31/01/55

1

เทคโนโลยการปองกนนาทวม

เดมบรเวณทเกดนาทวม

• ชมชนทอยรมชายฝง

• ใกลแมนา

• ใกลทะเลสาบ

• พนท ทมฝนตกหนก

31/01/55

2

ปจจบน

• เมองใหญๆ ทมประชากรจานวนมาก หากโครงสรางพนฐานไมเหมาะสมกบความจาเปนในการระบายนา และ ปญหาจากขยะ

เทคโนโลยดานการปองกนนาทวม

• ประตระบายนา

• ประตปากแมนา

• เครองกนคลนพายซดฝง (storm surge)

• เขอน

• ฝาย

• พนงกนนา

31/01/55

3

ประตระบายนา

เปนสงกอสรางทใชควบคมการไหลของนา ใน แมนา คลอง ทะเลสาบ ฝาย อางเกบนา

ประตสรสวด ตงอยบานบงศาลา ตาบลนาตงวฒนา อาเภอโพนนาแกว จงหวดสกลนครhttp://manager.co.th/Local/ViewNews.aspx?NewsID=9530000127318

กรณศกษาประเทศเนเธอรแลนด

• ประสบภยนาทวม วนท 1 กมภาพนธ ป พ.ศ. 2496

• บานเรอนมากกวา 3,000 หลงและฟารมอกกวา 3,000 แหงไดรบความเสยหาย

• จดตงคณะกรรมการบรเวณสามเหลยมปากแมนา Delta Commission เมอวนท 21 กมภาพนธ พ.ศ. 2496

http://thaipublica.org/2011/10/dutch-flood-control-technology-1/

31/01/55

4

• วนท 18 ตลาคม พ.ศ. 2498 เกดโครงการแหงชาตเรยกวา Delta Works เปนโครงการพฒนาระบบจดการนา และควบคมผลกระทบจากภยพบตทางนา ครอบคลมการกอสรางเขอนขนาดใหญหลายแหงขวางกนนาทะเลกบนาบรเวณปาก แมนา ประตระบายนา กาแพงกนนา คนดนกนนา รวมทงสน 16 จด

• โครงการ Delta Works ไดรบการยกยองให เปน 1 ใน 7 สงมหศจรรยของโลกยคปจจบน กอสรางแลวเสรจป 2540 ระยะเวลากอสรางตลอดโครงการ มากกวา 40 ป

Maeslantkering

• คนกนนาทะเล Maeslantkering ถอเปนคนกนนาทะเลแหงเดยวของโลกทสามารถปด-เปดประตเขาออก

http://www.wijngaarden.com/uploads/picts/E_Neth._-_Maeslantkering_3_=_NN.JPG

31/01/55

5

• ประกอบดวยประตโคง 2 บาน อยคนละฝงของแมนา ประตแตละบานยาว 210 เมตร สง 22 เมตร หนา 15 เมตร ขณะใชงานเมอประตปดเขาหากนจะกนแมนาทกวาง 360 เมตร

• ในขณะทไมไดใชงาน ประตจะอยบนบก เมอตองการใชกจะปลอยนาเขาไปในทาจอดประต เพอทาใหประตลอยขน จากนนจะแกวงประตแตละบานใหไปบรรจบกนกลางแมนา เมอประตถงตาแหนงทกาหนดไว กจะปลอยนาเขาไปเพอใหตวประตจมลงไปเขาลอกกบชองทสรางไวท กนแมนา เมอตองการนาประตกลบเขาทเดมกสบนาออกแลวหมนประตกลบเขาท

http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/business/business/20111118/420225

http://www.youtube.com/watch?v=z9HlpTXkiA8

กรณศกษาประเทศองกฤษ

• วนท 31 มกราคม ป พ.ศ. 2496 พายทถลมใสชายฝงตะวนออกขององกฤษทาใหระดบนาในแมนาเทมสสง เขาทวมพนทสองฟากฝงรมแมนาเปนบรเวณกวา 600 ตารางกโลเมตร มผเสยชวตมากกวา 300 ราย

• บานเรอนเสยหายกวา 24,000 หลง

• ทาใหเกดโครงการ กาแพงกนนาแมนาเทมส (Thames Barrier) ทกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ

31/01/55

6

• กาแพงกนนาทะเลรปทรงกลมมนม 10 อนเรยงรายตอกน สามารถปรบเปลยน ตาแหนงไดโดยแขนหมน เมอปดจะทาหนาทเปนประตนาทมระยะ 520 เมตร

http://thaipublica.org/2011/11/flood-control-technology-2/

• ทาจากโพรงเหลกทาจากเหลกแผนสง 20 เมตรและมนาหนกรวม 3,700 ตน แตละประตสามารถรองรบนาหนกไดสงสดมากกวา 9,000 ตน

• ใชงบประมาณกอสราง 500 ลานปอนด

• ระยะเวลากอสรางตงแตป 2517 - 2527

31/01/55

7

กรณศกษาประเทศญปน

• ประตระบายนาอวาบช (Iwabuchi Floodgate) หรอ ประตระบายนาสแดง ซงเรยกตามสเดมททาไว

• ปองกนพนทลมในเขตกตะ ในกรงโตเกยว

• ออกแบบเมอป 2467 โดย อากระ อาโอยามะ สถาปนกชาวญปนผม สวนรวมสรางคลองปานามา

• ใชงานจนถงป 2525

• ใชแรงดนจากนาเปนตวขบเคลอน ไมตองใชไฟฟาจงไมมปญหาหากเกดไฟดบในชวงทมพาย

ประตระบายนาสแดง เขอนกนนารนเกาและเขอนกนนารนใหมทสรางขนภายหลง

http://thaipublica.org/2011/11/flood-control-technology-2/

31/01/55

8

คลนพายซดฝง (storm surge)

• เปนปรากฏการณคลนทเกดขนพรอมกบพายหมนโซนรอน มการยกระดบนาทะเลใหสงกวาปกตกลายเปนโดมนาขนาดใหญ ซดจากทะเลเขาหาชายฝงอยางรวดเรว

• ประเทศไทยเคยเกดปรากฏการณคลนพายซดฝง เมอวนท 25-26 ตลาคม พ.ศ. 2505 ขนในภาคใตของประเทศไทย แหลมตะลมพก อาเภอปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช จากพายหมนเขตรอนแฮเรยต

http://www.thaigoodview.com/node/10301

http://www.aoml.noaa.gov/hrd/tcfaq/A8.html

31/01/55

9

เขอน (DAM)

• เปนสงกอสราง ทาหนาทกนทางนา เพอเกบกกนาไวใชในฤดแลง ปองกนอทกภยในฤดฝน และผลตกระแสไฟฟา

ชนดของเขอน (DAM)

• จาแนกตามการใชงานเขอนเกบกกนา เขอนระบายนา

• จาแนกตามการกอสรางเขอนถมเขอนคอนกรต เขอนคอนกรตบดอดแนน หรอ RCC. Dam

http://kmcenter.rid.go.th/kmc16/wichakarn/data/meaning.htm

31/01/55

10

เขอนเกบกกนา

• เพอเกบกกนาไวในชวงเวลาทขาดแคลนนา • ปดกนลานาธรรมชาตระหวางหบเขาหรอเนนสง โดยนาไหลมาเกบ

ไวทางดานเหนอเขอน • นาทเกบไวสามารถระบายไปตามลานา หรอผนเขาคลองสงนา• กกนาไวเพอใหนาซมเขาไปในดนเปนเพมระดบนาใตดน

ตวอยางเขอนเกบกกนาในประเทศ

• เขอนแมงดสมบรณชล

• เขอนภมพล

• เขอนแกงกระจาน

• เขอนแมกวงอดมธารา

• เขอนกวลม

• เขอนลาปาว

• เขอนลาตะคอง

• เขอนสรกต

31/01/55

11

เขอนระบายนา

• การทดใหนาทไหลมามระดบสง จนสามารถสงเขาคลองสงนาไดในฤดกาลเพาะปลก

ตวอยางเขอนระบายนาในประเทศ

• เขอนพระราม 6

• เขอนปตตาน

• เขอนเจาพระยา

• เขอนเพชร

• เขอนนเรศวร

• เขอนวชราลงกรณ

ประเภทของเขอน

1. เขอนถม

2. เขอนคอนกรตแบบตานแรงดนของนาดวยนาหนก

3. เขอนคอนกรตแบบโคง

4. เขอนกลวงหรอเขอนครบ

http://irrigation.rid.go.th/rid14/rid14radio_july_september/file/100953_e.pdf

http://www.pbs.org/wgbh/buildingbig/dam/challenge/index.html

31/01/55

12

เขอนถม

http://coffee-kimkibum.blogspot.com/feeds/posts/default

ก. เขอนดนถม หรอ เขอนดน

• นาเอาดนมาบดอดใหแนน

• มลกษณะทบนา หรอนาซมผานเขอนดนไดยาก

• บางชนด มแกนอยกลางตวเขอน แกนเขอนจะมความทบนาสง ปองกนไมใหนาไหลผานตวเขอน หรอผานไดนอย

31/01/55

13

ตวอยางเขอนดนถมในประเทศ

• เขอนสรกต

• เขอนแมงดสมบรณชล

• เขอนลาตะคอง

• เขอนแมกวงอดมธารา

• เขอนลาปาว

• เขอนแกงกระจาน

ข. เขอนหนถม หรอ เขอนหนทง

• นาหนขนาดตาง ๆ นามาบดอดแนน

• มผนงกนนาซมอยตรงกลางแกนเขอน

• ดานหนาเขอนมผนงกนนาซม อาจจะเปนดนเหนยว คอนกรตหรอวสดกนซมอน

31/01/55

14

ตวอยางเขอนหนถมในประเทศ

• เขอนสรนธร

• เขอนอบลรตน

• เขอนรชชประภา

• เขอนบางลาง

• เขอนนาพง

เขอนคอนกรตแบบตานแรงดนของนาดวยนาหนก

• เปนแนว ตรงขวางลานาระหวางหบเขา

• มฐานของเขอนกวางไปตามลานา

• ใชกอสรางในทตงทมหนฐานรากเปนหนทด มความแขงแรง

• ใชนาหนกของตวเขอนทกดลงบนฐานรากในแนวดง

• เปนรปสามเหลยมเปนแนวตรงตลอดความยาวของตวเขอน

31/01/55

15

เขอนรปโคงทสรางดวย คอนกรต

• มรปโคงเปนสวนของวงกลมสรางขวางลานาระหวางหบเขา

• สรางในบรเวณหบเขาทมลกษณะเปนรปตว U และมหนฐานรากทแขงแรงสามารถรบแรงดนของนาทกระทากบตวเขอนไดเปนอยางด

• เปรยบเทยบ

• เขอนแบบนกบเขอน แบบตานแรงดนของนาดวยนาหนก เขอนแบบนมรปรางแบบบางกวามากทาใหราคาคากอสรางถกกวา

• การออกแบบ และการดาเนนการกอสรางคอนขางยงมาก มกจะตองปรบปรงฐานรากใหมความแขงแรงขนดวย เขอนภมพลซงเปน เขอนขนาดใหญแหงแรกในประเทศไทย มลกษณะผสมระหวางแบบกราวตและแบบโคง ซงใหทงความแขงแรงและประหยดทงนเพราะคอนกรตทกสวนของตวเขอนสามารถรบแรงกดไดเตมทตามแนวโคง แลวถายแรงดนสวนใหญทเกดจากนาไปใหลาดเขาทปลายเขอนสองขางนน รบไวอกตอหนง เขอนประเภทนจงไมตองอาศยนาหนกของเขอนเปนหลก ทาใหมลกษณะบาง และสรางไดอยางประหยด

31/01/55

16

เขอนกลวงหรอเขอนครบ

• เขอนกลวงมโครงสรางซงรบแรงภายนอก เชน แรงดนของนา ทกระทาตอผนงกนนาทเปนแผนเรยบหรอครบ(Buttress)ทรบผนงกนนาและถายแรงไปยงฐานราก

• เขอนประเภทนมกจะเปนเขอนคอนกรตเสรมเหลก ใช

• วสดกอสรางนอย โดยทวไปแลวเปนเขอนทประหยดมาก แตความปลอดภยของเขอนประเภทนมนอยกวาเขอนแบบตานแรงดนของนาดวยนาหนก

10 อนดบ เขอนทใหญทสดในโลก

1. Three Gorges, China: 39,300,000,000 cubic meters2. Samara / Zhiguli Dam,Russia: 169,000,000 cubic meters3. Tarbela, Pakistan: 121,720,000 cubic meters4. Fort Peck, Montana: 96,049,000 cubic meters5. Lower Usuma, Nigeria: 93,000,000 cubic meters6. Tucurui Dam, Brazil: 85,200,000 cubic meters7. Atatürk Dam, Turkey: 84,500,000 cubic meters8. Yacyretá-Apipe, Paraguay/Argentina: 81,000,000 cubic meter9. Guri (Raúl Leoni), Venezuela: 78,000,000 cubic meters10. Oahe Dam, South Dakota, US: 70,339,000 cubic meters

31/01/55

17

เขอนลาตะคอง

สรางปดกนลาตะคอง ทอาเภอสคว จงหวดนครราชสมา เปนเขอนดนสง40.30 เมตร สนเขอนยาว 521 เมตร เกบนาได 324 ลานลกบาศกเมตร สราง พ.ศ. 2507 เสรจ พ.ศ. 2512 ใชประโยชน สาหรบการเพาะปลกในฤดฝน 127,540 ไร และในฤดแลงอก 50,000 ไร รวมทงใชประโยชนการประปาในเขตอาเภอสคว อาเภอสงเนน อาเภอขามทะเลสอ และเขตเทศบาลนครราชสมา เพอโรงงานอตสาหกรรม เพอบรรเทาอทกภยในลมนาลาตะคอง ลมนามล ใหลดนอยลง

พลงงานไฟฟาจากเขอน

31/01/55

18

ฝาย

• ใชสาหรบการเปลยน รปแบบการไหลของนา

• ตามระยะเวลาการใชงานเปน– ฝายถาวร

– ฝายชวคราว

แบงตามลกษณะวสด

1) ฝายโครงสรางไม

2) ฝายหนทง

3) ฝายหนกอบนดนถมอดแนน

4) ฝายคอนกรต

31/01/55

19

ฝายแมว

• เปนชอเรยกโครงการตามแนวพระราชดาร เกยวกบวศวกรรมแบบ พนบาน ฝายแมวเปนฝายชะลอนากงถาวรประเภทหนง ประเภทเดยวกบฝายคอกหม โดยใชวสดทหาไดงายในทองถน เชนกงไม กอนหน เพอกนชะลอนาในลาธาร หรอทางนาเลกๆ ใหไหลชาลง และขงอยในพนทนานพอทจะพนทรอบๆจะไดดดซมไปใช เปนการฟนฟพนทปาเสอมโทรมใหเกดความชมชนมากพอทจะพฒนาการ เปนปาสมบรณขนได

http://www.dnp.go.th/watershed/checkdam_site/page1.htm

พนงกนนา

http://www.komchadluek.net/detail/20111017/111987

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=754907