1

انسان، طبیعت، معماریجزوه

93-94دوم سال تحصیلی ترم

سمانه رحمدل مولف:

2

اولفصل

3

نام یزدان پاکبه

طبیعت بر دو قسم فیزیکی و متافیزیکی است. وماهیت رابطه انسان

قسم اول، ماهیت فیزیکی که تبلور معمارانه آن شامل گونه های مختلف معماری مانند معماری پایدار، معماری اقلیمی،

متافیزیکی که تبلور معمارانه آن فضاهای قدسی و به طور معماری ارگانیک، معماری بیونیک و ... است. و قسم دوم، ماهیت

باشد. ، معابد میمدهع

تا پیش از پایان عصر یخبندان، ارتباط بشر با طبیعت بسیار محدود و همراه با ترس فراوان بود. در عصر یخبندان انسانها از

های آن دوره پدیده ای بیعت از نظر انسانبیم سرما و حیوانات وحشی به اعماق غارها پناه برده و در آن ساکن بودند. ط

خطرناک بود که شرایط زندگی ویرا سخت کرده بود. بنابراین شکل گیری محل

بود که نمود آن غارها ستیزی الگوی طبیعتسکونت در این دوره بر اساس

بودند. تنها راه ارتزاق بشر در این دوره شکار حیوانات بود که به دلیل داشتن ابزار

اولیه در اعماق غارها و به همین سبب انسان تدایی، کاری مشکل بود. شکار اب

که امروزه ثابت شده در واقع طلسم کشید هایی می نقاشیتاریک ترین نقطه آن

بودند. بشر با ترسیم حیوانات در دیواره غارها به دنبال زیبایی نبود، بلکه

ست به کنترل خود خواست آنها را از طریق طلسم که یک پدیده متافیزیکی ا می

ن دینی محسوب تر شکار شوند. هرچند این اقدام یک آیی ورد تا راحتبیادر

این است که بشر از ابتدا، هر زمان که از لحاظ فیزیکی قادر به هشود، ولی نشان ینم

کنترل شرایط زندگی خود نبوده به متافیزیک متوسل شده است.

بشر قادر به کاشت، رها، اولین انقالب بشر یعنی انقالب کشاورزی صورت گرفت. با پایان عصر یخبندان و خروج انسانها از غا

داشت و برداشت محصول از دانه گیاهان شد. به موازات آن، قادر به اهلی کردن حیوانات و دامپروری گشت. این دو پدیده

کنیم. ه میراهم کذد که در ادامه به آن اشارف ایجاد فضای قدسی مرتبط با طبیعتزمینه را برای

، سه موضوع دارای اهمیت است که در ادامه بررسی خواهد شد. آن سه موضوع فضای قدسی با طبیعتارتباط در زمینه

. فرم فضای قدسی.3یابی فضای قدسی. . مکان2. علت پیدایش فضای قدسی. 1عبارتند از:

ضای قدسی چه ارتباطی با طبیعت دارد؟. علت پیدایش )فلسفه وجودی( ف1

با شروع عصر کشاورزی، بشر نیاز خود را به عد متافیزیکی آن است. پیدایش فضای قدسی امری مرتبط با طبیعت، به ویژه بُ

عناصر طبیعی بیش از پیش حس کرد، زیرا پرورش گیاه نیاز به دو عامل طبیعی خورشید و باران داشت. از آنجا که بشر قادر

ود عوامل طبیعی موثر بر کشاورزی یعنی خورشید و باران را با عقل خود کنترل کند، به ناچار به متافیزیک متوسل و برای نب

ب ایزدانی به این ترتیب بشر برای خورشید و آ و دست به ایزدسازی و اسطوره سازی زد. این عناصر بعد متافیزیکی قائل شد

کرد. اما کجا کردند. انسان هم با ادای قربانی و نیایش به درگاه این ایزدان، رضایت آنها را جلب می نها را کنترل میآساخت که

نقاشیهای درون غارها برای طلسم حیوانات

4

با توجه به این که خورشید و باران در آسمان قرار داشتند و قله کوه هم نزدیکترین نقطه به آسمان بود،نیایش انجام شود؟

. به تدریج در این دها شروع به عبادت کردن ن هستند و در نتیجه در باالی کوهها ساک ایان در باالی کوهفکر کردند که خد

واقع ر دساخته شدند. ها و تقدیم قربانی برای نیایش خدایان یمکانها معابد

معابد مکانهایی برای انجام آیینهای ویژه هستند که این آیینها برای جلب

رضایت خدایان طبیعی است.

در فرهنگ مردم باستانی، کوه نماد اهمیت کوه در فرهنگ باستانی:

برکت برای برکت و نماد اتصال بین زمین و آسمان است. زیرا آسمان منشاء

کشاورزی و دامپروری بوده است؛ بنابراین کوه به عنوان نزدیکترین نقطه

قی شده و به تدریج قله کوه در ذهن لین به آسمان، محل اتصال این دو تزم

مردم باستانی تبدیل به مکانی مقدس و مکان سکونت خدایان گشت.

در اسطوره درخت زندگی وچشمه آب حیات: این دو اسطوره در واقع

ادامه تقدس کوه و اهمیت قله کوه از نظر متافیزیکی به وجود آمدند. در باور

بسیاری از ادیان باستانی، یک کوه مقدس وجود دارد که مرکز جهان است.

در باالی آن کوه یک درخت همیشه سبز )نماد زندگی جاودانه که آرزوی

زنده شدن انسان است( وجود دارد که از پای آن چشمه آب حیات )نماد

شود و زمین را سیراب می کند. این اسطوره زمین و انسانها( می جوشد و از چهار طرف کوه به چهار گوشه جهان سرازیر می

کند. دو واقع با ترکیب سه عنصر کوه، اب و درخت، آنها را نماد حیات بر روی زمین معرفی می

یابی فضای قدسی چه ارتباطی با طبیعت دارد؟ . مکان2

گیرد. به این معنا که وجود این سه عنصر یابی فضاهای قدسی، بر اساس سه عامل طبیعی کوه، آب و درخت انجام می نمکا

در یک مکان بر انتخاب آن مکان برای احداث معبد تأثیرگذار است. ابن سه عنصر باید شرایط خاصی داشته باشند تا برای

احداث معبد انتخاب شوند:

کوه مقدس و کوه:الف.

ه طور کلی کوهی که یا ب

های اطرافش نسبت به کوه

برتری داشته باشد.مانند

تان، سکوه آرارات در ارمن

، کوه خواجه در سیستان

و....

تصویر کوه مقدس، درخت زندگی و حیوانات محافظ آن، در قالی ایرانی

چنار کهنسال امامزاده صالح نهران مقدسبرکه در کنار یشکده آذرگشسب: مکانیابآت

5

، یا برکه مقدس در کنار آتشکده مقدس، مانند رود گنگ در هندوستانوجود یک چشمه مقدس یا رود آب: ب.

آذرگشست در تکاب.

ر خونبار روستای زریبار افتند، مانند چنا هایی مذهبی اتفاق می درخت کهنسال مقدس که در اطراف آن آیین درخت: پ.

، درخت چنار امامزاده صالح تهران و....جارگاه گیالنروف به عزادار در وادر قزوین، یا چنار مع

. فرم فضای قدسی چه ارتباطی با طبیعت دارد؟3

گذارد. زیرا همان طور که گفته شد، کوه در اولین و مهمترین عاملی طبیعی است که بر فرم فضای قدسی تأثیر می کوه

ر طبیعی و واسط بین زمین و آسمان )خدایان و ایزدان( است. بنابراین عالوه بر باورهای مردم باستانی مهمترین عنص

الگوی مختلف، تحت تأثیر 4یابی، کوه بر فرم فضای قدسی هم اثر گذار است. اصوال فرم معابد و فضاهای قدسی بر اساس مکان

گیرد. این چهار الگو عبارتند از: کوه شکل می

امامزاده ابراهیم و اسحاق در شفت، امامزاده هاشم نزدیک رشت، چهارطاقی نیاسر و نشلج الف. معبد در باالی کوه، مانند

در منطقه کاشان، آتشکده آذرگشب در تکاب و... .

که این حالت معروف به معابد غاری شکل است، مانند معابد بودایی آجانتا و الورا در هندوستان، مهرابه ب. داخل کوه،

مراغه و ... . نزدیکیورجوی در روستای

6

و زیگورات اور.. به شکل کوه، مانند اهرام و معابد مصری، زیگورات چغازنبیل ج

از سنگهای کوه مقدس، مانند خانه کعبه که از سنگهای کوهی در بهشت ساخته شده است. د.

گیرد. مورد بررسی قرار می های مختلف رابطه مکانیابی و فرم فضای قدسی با طبیعت در تمدنادامه، در

در ایرانفرم فضای قدسی مکانیابی و

در ایران تا پیش از ورود اسالم، سه دین شاخص وجود داشته که مکانیاب و فرم معابد هرکدام از این ادیان، با بعد

متافیزیکی طبیعت در ارتباط است. این سه دین عبارتند از مهر پرستی، ناهید پرستی و زرتشتی.

یسم(الف. دین مهرپرستی )میترائ

شید، دوستی، پیمان و که مهر، خدای خور شکل گرفته "میترا"یعنی "مهرایزد " دین مهرپرستی اساسا بر مبنای پرستش

است. بنابراین خورشید به عنوان و پایان دهنده تاریکی ان طور که خورشید منشاء همه نیکی ها بر روی زمیننیکی است، هم

است.که مهر به معنای مهرابهن نام معابد مهرپرستا گیرد. نماد ایزد مهر، در دین مهرپرستی مورد تقدس بسیار قرار می

باشد. خورشید و آبه به معنای جای گود است و مهرابه به معنای جای گود پرستش مهر یا خدای خورشید می

یابی معابد مهری همواره در نزدیکی چشمه مقدس و در محل کوه مقدس بوده است. مکان

7

تا کنون کشف شده مهری که بددر درجه اول کلیه معافرم معابد مهری از جهات مختلف با طبیعت در ارتباط بوده است.

شده اند که این ناشی از تقدس کوه در آیین مهر است، زیرا بر طبق اساطیر مهرپرستان، ایزد فرعظیمی ح در دل کوه یا صخره

وجود دارد تا 1در ورودی همه مهرابه ها پادیاببا شکافتن سنگی عظیم، از دل آن زاده شده است. دوم آنکه )میترا( مهر

رابه دارای پالن دایره و حجم فضای اصلی مه سوم، فرم. به خود را از آلودگی ها پاک کنندمهراورود به مهرپرستان پیش از

باشد. چهارم، ی نمادی از گنبد آسمان میطنماد خورشید و فرم کروی یا مخرو کره یا مخروطی شکل است. که پالن دایره نیم

ورود نور ی ازه فضای اصلی مهرابه بازشویی به شکل دایره حفر می شود. این بازشو در واقع نماددر مرکز و باالترین نقط

با شکافتن صخره تاریک، نور را به جهان هستی آورد.به جهان تاریک داخل صخره است، همان طور که میترا خورشید

ند. ین نمادهای ایزد مهر هستدر فرهنگ میترایی، درخت سرو، شیر و گل نیلوفر آبی از مهمتر

هر چیز یادآور معماری زورخانه های امروزی است. فرم مهرابه ها بیش از

ب. دین ناهید پرستی

معابد ناهید پرداخت که نمادش آب بود. میدین ناهیدپرستی به پرستش ایزدبانو آناهیتا، خدای آبها و زایش و بارروی

ه میل)نزدیک شهر ری( کشف شده است.ور و تپمعبد آناهیتا در کنگاور، بیشاپ چندنام دارند. امروزه معبد آناهیتا پرستی

یابی معبد آناهیتا عموما بر باالی بلندی و تپه بوده است. مکان

مورد است: 3ارتباط فرم معبد آناهیتا با طبیعت در فرم معبد آناهیتا نیز مطابق با طبیعت شکل گرفته است.

ران و برگزاری نیایش آب..سقف باز: برای ورود با1

.حوضچه در مرکز: برای جمع آوری آب و مهمترین نقطه )مرکز(2

معبدپیرامون فضای . کانالهای آب در اطراف: برای حرکت آب مقدس در 3

. پادیاب به معنای جای گودی است که حوضچه تظهیر در آن قرار دارد. 1

مهرابه قدمگاه، آذرشهر مهرابه ورجوی در مراغه

8

فرم آناهیتا زمینه ساز فرم چهارطاقی در معماری ایران شد که مهمترین فرم معماری ما است.

. دین زرتشتیپ

خورشید جایگاه واالیی دارد. ،مهرپرستی در این دین مانندپردازد. دا، ایزد نیکی و خیر میدین زرتشتی به پرستش اهورامز

گیرد و خورشید نیز مانند آتش ابدی اهورامزدا مورد پرستش قرار می ورزیرا در دین زرتشتی، آتش جاویدان به عنوان نماد ن

است. فرم "چهارطاقی"ترین فرم آتشکده ها، اصلیشود. ه معابد زرتشتی آتشکده گفته میبجاویدان، نوری ابدی دارد.

وصل شده اند و مرکز آن نیز سقفی گنبدی قرار دارد. طاق به هم 4ون است که با ست 4چهارطاقی متشکل از

مکانیابی چهارطاقی همواره بر باالی کوه است.

مورد با طبیعت در ارتباط است: 6فرم چهارطاقی در

از آتش جاویدان)که عنصری طبیعی است( از خاموش شدن به وسیله باد و باران. مسقف بودن: برای حفاظت. 1

)مانند آندره عملکردگرا باستانشناسانی شکلِ سقف: در مورد فرم گنبدی چهارطاقی چند نظریه وجود دارد: د. فرم گنب2

گدار( علت آن را استفاده از مصالح بوم آورد )خاک( می دانند و اینکه با خاک و خشت از نظر تکنیکی فقط امکان ساخت سقف

، یعنی فرم گنبد با بعد معتقدند که فرم گنبد نماد گنبد آسمان است )مانند نادر اردالن( گرایانسنت گنبدی وجود دارد.

مان مرتبط است. تاریخ گرایان هم معتقدند که فرم گنبد از کوه که عنصری مقدس است الهام گرفته متافیزیکی طبیعت و آس

شده است.

ضلعی منتظم است، 4. پالن مربع: سنت گرایان معتقدند که مربع نماد زمین است. رمزشناسان معتقدند که مربع چون 3

هارباغ، چهار سوق و... (.نشانه کامل بودن فضا است، مثل چ 4نماد فرم کامل است )عدد

. دیواره های باز: برای اینکه گذشتگان معتقد به نیایش در فضای باز )طبیعت( بودند.4

گهداری و نیایش می شد.طبیعی در مهمترین نقطه چهارطاقی ن. آتش در مرکز: عنصر 5

تا در بیشاپورمعبد آناهی

9

ن، و فرم چهارطاقی نماد اتصال زمین و گرایان، دایره نماد آسمان، مربع نماد زمی . فرم دایره بر روی مربع: از نظر سنت6

آسمان است.

عنوان فضای اصلی معماری به طور گسترده ای وارد فرم چهارطاقی به اهمیت فرم چهارطاقی در معماری ایران:

پس از آن معماری اسالمی می شود. همه گنبدخانه ها در مساجد به شکل چهارطاقی هستند، همین طور معماری ساسانی و

مدارس، مقبره در زیارتگاه و شاهنشین در خانه ایرانی همواره به فرم چهارطاقی ساخته شده است. مَدرَس در

وجه مشترک سه فضای معماری مهرابه، معبد آناهیتا و آتشکده در این است که هر سه مرکزگرا بوده و در مرکز هر سه

آن وجود داشته است.آنها عنصر طبیعی مقدس یا نمادی از

تخت جمشید چیست؟ماهیت

، یک مجموعه کاخهای سلطنتی و مکانی برای بارعام شاهان هخامنشی بوده است. محلی که نیست که تخت جمشیدشکی

تفسیر نقوش و حجاری های تخت جمشید اما یران حاضر می شدند.حاکمان سرزمینهای تابعه ایران در آن به خدمت شاهان ا

ه خورشید و ز نقوش منسوب بنشان می دهد که این بارعام در یک روز خاص از سال بوده است. سراسر تخت جمشید پر است ا

یکی از . اما مهر هستندایزد مهر؛ مانند نقش نیلوفر آبی، نشان فروهر )خورشید بالدار(، درخت سرو و... که همگی نمادهای

، و گاو نماد مهمترین نقشهای تخت جمشید نبرد شیر و گاو است. در فرهنگ میترایی شیر نماد خورشید و نماد فصل گرم

و از خون این قربانی که در سراسر زمین جاری میشود، کشتزارها ست. شیر )میترا( گاو را قربانی می کند زمین و فصل سرد ا

د بر تارکی غلبه کرده و روز از شب بلندتر یسیراب می گردد. زمان قربانی شدن گاو توسط شیر، در واقع زمانی است که خورش

می شود، یعنی زمان اعتدال بهاری یا همان نوروز ایرانی، روزی که آغاز فصل کشاورزی است.

و نیز مکانیابی آن در دامنه کوهی به نام مهر عده بسیاری از صاحبنظران با توجه به نقوش موجود در تخت جمشیدامروزه

شده است. ، معتقدند این بنا در واقع برای بارعام نوروزی توسط پادشاهان هخامنشی بنایا میترا

چهارطاقی نیاسر

شدن گاو توسط شیر، تخت جمشیدربانی ق

10

دسی با وجه متافیزیکی طبیعت در معماری باستانی جهانارتباط فضای ق

النهرین ا. بین

ترین تمدنهای انسانی است. تمدنهایی مانند سومر، بابل و آشور همه در این سرزمین سرزمین بین النهرین خاستگاه کهن

النهرین عمدتا به شکل کوه است. معروف ترین نوع معابد در بین النهرین زیگورات فرم فضاهای قدسی در بیند. قرار داشته ان

زیگوراتها عموما هفت طبقه هستند که نام دارد که به شکل یک هرم مطبق است و پرستشگاه در باالترین طبقه آن قرار دارد.

تها می توان به زیگورات اور و زیگورات چغازنبیل اشاره کرد. در داخل ارگ از معروفترین زیگورانمادی از هفت آسمان هستند.

ناتمام سارگون پادشاه آشوری، یک معبد به شکل زیگورات دارد که نشان دهنده پیوند بین شاهان و مذهب در این سرزمین

خدایان به حساب می آمدند. ستان شاهان نماینده و فرزنددر دوران بااست. اصوال

خوانده می شود. ایشتار هم مانند آناهیتا الهه موکل "ایشتار"ایزد بانوی آبها که در ایران آناهیتا نام دارد، در تمدن بابل

دروازه ایشتار که در ورودی شهر بابل قرار داشته مخصوص این ایزدبانو بوده و نمادی از بارندگی، باروری و حاصلخیزی است.

توجه وی به شهر بابل بود. این دروازه هم اکنون در موزه برلین نگهداری می شود.

هند .2

هردو این مذاهب خورشید عنصری بیشتر تحت تاثیر دو مذهب هندوییسم و بودایی قرار دارد. در هند استانیبفرهنگ

در بان سانسکریت به معمای دایره است ولی هند خورشید در شکل فرم مانداال به تصویر کشیده می شود. مانداال در مهم است.

در هند نماد خورشید، گل شود. مانداال بع و هر فرمی که برمبنای دایره شکل بگیرد گفته میدر فرهنگ هند به دایره، مر

و چرخه تکرار چرخی دائما ادامه داردگردش د زندگی ماننددیان به تناسخ معتقدند و می گویناست. هننیلوفر و چرخه زندگی

نیلوفر نیز مرکز مانداال رد می شود. گل مانداال عالوه بر خورشید نماد چرخه هستی هم هست و محور هستی نیز از. پس است

نماد خورشید است.

پالن مرکزی و به شکل هندو و هم بودایی موثر است. معابد هندو همگی دارای ضای قدسیففرم مانداال هم در معماری

معابد همچنین دارای گنبهای بسیار بلند از این معابد در حجم شبیه مانداالیی سه بعدی هستند. این ی مانداال هستند. برخ

هستند که به نوعی نماد کوه است.

راهبان بودایی در قدسی بودایی در هند شامل مقابر و معابد تست که هردو تحت تاثیر مانداال شکل می گیرند. مقابر فضای

دارای پالن دایره و حجم متمایل به از مقیاس کوچک تا بزرگ وجود دارند ولی در فرم، همگی نام دارد. استوپاها "استوپا"هند

واقع هر استوپا یک مانداالی سه بعدی است. معابد در بوروبادور.معبد یهااستوپا استوپای سانچی یامانند نیم کره هستند.

در این ت، محوری هستند. ولی غاری شکل بوده و در دل کوه حفر شده اند و برخالف مانداال که مرکزی اسبودایی هند عمدتا

مانند غارهای آجانتا و الورا.گیرد. معابد، در انتهای محور اصلی یک استوپا که مربوط به راهبی بودایی است قرار می

نند در کنار طبیعت در هند، مربوط به شهر بنارس است. این شهر برای هندوها هما فضای قدسیمکانیابی نمونه تربن مهم

یابی شده است. رود گ مکاندر کنار ساحل رود گن بنارس بود و به شهر هزار معبد معروف است. برای مسلمانان مقدس کعبه

در هنگام طلوع خورشید کند. نها معتقدند خورشید از پشت رود گنگ طلوع میآو هندوان بسیار مقدس است گنگ نزد

11

هندوان ان مرده های خود یا خاکستر آنها را به آب رود گنگ می سپارند و نیز در این هنگام در این رود غسل می کنند. هندو

همچنین معتقدند که انشعابات رود گنگ از گیسوان شیوا خدای هندی جاریست.

. مصر3

اورزی مصریان اهمیت فراوان این دو برای کشو خورشید است. ود نیل رثر از دو عنصر افضاهای قدسی در مصر متکانیابی م

جنوب به شمال در حرکت رود از این که امکان کشاورزی در آن وجود داشت. بود در مصر نیل تنها مکانیرود دره داشت.

طرفی خورشید نیز در کشاورزی بسیار موثر است و مسیر حرکت خورشید از شرق نیل به غرب آن برای مصری ها از است.

)محل طلوع خورشید( و مقابر خود را در غرب آن ) محل همین علت آنها معابد خود را در شرق رود نیلاهمیت داشت. به

تقاطع مسیر حرکت رود نیل و خورشید صلیبی به دست می آید که از نظر مصریان نماد از غروب خورشید( بنا می کردند.

خورشید بود.

وه خانه کخورشید از پشت کوه طلوع می کرد بنابراین مقابر مصری تحت تاصیر کوه و خورشید قرار دارد. چونفرم

به شکل کوه جمله خورشید بودند، یعی از ابر شاهان خود را که نماینده خدایان طبقآمد و در نتیجه م خورشید به حساب می

مقابر برخی به شکل هرم، و برخی به شکل هرم مطبق ساخته شده اند.می ساختند. این

کارناک مهمترین معبد مصری دز واقع محل پرستش خدای ز تحت تاثیر خورشید قرار دارد. معبد معابد مصری نیفرم

جهت گیری و طراحی شده که در تاریخ اول دی به گونه ای ،ستا معبد که محوری طوالنی رواق اصلیخورشید )رع( است.

یطلوع کند. همچنین در مصر تک ستونهاین رواق )انقالب زمستانی، روز زایش خورشید( آفتاب دقیقا از میان دو ردیف ستو

پدیده گاهی در هنگام این ( طراحی شده اند. sunpillarبا الهام از پدیده ستون خورشیدی )وجود دارند که "اوبلیسک"به نام

اوبلیسکها یادمان طلوع خورشید رخ میدهد و شعاع خورشید در آسمان به شکل ستون عمودی نورانی ظاهر می شود. بنابراین

خورشیدی هستند.

معبد بوروبادور: مانداالی سه بعدی و استوپاها.

12

. قفقاز4

قفقاز ربایجان، ارمنستان، گرجستان و برخی جمهوری های خودمختار در جنوب روسیه است.شامل آذقفقاز سرزمین

عمدتا بر باالی کوه است. یابی فضای قدسی در این سرزمین بسیار شبیه به ایران و مینی کوهستانی بوده و مکانسرز

ه یا چشمه ای هم وجود ن اکثرا باالی کوه و برخی در دل کوه بنا شده اند و در محل بسیاری از آنها چاکلیساهای این سرزمی

ای قدسی در قفقاز موثر است.آب نیز در مکانیابی فضاهی دهد که عالوه بر کوه، منشان این . دارد

عی با وری که تمام اساطیر ارمنی به نوارمنستان را تحت تاثیر خود قرار داده به طوجود کوه آرارات که کوهی مقدس است،

در شهر ایروان نیز نظرگاه هایی صومعه خورویراپ در دامنه این کوه ساخته شده اند.ایروان و هر شاین کوه در ارتباطند.

نظاره بهتر آرارات طراحی شده اند. برای "هزار پله"مانند

. امریکای التین5

مشترک همه این سرزمینها وجود معابدی به شکل کوه و ست. وجه التین مهد تمدنهایی مانند مایا، آزتک و اینکاامریکای

ن توسط پله های متعدد سی آجهی ست که یادآور کوه است. فضای اصلی معبد در یاالی هرم قرار ذاشته و دسترهرم چهارو

شود. ممکن می

. یونان6

بیشتر سرزمینهایی که تا کنون گفته شد، سرزمین یونان چندان به اقتصاد کشاورزی وابسته نبود. یونانیان برخالف

ر از دیگر کشوذها به نیروهای طبیعی وابسته بود. یونانیان خردگرا بودند و دریانورد، و بعدها شهرنشین بودند و اقتصادشان کمت

ایزد 12ماینده انسان به نام آپولون بود. ایزد طبیعت و یک ایزد ن 12یونان شامل دانستند. خدایان را برتر از انسان نمی طبیعت

طیر یونانی خدایان المپ و ااسلمپ، کوه مقدس یونانیان بودند. در طبیعت اوال شکل انسانی داشتند و دوم این که ساکن کوه ا

بود. مجموعه و نشانه این صلح م صلح کردند و شهر آتن هدیه ایزدان به مردم یونان آپولون پس از مدتها جنگ، با ه

صخره مقدس در نزدیکی آتن ساخته )به معنای صخره مقدس( نیز شامل معابد ایزدان یونانی است که در باالیآکروپولیس

شده اند.

معبد کارناک و اوبلیسک مصری

13

. چین7

دین بودایی، قدسی در چین بیشتر از مذهب، تحت تاثیر حکمت و اخالقیات و نیز ظالع بینی هستند. سه فضاهای

رتفع با ساختمانهایی مبودایی در چین پاگودا نام دارد. پاگوداها کنفسیوسی و تائوئیسم در فرهنگ چینی نقش داشته اند. معابد

پاگودا پالن مرکزگرا دارد که برگرفته از ( هستند زیرا در فرهنگ چینی عدد فرد خوش یمن است. 9یا 7، 5، 3طبقات فرد )

پالن ممکن است به صورت چندضلعی باشد.مانداالست. این

تعادل بیشتر به دنبال آموزه های اخالقی و رسیدن به تعادل در نظام هستی هستند. این کنفسیوسی و تائوئیسممذهب دو

معتقدند تها تائوئیس شود.ظاهر می ،یعنی نیروهای متضاد ولی مکمل همدیگرگیین و یانی نیروها در فرهنگ چینی در قالب

زن، سرما، عدد زوج، زمین، ماه، این تفکر یین نماد جهان از مجموعه نیروهای متضاد تشکیل شده که مکمل هم هستند. در

آید تعادل هنگامی به وجود میر و... است. ، روشنایی، پُخورشیدآسمان، و... است. یانگ نماد مرد، گرما، عدد فرد، خالیریکی، تا

که بین یین و یانگ توازن و تعادل برقرار شود.

طبیعت در فضای معماری است. فنگ شوی فن و هنر ایجاد تعادل بین عناصر فنگ شویدر معماری، این تفکرنتیجه

،چوبآب، وجود دارد: در جهان عنصر طبیعی اصلی 5فنگ شوی سفهفل کردن انرژی مثبت در فضاست. در برای جریان پیدا

چیدمان وفرم، رنگ، حیوان خاص هستند. معماری جهت جغرافیایی، کدام از این عناصر نماینده یکو فلز. هر خاکآتش،

که در چرخه فنگ شوی پشت ی عناصراشیا نیز باید با توجه به این که هر شی نماینده کدام عنصر طبیعی است انجام بگیرد.

و جلوی انرژی مثبت را کنند ناصری که فاصله دارند همدیگر را ضعیف میعهمدیگر را تقویت کرده و سر هم قرار دارند

گیرند. می

یمن ترین جهت است و بازشوها را در مربوط به عنصر طبیعی آتش و معرف یانگ و گرماست. خوش مثال جنوب برای

شرق یا و شو نمی گذارند. شمال مربوط به آب و معرف یین و سرماست و در شمال ساختمان باز جنوب می گذارند. برعکس،

آتش بعد از چوب است، پس خوب است که در این مکان اشیائی که با و در چرخه فنگ شوی مربوط به عنصر چوب است

وسایلی به رنگ قرمز. عنصر آتش در ارتباط هستند قرار داشته باشد، مثال

آکروپولیس

14

ممنوعه در پکن بر اساس اصول فنگ شوی طراحی شده است.ر شه

و یانگین ی چرخه فنگ شوی