktr.Ve zaferartk hibir eyi affetmeyecek kadartrnakla sklpkoparlacaktr...

1941, Sonbahar...

SAMAN SARISI

Vera Tulyakova'ya derin sayglarmla

I

Seher vakti habersizce girdi gara ekspreskar iindeydiben paltomun yakasn kaldrm perondaydmperonda benden ba ka da kimseler yoktudurdu nmde yatakl vagonun pencerelerinden biriperdesi aralktgen bir kadn uyuyordu alacakaranlkta alt ranzadasalar saman sars kirpikleri mavikrmz dolgun dudaklarysa mark ve somurtkandst ranzada uyuyan gremedimhabersizce usulcack kt gardan ekspresbilmiyorum nerden gelip nereye gitti ini


2/62

baktm arkasndanst ranzada ben uyuyorumVar ova'da Biristol Oteli'ndeyllardr byle derin uykulara dalm l m yoktuoysa karyolam tahtayd dardgen bir kadn uyuyor ba ka bir karyolada

salar saman sars kirpikleri maviak boynu uzundu yuvarlaktyllardr byle derin uykulara dalm l yoktuoysa karyolas tahtayd dardvakt hzla ilerliyordu yakla yorduk gece yarlarnayllardr byle derin uykulara dalm l mz yoktuoysa karyolalar tahtayd dardiniyorum merdivenleri drdnc kattanasansr bozulmu yineaynalarn iinde iniyorum merdivenleribelki yirmi ya mdaym belki yz ya mdaymvakt hzla ilerliyordu yakla yorduk gece yarlarnanc katta bir kapnn tesinde bir kadn glyor sa elimde kederli birgl ald a r a rKbal bir balerinle kar la tm ikinci katta karl pencerelerdetaze esmer bir yalaza gibi geti alnmn zerinden air Nikolas Gilyen Havana'ya dnd oktanyllarca Avrupa ve Asya otellerinin hollerinde oturup itikti yudumyudum ehirlerimizin hasretiniiki ey var ancak lmle unutuluranamzn yzyle ehrimizin yzkapc u urlad beni gocu u geceye batkyrdm buz gibi esen yelin ve neonlarn iinde yrdmvakt hzla ilerliyordu yakla yordum gece yarlarnaktlar nme ansznoralar gndz gibi aydnlkt ama onlar benden ba ka gren olmadbir mangaydlarksa konlu izmeleri pantolonlar ceketlerikollar kollarnda gamal ha i aretlerielleri ellerinde otomatikleri vardomuzlar mi ferleri vard ama ba lar yoktuomuzlaryla mi ferlerinin aras bo luktuhatt yakalar boyunlar vard ama ba lar yoktulmlerine a lanmayan askerlerdendileryrdkkorktuklar hem de hayvanca korktuklar belligzlerinden belli diyememba lar yok ki gzleri olsunkorktuklar hem de hayvanca korktuklar bellibelli izmelerindenkorku belli mi olur izmelerdenoluyordu onlarnkikorkularndan ate etme e de ba ladlar artsz araszbtn yaplara btn ta t aralarna btn canllaraher sese her kvltya ate ediyorlarhatt open Soka 'nda mavi balkl bir afi e ate ettilerama ne bir sva paras d yor ne bir cam krlyorve kur un seslerini benden ba ka duyan yokller bir SS mangas da olsa ller ldremezller dirilerek ldrr kurt olup elmann iine girerekama korktuklar hem de hayvanca korktuklar bellibu ehir ldrlmemi miydi kendileri ldrlmeden ncebu ehrin kemikleri birer birer krlp derisi yzlmemi miydiderisinden kitap kab yaplmam myd ya ndan sabun salarndan sicimama i te duruyordu kar larnda gecenin ve buz gibi esen yelin iinde scak


3/62

bir francala gibivakt hzla ilerliyordu yakla yordum gece yarlarnaBelveder yolunda d ndm Lehlilerikahraman bir mazurka oynuyorlar tarihleri boyuncaBelveder yolunda d ndm Lehlileribana ilk ve belki de son ni anm bu sarayda verdiler

tren memuru at yaldzl ak kapygirdim byk salona gen bir kadnlasalar saman sars kirpikleri maviortalkta da ikimizden ba ka kimseler yoktubir de akvareller bir de incecik koltuklar kanapeler bebekevlerindeki gibive sen bundan dolaybir resimdin ak maviyle izilmi belki de bir ta bebektinbelki bir prltydn d mden damlam sol mememin stneuyuyordun alacakaranlkta alt ranzadaak boynun uzundu yuvarlaktyllardr byle derin uykulara dalm l n yoktuve i te Krakof ehrinde Kapris Barvakt hzla ilerliyor gece yarlarna yakla yoruzayrlk masann stndeydi kahve barda nla limonatamn arasndaonu oraya sen koydunbir ta kuyunun dibindeki suydubakyorum e ilipbir koca ki i glmsyor bir buluta belli belirsizsesleniyorumseni yitirmi geri dnyor sesimin yanklarayrlk masann stndeydi cgara paketindegzlkl garson getirdi onu ama sen smarladnkvrlan bir dumand gzlerinin iinde senincgarann ucunda seninve ho a kal deme e hazr olan avucundaayrlk masann stnde dirse ini dayad n yerdeydiaklndan geenlerdeydi ayrlkbenden gizlediklerinde gizlemediklerindeayrlk rahatl ndayd seninsenin gvenindeydi banabyk korkundayd ayrlkbirdenbire kapn alr gibi sevdalanmak birilerine ansznoysa beni seviyorsun ama bunun farknda de ilsinayrlk bunu farketmeyi indeydi seninayrlk kurtulmu tu yerekiminden a rl yoktu ty gibiydi diyememtyn de a rl var ayrl n a rl yoktu ama kendisi vardvakt hzla ilerliyor gece yarlar yakla yor bizeyrdk yldzlara de en Ortaa duvarlarnn karanl ndavakt hzla akyordu geriye do ruayak seslerimizin yanklar sar sska kpekler gibi geliyorduardmzdan ko uyordu nmzeYegelon niversitesi'nde eytan ta lara trnaklarn batra batra dola- yorbozma a al yor Kopernik'in Araplardan kalma usturlabnve pazar yerinde bezzazlar ar snn kemerleri altnda rok end rol oynu-yor Katolik rencilerlevakt hzla ilerliyor gece yarlarna yakla yoruzvuruyor bulutlara kzlts Nova Huta'nnorda kylerden gelen gen i iler madenle birlikteruhlarn da alev alev dkyor yeni kalplarave ruhlarn dkm madenin dkmnden bin kere zordurMeryem Ana kilisesinde an kulesinde saat ba larn alan borozan geceyarsn aldOrtaa dan gelen l ykseldi ehre yakla an d man verdi haber


4/62

ve sustu grtla na saplanan okla ansznborazan i rahatl yla ldve ben yakla an d man grp de haber veremeden ldrlmenin acsnd ndmvakt hzla ilerliyor gece yarlar klarn yeni sndrm bir vapuriskelesi gibi arkada kald

seher vakt habersizce girdi gara ekspresya murlar iindeydi Pra bir gln dibinde gm kakma bir sandktkapa n atmiinde gen bir kadn uyuyor camdan ku larn arasndasalar saman sars kirpikleri maviyllardr byle derin uykulara dalm l yoktukapadm kapa ykledim sand yk vagonunahabersizce usulcack kt gardan ekspresbaktm arkasndan kollarm iki yanma sarkkya murlar iindeydi Pra sen yoksunuyuyorsun alacakaranlkta alt ranzadast ranza bombo sen yoksunyeryznn en gzel ehirlerinden biri bo aldiinden elini ekti in bir eldiven gibi bo aldsnd artk seni grmeyen aynalar nasl snerseyitirilmi ak amlar gibi Vltava suyu akyor kprlerin altndansokaklar bombo btn pencerelerde perdeler iniktramvaylar bombo geiyorbiletileri vatmanlar bile yokkahveler bombo lokantalar barlar da ylevitrinler bombo ne kuma ne kristal ne et ne arapne bir kitap ne bir ekerleme kutusune bir karanfil ehri duman gibi saran bu yalnzl n iinde bir koca ki i yalnzlkta on katartan ihtiyarl n kederinden silkinmek iin Lejyonerler Kpr-s'nden martlara ekmek atyorgere inden gen yre inin kanna batrpher lokmayvaktlar yakalamak istiyorumparmaklarmda kalyor altn tozlar hzlarnnyatakl vagonda bir kadn uyuyor alt ranzadayllardr byle derin uykulara dalm l yoktusalar saman sars kirpikleri mavielleriyse gm amdanlarda mumlardst ranzada uyuyan gremedimben de ilim bir uyuyan varsa ordabelki de st ranza bo Moskova'yd st ranzadaki belkiduman basm Leh topra nBirest'i de basm iki gndr uaklar kalkp inemiyorama tirenler gelip gidiyor bebekleri akm gzlerin iinden geiyorlarBerlin'den beri kompartmanda bir ba maymkarl ovalarn gne iyle uyandm ertesi sabahyemekli vagonda kefir denen bir e it ayran itimgarson kz tand beniiki piyesimi seyretmi Moskova'dagarda gen bir kadn beni kar ladbeli karnca belinden ince


5/62

salar saman sars kirpikleri mavituttum elinden yrdkyrdk gne in altnda karlar trdata trdatao yl erken gelmi ti baharo gnler obanyldzna haber uurulan gnlerdiMoskova bahtiyard bahtiyardm bahtiyardk

yitirdim seni anszn Mayakovski Alan'nda yitirdim anszn seni oysaanszn de il nk nce yitirdim avucumda elinin scakl n seninsonra elinin yumu ak a rl n yitirdim avucumda sonra elinive ayrlk parmaklarmzn birbirine ilk de i inde ba lam t oktanama yine de anszn yitirdim seniasfalt denizlerinde otomobilleri durdurup baktm ilerine yoksunbulvarlar karlseninkiler yok ayak izleri arasndabotlu iskarpinli orapl plak senin ayak izlerini birde tanrmmilisyonerlere sordumgrmediniz mieldivenlerini karm sa ellerini grmemek olmazelleri gm amdanlarda mumlardrmilisyonerler byk bir nezaketle kar lk veriyorgrmedikstanbul'da Sarayburnu akntsn kyor bir romorkr ardnda mavnagak gak ediyor da vak vak ediyor da mart ku larseslendim mavnalara Kzl Meydan'dan romorkrn kaptanna sesleneme-dim nk makinas yle gmbrdyordu ki sesimi duyamazdyorgundu da kaptan ceketinin d meleri de kopuktuseslendim mavnalara Kzl Meydan'dangrmedikgirdim giriyorum Moskova'nn btn sokaklarnda btn kuyruklarave yalnz kadnlara soruyorumyn ba rtl gler yzl sabrl sessiz kocakarlaral yanakl kopa burunlu tazeler apkalar ye il kadifeve gen kzlar tertemiz smsk gayetle de kbelki korkun kocakarlar bezgin tazeler ap al kzlar da var ama onlardanbana negzeli kadn milleti erkeklerden nce grr ve unutmazgrmediniz misalar saman sars kirpikleri mavikara paltosunun yakas ak ve sedef d meleri kocamanPra 'da aldgrmedikvaktlarla yar yorum bir onlar ne geiyor bir benonlar ne geince ufalan krmz klarn grmez olaca m diye dmkopuyorben ne getim mi ldaklar glgemi d ryor yola glgem ko uyornmde glgemi yitirece im diye de bir tel tr alyor benitiyatrolara konserlere sinemalara giriyorumBol oy'a girmedim bu gece oynanan operay sevmezsinKalam 'ta Balknn Meyhanesine girdim ve Sait Faik'le tatl tatlkonu uyorduk ben hapisten kal bir ay olmu tu onun karaci erisanclar iindeydi ve dnya gzeldilokantalara giriyorum estrat orkestralar yani cazlar nllerinsrmal kapclara bah i sever dalgn garsonlaragardroptakilere ve bizim mahalle bekisine soruyorumgrmedikald geceyarsn Strasnoy Manastr'nn saat kulesioysa manastr da kule de ykld oktanyaplyor ehrin en byk sinemas oralardaoralarda on dokuz ya ma rastladmbirbirimizi birde tandk


6/62

oysa birbirimizin yzn grm l mz yoktu foto raflarmz bileama yine de birbirimizi birde tandk a madk el sk mak istedikama ellerimiz birbirine dokunamyor aramzda krk yllk zaman duruyorusuz bucaksz donmu duruyor bir kuzey denizidirve Strasnoy Alan'na imdi Pu kin Alan kar ya maya ba lad yorum hele ellerim ayaklarm

oysa yn oraplym da kunduralarmla eldivenlerim krklorapsz olan oydu bezle sarm postallarnda ayaklarn elleri plaka znda ham bir elmann tad dnyaon drdnde bir kz memesi sertli i avularndakigznde trklerin boyu kilometre kilometre lmn boyu bir kar ve haberi yok ba na geleceklerin hibirindenonun ba na gelecekleri bir ben biliyorumnk inandm onun btn inandklarnasevdim sevece i btn kadnlaryazdm yazaca btn iirleriyattm yataca btn hapislerdegetim geece i btn ehirlerdenhastalandm btn hastalklarylabtn uykularn uyudum grdm grece i btn d leribtn yitireceklerini yitirdimsalar saman sars kirpikleri mavikara paltosunun yakas ak ve sedef d meleri koskocamangrmedim

II

On dokuz ya m Beyazt Meydan'ndan geiyor kyor Kzl Meydan'aKonkord'a iniyor Abidin'e rastlyorum da meydanlardan konu u-yoruzevveli gn Gagarin en byk meydan dola p dnd Titof da dola pdnecek hem de on yedi buuk kere dolanacak ama daha bundanhaberim yokmeydanlarla yaplardan konu uyoruz Abidin'le tavan arasndaki otelodamdaSen rma da akyor Notr Dam'n iki yanndanben geceleyin penceremden bir ay dilimiymi gibi gryorum Senrma n rhtmnda yldzlarnbir de gen bir kadn uyuyor tavan arasndaki odamda Paris damlarnnbacalarna kar m yllardr byle derin uykulara dalm l yoktusaman sars salar bigudili mavi kirpikleriyse yznde bulutekirdekteki meydanla ekirdekteki yapdan konu uyoruz Abidin'lemeydanda frdnen Cellettin'den konu uyoruzAbidin usuz bucaksz hzn renklerini dktryorben renkleri yemi gibi yerimve Matis bir manavdr kosmos yemi leri satarbizim Abidin de yle Avni de Levni demikroskobun ve fze lumbuzlarnn grd yaplar meydanlar renklerve airleri ressamlar algclar onlarnhamlenin resmini yapyor Abidin yz elliye altm n meydanl ndasuda balklar nasl grp suda balklar nasl avlayabilirsem yle grpyle avlayabilirim kvl kvl akan vaktlar tuvalinde Abidin'inSen rma da bir ay dilimi gibigen bir kadn uyuyor ay diliminin stndeonu ka kere yitirip ka kere buldum daha ka kere yitirip ka kerebulaca mi te byle i te byle kzm d rdm mrmn bir parasn Sen rma naSen Mi el Kprs'ndenmrmn bir paras Msy Dpon'un oltasna taklacak bir sabah ise-


7/62

lerken aydnlkMsy Dpon ekip karacak onu sudan Paris'in mavi suretiyle birlikteve hibir eye benzetemiyecek mrmn bir parasn ne bal a nepabu eskisineatacak onu Msy Dpon gerisin geriye Paris'in suretiyle birlikte sureteski yerinde kalacak.

Sen rma yla akacak mrmn bir paras byk mezarl na rmaklarndamarlarmda akan kann h rtsyla uyandmparmaklarmn a rl yokparmaklarm ellerimle ayaklarmdan kopup havalanacaklar salna salnadnecekler ba mn stndesa m yok solum yok yukarm a a m yokAbidin'e sylemeli de resmini yapsn Beyazt Meydan'nda ehit d eninve Gagarin Yolda n ve daha adn sann ka n gzn bilmedi i-miz Titof Yolda n ve ondan sonrakilerin ve tavan arasnda yatangen kadnnKba'dan dndm bu sabahKba meydannda alt milyon ki i ak karas sars melezi kl birekirdek dikiyor ekirdeklerin ekirde ini gle oynayasen mutlulu un resmini yapabilir misin Abidini in kolayna kamadan amagl yanakl bebesini emziren melek yzl anneci in resmini de ilne de ak rtde elmalarnne de akvaryumda su kabarcklarnn arasnda dolanan krmz bal nkinisen mutlulu un resmini yapabilir misin Abidin1961 yaz ortalarnda Kba'nn resmini yapabilir misinok kr ok kr bugn de grdm lsem de gam yemem gayrnnresmini yapabilir misin statyazk yazk Havana'da bu sabah do mak varm n resmini yapabilir misinbir el grdm Havana'nn 150 kilometre do usunda deniz kysna yaknbir duvarn stnde bir el grdmferah bir trkyd duvarel ok uyordu duvarel alt aylkt ok uyordu boynunu anasnnon yedi ya ndayd el ve Mariya'nn memelerini ok uyordu avucu nasrnasrd ve Karayip denizi kokuyorduyirmi ya ndayd el ve ok uyordu boynunu alt aylk o lununyirmi be ya ndayd el ve ok amay unutmu tu oktanotuz ya ndayd el ve Havana'nn 150 kilometre do usunda denizkysnda bir duvarn stnde grdm onuok uyordu duvarsen el resimleri yaparsn Abidin bizim rgatlarn demircilerin elleriniKbal balk Nikolas'n da elini yap karakalemkooperatiften ald prl prl evinin duvarnda ok amaya kavu an veok amay bir daha yitirmeyecek Kbal balk Nikolas'n elinikocaman bir eldeniz kaplumba as bir elferah bir duvar ok ayabildi ine inanamayan bir elartk btn sevinlere inanan bir elgne li denizli kutsal bir elFidel'in szleri gibi bereketli topraklarda ekerkam hzyla f krpye erip ballanan umutlarn eli1961'de Kba'da ok renkli ok serin a alar gibi evler ve ok rahat evlergibi a alar diken ellerden birielik dkme e hazrlanan ellerden birimitralyz trkle tiren trkleri mitralyzle tiren elyalansz hrriyetin eliFidel'in skt elmrnn ilk kur unkalemiyle mrnn ilk kadna hrriyet szc nyazan elhrriyet szc n sylerken sulanyor a zlar Kballarn balkutusu bir


8/62

karpuzu kesiyorlarm gibive gzleri parlyor erkeklerininve kzlarnn eziliyor ii dokununca dudaklar hrriyet szc neve koca ki ileri en tatl anlarn ekip kuyudan yudum yudum iiyormutlulu un resmini yapabilir misin Abidinhrriyet szc nn resmini ama yalansznn

ak am oluyor Paris'teNotr Dam turuncu bir lamba gibi yanp snd ve Paris'in btn eskiyeni ta lar turuncu bir lamba gibi yanp sndbizim zanaatlar d nyorum iircili i resimcili i algcl filan d -nyorum ve anlyorum kibir ulu rmak akyor insan eli ilk ma araya ilk bizonu izdi inden berisonra btn aylar yeni balklar yeni su otlar yeni tatlaryla dklyoronun iine ve kurumayan usuz bucaksz akan bir odur.Paris'te bir kestane a ac olacakParis'in ilk kestanesi Paris kestanelerinin atasstanbul'dan gelip yerle mi Paris'e Bo az srtlarndanhl sa mdr bilmem sa sa iki yz ya nda filn olmalgidip elini pmek isterdimvarp glgesinde yatsak isterdim bu kitabn kadn yapanlar yazsndizenler nak n basanlar bu kitab dkknnda satanlar para veripalanlar alp da seyredenler bir de Abidin bir de ben bir de bir samansars bels, ba mn.

STRONSUM 90

Acayiple ti havalar,bir gne , bir ya mur, bir kar.Atom bombas denemelerinden diyorlar.

Stronsium 90 ya yormu ota, ste, ete,umuda, hrriyete,kapsn ald mz byk hasrete.

Kendi kendimizle yar madayz, glm.Ya l yldzlara hayat gtrece iz,ya dnyamza inecek lm.

(16 Mart 1958,Var ova - vider)

ARKILARIMIZarklarmzvaro larda sokaklara kmaldr.arklarmzevlerimizin nnde durmalcamlara vurmalkaplarn ellerini skmaldr,skmaldractana kadar,kaplarba l kollarn aana kadar...

Biz anlamayz


9/62

tek a zn trksn.Her matem gecesiher bayram gn, arklarmzbir gaz sand n yere ykaraksand n stne karak

kocaman elleriyle tempo tutmaldr.arklarmzam ormanlarnda rzgar gibi bize kendinihep bir a zdan okutmaldr!!.

arklarmzn safta en nde saldrmaldr d mana.Bizden nce boyanmaldr arklarmzn yz kana..

arklarmzvaro larda sokaklara kmaldr!arklarmzbir tek yre inperdeleri inikkaps kilitli evinde oturamaz!.arklarmzrzgara kmaldr...

AR

airim im ek ekillerini iirlerimincaddelerde slk alarakkazrmduvarlara..100 metredeniftle en iki sine i seebilen iki gzm,elbette grdiki ayakllarnikiye ayrld n..Senbenimhangisinden oldu umu anlamak istiyorsancebime sokkafan:ordaaydnl okuyan kara ekmeksana do ruyu syler..airim iirden anlarm,en sevdi im gazelAnti Dringidir Engelsin..

airimbir yl ya an ya mur kadar iir yazdm..Fakat asl aheserimeba lamak iinHafz Kapital olmay bekliyorum.

Futbolda eski kurdum.Fenerbahenin forvetlerimahallede kaydrak oynyan birer pi kurusuyken


10/62

benen a r hafbekleri yere vururdum.Fulbolda eski kurdum.Santrdan alnca pasakarmHooooooooooooooooooooooooop!

5 numro topak a zndan girer golkipin karnna.Bana mahsustur bu vuru futbol potinlerimkur unkalemimden rendi bu zanaat!O kur unkalemim ki9 deli inizden vcudunuza her tkt msrai kembenizde ta .airiz be, airiz dedik ya be arkada ....

1923

EHTLERehitler, Kuvyi Milliye ehitleri,mezardan kmann vaktidir!ehitler, Kuvyi Milliye ehitleri,Sakarya'da, nn'nde, Afyon'dakilerDumlupnar'dakiler de elbetve de Aydn'da, Antep'te vurulup d enler,siz toprak altnda ulu kklerimizsinizyatarsnz al kanlar iinde.ehitler, Kuvyi Milliye ehitleri,siz toprak altnda derin uykudaykend man a rdlar,satldk, uyann!Biz toprak stnde derin uykulardayz,kalkp uyandrn bizi!uyandrn bizi!ehitler, Kuvyi Milliye ehitleri,mezardan kmann vaktidir!

1959

SENEn gzel gnlerimin mel'un adam var:Ben sokakta rastlasam bile tanmaym diyeen gzel gnlerimin bu mel'un adamnyer yer trnaklarmla kazdmhatralarmn camn..En gzel gnlerimin mel'un adam var:Biri sensin,biri o,biri tekisi..D manmdr ikisi..Sana gelince...


11/62

Yazyorsun..Okuyorum..Kanl bakl d manm bile olsa,insannbu rtbe alalabilmesinden korkuyorum..Ne yazk!..

Ne kadarberaber gemi gnlerimiz var;seninve benimen gzel gnlerimiz..Kalbimin kanyla gtrece imebediyeteben o gnleri..Sana gelince, sen o gnleri -kendi o luyla yatan,kzlarnn krpe etini satanbir ana gibi satyorsun!.Satyorsun:gnde on kaat,bir ift rugan pabu,scak bir d ekve yz papellik rahatiin...En gzel gnlerimin mel'un adam var:Biri sensin,Biri o,biri tekisi...Kanl bakl d manmdr ikisi...Sana gelince...Ne ben Sezarm,Ne de sen Brtssn...Ne ben sana kzarmne de zatn zahmet edip bana kssn..Artk seninle biz,d man bile de iliz..

1933

SESeneni avularnn iine alp,duvara dalpkalma!.eneni avularnn iine alma!.Kalk!Pencereye gel!Bak!D arda gece bir cenup denizi gibi gzel,arpyor pencerene dalgalar..Gel!Dinle havalar:havalar seslerin yoludur,havalar seslerle doludur:topra n, suyun, yldzlarnve bizim seslerimizle...Pencereye gel!Havalar dinle bir:Sesimiz yanndadr,


12/62

sesimiz seninledir...

1933

SESLER GEL YOR

Sesler geliyor gnbatsndansesler....Koynunda gne in kayboldu u zindanaydnlanacak m?Bekliyelim mi?Bekliyebilir miyiz?Bizgndo usunun milyonlarla milyonubekliyoruz bunu..Sesler geliyor gnbatsndansesler..Bizplak ayakl Hindistann al nesmer gzlerinde bir alev gibi ta yanlar.Bizsar yzlerinden gzleri bak yaras gibi bakankavga meydanlarnda kellesini koparpkocaman kanl sar bir iek gibi brakanin seddinin kulileri....BizBorneo, Sumatra, Cava kylleri....Biz...Biz gne in do du u yerden haykryoruzmavi gmlekli, mavi gzl Almanyallara...Ve istiyoruz ki olsun naramzn aksisedasKrup favrikalarndan kopan:- HURRRA......* * *Kurtulu un krmz elidola yor stnde Almanyann.D ar frlamak iin tepiniyoramele mahallelerinde tanklar.Berlinin caddeleri kulak asyor yineSpartakslerin ayak sesine..Gbe inden atlyacak Avrupa.Avrupann atlyacak gbe i....atlyacakatlyoratla...abuk olun hayd...Diyelim:- . .DI....Diyelim milyonlarla milyon a z birden:- ATLADI......* * *Syle Berlin....Syle...Elleri bombal mavi gmleklilerinbekliyecek mi yineUnter den Linden caddesinde nbet?Alevden bayraklarn stndeyeniden can bulacak m Karl Liebknecht?Avrupa bocalyor..Hava frtnalomurga delik


13/62

serdmen sarho ..Koooo ....Dmen ba na.....Sesler geliyor gnbatsndansesler....

SMAVNE KADISI O LU EYH BEDRETTN DESTANI

Darlfnn lhiyat Fakltesi tarihi kelm mderrisi Mehemmed erefeddinEfendinin 1925-1341 senesinde Evkaf slmiye Matbaasnda baslan SimavneKads o lu Bedreddin isimli risalesini okuyordum. Risalenin altm be incisayfasna gelmi tim. Cenevizlilere srktip olarak hizmet eden Dukas, tarihikelm mderrisinin bu altm be inci sayfasnda diyordu ki:O zamanlarda yonyen krfezi medhalinde kin ve avam lisannda Stilaryum -Karaburun tesmiye edilen da lk bir memlekette di bir Trk kyls meydanakt. Stilaryum Sakz adas kar snda kindir. Mezkr kyl Trklere vaiz venesayihte bulunuyor ve kadnlar mstesna olmak zere erzak, melbsat, meva i vearzi gibi eylerin kffesinin umumun mli m tereki addedilmesini tavsiyeediyor idi. Stilaryumdaki di Trk kylssn vaz ve nasihatlarn bu kadarvuzuhla anlatan Cenevizlilerin srktibi, siyah kadife elbisesi, sivri sakal,sar uzun merasimli yzyle gzmn nne geldi. Simavne Kads o lu Bedreddininen byk mridine, Brklce Mustafaya di demesi, her iki manasnda da, benigldrd. Sonra birdenbire risalenin mellifi Mehemmed erefeddin Efendiyid ndm. Risalesinde Bedreddinin gayesinden bahsederken, Erzak, mev i vearzi gibi eylerin umum mali m terek addedilmesini tavsiye eden Brklceninkadnlar bundan istisna etmesi bizce efkr umumiyyeye kar ihtiyar etmi oldu u bir takiyye ve tesettrdr. Zira vahdeti mevcda kail olan eyhininMustafaya bunu istisna ettirecek bir dersi hususiyet vermedi i muhakkaktr,diyen bu tarihi kelm mderrisini asrlarn stne remil atp insanlarnzamirini ke fetmekte yedi tul sahibi buldum. Ve Marksla Engelsten iki cmlegeldi aklma: Burjuva iin kars alelde bir istihsal letidir. Burjuvazi,istihsal letlerinin itimaile tirilece ini duyunca tabiatiyle bundanitimaile tirilmenin kadnlara da te mil edilece i neticesini karyor.Burjuvazinin modern amele sosyalizmi iin d nd n, Darlfnn lhiyatFakltesi mderrisi de Bedreddinin kurunu vsta kyl sosyalizmi iin nedend nmesin? lhiyat bakmndan kadn mal de il midir? Risaleyi kapadm.Gzlerim yanyordu amma uykum yoktu. Ba ucumdaki iviye asl imendifer markasaata baktm. kiye geliyor. Bir cgara. Bir cgara daha. Ko u un scak, durgun,a r kokulu bir su birikintisine benziyen havasnda dola an sesleri dinliyorum.Benden ba ka yirmi sekiz insan ve terli imentosuyla ko u uyuyor. Kulelerdekijandarmalar yine bu gece ddklerini daha sk, daha keskin ttryorlard. Buddk sesleri ne zaman byle deli bir sirayetle, belki de hi sebepsiz,tela lansalar ben kendimi karanlk bir gece batan bir gemide sanrm.stmzdeki ko u tan idamlk e kyalarn zincir sesleri geliyordu. Evraklartemyizde. Ya murlu bir ak am karar giyip dndklerinden beri hep bylesabahlara kadar demirlerini akrdatp dola yorlar. Gndzleri arka avluyakarld mz vakit ka defa onlarn pencerelerine baktm. insan. kisisa daki pencerenin iinde oturur, birisi soldaki pencerede. lk yakalanparkada larn ele veren bu tek ba na oturanm . En ok cgara ien de o. de kollarn pencerelerin demirlerine doluyorlar. Olduklar yerden denizi,da lar ok iyigrebildikleri halde onlar hep a a ya, avluya, bize, insanlara bakyorlar.Seslerini hi i itmedim. Btn hapishane iinde bir kerre olsun trk sylemiyensade onlardr. Ve hep byle yalnz geceleri konu an zincirleri birdenbire birsabah karanl nda susarsa, hapishane bilecek ki, d ardaki ehrin en kalabalkmeydannda g sleri yaftal beyaz uzun gmlek sallanm tr. Bir aspirinolsa. Avularmn ii yanyor. Kafamda Bedreddin ve Brklce Mustafa. Kendimibiraz daha zorlyabilsem, ba m byle gzlerimi bulandracak kadar a rmasa, okuzak yllarn kl akrtlar, at ki nemeleri, krba sesleri, kadn ve ocuk


14/62

lklar iinde iki kl mit sz gibi Bedreddinle Mustafann yzlerinigrebilece im.Gzme, demin kapatp imentoya brakt m risale ili ti. Yars gne ten solmu vi ne r bir kapa var. Kapakta, stnl esreli sls bir yazyla risaleninad bir tu ra gibi yazl. Kapa n iinden sararm sayfa yapraklarnn yrtkkenarlar kyor. Bu lhiyat Fakltesi mderrisinin sls yazsndan, kam

kaleminden, dividinden ve rhndan Bedreddinimi kurtarmak lzm, diyed nyorum. Aklmda bni Arab ahtan, kpa azdeden, Ne riden, drisiBitlisiden, Dukastan ve hatt erefeddin Efendiden okuya okuya ezberledi imsatrlar var: eyh Bedreddinin tevelld 770 etrafnda olmak lzm gelece inikuvvetle tahmin etmekmmkndr. Tahsilini Msrda ikml etmi olan eyh Bedreddin senelerce buradakalm ve hi phesiz bu muhitte byk bir kuvveti ilmiyeye mazhar olmu idi.Msrdan Edirneye avdetinde ebeveynini burada berhayat bulmu idi.Kendisinin buraya vrudu peder ve validesini ziyaret maksadile olabilece i gibibu ehirde tasaltun etmi olan Musa elebinin daveti vakasile olmak ihtimali devardr.elebi Sultan Mehmet karde lerine galebe ile vaziyete hkim olunca eyhBedreddini znikteikamete memur eylemi idi. eyh burada itmam etmi oldu u Teshilmukaddemesinde "...Kalbimin iindeki ate tutu uyor. Ve gnden gne artyor, osurette ki kalbim demir de olsa selbetine ra men eriyecek..." demektedir.eyhi znike serdiklerinde kethdas Brklce Mustafa Aydn eline vard. Andangt Karaburuna vard.Diyordu ki: "Ben senin emlkine tasarruf edebildi im gibi sen de benim emlkimeayn suretletasarruf edebilirsin." Kyl avam halk bu nevi szlerle kendi tarafna celp vecezb ettikten sonra hrstiyanlar ile dostluk tesisine al t. elebi SultanMehmedin Sarohan valisi Sisman bu sahte rahibe kar hareket ettiyse deStilaryumun dar geitlerinden ileriye geme e muvaffak olamad. Simavnekads o lu i itti kim Brklcenin hali terakki etti, o dahi znikten kat.sfendiyara vard. sfendiyardan bir gemiye binip Eflak eline geti. Andan gelipAadenizine girdi. Bu esnada m arnileyhin halifesi Mustafann Aydn elindeavazeyi huru ve fesat ve ilhad Sultan Mehemmed'in kula na vsl oldu. DerhalRumiyei su ra ve Amesye Padi ah olan ehzade Sultan Muradn ismine hkmhmayn sadr oldu ki Anadolu askerlerini cem ile mlhid Mustafann def'inekyam eyliye. Ve mkemmel asker ve tehizat ile Aydn elinde ann ba na ine...

Mustafa, on bine yakn mfsit ve mlhid mritlerinden olan asker ile ehzadeyemkabeleye kyam eylediler. Mbalega cenk olundu.Bir ok kan dkldkten sonra tevfiki ilhi ile o le keri ilhad ma lub oldu.Sa kalanlar Ayaslu a getirildiler. Brklceye tatbik olunan en mthi i kenceler bile onu fikrisabitinden eviremedi. Mustafa bir deve zerinde armha gerildi. Kollaryekdi erinden ayr olarak bir tahta zerine ivilendikten sonra byk bir alayile ehirde gezdirildi. Kendisine sadk kalan mahreman Mustafann gz nndekatledildi. Bunlar "Dede Sultan iri " nidalarile mtevekkilne lme tevdii nefsettiler. Ahir Brklceyi paraladlar ve on vilyeti tefti ettiler,gideceklerin giderdiler bey kullarna timar verdiler. Bayezid Pa a yine Manisayageldi Torlak Kemali anda buldu. An dahi anda ast. Bu esnada A adenizindekiBedreddinin hali terakkide idi. Her taraftan birok halk yanna toplandlar.Bilumum halkn kendisiyle birle mesine remak kalm idi. Bundan dolay SultanMehemmedin bizzat hareketi icab etti.Ve Bayezid Pa ann teklifiyle baz kimseler Kad Bedreddinin silki mtabaatnave mritli ine dahil oldular. Ve birka tedbir ile orman iinde derdest edipba ladlar...Sirozda Sultan Mehemmede getirdiler. Acemden henz gelmi bir dani mend varidi. Mevlna Hayder derlerdi. Sultan Mehemmed yannda olurdu. Mevlna Hayderetti " eran bunun katli hell amma mali haramdr." Andan Simavne Kads o lunupazara iletip bir dkkn nnde berdar ettiler. Bir nice gnden sonra cnbmritlerinden birka gelip an andan aldlar. imdi dahi ol diyarda mritlerivardr. Ba m atlyacak gibi. Saate baktm. Durmu . Yukardakilerin zincir


15/62

akrtlar biraz yava lad. Yalnz birisi dola yor. Herhalde o tek ba nasoldaki pencerede oturandr. imde bir Anadolu trks dinlemek ihtiyac var.Bana yle geliyor ki, imdi yolparaclar ko u undan yine o yayla trksnsyleme e ba lasalar ba mn a rs bir anda diniverecektir. Bir cgara dahayaktm. E ildim. imentonun stnden Mehemmed erefeddin Efendinin risalesinialdm. D arda rzgr kt. Penceremizin altndaki deniz, zincir ve ddk

seslerini kapatarak homurdanyor. Penceremizin alt kayalk olacak.Ka defa oraya, denizle duvarmzn birle ti i yere bakmak istedik. Fakat imknyok. Pencerenin demir ubuklar ok dar. nsan ba n d ar karamyor. Ve bizburada denizi ancak ufuk halinde grebiliyoruz. Benim yata mn yannda tornacefi in yata vard. efik bir eyler mrldanarak uykusunda dnd. Karsnngnderdi i gelinlik yorgan kayd. rttm.lhiyat Fakltesi tarihi kelm mderrisinin altm be inci sayfasn atmyine.. Cenevizlilerinsrktibinden bir iki satr ancak okumu tum ki ba mn a rlar iinde kula mabir ses geldi. Bu ses:Grlt etmeksizin denizin dalgalarn a arak senin yannda bulunuyorum,diyordu.Dndm. Denizin stndeki pencerenin arkasnda birisi var. Konu an o:Cenevizlilerin srktibi Dukasn yazdklarn unuttun mu? Sakz adasndaTurlut tesmiye olunan manastrda ikamet eden Giritli bir ke i ten bahsetti inihatrlamyor musun? Ben, yani Brklce Mustafann "dervi lerinden biri" buGiritli ke i e de byle ba ak, ayaklarm plak ve yekpare bir libasabrnm olarak denizin dalgalarn a p gelmez miydim?Pencerenin demirleri d nda hibir yere tutunmasna imkn olmadan byle boyluboyunca durup bu szleri syleyene baktm. Gerekten de dedi i gibiydi. Yekparelibas akt.imdi, yllarca sonra, ben bu satrlar yazarken lhiyat Fakltesi mderrisinid nyorum. erefeddin Efendi ld m, sa m, bilmiyorum. Fakat e er sa sa vebu yazdklarm okursa benim iin: Gidi hain, diyecektir, hem maddiyundanoldu unu iddia eder, hem de Giritli ke i gibi, stne stlk aradan asrlargemi iken, Brklcenin denizleri sessizce a an mridiyle konu tu undan demvurur. Tarihi kelm stadnn bu szleri syledikten sonra ataca ilhikahkakay da duyar gibi oluyorum. Fakat zarar yok. Hazret kahkahasnatadursun. Ben maceram anlataym. Ba mn a rs birdenbire dindi. Yataktanktm. Penceredekine do ru yrdm. Elimden tuttu. Benden ba ka yirmi sekizinsan ve terli imentosuyla uyuyan ko u u braktk. Birdenbire kendimi o birtrl gremedi imiz, denizle duvarmzn birle ti i yerde, kayalarn stndebuldum. Brklcenin mridiyle yan yana karanlk denizin dalgalarn sessizcea arak yllarn arkasna, asrlarca geriye, sultan Gyaseddin Eblfeth Mehemmedbin ibni Yezidlkiri i, yahut sadece elebi Sultan Mehmet devrine gittik.Ve i te size anlatmak istedi im macera bu yolculuktur. Bu yolculukta grd mses, renk, hareket, ekil manzaralarn para para ve o unu eski biritiyat yznden bir e it uzunlu ksal satrlar ve arasra kafiyelerle tesbitetme e al aca m. yle ki:

1.

Sedirde al ye il, dal dal Bursa ipeklisi,duvarda mavi bir bahe gibi Ktahyal iniler,gm ibriklerde arap,bakr lengerlerde kzarm kuzular nar idi.z karde i Musay ok kiri iyle bo upyani bir altn le ende karde kanyla aptest alarakelebi Sultan Memet tahta km hnkr idi.elebi hnkr idi ammal Osman lkesinde esenbir ksrlk l , bir lm trks rzgr idi.Kylnn gz nuru zeametaln teri timar idi.Krk testiler susuz


16/62

su ba arnda byk buran sipahiler var idi.Yolcu, yollarda topraksz insannve insansz topra n feryadn duyar idi.Ve yollarn sonu kale kapsnda kllar akrdarkpkl atlar ki ner ikenar da her lonca kesmi kendi pirinden midi

tarumar idi.Velhasl hnkr idi, timar idi, rzgr idi,ahzar idi.

2.

Bu gl znik gldr.Durgundur.Karanlktr.Derindir.Bir kuyu suyu gibiiindedir da larn.

Bizim burada gllerdumanldrlar.Balklarnn eti yavan olur,sazlklarndan stma gelir,ve gl insansakalna ak d meden lr.

Bu gl znik gldr.Yannda znik kasabas.znik kasabasndakrk bir yrek gibidir demircilerin rs.ocuklar atr.Kurutulmu bal a benzer kadnlarn memesi.Ve delikanllar trk sylemez.

Bu kasaba znik kasabas.Bu ev esnaf mahallesinde bir ev.Bu evdebir ihtiyar vardr Bedreddin adnda.Boyu kksakal byksakal ak.ekik ocuk gzleri kurnazve sar parmaklar saz gibi.

Bedreddinak bir koyun postu stneoturmu .Hatt talik ile yazyorTeshili.Kar snda diz km lerve kar danbir da a bakar gibi bakyorlar ona.Bakyor:Ba tra lkaln ka lince uzun boylu Brklce Mustafa.Bakyor:kartal gagal Torlak Keml..Bakmaktan bkp usanmaypbakma a doymyarakznik srgn Bedreddine bakyorlar..


17/62

3.

Kyda plak ayakl bir kadn a lamaktadr.Ve glde ipi kopmu bo bir balk kay

bir ku ls gibisuyun stnde yzyor.Gidiyor suyun gtrd yere,gidiyor paralanmak iin kar da lara.

znik glnde ak am oldu.Da ba larnn kaln sesli sipahilerigne in boynunu vurupkann gle akttlar.

Kyda plak ayakl bir kadn a lamaktadr,bir sazan bal yzndenkaleye zincirlenen balknn kadn.

znik glnde ak am oldu.Bedreddin e ildi suyaavulayp do ruldu.

Ve sularparmaklarndan dklptekrar gle dnerkendedi kendi kendine: O te ki kalbimin iindedirtutu mu turgnden gne artyor.Dvlm demir olsa dayanmaz bunaeriyecek yre im...

Ben gayr zuhur ve huru edece im!Toprak adamlar topra fethe gidece iz.Ve kuvveti ilmi, srr tevhidi gereklendiripbiz milletlerin ve mezheplerin kanunlarniptl edece iz...

Ertesi gnglde kayk paralanrkalede bir ba kesilirkyda bir kadn a larve yazarkenSimavneli TeshiliniTorlak Kemlle Mustafaptler eyhlerinin elini.Al atlarn kolann sktlar.Ve znik kapsndandizlerinde rlplak bir klheybelerinde el yazma bir kitapla ktlar...

Kitaplarnn ad:Varidatd.

4.

Brklce Mustafa ile Torlak Keml, Bedreddinin elini pp atlarna binerek biriAydn, biri Manisa taraflarna gittikten sonra ben de rehberimle Konya ellerine


18/62

do ru yola ktm ve bir gn Haymana ovasna ula t mzda

Duyduk ki Mustafa huru eylemi Aydn elinde Karaburunda.Bedreddinin kelmn sylemi kylnn huzurunda.

Duyduk ki; cmle derdinden kurtuluppiri pk olsun diye,on be ya nda bir civan teni gibi, topra n eti,a alar topyekn kltan geirilipverilmi ortaya hnkr beylerinin timar zeameti.

Duyduk ki...Bu i ler duyulur da durmak olur mu?Bir sabah erken,Haymana ovasnda bir garip ku terken,sska bir s t altnda zeytin danesi yedik.Varalm,dedik.Grelim,dedik.Yap psapannsapna ol karde topra n biz de bir yolsrelim, dedik.D tk da lara da lara,a tk da lar da lar...

Dostlar,ben yolculuk etmem bir ba ma.Bir ikindi vakti can yolda madedim ki: geldik.Dedim ki: bakba lad kar mzda bir ocuk gibi glme ebir adm geride a layan toprak.Bak ki, incirler iri zmrt gibidir,ktkler zor ta yor kehribar salkmlar.Saz sepetlerde oynyan balklar gr:slak derileri pul pul, l ldrve krpe kuzu eti gibi aktryumu aktr etleri.Dedim ki bak,burda insan toprak gibi, gne gibi, deniz gibibereketli.Burda insan gibi verimli deniz, gne ve toprak..

5.

Arkamzda hnkrn ve hnkr beylerinin timar ve zeametli topraklarn brakpBrklcenin diyarna girdi imizde bizi ilk kar layan delikanl oldu. deyanmdaki rehberim gibi yekpre ak libaslydlar. Birisinin kvrck, abanozgibi siyah bir sakal ve ayn renkte ihtirasl gzleri, kemerli byk bir burnuvard. Vaktiyle Musann dinindenmi . imdi Brklce yi itlerinden. kincisininenesi kvrk ve burnu dmdzd. Sakzl Rum bir gemiciymi . O da Brklcemritlerinden. ncs orta boylu, geni omuzlu. imdi d nyorum da, onu,yolparaclar ko u unda yatan ve o yayla trksn syliyen Hseyinebenzetiyorum. Yalnz Hseyin Erzurumluydu. Bu Aydnlym . lk sz syliyenAydnl oldu:Dost musunuz d man m? dedi. Dost iseniz ho geldiniz. D man iseniz boynunuz


19/62

kldan incedir.Dostuz, dedik.Ve o zaman rendik ki, Sarohan valisi Sismann ordusunu, yani topraklar tekrarhnkr beylerine vermek isteyenleri, bizimkiler Karaburunun dar, da lkgeitlerinde tepelemi lerdir.Yine, o yolparaclar ko u unda yatan Hseyin'e benziyeni dedi ki:

Buradan ta Karaburunun dibindeki denize dek uzayan karde soframzda bu ylincirler byle ball, ba aklar byle a r ve zeytinler byle ya l iseler, bizonlar, srma cepken giyer haramilerin kanyla suladk da ondandr.Mjde bykt. Rehberim:yleyse tez dnelim. Haberi Bedreddine iletelim, dedi.Yanmza Sakzl Rum gemici Anastas da alp ve ancak e i ine bast mz karde topra n brakarak tekrar l Osman o ullarnn karanl na daldk.Bedreddini znikte, gl kysnda bulduk. Vakit sabaht. Hava slak vekederliydi.Bedreddin.Nbet bizimdir. Rumeline geek, dedi.Gece znikten ktk. Pe imizi atllar kovalyordu. Karanlk, onlarla aramzdaduvar gibiydi. Ve bu duvarn arkasndan nal seslerini duyuyorduk. Rehberim ndengidiyor, Bedreddinin at benim al atmla Anastasnki arasndayd. Biz anaydk. Bedreddin ocu umuz Ona bir ktlk edecekler diye iimiz titriyordu.Biz ocuktuk. Bedreddin babamz. Karanl n duvar ardndaki nal sesleriyakla r gibi olduka Bedreddine sokuluyorduk.Gn nda gizlenip, geceleri yol alarak sfendiyara ula tk. Oradan birgemiye bindik.

6.

Bir gece bir denizde yalnz yldzlarve bir yelkenli vard.Bir gece bir denizde bir yelkenliyapyalnzd yldzlarla.Yldzlar sayszd.Yelkenler snkt.Su karanlktve gz alabildi ine dmdzd.

Sar Anastasla Adal Bekirhamladaydlar.Ko Salihle benpruvada.Ve Bedreddinparmaklar sakalna gmldinliyordu kreklerin prtsn.

Ben:Ya! Bedreddin! dedim,uyuklyan yelkenlerin tepesindeyldzlardan ba ka bir ey grmyoruz.Fsltlar dola myor havalarda.Ve denizin iindengrltler duymuyoruz.Sade bir dilsiz, karanlk su,sade onun uykusu.Ak sakal boyundan byk kk ihtiyargld,dedi:Sen bakma havann durgunlu unaderya dedi in uyur uyur uyanr.

Bir gece bir denizde yalnz yldzlar


20/62

ve bir yelkenli vard.Bir gece bir yelkenli geip Karadenizigidiyordu DeliormanaAadenizine...

7.

Bu orman ki Deliormandr gelip durmu uzdemek A adenizinde adr kurmu uz.Malm niin geldik,malm derdi derunumuz diyeher daldan her kye bir ahin uurmu uz.

Her ahin pe ine yz aslan takp gelmi .Kyl, bey ekinini, rak ar y yakpreaya zinciri brakp gelmi .Yani Rumelinde bizden ne varsa tekmilkol kol A adenizine akp gelmi ...

Bir kzlca kyamet!Kar m birbirineat, insan, mzrak, demir, yaprak, deri,grgenlerin dallar, me elerin kkleri.Ne byle bir lem grm l vardr,ne byle bir u ultu duymu lu u varDeliorman deli olal beri....

8.

Anastas Deliormanda Bedreddinin ordughnda brakp ben ve rehberim Geliboluyaindik. Bizden nce buradan denizi yzerek geen olmu . Galiba bir dilddeyznden. Biz de denizi yzerek kar kyya vardk. Lkin bizi bir balk gibievik yapan ey bir kadn yzn ay nda seyretmek ihtiras de il, zmiryoluyla Karaburuna, bu sefer eyhinden Mustafaya haber ula trmak i iydi.zmire yakn bir kervansaraya vard mzda, padi ahn on iki ya ndaki o lununelinden tutan Bayezid Pa ann Anadolu askerlerini toplad n duyduk.zmirde ok oyalanmadk. ehirden kp Aydn yolunu tutmu tuk ki bir ba iinde, bir ceviz a ac altnda, bir kuyuya serinlesin diye karpuz salm dinlenen ve sohbet eden drt elebiye rastladk. Her birinin stnde ba ka e itlibas vard. kavukluydu, birisi fesli. Selm verdiler. Selm aldk.Kavuklulardan birisi Ne r imi . Dedi ki:Halk ibahet mezhebine davet eden Brklcenin zerine Sultan Mehemmed BayezidPa a'ygnderir. Kavuklulardan ikincisi krllah bin ihbiddin imi . Dedi ki:Bu sofinin ba na birok kimseler topland. Ve bunlarn dahi er'i Muhammediyemuhalif nice i leri ikr oldu.Kavuklulardan ncs kpa azde imi . Dedi ki:- Sual: Ahir Brklce paralanrsa imanla m gidecek, imansz m?- Cevap: Allah bilir ann nkim biz ann mevti halini bilmezz..Fesli olan elebi lhiyat Fakltesi tarihi kelm mderrisiydi. Yzmze bakt.Gzlerini krp trarak kurnaz kurnaz glmsedi. Bir ey demedi.Biz hemen atlarmz mahmuzladk. Ve bir ba iinde, bir ceviz a ac altnda,bir kuyuya saldklarkarpuzlar serinletip sohbet edenleri nallarmzn tozlar arkasnda brakarakAydna, Karaburuna,Brklcenin yanna vardk.

9.

Scakt.Scak.


21/62

Sap kanl, demiri kr bir baktscak.

Scakt.Bulutlar doluydular,bulutlar bo anacak

bo anacakt.O, kmldanmadan bakt,kayalardaniki gz iki kartal gibi indi ovaya.Orda en yumu ak, en serten tutumlu, en cmert,enseven,en byk, en gzel kadn:TOPRAKnerdeyse do uracakdo uracakt.

Scakt.Bakt Karaburun da larndan Obakt bu topra n sonundaki ufkaatarak ka larn :Krlarda ocuk ba larnKanl gelincikler gibi koparprlplak lklar srkleyip pe indebe tu lu bir yangn geliyordu kar dan ufku sarp.

Bu gelenehzade Muratt.Hkm hmyun sdr olmu tu ki ehzade MuradnismineAydn eline varpBedreddin halifesi mlhid Mustafann ba na ine.

Scakt.Bedreddin halifesi mlhid Mustafa bakt,bakt kyl Mustafa.Bakt korkmadankzmadanglmeden.Bakt dimdikdosdo ru.Bakt O.En yumu ak, en serten tutumlu, en cmert,enseven,en byk, en gzel kadn :TOPRAKnerdeyse do uracakdo uracakt.

Bakt.Bedreddin yi itleri kayalardan ufka baktlar.Gitgide yakla yordu bu topra n sonufermanl bir lm ku unun kanatlaryla.Oysaki onlar bu topra ,bu kayalardan bakanlar, onu,zm, inciri, nar,tyleri baldan sar,


22/62

stleri baldan koyu davarlar,ince belli, aslan yeleli atlaryladuvarsz ve snrszbir karde sofras gibi am tlar.

Scakt.

Bakt.Bedreddin yi itleri baktlar ufka...

En yumu ak, en sert,en tutumlu, en cmert,enseven,en byk, en gzel kadn :TOPRAKnerdeyse do uracakdo uracakt.

Scakt.Bulutlar doluydular.Nerdeyse tatl bir sz gibi ilk damla d ecekti yere.Birden-- birekayalardan dklrgkten ya aryerden biter gibi,bu topra n verdi i en son eser gibiBedreddin yi itleri ehzade ordusunun kar snaktlar.Diki siz ak libaslba akyalnayak ve yaln kltlar.

Mbal a cenk olundu.

Aydnn Trk kylleri,Sakzl Rum gemiciler,Yahudi esnaflar,on bin mlhid yolda Brklce Mustafannd man ormanna on bin balta gibi dald.Bayraklar al, ye il,kalkanlar kakma, tolgas tunsaflarpre pre edildi ama,bo anan ya mur iinde gn inerken ak amaon binler iki bin kald.

Hep bir a zdan trk syleyiphep beraber sulardan ekmek a ,demiri oya gibi i leyip hep beraber,hep beraber srebilmek topra ,ball incirleri hep beraber yiyebilmek,yrin yana ndan gayr her eydeher yerdehep beraber!diyebilmekiinon binler verdi sekiz binini..

Yenildiler.


23/62


24/62


25/62

kanyan bir armharlplak bedenimhldr kollarndan.Dostlarbrakn beni,brakn beni.

Dostlarbir varaym greyimgreyimBedreddin kullarndanBrklce MustafayMustafay.

Boynu vurulacak iki bin adam,Mustafa ve armhcellt, ktk ve satrher ey hazrher ey tamam.

Kzl srma i lemeli bir ha aaltn zengilerkr bir at.Atn stnde kaln ka l bir ocukAmasya padi ah ehzade sultan Murat.Ve yannda onunbilmem kanc tu una etti im Bayezid Pa a!

Satr ald cellt.plak boyunlar yarld nar gibi,ye il bir daldan d en elmalar gibibirbiri ardna d t ba lar.Ve her ba d erken yerearmhndan Mustafabakt son defa.Ve her yere d en ba nkl depremedi:ri Dede Sultanm iri !dedi bir,ba ka bir sz demedi..

11.

Bayezid Pa a Manisaya gelmi , Torlak Kemli anda bulup an dahi anda asm , onvilyet tefti edilerek gidecekler giderilmi ve on vilyet betekrar bey kullarna timarverilmi ti.Rehberimle ben, bu on vilyetten getik. Tepemizde akbabalar dola yor ve zamanzaman acayip lklar atarak karanlk derelerin iine szlyorlar, henz kanlar kurumam krpe kadn ve ocuk llerinin stne iniyorlard. Yollarda, gne in altnda,gen, ihtiyar erkek cesetleri serili oldu u halde, ku larn yalnz kadn veocuk etini tercih etmeleri karnlarnn ne kadar tok oldu unu gsteriyordu.Yollarda hnkr beylerinin alaylarna rastlyorduk.Hnkrn bey kullar; rm bir ba havas gibi a r ve byk bir glklekmldanabilenrzgrlarn iinden ve paralanm topra n stnden geerek, rengrenk tu lar,davullaryla ve eng igane ile timarlarna dnp yerle irlerken biz onvilyeti arkada braktk. Gelibolu kar dan grnd.Rehberime: Takatim kalmad gayr, dedim, denizi yzerek gemem mmkn de il.


26/62

Bir kayk bulduk. Deniz dalgalyd. Kaykya baktm. Bir Almanca kitabn ikapa ndan koparp ko u ta ba ucuma ast m resme benziyor. Kaln by abanozgibi siyah, sakal geni ve bembeyaz. mrmde byle ak, byle konu an bir alngrmemi imdir.Bo azn orta yerine gelmi tik, deniz durmamacasna akyor, kur un boyal havanniinde sular

kpklenerek kay mzn altndan kayyordu ki ko u taki resme benziyenkaykmz:Serbest insan ve esir, patrii ve pleb, derebeyi ve toprak klesi, usta verak, bir kelime ileezenler ve ezilenler, nihayet bulmaz bir zddyette birbirine kar g sgererek bazen el altndan, bazen aktan a a faslasz bir mcadeleyi devamettirdiler; dedi.

12.

Rumeline ayak bast mzda elebi Sultan Mehemmedin Selnik kalesindekimuhasaray kaldrarak Sereze geldi ini duyduk. Bir an nce Deliormana ula makiin gece gndz yol alma a ba ladk. Bir gece yol kenarnda oturmu dinleniyorduk ki, kar dan Deliorman taraflarndan gelip Serez ehrine do rugiden atl, doludizgin nmzden geti. Atllardan birinin terkisinde birheybe gibi ba lanm , insana benzer bir karalt grm tm. Tylerim diken dikenoldu. Rehberime dedim ki:

Ben tanrm bu nal seslerini.Bu kpkleri kanl simsiyah atlarkaranlk yolun stnden drtnala geiphep byle terkilerinde ba l esirler gtrdler.

Ben tanrm bu nal seslerini.Onlarbir sabahadrlarmza bir dost trks gibi gelmi lerdir.Bl m zdr ekme imizi onlarla.Hava yle gzeldir,yrek yle umutlu,gz ocukla m ve hakm dostumuz PHE uykuda...

Ben tanrm bu nal seslerini.Onlarbir geceadrlarmzdan doludizgin uzakla rlar.Nbetiyi srtndan baklam lardrve terkilerindeen de erlimizinarkadan ba lanm kollar vardr.

Ben tanrm bu nal seslerinionlar Deliorman da tanr..

Filhakika bu nal seslerini Deliormann da tand n ok gemeden rendik.nk ormanmzneteklerine ilk admmz atm tk ki, Bayezid Pa ann di er tedbirat saibe ileormana adamlar brakt n, bunlarn karargha kadar sokulup Bedreddininmritli ine dahil olduklarn ve bir gece eyhimizi adrnda uykuda bastrpkardklarn duyduk. Yani yol kenarnda rastlad mz atl Osmanltarihindeki provokatrlerin a ababas idiler ve terkilerinde gtrdkleri esirde Bedreddindi.

13.


27/62

Rumeli, Serezve bir eski terkibi izafi:HUZRU HMAYUN.

Ortada

yere sapl bir kl gibi dimdikbizim ihtiyar.Kar da hnkr.Bak tlar.

Hnkr istedi ki:bu m ahhas kfr yere sermeden nce,son sz ipe vermeden nce,biraz da eriat eylesin ibraz hnerdb erkniyle halledilsin i .

Hazr bilmeclisMevlna Hayder derlermlk acemden henz gelmi bir ulu dani mend ki iknal sakaln ilham ilhiye e ip,Mal haramdr amma bununkan helldr deyiphalletti i i...

Dnld Bedreddine.Denildi: Sen de konu .Denildi: Ver hesabn ilhadnn.

Bedreddinbakt kemerlerden d ar.D arda gne var.Ye ermi avluda bir a acn dallarve bir akarsuyla oyulmaktadr ta lar.Bedreddin glmsedi.Aydnland ii gzlerinin,dedi:Mademki bu kerre ma lubuznetsek, neylesek zaid.Gayr uzatman sz.Mademki fetva bize aidverin ki basak ba rna mhrmz..

14.

Ya mur iseliyor,korkarakyava seslebir ihanet konu mas gibi.

Ya mur iseliyor,beyaz ve plak mrted ayaklarnnslak ve karanlk topra n stnde ko mas gibi.

Ya mur iseliyor,Serezin esnaf ar snda,bir bakrc dkknnn kar sndaBedreddinim bir a aca asl.

Ya mur iseliyor.


28/62

Gecenin ge ve yldzsz bir saatidir.Ve ya murda slananyapraksz bir dalda sallanan eyhiminrlplak etidir.

Ya mur iseliyor.

Serez ar s dilsiz,Serez ar s kr.Havada konu mamann, grmemenin kahrolas hznVe Serez ar s kapatm elleriyle yzn.

Ya mur iseliyor.

TORNACI EFN GMLE

Ya mur iseliyordu. D arda, demir parmaklklarn arkasndaki deniz ufkunda vebu ufkun stndeki bulutlu gkte sabah olmu tu. Bugn bile gayet iyihatrlyorum. lknce omuzumda bir elin dokunu unu duymu tum. Dnp baktm.Tornac efik. leri l l, kapkara gzlerini yzme dikmi :Bu gece uyumadn galiba, diyor.Artk yukardan e kyalarn zincir sesleri gelmiyordu. Ortalk a arnca onlaruykuya varm olmallar. Gn nda nbetilerin ddk sesleri de manalarnkaybediyor. Boyalar siliniyor ve ancak karanlkta belli olan sert izgileriyumu uyor. Ko u un kaps d ardan ald. erde ocuklar teker tekeruyanyorlar.efik soruyor:Ne oldun, bir tuhaf halin var senin?efi e geceki maceram anlatyorum:Fakat, diyorum, hani gzmle grdm. Nah u pencerenin arkasna geldi. Yekpareak bir gmle i vard. Elimden tuttu. Btn bir yolculu u yan yana, daha do rusuonun rehberli iyle yaptm..Tornac efik glyor. Bana pencereyi gstererek:Sen, diyor, yolculu u Mustafann mridiyle de il, benim gmle imle yapm sn.Bak, dn geceasm tm. Hl pencerede.. Ben de glyorum. Simavne Kads o lu Bedreddinhareketinde bana rehberlik eden tornac efi in gmle ini demirlerin stndenalyorum. efik gmle ini srtna geiriyor. Btn ko u arkada laryolculu umu rendiler. Ahmed:Bunu yaz i te, diyor. Bir Bedreddin destan isteriz. Hem sana ben de birhikye anlataym onu da kitabn sonuna koyarsn... Ahmedin anlatt hikyeyii te kitabmn sonuna koyuyorum.

AHMEDN HKYES

Balkan harbinden nceydi. Dokuz ya ndaydm. Dedemle, Rumelinde, bir kylyemisafir olduk.Kyl mavi gzl ve bakr sakallyd. Bol krmz biberli tarhana itik. K t,Rumelinin kuru, ok bilenmi bir bak gibi keskin k larndan biri. Kynadn hatrlyamyorum. Yalnz, yola kadar bizimle gelen jandarma, bu kyninsanlarn dnyann en inat, en vergi vermez, en dik kafal kylleri diyeanlattyd. Jandarmaya gre bunlar, ne mslman, ne gvurdular. Belkikzlba tlar. Ama, tam da kzlba de il. Kye giri imiz hl aklmdadr.Gne batt batacak. Yol don tutmu . Yolda cam paralar gibi prldyan kaskatsu birikintilerinde kzltlar.Kyn karanl a kar mya ba lyan ilk itlerinde bizi bir kpek kar lad. ri,alacakaranlk iinde kendi kendinden daha kocaman grnen bir kpek. Havlyordu.

Arabacmz dizginleri kast. Kpek atlarn g slerine do ru sraypsaldryor. Ben, Ne oluyoruz? diye ba m arabacnn arkasndan d aruzattm. Arabacnn krbac tutan kolu dirse iyle yzme arparak kalkt veylan sl gibi ince bir aklamayla kpe in ba na indi. Tam bu srada kaln


29/62

bir ses duydum:- Hey. Vurdu unu kyl, kendini kaymakam m sandn?Dedem arabadan indi. Kpe in kaln sesli sahibine merhaba dedi. Konu tular.Sonra kpe in bakr sakall, mavi gzl sahibi bizi evinde konuk etti.Kula mda ocuklu umdan kalan birok konu malar vardr. Bunlardan o ununmnasn bydke anlam , kimisine a m , kimisine glm , kimisine

kzm mdr. Fakat ocukken yanmda byklerin yapt hibir konu ma mavi gzlkylyle dedemin o geceki konu malar gibi btn hayatmn boyunca messirolmam tr. Dedemin yumu ak, elebice bir sesi vard. tekisi kaln, hrn veinanm bir sesle konu uyordu.Onun kaln sesi diyordu ki:Hnkrn iradesi ve ranl Molla Haydarn fetvasyla Serezde, ar da,yapraksz bir a a dalna aslan Bedreddinin rlplak ls iki yana a ra r sallanyordu. Geceydi. ar nn k esinden adambelirdi. Birisininyede inde kr bir at vard. E ersiz bir at. Bedreddinin asld a acn altnageldiler. Soldaki pabularn kard. A aca trmand. A a da kalanlarkollarn ap beklediler. A aca kan adam Bedreddinin uzun ak sakal altndanince boynuna bir ylan evikli iyle sarlm olan slak, sabunlu ipin d mnkesme e ba lad. Ba n ucu birdenbire ipten kayd ve lnn uzam boynunasapland. Kan kmad. pi kesmekte olan delikanl sapsar oldu. Sonra e ildi,yaray pt, do ruldu. Ba att ve yarsndan o u kesilen d m elleriyleaarak uyuyan o lunu anasnn kollarna brakan bir baba gibi Bedreddininlsn a a da bekliyenlerin kollarna teslim etti. Onlar plak ly plakatn stnekoydular. A aca kan a a indi. En genleri oydu. plak ly ta yan plakat yede inde ekerek bizim kye geldi. ly yamacn tepesinde kara a acnaltna gmd. Ama sonra hnkr atllar ky bastlar. Atllar gidincedelikanl, ly kara a acn altndan kard. Hani belki bir daha ky basarlarda cesedi bulurlar diye. Bir daha da dnmedi.Dedem soruyor:Bunun byle oldu una emin misin?Elbette. Bunu bana anamn babas anlatt. Ona da dedesi sylemi . Onundedesine de dedesi. Bubyle gider...Odada bizden ba ka sekiz on kyl daha var. Oca n kzla boyad alacaaydnlk daireninkylarnda oturuyorlar. Arasra bir ikisi kmldanyor ve bu alaca aydnlkdairenin iine giren elleri, yzlerinin bir paras, omuzlarndan bir tanesikrmzla yor.Bakr sakallnn sesini duyuyorum:O gelecek yine. rlplak a aca aslan rlplak gelecek yine.Dedem glyor:Sizin bu itikadnz, diyor, hrstiyanlarn itikadna benziyor. Onlar da, sapeygamber tekrardnyaya gelecektir, derler. Hatt mslmanlarn iinde bile sa peygamberingnn birinde am erifte gzkece ine inananlar vardr.Dedemin bu szlerine, O, birden kar lk vermiyor. Kaln parmakl elleriyledizlerini tuta tuta,do ruluyor. imdi btn gvdesiyle krmz dairenin iindedir. Yzn yandangryorum. Byk dz bir burnu var. Kavga eder gibi konu uyor:sa peygamberin ls etiyle, kemi iyle, sakalyla dirilecekmi . Bu yalandr.Bedreddinin ls, kemiksiz, sakalsz, byksz, gzn bak , dilin sz,g sn solu u gibi dirilecek. Bunu bilirim i te.. Biz Bedreddinin kuluyuz,ahrete, kyamete inanmayz ki, da lan, fena bulan bedenin yine bir arayatoplanp dirilece ine inanalm. Bedreddin yine gelecek diyorsak, sz, bak ,solu u bizim aramzdan kpgelecektir, diyoruz.Sustu. Yerine oturdu. Dedem, Bedreddinin gelece ine inand m, inanmad m,bilmiyorum. Ben, dokuz ya mda buna inandm, otuz bu kadar ya mda yineinanyorum.


30/62

SMAVNE KADISI O LUEYH BEDREDDN DESTANI'NA ZEYL

MLL GURUR

S MAVNE KADISI O LU BEDREDDN DESTANI risalemin drdnc formasnn makina

tashihlerini sabahleyin matbaada yaptktan sonra eve gelmi , bu destan yazmakiin kulland m notlar, bir hapishanede geceleri doldurulmu hatra defterimigzden geiriyordum.Artk son formas da bask makinas altnda gidip gelme e ba lyan risaleme birkelime bile ilveedemiyece imi biliyordum. Fakat bana bir eyler unuttum gibi geliyordu. Banayle geliyordu ki, tek bir satr yaz yazdm; fakat bu satrn sonuna noktakoymasn unuttum. Vakit leye yaknd. afakla beraber alkalanma a ba lyanlodos, a r bulutlarn stne bo anmasyla durulmu tu. ok gemeden ya mur dadindi. Gkyznn karanl yol yol yarld. A rperdeleri birdenbire d en bir pencere gibi hava ald. Ve ben, hapishanegecelerinde doldurulmu bir hatra defterinde Destanmn sonuna koymasnunuttu um noktay arayp dururken Sleymaniye'yi grdm. Alan le gne ininaltnda Sinan'n Sleymaniye'si bulutlara yaslanm bir da gibiydi. Eviminpenceresiyle Sleymaniye'nin aras en a a bir saattir. Fakat ben onu elimiuzatsam dokunacakm m gibi yakn gryordum. Bu, belki, Sleymaniye'yi en kkgirinti ve kntsna kadar ezbere, gzm kapal bile grebilme e al t miindir. Rzgr, deniz, endaml ince kemerleri stnde nasl durabildi ine a lan eski bir ta kpr, ar ambay sel ald trks, bir ya l nkenarndaki oya, btn bunlar nasl, ne kadar bir Cami de ilse, btn bunlarnCami olmakla ne kadar alakalar yoksa, bence Sleymaniye de yle ve o kadar Camide ildir; minarelerinde be vakit ezan okunmasna ve hasrlarna aln ve dizsrlmesine ra men Sleymaniye'nin de camilikle o kadar alakas yoktur.Sleymaniye, benim iin, Trk HALK dehasnn; eriat ve softa karanl ndankurtulmu ; hesaba, maddeye, hesabla maddenin ahengine dayanan en muazzamverimlerinden biridir. Sinan'n evi, maddenin ve aydnl n mabedidir. Ben nezaman Sinan'n Sleymaniye'sini hatrlasam Trk emekisinin yaratcl na olaninancm artar. Kendimi ferha km hissederim. te bu sefer de, byk bir Trk halk hareketi iin yazd m bir risaledeunuttu umu sand m son noktay ararken Sleymaniye'mizi, biraz nce ya anya murla ykanm , aan gne in altnda prl prl grnce arad m birdenbirebuldum. Ferahladm. Buldu umu hatra defterimin son sayfalarnda okudum. Veanladm ki Simavne Kads O lu eyh Bedreddin Destan isimli risaleme; belkion satrlk, belki on sayfalk bir zeyl yazmak mecburiyetindeyim.

***

Mevzuu bahis risalemin sonunda AHMED' N HKYES diye bir fasl vardr.Buldu um ve hatra defterimde okudu um ve risaleme zeyl olarak yazmakmecburiyetini duydu um nokta bana Ahmed bu hikyeyi anlattktan sonra onunlayapm oldu um bir konu madr.Bu konu may oldu u gibi a a geiriyorum: D arda iseleyen ya mura,ko u un terli imentosuna ve yirmi sekiz insanna Ahmed hikyesini anlatpbitirmi ti. Ben:Ahmed, demi tim, bana yle geliyor ki sen Bedreddin hareketinden biraz damill bir gururduyuyorsun. Sesime tuhaf bir eda vererek syledi im bu cmlenin iinde, Ahmed,mill gurur terkibini birdenbire bir kam gibi eline alm , onu suratmda aklatm ve demisti ki:Evet, biraz da mill bir gurur duyuyorum. Tarihinde Bedreddin hareketi gibibir destansyliyebilmi her milletin uurlu proleteri bundan mill bir gurur duyar. Evet,Bedreddin hareketi ayn zamanda benim mill gururumdur. Mill gurur! Szlerdenrkme! ki kelimenin yan yana geli i seni korkutmasn. Lenin'i hatrla. HangimizLenin kadar beynelmilelci oldu umuzu iddia edebiliriz? Lenin, yirminci asrda


31/62

beynelmilel proletaryann, dnya emeki kitlelerinin, beynelmilel proleterdemokrasisinin en byk beynelmilelci rehberi, 1914 senesinde SosyalDemokratn 35'inci numarasnda ne yazm t? E er Ahmed, Lenin filnca meselehakknda ne yazm t? demi olsayd, herhalde aramzda byle bir sorgununcevabn verenler bulunurdu. Fakat Sosyal-Demokratn 35'inci numaras diyekonulan mesele hepimizi a rtt. Ve hibirimiz 35'inci numarada neler yazlm

oldu unu hatrlyamadk. Ahmed bu a knl mz kar snda glmsedi. Zaten oen derin acdan en byk sevince kadar btn duygularnhep bu me hur glmseyi iyle ifade eder ve a a yukar btn Leninklliyatnn ana fikirlerini sayfalar ve satrlaryla ta yan hafzasndan bize u cmleleri okudu:... Biz uurlu Rus proleterleri mill uur duygusuna yabanc myz? Elbettehayr! Biz dilimizi veyurdumuzu severiz, onun emeki ktlelerini (yani nfusunun 9/10'unu) uurlu birdemokrat ve sosyalist ya ay na ykseltebilmek iin herkesten ok al anbiziz. ar celltlarnn, aslzadelerin ve kapitalistlerin bizim gzel yurdumuzunasl ezdiklerini, onu nasl sefil kldklarn grmek herkesten ok bizestrap verir. Ve bu zulmlere bizim muhitimizde, Ruslarn muhitinde de kar konulmu olmas; bu muhitin Radi ev'i, Dekabristleri, 70 senelerinininkilplarn ortaya karm bulunmas; Rus amelesinin 1905 senesinde muazzambir kitle frkas yaratmas; ayn zamanda Rus muji inin demokratla arak byktoprak sahiplerini ve papazlar defetme e ba lamas bizim g smz kabartr...... Biz mill gurur duygusuyla me buuz. nk Rus milleti de inkikp birsnf yaratabildi. Rusmilleti, de be eriyete yalnz byk katlimlarn, sra sra dara alarnn,srgnlerin, byk alklarn, arlara, pome iklere, kapitalistlere zilletleboyun e i lerinin nmunelerini gstermekle kalmad; hrriyet ve sosyalizmu runda byk kavgalara giri ebilmek istidadnda oldu unu da ispat etti.Biz mill gurur duygusuyla me buuz ve bilhassa bundan dolay kendi esirmazimizden nefet ediyoruz. Bizim esir mazimizde pome iklerle asilzadelerMacaristan'n, Lehistan'n, ran'n, in'in hrriyetini bo mak iin mujiklerimuharebeye srklemi lerdi. Biz mill gurur duygusuyla me buuz ve bilhassabundan dolay bugnk esir halimizden; ayn pome iklerin kapitalistlerleuyu arak Lehistan ve Ukranya'y ezmek, ran'da ve in'deki demokratik hareketibo mak, mill haysiyetimizi berbat eden Romanof'lar, Bogrinski'ler,Puri kevi'ler etesini kuvvetlendirmek iin bizi harbe srklemekistemelerindennefret ediyoruz. Hi kimse esir do mu oldu undan dolay kabahatli de ildir.Fakat esaretini hakl bulan, onu yaldzlayan (mesel Lehistan'n, Ukranya'nnv.s.'nin ezilmesine Ruslarn vatan mdafaas adn veren) esir, yeryznn ena a lk mahlkudur.* Lenin'den bu satrlar bir solukta okuduktan sonra Ahmedbirdenbire susmu , nefes alm ve yine o me hur glmseyi iyle:

Evet, demi ti, bizim muhitimiz de Bedreddin'i, Brklce Mustafa'y, TorlakKeml'i, onlarnbayra altnda dv en Aydnl ve Deliormanl kylleri yaratabildi i iin, ben uurlu Trk proleteri, mill bir gurur duyuyorum. Mill bir gurur duyuyorum,nk derebeylik tarihinde bile bu milletin emeki ktleleri (yani nfusunun9/10'u) Sakzl Rum gemiciyi ve Yahudi esnafn karde bilen bir hareketdo urabilmi tir. nk unutmayn ki ba ka milletleri ezen bir millet hrolamaz. Simavne Kads O lu Bedreddin Destan isimli risaleme bir nszyazmak istemi tim. Bedreddin hareketinin do u ve l ndeki sosyal-ekonomik artlar ve sebepleri tetkik edeyim, Bedreddin'in materyalizmiyle Spinoza'nnmateryalizmi arasnda bir mukayese yapaym, demi tim. Olmad. Buna kar lkrisalemin zeyline ksa bir sonsz yazdm. yle ki:Bana Ahmed:Senden bir Bedreddin destan isteriz, demi ti.Ben, benden istenenin ancak bir karalamasn becerebildim. Daha iyisini deyapma a al aca m. Fakat tpk benim gibi Ahmed'in dostu, arkada , karde ioldu unu syliyenler, benden istenen sizden de istenendir.Ahmed'e, Bedreddin hareketini btn azametiyle tetkik eden kaln ilim kitaplar,


32/62

Karaburun veDeliorman yi itlerini, etleri, kemikleri, kafalar ve yrekleriyle olduklargibi diriltecek romanlar, Ne ah edin dostlar, ne a layn!Dn bugne bugn yarna ba layn! diyen iirler, boyalar kahraman tablolarlzm.

(*) Lenin Klliyat, bask 1935, cild 18, sayfa 80, 81, 82, 83'de (Ruslarnmill gururu) isimli makaleyle ki bu makale 1914 senesinde SosyalDemokratn35'inci numarasnda km tr Ahmed'in o gn bize hafzasndan okuyupderhaltercme etti i satrlarbilhara kar la trdm. Ahmed ezbere okuyup tercme etti i paralarn yalnzcmle kurulu larnda baz de i iklikler yapm . Fikirde hibir hata olmad iin ben Ahmed'in tercmesini aynen aldm.

SLHSIZ NSANLARBe ktann iinden ba lad seferGidildi kuzeye do ru, gidildi,Ormanlar, kayalar, gller, denizlerehrine varld, ehir ye ildi.

Bu gelenler silhsz adamlardHer birisi yre ini kard.Her yrekte gzel bir eyler vard,Hayata sevdalar iln edildi.

Geceler beyazd, gndzler serin,Szleri dvdler dan dan da din din,rsnde scack yreklerininlm bu szlerden gl de ildi.

1956

TAHRLE ZHRE MESELES

Tahir olmak da ayp de il Zhre olmak dahatt sevda yznden lmek de ayp de il,btn i Tahirle Zhre olabilmekteyani yrekte.

Mesel bir barikatta dv erekmesel kuzey kutbunu ke fe giderkenmesel denerken damarlarnda bir serumulmek ayp olur mu?

Tahir olmak da ayp de il Zhre olmak dahatt sevda yznden lmek de ayp de il.

Seversin dnyay doludizginama o bunun farknda de ildirayrlmak istemezsin dnyadanama o senden ayrlacakyani sen elmay seviyorsun diyeelmann da seni sevmesi art m?Yani Tahiri Zhre sevmeseydi artkyahut hi sevmeseydi


33/62

Tahir ne kaybederdi Tahirli inden?

Tahir olmak da ayp de il Zhre olmak dahatt sevda yznden lmek de ayp de il.

TARANTA - BABU'YA MEKTUPLARKendi lkesinde kendi dilini istedi igibi kullanamad iin, Asya ve Afrikadillerine merak saran bir talyan arka-da tan, geenlerde bir paketle bir mektupaldm.Arkada n adn yazmak istemiyo-rum. Ba belaya girer. Fakat mektubunuoldu u gibi a a ya geiriyorum.

ROMA, 5 A USTOS 1935

Karde ,Sen Roma'y kartpostallardan, tarih ve co rafya kitaplarna baslanfoto raflardan tanrsn. Ta larSezar'larn ve Lejyon'larn kabartmalaryla oymal gzl kaplar; kylarnnyarsn fareler yemi kocamanbir ele e benziyen Koliseum; Batrus resul kilisesi meydan ve gvercinler;Palazzo Venezia saray, balkonu vebu balkonda a z bir kar ak, sa eli kalasnda, sol eli havada, ylecedonakalm Mussolini.Fakat bu kartpostallar Roma'sna benzemiyen bir Roma daha vardr. Onun nefoto raflarn ekerler, nekartpostallarn satarlar. Bu ikinci Roma'nn ad: Cartieri Popolari - HALKMAHALLELER'dir... Buradaevler, Amerika'ya g edemiyen bir talyan i sizinin umutsuzlu una benzer.Burann karanl terlidir,yap kandr ve kokusu a rdr. Bu mahalleler, boyal kartpostallarnparlaklklarnda bile k bulamadklariin ne co rafya kitaplarna girerler, ne de gzel, tarih manzaralar meraklsyolcularn koleksiyonlarna...Kzn, talya'nn en zengin, en rahat delikanls Kont Ciano ile evlendiren vekendisi Prens Torlonya'nnarma an Villa Torlonya'da oturan byk idealist Sinyor Mussolini, talyanAnsiklopedisi'nin F harfindefa izmin ne demek oldu unu anlatrken der ki:Fa ist, rahat hayata hor bakar... Yeryznde saadetin mmkn olaca nainanmaz.Fa izmin bu rahat hayata hor bakmak ve yeryznde saadete kavu mamaknazariyesi, byk birciddiyet ve samimiyetle Cartieri Popolari - Halk Mahallelerindegereklendirilmi tir.Banka Komeriale'de direktrlk ve talyan finansna Sezar'lk eden LehliTplitz'in en yakn dostu lDue Benito Mussolini, yine F harfinde fa izmin tarifini yaparken yle der:Fa izm iin her ey devletin iindedir. Devletin d nda manev veya insanhibir ey yoktur, her eyde ersizdir.Bu derin, bu eri ilmez fa ist gr nn nasl gerekle ti ini anlamak iin,Bertolino Splandit Otel'intalyan gne lerinden daha kl salonlarnda toplananlara ykselmek de il,


34/62

Cartieri Popolari - HalkMahallelerinde oturanlara inmek gerektir. Bu mahallelerin oturucular,gerekten de byk bir enerjiyle,devletin hapishaneleri, vergi daireleri ve polis karakollar iine alnm lar,onlara devletin d nda her eyinde ersiz oldu u, gerekten de anlatlm tr...

Yine talyan Ansiklopedisi'ndeki F harfine fa izmin tarifini yaparak n verenve bylelikle bykansiklopedilerin nasl birer bitaraf bilgi eserleri olduklarn ispat edentalyan kurtarcsna gre:Fa izmin anlad hayat cidd, ulv ve dindir..Bu, gerekten de byledir. Gerekten de, yalnz Roma'nn CartieriPopolari'sinden de il, btn talya ehir ve kylerinin Halk Mahallelerinden, karnlar kaburgalarna yap m onbinlerce a orospu yeti mekteve bunlar bylelikle fa izmin anlad cidd, ulv ve din hayatakavu turulmaktadrlar.Fakat, sana unu sylemeliyim ki, Cartieri Popolari oturucularnn biro u, neyazk ki, Ansiklopedi'deyaplan bu tarifleri anlamamakta ve ok daha az cidd, ulv ve din de olsa,kendilerine gre fa izmi yleincelemektedirler:Baz muayyen artlar altnda burjuva emperyalist, irtica saldr nnilerlemesi fa izm biimini alr.Fa izm, finans kapitalinin en mrteci, en ovenist ve en emperyalistunsurlarnn ak, terrist diktaturasdr.Fa izmi do uran muayyen, tarih artlarn ba lcalar unlardr:Kapitalist mnasebetlerinin kararszl , deklase olmu sosyal unsurlarnoklu u, ehir ve ky kkburjuvazisinin ve geni bir mnevverlik y nnn yoksullu a d mesi,proletaryann uyandrd deh etlikorku. te ben, bundan iki hafta nce, fa izmin byle bir kuru, byle bir iirden uzaktarifini yapan Roma'nnHalk Mahallelerinden Garbatella'da katl bir evin kapsn aldm.Buras, fakir talebelere, fa izmin ulviyetini anlamam bilginlere veartistlere, bekr i ilere teker tekeroda kiralyan evlerden biriydi.Kapc kadna, kiralk bir oda istedi imi syledim. Beni ikinci kata kard.Gsterdi i oday be endim.Kiralk odalar, kiralk elbiselere benzerler. Her ikisinde de aklma ilk gelen ey: Bunu benden nce kimgiydi? Burada benden nce kim oturdu? olur.Karyolann kysna ili tim:Benden nceki kiracnz kimdi? diye sordum kapc kadna.Kadn, kaba etine i ne batrlm gibi silkindi birdenbire. Sonra ku kulugzlerle yzme bakt. Ve dahasonra:Size haber vermediler galiba, dedi. ki gn nce onu tevkif edip gtrdler.Kadnn bu cevabndan hibir ey anlamadm. Fakat ksa bir kar lkl a alamann sonunda i anla ld.Beni, Roma Emniyet memurlarndan biri sanm t. ki gn nce, yine emniyetmemurlarnca tevkif edilipgtrlen adam ise Habe li bir delikanlyd.Kapc kadnn anlatt na gre, bu delikanl Habe istan'n Galla boyundanputperest bir zenciymi . Bir ylnce bu oday kiralam . talya'ya resim renmek iin geldi ini sylermi .Btn bunlar rendikten sonra benim artk oday kiralamaktan vazgeece imisanan kapc kadnbasbaya zld. Zencinin arkasndan oday iyice silip sprd n uzun uzadyaanlatt. Hatt karyolann


35/62

demirlerini bile lizollam .Oday tutmaktan vazgemedi imi syledim. Ve ak amst tekrar bavulum vekitaplarmla dnd mvakit, baskna u rayp iinden bir adam gtrlm bir odada ya amaktankorkmad m iin, kapc kadnngznde yar kahraman kesildi imi anladm.

Odann ortasnda ilk yalnz kald m an, ilk yapt m ey orta yerdekmldanmadan ylece durmak oldu.Sonra adeta ko arak, gittim kendimi karyolann stne braktm.D nyorum:imdi benim srtst yatt m karyolada o Gallal delikanl bir yl yatm .Gzm tavan tahtasnda birbuda a ili ti. Onun gzleri de bu buda a ili mi . Yast n stnde, benimsasz, yar dazlak kafamn yanndaonun kara kvrck sal ba n gryordum. Yukardan a a lizolland n rendi im karyolann demirlerinde,onun koyu pembe, yumu ak avu ilerinin yeri duruyor... Kalktm oturdum. Veanladm ki odada yalnzde ilim.Belki dn gece kur una dizilen, belki bu gece kur una dizilecek olan bir adamnbir yl soluk ald ,kmldand , d nd , ark syledi i bir odada insan kendisini yalnzhissedemiyor.Onun buradan karlp lme gtrlmesi, onu bu drt duvar iinde, bu duvarlaryklana kadarya atacak.Onu sevdim birdenbire. Ona snrsz bir sayg duydum. Yllarca beraber d nm ,yan yana dv m ,bir a zdan ark sylemi gibiydim onunla.Odann ortasnda bir masa vard. Onun oturdu u iskemleyi ektim, onun abanozdirseklerini dayad masaya dirseklerimi dayadm.Habe istan bir yar mstemleke. O, bu yar mstemlekenin mstemlekesi Galla'danbir zenci. Ben, karagmlek giymi bir emperyalizmin ak derili yerli klesi.Anamn yzn grmedim. Beni do ururken lm . Bu zenci delikanlnn yznbilmiyorum. O bukapdan lme gtrlm . Ben bu kapdan ieri girdim. Birdenbire anladm ki o,bana anam kadar yakndr.Yaknlk duygusu yle bir nesne ki, insan kendine yakn buldu u insandan kalm elle tutulur, gzlegrlr bir hatray elle tutmak, gzle grmek istiyor.imdi bu kadar yaknmda, byle yan ba mda grnmez ellerinin havada grnmezyapraklar gibikmldand n duydu um adamdan, gzle grlr, elle tutulur bir eyler kalm olacaktr diye d ndm.Karyolann ba ucunda bir kk komodin vard. Kalktm, alt kapa n atm: bo .st gzn atm,ekmecenin ii eski gazete katlaryla d eli. En akgz basknlarda,ara trmalarda bile, en umulmadkyerlerde, en ok ele geirilmek istenen bir ey kalr.ekmeceye d enmi gazeteleri kaldrdm. En akgz basknlarda, en umulmadkyerde unutulan eyibuldum. Bu, Habe diliyle yazlm bir karalamalar tomaryd. Gallal zencidelikanlnn karsna yazd , fakatgnderdi ini sanmad m, mektuplarn karalamalar.nmde, Gallal zencinin, TARANTA - BABU adndaki karsna yazd mektuplar,dirse im onunabanoz dirseklerinin dayand masaya dayal, okuyorum. Mektuplardan bazlareksik. Ara yerden katlarkaybolmu .


36/62

Son mektubu bitirdi im vakit d arda gn a aryordu. Tepemde sallanan elektrikampulnn yaldzl ,kan ekilmi gibi boyasn kaybetti. Lambay sndrdm. gn gece durupdinlenmeksizin yol yrm gibi yorgundum. Yata a, onun yata stne attm kendimi. Ellerimde onun Taranta- Babu'ya yazp

gndermedi i mektuplarn karalamalar, dazlak kafam onun kvrck kara salba nn yannda, uyudum.Mektubum bitiyor. Sana gnderdi im pakette TARANTA - BABU'ya yazlan mektupkaralamalarnnkendileriyle, benim yapt m evirmeler var. Bunlar burada basmak, yaymakmmkn de il. Sen oradane redersin. Bunlarn matbaa harfleriyle baslm , biime sokulmu ,kitapla trlm rneklerinden bir tanesiniolsun, ne o, ne Taranta - Babu grecek, ne de ben grece im. O, kur una dizildi.Taranta - Babu'nun oldu uyere, gkte kanl bir ha gibi uan lm ku lar gidebilir, fakat posta u ramaz.Bana gelince, ben yeryznndrt buca na, akla gelen btn yollarla ba lanm bir lkede ya yorum. Fakathibir talyan posta vapuru,bir tek talyan posta tayyaresi ve hibir Avrupa tireni TARANTA - BABU'yayazlan mektuplar bir dahatalya'ya sokamazlar.

Kendi lkesinde kendi dilini istedi i gibi kullanamad iin, Asya ve Afrikadillerine merak sarantalyal arkada tan ald m mektup bu kadardr. Paketten, Taranta - Babu'yayazlan mektuplar kt. Asllarbendedir. evrimlerini, talyan arkada n yapt baz notlarla beraberolduklar gibi ne rediyorum.

TARANTA - BABU'YABRNC MEKTUP

Babasnn yirmi be inci kzbenim nc karm,gzlerim, dudaklarmTARANTA - BABU.Sana bumektubuiine yre imden ba ka bir ey komadanyolluyorumRoma'dan.Bana darlma sakn ehirlerin ehrinden sana gnderecekkendi yre imden daha akla yaknbir hediyebulamadmdiye.

TARANTA - BABU;onuncu gecemdir ki buba m gm yaldzl kitaplara sokuyorumokuyorum


37/62

do u unuRoma'nn.nde sska di i bir kurtarkada tombul ve plakREMS'le ROM LSdola yorlar iinde odamn.

A lama TARANTA - BABU..Bu ROMLSUAL - UAL ar sndagpegndzsenin o incir memeli kz karde inialtna alanmavi boncuk tccar Sinyor ROM LSde ililk Romal, kral ROM LS...

NOT:Birinci mektubun burasnda biratlay var. Belki ara yerden birkat kaybolmu . Fakat a a dakisatrlarla ilk Romal Kral Romils'Taranta - Babu'ya anlatmak iste-di i belli :

Dalgalarbirbirlerini devire devire,Dalgalardverdi Korsika kylarnhaykrdka ak denizlereAntium yamalarndan, o...Ve yldrmlar tutup salarndan, o,alard yerene zamang e kaldrsa elini.Sanki babas boksr Karnera'yd,anas ba bakan Mussolini.

NOT:Mektubun buradan a a s yineeksik. Fakat anla lyor ki, Romi-ls'n tarifinden sonra Taranta -Babu'ya Roma'nn kurulu efsa-nesi anlatlyor.

REMS ve ROM LS...kizleri Silvia'nn...Vens'nn torunlar...Baklmadangzlerininya na,karanlk bir gece, bir da ba nafrlatpattlar onlar..Nealnlarnda defne,ne bacaklarnda donlar...


38/62

Ve daha o zamanHabe istan'a ye il boyavurulmad iinve BANKA di ROMAdaha kurulmad iin,ROMLS'le REMS

bir sabah erkenda da d nrlerken:imdi bizne haltederiz,diye, burada?

Rastladlar yavrulu bir di i kurda.Yavrular vurdular.Ana kurdun stylekarnlarn bir temiz doyurdular.Sonra gidipRoma'y kurdular.Kurdular amaiki adamadar geldi Roma.Ve bir ak ambilmeden geti diye ehrin snr ta n,ekince kopard ROM LSkarde i REMS'n ba n...

te byle TARANTA - BABU..Gm yaldzl kitaplarda yazl bu:temelinde Roma'nndi i kurt style dolu kovalarve bir avu karde kan var...

TARANTA - BABU'YAKNC MEKTUP

Boynunda mavi maymun di inden dizi gerdanlk ta yan,krmz tyl bir ku gibi g n altndave bir akarsu gibi yerin stnde ya yan,szleri szlerimingzleri gzlerimin bakr aynas,nc kzmnve be inci o lumun anasTARANTA - BABU!..Aylardrkalmad almad m kap.Sokak sokakyap yapadm admRoma'daRoma'y aradm!..Burda artkbyk ustalar mermeri ipekli bir kuma gibikesmiyor;Floransa'dan rzgr esmiyor!.Ne Dante Aligeri'den arklar,ne Beatrii'nin nak l yz var,ne Leonardo da Vini'nin plesi eli!..


39/62

Mikel Ancelomzelerde prangal bir krek mahkmudur.Ve sapsar boynundanbir katedral duvarna asm lar Rafael'i!.Roma'nn bykRoma'nn geni caddelerinde bugn;

dayam srtn beton-arme bankalara,ifte ba l bir balta gibi duranyalnz bir karayalnz bir kanl glge var:Her admnda biresirba vuran,her admnda bir mezarapgeenSEZAR!..

Roma!Kovadis Roma?diye sorma!Bizim oralarn gne i gibi aydnve ortada bu!Sus TARANTA - BABU!Sevgiylesaygyla,glerekhaykraraksus!..Dinle bak:zincirlerini kryorRoma'nn varo larnda SPARTAKUS!..

TARANTA - BABU'YANC MEKTUP

Papa XI'inci Pi'yi grdm Taranta - Babu;bizim kabileninbyk sihirbaz neyseburada o da, bu..Yalnz,bizim sihirbaz, ba l mavi eytanHarar da lar ardna kovmak iinpara almaz.Kurbanlk yaban e ekleriyleylda iki yk fildi i y nkapatr onunbte a n.Oysaki, Sa sentetePapabtesini yaban e ekleriyle kapa--tamaz..Adamca znkara cbbeleri altn i leme hal elilerive ksa donlar ponponlu askerleri var.O, onlarnonlar onuneline bakyorlar.


40/62

Papa XI'inci Pi'yi grdm Taranta - Babu!Korporatif bir heyecanla dudaklarn satanve yarm lirete yarm saat yatancennet talya'nn hr vatanda larndan bir kadn,Papa ba lasn diye gnahn etin

yarsn verip yarm liretinsatn alm da bir resmini hazretinba ucunda asm t bir yere.Baktm:ne Azizlerden Jorj'a benziyorne Sen Piyer'e.Onlarn altn gzlkleri yoktaranmam ya l uzun sakallar vard...Bununtaranmam ya l uzunsakal yok,fakat altn gzlkleri var.

Papa XI'inci Pi'yi grdm TARANTA - BABU!XI'inci Piyumu ak tyl kara koyunlar otlatanbir obangibital ve tasz krallarn otla ndaruhlar otlatyor.XI'inci Pikibir ahrda babasz do ann vekilidir,Meryem'e yakn olmak iinnefsi nefisine edip i kenceher gecemermer stunlu bir sarayda yatyor.

TARANTA - BABU'YADRDNC MEKTUP

talya'nnnak larnda gne ler oyna an ipekli allar,Pompei yollarnda kara katrlarnn nallar,boyal kutusunda Verdi'nin yre i atanlaternasve l ddk makarnaskadarfa izmi de me huuurdurTaranta - Babu.talya'da fa izmEmilial byk toprak kontlarnn aslarndanve Romal bankerlerin demir kasalarndangeipL DUE'nin dazlak kafasnda dank demi bir nuuurdurTaranta - Babu..Bunuryarninecektir stneHabe ovalarnda mezarlarn.


41/62

TARANTA - BABU'YABENC MEKTUP

Grmeki itmekduymakd nmekve konu makko mak alabildi ineba doluba bo ko --mak...Hehehey TARANTA - BABUheheheyya amak ne gzel eyanasn satt mnya amak ne gzel ey..D n benikollarm, senin ocuk do urmu geni kalalarndayken...D n scak...D n kara bir ta a damlyanrlplakbir su sesini...stedi in yemi inrengini, etini, adn d n...Gzdeki tadn d nkpkrmz gne inyemye il otunve koskocamanmasmavi bir iek gibi aanay nn...D n TARANTA - BABU!nsano lunun yre ikafaskoluyedi kat yerin altndanekip karpyle ate gzl elik allahlar yaratm kikara topra bir yumrukta yere serebilir,ylda bir veren narbin verebilir.Ve dnya yle byk,yle gzelyle sonsuz ki deniz kylarher gece hepimizyan yana uzanp yaldzl kumlarayldzl sularntrksn dinleyebiliriz...

Ya amak ne gzel eyTARANTA - BABUya amak ne gzel ey...Anlyarak bir usta kitap gibibir sevda arks gibi duyupbir ocuk gibi a arakYAAMAK...


42/62

Ya amak:birer birerve hep beraberipekli bir kuma dokur gibi...Hep bir a zdansevinli bir destan

okur gibiYAAMAK..

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

YAAMAK..Ne acayip i tir kibu ne mene gidi tir ki TARANTA - BABUbugn bubu inanlmyacak kadar gzelbu anlatlamyacak kadar sevinli ey:byle zorbu kadardarbyle kanlbu denl kepaze...

TARANTA - BABU'YAALTINCI MEKTUP

Burann yazclar e blnm TARANTA - BABU.Bir e itleri var: yalnz i gmle ine de il, ipekli bir mendile benziyenyre inin kenarna da alt di li tai leten Danunio gibi; zpr Marinetti ve dinamiti Nobel'in mkfatyla lDue'nin yumru undan gayr her eyden ku kulanan Pirandello gibi.Bunlar, fa ist edebiyatnn dhileri soyundan TARANTA - BABU.Bunlar, allahlar gibi konu ur, anla lmyacak kadar karanlklarla dolu,ula lamyacak kadar yksek vedibi bulunamyacak kadar derin yazarlar. Fakat yine bunlarn senin gibikarnlar a rr. Benim gibi karnlarackr. Ya ay lar, ya Milanolu bir ynl kuma lar fabrikatrnnki gibidir, yageni topraklarnda traktri leten eski bir prens hanedannn reisi gibi.Bunlar, fa ist edebiyatnn dhileri soyundandrlar TARANTA - BABU.Ve bunlar, bizim oralardaki altn klelerinin kara topra n altndan gne paralar gibi kartlp BankaKomeriale'nin elik depolarna getirilmesi iin; harbin yaratc dinamik birkuvvet; sapsar bir ldeboynunun damar kesilerek lmenin, talya'nn Akdeniz suyu gibi masmavi g nnaltnda ebediyen ya amakdemek oldu unu edebiyatla trm lardr.Ben, nehirle ayrlm toprak paras gibi e blnen talyanyazclarnn bu dhiler soyuyla yalnzkitaplarnn satrlarnda konu tum ve yzlerini, yalnz gazetelere baslanrtu lu foto raflarndan tanrm.talyan yazclar dnyasnn ikinci e idine gelince, bunlardan bir iki rneklekar lkl oturupkonu mu umdur. Ve benim Afrika gecesinin lkl n ta yan ellerim, onlarn,prlts yaldzl Meryem Anatasvirleri nne dikilen ince mumlar gibi sar ve so uk parmaklarna dokundu.


43/62


44/62

Karanlk lm gibidirrengi yokahengi yokdengi yoktur karanl n.

Da tn yannzdan sopalarnzla

karanl n peygamberleri, krler,kalabal ..Kr olmak ne iyi eydirve ne gzeldir sevmek karanl ..

iir bitti. Alk ladlar. O, saatlerce al p beyaz bir duvar renkliresimlerle doldurmu bir nakka yorgunlu uyla, sallanarak yerine dnd. Tam benim yanmdaki masada, erefineziyafet verilen ya lromancyla modellerini ba tan karmaktan resim yapma a vakit bulamyan birressam oturuyordu. Ressam, iir biter bitmez, romancnn kula na e ildi, alayc bir sesle:Nasl buldunuz? dedi. Onun, bu iiri bir Fransz airinden a rd nsylyorlar.Romanc birdenbire cevap vermedi, d nd. Sonra:Bu iiri okuyan delikanl sizin en yakn dostunuzmu , diye duydum, dedi.Ressam gld:Dostluk, diye cevap verdi, kabzasna birbirine d man iki elin yap t birba a benzer.Ne yalan syliyeyim, Taranta - Babu, ben, bu dostluk tarifini anlamadm. Bu,yalnz Fa ist talya'da mbyledir, yoksa btn Avrupa...

NOT:Altnc mektuptan elime geenkaralamalar burada bitiyor.Mektubun yarm kald belli.Habe delikanlnn, nce it talyan yazclarn nasltarif etti ini anlamak iintalyancay ba tan ba a unutupyeniden renme e razydm.

TARANTA - BABU'YAYEDNC MEKTUP

Bilirimbe alty gemezsenin kafann raflarnda dizilikapal i eler gibi sorgular...Sen ki kapkara cahilsinherhangi birhukuku dvel profesr kadar..Buna ra mensana sorsamdesem ki ben:Keilerimizinkvrck uzuntyleri dklp,iki ba l memelerindeniki kol k gibi akanstleri kesilirse;


45/62


46/62

NOT:Bu dokuzuncu mektubun ba ndabir radyo makinasnn foto rafvard.

Bugn aklmayazsz ve izgisizbir resim geldi, Taranta - Babu!Ve benim, birdenbireyzn de il,gzn de il,senin sesini gresim geldi, Taranta - Babu;Mavi Nil gibi serin,yaral bir kaplan gz gibi derinsesini senin!

NOT:Bu dokuzuncu mektubun burasnabir gazeteden kesilmi yle birhaber ili tirilmi ti:

MARKON, L DUE'N NSADIK NEFER ...Markoni, gazetecilere. Ben efim Mussolini'ninemrine amadeyim, demi tir. Markoni, ilk tecrbelerimuvaffakiyetle neticelenen, Habe istan'datatbik edilecek olan bir lm bulmu tur. Bu k....

Havalara sesleriba bo mavi kanatl ku lar gibi salanve havalardan en gzel arklarolgun yemi ler gibi toplyan elleri, ONUN,yaparakkullu unu kara gmlekli Benito'nun,boyanacak dirseklerine kadarkarde lerimin kanyla.Ve Habe ovalarnda ldrecekbyk bilgin Markoni'yi,Banka Komeriale'de aksiyonermlti milyonerKont Markoni.

TARANTA - BABU'YAONUNCU MEKTUP

NOT:Bu onuncu mektubun ba na,yine gazetelerden kesilmi yle bir telgraf haberi ili -tirilmi ti.

...... talyan kuvvetlerinin Habe istan'daharekete gemeleri iin ya mur mevsiminin


47/62

bitmesi ve baharn gelmesi bekleniyor...

Ne tuhaf ey Taranta - Babu;bizi kendi topraklarmzda ldrmek iinkendi topraklarmzn

baharn bekliyorlar.Ne tuhaf ey Taranta - Babu;belki bu yl Afrika'daya murlarn dini i,renklerin, kokularngkten yere bir ark gibi ini ive gne in altnda slak topra mznderisi tun yaldzl Gallal bir kadn gibi gerini i,bize seninmemeleringibi tatl yemi lerle beraberlm getirecek.Ne tuhaf ey Taranta - Babu!Kapmzdan ieri lmkolonyal apkasnabir bahar ie i takp girecek...

TARANTA - BABU'YAON BRNC MEKTUP

Bu gecel Duebinerek bir kr ataaedromda syledi sylev500 pilota..Sylevi bitti.Onlar yarnAfrika'ya gidecekler;O bu gecesaraynda salal makarna yeme e gitti..

TARANTA - BABU'YAON KNC MEKTUP

Geliyorlar Taranta - Babu,seni ldrme e geliyorlar.Karnn de ipbarsaklarnnkumun stnde a ylanlar gibi kvrandklarngrme e geliyorlar.Seni ldrme e geliyorlar Taranta - Babu,senive keilerini.Oysaki, ne onlar seni tanrne onlar sen..Ve ne keilerin atlam tronlarn itlerinden.

Geliyorlar Taranta - Babu.Kimi Napoli'denTirol'den kimi.


48/62

Kimi doyulmam bir bak tanyumu akve scakbir elden kimi...Onlar ordu ordutabur tabur

blk blkfakat teker tekerd ne gtrr gibi denizden a rplme getirdi gemiler..

Geliyorlar Taranta - Babu,geliyorlar iinden bir yangn alevinin.Ve bayraklarn dikipsamandan damnasenin toprak evinin,gelenlergeri dnseler bile e er,kanl kesik sa kolunu Somali'de brakanTorinolu tornac artkelik ubuklar ipek gibi remeyecek...Ve kr gzleriyle bir dahaSicilyal balkdenizlerin n gremeyecek.

Geliyorlar Taranta - Babu.Bu lme e ve ldrme e gnderilenlerkanl sarglarna birer birerteneke halar takp dndkleri gn,byk ve dil Roma'dahisse senetleriyle aksiyonlar ykselecek,ve gidenlerin ardndanyeni efendilerimizllerimizi soyma a gelecek..

TARANTA - BABU'YASON MEKTUP

Taranta - Babu'm!Bu belki sana son mektubumdur. Belki birbirimizi bir daha grmiyece iz. Belkiilknce beni kur unadizen namlular, sonra gelip senin memelerinde krmz delikler aacak.Sana bu son mektubumda talya gazetelerinden kesti im bir iki yazyla, birAvrupa gazetesindenkard m iki istatisti i yolluyorum. Birbiri ardna dizilmi szlerle, altalta konmu saylarn kavgasngstermek istedim sana.Saylar mektubumun sonundadr, szlerden ba lyorum i te:

Danunio'nun valye ClaudioPozzi'ye yazd mektuptan:

Mio caro amico,O ender incelikleri aldm. Deh etli bir nevraljiden muztaribim, fakat seni Pakyortusundan ncegrece imi sanyorum.. Her vakitki gibi, gayet hafif mendilleri tercihetmekteyim, sen beni ba tankaryorsun. Sana pembe trikolar geri gnderiyorum, bu tiksindi im bir


49/62


50/62

eklini greceklerdir.Onu, d mann gerisinde gkyzne izilmi grecekler: bir kahramanlk ryasndabir dev hayaleti gibi..Il Popolad'Italia'dan

talya'da yvmiye

Bir ngiliz i isinin ald orta yvmiye 100 olarak ele alnrsa :

Amerika'da ......................................... 120Kanada'da ......................................... 100ngiltere'de ......................................... 100rlanda'da ............................................ 80Hollanda'da ......................................... 72Lehistan'da .......................................... 50spanya'da .......................................... 30talya'da ...............................................29

talya'da i sizlik ve iflaslar

1929 Ylnda 300.786 siz 1.204 flas1930 Ylnda 425.437 siz 1.297 flas1931 Ylnda 731.437 siz 1.786 flas1932 Ylnda 932.291 siz 1.820 flas

Bu saylar on yllk fa izmin bilanosudur, Taranta - Babu. Ondan sonrakiyllarda ne oldu? Bununkar l n, bizim topraklarda lecek olan talyan delikanllar verecek.

TEFT Sayfada saygyla gze arpsn diyekomu lar foto raf ba k eye.zmir'de, Kordon'da, Memetleri tefti .Vakit le, hava scak, gn uzun belli.nde Amerikan pa as kafay dikmi ve srmal apkasnda elikasap ba gibi parlyor keskin, geni ve kfredip sesini duyuyorumtopra ma tokat gibi inen admlarnn.Trk pa as on be adm geride.Yzn gremiyorum, glgeli.Belki al m ,belki utanyor, belki fkeli.Memetlere bakyorum :Di leri kenetli, gzleri karanlk,gzleri dikilmi yere.Sanyorum yakndr, bir daha kmayacaklarzmir'de, Kordonboyu'nda byle tefti lere...

1962

TRAFK MEMURLARI


51/62

Trafik memurlar dikilmi dururel kol kmldar ka lar atksopalarnn ucunda hrriyetimiztrafik memurlar dikilip duracaksokaktakiler birbirlerini sevme i reninceye kadar.

ALIK ORDUSU YRYORALIK ORDUSU YRYORAlk ordusu yryoryryor ekme e doymak iinete doymak iinkitaba doymak iinhrriyete doymak iin.

Yryor kprler geerek kldan ince kltan keskinyryor demir kaplar yrtp kale duvarlarn ykarakyryor ayaklar kan iinde.

Alk ordusu yryoradmlar gk grltstrkleri ate tenbayra nda umutumutlarn umudu bayra nda.

Alk ordus

nazım hikmet - Şiirleri

Documents