odkrywców klasa - lublin · 2020. 4. 20. · 4 wyrazy z ó wymiennym na o, a, e 1. ułóż sylaby...

klasa

imię

nazwisko

klasa

ElementarzodkrywcówPotyczki ortografi czne

Elementarzodkrywców

Ćwiczenia zostały opracowane na podstawie Programu nauczania–uczenia się dla I etapu kształcenia – edukacji wczesnoszkolnej „Elementarz odkrywców” zgodnego z podstawą programową z 14 lutego 2017 roku.

Nabyta przez Ciebie publikacja jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy o przestrzeganie praw, jakie im przysługują. Zawartość publikacji

możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie umieszczaj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, to nie

zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. Możesz skopiować część publikacji jedynie na własny użytek.

Szanujmy cudzą własność i prawo. Więcej na www.legalnakultura.pl

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2019

ISBN 978-83-267-3517-2

Autor: Elżbieta Kacprzak

Redaktor serii: Bożena Gepert.Redakcja merytoryczna i opracowanie redakcyjne: Agnieszka Grzegółka-Maciejewska.

Konsultacja merytoryczna: Małgorzata Misiak.

Nadzór artystyczny: Kaia Pichler. Opieka graficzna: Anita Graboś, Anna Szaniawska.

Projekt okładki: Logoteka Piotr Rudź. Projekt layoutu: Anna Wielbut.

Realizacja projektu graficznego: Małgorzata Koper.

Fotoedycja: Maciej Wróbel.

Ilustracje i zdjęcia na okładce: Shutterstock.comIlustracje: Katarzyna Bogdańska: s. 6; Marcin Bruchnalski: s. 12, 18, 22 (ćw. 1), 27, 35, 42, 46, 51, 56, 57, 72, 73, 76, 77; Anita Graboś: s. 3, 7, 9, 17, 22 (ćw. 3), 25, 28, 29, 33, 37, 44, 45, 49, 55, 58, 60, 65, 67, 78–79, 3. strona okładki; Aleksandra Krzanowska: s. 8, 10 (ćw. 2), 15, 21, 26, 32, 43, 50, 52, 53, 59; Maciej Trzepałka: s. 4, 5, 10 (ćw. 1), 13, 14, 19, 25, 41.

Zdjęcia: Shutterstock.com: s. 1-75/papuga; s. 34; 54; Zespół kartograficzny Nowej Ery: s. 64.

Nowa Era Sp. z o.o.Aleje Jerozolimskie 146 D, 02-305 Warszawa

www.nowaera.pl, [email protected], Centrum Kontaktu: 801 88 10 10, 58 721 48 00

Druk i oprawa: Elanders Polska Płońsk

sówka

Znajdź, pokoloruj i podpisz wyrazami z ó.

brzózka

Wyrazy z ó wymiennym na o, a, e

3

4

Wyrazy z ó wymiennym na o, a, e

1. Ułóż sylaby w odpowiedniej kolejności, tak by powstały wyrazy. Zapisz te wyrazy obok właściwych cyfr. Podkreśl ó, które wymienia się na a lub e.

Piszemy ó, gdy wymienia się na o, a lub e.

2. W każdym z podanych wyrazów ukrył się inny wyraz z ó. Zapisz go.

naród – strój – twaróg –

połów – otwór – półkole –

powóz – bawół – krówka –

2 3 4

6 7 8

ka ka

ka katrój czwór

szóst demka kadwój ósem

sió

3. Narysuj dróżkę prowadzącą od każdej mrówki do jej mrowiska.

Zapamiętać łatwo to: ó wymienia się na a, e, o!

wrócił

ziółka

jagódka

dróżka zamiótł

ściółka

plótł

jagoda

ściele

droga

plecie zamiata

wraca zioła

5

Wyrazy z ó zako czone na -ów, -ówka

3. Dokończ zdania. Popatrz na wzór.

1. Rozwiąż rebusy. Do nazw obrazków dopisz -ów. Utworzone wyrazy zapisz wielką literą, bo są to nazwy miast i miejscowości. Popatrz na wzór.

2. Do imion dopisz -ów, a powstaną nazwy polskich miast. Zapisz je obok w całości.

4. Dokończ zdania.

W zako czeniach -ów, -ówka piszemy ó.

ów Garbów

ów G

ów R

ów B

ów ów M

Celestyn + -ów = Celestynów August

Krak Jędrzej

Jan Tomasz

Józef Piast

Są ptaki. – Nie ma ptaków.

Widzę szpaki. – Nie widzę

osną świerki. – Nie niszcz

witną kwiaty. – Nie zrywaj

Miejsce w szkole, w którym można zjeść obiad, to .

wieci w lampie – to .

Wie to każda mądra główka,

że przez ó piszemy -ów i -ówka!

6

Wyrazy z ó, których pisownię trzeba zapamiętać

stnieją wyrazy z ó, których pisownię trzeba zapamiętać., których pisownię trzeba zapamiętać., których pisownię trzeba zapamiętać.

1. Znajdź i wykreśl jeszcze osiem wyrazów z ó. Zapisz je pod ilustracjami. Niewykreślone litery czytane poziomo utworzą hasło. Zapisz je.

2. Pokoloruj jednakowo prostokąty, w których są zapisane te same wyrazy.

M W A R Ó W JÓ W I Ó R P T O AZ R U C Z Y SG Ó O Ó W E K

C S I T ÓO K H R T N O GR A Ó A F O I I K

R K Ó D K A

żółwżółwica

żółty

kłótniakłódkakrótki

pó no pióropółka

wiewiórkawiór

wróbel

kłótniakrótkikłódka

pióropółkapó no

różdżkaróżnicaróżowy

wiórwiewiórka

wróbel

żółwicażółwżółty

półkapó no pióro

różowyróżdżkaróżnica

żółtyżółw

żółwica

krótkikłótniakłódka

pióropółkapó no

wróbel wiór

wiewiórka

płótno

7

Wyrazy z ó, których pisownię trzeba zapamiętać

3. Uzupełnij tekst kolejnymi wyrazami z ramki. Pamiętaj o wielkiej literze na początku zdania.

bardzo kochał swoją jedynaczkę .

ragnął wydać ją za dzielnego . Niestety,

wybrała pięknego, ale

. Na dodatek okazał się .

szukał pomocy u . obieta kazała

wziąć i popłynąć

w rzeki do zaczarowanego . W czasie

podróży został poddany niebezpiecznym

. łynął , nie znalazł

. Na miejscu spotkał ,

zażądał od niego . oddał mu

ją, wypił wodę i wrócił do .

i byli bardzo szczęśliwi, bo zamiast

i zobaczyli dzielnego .

król • óżę • królewicza • córka • tchórzliwego • Józefa • Józef • próżniakiem • król • wróżki • Józefowi • żółtą • włócznię • czółnem • górę • ródła • Józef • różnym • próbom • dopóty

• dopóki • ródła • stróża • który • żółtej • włóczni • Józef • ródlaną • królewny • óża • król •

tchórza • próżniaka • królewicza

Ortograficzna bajka

Wyrazy z óLecestiae doluptat. Feris prerferum quatur?

1. Co widzisz na obrazkach? Wpisz do diagramu właściwe wyrazy z ó.

• Kształt jakiego zwierzęcia przypomina diagram?

iagram ma kształt .

ÓD

Wyrazy z ó

Ważne są ćwiczenia, gdy ó się nie wymienia

Co widzisz na obrazkach? Wpisz do diagramu właściwe wyrazy z

17.

17.

18.

18.

19.

19.

20.

20.

21.

21.

Ó Ó

Wyrazy z ó

8

1.

1.

2.

2.

3.

3.

4.

4.

5.

5.

6.

6.

7.

7.

8.

8.

9.

9.

10.

10.

16.

16.

11.

11.

12.

12.

13.

13.

14.

14.

15.

15.

Ó

Ó

Znajdź, pokoloruj i podpisz. Możesz dorysować drugą połowę.

Wyrazy z u

k a p e l u s z

k

o

9

10

Wyrazy z u na ko cu

Piszemy zawsze u, jeśli występuje na ko cu wyrazu., jeśli występuje na ko cu wyrazu., jeśli występuje na ko cu wyrazu.

Na podwórkuNa podwórku dużo krzyku,kogut znalazł groch w koszyku.

ury szybko się zleciały,po ziarenku wyskubały.Co za skandal, mój indyku,nie mam grochu już w koszyku.

1. Przeczytaj rymowankę. Podkreśl wszystkie litery u. Zobacz, w którym miejscu wyrazów jest ich najwięcej. Wypisz wyrazy z u w tym miejscu.

2. Uzupełnij zdania wyrazami z ramki.

stoliku • koszyku • czajniku • kubku • cukru • piekarniku • talerzyku

W kuchni na leżą winogrona w .

W gotuje się woda.

Ula robi w herbatę.

Wsypuje do niej łyżeczkę .

Mama piecze ciasto w .

Gotowe położy li na .

ażdy ucze dobrze wie, że na ko cu

i na początku wyrazu u pisze się.

11

Wyrazy z u na początku

Piszemy u, jeśli występuje na początku wyrazu.

1. Rozwiąż krzyżówkę. Wpisz wyrazy z u.

1. Mieszkają w nim pszczoły.2. zięki nim mówisz.3. zięki nim słyszysz.4. Jeżdżą po niej samochody

w mieście.5. hodzi do szkoły.6. ardzo duży, gęsty deszcz.7. ojawia się na twarzy, gdy

jesteś zadowolony.8. Inaczej o prezencie.

2. Ułóż zdania z wyrazów podanych w ramkach.

uroczo. • Ula • uśmiecha się

układają • ulubione • Uczniowie • układanki.

ubranie. • ubrudził • Ursyn

Ulicami • ucieka • ułan. • Ustki

1.

2.

3.4.

5.6.7.8.

Wyrazy: ósmy, ósemka, ósmoklasista, ów, ówczesny piszemy przez ó.

Wyjątkowe wyrazy

12

Wyrazy z u zako czone na ę, -uje, ą

W zako czeniach czasowników -u ę, -uje, -u ą piszemy zawsze u.

1. Podkreśl czasowniki zakończone na -uję.

2. Dopisz brakujące czasowniki kończące się na -uje.

3. Dopisz brakujące wyrazy i czasowniki kończące się na -ują.

4. Uzupełnij tabelę czasownikami wybranymi z ćwiczeń 1., 2. i 3. Popatrz na wzór.

zęsto po górach wędruję,ciekawe miejsca znajduję,dokładnie je fotografuję,pó niej tekst i zdjęcia drukuję,tak album z podróży wykonuję.

zęsto po górach ,

ciekawe miejsca ,

dokładnie je ,

pó niej tekst i zdjęcia .

tak album z podróży .

zęsto po ,

ciekawe ,

dokładnie je ,

pó niej tekst i ,

tak album z .

ja on lub ona oniwędruję wędruje wędrują

znajdujefotografują

-uje sięnie kreskuje.

ja

on

ona

oni

13

Wyrazy z u zako czone na ś

W zako czeniach -us, -uś, -usia piszemy zawsze u..

1. Rozwiąż rebusy i uzupełnij zdania.

2. Dopisz zakończenia wyrazów: -uś lub -usia.

Lubię, gdy wszyscy są w domu:

tat i mam ,

dziadzi i babunia,

młodsza siostra n ,

i starszy brat Kub ,

a także psotny pies ik

i leniwa kotka Mil .

3. Do podanych wyrazów dopisz wyrazy zdrobniałe.

syn – synuś córka – córusia chlebek –

Piotr – Marta – Franek –

Maciek – Ela – Wojtek –

glo = re

ozwiązujemy .

+ usy.

Na klombie rosną .

+ us

n zachowuje się jak .

yna = us.

omara cza to .

glo = re +

+ yna =

-us, -uś, -usia, -utki, -unek,także -unia oraz -uszekzawsze pisz przez u –bąd zuszek.

14

Wyrazy z u zako czone na -utki, -unek

W zako czeniach -utki, -unek piszemy zawsze u.

1. Do podanych wyrazów dopisz zdrobnienia. Popatrz na wzór.

2. Uzupełnij zdania zdrobnieniami podanych wyrazów.

3. Zmień czasowniki na rzeczowniki zakończone na -unek. Podkreśl u.

mały – malutki ciepły – słodki –

gruby – miły – słaby –

suchy – nowy – cichy –

Mały skrzat ma (miły domek.

W nim (mały stoliczek

i (niski krzesełka. Stoliczek

przykrył (białym obrusem.

Na podłodze położył (miękki

dywanik. W oknie zawiesił (żółte ,

(czyste zasłonki. óżeczko przykrył

(ciepłym kocykiem.

rysuję – poczęstuję –

kieruję – ładuję –

pocałuję – opatruję –

Nie tylko w wyrazie ł unek na ko cu piszemy -unek.

15

óżne wyrazy z u

1. Wpisz do tekstu wyrazy z u podane w ramce. Dla ułatwienia pierwsze litery wyrazów zostały już wpisane.

Julek • trenuje • Klubie • uch • wtorku • czwartku • boisku • długie • wyrzuty • autu • Julek • lubi • gratulują •

mamusia • tatuś • dumni • lutym • turnieju • drużyna • drugie

J t w K Sportowym R .

Od w do cz gra na b . wiczy

d kopnięcia, dokładne podania, w

z a . J najbardziej l chwilę,

gdy zdobędzie bramkę. Wtedy wszyscy mu g .

A m i t są z niego .

W l na szkolnym t jego d

zdobyła d miejsce. To był wielki sukces.

1. Uzupełnij diagram wyrazami z ramki. Zwróć uwagę, w którym miejscu musi być litera u.

Wyrazy z u

but • kakadu • kukiełka • malują • gotują • cukier • Martusia • budowa • liceum • muzyka • bielutki • kurnik • Wojtuś •

ulewa • pracuję • ulica • wyjmuję • umowa • filmuje • uwaga • tresura • warunek • Paulina • minus • ubranie

2. Zapisz przykłady wyrazów zakończonych na: -u, -us, -uś, -usia, -utki, -unek, -uję, -uje, -ują.

-u -usia -u ę

-us -utki -uje

-uś -unek -u ą

U UU UU UU UU UU UU UU U

U UU U

U UU U

U

16

• Zapisz też inne przykłady wyrazów z u na początku, u na końcu i u w środku.

Znajdź, pokoloruj i zapisz.

d r z w i

Znajdź osoby i rzeczy, których zwykle nie spotkasz na łące. Pokoloruj je. Zapisz ich nazwy we właściwych miejscach.

17

Wyrazy z rz

18

Wyrazy z rz wymiennym na r

1. Zapisz wyrazy z ramki w odpowiednich miejscach.

3. Uzupełnij według wzoru.

Piszemy rz, gdy wymienia się na r.

morze – woda

marzec – dzie

dworzec – budynek

orzeł – gniazdo

morska • marcowy • dworcowy • orle

2. Znajdź w ciągu liter wyrazy z rz oraz wyrazy z r, które do nich pasują. Wypisz te pary wyrazów. Popatrz na wzór.

wtlustrzanezatpodwórzewalorzeneicłszczerzedspojezierzeżr

otworzysągmierzyśąćfutrzanywiźszczeryjfxyorkazjpńęfutrouaf

rińąlustrołoręmiarafrójeziorolmiołpodwórkofądkotwórhś

lustrzane – lustro –

– –

– –

– –

czasowniki z rz (co robi?) rzeczowniki r (kto? co?)chmurzy się

wierzy

chmurapranie

powtórka

Jak wiadomo z doświadczenia:

rz się na r wymienia!

19

Wyrazy z rz po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w

1. Pokoloruj jednakowo rymujące się wyrazy.

o spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w piszemy rz..

skrzydeł między drzwi trzy grosze język za zębami trzy po trzy do góry brzuchem

krzywa

skrzela

ogrzewa

poprzeczka

brzmi

grzałka

wrzód

trzask

wrzask

przód

strzałka

grzmi

strzela

grzywa

sprzeczka

dojrzewa

2. Dokończ powiedzenia. Wykorzystaj sformułowania z ramki. Dowiedz się, co znaczą te powiedzenia. Czy należy rozumieć je dosłownie?

Felek leży .

Andrzej plecie .

rzysztof zawsze wtrąca swoje .

Jula trzymaJula trzyma .

Tomek pcha palce .

Ta pochwała dodała jej .

3. Zapisz sześć wyrazów zaczynających się sylabą przy.

Sposób na rz masz – ważnych

liter znasz!

20


przyjaciółka chrząkał trzasnęła skrzynia drzemali rzyś drzazga grzechotka pielgrzym chrząszcz

strzyżyk jastrząb zajrzał brzdąc przepiórka trzepak

przyjaciel

krzyk

strzał

krzyż

przerwa

skrzypek

krzyżować przerwany skrzypce przyja strzelać skrzypcowy przerywać strzelba krzyczeć

okrzyk przyjaciółka krzyżówka

5. Dobierz do każdego wyrazu po dwa wyrazy z ramki należące do tej samej rodziny.

strzyżyk jastrząb zajrzał brzdąc przepiórka trzepak

4. Wpisz na każdym ekranie właściwe wyrazy z ramki.

osoby zwierzęta rzeczy czynności

21


6. W wyrazach zostały zamienione spółgłoski. Napisz obok te wyrazy poprawnie.

trzoza – , brzazga – , jrzewo – ,

brząszcz – , trzyb – , rozedrzał się – ,

przesło – , chrzesie – , spobrzał – ,

wrzan – , przebie – , wrzmiel – ,

grzuch – , krzygoda – , jrzyjaciel –

7. Na której drodze jest najwięcej wyrazów? Ostatnia litera lub głoska jednego wyrazu jest pierwszą literą lub głoską wyrazu następnego. Bez liczenia postaw + przy wybranej drodze, a później sprawdź.

wrzaskrzewrzostrzęprzepisprzętrzepakrzesłobrzędrzazga

zaprzęgrzybrzuchrzestrzechrząszczgrzytrzask

brzegrzejnikrzewrzecionolbrzymodrzewrzoskrzydło

• Wypisz wyrazy z drogi, na której jest ich najwięcej.

8. Podkreśl i przepisz wyrazy z sz.

Wykształcony kszyk znalazł w zielonym bukszpanie ziarenko pszenicy i dał pszczole na śniadanie.

Wyrazy: kszyk (ptak , bukszpan, pszenica, psz ł , wyksz ł piszemy przez sz.

yk (ptak , yk (ptak , yk bukWyjątkowe wyrazy

22

Wyrazy z rz zako czone na -arz, -erz

2. Przepisz wyrazy zakończone na -arz i -erz.

3. Napisz, kto pracuje w miejscach przedstawionych na ilustracji.

W nazwach zawodów zako czonych na -arz, -erz piszemy zawsze rz.

Czy to bramkarz, tancerz, malarz,czy dziennikarz, żołnierz, kolarz,to na ko cu, jak już wiesz,zawsze piszesz -arz lub -erz.

kajakarz

w aptece – , w piekarni – ,

w bibliotece – , w szpitalu – ,

w drukarni – , na kolei –

Wiele zawodów już znasz, które ko czą się na -erz lub -arz!

1. Polscy sportowcy zdobyli ostatnio takie złote medale. Napisz, jacy to zawodnicy.

23

Wyrazy z rz, których pisownię trzeba zapamiętać

1. Po rzece płyną barki z towarami. Wpisz odpowiednie wyrazy na poszczególnych barkach.

2. Na krzesłach z pierwszego rzędu napisz wyrazy zawierające sylabę rze, a na krzesłach w drugim rzędzie – wyrazy z sylabą rzę.

stnieją wyrazy z rz, których pisownię trzeba zapamiętać., których pisownię trzeba zapamiętać., których pisownię trzeba zapamiętać.

talerze zwierzęta narzędzia rze by piskorze warzywa

korzenie narzędzia rzemie zwierzę rzędy rze ba narzeka urzędnik

I rze

rzę

24


3. Na niektórych parasolkach są zapisane wyrazy, w których ukrył się wyraz rząd. Znajdź je i policz.

jarzębina

wierzba

grządka zarząd

tchórzprzyrząd

twarz

obrządekzorza

samorządporządek orzechprządka

kurz

narząd Katarzyna

porządny urządkorze rzęsy

4. Dopasuj puzzle. Ułóż zdania z podanych wyrazów i zapisz je pod spodem.

• Dokończ zdanie.

Tych wyrazów jest .

Rzym

Rzeszów

W horzowie

są

jest

to

piękne

kopalnie

stolicą

węgla.

Włoch.

miasto.

25


5. Uzupełnij powiedzenia. Pomogą ci wyrazy podane w ramce.

orzech rzucić korzysta uderz

rzechwarz adkoerz utkurz ep

Zapamiętasz wnet wyrazy z rz!

twardy do zgryzienia

okiem

Gdzie dwóch się bije, tam trzeci .

w stół, a nożyce się odezwą.

6. Utwórz wyrazy z rz niewymiennym. Ostatnia głoska jednego wyrazu jest pierwszą głoską wyrazu następnego. Odczytaj utworzone wyrazy i zapisz je w kolejności alfabetycznej.

26


7. Przeczytaj uważnie tekst „Ogródek Marzenki”. Wpisz w odpowiednie miejsca brakujące wyrazy z tekstu. Postaraj się zrobić to z pamięci.

Ogródek

Wiosną z mamą zrobiły

w ogródku. Wzięły ogrodnicze i przygotowały

ziemię pod . W czterech posiały:

pietruszkę, , marchewkę i .

ó niej wypieliły ziemię wokół krzewów .

rzed domem posiały . iężko pracowały od świtu

do . słoneczny dzie , i to, że

wiał wietrzyk. Dziewczynka

mamie, że będzie dbała o ogródek.

Ogródek MarzenkiWiosną Marzenka z mamą zrobiły porzą w ogródku. Wzięły narzę ogrodnicze i przygotowały ziemię pod warzywnik. W czterech rzę posiały: pietruszkę, rz ę, marchewkę i rz ę. ó niej wypieliły ziemię wokół krzewów porzeczek.

rzed domem posiały macierz ę. iężko pracowały od świtu do zmierzchu. Wykorz ł słoneczny dzie i to, że wiał rz ś wietrzyk. Dziewczynka przyrz ł mamie, że będzie dbała o ogródek.

27


8. „Wstaw” do diagramu brakujące elementy, to znaczy dopasuj je i wpisz umieszczone na nich litery. Możesz też odpowiednio pokolorować kratki. Jeden element został już wstawiony.

9. Dopisz wyrazy o znaczeniu przeciwnym do podanych. Wybierz je z ramki.

burzy korzyść porządek rzadko rzeczywisty rzuca tchórzliwy zmierzch

bałagan – często –

buduje – chwyta –

strata – fantastyczny –

odważny – świt –

K A T A R Z

Z

A

G

K

I

ZM I A Y.

E.

OR

OWZ

RIE

WI J EE

ZM

OA

RZ

ZE M Z

NI

AC

Z

HN

AI

CE

W

YY

PR

G O R

YA

WDO

Y,PR

B

Z

RY

Z

Z

A

G

K

ZM I A Y.

Y

Y

N

K

A R

B

L

O

G

Z

E

U N

• Wszystkie litery czytane poziomo utworzą tekst. Odczytaj go i zapisz.

1. Przyjrzyj się ilustracji i znajdź obrazki przedstawiające rzeczy i osoby, które w nazwie mają rz. Zapisz wybrane wyrazy w odpowiednich miejscach tabeli.

Wyrazy z rz

rz wymienne na r

rz po spółgłoskach:

b, p, d, t, g, k, ch, j, w

rz w zako czeniach

-arz, -erz

rz w wyrazach, których

pisownię trzeba zapamiętać

28

Porównaj, znajdź, pokoloruj i zapisz.

Przyjrzyj się ilustracjom i znajdź przedmioty, które zmieniły swoje położenie. Zapisz ich nazwy i je pokoloruj.

ORTOGRAFICZNA PORÓWNYWANKA

Wyrazy z ż

ORTOGRAFICZNA PORÓWNYWANKA

29

30

Wyrazy z ż wymiennym na g

1. Dopisz wyrazy, w których ż wymienia się na g.

2. Skreśl sylabę GA. Odczytaj i zapisz zdanie. Podkreśl wyrazy z ż.

3. Połącz balony z odpowiednimi rękami tak, by utworzyć wyrazy z ż.

Piszemy ż, gdy wymienia się na g.

wstążka – książka –

dróżka – nóżka –

śnieżek – stożek –

rożek – łodyżka –

TRZY GA SPRAG GA N NGA PA GA GA KI

SZ GA POL N GA DO GA GA KIT

N J GA ST GA KI GA

żek żka

papu

łody wstą

nó

dródrąposą

prąsto

śnie

31

Wyrazy z ż wymiennym na g

4. Otocz pętlą co drugą literę i zapisz powstały wyraz. Z pozostałych liter ułóż drugi wyraz i zapisz go obok. Zaznacz wymieniające się litery. Popatrz na wzór.

6. Utwórz wyrazy i je zapisz.

w w a a ż g y a – waży – waga

k k r r ą ą ż g y – –

s s ł ł u u ż g y a – –

m m n n o o ż g y a – –

ś ś n n i i e e ż g y – –

r r o o z z w w a a ż g y a – –

5. Wpisz wyrazy z ramki w odpowiednie miejsca.

może koleżanka

waży nawilżacz nosorożec

mnóż oblężenie leży

7. Uzupełnij zdania wyrazami wybranymi z ćwiczenia 6. Możesz zmienić ich formę.

Strażacy są lud mi.

Romek jest słuchaczem.

Grażyna ma minę, gdy rozwiązuje zadania.

po u od roz

ważny

To jest warte zauważenia, że się ż na g wymienia!

32

Wyrazy z ż wymiennym na z

1. Przeczytaj zdania.

Od rana po jezdni jeżdżą samochody, motocykle i rowery.Gwizdek Tomka głośno gwiżdże. Jola maże żółtym mazakiem.Ptaki gnieżdżą się w gniazdach.Górnicy wywożą węgiel z kopalni wózkami.

– –

– –

– –

– –

co robi? czasownik

ć czasownik

co? rzeczownik

każę kazać kazanie

przekażę przekazać przekazanie

wykażę

rozkażę

nakażę

pokażę

zakażę

2. Wypisz ze zdań z ćwiczenia 1. parami wyrazy, w których zachodzi wymiana ż na z. Dopisz swój przykład.

3. Uzupełnij tabelę według wzoru.

Piszemy ż, gdy wymienia się na z.

2.

I to warte dostrzeżenia, że się ż na z wymienia!

33

Wyrazy z ż wymiennym na s

1. Przyjrzyj się rysunkom. Dopisz brakujące przymiotniki.

2. Przeczytaj zadania. Znajdź wyrazy z ż wymiennym na s i je zapisz.

Piszemy ż, gdy wymienia się na s.

wysoka niski blisko wąski

bliżej

najwęższy

apież mieszka w pa stwie papieskim, Watykanie.

–

W czasie wędrówki po aryżu zwiedzaliśmy paryskie muzea.

–

W księstwie władzę sprawuje książę.

–

Zawisza zarny był mężnym rycerzem i słynął ze swego męstwa.

–

W okolicach iałowieży spacerują białowieskie żubry.

–

Warto zapamiętać jest, że ż na s wymienia się też

34

Wyrazy z ż, których pisownię trzeba zapamiętać

1. Usuń z każdego wyrazu jedną lub dwie litery, a powstaną nowe wyrazy. Zapisz je obok.

2. Zapisz rozwiązania rebusów.

3. Znajdź i zapisz wyrazy, w których ukryła się cząstka żar.

stnieją wyrazy z ż, których pisownię trzeba zapamiętać., których pisownię trzeba zapamiętać., których pisownię trzeba zapamiętać.

drżeć oskarżenie

żubr dyżurny

żart witraż

masażer różna

żelazko żuraw

+ ki

Pa +

+ niec

+ ina ówka

+ yna

ciężar masażer abażur straż pożar żuraw żarówka żarliwy spiżarnia

ciężarówka dyżurny żaba żart pożegnanie żarłok żak żonkil żartowniś

Spamiętasz też wnet wyrazy z samym ż!

35

Wyrazy z ż, których pisownię trzeba zapamiętać

4. Wpisz wyrazy do właściwego diagramu.

5. Obejrzyj ilustrację. Uzupełnij zdania wyrazami z ramki.

jeż ryż łóżkożaba żal łyżkażona wąż pożarwieża żart życiebażant książka strażgaraż żuraw bagaż

łażej garaże straży pożarnej dyżurny

strażacy włożyli odzież strażackich pożaru

węże ostrożnie żywiołem pożar łażej też

strażakiem

Wracając ze szkoły, zobaczył, jak płoną przy

szkole. Szybko zadzwonił do pod numer 112.

Zgłosił się . o rozmowie z chłopcem ogłosił alarm.

błyskawicznie ochronną . Wskoczyli

do wozów . Na sygnale dotarli do .

Sprawnie rozwinęli gumowe . walczyli

z . o kilku godzinach ugasili .

chciałby zostać .

ż na początku wyrazużaba

ż w środku wyrazubażant

ż na ko cu wyrazu

jeż

1. Otocz kółkiem liczby przy nazwach zwierząt. Przenieś te kółka na odpowiednie liczby pod tabelą. Połącz liczby otoczone kółkami w kolejności od najmniejszej do największej. Co powstało?

Wyrazy z ż

2. Zapisz wybrane nazwy zwierząt i wybrane nazwy roślin z ćwiczenia 1.

nazwy zwierząt

nazwy roślin

1 żaba 11 garaż 21 żonkil 31 nosorożec2 róża 12 krążek 22 żbik 32 wyżyna3 łóżko 13 żyrafa 23 koleżanka 33 jeżyna4 jeż 14 zboże 24 żarówka 34 wąż5 twarożek 15 nóżka 25 bażant 35 książka6 ryż 16 żubr 26 żona 36 zjeżdżalnia7 żmija 17 żelazko 27 żurek 37 ważka8 nożyk 18 plaża 28 żuraw 38 książę9 mężczyzna 19 żuk 29 różki 39 żyto

10 żółw 20 kożuch 30 żołędzie 40 pieniążki

2

3

5

6

8

911

12

14

15

17

18

20

21

23

24

26

27

2930

32

3335

3638

39404

1619

13

25

28

1

10

347

31

22 37

36

Połącz i ułóż.

Połącz ze sobą pasujące części puzzli i odczytaj tekst, który składa się z pięciu zdań. Zapisz ułożone i odczytane zdania. Pamiętaj o kropce na końcu każdego z nich.

Wyrazy z ch

1.

2.

3.

4.

5.

ORTOGRAFICZNA UKŁADANKA

Dziewczyny

hłopcy

puchar

Spędzamy

Bierzemy

trenujemy

zdobyli

wygrały

w nich

udział

w klubach

grach

wiele

w zajęciach

sportowych.

w zawodach

w zespołowych

przyjemnych

indywidualnych

szachowych.

matematycznych.

chwil.

i grupowych.

hętnie

37

1. Przeczytaj tekst. Podkreśl wyrazy z ch na końcu.

Piszemy ch, jeśli występuje na ko cu wyrazu.

Na chryzantemach, ich gałązkach, pąkach, listkach i płatkach, pełno było pajęczych sieci. wiatki z trudem oddychały. Nadleciał wicher, dmuchnął raz, dmuchnął drugi i uwolnił chryzantemy od poplątanych nitek. d tej chwili na rabatkach pełno było białych, żółtych i fioletowych kwiatów.

w skuterach , w

3. Przeczytaj tekst i wypisz z niego nazwy rzeczy, o których będą rozmawiali uczniowie na lekcji.

ani wychowawczyni poprosiła ubę, żeby powiedział, co ma w plecaku. hłopiec szybko wymienił: książki, zeszyty, piórnik, kanapki, sok, jabłko, misia. ewnie już się domyślacie, że uczniowie będą rozmawiali o swoich książkach, zeszytach, piórnikach, kanapkach, sokach, jabłkach, misiach.

plecak – o plecakach – o

książki – o – o

– o – o

– o – o

2. Napisz, w których pojazdach są dwa, a w których cztery koła. Nazwy pojazdów podaj w liczbie mnogiej.

amiętajcie o tym, że ch na ko cu pisze się.

38

Wyrazy z ch na ko cu

Piszemy ch, gdy wymienia się na sz.

1. Uzupełnij okienka tak, by wykorzystać wszystkie wyrazy z ramki.

• Te okienka uzupełnij wyrazami, które uzasadniają pisownię wyrazów z ramki. Popatrz na wzór. b l a s z k a

s t r a s z y ć

l a c hp l u hs t c hr a c hs r y h

r u c h

2. Utwórz wyrazy i je zapisz.

z z

p p

d d

uch uszek

3. Dopisz do podanych wyrazów wyrazy zdrobniałe z dwuznakiem sz.

mech – karaluch –

puch – ła cuch –

dach – maluch –

orzech – pielucha –

proch – kłamczucha –

strych strach paluch racuch blacha grucha

Ch piszemy wtedy, gdy ch wymienia się na sz…

39

Wyrazy z ch wymiennym na sz

strych paluchdach gruchagroch pechorzech suchymaluch strachkrucha duchdruh prochmech grzechmuchy druh

4. Połącz w pary wyrazy różniące się tylko jedną literą. Popatrz na wzór.

5. Od wyrazów z ramki utwórz zdrobnienia zakończone na -uszek lub -oszek i wpisz je w odpowiednie miejsca.

6. Podziel prostokąt trzema liniami prostymi na cztery części tak, by w każdej z nich znalazła się taka sama grupa wyrazów.

karaluch karaluch mucha ropucha mucha ropucha

ropucha mucha ropucha mucha karaluch karaluch

-uszek -oszek

fartuch śpioch tłuścioch kłamczuch brzuch groch leniuch paproch

lecz wie o tym każdy zuch,że wyjątkiem jest tu druh. lecz wie o tym każdy zuch,

Wyjątkowe wyrazy

• Który wyraz nie ma takiej pary? Otocz go pętlą.

40

Wyrazy z ch wymiennym na sz

1. Przeczytaj tekst. Podkreśl wyrazy z ch.

W krainie olbrzymówW krainie olbrzymów wszystko było ogromne. Nawet ziarenka piachu były wielkości grochu. lbrzymy lubiły dużo zjeść. Swoje michy napełniały kluchami i gotowaną kapuchą. o tego każdy dokładał dwa kawały mięcha wielkości arbuza i trzy pęta kiełbachy. Straszne były z nich łakomczuchy, tłuściochy i leniuchy.

d takiej ilości jedzenia rosły im brzuchy, bo nie lubiły ruchu.

2. Wypisz z tekstu wyrazy z ch i uzasadnij ich pisownię.

– –

– –

– –

– –

– –

– –

41

Wyrazy z ch wymiennym na sz lub s

1. Przeczytaj i zapisz wyrazy.

2. Dodaj s- i utwórz wyrazy. Zapisz je.

3. Połącz w pary wyrazy z tej samej rodziny. Podkreśl s- przed ch. Który wyraz pozostał bez pary?

chodzę schodzę chwytał schwytał

Wyraz bez pary to .

Piszemy ch, jeśli występuje po spółgłosce s.

ażdy ucze dobrze wie, że ch po s pisze się

chrupać chować schwytać schować charakteryzować

chwytać schemat schronić chłodzić

chronić schrupać scharakteryzować schłodzić

chab –

chlebiać –

chludny –

S

chowek –

chnąć –

chylić –

S

42

Wyrazy z ch po s

1. Wskaż w każdej grupie wyraz, który nie pasuje do pozostałych. Zapisz go.

2. Do każdego wyrazu dopisz po dwa wyrazy z ramki należące do tej samej rodziny. Zaznacz kolorem ch. Popatrz na wzór.

3. Uzupełnij powiedzenia. Skorzystaj z rysunkowych podpowiedzi.

chorągiewka chmura choinki chleb –

chory chętny chytry chomik –

chata chór chwalić chustka –

chłopiec chaber chmiel chrzan –

wierzch – wierzchołek – powierzchnia

chleb – –

hiny – –

tchórz – –

chomik – –

Gdzie sześć, tam nie ma co jeść.

Z dużej mały deszcz.

Nie chwal dnia przed sło ca.

Czym bogata tym rada.

stnieją wyrazy z ch, których pisownię trzeba zapamiętać., których pisownię trzeba zapamiętać., których pisownię trzeba zapamiętać.

chlebak hi czyk stchórzył chomiczek chlebowy chi ski tchórzostwo chomikować

43

Wyrazy z ch, których pisownię trzeba zapamiętać

1. Wskaż drogi Michała, ducha i muchy, jeżeli wiadomo, że:– Michała po puchar zaprowadzą wyrazy z ch na początku.– Ducha na strych zaprowadzą wyrazy z ch wymiennym na sz lub s. – Muchę do kuchni zaprowadzą wyrazy z ch po spółgłosce s.

Wyrazy z ch

2. Zapisz wyrazy z ch z wybranej przez ciebie drogi.

chleb

chło

pak

chrz

an

chata

chór

schron

schody

schab

schrupany

schludny

schłodzony

blachasłucha

ucho

mal

uch

ropucha

cicho

strach

dach

mapa

noc

cie

dom

lato

traktor

chom

ik

prawo schy

lona

chw

astchochla

choi

nka

śmie

ch

mia

sto

schn

ący

piac

h

Chi

czyk

schwytany

chmura

pielucha

motor

chustkasch

emat

schr

onisk

o

chor

ągie

w

44

Wyrazy z h

ORTOGRAFICZNA DOBIERANKA

Dobierz i połącz w pary takie same obrazki.

Ułóż zdania z wyrazami, które nie mają pary.

hełm

hełm

wahadło helikopterhalabarda

huśtawka

harfa

hiena

wahadłoherbhamakhalabardaharfa

hak

helikopter

huśtawka

hienaharcerz

hak

hulajnogaherb

hiacynt

hiacynt

hipopotam

45

Wyrazy z h

46

Wyrazy z h, których pisownię trzeba zapamiętać

1. Wpisz do rymowanki brakujące samogłoski. Zaznacz kolorem h.

ubert chciał uciszyć słowa, więc literki im pochował.

H k! H r ! H l ! H p!H ł s! H rc ! H l ć H s ć r g n!

Teraz cicho jest na świecie,póki liter nie znajdziecie.Wtedy wrócą głośne słowa,będą wszędzie hałasować.

• Z rymowanki wypisz „głośne słowa”.

2. Wpisz ha, he, hi, ho, hu w odpowiednie miejsca i odczytaj wyrazy.

mulec, likopter, popotam, tel, lajnoga,

rcerz, rbata, storia, nor, fiec,

ngar, rb, giena, kej, ta,

ft, łm, ena, łd, ba

3. Wiele imion kobiet i mężczyzn zaczyna się na H. Imiona z ramki zapisz w odpowiednich miejscach. Zaznacz H.

Hipolit • Hubert • Halina • Helena • Hanna • Honorata • Henryk • Henryka • Hilary • Hieronim

„Samo h” piszemy rzadko, dlatego warto zapamiętać wyrazy, w których się pojawia.

47

Wyrazy z h, których pisownię trzeba zapamiętać

4. Znajdź inne wyrazy z h ukryte w podanych wyrazach. Zapisz je.

5. Zmień w wyrazach pierwszą literę na h lub H. Zapisz nowe wyrazy.

herbata – odhale –

hulajnoga – druhna –

hejnał – huśtawka –

masło – , rumor – , buk – ,

buczy – , kura – , nuta – ,

żołd – , motel – , komar – ,

panna – , malina – , filary –

6. Ułóż zdania z podanych wyrazów. Możesz zmienić ich formę.

hiacyntami • Helena • handlować • w • hala

helikopter • hangar • w • huczy

haftować • herb • hafciarka

harcować • harcerze • harcówce • w

huśtać się • Hania • na • huśtawka

Hipopotam, hamak, harcerz, h ł , Hania – wyrazy z h łatwe do zapamiętania

1. Zapisz litery w kolejności, na jaką wskazują liczby. Powstałe wyrazy oddziel przecinkami. Zaznacz kolorem h.

Wyrazy z h

7u

15r21l

27i

39n

3t

33z

45t

8m

14e

20u

26n

38o2o 32y

44s

53n9o

13b

19m

25a37h

1h

31r

43i

52m12u

18a

1b 11h

21h

3h

13a 23m5t15a

25z

7r17ł

27u

9r

19b29a

2o

12w

22o

4a14h

24a

6e16d

26j8d 18o28h

10u 20o

30s

24H30o

42h51y

6h36t

48i11H 17h

23c

29h

41r50h

5l

35n

47r10r

16t 22e28a

40o

49a

4e

34o46o

48

Odszyfruj hasło.

Przeczytaj podpisy pod obrazkami i zapisz po kolei w diagramie litery, które w każdym wyrazie wskazuje podana liczba. Odczytaj hasło.

Wyrazy z ą, ę, om, on, em, en

ORTOGRAFICZNA ODSZYFROWANKA

komputer 5 ręka 1 kominiarz 2

dąb 1 ząb 1

pięć 2 pięść 5

sęp 1 pięta 2 wędka 2

pąk 1 żongler 2

dyrygent 1 wąsy 3 zając 1

centymetr 1 gałązka 5 tęcza 2 gęś 3 pędzel 6

pociąg 4 wielbłąd 1

pająk 4 kręgiel 4 wąż 1

księżyc 3 książka 7 język 3 rondel 4 gołąb 4

pi

pąk ąk ą

49

50

Wyrazy z ą i ę

1. Uzasadnij pisownię wyrazów, dopisując inne wyrazy. Skorzystaj ze wzoru.

ą i ę piszemy między innymi w zako czeniach wielu form czasowników, a także w środku – przed spółgłoskami ł i l – oraz w środku wielu innych wyrazów.

piszemy między innymi w zako czeniach wielu form

2. Ułóż zdania z podanych wyrazów. Zapisz je.

nad krąży kwitnącą Gołąb łąką.

środę piłkę W trenuję każdą nożną.

Lubię z długim żółtą bluzę bawełnianą rękawem.

gęś – gąski

–

–

–

To nietrudne do stwierdzenia,

że się ą na ę wymienia!atwe też do

zauważenia, że się ę na ą wymienia!

51

Wyrazy z ą i ę

3. Zmień w każdym wyrazie jedną samogłoskę na ą lub ę i zapisz nowy wyraz. Popatrz na wzór.

kot – kąt

bok – , lok – , kapie – , sok – ,

stopa – , puk – , gaś – , kasa –

4. Dopisz brakujące formy czasowników. Zwróć uwagę na zakończenia: -ę, -e lub -ą. Popatrz na wzór.

5. Przeczytaj i zapamiętaj poprawne formy czasownika włączać.

6. Zapisz trzy własne przykłady czasowników zakończonych na: -uję, -uje, -ują.

ja skaczę on skacze one skacząja płacz on płacz one płaczja on plącze oneja on płucz oneja on one kwacząja on one gda

ja rozwiązuję on rozwiązuje oni rozwiązują

ja włączamty włączaszon, ona włącza

my włączamywy włączacieoni, one włączają

52

Wyrazy z ą i ę

7. Dopisz według wzoru. Podkreśl zakończenia.

ja płynęłam ja płynąłem my płynęliśmymy płynęłyśmy

ja zasnęłam ja my my

ja krzyknęłam ja my my

ja ciągnęłam ja my my

8. Wpisz brakujące czasowniki. Podkreśl ą i ę.

wędrowali nadciągnęła zaczęły nasunęli stanęli zdjęli

Jędrek z rodzicami po lesie. Niespodziewanie

deszczowa chmura. rople wody

powoli kapać z nieba. Wszyscy kaptury na głowy

i pod rozłożystym dębem. Gdy deszcz przestał

padać, Jędrek i rodzice kaptury. Zadowoleni

wrócili do domu.

53

Wyrazy z om, on, em, en

1. Dopisz cząstkę -om. Zwróć uwagę, gdzie ona się znajduje.

2. Zapisz wyrazy, dodając na początku cząstkę kom-.

W muzeum historycznym uważnie

przyglądaliśmy się różnym eksponat :

obraz , rze b , zbroj , stroj ,

szabl , mebl , naczyni . To była

interesująca wycieczka.

kom+puter – komputer bajn –

pas – plikacje –

binezon – pres –

3. Zapisz wyrazy, dodając w środku cząstkę -on- lub -em-.

4. Zapisz wyrazy, dodając na końcu cząstkę -ent-.

r+on+del – rondel k+em+ping – kemping

k takt – t po –

m tować – t perówka –

prez+ent – prezent instrum –

diam – kontyn –

pacj – elem –

om, on, em, en piszemy w wielu wyrazach, które przywędrowały do nas z innych języków.

om piszemy w zako czeniach wielu form rzeczowników w liczbie mnogiej.

Wyrazy z ą, ę, om, on, em, en

1. Znajdź w ciągu liter wyraz pasujący do obrazka z prawej lub lewej strony. Zaznacz go i połącz z właściwym obrazkiem.

pięśtholinkaśćkumacćśłamaććadiużonkilsdgorenmamale ę ajedniorakopern

holinkargasenulpiątkaumacadużorenkilewitremposzkifćześćombkbrawobombka

cholinkaćkalendarzumacćśłamaśćadiulrzęsyćholinkaciekłamaśćadiujęzykowiertka

bięśholinkaśćkumacbączekkśłamaśćadiużelsiafchjestymierkawópleczymiętaprezent

kolinkaśćkompasśłamaśćadiudzięciołukpompkakarpawertyskodzwonerkanikum

mięsiolinktemperówkawalikumacćśłamaśTrasametroprocawiertrkapółtrąbkamlekowet

5

54

Nie przechod przez jezdnię w niedozwolonym miejscu

Nie

Nie

Nie

Nie

Nie

Nie

Znajdź i przekreśl osoby, które nieprawidłowo zachowują się w mieście.

Poradź tym osobom, czego nie powinny robić. Zapisz to.

ORTOGRAFICZNA PRZEKREŚLANKA

55

Wyrazy z nie

56

1. Uzupełnij powiedzenia, wpisując nie przed czasownikami.

2. Wykonaj zabawne ilustracje do dwóch wybranych powiedzeń.

3. Przepisz tekst, dopisując nie przed czasownikami.

nie z czasownikami piszemy zawsze oddzielnie.

Kto pyta, błądzi.

zadzieraj nosa.

rzucaj słów na wiatr.

Bez pracy ma kołaczy.

mów hop, póki przeskoczysz.

Gdyby kózka skakała, to by nóżki złamała.

Janek zapomniał do szkoły drugiego śniadania. ył głodny i siedział smutny na lekcji. Myślał cały czas o jedzeniu. Na przerwie pobiegł do szkolnego sklepiku. hciał zaraz po szkole wracać do domu na obiad.

Janek nie zapomniał

Czasowniki z nie

57

4. Podpisz obrazki właściwymi czasownikami z nie i bez nie. Popatrz na wzór.

5. Ułóż cztery zdania z czasownikami z nie z ćwiczenia 4.

Tomek

Jula

Franek

Babcia

czyta nie czyta

Zapamiętaj i pisz nie z czasownikiem oddzielnie!

Czasowniki z nie

58

Rzeczowniki z nie

1. Do podanych rzeczowników dopisz rzeczowniki z nie. Popatrz na wzór.

nie z rzeczownikami piszemy razem.

pogoda niepogoda

porządek

bezpiecze stwo

prawda

porozumienie

wiara

2. Do podanych wyrazów dobierz rzeczowniki z ramki o podobnym znaczeniu i je zapisz. Podkreśl nie.

nieszczęście nieuwaga nieprzyjaciel

kłótnia, sprzeczka – niezgoda

brak koncentracji, roztargnienie –

przykre zdarzenie, tragedia –

wróg –

Za to znów za każdym razem,

nie z rzeczownikiem zapisz razem!

–

–

–

–

–

–

1S15A2T 16R5R

8N6E

17E18K 9I14I

3W4O 11D

10E13W 7K12O

3. Zapisz w pustych polach podane litery we właściwej kolejności. Przeczytaj zdanie.

S A M W S Z Y S T K O S P R A W ZD A.

59

1. Porównaj dwa domy pokazane na ilustracjach. Przeczytaj opis pierwszego domu i na jego podstawie opisz drugi dom, używając przymiotników z nie.

nie z wieloma formami przymiotników piszemy razem. z wieloma formami przymiotników piszemy razem. z wieloma formami przymiotników piszemy razem.

Przymiotniki z nie

Przy mojej ulicy stoi nowy dom. Jest wysoki i duży. Ma duże okna i wysokie drzwi. Jest ładny. Jego mieszka cy są zadowoleni, że mieszkają w tak przyjemnym miejscu.

2. Podpisz obrazki według wzoru.

młody niemłody

amiętaj i o tym, że nie z przymiotnikiem

razem pisze się

Wyrazy z nieWyrazy z nie

mądry wita prowadził pamiętał idzie wiara przeciętny rozwaga słucha ciekawy położył głupi chęć szkodliwy ucieka celny cierpliwy wiedza wiedział częsty drogi pogoda dobry gorący rysuje zgoda słyszał czyta mówili daleki ważny grzeczny łatwy przyjaciel moc zrobił spokojny ostry mowa klei parzysty kupił modny piękny zgoda brzydki skacze realny młody płaski pisze

1. Stworki Niedowiarki z pewnej Niedowiarkowej Krainy nie chciały uwierzyć, że na dachu wieżowca ukrył się duszek. Postanowiły wejść po drabinie, żeby to sprawdzić. Na dach może się jednak dostać tylko jeden z nich. Który? Możesz się tego dowiedzieć. Na każdym szczebelku drabiny napisz nie z podanym wyrazem – razem lub rozdzielnie – zgodnie z poznanymi zasadami. Jeżeli nie napiszesz z wyrazem łącznie, nie będzie dziury w szczebelku i Niedowiarek będzie mógł wejść wyżej. Jeżeli trafisz na czasownik, dziura w szczebelku pozostanie i będzie on zepsuty. Niedowiarki mogą przeskoczyć zepsuty szczebelek, ale tylko jeden. Jeżeli dwa lub trzy zepsute szczebelki pojawią się obok siebie, Stworek Niedowiarek nie może pójść dalej. Otocz kółkiem Niedowiarka, który wejdzie na dach.

60

ALFABETYCZNA ZAZNACZANKA

Znajdź, zaznacz i zapisz rozwiązanie.

Nasz alfabet

pogoda drabina

łąka sikorka O

stadiontablicauroda

warcaby BAntekbratkiekrandywan Z

jamnikindykkogutławka T

owoceósemka

parkrower R

klubłopata

lekarstwomaterac P

ćmadeskagrabie

figa Śwróżkazespółżonkilrebak Ł

łunanuty

morzeorzeł Ó

etapflaga

hamakguma Ł

kuropatwamózgłupinalustro Ź

instrumentharmonia

filharmoniagitara Ż

bułkaćwiartka

córkagrupa I

wrzawaukłon

turystaślady Ć

chatadominoekierkafigura A

wujekulewatchórzśmiech U

portretrysunek

skrótślimak W

jogurtkluskiIrena

legenda Fstołówka

śrubaturniejulica O

jagodylistopad kaktusmłotek M

!

Zaznacz prostokąty, w których wyrazy są zapisane w kolejności alfabetycznej. Duże litery w tych prostokątach zapisane w kolejności dadzą rozwiązanie. Zapisz je w okienkach.

61

62

, , , ,

olejność alfabetyczna

1. Wyrazy zaczynające się tą samą literą napisz jeden pod drugim. Zaznacz drugą literę. Obok napisz, który wyraz będzie pierwszy, a który drugi w kolejności alfabetycznej. Popatrz na wzór.

Jeśli dwa wyrazy zaczynają się tą samą literą, to o ich kolejności alfabetycznej decyduje

druga litera, np. buda – basen.

gazeta hamak basen data melon porcja kreska praca zupa guma włosy klasa hotel deska muzyka

zamek • buda • wrona

meta 2

mąka 1

2. Przeczytaj zdania. W każdym z nich skreśl ten z wyróżnionych wyrazów, który jest pierwszy w kolejności alfabetycznej. Przepisz poprawiony tekst.

arol zbiera ciekawe cenne znaczki z rozmaitych różnych krajów. ochodzą one nawet z fryki zji i ustralii. hłopiec jest dumny dobry

ze swojej kolekcji. hętnie ją pokazuje i o niej opowiada ogłasza.

3. Ułóż w kolejności alfabetycznej nazwy kontynentów.

Europa, Azja, Afryka, Australia, Antarktyda

63

a, ą, b, c, ć, d, e, ę, f, g, h, i, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, r, s, ś, t, u, w, y, z, ź, żolejność alfabetyczna

4. Zapisz w kolejności alfabetycznej wyrazy z każdego zdania. Pamiętaj o przecinkach między wyrazami.

5. Na listę w dzienniku szkolnym wkradły się błędy. Popraw je, przypisując nazwiskom numery zgodne z ich prawidłową kolejnością.

6. Ułóż w kolejności alfabetycznej nazwiska polskich laureatów Nagrody Nobla.

Maria Skłodowska urie – fizyk i chemik enryk Sienkiewicz – pisarz Władysław eymont – pisarz zesław Miłosz – poeta

Lech Wałęsa – polityk Wisława Szymborska – poetka

1.

2.

3.

4.

5.

6.

obrze znam polski alfabet.

rawidłowo ułożę wszystkie wyrazy.

Nie zrobię przy tym żadnego błędu.

1. ieli ska anna

2. aranowska nna

3. ackowski Jerzy

4. zerwi ski Marek

5. oman Wojciech

6. ąbrowski Jan

7. rączkowska wa

8. Grabowska Zofia

9. Greli ska Natalia

10. uli ska laudia

11. wiatkowska Maria

12. ossowski rtur

Znasz litery w rządku, w alfabetycznym porządku

64

Nasz alfabet

raków Toru ód ielce Gorzów Wielkopolski Lublin ydgoszcz Warszawa Gda sk atowice ozna

lsztyn pole Szczecin zeszów iałystok

1. Herby miast zostały ułożone zgodnie z kolejnością alfabetyczną nazw tych miast. Uporządkuj alfabetycznie nazwy miast i wpisz je pod herbami, a dowiesz się które miasto ma jaki herb.

Wyrazy z nie

65

Zaznacz i dokończ.

Zaznacz trasę, jaką musi pokonać skrzat, żeby dotrzeć do skarbu. Znajdzie go, gdy powędruje drogą prowadzącą tylko obok miejsc podpisanych wielkimi literami. • Dokąd dotarł skrzat? Co znalazł?

Skrzat dotarł do . Znalazł tam .

ORTOGRAFICZNA WĘDRÓWKA PO SKARB

Skrzacia Chata

ul. Zamkowa

Tęczowe Skały

ul. Leśne Echa

osępnyLas

więtaożego

Narodzenia

SkrzaciZamek

Wilczy ół

łękitek

SarniaPolana

jeżynystaw

dęby

dróżka

ul. Złoty Stok

ulica

brama

Wstęga

Nasz alfabet Wyrazy pisane wielką literą

66

1. Ułóż imiona z podanych sylab. Zapisz je.

2. Wymyśl imiona dla zwierząt. Zapisz je pod obrazkami.

3. Do wyrazów dodaj -ski lub -owska. Zapisz utworzone nazwiska. Pamiętaj o wielkiej literze.

Imiona i nazwiska piszemy ą ą.

fra - nek , ro - ni - we - ka , ja - ma ,

usz te ma , ro - ka - na - li , ta - na - lia ,

na - jo - an , go - rza - mał ta , to - wik - ria .

baran + owska = Baranowska zalew + ski = Zalewski

mak + owska = kowal + ski =

drozd góral

kruk jawor

jeż saper

buk pożar

nos bar

trzask żar

Wielka litera nazwy własne

wybiera.

Wielka litera w imionach i nazwiskach

67

1. Zapisz tytuły książek przy imionach i nazwiskach ich autorów.

2. Zapisz wymyślone przez siebie tytuły książek pod ilustracjami.

3. Uzupełnij tytuły baśni Jana Chrystiana Andersena. Możesz skorzystać z podpowiedzi w ramce, ale pamiętaj o wielkiej literze.

ierwszy wyraz tytułu książki piszemy zawsze ą literą.

fra - nek , ro - ni - we - ka , ja - ma ,

usz te ma , ro - ka - na - li , ta - na - lia ,

na - jo - an , go - rza - mał ta , to - wik - ria .

Astrid Lingren –

ugh Lofting –

Danuta Parlak –

Grzegorz Kasdepke –

pasterka księżniczka dziewczynka nowe

na ziarnku grochu szaty cesarza

z zapałkami i kominiarczyk

Wielka litera w tytułach książek

68

Wielka litera w nazwach geograficznych

Nazwy kontynentów, pa stw, miast i miejscowości, rzek, jezior, oceanów, mórz i gór piszemy

ą ą. Nazwy ulic oraz placów także piszemy ą ą.ą ąą ą.

1. Uzupełnij tabelę wyrazami z ramki.

2. Wpisz w puste miejsca właściwe litery.

3. Zapisz nazwy polskich miast. Znajdziesz je, jeżeli z każdego ciągu liter wykreślisz nazwę zwierzęcia. Pamiętaj o wielkiej literze w nazwach miast.

ilica olska Włochy ozna Wisła Sanok Wrocław Słowacja San

litera pa stwo miasto rzekaPSW

Największą powierzchnię zajmuje (o, O cean (s, S pokojny.

Najwyższym szczytem na Ziemi jest (m, M ont (e, E werest.

Najdłuższa rzeka w olsce – (w, W isła – ma km długości.

Najniżej w olsce są położone (ż, Ż ławy (w, W iślane.

Najgłębsze nasze jezioro nazywa się (h, H a cza.

Najpiękniejsze miasto w naszym kraju to .

bydosagoszcz – , kotolsztyn – ,

kielpiesce – , fromwążbork – ,

szczegęścin – , lubjeżlin – ,

rzelewszów – , sumiśwałki –

69


4. Zapisz nazwy szczytów górskich w kolejności od najwyższego do najniższego szczytu.

ieszczady ustralia gipt awaje Włochy ląsk

5. Zapisz nazwy polskich rzek w kolejności od rzeki najkrótszej do najdłuższej.

6. Od podanych w ramce nazw geograficznych utwórz przymiotniki. Zapisz je obok właściwych rzeczowników. Pamiętaj, że przymiotniki utworzone od nazw własnych piszemy małą literą. Popatrz na wzór.

szlaki bieszczadzkie

struś

piramidy

gitara

pizza

kluski

alicz – m opa ukowa – m rzemie – m Tarnica – m Wielka awa – m asprowy Wierch

– m ościelec – m rywa – m ysy – m winica – m rlica – m nieżnik – m

nieżka – m Wielka opa – m

ug – km unajec – km Narew – km Noteć – km dra – km ilica – km San – km

Warta – km Wieprz – km Wisła – km

70

Wielka litera w nazwach ulic

1. Uzupełnij tekst na podstawie planu miasta.

2. Napisz, przy jakiej ulicy:

– mieszkasz – ,

– mieszka twoja koleżanka lub twój kolega – ,

– znajduje się twoja szkoła – ,

– jest najbliższy sklep – .

W mieście wiatowie są różne ulice:

– najkrótsza z nich to ulica ,

– a najdłuższa to ulica ,

– od skrzyżowania w górę biegnie ulica ,

– od skrzyżowania w dół biegnie ulica ,

– od skrzyżowania w prawo biegnie ulica ,

– od skrzyżowania w lewo biegnie ulica .

ażdą ulicę, którą znasz, wielką literą zapisać masz.

Lawendowa

Konwaliowa

Polnaąkow

a

iołkowa

Wrzosowa

Leśna

óżana

71


3. Uzupełnij zdania wymyślonymi przez siebie nazwami i opisz swoją wyspę.

4. Narysuj na kartce z bloku plan swojej wyspy zgodny z opisem wyżej. Wpisz wymyślone przez siebie nazwy (oprócz nazw ulic i placu).

Moja wyspa

Moja wyspa leży na Morzu (jakim?) . Jest

niewielka, ale bardzo malownicza. Nazywa się .

Na południu rozciągają się niewysokie Góry (jakie?) .

Najwyższy ich szczyt to . Najdłuższą

rzeką na wyspie jest z trzema dopływami:

, , .

We wschodniej części wyspy znajduje się płytkie Jezioro (jakie?)

. Jest to świetne miejsce do kąpieli. Stolica

o nazwie , leży w samym jej środku.

Są w niej: szeroka główna ulica , cztery

mniejsze, ale długie ulice – , ,

, i piękny plac ,

przy którym stoi mój pałac. Na wyspie są jeszcze trzy małe miasta:

, ,

i dwie wsie , .

Lubię moją wyspę, bo jest wymarzonym miejscem na Ziemi.

Szkoda, że rano muszę ją opuścić, żeby biec do szkoły.

To już wiecie, że nazwę geograficzną pisać wielką

literą zaczniecie.

72

Wielka litera w nazwach świąt

Nazwy świąt piszemy ą ą.

1. Zapisz nazwy świąt przy podanych datach.

zie ziecka więto Niepodległości zie Matki zie jca oże Narodzenie zie abci zie ziadka

11 listopada –

25, 26 grudnia –

21 stycznia –

23 czerwca –

26 maja –

1 czerwca –

2. Napisz prawdziwą kartkę pocztową z życzeniami dla babci i dziadka. Popatrz na wzór.

ażdy niech dobrze to

zapamięta, że wielką literą

zapiszemy święta

2. Napisz prawdziwą kartkę pocztową z życzeniami dla babci i dziadka. Popatrz na wzór.

Bytom, 21, 22 stycznia 2020 r.

Kochana Babciu i Kochany Dziadku!

Z okazji Dnia Babci i Dnia Dziadka

życzymy Wam wielu szczęśliwych chwil, zdrowia

oraz ciekawych podróży po Polsce i świecie.

Wasze wnuczęta Tola i Tolek

PS Bardzo za Wami tęsknimy.

Szanowni Państwo

Anna i Tomasz Domańscy

ul. Bohaterów Powstania 5 m. 8

08–678 Tylkowo Śląskie

73

Wielka litera pisana ze wzlędów grzecznościowych

Niektóre wyrazy piszemy ą ą ze względów grzecznościowych, np. w listach.

raków, 12. 07. 2019 r.

ochani odzice!

rzesyłam am serdeczne pozdrowienia

z pięknego rakowa.

Dzisiaj zwiedzałem awel. Jutro wejdę

do moczej amy.

Całuję as mocno! Tęsknię za ami.

asz syn anek

List do

mamy i

taty

babci i

dziadka

siostrylub

brata

koleżankilub

kolegi

1. Podane w ramce zwroty to tak zwane zwroty grzecznościowe. Zwróć uwagę, jak zostały zapisane, a następnie „włóż” je do odpowiednich listów. Popatrz na wzór.

ochana Mamusiu ześć Siostro ześć raciszku roga Siostro rogi Tatusiu ochana Siostro ochani Mamusiu i Tatusiu rodzy odzice rogi olego ochana abciu ochany

ziadku ochani abciu i ziadku rodzy ziadkowie ochany racie ochani ziadkowie roga oleżanko

2. Uzupełnij brakujące litery w pozdrowieniach wysłanych przez Janka do rodziców.

74

Wyrazy pisane wielką literą

1. Przeczytaj nazwy miast z tablic informacyjnych umieszczonych przy drodze. Napisz, dokąd dotrą podróżni, jeśli pojadą prosto, dokąd – jeśli skręcą w lewo, a dokąd – gdy pojadą w prawo.

Jeśli skręcą w , mogą dotrzeć do

.

Jeśli pojadą , podróżni mogą

dotrzec do:

.

Jeśli pojadą w , dotrą do

.

75

Wyrazy z ó, u, rz, ż, ch, h, ą, ę, om, em, on, en, nie oraz z ą ą

Wielka litera nazwy własne

wybiera.

Zapamiętaj i pisz nie

z czasownikiem oddzielnie!

I to warte dostrzeżenia, że się ż na g wymienia!

amiętajcie o tym, że ch na ko cu pisze się.

lecz wie o tym każdy zuch,że wyjątkiem jest tu druh.

Hipopotam, hamak, harcerz, h ł , Hania – wyrazy z h łatwe do zapamiętania

To nietrudne do stwierdzenia, że się ą na ę wymienia!atwe też do zauważenia, że się ę na ą wymienia!

Jak wiadomo z doświadczenia:

rz się na r wymienia!

-uje sięnie kreskuje.

Zapamiętać łatwo to: ó wymienia się na a, e, o!

Ch piszemy wtedy, gdy ch wymienia się na sz.

76

MEGAUTRWALANKA DOBIERANA


Dobierz brakujący element. Odczytaj tekst i zapisz pod właściwą ilustracją.

NÓ

A HI

B

C U

E K ÓOÓ

ÓK

K WD

Ó

EU D

C

R Z

Y

EÓ

L E P S Z Y W R N I O D RL W G A R A Z K R A

C I G O Z B UB N A D O W A N O

M W I Y J A U WS I, E S T , A N ON I E D B R E E S IS S P K I O D E Z W

77


J

P

I

R Z YÓ

K

U

Ó W K A

Ó

R Z E

N I E MÓ

R E C HYA

ZW

P A L S Z E K Ó W HI G W K A, T O P, P K I NO S Z O L N A I E P SW Y M K O C Z Y S Z

T A R D Y J A CO I P O Z ND O Z G R A E S I WZ I E N I B E D Z I E

Zdobędziesz górę Wielki Ortograf, gdy wpiszesz wszystkie wyrazy w odpowiednie

miejsca. Pomogą ci w tym już zapisane litery. Na górę wchodzisz, wpisując wyrazy z lewej strony. Schodzisz z góry, wpisując wyrazy z prawej strony. Każda prawidłowo wpisana litera po lewej stronie

to10 metrów. Oblicz wysokość góry. Udanej wspinaczki!

N

Ó

E

U

E

H

R

H

E

N

UN

C

HZ

R

Ó

Ó

ZZ U

U

Z

RR

H

H

H

C

rzeka chorągiewka prostokąt ręka

centymetr urzędnik historia dworzec

• instrument • prezent • ósma alina hak uśmiechnięty

jeżyna brzoskwinia bąbel buk że brzuchomówca hipopotamy ów

WIELKI ORTOGRAF

U

78

R

E

U

UH

HC

R

U

R

E

ZR

HC

U

Ó

H

Z

MZ

Z

N

E N

U

hulajnoga żyrandol tu bohater legenda

trzy koleże stwo ul zakręt chata sens bąk chwast żagle przebiśnieg

• temperówka • rzodkiewka •

przygoda pajęczyna punktualność

pielęgniarka żel

79

óWyrazy z ó wymiennym na o, a, e ORTOGRAFICZNA WYSZUKIWANKA .................................... 3Wyrazy z ó zakończone na -ów, -ówka ............................... 5Wyrazy z ó, których pisownię trzeba zapamiętać .................. 6Wyrazy z ó ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 8

u Wyrazy z u ORTOGRAFICZNA WYSZUKIWANKA .................................... 9Wyrazy z u na końcu ............................................................ 10Wyrazy z u na początku ........................................................ 11Wyrazy z u zakończone na -uję, -uje, -ują ........................... 12Wyrazy z u zakończone na -us, -uś, -usia ........................... 13Wyrazy z u zakończone na -utki, -unek ............................... 14Różne wyrazy z u ................................................................. 15Wyrazy z u ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 16

rzWyrazy z rz ORTOGRAFICZNA WYSZUKIWANKA .................................... 17Wyrazy z rz wymiennym na r ............................................... 18Wyrazy z rz po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w ........... 19Wyrazy z rz zakończone na -arz, -erz .................................. 22Wyrazy z rz, których pisownię trzeba zapamiętać ................. 23Wyrazy z rz ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 28

żWyrazy z ż ORTOGRAFICZNA PORÓWNYWANKA .................................. 29Wyrazy z ż wymiennym na g ................................................ 30Wyrazy z ż wymiennym na z ................................................ 32Wyrazy z ż wymiennym na s ................................................ 33Wyrazy z ż, których pisownię trzeba zapamiętać .................. 34Wyrazy z ż ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 36

chWyrazy z ch ORTOGRAFICZNA UKŁADANKA ........................................... 37Wyrazy z ch na końcu .......................................................... 38Wyrazy z ch wymiennym na sz ............................................ 39Wyrazy z ch wymiennym na sz lub s ................................... 41Wyrazy z ch po s .................................................................. 42Wyrazy z ch, których pisownię trzeba zapamiętać ................ 43Wyrazy z ch ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 44

hWyrazy z h ORTOGRAFICZNA DOBIERANKA .......................................... 45 Wyrazy z h, których pisownię trzeba zapamiętać .................. 46Wyrazy z h ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 48

ą, ę, om, on, em, enWyrazy z ą, ę, om, on, em, en ORTOGRAFICZNA ODSZYFROWANKA .................................. 49Wyrazy z ą i ę ....................................................................... 50Wyrazy z om, on, em, en ..................................................... 53Wyrazy z ą, ę, om, on, em, en ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 54

nieWyrazy z nie ORTOGRAFICZNA PRZEKREŚLANKA ................................... 55Czasowniki z nie .................................................................. 56Rzeczowniki z nie ................................................................. 58Przymiotniki z nie ................................................................. 59Wyrazy z nie ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 60

AlfabetNasz alfabetALFABETYCZNA ZAZNACZANKA ......................................... 61Kolejność alfabetyczna ......................................................... 62Nasz alfabetALFABETYCZNA UTRWALANKA .......................................... 64

Wielka literaWyrazy pisane wielką literąORTOGRAFICZNA WĘDRÓWKA PO SKARB .......................... 65Wielka litera w imionach i nazwiskach ................................ 66Wielka litera w tytułach książek .......................................... 67 Wielka litera w nazwach geografi cznych ............................. 68 Wielka litera w nazwach ulic ............................................... 70Wielka litera w nazwach geografi cznych ............................. 71 Wielka litera w nazwach świąt ............................................ 72Wielka litera pisana ze względów grzecznościowych .......... 73Wyrazy pisane wielką literą ORTOGRAFICZNA UTRWALANKA ........................................ 74

UTRWALANKI Wyrazy z: ó, u, rz, ż, ch, h, ą, ę, om, on, em, en, nieoraz wielką literąOrtografi czna megautrwalanka ............................................. 75Megautrwalanka dobierana .................................................. 76Wielki Ortograf .................................................................... 78

Spis treści

odkrywców klasa - lublin · 2020. 4. 20. · 4 wyrazy z ó wymiennym na o, a, e 1. ułóż sylaby...

Documents