Page | i

အခငအလမး၊ အနတရာယနငကြးမားြျယပြနလာသော

မညမျမများ

စြ သပြာငးခငးများအပြစသပြာငးလေားသော ယခငစြါးစြြျးေည ရမးပြညသပမာြြငးရ

မးရ သောငယာများ

Page | 1

အေသြးချြ

ဤေသေေနစာေမးြ ေြသမးမနင စားနြရြခာလပခသရးရြသင (The Livelihoods and Food Security

Trust Fund – LIFT)မ သငသ ြးအြအညပြငသရးေားခပြး ၎ငးရြသင ေငထညဝငလဒါနးထားေညနငငများနင

အြ အစညးေမာ ဩစသေးလျ၊ ဒနးမေ၊ ဥသရာြေမဂဂ၊ ပြငေစ၊ အငယာလန၊ အေလ၊ ဆဒင၊ ဆစဇာလန၊ ယနြ

ေြ ြငးဒနး၊ အသမရြနပြညသထာငစ နင မစဆဘရ သြာြသရးရငးေပြစ ြေည။ ဤစာေမးေင သြာပြထား

သော ေသဘာေရားများေည မညေည LIFT အလရငေစြ ေစစ၏ ေရားဝငအပမငအယအဆြ ြယစားထင

ဟြသြါလငပခငးမရြါ။

သပမယာမဏဍင

သပမယာမဏဍငအြ (Land Core Group-LCG Myanmar) ေည ပမနမာနငငရ အစးရမဟေသော NGO အြ

အစညးေစခပြစပြးေြဆငေေေးြဂဂလများ၊အစးရမဟေသော နငငေြာ အြ အစညးများ INGOs၊ သဒေနတရ

အြ အစညးများ LNGOs ြါဝငေည ပခားနားစလငသော ြနယြများပြင ြးသြါငး၍ သပမယာအေးချခငပြဿနာ

များြ ြငေယသပြရငးသနေည အြ အစညးပြစေည။

မျြနာြး ဓါေြ- စြ သပြာငးခငးများအပြစသပြာငးလေားသော ယခငစြါးစြြျးေည ရမးပြညသပမာြ

ြငးရ မးရ သောငယာများ

ြးြားရန- ဝဒစ၊ သြ ။ ၂၀၁၅ အခငအလမး၊ အနတရာယ နင ကြးမားြျယပြန လာသော မညမျမများ

ပမနမာနငင၊ရမးပြညနယေငရ သပြာငးစြသောငေများနင(စြ) ချာရအငသြါြြန အြစ

၂၀၁၅ ခနစ၊ နဝငဘာလ။ ပမနမာနငင ရနြနပမ ။

Land Core Group 2015 ၏ မြငပြစေည။

Page | 2

သြျးဇးေငလာ

ယခ ေသေေနစမြနးေည ေြသမးမနင စားနြရြခာ ြလသရးရြသင (The Livelihoods and Food Security

Trust Fund – LIFT)မ သငသ ြးအြအညော မရရခြါြပြစနငမည မဟေြါ။

မဝါဒသပြာငးလသရးအေြ လအြသော လြသေ ြငးဆငး ေေငးအချြအလြများ ြမဆြစြသြာငးမနလာ

သစရန ရညရယ၍ ဦးသရေနး ဦးသဆာငသော သပမယာမဏဍငအြ ေည ဤစမြနးအစမြင ရြသရာစာ သလးသလးနြ

နြ သေးသခါသထာြြမများပြလြခေည။ အလနလအြလျြရသော အြ အစညး သထာြြမ နင လမးညနသြးမ

များအေြ သပမယာမဏဍငအြ အားအထးသြျးဇးေငရြါေည။

ရမးပြညနယမ အမညြမသြာလသော ေြဆငရာနယြယအေးေးမ ြငးဆငးေသေေနအြ များနင လြ

သထာြေသေေနမးနစဦးေြလညး ေေောောစနသခါမများ သောငးဆမများရေညအသပခအသနေငြညာရငြ

ေ၍ စမးသဆာငရညပမငမားသော လြသဆာငမများပြင ၎ငးေ၏အရညအချငးေြပြေခေည။

လယယာလြငနးခငအသပခအသနများ နငနငငသော မဝါဒများေးေြသစရန သမျာလငချြထားြာ ြဂဂလြ ဘဝများ

နင ေြသမးမ ဘဝများ အသ ြာငးေြ သြျးရာေ သြျးရာေားများြ အချနသြး၍ အားေြေသရာ ြးသြါငးြါ

ဝငသဆးသနးခ ြ၍လညး ြငးဆငးလြငနးခငထြ ောလနသော သြျးရာသလလာသရးလြငနးခငပြစခြါေည။

Tobias Jackson (ေဘယ ဂျြဆင)ြ ဤစမြနးေစခလးြ အစြနဦး မစ၍ ေနးေနးေြေြြညခရော

မြ ြနြထေသဝနငရန အစရငခစာအသချာ သရးေားရာေငလညး လအြသောေညးပြေမများလြသဆာငသြးခြါ

ေည။ ထသနာြ Tobias လြသဆာငထားခေညသနရာမ ပြးစးေညအထ ရညလျားသော ေသေေနလြငနးများေင

သေ ရသလရသော အခြအခများြ LCG မ Glenn Hunt ြ လမးညနြငေယသြးခေည။

အသေးစေစချနစညနးအများအပြားရသောလညး မပငးမည သပမြများသရးဆသြးသော ဦးသဇာမငးေနးြလညး

မေေမးေငအြြါေည။ အြျဉးအားပြင ယခစမြနးေည စသြါငးလြသဆာငရသော အေငးအြ အားထေမပြစ

ြာ ြျနြ အသနပြငလညး အစေအြငးေစခအပြစြါဝငရေညြ လနစာ ဂဏယမြါေည။

ယခအစရငခစာေည ြယလနေ ြသဇာဝငးြ ရညစးြါေည။ ဤစမြနးြြျနြနငအေ စေအားထြေနစာ

စေငခေပြစသောလညး သအာငပမငပြးဆးေညြ ပမငသေ မေားခသြ။ ဆငးရေား လယေမားများ၏ လသနမဘဝ

များအား ဆနးစစသလလာနညးြ ေငယရန ေ၏ငယရယနြျသော စေအားထြေနမေည သနာငမျးဆြများ

အသြါ လေလြရငေနသော စေဓါေေစနင အေ ဆြလြေညေန ြါသစ။

Page | 3

သြျးဇးေငလာ -------------------------------------------------------------------------------------------- ၂

မာေြာ ဇယားများ ----------------------------------------------------------------------------------------- ၃

သပမြနငစာရငးဇယား ---------------------------------------------------------------------------------------- ၄

အေသြာြသဝါဟာရများ ---------------------------------------------------------------------------------- ၅

၁. သလလာချြ အြျဉးချြ --------------------------------------------------------------------------------- ၆

၂. အဓြ သေ ရချြများ ------------------------------------------------------------------------------------ ၈

၃. သနာြခေမငး -------------------------------------------------------------------------------------------- ၁၀

၄. ေသေေန မသဘာင -------------------------------------------------------------------------------------- ၁၂

၄.၁ သလလာမညအသ ြာငးအရာ ပြစစဉများြ သရးချယပခငး ------------------------------------------- ၁၂

၄.၂ ေသေေနသမးခနးများနင ေသေေနပြလြရနနညးလမး ----------------------------------------- ၁၃

၄.၃ အနာဂတသတတသန------------------------------------------------------------------------------- ၁၅

၅. ပမနမာစြြျးသရး နင လမစးြား ြပြးေးေြမ ------------------------------------------------------- ၁၆

၅.၁ ပမနမာစြြျး မဝါဒ ------------------------------------------------------------------------------- ၁၆

၅.လယယာထေလြသရး၊ သပမြငဆငမ နင အခငအသရးများ -------------------------------------------- ၁၆

၅.၃ သပမယာအေးပြမလြမေများ -------------------------------------------------------------------- ၁၆

၆. လြြြငယ သပြာငးစြေမားများနင သြျးလြသ ြးပမ----------------------------------------------- ၁၈

၆.၁ ပမနမာစြြျးသရးြပြးမဘဏ (MADB)-ြနေညများနင ြစားများေသချးသငများ-------------- - ၁၉

၆.၂ ြဂဂလြဘဏများ - လယေမားများေသချးသငများ ------------------------------------------------ ၂၀

၆.၃ ေရားမဝငသငသချးငားေများ ---------------------------------------------------------------------- ၂၀

၇. သဒေေငးြျနားေရစဆာနအစာ သပြာငးြး၏ နငငသရးသဘာဂသေဒ ----------------------------------------- ၂၁

၇.၁ ြမဘာေစ၀မး အသရ သောငအာရရ သပြာငးထေလြသရးနငဝယလအား -------------------------- ၂၁

၇.၂ ပမနမာနငင နင ရမးပြညနယရ သပြာငးြးထေလြသရး --------------------------------------------- ၂၁

၇.၃ အသရ သောငအာရနင ပမနမာေင ြနထရြလယယာစြြျးပခငး --------------------------------- ၂၃

၇.၄ အသရ သောငအာရနင ပမနမာရ စြ အြစ --------------------------------------------------------- ၂၃

ဂ. အချြအလြများြ ခပခမးစေပြာပခငး -------------------------------------------------------------- ၂၈

၈.၁ ရမးပြညနယမ အမအမျးအစားများ နင သပြာငးြး၀ယသရာငးစနစ---------------------------------- ၂၈

၈.၂ သချးသငေေမေချြများ ------------------------------------------------------------------------- ၃၀

၈.၃ သြျးရာအေငး ဆငးရချမးောြာဟမ ကြးမားလာပခငး ----------------------------------------- ၃၂

၈.၄ ြထဝဝငအသနအထား၊ စြြျးနငမအသပခအသန(စြြျးမသဂဟစနစ) နင နငငသနာြခေမငး ----- ၃၇

၈.၅ ဝငသငစးဆငးမအေြ အပခားနညးလမးများ ------------------------------------------------------- ၃၈

၈.၆ ဘနး နင သပြာငးစြြျးမ နငးယဥ ြညပခငး ----------------------------------------------------- ၃၉

၈.၇ စားနြရြခာြလမ -------------------------------------------------------------------------------- ၄၀

၈.၈ ေဘာဝြါေဝနးြျငဆငရာ သရရညေညေမ ----------------------------------------------------- ၄၁

နဂး --------------------------------------------------------------------------------------------------------- ၄၂

အ ြပြချြ ------------------------------------------------------------------------------------------------ ၄၄

သနာြဆြေများ ----------------------------------------------------------------------------------------- ၄၈

Page | 4

သပမြနငစာရငးဇယားများ

ြ (၁) ေသေေနြငးဆငးပြလြရာ ပမ နယပြ ရမးပြညနယသပမြ---------------------------------------------- ၁၃

ြ (၂) ရမးပြညသောငြငးရ ပမ နယအလြ စြမသပြာငး စြြျးေညဧြပြသပမြ၊ ၂၀၁၃ /၂၀၁၄ ------------- ၂၅

ြ (၃) ရမးပြညသပမာြြငးရ ပမနယအလြ စြမသပြာငး စြြျးေညဧြပြသပမြ၊၂၀၁၃ /၂၀၁၄--------------- ၂၇

ြ (၄) ရမးပြညနယမ သပြာငးစြြျးထေလြသရာငးချမ ြငးဆြပြြ ---------------------------------------- ၂၉

ြ (၅) ပမနမာနငငရ လြငနးစြဝနးေင ြါဝင ြေများ၏ အသေးစေောဝနများပြြ------------------------ ၃၂

ြ(၆) ပမနမာနငင၊ ရမးပြညနယမ စြ စြြျးသော ရာများ၏ ဆငးရချမးောြာဟလာမြ

အချနြာလပြငသယဘယျသြာပြပခငး----------------------------------------------------------------------- ၃၃

ြ(၇) ရမးပြညနယမ ရာ ၄ ရာရ လချမးောအမနင ချေသောအမ နငးယဉ၍ ၂၀၁၃ ခနစ

စြသပြာငးစြြျးမ ြျမးမျ ြနြျစရေြ ခပခမးစေပြာပခငး-------------------------------------------- ၃၆

ြ(၈) ရမးပြညနယမ ရာ ၄ ရာရ လချမးောအမနင ချေသောအမ နငးယဉ၍ ၂၀၁၃ ခနစ

စြသပြာငးစြြျးမ ေစဧြချငး ြျမးမျ အပမေသငြ ခပခမးစေပြာပခငး--------------------------------------- ၃၆

ဇယားအမေ (၁) ရမးပြညသောငြငး စြမသပြာငးစြြျးမ(ဧြ) ၂၀၁၃/ ၂၀၁၄------------------------------- ၂၄

ဇယားအမေ (၂) ရမးပြညသပမာြြငး စြမသပြာငးစြခငးမ(ဧြ) ၂၀၁၃/ ၂၀၁၄------------------------------- ၂၆

ဇယားအမေ (၃) ရာ (၈) ရာ မသြာြယရရသော အချြအလြများြအသပခခ၍ အမများြအမျးအစား

ခပခားပခငး--------------------------------------------------------------------------------------- ၂၈

ဇယားအမေ (၄) စြ သပြာငးစြြျးမသ ြာင လမစးြားသရးအသနအထားြာဟချြများအလြ

အြျးအပမေရရမ ြ ရမးပြညသပမာြြငးမ ရာ ၄ ရာြ အသပခခ၍ ခပခမးစေပြာပခငး-------- ၃၅

Page | 5

အေသြာြသဝါဟာရများ

ACMECS Ayeyawaddy-Chao Phraya-Mekong Economic Co-operation Strategy

(ဧရာဝေ သြျာြြရားမသခါင စးြားသရး ြးသြါငးသဆာငရြမ မဟာေျဟာ)

ASEAN Association of Southeast Asian Nations (အာဆယ)

CP Charoen Pokphand Group (ချာရအငသြါြြန အြစ)

FGD Focus Group Discussion (ဦးေညအြစသဆးသနးမ)

IFI International Finance Institutions (နငငေြာ သငသ ြးအြ အစညးများ)

KNU Karen National Union (ြရငအမျးေားအစညးအရး)

LUC Land Use Certificate (သပမယာလြြငခင လြမေ)

LSLA Large-Scale Land Acquisition (သပမယာအသပမာြအများရယထားပခငး)

MADB Myanmar Agricultural Development Bank

(ပမနမာစြြျးသရးြပြးေးေြသရးဘဏ)

MMK Myanmar Kyat ( ပမနမာြျြ)

MoAI Ministry of Agriculture and Irrigation

(လယယာစြြျးသရးနငဆညသပမာငးဝနကြးဌာန)

MOU Memorandum of Understanding (အပြနအလနနားလညမစာချနလာ)

NPK Nitrogen-Phosphorus-Potassium (နြထရဂျင သြာစြရြစ ြေြဆရမ)

NSAG Non-State Armed Group (အစးရမဟေသော လြနြြငအြ အစညးများ)

NTFP Non-timber forest product (ေစမဟေသော ေစသောထြ ြနြစစညးများ)

SAC Special agricultural development company

(အထးလယယာစြြျးသရး ြပြးေးေြသရးြမပဏ)

SSI Semi-structured household interview

(ြ စညးြ ေစဝြေစြျြ အမသထာငစများနင သေ ဆသမးပမနးချြ)

Page | 6

၁။ သလလာမ အြျဉးချြ

ြနထရြလယယာစြြျးသရးစနစလြငနးကြးများအား အထးအသလးထား၍ ပမနမာနငင စြြျးသရးထေြန

ေစများ၏ ရြသထးသော စးဆငးလြရားမများြ သလလာဆနးစစရန LCG သပမယာမဏဍငအြ ြ ဤသလလာမအား

ပြလြသစခြါေည။

ယခအချနြာလအေငးရရနငသော ေေငးအချြအလြအနညးငယပြင ဤေသေေနြလြသဆာငထားသော

လညး အထးေပြင ြဂဂလြ၊ အစးရြငး နင ပြညေအြ အစညးများေးေြသရး ြဏဍများအေြ သပြာငးေးန

ြနထရြစြြျးသရး နင ေစြငေစနင ြြဆပြစေးန စြြျးသရးေ၏ သယဘယျ အလားအလာေြ ဤေ

သေေန ြြေရပခငးပြင ြမနြရငးစာ နားလညသစမညဟ LCG သပမယာမဏဍငြ သမျာလငြါေည။

ေရေနငင စးြားသရးေည ြမဘာအဆငေေးေြလာေညဆသော အသပခအသန ေစရြသ ြာငလညးသြာငး၊

အြျးဆြအားပြင စားနြရြခာ၊ သလာငစာ၊ ေရစဆာနစာဝယလအား ေးေြလာပခငးေသ ြာငလညးသြာငး၊

အသရ သောငအာရသဒေေင စြမစြြျးသရးစနစေည ယခအခါ ခငမာစာ အသပခြျပြးေည စြြျးြနထေနညး

လမးပြစလာေည။

သဒေေငးနင နငငေြာစးြားသရးလြငနးကြးများြ ထထညကြးမားသော စြြျးသရးြနထေလြငနးများေင

ရငးနးပမြနလာ ြပခငးေည စးြားသရးေမားများနင ေစြငေစနငစြြျးသရး သမးပမသရးေမားများြ အခင

အသရးေစများ ပြစသြါလာသစေြေ သောငေလယေမားများ၏ ေြသမးမဘဝများအြါဝင ေဘာဝြေဝနး

ြျငအသြါ ပခမးသပခာြထခြမများလညးရေည။ ၂၀၀၈ ခနစ ြမဘာစးြားသရးြျဆငးမ ၊သပမ နင စြြျးသရးသမး

ပမသရးဆငရာ သငသ ြးြစား မများြျယပြန လာေညအချနမစ၍ ဤအလားအလာများေည ခငမာလာခေည။

ြပြးေးေြမများ စေငပြစသြါလာေည အချနေင သပမယာေမးဆညးေညြစစများေည အစးရများရငဆငသနရ

ေည လေထငရား ပြဿနာများ ပြစေည။ ြမဘာအန အေစေြန ပြနလည ပြစြားလာေည သပမယာေမးဆညး

မများအ ြား ယသန ပမနမာနငငေင နငငသရးအရ ြျယြျယပြန ပြန သနရာရလာသော လမအြ စညးများလညး

အလားေ ပြဿနာများြ ရငဆငသနရေည။ အထးေပြင အေေ နင ယခ ြစစြပန ြာလများေငပြစြားေည သပမ

ယာေမးဆညးခရမများ ေြသမးမဘဝ ဆးရးမများ ြ နငငေစဝမးလးေင ယခအခါ ြငြငလငးလငး ထေသြာ

သပြာ ြားလာ ြေည။ သပမယာြဋြြခများြ ကြးစား သပြရငးရန သြာမေအြ အစညးများအား အစးရြြ စညး

ထားေည။ သောငေလယေမားများ၏ သပမယာေမးဆညးခရမ နစနာချြများြ အစးရမ စနစေြျြငေယရန

လမအြ အစညးများ၊ ဥြသဒြညာရငများ၊ အသပခခလေနးစားြနယြများြ ေြေနးနးသဆာ ြေည။

သပမယာေမးဆညးမများေင အြျးအပမေရရမ ရ၍သောလညးသြာငး ၊ ေမဟေ ရသနေညေငသအာင ၊ ၎ငး

အပြင ပြညေလထအသြါေြသရာြမ နင သပမဧရယာချ ထငမေေည ြမ၍ ြျယြျယပြန ပြန ပြငးပြငးထနထန

ပြစနငသချများရသနသောပငားလညး အပခားသပမယာြစ နင ေြသမးမများ ေမးဆညးခရပခငးများ၊ စန လေရပခငးများ

ေည များသောအားပြင မေရလြရသြ ေမဟေ လျစလျရခလြရေည။ လယေမားများအား အြာအြယသြး

မည အငစေြျရငးများြ ေညသထာငထနးေမးသြးေညအလြြ အစးရြ လြသဆာငမသြးနငေညအပြင

အသပခခအသဆာြအအများ ချ ေပခငး၊ သေးြြေေငးအချြအလြမရပခငး၊ အေးနနးနညး သငသချးငားမ

မလြသဆာငပခငး၊ ဝငသငနညးမေားစများရ ပြဿနာများြ သြျးလြစးြားသရး ေစခလးြ အထးေပြင လယ

ေမားများ၏စးြားသရး အခငအလမးများြ ဆးရားစာ ြန ေေထားေည။ အထးအားပြင သောငသြါသဒေများေင

ပြစေည။

ေစြငေစနငလြြြငယသောငေများြ ေြရြဆြေယပခငးအားပြင သေးြြ၊ ေငးအားစနင အရငးနးမ

ရပခငးေြ သပြရငးြညသြးရန ြနထရြလယယာစနစြ ကြးြမးေည။ လာအ နင ြသမဘာဒးယားနငငေေည

ြနထရြလယယာြစများြ သထာြြလြသဆာငသြးသနချနေင ေခါးြေစးြားသရးစနစသ ြာငလညးသြာငး၊

Page | 7

နစသြါငးများစာ ြန ေေချြချယထားေည နငငသရးအသပခအသနများသ ြာငလညးသြာငး ပမနမာနငငေင အလား

ေအစအစဉများနင အသေ အ ြမာ အလနနညးြါးလျြရသေးေည။ ေသော ဤအသပခအသနများေည လျငပမနစာ

သပြာငးလေားမညဟ သမျာလငြါေည။

ပမနမာနငငစးြားသရး ေည ြမဘာ သေးြြအေငးေ ဆြလြြငလငးလာေည နငအမျ၊ နငငေြာ ြပြးသရး

သအဂျငစများ၏ ေစစေေစြငးအားပြင အသထာြအြများရထားသော စြြျးသရးဆငရာ စားနြရြခာ စးြား

သရးလြငနးများေည ြမဘာြနစည စးဆငးမ ြငးဆြထေ စြြျးသရးလြငနးငယများြ ထညေငးသြါငးစညး

ရန ကြေငပြငဆငလျြရေည။ စြြျးသရးဆငရာ စးြားသရး လြြငခငများအေြ သပမယာေမးဆညးမပြဿ

နာများအား သြာပြြါ ြနထေလြငနး အသပခအသနများြေမးသရာငသြျာလားေားေည။ ထစဉ အထးအားပြင ပမန

မာနငင၏ ဝမးစာြလသရးအေြ စြြျးထေလြမ နင စြြျးသရးအသပခခနငငသရး သဘာဂသေဒအသပခအသနေင

စနသခါမအေစများ သြါသြါြလာေည။

ဤ အစရငခစာေမးေည စြြျးသရးစနစသပြာငးလလာြြ နငးယဉသလလာထားေည ေးေြချြေစရြြ

အသပခခထားသော လမစးြားသရးြဏဍ ခပခမးစေပြာ ထားမေစရြ ပြစေညအပြင ပမနမာနငင သပမာြြငး ရမးပြည

နယသောငသြါသဒေများေင ချရအငသြါြြနး အြစ (သနာငေင စြ အြစဟ သခါသဝါေးစြါမည။)၏ ြနထရြ

သပြာငးစြြျးသရး လြငနးများြလညး ြငးဆငးေသေေန ပြလြထားေည အစရငခစာလညးပြစြါေည။

သယဘယျအားပြင ဤအစရငခစာေည ကြးမားြျယပြန လေည ြနထရြလယယာလြငနးများမပြစသြါလာသော

စနသခါမများြ ေေသြးမေချြသြးရနပြစပြး ပမနမာနငင စြြျးသရး ြနထေလြငနးေင သနာြဆး၌ အေင

သောဆး စညးြမးဥြသဒများ သြါသြါြလာသစရန ဆြလြလြသဆာငမည သဆးသနးမများ နင သလလာဆနးစစမ

များအေြ ြနဦးစေငမလညးပြစေည။ အပခားသဒေများနင ပမနမာနငငရ ြနထရြလယယာစြြျးသရး လြ

ငနးြစများြ ြမေသေေနလြပခငးေည ပမနမာနငငရ ြပြားပခားနားသောအသပခအသနများအလြ မျေ၍

အသြာငးဆးအသလအြျင များြပြးလာသစမညပြစေည။ ပမနမာနငငေင လြသဆာငသနသော စြြျးသရးလြငနး

ငယများ၏ ြနထရြလယယာစနစေင အသပြာငးအလပြစရနလညးသြာငး၊ စြြျးသရးလြငနးရငများနင စြ

ြျးသရးလြေားေ၏ ရြငခငများြ ပမငေငရန လညးသြာငး၊ လမသရး နင ေဘာဝြေဝနးြျငထခြနစနာမ

များြ သလျာချရနလညးသြာငး၊ သရရညေညေ၍ ြမမျေသော ရလာဒများရရရနလညးသြာငး၊ ဆငးရချ ေသော

လြြြငယသောငေ စြြျးသရးေမားများအသနပြင မမေ၏ စးြားသရးဘဝ အသပခအသနများြ မမဘာော မမပြ

ဌာနးနငေည အသနအထားသရာြသအာင အားသြးပမငေငရန လညးသြာငး သရရညေညေ၍ ြမ ေရားမျေသော

ရလာဒများရရလာသအာငလညးသြာငး ဤအသထာြအထားများြ အေးပြြါမည။

Page | 8

၂။ အဓြသေရချြများ

ရမးပြညနယေင ထေလြမထထညအားပြငလညးသြာငး၊ စြြျးသပမဧြအားပြငလညးသြာငး၊ စြြျး

သပမဧြအြျယအဝနးအားပြငလညးသြာငး၊ စြါးပြးလျင ဒေယအကြးဆးထေ လြစြြျးသောအေးအနမာ

ယခအခါေငစြမသပြာငးစြြျးထေလြမပြစေည။

သပြာငးသစ ထေလြသရာငးချမအသြါမေည၍ CP အြစခန မနးချြမာ ၇၅၀၀၀၀ ဧြနးြါးရသောလညး (၂၀၁၃) ခ

နစေင ပမနမာနငငအစးရြနးဂဏနးများအရသပြာငးစြခငးမာ ဧြေစေနးဝြမျရေည။ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ခနစ

သပြာငးဆနရေေမးချန၌ ထြေည သပြာငးဆနထေည ေနချန(၁.၅) ေနးထသရာြရခေည။

ပမနမာနငငေင အဓြစြြျးထေလြ သောစြမသပြာငးေးနအားလးေည နငငပခားေေငြသရာငးချရန ရည

ရယပြး ၄ငး၏ (၇၅%)ထေရေပြညေေငေငးေည။ ေရေနငငနင ထငးနငငနယစြများမေဆင ေရားမဝင

ေငြပခငးမရရသောြနးဂဏနးများမြါဘ ၂၀၁၁/၂၀၁၂ ေင သပြာငးေးန နငငပခားေငြမမာအသမရြနသဒါလာ

ေနး ၂၀၀သြျာရရခေညဟ ေရားဝငေရေည။

လြြြငယသောငေ စြြျးသရးေမားများနင ြမပဏများအ ြားေရားဝငလြထးလြနညးနငအညချြဆသော

စာချြစာေမးများမရပခငးေည လေေသလာစးရမစရာြစစပြစပြး ဆးရးနငသချအနတရယမာ ြမပဏများဘြမ လယ

ေမားဘြေသရ သပြာငးလျြရေည။ ထြေ ေရားမဝငစာချြစာေမး ြငးမပခငးနငပခထြေြရြသရာငး

သေးေအသြါ ြမေငေငမျေသစသအာင ညနငးစမးအားသလျာြျသစေည။ အရြဘြြစားများမ ေဆငြငလငးမ

မရေည ေသဘာေညချြများပြင လြထးလြနညးမြျသောညနငးသဆာငရြမများြြမပဏ၏ောဝနယမြ

ြငးမသစေည။ ဆငးရသော၊ ေးနထြနနးမသြာငးသော လယေမားမေားစများအသြါ အချးအစားမမျေစာဆး

ရးနငသချမာ ြျသရာြလျြရေည။

အရငးအနးအနညးငယနငအလယအလေေနးရသော မေားစများအေြ ြြဆပြစ ေးနCPသပြာငးစြြျးပခငး

ေည စားနြရြခာဝမးစာလပခသရးြသလျာြျသစေည။ ဝမးစာစားနြရြခာ စြြျးထေလြပခငးမ CP သပြာငးစြ

၍ အစားအသောြဝယယပခငးေ သပြာငးလေားပခငးေညဝမးစာမလပခ ပြစြားရပခငးအေြ အဓြအသ ြာငးရငး

ပြစေည။

မေားစြင လယသပမအရယအစားနင မေညသောမေားစအငအား ရလာဒအသြါမေည၍သြးသောအမသောသ ြး

ရနငသချအလားအလာများေည CPသပြာငးစြြျးေညဆငးရေားမေားစဝငများအေြြမဆးရားလာေည။ ဝယ

ယရနသချးသငမယဘေြနငေည ချမးောသော မေားစများအေြ ဆြားေြသရာြမများစာရပြး ၄ငးေအေြ

စးြားသရးအရလညးြမ သရးချယနငစမးပြစသစေည။ ဆငးရသောမေားစများအေြ မဆန ြျငဘြပြစသစြာ

မေားစအများစြသပြာငးစြသောသြျးရာများေင မညမျမကြးမားစာပြစသစေည။

စြြျးသရးေမားများနင ြစားများအ ြားဆြဆသရးေည ရမးပြညနယေသလျာြမေညသောသဒေ အလြအေ

အြျလမဆြဆသရးြစြ ကြးမားစာလမးမးမရေည။ ရမးပြညနယသပမာြြငးေင ြစားများေည ေရေေငး

ရငးေားများပြစ ြပြး ပမ သြါေင အသပခချသနထင ြေည။ အသပခခအသဆာြအအပြစေည လမးြနးဆြေယသရး

နင နးသောေနြးြမကြးမား သောသပမဧရယာများအား သချးသငြမသချးငားလ ြြာေငသလျာမမရသောသငသ ြးနနး

ထားများြေေမေြမးလမး ြေည။ ရမးပြညနယသောငြငးေင ြစားများေည များသောအားပြင မျးနယေ

ေငးရငးေားများပြစြာ ၄ငးေ၏သြာြေညများနင ရငးနးသောဆြဆသရးရေပြင သချးသငပြနဆြရန ြစစများ

ေင ြမ သြျာသပြာငး ြေည။ အြျးဆြအားပြင သောငြငးနင နငးယဉ ြညြါြသပမာြြငး၌ အသ ြးထသပြာမ

နနးြများေည။

Page | 9

အသ ြးနစသနသော CP သပြာငးစြယာေမားများ၄ငးေ၏ CP သပြာငးစြမြမရြနားနငရပခငး အဓြအသ ြာငး

အရငးများထမ အဓြေစခမာသပမဆလာြျြေနးေားရပခငးသ ြာင ပြစေည။ CP သပြာငး စြြျးပြးေားထသပမ

ေညလျင ဝမးစာေင ေငးအားစ အနညးငယော အေးပြစြြျးရသော စြါးစြ နငသလာြသအာငသပမခမသြာငး

သောသြ။ ထသ ြာင ေငးအားစများစာေး၍ စြြျးရသောသပြာငး စြြျးသရးအေြ ၄ငးသပမေြ ြန ေေထား

ရေည။ ေသောထသပမများေည ြနြျစရေများစာြျသောလညးေးနအထြနနးမာြျဆငးလျြရေည။

CPသပြာငးစြြျးရာမေငရလာသော အသ ြးေငရမြသပြရငးသရးေည သယဘယျေသဘာမဟေဘသြျးရာေစရာ

ချငး၏ သဂဟနယစြြျးသရး စနစ၊ြထဝအသနအထားနင ေငးရငးေားပြစေညမေ အသြါေင မေညေည။ ြြ

ဆပြစေးနအမျးအစားြပြားပခားနားမအပြင ြငေယသပြရငးရမည လြထးလြနညးများမာဘနးစြြျးပခငးနင

ဘနးစြြျးခငးေင အလြေမားအပြစ လြြငပခငး၊ လြခရ စြြျးသရးပခအလြ၊ စြြျးသရးမဟေေည လြခ

ရသောအလြ၊ မေားစြငြစစညးများြသရာငးချရပခငး၊ ေစမဟေသောေစသောထြ ြစစညးများြစသဆာငး

သြာြယရပခငး၊ ေစထေလြပခငး၊ သြျးရာေငးမ အလြေမားဂဏးများြ ငားရမးအေးပြပခငးေပြစ ြေည။

အချ မေားစများေည စားနြရြခာြလသရးအေြ ြမနအသ ြးသချးငားသနရေည။

Page | 10

၃။ သလလာမ သနာြခေမငး

ပမနမာနငငေည ြမဘာေဘာ၀ေယဇာေအရငးအပမစဆငရာ သရ ေနးသရာြနငငေစနငငပြစေညအပြင နငငေစ

ေစနငငလညးပြစလာြါေည။ ဆရယလစသခေမ အစ၁၉၉၀နစများသေးြြစမးေြပခငးြစများအလယ ယခပြ

ပြငသပြာငးလသရးြာလအဆး ပမနမာနငငသြျးလြလယယာစြြျးသရးလအြ အစညးများ၏ နငငသရးစးြားသရး

အသပခအသနေည ရြေန သနခေည။ ပြညေငးစးြားသရး သပြသလျာ ပခငးလြသဆာငမများနင နငငေြာဘဏဍာသရး

အြ အစညးများ ( Internatioal Finance Institutions – IF Is )ေ၏ အြအညပြင စးြားသရးစနစပြနလညြ စညး

ေညသဆာြပခငးေြ ပမနမာနငငအားသဒေေငးနင နငငေြာစးြားသရးလြငနးများထေ ေရားဝငပြနလည

သြါငးစညးရန လြသဆာငသနြါေည။ သပမယာအေးပြခငလြမေ (Lands Use Certificates- LUCs) ထေသြး

ပခငးပြင လယယာသပမများြ အရငးအနးအပြစေ မ ြာသေးသောြာလေင ပြဋဌာနးခေည သပမယာဥသြသဒြ

သပြာငးလသြးေည။ ၄ငးသပမယာ အေးပြခငလြမေြသေးြြအေငးေရားဝင ဝယယသရာငးချလသပြာငးနင

ေည။

ဤအသပခအသနေစေင နငငပခားရငးနးပမြနမများေည စြြျးသရးြဏဍ ထေဝငသရာြလာ ြေည။ ထထညကြး

မားသော သပမယာအေးပြခငများေည များသောအားပြင ပြညေငးစးြားသရးလြငနးများအေြ ေေမေသြးထား

ချနေင နာမညရ နငငပခားစးြားသရးလြငနးအချ ြ စြမစြြျးသရး ြနစညထေလြသရးြဏဍများေင ြး

သြါငးလြသဆာငခ ြေည။ ၄ငးစြမစြြျးသရး ြနစညများမာ အသပခခအားပြင စြါး၊ ရာဘာ၊ ဆအနး၊ ြသလာြ

န၊ ြေပြစ ြပြးအဓြအားပြင သဒေအေငးနင နငင ေြာစားနြရြခာနင ေရစဆာနစာသေးြြများအေြ

ပြစေည။

ေသော နညးြညာနင နငငသရးပြဿနာများသ ြာင စြမစြြျးသရးြနထေ လြငနးများေည အများအားပြင မ

သအာငပမငခသြ။ ယငးသ ြာင ြနထရြလယယာစြြျးသရးစနစလြြငသဆာငရြရန အချြမဘာ စးြား

သရးလြငနးများြ အစးရနင နစဦးနစဘြ နားလညမ စာချနလာ လြမေသရးထးခ ြေည။ သနာြဆြေအသန

ပြင ြနထရြစြြျးသရးစနစေင ပမနမာစြြျးသရးြမပဏများြလညး အြျးအပမေ ရာသြလာ ြေည။ အ

ထးေပြင စြါးစြြျးသရးြဏဍေငပြစေည။

ပမနမာနငငရ လယေမားများအေြ သြျးလြစးြားသရး ေးေြရနနင အခငအသရးများအား ြန ေေထားသော

အချြများမာ မေားစအရငအနးနညးြါးမ အေးနနးနညးသချးသင မလသလာြမ၊ေငသောသောလြရ သေးြြေ

ေငးအချြအလြများမရရမနင အသပခခအသဆာြအအ ချေမေပြစ ြေည။ အထြြါြန ေေမ အသပခအသန

များြ ပမနမာနငငေငြနထရြ လယယာသပမစနစ လြြငရန ေနးြသောအချြအလြများြငပြစေည။ အ

ရငးအနးသေးြြများေည ရညရယထားေည အေငးေငေင သြာငးမနစာအလြမလြေည အသပခ အသနများ

၌လညးသြာငး၊ သခေမနညးြညာများြကြးမားသော ြနထေလြမ အြျးအပမေြ ပြစသစေညသနရာ၌လညး

သြာငး၊ (ပြပြငထေလြထားေည မျးသစများနင သပမဩဇာများြ ေးနထြနနးြ ေးေြသစေည။) ထအချန

မျးေငြနထရြ လယယာစြြျးသရးစနစေညသဒေေငး အပခားလြစရာနညးလမးများထြ ြမ၍ေောေည

အြျးအပမေများြ ပြစထနးသစနငေည။၎ငးအပြင ရးရာဓသလထးေမး (ေမဟေ) ပြဌာနးဥြသဒြါ သပမယာလြ

ြငခင ေသဘာေရားများအရ သောငေများနင ဝယယေများအ ြား ကြေငေသဘာေ ြနေငးစာချြ ြေြန

ထရြလယယာ စြြျးသရးစနစအစေအြငးများေည နစဦးနစြြစလး၏ ဆးရးနစနာမများအား သလျာချနငသချ

ရေညအပြင သြျးလြသဒေစးြားသရး ြ ပြးမအေြ အရငးအပမစ အေစများြလညး ြနေးသြးနငေည။

မညေြငဆသစသေးြြြသြာငးမနစာလြလမးမသစရန၊ ပြညစသောေေငး အချြအလြများရရရန၊ရနငသချ

ရေညအမသောသ ြးများရရရန၊ နညးြညာနငေငးအားစများရရရန၊ သေးြြဆးရးမနညးြါးသစရန၊ မေားစ

အရငးအနး ြငဆငမပမငမားသစရနေအေြ ြနထရြစြြျးသရးစနစမ ကြမးသေသြာသဆာငသြးနငရန လြနင

Page | 11

စမးရသော ြေဝနးြျငအသနအထားေခ မပြစမသနရရမညပြစေည။ စြြျးထေလြနင ဝယယေများ အ

ြားေငလညးသြာငး စြြျးသရးေမားများြါဝငေည အြ အစညးများနင အစးရဝနသဆာငမလြငနးများ ြား၌

လညးသြာငး အများလြခေည ေသဘာေညချြေမာ မရမပြစလအြေည အရာများပြစေည။ အြယ၍ အသပခ

အသနများမရြါြ ြနထရြ စြြျးသရးစနစေည ဆးြျးေြသရာြမများ ရနငြါေည။ ထဆးြျးများ ေညအ

ထးေပြငသေးြြ လြဝါးကြးအြပခငးနင မမျေသောသေးညနငးေည အသနအထားများပြစနငေည။ ေေငး

အချြအလြမရပခငးြလညး အငအားကြး စးြားသရးလြငနးများနင ြစားများအား အောစးရသစပြးဆးရးနစနာ

နငသပခများအား လြြြငယ ေြငေနင စြြျးသရးေမားများအသြါ ေြသရာြသစေည။ ၎ငးအသပခ အသန

များြပခထြေးနသေးြ နမချသစေညအပြငအသ ြးြစစေငလညးသြာငး (ေမဟေ) သပမယာရြငခငဆးရး

မေငလညးသြာငး၊ မေားစြသထာြြရနလြအားခအသြါမခရေညအသပခအသနြသပြာငးလရနလညးသြာငး၊

ဆငးရသောမေားစများထ ဥစစာဓနပြနလညမျသဝမေငလညးသြာငး၊မေားစအဆငနင လမအြ အစညးေစရြလး

၏လမစးြား အသပခအသနများအသြါအနေလြခဏာ ဆးြျး ေြသရာြမများပြစသစြါေည။ ဤသလလာမေင

အသေးစေနမနာပြစစဉေစခ သြာပြြာ ပမနမာနငငေင ြျငေးေည ြနထရြလယယာစြြျးသရး ပြစစဉများ

နင ြစများြလညးသြာပြထားေည။ ၎ငးေအား စမခန ခမြနညးစနစများြလညးသြာငး၊ ဆးရးနစနာြများြ

လညးသြာငး၊အြျးအပမေရရေများနင ဆးရးနစနာေများြြါ ရာသြသြာပြထားြါေည။

Page | 12

၄။ ေသေေနမသဘာင

သလလာသေ ရချြများေည အဓြေေငးအချြအလြ သြးေများအား အချနေစနစသြျာ အ ြာသေဆသမး

ပမနးမများြအသပခခထားြာ စြစြြျးသောသြျးရာ(၈)ရာေင ြငးဆငးေသေေန ပြ၍ပြညစေ သြာပြထားြါ

ေည။

အဆင(၁) စြသပြာငးစြြျး ထေလြပခငးအသြါေြသရာြသော ေဘာဝြေဝနးြျငဆငရာ အချြ

အလြများအပြင ယဉသြျးမ စးြားသရးလမသရးလြရားမများြ ြမနားလညသစရန ရမးပြည သပမာြြငးလာရး၊

ရမးပြညသောငြငး သောငကြးနင ရနြနပမေင အဓြေေငးအချြအလြသြးေများြ ေသေေနသခါငး

သဆာငြယေင သေ ဆသမးပမနးထားမများလညး ြါဝငြါေည။ သငသ ြးသချးငားြများ၊ စြြျးသရးနင သဂဟသေဒ

စနစဆြေယြများ နယစြနငငများ၊ သရသပြာငးအသပခချေများ၊ ေငးရငးေားများ၊ နငငသရးေမငးသ ြာငးေေည

ဆန ြျငြပြား ြသောသ ြာငရမးပြညသောငြငးနငသပမာြြငးေေင ေသေေနနယသပမများြ သရးချယခြါ

ေည။

အဆင(၂) အဆင(၁) မရရလာသော ေပမငမများြ အသပခခထားေည ေသေေနရညရယချြများေည

ဆငးရမသေမ သလျာချသရးအပမငမ ရမးပြညေငစြသပြာငး စြြျးသရးအေြ လြရလြြင သနသောြနထရြ

လယယာစနစလြငနးများြ ြျယြျယပြန ပြန နြနြရငးရငး ခပခားစေပြာရန ပြစေည။ ဒေယအဆင ေသေ

ေနရညရယချြများေည ြထမအဆငရရလာသော အေအပမငများြ အသပခခေည။ ၎ငးေေည ရမးပြညနယရ

စြသပြာငးစြြျးသရးအေြ လြရလြြငသနသော ြနထရြလယယာသပမစနစြ ြျယပြန နြရငးစာ ဆငးရမ

သေမသလျာချသရးရသထာင မခပခားစေပြာရန ပြစေည။

ထသနာြရမးပြညနယေင ဆငးရမသေမ သလျာချသရးအေြ စြသပြာငးြနထရြ စြြျးသရးစနစေင အြန အ

ေေရသနမများအပြင လြြငနငစမးေြလညး အသေးစေဆြလြသြာပြရနပြစေည။ ေေငးအချြအလြ

များြ သြျးရာများေင ြငးဆငးေသေေများြ သြာြယေည။

သေ ဆသမးပမနးမပြလြသောပမ နယများအသ ြာငးနငစြသပြာငးစြြျးထေလြသရးအသ ြာငးြလညး ၎ငးေြ

သြာငးမနစာေရ ြေများလညးပြစေည။

(၄.၁) သလလာမညအသ ြာငးအရာ ပြစစဉများြ သရးချယပခငး

အစးရြနးဂဏနးများအရ စြသပြာငးစြြျးထေလြမြမာဏကြးမားသော ရမးပြညသပမာြ ြငးမသြျးရာ(၄)ရာ

နင ရမးပြညသောငြငး သြျးရာ(၄)ရာ စစသြါငးရာ(၈)ရာေြ သရးချယခေည။ သအာြသြာပြြါ သရးချယသရးစနနး

များအရ ြပြားပခားနားမ များပြားစလငဆးအသနအထားြ သလလာမေေမးေငနငမည သြျးရာများြော ရည

ရယသရးချယခေည။ သရးချယသရးခနနးများမာ

- စြြျးသရးနင သဂဟသေဒ ဆြေယမ (သပမနမ၊ ြနးပမငနင ပမငမားသောသနရာများ)

အသပခခအသဆာြအအ များမအြာသဝး(လမးနငပမ များ)

ေငးရငးေားမျးနယများ

ြထဝဝငဆငရာ အသနအထား

အြချြသရး (ပမနမာအစးရ(ေမဟေ) အစးရမဟေသော လြနြြငအြ အစညးများ)

ဘနးစြြျးသရးရ မရ

ြငးဆငးသလလာသရး ပြလြခေည သြျးရာအမညများြ လျ ဝြထားမညပြစြာ ဤအစရငခစာေင၎ငးေေည

ရရာပမ နယများြောသြာပြြါမည။ ရမးပြညသောငးြငးမ သြျးရာ(၄)ရာေည ဆဆငပမ နယေင သြျးရာ(၁)ရာ၊

ဟြနးပမ နယေင သြျးရာ(၁)ရာ၊ ြယခပမ နယေင သြျးရာ(၂)ရာ အေးေးေညရြါေည။ ရမးပြညသပမာြြငး

Page | 13

သြျးရာ(၄)ရာမာြေခငပမ နယေင သြျးရာ(၁)ရာ၊သြျာြမပမ နယေင သြျးရာ(၁)ရာ၊ လားရးပမ နယေင သြျး

ရာ(၂)ရာ အေးေးေညရ ြေည။ ေသေေနြငးဆငး ပြလြရာပမ နယများ၏ ေညသနရာများြလညးသြာငး

ေရေနငငနင ထငးနငငနယစြေသလျာြထစြသော၎ငးေ၏ နးြြမများြ သပမြနြါေ(၁)ေင ြညရနငြါ

ေည။

ြ(၁) ေသေေနြငးဆငးပြလြရာ ပမ နယပြ ရမးပြညနယသပမြ

(၄.၂) ေသေေနသမးခနးများနင ေသေေနပြလြရနနညးလမး

ဤေသေေနြလြသဆာငရနြါဝငသောေသေေနသမးခနးများမာ သအာြြါအေငးပြစေည။

ဤပြစစဉေင မညေများြါဝငပြး ေေအချငးချငးအထြသအာြဆြဆသရးမာ မညေရေနညး။

ဤပြစစဉေင ြားမဆြေယသြးေများ၊ ဥြမာြစားများ၊ ြယစားလယများ၏ အခနးြဏဍမာ မညေရ

ေနညး။ ၄ငးေေည မညေနညး။ ဤအခနးြဏဍေေည ရမးပြညနယ၏ မေညသော အရြသဒေခများ

အရမညေြပြား ြေနညး။

ရမးပြညနယသောငြငးနင သပမာြြငးေ၏ လမစးြားအြျးေြသရာြမများမာ မညေရေနညး။ ၄ငး

ေမညေြပြား ြေနညး။ ဤြပြားမများြ ပြစသစသော အဓြအချြများမာ အဘယနညး။

အထးေပြင သပမယာနငအရငးအပမစများ၊ ြနြျစရေပြန သဝမ၊ အြျးအပမေများနင အနတရာယများ၊ သြျး

ရာေစရာအေငးချမးော ြယ၀မြ ပြနလညပြန သဝသြးမ၊ အစားအစာ လပခသရးနင ေဘာ၀ြေဝနးြျင

Page | 14

ေအသြါ ထနးချြမနငေးစနငေည အခငအလမးေနင ြြေြ၍ CP သပြာငးြးထေလြသရးေင ြါဝင

သော အမျးေမးဦးသဆာငေည အမသထာငစများ အြါအဝင အပမေနညး အမသထာငစများအသြါ မညေည

ြသြာငးသောေြသရာြမများပြစပြးမညေညြဆးသောေြသရာြမများ ပြစေနညး။

မညေညအချြများြ အငားလယယာစြြျးပခငး၏ ဆငးရမသေမြသြျာြသရး အြျးေြသရာြမြ

ေးေြသစ ေမဟေ ဆေယေသစြသြါေနညး။

ေြဆငရာနယြယ အြန အေေများြ သြျာလားရနနင အပြေသဘာသဆာငသောသပြာငးလမြ သြာသဆာငရန

လအားလးြါဝငသဆာငရြရသော လြရားမအသပခခ ေငယသရးေသေေနနညးလမးြ အစေအြငးေစခအပြစ အ

ေးပြထားေည။ အေအပမငေစချ ြမ CP သပြာငးြးထေလြသရးသ ြာင အဆးဝါးဆးထခြခခရသောေများနင

ြးသြါငး၍ ထေယခ ြေည။ ဤနညးလမးေည ေစစေစသြါငး ေညး အေအပမငထေယပခငး၊ ေငယပခငး၊ ေ

ေငးအချြအလြပြန ပြးပခငးနင လယယာထေလြသရးစမချြများမ အမျးမျးသော လမစးြားအြျးေြ

သရာြမများနင စြလျဉးသော အပြအမများြ အသထာြအြပြသစနငေည။ ေသေေန၊ လထသထာြခမနင လြ

ြငခငအာဏာလသပြာငးပခငးြ ေသဘာေရားအရသရာ လြသေ အရြါ ချဉးြြထားသော ဤနညးေည 'ေသေေ

န' ေမဟေ ‘ေသေေ’ နင ေသေေနပြခရေေ ြားရ အထြသအာြဆြဆသရးြ ရညရယချြရရစနသခါ

ထားေည။ အပြေသဘာသဆာငအသပြာငးအလြ နးသဆာရန ရညရယချြပြင ေသေေနအပြလြခ အသနအထားရ

ေများအေြ ရညရယ၍ ေေနငအေေြ ေသေေနပြခပခငးပြင ‘အသလလာခရေ’ ေ၏ သဒေခအပမငြြ၍

အရနေငြမးဆြနငပြး မဝါဒချမေေများထ ဆြေယေငပြနငေည။ ထအပြင သြျးလြသနပြညေေေည ြ၍

ေပမငနားလညပြး ေသေေနေင ြါဝငလာြာ ေသေေနြ အမညခနင ေညအထပြစလာပြး ေေြယေင အ

သပြာငးအလ၏ ြယစားလယအပြစ အာဏာလသပြာငးယရနလညးပြစေည။ အချြအလြများြ သြာြခရာေင

သလလာပြစခသော သြျးလြသနပြညေများနင သဒေေ၊ လမျးေပြစသော သဒေခြငးဆငးေသေေများြ

သြာြခခေည။ သြာြယရနခြခသော ထရလယေည အချြအလြများြ ထြမသြာြယနငသေးေည။ြ

နြသစပြး အြ အစညးအသပခခေသေေနများနင ေငသလျာသော ဆြေယမများမေစဆင သဒေခေ၏အေများ

ေည ဆးပြေချြချမေေေထ သရာြရပြး မအသပြာငးလသြာရာေင ြလယြသစေည။

သောငြငးနငသပမာြြငးအေြ ေစဦးစပြစသော ေသေေနအြနစဦးေည ြငးဆငး ေသေေများြ သအာြ

သြာပြြါ သရးချယရနစညးမျဉးများအေငး နစဦးေစေစခြာ သရးချယစမခ ေည။ (၁) သရးချယထားသော သြျးရာ

သဒေများအနးေငသမးြားေ၊ (၂) သြျးရာ၏အဓြလမျးစ ဘာောစြားသပြာေေေ (၃) CP သပြာငးြးစြြျး

သော ရာနငအမသထာငစမပြစေ၊ (၄) ေငယနင၍ ဦးသဆာငလစေထြေနေ ဟ၍ပြစေည။ ၂၀၁၄ခနစ အသစာ

ြငးေင သြျးရာအဆငလြသေ အချြအလြသြာြခပြးသနာြ ေသေေသခါငးသဆာငေည ြငးဆငးေသေ

ေနအြ များနင ေသေေနနညးလမးသလြျငသရးြ သဆာငရြခေည။ ြထမဦးစာ သြျးရာေစခစေင လမစးြား

နင ဆငေည အသ ြာငးအရာများြ ြယစားပြေညအချြများြါနငေမျ အစအလငြါသော (FGDs) ြစမေေဟ

ပြအြ သဆးသနးြများသဆာငရြေည။ ထသနာြြငးဆငးေသေေများ၏ စစမးမေင ြညရန အသေးစေထထ

ဝငဝငသမးထားသော သမးခနးများြအသပခခ၍ ေစဝေေစြျြော စစဉထားသော အမေငးသမးပမနးသပြဆမများ

(SSIs) ပြလြရန ြျြနးနမနာသရးချယမြ ပြလြေည။ သမးပမနးသပြဆမြ သြျးရာေစရာမလ၍ ြျနသြျးရာ

များအားလးေင သဒေခလမျးစ ဘာောပြငပြလြေည။

FGDs ြေြသရာြသော ရာေရာေားများမာ ရာေကြးအြါအဝင ြယစားပြရာ၏ အမသထာငစ သလးြေစြခန

ရေည။ SSIsြမ ရာရအမသထာငစသြါငး ဆယရာခငနနးခန ြ ြာမေည။ အချြအလြခပခမးစေပြာပခငးြ ေ

သေေနသခါငးသဆာငြ ဦးသဆာငပြး ြငးဆငးေသေေနအြ များ၊ ေသေေနအြများနငအေ ြငးဆငးမေ

စများြ ပမနမာဘာောမဟေသော ဘာောများမ ပမနမာဘာောေပြနဆခေည။

ဤေသေေနပြလြသော နညးလမးြစေည ရမးပြညနယေစဝမးရ CP သပြာငးြး အငားလယယာစြြျးသော

သြျးရာသြါငးစနင အမသထာငစများ၏ အသပခအသနြ ရငးပြရန စာရငးဇယားအရ ခငမာသော အချြအလြများ

Page | 15

သြးရနမဟေသြ။ လ၊ သငသ ြးနင အချနြန ေေချြများအရ ဤေသေေန၏ ရညရယချြမာစြြျးသောစး

ြားသရးထေငြါဝငသော သြျးလြသောငေနးသဒေစြြျးသရး အေငးအဝငးထမအသ ြးနင အမယာမပြစပခငး

ေနင စြလျဉး၍ ငြလျးပြးသမးမနသြျာြြယသနသော အမနေရားမျာြ သြာထေရနောပြစေည။

အသေးစေထထဝငဝငသလလာခသော ရာရစရာေည သြျးရာအဆင CP သပြာငး လယယာအငားစြြျးပခငးမ လမ

စးြားြပြားပခားနားမေင လြရပြစသြါသနသော အသ ြာငးအရာများ အသြါ၌ ခပခမးစေပြာမ သြာငးသြာငးပြ

လြရန အဆြအစြရသော ြငးဆငးအချြအလြများြ ြြးသြးေည။ ဤသလလာထားသော အသ ြာငးအရာ

များြ အသပခခ၍ မဝါဒများချမေနငေည။ ရညရယချြမာ အဆငပမငေသေေများောမြ သြျးလြသနပြညေ

များနငြးသြါငး၍ လအားလး ြါဝငသဆာငရြရသောလြရားမ အသပခခေငယသရးေသေေနအပြစ သနာငလာမည ေ

သေေနေည ဤရလဒများြျးသ ြာငးခငလမရမရ စစသဆးရနပြစေည။

(၄.၃) အနာဂေေသေေန

စမြနး၏ ေေယအဆငမာ ေသေေနေည ြျးသ ြာငးခငလမရမရရာသြရနနင ေသေေန ရလဒများြ ရာ

ေားများ၏ ေစဦးချငးသောငးဆမနင ဤစမြနး၏ြစြ သြျးရာြငးဆငးသနရာများေ ပြနလညယသဆာင၍ အ

သရးယသဆာငရြရနပြစေည။ အချြအလြခပခမးစေပြာပခငးြ ေငသလျာသောြစပြင ရာေရာေားများနင သဆး

သနးပခငးလညးြါဝငမည။CP သပြာငးထေလြသရးမ မညမျသော အပမေခသဝပခငးအားေင ြားမညသနာြလြ လြ

ရားမများသဆာငရြရန သြျးရာအဆင ဆးပြေချြချမေပခငး ေြထြမသဆာငရြမည။ သရးေားထားသော ေ

သေေနေညြ ပြးသရးအြ အစညး၊ မဝါဒသြာသဆာငေများ၊ ပမနမာအစးရနင စြြျးသရးဆငရာ ရငးနးပမြနမများ

ေင ြါဝငသော ြဂဂလြြငလြငနးထေ ြျနေားြာ ြ၍ အေပမင ြယ၀ပြး မျေသောမြသြာပခငးနင လြနာ

ြျငေးပခငးေြ ပမငေငသြးနငေည။ ဤစမြနးမာ အြျးေြသရာြမ ရခသော လယေမားများေည သြျး

လြသဒေမ အပမေနညး လယယာစြြျးေည အမသထာငစများြ အြျးပြသော စြြျးသရးမြ သထာြခရာ

ေင လယြသချာသမ သအာင ြညသြးရနရညရယေည။

Page | 16

၅။ ပမနမာစြြျးသရးနင လမစးြားြ ပြးေးေြမ

(၅.၁) ပမနမာစြြျးသရးမဝါဒ

၁၉၉၀ ခနစများအလယြ ပမနမာစစအစးရေည စြမလြငနးများနင လေလြသော သေးြြပြပြငသရးြ စေင

ခေည။ စြြျးသရးအသပခခစြမလြငနးများ ေညသဆာြပခငးေည ချမေထားသော မငါးေယထမ ြထမဆး

အသြာငအထညသြာရမည အရာပြစေည။ ပြညေငးြဂဂလြြမပဏများြလညး ေညသထာငခေည။ စြြျး

ထေလြမနင ြနေယမသြါေင နငငသော၏ ထနးချြမေည လနခသောနစနစဆယအေငး သလျာြျခေည။

ယငးြ လအသပမာြအများြါဝငပြး အားစြရသော စြမစြြျးသရးသြါေငေးြားလာသော ရငးနးပမြနမနင

အေ အစးရမျြနာောသြး ပြညေငးြဂဂလြြမပဏများြ အစားထးရယခ ြေည။ စြြျးသရးလြငနးြ အစး

ရြ ေစစေေစြငးလေလြခငသြးလြပခငးေည စြြျးသရး ြ ပြးေးေြမြ ပမငေငလြပခငးပြစေည။

အစးရ၏ လြရအမျးေားြ ပြးေးေြမစမြနးေည အထးေပြင ဆနစြါးလြငနးနင သရာဘာ၊ စားေးဆနင

ြ၊ ြသလာြနစသော ဇ၀သလာငစာေးနများြ ြစမေထား ထေလြသော စြမလယယာထေလြပခငးြ ြမပြငး

ထနလာသစရန ရညရယေည။ ထနညးအေ ၂၀၁၂-၂၀၁၅ ဦးစားသြးစးြားသရးနင လမသရးပြနလညထသထာငသရးြ

စညးမ မဝါဒေည ေးချ ပခငးဝနသဆာငမနင အစးရသ ြးပမများြ ေးပမငပခငး၊ သြးြမးသထာြြပခငး ြငးဆြမ

ေစဆင အရအေားများြ ြယရားပခငး၊ ဝယလအား အသပခခသော သေးြြသထာြြသရးလြထးလြစဉများြ

ပမငေငပခငးပြင လယယာထေြနေးပမငမြ ပမငေငရန အဆပြထားေည။ ဤပြနလညထသထာငသရးမများေည

ဆငးရမသေမေြြျြသရးမများြ မနြနစာ အသြာငအထညသြာခလျင အသေးစားလယေမားများအေြ အပြ

ေသဘာသဆာငသော အြျးေြသရာြမများရရနငေည။

(၅.၂) လယယာထေလြသရး၊ သပမြငဆငမနင အခငအသရးများ

ေသေေနအချြအလြသြာြခရန လယြပခငးြ ယခပြစသြါသနသော လြြြငယသောငေများြ သဘး

ြယထားပခငးြ ေြသေပြသနေည။ ေသေေနေစခြဆလျင သြျးလြသနအမသထာငစ၏ေစဝြမာ စြြျး

ပြစထနးသောသပမေင ေရားဝငစြြျးခင မရသ ြာငး ပြေည။ အပခား သလလာချြများအရ ပမနမာနငငရ အစးရ

ထနးချြထားသော နယသပမသဒေများရ အနညးဆးသလးြေစြသော လယေမားများေည သပမယာမများပြစေညဟ

ခန မနးေည။ ေရားဝင သပမယာအေးပြမနင ေးစခငမရသော အမသထာငစများြ ဆလေည။ အချ သလလာချြ

များြမ ချငးပြညနယနင ရမးပြညနယအသရ ြငး စေညပြင နယသပမသဒေေစချေင ၅၀ရာခငနနးနင အထြ

လယယာမများပြစေညဟ ဆေည။ ထအပြငဆငးရသောသြျးလြအမသထာငစများေည ြမနအားပြင ြျနားေရ

စဆာန အနညးငယော ြငဆင ြပြး ငါးများခငအနညးငယနင သငသ ြးြမာဏအနညးငယောရရ ြေည။ လြရ

ပြစသြါသနသော ပြညေငးစစ၊ ချ ေသော သပမအြချြမ၊ လယေမားများ၏ သ ြးပမပမငေြလာမ၊ သပမယာေမးြြ

မေသ ြာင အထးေပြင သောငေနးေငးရငးေားလမျးစသနထငရာ နယသပမသဒေများရ သြျးလြလယေမားေ

၏ စးြားသရးအခငလမးများ ေပြညးပြညးြျြေညးလာခေည။

(၅.၃) သပမယာအေးပြမလြမေများ

အစးရ၏ အပခားလြထးလြနညးေစခမာ ‘သပမယာြ သငရငးေသပြာငးလသရး’ အသပခခဥြသဒနငြ စညးြသထာြြ

ပခငးေစခ ြနေးပခငးပြင လယေမားများြ ေေ၏ ြငဆငမြ ရငးနးပမြနရန ြညပခငးပြစေည။ ၂၀၁၂ ခနစ

သပမယာဥြသဒအေစနစခေည သပမယာအေးပြေ လြမေများ (LUCs) ထေသြးပခငးပြင အစးရေစဝြေစြျြ

Page | 17

ထနးချြထားသော ြဂဂလြြငသယာင (quasi-private) သပမသေးြြြ ြနေးရန ဥြသဒအသပခခေစခြ ပြဌာနး

သြးထားေည။ ယငး LUC ြငသဆာငေများေည သပမနင အရငးအပမစ အားလးြ နငငသောြ ‘ြငဆင’ သေး

သောလညး နငငသောအေမေပြ သပမယာေးစြငခငြ ြငဆငသလေည။ စြြျးသရးနင ဆညသပမာငးဝနကြးဌာန

(MoAI) ေည သငသ ြးနငနညးြညာ ြန ေေချြအေငး ေေနငေမျ LUC များြ ထေသြးရနကြးစားသန

သောလညး အြျငြျြ ပခစားမ စြစချြများ များပြားပခငး၊ လာဘသြးလာဘယမရပခငး၊ LUC ခသဝချထားရာေင

ညေညမျ မရပခငးေြ ဤပြစစဉြ ထခြသစရာ အထးေပြင သောငေနးသဒေရ လယေမားသပမာြများစာေ

မသရာြနငသေးသြ။ အများအားပြင သပမနမသဒေရ သပမယာြငဆငမမရပြး အသပခခစနစ ေညသဆာြြနင ြနေယ

မလမးသ ြာငးေငသော ြဝငသငသြာငးေည လယေမားများော LUCs ၏ အဓြလြခရရေများ ပြစ ြေည။

စြြျးသရးနင ဆညသပမာငးဝနကြးဌာန (MoAI) ြသပြာ ြားေညမာ လယေမားများေည ၄ငးေအမညခသပမ၏

ေနြး ၃၀ ရာခငနနးနငညမျသော သရရညသချးသငြ ရနငေညဟ၍ပြစေည။ မညေဆသစ လြရစြြျးသရးဝန

ကြးြမ MADB ေမဟေ SACs (အခနး၆ြ ြညရန) ြ အသ ြးေငသနသော လယေမားများြ ထသချးသငများ

သချးငားမညမဟေသ ြာငး သ ြညာလြေည။သောငေနးသဒေ အလညြျနင မထနယြသော လယစြြျးသော

လယေမားများေည LUC လြမေမရ ြသြ။ အသ ြာငးမာ သရ သပြာငးသောငယာစြပခငးေည ေရားဝငအေ

မေ မပြသောသ ြာင နငငသော၏ ေရားဝငစြြျးသရးနင သပမယာေြေမးသပမြမ သောငေနးသဒေ သရ သပြာငး

သောငယာစြြျး ြသော သြျးလြေငးရငးေားလမျးစဦးသရြ ထနချနထားေည။

သပမယာေးစခငမရပခငးေည စားနြရြခာမြလမြ ပြစသစသော အဓြအားနညးချြပြစေလ သပမယာလြမမ၊

ဆငးရမသေမ၊ အမသထာငစလြ သ ြးပမရမေနငလညး ဆြစြသနေည။ သယဘယျအပမေနညး အမသထာငစများ

ေည ဆငးရချေမမရသော အမသထာငစများနင နငးယဉလျင ြမာဏများစာသေးငယသော သပမြငဆငမနငေမရး

ြျ လယယာမမအချးြ၍များေည။ သပမယာအေးပြလြမေများြ ထေသြးပခငးပြင သပမယာလြမလယေမား

များေည သပမယာြငဆငသောလယေမားများထြ အလနနညးြါးသော သငအရငးအနးောရသောေည။ သလလာ

ချြေစခအရ သပမယာမအချး၏ ၇ ရာခငနနးြော အပမေပမင အမသထာငစများေငသေ ရစဉ အဆငးရဆး အမ

သထာငစများ၏ ၄၀ရာခငနနးနးြါးမာ သပမယာမများပြစေညဟ ေရရေည။ အစးရအချြအလြများအရ ေမားရး

ြျသပမယာြငဆငခငရသော အမသထာငစများမာမ နငင၏ ေးြေစြသော လယယာအမသထာငစများပြစပြး ပမနမာ

နငငေင သထာြခချြရအနညးဆးေစနငေစြငစြသော သပမသဒေထြ အလနနညးသော ေးဧြသအာြသပမ

များသြါေင အလြလြ ြေည။

Page | 18

၆။ လြြြငယသပြာငးစြေမားများနင သြျးလြသ ြးပမ

သခေနငအညသပြာငးလရနပြစသော သြျးလြသမျာမနးချြေည အထြေးပြး အားစြထားသော စြမဆငရာ

စးြားပြစေးနများစြြျးသရးေ ြးသပြာငးပခငးြ သြါငးြးသြးေည။ ထသ ြာင သငအရငးအနးမာ ြလလာေည။

လယယာအမသထာငစအများစေည စြြျးသရးအေြ လအြေည အရာများြ ဝယယရန သချးသငငားရမးစရာမလ

သြ။ ေသော ေစချ အမသထာငစများေည ဘနးစြြျးသရး မ သချးသငငားရမးြး ြေည။ အသ ြးဆြရန မလယြ

သော သငသချးေများအေြ လြခနငသလာြသော စြြျးသရးသချးငားသငမရပခငးေည စးြားပြစေးနစြြျးပခငး

ေ သအာငပမငစာ ြးသပြာငးရာေင အဓြ အေားအဆးေစခပြစသနေည။ ရမးပြညနယေင CP သပြာငးြ အစ

လြအပြလြစြြျးပခငးေည ထေလြမစြဝငးထရအားနညးချြြ အသလးပြသထာြပြလြပခငးပြစေည။

၁၉၉၁ ခနစများေင စေငပြး ၂၀၀၀ ခနစများေင သအာငပမငလာသော ဘနးအစားထးေးန စြြျးပခငးအစအစဉဟ

သော အသမရြနဒေယြမဘာစစပြန အမေ ၁၀၁ အြ ၏အသမသ ြာင CP သပြာငးေည ရမးပြညနယေင သပခြေရ

လာပခငးပြစေည။ အသမရြနဒေယြမဘာစစပြန အမေ၁၀၁ အြ ၏ အစားထးြ ပြးေးေြမလြငနးြ ြေ

ခငပမ နယနင ယခငြ ဘနးစြသော ြချငရာများေင အဓြအာရစြလြသဆာငခေည။ ထအြ အစညးေည

စေငေညသထာငစဉြ သငသ ြးအခမသထာြြသြးပြးသနာြြငးေင အခမမဟေသောလညး သငအသပမာြအများ

သထာြြပခငးပြင CP သပြာငးစြြျးသရးအေြ လအြေညများြ ြြးသြးခေည။ အမသထာငစများေည ထအရာ

များြ ဝယယရန ြစားများထမ သငသချးရန မလသောသြ။ အသမရြန ၁၀၁ ေည လနခသော ၂ နစ ြာြ ေေ၏

ဝနသဆာငမြ ရြေန ခေည။ ထအခါ ြေခငပမ မ ြချငလယေမားများေည သငအရငးအနးြာဟမြ ပြည

ဆညးရန သဒေခြစားများထ သငသချးခ ြေည။

CP အြစေည ရငးနးပမြနလျင ပြနရရနြ၍ အလားအလာရေညဟ ယဆရပြး 'ဇမခ' ြစစညးများ ြမေးစနငရန

သမျာမနးသော လလေေနးစားများရသော သြျးရာများြ ြစမေထားေည။ CP အြစ၏ သေးြြလြရားမမ

သြျးလြလယေမားများြ သခေမသနထငမြစ ြရြြမးရန ြယ၀ချမးောြသြါြသော ပမ သနလငယအြ များြ

သြျးရာများေ ခရးထြသစ၍ CP သပြာငး၏ အြျးသြျးဇးများြ သ ြာပငာရနပြစေည။ CP အြစေည လယေ

မားများြ ဆသဆာငရန ရာေကြးများြ အြ ဝငအပြစေငးေည။ ရာေကြးေစဦးြဆလျင CP သပြာငးစြလယ

ေမားများအေြ ထမေစဆင လယထနစြအေစေစခ မသြာြသြးရန ြေသြးခေည။ (ထပြစရြမာ အဆး

ေေေင မပြစသြါခသြ။) ရာလကြးများေည လယေမားများ လအြေညများြ သငသ ြးအနညးငယပြင ပြန ပြး

သြးသလရေည။ သဒေခအာဏာြင များြ ချမေလြသော ဤေရားဝငမေည လယေမားများြ ြါဝငြေ

ေြရန လမးမးခဟန ေေည။

စးြားပြစေးနစြြျးပခငးြ ရာေရာေားများ အလျငအပမနြငစေဝငစားလာ ြေည။ ေစချ သြျးရာသဒေများ

ရ ရာေရာေားများေည ြြ စးြားပြစ ေးနအပြစ ယခငြ စြြျးခရာ အခြအခများ ရခေည။ ရာေရာေား

အများစမာမ သပမပမငဆနစြါးြ စားေေးနအပြစော အများဆးစြ ြေည။ ထေစားေးေးန ေမဟေ စးြား

ပြစေးန စြြျးသနသော ရာေရာေားများေည အြျးအပမေလျငပမနစာရသော CP သပြာငးစြရန အလယေြ

ြင ပြားသယာငး ခရေည။ ြာလအေန ြာ၍ CP အြစြ လအြေညအရာများအေြ သငသ ြးသထာြြပခငး ရြ

ေားသောအခါ ြချ ေသော ရာေရာောများေည ထအရာများအား မမြယေင ဝယယရန မေေနင ြသောြါ။

ရငးလငးြမသြါသော သမျာလငပခငးများသ ြာင ေစချ သောလယေမားများေည CP အြစ၏ လညပြားပခငးြ ခခ

ရေလခစားရေည။ FGD ေစခအေငး သပြာငးစြလယေမားေစဦးေည ေြစားြ ေြ CP သပြာငးစြရန

မညေ အယေငးေညြ ပြနသပြာပြေည။ 'ခငေျားဆငးရရင CP သပြာငးစြပြးချမးောသအာငလြလရေယ၊ ခင

ေျားမချမးောချငရငသောငမ ချမးောလာလမမယ။' လအြေညြစစညးများြ သငသ ြးသထာြြသြးပြး သပမဆဩဇာ

သြာငးသောသပမြ အလနအြျမေးခငြ လမစးြားအဆငအေနးပမငသော လယေမားများအေြ CP သပြာငး

စြပခငးေည အပမေသြာငးသြာငးရသစေည။ ဤေညသ ြာင CP သပြာငးစြြျးသော သြျးရာများ များပြားလာ

Page | 19

ခေည။ အသေးစားလယစြြျးသော လယေမားများအေြ ေငသလျာ၍ ေြနငသော သငသ ြးမရပခငးေည

အထးေပြင သပမပမငသဒေရ သြျးလြလယယာအြ အစညးများြ ေမာရးြျ မဟေသောြဂဂလြသငသချး လြငနး

များထမ သငေားနင လအြေည အေးအသဆာငြစစညးများ သချးငားရန ေနးအားသြးသနေည။ ၂၀၁၂ ခနစ ပမနမာ

LIFT စစေမးသြာြခချြအရ သပြဆေများ ေစဝြခန ြသပြဆေညမာ ြပြားသော လယယာသဒေနင ေငး

ရငးေားေသနထငရာ ပြညနယများေင အဓြသေ ရသော အရအေားမာ လယယာအေြ ေငးြနဝယယရန သင

သ ြးမရပခငးြငပြစေည ဟ၍ြင။ ဤသလလာချြေငြင သပြဆေေစဝြခန ြ ဤသငအရငးအနးြ ပြညဆညး

ရန ဆငြငရင များအြါအဝင ြစားများထမ သငသချး ြေညဟ၍ သပြာ ြားေည။ စစေမးေစခြသေ ေညမာ ဤ

အမသထာငစများ၏ ေးြေစြေည ေးနမထြသော ြာလများေင အစားအသောြအေြသြးရန သငသချးရေည

ဟ၍ြင။ ဤေညမာ စးြားပြစေးနများမာ သမျာမနးထားေညထြ မ ြာခဏ အထြနနးြျေေ၍ပြစေည။

ောမန အမသထာငစများ၌ ေစနစေင ဆယလခန ော လသလာြသော အစားအစာရရာ သပမမရသော အမသထာငစ

များမာ ြ၍ြငနညးသေးေည။

ပမနမာစြြျးသရးလြငနးေည နငငသောဝငသင၏ ေးြေစြြ ရရသစပြး အလြေမားအငအား၏ ေးြနစြြ

အလြသြးသလေည။ နငငရလဦးသရ၏ ေးြနစြမာ အဓြစားေးြနထေလြေများပြစေည။ နငငသော၏

စြြျးသရးလြငနးေည အသရးြါသော ေမားရးြျ ဘဏသချးသငများ၏ ရာခငနနးအနညးငယြော စြြျးသရး

လြငနး၌ သထာြြသြးေည။ သအာြသြာပြြါအြငးများေည သြျးလြသငသ ြးရငးပမစများြပြေည။

(၆.၁) ပမနမာစြြျးသရးြ ပြးမဘဏ(MADB)- ြနေညများနင ြစားများေသချးသငများ

MOAI လြသအာြရ ပမနမာစြြျးသရးြ ပြးမဘဏေည အသေးစားလယေမားများအေြ သငသချးယနငေည

ေစခေညးသောအစးရ အရငးအပမစပြစေည။ MADB သချးသငများြ လြခရယေညသြာြေည ေးြနစြသြျာ

ေည အမနစငစစ လယေမားများမဟေဘ စြြျးသရး ြနေညများပြစေည။ ၎ငးေေည ၎ငးေဘာော လယ

ေမားများြ ေမားရးြျမဟေဘ သထာြြသြးြာ ြစားများ၏ အခနးြဏဍမ ြါဝငသဆာငရြ ြြါေည။ မ ြာ

သေးမ နစများအေငး သငးသချးယမ အသောအေနပမငမားလာသောလညး MADBေည ေးနထေလြမ ြနြျ

စရေ၏ အြန အေေ ေစခြော သြးရနလသလာြေည ြာလေရာေလြ သချးသငများြော သထာြြသြး

ေည။ သပမနမစြြျးသရးစနစများအေြ အစးရြ ေေမေထားသော ဦးစားသြးအစအစဉများနင ဘဏဍာသရး နင

အသပခခအသဆာြအအ အြန အေေများသ ြာင MADBေည သပမနမြငးမ စြါးစြြျးသော လယေမားများြ

ော ဆြလြသငသချးသြးလျြရေည။ သလးနစသြျာအ ြာေင ပြနလညသြးအြနငသော ေစဧြလျင ေစ

သောငးြျြ (အသမရြနသဒါလာ ၁၀နးြါး) ေနြးရ အစးရသချးသငများ အေးနနးြငးလေခငြ CPသပြာငး စြ

ြျးရန အသေးစားစြြျးေများအေြ ရရနငေညဟ ရမးပြညသပမာြြငးရ စြြျးသရးအာဏာြငေစဦးြ

အခငအမာသပြာ ြားခေည။ ေသောလညး ဤ သလလာမေငြါဝငေည သြျးရာေသေေနသနရာများရ မညေည

အမသထာငစြမ CP သပြာငးြး ထနယြစြြျးပခငးအေြ အစးရသချးသငများရရမြ အေညပြခပခငး မရြါ။

အပခားြအားေစခမာ လယေမားများအသနပြင သချးသငများြ စမရန MADB ဘဏခများေ ခရးေားစရေနငအေ

သရ သပြာငးဘဏလြငနး (ေ) သြျးရာအသပခစြဘဏလြငနးမရပခငးပြစြါေည။ ထသ ြာင အသေးစားစြ

ြျးထေလြေအများစ၊ အထးေပြင စြါးမစြြျးသော လစအေြ သငသ ြးသထာြြမမာ အလနနညးြါးေည။

၂၀၀၈ ခနစသမလအေငး ဧရာ၀ေပမစ၀ြျနးသြါသဒေေင နာဂစမနေငး ေြခေခပြး စြါးစြြျးသော အမ

သထာငစများနင ၎ငးေ၏ စြခငးများ ပြနးေးြျြစးခပြးသနာြ ပမနမာအစးရေည လယေမားများအေြ မေ

ေရာေအမ စြါးစြြျးနငသစသရး ြညသြးရန အသေးစားစြါးစြြျး ေများအေြ အစးရ၏ြဂဂလြသချးသင

အြ အပြစသဆာငရြရန "အထးစြြျးသရး ြ ပြးေးေြမြမပဏများ" (SACs) ြေညသထာငခြါေည။ ြဂဂလ

ြစြြျးသရး စမချြအရ ြမကြးမားသော စြါးစြြျးမများအေြ SACs မ ြြးသြးသော မများသောအေး

Page | 20

နနး၊ မများသောသချးသငခငပြေညြာလအေြ အလအလယအသနပြင အဆြါြညသြးသော ြမပဏများေည

အစးရ၏ ရြရြသရာသရာ သထာြြသော ဆနေငြခငြ ရရမည။ နစအနညးငယအေငး ေးနဆးရးမ၊ သရကြးမ

နင စြါးသေး နမြျမေသ ြာင ပြနလညသြးသချမနနးနမြျမနင သငသ ြးသထာြြပြညေငးပခငးေ၏ြနြျစရေ

ပမငမားမေသ ြာင SACs(၆၀) နးြါး ရရာမ မညေညြမပဏမ သအာငသအာငပမငပမင လြသဆာငနငစမး မရခသြ။

(၆.၂) ြဂဂလြဘဏများ-လယေမားများေသချးသငများ

အပခားအသရးြါသော သငသ ြးပြပြငသပြာငးလမမာ ြဂဂလြဘဏများြ လယေမားများြ သငသချးပခငးြ ခငပြ

လြပခငးြင။ အေးနနးပမငမားပခငးနင နငငသော၏ ထနးေမးရနအြနငးထားသော ြန ေေချြများသ ြာင

အနတရာယရရန အလားအလာရသော အသေးစားလယေမားများြ သချးငားလျင အြျးအပမေမရနငသြ။ INGOs

နင ြဂဂလြဘဏများမ ကြးမားသော အာရစြပခငးြ ရရရန သမျာလငသော အသေးစားသငသ ြးဝနသဆာငမ ဥြသဒ

ပြဋဌာနးပြးသနာြ ၎ငးေည အလားအလာသြာငးပြး အသရးြါေည အရငး အနးသချးငားသော လြထးလြနညးအပြစ

ထြသြါလာေည။ ယခငစစအစးရ၏ ြေဆချြချယမ သ ြာင ပမနမာနငငေင သြျးလြအမသထာငစ အသရ

အေြနင နယသပမသဒေမညမျေ သရာြရမ ပြင ေငးောသော အသေးစားသငသ ြး ဝနသဆာငမ အြ အစညးများ၏

နယြယနင အေငးအောမာ အလနနညးသေးေည။ အသေးစားလယယာစြြျးေများအေြ အသေးစားသငသ ြး

ဝနသဆာငမေည အခငအလမးများလညးသြးပြး အနတရာယလညးများစာသြးသလေည။

(၆.၃) ေရားမဝငသငသချးေများ

သငသချးေများ ေမဟေ ြစားများေည ပမနမာနငငရ သြျးလြသဒေများြ သငအရငးအနး ထေသြးသရးေင အစဉ

အလာအရ အခနးြဏဍေစခမ ြါဝငခသလေည။ ပေေေျ ြလနသခေေင ချစေး ဟသခါသော အနဒယသငသချးေများ

ေည ပမစ၀ြျနးသြါသဒေ ဆနစြါးပြစထနးမသြာငးမနပခငးေင ေစစေေစြငးမ ြါဝငခေည။ ၁၉၃၀ အသစာ

ြငးနစများေင ဆနစြါးသေးထးြျေားသောအခါ စြါး စြြျးေများေည အသ ြးသြးရန မေေနငသောသ ြာင

၎ငးေ၏ လယသပမများြ ချစေးများထ ဆးရးခရေည။ လယမညမျလခရေညမာ ယခထ အပငငးြားသနရေနးြင

ပြစေည။

သဒေခသငသချးေများေည ြသော၊ မဂဂလာြ၊ အေဘ၊ ဆနရားချနစသော သငြနသ ြးြျ များသောအခါေမယများ၌

အစဉအလာအရ မေားစများြ သငသချးရန လယြသအာငပြလြထား ြေည။ ရမးပြညနယရ ဘနးစြသဒေများ

ေင ဘနးစးြားသရးြ ြစားစနစြ သထာြြသြးေည။ ဘနးစြြျးေများြ ြစားများြ အသ ြးထေသြးပြး

၎ငးေြြစားများြ ဘနးပြင ပြနဆြရေည။ ြစားများေည ရာေရာေားများအေြ ဘနးြစားလညးပြစသလ

ေည။ ဘနးစးြားသရးေည ေးနအထြသြာငးသောသ ြာင စားနြရြခာြလပခငးြ ပမငေြသစြာ ေစနစြေ

လးဝငသင သထာြြသြးေပြင အပမေရရနအေြ မခအားထား၍ သြာငးသလေည။ ဘနးမစြသောသော အမ

သထာငစများေည ေေ၏ အဓြဝငသင အရငးအပမစ ဆးရးရသောသ ြာင စြြျးသရးြစစညးများ ဝယယရနနင

အမေးသငများ စမရန သငသချးေများထ မခရ၍ စားနြရြခာမြလပခငးနင သ ြးေငပခငးေ အပြစများလာေည။

ြငးဆငးေသေေန အချြအလြ ခပခမးစေပြာပခငးအရ သငးသချးေများ၏ မရးြလာ အသလအြျငများသပြာငး

လလာေည။ ယခငြ ြျြြြသော အသ ြးများြ သချလြမည ေမဟေ ေြညာသောြစားများဆလျင ပြန

လညညနငးသြးေည။ ယခမ ေစချ သဒေရ ြစားေ၏ သပမသေးြစားပခငးသ ြာင ပြနလညသြးသချသရးအသပခအသနမာ

ြြေညးလာေည။ သြျးလြစးြားသရး၏ ေဘာ၀အရငးအပမစ အရငးခေေည ြျြစးလာပခငး၊ ဘနးစးြားသရး

ေည အာဏာြငေစချ သ ြာင အလနအမငးြအားနင ရငဆငရပခငး၊ အလနအမငး အားစြရသော ေရားဝငေးန

နင ဘနးစြြျးသရး ေည ေငြျယလာပခငးေသ ြာင 'မရးြလာ' သငသချးလြငနးေည မ ြာသေးမြ ေစြန

သခေစားလာေည။

Page | 21

၇။ သဒေေငးြျနားေရစဆာနအစာ သပြာငးြး၏ နငငသရးသဘာဂသေဒ

(၇.၁) ြမဘာေစဝမးနင အသရ သောငအာရရ သပြာငးထေလြသရးနင ဝယလအား

သပြာငးြးေည ြမဘာေစဝမးေင ဦးစားသြးစြမလြငနးေး စယစရေးနပြစပြး ၎ငးြ လေားေအေြ အစာ၊

ေရစဆာနအစာနင ဇ၀သလာငစာအပြစ အေးပြ ြေည။ အသမရြနေည ြမဘာအကြးမားဆးသပြာငးြးထေလြေ

နင ေငေငးေအပြစ ရြေညခေညမာ ြာပြပြစေည။ ေသော အသရ နင အသရ သောငအာရေင လလေေနးစား

ေ၏ စားေးမသ ြာင ေစဦးချငးစအေားစားနနးပမငေြလာ၍ သပြာငးြးထေလြသရးမာ အာရေေး၍ သရ လျား

လာခေည။ နစစဉေရစဆာနအစာအေြ ေစြမဘာလးသပြာငးြးဝယလအားမာ သထာြြမထြများသနေည။ ၂၀၀၉

ခနစြဆလျင အာရေင သပြာငးြးဝယလအားေနသြါငးေနး ၁၀၀ ရခေည။ ဤသပြာငးလမများေည လနခသော

နစအနညးငယအေငး ြမဘာသပြာငးြးသေးြ ၃၀ရာခငနနး ပမငေြသစခပြး ြ၍ ထေလြရန အားသြးခေည။

ဥြမာအားပြင ဧရာ၀ေ-သြျာြြရာယာ-မသခါင စးြားသရးြးသြါငးသဆာငရြမ မဟာေျဟာ (ACMECS) ြေ

အသရ သောငအာရနငငများအေငး (ASEAN)နင အသြါငး ၃ (ေရေ၊ ဂျြနနင သောငြရးယား) ေ ြားြနေယ

မနင ရငးနးပမြနမ သစစြညနငးပခငးေည စြမလယယာထြ လေးြနများြ ထေလြပခငး အြါအဝင ြ၍

လေလြသော စးြားသရးလလားသော အသပခအသနများြ ြနေးသြးေည။ ဤေညသ ြာင ြ ပြးဆနငငများပြစ

သော ြသမဘာဒးယား၊ လာအနင ပမနမာေေင သပြာငးြးလယယာ အငားစြြျးရန သေးေြောသော ေငးြနများ

ရာသြသရးြ ထငးြ ေးပမငသြးသော သထာြြပခငးများပြစသြါသစေည။

(၇.၂) ပမနမာနငငနင ရမးပြညနယရ သပြာငးြးထေလြသရး

သပြာငးြးြ စြမေးနအပြစ စြြျးထေလြပခငးြစေည ပမနမာနငငရ အပခားသော လယယာလေးြနများြ

အသပမာြအပမားထေလြပခငးနင ြပြားေည။ ြထမဦးစာ စြမလြငနး ထေသပြာငးြးေည သရာဘာနင စားအနး

ဆေြေ အစးရအားသြးေည စြမေးနမဟေသြ။ ဒေယမာ CP သပြာငးြးေည လြြြငယသောငေများြ

ော စြြျးပြး ကြးြျယေညလြငနးမဟေသြ။ ေေယအချြမာ လယယာနင ဆညသပမာငးဝနကြးဌာနေည

ယငးအေြ လျာထားထေ လြချြြ ေြေြ ြ ြပမငေငသြးပခငးနင အမျးေားသရးသဝစခေမးချပခငးေ

မရသြ။ ထေလြမ၊ ေယယြသဆာငမ၊ ြနေယမများြ ပြညေငးနငသဒေဆငရာ ြဂဂလြ ြမပဏများနင ြန

ေည များြော ေးေန သဆာငရြလျြရေည။ ထသ ြာင CPသပြာငးြးေည ပမနမာအစးရ၏ နး ြားသော စညး

မျဉးစညးြမးမြါဘ မညေညေြ သဆာငရြနငေနညးဟ၍ ေနငရန စမးေြချြေစခောပြစေညဟ

ထငပမငနငသလေည။

Page | 22

ပမနမာ စြ သပြာငးြးေစသခေ

စြသပြာငးြးများ စြြျးသရာငးချပြး ၁၅ နစအ ြာ ရမးပြညနယေင အထြနနးပမငမား၍အြျးအပမေများသော

သပြာငးြးစြြျးမ များပြားလာပြး ေရေနယစြေစသလျာြ ေငြမနနးများလညး ေးေြလာခေည။ ပမနမာနငင

သေးြြအေငးရ အထြနနးပမငမားသော သပြာငးြးအမျးအစားများထေငမ၈၀-၉၀ ရာခငနနးေည စြ သပြာငးြး

အမျးအစား ပြစေည။ အမျးသြါငး ၈၈၈ မျးရပြး သနရာသဒေ သောသောများများေင လေများသော သပြာငးြးအမျး

အစားများပြစေညဟစြသဒေဆငရာ ရးများမ ြယစားလယများ၏သပြာ ြားချြအရ ေရေည။ ရမးပြညနယေင စြါး

ပြးလျင သပြာငးြးမာဧြအလြ စြြျးမအများဆးပြစေည။ ပမနမာအစးရစာရငးများအရ ၂၀၁၃ ခနစအေငး ရမးပြည

နယေင သပြာငးြးစြြျးမ ဧြသြါငး ၅၀၀ ၀၀၀ ရေည။ ေသော စြ အြစ၏ သရာငးရသောအေသြါမေည၍ ေြ

ချြမစာရငးအရ ဧြသြါငး ၇၅၀ ၀၀၀ နးြါးရေည။ (သပြာငးြးစြြျးမနငဆငသော အစးရ စာရငးများအေြ ဇယား

၁ ၊ ၂ နင ြ ၂၊ ၃ ြ ြညြါ။ )

စြအြစ၏ ြပြးေးေြမေည ၁၉၇၀ နင ၁၉၈၀ နစများအေငး များပြားေးေြလာသော ေရေ-ထငး စးြါးသရး

ဆြဆမများအသြါေငအသပခခေည။ စြအြစေညြ ပြးေးေြလာသော ထငးလလေေနးစားများ၏ အေားစားေး

မပမငေြလာမအသြါ ဦးေညခေည။ေရေနငငေင သေးြြအောရရမနင ၄ငး၏အြျးသြျးဇးများ ရရလာေညနင

ေစပြငနြ စြအြစေည ၄ငးေအြစအမသဆာငအရာရ၏ ေရေမျးနယအသမအနစြ အပြညအ၀အေးချြာ ထြ

ေနးေရေြါေဝငများနင စးြါးသရးေသဘာေညချြများြ အပြးေေညနငးနငခေည။စြအြစေည ေရေနငငေင

စးြါးသရးပြလြခငရသော ြထမဆးနငငပခား ြမဏပြစခေည။ ထနညးပြင ၄ငးေည ြဏဍစေင လျငပမနစာ ေးေြ

ြပြးလာပြး သဒေေငး အထြသအာြသြါငးစညးသော စြြျးသမးပမသရး ြနစညစးဆငးမြ ေညသထာငနငခေည။

စြအြစေည ယခ၄ငး၏ သပြာငးြးသစများြ ြသမဘာဒယားနငလာအရ လြခများအပြင အပခားအသေးစားထေလြမ

များမ ရရေည။ ရမးပြညနယေညေငေငမျေသော စြြျးစးြါးသရးအသပခအသန၊ လြြြငယသောငေ လယေမား

များပြားမ ၊ စြြျးသပမသနရာ လသလာြစာရမ ၊ စစေြမ ထြြငးအရာရများနငညနငးသဆာငရြမများ ၊ ေရေနငင၏

အသနာြဘြေခါးမ လယြသောြနေယမလမးသ ြာငး စေညအချြများပြငစြအြစ၏ သပမာြပမားလစာသော စး

ြါးသရးစနနးများြ ပြညဆညးသြးသနေည။ ထသ ြာငရမးပြညနယေည စြအြစ၏ ြဦးထြ နညးေျဟာအေြ

ဦးေညရာပြစခေည။ ြထမဆး ေရေ-ပမနမာစြြျးသရး ြးသြါငးသဆာငရြမ ေးေန အစအစဉေည စြအြစနင ပမန

မာစစသခါငးသဆာငများ ၁၉၉၆ ေငေသဘာေခသော ဘနးအစားထး ေးနစြြျးမ အစအစဉ၏ ေစစေေစြငးအသနနင

ေရေပြည ြြစာသေးြြအေြ အထြနနးပမငမားသော စြသပြာငးြးသစများြ ရမးပြညနယရ လယေမားများ

အား စြြျးသရာငးချသစရနပြစခေည။

ေရေပြည၏ စြမစြြျးသရးနင ေဘာ၀သလာငစာအေးအနများပြစေည ြနးဥ၊ ြနင သပြာငးြးများြ ဝယလအား

ေးေြလာမနငေြ ရမးပြညနယရ အသေးစားေစြငေစနငစြြျးသရးစနစလညးသပြာငးလလာခေည။သောငသြါ

စြြျးသပမများေင သဒေသပြာငးမျးများြ ြြစာ ၊ ဝြစာအစရေပြင အမသမးေရစဆာနအစာအေြောမြ အြး

နညးသေးြြအေြလညး ထနယြစြြျးလာ ြေည။ ယခအခါေင သဒေသပြာငးမျးများြ စြြျးမနညးြါးလာ

ပြး အများအားပြင အမေးရနအေြောစြြျးလာ ြသောေည။ သေးြြေငလညး စြသပြာငးြး၏ သေးြြလမး

မးမသ ြာင သဒေသပြာငးသေးမာ အနညးငယောရေည။ စြသပြာငးြးြစြြျးရပခငးမာ သဒေသပြာငးြစြြျးရပခငးနင

ယဉလျင လြအားအရသရာ စြြျးသရးအရြါ အြျးပြစထနးမများစာရေည။ စြသပြာငးြးေည ေစြးချငးစေင

သပြာငးသစြြါပခငး၊ သပြာငးဆနအသလးြစးပခငး၊ သေးြြေငသေးြရပခငး၊ သြါငးေငရနနင ထနးေမးရနေြမလ၍

အလြြေြောပခငး၊ အလြေမားစရေြသလျာချသြးနငပခငး၊ ေနမာသောသပြာငးြးများေည ြားခအြငစြရနမလ

ပခငး ၊ ြားခအြငမရမည နြထရဂျငဓာေြ ဓာေြစစညးများပြင အစားထးနငပခငးစေည အားောချြများရေည။

Page | 23

ပမနမာနငငရ လြြြငယလယယာထေလြမစမြနးများ၏ လမစးြားအြျးေြသရာြမြ ထထဝငဝင သလ

လာရန ရမးပြညနယရ စြမလြငနးဆငရာ အထြေးသော CPသပြာငးြးထေလြမြ သရးချယခေည။

အသ ြာငးမာ

၁။ CPသပြာငးေည ြမဘာနငချ အသရးကြးသော စယစရေးနပြစေည။ ဆလေညမာ ၎ငးြ အစားအစာအေြ

လညးသြာငး၊ ေရစဆာနသြျးရနလညးသြာငး၊ သလာငစာသေးြြ၏ အေြအြျအသြါ မေည၍ လညးသြာငး

အေးပြနငေည။

၂။ သဒေအလြ အသရးကြးသော ေရစဆာန အစာေးနလညးပြစေည။

၃။ ပမနမာနငင သောငေနးသဒေရ နငငပခားြမပဏြ စမခန ခသော ေစခေညးသော လြြြငယ လယယာ ထေ

လြမစမြနးပြစေည။

(၇.၃) အသရ သောငအာရနင ပမနမာေင ြနထရြလယယာစြြျးပခငး

မသခါငသဒေေင ပြလြသောစစေမးအရ နယစြပြေသြျာ စြြျးသရးစးြါးလြငနး ြမပဏများေညသဒေခ

လယေမားများနင ေြရြပြစသစ၊ ြစားများမေစဆငပြစသစ လယယာအငားစြြျးပခငးြ ပြလြလျြ ြန

များြရာသြသန ြေည။ အစးရများ၊ အပြညပြညဆငရာအြ အစညးများနင ြမပဏများေညလညး အငားလယယာ

စြြျးပခငးြ အားသြးပမငေငလျြရေည။ ထအေြ ၄ငးေည လျငပမနစာ ြျယပြန လာေည။ ေသော ပမနမာ

နငငေင အနညးငယမျသောလြငနးစများြော သငသချးအငားချ စြြျးနညးစနစြေး ြေည။အများစမာမ ပမန

မာအစးရ၏ မဝါဒနငအည ဒငကြးများမော သရာငးဝယသောစနစြြမေသဘာသေ ေည။ ြမပဏ၏ ရညရယချြ၊

သနရာသဒေနင အေးနအထြနနးသြါမေည၍ စးြါးသရးြစမာြာပခားေည။

သဒေေငးနင နငငေြာအစားအသောြလြငနးများ၊ ေဘာ၀သလာငစာနင ေရစဆာနအစာ သေးြြအေြ အသပခ

ခအားပြင စြါး၊ သရာဘာ ၊ ဆအနး၊ ြနးဥနင ြ စေညေြနငငရြပခားစးြါးသရးလြငနးစအနညးငယခန ြ စြ

ြျးသရာငးချသောလညး အများအားပြင သဒေေငးလြငနးစများအေြ ဒငကြးများြော စသဆာငးသရာငးချသြး

ေည။ ေသော ၄ငးဒငစနစေည နညးြညာအရသရာ နငငသရးအရြါ ကြးစာသောဆးရးမပြစသြေည။

(၇.၄) အသရ သောငအာရနငပမနမာရ စြအြစ

၁၉၉၀ ပြညနစများေင စေငေညသထာငပြး သြာငးစာသြါငးစြထားသော၊ အထြနနးသြာငးသော စြအြစ၏

သပြာငးြးများမာ ေရေ၏သဒေေငး ြြစာသေးြြြ သြာငးစာသနရာယထားေည။ ၄ငးေည ပမနမာ၏ ေြ

ေမးအရည ြာဆးသော ၊ အြ အစညးဦးသဆာငသော ၊ သေးြြအသပခခငသော အသေးစားထေလြမြစပြစေည။

စြအြစေည ထငးနငင၏ ြဏဍစေင ြါဝငြါေေြသနသော အကြးမားဆး စးြါးသရးလြငနးစပြစပြး ြမဘာေင

လေလြသောအကြးဆး ေရစဆာနအစာထေလြေပြစေည။ ေရေပြည၏ ေရစဆာနအစာနငေားသြါြသေးြြ

ေင ြထမဆးနင အကြးဆး ရငးနးပမြနေေစဦးပြစေညနငအည စြအြစေည သေးြြေင ဆြလြ ေးချ

ယဉပြငသနေည။ စြသပြာငးြးထေလြသရး ြမပဏေည ေြေမးအ ြာဆး ြဂဂလြလြငနးအမျးအစားြ

သြာသဆာငသနေည။ ေစနညးအားပြင ပမနမာေငလယယာ အငားချပခငးစနစြသေ ေည။

ဘနးအစားထးေးနစြြျးသရး အစအစဉသအာြေငစြအြစေည ၄ငး၏ စမြနးအေြ ရမးပြညနယြသရးခ

ေည။ အသ ြာငးမာ ၄ငးေညေရေပြည၏ ေရစဆာနအစာသေးြြအေြ အသြာငးဆး သပမအသနအထားြ ြင

ဆငပခငးသ ြာင ပြစေည။

စြအြစေည ထငးနငင၏ သဒေေငး ြြစာသေးြြြ သရာငးချနငရနအေြ ၄ငး၏ ထေလြမြပမနမာ-

ထငးနယစြေစသလျာြေင ေးချ လျြရေည။ အထးေပြင ပမနမာအစးရနင ြရငအမျးေားအစညးအရး

(KNU) ေအြစအခေရြစသရး အေြညနငးလျြရသော ြရငသဒေေင၂၀၁၃ ခနစအေငး ြ၍ေယယြသဆာင

Page | 24

သရး လယြခေည။ ၂၀၁၂ ခနစေင စြအြစေည ပမနမာစြြျးသရး ြဏဍေင ၁၉၉၀ ပြညနစများအလယမ စေင

ရငးနးပမြနလာခသော အသမရြနသဒါလာ ေနး ၁၅၀ အပြင သဒါလာေနး ၅၅၀ ထြမရငးနးပမြနမညဟ ၄ငး၏

ပမြနမအစအစဉြသပြာ ြားခေည။ အဆြါရငးနးပမြနမအစအစဉေင သပြာငးခငးများ ၊ စြါးခငးနငဆနစြ

များ ၊ ြငလယေေတ ဝါများနင လယယာေးြျ ၊နားများ ၊ သမးပမသရးပခများ စေညေြါဝငေည။ စြအြစေည ၄ငး

၏ ြမဘာလးဆငရာ စးြားသရးမေစြချမေလြေည။ ြမဘာသြါေင အကြးမားဆးစြြျးသရးနင အစား အ

သောြထေလြသရး လြငနးစ အသမရြနနငငအသပခစြ ြာသဂးလ ြမပဏေည ရနြနေငရးေစရးြငလစ

ထားရပြး သပြာငးြးထေလြမအသြါအဓြထား၍ ေရစဆာနအစာြြနေငးြန သေးြြအခငအလမးများြ ရာ

သြေားမညပြစေည။ နငငေြာ အစားအသောြနင စြြျးစးြါးသရးြမပဏေစခပြစသော ဒြန ထေညလညး

ရနြနေင ရးေစရးြငလစထားပြး ေရစဆာနအစာသေးြြအေြ သပြာငးြးထေလြသရးလြငနးြ ရာသြလျြ

ရေည။

၁ : (ဧ ) ၂၀၁၃/၂၀၁၄

ဧ ဧ

၁၄၇,၀၂၃

၅၂,၉၆၀ ၇,၈၅၇

၇,၀၀၄ ၄,၈၃၀

၄,၄၉၉ ၄၀,၅၁၂

၉,၉၈၉ ၆,၅၅၂

၃,၁၃၀ ၉,၆၉၀

၃၀,၆၀၆

၁,၂၉၀ ၅,၉၇၄

Lai Hka ၁,၁၄၁ ၃,၈၉၅

၁၄,၆၀၂ ၁,၅၅၄

၂,၁၅၀

Langkho ၆,၃၀၃

Lang Kho ၁,၃၃၇ ၁,၁၇၀

Mong Nai ၂,၄၃၆ Mong Pan ၁,၃၆၀

ဧ ၁၈ ၃,၉၃၂

ရငးပမစ: ပြညနယရးချြ, MoAI, သောငကြး, ရမးပြညနယ။

Page | 25

ြ ၂: ရမးပြညသောငြငးရ ပမ နယအလြ စြမသပြာငး စြြျးေညဧြပြသပမြ၊ ၂၀၁၃ /၂၀၁၄

Page | 26

၂ : (ဧ ) ၂၀၁၃/၂၀၁၄

ဧ ဧ

၇၈၃,၀၉

၄၆,၁၂၈ ၁၁.၉၁၇

၁၄,၇၂၉ ၅.၅၃၅

၃၃,၂၂၈

၉,၉၇၆ ၁၈,၀၅၉

၅,၁၉၃

၁၂၄,၂၆၂

၃၀,၅၀၇ ၆၇၇

၂၁,၄၈၇

၄၄၂

၁၀,၃၇၅ ၁၇၁၇

၇,၂၆၇

၇,၂၆၇

၂၇,၅၁၃

၇,၂၈၂ ၁၀,၂၃၁

ဝသဒေ ၁၄,၄၉၅

၁၂,၇၁၅ ၁,၇၈၀

ဧ ၂၈၅,၀၇၄

ရငးပမစ: ပြညနယရးချြ, MoAI, သောငကြး, ရမးပြညနယ။

Page | 27

ြ ၃: ရမးပြညသပမာြြငးရ ပမနယအလြ စြမသပြာငး စြြျးေညဧြပြသပမြ၊

၂၀၁၃ /၂၀၁၄

မေချြ။ ဝသဒေေည အပငငးြားြယ နယနမေအပြစရသနဆြင။ သြာပြြါဟြနးပမ နယသပြာငးစြြြ ဝသဒေ၏

အပြငဘြ၌ ရေညဟ သြာပြထားသောလညး ဟြနးပမ မာ ဝသဒေအေငးသရာအပြငသရာ ေညရေည။

၂၀၁၂ / ၂၀၁၃ ခနစေင ခန မနးသချ စြရေးသပြာငး ၁.၅ ေနးေနခန ရေေမးရရခေည။ ေးြားလာသောသပြာငး

စြြျးမနင များပြားသောအထြနနး ြငေယနငေည။

အစးရစြြျးသရးဌာနမဝနထမးများနင ရမးပြညနယရ စြအြစ ြယစားလယများ၏သေ စသမးပမနးခနးများေင

သပြာ ြားချြအရ ပမနမာေငစြြျးသောစြသပြာငးြးများ၏ သလးြြ ေးြမာ ေရေသေးြြအေြရညရယ

စြြျးပခငးပြစပြး ြျနေစြြော ပမနမာပြညေငးသေးြြအေြ ရညရယေည။ အပခားစာရငးဇယားများအရ

ေစနငငလး အေငးအောနင ရေေမးရရသော သပြာငးြးေစဝြခန ြြါ အဆြါသလးြေးြ ေငသြါငး၍ ရမး

ပြညနယမေစဆင ေရေနငငေေငြသ ြာငးေရေည။ေရေနငထငးနငငများေေရားမဝင၊အထးေပြင ြရင

ပြညနယနယစြမေစဆင ေငြသနမများြြါ ထညေငးေြချြြါြ ြြနဇယားမာ ြ၍ပမငမားလာသြမည။ ေ

ရားမဝငေငြမများမြါ ၂၀၁၂ / ၂၀၁၁ စာရငးများအရ သပြာငးြးြြနမ အသမရြနသဒါလာ ေနး ၂၀၀သြျာေရား

ဝငရရခေည။ အဆြါစာရငးဇယားများေည ရမးသဒေခ၊ အစးရမဟေသောအြ အစညးေစခမ ဝနထမးေစဦး၏

“ သပြာငးြးရရင လမးရေယ။ သပြာငးြးဆော ဒမာသော သခေေစသရသြါ ”ဟသောသပြာစြားြ သြာငးစာထင

ဟြပြသနြါသောေည။

Page | 28

၈. အချြအလြများြ ခပခမးစေပြာပခငး

၈.၁ ။ ရမးပြညနယမ အမအမျးအစားများနင သပြာငးြးဝယသရာငးစနစ

ရမးပြညသပမာြြငးနငသောငြငးရ ရာ ၈ရာမ အချြအလြများြ စစညးသြာြယပြး ေသေေနပြလြခြါ

ေည။ စစညးသြာြယသော အချြအလြများမာသြျးရာလဦးသရ၊ ဆငးရချမးောအသနအထား၊ ြထဝဝငအသန

အထား၊ စြြျးနငမအသပခအသန(စြြျးမသဂဟစနစ)၊ သပမြငဆငအေးပြမ၊ ြစားစနစ၊ စြြျးသရးေးြစစညး၊ စား

ဝေသနသရးြလမ၊ ဘနးလြငနး၊ ယငးေ၏ အြျးေြသရာြမများနင အသထသထြစစရြများစေညေပြစ ြ

ေည။ ထအချြအလြများြ အသပခခ၍ အဓြသခါငးစဉကြးများပြင ဇယားအြျဉးချြဆြာ (သနာြဆြေ -

၁) ေင စစညးသြာပြထားြါေည။

လြရအသနအထားအရ အမများ၏ လမစးြားအသပခအသနများြ “အသပခခ၊ အလယအလေ၊ လချမးော” ြစပြင ခ

ပခမးစေပြာထားြါေည။ ဇယားနြါေ ၃ ေင ရာ ၈ ရာမ သြာြယရရသော အမများ၏ လမစးြားအသပခအသနများ

ြ စစညးေငပြထားြါေည။

ဇယားနြါေ (၃) - ရာ ၈ ရာမ သြာြယရရသော အချြအလြများြ အသပခခ၍ အမများြ

အမျးအစားခပခားပခငး

ဧ ၅ ဧ ၅-၈ ဧ ၈ ဧ

၀

၀

၀

Page | 29

၀

၀

ရမးပြညနယရ စြသပြာငးစြြျးထေလြမေင ြါဝငသော အမများြအသပခခ၍ စြြျးသရးနညးလမး (၃)မျး ခ

ပခားနင ေည။ ြထမ နစမျးမာ ထေလြမအေြ အဓြြျေည။

၁။ သပမြငရငြယေင စြြျးပခငး - ြယြငသပမမာ ြယေငစြြျးပခငး၊ သပမများြမြငဆငသော လချမးောအမ

များမာ အလြေမားထြငား ြေည။ (အသပခခလေနးစားများြလညး ရာရေရငးငား အလြြော မခသန ြရ

ေည)

၂။ ြစားထလအြပခငး - ြစားြ ေထမအသ ြးယထားေ၏ သပမြ ယာယြငဆငခငရပခငး (ေ) ယာယအာဏာရ

ပခငး၊ အသ ြးယထားသော မေားစမ လများအြါအဝင အလြေမားများငားပခငး

၃။ သပမြငဆငမနညး၊ သငအရငးအနးနညး (ေ) သပမြငဆငမမရသော အမများ - လချမးောအမများ၏သပြာငးစြ

ခငးများေင သနစားပြငလြ ြေည။ အများအားပြင ေစရာေညးေား လမျးေများပြစေည။

သပြာငးစြြျးထေလြသရာငးချမြငးဆြေင ြါဝငေများ ြား ဆြနယမများြ ြအမေ(၄) ပြင ရငးပြထား

ြါေည။

ြအမေ (၄) - ရမးပြညနယမ သပြာငးစြြျးထေလြသရာငးချမ ြငးဆြပြြ

မေချြ - ဤြငးဆငးသလလာမေစခေညးြော အသပခခထားေည။

ရမးပြညနယရ စြအြ ြယစားလယများ၏ သပြာ ြားချြအရ စြ သပြာငးြ စြြျး ြသော သောငေများ အလန

များပြားလာေပြင စြ အြ အသနပြင လြြြငယသောငေများနင အချနမစာချြချြဆြ စမနငပခငး မရခြါ။ လြ

ြြငယသောငေများနင ေြရြသေ ဆမညအစား စြ အြ ေည သဒေခြစားများ၊ ြနေညများနင ေဆငစာ

ချြချြဆပြး သောငေများြ သငသချးသြးပခငး၊ ေးစားချပခငးများ ပြလြသစခေည။

Page | 30

အသေးစားစြြျးေများနင စြ အြ ြား သပြာငးစြြျးမအေြ ေရားဝငစာချြချြဆပခငး မရေညအေြ

လြရအေးပြသန ြသော ြနထရြလယယာစနစေည လြထးလြနညးနငမညညေြ သဒေခြစားများြ စြ

ြျးထေလြေများြ စြအြ နင ြားခအပြစ ဆြေယသြးပခငးောပြစေည။ ထြစားများေည ခရငပမ ကြးများ

ရ စြ အြ ထမ ေြရြဝယယလာသော လယယာေငးြန (မျးသစ၊ သပမဩဇာ) များြ အသေးစားစြြျးေများထ

သရာငးချသြးပခငး၊ သငသချးသြးပခငးေြ ြားခအပြစ လြသဆာငသြး ြေည။ ေရားဝငေေမေထားသော ေသဘာ

ေညချြများနငအေ ေရားမဝငသော ေသဘာေညချြများြါ ြါဝငေပြင လြြြငယသောငေများေည ေ

ေ၏ရေေမးပြးသပြာငးများြ အများအားပြင သြါြသေးထြသလျာြာ သရာငး ြရေည။ ြစားများြလညး စြ

ြျးထေလြသရာငးချမြငးဆြအေငး စြအြ ြယစားအသနပြငောမြ ေပခားဝယေများအေြြါ လြသြးသန

သော အဝယဒငများထ သရာငးချလြေည။ ထဒငများြ ေရေနယစြမေဆင ယနနေေယယြသဆာငပြးသနာြ

ေရေပြညေငး ြြစာသေးြြေင ေငေငးလြ ြေည။ ချငးချြအသနပြင ရမးပြညသောငြငး သောငကြး

ပမ ပြငဘြမ ရာေစရာေင စြအြ နင လြြြငယသောငေများ ြား လြထးလြနညးနအည စာချြချြဆပြး

စြသပြာငးများစြြျးလျြရေည။

ြစားများြ ၎ငးေအပမေများများရသစြ လယယာေငးြနသေးြ ခန မနးသပခ ၁၀% ထ ေးလြ ြရာ စြြျးမ

ြနြျစရေမာ ေေောောေးေားေည။ ရမးပြညနယမ စြ အြ ြယစားလယေစဦး၏ သပြာ ြားချြအရ “

သောငေေစဦးြ စြ သပြာငးြ စြြေသဘာေလြောန ြစားချေသြးလြောြါြ” ဟ ေရြါေည။ စြ အြ

ြ ေငသောသော သဒေခြစားများြ ရာသြလြပြးသနာြမာ ြစားြ စြ ြ ေားသရာြသေ ဆ ြရေည။ ြစား

များြ အေးပြပခငးေည စြြျးေများအေြ ေးနသြာြဝယသေးြရနငရန၊ လယယာေငးြနြ ြမဝယယ

နငရန ညနငးနငခင နညးြါးေားသစေည။ ယခလအစအစဉများသ ြာင စြ အြ အသနပြင ယ ြညြးစားနငမသလျာ

နညးေားသစေညအပြင လြြြငယသောငေများြ ောဝနြသစပခငး၊ နစနာမများသစပခငးေပြစသစပြး ြစားများ

အေြမ ောဝနနညးပခငး၊ နစနာမနညးပခငးေ ပြစသစြါေည။ စြြျးသရးနစနာမများေည အသပခခလေနးစားနင

အလယအလေလေနးစားေအသြါေင အချးမညစာ ြျသရာြသနပြး လယယာေငးြနဝယြသငသချးစရာမလ

သော၊ ြစားများနင ေဘြေေသောငးဆမများ ြ လြခစရာမလသော လချမးောများေင ြျသရာြမနညးြါး

ေည။ ရမးပြညနယမ အစးရစြြျးသရး အရာရေစဦးြ “စြ သပြာငးစြြျးမသ ြာင ြစားသေြ အြျးရေား

ြပြး သောငေ သေြ အြျးေြမရြါဘး” ဟ သပြာ ြားခြါေည။

ြစားများေည သဒေအလြစစညး ြပြး သချးသငအေြ အေးနနးနင သပြာငးြးဝယသေးြ ေညေညေေညး

ေေမေြာ သောငေများအသနန အေးြမေြောေ သရးချယခငမရသအာင ပြလြထား ြြါေည။ ထေညနငး

ထားမြ စြ အြ ( ေမဟေ ပမနမာအစးရ) မ သထာြခသြးထားသ ြာငး အသထာြအထား မသေ ရြါ။ ြစားများစ

စညးပခငးေည ေေ၏ သေးနမနငစမးြ ေးလာသစပြး သောငေများမာ ထေစစညးပခငးမရေညအေြ ြစားများ

၏ သောငးဆချြများြ လြခ ြရေည။

၈.၂။ သချးသငေေမေချြများ

သလလာခသော ရာအားလးေင သချးသငအေးနနးမာ ၅%ပြစေည။ အထးေပြင ရမးပြညသပမာြြငးေငအေးြ သင

သချးသောသနမ စေငေြချြေည။ သပြာငးြးခးချနအထ သငပြနဆြပခငးမရ ြြ ဆြလျငလညး အနညးငယော

ဆြ ြေည။ ထသ ြာင သငသချးြာလမာ သလးလခန ြာေားေေေပြင အေးနနးသလးလစာ ပြစေားရာ အေးစ

စသြါငးမာ သချးသင၏ ၂၀%ထ ပြစေားေည။ ေသော အေးနနးများ အနညးငယြပြားမရ ြေညအပြင ရမးပြည

သောငြငးရ ရာနစရာမ ြစားနစဦးမာ အေးလး၀မယြ သငသချး ြေညြ သေ ရေည။ ေသော ထအစား လယယာ

ေငးြနြ သေးေငသရာငးြာ သပြာငးြးသြာြဝယသေးြ သေးြနမလြပခငးသ ြာင သောငေများအေြ

အသ ြးဝနထြဝနြးမာ အေေြငပြစေည။ ေချ ြစားများ မာ ေေထမ စြ သပြာငးစြြျးေညေငးြနဝယယ

Page | 31

မော၊ သပြာငးြးြ ေေထေ သရာငးမော သငသချးသြး ြေည။ ဤနညးပြင ြစားများ ဝငသငြသြာငးလာ ြ

ေညဟ ေရြါေည။

သချးသငြဆြပြးသနာြမာလညး သောငေများေည ေေ၏သပြာငးများြ ထြစားများထြော သလျာသေးပြင

သရာငး ြရေည။ ရာေားအများစမာ မေရားေပြင လမညာခသနရေညဟ ခစား ြရသောလညး သနာြနစအေြ

သချးသငလချငေပြင ြစားနငဆြဆသရး သြာငးလသောသ ြာင ဘာမျမေေနင ြသြ။ သဝးလသောစြခငးများမ

သောငေများမာ အနးဆးပမ သေးေ ေားသရာြသရာငးချရန အသပခခလအြချြများရပခငးနင ေယယြသဆာငသရး

စရေ မေေနငပခငးေသ ြာင စြ ြစားများြော သရာငးချ ြရေည။

ဤေပြင ြစားများထမ သချးသငနင လယယာေငးြနအသ ြးဝယသော သောငေများမာ အထြထြအခါခါ နစနာ

ြရေည။ သချးသငအေး (သပြာငးြးမျးသစနင အပခားလအြသောဝယယမများအေြ သချးသင)၊ လယယာေငးြန

များြ ြစားများထမ သေးြသြးြာ ဝယယ ြရပခငး နင သပြာငးြးများြ သြါြသေးထြ သေးသလျာြာ သရာငးချ

ြရပခငးေပြစေည။ FGD မသောငေေစဦးြ အသ ြးသ ြာငစေြစးသနရြြ “ြျနသောေသေ ညဘြအြ

သနရငသောင အေးနနးြ အြသနမာမဟေဘး” ဟ သပြာပြခေည။ ဤပြစရြေင ြစားများမာ (၃)ကြမ အောစးရ

ြေည။ သချးသငနင ေငးြနအသ ြးအေြ အေးသငြ ေစကြမ၊ စြ သပြာငးစြြျးေငးြနများြ သေးပမငပြး

သရာငးရာေင ေစကြမ၊ သောငေများထမ သေးနမ ဝယယထားသောသပြာငးများြ သြါြသေးပြငပြနသရာငးရာေင

ေစကြမပြစေည။ ထသ ြာင ရမးပြညနယ မ ြစားများမာ စြ အြ ၏ ေရားမဝင ြယစားလယအပြစ သဆာငရြ

ရန နင လြြြငယသောငေများြ ရငးနးသငသချးရန စေအားထြေန ြေည။ ရမးပြညနယမ စြ သပြာငးစြ

ြျး သရးစနစေင ြါဝင ြေများအ ြား ဆြနယသနမြ ြအမေ (၅) ေင သြာပြထားေည။

သငသချးရာေင သပမြ အသြါငအပြစ အေးပြပခငးြ ရမးပြညသပမာြြငးရ ပြညေငးေရေြစားများြ ေေမေ

သောငးဆလာ ြေည။ ေရားဝငသပမသေးြြထြသြါလာပခငးနင ပြညနယအစးရဌာနများ မသပမြငဆငမ အမည

သြါြပြလြလာပခငးေသ ြာင ပြစသြါလာသော စနစေစခပြစေည။ ရမးပြညသပမာြြငးရ ရာများမ သြာြခရရ

သောအချြအလြများနင အဓြေေငးယ အငောေျးပခငးများအရ (အသရအေြအေအြျမရရခသောလညး)

အသ ြးမဆြနင၍ သပမဆးရပခငးေည ြမပြစြားမများလာခြသြါေည။ ပြညေငးေရေြစားများနငသောငေများ

ြားမ ဆြနယမသ ြာင ပြစသြာငးပြစနငသြေည။

စြ သပြာငးစြြျးပခငးသ ြာင သ ြးေငမမ သပမဆးရးရပခငးေည ရမးပြညသောငြငးထြ သပမာြြငးေင ြများ

ေည။ ြစားများမာ များသောအားပြင သောငေများနင လမျးေများပြစ ြပြး အနးအနားရာများမ ပြစြာ အချငး

ချငး ြား ြာလရညခငမငပြး အပြနအလနယ ြညပြးေားလညးပြစေည။ ရမးပြညသောငြငး ရရာများမ သြာြ

ခရရသောအချြအလြများနင အဓြေေငးယ အငောေျးပခငးများအရ သပမအသြါငြစစြ သပြာ ြားပခငးမရသြ။

ထသ ြာင သောငြငးြြစားများေည အသ ြးသြးရာေင ေသဘာေညချြများ သလျာသြါေြောသြး ြပြးသ ြး

သလျာသြးမများလညး ြများသ ြာငးသေ ရေည။ ထအပြင သောငြငးရရာ ၃ ရာမာ ဘနးစြခငးများြ စြြျး

ပခငး၊ အငားလြပခငးေ ပြလြ ြေပြင ဝငသငရရသောသ ြာင အသ ြးေငမများ နညးြါးသ ြာငးသေ ရေည။

Page | 32

ြအမေ(၅) - ပမနမာနငငရ လြငနးစြဝနးေင ြါဝင ြေများ၏ အသေးစေောဝနများပြြ

၈.၃။ သြျးရာအေငး ဆငးရချမးောြာဟမ ကြးမားလာပခငး

အမေစအမ၏ လမစးြားသရးအသပခအသနေည ြစားထမ သငသချးြလအြပခငး၊ သောငေနငြစား ြား ချြဆသော

စာချြြါအချြအလြများ ြပြားပခငးေအသြါေင မေညသနြါေည။ လချမးောအမများမာ ြစားများထမ သင

သချးြေြမလအြ ြသြ။ ရာနစရာမ လချမးောအမအနညးငယြော သငသချးြ လေညြ သေ ရြါေည။ သလလာ

ခသောရာများေင လလေေနးစားအမေစဝြခန နင ဆငးရသောအမအားလး နးြါးေည စြ သပြာငးြးစြရန

အေြ လအြသော လယယာေငးြနများ (ဥြမာ - မျးသစနင ဓါေြစစညးများ) ဝယရနသငြ ြစားများထမ သချး

ငား ြရေည။ ချ ေသောအမများမာ လသလာြသော ဝငသငမရပခငး (ေ) အသြါငြစစညးမရပခငး (သပမြါလျငသောင

မ) ေသ ြာင လအြသောြမာဏမသအာင ဝယနငြ သငအများကြးသချးရန အခငအသရးမရပခငး နငမရပခငးေ ြသေ

ြရေည။ ချေသောအမများမာ (သငနင သငမဟေသောအရာများ ြ အသပခခေငးော၍) ရေေမးချနေင သပြာငး

ြးထြနနးမာ သမျာလငေညထြြနညးပြး ဝငသငလညး နညး ြေည။ ဤအပြစအြျြများမာ စြြျးသရး ြညာ

Page | 33

ရငများ နင စးြားသရးြညာရငများသပြာ ြေြေ နညးြညာပြဿနာသ ြာငမဟေြ လမသရး၊ နငငစြားသရးအသပခ

အသနသ ြာငော ပြစေည။ ထေဝငသငနညးပခငးသ ြာင စြ အြ မ သ ြပငာထားသော သမျာမနးအထြ နနး (ေ) သပမ

ဩဇာသြာငးခသော အရငနစြ အထြနနးများပြင ေြချြထားသော အသ ြးပြနဆြနငသပခြ မပြညမနငြ ချ

ေသောအမများအေြ အသ ြးေေရာြ ြမဆးရားသစပခငးြော ပြစသစေည။

စြ သပြာငးစြြျးသရးြ လြြင ြသော အမများစာရေည ရာများေင အသ ြးသထာငသချာြထ ြျသရာြမရ

လဒသ ြာင လလေေနးစားအမများနင ချ ေသောအမများမ ဓနဥစစာများေည ပမ သြါမ ြစားများနင ရာမလချမး

ောအမများေ စးဆငးသရာြရေား ြေည။ ချ ေသောငေေစဦးြ ထအပြစအြျြြ ရးရငးစာသပြာပြေညမာ

“စြ သပြာငးစြော ြျနသောေအေြ အဆငမသပြလာြ ချမးောေသောငေအမသေမာ ေရငးငားြ ပြစေားရ

ေယ” ဟ၍ ပြစေည။

စြ သပြာငးစြြျးပခငး မစေငမြ ရာ၏ ဆငးရချမးောြာဟမမာ သယဘယျအားပြင U သမာြရြ ြေဏဍာနရခ

ပြး အမအများစမာ သပမ ၄-၇ ဧြနင ြယြငသမးပမထားသော ေရစဆာနေရ ြေည။ စြ သပြာငးြ ခန မနးသပခအား

ပြင ၅ နစခန စြြျးပြးချနမာ စြ သပြာငးစြြျးေများသော ရာများေင ရာအေငး ဆငးရချမးောြာဟမမာ -သပမ

ယာနင ေရစဆာနြငဆငမပြငေငးောြါြ - လလေေနးစား အများစ၏ ြငဆငမများေည အလနချမးောသော

အမအနညးစေ စးဆငးသရာြရေားေညြ ြ (၆) ေငသြာပြထားေညအေငးသေ ရေည။

ြ (၆) - ပမနမာနငင၊ ရမးပြညနယမ စြ စြြျးသော ရာများ၏ ဆငးရချမးောြာဟလာမြ

အချနြာလပြငသယဘယျသြာပြပခငး

မေချြ - ရာ၏ သယဘယျပြစြျြသနသော အသနအထားြ အသပခခထားေည၊ ေြျသော အချြအလြများမြါရြါ။

စြ သပြာငးစြြျးပခငးသ ြာင အသ ြးနငသပမေမးခရပခငးများြ ရာများေင ေောထငရားစာ သေ ရသောလညး

ရမးပြညနယမ အဆငပမငစြြျးသရးအရာရေစဦးြ သပြာငးစြသောငေများအေြ အခြအခမရသ ြာငး ထြ

ခါထြခါ သပြာ ြားခြါေည။ သောငေများရငဆငသနရေည နငငစးြားသရးအသပခအသနများြ လျစလျရပြး

“သပြာငးြးအထြနညးရငသော (အမအလြ) သောငေသေ သ ြးေငမာြသြါ၊ ဒါသြမ သနာြနစအထြေးလ

သ ြးပြနဆြနငရင ရပြသလ၊ ပြဿနာမရြါဘး၊ စြ သပြာငးစြ လ သပမေမးခရောမျးလညး လး၀မရြါဘး” ဟ

သပြာ ြားခြါေည။

ေသော ြငးဆငးသြာြယသောအချြအလြများြ ထေမဟေသ ြာငး ေြသေပြသနြါေည။ ရမးပြည

သပမာြြငးမ သလလာခသောရာများေင ၂၀၁၃ ခနစြ ချ ေသောအမများ၏ ေစဧြအေြ ထေလြမြနြျသင

မာ ပမနမာသင ၂၂၃,၀၀၀ ြျြ (အသမရြနသဒါလာ ၂၂၅ သဒါလာ) ပြစပြး လချမးော အမများ၏ ေစဧြအေြ

ထေလြမြနြျသငမာ ပမနမာသင ၃၅၂,၀၀၀ ြျြ (အသမရြနသဒါလာ ၃၅၆ သဒါလာ) ပြစေပြင ြာဟချြမာ

၅၈%ပြစေည။ ထေလြမြနြျသငြာဟချြြ ြည၍ လချမးောအမများေည စြြျးဓါေြစစညးများြမ

Page | 34

ဝယယနငပြး အလြေမားများ ြမငားရမးနငြာ အထြနနးြပမငနငသ ြာငး သေ ပမင ြရေည။ ရမးပြညသပမာြ

ြငးမ သလလာခသောရာများေင ြျမးမျသပြာငးထြနနးမာ ချ ေသောအမများေင ေစဧြလျင ၈၁၃ ြဿာ (ပမန

မာအသလးချနေငးောမ ယနစ) ပြစပြး ချမးောသောအမများေင ေစဧြလျင ၁၇၇၅ ြဿာပြစေပြင ၁၁၈% ြာ

ဟချြရေည။ ( သလလာခသော ရာများအရ သြာြဝယသေးေည အပမေမးလလ သြါြသေးထြ နညးသော

လညး) ၂၀၁၃ ခနစ သပြာငးြးခးချနေင ယာအေငးသြာြဝယသေးမာ အပမငဆးပြစခပြး (နယသပမအသနအထား

သ ြာငြာဟချြအနညးငယမလလျင)ခန မနးသပခအားပြင ေစြဿာလျင ၄၅၀ ြျြ (အသမရြနသဒါလာ ၀.၄၅

သဒါလာ) ပြစ၍ ၂၀၁၂ ခနစြထြ ၃၀% ပမငခေည။ ချေသောအမများနင လလေေနးစား အမအချ (သချးသင

ထေယေများ) ၏ သချးသငပြနမဆြရမ အေားေငဝငသငမာ ေစဧြလျင ပမနမာသင ၁၄၂,၆၂၅ ြျြ (အသမရြန

သဒါလာ ၁၄၅ သဒါလာ) ပြစပြး လချမးောအမများ၏ အေားေငဝငသငမာ ေစဧြလျင ပမနမာသင ၄၄၆,၅၀၀ ြျြ

(အသမရြနသဒါလာ ၄၅၀ သဒါလာ) ပြစေပြင ြာဟချြမာ ၂၁၃% ပြစေည။ ချ ေသောအမများနင လလေေနး

စားအမအချေမာ ေေ၏ ပမငမားသော အသ ြး များသ ြာင အေး စရေသငနင စားဝေသနသရးြလမ အနမဆး

အသပခအသနပြစေညနငအည အသ ြးပြနဆြ နငြ သပြာငးများြ ြစားထ ချြချငးသရာငးချ ြရေည။ စြ သပြာငး

ရေေမးချနြ သစာငဆငးသနစဉ ြာလပြစေည မးေငးြာလေင ချေသောအမများအေြ အေးစရေနညး

ြါးေားချနပြစ၍ ထေ သရာငးချရမအများဆးပြစေည။ ြစားများမာ ထအမများ၏ အေညးအေနသငလအြမနင

စားဝေသနသရး မြလမေအသြါ အခငသြာငးယပြး သြါြသေးထြ အလနနမသောသေးပြင ဝယယ ြေည။ သြါြ

သေးမာလညး ရေေမးချနနးလာေပြင သေးအြျဆးပြစသနရာ ချ ေသောသောငေများမာ အလနနညးသော သေး

ပြငော သရာငး ြရေည။ ထသ ြာင သောငေများမာ ဝငသငအနညးငယမျော ရ ြ၍ ဒရငးဘ၀ြော ပြနသရာြ

ြရေည။ ေသော ချမးောသောအမများမာ အသ ြးပြနဆြစရာလညးမလေပြင သပြာငးြးသေးေြချနြသစာင၍

သေးသြာငးသြာငးပြင သရာငးချနငသောသ ြာင ေြေဝငအေဝင အပမေသငမာ ေောစာြာဟေားပခငးပြစ

ေည။

အထြြါြနးဂဏနးများမာ ေစဧြအသြါ ေြချြထားပခငးပြစေပြင ချေသောအမများနင လလေေနးစား

အမအချ မာ ဧြအနညးငယောစြြျးရေညပြစ၍ ဆယဧြထြ မနညးစြြျးနငသော လချမးောအမများမာ

အြျးအပမေြ ြမများပြားေားြါေည။ လမစးြားြာဟချြသ ြာင ရမးပြညသပမာြြငးရ ရာများမ အမများရင

ဆငသနရသော အခငအလမးနင အခြအခများြ ဇယားအမေ (၄) နင ြ (၇)၊ ြ(၈) ေေင အနစချြသြာပြထားြါ

ေည။

Page | 35

(၄) -

၄

* အ ြမးြျငးဝငသင - ထေလြမစရေမနေရသေးခင ဝငသင

* အေားေငဝငသင - ထေလြမစရေနေပြး ဝငသင (အသ ြးမဆြခင)

ချမးောသောအမများအသနပြင အပမေသငအများဆးရနငသော နညးလမးများစာရေညအထေင သနရာေြေ

သပြာငးသေးေြေညအချနသရာြေညအထ သစာငဆငးပြးမ သရာငးချပခငးလညး ြါဝငေည။ လလေေနးစားများ

နင အသပခခလေနးစားများမာ ထေမလြနငြသချးသငအေးများြ ပြနဆြရနနင အမအေးစရေရရနအေြ ခး

ဆေပြးစသပြာငးများြ ချြချငးသရာငး ြရေည။ ထအပြင ချ ေသောအမများမာ ချမးောသောအမများနငမေြ

မျးသစြနစစဉမဝယြ သနပခငး၊ အထြနနးနညးသော ဒေယေနးစားမျးသစြော ဝယပခငးစေညပြင အေးစရေ

ြနညးသအာင သလျာချ ြရေည။ ချေသောအမအများစေးသနြျပြစသော နညးလမးသနာြေစခမာ လြေားငား

စရေေြောသအာင ေစဦးနငေစဦးအပြနအလန ြညစြြျးသြးသော နညးပြစေပြင စရေေြောသော

လညး အထြနနးနညးသစသော အသ ြာငးရငးလညးပြစသြေည။ အပြနအလနြညစြြျးသြးသောနညးမာ လယ

စြြျးရာေင ေးသောနညးေစခလညး ပြစေည။ ဤအစရငခစာေင သြာပြထားသောအချြများမာ ေြသေခင

လသောလညး ရမးပြညနယစြြျးသရးဌာန မ အဆငပမငအရာရေစဦးြ စြသပြာငး စြြျးသရးမာ စြြျးေေငး

အေြ သြာငးြျးြော ပြစသစပြး စြြျးေေငး အထြနနးသြာငးပြး အပမေများသ ြာငး အခငအမာသပြာဆ

သနဆပြစေည။ အစးရစြြျးသရးဌာနမ အရာရများြ “စြြျးေေေငး စေချမးောသနောြ” ဟ မ ြာခဏ

သပြာသန ြဆပြစေည။

Page | 36

ြ (၇) ရမးပြညနယမ ရာ ၄ ရာရ လချမးောအမနင ချ ေသောအမ နငးယဉ၍ ၂၀၁၃ ခနစ

စြသပြာငးစြြျးမ ြျမးမျ ြနြျစရေြ ခပခမးစေပြာပခငး

ြ (၈) ရမးပြညနယမ ရာ ၄ ရာရ လချမးောအမနင ချ ေသောအမ နငးယဉ၍ ၂၀၁၃ ခနစ

စြသပြာငးစြြျးမ ေစဧြချငး ြျမးမျ အပမေသငြ ခပခမးစေပြာပခငး

* အ ြမးြျငးဝငသင - ထေလြမစရေမနေရသေးခင ဝငသင

** အေားေငဝငသင - ထေလြမစရေနေပြး ဝငသင (အသ ြးမဆြခင)

** *

Page | 37

မေချြ - ချေသောအမများမာ (ချမးောသောအမများနငမေြ) အပမေများများရနငသပခမရေညအပြင အသ ြး

လညးဆြ ြရေည။

၈.၄ ။ ြထဝဝငအသနအထား၊ စြြျးနငမအသပခအသန(စြြျးမသဂဟစနစ) နင နငငသနာြခေမငး

ဤအခနးေည လမစးြားရလဒများအသြါေင လမးမးသနသော အသပခခေဘာ၀ေြေြ (non-

technical) အချြများြ သလလာမေေမးေငထားပခငးပြစေည။ ထအချြများေည စြြျးသရးေး

ေြမ အဆငမသရးစမချြအရ ထညေငးစဉးစားရနလအြသော အချြများလညးပြစေည။

ရာေစရာေည ရမးပြညနယအေငး သပမာြြငး (ေ) သောငြငးေငေညရပခငးစသော ြပြားချြများအပြင နငင

သရးသနာြခေမငးမေညပခငး၊ သပြာငးသရ သနထငမြစ၊ ြစားနငဆြဆသရး၊ လမးမကြးများ၊ပမ များနင အနးအသဝး

စေညေြါ ြပြားနငသောသ ြာင ြထဝဝငအသနအထားေည အထးအသရးကြးေညအချြပြစေည။ ထအပြင ယာ

ခငးများေည သောင ြားေငေညရပခငး၊ သဝးလသခါငေည သဒေေငေညရပခငး၊ နယစြနငအနးအသဝး (ေရေ

နယစြ) စေညြပြားချြများေညလညး ြထဝအသနအထားသ ြာင ပြစသစေညအချြများပြစေည။ ရာများ

အသနပြင ေယယြသဆာငသရးလမးသ ြာငး၊ ပမ ၊ အထြနနးသြာငးေည သောင ြား၊ ေရေနယစြ စေညေနင

နးသလ ထရာမ ရာေားများအေြ အမပခသပမဆးရးမ၊ အထးေပြင အသ ြးသ ြာင ြစားများထေင ယာသပမဆးရးရ

မ၊ သပမများြ အေငးေမးယခရမ ေပြစရန နးစြသလပြစေည။ သပမေနြးပမငလျင (အသပခခလအြချြေရရန နး

စြပခငး)၊ ပမ မြစားေနင နးလျင စြသပြာငးစြ၍ ရေညအပမေသငထြြပြး စေဝငစားမြသမာြယ သပမများပြစ

လာ ြေည။

စြြျးနငမအသပခအသန(စြြျးမသဂဟစနစ) နင စြြျးထေလြမနညးစနစများြလညး စြြျးေးနသရးချယ

မ၊ စားဝေသနသရးြလမနင သချးသငအသြါ စမနငစမးစေည လမစးြားသရးအသပခအသနများြ ြမြျယပြန စာ လမးမး

သနြါေည။ သောငသြါယာသပမနင သပမပြန လယသပမများရေည သပမနမြငးရရာများမာ သပမသြာငးပခငး၊ ရာေဥေ

သြာငးပခငးေသ ြာင ေးနအမျးအစားများစာစြြျး နငေညအပြင စြါးြြါ စြြျးနငေပြင စားဝေသနသရးြ

လ ြေည။ အပမငြငးရရာများမာ အနးေင ေစသောများရသနသေးြါြ အမလြပခငး၊ ြျနးနငအပခားေစများြ

ခေပခငး၊ မးသေးြေပခငး ေြ (ေရားမဝင)ပြလြပြး အသ ြးဆြရန သငြရာ ြေည။ စးြားသရးနင နငငသရး

အရ ဘနးစြြျးရန ေငသောသောသဒေများေင ဘနးစြြျးပခငးမ ဝငသငများစာရရေပြင ရေေမးပြးသော

သပြာငးများြ အချနဆြာသရာငးနငပခငး ြေည။ ဘနးစြြျးသရာငးချမမ ရသောဝငသငပြင အရငးအနးပြလြနင

သောသ ြာင အသ ြးေေရာမ သရာငလနင ြေည။

ရမးပြညနယရ သဒေများစာေင သပြာငးသရ သနထငမ၊ မးယစသဆး၊ စစြ စေည သနာြခေမငးများသ ြာင သောင

ေ-ြစား ဆြဆသရးဟေည ေမထးသော အသနအထားေစခသြါသြါြလာခေည။ ထ အသနအထားမာ အသေးစား

စြြျးေများ ြားေင အထးေလညမသဆးသနး ြသောလညး ပမနမာနငငသပမာြြငးေင လမျးနငဆငေညနငင

သရးေမငးသနာြသ ြာငးေစခ ပြစလာခေည။ နမနာအားပြင ရမးပြညသပမာြြငးေည ပမနမာပြညေငးရ စစသအး

ေြြနင ဆြစြ ြဋြြခများ (ေမာပြညြနပမနစြါေ၊ ြမငေန စေည) အစပြရာ ေဟချြပြစခေည။ ထ

အပြစအြျြများသ ြာင ဆငးရမသေမ၊ ဘနးစြြျးမ၊ လြနြြင အြ များထားရမ (အစးရမဟေသော လြ

နြြငအြ ထားရပခငးစနစြ ယသနအထ စြငထားပခငး) ေ ြမပမငေြလာခေည။ ပမနမာစစသခါငးသဆာင

အချ နင ေရေအစးရ ြား ရငးနးသောဆြဆသရးသ ြာင မးယစသဆးြနေယမ၊ ေယဇာေထေယမ၊ နယစြ

ပြေသြျာြနေယမေ ြအားသြာငးလာပြး ပြညကြးေရေလမျးများ ရမးပြညနယေ သပြာငးသရ သနထငမ ြများ

လာခေည။ ြးြန ြယြငအြချြခငရသဒေမ ြးြန ေရေများေည စစသဘးြာလအေငး ရမးပြညသပမာြ

ြငးေ ဝငသရာြခ ြေည။ ြငးဆငးေေငးယေများ၏ သပြာ ြားချြများအရ သပြာငးသရ ဝငသရာြလာသော

ေရေလမျးများသ ြာင ေရေမဟေေည သောငေများနင မေသော စညးမျဉးစညးြမးများပြင လြသဆာင

ေည ြစားများလညး သြါသြါြ လာေည။ ေရေြစားများေည လမးြနးဆြေယသရးသြာငးမနေည သနရာနင

Page | 38

နးသောသပမများြ အလနစေဝငစားသ ြာငး သလလာမများအရ ေရရေည။ လမးများ၊ သေးများနငနးသော ရာများရ

ယာခငးများ ြသလလာချြများ၊ လမအြ အစညးေးေြသရးဝနထမးများြ ေေငးသြးများနင အငောေျး

သြာြ နညေချြများအရ စြသပြာငးစြြျးရန ငားရမးခရသော သောငေများေည အသ ြးမဆြနငေပြင ြစား

ထ သပမသြးလြရသော အပြစေချ ရသ ြာငး သေ ရရေည။ သပမြငဆငသ ြာငးစာရြစာေမးများ ထေသြးထား

ေပြင ြစားများမာ အသြါငအပြစ ထစာရြစာေမးများြ သောငးဆပြး လယြစာေမးယနင ြသလေည။ ထစာ

ရြစာေမးများြ အစးရြ လသပြာငးခငပြထားပခငးမရသောလညး သဒေေငးေသဘာေညချြပြင လသပြာငးသန

ြပခငးပြစေည။

၈.၅။ ဝငသငစးဆငးမအေြ အပခားနညးလမးများ

ပြညစြ စြြျးေးနများ

အချ ရာများေင ေးနမစြြျးသောရာေ၌ ဘနးနငအေ သဆးရြကြး၊ Black Niger (အြျယြ သအာြေငရငး

ပြထားေည) ေြ စြြျးသောသ ြာင အသ ြးဆြရန သငလသလာြေညပြစရာ အြျးဆြအားပြင စြသပြာငး

စြြျးပခငးြ အသထာြအြပြစသစေည။ ေသောလညး စြသပြာငးြ ထြခါထြခါ စြြျးပခငးသ ြာင အပခားေး

နစြြျးရန သပမဩဇာမလသလာြသောေပြင သောငေအများစမာ သပမအားလးြ စြသပြာငးစြြျးြအြန ြရ

ေည။ သနစားေရငးငားလြပခငး (အထးေပြင ချ ေသောအမများြ ချမးောသောအမများေင သပြာငးစြပခငးနင

ဘနးစြပခငးေအေြ) ြ သငသ ြး ရနငသော အဓြအလြအြင ပြစလာခေည။ ေရေနငငေသပြာငးသရ ေား

ပြး သဆာြလြသရးလြ ေားပြစေားေများမအြ ရမးပြညနယေင ေရငးငားအလြမဟေသော အလြများမာ

ရားြါးေညြ သေ ရေည။ ေဘာ၀ေယဇာေ အထးေပြင ေစသောများမာ သငရနငသော လြငနးသနာြေစခပြစ

ပြး သလလာခသော ရာေစရာမာ ေစထေလြပခငးနင မးသေးြေပခငး လြြငသနေညြသေ ရေည။ ေသော ထ

လြငနးမာ အပမငြငးရ အပမငြငးေစသောများနငနးသော ြထဝအသနအထားရ သဒေေင သနထငေည လမျးစများ

(လားဟလမျး) လြြငေညြ သေ ရေည။

ြျနားြငဆင သမးပမမ

စြသပြာငးစြြျးပခငးေည ြျနားြငဆငမအသပခအသနြလညး သပြာငးလေားသစေည။ ရမးပြညနယမ လမျးစ

များစာအေြ ဓသလထးေမးအရ အသရးြါသော ြျနားများြ အသ ြးဆြရာေင အေးပြသြးသချ သန ြရေည။

သလလာခသောရာများမ ချ ေသောအမအားလးနင အလယအလေေနးစားအမအများစေင ထေအသ ြးဆြမများ

ပြားစာ ရသနပြး စြသပြာငးစြြျးေည နစအနညးငယအေငးမာြင ြျနားြငဆငမ လး၀မရသောေည အမများရ

လာခေည။ ချ ေသောအမများနင အလယအလေေနးအမများစာေမာ စြသပြာငးစြြျးဝငသင၏ အပမေသငနညး

ပခငးြြလြြပြညရန ြြသမးပမသရး (ရာအချေင ဝြသမးပမသရး) ြ ေြြေလမးြ လြ ြရေည။

လြေားသပြာငးသရ ပခငး

ရမးပြညသပမာြြငးေင အသ ြးေေရာေငးမာ နြေညထြ နြလာေပြင ထရာများမ ရာေားများေည အနး

ဆးနငငပြစေည ေရေနငငေ လခစားအလြြ ေားသရာြလြြင ြရပြး အမြ သငပြနြ ြရေည။ ပြညြမ

ြသငေည အမေားအားလး စားဝေသနသရးအေြ အဓြမခရာ ပြစလာပြး ပြညြေအလြေားလြသနေအေြ ြ

အားြမပြစလာသစေည။

သပမလပခမ

အသ ြးေငသနေညအမများအသနပြင သပြရငးစရာနညးလမးအားလးြနေညသနာြေင သနာြဆးသပြရငး နညး

ပြစေည ၎ငးေ၏ အြးေနသပမြ သရာငးလြေညနညးြ ေး ြရေည။ ရမးပြညသပမာြြငးေင သောငေများ

မာ သပမြ ြစားများထငားရမးပခငး၊ အသ ြးဆြရနအေြ သပမြသရာငးပခငးများ ပြလြ ြရေည။ သလလာခသော

Page | 39

ပမ များစာေင စးြားသရးြျြေညးမသ ြာငး သပမသရာငးချမ အလနများလာေညအေြ ရာလကြးြြင ေားပမစ

ေညအဆငထသရာြခေည။ ေသော ထေေားပမစပခငးြ စးြားသရးေမားများအသနနင အသ ြးပြငေမးရန ြမ

အားသြးရာသရာြသနေပြင ရာအေငးရ ချမးောသောအမများြ ချ ေသောအမများထမ သပမများြ ဝယယသြးပခငး

ပြင အပြငလများထ ြါမေားသအာင ြာြယသန ြရေည။

Black Niger - အေယးြးယာသဒေေင စေငသြါြသရာြခသော ဆထေ၍ရေည အသစအဆနြငေစမျး

၈.၆။ ဘနးနငသပြာငးစြြျးမ နငးယဉ ြညပခငး

သလလာမေငြါဝငေညသြျးရာများအနြ ဘနးစြြျးသော(ေ) ဘနးစြခငးများေင အလြေမား အပြစ လြ

ြငသော( အနတရာယများသောအလြပြစ၍ သနစားခမျးမျးပမြပမြရ ြေည) ဧရယာများေင စြသပြာငးစြြျး

ပခငးသ ြာငပြစသြါသော လမသရးစးြားသရးဆငရာ အသပြာငးအလ များ ေေောော သလျာြါးေြောေညြ သေ

ရေည။ အလြေမားအပြစ လြြငေည အမသထာငစအနညးငယမ ဘနးစြြျးထေလြေညအမသထာငစအများ

စအထ သြျးရာလြြြ ၅ခ( ရမးပြညသောငြငးမသြျးရာ ၄ရာနင ရမးပြညသပမာြြငးမသြျးရာ ၁ရာမ စစသြါငး

လြြြ ၈ခအနြမ) ေငသလလာခရာ ဘနးစြြျးမေင အလြေမားအပြစသောလညးသြာငး၊ စြြျးထေ

လြေအပြစ သောလညးသြာငး ြါဝငလြြင ြေညြသေ ရေည။ ေငးအားစအသပမာြအပမားလအြသော စြ

သပြာငးစြြျးရနနင အပခားလအြချြများအေြ သချးသငြ ြစားများ အသြါေင အားြးသနရေည အမသထာငစ

များအေြ ဘနးစြြျးမမရရသော ပမငမားေညဝငသငေည (ယခငနစအနညးငယြြေ ေးနသအာငပမငသော

နစများေင) ၄ငးေ၏လအြချြများြထမသစေည။ ေြြေငလညး စြသပြာငး စြြျးပခငးသ ြာင ေငရသန

ေညသ ြးပမများြသပြရငးရန နညးလမးေစခအပြစ ဘနးစးြားသရးေ အမသထာငစများ ဝငသရာြ လာ ြေည။

စြြျးရာေများေင အလြေမားလအြချြပမငမားေည။ အလြေမားရရနငရနဘနးစြခငးနင သပြာငး စြ

ခငးေ အပြငသခါ ြရေည။ အချ သဒေများေင စးြားသရးလအြချြအရ ေးနနစမျးလးြ စြြျး ရနလေည။

ရမးပြညနယသောငြငးမ သြျးရာေစရာေငပြလြခသော အြစသဆးသနးပခငး ေင ရာေား ေစဦးြ “စြသပြာငး

ြစြမယဆရင ြျနသောေစသယာြထြေြ၀မယ။ ဘနးစြမယ ဆရငသော ြျနသောေေစအမလး စးြား

သရးအဆငသပြေယသလ” ဟ ရငးပြခေည။

ဘနးစြြျးထေလြမေငြါဝငသောအမသထာငစများေည ေးနအထြသြာငးလျင သငြမရရနငပြး သ ြးပမေေ

ရာအေငးြျသရာြပခငးမလေြငးနငေည။ ေရာေင သ ြးပမေငရသနသောအမသထာငစ ေြမာမ၊ ဘနးစြသဒ

ေရသြျးရာေားေစဦးမေ၏ခစားချြြ “ဘနးြြြျနသောေရ သ ြးပမ ပြဿနာြ သပြရငးသြးနငေယ” ဟ

သပြာဆ၍ ထငရားသစခေည။ ထအချြြ ရမးပြညနယေင သပမယာနင ဘဝရြေညမ ဆးရးမများ ဆြလြပမင

ေြသနပြး အမသထာငစအေြ လအြသော သငသ ြး ပြဿနာ ြသပြရငးရန ဘနးစးြားသရးအသြါမခသနရဦးမည

ပြစသ ြာငး သြာပြသနေည။ ရမးပြညနယေင ပြလြခ ေည သအာြသပခပြညေများြသလလာမြနယြမလညး

ဤအချြြ အသထာြအြ ပြခေည။

သလလာမမ ေြသေပြချြများြ ဘနးစြြျးမေငြါဝငေညသြျးရာများေင မမျေမ နညးြါးပြး ဆငးရသော

အမသထာငစများနငအလယအလေရသောအမသထာငစများမ ဥစစာဓနများေည ချမးောသော အမသထာငစများေ ပြန

လညပြန သဝမလညး နညးြါးေညြ ပြေသနေည။ ဘနးစြြျးမေည ေရားမဝငပြစပခငး၊ အစးရမဟေသောအြ

အမျးမျးမ အခနအသြာြများ(ဆြသ ြး) သြာြခရန ဆသဆာငသနပခငး ေသ ြာင ထအမသထာငစများမာ အနတ

ရာယြမများပြားေည။ ေရားဥြသဒသရးရာ ြစစရြနင ြေေြ၍ ရာေားေစဦးြ “အစးရြ ဘနးစြောြရြ

သစချငရင စြသပြာငးသေးနနးြ ေးသြးသြါ” ဟ၍သချြသပြာဆခေည။

ဘနးစြြျးမေငြါဝငသောအမသထာငစများ၏ လမသရးြထဝေည လေေသလာနစများအေငး အသပြာငး အလ

များစာပြစသြါခေည။ ေးနများစြြျးနငေည စြြျးသရးသဂဟသေဒဆငရာသဒေ မေညေညအေြ သပမယာ

Page | 40

ပြငဆငမနညးြါးေည။ စြြျးသရးဓါေြစစညးများေးစရမ၊ ဆညသပမာငး ေယေနးမေ အလနအမငးလအြပခငး

ြ ချမးောသောအမသထာငစများနင စးြားသရးေမားများြ ဘနးစြြျးမြ လမးမးထားေညဟ ေပမငနငသစ

ေည။ ေငးအားစစရေသ ြာင ဘနးေည ဆငးရသော လယေမားများစြြျးနငသောေးနမဟေသချ။ ြမဆငးရ

သောလယေမားများမာမ ေရငးငားအပြစေ သရာြနငဘယရေည။

ထအချြများြ ဘနးစးြားသရးြနားလညလာသစရနရညရယ၍ သြျးရာ၏အဆငနင သပမမျြနာေငပြင ေစခေင

ဘနးနငသပြာငးေးနနစခ၏ အပြနအလန အြျးေြသရာြမြ သလလာေငသ ြာငး၊ ဥြသဒနငညသော(စြ

သပြာငး) ေးနနင ဥြသဒနငမညသောေးန(ဘနး)ထေလြပခငး ၂မျးလးြ အရယအစားမျးစ နငငသရးစးြားသရး

ဆနးစစချြေစရြပြလြေငသ ြာငးြ ထငရားသစလျြ ဘနးစးြားသရးြထးထငး ေပမငနငရန ြြးေည။

ထသ ြာင ရမးပြညနယေင ဘနးအလန အပခားသောြ ပြးသရးစမချြြ ြမထသရာြစာ အသြာငအထညသြာေင

ေည။

၈.၇။ စားနြရြခာြလမ

သယဘယျအားပြင၊ ဆငးရသောအမသထာငစများနင အလယအလေအမသထာငစများအေြ စားနြရြခာြလမအသပခ

အသနမာ သလျာြျလာခေည။ အေြရငသနထငသရးအေြ စြြျးထေလြ မညအစား၊ ဝယယစားေးရနော မခ

အားထား ြပြး ေငးအားစပမငမားသော ဝငသငရ ေးနစြြျးမေ သပြာငးလလာပခငးေည အဓြအသ ြာငးရငးပြစ

ေည။ အချ ြစစရြများေင ဝငသငရ ေးနစြြျးရန သေးနနးပမငမားသောေငးအားစများဝယယရန မလအြသြ။ စ

ြသပြာငး စြခငးများေည သောငယာစြါးနင ဟငးေးဟငးရြစြခငးများသနရာေင အစားထးဝငသရာြခေည

နညးေ အချ လယြငးများေငြါ အစားထးဝငသရာြခေည။ သလလာမေငြါဝငသောသြျးရာများမ အမသထာငစ

အနညးငယော ဝမးစာစြါးြ ဆြလြစြြျး ြေည။ အမသထာငစအေြလအြသော ေစနစစာဝမးစာစြါး

နင အပခားပြညစြ စားနြရြခာများဝယယရန စြသပြာငးစြြျးပခငးမရရသောဝငသငြော မခသန ြေည။ ဆငးရ

သောအမသထာငစများနင အလယအလေအမသထာငစများအေြ စြသပြာငးစြြျးပခငးမ ရရသောအပမေအစနး

ေည သမျာမနးထားေညထြ နညးသနသောအခါ၊ စားနြရြခာဝယယရနနင အပခားလအြချြများအေြ သြးသချ

ရန လသလာြသောသငသ ြးမရရနငသောသြ။ ရမးပြညနယရ သဒေခ လမသရးအြ အစညးေစခမ လြေားေစဦး

ထအသပခအသနြ “ေေလြသန ြောြ ြညေဆန စားရြပြစသနပြ” ဟအြျဉးချ းသပြာဆခေည။ ရာေားေစဦး

ေေရာ၏ စားနြရြခာြလမ ယယငးြျဆငးလာေည အသပခအသနြ “ြျနသောေ ထမငးသောစားရြါေယ၊

ဟငးသောမြါဘး” ဟ ထထမမသပြာဆခေည။

စြအြစြ စြသပြာငးစြြျးသရးအေြ ြနြျစရေြမေးစသနရသောလယေမားများြ သြျာခငးပြး သထာြြ

မများ ရြဆငးလြေညအခါ ထပြဿနာေည အသရးေကြး အေညးအေနပြစလာခေည။ အရငးအနး နညးြါး

သော လယေမားများမာ အပမေရရန(ေမဟေ) အရငးသ ြရန ရနးြနသနရသောလညး လြရအသပခအသနေင ရြ

ေညရန (ေမဟေ) အပခားဝငသငရလမးသ ြာငးအေြ သပြာငးလစြြျးရန အခြအခများရသန ြေည။ အဓြ

အသ ြာငးရငးမာ သပြာငးေည ေစေးစားပြစပခငး၊ နစစဉနစေငး ေစသနရာေညးေငောစြြျးပခငး၊ ေးမျးစြ

(NPK) နင ယရးယားဓါေသပမဩဇာ အလနအြျေးစရပခငးေသ ြာငပြစေည။ နစသြါငးများစာ ြာပမငလာေည

အခါ သပမဆလာ၏ သပမဩဇာ အသပခအသနမာအလနဆးရားလာေည။ သပမဆလာအဟာရသလျာနညးလာပြး သပမယာေမာ

ဆြလြ စြြျးရန မေငသောသောေညအသပခအသနေဆြသရာြခေည။ သအာဂနစြစစညးများ မေးစြ နစချ၍

သပမဆဩဇာယယငးလာေညအသလျာြ ေငးအားစြနြျစရေမာလညး ပမငေြလာပြး သ ြးပမ ေငရလာနငသချ

များလာေည။ သ ြပငာထားသောထြနနးရရရနနင စြသပြာငးစြြျးသရးမ အပမေအစနး ရရနငရန လယေမားမာ

စမးရညသလျာြါးလာခေည။

Page | 41

ထသဘးြျြနြျြပြစမများေည သပမယာအရငးအပမစအြန အေေရပြး အရငးအနးနညးြါးသော အမသထာငစများ

ြ ဆးရားပြငးထနစာ ထခြသစခေည။ ၄ငးေြသပမယာမအပြစေြျသရာြသစခပြး၊ သောငယာအေစခေထငရန

ေနးအားသြးခေည။ ထသ ြာင သနာြထြေြန ေဘာဝြေဝနးြျငဆငရာ ပြဿနာများနင သရရညေညေ

သောြ ပြးေးေြသရးအေြ စနသခါမများြ ြမဆးရာလာသစေည။

၈.၈။ ေဘာဝြေဝနးြျငဆငရာသရရညေညေမ

စြသပြာငးစြြျးသရးေင ပြလြရသလရသောဓါေြစစညးများ များစာ ဆြေြေးစမနင ေစေးစား စြြျးမ ေ

ေည ေဘာဝြေဝနးြျငဆငရာနင လမစးြားသရးရလာဒများ၏ ေောထငရားသော အသ ြာငးရငးအပြစ သြာ

ထေေေမေခေည။ အရငးအနးပမငမားသော အမသထာငစများေညလညး သပမဆလာသပမဩဇာသလျာြျပခငးြ ခ

စား ြရသောလညး၊ သပမဩဇာပြနလည ပြညေငးရန သပမသဆးများ ထညပခငးပြစသစ၊ သပမြထနယြပြး မစြြျးြ

လစလြထားပြး ၄ငးေြငဆငေည အပခားအမသထာငစ၏ သပမြြေင အစားထးစြြျးပခငးြပြစသစ ပြလြရန

ေေနင ြေည။ ရာေရာေားများေည အပမေြမရရရနသမျာမနး၍ပြစသစ (ြမ ြယဝသောအမသထာငစများြ ြမ

ပမငမားသော အလြေမား အငအားနင ေငးအားစဝယယနငစမးေပြင) သ ြးပမသ ြာင၄ငး၊ သပမဆလာ ြျြယငးမ

သ ြာင၄ငး၊ ယခငလြြငသနသောသပမယာြ ဆးရးလြရသောသ ြာငပြစသစ သောငယာ အေစများ ခေထငြာ

စြသပြာငးစြခငးများြ ေးချ လြြင ြေည။ ထေသောအသလအြျငများြ သရသဝသောငသ ြာများ ြ ထနး

ေမးသြးသော၊ သောရငးေရစဆာနများရငေနရနအေြြြးသြးသော၊ ရာေဥေြထနးေမးသော၊ ေစမဟေသော

ေစသောထြြစစညးများပြင အြဝငသငနင အာဟာရအသထာြအြသြးသော လြြျန သောငသြါေစသောများြ

ြမဆးရားစာပြနးေးသစေည။

စြသပြာငးစြြျးထေလြရာသောငယာများမာ အထးေပြငေစေးစားစြြျးပခငးသ ြာင သပမဆလာဆးရးနငသချ

ြများေည။ သပမဆလာြျြစးယယငးပခငးေည သပမဩဇာြသလျာြျသစေညောမြ သဒေေငး သရချစနစြြါ ဆး

ရားစာထခြသစနငေည။ စြမသပြာငးစြြျးပခငးေည ေးမျးစြ (NPK) နင ယရးယားဓါေသပမဩဇာ၊ ြးေေ

သဆးစေည စြြျးသရးဓါေြစစညးများ အသပမာြအပမား ေးစရနလအြေည။ ထအသ ြာငးရငးနစခလးသ ြာင

သနာြဆးေင သပမဆလာြျနးမာသရးနင ြမြျယပြန သော သရချစနစြြါအနတရာယြျသရာြသစေည။

သပမဆလာအဟာရြနခမးပခငးေည စြသပြာငးစြသောငေများ စြသပြာငးစြြျးပခငးမ ရနးမထြ နငသစေည

အသ ြာငးရငးများထမ ေစခပြစေည။ သပမဆလာေည အေြရင ရြေညသရးအေြ ေငးအားစနညးြါးသော

စြါးြ စြြျးရနမပြစနငသောေပြင ထြနနးြျဆငးသနေည ြားြြင ေငးအားစများပြားသော စြသပြာငး

စြြျးသရးေေရာထေင ြေမသန ြေညဟ လယေမားများြ သပြာဆ ြေည။ ထအသ ြာငးရငးေည အရငး

အနးနညးြါးသော အမသထာငစများြ ထးနြခေည။ ၄ငးေမာ စြြျးရနသပမဧြအနညးငယောရရာ ေဘာဝ

ြေဝနးြျငဆငရာ ပြဿနာပြစေည သောငယာအေစခေထငရန ေနးအားသြးသနေည။ ဤသလလာချြေငြါ

ဝငသော အသရအေြ အြန အေေရေည အမသထာငစများေည သပြာငးစြရာေမဟေသောအချနေင အြဝင

သငရရရနနင သပမဆလာအဟာရပြနလညပြညေငးရန ြြေသောအပခားေးနများစြြျးရန လအြသ ြာငး သေ ရရ

ေည။ ထအသ ြာငးရငးများအားလးအေြ ေစေးစားေးနပြစသော၊ ေငးအားစပမငမားေည ဝငသငရေးနများ

ေည ရမးပြညနယရသောငယာများေငသရရညမစြြျးနငသြ။

Page | 42

နဂး။

အစးရေစလြထြေင ြမဘာ သစျးြြေဝငသရာြလာပခငးနင သနာြထြနငငသရးစးြားသရး ပြပြငသပြာငးလ

များသ ြာင ပမနမာစးြားသရးေည လျငပမနစာသပြာငးလလာပြပြစေည။ ြယဝသော ေဘာဝအရငးအပမစနင သေး

သြါသောအလြေမားေြအားြး၍ နငင၏စးြားသရးြ စြမစးြားသရးဆေြမ နးြြစာသပြာငးလလသော

သ ြာင ပမပြနငသြျးလြေေင ကြးမားသောအသပြာငးအလများြ သေ ြ ခစားရမညပြစေည။ နငင၏ စးြား

သရးနင ယဉသြျးမ သြျာရးေြယပြစသော စြြျးသရးြဏဍနင အသေးစားသောငေလယေမားများမာ လြရား

သပြာငးလသနသော လမးဆလမးခေင သရာြရ သနေည။ စြြျးစးြားသရးလြငနးများြ သပြသလျာသြးရနအေြ

သပမယာအဓမမေမးယမများပြလြခေညအသြါေင အရြြြအြ အစညးများမ ရနလသောေ ပြနမများ ရသနေည

အသလျာြ ြမပဏများေည လြြြငယသောငေများထေင စြြျးထေလြမ အစအစဉများ ရငးနးပမြနရန

နညးလမးများြ ြမေးပမငရာသြလာ ြေည။

ရမးပြညနယေငစြသပြာငးြနထရြလယယာစနစြ နငငရသောငယာသပမများေငော လြြငရန ြမးလမးခ

ပခငးသ ြာင ပမနမာနငငေင လြြြငယသောငေများ အစအစဉြ မညေလြြင လညြေသနေညြထးထငး

ြညရန အသရးကြးလာေည။ အရငးအနးများသော အမသထာငစများအြ ဝငသငရရသစရန သြာငးစာမေညသြးေည

ခငပမသော စးြားသရးအခငအလမးြ သပြာငးြနထရြ လယယာစနစြ ြမးလမးခပခငးေည လပခစေချစာြါဝင

နငေညဟ အရေညအချနေင လပခမနညးြါးပြး သဘးြယခထားရသော အမသထာငစများမာ အနတရာယများနင ရင

ဆငသနရေည။ လယသပမြငဆငမနငေြဆငသော နငငစးြားသရးမာ သေးြြလြဝါးကြးအြပခငး၊ အစးရ၏

စညးမျဉး စညးြမးများမရပခငး၊ ြစမြျသောေေငးအချြအလြများနင အြန အေေပြစသနသော ရြြငးဆင

ရာနငသေးြြဆငရာ အသပခခအသဆာြအအေပြင ြစးနြစြခရလျြရေည။ ထသ ြာငြင ြမပဏများနင အ

လယလများြ လြြြငယသောငေများ အထးေပြင သငအနညးငယောရေ၊ စသဆာငးသင(ေ)ြငဆငမမရေများ

အသြါအစစအသဆးမရ လမးမးသောြါဝါေးသစရန ခငပြထားနငေည။

ြနထရြလယယာစနစေည အရငးအနး၊ ေငးအားစ၊ နင သေးြြဆငရာေေင လြြြငယသောငေထေ

လြေများထေ ေြရြသရာြရနငေည ြမဏများနင ဆြေယပခငးအားပြင ထအခြအခများြ သြျာလား

နငမညလမးသ ြာငးြ ရာသြေည။ နြရငးစာသလလာထားသော ဤပြစရြ သလလာချြြ အေဉာဏြငသစခ

သောသ ြာင သြျးရာများနင အမျးမျးသော လြြြငယသောငေများေင လယသပမြငဆငမနငေြဆငသော

စနစများမာ အလနြပြားသော ရလာဒများြ ပြစသြါသစသ ြာငး သေ ရလာေည။ အမသထာငစေစခ၏ သပမယာနင

သငေားြေသော အရငးအနးြငဆငမေည ေးနထြနနးသြာငးသစရန ေငးအားစစရေများများ ထညနငမရ မရ

ေနငသောသ ြာင ရရလာနငေည အပမေအစနးြ ကြေငခန မနးေြချြထားနငေည။ ြမဆငးရသော အမ

သထာငစများမာ ေငးအားစများေေနငရန သဒေခသငသချးေများြ အားြးသနရပြး ပမငမားသောအေးနနးနင မလ

သလာြသော ေငးအားစေးစပခငးေသ ြာင ထြနနးသလျာြါးြာ သ ြးပမသထာငသချာြအေငးေ ေဝလညလည

ေြဆငး ြရေည။

နငငသရးစးြားသရးသလလာချြများေင လစလျရခရသလရေညများစာသော အပခားအသ ြာငးရငးများပြစေည

ြထဝ၊ စြြျးသရးသဂဟစနစ၊ နငငသရးေမငးသ ြာငး၊ သရ သပြာငးေားလာမြစ၊ ဥြသဒနင မညသောစးြားသရးများ၊

ယဉသြျးမနင ေငးရငးေားများ၏ ေငပြငလြခဏာေြလညး လမးမးေည အလားအလာများအပြစ ဤသလလာ

ချြေင သြာပြထားေညအသလျာြ စးြားသရးဆငရာ မေည ရငးနးမများြော ပခားနားသော ရလာဒများြြသြာ

ေည မဟေသြ။ ထြဏဍများြ လြြြငယသောငေများ၏ ထေလြမနင အေြရငသနထငမေအသြါလမးမး

မေည စးြားသရးနင နညးြညာြဏဍြ လမးမးေညထြ မြလျငောရမည။ မသလျာသချ။ ထသ ြာငအကြမကြမ

အသလးမထားေည ြားြြင စြြျးသရးဆငရာ ြ ပြးသရးအစအစဉများ ေထင ြဆပခငးေင ြမထညေငး စဉး

စားရန သောငးဆလျြေည။

Page | 43

သောငယာများေင အေြရငသနထငသရးအေြ စားနြရြခာထေလြရာမ စြမဝငသငေးေးန စြြျးမ ေ

သပြာငးလလာပခငးေည လမစးြားသရးထခြမများောပြစသြါသစေညမဟေသြ။ သဂဟစနစ နင သပမမျြနာေငပြင

ြြါ ထခြသစေည။ ဓါေြစစညးများအသပမာြအပမားေးစပခငးနင ေစေးစား ေးနြကြမြနများစာစြြျးပခငး

ေည သပမဆလာအဟာရြနခမးပခငးြပြစသြါသစေည။ သောငေလယေမားများြ သောငြနးများသြါရ ေစ

သောများြ ခေထငရငးလငးလာ ြ၍ အဆငသလျာြျမ ေေရာြပြစသြါသစေည။ စြမဝငသငေးေးနစြြျးမ

ေည လြြြငယသောငေများအ ြား သရြနးစားလာေညနငအမျ သနာြဆြေအပြစ စားနြရြခာ စြြျး

ထေလြပခငးမပြသောြ ဝယယစားေးပခငးေသပြာငးလသစေညအေြ စားနြရြခာမြလမ၊ ေဘာဝြေဝနးြျင

ြျနးမာသရးနင အလးစသော သရရညေညေခငပမသရးအေြ အသရးေကြး စးရမြြနြယရာများ သြါသြါြလာ

ေည။

ဤပြစရြသလလာချြေင သြာထေခသောပြဿနာများြ သပြရငးရနနညးလမးမရသြ။ ရလာဒများြ ြမ မျေမ ရ

သစရနနင သရရညေညေသစရန ေငးပြည၏ လယသပမြငဆငမနငေြဆငသော နငငသရးဆငရာ စးြားသရးစနစြ

သစသစစြစြစစသဆးပြပြငရနလအြေည။

Page | 44

သထာြခအ ြပြချြများ

လြြြငယသောငေများအေြောမြ အဆငးရဆးနင အထခြလယဆးအမသထာငစများအေြ နငငသော၏အသထာြအြနင အားသြာငးသောမဝါဒများ သေချာသစရန

ေသေေနသလလာချြ ညနငးသဆာငရြပခငး ေးချ ဝနသဆာငမများ လြသဆာငချြ

• နငငလးဆငရာ အလားအလာများ ြြမသြာငး

မနစာ ြမးဆြနငရနြ ယားပြညနယရ စြ

သပြာငး စြြျးသရး နင နငငေစဝမးရ အပခား

ေးနများအေြ အပခားြနထရြလယယာ စ

နစပြစရြ သလလာချြများြ သရ သဆာငေည။

• သပြာငးစြြျးသရးအစအစဉအေြ စြအြစ

နင အစးရအ ြားေသဘာ ေညချြစာချြ အ

သပခအသန အသေးစေြ ဥြသဒနငအည သလ

လာမပြလြေည။

• အပခားစြြျးသရး ြနြစစညးများအေြ လြ

ြြငယသောငေများ၏ ေသဘာေစာချြ

များြ သလလာေည။ (ဥြမာ- ရာဘာ၊ ဇဝ

သလာငစာ)

• ေဘာဝြေဝနးြျငနငသပမဆလာအဆငသလျာ

ြျပခငးပြစစဉြြမနားလညနငရန အထးေ

ပြင စြ သပြာငးစြြျးပခငးနငစြမဝငသငေး

ေးနများသ ြာငေဘာဝြေဝနးြျငေြ

သရာြမ အသပခအသနြ သလလာပခငး ပြလြ

ေည။

• ေငးပြည၏ အဓြြနထရြ လယ

ယာစနစြ ြးသြါငးထားသော သလ

လာေသေေနပြပခငးအေြ ညနငး

သဆာငရြရန အမျးမျးသော အြ

အစညးများ။

• လြြြငယသောငေ စာချြများ အ

ေြအစးရနင ြမပဏများနငသပြ

လညောသအာင သအာငပမငစာ ညနငး

ခ သော လြရ နငငနငေငး သဒေ

ကြးဆငရာ အသရးဆ ေငပြပခငး နင

ေရားဥြသဒသရး ရာြနယြ များ

နငချေဆြ ပခငး။

• စြသပြာငး စြြျးပခငးသ ြာင သပမဆ

လာ အဟာရသလျာြျသနမများြ ေ

ြပနညးြျ ထးထငးသလလာရန စြ

ြျးသရးနင သပမဆလာဆငရာ ေြပ

ြညာရငများသခါယပခငး။

• အရြဘြအြ အစညးများနင အစး

ရမ အေးပြနငမည ပြစရြများ

မေေမးေငရနနငအချြအလြ

များ စသဆာငးရန (သဒောသဘစပြ

လြရန) လယေမားများနင ေြ

ရြ အလြလြပခငး။

• ြနထရြလယယာစနစအစအစဉ

ေငြါဝငသောလြြြငယ

သောငေများ ြယစားအသရးဆ

ေငပြပခငး နင ညနငးသဆာငရြ

သော ေသေေနသလလာပခငးြ

ြညနငရန အထြအမန နင အေ

အရြ ဘြလမအြ အလြအမ

သဆာငအြ ခေစရြြ စညးပခငး။

• ေငးသဒေကြးဆငရာနငနငငလး

ဆငရာ သောငေလယေမားေမဂဂ

နင အလြလြပခငး။

• ဦးေညထားသော အသရးဆေငပြပခငး လြရားမများမ

ေဆင အပမငြငမများြနေးပခငး။

• သပမယာနင စြြျးသရး ြစစရြများအေြ ေငးသဒေ

ကြးဆငရာ စသြါငးအြ နင ချေဆြပခငး။

• ဝငသငေး ေးနြနထရြများသ ြာင လြြြငယ

သောငေများအသြါ အနတရာယပြစသစသော ေြ

သရာြမများ နငေြဆငေည အဓြပြဿနာများ

နင ြေေြ၍ အစးရ၊ ြဂဂလြြဏဍ၊ြ ပြးသရး

အေြအဝနးနင မဒယာများြ ဦးေညပြး ဩဇာ

လမးရန အားထေမများနင အေနားခပခငးေ ပြ

လြပခငး။

• ြနထရြလယယာစနစ အစအစဉသ ြာင လြြြ

ငယ သောငေများ၏ နစနာချြများ အသ ြာငး ပြစ

ရြအသေးစေြ ေြဆငရာ အစးရအြ အစညး

များထေ ေငပြရန ရြရာအြ ဝငများနငအေ အ

သေးစေေငပြချြများ သရးေားပခငး။

Page | 45

ေသေေနသလလာချြ ညနငးသဆာငရြပခငး ေးချ ဝနသဆာငမများ လြသဆာငချြ

သေးြြပြစစဉေစသလျာြေင သဘးအနတရာယအလားအလာများြ ြမေရားမျေစာ မျသဝပခငးြ အာမခပခငးအားပြင အသေးစား စြြျးထေလြမများနင ြနေယမများြ ြမသြာငး

မနစာစညးစနစြျသစပခငး

• ပြစစဉ၏ြငးဆြေစခပခငးေင နငငသရး၊

လြြငခငအာဏာ၊ အနတရာယများနင သဘာဂသေ

ဒဆငရာေြ ြမနားလညရန စြသပြာငး

ြနစညေနြးပမငပြစစဉ ေစခလးြ သလလာ

ပခငး။

• လြြြငယသောငေများအား လြြငခငများ

ေးပမငသြးနငေည အသ ြာငးရငးများနင ြာ

ပခားချြများြ စစသဆးနငရန အပခားစြြျး

သရးထေြနများ၏ လြြြငယသောငေ

သေးြြ ပြစစဉြ သလလာပခငး။

• စြသပြာငးသေးြြပြစစဉြ ပခငမ

သစရန ေရေနငင နယစြ နစဘြ

လးေင သလလာစးစမးမများြ ည

နငးသဆာငရြေည။

• အပခား နငငများအသပခအသနများမ ရရ

လာသော ေငခနးစာများြ ြြး

ေည။

• စမခန ခနငပခငးမရေည သ ြးပမြ

အသြာငးဆးမညေြာြယမညဆ

ေညြ လြြြငယ သောငေများ

ထေေငးသြးြညရန ဇာေသ ြာငး

အမျးမျးနင အေ အမျးအစားေစခ

လး နင ေြဆငသော အနတရာယစမ

ခန ခမ မသဘာငေစခြ သြာ

ထေေည။

• လအြေညြစစညးများနင ေသလာင

သရး အသထာြအြများ၊ အလြေ

မားအြ များနင ေငးအားစများြ

မျသဝလေညအချနနင မျသဝလေညအ

ရြေင သောငေ လယေမား ေမဝါ

ယမများ ြ စညး ေညသထာငနငရန

သထာြြသရးနင နငငသရးဆငရာ

လြသေ အသထာြအြများြြး

ေည။

• သောငေလယေမားေ၏ အေငးအ

ဝနးအေငးသဝငပြန ပြးနငရန ေေငး

အချြ အလြများြသောငေလယ

ေမားေမဂဂအား ြြးသြးေည။

• အငောနြြနယြနင မဘငးြနးများေင အဓြ

ဘာောစြားြအေးပြ၍ ေေငးအချြအလြ

များြ မျသဝနငေည ြလြသြာငးေစခပြစ လာရနြ

စထေပခငး။ ေမော လယေမားများေည သပြာငး

စြခငးများ၏ လြရသေးြြ အသပခအသနနင

သြါြသေး၊ အေနနး၊ သြးဆြရမည အသနအထား ၊

ေငးအားစများသေးနနး၊ စေည ေေငးအ

ချြအလြများြ အလယေြ လြလမးမလာပြး

အသြာငးဆး သရးချယမများပြလြ နငမည။

• သဒေခ သငသချးေများြ လြြြငယသောငေ

များအသြါ မမျေသော အြျးစးြားများနငကြြေ

လလြခင သြးထားေြေ ပြစသနေညြ ဟန ေား

ရာေင အြအညပြစသစရနအေြ အရြဘြ လမ

အြ အစညးများြ နငငသရး နင သထာြြြ သဆာင

သရးဆငရာ အသထာြအြများ ြြးသြးပခငး။

Page | 46

ေသေေနသလလာချြ ညနငးသဆာငရြပခငး ေးချ ဝနသဆာငမများ လြသဆာငချြ

အသေးစားသောငေများ၊ အထးေပြင အရငးအနးနညးြါးသော အမသထာငစများြ (စြါးမဟေသော) သြျးလြ သချးသငများရယနငရန လြလမးမမေးပမငသြးေည ြေဝနးြျငသြာငး

ပြစသြါလာသစမည မဝါဒေစရြြအားသြးပခငး။

ေငးပြည၏ သြျးလြစြြျးစးြားနင လြ

ြြငယသောငေများ၏ ဘဏဍာသရး အသပခအ

သန အမျးမျးြ ြမနားလညလာသစရနအေြ

ြဂဂလြြဏဍ၊ ေြက ေလများ၊ အလရငများနင ေသေေများြ မေညသော စညးမျဉးများနင

ချေဆြပခငး။

• အသေးစားသငသချးလြငနးများ ချထငြြးပခငး

သ ြာင လမအြ အစညး အစေအြငး အမျး

မျးေင ရရခေည သြာငးသောရလာဒများ၊ အနေလြခဏာသဆာငသော ရလာဒများသြါေင

အပခားနငငများ ရရထားသော ေငခနးစာများ

ြ သလလာရန။

• အြ အစညးအမျးမျးသအဂျငစအမျး

မျး၊ ေသေေနပြေများနင အရြ

ြြ အြ အစညးများအ ြား အသရး

ဆေငပြပခငးနင သလလာေသေေနပြပခငးေ ညနငးသဆာငရြရန။

• သြျးလြသန လြြြငယ သောငေ

များအေြ ေေနငသော ဝနသဆာငမ

များနင ြငးဆငးသဆာငရြမများြြး

သြးရန အသေးစားသငသချး အြ အစညးများ၊ လြရအစးရ သအဂျငစများ နင

ဆြေယသြးပခငး။

• သြျးလြ လြြြငယ သောငေများ

အေြ အသေးစားသငသချးပခငး၏ အား

ောချြ အားနညးချြများြ လမအြ အစညးများ၊ အစးရနင အလရငအြ များ၊

သောငေလယ ေမားေမဂဂေနင အလြ

ရသဆးသနးြများပြလြပခငး။

• အစးရအြ များ၊ ဘဏများ၊ သငသချးေများနင အ

သေးစားသချးသငအြ အစညးများအား သြျးလြသဒ

ေ လြြြငယသောငေများ၏ ဘဏဍာသရးလ

အြချြ များပြညစသအာင မညေလြေငေညဆေည နင ေဆြေစြေညးပြစသော အနတရာယ

များသြါေင ြန ြားပခငး၊ ဩဇာေးပခငး။

• စြသပြာငး ထေြနစြြျးထေလြပခငးပြစစဉ

အေြ ေငးအားစများ နင သငသ ြးအရငးအပမစ

များအပြစ သဒေခသငသချးေများြ ြနထရြ မသြးရန စြအြစအား ဩဇာေးပခငး။

အနတရာယရသော အမသထာငစများအ ြားေင သ ြးပမအနတရာယနညးြါးသစရန သဒေခသငသချးေများထမသငသချးေည အသလအြျငြ ြမသြာငးမနသော စညးစနစြျသစပခငးနင သစာင ြည

ကြး ြြပခငး

• ပမနမာနငငသြျးလြသဒေစးြားသရးေင သင

သချးေများ၏ အခနးြဏဍြ သနာြထြ သလလာမများပြလြပခငး။

• သငသချးယမြ လယေမားများ လြလမးမသစ

ရန သပမယာြငဆငခင အေးချမ အခနးြဏဍ

နင သနာြထြ သ ြးပမသ ြာင သပမယာဆးရးရ

မ အပြစအြျြများြ ထြမသလလာပခငး။

• ြနထရြလယ ယာစနစေင သဘး

ြယခ လြြြငယသောငေများြသထာြြသြးနငေညအသြာငး

ဆး အသလအြျငများနင သအာင

ပမငသော စညးမျဉးစညးြမးများ

သြါေင အပခားနငငများထမ ရရ

သော ေငခနးစာများြ ေြဆင

စစသဆး ြညရန။

• စးြားသရးအရ ပခမးသပခာြ အ ြြ

ြငပခငးသ ြာင သပမယာသရာငးချပခ

ငးများြ သအာငပမငစာသစာင ြည

ကြး ြြပခငးနင စညးမျဉးစညး

ြမးများနင ြေေြ၍ အပခား

နငငများထမ သလလာစစမးရန။

• ေေငးဆးထြသော ပြစရြများြ မေ

ေမးေငရနအေြလြြြငယသောငေများနင အလြလြရန ေရား

ဥြသဒသရးရာ အသရးဆေငပြပခငး အြ

အစညးများ(ေမဟေ) လေလြသော

ေးေြေများြ အေးပြေည။

• သချးသငအစအစဉများေင ေင ြားထား

သောမေမာမများြ ြငေထားရနနငသောငေလယေမားများ အလယေစြ

လြလမးမေည ညနးြစနစများ ပြလြ

ထားေည။

• သပမယာြ ေနြးအပြည အသြါငြစစညးအပြစပြင

သချးငားပခငးအား ေားပမစရနအစးရထေအသရးဆေငပြ ပခငး။

• မညေညစညးမျဉးစညးြမးမ မရြ သဒေခမဟေ

ေထေ သပမယာသရာငးချပခငးြ ေားပမစရန

အစးရထေ အသရးဆေငပြပခငး။

• သငသချးေများ၏ြျငဝေမရ၊ ဥြသဒမ လြရြများ

ပြလြခရသော လြြြငယသောငေများ အသနနင ေငသလျာရာ အစးရ အြ များထေ ေရားဥြ

သဒဆငရာအရငးအပမစများအေြ အသ ြာငး

ြားနငရန အလေေသဘာေရားဥြသဒသရးရာ

လြြငခင ယနတရားေစခ အသြာငအထညသြာ

ပခငး။

• သြျးလြဘဏဍာသရးြဏဍြ သငသချးေများလြဝါးကြးအြထားပခငးြ ရြေန ရန ေနးအားသြး

ပခငး။

Page | 47

ေသေေနသလလာချြ ညနငးသဆာငရြပခငး ေးချ ဝနသဆာငမများ လြသဆာငချြ

ပမနမာနငငသပမာြြငးေင မလဘနးစြသောငေများ ေရားမျေစာအြျးရသစရန ြမသြာငးမနသော အပခားြ ပြးသရးနညးလမး ပြစနငသပခများြ သထာြြသော နငငသရးစးြားသရး

ြေဝနးြျငေစခ ြနေးသြးပခငး။

• ဥြသဒနငညသောဝငသငေးေးန (ဥြမာ-စြ

သပြာငး) နင ဥြသဒနင မညသော ဝငသငေး

ေးန (ဥြမာ-ဘနး) ေ စြြျးပခငးနငအလြ

ေမားေအ ြား ဆြေယချြများြ နားလညေည။

• သဘးြယခ မလဘနးစြသောငေများအေြ

သရးချယစရာ ေးနေည သရရညေရားမျေ

ေည အြျးစးြားြ အမနအြယြမး

လမးနငပခငးရမရ ြထမဆး ြမနားလညလာ ေည။

• ဥြသဒနငညသောေးန (ဥြမာ- စြသပြာငး)

အေြ နင ဘနးအေြ ြစားများ၏ အချေ

အဆြများ ြသလလာေည။

• အသရးဆေငပြပခငး အဆငနင ေ

သေေန ေငေငးပခငးအေြ ြလ

ေမဂဂ၊ နငငပခား အစးရများ၏ြ ပြး

သရး သအဂျငစ များ၊ အရြြြလမအြ အစညး များနင သောငေလယေ

မားေမဂဂေနင ညနငးသဆာငရြ

ေည။

• ဥြသဒနငမညသောစြြျးထေလြမ

ပြလြေညအပခားေငး ပြညများမ အပြေသဘာသဆာငသော ေငသလျာ

ရာဥြမာများနင ပမနမာနငငေငကြး

စားခြးသော အပခားြ ပြးသရးလြ

ငနးများမ ရရသော ေငခနးစာများ

ြ ြြးေည။

• အပခားြ ပြးသရးလြငနးများ လြြင

သနသော ြ ပြးသရး သအဂျငစများထေ

ေေငးပြနြနငသော ယနတရားြ မ

လဘနးစြသောငေများအေြ ေညသဆာြထားပခငး။

• အရြြြလမအြ အစညးများြပြ

လြသြးသော လယေမားအချငး

ချငးေေငး၊ အသေ အ ြြလယမ

များြြမ အားသြးရန။

• သြးအြထားသောပမနမာလယသပမြငဆငမ နငငသရး

ဆငရာစးြားသရးေင အပခားြ ပြးသရးလြငနးများ

အသြာငးဆးလြသဆာငရနအေြ မဝါဒအြျဉး

ြ ပြလြပြန သဝပခငး။ • ဘနးစးြားသရးနင သြျးလြသောငယာများ

အေြရငသနထငမ၊ အထးေပြင သပမယာအဓမမ

ေမးယမနငသ ြးပမများအ ြား ချေဆြမြမး

သမာငးထးပြေည။

• ေသေေနသလလာချြေငေငးပခငးနင အသပခ အေငပငငးဆပခငးေြ အားသြးရန၊ နငငသောနင

ေငးသဒေကြးအဆင ြရမများြျငးသြးေည။

• သပမယာအခငအသရးနင အေြရင သနထငသရး ပမင

ြငးများမ အပခားြ ပြးသရး အသြာငးဆးလြ

သဆာငမများလမးညန အေြြညရန LCG နင

UNODC ေအ ြား လြငနးအြ ြ စညးေည။

ေဘာဝြေဝနးြျင၊ လမသရးဆငရာအြာအြယများ၊ စးြားသရးဆငရာေရားမျေမ စေည စြားသရးလြငနးအဆငအေနးများေည နငငေြာအဆငေေမေချြများနင ြြည

သစရနအာမခေည။

• စစစပခငးအားပြင အချ သောေးနများနင ြနထရြလယယာစနစအေြ ြစားများ၊သောငေလယေမားများနင ြမပဏများ အ ြား ရြသထးသောဆြစြြေေြမြနားလညေသဘာသြါြေည။

• အချ သောလြထးလြနညး များေည ပမနမာနငငအေြ မညေအလြပြစနငမညြ ေပမငနငရန ဥြမာအားပြင EITI, 3ADI စေည အချ သောအသ ြာငး အရာများေင အလြပြစေည ဆငေသော ြဏာမသပခလမးများြ သလလာေည။

• သောငေလယေမားများ အေြ ြမသြာငးမနသော ြနထရြများ ညနငးသဆာငရြနငရန သဒေေငးနင နငငအဆင အစးရအြ အစညး များနင အလြလြေည။

• ြဂဂလြြဏဍများ စညးစနစြျနသစရန အစးရနင လြေလျြ ကြး ြြ သဆာငရြလြြငသနသောလြရ အစအြ များနင ချေဆြေည။

• အသလအြျငသြာငးများနင ြငလငးပမငောမ အေြ အသရးဆေငပြသနသော ပမနမာနငငေင လြရားသနေည လမသရး အြ အစညးများနင ချေဆြေည။

• စချနစညနးများြေရလာသစရန ြနထရြလယယာ အေငးအဝနးနင အရြြြ လမအြ အစညးများအေြ အသြာငးဆး လြသဆာငမ များလမးညနြ ထေသဝေည။ အလြရသဆးသနးြများပြလြေည။

• ြစားများမသရာငးချသော ေငးအားစများသေးနနးြ ေေမေပြဌာနးထားပခငး၊ ချးသြာြမများြအပြစဒဏသြးပခငးစေည အြာအြယများြထေပြနရန အစးရအား အသရးဆေငပြေည။

• အလြရ သဆးသနးြများြျငးြပြး ပမနမာနငငရစြြျးစးြားသရးေင ြါဝငသောြဂဂလြ ြဏဍများထေ အစရငခစာ အြျဉးပြန သဝသြးေည။

Page | 48

သနာြဆြေများ

သနာြဆြေ ၁။ ရမးပြညနယသောငြငးနင သပမာြြငးရ စြသပြာငးစြြျးထေလြသောသြျးရာများ၏ အသပြာငးအလ အသပခအသနများ၊ ၂၀၁၃။

ရမးပြညနယသောငြငး လမြထဝ သြျးရာ၏ ဥစစာဓနပြန နမ ြထဝ စြြျးသရးသဂဟ သပမယာလြြငခင ြစားများ/သချးသငများ

သြျးရာ၁။ ဆဆငပမ

နယ

အမသပခ၁၀၄။

လဦးသရ- ၆၅၀

ြအဝ ေငး

ရငးေား

သပမယာမ-၅%။ ဆငးရသောအမ

သထာငစ- ၃၀% (ြျမးမျသပမ ၂ဧ

ြ)။ အလယအလေ (ြျမးမျပမ

သရဧြ)နငချမး ောေ (ြျမးမျ

သပမ ၁၅ ဧြ)-၆၅%၊ ချမးော

သော အမသထာငစများေ သပမ

များသရာငးချပခငးပြငအမသထာင

စများြမဆငးရလာေည။ အ

မျးေမး ဦးသဆာငသော အမ

သထာငစ-၁၀%။

အဓြလမးမ

ကြးမ ၁မင၊ ြင

လယသရမျြနာ

ပြငအပမင-

၃၀၀၀သြ။ ြအဝ

ြယြငအြချြ

ခငရသဒေ+ ပမန

မာအစးရ

အြချြသရး

သောငယာနင လယသပမ၊

သောငယာအေြ စြ

သပြာငး၊ လနခေညသလး

နစမစ၍ စြသပြာငးေစ

မျးေညးော စြြျး

ေည။

သပမယာအဓမမေမးယမမရ၊

ချမးောသော အမသထာင

စ အချ ေင ပမနမာ အစးရ

၏ သပမယာလြြငခငရ။

လြြငခငလပခမနညး။

ဓသလထးေမးဥြသဒ နင

ပမနမာ အစးရ သပမယာစမ

ခန ခမ။

အလယအလေနငဆငးရသော

အမသထာငစများအေြ၊ အနး

နားရာေင ြစားေစဦးရ၊ လ

မျးေ(ြအဝ)၊ ဆငးရသော

အမသထာငစများအေြ ပမ

သြါေင ြအဝြစားေစဦရ။

ေငးအား စသချးသင (ေးနရေ

ေမးချနေငစေင) နင အ

ပခားသချးသင အသြါ ၅% အေး

နနး၊ အချမးောဆးအမသထာင

စေင သချးသငမရ၊ အလယအ

လေ အမသထာငစများ၏ ေစ

ဝြနင ဆငးရသောအမသထာင

စများအားလးေည သချးသငယ၊

သြျးရာ၂။ ဟြးပမ နယ အမသပခ- ၁၀၀၊

လဦးသရ-၅၉၆၊

ြအဝလမျး

သပမယာမ-၃%။ ဆငးရသော

အမသထာငစ- ၄၀% (ြျမးမျသပမ

၄ဧြ)။ အလယအ လေ-

၅၇%(ြျမးမျ သပမ ၆ ဧြ)နင

ချမးောေ (ြျမးမျသပမ ၈ဧြ

နင အထြ)-၂%၊ အမျးေမး

ဥး သဆာငသောအမသထာငစ-

၃၀%။

ပမ နငသဝးြာပြး

လမးမသဘးေင

ရေည။ ြင

လယသရ မျြနာ

ပြငအထြ-

၃၅၀၀သြ၊ ြအဝ

ြယြငအြချြ

ခငရသဒေ

သောငယာနငလယသပမနစ

ခလးေင လနခေည ၃

နစြေညးြ စြသပြာငး

ြ စြြျးေည။ ေချ

ြ စြါးနင ြများြ

သောငယာများေင စြ

ြျးဆပြစေည။လယသပမ

စြါးနင အပခားေးနများ

သနရာေင စြသပြာငး စြ

ြျးေည။ ြျနားသမးပမ

မြမန၊ ဝြနင ြြ

အနညးငယ သမးပမေည။

သပမယာအဓမမေမးယမနင

ြဋြြခမရ။ (သရ သပြာငး

သောငယာများပြစ၍) အ

စးရသပမယာြငဆငခငမရ။

ဓသလထးေမးဥြသဒော

ြျငေး၊ လြြငခင လပခ

မပမငမား။

သငသ ြးနင ေငးအားစသချးသင

အေြ ဟြးပမ သြါရ ြအဝ ြ

စားနစဦး အသြါ ောမခသန။ ြ

စားများအသနနင သငြမရရနင

သောသ ြာင ၂၀၁၄မစ၍ သင

သချးယမေည ေငးအားစဝယ

ယရနအေြောရရနငေည။

အေးနနး ေစလလျင၅%။

ချြပခငး ေြသရာြေည။

ချမးောသော အမသထာငစများ

သငသချးယမမရ။ အပခားအမ

သထာငစေငးသချးယ။

Page | 49

သြျးရာ၃။ြယခပမ နယ အမသပခ- ၈၆။

လဦးသရ၄၆၀။

ြသဒါငနငြ

ယားေငးရငး

ေားများ

သပမယာမမရ။ ဆငးရသောအမ

သထာငစ- ၂၅% (ြျမးမျ သပမ၂

ဧြ)။ အလယအလေ(ြျမးမျ

သပမ ၆ ဧြ)-၆၅%။ ချမးောေ

(ြျမးမျသပမ ၁၃ဧြ)-၁၀%၊

အမျးေမးဦးသဆာငသောအမ

သထာငစ-၃၀%။

လမးမကြး သဘး

ေင ေညရ

ေည။ ပမ နင

ေြမသဝး၊ ြင

လယသရမျြနာ

ပြငထြ အပမင

၃၀၀၀သြ။ ပမန

မာအစးရအြ

ချြမ

အများစမာလယသပမများ

ပြစေည။ မေသစာြ

သောသပမ အနညးငယရ

ေည။ စြ သပြာငးအပြင

အဓြစြြျးေးနများ

မာ ြြေနပြ နင စြါး

ပြစေည။ သောင ယာသပမ

မြျနရ။ ဝြနင ြြ

အသပမာြအပမားသမးပမ

ေည။

သပမယာအဓမမေမးယမနင

ြဋြြခမရ။ အမသထာငစ

ေငးေင ပမနမာအစးရ၏

သပမယာြငဆငခငရေည။

ဓသလထးေမး ဥြသဒြ

ပမနမာအစးရ၏ သပမယာ

ဥြသဒမချငးချြအပြစ

လြနာေည။

ရမးလမျးနငြအဝလမျးြစား

နစဦး ရေည။ ြယခပမ ေင

သနထငေည။ အမသထာင စအ

များစေည ြစားနငဆြဆရ

ေည။ အေးနနးမရ၊ ေငး

အားစများ သေးနနးြ အနညး

ငယပမငထားပြး သြာြဝယ

သေးနမ ထားေည။ အမသထာင

စအားလးေည ချမးောလျင

သောငမ ေငးအားစ သချးသင

ယရေည။ အချ အမသထာငစ

များအထးေပြင အမျးေမး

ဦးသဆာငသောအမ သထာငစ

များမာ သချးသငပြနဆြရန ပြ

ဿနာများရေည။

သြျးရာ၄။ြယခပမ နယ အမသပခ- ၁၉၄၊

လဦးသရ-

၁၁၉၈၊ြ

ယနးေငးရငး

ေားများ

သပမယာမမရ။ ဆငးရသော အမ

သထာငစ- ၂၅% (ြျမးမျသပမ ၄

ဧြ၊ စြသပြာငး အေြြျမးမျ-

၂ဧြ)။ အလယအလေ (ြျမးမျ

ပမသဂဧြ၊ စြသပြာငးအေြ

ြျမးမျ ၄ဧြ ) နင ချမးောေ

(ြျမးမျသပမ ၁၀ဧြ၊စြသပြာငး

အေြ ၈ဧြ)-၁၅%၊ အမျးေ

မး ဦးသဆာငသော အမသထာငစ-

၁၀%။ (အလယအလေအမ

သထာငစအများစ)

လမးမကြးမ ၁၀

မငအြာေင

ေညရေည။

လယသပမ အများ

စ ပြစပြး၊ မေ

သစာြပခငးမရ

သောသောငယာ

အချ ရေည။

ြငလယသရ မျြ

နာပြငမအပမင-

၃၀၀၀သြ။ ပမန

မာအစးရအြ

ချြသရး၊ အချ

KNPP

မေသစာြပခငး မရသော

သောငယာများရပြး လယ

သပမများလမးမးေည။

ေစသောမရသော၍

သောင ယာချ ထငရနမရ

သော။ သောငယာေး န

များ သနရာေင စြသပြာငး

များ စြြျးေည။ လယ

သပမများေင စြါး၊စြ

သပြာငး နငဘနးေြစြ

ြျးေည။

ပြးခေညြစစရြေစခမ

လ၍ သပမယာအဓမမ ေမး

ယမ မရ။ ၃၅%သော အမ

သထာငစများေင ေရား

ဝငသပမယာ ြငဆငခငရ

ေည။ ဓသလထးေမး

ဥြသဒနင ပမနမာအစးရ၏

သပမယာဥြသဒြ လြနာ

ေည။ ြငဆငခငရလျင

လြြငခငြမ လပခေည။

ရာမစြသပြာငးနင ဘနးအ

သပမာြအပမားစြြျးေည

ချမးောသော အမသထာငစ

ေည အဓြြစားပြစေည။

အပခားြစားမာ သြျးရာ ၃မ

ရမးေငးရငးေားြငပြစ

ေည။ ေစလလျင၅%အေး

ပြငသငသချးေည။ ေငးအားစ

သချးသငမာ အေးမယြါ။

ြစစညး ပြနေငးလျငသေးြြ

သြါြသေးထြများစာ သေး

သလျာသြးရပြး၊ေငးအားစသေး

နနးမာသြါြသေးထြြမပမင

မားေည။ သ ြးပမပြဿနာအ

ေြ ေေငးမရရြါ။

Page | 50

ရမးပြညနယသပမာြြငး လမြထဝ သြျးရာ၏ဆငးရ

ချမးောမျသဝမ ြထဝ စြြျးသရးသဂဟ သပမယာလြြငခင ြစားများ/သချးသငများ

သြျးရာ၅။

ြေခငပမ နယ

အမသပခ- ၅၆

လဦးသရ-၂၄၀

ြချငလမျး

အများစ။ ရမး၊

ေမာနင ေရြ

လမျးများ

လညးရေည။

သြျးရာေငသပမယာမ အမ

သထာငစ မြျနရြါ။ ဆငးရ

သော အမသထာငစ-၆၃% (ြျမး

မျ ၁.၅ ဧြ)။ အလယ အလေ

အမသထာငစ- ၃၀% (ြျမးမျ၄ဧ

ြ)။ ချမးော သောအမသထာင

စ-၇% (ြျမးမျ ၁၀ဧြ)။ အမျး

ေမး ဦးသဆာငသော အမသထာင

စ ၁၈%(စစ သ ြာင ပြစရသော

မဆးမများ)

မဆယေအဓြ

လမးမကြးေင

ေညရေည။

သောငြြေ ၁

နာရခန သမာငး

လျငသြာငးခါး

ပြညေစစအြ

ချြသရး၊ ပမနမာ

အစးရအြချြ

သရးရေည။ ြင

လယသရ မျြနာ

ပြငမအပမင

၄၀၀၀သြ

လယသပမနင သောငယာ

နစမျးလးရေည။သရ

သပြာငးသောငယာစနစမာ

လြ ြျနေစသော များ

မရသော သောသ ြာင ရြ

ေန ေားပြး သပမယာအား

လးြအပမေမး စြြျး

ေည။ ဝြနင ြြသမး

ပမေည။ ဘနးစြြျး၏

မရသြ။

အဓြလမးမကြးေင

ေညရပခငးသ ြာငစစေြ

နင ြမပဏများ၏ အဓမမ

သပမယာေမးမ များပြား

ေည။ သ ြးပမသ ြာင

သရာငးချမ နငသပမယာ

ေမးမများသ ြာင သနာြ

ထြသပမသရာငးချမြခငမ

ပြသောသြ။ ချမးောသော

အမသထာငစများေညသပမ

ယာြငဆငခငအချ ရ

ေည။ ဓသလထးေမး ဥြ

သဒနင ပြဌာနးဥြသဒြျင

ေးေည။

အနးနားသြျးရာများေင ြ

စားအများအပြားရေည။ ရာေ

ရာေားများေည လမျးစေြ

စားများဆေဆြေယေည။

ေစလလျင ၅%အေငးနင သင

သချးေည။ သငသချးယေညနင

စေငေည။ ရေေမး ေးန

များသရာငးချပြးလျင သ ြးဆြ

ရေည။ သပမယာေည သငသချးမ

အေြ အသြါငြစစညးပြစ

ေည။ (ေငးအားစအားသချး

သင မဟေသော) ချမးော

သော အမသထာငစမ လ၍ ြျန

အမသထာငစအားလး သချးသငရ

ယေည။ ချမးောသော အမ

သထာငစမလ၍ အမသထာငစ

အားလး ေးနရေေမးပြး

လျင ချြပခငးသရာငးချေည။

ချမးောသော အမသထာငစမ

လ၍သ ြးပမေည ြျယပြန ၍

အသရးကြးသော ပြဿနာ ပြစ

ေည။

သြျးရာ၆။လားရး

ပမ နယ

အမသပခ- ၅၈

လဦးသရ- ၂၉၉

အားလးနးြါး

ေည ြသလာင

လမျးများပြစ

ေည။ ြချင

သပမယာမအမသထာငစ ၃% ဆငး

ရ သောအမသထာငစ၉၁%(ြျမး

မျ ၂ ဧြ)။ ချမးောသော အမ

သထာငစ-၆% (စြသပြာငးစြ

ခငးအသပမာြ အပမားရေည။)

စြသပြာငးသ ြး ပမများသ ြာင

အဓြလမးမ

ကြးေငရေည။

လားရး၊ ြးြန

ေရေသြျးရာ

ေနငေြမသဝး

သြ။ ြငလယသရ

စြသပြာငးနငဘလြနစ

ဂါ ေြဝငသငရ ေးနအ

ပြစ စြြျးေည။ သောင

ယာစြါး အနညးငယစြ

ြျး ေည။ ဘနးမစြသြ။ ဝြနညးငယသမးပမ

ေည။

အစးရ၊ြမပဏ နင စစေြ

၏သပမယာေမးမများအ

သပမာြအပမားရပြး၄ငး ေ

ြစြသပြာငးစြြျးေည။

သပမယာြငဆငခငမရ။ ဓ

သလထးေမး ဥြသဒနင ပြ

ေငးရငးေား ေရေလမျး ြ

စား များ ထမ ၅% အေးနနး

နင သချးယ သော အမသထာငစ

၈၀%ရေည။ ေသဘာ ေည

ချြအသြါမေည၍သင(ေမ

ဟေ)ေးနများြပြနသြး ဆြ

Page | 51

နငရမးလမျး

အနညးငယ

ောရေည။

အလယအလေ အမသထာငစမရ

ြါ။ အမျးေမး ဦးသဆာငသော

အမသထာငစ ၉% (အားလး

ဆငးရေည) ယခဆငးရ သော

အမသထာငစများမာ ယခငြ အ

လယအလေအမသထာငစများ

ပြစ ေည။ စြသ ြးပမသ ြာင

သပမယာများသရာငးချလြရ

ေည။

မျြနာပြငအ

ပမင ၃၀၀၀သြ။

ပမနမာအစးရအြ

ချြသရးရသော

လညးသပမာြ

ြငး ssa ၏

လမးမးမ

ရေည။

ဌာနး ဥြသဒြျငေးေည။ ရေည။ စြ သပြာငးစြြျး

ေည ေရေလမျး ြစား များ

ထေ သ ြးသြျ ေညအထ

သပမငားထားပခငးပြငသ ြးဆြ

ေည။ ၂၀% သော အမသထာင

စ များေည ြးြန ေရေ

ြစားများထမ သပမအသြါငထား

ပြး အေးနနးပမငမား စာပြင

သငသချးေည။ ရလာဒအသနနင

ြးြန ြစားများထ သပမယာ

များဆးရးရေည။ အမသထာင

စ အားလးေည သချးသငရယ

ြပြး သ ြးပမပြဿနာ များရ

ြေည။ သ ြးပမသ ြာင သပမ

ယာ ဆးရးမမာ ေညသောပြ

ဿနာပြစေည။

သြျးရာ ၇။ လားရးပမ

နယ

အမသပခ-၂၈၀

လဦးသရ-

၁၄၀၀ အဓြ

လမျးမာ လား

ဟပြစေည။

ဝလမျးနင

ရမးလမျး

အနညးငယရ

ေည။

သပမယာမအမသထာငစ-၇% ဆငး

ရသောအမသထာငစ-၇၁% (ြျမး

မျ ၂ ဧြထြနညး)။ အလယ

အလေအမသထာငစ- ၁၈%

(ြျမးမျ၇ဧြ)။ ချမးောသော

အမသထာငစ-၄%(ြျမးမျ ၁၀

ဧြ)။ အမျးေမး ဦးသဆာင

သောအမသထာငစ ၁၁%။သပမယာ

မနငဆငးရသောအမသထာငစ

များေညယခငြအလယ

အလေအမသထာငစများပြစပြး

စြသပြာငးသ ြးပမများသ ြာင

သပမယာများြသရာငးချခရ

ေည။

သောင ြားသပမ

ေားလမးသြါ

ေငရေည။ ြင

လယသရမျြနာ

ပြငမအပမင

၂၈၀၀သြ။ပမနမာ

အစးရအြချြ

သရးရသောလညး

သပမာြြငးSSA

နင မနြနပြည

ေစစအြ ေ

လမးမးေည။

လယသပမများနငသောင

ယာသပမများေငလနခ

သော ၁၀နစြေညးြစ

ြ သပြာငးစြြျးေည။

ဆနစြြျးထေလြမမ

ရ။ြျနားများြသရာငးချ

ေည။ ဝြနင ြြ သမး

ပမေည။ ယခစြသပြာငး

စြခငးများေငသပမဆ

လာနင သြါငးြငများ

အသပခအသနမာ အလနဆး

ရားသနေည။

စစေြြသပမယာအဓမမ

ေမးယပြး ပြညေစစ

များေ ရာဘာစြြျးရန

သြးေည။ စြး သပြာငး

သ ြးပမများသ ြာင သပမ

ယာသရာငးချ မအသပမာြ

အပမားရေည။ သပမယာြင

ဆငခငရသော အမ

သထာငစမရ။ ဓသလထး

ေမး ဥြသဒြျငေး

ေည။

ြစားနစဦးရေည။ အလယ

အလေနင ဆငးရသောအမ

သထာငစများေည အနးနားရ

ပမ သြါမ ရမးေရြ ြစားနင

ဆြဆေည။ ချမးောသော

အချ အမသထာငစများေည

လားရးမလားဟ ေရေြစား

ကြးနင ဆြေယေည။ နစ

ဦးလးေည သချးသငများြ စမ

ရနရာရ လကြးများနင ဆြ

ေယ ြေည။ သြးဆြြစစညး

မာ သေးြြသြါြသေးထြ

လနစာနညးြါးေည။ ချမးော

ေများ (၄ငးေေည အပခားေ

များအေြ စမသြးေည) မလ

၍ အမသထာငစေငးေည သချး

Page | 52

သငရယေည။ သပမယာေည

အသြါငြစစညးပြစေည။ (အစး

ရထမ သပမယာ ြငဆငခင မရ

သောလညး) သ ြးပမနင သပမ

ယာဆးရးမ ပြဿနာကြးကြး

မားမား ရေည။ ယခအခါသပမ

ယာများြ ရာေရာေား အ

ချငးချငးောသရာငးချနငေည

(ဥြမာ- ရာရချမးောသော

အမသထာငစများ)

သြျးရာ ၈။ သြျာြမ

ပမ နယ

အမသပခ- ၉၅

လဦးသရ ၄၃၅

ရမးလမျး

များောပြစ

ေည။

လေသနသောအမသထာငစ(သပမ

ယာမ ၊သြျးရာြစန ခာေားပြး

အမများောြျနရစေည)-

၁၆% သပမယာမ အမသထာငစ

(သြျးရာေငြျနရေည)၁၅%

ဆငးရသော အမသထာငစနင

အလယအလေ အမသထာငစ

(အလယအလေနငဆငးရသော

အမသထာငစများေည စြ

သပြာငးသ ြးပမများသ ြာင သပမ

ယာ များဆးရးခေည။)- ၆၃%

ချမးောသော အမသထာငစ-

၆% အမျးေမး ဦးသဆာငသော

အမသထာငစ- ၁၆% ယခင အ

လယအလေ အမသထာငစများ

ေည သပြာငးနင ြစြြျးသရး

သ ြးပမများသ ြာင သပမယာများ

ြ ချမးောသော အမသထာငစ

များ ထေသရာငးချခေည။

အဓြလမးမ

ကြးမ ၂မင အ

ြာေငရေည။

ြငလယသရမျြ

နာပြငမအပမင

၂၇၅၀သြ။ လယ

သပမများရပြးအ

နညးငယ သစာြ

သော သောငယာ

သပမများနငရာြ

ဝနးရထားေည။

ပမနမာ အစးရနင

သပမာြြငး

SSA ေ လေ

ေသလာ ေြ

ခြသနေည

စြသပြာငးြ ၂၀၀၃ခနစ

ေင စေငစြြျးေည။

အမသထာငစများအားလး

ြအစား စြ သပြာငးစြ

ြျးေည။ ယခအခါစြ

သပြာငးထြနနးမာ ေ

ဝြော ရေည။ စြါးပြန

လညစြြျးရန သောင

ယာ အေစခေ ထင ြ

ေည။ ြျနားများအားလး

သရာငးချပြးပြစေည။

သပမယာေမးယမမရ။အချ

အလယအလေ အမ

သထာငစများနင ချမးော

သောအမသထာငစများေင

အစးရဥြသဒအရသပမယာ

ြငဆငခငအချ ရေည။

အလယအလေ အမ

သထာငစများေည သ ြးပမ

သ ြာင ချမးောသော အမ

သထာငစများထ သပမယာ

များ သရာငးချေည။ အစး

ရ သပမယာဥြသဒမအြ ဓ

သလထးေမးဥြသဒြ

လြနာေည။

အနးအနားရပမ မ ရမးြစား

များေည သပြာငးြနေယသရး

၏ ေဟပြစေည။ သငနငေငး

အားစသချးသင များြ အလယ

အလေအမသထာငစအားလးရ

ယေည။ ချမးောသော အမ

သထာငစများြ မယသြ။ ေစ

လလျင ၅%-၆% အေးရ

ေည။ သငပြငပြနဆြရေည။

စြြျးေးနများ၏သြါြသေး

ြြစားများြေေမေေည။

(အလနေမားရးြျမဟေြ)၊

သပမယာများြ အသြါငအပြစ

မေးသြ။ သ ြးပမပြဿနာကြး

မားေည။

Page | 53

ရမးပြညနယ

သပမာြြငး သပြရငးြနညးလမး စားနြရြခာလပခမ ဘနး ေြသရာြမ အသထသထမေချြများ

သြျးရာ-၁

ဆဆငပမ နယ

၁)

၂) လြခစားအလြေမားများ

၃)ဘနးစြခငးများေင လြြငသော

အလြေမား

၄) ြျနားများသရာငးချပခငး

၅) သရသရာငးပခငး

၆) ြမရးရငးစာသနထငပခငး

(

၀ ၀

၀

၅%

၂

သြျးရာ-၂

ဟြငပမ နယ

၁)

( )

၂) လြခစားအလြေမားများအပြစထငးနငင

ေ သပြာငးသရ လြြငေည။

၃) ဘနးခငးအလြေမား

၄)ရာထေငလြခစားစြခငးလြေား

(ေရငးငား)

၀

၀

၂၀၁ ၁/၁၂

၃၅

%

၂

Page | 54

သြျးရာ-၃

ြယခပမ နယ

၁)

၂) ဆငးရသောအမသထာငစမ

အလြေမားများေည ချမးောသော

အမသထာငစများ၏ သပြာငးစြခငးေင

အလြလြေည။

၃) ဘနးစြေည။

၄) ဘနးခငးေင အလြလြေည။

၅) နငငရြပခားေ သပြာငးသရ ေည။

၆) ြျနားများသရာငးချေည။

၇) ဒေယမျးဆြ မျးသစများ စြြျးေည။

၀

၀

၂၀၀၆

၂၀၁ ၄

သြျးရာ-၄

ြယခပမ နယ

၁)

၂) ချမးောသော အမသထာငစများအေြ

စြခငးလြေားလြေည။

၃) မညေညသချးသငမမယ

၄) သငပြင ေငးအားစများ ၀ယယေည။

၅) ရေေမးေးနြ သနာြြျမ သရာငးချ

ေည။

၆) ဒေယမျးဆြမျးသစများြ စြြျး

ေည။

၇) သငသချးရန သဒေခလမအြ အစညးြ

အေးပြေည။

၀

၀

၀

သြျးရာ-၅

ြေခငပမ နယ

၁) မးရာေေငသငသချးေည

၂) ပြနသြးရမည ေငးအားစသချး သငအေြ

သငသချးေည။

၃) ချမးောသော အမသထာငစများ ေည ထြ

ြနြ သနာြြျမ သရာငးချေည။

၄) စသြါငးရယယာ အလြေမားရ ြသင

အချ စြါးစြြျးဆ

ပြစသော သောငယာ

များမအြ သောငယာ

စြါးသနရာေငစြ

သပြာငး စြြျးေပြင

အများအပြား ဝယယရ

ေည။ အမရ ဥယျာဉမ

စစေြ၏ ြအားေးပြး

သြျးရာများြ ြမပမင

မားသော သနရာများေ

သရ သပြာငးသစခြေညး

ြ ဘနးစြြျးပခငး မ

ရသောသြ။ ဘနးစြ

ခငးေင လြြငေည

အမသထာငစေငး စြသပြာငး စြ

ြျးေည။ 101 အသမရြားေည

ဤသနရာေင စြသပြာငး စြြျး

ပခငးြစေငခ ပြးသရးချယစရာသင

သချး စနစမထားရြ ၂၀၁၁ခ နစ

ေငထြခာခေည။ ဆငးရသော

အမများေညလျြစစြစစညးအနညး

101 အသမရြားေည စြ

သပြာငး စြြျး ပခငးြ စ

ေငခပြး ထြခာေား

သောအခါ ရာေရာေား

များေည ြစားများြလ

အြလာေည။ ယခအခါ

သပမယာ သရာငးချပခငးြမ

Page | 55

၅)ချမးောသော အမသထာငစများအေြ

ဆငးရသောအလြေမား

၆) ေရေနငငေ ေားသရာြပခငး

၇) ဝြ၊ ြြ

၈) သပမယာသရာငးချပခငး

ဟငးေးဟငး ရြရ

ရေည။ သနာြထြ

သောငယာ မရသော

ပခငးြ အဆးဆး

ပြစေည။

ဟ၍လညး မေရသြ။ ငယနင ဝါးေများ နငသနထင ြပြး

ချမးောသော အမသထာငစများော

စြသပြာငးမ အြျးအပမေရရ ြ

ေည။

ဝါဒအရဆန ြျငေည။ အ

နာဂေေင ဆငးရသော၊

အလယအလေ ရသော

အမသထာငစများေည စြ

သပြာငးစြြျးပခငးြ ရြ

ေန ပြး ြစြြျးရန

ြနထရြ လယယာစနစ

ြပြလြမည အစအစဉရ

ေည။

သြျးရာ -၆

လားရးပမ နယ

၁) ဘလြနစဂါ (black niger) စြြျး ပခငး

၂) ဘနးခငးများေင အလြေမားအပြစ

လြြငပခငး

၃) ထငးနငငေသရ သပြာငးပခငး

(ြမနြေပြစသနေည)

၄) ဘနးမဟေသော အပခားလြခစား

အလြေမား။

၅) ြစားများေသပမငားပခငး

၆) ြစားများထေ သပမသရာငးချပခငး

၇) သငကြေငရယရန ေးနများ

ြကြ ေငသရာငးချထားပခငး

၈) အမျးမျးသောသငသချးယပခငး

ယခေစနစလးလလြင

အမသထာငစ အားလး

ေည စြါးြ ဝယယရ

ေည။ ဝယနငရနသင

သချးရပခငးနင အပခား

အရာေ လြသဆာငရ

ေည။

ဘနးစြြျးပခငးမရ။ စ

ြသပြာငး သ ြးပမများြ

သြးဆြနငရနဘနးခငး

များေင အလြေမား

အပြစလြြငေည။

အမသထာငစအားလးစြသပြာငးစြ

ြျးခေညမာ ၁၅နစအထြ ြာခ

ပြပြစေည။ အလနဆငးရ မသေ

သော အသပခအသနပြစေည။ စြ

သပြာငးသ ြးပမများြ သြးဆြရန

သပမယာများ ြြးြန ေရေေထ

သရာငးချခ ြေည။ ချမးောသော

အမသထာငစများမာ ဓသလထး ေမး

ဥြသဒ အသမဆြခခငအရ သပမယာ

များ ရရ ြေည။

အနးနားရြးြန ေရေ

သြျးရာေည သပမယာဆး

ရးမနင ြေေြ၍ ကြး

မားသော ေြသရာြမရ

ေည။ ရာေရာေားများ

မာသပမ၂ဧြခန ရ သော

လညး ြးြန သပမယာများ

မာစေဝငစားြယသြာငး

သအာင အများအပြားရ

ေည

သြျးရာ-၇

လားရးပမ နယ

၁) ချမးောသောအမသထာငစများ၏

စြသပြာငးစြခငးများေငလြခစား

အလြေမားအပြစလြြငပခငး

၂) ေစသောထမ ထငး၊ မးသေး ထေလြ

ပခငး

၃) ဝြများ၊ ြြ များသရာငးချပခငး

၄) နငငရြပခား ေ သပြာငးသရ လြြငပခငး

၅) စသြါငးရယယာ အလြေမား ရြသင

၆) ေးနစြရများ ေငအလြလြပခငး

၇) ချမးောသော အမသထာငစများေ သပမယာ

သရာငးချပခငး

စြသပြာငးစြြျး ပခငး

သ ြာင သောငယာစြါး

မရသောသြ။အမသထာင

စအားလး ဝမးစာစြါး

ဝယယရေည။ ဆငးရ

သော အမသထာငစများ

မာ ဆနေြ သငသချးရ

ေည။

ဘနးစြြျးပခငးမရ။

(သပမမျြနာပြငနမပခငး၊

စစေြနငနးြြပခငး)၊

ဘနးခငးများေငဝင

သရာြလြြငပခငး

မရ။

သပမယာမများမလ၍စြသပြာငး စြ

ြျးေည။ လနခေည ၁၀နစသြျာ

စြသပြာငး စေင စြြျးပြးသနာြ

ြစားများြ စေငအေးပြေည။

သ ြးပမနင သပမယာဆးရးမပြဿနာ

ကြးမားေည။ သြျးရာရ လကြး

များေည ြစားများြယစားသ ြး

ပမများြစမသြးပခငးပြင ချမးော

လာေည။

အဆြအေယသြာငး

သောအမသထာငစများမာ

သချးသငများြ စမပခငး၊ စ

ြသပြာငး သ ြးပမသ ြာင

သရာငးချသော သပမများြ

ဝယယပခငးေသ ြာင ဓန

အငအားပြန သဝမြမမမျေ

သြ။ အလယအလေ အမ

သထာငစများေည သပမယာ

များ သရာငးချပြး ြမဆငး

ရလာေည။ သပမယာမအမ

Page | 56

သထာငစများ ပြစလာ

ေည။ သြျးရာ၏စညး

မျဉးအရ သပမယာများြ

ေစရာေညး ေားချငး

ော သရာငးချနငေည။

သြျးရာ-၈

သြျာြမပမ နယ

၁) အလြေမား

၂) စြြျးချနေင ချမးောသော အမသထာငစ

များ၏သပြာငးစြခငးများေင လြခစား

အလြေမားအပြစလြြငပခငး။

၃) ေစထေသရးလြငနးေငအလြေမား

အပြစလြြငပခငး

၄) ရာပြငရ ြစြခငးများ ေင လြခစား

အလြေမားအပြစလြြငပခငး

၅) ြျနားများသရာငးချပခငး

(ေစ သြာငမမြျနသော)

၆) ြြသမးပမသရာငးချပခငး

၇) ထငးနငငေသရ သပြာငးလြြင ပခငး။

၈) ချမးောသော အမသထာငစများေ သပမယာ

သရာငးချပခငး

စြါးစြြျးမ လးဝနး

ြါးမရသောေပြင အမ

သထာငစအားလး စြါး

ဝယရေည။ စြသပြာငး

ထြနနး သလျာြျလာ

ေညနငအမျ အပမေ

နညးလာပြးစားနြ

ရြခာ ဝယယရန ဝငသင

နညး လာေည။ မးရာ

ေေင စားနြရြခာ

ဝယယရန သငသချးရ

ေည။ စားနြရြခာလ

ပခမ အဆးရားဆး ပြစ

လာေည။

ဘနးစြြျးမမရ။

ဘနးခငးများေငလြ

ြငပခငးမရ။

သပမယာမများမလ၍ အမသထာငစ

အားလးစြသပြာငးစြြျးေည။

၂၀၀၃ခနစြေညးြ ြအစားစ

ြသပြာငး စြြျးေည။ ြမစြမ

ြ ြစားများ နငဆြေယပခငးမရ

သြ။ ချမးောသော အမသထာငစများ

ေည ကြးမားသော သပမယာြငဆင

ေများပြစလာေည။ အလယအ

လေ အမသထာငစများ၏သ ြးပမ

သ ြာငသရာငးချသောသပမယာများြ

ဝယယပြး စြသပြာငးစြြျးေများ

ပြစလာေည။ သပြာငးသ ြးပမ

သ ြာင ြျနားများအားလးသရာငး

ချရေည။ သပြာငးထြနနး သလျာ

ြျလျြရပြး သ ြးပမပမငမားေည။

အမများမာ အရညအသေး ညြျငး

ေည။

ရမးြစားများေည ရမး

ရာများေင စြြျးထြ

ရသော ေးနများြ သေး

ြြသြါြ သေးပြငဝယ

ယေည။ သပမယာြ အ

သြါငြစစညး အပြစအေးမ

ပြသြ။ ပြစရးပြစစဉမ

ဟေသြ။ ေသော သ ြးပမ

နင သပမယာမပြဿနာ

ေည ပမငောသော ပြဿ

နာ ပြစဆပြစေည။