nikola nesic utovarno istovarne stanice maturdki rad

`

SADRŽAJ1.

Uvod......................................................................................................................................................1

2. Robno transportni centri - logistički centri........................................................................................2

2.1. Vrste robno transportnih terminala – logističkih centara............................................................5

2.2. Potreba formiranja i razvoja logističkih centara..........................................................................9

2.3. Namena i osnovne delatnosti RTC-a..........................................................................................10

2.4. Osnovna struktura RTC-a...........................................................................................................11

2.5. Potrebne mere za brži razvoj RTC-a...........................................................................................12

2.6. Značaj formiranja i razvoja RTC-a kao logističkog centra...........................................................12

3. Zakljčak............................................................................................................................................13

4. Literatura..................................................................................................................................15

Nikola Nešić MATURSKI RAD

1. Uvod

Utovarno-istovarne stanice ili robno-transportni centri su posebni kompleksi specijaliziranih i univerzalnih transportnih terminala, zatvorenih i otvorenih skladišta, koji su locirani u blizini velikih industrijskih centara, saobraćajnih čvorišta, morskih luka i ranžirnih stanica, najčešće uz međunarodne frekventne putne i železničke pruge.

U tim se centrima najčešće obavlja pretovar tereta, ali i druge manipulacije (utovar, istovar, uskladištenje, iskladištenje i dr.). U robno-transportnim centrima se primenjuju savremene tehnologije transporta, što omogućava moderna mehanizacija i organizacija rada. Takvi centri ne mogu optimalno funkcionisati bez određenih logističkih delatnosti (špediterskih, agencijskih, skladišnih i dr.). Po svom značaju i nameni robno-transportni centri mogu biti: nacionalni, međunarodni, mikro, makro i globalni centri.

Složenost aktivnosti, veličina i obim poslova određenog robno-transportnog centra određuju strukturu, veličinu i kvalitet ljudskih potencijala: menadžera, specijalističkih stručnjaka, tehnologa i administrativnog osoblja, bez kojega ne može optimalno funkcionisati takav centar.

Današnji robno-transportni centri (terminali, robnotransportni distributivni centri) su specifične tvorevine s automatiziranom i visokoproduktivnom “proizvodnjom” jer osiguravaju sve neophodne uslove za koordinaciju saobraćajnih grana, ali za mnogo šire aktivnosti koje su u funkciji i proizvodnje i distribucije robe [2].

Glavni ciljevi u radu robno-transportnih centara su poboljšanje kvaliteta usluga skraćenjem vremena transporta, distribucije i povećanjem dostave robe, povećanje frekvencije opsluživanja, smanjenje transportnih šteta, kao i sniženje troškova transporta i skladištenja robe poboljšanim iskorištavanjem vozila, smanjenjem vremena mirovanja vozila, smanjenjem trajanja vremena i troškova za manipulisanje robom u skladištu, eksploatacijom optimalnih tipova vozila i smanjenjem potrebe za skladišnim prostorom [3].

Utovarno-istovarne stanice ili robni terminali u robnom drumskom saobraćaju su mesta gde se obavljaju manipulacije robe neophodne za izvršenje transportnih procesa. Kod velikih gradova ovako organizovani terminali su početno - završne stanice dugolinijskih međugradskih prevoza robe drumskim saobraćajem. Sa ovih mesta do grada roba se otprema ili od pošiljaoca doprema roba lokalnim transportnom - teretnim vozilima male korisne nosivosti. Od kvaliteta organizacije manipulacije sa teretom u velikoj meri zavisi trajanje zadržavanja vozila na utovarno – istovarnim operacijama, što se direktno odražava na proizvodnost vozila i visinu cene transportne usluge [3].

U utovarno – istovarnim stanicama obavljaju se sledeće operacije:

Prijem i otprema robe; Priprema robe za otpremu; Prerada (pakovanje) robe;

UTOVARNO-ISTOVARNE STANICE 1


Skladištenje robe; Priprema dokumenata robe; Utovar i istovar robe.

2. Robno transportni centri - logistički centri

Robno-transportni centri ili logistički centri predstavljaju jednu od najbitnijih komponenti logističkih mreža. Realizacija robnih tokova u urbanim, regionalnim, nacionalnim i internacionalnim prostorima nezamisliva je bez nekog oblika robnog terminala, odnosno logističkog centra. Postoje različiti tipovi logističkih mreža sa različitim brojem i strukturom logističkih centara. Logistički centri se razlikuju po makro i mikro lokacijskom položaju, strukturi funkcija i podsistema, stepenu razvijenosti, organizaciji i tehnologiji, ali je svima zajedničko da objedinjuju različite podsisteme i pružaju kompleksne logističke usluge [1].

Veliki broj pojmova opisuje mesta na kojima dolazi do najznačajnijih transformacija robnih tokova. U našoj i svetskoj literaturi i praksi sreću se različiti nazivi za logističke centre:

Utovarno-istovarne stanice Robni terminal, Teretni terminal, Robno-distributivni centar Robno-transportni centar, Distributivni centar, Logistički centar, Logistički park, Logistička platform Logistička zona, Teretno selo, City logistički terminal, Intermodalni terminal, Kontejnerski terminal itd.[1]

Slika 1. Vrste logističkih centaraLogistički centri prema svojoj funkciji mogu biti:

Tranzitni, Sabirni, Distributivni i



Sabirno-distributivni.

Logistički centri se formiraju sa ciljem da se pruži kompletna logistička usluga, uvedu savremene logističke tehnologije, povećanje ekonomičnosti i efikasnosti transporta, koncentacija robnog rada i logističkih aktivnosti, smanjenje vezanog kapitala, kreiranje uslova za efikasan razvoj itd.

Logistički centar je pojam koji je najprisutniji i koristi se za sve centre, odnosno terminale koji kao osnovnu delatnost imaju skup logističkih aktivnosti. Na konkretnim primerima možemo videti primenu pojma ,,logistički centar”. Kada industrijske i trgovačke kompanije za svoje proizvode ili za svoje potrebe grade distributivni centar, one tom distributivnom centru daju naziv logistički centar. Po istom principu trgovačke kompanije za robu široke potrošnje za snabdevanje lanca prodajnih objekata koriste logističke centre [1].

Špediterske kompanije za potrebe svojih klijenata na povoljnim lokacijama, najčešće urbanih celina, grade robno – distributivne centre i u novije vreme im daju naziv ,, logistički centar”.

Iako ne postoje standardne karakteristike logističkog centra, njihivom analizom uočavaju se neka obeležja koja su neophodna za njihovo uspešno funkcijonisanje:

Multimodalnost (povezanost sa različitim vidovima transporta), Otvorenost (slobodan pristup za sve javne i private kompanije da se lociraju i/ili

koriste objekte centra. Osnovni koncept logističkog centra je win-win situacija (svi dobijaju), gde različiti operatori i učesnici mogu dopunjavati jedni druge, čak i u situaciji punog nadmetanja na tržištu),

Multifunkcionalnost (sve transportne i logističke funkcije reprezentuju se kroz prevoznike, špeditere, agente, brokere, carinske brokere, uprave (lučke, carinske itd.),

Rukovanje teretom (širok spektar objekata i opreme za manipulisanje teretom, npr. distributivni, kontejnerski terminali, skladišta sa temperaturnim režimom i sl.),

Elektronska razmena informacija – IT (pristupi internet sistemima vezanih za transport, administraciju, upravu i dr.),

Intersekcionalnost, međupovezanost (bliska saradnja i integrisanje različitih poslovnih sektora u cilju realizacije transportnih i logističkih aktivnosti),

Ušteda trošlova (nema dupliranja sistema, što se odražava na uštede u skladišnim i pretovarnim sistemima, IT sistemu, uslužnim i pratećim delatnostima i znanju. Lociranjem većeg broja kompanija u logističkom centru dolazi do većih ušteda troškova i veće ponude usluga),

Dodatne usluge (stanice za snabdevanje gorivom, vodom i sl., sistemi za negu i održavanje, pakovanje, carinska kontrola, istraživačke aktivnosti itd.) [1]

Zajedničke osobine za skoro sve logističke centre su: prihvat i otprema robnih i transportnih tokova, pretovar transportnih sredstava, skladištenje i čuvanje robe, formiranje tovarnih jedinica, formiranje jedinica otpreme, izrada prateće dokumenatacije, niz pratećih usluga za transportna sredstva, robu i personal.



Suštinske razlike modela logističkih centara ogledaju se u: osnivačima i vlasnicima, organizacionim formama, pripadnosti vidu transporta, pripadnosti vrsti robe, primenjenoj tovarnoj jedinici i tehnologiji, strukturi i obimu logističkih funkcija, lokaciji u odnosu na saobraćajnu infrastrukturu, lokaciji u odnosu na urbane sredine i industrijske komplekse, stepenu kooperacije nosilaca i korisnika usluga.

Pri projektovanju robnog terminala neophodno je analizirati obim i strukturu robnih i transportnih tokova, za stvaranje baze podataka za planiranje i projektovanje procesa i sistema. Posmatraju se robni tokovi u gravitacionoj zoni (tokovi dopreme, otpreme i tranzita) po svim obeležjima koji karakterišu robni tok.

Osnovna obeležja robnih tokova su:

vrsta robe, odnosno asortiman, količina robe, zakon nastanka toka, pravci i rastojanja dopreme robe (izvorno/odredišne tačke toka), pojavni oblik robe, vid transporta, sezonski karakter tokova, vrsta i kategorija tokova, specifični zahtevi u pogledu transporta, skladištenja, pretovara, pakovanja.

Robni tokovi od mesta pošiljaoca do mesta primaoca prolaze kroz niz različitih transformacija koje često značajno menjaju njihove karakteristike. Činjenica da pošiljalac robe može biti jedna kompanija, a da se kao primaoci pojavljuju (n) različitih subjekata govori o deobi – transformaciji toka. Transformacije nad robnim tokovima najčešće se odvijaju u robnim terminalima – logističkim centrima [1].

Poznavanjem karakteristika robnih tokova i njihovih transformacija stvaraju se uslovi za primereno planiranje, projektovanje i upravljanje robnim terminalima. Robni tokovi su osnovna nit logističkog sistema, ali isto tako ni jedan robni tok ne bi mogao da se realizuje bez logističkog sistema i logističkih lanaca. Logistički lanci su nosioci realizacije robnih tokova, a logistički sistemi su nosioci realizacije logističkih lanaca.

Transformacije robnih tokova se odvijaju u robnim terminalima, trendovi u proizvodnji i distribuciji proizvoda idu u pravcu približavanja finalizacije proizvoda krajnjem korisniku. To podrazumeva da se određene aktivnosti na pripremi proizvoda, odnosno dodavanju vrednosti proizvoda (eng. value added services) prostorno pomeraju ka korisniku i obavljaju u terminalima koji su često vrlo udaljeni od proizvodnih kompleksa.

Ovi trendovi su posledica novih zahteva u pogledu kvaliteta logističke usluge koga kreira korisnik.

Nosilac realizacije robnih i materijalnih tokova je logistički lanac, a nosilac realizacije logističkog lanca su logistički sistemi [1].



2.1. Vrste robno transportnih terminala – logističkih centara

Skup različitih naziva za mesta transformacije robnih, transportnih, odnosno logističkih tokova, prilično je veliki. Na evoluciju pojmova robni terminal i logistički centar značajno je uticao razvoj privrednih sistema i međunarodne trgovine i transporta, ali i evolucija privredne logistike i logističkih strategija.

Robno-transportni centar je najveći stepen integracije logističkih aktivnosti, logističkih sistema i korisnika i nosioca logističkih usluga. On povezuje najmanje dva vida transporta i omogućava sve transformacije tokova makrodistribucije i tokova mikrodistribucije. Koncentriše veliki broj učesnika i pored osnovnih logističkih usluga pruža i sve ostale, prateće i dopunske usluge koje uvećavaju vrednost i kvalitet logističkog servisa. U regionu Baltičkog mora ovi sistemi se zovu logistički centri.

Hub terminal, naziv za glavni terminal, mesto najveće koncentarcije tokova i najšire ponude logističkih usluga. Naziv asocira na glavčinu od točka (eng. hub) koja povezuje, poput pauka na točku, sve osno-radijalno raspoređene manje terminale, centre (eng. spoke). Preko ovog terminala odvija se transport između manjih terminala iz okruženja (slika 2) [1].

Slika 2. Hub terminal [1]

Gateway terminal se može tretirati kao poseban oblik „hub and spoke" sistema. Ovi terminali predstavljaju vezu između različitih sistema, odnosno kapiju određenog sistema (eng. gateway). Posmatrano kroz mrežu terminala, gateway terminali uglavnom predstavljaju obodne hubove preko kojih robni tokovi ulaze, odnosno napuštaju posmatranu mrežu ili određeni prostor (slika 3) [1].



Tako gateway terminal može predstavljati vezu između različitih vidova transporta (na primer, terminali u lukama su gateway terminali koji omogućavaju da se roba pristigla pomorskim transportom prebaci u primorske luke drumskim, železničkim ili rečnim transportom, ili obrnuto).

Gateway terminal može biti i veza između različitih operatora, odnosno predstavlja glavnu tačku preko koje se roba razmenjuje između različitih nosioca realizacije lanca u usluzi „od vrata do vrata" (eng. door to door service). Veza između različitih mreža takođe se može ostvariti preko gateway terminala.

Slika 3. Gateway terminalKamionski terminal predstavlja mesto zaustavljanja i zadržavanja drumskih

transportnih sredstava i vozača sa svim servisnim i pratećim objektima. Najčešće se u sklopu ovih terminala nalazi sistem za snabdevanje gorivom, sistem za negu i održavanje transportnih sredstava, restoran, motel, prodavnice itd. Kamionski terminali obično su locirani uz glavne magistralne drumske saobraćajnice, u blizini urbanih sredina [1].

Intermodalni terminal predstavlja terminal u kome se vrši pretovar intermodalnih transportnih jedinica sa jednog na drugi vid transporta. Zavisno od broja prisutnih vidova transporta ovi terminali mogu biti:

Umimodalni bimodalni i trimodalni.

U slučaju prisustva više vidova transporta, ovim terminalima se dopisuje i atribut multimodalni. Kontejnerski terminal lociran u rečnoj luci sa mogućnošću pretovara kontejnera sa barže na željeznički vagon ili drumsko vozilo je klasičan primer kontejnerskog trimodalnog terminala.

Robni terminali su terminali namenjeni za određenu vrstu robe: prehrambrene proizvode, robu široke potrošnje, lako kvarljivu robu, rasute terete, tečne terete, žive životinje



itd. Ovi terminali mogu se naći na bilo kom mestu u logističkom lancu, od izvora sirovina do mesta potrošnje gotovog proizvoda [1]. S obzirom na to da su određeni samo za jednu vrstu, odnosno kategoriju robe, sve aktivnosti logistike u terminalu podređene su osnovnim karakteristikama i zahtevima te robe i robnih tokova.

Ovi terminali se mogu naći u industrijskom kompleksu, na mestu gde se vrši promena vida transporta, u terminalima pojedinih vidova transporta, u robno-transportnom centru, lučkom kompleksu i sl., odnosno u bilo kom mestu na putu kretanja posmatrane robe.

Terminali pojedinih tehnologija intermodalnog transporta nalaze se na mestu povezivanja različitih vidova transporta, najčešće u pomorskim i rečnim lukama, robno-transportnim centrima itd. U zavisnosti od intermodalne transportne jedinice (kontejner, izmjenljivi transportni sud, sedlasta poluprikolica, prikolica ili celo drumsko vozilo) i prisutnih vidova transporta, nastaju specijalizovani terminali u kojima dominantnu logističku aktivnost čini pretovar (hucke pack terminal, Ro-Ro terminal itd.) [1].

Logistički centar je termin koji se koristi za sve veličine i oblike koncentracije logističkih aktivnosti. Logistički terminal opisuje prostor odvijanja određenih logističkih procesa i aktivnosti, najčešće pretovarnih i skladišnih, bez značajnog proširenja usluga. U povezivanju tokova makrodistribucije i tokova mikrodistribucije ovi terminali prvenstveno su orijentisani ka transportnim i pretovarnim aktivnostima. Tako se, na primer, City logistički terminali osnivaju na saobraćajno povoljnim lokacijama na obodu gradova ili u samom gradskom području i imaju ulogu u povezivanju ulazno-izlaznih tokova, odnosno koordinaciji protoka robe pri snabdevanju i odvoženju iz gradskog područja.

Logistički park može se definisati kao prostor koji naseljavaju različiti korisnici i davaoci usluge iz oblasti logistike, transporta i ostalih, dopunskih i pratećih sistema i usluga. U jednom logističkom parku može se naći više distributivnih centara i različitih terminala, skladišta (veletrgovine, trgovine na malo ili uvoznika), trgovačkih centara, različitih value added logističkih (VAL) aktivnosti itd.

Logistička platforma, logistička zona, slično logističkom parku, u najvećem broju slučajeva integriše logističke i prateće sisteme i aktivnosti na definisanom, uređenom prostoru. Veličina i lokacija prostora i struktura funkcija su promenjivog karaktera. Ponekad predstavljaju deo kompleksno prostorno uređenog sistema, poput industrijskih, trgovačkih i poslovnih kompleksa i drugih privredno urbanih i specijalnih zona (npr. slobodne zone) [1].

Teretni terminal je prvenstveno pretovarni terminal lociran uz neki vid transporta. Predstavlja transportnu transfernu tačku koja povezuje transportne tokove makrodistribucije i transportne tokove mikrodistribucije.

Feeder terminal je sabirno-distributivni terminal preko koga se opslužuju (linijski ili kružno) manji terminali ili centri locirani u okruženju (eng. feeder - hranitelj).

Cross docking terminal je pretovarni terminal, odnosno transferna tačka između dolaznih i odlaznih tokova, bez dugotrajnog zadržavanja i čuvanja robe. Uloga ovog terminala je konsolidacija robnih tokova od različitih pošiljalaca i njihova otprema ka primaocima [1].



Dry port ili „suva luka" predstavlja kompleks logističkih aktivnosti i logističkih sistema u pomorskim lukama. Koncept „Dry port" razvijen je u jugozapadnim zemljama Evrope, kao što su Španija, Italija, Portugal i u nekim slučajevima Francuska. U ovim zemljama pomorske luke su bile centralne zone oko kojih su se razvijali gradovi. Nekada pokretači razvoja gradova, luke danas predstavljaju veliki problem sa aspekta bezbednosti, ekologije i zagađenja, ali i sa aspekta prostora. Da bi se zadržao visok kvalitet usluge i odgovorilo zahtevima sve većih tokova robe, luke moraju da se šire i razvijaju nove površine, objekte i opremu za utovar, istovar, skladištenje robe i dr. Rastući problemi transporta robe kroz grad i veliki troškovi inoviranja i širenja luka uslovili su razvoj terminala na obali mora, odnosno dry port koncepta.

Dry port je sistem lociran na obali mora industrijskog ili komercijalnog regiona i povezan sa jednom ili više luka železničkim i/ili drumskim transportom. Zadatak dry port sistema je prikupljanje robe za prekomorski transport na dužim relacijama i distribucija robe na lokalnom, regionalnom i internacionalnom nivou. Ovi sistemi pružaju i neke dodatne usluge kao što su carinjenje, skladištenje, pakovanje, prepakivanje, ažuriranje podataka, informacione usluge i dr. Dry port je multimodalno orijentisan i ima sve logističke usluge, objekte i opremu koja je potrebna brodarima i špediterima iz pomorskih luka [1].

Slika 4. Logistički centar [2]



2.2. Potreba formiranja i razvoja logističkih centara

U funkcionisanju transportnog i distributivnog sistema postoje velike tehnološke rezerve, koje se mogu eliministi jedino primenom savremenih tehnologija transporta, poboljšanjem organizacije rada, izmenom tehnologije skladišnih procesa, koordinacijom i kooperacijom svih učesnika u transportnom procesu, centralizacijom skladišta itd.

Postojeći sistem decentralizovanog skladištenja ima za posledicu izuzetno visoke troškove skladištenja i pretovarnih operacija, oštećenja roba, veliki rastur robe, veliku masu tereta koja se neprekidno nalazi na putu, troškove vezanog kapitala u zalihama itd. Velike tehnološke rezerve su upravo u parkovima za sopstvene potrebe koje se formiraju nezavisno od jedne do druge radne organizacije [4].

Rascepkani parkovi za sopstvene potrebe rezultiraju niskim stepenom iskorišćenja transportnih sredstava, velikim brojem praznih vožnji, visokim troškovima održavanja i eksploatacije itd.

U sadašnjim uslovima ekonomske i energetske krize, proizvođači su primorani na iznalaženje novih mogućnosti i pravaca osvajanja nestabilnih tržišta, i to uglavnom na sledeća tri načina:

1. proizvoditi samo naručene proizvode; 2. isporučivati proizvode u zadanim i što kraćim rokovima; 3. smanjivati troškove proizvodnje i isporuke.

U uslovima kada potražnja stagnira, a asortiman raste, sve je važnije proizvoditi proizvode koji su naručeni i isporučivati ih u što kraćim rokovima.

Na značaj logistike naročiti ukazuje činjenica da učešće u troškovima proizvoda koji su vezani za logistiku, u zavisnosti od grupe proizvoda, iznosi od 20 do 40 procenata, kao i da troškovi logistike stalno rastu [4].

Izmene u strukturi proizvodnje i snabdevanja krajnjih potrošača uslovljavaju primenu moderne logistike, odnosno savremenu i optimalnu tehnologiju protoka materijala. Svakodnevno se povećavaju zahtevi za neprekidnim transportom i bržim protokom robe.

U sklopu logističkih usluga danas se teži realizaciji integrisanog transportnog lanca. Koncepcija integrisanog transportnog lanca predpostavlja neprekidan transport pošiljaka učešćem većeg broja nosilaca transporta od pošiljaoca do primaoca pošiljke.

U realizaciji procesa transporta roba učestvuju mnogobrojne dopunske funkcije, pomoćni pogoni, prateće usluge kao što su: pretovari i skladištenje robe, špedicija i posredovanje u transportu, sabirni i distributivni transport, iznajmljivanje transportnih sudova itd.



Ovim zahtevima najviše odgovaraju robno-transportni centri (u daljem tekstu RTC). RTC omogućuje korisnicima na svom gravitacionom području takav kvalitet usluge koji u velikoj meri odgovara njihovim zahtevima [4].

Slika 5. Mreža RTC

Razvoj mreže RTC obezbeđuje sve neophodne preduslove za realizaciju tehnološko-ekonomskih i ekoloških ciljeva, makro i mikro distribucije dobara odnosno optimizacije transportnih i logističkih lanaca.

Predložena mreža RTC u Jugoslaviji ima sve elemente logističke mreže, odnosno svaki RTC trebalo bi da se formira i razvija kao logistički. U Nemačkoj RTC-ima predstoji organizovanje u mreže. Robni centri u Francuskoj privukli su pažnju vladinih organizacija, ministarstva za transport [4].

RTC obezbeđuje tehnološki funkcionalno, operativnu i ekonomski opravdanu kooperaciju između nosioca transporta i pratećih delatnosti.

2.3. Namena i osnovne delatnosti RTC-a

RTC predstavlja kariku u distributivnom procesu između makro i mikro distribucije. Osnovni cilj formiranja RTC-a je optimizacija transporta i distribucija materijalnih dobara, sa svim njihovim pratećim delatnostima i podsistemima, primenom savremenih tehnologija transporta na logističkim principima.

Strana, a delimično i naša iskustva govore da su najčešće osnovne delatnosti RTC-a sledeće:

Obavljanje delatnosti dolaznog i odlaznog daljinskog i lokalnog transporta robe i tovarnih jedinica integralnog transporta;



Vršenje pretovara robe u unutrašnjem i međunaronom saobraćaju kako na području daljinskog tako i na području lokalnog saobraćaja;

Sabirni i distributivni transport robe; Prateće i uslužne delatnosti.

RTC svojim funkcionisanjem obezbeđuje niz pozitivnih efekata svim učesnicima u procesu distribucije.

2.4. Osnovna struktura RTC-a

Struktura RTC-a se sastoji iz tehnoloških podsistema i njihove tehničke baze.

Osnovne karakteristike i svrha RTC-a je objedinjavanje svih bitnih logističkih delatnosti u distribuciji i transportu [4].

Ovaj efekat međusobnog povezivanja ostvaruje se na taj način što su ponuđači usluga i korisnici RTC-a i fizički prisutni na jednoj lokaciji, a to su:

preduzeća drumskog lokalnog i daljinskog saobraćaja; špediterske organizacije; želelznica; terminali integrisanog transporta, preduzeća za skladištenje robe sa različitom

strukturom i namenom skladišta; carinske zone, uvozna i izvozna preduzeća sa pomoćnim službama; ostale prateće delatnosti i dr.

Pored ovih glavnih nosilaca funkcija RTC-a postoje mnogobrojne prateće i servisne službe kao što su službe za :

vršenje dopunskih funkcija na području transporta, skladištenje i pretovar robe;

održavanje tovarnih jedinica integralnog transporta;

pružanje pomoći usluga i servisne usluge;

tehničke usluge za negu i održavanje vozila;

vršenje kontrolnih delatnosti i aktivnost na području osiguranja;

davanje informacija i saveta;

upravljanje celokupnim procesima i objektima;

smeštaj, snabdevanje, održavanje i podmirivanje potreba centra;

berzu tereta sa potrebnim operativno-transportnim planom u makro distribuciji i dr.



2.5. Potrebne mere za brži razvoj RTC-a

U makro distribuciji na transportnoj mreži razvoj RTC-a podrazumeva i uslovljava preduzimanje konkretnih mera, kao što su :

koncentracija robnog rada - prvenstveno na železnici;

racionalna podela rada na transportnom tržištu, prostorno i vremensko rasčlanjavanje tehno-ekonomskim svojstvima nosilaca transporta i tehnološkim zahtevima robe za transportom;

kooperacija u realizaciji transportnih lanaca;

odgovarajući ujednačen stepen mehanizacije, tehnologije i informatike u svim karikama transportnog lanca;

veći interes države u sprovođenju mera i načela saobraćajne politike [4].

2.6. Značaj formiranja i razvoja RTC-a kao logističkog centra

Postojeći razvoj transportnog sistema i distribucije nije na zadovoljavajućem nivou. Međusobna povezanost industrijskih, privrednih i potrošačkih centara, urbanih celina i proizvodnih širih gradskih područja je neracionalna. Materijalni tokovi između ovih lokacija se ne realizuju zatvorenim transportnim lancima [4].

Zato smanjivanje tehnološko-ekonomskih rezervi obrazovanjem racionalnih transportnih lanaca postaje imperativ savremene distribucije dobara. Formiranje RTC-a zahteva realizaciju niza savremenih transportno-tehnoloških zahteva svih učesnika u procesu distribucije [4].

Mreže RTC-a uklapaju se u sledeća opredeljenja i ciljeve:

1. Ciljevi saobraćajne politike: stvaraju se preduslovi za uspešnu i produktivnu kooperaciju u transportu, posebno između drumskog i železničkog transoporta.

2. Ciljevi urbanizma: bolje korišćenje daljinskih drumskih saobraćajnica i gradske saobraćajne mreže, iracionalna eksploataacija vozila.

3. Ciljevi regionalne privrede: poboljšanje distribucije, regionalnog i šireg snabdevanja robom ne samo na industrijskom i komeercionalnom području već i, na području potrošnje, uvoza i izvoza.

4. Ciljevi zaštite prirodne i životne sredine.



3. Zakljčak

Robno-transportni centri ili logistički centri predstavljaju jednu od najbitnijih komponenti logističkih mreža. Realizacija robnih tokova u urbanim, regionalnim, nacionalnim i internacionalnim prostorima nezamisliva je bez nekog oblika robnog terminala, odnosno logističkog centra. Postoje različiti tipovi logističkih mreža sa različitim brojem i strukturom logističkih centara. Logistički centri se razlikuju po makro i mikro lokacijskom položaju, strukturi funkcija i podsistema, stepenu razvijenosti, organizaciji i tehnologiji, ali je svima zajedničko da objedinjuju različite podsisteme i pružaju kompleksne logističke usluge.

Logistički centri se formiraju sa ciljem da se pruži kompletna logistička usluga, uvedu savremene logističke tehnologije, povećanje ekonomičnosti i efikasnosti transporta, koncentacija robnog rada i logističkih aktivnosti, smanjenje vezanog kapitala, kreiranje uslova za efikasan razvoj itd.

Robno-transportni centar je najveći stepen integracije logističkih aktivnosti, logističkih sistema i korisnika i nosioca logističkih usluga. On povezuje najmanje dva vida transporta i omogućava sve transformacije tokova makrodistribucije i tokova mikrodistribucije. Koncentriše veliki broj učesnika i pored osnovnih logističkih usluga pruža i sve ostale, prateće i dopunske usluge koje uvećavaju vrednost i kvalitet logističkog servisa.

Robni terminali u robnom drumskom saobraćaju su mesta gde se obavljaju manipulacije robe neophodne za izvršenje transportnih procesa. Osnovni cilj formiranja utovarno-istovarnih stanica odnosno robno-transportnih centara je optimizacija transporta i distribucije materijalnih dobara, sa svim njihovim pratećim delatnostima i podsistemima, primenom savremenih tehnologija transporta na logističkim principima. Utovarno-istovarne stanice predstavlja kariku između makro i mikro distribucije.

Delatnosti utovarno – istovarnih stanica ili robna transportnih centara su: obavljanje delatnosti dolaznog i odlaznog daljinskog i lokalnog transporta robe i tovarnih jedinica integralnog transporta, vršenje pretovara robe u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju, sabirni i distributivni transport robe, prateće i uslužne delatnosti (informaciono-upravljački sistemi, špedicije, berze tereta itd).

Funkcionisanjem logističkih centara se obezbeđuje ušteda u troškovima distribucije, uštede u troškovima investicionog održavanja postojećih kapaciteta, obezbeđuje se kooperacija rada između pojedinih karika transportnog lanca, smanjuje se oštećenje i rastur robe, smanjuje se masa vezanih obrtnih sredstava robe koja se stalno nalazi na putu.

Mreža logističkih centara uklapa se u sledeća opredeljenja i ciljeve:



1. Ciljevi saobraćajne politike: stvaraju se preduslovi za uspešnu i produktivnu saradnju u transportu, posebno između drumskog i železničkog transporta, čvršće povezivanje svih učesnika u transportnom lancu, razvoj integralnog transporta, principa logistike i pratećih postupaka koji ubrzavaju proces transporta i smanjuju njihove troškove,

2. Ciljevi urbanizma: bolje iskorištenje saobraćajne mreže, racionalnija eksploatacija vozila, rasterećenje mreže unutar grada preseljenjem transportnih organizacija u robno-transportne stanice,

3. Ciljevi regionalne privrede: poboljšanje distribucije, mogućnost većeg učešća u ukupnom radu luka i pristaništa u gravitacionoj zoni, stvaranje preduslova za formiranje i razvoj carinskih zona, otvaranje novih radnih mesta,

4. Ciljevi zaštite prirode i životne sredine: rasterećenje gradskih saobraćajnica, smanjenje zagađenosti i buke u stambenim i drugim područjima, smanjenje noćnog parkiranja teretnog drumskog saobraćaja u stambenim područjima grada itd.



4. Literatura

[1] http://www.scribd.com/doc/183923090/Rad-Logisticki-Centri-doc; Zečević S., Robni terminali i robno-transportni centri, Beograd 2006. (str. 1-73); Robno-transportni centri i city logistika, pdf, Beograd 2005.

[2] Predavanje iz predmeta: Osnovi drumskog saobraćaja, Univrzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet u Beogradu 2004.

[3] Skripta: Integralni transport – drumski smer, Univerziteta u Beogradu, Saobraćajni fakultet u Beogradu 2004.

[4] Predavanja: predmet Tehnologija kombionvanog transporta, Fakultet tehničkih nauka Novi Sad, Integralni transport 2010.


http://www.scribd.com/doc/183923090/Rad-Logisticki-Centri-doc

nikola nesic utovarno istovarne stanice maturdki rad

Documents