Ο Κυκλαδικός πολιτισμός

Σημειώσεις για το μάθημα της α' γυμνασίου

Κυκλαδικός Πολιτισμός Ένας από τους παλαιότερους της Ευρώπης Αναπτύχθηκε κατά την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. Στην ανάπτυξη συνέβαλαν:

Α. το ήπιο κλίμα

Β. η σημαντική γεωγραφική θέση (τα νησιά είναι σαν γέφυρα ανάμεσα στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, την Ευρώπη και την Ασία)

Στην 3η χιλιετία οι Κυκλαδίτες κυριάρχησαν στη θάλασσα και μετέφεραν από την Ανατολή προϊόντα, ιδέες, τεχνικές γνώσεις, θρησκευτικές αντιλήψεις

Κυκλαδικός Πολιτισμός: 3η χιλιετία

Υπήρχαν οικισμοί από την 3η χιλιετία π.Χ. Κάθε οικισμός ήταν αυτόνομος Αρχικά οι οικισμοί χτίζονταν κοντά στη

θάλασσα ή στις πλαγιές λόφων

Από το 2300 π.Χ. έχουμε μια σημαντική αλλαγή: Άλλοι οικισμοί οχυρώνονται, άλλοι γκρεμίζονται και ξαναχτίζονται οχυρωμένοι, άλλοι χτίζονται σε ψηλούς λόφους, μακριά από τη θάλασσα

Συμπέρασμα: Προκλήθηκε αναστάτωση από την άφιξη νέων πληθυσμών πιθανόν από τη Μ. Ασία.

Πάντως γρήγορα τα νησιά ξαναβρήκαν το ρυθμό ζωής τους

Κυκλαδικός Πολιτισμός: 3η χιλιετία

Ακρωτήρι, Σαντορίνη

Κυκλαδικός Πολιτισμός: 2η χιλιετία

Στη 2η χιλιετία οι Κυκλαδίτες έχουν επαφές με την ηπειρωτική Ελλάδα και με την Κρήτη.

Οι οικισμοί μεγαλώνουν και τα κτίρια γίνονται πιο επιβλητικά

Πιο σημαντικός οικισμός το Ακρωτήρι (Σαντορίνη) 1600 π.Χ.: Οι οικισμοί καταστρέφονται από σεισμό και

οι Κυκλάδες περνάνε στη σφαίρα επιρροής των Μινωιτών

1450 π.Χ.: Οι Μυκηναίοι από την ηπειρωτική Ελλάδα κυριαρχούν στις Κυκλάδες και μεταδίδουν στα νησιά τον πολιτισμό τους.

Κυκλαδική Τέχνη: Το χαρακτηριστικότερο δείγμα είναι τα μαρμάρινα ειδώλια

3200-2800 π.Χ. 2800-2300 π.Χ. 2300-2000 π.Χ.

Αντίγραφο μαρμάρινου ειδωλίου με υποθετική αναπαράσταση της ζωγραφιστής του διακόσμησης. Μουσείο Κυκλ. Τέχνης

Tα ειδώλια, όπως τα βλέπουμε σήμερα έχουν το λευκό χρώμα του μαρμάρου. Oι αρχαίοι όμως καλλιτέχνες που τα κατασκεύαζαν, ζωγράφιζαν τα μάτια, το στόμα, τα μαλλιά, καθώς και άλλες λεπτομέρειες που χάθηκαν με το πέρασμα του χρόνου. Έτσι η εντύπωση που θα έδιναν τα αγαλματάκια θα ήταν πολύ διαφορετική από αυτή που έχουμε συνηθίσει. Τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν ήταν ορυκτά, όπως αζουρίτης και κιννάβαρι.Για να ετοιμάσουν οι Kυκλαδίτες το χρώμα, έπρεπε πρώτα να τρίψουν το ορυκτό ώσπου να γίνει πούδρα, χρησιμοποιώντας δυο πέτρες ή τριπτήρες και στη συνέχεια να το ανακατέψουν με λάδι ή νερό για να σταθεροποιηθεί.

Ο "Αρπιστής" της Κέρου 2800-2300 π.Χ. Αθήνα, Αρχ. Μουσείο

Ο "Αυλητής" της Κέρου 2800-2300 π.Χ. Αθήνα, Αρχ. Μουσείο

Μαρμάρινο ειδώλιο γυναίκας Τέτοια ειδώλια βρέθηκαν σε τάφους Δεν μπορούσαν να σταθούν όρθια Πιθανόν να παριστάνουν θεά που σχετίζονταν με το θάνατο Αθήνα, Αρχαιολογικό Μουσείο

Τηγανόσχημα σκεύη: Η χρήση τους παραμένει μυστηριώδης, αν και πολλοί μελετητές προσπάθησαν να την ερμηνεύσουν βασιζόμενοι είτε στο σχήμα του αγγείου είτε στο χώρο εύρεσής του. Μερικοί πιστεύουν ότι το αγγείο γεμιζόταν με νερό για να χρησιμεύσει ως καθρέφτης, ή ότι ήταν όργανο ναυσιπλοΐας, Άλλοι θεωρούν ότι σχετιζόταν με θρησκευτικά και ταφικά έθιμα δεδομένου ότι παρόμοια σκεύη έχουν βρεθεί σε τάφους στις Κυκλάδες

Τηγανόσχημα σκεύη

Κρατηρίσκος 3200-2800 π.Χ

Mερικά από τα αγαλματάκια που κατασκεύαζαν οι Kυκλαδίτες δε θύμιζαν και πολύ την ανθρώπινη μορφή. Θύμιζαν περισσότερο βιολιά και γι’ αυτό οι αρχαιολόγοι τα ονόμασαν βιολόσχημα.

Aν τα παρατηρήσεις όμως καλά, θα ξεχωρίσεις ένα μακρύ λαιμό (χωρίς κεφάλι), ώμους, τονισμένη μέση και φαρδιά λεκάνη, χαρακτηριστικά του γυναικείου σώματος. Πρόκειται λοιπόν για μια σχηματική απόδοση της γυναικείας μορφής.