o entroido en galicia
TRANSCRIPT
O ENTROIDO EN GALICIA
Felipe Senén
CEIP Ponte dos Brozos
Arteixo
O ENTROIDO EN GALICIA
Equipo deEquipo deEquipo deEquipo de
DinamizaciónDinamizaciónDinamizaciónDinamización
dadadada
Lingua GalegaLingua GalegaLingua GalegaLingua Galega
Entroido 2014Entroido 2014Entroido 2014Entroido 2014
CEIP Ponte dos Brozos
O ENTROIDO EN GALICIA
EQUIPO DE
ÉtimoÉtimoÉtimoÉtimo
Esta celebración coñec
Intruido, Entruido, Entrudo e Entroiro.
latino introitus,introitus,introitus,introitus, que significa entrada ou comezo. O
significado da festa como entrada ou comezo nu
primavera.
Tamén, é admisible a voz carnaval, co
este termo procede do vocábulo italiano carnevale, e este, á súa vez, da
expresión antiga carne levare (sacar a carne); p
expresión latina carrus navalis, ou sexa, unha carroza decorada que
posiblemente saíse en desfile durante estas datas.
OrixeOrixeOrixeOrixe
O Entroido é celebrado en toda Europa dende épocas descoñec
sabe con certeza a súa orixe, algúns pensan que vén da tradición celta, outros
que esta na adoración ao deus Baco.
A festa ten conexión con celebracións pagás da
antigüidade, relacionadas cos ciclos agrarios e co
equinoccio de primavera, p
elementos de orixe romana, cristiá e medieval.
Coa chegada do cristianismo esta celebración
mesturouse coa despedida da carne antes do período
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
Esta celebración coñecémola en Galicia cos nomes de
Intruido, Entruido, Entrudo e Entroiro. Todos teñen a súa orixe no termo
que significa entrada ou comezo. O étimo fai referencia a un
significado da festa como entrada ou comezo nunha nova estación, a
é admisible a voz carnaval, con dous posibles étimos:
este termo procede do vocábulo italiano carnevale, e este, á súa vez, da
carne levare (sacar a carne); para outros, a súa orixe está na
expresión latina carrus navalis, ou sexa, unha carroza decorada que
posiblemente saíse en desfile durante estas datas.
O Entroido é celebrado en toda Europa dende épocas descoñec
sabe con certeza a súa orixe, algúns pensan que vén da tradición celta, outros
que esta na adoración ao deus Baco.
conexión con celebracións pagás da
antigüidade, relacionadas cos ciclos agrarios e co
equinoccio de primavera, pero engadíronselles
de orixe romana, cristiá e medieval.
Coa chegada do cristianismo esta celebración
mesturouse coa despedida da carne antes do período
1
cos nomes de Entroido, Antroido,
Todos teñen a súa orixe no termo
étimo fai referencia a un
nha nova estación, a
n dous posibles étimos: para uns
este termo procede do vocábulo italiano carnevale, e este, á súa vez, da
ara outros, a súa orixe está na
expresión latina carrus navalis, ou sexa, unha carroza decorada que
O Entroido é celebrado en toda Europa dende épocas descoñecidas. Non se
sabe con certeza a súa orixe, algúns pensan que vén da tradición celta, outros
EQUIPO DE
de abstinencia, de recollemento
O Entroido quere
ruptura das convencións sociais e o cambio de roles.
A festa en GaliciaA festa en GaliciaA festa en GaliciaA festa en Galicia
En Galicia o Entroido celébrase dende sempre. Existen manifestacións
dunha fonda tradición e que aínda perduran hoxe mesturadas
máis novos.
⇒ MMMMááááscarasscarasscarasscaras::::
- CigarrCigarrCigarrCigarróóóónsnsnsns, personaxes enmascarados e adornados,
teñen a orixe nos cobradores ou levantadores da caza
(Verín).
- Pantallas,Pantallas,Pantallas,Pantallas, que amolan
cheas de aire (Xinzo da Limia).
- PeliqueirosPeliqueirosPeliqueirosPeliqueiros, personaxes que se distinguen pola s
animalización: non falan, levan chocas coma os
animais, zorregan
mulleres, (Laza)
- Os Os Os Os CorreosCorreosCorreosCorreos, que van pola veci
cada unha das casas a cambio dunha
- VolantesVolantesVolantesVolantes, bailan arredor do Santo Entroido
(Chantada)
- BoteirosBoteirosBoteirosBoteiros e Folións de Viana, Manzaneda e Vilari
que camiñan en grupos de 30 o
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
, de recollemento da Coresma que comeza o mércores de Cinza.
significar a volta ó mundo do revés, a subversión, a
ruptura das convencións sociais e o cambio de roles.
A festa en GaliciaA festa en GaliciaA festa en GaliciaA festa en Galicia
En Galicia o Entroido celébrase dende sempre. Existen manifestacións
dunha fonda tradición e que aínda perduran hoxe mesturadas
, personaxes enmascarados e adornados,
teñen a orixe nos cobradores ou levantadores da caza
que amolan ós viandantes con dúas vexigas
cheas de aire (Xinzo da Limia).
personaxes que se distinguen pola sú
n: non falan, levan chocas coma os
animais, zorregan á xente e levántanlle a saia á
, que van pola veciñanza ofrecendo cós Xenerais "canten" a
cada unha das casas a cambio dunha doazón.
, bailan arredor do Santo Entroido
ns de Viana, Manzaneda e Vilariño,
an en grupos de 30 ou 40 polas rúas.
2
da Coresma que comeza o mércores de Cinza.
significar a volta ó mundo do revés, a subversión, a
En Galicia o Entroido celébrase dende sempre. Existen manifestacións
dunha fonda tradición e que aínda perduran hoxe mesturadas con elementos
, personaxes enmascarados e adornados,
teñen a orixe nos cobradores ou levantadores da caza
as vexigas
úa
n: non falan, levan chocas coma os
ás
s Xenerais "canten" a
, bailan arredor do Santo Entroido
o,
EQUIPO DE
- Encontros de XeneraisEncontros de XeneraisEncontros de XeneraisEncontros de Xenerais
lembranza da guerra da Independencia española, en Boqueixón,
Estrada, Vedra e Silleda.
- Foliós,Foliós,Foliós,Foliós, grupo de homes e mulleres que van dunha a
outra parroquia facendo soar as cornas, sachos,
gadañas, fouciños...(M
- FelosFelosFelosFelos, invaden o pobo co son das chocas e
perseguen aos que se meten con eles. (Maceda)
- CharrúaCharrúaCharrúaCharrúa, viste roupas vellas e de cores chamativas.
Vai en solitario.(Allariz)
- Madamas e GalánsMadamas e GalánsMadamas e GalánsMadamas e Galáns
Vilaboa)
- IrrioIrrioIrrioIrrio, home con máscara e de traxe ao que a xente ten que obedecer e
gardar ríspeto (Casto Caldelas)
- VergalleirosVergalleirosVergalleirosVergalleiros de Sarreaus
- MurrieirosMurrieirosMurrieirosMurrieiros dadadada Teixeira
- TTTTroteirosroteirosroteirosroteiros de Bande
- VVVVellarrónsellarrónsellarrónsellarróns de Riós
⇒ O MecoO MecoO MecoO Meco LLLLardeiros, mecos, momos, compadres ou entrudiosardeiros, mecos, momos, compadres ou entrudiosardeiros, mecos, momos, compadres ou entrudiosardeiros, mecos, momos, compadres ou entrudios
para designar o momento: a personificación do Entroido.
A orixe deste boneco
o padre Sarmiento, está
crego, e a súa debilidade eran as mulleres. Foron precisamente es
esganaron nunha figueira e despois, durante o xuízo, ante a pregunta de quen
aforcara o Meco, os grovenses responderon:
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
Encontros de XeneraisEncontros de XeneraisEncontros de XeneraisEncontros de Xenerais do Ulla, un exercito do pobo e o dos invasores,
lembranza da guerra da Independencia española, en Boqueixón,
Estrada, Vedra e Silleda.
grupo de homes e mulleres que van dunha a
outra parroquia facendo soar as cornas, sachos,
gadañas, fouciños...(Manzaneda)
, invaden o pobo co son das chocas e
perseguen aos que se meten con eles. (Maceda)
, viste roupas vellas e de cores chamativas.
Vai en solitario.(Allariz)
Madamas e GalánsMadamas e GalánsMadamas e GalánsMadamas e Galáns, personaxes que satirizan á aristocracia (Cangas e
, home con máscara e de traxe ao que a xente ten que obedecer e
gardar ríspeto (Casto Caldelas)
de Sarreaus
Teixeira
Bande
Riós, etc.
ardeiros, mecos, momos, compadres ou entrudiosardeiros, mecos, momos, compadres ou entrudiosardeiros, mecos, momos, compadres ou entrudiosardeiros, mecos, momos, compadres ou entrudios, son d
momento: a personificación do Entroido.
A orixe deste boneco de carácter mullereiro, libertino e larpeiro
o padre Sarmiento, está na vila mariñeira do Grove, onde o Meco exercía de
crego, e a súa debilidade eran as mulleres. Foron precisamente es
esganaron nunha figueira e despois, durante o xuízo, ante a pregunta de quen
eco, os grovenses responderon: Matámolo todos!
3
do Ulla, un exercito do pobo e o dos invasores,
lembranza da guerra da Independencia española, en Boqueixón,
, personaxes que satirizan á aristocracia (Cangas e
, home con máscara e de traxe ao que a xente ten que obedecer e
, son diferentes termos,
libertino e larpeiro, segundo
na vila mariñeira do Grove, onde o Meco exercía de
crego, e a súa debilidade eran as mulleres. Foron precisamente estas as que o
esganaron nunha figueira e despois, durante o xuízo, ante a pregunta de quen
Matámolo todos!
EQUIPO DE
O Meco,O Meco,O Meco,O Meco, é un boneco, normalmente feito de palla e con esqueleto
que recrea a figura humana,
a acentuarse os seus atributos.
parella.
O Meco anuncia
de don Carnal. Elabóranse días antes da festa e colóca
lugares estratéxicos e visibles do pobo.
da orden establecida e o acceso a un tempo diferente e moi
intenso, marcado pola inversión de
queima ao final do Martes de Entroido
representa a fin da festa
Federico Cocho dinos que as representacións do Entroido teñen un
carácter dual, por un lado representan todos os males da comunidade e por
outro, laméntase a súa morte como representante da ledicia e desenfreo do
tempo de Entroido.
⇒ Outros costumes:Outros costumes:Outros costumes:Outros costumes:
- AnimaisAnimaisAnimaisAnimais como pode ser unha vaca, o burro ou o galo, reais ou simulados
simbolizan o Entroido en si e interveñen na festa, ben para ser burlados
e escarmentados, ben para actuar activamente facendo falcatruadas.
laicas que organizaron grupos de burgueses e nobres,
Coruña e Ferrol
toda Galicia.
Brollón
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
un boneco, normalmente feito de palla e con esqueleto
figura humana, vestida de xeito estrafalario, na que
acentuarse os seus atributos. Tamén, pode ser feminina ou aparecer en
a chegada da festa, o tempo do reino
de don Carnal. Elabóranse días antes da festa e colócanse en
lugares estratéxicos e visibles do pobo. Representa a suspensión
da orden establecida e o acceso a un tempo diferente e moi
intenso, marcado pola inversión de valores e a troula. A súa
Martes de Entroido ou Mércores de Cinza,
a fin da festa.
Federico Cocho dinos que as representacións do Entroido teñen un
carácter dual, por un lado representan todos os males da comunidade e por
outro, laméntase a súa morte como representante da ledicia e desenfreo do
Outros costumes:Outros costumes:Outros costumes:Outros costumes:
como pode ser unha vaca, o burro ou o galo, reais ou simulados
simbolizan o Entroido en si e interveñen na festa, ben para ser burlados
e escarmentados, ben para actuar activamente facendo falcatruadas.
- ComparsasComparsasComparsasComparsas, , , , teñen a súa orixe nas festas de tolos
laicas que organizaron grupos de burgueses e nobres,
Coruña e Ferrol
- CCCChoqueiroshoqueiroshoqueiroshoqueiros, a xente disfrázase ca roupa vella, en
toda Galicia.
- O OsoOsoOsoOso de Salcedo, en Salcedo
Brollón).
- OOOO merdeiromerdeiromerdeiromerdeiro en Vigo
4
un boneco, normalmente feito de palla e con esqueleto de paus,
vestida de xeito estrafalario, na que acostuman
Tamén, pode ser feminina ou aparecer en
a chegada da festa, o tempo do reino
nse en
epresenta a suspensión
da orden establecida e o acceso a un tempo diferente e moi
valores e a troula. A súa
ou Mércores de Cinza,
Federico Cocho dinos que as representacións do Entroido teñen un
carácter dual, por un lado representan todos os males da comunidade e por
outro, laméntase a súa morte como representante da ledicia e desenfreo do
como pode ser unha vaca, o burro ou o galo, reais ou simulados
simbolizan o Entroido en si e interveñen na festa, ben para ser burlados
e escarmentados, ben para actuar activamente facendo falcatruadas.
orixe nas festas de tolos
laicas que organizaron grupos de burgueses e nobres,
a xente disfrázase ca roupa vella, en
Salcedo (A Pobra do
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
5
No Entroido todo está permitido. Son comúns os discursos coma os
testamentos, os arranques ou coplas, que son sátiras da realidade e de feitos
acontecidos durante o ano. O que prima é o espírito de crítica e a posibilidade
de dicir esas cousas con ton de sátira.
Ciclo do EntroidoCiclo do EntroidoCiclo do EntroidoCiclo do Entroido
O ciclo do Entroido é o período de tempo en que se celebra o Entroido,
xeralmente ao longo do mes de febreiro ou inicios de marzo, e con diferente
duración segundo os lugares.
⇒ Os perOs perOs perOs períodos de esmorgaíodos de esmorgaíodos de esmorgaíodos de esmorga
� Domingo Fareleiro ou BorrallentoDomingo Fareleiro ou BorrallentoDomingo Fareleiro ou BorrallentoDomingo Fareleiro ou Borrallento: Neste data é costume que os veciños
se manchen uns a outros con "borralla" ou "farelo", a fariña de peor
calidade.
� Xoves de Compadres:Xoves de Compadres:Xoves de Compadres:Xoves de Compadres: Neste día realízase unha tradicional pelexa entre
sexos. As mozas fabrican un boneco ou varios bonecos que representan os
homes e tentan queimalo, mentres os mozos loitan por llo roubar.
� Domingo Corredoiro ou Oleiro:Domingo Corredoiro ou Oleiro:Domingo Corredoiro ou Oleiro:Domingo Corredoiro ou Oleiro:Hai celebracións diferentes segundo os
lugares. Tradicionalmente era cando se facía a corrida do galo; en Laza
lánzanse formigas enriba da xente, en Xinzo celébrase o xogo das olas..
� Xoves de ComadresXoves de ComadresXoves de ComadresXoves de Comadres: Ao revés do de Compadres, son os homes os que fan
un ou varios bonecos con feitura de muller e son estas quen loitan por
llelo sacar.
� Domingo de EDomingo de EDomingo de EDomingo de Entroidontroidontroidontroido: Comeza a festa maior.
� Martes de Entroido:Martes de Entroido:Martes de Entroido:Martes de Entroido: Celébranse os "Testamentos" do Entroido e
entérrase a representación da festa.
� Mércores de Cinza:Mércores de Cinza:Mércores de Cinza:Mércores de Cinza: Remata a festa, e é o do enterro da sardiña.
EQUIPO DE
A comida no EntroidoA comida no EntroidoA comida no EntroidoA comida no EntroidoDentro da filosofía do Entroido esta comer e beber até
A festa do Entroido é un momento de abundancia e fartura na mesa, antítese
do tempo de prohibición que se aveciña a Coresma.
familiares, veciñais, festas gastronómicas, peticións de alimentos
agasallos e invitacións mutuas. A gran comida ten lugar Martes de Entroido ou
Lardeiro (de lardo = graxa do porco); nalgunhas zonas trasládase ao Domingo
Lardeiro ou ao xoves anterior.
O porco é o rei da festa. Nestas datas cómese a cachucha, cachola, cacheira,
cachela ou cachaza, que é a cabeza, o lacón
grelos, patacas e chourizos.
embutidos feitos co intestino groso do porco.
O labrego galego en Carnavales
Come lacón para esquecer os seus males;
e en bailes e foliadas
dixíreo despois a bofetadas
Por iso os lacóns
Non producen xamais
Os doces de Entroido máis característicos e
orellas. Tamén son deste tempo a bica, as flores e as follas de limón.
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
A comida no EntroidoA comida no EntroidoA comida no EntroidoA comida no Entroido o da filosofía do Entroido esta comer e beber até
A festa do Entroido é un momento de abundancia e fartura na mesa, antítese
do tempo de prohibición que se aveciña a Coresma.
familiares, veciñais, festas gastronómicas, peticións de alimentos
agasallos e invitacións mutuas. A gran comida ten lugar Martes de Entroido ou
Lardeiro (de lardo = graxa do porco); nalgunhas zonas trasládase ao Domingo
nterior.
O porco é o rei da festa. Nestas datas cómese a cachucha, cachola, cacheira,
cachela ou cachaza, que é a cabeza, o lacón, o rabo e as orellas
relos, patacas e chourizos. Nalgunhas zonas preparan o botelo ou a androlla,
tos co intestino groso do porco.
O labrego galego en Carnavales
n para esquecer os seus males;
reo despois a bofetadas
Non producen xamais indixestións.
Os doces de Entroido máis característicos e estendidos son as filloas e as
orellas. Tamén son deste tempo a bica, as flores e as follas de limón.
6
o da filosofía do Entroido esta comer e beber até o límite.
A festa do Entroido é un momento de abundancia e fartura na mesa, antítese
Celébranse comidas
familiares, veciñais, festas gastronómicas, peticións de alimentos polas casas,
agasallos e invitacións mutuas. A gran comida ten lugar Martes de Entroido ou
Lardeiro (de lardo = graxa do porco); nalgunhas zonas trasládase ao Domingo
O porco é o rei da festa. Nestas datas cómese a cachucha, cachola, cacheira,
as orellas do porco con
Nalgunhas zonas preparan o botelo ou a androlla,
estendidos son as filloas e as
orellas. Tamén son deste tempo a bica, as flores e as follas de limón.
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
7
Contesta as preguntas.Contesta as preguntas.Contesta as preguntas.Contesta as preguntas.
1.1.1.1. Escribe os nomes cos que se coñece a festa do Entroido en Galicia?Escribe os nomes cos que se coñece a festa do Entroido en Galicia?Escribe os nomes cos que se coñece a festa do Entroido en Galicia?Escribe os nomes cos que se coñece a festa do Entroido en Galicia?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
2.2.2.2. Que quere dicir Que quere dicir Que quere dicir Que quere dicir a palabra Entroidoa palabra Entroidoa palabra Entroidoa palabra Entroido se temos en conta o étimo latinose temos en conta o étimo latinose temos en conta o étimo latinose temos en conta o étimo latino????
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
3.3.3.3. Que significa o Entroido?Que significa o Entroido?Que significa o Entroido?Que significa o Entroido?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
4.4.4.4. Nomea cinco tipos de máscaras do Entroido.Nomea cinco tipos de máscaras do Entroido.Nomea cinco tipos de máscaras do Entroido.Nomea cinco tipos de máscaras do Entroido.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
5.5.5.5. Cantos termos coñeces para nomear Cantos termos coñeces para nomear Cantos termos coñeces para nomear Cantos termos coñeces para nomear a personificacióna personificacióna personificacióna personificación do Entroido.do Entroido.do Entroido.do Entroido.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
8
6.6.6.6. Que é o Meco? Como se fai?Que é o Meco? Como se fai?Que é o Meco? Como se fai?Que é o Meco? Como se fai?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
7.7.7.7. Cando queimamos o Meco? Cando queimamos o Meco? Cando queimamos o Meco? Cando queimamos o Meco?
…………………………………………………………………………………………………………………………
8.8.8.8. Que é o Ciclo do Entroido?Que é o Ciclo do Entroido?Que é o Ciclo do Entroido?Que é o Ciclo do Entroido?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
9.9.9.9. Cales son as principais datas do ciclo do Entroido?Cales son as principais datas do ciclo do Entroido?Cales son as principais datas do ciclo do Entroido?Cales son as principais datas do ciclo do Entroido?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
10.10.10.10. Que personaxes das máscaras se distinguen pola súa animalización? Que personaxes das máscaras se distinguen pola súa animalización? Que personaxes das máscaras se distinguen pola súa animalización? Que personaxes das máscaras se distinguen pola súa animalización?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
9
11.11.11.11. Cal é a comida Cal é a comida Cal é a comida Cal é a comida típica desta festatípica desta festatípica desta festatípica desta festa? ? ? ?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
12.12.12.12. En Galicia temos moitos sobremesas diferentes nestas datas. Busca a En Galicia temos moitos sobremesas diferentes nestas datas. Busca a En Galicia temos moitos sobremesas diferentes nestas datas. Busca a En Galicia temos moitos sobremesas diferentes nestas datas. Busca a
receita da que máis che guste e escríbea. receita da que máis che guste e escríbea. receita da que máis che guste e escríbea. receita da que máis che guste e escríbea.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
10
Busca no dicionarioBusca no dicionarioBusca no dicionarioBusca no dicionario as seguintes palabras:as seguintes palabras:as seguintes palabras:as seguintes palabras:
ABSTINENCIA – CORESMA – LIBERTINO- BORRALLENTO – SÁTIRA -
COMPADRE – OLEIRO – COMPARSA - BICA
Atopa nesta sopa de letras as seguintes palabras relacionadas Atopa nesta sopa de letras as seguintes palabras relacionadas Atopa nesta sopa de letras as seguintes palabras relacionadas Atopa nesta sopa de letras as seguintes palabras relacionadas
coa festa do Entroido.coa festa do Entroido.coa festa do Entroido.coa festa do Entroido.
ENTROIDO – MECO - CHOQUEIROS – FELOS –CIGARRONS-
PELIQUEIROS – PANTALLAS – GRELOS – ORELLAS - FILLOAS
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
11
Colorea os Colorea os Colorea os Colorea os de vermello os cde vermello os cde vermello os cde vermello os concellos onde se celebra o Entroidooncellos onde se celebra o Entroidooncellos onde se celebra o Entroidooncellos onde se celebra o Entroido
con máscaras e de verde os con máscaras e de verde os con máscaras e de verde os con máscaras e de verde os concellos que o celebran con outros concellos que o celebran con outros concellos que o celebran con outros concellos que o celebran con outros
costumes.costumes.costumes.costumes.
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
12
Investiga e sInvestiga e sInvestiga e sInvestiga e sitúa no calendario doitúa no calendario doitúa no calendario doitúa no calendario do 2014201420142014 as celebracións do as celebracións do as celebracións do as celebracións do
Entroido.Entroido.Entroido.Entroido.
FFFF EEEE BBBB R ER ER ER E IIII RRRR OOOO LUNS MARTES MÉRCORES XOVES VENRES SÁBADO DOMINGO
3 4 5 6 7 8 9
10
11 12 13 14 15 16
17
18 19 20 21 22 23
24
25
26
27
28
MMMM AAAA RRRR Z Z Z Z OOOO LUNS MARTES MÉRCORES XOVES VENRES SÁBADO DOMINGO
1
2
3
4 5 6 7
8 9
1O
11 12 13
14 15 16
EQUIPO DE
Investiga e escribe
pertence a celebración.
……………………………………………
……………………………………………………………………………
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
scribe o nome da máscara e o Concello ao que
pertence a celebración.
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………
……………………………………………………………………………
13
o Concello ao que
………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
EQUIPO DE
……………………………………………
……………………………………………………………………………
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
14
………………………………
……………………………………………………………………………
………………………………
……………………………………………………………………………
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
15
Relaciona estas celebracións do Entroido co Concello Relaciona estas celebracións do Entroido co Concello Relaciona estas celebracións do Entroido co Concello Relaciona estas celebracións do Entroido co Concello
correspondente.correspondente.correspondente.correspondente.
Escribe o nome Escribe o nome Escribe o nome Escribe o nome das provincias e cdas provincias e cdas provincias e cdas provincias e colorea a provincia onde se olorea a provincia onde se olorea a provincia onde se olorea a provincia onde se
celebra máis o Entroido.celebra máis o Entroido.celebra máis o Entroido.celebra máis o Entroido.
PELIQUEIROS
CHARRÚA
CIGARRÓNS
MADAMAS
COMPARSAS
PANTALLAS
FOLIÓS
VOLANTES
OSO DE SALCEDO
BOTEIROS
VERÍN
MANZANEDA
XINZO
CHANTADA
ALLARIZ
SALCEDO
A CORUÑA e FERROL
CANGAS e VILABOA
LAZA
VIANA
EQUIPO DE
AS PANTALLASAS PANTALLASAS PANTALLASAS PANTALLAS
Qué fai unha PantallaQué fai unha PantallaQué fai unha PantallaQué fai unha Pantalla
As Pantallas son as encargadas da orde nos
días de Entroido, buscan aos veciños que
cometeron a erixía de
disfrazar. Se é muller acósana, brincando e
bailando diante dela. Se é home
orgulloso de que o conde
agradecidas botaranlle unha cantiga.
Que non debe facer unha PantallaQue non debe facer unha PantallaQue non debe facer unha PantallaQue non debe facer unha Pantalla
Bater coas vexigas na xente
cara (só dentro dos bares)
forasteiros. A Pantalla non desfila.
A máscaraA máscaraA máscaraA máscara
A pantalla é o nom
ao conxunto. Faise dunha soa peza de cartón, papel de
periódico, feltro, fariña, auga e pintura. Despois,
encaixase na cara e cabeza collendo a forma de gorro
ríxido que remata na parte frontal. Ten cara de demo,
leva cornos e pon cara de sorna. A parte de riba,
adórnase con motivos astrais ou animais totémicos.
O traxeO traxeO traxeO traxe
As pantallas visten camisa e
pano (normalmente vermello),
cintura unha faixa vermella
A indumentaria non está completa sen as vexigas, que se repoñen cada
vez que se rompen.
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
As Pantallas son as encargadas da orde nos
buscan aos veciños que
de saíren á rúa sen se
disfrazar. Se é muller acósana, brincando e
bailando diante dela. Se é home sentirase
orgulloso de que o condenen a pagar uns viños na tasca
agradecidas botaranlle unha cantiga.
Que non debe facer unha PantallaQue non debe facer unha PantallaQue non debe facer unha PantallaQue non debe facer unha Pantalla
vexigas na xente, romper botellas e vasos na rúa
cara (só dentro dos bares), pedir cartos, abordar ou molestar a descoñecidos e
A Pantalla non desfila.
A pantalla é o nome da máscara, que dá o nome
dunha soa peza de cartón, papel de
periódico, feltro, fariña, auga e pintura. Despois,
xase na cara e cabeza collendo a forma de gorro
ríxido que remata na parte frontal. Ten cara de demo,
leva cornos e pon cara de sorna. A parte de riba,
motivos astrais ou animais totémicos.
pantallas visten camisa e calzóns brancos, abrigo vermello ou negro
pano (normalmente vermello), polainas negras e zapatos negros.
vermella xunto con as campás.
A indumentaria non está completa sen as vexigas, que se repoñen cada
16
nen a pagar uns viños na tasca e as pantallas
omper botellas e vasos na rúa, descubrir a
bordar ou molestar a descoñecidos e
, abrigo vermello ou negro,
e zapatos negros. Levan na
A indumentaria non está completa sen as vexigas, que se repoñen cada
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
17
En que Concello podemos ver as Pantallas? Investiga como se En que Concello podemos ver as Pantallas? Investiga como se En que Concello podemos ver as Pantallas? Investiga como se En que Concello podemos ver as Pantallas? Investiga como se
celebra o Entroido e cales son as datas máis significativas. celebra o Entroido e cales son as datas máis significativas. celebra o Entroido e cales son as datas máis significativas. celebra o Entroido e cales son as datas máis significativas.
Colorea a máscara Colorea a máscara Colorea a máscara Colorea a máscara da Pantallada Pantallada Pantallada Pantalla....
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
18
Saberías explicar o que nos queren dicir estes refráns?Saberías explicar o que nos queren dicir estes refráns?Saberías explicar o que nos queren dicir estes refráns?Saberías explicar o que nos queren dicir estes refráns?
⇒ Entroido ao tizón, a Pascua ao sol. ⇒ Pascuas con quen quixeres, entroidos coas túas mulleres. ⇒ Non todos os martes son días de Entroido. ⇒ Entroido larafuzán, comíchesme a carne e deixáchesme o pan.
A continuación tés unha A continuación tés unha A continuación tés unha A continuación tés unha Cantiga de EntroidoCantiga de EntroidoCantiga de EntroidoCantiga de Entroido. C. C. C. Coñeces ti oñeces ti oñeces ti oñeces ti
algunha?. Escríbea ou inventa unha. algunha?. Escríbea ou inventa unha. algunha?. Escríbea ou inventa unha. algunha?. Escríbea ou inventa unha.
Cantiga de EntroidoCantiga de EntroidoCantiga de EntroidoCantiga de Entroido....
Adeus martes de Entroido,
adeus, meu amiguiño,
ata Domingo de Pascua
non comerei máis touciño.
Adios, martes de antroido,
adios meu queridiño
hasta domingo de pascua
non volvo untar o fuciño. Cantiga popular
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
19
Aprende e colorea.Aprende e colorea.Aprende e colorea.Aprende e colorea.
EQUIPO DE
Colorea Colorea Colorea Colorea a ma ma ma máscaraáscaraáscaraáscara
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
áscaraáscaraáscaraáscara que se repite.que se repite.que se repite.que se repite.
20
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
21
ColoreaColoreaColoreaColorea....
EQUIPO DE DINAMIZACIÓN DA LINGUA GALEGA
CEIP PONTE DOS BROZOS - ARTEIXO
CURSO 2013 - 2014
22
Páxinas con recursosPáxinas con recursosPáxinas con recursosPáxinas con recursos
� http://coordinadoraendl.org/2014entroido/index.php
� http://www.xunta.es/linguagalega/search/node/entroido
� http://phpwebquest.org/wq26/caza/soporte_mondrian_c.php?id_actividad=84724&id_
pagina=1 (3º ciclo)
LimsLimsLimsLims
� http://dl.dropboxusercontent.com/u/14722558/ENTROIDO/entroido.html (Conto con
actividades)
� http://www.chiscos.net/almacen/lim/entroido-anam/entroido-anam.html (Conto:
Entroido na carballeira)
� http://bibliotics.blogspot.com.es/2013/01/entroido.html
� http://www.chiscos.net/almacen/lim/entroido4/lim.swf?libro=entroido.lim ( 0 Entroido
na provincia de Ourense).
� http://chiscos.net/f1/entroidocolaborativo/lim.swf?libro=entroidocolaborativo.lim
(Sobre o Entroido)
Fontes: Fontes: Fontes: Fontes: http://www.culturagalega.org
http://www.galiciaespallada.com.ar
http://abibliotecadefillos.blogaliza.org
http://www.galeon.com/carnaval_ourense/pro10.htm
El Carnaval tradicional gallego
O Carnaval en Galicia.- Federico Cocho
A personificación da festa.- Ángeles Rodríguez