noras e bombas de auga
TRANSCRIPT
![Page 1: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/1.jpg)
NORAS e outros dispositivos para elevar auga
![Page 2: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/2.jpg)
DISPOSITIVOS PARA ELEVAR AUGA
RODAS (POLEAS e TORNOS) MOVIDAS POLAS PERSOAS COS PÉS OU COAS MANS
RODAS MOVIDAS POLO VENTO
BIMBASTROS ou CAMBÓNS (PANCAS)
DE SANGUE NORAS
HIDRÁULICAS
BOMBAS HIDRÁULICAS
![Page 3: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/3.jpg)
NORASMáquinas que teñen como elemento básico unha roda cunha fileira de recipientes no seu perímetro que se coloca parcialmente mergullada.
Os recipientes ou canxilóns van dispostos de tal xeito que se enchen de auga cando ocupan a parte mergullada da roda e baléiranse logo nunha canle ou depósito.
![Page 4: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/4.jpg)
NORAS HIDRÁULICASA roda é impulsada pola corrente de auga grazas á unhas pás que leva no seu perímetro.
![Page 5: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/5.jpg)
VITRUVIO, enxeñeiro e arquitecto romano explica varios tipos de rodas hidráulicas con roda vertical e empuxe superior ou inferior e completadas con engranaxes aplicadas a elevar auga.Foi difundida polos árabes por todo o mediterráneo.
A idea do funcionamento das nora de corrente é do tempo dos antigos gregos. En escritos de Arquímedes do século III a.C. aparece explicada. Estrabón fai referencia ás rodas hidráulicas para elevar auga no val do Nilo.
Dispositivo chinés antigo para elevar auga
![Page 6: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/6.jpg)
Gravado árabe do século VI onde se aprecia unha gran roda que se empregaba para sacar auga do Guadalquivir.
![Page 7: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/7.jpg)
Noras en Hama, no río Orontes.Nesta cidade siria consérvanse numerosas noras que datan dos tempos do antigo imperio bizantino.Algunha mide 20 m de diámetro
![Page 8: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/8.jpg)
Noras en Hama
![Page 9: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/9.jpg)
Nora en Hama
![Page 10: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/10.jpg)
Leonardo Da Vinci fixo diversos deseños de enxeños hidráulicos con distintas aplicacións. Os enxeñeiros italianos JUANELO e RAMELLI proxectaron e construíron artificios hidráulicos moi admirados na súa época, moitos basados nos deseños de Leonardo.
![Page 11: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/11.jpg)
Deseño do enxeñeiro italiano Juanelo para elevar auga. Século XVI.
![Page 12: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/12.jpg)
Sistema para elevar auga desde o río Texo ata o Alcázar de Toledo, salvando unha altura de 90 m. Deseñado e construído por Juanelo Turriano no século XVI.
![Page 13: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/14.jpg)
Sistema de noras e bombas deseñado para levar auga aos xardíns de Versalles no 1682.
![Page 15: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/15.jpg)
Nora con recipientes de madeira (Alemania)
![Page 16: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/17.jpg)
Nora con recipientes de barro (Algeciras)
![Page 18: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/19.jpg)
Nora de canxilóns. Museo Aquaciencia (Ferrol)
![Page 20: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/20.jpg)
Nora no río Neira (Lugo)
![Page 21: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/21.jpg)
Nora no río Neira (Lugo)
![Page 22: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/22.jpg)
NORAS DE SANGUESon impulsadas por animais ou persoas. Empréganse para sacar auga de pozos ou lugares onde non actúa a corrente. Para accionar a roda que eleva a auga faise desde a propia roda ou empregando un mecanismo con engranaxes conectado a un brazo ou unha barra.
Pénsase que son de orixe persa e foron moi difundidas no mundo árabe e oriente. Foron empregadas polos romanos para baleirar auga das minas.
![Page 23: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/23.jpg)
Noras romanas para achicar auga das minas
![Page 24: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/24.jpg)
Manuscrito de Al Jarazi (1205)
![Page 25: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/25.jpg)
Debuxos de Juanelo Turriano (século XVI)
![Page 26: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/26.jpg)
Gravado de 1879
Antiga nora chinesa
![Page 27: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/28.jpg)
Saqiya (Exipto)
![Page 29: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/29.jpg)
Maqueta dunha nora de sangue (O Algarve)
![Page 30: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/30.jpg)
Nora de sangue (O Algarve)
![Page 31: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/31.jpg)
TÍMPANOSSon rodas simples accionadas por persoas ou coa axuda da corrente que recollen auga no seu interior e expúlsana por uns orificios próximos ao eixo. Empregábanse para elevar auga a pouca altura. Empúxanse desde uns saíntes ou pas situados no contorno da roda.
![Page 32: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/32.jpg)
RODAS (POLEAS e TORNOS) MOVIDAS POLAS PERSOAS COS PÉS OU COAS MANS
Incluímos aquí diversos tipos de mecanismos ou máquinas que se accionan con poleas, tornos ou combinación de ambos. Pódense manexar cos pés, desde o interior da roda, coa menivela do torno ou cunha corda ou cable.
![Page 33: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/34.jpg)
Distintos tipos de tornos en pozos(Debuxos de Xaquín Lourenzo)
![Page 35: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/35.jpg)
Distintos tipos de poleas en pozos(Debuxos de Xaquón Lourenzo)
![Page 36: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/36.jpg)
BIMBASTROS ou CAMBONSSon pancas de primeiro xénero que levan un contrapeso
que axuda a accionalas.
(Debuxo de Xaquín Lourenzo)
![Page 37: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/37.jpg)
Museo Aquaciencia (Ferrol)
![Page 38: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/38.jpg)
PARAFUSO DE ARQUÍMEDESChamado tamén parafuso sin finConsiste nun parafuso que se fai xirar dentro dun cilindro oco inclinado.Inventado e descrito por Arquímedes no século III a.C., aínda que se pensa que puido existir xa no antigo Exipto e Persia.
![Page 39: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/39.jpg)
DISPOSITIVOS EÓLICOSEstruturas que se utilizaban para sacar auga de pozos, minas ou acequias impulsados por rodas eólicas con pas ou velas.Os gregos e persas empregaron velas para os dispositivos elevadores de auga cunha bomba do tipo de escaleira con recipientes cúbicos.
Antiga máquina para sacar auga dunha saíña na China.
![Page 40: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/40.jpg)
Antiga bomba de auga accionada polo vento
![Page 41: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/41.jpg)
Bombas de auga empregadas en Murcia. O mecanismo impulsado polo vento move unha nora para elevar auga.
![Page 42: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/42.jpg)
Polder molenEn Holanda empréganse desde a Idade Media distintos mecanismos que aproveitan a enerxía do vento conectados a parafusos de Arquímedes, rodas con pás ou noras, para extraer auga das zonas anegadas e convertelas en terras de cultivo.
![Page 43: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/43.jpg)
Polder molen con roda par elevar auga
![Page 44: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/44.jpg)
Polder molenUn parafuso de Arquímedes conectado a unhas pás.
![Page 45: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/45.jpg)
![Page 46: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/46.jpg)
BOMBA MULTIPÁO eixo do rotor ten unha parte excéntrica na que vai conectado o émbolo da bomba. As distintas posicións desta parte excéntrica provocan o movemento de subida e baixada do émbolo e o funcionamento da bomba.
As primeiras bombas eólicas foron desenvolvidas por Daniel Halladay en Estados Unidos en 1854. Eran rotores con múltiples pas acoplados a unha bomba de pistón. En 1884, Steward Perry fabricou outro modelo con álabes metálicos. Máis adiante inventouse o sistema eoloeléctrico. O rotor activa un alternador que impulsa un motor eléctrico para mover a bomba de auga.
![Page 47: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/47.jpg)
Bomba eólica na illa de Creta
![Page 48: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/48.jpg)
Bombas multipá na Ruña.
![Page 49: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/49.jpg)
Bombas eólicas con rotor vertical (panémonas).Lugo-
![Page 50: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/50.jpg)
BOMBAS DE AUGASon maquinas que moven un fluído (neste caso auga) aumentando a presión, a velocidade ou a altura.A primeira bomba coñecida foi o parafuso de Arquímedes (século II a.C). No século XI Al-Jarazi describiu distintos tipos de bombas (reversibles, de doble acción, de baleiro…)
Bomba de pistón (Taccola, c.1450)
![Page 51: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/51.jpg)
Museo Aquaciencia (Ferrol)
Bomba para achicar auga nun barco
![Page 52: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/52.jpg)
Bombas aspirantes: un cilindro que contén un pistón móbil está conectado co subministro de auga mediante un tubo. Unhas válvulas que só se abren cara arriba bloquean a circulación da auga, deixandoa subir, pero non baixar. A presión do aire fai subir a auga cando se acciona a manivela para subir o pistón.
![Page 53: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/53.jpg)
TIPOS DE BOMBAS EN FUNCIÓN DO ACCIONAMENTO:Electrobombas : accionadas por un motor eléctricoMotobombas : accionadas por motores de combustión interna.Bombas neumáticas : a enerxía de entrada é neumática (xeralmente a partir de aire comprimido)De accionamento hidráulico : impulsadas pola augaManuais
![Page 54: Noras e bombas de auga](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022052311/55a279871a28ab12618b460f/html5/thumbnails/54.jpg)
MONTAXE: Adela Leiro Lois, Mon Daporta PadínFOTOS: Adela Leiro, Internet (Wikipedia e outros)BIBLIOGRAFÍA:Caro Baroja, Julio, “Tecnología popular española”. Círculo de Lectores.Leiro Lois, Adela e Daporta Padín, Mon “A Enerxía”, Ed. A Nosa Terra, Vigo 2002