ochrona zdrowia

5/14/2018 Ochrona zdrowia - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-zdrowia 1/45

Ochrona zdrowia

Wykład nr 1

Pojęcie ochrony zdrowia

„Ochrona zdrowia” jest terminem wieloznacznym. Terminu tego używa się zazwyczaj dla określeniawycinka polityki społecznej państwa, której celem jest zapewnienie opieki zdrowotnej ludności.

Pojęcie prawa ochrony zdrowia

Prawo ochrony zdrowia to kompleksowa gałąź prawa, regulująca stosunki społeczne o charakterzezarówno publicznym jak i prywatnym dotyczące:

1.Realizacji zadań państwa i jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zapewnienia bezpieczeństwazdrowotnego ludności

2.Funkcjonowania rynku świadczeń opieki zdrowotnej3.Prowadzenia działalności na rynku usług zdrowotnych4.Organizacji systemu instytucji i jednostek ochrony zdrowia5.Odpowiedzialności cywilnej i karnej dotyczącej wszelkich form aktywności na rynku medycznym

Publiczno- i prywatnoprawny charakter norm prawa ochrony zdrowia

Przykładem norm o charakterze publicznoprawnym są przepisy określające zadania jednostek samorząduterytorialnego w zakresie ochrony zdrowia (np. obowiązek dbania samorządu województwa o ochronęzdrowia na swoim obszarze).

Prywatnoprawny charakter posiadają np. normy określające zasady odpowiedzialności świadczeniodawcyza błąd w sztuce lekarskiej.

Kompleksowy charakter prawa ochrony zdrowia

Prawo ochrony zdrowia wszystkimi trzema metodami regulacji:1.Administracyjnoprawną (np. kompetencje władcze wojewody - organu rejestrowego, w stosunku do

organu założycielskiego zoz)2.Cywilnoprawną (np. przepisy ustawy o zoz określające zasady nabywania przez zoz świadczeń

zdrowotnych od innych świadczeniodawców)3.Karnoprawna (np. odpowiedzialność płatnika składek za naruszenie obowiązku odprowadzania składki na

ubezpieczenie zdrowotne)

Źródła prawa ochrony zdrowia

Art. 68 Konstytucji RP

1.Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.2-4. Obowiązki władz publicznych:1. zapewnienia obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, równego dostępu

do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych,2. zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym,

osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku,3. zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia

skutkom degradacji środowiska,

4. popierania rozwoju kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

1



Art. 30 Konstytucji RP: „źródłem wolności i praw człowieka i obywatela jest przyrodzona godnośćczłowieka (...)”

Art.. 38 Konstytucji RP: „RP zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia”

Wyrok TK z dnia 7.01.2004 r.

W wyroku z dnia 7.01.2004 r. (K 14/03) TK określił warunki jakie spełniać powinien system opiekizdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.

Zdaniem TK:

1.system publicznej opieki zdrowotnej powinien być dostępny dla obywateli, czyli nie dla każdego, ale jednocześnie zakres podmiotowy tego prawa nie może być ograniczony do ubezpieczonych

2.dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej powinien opierać się na poszanowaniu zasad równości (art. 32Konstytucji) i solidaryzmu społecznego (bez względu na stopień w jakim jednostka przyczynia się dofinansowania systemu ma ona prawo takiego samego zakresu świadczeń zdrowotnych)

3.równy dostęp do świadczeń zdrowotnych nie wyklucza możliwości kompilowania modelu publicznejochrony zdrowia z innymi znanymi sposobami dofinansowania kosztów świadczeń zdrowotnych (udziałwłasny, dodatkowe ubezpieczenie)

4.Konstytucja nie gwarantuje obywatelom dostępu do wszystkich znanych i stosowanych zgodnie zaktualnym stanem wiedzy medycznej świadczeń opieki zdrowotnej; ustawa powinna jednak precyzyjnieokreślać zakres świadczeń przysługujących w ramach publicznej opieki zdrowotnej,

5.Konstytucja pozostawia ustawodawcy swobodę wyboru modelu systemu opieki zdrowotnej finansowanejze środków publicznych – czy ma być to model tzw. publicznej (państwowej lub samorządowej) opiekizdrowotnej czy tez model ubezpieczeniowy; konstytucja nie rozstrzyga w szczególności strukturywłasnościowej świadczeniodawców (publiczna lub prywatna)

6.Konstytucja wyklucza jednak możliwość wykreowania tzw. rynkowego modelu opieki zdrowotnejopartego wyłącznie na samofinansowaniu pacjentów

7.Konstytucja wymaga stworzenia funkcjonalnego (sprawnego) systemu opieki zdrowotnej, którzy zapewnirzeczywisty, a nie tylko formalny dostęp obywateli do świadczeń opieki zdrowotnej

Ustawa jako źródło prawa ochrony zdrowia

1.Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków

publicznych– reguluje zasady dystrybucji środków publicznych przeznaczonych na finansowanieświadczeń zdrowotnych, zasady udziału w publicznym systemie opieki oraz organizację udzielaniaświadczeń

2.Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej– reguluje status prawny podmiotówudzielających świadczeń zdrowotnych oraz przedmiot tych usług,

3.Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta4.Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty – warunki wykonywania tych

zawodów5.Ustawa z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich6.Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej7.Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych8.Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa

9.Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym10. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym11. Kodeks karny – art. 150 i 160 § 2 k.k.

2



12. Kodeks cywilny – umowa o udzielanie świadczeń zdrowotnych, odpowiedzialność lekarzy za błąd wsztuce lekarskiej na zasadach odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i n. k.c.)

13. Kodeks spółek handlowych – w zakresie prowadzenia praktyki lekarskiej w formie spółki partnerskiej i funkcjonowania spółek prawa handlowego będących organem założycielskimniepublicznego z.o.z.

Rozporządzenie jako źródło prawa ochrony zdrowia

Wielość rozporządzeń z zakresu prawa ochrony zdrowia np.

1.Rozporządzenie MZ z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej

2. Rozporządzenie MZ z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresudokumentacji medycznej w z.o.z oraz sposobu jej przetwarzania

Ponadnarodowe źródła prawa ochrony zdrowia

Najistotniejsze znaczenie praktyczne posiadają:

1. Rozporządzenie Nr 883/2004 r. Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. wsprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

2.Rozporządzenie Nr 987/2009 r. Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. dotyczącewykonywania rozporządzenia (WE) Nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczeniaspołecznego

Zakres podmiotowy prawa do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środkówpublicznych

Trzy kategorie osób uprawnionych:

1. Osoby podlegające obowiązkowo i dobrowolnie ubezpieczeniu zdrowotnemu2. Obywatele polscy nie podlegający ubezpieczeniu, zamieszkujący na terytorium RP, którzy

spełniają kryterium dochodowe w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej i nie mają możliwościsfinansowania świadczeń z własnych środków (osoby ubogie)

3. Obywatele polscy nie podlegający ubezpieczeniu, zamieszkujący na terytorium RP, które nieukończyły 18 lat lub są w okresie ciąży, porodu lub połogu.

Warunki jakie spełniać powinny osoby ubezpieczone

1. Obywatelstwo państwa członkowskiego UE lub EFTA i zamieszkiwanie naterytorium państwa członkowskiego UE lub EFTA.

2. Obywatele innego państwa – pod warunkiem pobytu na terytorium RP na podstawie wizy w celu wykonywania pracy, zezwolenia na zamieszkanie, osiedlenie się, w charakterzeuchodźcy.

3.Obywatele innego państwa – legalnie zamieszkujące na terytorium innego państwa UE lub EFTA- jeżeli podlegają obowiązkowi ubezpieczenia lub ubezpieczają się dobrowolnie.

4.Obywatele państwa członkowskiego UE lub EFTA, niezamieszkujący na terytorium państwaczłonkowskiego UE lub EFTA, jeżeli podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na terytoriumRP i są objęte ubezpieczeniem emerytalnym i rentowych lub ubezpieczeniem społecznym rolników.

Osoby nie posiadające obywatelstwa państwa członkowskiego UE lub EFTA mogą przystąpić doubezpieczenia jeżeli są:

1.studentami, doktorantami albo absolwentami odbywającymi staż2.członkami zakonów albo osobami przygotowującymi się do służby duchownej lub zakonnej

3



3.osobami odbywającymi staż adaptacyjny4.osobami odbywającymi kurs j. Polskiego5.członkami rodzin tych osób.

Zakres podmiotowy obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego

Zasada powszechności ubezpieczenia zdrowotnego – dążenie do objęcia ubezpieczeniem wszystkich

obywateli.

5 kategorii tytułów obowiązku ubezpieczenia:1.podleganie ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniom społecznym rolników2.służba na rzecz Państwa (żołnierze zawodowi, funkcjonariusze służb mundurowych, sędziowie i

prokuratorzy, posłowie i senatorowie)3.pobieranie nauki pod warunkiem niepodlegania ubezpieczeniu z innego tytułu4.korzystanie z określonych uprawnień socjalnych (w tym pobieranie świadczeń pieniężnych)5.zasługi dla państwa (kombatanci, osoby represjonowane, cywilne ofiary wojny, rolnicy nie podlegający

ubezpieczeniu rolników).

Zakres podmiotowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego

Otwarty charakter systemu ubezpieczenia zdrowotnego – każda osoba, która nie podlega obowiązkowiubezpieczenia może przystąpić do tego ubezpieczenia na zasadzie dobrowolności (w tym osoby

przebywające na urlopie bezpłatnym i posłowie do Parlamentu Europejskiego)

Opłata z tytułu przystąpienia do ubezpieczenia na zasadzie dobrowolności

Wysokość opłaty zależy od długości przerwy w ubezpieczeniu:− 20 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – jeżeli przerwa wynosi od 3 miesięcy do 1 roku− 50 % p.m.w. – jeżeli przerwa wynosi od roku do 2 lat− 100 % p.m.w. – jeżeli przerwa wynosi od 2 do 5 lat− 150 % p.m.w. – jeżeli przerwa wynosi od 5 do 10 lat− 200 % p.m.w. – jeżeli przerwa wynosi powyżej 10 lat

Powstanie obowiązku ubezpieczenia

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje z chwilą podjęcia działalności, która jest tytułem podlegania temu obowiązkowi i ustaje z chwilą zaprzestania tej działalności.

Treścią tego obowiązku jest zgłoszenie do ubezpieczenia i opłacenie składki.

Objęcie ubezpieczeniem obowiązkowym

Nie obowiązuje zasada automatyzmu nawiązania stosunku ubezpieczenia zdrowotnego.

Nabycie prawa do świadczenia następuje dopiero po zgłoszeniu ubezpieczonego oraz członków jegorodziny do NFZ.

Prawo do świadczeń ustaje z upływem 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia.

Wyjątki:1.absolwenci szkół i szkół wyższych – 4 miesiące od zakończenia nauki2.osoby pobierające zasiłek z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego

3.osoby ubiegające się o emeryturę lub rentę

Zgłoszenie do ubezpieczenia

4



Zgłoszenia dokonuje płatnik składek w ZUS lub KRUS.

Termin na zgłoszenie wynosi 7 dni od dnia podjęcia działalności, z którą wiąże się obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego.

Objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym Na wniosek zainteresowanego dochodzi do zawarcia umowy z NFZ.

Umowa określa termin w jakim zainteresowany i członkowie jego rodziny zostają objęci ubezpieczeniem.Może to nastąpić dopiero po uiszczeniu opłaty wstępnej.

Ustanie ubezpieczenia następuje z dniem rozwiązania umowy albo z upływem 1 miesiąca nieprzerwanejzaległości w opłacaniu składek.

Nabycie prawa do świadczenia przez osoby ubogie

Następuje z mocy samego prawa w przypadku spełnienia wymaganych warunków.

Prawo to potwierdza decyzja wójta, burmistrza, prezydenta miasta.

Decyzję wydaje się na wniosek:1.świadczeniobiorcy2.świadczeniodawcy (w stanie nagłym)3.właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ4.albo z urzędu.

Prawo do świadczeń przysługuje w ciągu 90 dni od dnia określonego w decyzji.

Wykład nr 2

Dowody prawa do świadczeń

Dowodem prawa do świadczeń opieki zdrowotnej jest karta ubezpieczenia zdrowotnego (KUZ). Pełni onarównież rolę dokumentu potwierdzającego wykonanie świadczenia zdrowotnego.

Jest to karta typu elektronicznego. Rolę tę może pełnić również inny dokument typu elektronicznego spełniający w/w funkcje. Może ona pełnić również rolę EKUZ.

Wydawanie KUZ

KUZ wydawana jest bezpłatnie przez oddziały wojewódzkie NFZ.

Utrata karty skutkuje obowiązkiem ubezpieczonego poniesienia kosztów nowej KUZ w wysokości 1,5%.

Art. 240 ustawy−Do czasy wydania ubezpieczonemu KUZ dowodem ubezpieczenia jest każdy dokument, który

potwierdza uprawnienie do świadczeń opieki zdrowotnej, w szczególności dokument, który potwierdzaopłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne.

− Role te pełnią obecnie: aktualny druk RMUA, odcinek przekazu lub wyciąg potwierdzający kwotę

wypłaconej emerytury lub renty, legitymacja ubezpieczenia społecznego, legitymacja emeryta lubrencisty.

5



Dokumenty potwierdzające prawo do świadczenia

W przypadku stanu nagłego ubezpieczony może przedstawić dokument w terminie późniejszym – nie później niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia udzielania świadczeń, jeżeli chory nadal przebywa wszpitalu.

Jeżeli nie jest to możliwe – to w terminie 7 dni od zakończenia udzielania świadczeń.

Nieprzedstawienie dokumentu w tych terminach skutkuje udzieleniem świadczenia na kosztświadczeniobiorcy.

Późniejsze dostarczenie dokumentu umożliwia żądanie zwolnienia z kosztów lub ich zwrotu.

Skutki nieodprowadzenia składki

Jeżeli płatnik składek pozostaje w zwłoce przez okres dłuższy niż 1 miesiąc – świadczenie zdrowotneudzielane jest na koszt płatnika

Późniejsze opłacenie składek nawet z odsetkami nie zwalnia płatnika z obowiązku pokrycia kosztówudzielonego świadczenia

Okres przedawnienia należności składkowych

10 lat od dnia wymagalności. 5 lat od dnia wymagalności – termin przedawnienia należności z tytułu zwrotu nienależnie opłaconych

składek Zasady powyższe nie mają zastosowania do dzieci do ukończenia 6 miesiąca życia

Dokumenty potwierdzające prawo do świadczeń na terytorium UE

EKUZ wydawana przez właściwy oddział wojewódzki NFZ.

Dla osób mających miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa członkowskiego UE lub EFTAzaświadczenie wydaje Mazowiecki Oddział NFZ.

Dla osób uprawnionych do świadczeń chcących skorzystać ze świadczenia na terytorium RP właściwyoddział wojewódzki NFZ wydaje poświadczenie.

Dokumenty potwierdzające prawo do świadczeń na terytorium UE osoby korzystające ze świadczeńzdrowotnych na terytorium innego państwa członkowskiego UE i EFTA mają obowiązek uzyskać

poświadczenie wydane przez właściwą instytucję państwa członkowskiego miejsca pobytu.

Wyjątki:1) stan nagły,2) poród – w tych przypadkach poświadczenie może być przedstawione później.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

Stopa procentowa składki – 9 % podstawy wymiaru.

Wyjątkiem jest składka na ubezpieczenie zdrowotne rolników podlegających ubezpieczeniu

zdrowotnemu – odpowiada ona cenie połowy kwintala żyta z każdego ha przeliczeniowego użytkówrolnych.

6



Nie dotyczy to rolników prowadzących specjalne działy produkcji rolnej.

Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne

Zasada: podstawę wymiaru składki stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowymod osób fizycznych.

Nie stosuje się ograniczenia maksymalnej podstawy wymiaru składki do kwoty trzydziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Nie stosuje się wyłączenia wynagrodzenia i zasiłku chorobowego. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ulega pomniejszeniu o kwotę składek na

ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe obciążającą ubezpieczonego.

Duchowni i osoby przygotowujące się do służby duchownej opłacają składkę od kwoty zasiłku pielęgnacyjnego (153 zł).

Inne sposoby określenia podstawy wymiaru składki:

1. Metoda zadeklarowania dochodu i określenia minimalnej podstawy wymiaru− osoby prowadzące pozarolniczą działalność – 75

% przeciętnego wynagrodzenia− osoby dobrowolnie ubezpieczone – przeciętne

wynagrodzenie z wyjątkiem wolontariuszy (minimalne wynagrodzenie) i uczących się w Polsceobcokrajowców (świadczenie pielęgnacyjne – 520 zł)

2.Metoda sztywnego określenia podstawy – bez względu na wysokość dochodów bez możliwości

zadeklarowania innej kwoty – np. osoby uczące się – kwota zasiłku pielęgnacyjnego, osoby na urlopachwychowawczych, żołnierze w służbie czynnej - kwota świadczenia pielęgnacyjnego (520 zł), uchodźcy,osoby wychodzące z bezdomności i realizujące kontrakt socjalny – maksymalna kwota zasiłku stałego z

pomocy społecznej (444 zł).

Fiskalizm ubezpieczeniowy

Nie obowiązuje zasada hierarchizacji tytułów ubezpieczenia – składka jest opłacana od każdego z tytułówubezpieczenia osobno.

Ubezpieczony prowadzący pozarolniczą działalność opłaca składkę od każdego z rodzajów działalności

osobno (od każdej ze spółek, od działalności twórczej lub artystycznej, wykonywania wolnego zawoduinnej pozarolniczej działalności).

Osoby osiągające dochód z różnych źródeł w ramach tego samego tytułu – opłacają składkę od każdegoźródła.

Ograniczenia fiskalizmu ubezpieczeniowego

W zbiegu różnych tytułów podlegania ubezpieczeniu składka jest finansowana z budżetu państwa tylkowówczas, gdy nie ma innego tytułu pozabudżetowego

W zbiegu różnych tytułów budżetowych – obowiązuje zasada pierwszeństwa w czasie – składka jestopłacana tylko z jednego tytułu – tego, który powstał najwcześniej.

7



Zbieg emerytury lub renty z pozarolniczą działalnością

Jeżeli E lub R nie przekracza minimalnego wynagrodzenia a dochody z działalności – 50 % najniższejemerytury lub podatek jest płatny w formie karty podatkowej – tytułem jest tylko E lub R

Niepełnosprawni w stopniu Z lub U nie płacą składki od działalności – jeżeli dochody nie przekraczają 50% najniższej E lub podatek jest płatny w formie karty podatkowej

Jeżeli działalność jest jedynym źródłem przychodów osoby niepełnosprawnej – płacą składkę od należnejzaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych

Zbieg statusu duchownego ze stosunkiem pracy

W razie zbiegu statusu duchownego ze stosunkiem pracy lub z pobieraniem emerytury lub renty albouposażeń – tytułem jest tylko stosunek pracy albo pobieranie E, R albo uposażenia

Finansowanie składek na ubezpieczenie zdrowotne

Zasada: składka jest finansowana przez ubezpieczonego. Składkę oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza płatnik składek.

Wyjątki− Ze środków budżetu państwa finansowane są składki rolników i ich domowników, żołnierzy w czynnej

służbie wojskowej, osób uczących się, bezrobotnych, osób korzystających z pomocy społecznej,kombatantów, cywilnych ofiar wojny,

−Składki duchownych są finansowane z Funduszu Kościelnego, który otrzymuje na ten cel dotacje z budżetu państwa

Terminy opłacania składek

Terminy przyjęte dla składek na ubezpieczenia społeczne:− 5 dzień miesiąca – jednostki sfery budżetowej− 10 dzień miesiąca – osoby opłacające składki same za siebie− 15 dzień miesiąca – pozostali

Role instytucji poboru składki pełni ZUS i KRUS. Mają prawo do zwrotu kosztów poboru składki wkwocie 0,20 % kwoty składek przekazanych do NFZ i przypisanych do konkretnego ubezpieczonego

Odliczenie składki od podatku

Składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega odliczeniu od podatku dochodowego od osób fizycznych

Art. 27b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – składka, o która zmniejsza się podatek nie może przekroczyć 7,75 % podstawy wymiaru składki

Zakres świadczeń objętych ubezpieczeniem

Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, których celem jest zachowanie zdrowia (promocja zdrowia),zapobieganie chorobom i urazom (profilaktyka), wczesne wykrywanie chorób (diagnostyka), leczenie,

pielęgnacja oraz zapobieganie niepełnosprawności oraz jej ograniczanie.

Zakres świadczeń1. podstawowa opieka zdrowotna2. ambulatoryjna opieka specjalistyczna3. leczenie szpitalne

8



4. opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień5. rehabilitacja lecznicza6. świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze7. leczenie stomatologiczne8. leczenie uzdrowiskowe9. zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze10. ratownictwo medyczne

11. opieka paliatywna i hospicyjna12. świadczenia wysokospecjalistyczne13. programy zdrowotne14. leki

Świadczenia wyłączone z zakresu ubezpieczenia

Nie przysługują:1.orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie świadczeniobiorcy nie związane z

leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, nauką, sportem i wypoczynkiem pomocą społeczną,niepełnosprawnością, świadczeniami rodzinnymi (np. o zdolności do prowadzenia pojazdów

mechanicznych),2.świadczenia niezakwalifikowane jako gwarantowane

Finansowanie badań, zaświadczeń i orzeczeń Badania, orzeczenia i zaświadczenia wydawane na zlecenie sądu albo prokuratury – pokrywane są z

budżetu państwa w części dotyczącej MS, Prezesa SN, Prezesa NSA

Badania, orzeczenia i zaświadczenia o niezdolności do pracy dla celów rentowych związane zuprawnieniami z zakresu ubezpieczeń społecznych – finansowane są przez ZUS

Zasady oczekiwania na świadczenia

W stanach nagłych świadczenia są udzielane niezwłocznie. Świadczenia w stanie nagłym mogą być udzielone przez świadczeniodawcę, który nie zawarł umowy z

NFZ w niezbędnym zakresie. Ma on prawo do wynagrodzenia za świadczenia w stanie nagłym. Wynagrodzenie obejmuje uzasadnione

koszty niezbędnych świadczeń. Wniosek o wynagrodzenie składa się do oddziału NFZ wraz z rachunkiem, kosztorysem i opisem

okoliczności udzielenia świadczeń.

Zasady oczekiwania na świadczenia

Świadczenia szpitalne i specjalistyczne ambulatoryjne udzielane są według kolejności zgłoszeń w dniachi godzinach.

Świadczeniodawca:1.ustala kolejność udzielania świadczenia na podstawie zgłoszeń2.informuje pisemnie świadczeniobiorcę o terminie udzielenia świadczenia3.wpisuje świadczeniobiorcę na listę oczekujących na udzielenie świadczenia4.wpisuje datę i przyczynę skreślenia świadczeniobiorcy z tej listy5.w razie zmiany stanu zdrowia wymagającego wcześniejszego udzielenia świadczeń świadczeniobiorca

informuje o tym świadczeniodawcę a ten koryguje termin udzielenia świadczenia6.jeżeli wskutek niemożliwych do przewidzenia okoliczności nie jest możliwe zachowanie terminu

określonego na liście oczekujących świadczeniodawca ma obowiązek poinformować o tymświadczeniobiorcę

9



7.jeżeli świadczeniobiorca nie może stawić się w terminie albo zrezygnował ze świadczenia ma obowiązek poinformować o tym świadczeniodawcę

8.W celu otrzymania jednego świadczenia można wpisać się tylko na jedną listę u tego samegoświadczeniodawcy

Lista oczekujących

Lista oczekujących jest integralną częścią dokumentacji medycznej.

Muszą być zachowane zasady sprawiedliwego, równego, niedyskryminującego i przejrzystego dostępu doświadczeń zdrowotnych.

Listy oczekujących podlegają okresowej, co najmniej raz w miesiącu ocenie:1.zespołu oceny przyjęć powołanego w szpitalu2.kierownika – w przypadku świadczeniodawcy zapewniającego ambulatoryjne świadczenia zdrowotne3. świadczeniodawcy – w przypadku pozostałych świadczeniodawców Świadczeniodawca udzielający świadczeń wysokospecjalistycznych – przekazuje listy osób oczekujących

raz w miesiącu do NFZ i MZ.

Szpitale i jednostki udzielające specjalistyczne świadczenia ambulatoryjne przekazują raz w miesiącuoddziałowi wojewódzkiemu NFZ informacje nt. liczby oczekujących oraz średniego czasu oczekiwaniana świadczenie oraz listy osób oczekujących na świadczenia wysokospecjalistyczne

Właściwy oddział wojewódzki NFZ publikuje na stronach internetowych informacje nt. czasuoczekiwania, liczby osób oczekujących, możliwości udzielania świadczenia przez innegoświadczeniodawcę posiadającego umowę o udzielanie świadczeń zdrowotnych

NFZ tworzy centralny wykaz informacji o liczbie osób oczekujących na świadczenia i średnim czasieoczekiwania na świadczenie w poszczególnych oddziałach wojewódzkich NFZ

Wyłączenia zasady oczekiwania na świadczenie

Zasady dotyczące oczekiwania na świadczenie nie mają zastosowania do osób oczekujących na przeszczepy komórek, tkanek i narządów – listy osób oczekujących prowadzone są na poziomiekrajowym.

Zasady te nie mają zastosowania również do żołnierzy i pracowników, którzy doznali urazów i chorób podczas wykonywania zadań zagranicą. Mają oni prawo do świadczeń poza kolejnością.

Zasady finansowania świadczeń udzielonych za granicą

Obowiązek NFZ finansowania świadczeń udzielonych na podstawie przepisów o koordynacji:1.czasowy pobyt w innym państwie członkowskim UE lub EFTA2. miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim UE lub EFTA3.wyjazd do innego państwa członkowskiego UE lub EFTA w celu skorzystania ze świadczeń

diagnostycznych lub leczniczych – za zgodą Prezesa NFZ.

Zgody Prezesa NFZ wymaga również pokrycie kosztów transportu najtańszym środkiem komunikacjiwłaściwym ze względu na stan zdrowia.

Leczenie w innych państwach

10



Prezes NFZ może wydać skierowanie na przeprowadzenie poza granicami kraju leczenia lub badańdiagnostycznych, których nie przeprowadza się w kraju. Decyduje niezbędność leczenia w celu ratowaniażycia lub poprawy zdrowia. Może wyrazić zgodę na pokrycie kosztów transportu.

Prawo wyboru świadczeniodawcy

Ustawa zapewnia świadczeniobiorcy prawo wyboru:1.lekarza, pielęgniarki, położnej poz nie częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym – każda kolejna

zmiana – koszt 80 zł (nie dotyczy zmiany miejsca zamieszkania oraz zaprzestania udzielania świadczeń przez świadczeniodawcę)

2.świadczeniodawcy udzielającego specjalistycznych świadczeń ambulatoryjnych3.szpitala4.lekarza dentysty- spośród tych, z którymi zawarta została umowa o udzielanie świadczeń zdrowotnych.

Zakres świadczeń opieki zdrowotnej

Świadczenia z zakresu badań diagnostycznych, w tym medycznej diagnostyki laboratoryjnej

wykonywanych na zlecenie lekarza lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego

Leczenie uzdrowiskowe – na podstawie skierowania lekarza u.z. potwierdzonego przez właściwy oddział NFZ. Świadczeniobiorca ponosi w całości koszty dojazdu i częściowo koszty wyżywienia izakwaterowania w sanatorium. Dzieci i młodzież do 18 lat (do 26 lat), dzieci niepełnosprawne w stopniuznacznym oraz dzieci uprawnione do renty rodzinnej nie ponoszą kosztów.

Zaopatrzenie w leki i materiały medyczne przysługuje na podstawie recepty wystawionej przez lekarza(felczera, starszego felczera) ubezpieczenia zdrowotnego albo lekarza (felczera, starszego felczera) nie

będącego lekarzem u.z., jeżeli posiada prawo wykonywania zawodu i zawarł umowę upoważniającą dotego z NFZ

Leki podstawowe, leki uzupełniające i leki recepturowe są wydawane za częściową odpłatnością:1.ryczałtową – w przypadku leków podstawowych i recepturowych,2.w wysokości 30 % albo 50 % - za leki uzupełniające.

Opłata ryczałtowa nie może przekraczać 4,25 zł w przypadku leku podstawowego i 12,74 zł w przypadkuleku recepturowego.

Dla leków podstawowych i uzupełniających wprowadza się limity cen leków posiadających tę samą nazwę międzynarodową albo różne nazwy ale podobne działanie terapeutyczne.

Apteka może wydać lek, którego cena przekracza limit ceny, pobierając dopłatę w wysokości różnicy

pomiędzy ceną wydawanego leku a wysokością limitu ceny.

Apteka ma obowiązek poinformować o możliwości nabycia innego leku, którego cena nie przekraczalimitu i ma obowiązek posiadać taki lek.

Szczególne uprawnienia do zaopatrzenia w leki

Osoby chorujące na choroby zakaźne, psychiczne, upośledzone umysłowo, chorujące na niektóre choroby przewlekłe, wrodzone lub nabyte – za odpłatnością ryczałtową lub częściową odpłatnością (30 lub 50 %)

Zasłużeni dawcy krwi i zasłużeni dawcy przeszczepów – bezpłatne (do wysokości limitu) zaopatrzenie w

leki podstawowe, uzupełniające oraz leki niezbędne w związku z oddawaniem krwi, szpiku lub innychkomórek tkanek i narządów – na podstawie recepty

11



żołnierze w służbie czynnej – bezpłatne zaopatrzenie w leki podstawowe, uzupełniające i recepturowe

inwalidzi wojskowi, osoby poszkodowane w związku ze służbą wojskową, cywilne ofiary wojny – bezpłatne zaopatrzenie w leki podstawowe i uzupełniające

inwalidzi wojenni, osoby represjonowane, małżonkowie pozostający na ich wyłącznym utrzymaniu,wdowy i wdowcy po poległych żołnierzach, inwalidach wojennych oraz osobach represjonowanychuprawnieni do renty rodzinnej – bezpłatne zaopatrzenie w leki oznaczone symbolem Rp lub Rpz

Zaopatrzenie w wyroby medyczne

Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze – za częściową odpłatnością - udział środków publicznychnie może być mniejszy aniżeli 50 % limitu ceny

Inwalidzi wojenni i wojskowi, cywilne ofiary wojny, osoby represjonowane – bezpłatne zaopatrzenie dowysokości limitu ceny

Prawo bezpłatnego przejazdu środkami transportu sanitarnego

Prawo bezpłatnego przejazdu środkami transportu sanitarnego, w tym lotniczego w dwóch przypadkach:1.Konieczność podjęcia natychmiastowego leczenia w zoz2.Wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia.

W razie dysfunkcji narządów ruchu przejazd do najbliższego zoz udzielającego danych świadczeń

Uprawnienia żywych dawców Żywi dawcy narządu mają prawo do badań mających na celu monitorowanie ich stanu zdrowia

przeprowadzanych przez zoz, który dokonał pobrania narządu, co 12 miesięcy od dnia pobrania narządu,

nie dłużej niż przez 10 lat.Wykład nr 3

Świadczenie podstawowej opieki zdrowotnej

Rolę odźwiernego do systemu pełni lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (tzw. lekarz pierwszegokontaktu). Zapewnia dostęp do świadczeń specjalistycznych i leczenia szpitalnego.

Podstawowa opieka zdrowotna obejmuje świadczenia zdrowotne profilaktyczne, diagnostyczne,lecznicze, rehabilitacyjne oraz pielęgnacyjne z zakresu medycyny ogólnej, rodzinnej i pediatrii udzielanew warunkach ambulatoryjnych.

Lekarz poz

Rozporządzenie MZ z 20.10.2005 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej poz

W zakresie procedur leczniczych do kompetencji lekarza poz należy m.in.. kierowanieświadczeniobiorców do:

1.Wykonania zabiegów i procedur medycznych przez innych świadczeniobiorców2.Oddziałów lecznictwa stacjonarnego, w tym do zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, opiekuńczo-

leczniczych, oddziałów paliatywno-hospicyjnych3. Lecznictwa uzdrowiskowego.

Do kompetencji lekarza poz należy również:1.Orzekanie w sprawach czasowej niezdolności do pracy lub nauki

12



2.Zlecanie wykonywania świadczeń rehabilitacyjnych przez innych świadczeniodawców,3.Zlecanie wydania świadczeniobiorcy przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych

Do obowiązków lekarza poz należy zapewnienie ubezpieczonym w ramach kosztów własnej działalnościdostępu do:

1. Opieki ambulatoryjnej, w tym opieki w domu chorego2.Badań diagnostycznych.

Świadczenia udzielane poza godzinami pracy wykonywane w ramach odrębnej umowy zawartej zoddziałem NFZ.

Ubezpieczonemu przysługuje prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej poz. Wyboru dokonuje się w formie pisemnego oświadczenia zwanego deklaracją wyboru.

Wynagrodzenie lekarza poz obliczane jest tzw. metodą kapitacyjną – tj. zależy od liczbyświadczeniobiorców objętych ochroną lekarza poz.

Świadczenia specjalistyczne

Świadczenia specjalistyczne – świadczenia opieki zdrowotnej we wszystkich dziedzinach medycyny zwyłączeniem świadczeń udzielanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.

Świadczenia specjalistyczne w warunkach ambulatoryjnych udzielane są na podstawie skierowanialekarza ubezpieczenia zdrowotnego (w tym lekarza poz).

Świadczenia szpitalne – na podstawie skierowania lekarza, lekarza dentysty, felczera, jeżeli cel medycznynie może być osiągnięty poprzez leczenie ambulatoryjne.

Skierowanie nie jest wymagane do świadczeń:1.ginekologa i położnika2.dentysty3.dermatologa4.wenerologa5.onkologa6.okulisty7.psychiatry8.dla osób chorych na gruźlicę9.dla osób zakażonych wirusem HIV

10. dla inwalidów wojennych i wojskowych, osób represjonowanych i kombatantów \

11. dla cywilnych niewidomych ofiar wojny12. lecznictwa odwykowego - dla osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i substancji

psychotropowych13. dla żołnierzy lub pracowników – w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas

wykonywania zadań poza granicami państwa.

Bez skierowania udziela się również świadczeń specjalistycznych w stanach nagłych.

Brak skierowania na świadczenia specjalistyczne, których udzielenie wymaga skierowania skutkujeudzieleniem świadczenia na koszt świadczeniobiorcy.

Zaopatrzenie w leki i materiały medyczne

13



Apteka ma obowiązek zapewnić dostępność leków podstawowych i uzupełniających oraz leków imateriałów medycznych dla osób chorujących na choroby zakaźne, psychiczne, upośledzonychumysłowo, chorujących na choroby przewlekłe, wrodzone lub nabyte.

Refundacja cen leków lub wyrobów medycznych ze środków NFZ wydawanych bezpłatnie lub zaczęściową odpłatnością następuje na podstawie zbiorczych zestawień realizowanych recept

podlegających refundacji przekazywanych przez aptekę nie częściej niż co 14 dni. Refundacja nie może przekraczać limitu ceny. Dokonywana jest w terminie 15 dni od otrzymania zestawienia.

Narodowy Fundusz Zdrowia

NFZ jest państwową jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną.

W skład NFZ wchodzą:1.centrala2.oddziały wojewódzkie.

W centrali oraz oddziałach wojewódzkich tworzone są komórki organizacyjne do spraw służb

mundurowych.

W oddziałach wojewódzkich mogą być tworzone placówki terenowe.

Organy NFZ

1.Rada Funduszu2.Prezes3. Rady oddziałów wojewódzkich4. Dyrektorzy oddziałów wojewódzkich.

Rada NFZ

Skład Rady jest odzwierciedleniem obowiązywania zasady autonomii instytucji ubezpieczeniowej.

Składa się ona z 10 osób powoływanych na 5-letnią kadencję przez Prezesa Rady Ministrów spośródkandydatów wskazanych przez:

1.RPO – 1 osoba,2.TKSSG – 2 osoby3. Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego – 1 osoba4.MZ – 1 osoba5.Radę Działalności Pożytku Publicznego – 1 osoba6.MON, MS i MSWiA – 1 osoba7.MF – 1 osoba.

Zadania Rady1.Kompetencje kontrolne, uchwałodawcze i opiniodawcze.2.Kontrola – bieżącej działalności NFZ, realizacji planu finansowego3.Podejmowanie uchwał w sprawach planu pracy NFZ, sprawozdania z wykonania planu finansowego

Funduszu, sprawach dotyczących majątku i inwestycji NFZ4.Opiniowanie projektu planu finansowego na dany rok, kandydatów na stanowisko Prezesa NFZ oraz jego

zastępców oraz w sprawie ich odwołania.

Prezes NFZ

Kieruje działalnością NFZ i reprezentuje NFZ na zewnątrz.

14



Jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów spośród osób wyłonionych w drodze otwartego ikonkurencyjnego naboru, na wniosek MZ i po zasięgnięciu opinii Rady NFZ.

Do jego kompetencji należy:1. Prowadzenie gospodarki finansowej NFZ2. Zarządzanie funduszami i majątkiem NFZ

3.Sporządzanie rocznego planu finansowego NIZ. i jego realizacja

4. Powoływanie i odwoływanie dyrektorów oddziałów wojewódzkich NFZ

Zastępcy Prezesa

Prezes NFZ wykonuje swoje zadania przy pomocy 3 zastępców Prezesa.

Są oni powoływani przez Ministra Zdrowia spośród kandydatów wyłonionych w drodze otwartego ikonkurencyjnego naboru na wniosek Prezesa NFZ po zasięgnięciu opinii Rady Funduszu.

Zastępca Prezesa ds. służb mundurowych – jest powoływany na wspólny wniosek Prezesa NFZ, MON,MSWiA i MS po zasięgnięciu opinii Rady Funduszu.

Zakresy obowiązków zastępców Prezesa określone są w Statucie NFZ.

Rady oddziałów wojewódzkich NFZ

Mają charakter opiniodawczo-nadzorczy

Składają się z 9 członków będących ubezpieczonymi zamieszkującymi na obszarze działania oddziałuwojewódzkiego powoływanych przez sejmik województwa spośród kandydatów zgłoszonych przezsejmik, wojewodę, konwent powiatów z danego województwa, WKDS, Radę Działalności PożytkuPublicznego, wojewódzki sztab wojskowy, komendantów wojewódzkich Policji i PSP.

Dyrektorzy oddziałów wojewódzkich

Dyrektor kieruje oddziałem wojewódzkim i reprezentuje Fundusz na zewnątrz w zakresie właściwościdanego oddziału.

Jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Funduszu po zasięgnięciu opinii rady oddziałuwojewódzkiego Funduszu.

Do zakresu obowiązków dyrektora należy:1. Gospodarowanie środkami finansowymi oddziału

2. Realizacja planu finansowego oddziału3. Zawieranie i rozliczanie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych4. Wydawanie indywidualnych decyzji w sprawach ubezpieczenia zdrowotnego.

Umowa o udzielanie świadczeń zdrowotnych

Jest zawierana pomiędzy świadczeniodawcą a dyrektorem oddziału wojewódzkiego NFZ.

Świadczeniodawcą jest:1.z.o.z., grupowa praktyka lekarska, grupowa praktyka pielęgniarek i położnych, osoba wykonująca zawód

medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki.

2.osoba fizyczna posiadająca uprawnienia do udzielania świadczeń zdrowotnych w ramach działalnościgospodarczej (np. psycholog, logopeda)

15



3.p.j.b. utworzona przez MON, MSWiA, MS lub Szefa ABW mająca w swej strukturze ambulatorium lublekarza p.o.z.

4.podmiot realizujący czynności z zakresu zaopatrzenia w środki pomocnicze i przedmioty ortopedyczne.

Stanowi podstawę do udzielania świadczeń zdrowotnych na rzecz świadczeniobiorców.

Posiada charakter umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, do której stosuje się przepisy KC wzakresie nie uregulowanym w ustawie.

Treścią tej umowy jest zobowiązanie się świadczeniodawcy (dłużnik) do spełnienia oznaczonegoświadczenia opieki zdrowotnej na rzecz świadczeniobiorcy (osoba trzecia nie będąca stroną umowy) orazobowiązek NFZ zapłaty wynagrodzenia na rzecz świadczeniodawcy.

Świadczeniobiorca (osoba trzecia) może żądać spełnienia świadczenia bezpośrednio odświadczeniodawcy (dłużnika) - art. 393 KC. Świadczeniodawca może natomiast podnieść zarzuty zumowy także przeciwko świadczeniobiorcy (np. zarzut braku uprawnień).

Określa:

1.rodzaj i zakres udzielanych świadczeń2.warunki udzielania świadczeń3.wykaz podwykonawców oraz wymagania jakie powinni oni spełniać4.zasady rozliczeń miedzy NFZ a świadczeniodawcami5. kwotę zobowiązania NFZ wobec świadczeniodawcy6.zasady rozpatrywania kwestii spornych7.warunki rozwiązania umowy, w tym za wypowiedzeniem nie krótszym niż 3 miesiące8.karę umowną na wypadek wcześniejszego rozwiązania umowy

Warunki umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych określone są w rozporządzeniu MZ z dnia 6.05.2008r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych (Dz. U. Nr 81, poz. 484).

Projekt O.W.U. przygotowuje Prezes NFZ. Podlegają one uzgodnieniu w drodze negocjacji z Naczelną Radą Lekarską, Naczelną Radą Pielęgniarek i Położnych i reprezentatywnymi organizacjamiświadczeniodawców.

W razie nieuzgodnienia O.W.U. do 31.05. określa je MZ w drodze rozporządzenia.

Zawarcie umowy

Postępowanie powinno zapewniać równe traktowanie wszystkich świadczeniodawców ubiegających się ozawarcie umowy oraz zachowanie zasady uczciwej konkurencji.

Zasada jawności umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych – informacja o każdej zawartej umowie powinna zostać zamieszczona na stronie internetowej Funduszu z podaniem maksymalnej kwotyzobowiązania, liczby jednostek rozliczeniowych (liczba zakupionych świadczeń) oraz ceny świadczenia.

Warunki, jakie powinni spełniać świadczeniodawcy

Obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy udzielaniu świadczeńopieki zdrowotnej.

Wymagania dotyczące kwalifikacji zawodowych i technicznych świadczeniodawców określone wPolskich Normach uwzględniających sharmonizowane normy europejskie i europejskie aprobaty

techniczne.

Postępowanie w celu zawarcia umowy

16



Zawarcie umowy odbywa się po przeprowadzeniu postępowania w trybie:1.konkursu ofert2.rokowań.

Postępowanie rozpoczyna się od ogłoszenia o konkursie ofert, które zamieszczane jest na tablicyogłoszeń w siedzibie oddziału wojewódzkiego NFZ oraz na stronie internetowej oddziału.

Ogłoszenie przesyła się do właściwych miejscowo izb zrzeszających osoby wykonujące zawodymedyczne w celu zamieszczenia ich na tablicy ogłoszeń.W ogłoszeniu określa się:- nazwę i adres siedziby zamawiającego- określenie wartości i przedmiotu zamówienia- wymagania zawodowe i techniczne świadczeniodawców.

Analogiczne ogłoszenie publikuje się w przypadku, gdy postępowanie odbywa się w trybie rokowań.Dodatkowo w ogłoszeniu zamieszcza się w tym przypadku informację o świadczeniodawcachzapraszanych do rokowań. Po zamieszczeniu ogłoszenia do świadczeniodawców rozsyła się zaproszenia.

Przedmiot zamówienia

Przedmiot zamówienia powinien być opisany w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń.

Przy opisie zamówienia należy wskazać cechy techniczne i jakościowe z uwzględnieniem Polskich Normwprowadzających europejskie normy sharmonizowane

Opis przedmiotu zamówienia nie może utrudniać uczciwej konkurencji oraz wskazywać znakówtowarowych, patentów lub pochodzenia.

Przebieg konkursu ofert

Konkurs ofert składa się z części jawnej i niejawnej.

W części jawnej komisja w obecności oferentów:1.Stwierdza prawidłowość ogłoszenia konkursu oraz liczbę złożonych ofert2.Otwiera koperty lub paczki z ofertami i ustala czy spełniają one warunki3. Przyjmuje do protokołu zgłoszone przez oferentów wyjaśnienia i oświadczenia.

W części niejawnej konkursu komisja może:1.Wybrać ofertę lub większą liczbę ofert

2.Nie dokonać wyboru żadnej oferty3.Przeprowadzić z oferentami negocjacje w celu ustalenia liczby planowanych do udzielenia świadczeń

opieki zdrowotnej oraz ceny za udzielenie tych świadczeń.

Kryteria wyboru ofert

Wybierane są oferty, które zapewniają ciągłość, kompleksowość, dostępność oraz jakość udzielanychświadczeń zdrowotnych, są najlepsze ze względu na kwalifikacje personelu, wyposażenie w sprzęt iaparaturę medyczną, a także cenę i liczbę oferowanych świadczeń oraz kalkulację kosztów.

Nie dokonuje się wyboru żadnej oferty, jeżeli nie wynika z nich możliwość właściwego udzielania

świadczeń zdrowotnych.

Tryb rokowań

17



Tryb rokowań jest dopuszczalny wyłącznie, jeżeli:1.Doszło do unieważnienia konkursu ofert a szczegółowe warunki postępowania w sprawie rokowań są

takie same jak w przypadku konkursu ofert,2.Zachodzi pilna potrzeba zawarcia umowy, której wcześniej nie można było przewidzieć3.Jest ograniczona liczba świadczeniodawców, nie większa niż 5, mogących udzielać świadczeń będących

przedmiotem postępowania.

Odrzucenie oferty

Odrzuca się ofertę:1. Złożoną po terminie,2.Zawierającą nieprawdziwe informacje3.Jeżeli brak jest określenia przedmiotu oferty, liczby lub ceny świadczeń4.Zawierającą rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia5.Nieważna na podstawie odrębnych przepisów6.Jeżeli świadczeniodawca złożył ofertę alternatywną 7.Jeżeli oferent lub oferta nie spełniają wymagań określonych w przepisach prawa lub OWU

8. Złożoną przez świadczeniodawcę, z którym umowa została rozwiązana z przyczyn dotyczącychświadczeniodawcy.

Unieważnienie postępowania

Dyrektor unieważnia postępowanie, jeżeli:1.Nie wpłynęła żadna oferta2.Wpłynęła jedna oferta podlegająca odrzuceniu3.Odrzucono wszystkie oferty4.Kwota najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę przeznaczoną przez Fundusz na finansowanie

świadczeń5.Nastąpiła istotna zmiana okoliczności

Rozstrzygnięcie postępowania

Rozstrzygniecie konkursu ofert komisja ogłasza w miejscu i terminie określonych w ogłoszeniu okonkursie ofert.

Ogłoszenie o rozstrzygnięciu rokowań zamieszcza się na tablicy ogłoszeń oraz stronie internetowejwłaściwego oddziału wojewódzkiego NFZ.

W ogłoszeniu podaje się dane świadczeniodawcy, który został wybrany.

Środki odwoławcze Środki odwoławcze mogą zostać złożone przez świadczeniodawców, których interes prawny doznał

uszczerbku w wyniku naruszenia przez Fundusz zasad przeprowadzania postępowania.

Należą do nich:1.Protest.2.Odwołanie.

W toku postępowania w celu zawarcia umowy o udzielanie świadczeń oferent może złożyćumotywowany protest w terminie 7 dni.

Protest

18



Umotywowany protest może zostać złożony w toku postępowania w celu zawarcia umowy o udzielanieświadczeń oferent w terminie 7 dni od dnia dokonania zaskarżonej czynności

Rozpatruje i rozstrzyga go komisja w ciągu 7 dni od dnia otrzymania i informuje o tymświadczeniodawcę.

Protest powoduje zawieszenie postępowania.

Odwołanie Odwołanie jest środkiem odwoławczym od rozstrzygnięcia postępowania. Zgłasza się je w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia o rozstrzygnięciu postępowania do dyrektora oddziału

wojewódzkiego NFZ. Wstrzymuje zawarcie umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych. Rozpatrzenie następuje w terminie 7 dni w drodze decyzji administracyjnej. Od decyzji dyrektora przysługuje odwołanie do Prezesa NFZ w terminie 7 od dnia otrzymania decyzji

dyrektora. Prezes NFZ rozpatruje odwołanie w terminie 30 dni od dnia otrzymania w drodze decyzji

administracyjnej.

Decyzja Prezesa podlega natychmiastowemu wykonaniu. Od decyzji Prezesa NFZ przysługuje odwołanie do WSA

Umowa o udzielanie świadczeń zdrowotnych

Wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności

Jest umową terminową. Zawarcie umowy na okres dłuższy niż 3 lata wymaga zgody Prezesa NIZ.

Jeżeli umowa została zawarta na okres dłuższy niż 1 rok świadczeniodawca nie może przez okresobowiązywania umowy ubiegać się o zawarcie umowy dotyczącej tego samego przedmiotu.

Cesja praw z umowy wymaga zgody dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ

Wynagrodzenie za udzielone świadczenia zdrowotne

Trzy sposoby rozliczania świadczeń:1.Kapitacyjna stawka roczna2. Cena jednostkowa jednostki rozliczeniowej3.Ryczałt

Metoda kapitacyjna

Wynagrodzenie jest równe iloczynowi liczby świadczeniobiorców objętych opieką oraz kapitacyjnychstawek rocznych.

Wynagrodzenie miesięczne odpowiada 1/12 tego iloczynu.

Metoda ceny jednostkowej jednostki świadczenia

W umowie określa się wartość jednostki świadczenia a wynagrodzenie jest równe iloczynowi liczbyświadczeń udzielonych w okresie sprawozdawczym określonej w rachunku wystawionym przezświadczeniodawcę oraz ceny jednostki świadczenia.

Ryczałt

19



Polega na obliczeniu wynagrodzenia za okres sprawozdawczy poprzez określenie części należności przysługującej za cały okres objęty umową.

Może mieć postać ryczałtu dobowego lub miesięcznego.

Ryczałt dobowy obliczany jest proporcjonalnie do liczby dni w miesiącu

Ryczałt miesięczny polega na obliczeniu ilorazu kwoty zobowiązania oraz liczby okresówsprawozdawczych w okresie rozliczeniowym

Zobowiązanie do udzielania świadczeń

Świadczeniodawca udziela świadczeń przez cały okres obowiązywania umowy zgodnie zharmonogramem pracy oraz planem rzeczowo-finansowym stanowiącymi załączniki do umowy.

Świadczeniodawca jest zobowiązany do samodzielnego zaopatrywania się w produkty lecznicze, wyrobymedyczne oraz inne materiały niezbędne do udzielania świadczeń.

Zmiana umowy

Zmiana umowy nie wymaga zachowania procedury wymaganej przy zawieraniu umowy

Zmiana umowy dotycząca warunków podlegających ocenie przy wyborze oferty jest z mocy prawanieważna, chyba że zmiana ta wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwilizawarcia umowy.

Wyłączenia

Trybu postępowania przy zawieraniu umów nie stosuje się do umów zawieranych ze

świadczeniodawcami udzielającymi świadczeń p.o.z. oraz wykonującymi czynności w zakresiezaopatrzenia w środki pomocnicze i przedmioty ortopedyczne.

W tych przypadkach zawiera się umowy ze świadczeniodawcami spełniającymi warunki do zawarciaumowy określone przez Prezesa NFZ.

Zażalenie na czynności dyrektora

Świadczeniodawcy, który zawarł umowę przysługuje zażalenie na czynności dyrektora oddziałuwojewódzkiego NFZ dotyczące realizacji umowy.

Zażalenie kierowane jest do Prezesa NFZ za pośrednictwem oddziału NFZ w terminie 14 dni od dniadokonania czynności przez dyrektora oddziału.

Uwzględnienie zażalenia jest równoznaczne z nałożeniem na dyrektora oddziału obowiązku usunięciastwierdzonych nieprawidłowości

Odrzucenie zażalenia daje świadczeniodawcy możliwość wystąpienia z wnioskiem o ponownerozpatrzenie.

Nadzór nad funkcjonowaniem systemu

Nadzór nad działalnością NFZ sprawuje Minister Zdrowia W zakresie gospodarki finansowej nadzór nad działalnością NFZ sprawuje Minister Finansów Kryteria nadzoru: legalność, rzetelność, celowość i gospodarność.

20



Nadzór Ministra Zdrowia

Nadzór obejmuje działalność:1.NFZ2. Świadczenidawców w zakresie realizacji umów o udzielanie świadczeń3. Podmiotów, którym NFZ powierzył wykonywanie niektórych czynności4. Aptek w zakresie refundacji leków

Minister Zdrowia bada uchwały podejmowane przez Radę Funduszu oraz rady oddziałów wojewódzkich NFZ, decyzje podejmowane przez Prezesa Funduszu oraz dyrektorów oddziałów wojewódzkich. Może stwierdzić nieważność uchwał lub decyzji, które:1. Naruszają prawo2. Prowadzą do niewłaściwego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej3. Prowadzą do niezrównoważenia przychodów i kosztów Funduszu.

W razie stwierdzenia na podstawie dokumentów, wyjaśnień i informacji naruszenia prawa, statutuFunduszu lub interesu świadczeniobiorców Minister Zdrowia powiadamia Fundusz oraz zainteresowany

podmiot o nieprawidłowościach oraz wydaje zalecenie ich usunięcia w ustalonym terminie.

W razie nieusunięcia przez Fundusz w terminie nieprawidłowości Minister Zdrowia może wystąpić doPrezesa Rady Ministrów o dowołanie wszystkich członków Rady Funduszu lub do Prezesa Funduszu oodwołanie dyrektora oddziału wojewódzkiego, jeżeli nieprawidłowości dotyczą zakresu ich działania.

W razie naruszenia prawa, statutu Funduszu lub interesów świadczeniobiorców a także odmowyudzielenia informacji lub wyjaśnień Minister Zdrowia może nałożyć na Prezesa Funduszu, zastępcęPrezesa albo dyrektora oddziału wojewódzkiego karę pieniężną w wysokości do trzykrotnegowynagrodzenia miesięcznego tej osoby.

W razie nieusunięcia w terminie stwierdzonych nieprawidłowości przez świadczeniodawcę lub podmiot,któremu Fundusz powierzył wykonywanie niektórych czynności Minister Zdrowia może nałożyć karę

pieniężną w wysokości do miesięcznej wartości umowy zawartej z Funduszem W przypadku apteki – do trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Nadzór Ministra Zdrowia nad działalnością Funduszu, świadczeniodawców, podmiotów i aptek jestwykonywany przez kontrolerów. Przysługuje im prawo wstępu do pomieszczeń kontrolowanego

podmiotu, wglądu do wszelkich dokumentów oraz informacji zawartych w systemie informatycznym,żądania wyjaśnień

Wyniki kontroli przedstawia się w protokole kontroli.

Na jego podstawie Minister Zdrowia sporządza wystąpienie pokontrolne, które przekazuje kierownikowi jednostki kontrolowanej. Zawiera ono ocenę kontrolowanej jednostki oraz zalecenia mające na celuusunięcie stwierdzonych nieprawidłowości.

Nieusunięcie w terminie nieprawidłowości uzasadnia możliwość nałożenia kary.

Wykład nr 4

Status prawny zakładu opieki zdrowotnej

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej

21



Art. 1 ust. 1 uzoz – zakład opieki zdrowotnej jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób iśrodków majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i

promocji zdrowia.

Inne cele działalności zoz

1. Prowadzenie badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w powiązaniu z udzielaniemświadczeń zdrowotnych i promocja zdrowia (klinika, szpital kliniczny)

2. Realizacja zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeńzdrowotnych i promocją zdrowia (klinika, szpital kliniczny, szpital uniwersytecki).

Przykłady zakładów opieki zdrowotnej

Zoz:1.Szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, sanatorium, prewentorium,

hospicjum, inny zakład świadczący całodobową lub całodzienną opiekę w stałym pomieszczeniu2.Przychodnia, ośrodek zdrowia, poradnia, ambulatorium3.Pogotowie ratunkowe

4.Medyczne laboratorium diagnostyczne5.Pracownia protetyki stomatologicznej i ortodoncji6.Zakład rehabilitacji leczniczej7. Żłobek 8.Ambulatorium lub ambulatorium z izbą chorych jednostki wojskowej, jednostki MSWiA lub MS9. Stacje sanitarno-epidemiologiczne

10. Wojskowe ośrodki medycyny prewencyjnej11. Jednostki organizacyjne publicznej służby krwi.

Zoz może być jednostką organizacyjną, częścią innej jednostki organizacyjnej (np. spółki) albo jednostkaorganizacyjną podległa innej jednostce organizacyjnej.

Zoz jest również zespół zoz. W takim przypadku zoz staje się jednostką organizacyjną zespołu.

Inne niż zoz podmioty uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych

Osoby fizyczne wykonujące zawód medyczny (np. indywidualna praktyka lekarska, pielęgniarska i położnicza).

Grupowa praktyka lekarska, grupowa praktyka pielęgniarek i położnych

Utworzenie zoz

Organy założycielskie zoz:1.Minister lub centralny organ administracji rządowej2.Wojewoda3.Jednostka samorządu terytorialnego4.Publiczna uczelnia medyczna lub publiczna uczelnia prowadząca działalność dydaktyczną i badawczą w

dziedzinie nauk medycznych5.Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego6.Kościół lub związek wyznaniowy7. Pracodawca8.Fundacja, związek zawodowy, samorząd zawodowy lub stowarzyszenie9.Inna krajowa lub zagraniczna osoba prawna lub osoba fizyczna

10. Spółka niemająca osobowości prawnej.

Rodzaje zoz

22



1. Publiczne zoz – to zoz utworzone przez podmioty wymienione w pkt 1-52. Niepubliczne zoz – to zoz utworzone przez podmioty wymienione w pkt 6-10.

Rejestracja zoz

Warunkiem rozpoczęcia działalności przez zoz jest wpisanie go do rejestru prowadzonego przezwłaściwego miejscowo wojewodę.

Organem rejestrowym dla zoz utworzonych przez ministra lub centralny organ administracji rządowej, publiczne uczelnie medyczne oraz Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego jest Minister Zdrowia.

Ustrój zoz

Ustrój zoz określa statut nadawany przez organ założycielski.

Statut określa:1.Nazwę zakładu odpowiadającą zakresowi udzielanych świadczeń

2.Cele i zadania zakładu3.Siedzibę i obszar działania4.Rodzaje i zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych5.Organy zakładu i strukturę organizacyjną 6. Formę gospodarki finansowej

Warunki funkcjonowania zoz

Zoz ani inne podmioty prowadzące działalność na jego terenie nie mogą prowadzić działalnościuciążliwej dla pacjenta lub przebiegu leczenia albo innej działalności, która nie służy zaspokajaniu

potrzeb pacjenta i realizacji jego praw, w szczególności reklamy albo akwizycji skierowanych do

pacjenta oraz świadczenia usług pogrzebowych.

Na terenie publicznego zoz inne podmioty (zoz, lekarze, pielęgniarki, położne i inne osoby) nie mogą prowadzić działalności polegającej na udzielaniu takich samych świadczeń zdrowotnych, które są udzielane przez ten zakład, z wyjątkiem świadczeń z zakresu poz i stomatologii.

Zoz nie może odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie, która potrzebuje natychmiastowegoudzielenia takiego świadczenia ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia

Pomieszczenia i urządzenia zoz powinny odpowiadać określonym wymaganiom fachowym i sanitarnym

W zoz świadczenia zdrowotne udzielane są wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny orazspełniające wymagania zdrowotne.

Świadczenia zdrowotne mogą być udzielane przez wolontariuszy

Minister zdrowia w drodze rozporządzenia określa minimalne normy zatrudnienia pracownikówdziałalności podstawowej w zoz

Zoz powinien prowadzić dokumentację medyczną osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych nazasadach określonych w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

W przypadku gdy zoz przestał odpowiadać w całości lub w części w/w wymaganiom albo narusza

przepisy ustawy lub statutu albo przepisy o wykonywaniu zawodów medycznych organ rejestrowy powinien wyznaczyć termin na usunięcie nieprawidłowości a po bezskutecznym upływie tego terminuwykreślić zoz z rejestru.

23



Zoz podlega wykreśleniu bez wyznaczania terminu, jeżeli świadczeń zdrowotnych udziela w nim lekarz,

pielęgniarka lub położna nie mająca prawa wykonywania zawodu albo zgody na udział w udzielaniuświadczenia zdrowotnego.

Zasady funkcjonowania szpitali

Obowiązkiem szpitala jest zapewnienie pacjentowi:1. Świadczeń zdrowotnych,2. Środków farmaceutycznych i materiałów medycznych3.Pomieszczeń i wyżywienia odpowiedniego do stanu zdrowia.

W razie pogorszenia się stanu zdrowia chorego powodującego zagrożenie życia lub w razie jego śmierciszpital jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić wskazaną przez chorego osobę lub instytucję,

przedstawiciela ustawowego albo opiekuna faktycznego.

Szpital ma obowiązek zaopatrywać dzieci narodzone w szpitalu oraz dzieci do lat 7 przyjmowane doszpitala w znaki tożsamości.

Wypisanie ze szpitala następuje:1. Jeżeli stan zdrowia nie wymaga dalszego leczenia w szpitalu2.Na żądanie osoby przebywającej w szpitalu lub jej przedstawiciela ustawowego3. Gdy osoba przebywająca w szpitalu w sposób rażący narusza regulamin porządkowy

Jeżeli przedstawiciel ustawowy żąda wypisania ze szpitala osoby, której stan zdrowia wymaga leczenia wszpitalu, kierownik zoz lub lekarz może odmówić wypisania do czasu wydania w tej sprawie orzeczenia

przez właściwy sąd opiekuńczy.

Osoba występująca o wypisanie ze szpitala na własne żądanie jest informowana o możliwych

następstwach zaprzestania leczenia w szpitalu. Składa ona pisemne oświadczenie o wypisaniu ze szpitalana własne żądanie.

Jeżeli przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny nie odbiera ze szpitala małoletniego albo osobyniezdolnej do samodzielnej egzystencji ze szpitala będącego pzoz szpital zawiadamia o tym właściwyorgan gminy i organizuje na koszt gminy przewiezienie tej osoby do miejsca zamieszkania

Pacjent, którego stan zdrowia nie wymaga opieki szpitalnej ponosi koszty dalszego pobytu w szpitalu.

Zwłoki osoby, która zmarła w szpitalu mogą być poddane sekcji, w szczególności w przypadku, gdyzgon tej osoby nastąpi przed upływem 12 godzin od przyjęcia do szpitala.

Nie przeprowadza się sekcji, gdy zmarły za życia lub jego przedstawiciel ustawowy wyraził sprzeciw.

Decyzję o przeprowadzeniu lub zaniechaniu sekcji podejmuje kierownik zakładu albo upoważniony przezniego lekarz.

Zasady te nie mają zastosowania:1.do przypadków określonych w kpk (zarządzenie sądu lub prokuratora)2.gdy przyczyny zgonu nie można ustalić w sposób jednoznaczny3. do przypadków określonych w przepisach o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób

zakaźnych.

Sekcja nie może być przeprowadzona przed upływem 12 godzin od stwierdzenia zgonu. Nie dotyczy to przypadku, gdy zachodzi potrzeba pobrania ze zwłok komórek tkanek lub narządów.

24



Szpital ma obowiązek należycie przygotować zwłoki w celu ich wydania osobom uprawnionym do pochowania.

Rejestr usług medycznych

Świadczenia zdrowotne i związane z ich udzielaniem usługi podlegają rejestrowaniu i monitorowaniu wsystemie ewidencyjno-informatycznym zwanym Rejestrem Usług Medycznych (RUM).

Pzoz oraz podmioty realizujące świadczenia zdrowotne zamówione przez ministra, wojewodę, jednostkisamorządu terytorialnego lub pzoz mają obowiązek dokumentowania udzielonych świadczeń wksiążeczce RUM lub na wolnym kuponie.

Czas pracy pracowników zoz - art. 32g ustawy

Art. 32g. Czas pracy pracowników zatrudnionych w zakładzie opieki zdrowotnej w przyjętym okresierozliczeniowym nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37godzin 55 minut natydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Czas pracy pracowników technicznych, obsługi i gospodarczych, w przyjętym okresie rozliczeniowym,nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień w przyjętym okresierozliczeniowym.

Okres rozliczeniowy nie może przekraczać 3 miesięcy.

Czas pracy niektórych pracowników zoz

Czas pracy pracowników komórek organizacyjnych (zakładów, pracowni), w przyjętym okresierozliczeniowym:

1.radiologii, radioterapii, medycyny nuklearnej - stosujących w celach diagnostycznych lub leczniczychźródła promieniowania jonizującego,2.fizykoterapii, patomorfologii, histopatologii, cytopatologii, cytodiagnostyki, medycyny sądowej lub

prosektoriów- nie może przekraczać 5 godzin na dobę i przeciętnie 25 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowymtygodniu pracy.

Czas pracy pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach wymagających kontaktu z pacjentami, w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 6 godzin na dobę i przeciętnie 30godzin na tydzień.

Równoważny czas pracy

Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy albo jej organizacją do pracowników zoz mogą być stosowanerozkładu czasu pracy przewidujące przedłużenie wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę

Dyżur medyczny

Lekarze oraz inni posiadający wyższe wykształcenie pracownicy wykonujący zawód medycznyzatrudnieni w zoz przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowychświadczeń zdrowotnych mogą być zobowiązani do pełnienia w tym zakładzie dyżuru medycznego.

Czas pełnienia dyżuru wlicza się do czasu pracy.

Praca w ramach pełnienia dyżuru medycznego może być planowana również w zakresie, w jakim przekraczać będzie 37 godzin i 55 minut w przyjętym okresie rozliczeniowym

25



Pracownikowi, który ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy wykonywał dyżur w dniu wolnymod pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy nie

przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy.

Pracownicy zarządzający zoz jak również kierownicy wyodrębnionych jednostek organizacyjnych (np.ordynatorzy) zachowują prawo do wynagrodzenia za czas dyżuru medycznego

Wynagrodzenie za czas dyżuru medycznego określa art. 151(1) par. 1-3 k.p.

Wynagrodzenie za czas dyżuru medycznego

Za czas dyżuru medycznego oprócz normalnego wynagrodzenia przysługuje dodatek w wysokości:1.100 % wynagrodzenia – za czas dyżuru przypadającego w nocy, w niedziele i święta nie będące dla

pracownika dniami pracy jak również w dni wolne od pracy udzielone w zamian za pracę w niedziele iświęto,

2.50 % wynagrodzenia – za czas dyżuru przypadającego w inne dni.

Za czas dyżuru przekraczający przeciętną tygodniową normę czasu pracy w okresie rozliczeniowym przysługuje dodatek w wysokości 100 % wynagrodzenia.

Zasad tych nie stosuje się do lekarzy stażystów.

Dopuszczalność pracy ponad 48 godzin przeciętnie w tygodniu

Art. 131 KP – tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi (dyżur medyczny) nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Lekarze oraz inni posiadający wyższe wykształcenie pracownicy wykonujący zawód medyczny

zatrudnieni w zoz przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych

świadczeń zdrowotnych mogą być po wyrażeniu zgody na piśmie zobowiązani do pracy w zoz ponadnormę łącznego tygodniowego wymiaru czasu pracy.

Nie stosuje się ograniczenia liczby godzin nadliczbowych do 150 w roku kalendarzowym. Okres rozliczeniowy czasu pracy w takim przypadku nie może być dłuższy niż 4 miesiące. Pracodawca ma obowiązek prowadzić i przechowywać ewidencję czasu pracy tych pracowników. Pracodawca nie może podejmować działań dyskryminujących pracowników, którzy nie wyrazili zgody. Pracownik może cofnąć zgodę z zachowaniem 1-miesiecznego okresu wypowiedzenia. Za pracę ponad 48 godzin przysługuje prawo do dodatkowego wynagrodzenia

Okresy odpoczynku

Pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo, do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Powinien być on udzielony bezpośrednio po zakończeniu pełnienia dyżuru medycznego. Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku.

Pozostawanie w gotowości do udzielania świadczeń zdrowotnych

Lekarze oraz inni posiadający wyższe wykształcenie pracownicy wykonujący zawód medyczny mogą byćzobowiązani do pozostawania poza zakładem opieki zdrowotnej w gotowości do udzielania świadczeńzdrowotnych

Za każdą godzinę pozostawania w gotowości przysługuje wynagrodzenie w wysokości 50 % stawkigodzinowej wynagrodzenia zasadniczego.

Źródła regulacji zasad wynagradzania pracowników służby zdrowia

26



Rozporządzenie MZiOS z dnia 8 czerwca 1999 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Rozporządzenie MPiPS z dnia 30 lipca 1996 r. w sprawie zasad wynagradzania za pracę pracowników

zatrudnionych w niektórych jednostkach sfery budżetowej działających w ochronie zdrowia Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej – zuzp lub regulamin wynagradzania

Składniki wynagrodzenia pracowników PZOZ

1.wynagrodzenie zasadnicze2.premia3.dodatek specjalny dla pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej4.dodatek za wysługę lat5.dodatek z tytułu posiadania stopnia lub tytułu naukowego6.dodatek z tytułu pracy z osobami pozbawionymi wolności7.dodatek z tytułu pracy w porze nocnej8.nagroda jubileuszowa9.odprawa emerytalno-rentowa

Wynagrodzenie zasadnicze

Kategoria zaszeregowania i kwota− I 1020 - 1280 zł− II 1020 - 1300 zł− III 1020 - 1320 zł− IV 1030 - 1370 zł− V 1040 - 1470 zł− XVIII 1720 - 3650 zł− XIX 1860 - 3950 zł

− XX 2000 - 4250 zł− XXI 2150 - 4550 zł− XXII 2320 - 4850 zł

Premia

Charakter fakultatywny Finansowana z funduszu premiowego w ramach środków na wynagrodzenia Wysokość funduszu premiowego, zadania oraz zasady premiowania określa zakładowy regulamin

premiowania.

Dodatek za wysługę lat – art. 62d ustawy o zoz

Pracownikowi przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości wynoszącej po 5 latach pracy 5%miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Dodatek ten wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy, aż do osiągnięcia 20% miesięcznegowynagrodzenia zasadniczego po 20 i więcej latach pracy.

Dodatek dla pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Tryb przyznawania oraz wysokość dodatku specjalnego przyznawanego pracownikom PaństwowejInspekcji Sanitarnej określają przepisy wydane na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o

Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Dodatek z tytułu stopnia lub tytułu naukowego

27



Pracownikowi działalności podstawowej posiadającemu stopień naukowy doktora, doktora hab. lub tytułnaukowy profesora przysługuje miesięczny dodatek ustalony w relacji procentowej do wynagrodzeniazasadniczego:

− Profesor do 50%, jednak nie mniej niż 185 zł− Doktor hab. do 30%, jednak nie mniej niż 125 zł− Doktor do 20%, jednak nie mniej niż 65 zł

Dodatek z tytułu pracy z osobami pozbawionymi wolności

Pracownikowi zatrudnionemu w jednostce organizacyjnej więziennictwa, z tytułu pracy z osobami pozbawionymi wolności, przysługuje dodatek w wysokości od 10% do 50% miesięcznegowynagrodzenia zasadniczego

Dodatek za pracę w porze nocnej

Pracownikom wykonującym pracę w porze nocnej, innym niż zatrudnieni w systemie pracy zmianowej wzoz zapewniających całodobową opiekę, przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy

w porze nocnej w wysokości 20 % stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, nie niższy jednak oddodatku ustalonego na podstawie Kodeksu pracy.

Dodatkowe wynagrodzenie z tytułu pracy zmianowej całą dobę - art. 32l ust.1 ustawy o zoz

Pracownikom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w systemie pracy zmianowej w zakładachopieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeńzdrowotnych, przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości:

1.co najmniej 65% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanejw porze nocnej,

2.co najmniej 45% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanejw porze dziennej w niedziele i święta oraz dni dodatkowo wolne od pracy.

Nagroda jubileuszowa - art. 62a ustawy o zoz

Za długoletnią pracę pracownikowi przysługują nagrody jubileuszowe w wysokości:1.75% miesięcznego wynagrodzenia - po 20 latach pracy2.100% miesięcznego wynagrodzenia - po 25 latach pracy3.150% miesięcznego wynagrodzenia - po 30 latach pracy4.200% miesięcznego wynagrodzenia - po 35 latach pracy,5.300% miesięcznego wynagrodzenia - po 40 latach pracy.

Odprawa emerytalno-rentowa – art. 62b ustawy o zoz

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości:

1. Jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeśli był zatrudniony krócejniż 15 lat,

2. Dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeśli był zatrudniony, conajmniej 15 lat,

3. Trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeśli był zatrudniony, conajmniej 20 lat.

Dodatek funkcyjny

28



Pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku związanym z kierowaniem zespołem przysługuje dodatek funkcyjny

1 50 % najniższego wynagrodzenia 2 70 % 3 95 % 4 120 %

5 150 % 6 200 % 7 250 %

Dodatek za pracę zmianową w stacjonarnym zoz - art. 32l ust. 1 ustawy o zoz\

Pracownikom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w systemie pracy zmianowej w zakładachopieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeńzdrowotnych, przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości:

1.co najmniej 65% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanejw porze nocnej,

2.co najmniej 45% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanejw porze dziennej w niedziele i święta oraz dni dodatkowo wolne od pracy.

Dodatek z tytułu pracy w zespole wyjazdowym pogotowia - art. 32ł ust. 1ustawy o zoz

Pracownikom wykonującym zawód medyczny zatrudnionym w zespole wyjazdowym pogotowiaratunkowego (pomocy doraźnej) przysługuje dodatek w wysokości 30% stawki godzinowejwynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy.

Pracownikom wymienionym w ust. 1 zatrudnionym w pogotowiu ratunkowym (pomocy doraźnej) pozazespołem wyjazdowym przysługuje dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej wynagrodzenia

zasadniczego za każdą godzinę pracy.

Różnice w wynagrodzeniach w jednostkach budżetowych

Pracownikowi zatrudnionemu w jednostce, utworzonej przez Ministra Zdrowia, na stanowisku, na którymwymagane jest stałe posługiwanie się językiem obcym, przysługuje dodatek za znajomość języka obcegow wysokości do:

1.10% najniższego wynagrodzenia - za znajomość pierwszego języka obcego,2.15% najniższego wynagrodzenia - za znajomość każdego następnego języka obcego.

Udziela osobom uprawnionym świadczeń nieodpłatnie, za częściową odpłatnością lub odpłatnie.

Za świadczenia udzielone osobie w stanie nietrzeźwości pzoz pobiera opłatę niezależnie od uprawnień do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, jeżeli jedyną i bezpośrednią przyczyną udzielonego świadczenia było zdarzenie spowodowane stanem nietrzeźwości tej osoby.

Przy ustalaniu wysokości opłat za świadczenia udzielane osobom uprawnionym odpłatnie stosuje się cenyurzędowe

Osoba przebywająca w zakładzie opiekuńczo-leczniczym i pielęgnacyjno-opiekuńczym ponosi kosztywyżywienia i zakwaterowania w wysokości odpowiadającej 250% najniższej emerytury, nie więcej

jednak niż 70 % miesięcznego dochodu (dziecko odpowiednio 200 % i 70 % dochodu na osobę wrodzinie).

Opłaty za pobyt dziecka w żłobku są ustalane według cen umownych przez organ założycielski

29



Organy założycielskie oraz spzoz mogą udzielać zamówienia na świadczenia zdrowotne innemuświadczeniodawcy.

Udzielenie zamówienia następuje na podstawie odrębnej umowy zawartej na czas udzielania określonychświadczeń zdrowotnych albo na czas określony po przeprowadzeniu konkursu ofert.

Formy prowadzenia publicznych zoz

Samodzielny publiczny zoz (spzoz) – pokrywa z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodówkoszty działalności i zobowiązania.

Spzoz podlega wpisowi do KRS i z tą chwilą uzyskuje osobowość prawną

W przypadku gdy prowadzenie zoz w formie spzoz byłoby niecelowe lub przedwczesne – pzoz może być prowadzony w formie jednostki budżetowej lub zakładu budżetowego

Publiczny zoz prowadzony w formie jednostki budżetowej lub zakładu budżetowego gospodaruje przekazana w zarząd częścią mienia państwowego lub komunalnego oraz przydzielonymi środkami

finansowymi

Publiczny zoz pozostawia w swojej dyspozycji 70 % środków niewykorzystanych w danym roku(jednostka budżetowa) lub wpłaty przeznaczonej dla budżetu (zakład budżetowy)

Zarządzanie publicznym zoz

Odpowiedzialność za zarządzanie zakładem ponosi kierownik zakładu Kieruje zakładem, reprezentuje go na zewnątrz i jest przełożonym pracowników Jest on zatrudniony na podstawie powołania lub umowy o pracę zawartej z organem założycielskim

zakładu albo zarządza zoz na podstawie umowy cywilnoprawnej

Konkurs

Obsada stanowisk kierownika publicznego zoz (z wyjątkiem spzoz), jego zastępców, ordynatorów,naczelnej pielęgniarki, przełożonej pielęgniarek i pielęgniarki oddziałowej następuje po przeprowadzeniukonkursu

Stosunek pracy z tymi osobami nawiązuje się na 6 lat (8 lat jeżeli sa to osoby w wieku przedemerytalnym)

Rada społeczna

Przy publicznym zoz działa rada społeczna będąca organem inicjującym i opiniodawczym organuzałożycielskiego oraz organem doradczym publicznego zoz

Przewodniczącym rady jest zawsze przedstawiciel organu administracji rządowej, który utworzył szozalbo wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa lub osoba przez nichwyznaczona – w zoz utworzonym przez organ samorządu terytorialnego

Członkami rady społecznej są przedstawiciele wojewody (w zoz utworzonym przez jednostkę samorząduterytorialnego), przedstawiciele wybrani przez radę gminy lub radę powiatu, przedstawiciele sejmikuwojewództwa (jeżeli zoz ma wojewódzki zasięg działania), osoby powołane przez organ założycielski(jeżeli ma ponadwojewódzki lub ogólnopolski zasięg), przedstawiciele rektora publicznej uczelni

medycznej – jeżeli jest to szpital kliniczny.

Kompetencje rady społecznej

30



Przedstawianie organowi założycielskiemu wniosków i opinii w sprawach np.1. Zbycia środka trwałego lub zakupu albo przyjęcia darowizny nowej aparatury lub sprzętu

medycznego2. Przekształcenia, likwidacji zakładu, jego przebudowy, rozszerzenia lub ograniczenia

działalności

3.Rozwiązania umowy z kierownikiem zakładu albo przyznania mu nagrody

Przedstawienie kierownikowi zakładu wniosków i opinii w sprawach:1. Planu finansowego i inwestycyjnego2. Rocznego sprawozdania z realizacji planu finansowego i inwestycyjnego3. Kredytów bankowych lub dotacji4. Podziału zysku

Wykład nr 5

Prawa pacjenta

Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta Określa obowiązki przestrzegania praw pacjenta spoczywające na organach władzy publicznej, NFZ,

świadczeniodawcach, osobach wykonujących zawody medyczne i innych osobach uczestniczących wudzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Skutki naruszenia praw pacjenta

W razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 KC.

W razie zawinionego naruszenia praw pacjenta do umierania w spokoju i godności sąd może na żądaniemałżonka, krewnych lub powinowatych do 2 stopnia w linii prostej lub przedstawiciela ustawowegozasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany cel społeczny na podstawie art. 448 KC.

Art. 448 KCW razie naruszenia dobra osobistego sad może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszoneodpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądaniezasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny.

Wyłączenia - art. 448 KC nie stosuje się w razie zawinionego naruszenia prawa pacjenta do:1.Przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie stacjonarnego zoz2.Informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez świadczeniodawców

3. Dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia

Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych

Pacjenta ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzymedycznej

W sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń zdrowotnych pacjent ma prawo do przejrzystej, obiektywnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejnośćdostępu do tych świadczeń

Pacjent ma prawo żądać, aby udzielający mu świadczeń zdrowotnych:1.Lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie

31



2.Pielęgniarka (położna) zasięgnęła opinii innej pielęgniarki (położnej)- Lekarz (pielęgniarka, położna) może odmówić żądaniu jeżeli uzna je za bezzasadne.

Pacjent ma prawo do natychmiastowego udzielenia świadczenia zdrowotnego ze względu na zagrożeniezdrowia lub życia. Dotyczy to również porodu.

Pacjent ma prawo do świadczeń udzielanych z należytą starannością w warunkach odpowiadającychwymaganiom fachowym i sanitarnym przy zachowaniu zasad etyki przez osoby wykonujące zawodymedyczne.

Prawo pacjenta do informacji

Pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia.

Pacjent w tym małoletni, który ukończył 16 lat lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo douzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych orazmożliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ichzastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.

Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy maja prawo do wyrażenia zgody na udzielenie informacjiinnym osobom.

Pacjent ma prawo żądać, aby lekarz nie udzielił mu informacji o jego stanie zdrowia.

Po uzyskaniu informacji pacjent ma prawo do przedstawienia lekarzowi swojego zdania w tym zakresie.

Pacjent małoletni, który nie ukończył 16 lat ma prawo do informacji w zakresie i w formie niezbędnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego

Pacjent oraz jego przedstawiciel ustawowy lub faktyczny mają prawo do dostatecznie wczesnejinformacji o zamiarze odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta i wskazania przez tego lekarzamożliwości uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub podmiotu udzielającego świadczeńzdrowotnych.

Pacjent ma prawo do informacji o prawach pacjenta, które powinny być udostępnione w lokaluświadczeniodawcy.

Pacjent ma prawo do informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiotudzielający świadczeń zdrowotnych, w tym o profilaktycznych programach zdrowotnych realizowanych

przez ten podmiot.

Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych

Pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tymudzielające mu świadczeń zdrowotnych, informacji z nim związanych a uzyskanych w związku zwykonywaniem zawodu medycznego

Osoby wykonujące zawód medyczny są zobowiązane do zachowania w tajemnicy informacji związanychz pacjentem, w szczególności ze stanem zdrowia pacjent

Tajemnica obowiązuje również po śmierci pacjenta.

Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń

32



Pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonychświadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody po uzyskaniu informacji od lekarza

Takie prawo ma również przedstawiciel ustawowy lub faktyczny pacjenta małoletniego, całkowicieubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody

Pacjent małoletni, który ukończył 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona albo chora psychicznie lubupośledzona umysłowo, ale dysponująca wystarczającym rozeznaniem może zgłosić sprzeciw wobeczamiaru udzielania mu świadczenia, mimo zgody przedstawiciela. W takim przypadku wymagane jestzezwolenia sądu.

Zgoda lub sprzeciw mogą być wyrażone ustanie albo przez każde zachowanie się takiej osoby, którewyraża w sposób niebudzący wątpliwości jej wolę poddania się proponowanym przez lekarzaczynnościom lub brak takiej woli.

W przypadku zabiegu operacyjnego lub zastosowania metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta zgodę wyraża się w formie pisemnej.

Prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta

Pacjent ma prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w trakcie udzielania muświadczeń zdrowotnych.

Prawo do poszanowania godności obejmuje również prawo do umierania w spokoju i godności.

Pacjent znajdujący się w stanie terminalnym ma prawo do świadczeń zapewniających mu łagodzenie bólui innych cierpień.

Przy udzielaniu świadczenia może być obecna osoba bliska

Osoba wykonująca zawód medyczny może odmówić obecności osoby bliskiej pacjentowi ze względu na prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta

Osoby trzecie mogą uczestniczyć w udzielaniu świadczenia wyłącznie, gdy jest to niezbędne ze względuna rodzaj świadczenia.

Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej

Pacjent ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia orazudzielonych świadczeń zdrowotnych

Dane zawarte w dokumentacji medycznej podlegają ochronie.

W celu realizacji tego prawa świadczeniodawca jest obowiązany prowadzić, przechowywać i udostępniaćdokumentację medyczną oraz zapewnić ochronę danych zawartych w tej dokumentacji.

Udostępnianie dokumentacji medycznej

Świadczeniodawca udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowiustawowemu albo osobie upoważnionej przez pacjenta

33



Po śmierci pacjenta prawo wglądu w dokumentację medyczną ma osoba upoważniona przez pacjenta zażycia.

Odrębne przepisy określają sytuacje, w których dokumentacja może być udostępniona innym instytucjomlub osobom (prokuratura, sąd).

Dokumentacja medyczna może być udostępniona:1.Do wglądu w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych2.Poprzez sporządzenie wyciągów, odpisów i kopii (odpłatnie)3.Poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem i z obowiązkiem zwrotu.

Obowiązek przechowywania dokumentacji medycznej przez okres 20 lat.

Prawo pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu

Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy maja prawo zgłosić sprzeciw wobec opinii albo orzeczenialekarskiego, jeżeli opinia ta albo orzeczenie ma wpływ na prawa i obowiązki pacjenta

Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, za pośrednictwemRPP w terminie 30 dni od dnia jej wydania

Sprzeciw wymaga uzasadnienia oraz wskazania przepisu prawa z którego wynikają prawa pacjenta lubobowiązki świadczeniodawcy

Komisja Lekarska wydaje orzeczenie w terminie 30 dni po przeprowadzeniu badania (w miarę potrzeby) ina podstawie dokumentacji medycznej.

W skład Komisji Lekarskiej wchodzi 3 lekarzy powołanych przez RPP z listy lekarzy, w tym dwóch powinno być tej samej specjalności, co lekarz, który wydał opinię lub orzeczenie.

Prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego

Pacjent w zoz przeznaczonym do dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeńzdrowotnych ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymiosobami.

Pacjent ma też prawo do odmowy kontaktu z innymi osobami

Prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej

Pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej rozumianej jako opieka, która nie polega na

udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w tym także opieka sprawowana nad pacjentką w okresie ciąży, porodu i połogu. Koszty kontaktu z innymi osobami oraz dodatkowej opieki pielęgnacyjnej ponosi pacjent.

Prawo do opieki duszpasterskiej

Pacjent w zoz ma prawo do opieki duszpasterskiej W sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia zoz ma obowiązek umożliwić pacjentowi

kontakt z duchownym jego wyznania Zoz ponosi koszty realizacji tego prawa, chyba, że przepisy odrębne stanowią inaczej

Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie

34



Pacjent z zoz przeznaczonym dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeńzdrowotnych ma prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie.

Koszty realizacji tego prawa ponosi zoz

Wykład nr 6

Rzecznik Praw Pacjenta

Rzecznik Praw Pacjenta - centralny organ administracji rządowej właściwy ws ochrony praw pacjentów. Nadzór nad działalnością rzecznika sprawuje Prezes RM. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Pacjenta. Jest powoływany przez Prezesa RM z osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru Wykonuje zadania przy pomocy nie więcej niż dwóch zastępców, powoływanych i odwoływanych przez

Prezesa RM na wniosek Rzecznika.

Do kompetencji Rzecznika należy m.in.:1.Prowadzenie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów

2.Prowadzenie postępowań wyjaśniających w sprawach naruszenia praw pacjenta3. Wszczynanie oraz udział w postępowaniach cywilnych dotyczących naruszenia praw pacjenta.

Przez praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów rozumie się:1. Bezprawne zorganizowane działania lub zaniechania podmiotów udzielających świadczeń

zdrowotnych2.Stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu zorganizowanie wbrew przepisom o rozwiązywaniu

sporów zbiorowych akcji protestacyjnej lub strajku przez organizatora strajku- mające na celu pozbawienie pacjentów praw lub ograniczenie tych praw.

Wszczęcie postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentównastępuje w drodze postanowienia.

− Postępowanie kończy się wydaniem przez Rzecznika decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe prawa pacjentów i nakazu jej zaniechania albo wskazaniem działań niezbędnych do usunięciaskutków naruszenia zbiorowych praw pacjenta. W decyzji określa się termin spełnienia tych warunków.

− Decyzja jest ostateczna. Przysługuje od niej odwołanie do WSA− W przypadku niepodjęcia w terminie działań określonych w decyzji Rzecznik może nałożyć na

podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych albo organizatora strajku karę pieniężną do 500 000 zł

Wszczęcie postępowania wyjaśniającego następuje na wniosek pacjenta

− Wniosek powinien zawierać w szczególności:

1.oznaczenie wnioskodawcy2.oznaczenie pacjenta, którego praw dotyczy sprawa3.zwięzły opis stanu faktycznego.

Rzecznik Praw Pacjenta może wszcząć postępowanie wyjaśniające z własnej inicjatywy na podstawieinformacji uprawdopodobniających naruszenie praw pacjenta.

− Rzecznik może:1. Samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające2. Zwrócić się o zbadanie sprawy do odpowiednich organów (nadzoru, prokuratury, NIK, izby

lekarskiej).

− Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Rzecznik może:

1. Wyjaśnić wnioskodawcy lub pacjentowi, że nie stwierdził naruszenia praw pacjenta

35



2. Skierować wystąpienie do organu, organizacji lub instytucji, w których działalności stwierdziłnaruszenie praw pacjenta

3. Zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką z wnioskiem o zastosowanie środków przewidzianych w przepisach prawa.

Wykonywanie zawodu lekarza

Podstawa prawna: ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacjestwierdzone wymaganymi dokumentami świadczeń zdrowotnych, w szczególności badaniu stanuzdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu poradlekarskich a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się także działalność naukowo-badawczą, dydaktyczną,zatrudnienie w podmiotach zobowiązanych do finansowania świadczeń zdrowotnych ze środków

publicznych (NFZ) oraz urzędach obsługujących te podmioty.

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej,dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie zzasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.

Prawo wykonywania zawodu lekarza wydaje okręgowa rada lekarska (organ samorządu zawodowegolekarzy) osobie która:

1.Jest obywatelem RP lub innego państwa członkowskiego UE2. Posiada dyplom lekarza wydany przez polską szkołę wyższą albo dokument potwierdzający

formalne kwalifikacje lekarza wydany przez inne niż RP państwo członkowskie UE albo dyplom lekarzawydany przez inne państwo niż państwo członkowskie UE pod warunkiem, że został uznany zarównorzędny oraz spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w prawie UE

3.Posiada pełną zdolność do czynności prawnych4.Posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza5.Wykazuje nienaganną postawę etyczną 6.Włada językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu (nie

dotyczy to osób, które ukończyły studia medyczne w języku polskim)7.Odbyła staż podyplomowy8. Złożyła z wynikiem pozytywnym Lekarski Egzamin Państwowy w języku polskim lub w innym

języku, w którym ukończyła studia medyczne na polskiej uczelni.

W celu odbycia stażu podyplomowego oraz złożenia Lekarskiego Egzaminu Państwowego okręgowarada lekarska przyznaje ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza na okres nie dłuższy niż 5 lat.

Lekarz, który uzyskał prawo wykonywania zawodu (w tym ograniczone) podlega wpisowi do rejestru prowadzonego przez właściwą okręgową radę lekarską.

W przypadku, gdy okręgowa rada lekarska stwierdzi uzasadnione podejrzenie niedostatecznego przygotowania zawodowego lekarza powołuje komisję złożoną z lekarzy o odpowiednich kwalifikacjachzawodowych, która wydaje opinię o przygotowaniu zawodowym tego lekarza.

Na podstawie opinii rada może zobowiązać lekarza do odbycia uzupełniającego przeszkolenia.

W razie odmowy rada może zawiesić lekarza w prawie wykonywania zawodu lub ograniczyć możliwośćwykonywania określonych czynności medycznych.

W razie uzasadnionego podejrzenia niezdolności lekarza do wykonywania zawodu lub ograniczenia wwykonywaniu określonych czynności medycznych ze względu na stan zdrowia rada powołuje komisję

36



złożoną z lekarzy specjalistów odpowiednich dziedzin medycyny, która wydaje w tej kwestii orzeczenie. Na podstawie orzeczenia rada podejmuje uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu lub oograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych.

Staż podyplomowy

Trwa, co najmniej 12 miesięcy Kończy się Lekarskim Egzaminem Państwowym, który przeprowadza Centrum Egzaminów Medycznych

przy MZ. W okresie stażu lekarz w ramach ograniczonego prawa wykonywania zawodu wykonuje zawód pod

nadzorem lekarza specjalisty (tzw. opiekuna) Udziela świadczeń zdrowotnych po konsultacji lub na zlecenie opiekuna Nie jest uprawniony do wystawiania recept i wydawania opinii i orzeczeń lekarskich.

Specjalizacja

Lekarz może uzyskać tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny po odbyciu przeszkoleniaokreślonego programem specjalizacji i złożeniu egzaminu państwowego albo po uznaniu równoważnegotytułu specjalisty uzyskanego za granicą.

Specjalizacja może zostać uzyskana w ramach tzw. rezydentury tj. na podstawie umowy o pracę zawartejz jednostką prowadzącą specjalizację na czas określony w pełnym wymiarze czasu pracy albo w innejformule prawnej (umowa o pracę, płatny urlop szkoleniowy, studia doktoranckie, umowacywilnoprawna).

Obowiązek kształcenia podyplomowego

Lekarz ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego, w szczególności w różnych formachkształcenia podyplomowego.

Lekarz może uzyskać świadectwo potwierdzające posiadanie umiejętności z zakresu węższych dziedzinmedycyny lub udzielania określonych świadczeń zdrowotnych.

Eksperyment medyczny

Eksperyment medyczny przeprowadzany na ludziach może mieć charakter eksperymentu leczniczego lub badawczego. Może być przeprowadzony jeżeli spodziewana korzyść lecznicza lub poznawcza ma istotne znaczenie, a

przewidywane osiągnięcie tej korzyści oraz celowość i sposób jego przeprowadzenia są zasadne wświetle aktualnego stanu wiedzy i zgodne z zasadami etyki lekarskiej

Eksperyment leczniczy

Eksperyment leczniczy – wprowadzenie przez lekarza nowych lub tylko częściowo wypróbowanychmetod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dlazdrowia osoby leczonej

Może być przeprowadzony, jeżeli dotychczas stosowane metody medyczne nie są skuteczne lub jeżeli ichskuteczność nie jest wystarczająca.

Eksperyment badawczy

Eksperyment badawczy ma na celu przede wszystkim rozszerzenie wiedzy medycznej Może być przeprowadzany zarówno na osobach chorych jak i zdrowych

37



Jego przeprowadzenie jest dopuszczalne wówczas, gdy uczestnictwo w nim nie jest związane z ryzykiemalbo też ryzyko jest niewielkie i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatówtakiego eksperymentu

Warunki stosowania eksperymentu medycznego

Eksperymentem kieruje lekarz o odpowiednio wysokich kwalifikacjach.

Obowiązek poinformowania pacjenta o celach, sposobach i warunkach przeprowadzenia eksperymentu,spodziewanych korzyściach leczniczych lub poznawczych, ryzyku i możliwości odstąpienia od udziału wnim w każdym jego stadium.

Udział w eksperymencie wymaga zgody osoby badanej wyrażonej na piśmie a jeżeli nie jest to możliwe – ustanie w obecności dwóch świadków. W przypadku małoletnich i osób nie mających zdolności doczynności prawnych zgodę wyraża przedstawiciel ustawowy.

Zgoda może być wycofana w każdym stadium eksperymentu. Lekarz powinien wówczas eksperyment przerwać.

Obowiązek przerwania eksperymentu także w przypadku zagrożenia zdrowia chorego lub osobyuczestniczącej w eksperymencie badawczym.

Eksperyment medyczny może być przeprowadzony wyłącznie po wyrażeniu pozytywnej opinii o projekcie przez niezależną komisje bioetyczną składającą się z osób o wysokich kwalifikacjachspecjalistycznych oraz moralnych

Komisje powoływane są przez okręgowe rady lekarskie, rektorów wyższych uczelni medycznych albodyrektorów medycznych jednostek badawczo-rozwojowych.

Zasady wykonywania zawodu lekarza

Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniumogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiegorozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki.

Obowiązek informowania o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych

metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albozaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniuJeżeli rokowanie jest niepomyślne dla pacjenta lekarz może ograniczyć informację o stanie zdrowia orazo rokowaniu. W takim przypadku informuje przedstawiciela ustawowego lub osobę upoważnioną przez

pacjenta, a pacjentowi udziela informacji na jego żądanie.

Obowiązek przeprowadzania badania oraz udzielania innych świadczeń zdrowotnych po wyrażeniuzgody przez pacjenta. Badanie lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych bez zgody pacjenta jestdopuszczalne, jeżeli wymaga on niezwłocznej pomocy lekarskiej a ze względu na stan zdrowia lub wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się z jego przedstawicielem ustawowym lubopiekunem.

Obowiązek uzyskania pisemnej zgody pacjenta na zabieg operacyjny lub metodę leczenia lub diagnostykistwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta.Wyjątek: sytuacja, gdy zwłoka groziłaby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiegouszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.

Obowiązek poszanowania intymności i godności osobistej pacjenta przez lekarza.

38



Obowiązek zasięgnięcia opinii właściwego lekarza specjalisty lub zorganizowania konsylium lekarskiegow przypadku, gdy lekarz ma wątpliwości diagnostyczne lub terapeutyczne. Może to nastąpić z inicjatywylekarza, pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego.

Lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia pacjenta.− Lekarz ma obowiązek uzasadnić ten fakt i odnotować w dokumentacji medycznej.−

W przypadku lekarza wykonującego zawód w ramach stosunku pracy może to nastąpić po uzyskaniuzgody przełożonego.− Obowiązek poinformowania pacjenta o możliwości uzyskania świadczenia u innego lekarza lub w zoz− Nie dotyczy to stanu nagłego.

Prawo powstrzymania się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z sumieniem lekarza (np.transfuzja krwi przez lekarza będącego świadkiem Jehowy)

− Obowiązek poinformowania pacjenta o możliwości uzyskania świadczenia u innego lekarza lub w innymzoz.

− Obowiązek poinformowania pacjenta i odnotowania w dokumentacji medycznej− Obowiązek pisemnego powiadomienia przełożonego jeżeli zawód jest wykonywany w ramach stosunku

pracy lub stosunku służbowego

Obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem a uzyskanych w związku zwykonywaniem zawodu

− Tajemnica lekarska obowiązuje również po śmierci pacjenta− Lekarz nie może podać do wiadomości publicznej danych umożliwiających identyfikację pacjenta bez

jego zgody

Obowiązek prowadzenia indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta

Obowiązek poprzedzenia wydania orzeczenia o stanie zdrowia osobistym badaniem pacjenta

Obowiązek poprzedzenia stwierdzenia zgonu osobiście wykonanymi badaniami i ustaleniami− Lekarz może uzależnić wydanie karty zgonu od przeprowadzenia sekcji zwłok − Możliwość wystawienia karty zgonu na podstawie dokumentacji badania pośmiertnego

przeprowadzonego przez innego lekarza

Lekarzowi, który wykonuje czynności w ramach świadczeń pomocy doraźnej lub w stanie nagłym przysługuje ochrona prawna należna funkcjonariuszowi publicznemu

Obowiązek ordynowania wyłącznie środków farmaceutycznych dopuszczonych do obrotu na terytoriumRP. Zaordynowanie środków farmaceutycznych dopuszczonych do obrotu na terytorium innego krajuwymaga uzasadnienia w dokumentacji medycznej.

Obowiązek zgłoszenia podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie produktu leczniczego do obrotualbo Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i ProduktówBiobójczych niepożądanego działania produktu leczniczego.

Obowiązek zgłoszenia wytwórcy lub jego autoryzowanemu przedstawicielowi albo PrezesowiURPLWMiPB zaistniałego incydentu medycznego wyrobu medycznego

Lekarz nie może sprzedawać środków farmaceutycznych, materiałów medycznych, przedmiotówortopedycznych i środków pomocniczychWyjątek: doraźne dostarczenie pacjentowi w związku z udzieleniem pomocy w stanie nagłym.

39



Obowiązek ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniuczynności zawodowych lekarzy wykonujących zawód na terytorium RP w zoz lub w ramachindywidualnej, indywidualnej specjalistycznej i grupowej praktyki lekarskiej.

Nie wyłącza to odpowiedzialności zoz za szkody wyrządzone pacjentowi przez lekarza będącego pracownikiem (art. 120 KP)

Formy wykonywania praktyki lekarskiej

Indywidualna, indywidualna specjalistyczna i grupowa praktyka lekarska jest działalnością regulowaną wrozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

Lekarz może wykonywać taką działalność po uzyskaniu wpisu do odpowiednio do rejestruindywidualnych, indywidualnych specjalistycznych lub grupowych praktyk lekarskich prowadzonego

przez okręgową radę lekarską.

Zasady wykonywania zawodu lekarza

Grupowa praktyka lekarska może być prowadzona w formie spółki cywilnej lub partnerskiej

Wykreślenie z rejestru indywidualnych (indywidualnych specjalistycznych) praktyk lekarskich możenastąpić w razie:

1.Niespełnienia warunków prowadzenia praktyki2.Złożenia przez lekarza oświadczenia o zaprzestaniu działalności objętej wpisem3.Skreślenia lekarza z listy członków oil4.Upływu ważności wpisu Organ rejestrowy sprawuje nadzór nad indywidualną, indywidualną specjalistyczną i grupową praktyką

lekarską.Obejmuje on prawo:

1.Przeprowadzania czynności kontrolnych2. Wydawania zaleceń pokontrolnych mających na celu usunięcie stwierdzonych braków i

wadliwości.

Odwołanie od uchwał ORL

Odwołania od uchwal ORL rozpatrywane są przez NRL, która podejmuje w tej sprawie uchwałę Do uchwał organów samorządu lekarskiego stosuje się przepisy KPA dotyczące decyzji

administracyjnych Na uchwałę NRL zainteresowanemu służy skarga do sądu administracyjnego.

Samorząd zawodowy lekarzy

Podstawa prawna: ustawa z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich Członkowie izb lekarskich stanowią samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów Okręgową izbę lekarską i Wojskową Izbę Lekarską tworzą lekarze wpisani na odpowiednią listę

członków Naczelną Izbę Lekarską tworzą członkowie jej organów

Organy okręgowej izby lekarskiej

1.Okręgowy zjazd lekarzy2.Okręgowa rada lekarska

3.Okręgowa komisja rewizyjna4.Okręgowy sąd lekarski5. Okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej

40



Organy Naczelnej Rady Lekarskiej

1.Krajowy Zjazd Lekarzy2.Naczelna Rada Lekarska3.Naczelna Komisja Rewizyjna4.Naczelny Sąd Lekarski

5. Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej

Odpowiedzialność prawna lekarza

Odpowiedzialność prawna to ponoszenie przez podmiot przewidzianych prawem negatywnychkonsekwencji za zdarzenia i stany rzeczy podlegające ujemnej kwalifikacji normatywnej i przypisywalne

prawnie określonemu podmiotowi w danym porządku prawnym.

Rodzaje odpowiedzialności prawnej lekarza:1.Zawodowa – przed sądem lekarskim2.Cywilna – majątkowa za szkody wyrządzone pacjentowi

3. Karna – za tzw. przestępstwa lekarskie

Odpowiedzialność zawodowa lekarza

Odpowiedzialność zawodowa to odpowiedzialność za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisówzwiązanych z wykonywaniem zawodu lekarza (przewinienia zawodowe).

Wszczęcie postępowania następuje na podstawie postanowienia wydanego przez rzecznikaodpowiedzialności zawodowej niezwłocznie po otrzymaniu informacji wskazującej na możliwość

popełnienia przewinienia zawodowego.

Nie można wszcząć postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy, jeżeli od chwili popełnienia czynu upłynęły 3 lata Karalność przewinienia zawodowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat. Stronami postępowania są:

1. Pokrzywdzony.− Może być reprezentowany przez nie więcej niż 2 pełnomocników (lekarze, adwokaci, radcowie prawni).

2. Lekarz, którego dotyczy postępowanie (obwiniony).− Obwinionym jest lekarz, wobec którego rzecznik wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutów.

−Może być reprezentowany przez nie więcej niż 2 obrońców (lekarze, adwokaci, radcowie prawni).

3.Rzecznik odpowiedzialności zawodowej.− Rzecznik przeprowadza postępowanie wyjaśniające, w ramach, którego powinien dążyć do

szczegółowego wyjaśnienia sprawy. W tym celu może przesłuchiwać pokrzywdzonego i inne osoby wcharakterze świadków, powoływać i przesłuchiwać biegłych lub specjalistów jak również przeprowadzaćinne dowody.

− W przypadkach niecierpiących zwłoki może przesłuchiwać lekarza w charakterze obwinionego jeszcze przed przedstawieniem zarzutów.− Postępowanie wyjaśniające powinno być zakończone w terminie 6 miesięcy.

Jeżeli zebrany w toku postępowania wyjaśniającego materiał dowodowy wskazuje na fakt popełnienia przewinienia zawodowego rzecznik wydaje postanowienie o przedstawieniu lekarzowi zarzutów. Obwinionemu lekarzowi przysługuje prawo złożenia wyjaśnień.

41



Jeżeli postępowanie wyjaśniające dostarczyło podstaw do sporządzenia wniosku o ukaranie rzecznik

zawiadamia obwinionego i jego obrońców o terminie końcowego zapoznania się z materiałami postępowania wyjaśniającego i możliwości przejrzenia akt. Po upływie tego terminu rzecznik wydaje postanowienie o zamknięciu postępowania wyjaśniającego i

składa do sądu lekarskiego wniosek o ukaranie.

Sąd lekarski może tymczasowo zawiesić prawo wykonywania zawodu lub ograniczyć zakres czynności wwykonywaniu zawodu lekarza przez obwinionego na okres do roku w przypadku, gdy jest duże

prawdopodobieństwo, że lekarz popełnił ciężkie przewinienie zawodowe a rodzaj przewinienia wskazuje,że wykonywanie zawodu zagraża bezpieczeństwu pacjentów lub grozi popełnieniem kolejnego

przewinienia zawodowego.

W sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy orzekają okręgowe sądy lekarskie i Naczelny SądLekarski. Postępowanie przed sądem lekarskim odbywa się na rozprawie jawnej

− Okręgowy sąd lekarski orzeka w składzie trzyosobowym− Naczelny Sad Lekarski orzeka w składzie pięcioosobowym

Sąd lekarski może orzec następujące kary:1.Upomnienie2.Nagana3. Kara pieniężna4. Zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia od

roku do 5 lat5. Ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza na okres od 6 miesięcy

do 2 lat6. Zawieszenie prawa wykonywania zawodu lekarza na okres od roku do 5 lat7. Pozbawienie prawa wykonywania zawodu lekarza

Orzekając kary wymienione w pkt 4-7 sąd lekarski może zarządzić opublikowanie orzeczenia w biuletynie okręgowej izby lekarskiej, której obwiniony jest członkiem.

Karę pieniężną orzeka się na cel społeczny związany z ochrona zdrowia w wysokości od 1/3 doczterokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.

Od orzeczenia okręgowego sądu lekarskiego stronom przysługuje odwołanie do NSL w terminie 14 dniod dnia doręczenia orzeczenia. NSL może utrzymać w mocy, uchylić lub zmienić orzeczenie okręgowegosądu lekarskiego

Od prawomocnego orzeczenia sądu lekarskiego kończącego postępowanie stronom, Ministrowi Zdrowia i

Prezesowi Naczelnej Rady Lekarskiej przysługuje kasacja do SN w terminie 2 miesięcy od dniadoręczenia orzeczenia.

Zatarcie kary następuje:1.po roku – w przypadku upomnienia2.po 3 latach od uprawomocnienia się – w przypadku nagany3.po 3 latach od wykonania kary – kara pieniężna, zakaz pełnienia funkcji i ograniczenie zakresu czynności4.po 5 latach od wykonania kary – zawieszenie prawa wykonywania zawodu.

Kara pozbawienia prawa wykonywania zawodu – nie ulega zatarciu.

Odpowiedzialność cywilna lekarza

Zakres i rodzaj odpowiedzialności cywilnej lekarza zależy od charakteru stosunków prawnychzachodzących pomiędzy lekarzem i pacjentem, działania na własny rachunek lub w imieniu lub w

42



interesie zoz, działania za zgodą pacjenta bądź przy wykonywaniu obowiązku prawnego lub poza tymobowiązkiem.

W przypadku, gdy pomiędzy lekarzem i pacjentem zachodzi stosunek obligacyjny wyrządzenie szkodymoże być traktowane zarówno jako konsekwencja niewykonania lub nienależytego wykonaniazobowiązania (art.. 471 KC) jak i skutek czynu niedozwolonego (art. 415 KC), a poszkodowanemuzgodnie z art. 443 KC przysługuje prawo wyboru reżimu odpowiedzialności. Wybór reżimu

odpowiedzialności kontraktowej nie wyklucza możliwości dochodzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 445 KC), bowiem roszczenia te nie wykluczają się wzajemnie.

W przypadku wyrządzenia szkody przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczeniazdrowotnego odpowiedzialność zoz i lekarza za szkody wyrządzone pacjentom będzie opierać sięwyłącznie na zasadach odpowiedzialności deliktowej.

Obecnie zasady odpowiedzialności SPZOZ i organów założycielskich niepublicznych ZOZ za szkodywyrządzone przy wykonywaniu świadczeń zdrowotnych są jednolite i opierają się na ogólnych regułachart. 415 KC (do 2004 r. do publicznych zoz stosowano art. 417 KC przewidujący odpowiedzialnośćSkarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego za niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie

przy wykonywaniu władzy publicznej).

W przypadku gdy sprawcą szkody jest lekarz zatrudniony w SPZOZ to zakład odpowiada za szkodywyrządzone przez lekarza na podstawie art. 430 KC (odpowiedzialność zwierzchnika za szkodywyrządzone przez podwładnego) albo art. 415 i 416 KC (szkoda wyrządzona z winy organizacyjnej lub zwiny organu osoby prawnej)

W przypadku, gdy publiczny zoz prowadzony jest w formie jednostki budżetowej odpowiedzialność zaszkody wyrządzone przez lekarza ponosi Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.

W przypadku, gdy mamy do czynienia z niepublicznym zoz odpowiedzialność ponosi jego organzałożycielski (nzoz nie posiada osobowości prawnej)

W przypadku indywidualnej praktyki lekarskiej odpowiedzialność za szkody wyrządzone pacjentowi przy wykonywaniu świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczenia ponosi lekarz na podstawie art. 415KC

W przypadku grupowej praktyki lekarskiej prowadzonej w formie spółki cywilnej – odpowiedzialnośćsolidarna ponoszą wspólnicy

W przypadku grupowej praktyki lekarskiej prowadzonej w formie spółki partnerskiej – odpowiedzialnośćza działania własne oraz osób podlegających jego kierownictwu ponosi partner.

W przypadku, gdy sprawcą szkody jest lekarz będący pracownikiem zoz znajduje zastosowanie art. 120KP zgodnie z którym za szkody wyrządzone osobie trzeciej przez pracownika przy wykonywaniuobowiązków pracowniczych odpowiedzialność ponosi wyłącznie pracodawca, a wobec pracodawcy

pracownik ponosi odpowiedzialność regresową, której zakres zależy od rodzaju winy.

W przypadku winy nieumyślnej – odpowiedzialność regresowa lekarza wobec zoz będzie ograniczona dowysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, w przypadku winy umyślnej – będzie to pełnaodpowiedzialność.

Stosowanie reguł odpowiedzialności regresowej do lekarzy jest krytykowane w doktrynie – lekarze wzakresie leczenia sa niezależni od pracodawcy – nie sa wiec takimi samymi pracownikami jak inni.

43



W przypadku, gdy sprawcą szkody jest lekarz wykonujący pracę na rzecz zoz na podstawie kontraktu(umowy cywilnoprawnej) wykonuje on zobowiązanie zakładu wobec pacjenta. W takim przypadkuodpowiedzialność lekarza i zoz jest solidarna na podstawie art. 441 KC.

Odpowiedzialność karna lekarza

Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu – art. 148-162 KK

Art. 150 KK – przestępstwo eutanazji – Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływemwspółczucia dla niego podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 151 KK – doprowadzenie namową lub przez udzielenie pomocy do targnięcia się na własne życie – kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 152 KK – przerwanie ciąży za zgodą kobiety z naruszeniem przepisów ustawy, pomoc kobiecie w przerwaniu ciąży – kara pozbawienia wolności do lat 3. W przypadku zaawansowanej ciąży – kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8

Art. 153 KK - przerwanie ciąży bez zgody kobiety przemocą lub w inny sposób albo doprowadzenie do przerwania ciąży przemocą, groźbą bezprawną albo podstępem – kara pozbawienia wolności od 6miesięcy do lat 8. Ciąża zaawansowana – od roku do 10 lat

Art. 154 KK – śmierć kobiety ciężarnej w wyniku przerwania ciąży– kara pozbawienia wolności od rokudo 10 lat, a w przypadku doprowadzenia do przerwania ciąży oraz ciąży zaawansowanej – od 2 do 12 lat

Art. 155 KK – nieumyślne spowodowanie śmierci – kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Art. 156 KK - spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci:1. Pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia

2. Innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej choroby realniezagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej, trwałej niezdolności do pracy wzawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała – kara pozbawienia wolności odroku do 10 lat.

Nieumyślność – kara pozbawienia wolności do 3 lat. W przypadku, gdy następstwem jest śmierćczłowieka – kara pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia - inne niż ciężki uszczerbek na zdrowiu – kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat Naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni – grzywna, kara

ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2

Nieumyślność – kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Art. 157a KK - Uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu – karagrzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Nie popełnia przestępstwa lekarz, jeżeli uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka poczętego są następstwem działań leczniczych, koniecznych do uchylenia niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu lubżyciu kobiety ciężarnej albo dziecka poczętego.

Nie popełnia przestępstwa matka dziecka poczętego.

Art. 160 KK – narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiegouszczerbku na zdrowiu – kara pozbawienia wolności do lat 3.

Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo – kara pozbawieniawolności od 3 miesięcy do 5 lat Nieumyślność – kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

44



Nie podlega karze za narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo sprawca, którydobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo

Art. 161 KK – bezpośrednie narażenie innej osoby na zarażenie wirusem HIV wiedząc, że jest zarażony – kara pozbawienia wolności do lat 3.

Bezpośrednie narażenie innej osoby na zarażenie choroba weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu wiedząc, że jest zarażony – kara grzywny, ograniczeniawolności lub pozbawienia wolności do roku.

Art. 162 KK – nieudzielenie pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w sytuacjimożliwości jej udzielania bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albociężkiego uszczerbku na zdrowiu – kara pozbawienia wolności do lat 3.

Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowilekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lubosoby do tego powołanej.

Art. 165 KK – sprowadzenie niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób polegające m.in. na:spowodowaniu zagrożenia epidemiologicznego lub szerzenia się choroby zakaźnej albo zarazy zwierzęcejlub roślinnej, wyrabianiu lub wprowadzaniu do obrotu szkodliwych dla zdrowia substancji, środkówspożywczych, innych artykułów powszechnego użytku lub też środków farmaceutycznych nieodpowiadających obowiązującym warunkom jakości – kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Przepisy karne zawarte są również w ustawach szczególnych np. art. 58 ustawy o zawodach lekarza ilekarza dentysty – kto bez uprawnień udziela świadczeń zdrowotnych polegających na rozpoznawaniuchorób lub ich leczeniu podlega karze grzywny.

Jeżeli sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albo wprowadza w błąd co do posiadania

takiego uprawnienia – podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.

45

ochrona zdrowia

Documents