ا

مندرجات فهرستصفحه عنوان

تحقيق مسير در موجود موانع و تحقيق 1..................................روشتحقيق 1.......................................................................سازماندهي

................................................................................. طرح 2ضرورت1........................................................................ کمی- های 2ضرورت2......................................................................... کیفی- های 2ضرورت

3..................................................مقدمه......................................

شناخت ( الف : پایه مطالعات اول بخش

: موزه پیدایش تاریخچه و تعریف اول 7.....................................فصلموزه- 7.............................................................................تعریف

جهان- در موزه 8...............................................................تاریخچهموزه‌ها- شدن 9..................................................................نهادینه

: ایران در موزه تاریخچه دوم 11...............................................فصلایران- در موزه شدن 11......................................................نهادینه

همایونی- 1 11.......................................................................موزهملی- 2 11.............................................................................موزهافسری- 3 دانشکده 11...........................................................موزهصنایع- 4 و هنر 11..................................................................موزهتهران- 5 مردم‌شناسی 12.......................................................موزه

: موزه‌ها طبقه‌بندی سوم 13....................................................فصلتاریخی- موزه 13.....................................................................الفباستان‌شناسی- 14..........................................................موزه‌های

باستانی- اماکن 14..........................................................موزه‌هایانسان‌شناسی- 14...........................................................موزه‌های

هنری- موزه‌های 14....................................................................ب

ب

علمی- موزه‌های 15....................................................................جطبیعی- علوم 16.............................................................موزه‌های

فنون- و علوم 16.............................................................موزه‌های : موزه عملکرد و ساختار چهارم 17...........................................فصل

موزه- 18..........................................................................عملکردموزه- اجتماعی عملکرد و نقش 18...........................................الف

موزه- اجتماعی 18.............................................................خدماتفرهنگی- ارزشهای و میراث 19...........................................شناخت

موزه- مخاطبان 19............................................................شناختموزه- علمی ساختار 20..............................................................ب

مجموعه- 20................................................................برنامه‌ریزیموزه- 1 20.........................................................................اهدافجامعه- 2 فرهنگی 20...............................................................نیاز

.................................................................................... گیری 21نتیجهتطبیقی : مطالعات بخشدوم

: ایران در مشابه نمونه چند بررسی اول ...................................فصلتهران- 1 چنار هفت وحش حیات و طبیعی آثار ..........................موزهتهران- 2 آبگینه ......................................................................موزهتهران- 3 ابیض ......................................................................موزهمیرعماد- 4 خط ....................................................................موزهملی- 5 بانک .........................................................................موزهتهران- 6 ملک ملی موزه و .................................................کتابخانه

...................................................................................... گیری نتیجه : از خارج در نمونه چند بررسی دوم فصل

ایران.............................................نما- 1 جهان ..........................................................................موزهلوور- 2 موزه ...................................................................گسترش

هرم- خارجی حجم کم ارتفاع ...............................................رعایتسنگ- مقابل در شیشه .......................................................انتخاب

بيلبائو- 3 گوگنهايم .................................................................موزهگوگنهايم- 4 ..........................................................................موزه

معماري و .............................................................................طرح

ج

بازسازي و ........................................................................تغييرات......................................................................................... گیری نتیجه

: زمینه مطالعات بخشسومموزه يابي مكان هاي .............................................................معيار

شهر داخل در موزه يابي ........................................................مكانشهر حومه در موزه يابي .......................................................مكان

خاص زمين به وابسته موزه يابي ............................................مكانپروژه مكانيابي در موثر عوامل ............................................بررسي

تاريخي عوامل ...................................................................بررسيكالبدي عوامل ...................................................................بررسيكاركردي عوامل ................................................................بررسي

يابي .....................................................................................مكان..........................................................................................سايت مثبت ...................................................................................نكات

اقليمي ...........................................................................مطالعاتمشهد شهر كالبدي ..........................................................مطالعات

مكانيابي در مؤثر عوامل لحاظ به شهر اراضي بندي .................حوزهشهر اجتماعي .......................................................................پديده

مسافران و زائران مسافرت از ..............................................هدففرهنگي ..........................................................................مطالعات

شهر مقياس در موجود فرهنگي كاربريهاي سرانه ................مساحتمشهد در فرهنگي كاربري سرانه تغيير در مؤثر طرحهاي .......بررسي

مطالب ...............................................................................چكيدهشهر در موزه گيري شكل بر گذار تأثير ..................................عوامل

شهر خارج در موزه مكانيابي در تأثيرگذار ..............................عواملمشهد شهر عمده ............................................................محورهاي

عمده .............................................................................محورهايشاخص ..............................................................................عناصر

خاك و شناسي ......................................................................زمينشناسي. 1 ............................................................................زمين........................................................................................خاكها. 2خاكها. 3 ..........................................................................مشكلات

د

جانوري زندگي و گياهي ،پوشش هوا و همواريها،آب جغرافيايي،نا جايگاهپهنه. 1 ، حدود ، جغرافيايي ...................................................جايگاه.................................................................................ناهمواريها. 2بيابانها. 3 ، ها دشت ، ها ...........................................................درههوا. 4 و ...................................................................................آب...........................................................................................آبها. 5گياهي. 6 ...........................................................................پوششزيست. 7 ............................................................................محيط نتیجه. 8

گیری..........................................................................................

تکمیلی : مطالعات بخشچهارم : موزه فیزیکی فضای اول .......................................................فصل

موزه- ساختمان و محل ...........................................................الفنمایشی- تالارهای ......................................................................ب

........................................................................................ویترین- ورودی- .................................................................................تالار

تالار- کفپوش و .....................................................................دیواردرب‌ها- و .........................................................................پنجره‌ها

نمایشی- تالارهای در ...............................................................نورa) بالا- ) در روشنایی .................................................................نورb ) جانبی- ) روشنايي ................................................................نورالکتریکی- 2 .............................................................................نور

فضا- تقسیم از .................................................................استفادهموزه- فضاهای در آثار ارائه و نمایش ......................................نحوه

a -آزاد بصورت تالار داخل در آثار نمایش و ...............................ارائهb -ویترین داخل در آثار نمایش و ..............................................ارائهc -موزه سبز فضای و باز فضاهای در آثار ..............................نمایش

موزه- جانبی مراکز .....................................................................جسخنرانی- و موقت نمایشگاه ............................................تالارهای

اسناد- مرکز و ..................................................................کتابخانه

ه

مخزن- و ...............................................................................انبار........................................................................................کارگاه-

.....................................................................................آزمایشگاهتریا کافه و .........................................................................چایخانه

تأسیساتی- و خدماتی فنی، اداری، امور بخش ................................داداری- ................................................................................بخش

موزه- تأسیسات و فنی ....................................................تجهیزاتبرق- 1 ..............................................................................سیستمتهویه- 2 ............................................................................سیستمسرقت- 3 با ........................................................................مقابلهآتش‌سوزی- 4 با ..................................................................مقابلهبالابر- 5 و ........................................................................آسانسور

بیرونی- محوطه ..........................................................................و : قدیمی بناهای در مستقر موزه‌های دوم ..................................فصل

: قدیم بنای حریم‌ تعریف سوم .................................................فصلقدیمی- بنای فنی .................................................................حریم

ابنیه- منظری .......................................................................حریمابنیه- کیفی ..........................................................................حریم

ابنیه- نگهداری در اصل مهمترین بعنوان ..................................احیاءابنیه- پیش‌بینی قابل ..........................................................نیازهای

خدماتی- روزمره نیازهای رفع ..................................................الفاجتماعی- و فرهنگی نیازهای رفع ................................................ب

روز- عملکردهای با سازگارتر قدیمی .......................................ابنیهفزا- میان ...........................................................................جاهای

زمینه‌ها- ...............................................................................پیش ......................................................................................راهکار-

( : طرح از شده برگرفته فرهنگی اراضی مقررات و ضوابط چهارم فصلجامع(..........

................................................................. زمین( از استفاده موارد الفتفکیک( به مربوط ضوابط ب

زمین.............................................................

و

احداث( به مربوط ضوابط جزمین..............................................................

درباره- استاندارهایینمایشگاه...................................................................

سالن. 1 خصوصیاتنمایشگاه.....................................................................

...................................................................................... نمایشگاه- نورداخلی. 2 معماری

نمایشگاه................................................................................................................................................................. پوشها- کف

..................................................... گیری نتیجه : تحلیل و تجزیه پنجم بخش

..................................................................... فیزیکی : برنامه اول فصل........................................................................ نظری : مبانی دوم فصل........................................................................ سایت : آنالیز سوم فصل

( : طرح اراضی سنجی قابلیت سوم فصل

ساختاری(.........................................1.......................................................................... کالبدی- های قابلیت2....................................................................... عملکردی- های قابلیت3........................................................................ دسترسی- های قابلیت

........................................................................... طرح : چهارم فصل

ز

جداول فهرست

ح

: تحقیق مسیر در موجود موانع و تحقیق روشو نظریه‌ها و پدیده‌ها باب در آن بنیادی پژوهش نوع دلیل به تحقیق این

. , می‌باشد نظری نوع از عقلانی تحلیل و استدلال روشهای از استفاده

و کتابخانه‌ای مطالعات مجموع از اطلاعات گردآوری بخش این در

معماری و هنر اساتید با نظر تبادل و گفتگو نیز و میدانی اطلاعات

. در رسیده‌ایم معماری بیان به نظریه‌ها از استنتاج با و شده حاصل

مورد الگوی و ساختار به نظری تحقیق نتایج از استفاده با ادامه

. می‌پردازیم پروژه از کاربردی تحقیق به و شده نزدیک جامعه استفاده

طریق از عملکردها بررسی به نمونه‌گیری، روش با اساس براین

مشابه نمونه‌های آنالیز و تحلیل با و پرداخته استانداردها و آمار مطالعه

. لذا پی‌می‌بریم تحقیق موضوع با برخورد روشهای به خارجی و داخلی

شناسه ) پایدار روش دو از تحقیق روش‌شناسی (Phenomenologyدر

موردی ) تحقیق نیز .Case Studyو است( شده استفاده: تحقیق سازماندهی

: بخش سه شامل تحقیق طراحی،( 2مطالعات،( 1این (3فرآیند

. می‌شود تقسیم مختلفی فصلهای به بخش هر می‌باشد طراحی: باشد می ذیل فصلهای شامل مطالعات بخش

نظری،- 2شناخت،- 1 برنامه‌ریزی،- 3مطالعات مطالعات- 4مطالعات

) موجود ) وضع پایه: می‌باشد ذیل فصلهای شامل طراحی فرآیند بخش

، طرح فضای سازماندهی عملکردی؛ ،- 4روابط سایت آنالیز و تحلیل

5. طراحی- ایده طرح؛ نظری مبانی: می‌باشد فصلها این شامل طراحی بخش

1 ) ( -، لکه‌گذاری پروژه عناصر مقدماتی،- 2جانمایی طرح -3ارائه

. نهایی طرح

مقدمه:مافوق و انسانی رسالتی که است مقدس و متعالی حقیقت یک تاریخ

. دارد مادیو کنیم طی را پدیدار تا پندار دنیای فاصله توان می که است تاریخ با

و می‌کند سهیم را خود مخاطب شهود، و کشف این در تاریخ‌نگار

. انسان تاریخ به گذرا نگاهی با می‌شناساند باز او به را پدیده‌ها واقعیت

سمت به مادی احتیاجات رفع از ایجاد و خلق پروسه که می‌یابیم در

می‌رسیم، انسان جاودانگی و بالندگی به که جا هر و رفته پیش انتزاعی

. از می‌کنیم مشاهده را تاریخ وجودی ذات به ویژه توجه از نشانه‌هایی

مفاهیم شناخت با را پروژه مطالعات بخش از فصل اولین رو این

. می‌کنیم آغاز موزه اساسیمکان و فضا مفاهیم تبیین به نظری، مطالعات فصل در پروژه ادامه در

و خلق در مؤثر عوامل و ویژگیها شناخت ضمن و پرداخته معماری در

- و پرداخه معماری در مکان فضا پروسه از تحلیلی به آنها، شکل‌گیری

تجربه و حضور نتیجه و خود پیرامون محیط با تعامل در انسان نقش به

) با ) و برده پی مکان ایجاد و فضا به بخشیدن هویت و معنی فضا در او

حاصل که جدیدی مرحله به معماری، در پدیدارشناسانه تفکر بر تأکید

است، انسان توسط مکان بازشناسی و مکانها در انسان رفتار و حضور

) ( نزدیک مکانی توقع مکان از انسان ذهنی طرح‌واره‌های به و رسیده

ایجاد هویت‌دهی، به انسان، مکانی توقع به پاسخگویی با و می‌شویم

مکان در سکونت به نتیجتا و شده نزدیک مکان با تفاهم حس و همانی

می‌رسیم.موزه فضاهای ویژگی و تعریف ارائه با نظری، مطالعات مبحث از پس

) ( نتیجه تا پرداخته خارجی و داخلی پروژه مشابه نمونه‌های بررسی به

موضوع با برخورد شیوه با بیشتر آشنایی که تطبیقی مطالعات فصل

. می‌کنیم درک آنرا ملموس بصورت و شده حاصل است، پروژه

37

و نوع موزه، فضاهای شکل‌دهنده عوامل مهمترین از یکی که آنجا از

به برنامه‌ریزی مطالعات فصل در لذا است، موزه فعالیت‌های کیفیت

فضاهای استانداردهای و ضوابط ارائه و پروژه پیشنهادی فعالیتهای ذکر

. یابیم دست پروژه کلی قالب به تا می‌پردازیم موجودو ویژگیها موزه‌ها، و تاریخی فضاهای در مؤثر عوامل دیگر از

. در لذا می‌گیرد شکل آن بستر در طرح که است مکانی خصوصیات

) ( ویژگیهای از خلاصه‌ای به موجود وضع شناخت پایه مطالعات فصل

سپس و کرده اشاره مشهد شهر دموکراتیک و کالبدی اقلیمی، تاریخی،

پروژه، مکان‌یابی در مؤثر عوامل و شهر اراضی حوزه‌بندی از تحلیلی با

این از پس می‌شویم، نزدیک پروژه، استقرار جهت موردنظر منطقه به

طراحی فرآیند بخش به و یافته خاتمه پروژه مطالعات بخش مرحله

. می‌رسیم پروژهاهداف نمودن مشخص پروژه طراحی فرآیند در گام اولین که آنجا از

بدست نتایج به باتوجه فصل این در لذا است، طرح عملیاتی و کالی

اهداف و پروژه کلی برنامه تبیین به پروژه مطالعات بخش از آمده

. می‌پردازیم طرحآمده بدست نتایج به باتوجه طرح، فیزیکی برنامه‌ریزی فصل در سپس

و ) پروژه از استفاده‌کننده جمعیت سنی ترکیب و تعداد پایه مطالعات از

و کلی اهداف نیز و تاریخی مکان یک از آنها نیازهای کیفیت و نوع نیز

مقدار و تعداد فضاها، ریز ارائه به پروژه، برای شده مشخص عملیاتی

عملکردی روابط بررسی به بعد فصل در و می‌پردازیم آنها موردنیاز

. با فصل این در می‌رسیم طرح فضایی سازماندهی و موجود فضاهای

به باتوجه و پروژه مختلف بخشهای فضایی روابط از دیاگرامهایی ارائه

جنس هم فضاهای همجواری رعایت فضاها، به دسترسی سهولت و نوع

. ... به توجه با بعد فصل در می‌پردازیم طرح نهایی دیاگرام ارائه به و

) هندسه ) و شکل منظر، و دید ، سایت درون دسترسی نظام فاکتورهای

... سایت آنالیز و تحلیل به و سایت در موجود پتانسیلهای سایت،

38

و طرح نظری مبانی با طراحی فرآیند بخش آخر فصل در و می‌پردازیم

تعیین اهداف و پروژه نظری مطالعات مجموع از که طراحی ایده‌های

پروژه نهایی بخش به و می‌شویم آشنا گرفته، نشأت طرح شده

. ) می‌گذاریم) گام طراحیفضایی سازماندهی از آمده بدست نتایج با بخش، این فصل اولین در

عناصر جانمایی به طرح ایده و نظری مبانی و سایت تحلیل طرح،

توده‌ها و فضاها نمایی جا به لکه‌گذاری با و پرداخته پروژه اصلی

معرفی آنگونه را فضاها مختلف، اسکیس‌های با نهایت در و می‌رسیم

متجلی را تاریخی مکان یک روح که می‌بخشیم هویت آنها به و می‌کنیم

تشکیل را ترکیبی فضایی، چنین خور در کالبدی طراحی با و کرده

. افتد مقبول شاید که می‌دهیم

39

شناخت

اول : بخشپايه مطالعات

40

: موزه پیدایش تاریخچه و تعریف اول فصل: موزه- تعریف

( » « موزین یونانی لغت از موزه واژه مقر( Mouseinریشه معنای به

( موزه باستان( Mouseزندگی یونان اساطیر در صنایع و هنر الهه

( میوزیم تلفظ انگلیسی زبان در و است شده در( Museumاقتباس و

. دهه حوالی در است گرفته خود به را موزه فرانسه .1290زبان . ق هـ

. » یافت » راه نیز فارسی زبان به موزه فرانسه تلفظو علمی فرهنگی، سازمان به وابسته موزه بین‌المللی شورای ایکوم

بند در یونسکو متحد ملل سازمان که 4و3تربیتی خود اساسنامه

« : است مؤسسه‌ای موزه گوید می چنین است، موزه تعریف جامع‌ترین

و است گشوده همگان روی به آن درهای که مادی هدف بدون و دائمی

. تحقیق موزه‌ها هدف می‌کند فعالیت آن پیشرفت و جامعه خدمت در

گردآوری، او، زیست محیط و انسان مانده برجای شواهد و آثار در

نمایش به ویژه به آثار، این بین ارتباط ایجاد و معنوی بهره‌وری و حفظ

». براین علاوه است معنوی بهره‌وری و بررسی منظور به آنها گذاردن

تشخیص شده یاد تعریف مشمول نیز را زیر مشروحه موارد ایکوم

می‌دهد:وسیله به پیوسته که نمایشی تالارهای و نگهداری و حفظ مؤسسات

. می‌شوند تأمین و نگهداری بایگانی مراکز و کتابخانه‌هاعلت به که تاریخی‌ای و مردم‌شناسی، طبیعی، باستانی، آثار و اماکن

باستانی آثار نمایش و نگهداری و حفظ گردآوری، زمینه‌های در فعالیت

. می‌باشند اهمیت داراینمایشگاه و گیاه‌شناسی و حیوان‌شناسی باغهای قبیل از مؤسساتی

موجودات ... نمونههای نمایشگر که و آبزی موجودات و زمینی جانوران

. می‌باشد زنده: جهان در موزه تاریخچه

41

در سلیقه و ذوق و است فطری امری انسان برای مجموعه‌سازی

. نوسنگی، دوران در است بوده او همراه همواره بی‌شک آن گردآوری

استخوان و سنگریزه ماهی، گوش صدف، از مجموعه‌هایی انسان

. مراحل در می‌نمود استفاده تزئینات برای آن از و گردآوری را جانوران

اقوام آیینی و اعتقادی شیوه‌های بیانگر مجموعه‌ها این تمدن، بعدی

. گردید مختلفمصر که مسیح، میلاد از پیش سوم سده آغاز و چهارم سده پایان در

مقدونی اسکندر سرداران از اول بطلمیوس گردید، هنر و فرهنگ پایگاه

(321-283 ). . توجه و گماشت همت یونان هنر و فرهنگ اعتلای به م ق

کشورهای از پاره‌ای و صغیر آسیای یونان، دانشمندان برجسته‌ترین

. در خود مسکونی کاخ کنار در بطلمیوس شد جلب مصر به دورونزدیک

» بزرگ، » دانشگاه یک بر مشتمل موزه نام با را جایی اسکندریه شهر

کرد، تأسیس جانوران و گیاهان باغ و رصدخانه آزمایشگاه، کتابخانه،

» « فقط موزه این از و نشد دنبال فکر این بطلمیوس از پس ولی

. است مانده باقی کتابها در اشاره‌هاییوسطی ) قرون .( 1450تا500در فقدان علت به شرق در و غرب در م

و گرانقیمت اشیاء مالکیت با بودن ثروتمند صحیح، بانکی و مالی نظام

و خرید با سرمایه‌ها صاحبان و ثروتمندان زیرا بود؛ مترادف ممتاز

نجات متعدد خطرهای از را خود نقدینه‌های نایاب و هنری آثار گردآوری

بخصوص. و زمین مشرق در نیز مذهبی اماکن آن، بر علاوه می‌دادند

از نادر اشیاء مختلف انواع دارای زمین مغرب در مسیحی کلیساهای

و گرانبها سنگهای به مزین جنگی سلاحهای زیورها، و جواهرات قبیل

. بودند نفیس پارچه‌هایقرن ) از رنسانس دوره .( 16تا14در و اساسی دگرگونیهای سبب به م

مجموعه‌های صاحبان آمد، پدید اروپایی جوامع در که فکری تحولات

بلکه نمی‌کردند، نگاه ملی سرمایه چشم به فقط خود مجموعه به دیگر

42

از مجموعه‌ها جهت بدین و بردند پی نیز آنها فرهنگی و هنری ارزش به

. شدند منتقل نمایش تالار درون به درآمده، مخفیگاه‌هاافرادی و کارشناسان از ها، مجموعه اشیاء تعداد یافتن فزونی با آنان

تا می‌کردند دعوت داشتند فرهنگی مختلف زمینه‌های در اطلاعاتی که

. آثار نمایش برای بنویسند آنها درباره مقالاتی و کنند مطالعه را اشیاء

اتاق‌هایی نقاشی، بزرگ تابلوهای و مجسمه مانند خود حجیم هنری

. از برخی نامیدند گالری را آن و ساختند کم عرض و زیاد طول با نورگیر

. » « » نامیدند » موزه را خود گالریهای موز از الهام با نیز مجموعه‌داران: موزه‌ها- شدن نهادینه

( سده مردم روی به خصوصی مجموعه‌های .(18و17گشودن م

( غربی اروپای و انگلستان در صنعتی انقلاب سپس و -1750رنسانس

1850 ) سیاسی، زمینه‌های در اساسی‌ای تأثیرات و جدید افکار میلادی

بهره‌مندی لزوم آن پی در که آورد پدید غرب در اجتماعی و اقتصادی

. شد احساس اجتماعی مزایای و امتیازات تمامی از جامعه افراد کلیه

» عموم » اختیار در موزه نام به خصوصی مجموعه‌های ایام این در لذا

. سال در گرفت قرار جامعه . 1683افراد نخستین آشمولین موزه م

انگلستان آکسفورد شهر در خصوصی مجموعه یک برمبنای ملی موزه

. سال در یافت . 1750گشایش پاریس شهر در لوکزامبورگ کاخ در م

در و گرفت قرار مردم بازدید معرض در سلطنتی مجموعه از بخشی

. گردید افتتاح لوور هنری موزه فرانسه کبیر انقلاب سال نخستین( دوم جهانی جنگ از .( 145-1939پس اقتصادی، سیاسی، تحولات م

دگرگون بکلی را موزه‌ها چهره غربی اروپای در فرهنگی و اجتماعی

ارتباطات. عصر در خود آموزشی نقش به کامل اشراف با موزه‌ها کرد

محدوده در فرهنگ اشاعه و بیشتر آموزشی خدمات ارائه صدد در

. برنامه‌ها این کردند طراحی را جدیدی برنامه‌های و برآمدند گسترده‌تر

» سوی» به خود موزه‌داران و است گرفته نام موزه‌ها نمودن کاربردی‌

. می‌روند پیش موزه‌ها مخاطبان

43

44

: ایران در موزه تاریخچه دوم فصل: ایران- در موزه شدن نهادینه

1 . موزه- کاخ تأسیس و کار آغاز با موزه شدن نهادینه همایونی موزه

گردید ) آغاز گلستان کاخ در قاجار شاه .(.1293-1291ناصرالدین . ش هـ

کاخ شمال سمت ساختمانهای از قسمتی تا داد دستور شاه ناصرالدین

خارجی هدایای آن در که قاجار شاهان قدیمی موزه محل جمله از را،

سرسرا، کتابخانه، موزه، اتاق و کنند تخریب کردند می نگهداری را

. بسازند را ملحقات سایر و حوضخانه2 . سال- در ملی . 1295موزه . مستظرفه صنایع و معارف وزارت ش هـ

. از یکی در آغاز در گویا موزه این کرد تأسیس را ایران ملی موزه

قلی‌خان مرتضی آن بانی و داشته قرار دارالفنون مدرسه اتاقهای

. به دارالفنون از مجموعه این مدتی از پس است بوده ممتازالملک

باستان ایران موزه تأسیس با سپس و گردید منتقل مسعودیه ساختمان

شامل آن انتقال 280مجموعه شده تأسیس تازه موزه به شیء قلم

یافت.3 . سال- در افسری دانشکده . 1302موزه . آموزش منظور به ش هـ

تهران، افسری دانشکده دانشجویان به سلاح تاریخچه و اسلحه‌شناسی

. شد تشکیل دانشکده این در موزه‌ای4 . سال- در صنایع و هنر . 1309موزه . طاهرزاده حسین شادروان ش هـ

. و زمان هنرمندان آثار نمود تأسیس را قدیم صنایع هنرستان بهزاد

. در مجموعه این بود موزه آن از بخشی هنرستان دانشجویان و استادان

ملی هنرهای موزه نام به و دارد قرار نگارستان عمارت در حاضر حال

. می‌شود خانده5 . سال- در تهران مردم‌شناسی موزه تهران مردم‌شناسی 1312موزه

. . وزارت.. عتیقات اداره جمعی ابواب از نیز موزه این شد تأسیس ش هـ

نامیده انسان‌شناسی دایره آغاز در که بود مستظرفه صنایع و اوقاف

. داد. نام تغییر مردم‌شناسی موزه به سرانجام و بنگاه به سپس می‌شد

45

46

: موزه‌ها طبقه‌بندی سوم فصلموزه مجموعه براساس موزه‌ها طبقه‌بندی برای شیوه مناسبترین

تشکیل‌دهنده. آثار به دیدگاهی چه از آنکه یا مجموعه موضوع می‌باشد

و آثار ماهیت زیرا می‌گیرد، قرار طبقه‌بندی این مبنای شود نگاه آن

تعیین را موزه فعالیتهای و اهداف که است آن به وابسته اندیشه‌های

: داد. قرار می‌توان گروه سه در را موزه‌ها بطورکلی اینرو، از می‌کند. ) ) علوم( ج و هنر ب تاریخ، الف

تاریخی- موزه‌های الفشده گردآوری و تنظیم تاریخی دید با آنها مجموعه که موزه‌هایی تمامی

موزه است، گرفته قرار نمایش معرض در تاریخی نمای دور یک در و

. می‌آید شمار به تاریخیدارای و می‌دهند تشکیل را موزه‌ها گروه وسیعترین تاریخی موزه‌های

: می‌باشند ذیل موارد قبیل از متعددی مجموعه‌های زیرباستان‌شناسی؛- 1 موزه‌هایباستانی؛- 2 اماکن موزه‌های3) ؛- ) مردم‌شناسی انسان‌شناسی موزه‌هایو- 4 هنری فرهنگی، معروف شخصیتهای مسکن و تاریخی خانه‌های

سیاسی؛5. مختلف- علوم تاریخچه

باستان‌شناسی- موزه‌هایزیادی تعدادی یا و مجموعه تمامی که است آن در موزه‌ها این ویژگی

: است آمده دست به باستانشناختی کاوشهای طریق از مستقیما آن از

. اتفاقی یافته‌های یا و تجاری علمی، کاوشهایباستانی- اماکن موزه‌های

47

بناهای در یا باستانشناسی حفاری‌های محل در اغلب موزه‌ها گروه این

... مکمل و می‌شود تشکیل و تاریخی خانه‌های پرستشگاه‌ها، باستانی

. قرار سکونتی مراکز از دورتر اغلب موزه‌ها این است محل از بازدید

گردشگران و خارجی جهانگردان اغلب را آنها بازدیدکننده و دارند

. می‌باشند عبوری بازدیدکننده‌ها دیگر، عبارت به و می‌دهند تشکیل) مردم‌شناسی- ) انسان‌شناسی موزه‌های

از دورانی به مثال بطور که تاریخی‌اند موزه‌های گروه از موزه‌ها این

. نوع این حاضر حال در می‌پردازند منطقه یک یا و کشور یک تاریخ

. » می‌نامند » فرهنگی تاریخ موزه‌های کشورها اکثر در را موزه‌هانشان سو یک از انسان‌شناسی موزه یک فرهنگی عملکرد و اهداف

و مختلف جوامع ملی میراث بودن احترام قابل و ارزش و اهمیت دادن

مشترک مرکز به توجه و مشترکات وابستگی، نمایش دیگر سوی از

. نژادهاست اختلاف علیرغم تمدنهاهنری- موزه‌های ب

ارزش دلیل به صرفا آنها مجموعه که هستند موزه‌هایی هنری موزه‌های

. نظر است گرفته قرار نمایش معرض در و شده جمع‌آوری زیبایی‌شان

. مجموعه‌های موضوع است بی‌شمار جلوه‌های دارای هنر اینکه به

. هنرهای و پیکره‌سازی نقاشی، آثار است گسترده بسیار نیز هنری

برای مجموعه‌هایی می‌توانند صنعتی و کاربردی تزئینی، گرافیک،

: هنرهای عتیقه‌ها، باستانی، تمدنهای آثار همچنین باشند هنری موزه‌های

بر و شود نگاه آنها به هنری دید با چنانچه ابتدایی هنرهای و عامیانه

از بخشی می‌توانند شوند تنظیم مجموعه‌ای در دیدگاه همان مبنای

. دهند تشکیل را کامل موزه یک یا و هنری موزه‌هایعلمی- موزه‌های ج

جهان در بازدیدکننده بیشترین دارای و فعالترین موزه‌ها گروه این

زمینه در اساسی و حیاتی پیشرفتهای دارای بی‌شک و هستند صنعتی

48

بازدیدکننده به عملی خدمات ارائه نحوه و فنون نگاری، و موزه‌شناسی

: است مختلف عامل چند براساس و گوناگون راه‌های از موزه‌ها این درگیاه‌شناسی،- 1 زمین‌شناسی، مجموعه‌های مانند طبیعی آثار مجموعه

؛ ... و زیست‌شناسیاز- 2 گوناگون ماشینهای و ادوات و ابزار مانند واقعی آثار مجموعه

علوم مانند علوم، زمینه‌های تمامی در حاضر عصر تا دوران قدیم‌ترین

تجربی؛ علوم و محض3 ) و- ) ماکت مجسمه، ، دیوارما نما زیست بخصوص مختلف، نقشه‌های

متحرک؛ مدل‌هایابزار- 4 با تمرین مانند دمونستراسیون، و توجیهی کارهای و نمایشها

می‌نماید، شرکت آن اجرای در نیز خود بازدیدکننده که فیزیکی،

) نمایشگاه‌ها؛ ) و هرباریم ، پلانتاریوم رصدخانه5. میدانی- بازدیدهای

طبیعی- علوم موزه‌هایبرانگیخته، طبیعت تحسین و درک به را انسانها اشتیاق موزه‌ها این

محیط همچنین و می‌کند ترغیب آن حراست و حفظ به را همگان

معرض در تاریخی و اکولوژیکی بستر یک در را انسان طبیعی زیست

زبان به را انسان و طبیعت تکامل ماهیت داده، قرار بازدیدکننده دید

. می‌آورد در نمایش به اجتماعی گروه‌های تمام برای فهم قابل و ساده

در را وسیعی امکانات خود چندمیلیونی متنوع مجموعه‌های با موزه این

. می‌دهد قرار مختلف سطوح در پژوهشگران اختیاردیرینه‌شناسی، زمین‌شناسی، زمینه‌های در طبیعی علوم موزه‌های

) ( آنتروپولوژی انسان‌شناسی و اکولوژی گیاه‌شناسی، زیست‌شناسی،

. دارند فعالیتفنون- و علوم موزه‌های

49

ارائه کافی اطلاعات توسعه فرآیند و پژوهش درباره موزه‌ها این

پیشرفت در نیز آنان که می‌کنند القا همگان را احساس این و می‌دهند

. بوده‌اند سهیم فنآوریآنها فعالیت و می‌باشد آموزشی کاملا فنون و علوم موزه‌های عملکرد

. است پراکنده مختلف نقاط در گوناگون و ارزش با بسیارعلوم رشته قبیل از دارد، متنوعی زیرمجموعه‌های علوم موزه‌های

) ( موزه‌های ؛ است تاریخ موزه‌های جمله از که تاریخ استثنای به محض

تخصص چندین دارای که کاربردی علوم موزه‌های و فنآوری و علوم

می‌باشند.

50

: موزه عملکرد و ساختار چهارم فصلآثار از مجموعه‌ای که است ساختمانی خود شکل ساده‌ترین در موزه

خود در مطالعه و بازدید منظور به را انسانی بازمانده‌های یا و طبیعی

. باشد آمده دریا و زمین ژرفای از است ممکن آثار این است داده جای

جانوران فسیل یا و باستانی بنای یک سنگی سرستون قطعه‌‌ای یا و

. ممکن همچنین باشد کمیاب پرندگان تخم یا گذشته هزاره‌های منقرض

یک مدل مانند باشد، داشته تعلق باستانی عهد یا معاصر دوران به است

مفرغ‌های از مجموعه‌ای یا و پیما قاره موشک و شکاری هواپیمای

طبیعی یا انسان دست ساخته اینکه بالاخره و صفوی قالبهای و لرستان

هزار سه از سفالینه‌ای یا و عشایری زیرانداز قطعه یک همانند باشد،

معطر گیاهان و رنگارنگ پروانه‌های از مجموعه‌ای یا و پیش سال

و زمان در اصل در که دارد جای موزه زیرسقف زاگرس، کوهپایه‌های

. بوده‌اند پراکنده مکاناین و می‌کند شناسایی نیز را آنها هویت اشیاء نگهداری بر علاوه

. ارتباط این است آن با ارتباط برقراری و شیء یک شناخت سرآغاز

سفر دست دور به خود مألوف محیط از بازدیدکننده که می‌شود سبب

کند.می‌دهد قرار تماشا معرض در چنان را مجموعه موزه سوم مرحله در

نیز علمی بهره‌گیری سوی به خاطر، تفرج بر علاوه بازدیدکننده که

باشد سنجیده چنانچه اشیاء و آثار ارائه نحوه زیرا شود؛ هدایت

قرار بیشتر توجه مورد را آثار کرده، شادمانی احساس بازدیدکننده

آن مجدد بازدید به علاقه‌مند پرداخته، تفکر به آن درباره و می‌دهد

می‌شود.

موزه- عملکردموزه- اجتماعی عملکرد نقشو الف

51

اندیشه‌های و آرمانها بازتاب دیگر نکته هر از بیش موزه عملکرد

در او پایان‌ناپذیر خلاقیتهای و کارها اجتماعی، و فرهنگی محیط انسانی

» « . بیان خاصی زبان به را خود مطالب موزه است حال و گذشته

. » دارای. » رو، همین از است واقعی اشیاء زبان او بیان وسیله می‌کند

. می‌باشد گسترده نفوذ قدرتعلایق که منطقه‌ای، موزه یا باستان‌شناسی و مردم‌شناسی موزه‌های

جوامع تواناییهای نمایانگر می‌کنند، معرفی را محلی کوچک جامعه یک

. اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، دینی، تواناییهای هستند بشری مختلف

. و دانشگاه‌ها پژوهشی کارهای مجموعه‌ها همین هنری و علمی

. می‌کنند تغذیه یکسان را منفرد پژوهشگراننیز جامعه آن معرف است، جامعه یک خدمت در که حال عین در موزه

می‌باشد.موزه- اجتماعی خدمات

می‌تواند جامعه این است، خود جامعه خدمت در اول درجه در موزه

شهرهای در واقع موزه‌های بازدیدکنندگان مانند باشد، جهانی جامعه

چون بزرگ جامعه‌ای یا جهانگردی مراکز و فرهنگی پایتخت‌های بزرگ،

. را کشورها ملی موزه‌های همچنین رده این در کشور یک شهروندان

را منطقه‌ای موزه‌های مخاطبان که کوچک جامعه‌ای یا برد نام می‌توان

یک پژوهشگران خدمت در که تخصصی موزه‌های یا می‌دهند تشکیل

شهر محله یک ساکنان که محلی موزه‌های نیز و دارند قرار خاص رشته

. می‌کنند جمع خود دور به را

فرهنگی- ارزشهای و میراث شناختعلوم کامل پیشینه دیگر موضوع هر از بیش واقع در موزه مجموعه

. بعبارت می‌کند معرفی را مردم‌شناسی و باستان‌شناسی هنر، طبیعی،

مختلف جوامع رفته میان از ارزشهای نمایانگر موزه‌ها مجموعه دیگر،

در حاضر عصر در که را آنها دائمی طبیعی ارزشهای و است بشری

52

. را ارزشها این موزه‌ها می‌دهد قرار توجه مورد می‌باشند تهدید معرض

. » برای » میراث این شناخت می‌کنند مشخص مردم برای میراث بعنوان

. است ارزشمند فرهنگ تداومموزه- مخاطبان شناخت

دیگر بعبارت یا و جامعه شناخت موزه یک تشکیل راه در اقدام نخستین

را مخاطبان فرهنگی نیازهای باید است، موزه مخاطبان کردن مشخص

« » قشرهای » دوم اولویت در و کرد شناسایی بطورکلی اول اولویت در

. » نمود بررسی دقت به را مخاطبان مختلفمحدوده فرهنگی جامعه‌شناسی برمبنای طرح یک تهیه منظور این برای

. می‌تواند موزه طرح این برمبنای است الزامی موزه فعالیت مورد

. باید طرح این در که سرفصلهایی کند تنظیم را خود برنامه‌های حدود

: از عبارتند باشد آمار به مستند و موردنظرفرهنگی. 1 پوشش زیر محدوده ساکن اجتماعی و سنی گروه‌های

موزه؛دانشگاهی؛. 2 آموزش و متوسطه ابتدایی، سواد، سطح3. اقتصادی. توان و سرانه درآمد

موزه- علمی ساختار بمجموعه- برنامه‌ریزی

. دو جامع طرح تهیه در می‌شود آغاز جامع طرح یک تهیه با برنامه‌ریزی

: داشت نظر در باید را اساسی نکتهدر. 1 آینده اهداف و تشکیل آغاز در موزه اهداف شامل موزه، اهداف

گسترش؛ برنامهجامعه. 2 و توسعه جامعه‌شناسی به کامل باتوجه جامعه فرهنگی نیاز

. فراغت شناسی

53

تعیین موزه مجموعه در آنها میان ارتباط و آثار نوع طرح این براساس

. پاسخگوی که شود گردآوری نحوی به باید مجموعه می‌گردد رعایت و

. به آثار گردآوری از باشد موزه آموزشی و پژوهشی نمایشی، نیازهای

به فقط تاریخی، نظم رعایت و آنها میان پیوستگی بدون و پراکنده نحو

. بنابراین شود صرفنظر باید موزه به آن اهدای یا و اثر بودن نادر صرف

گسترش بلکه بردارد در را حال زمان برنامه‌ریزی تنها نه جامع طرح

. نماید پیش‌بینی باید نیز را آینده دگرگونیهای و موزهگیری نتیجه

54

دوم : بخشتطبيقي مطالعات

55

: جهان و ایران در مشابه نمونه چند بررسی اول فصلتهران- 1 چنار هفت وحش حیات و طبیعی آثار موزه

محله‌های از یکی در تهران چنار هفت وحش حیات و طبیعی آثار موزه

. قدیمی معماری از ترکیبی مجموعه این است شده واقع تهران قدیمی

محیطی چشمگیر تناسبی با که است وحش حیات و سبز فضاهای

را زیبایی اینهمه دیدن انتظار که بیننده برای را آرام‌بخش و چشم‌نواز

. سال در موزه زیبای و قدیمی ساختمان می‌کند فراهم 1301ندارد؛

. تهران. برق کارخانه اولین عنوان به صنعتی بهره‌برداری بمنظور ش هـ

مفاخر از که اکنون هم و شد ساخته بافی جوراب کارخانه آن از پس و

است پهلوی دوره اوائل و قاجار دوره اواخر در مانده یادگار به معماری

سال در . 1378که پی در گرفتند قرار ایران ملی ابنیه و آثار لیست در

خود نشیب و فراز پر عمر طول در ساختمان این که فراوانی آسیبهای

توسط مهم این و شود بازسازی و مرمت گونه‌ای به بود لازم دید،

سال ماه خرداد در و رسید انجام به ده منطقه به 1376شهرداری

. هفت موز شد افتتاح چنار هفت وحش حیات و طبیعی آثار موزه عنوان

56

مساحت به زمینی در زیربنای 7693چنار و مترمربع 2683مترمربع

تهران زیبای و قدیمی باغهای از یادگاری آن سبز فضای که گرفته قرار

می‌کنند، خودنمائی آن کشیده سربفلک و قدیمی کاج درختان که است

به بزرگ آبنمایی و زنده پرندگان قفس سبز، فضای این از گذر از پس

: دو، و یک شماره سالنهای از عبارتند که می‌رسیم موزه ساختمانهای

سفره‌خانه، و قهوه‌خانه کتابخانه، تاکسیدرمی، کارگاه آکواریوم، و غار

آسایش و بازدید برای را زمانی فضا این در که چنار هفت ؟؟؟؟ مدتی

. می‌آورد فراهم علاقمند بازدیدکنندگان خاطرقهوه‌خانه: و سفره‌خانه سالنهای موزه فضای از دیگر بخش سفره‌خانه

و موزه بخش آرامش و سبز فضای از بهره‌گیری با که دارد قرار سنتی

غذاهای سرو و سنتی موسیقی قبیل از مختلف برنامه‌های اجرای با

. می‌نماید پذیرایی بازدیدکنندگان از سنتیتهران- 2 آبگینه موزه

57

حدود می‌شود استفاده امروزه که بنایی تهران آبگینه سال 80موزه

او شخصی استفاده منظور به و السلطنه قوام احمد دستور به پیش

وسعت به باغی در بنا این شد سال 700ساخته تا و دارد قرار مترمربع

1332 ) آن ) از پس سابق شاه وزیر اولین السلطنه قوام استفاده مورد

و شد فروخته مصر سفارت شدن 7به تیره با و بود آنها اختیار در سال

بازرگانی بانک و شد تعطیل مصر سفارت ایران و مصر حکومت روابط

را كرد آن سال خريداري از نتیجه در .1335و شد تبدیل موزه بهسال اصلی 1357و 1356در ساختمان جنوبی و شمالی قسمتهای در

گروه سه و گرفت خود به را فرهنگی عنوان و شد ایجاد اصلی بنا‌های

محوطه این آلمانی و اتریشی و ایرانی مهندسان به 700از را متری

عروسکی، تأتر سینما، و کتابخانه و موزه شامل فرهنگی مجموعه

محوطه و آموزشی کلاسهای و سفال کارگاه و نمایشگاه سالنهای

این به نیز را قسمتهایی و کردند تبدیل رستوران و باز فضای در نمایش

. افزودند مجموعهسال تعویق 1357در به موزه افتتاح انقلاب آغاز و اعتصابات شروع با

بهمن در بعد سال دو سرانجام و در 59افتاد پذیرفت انجام امر این

تحت است موسوم نوبهار فرهنگی مجموعه به مجموعه این حاضر حال

. می‌شود اداره فرهنگ و ارشاد وزارت دیگر واحدهای نظرساختمان، بیرونی نمای آجرکاریهای شامل مجموعه این داخلی تزئینات

. نمای کاریهای آجر است داخلی منبت‌کاریهای و کاریها آینه گچبریها،

است سلجوقی دوران آجرکاری ظریف هنر یادآور ساختمان بیرونی

و است شده انجام السلطنه قوام زمان در نیز داخلی نمای گچبریهای

سفارت اختیار در ساختمان که زمانی در مصریان توسط دیگر قسمت

. و داخلی معماری و دکوراسیون است شده ساخته است بوده مصر

توسط امروزی بصورت ساختمان دکورهای و داخلی اجزای تغییرات

محل موزه فعلی بنای است شده طراحی هولاین هانس اتریشی معمار

بنیاد پوشش تحت اکنون که محلی و بوده قوام مهمان پذیرش و اداری

58

. و آینه‌ها جعبه است بوده السلطنه قوام شخصی منزل است فارابی

گرفته شکل مدرنیته برخوردی با فلز با و شیشه جنس از آن ویترینهای

مشخصه‌های از آن نورپردازی و ویترینها فرم و شکل در تنوع است

. است گنجینه این برجسته

تهران- 3 ابیض موزه

موزه از این پس

آخرین و دارد قرار دیگر تالارهای جنوبی ضلع در بادگیر عمارت

. ناصرالدین زمان در کاخ این می‌گویند می‌باشد گلستان کاخ مجموعه

بخاطر کاخ این ساخت انگیزه که است شده ساخته و طراحی شاه

بوده شاه ناصرالدین به عثمانی عبدالحمید سلطان هدایای قراردادن

فوقانی. طبقه در بزرگی تالار هدایای دارداست از یکی اندازه به که

. است شده طراحی بوده نفیسی بسیار فرش که عبدالحمید سلطان

. این از بهینه استفاده برای می‌باشد مردم‌شناسی موزه اکنون کاخ این

. است شده الحاق مجموعه این به فضاهایی بنا

59

میرعماد- 4 خط موزه

فرهنگی مجموعه قدیمی بناهای از یکی در میرعماد کتابت و خط موزه

. قرن اواخر به متعلق احتمالا موزه بنای دارد قرار سعدآباد تاریخی 13و

قرن اوایل . 14و . . به متعلق بناهای با بنا این شباهت دلیل به است ق هـ

است انتقال دوره معماری به شبیه آن معماری شیوه قاجار دوره اواخر

. میرعماد موزه ساختمان گرفت شکل پهلوی اوایل و قاجار اواخر در که

و ) فرحناز پهلوی رضا محمد فرزندان از تن دو زندگی محل گذشته در

) ( . ولیعهد( کاخ و آبکار موزه لیلا ساختمان کنار در بنا این بود علیرضا

. ) زیربنایی) با اول طبقه است طبقه دو شامل و دارد قرار بهزاد موزه

اعیانی 196برابر متراژ و به 310مترمربع سکویی روی بر مترمربع

. 5/1ارتفاع است شده احداث متربعدها و ماند باقی متروک مدتی برای رضاشاه اقامت از بعد بنا این

( . طبقه فوق بنای پهلوی فرحناز زمان در شد مخصوص دفتر به تبدیل

60

2 . پیروزی( از بعد بود هم فرح سوم فرزند علیرضا اقامت محل مدتی

شد منتقل دیگر جای به هم فرحناز کاخ اموال ایران در اسلامی انقلاب

سال در )1357و موزه بود چرمین اشیای مطالعه و استقرار محل

معماری(. از تلفیقی با و است طبقه دو دارای موزه ساختمان چرم

بدون مدتها تا انقلاب از پس که است شده ساخته اروپا و ایران سنتی

بنا این فرهنگی میراث سازمان سیاست‌های که زمانی تا بود استفاده

با نتیجه در و دادند تشخیص مناسب خطی آثار نمایش برای محلی را

و آمد وجود به ساختمان کل در تغییراتی آن مختلف بخشهای تفکیک

. گردید آغاز آن مرمت

ملی- 5 بانک موزه

61

هوشمند سیستم به که است ایران در موزه اولین ملی بانک موزه

. اسعد، سردار خانه در موزه این است مجهز دما و رطوبت نور، کنترل

و می‌شود راه‌اندازی فردوسی خیابان در واقع رضاخان، جنگ وزیر

بانکهای سوی از ملی بانک تأسیس سالگرد پنجاهمین در که اشیایی

. گرفت خواهد قرار آن در شد، هدیه ملی بانک به دنیا سراسرو ایران در تجارت تاریخ به مربوط مدارک و اسناد هدایا، این بر علاوه

به موزه این در ایران، در بانکداری و بانک به مربوط اشیایی و اسناد

. آمد خواهد در نمایشاز موزه این تشکیل این 4مقدمات در و است شده آغاز پیش سال

که اسعد سردار منزل با 91مدت می‌گذرد، آن ساخت تاریخ از سال

معماری حاضر حال در و شده مرمت فرهنگی میراث سازمان همکاری

. است انجام حال در خانه این در ویترین‌ها چیدمان و داخلیسال در اسعد، سردار مسکونی میدان 1291خانه شمالی ضلع در

بنا گرفت، نام علاءالدوله خیابان بعدها که ایلخانی باغ کوچه در توپخانه،

62

. داد. نام تغییر فردوسی خیابان به علاءالدوله خیابان بعد، چندسال شد

سال در که سازهایی و ساخت انجام 1307طی فردوسی خیابان در

مرکزی اداره‌های بناهای دیگر و ملی بانک پس‌انداز صندوق بنای شد،

. بانک مجموعه داخل در که نیز اسعد سردار خانه شد ساخته ملی بانک

مورد و خریداری ایران ملی بانک توسط بود، شده واقع ملی

باشگاه کشاورزی، بانک فلاحت دایره نظیر گوناگون استفاده‌های

. گرفت ... قرار و کتابخانه میهمانان، از پذیرایی محل ورزشی،میان در شدن واقع دلیل به و است تخصصی موزه یکی ملی بانک موزه

آن از عموم بازدید امکان فردوسی، خیابان در بانک این اصلی ساختمان

. ندارد وجود

63

تهران- 6 ملک ملی موزه و کتابخانه

- به وابسته و فرهنگی علمی مهم مراکز از ملک ملی موزه و کتابخانه

. تحول به مدت این در که واحدهایی از است رضوی قدس آستان

از یکی و ملک ملی موزه و کتابخانه یافته دست کیفی و کمی اساسی

در که است شکوهی با و مجلل ساختمان تأسیس مقاله این مظاهر

از بیش بر 5000زمینه بالغ زیربنایی معماری 9000و تلفیق با مترمربع

بنا رضوی قدس آستان متخصصین بوسیله ایرانی اسلامی هنر و سنتی

. است گردیده

64

نما- 7 جهان موزه

« ) و ) قاجار شاهان فریبنده کاخ صابقرانیه نما جهان کاخ غربی ضلع در

سال در آن به بخشی که داشت وجود خصوصی مجموعه‌ای پهلوی،

1355-1353 . این شد اضافه بیشتر سبز فضای به دستیابی برای

نظر در درباره شده خریداری هنری آثار و هدایا نمایش جهت مجموعه

همان در نشد بهره‌برداری آن از کامل طور به هرگز که بود شده گرفته

اصلی تالار سقف بر شد انجام کاخ این در که تغییراتی دنبال به سالها

نصب شیراز مرغ و گاو نقش با چوب زیباروی نقاشی مجموعه، این

پژوهش نگرش، با اکنون است داده ویژه‌ای جلوه فضا این به که گردید

کاخهای دید از دور گوشه‌های و انبارها در پراکنده آثار گزینش و

« جهان گنجینه آنها، هنری روند نمایش در طراحی نیاوران و سعدآباد

« . مجموعه« آن درهای تا است شده نام‌گذاری و یافته جان نما

» « این« و شود گشوده هنردوستان همه بروی زمان این در خصوصی

65

فرهنگی میراث با معنوی پیوند و آشنایی جهت است دیگری گام

تهران موزه‌های کاخ مجموعه در جهان و ایران معاصر دوره تا باستانی

هزاره‌ها در و گوناگون اقوام بین در هنر مشترک زبان نما جهان گنجینه

گرد را هنری آثار زیباترین از ارزنده مجموعه‌ای مختلف سده‌های و

نشان را انسانی والای روح الهامات از دیگری زوایای که است آورده

به لب گونه‌ای به خود خلاق خلوت در که اندیشمندی انسانهای می‌دهد،

پیکره‌های است یافته جاودانه پژواکی کلامشان که گشوده‌اند سخن

اسرار همچون میلاد از پیش اول و دوم هزاره لرستان، مفرغی کوچک

جای گنجینه این در اینک که است ایران سربلند فلات قلب از سویدایی

میلاد از پیش اول هزاره دوم نیمه بخشی سه بدانه با سفالین تنگ دارد

ساده‌ترین با کاربردی اثر یک ساخت در ظرافت از زیبایی نمونه املش،

روی سیاه پرنده دو یافته شیوه نقش با کاسه است رس گل یعنی ماده

نیشابور هجری، چهار و سه سده شفاف، لعاب سفید، گلی پوشش

بیانی به یا ایران اسلامی دوره هنر سادگی و زیبایی اوج نشانگر

ترسیمی هنر کمال از پیکره GRPHIQUEنمونه‌ای است دوره این

از پیش سال پانصد و یکهزار نهنگ، استخوان تراش ایستاده، انسان

) ( نمونه‌های از یکی کانادا شمالی آمریکای پوستان سرخ هنر میلاد،

. تمدن‌های بجامانده اشیاء است جهان‌نما گنجینه در ابتدایی هنر جالب

و كلمبيايي) ( باستانی قبل PRECOLOMBIENبا پيش به آن آغاز که

هزار تا و شده داده نسبت مرکزی آمریکای میلاد از پیش اول هزاره از

با آئینی هنر گونه‌ای نمایانگر است یافته ادامه میلاد از پس اول

. از آثاری مجموعه این در است وهمی و تأثیرگذار شکلهای از بهره‌گیری

موشیکا MOCHICAتمدن ، تا 200 میلاد از میلاد، 800پیش از پس

ویکوس تمدن از آثاری و پرو هنرپیش VICUSشمال مجموعه پرواز ،

. است درآمده نمایش به پلمبیایی

66

لوور- 8 موزه گسترش

به متعلق که را آثاری تمامی عرضه گنجایش لوور موزه اینکه به نظر

نگهداری انبارها در آثار این از قسمتی و نداشت را است مختلف ادوار

گرفته بیشتر آثار عرضه جهت موزه این گسترش به تصمیم می‌شدند،

شد.از پاریس بناهای قدرتمندترین از یکی در مداخله نمایانگر پروژه، این

موزه الگوی عنوان به که است چیزی گسترش و معناینمادین لحاظ

. : اتاقهای رشد به طبیعی نیاز می‌شود تلقی لوور موزه بزرگ ملی

این به خدمات، گسترش و بازدید مسیرهای سازمان تجدید نمایش،

. سال در میشد طراحی نو از می‌بایست موزه که بود در 1981معنی

قطعی سیاسی تصمیم یک میتران فرانسوا جمهوری ریاست دوران

در که ریشیلیو ضلع گرفتن پس لوور، توسه از بود عبارت که شد اتخاذ

زیر که فضایی از ممکن بهره‌برداری حداکثر و بود دارایی وزارت اشغال

. این سن رودخانه به بنا نزدیکی علت به بود گرفته قرار ناپلئون کور

67

شده محصور دریا سطح از سانتیمتر شصت و متر نه عمق به فضا

برای. زیرزمینی در لوور قدیمی موزه گسترش مربع 46000است متر

مرکز از جدید اصلی ورودی یک با برای Uو موجود گالریهای شکل

. گردید اجرا موزه مجموعه‌های به دسترسیو بسیار امکانات با رفاهی و تجهیزاتی تکنیکی، نظر از نهایی طرح

. با لوور موزه اکنون شد تهیه شده پیش‌بینی سطوح برابر دو به نزدیک

بوده 130000قریب جهان موزه‌های بزرگترین از یکی زیربنا، مترمربع

حدود سالانه .3و دارد بازدیدکننده میلیون

یک شامل همچنین پروژه

جدید سیرکولاسیون شبکه

. است لوور مربع حیاط برای

اتومبیلهای پارکینگ قبلا

فضای از قسمتی وزارتخانه،

کرده اشغال را قدیمی لوور

طراحی با پی که بود

فضایی در هندسی باغچه‌های

آن در بناها انعکاس که شکل مثلث نمای آب هفت و کوچک هرم سه که

امتداد در که موجود باغ خالص هندسی روح نگهداری با و می‌شود دیده

. پایه با هرم بخشید تازه‌ای روح مجموعه به دارد، ادامه کنکورد تا لوور

از .35بیش دارد پرمعنا سیمایی خود، متریمشکلات از عبارتند که است کرده حل را مشکل نوع سه طرح این

ورودی . یک تعریف به جدید شیشه‌ای هرم این شکل نمادین کارکردی،

. سازمان تجدید بر علاوه می‌پردازد لوور ضلع سه مرکز در جدید

تمامی و صحن زیر در واقع زیرزمینی جدید فضای از استفاده آمدوشد

. یک است ساخته امکان‌پذیر را موزه تسهیلات گسترش ریشیلیو، ضلع

پارک محلهای ریشیلیو، ضلع موازات به مغازه‌ها ویژه عظیم تالار

68

به گرفته قرار تولریه باغ این از بخشی در که را کالسکه و اتومبیل

رستوران و کافه محوطه و بزرگ کتابفروشی و هرم مرکزی هسته‌های

. دوباره ریشیلیو ضلع و شود تکمیل جدید فازهای وقتی می‌کند متصل

و می‌گیرد قرار اختیار در جدید نمایش اتاقهای گیرد، قرار استفاده مورد

خدمات دفاتر نقاشیها، روی حفاظتی اقدامات انجام و انبار فضاهای

در جوانان، جلسات محل و سخنرانی سالن مثل جدید فضاهای و فنی

. گرفت خواهد اختیاربه را لوور موزه گسترش طراحی جه معمارانه تمهیدات خلاصه بطور

: کرد باین می‌توان زیر شرحهرم- خارجی حجم کم ارتفاع رعایت

. نشود: گرفته قدیمی ساختمان به دید جلوی اینکه برای الف. قوسها: نرم حرکت مقابل در تیز دید زاویه داشتن ب

سنگ- مقابل در شیشه انتخاب. هرم: شیشه‌های روی قدیمی ساختمان انعکاس الف

. قدیمی: مبنای به شیشه‌ای هرم زیر از قوی دید داشتن بسازه- آن با هرم شیشه‌ای سقف از مناسب و خوب بسیار نورگیری

قوی .. شیشه‌ای- هرم زیر در غنی فضای خلق

. جدید- ساختمان ورودی در جالب بسیار معلق ارتباطی پله طراحیاین باشد پروژه این برای ضعف نقطه رسد می نظر به که موردی تنها

یک از پروژه این فصول، تمام در بازدیدکنندگان زیاد تعداد به توجه با که

69

ناچارند بازدیدکنندگان و نیست برخوردار قوی و وسیع مناسب، ورودی

. بمانند منتظر طویل صفهای در طولانی، مدت برای آزاد محوطه در

70

بیلبائو- 9 گوگنهایم موزهنیویورک گوگنهایم بنیاد به متعلق موزه چند از یکی بیلبائو گوگنهایم

. و اسپانیایی هنرمندان آثار شامل دائمی نمایشگاه و موزه که است

. منحنی صوت به عجیب و خاص شکل دارای موزه این است المللی بین

طراحی بهترین از یکی خود نوع در که است شده طراحی مختلف هایی

. ظاهر به ساختمان در های منحنی است جهان در ساختمان های

بدلیل که بود کرده اعلام بنا این معمار که ، اند شده طراحی تصادفی

است . شده طراحی شکل این به نور بازتابسال در دلیل ۱۹۹۷وقتی به شد باز مردم عموم روی به موزه این

یک عنوان به جهان در زیادی صدا و سر خود خاص طراحی سبک

. و کرد پا به جهان در تماشایی Philipساختمان Johnson از یکی

” : ساختمان زیباترین و بهترین از یکی این که گفت برجسته معماران

” که است کشتی یک شبیه بنا این اصلی شکل ماست زمان در ها

نور بازتاب که است ماهی فلس شبیه بنا این در رفته بکار های شیشه

. است بنا این در تیتانیوم درخشندگی وجود بدلیل را

با که است طراحی طولانی روند یک نتیجه کلی طور به گری آثار

بزرگ ماکتهای و کامپیوتری مدلهای متعدد، اسکیسهای از استفاده

71

. با فیزیکی مدلهای به اولیه نمودارهای و اسکیسها است شده حاصل

کامل ماکتهای ساخت به نهایت در مدلها این و تبدیل مختلف مقیاسهای

میانجامد.این در رایانه از استفاده در گری طراحی روند در جالب بسیار نکته

. معمول افزارهای نرم از که معماران سایر خلاف بر است روند

مانند بعدی سه و استفاده ۳DsMAXو CADدوبعدی خود کارهای برای

طراحی به مربوط نرم‌افزار یک که کاتیا نرم‌افزار از گری می‌کنند

. خودرو طراحی برای بیشتر افزار نرم این کرد استفاده است جامدات

هماهنگی و دارد کاربرد مختلف بدنه‌های پیچیده محاسبات و هواپیما و

. اساس بر و تحلیل را سطوح کاتیا دارد افزارها نرم سایر با عالی بسیار

. می‌کرد تصحیح را آن پروژه اقتصادی و کارکردی سازه‌ای، محدودیت

یک روی بر دیگر بار میآمدند بدست ترتیب این به که عددی داده‌های

. کنند تغییر لزوم صورت در و شوند کنترل حجمها تا می‌شدند پیاده مدل

بنیاد دیجیتال داده‌های و مطالعاتی مدلهای بین وبرگشت رفت این

. تهیه برای کامپیوتر داده‌های از سپس میآورند وجود به را پروژه شکلی

. که ساختمان‌هایی مهمترین شک بی شد استفاده موزه ساخت پلانهای

ایجاد گردشگری معماری توسعه برای را لازم زمینه‌های و انگیزه‌ها

سال در که است اسپانیا بیلبائو در گری فرانک گوگنهام موزه‌ی نموده

١٩٩٧. شد ساختهقدرت چنین از ساختمانی هرگز این از پیش تا گفت می‌توان جرات به

به را اسپانیا باسک منطقه در استانی کوچک شهر یک که کیمیایی

نبوده برخوردار کند تبدیل جهان فرهنگ و هنر جریان عمده‌ی بازیگر

است.لویدرایت فرانک گوگنهایم موزه‌ی همانند بیلبائو گوگنهایم موزه طراحی

فوق رویداد یک است پیش سال‌های به مربوط آن طرح که نیویورک در

. می‌شود محسوب معماری تاریخ در استثنایی و العاده

72

زیاد جمعیت و شهر از معماری و هنر تورهای سابقه بی بازدید با

همگی است داشته محلی اقتصاد بر شگرفی تاثیر که گردشگران

. هستند بیلبائو موفقیت نشانگرعنوان به بیلبائو موفقیت در که داشت توجه نکته این به باید البته

فراگیر رسانه‌ای پوشش یافته دست جهانی شهرت به که پدیده‌ای

) سنت ) خالق و گوگنهایم موزه عکس خوش فتوژنیک و گیرا ساختمان

. است داشته بسزایی تاثیر نیز آن شکنفیزیکی جذب در شگرفی موفقیت که این بر علاوه گوگنهایم موزه

گمنام دور مکان یک به جهانیان توجه جلب در داشته نقطه این به مردم

جنبه یک دارای جهانی توجه این اما بوده موثر بسیار نیز متفاوت و

نماد یک عنوان به بیلبائو در گوگنهایم موزه که چرا است، نیز منفی

شده تهدید بمبگذاری به باسک طلبان جدایی سوی از بارها شهری

است.

73

74

75

گوگنهایم- 10 موزه‌یکرانه‌ی در و منهتن در نیویورک، شهر موزه‌های معروف‌ترین از یکی

. لوید فرانک اثر آخرین گوگنهایم، دارد قرار شهر مرکز شرقی شمال

سال در که است آمریکایی نامدار معمار شد .۱۹۵۹رایت، افتتاحیعنی موزه بانی و گذار سرمایه از را نامش گوگنهایم ی موزه

. . و. هنر ی شیفته که گوگنهایم است گرفته گوگنهایم آر سولومون

آثار آوری جمع به مدت‌ها بود، خود ی دوره معاصر و مدرن نقاشی

سال در سرانجام تا پرداخت شخصی‌اش خانه‌ی در آنها نمایش و هنری

۱۹۳۷ . کرد تاسیس را گوگنهایم موزه‌ی و هنری بنیاد

سال به ۱۹۴۳در نامه‌ای در گوگنهایم هنری، آثار مجموعه گسترش با و

بتواند آن در که کرد را موزه‌ای طراحی تقاضای او از رایت لوید فرانک

. تصمیم پیشنهاد این قبول با رایت بگذارد نمایش به را مجموعه‌اش

. بزند محک شهری محیطی در را طراحی‌اش ارگانیک ی شیوه تا گرفت

گذشت از و ۱۵بعد جزئی طرح هفتصد از بیش کشیدن و طرح ۶سال

طرحی و رسید موزه نهایی طراح به رایت سرانجام ساختمان، از کلی

در مارپیچی‌اش داخلی رمپ و قوسی نمای با امروز که آورد وجود به را

.۱۷فهرست است گرفته قرار معمار این ماندگار اثر: معماری و طرح

و شد رو روبه زیادی تاخیر با ساخت و رایت توسط موزه طراحی کار

سال در . ۱۹۵۶سرانجام سال در گوگنهایم موزه‌ی رسید پایان ،۱۳۵۹بهو رایت مرگ از پس ماه پروژه، ۱۰شش بنیانگذار مرگ از پس شال

. شد افتتاح عموم بازدید برای76

آن داخل مارپیچ رمپ مجموعه، نقطه‌ی گیراترین و اساسی‌ترین شاید

. آمده‌اند در نمایش به دیوارها روی و آن امتداد در هنری آثار که است

چرخه‌ی از جذاب‌تر بسیار ویژگی این معمار شخص گفته‌ی به بنا

. به آسانسور با می‌توانند مخاطبان که چرا موزه‌هاست دیگر گردشی

بیایند پایین مارپیچی شیبدار سطح روی تدریج به و برسند نقطه بالاترین

. ی وسیله به سطح تغییر امکان که حال عین در شوند خارج موزه از و

. سایر در اما دارد قرار بازدیدکنندگان اختیار در همواره هم آسانسور

با سرانجام تا می‌زنند دور را دایره‌ای فضایی مخاطبان موزه‌ها

. شوند خارج موزه از شروع نقطه‌ی به بازگشت

. این از بعضی است بوده مواجه هم انتقاداتی با اما مارپیچی رمپ این

دید سطح و دیوار روی آثار گیری قرار در زاویه اختلاف متوجه نقدها

. اند بازدیدکننده

طراحی پوسته روی تزئین بدون و ساده کاملا مجموعه، بیرونی فرم

. هم فضا داخلی عملکرد بیانگر بیرونی گونه‌ی مجسمه فرم است شده

نیویورک دار زاویه های ساختمان سایر با آن قوس‌های شکل و هست

. گوگنهایم موزه‌ی گفت بتوان شاید بتوان شاید است آشکاری تضاد در

است گیر چشم فرم با موزه‌هایی طراحی در شروعی نقطه‌ی نیویورک

اثری هم موزه خود بلکه نباشند، بازدیدکنندگان مقصد هنری آثار دیگر تا

. شود نمایش برای

77

زمینی در نمایش وسیع فضاهای دادن جا پروژه، این چالش‌های از یکی

. سطح و شد حل طبقات د فضاها گرفتن قرار با مشکل این بود کوچک

. یک شامل موزه، کرد حفظ را فضاها انسجام هم مارپیچی شیبدار

ارتفاع با میانی خالی فضای دور به که است اصلی می ۲۵گالری متر

دارد. شکل گنبدی سقفی خود سطح بالاترین در خالی فضای این چرخد

تامین موزه فضای برای مناسبی نور آن ضلعی دوزاده نورگیر که

می‌کند.: بازسازی و تغییرات

. سال در شد زیادی تغییرات دچار گوگنهایم رایت، مرگ از ۱۹۶۵پس

سال در و موزه اداری فضای از به ۱۹۶۹بخشی اداری، قسمت تمام

. هنری آثار نمایش به شده اضافه فضای این پیوست نمایشگاهی فضای

. سال‌های بین نهایت در کرد پیدا عملیات ۱۹۹۲تا ۱۹۹۰اختصاص

چارلز توسط جدید برج آن طی که شد انجام موزه در وسیعی بازسازی

. بازسازی این در گرفت قرار گوگنهایم کنار در و شد طراحی گواتمی

) ( اصالت که سقفی نورگیر شدن بسته مانند قبلی تغییرات از بعضی

. شده بازگردانده موزه به دوباره بود زده هم به را اولیه طرح

78

سوم : بخشزمینه مطالعات

79

: موزه مکان‌یابی معیارهایو اساسی مسأله می‌گیریم، موزه‌ای ساختن به تصمیم که زمان هر

مناسب، است مکانی انتخاب نمود، توجه آن به می‌بایست که مقدماتی

این از هریک برآن، علاوه و باشد دارا را مختلفی امکانات که مکانی

. گیرند قرار بررسی مورد دقت، با بایستی خاص گونه‌ای به امکانات

و مالی موارد علیرغم موزه جهت مناسب سایت انتخاب در که آنچه

. نوع دانست اثر منشأ باید موارد، دست این از و فرهنگی امکانات

. بدین می‌شود گرفته نظر در موزه برای که است فعالیتی و نگرش

شده انجام مکانیابی باب در شده انجام مطالعات به رجوع با و ترتیب

که شده ارائه منظور این برای مورد سه موزه مکان‌یابی باب در

: از عبارتندشهر داخل در موزه مکان‌یابیشهر حومه در موزه مکان‌یابی

خاص زمین به وابسته موزه مکان‌یابیشهر داخل در موزه مکان‌یابی

در شده داده نمایش آثار نوع و کیفیت اهداف، با هماهنگ تنها موزه یک

ملاحظات از پاره‌ای به باتوجه بایستی بلکه نمی‌گیرد، شکل آن

. استقرار آن در موزه که شهری گردد طرح‌ریزی اجتماعی و اقتصادی

انجام برای مطمئن پایگاه یک تأمین توانایی از می‌بایست می‌یابد

حد به موزه کار از نیز آن ساکنین و باشد برخوردار موزه‌ای فعالیتهای

. موزه کلان بستر کاری، چنین این اساسی لازمه کنند پشتیبانی کفایت

لازم. اقتصادی و مالی منابع بستر این در که است ضروری اولا است

منطقه یا شهر اداری وضعیت ثانیا و باشد داشته وجود موزه تأمین برای

. باشد برخوردار کافی اهمیت از نیزبه خود نمایشی مجموعه‌ای ماهیت لحاظ به که موزه‌ای احداث جهت

. مکان‌یابی مطالعه که است ضروری باشد داشته تعلق خاص زمینی

. محلی مقامات قدرت چون حیاتی نکات باید نخست آید عمل به کلان

80

مورد نیز منطقه اقتصادی موقعیت می‌بایست همچنین شود، بررسی

. موزه شکل‌گیری بر تأثیرگذار عوامل می‌توان بنابراین گیرد قرار توجه

. نمود ذکر گونه بدین را شهر درساختار ) موزه از بازدید تمایل اقتصادی، و مالی قوه حکومت، مدیریت،

ساختار( تعیین شهر، یک در موزه طراحی در جنبی تسهیلات و جمعیتی

. موزه مکان تعیین در عمده مسأله است مهمی بسیار امر آن، جمعیتی

بازدیدکنندگان تا نمود سعی می‌بایست که است موزه مخاطب جمعیت

. بازدیدکنندگان بیشتر هرچه جلب برای کنند پیدا تمایل موزه، به بالقوه

و بلوارها پارکها، مرکزی، نواحی آمدوشد تقاطع، می‌بایست موزه به

در می‌بایست که را دیگری مهم عوامل لذا نمود، انتخاب را میادین

تئاتر، قبیل از تسهیلاتی تعیین داد، قرار مدنظر شهر در موزه طراحی

کاملا صورتی به و جدی موزه یک احداث کنار در غیره و کنسرت تالار

. می‌باشد شده سنجیدهاین به سادگی به است؟ مکانی چگونه مناسب محیط موزه، طرح برای

شهر، فعال قسمتهای در موزه آوردن وجود به فکر که می‌رسیم نتیجه

در موزه بنای که می‌گردد توصیه و نمی‌رسد نظر به مناسب دیگر

مکان آن به استراحت ساعات در معمولا مردم که شود واقع محلی

برای محل مناسب‌ترین عمومی پارک یک از گوشه‌ای شاید می‌روند،

ایام در تفرج برای که کسانی اغلب زیرا باشد موزه بنای استقرار

موزه داخل در هم گردشی بی‌شک می‌روند، گردشگاه‌ها به تعطیل

. داشت خواهندموزه برای شهر مرکز آمد، و رفت تسهیلات خاطر به این از پیش

دسترسی سهولت و سرعت تدریجی افزایش با اما می‌شد داده ترجیح

استقرار که شد داده تشخیص چنین شهر، دیگر نقطه‌ به نقطه‌ای از

سبب امر همین و نمی‌باشد مطلوب دیگر شهر، مرکزیت در موزه

و ترافیک از ناشی همهمه از بدور و ارزان زمینی یافتن در برتر گزینش

. ... موزه دیگر، سوی از گردید و کمتر آلودگی با و مطبوع هوایی

81

در است بهتر و باشد دسترسی قابل شهر نقاط همه از همیشه بایستی

. باشد کتابخانه‌ها و کالج‌ها دانشگاهها، مدارس، جوارشهر حومه در موزه مکان‌یابی

در روندی امروزه شهر، مرکز در موزه‌ها استقرار به تمایل موازات به

. نهاد نام طبیعت به بازگشت را آن توان می که است شکل‌گیری حال

نوع و شده رها غوغاهایش و فعالیتها تمامی با شهر روند، این در

. در موزه بنابراین می‌نماید توصیه را شهر خارج در موزه از جدیدی

و هفته پایان در را خود بازدیدکنندگان بیشترین شهر، از خارج نواحی

. در تأثیرگذار عوامل عمده خلاصه، بطور می‌باشد پذیرا تعطیل، ایام

: آب با همجواری مناظر، از عبارتند شهر خارج در موزه کلان مکان‌یابی

) ( فصلی، کاربری ، زیارتگاه‌ها دینی پیشوایان و بزرگان مرقد جنگل، و

تفریحی ) تسهیلات فرهنگی، تسهیالت نظیر جنبی تسهیلات یا اقلیم تنوع

تفرجگاهی ...(. وخاص زمین به وابسته موزه مکان‌یابی

زمینی به که است موزه‌ای به مربوط موزه‌ها، مکان‌یابی سوم نوع

. که شود بنا محلی در است ممکن موزه‌ای چنین این دارد بستگی خاص

) یک ) به ماهیتا اینکه یا و میشده تشکیل نمایشگاهی ابتدا مکان، آن در

تخت در باستان ایران موزه مانند باشد، مربوط خاص، شهر یا ناحیه

جمشید.پیرامون محیط در را تأثیر بیشترین که یابد سازمان آنچنان باید موزه

. بدهد مردم به را دسترسی راحت‌ترین حال، عین در و باشد داشته خودروانشناسی نظریه به ابتدا می‌توان فضا و زمان نسبی اولویت برای

: می‌گوید باره این در که نمود رجوعدلیل» به آن هضم تا باشد همراه شناخته‌ها تکرار با باید نوآوری

.» گردد سهل‌تر بودن، نو و کهنه از آمیزه‌ای: از عبارتند دارند، را اهمیت بیشترین که وجه سه حیث این از

82

( : از مناسب جنبی خدمات تأمین یعنی موزه نفوذ تحت حوزه تقویت

) مردم ملاقات جهت مکانهایی و تفریحی خدمات مغازه‌ها، قبیلاز استفاده با موزه نفع به خدمات این بیشتر هرچه بهره‌گیری

خدمات به توجه و محبوبیت جلب، موجب که روان‌شناسانه شگردهای

. گردد موزهبه موزه کلی طرح تدریجی تغییر و فاصله بردن بین از با روانی آمادگی

. هماهنگ و همگون فضای صورتموزه با فضایی و ذهنی فواصل کاهش اجتماعی، تحلیل‌های هدف

شهری. ساختار با موزه به بخشیدن انسجام صدد در همچنین است

می‌باشد.

پروژه مکانیابی در مؤثر عوامل بررسیاهداف همچنین و رساله اول بخش در گرفته انجام مطالعات به باتوجه

در خاص عواملی مشهد، فرش موزه طراحی با رابطه در شده ذکر

عناوین و عوامل این که دارند نقش انتخابی سایت محدوده تعیین

قرار بررسی مورد کارکردی عوامل و کالبدی عوامل تاریخی، عوامل

می‌گیرند.تاریخی عوامل بررسی

عوامل از باشد شهر در تاریخی سابقه دارای که محدوده‌ای انتخاب

اهمیت حائز جنبه دو از خود مورد این که می‌باشد توجه مورد و مهم

است.کالبدی( جنبه الف

این که محدوده‌ای در شهری شاخص و خاص عناصر وجود تأثیر

تاریخی فضای راحت‌تر شناسایی جهت می‌دهد جای خود در را مجموعه

قابل زوار، و مشهدی شهروندان بوسیله مجموعه شناسایی همچنین و

. می‌باشد توجه

83

جمعی( خاطرات در تأثیر بوجود مجموعه، طراحی جهت تاریخی انتخاب محسنات دیگر از

به نسبت خود ذهن در زوار و شهروندان که می‌باشد جمعی خاطرات

. تاریخی محدوده‌های برای خاص خصوصیات این وجود دارند محدوده

طراحی چنانچه و دارد جای همه ذهن در هم هنوز سالها گذشت با حتی

کردن زنده علت به مطمئنا گیرد انجام محدوده‌ای چنین در مجموعه

. داشت خواهد بیشتری موفقیت مردم ذهن در خاطرات

کالبدی عوامل بررسیمجموعه( کالبد آن در که محدوده‌ای در سایت انتخاب به توجه الف

تضاد صورت در حتی و نماید ایجاد هماهنگی اطراف کاربریهای با بتواند

. نیاورد بوجود آنها برای مزاحمتی همجواریها باآسانتر( دسترسی با فضایی در مجموعه قرارگیری امکان ب

کارکردی عوامل بررسیمنظور( این برای شد، خواهد طراحی شهر مقیاس در پروژه این الف

مخاطبین و باشند شهری مقیاس دارای باید نیز آن در موجود کاربریهای

. تشخیص در مؤثر عوامل از باشند شهر نقاط تمامی از باید آن

کردن مشخص می‌باشند شهری مقیاس دارای که محدوده‌هایی

شهر، مقیاس در بازارهایی جمله از است شهر عمومی کاربریهای

عمومی میادین عمومی، فرهنگی کاربریهای شهری، اداری بخشهای

و ... شهرتأثیر( مجموعه، طراحی برای شهری مقیاس انتخاب به توجه با ب

( درجه شریانهای ارتباطی خاص محورهای کنار در مجموعه قرارگیری

) نقلیه وسایل توسط مجموعه به مناسب دسترسی جهت شهری یک

. می‌شود واقع توجه مورد نیز شخصی، و عمومیبخش،( همین از اول بخش در شده انجام مطالعات نتایج به باتوجه ج

است محلی که موزه واقع در که گرفت قرار بررسی مورد موضوع این

84

ماهیتا و فرهنگی است مکانی جامعه یک هنری آثار نگهداری برای

ایجاد راستای در مکان این از استفاده جهت بنابراین فرهنگ‌ساز،

طراحی برای محدوده‌ای می‌بایست مشهد شهر در غنی فرهنگی

در بتوانند متفاوت فرهنگهای با اجتماع مختلف اقشار که گردد انتخاب

راستای در فضا این از جستن یاری با بتوان تا آیند، گردهم محدوده این

. برداشت گام فرهنگ‌ها ساختن جهت هممکان‌یابی-

مکانیابی در مؤثر عوامل لحاظ به حوزه‌بندیمطالعه مورد سایت کننده تعیین و مؤثر شاخصهای

: از عبارتند می‌گردند، سایت انتخاب باعث که فاکتورهایی و عوامل اهم ( و شهری تندروی مسیرهای از بهره‌مندی ارتباطی شریانهای به توجه

) شهری داخل مسیرهایزمین ابعاد لحاظ از مناسب مقیاس به توجه

شهر مقیاس در عمومی کاربریهای با همجواری لزومارتباطی شریانهای با همجواری لحاظ از سایت قرارگیری موقعیت

شاخص کاربریهای و اصلی. کالبدی مهم عنصر عنوان به شهری سیمای به توجه

سایت

مثبت نکاتاقلیمی مطالعات

عمده معتدل، و سرد اقلیمی گروه در مشهد شدن واقع به باتوجه

: می‌باشد زیر موارد شامل اهمیت ترتیب به اقلیمی طراحی

85

ساختمان- در حرارت اتلاف کاهشساختمان- کردن گرم در خورشید از گیری بهره

ساختمان- در غبارآلود بادهای تأثیر کاهشهوا- رطوبت افزایش

خارج- گرم هوای برابر در ساختمان محافظتمشهد شهر کالبدی مطالعات

: براساس مشهد شهری نقاط تقسیم‌بندی اصول مشهد شهر حوزه‌های

از و شده شروع شهری واحد یعنی جزء کوچکترین از مشهد جامع طرح

از و شهری محله ترتیب، آنها از 4مجموع و ناحیه یک شهری محله

. می‌آید بوجود منطقه یک ناحیه چند مجموع : تمرکز مشهد شهر آینده توسعه در مشهد شاخص ارتباطی محورهای

. - خواهدبود غربی شرقی محور روی بر شهر

86

: گره‌های و ترمینال آهن، راه ایستگاه حرم، مشهد شهر شاخص عناصر

) ( کوهسنگی، آباد، ملک باغ ، تقی‌آباد میدان و شهدا میدان شهری مهم

و ... ملت پارک و نادری رضا، بازار ربیع، خواجه بقهمکان‌یابی در مؤثر عوامل لحاظ به شهر اراضی حوزه‌بندی

: کالبدی هندسه بررسی و تناسب و اصلی ساختار به بررسی این در

لحاظ به شهری کاربری‌های با اتصال و تلفیق و مقیاس و ابعاد سایت،

آن، فراشهری و شهری نفوذ حوزه بر مبنی مرکز موضوعیت فراخور

در آن جایگیری کیفیت و مناسب شهری سیمای از برخورداری همچنین

. می‌شود مکان‌یابی موردنظر سایتهای شهر،: فرهنگی (بررسی خراسان ) در و مشهد در مختلف فرهنگهای تنوع

گونه‌ای به سایت مکان‌یابی شهر، این بالای مهاجر جمعیت جذب و

داشته وجود مختلف اقشار و فرهنگها بین ملاقات امکان که است،

باشد.: درآمد میزان بین بررسی مرز در می‌بایست موردنظر سایتهای

خصوصیات تأثیر تحت مرکز کاربری تا شود واقع مختلف مناطق

حوزه از و گیرد قرار خالص درآمد با منطقه یک اقتصادی و فرهنگی

. شود خارج شهری کاربریفاصله در مراجعین نیاز پاسخگوی می‌بایست مرکز این جمعیت بررسی

. سایت باشد کارمندان و دانشگاهی تحصیلات با جوانان نوجوانان، سنی

با اقشاری دارای که می‌شود مکانیابی شهر از مناطقی در موردنظر

. باشد شرایط اینمشهد شهر اجتماعی پدیده

سنت- اقشار میان برخورد از ناشی اجتماعی و فرهنگی شدید برخورد

. متعدد گروه‌های و خواه. فقیرنشین- مناطق و شهر سریع گسترش و روستایی مهاجران هجوم

. آن- از ناشی مسائل و مشهد به زوار هجوم

87

حدود مشهد شهر جمعیتی نظر شهر 3/5از دومین و است داشته رشد

. است ایران جمعیت پر. : ندارند- را لازم اقامت مشهد شهر در که جمعیتی شناور جمعیت

: مشهد در شغلی - 1گروه‌های تخصصی( و فنی علمی (2مشاغل

اداری خدماتی( 3کارکنان حمل‌ونقل( 4کارکنان و تولید (5کارگران

نامشخص و نشده طبقه‌بندی رتبه( 6کارکنان عالی کارمندان و دبیران

فروشندگان( 7 و بازرگانی امور - 8کارکنان و( دامداران کشاورزان

جنگلدارانمسافران و زائران مسافرت از هدف

حسب بر مشهد شهر به سفر از مسافران و زائران عمده هدفهای

یا استان داخل در روستایی یا شهری جامعه به فرد تعلق سواد، سطح

مطهر، حرم زیارت را هدفها این عموما و بوده متفاوت آن از خارج

تجارت، مشهد، طریق از نقاط سایر به مسافرت دیدار، و گردش

. می‌دهد ... تشکیل و معالجه و ادارات به مراجعه

فرهنگی مطالعاتبرخوردار نامتعادلی توزیع از مشهد شهر سطح در فرهنگی کاربری‌های

. دارد قرار شهر مرکز در فرهنگی کاربریهای اکثر و بودهشهر مقیاس در موجود فرهنگی کاربری‌های سرانه مساحت

( سال اطلاعات آخرین موجود( 1367براساس فرهنگی کاربری‌های

. داده‌اند اختصاص خود به را شهر کل از هکتار یک از کمتر مساحتی

. می‌باشد صفر حد در شهر مقیاس در فرهنگی کاربری سرانهمشهد در فرهنگی کاربری سرانه تغییر در مؤثر طرحهای بررسی

سال پایان فرهنگی 1395در کاربری سرانه آن 55، موجود وضع برابر

به و بود از m2 09/1خواهد فرهنگی کاربری مساحت 7088می‌رسد

88

( سال در ) 1357088به( 1367مترمربع سال در (1395مترمربع

. یافت خواهد افزایشمنطقه مقیاس در فرهنگی کاربری هر 12/0سرانه مقیاش در 09/1و

سال در . 1395مترمربع است شده پیش‌بینی

مطالب چکیدهبرای می‌شود گرفته نظر در موزه برای که فعالیتی و نگرش نوع

. است مؤثر آن سایت انتخاب. است موردنظر موزه مکان‌یابی برای مورد سه

شهر- داخل در موزه مکان‌یابیشهر- حومه در موزه مکان‌یابی

خاص- زمینه به وابسته موزه مکان‌یابیاز پاره‌ای بلکه نمی‌گیرد شکل آثار نمایش اهداف با تنها موزه یک

. است تأثیرگذار آن در نیز اجتماعی و اقتصادی ملاحظاتشهر- در موزه شکل‌گیری بر تأثیرگذار عوامل

ساختار- 1 و موزه بازدید اقتصادی مالی قوه حکومت، مدیریت،

آن، جمعیتی ساختار تعیین و موزه طراحی در جنبی تسهیلات و جمعیتی

مهم بسیار موزه برای هم آمدوشد تسهیل است مهمی بسیار امر

است.شهر خارج در موزه مکان‌یابی در تأثیرگذار عوامل

89

دینی پیشوایان و بزرگان مرقد جنگل و آب با همجواری مناظر،

نظیر جنبی تسهیلات یا اقلیم تنوع فصلی، کاربری به زیارتگاه‌ها

و ... تفرجگاهی و تفریحی تسهیلات فرهنگی، تهسیلاتمیسر رشد امکان موزه برای که شود انتخاب گونه‌ای به باید سایت

باشد.

مشهد- شهر عمده محورهای : می‌شوند تقسیم گروه دو یا( 1به ارتباطی نقش لحاظ به شاخص

شهر قسمت کدام از عبور به بسته شهر لحاظ( 2سیمای به شاخص

شهری کارکرد: عمده محورهای

- - آسیایی- بزرگراه آزادی بلوار قوچان جاده محور - - خمینی- امام خیابان شهدا میدان ربیع خواجه خیابان محور

– - - دانشگاه- خیابان شهدا میدان هاشمی‌نژاد شهید خیابان محور

تقی‌آباد) ( - - ع- رضا امام خیابان حرم فلکه طبرسی خیابان محور

- - خیابان- وحدت بلوار کامیاب شهد بلوار - 17محور خیابان شهریور

حافظ : فراغتی ( 1شالوده‌های ( ع( رضا امام مطهر (3کوهسنگی( 2حرم

مشهد غربی ییلاقات و آباد وکیل. است- بوده فراغت سمت به توسعه اخیر، قرن در توسعه

: از عبارتند تعریف این با شهر فراغتی شالوده‌هایارگ( 1 دانشگاه( 2خیابان کوهسنگی( 3خیابان خیابان( 4خیابان

آباد( 5احمدآباد ملک آباد( 6خیابان وکیل بلوارشاخص- عناصر

لحاظ به که است عناصر از مجموعه‌ای شاخص عناصر از منظور

به می‌کنند ایفا شهر در ممتازی و مهم نقش تسری یا و کالبدی عملکرد

90

: می‌شوند تقسیم گروه شهری( 1دو داشته‌های و عناصر( 2محورها

شهری( 3معماری فضاهای میادینسایت انتخاب باعث که فاکتورهایی و عوامل هم خلاصه بصورت

: از عبارتند می‌گردندو- تندروشهری مسیرهای از بهره‌مندی ارتباطی شریانهای به توجه

شهری داخل مسیرهایزمین- ابعاد لحاظ از مناسب مقیاس به توجه

شهر- مقیاس در عمومی کاربری‌های با همجواری لزومارتباطی- شریانهای با همجواری لحاظ از سایت قرارگیری موقعیت

شاخص کاربریهای و اصلیکالبدی- مهم عنصر عنوان به شهری سیمای به توجه

. تاریخی- و فرهنگی لحاظ به سایت پتانسیلزندگی و گیاهی پوشش هوا، و آب ناهمواریها، جغرافیایی، جایگاه

جانوریپهنه- 1 حدود، جغرافیایی، جایگاه

حدود پهنه‌ای با خراسان، و 302766استان شمال در کیلومترمربع،

در ایران، و 30خاور تا 31درجه و 38دقیقه پهنای 17درجه دقیقه

و و 55شمالی تا 23درجه و 61دقیقه خاوری 17درجه ازای در دقیقه

. شمال و شمال سوی از استان این دارد قرار گرینویچ نیمروز به نسبت

افغانستان، اسلام جمهوری به خاور از ترکمنستان، جمهوری به خاوری

به باختر از کرمان و بلوچستان و سیستان استانهای به جنوب از

. است محدود مازندران سمنان، اصفهان، یزد، استانهایناهمواريها- 2

شود مي تشكيل جنوبي و شمالي بخش دو از خراسان استان بلنديهاي

. مي‌آيد حساب به آنها مهمترين بينالود كوه رشته شمالي بخش در كهرا دشت ويژگي‌هاي زياد، پهناي داشتن دليل به خراسان اصلي دره‌هاي

: . از عبارتند خراسان بيابانهاي و دشت‌ها دره‌ها، مهمترين كرده‌اند پيدا

91

دره اسفراين، دره رود، كشف دره اترك، دره سرخس، جلگه درگز،

كوهپايه‌هاي دشتهاي عمراني، يالوت عمراني بيابان جام، دره جغتاي،

رخ، دشتهاي خراسان، باختري جنوب در لوت بيابان استان، جنوب

. گناباد باختر در بجستان بيابان و بيرجند اسدآباد خضري، محولات، زاوه،هوا- 4 و آب

بلند، و پست نواحي وجود و بودن پهناور دليل به خراسان سرزمين

. سراسر در دما اندازه است اقليمي گوناگون نواحي هواي و آب داراي

. حرارت درجه بلند، كوه‌هاي كوهستاني، نقاط در است نابرابر خراسان

كوير به كه باختري، جنوب و جنوب نواحي در ولي دهند، مي كاهش را

. مي‌يابد افزايش حرارت درجه مي‌شوند، نزديكهواي جريان و سردسيري هواي جريان تأثير زير زمستان در خراسان

. به سيبري هواي جريان از شاخه‌اي مي‌گيرد قرار اطلس اقيانوس گرم

. مي‌وزد خراسان سوي به افغانستان و خاور سوي از سورتوك باد نام

و فردوس شهرهاي در و هرات به گناباد در تيس، به مشهد در باد اين

. است سرشناس باد زور به طبسايران سوي به اطلس اقيانوس از كه است، باختري جريانهاي ديگر دو

اين وزش نتيجه سرزمين، اين بارندگي بيشتر بخش و مي‌وزند

و بيشترين به ماه بهمن در موجود رطوبت اندازه با نسبي نم بادهاست

. مي‌رسد اندازه كمترين مردادماه و تير درداغ كپه و بينالود هزارمسجد، كوه‌هاي در سالانه 700تا500باران

نيشابور و بجنورد و قوچان، نواحي در و ميليمتر 500تا300ميليمتر

خراسان. باختري جنوب از بزرگي بخش و طبس نواحي بارش مي‌رسد

از كمتر افغانستان مرز .100تا است ميليمترآبها- 5

زيرزميني: آبهاي

92

پوششگياهي- 6خودرو گياهان درختان، جنگلها،

نيمه و بياباني معتدل، هواي و آب داراي خراسان استان كه انجا از

. به آن در گوناگون گياهان است گوناگون خاكهاي همچنين و بياباني

. ويژه به خراسان باختري شمال كوهستانهاي در مي‌كنند ريشه خوبي

وجود غيرانبوه خزري جنگلهاي و تنك جنگلهاي بجنورد، شهرستان اختر

. است جنگل از برهنه استان، نقاط ديگر ولي دارد،اين در ديگر، گوناگون عوامل و بي‌رويه و اندازه از بيش چراي اثر در

بيشتر آن ارزش با مراتع و ندارد وجود يك درجه و عالي مراتع سرزمين

. است گرفته قرار خراسان خاوري شمال و شمال بخشهاي در

93

چهارم : بخشتکمیلی مطالعات

94

: موزه فیزیکی فضای اول فصل

شرایط، زیرا نمی‌شوند تأسیس کلی نمونه و طرح یک طبق موزه‌ها

. پاره‌ای اما است متفاوت مختلف جوامع در مقررات و نیازها موقعیت،

و دارد عمومیت موزه‌ها تمام در اساسی مشخصات و نکات از

. می‌نماید تعیین موزه فعالیت و تأسیس برای را چهارچوبیجدیدی ساختمان آنکه یا گردد تأسیس تاریخی بنای یک در خواه موزه

» « که است موزه عملکرد اصلی راهکار گردد، بنا موزه مخصوص

. » باید» اول درجه در بنابراین می‌کند معین را آن طرح و شکل

آنگاه و شود رعایت دارد عمومی جنبه که موزه هر فیزیکی مشخصات

داخلی تزئینات و ساختمان موزه آثار مجموعه و فعالیتها اهداف، طبق

. شود انتخاب آن- - بزرگ یا کوچک می‌شود گرفته موزه‌ای ساختن به تصمیم که زمان هر

محل انتخاب شود پرداخته آن به باید که مقدماتی و اساسی مسئله

خود سهم به هریک که بوده دارا را مختلفی امکانات که جایی است،

. گیرد قرار بررسی مورد دقت به بایدقابل همگانی، حمل‌ونقل وسائط با شهر نقاط همه از همیشه باید موزه

حتی و رسید آن به پیاده بتوان امکان صورت در و باشد دسترسی

. حقیقت باشد کتابخانه‌ها و دانشگاه کالج‌ها، مدارس، جوار در المقدور

از و هستند مشابه مسائلی گرفتار مؤسسات این همه که است این امر

. کلیه که است این در صلاح دارند یکسانی نیازهای نقشه و طرح نظر

کدام هر اینکه تا گیرند قرار توجه مورد شهر جامع طرح در مسائل

. شوند بررسی جداگانه بطور » « تلقی فرهنگی مراکز عنوان به پیش از بیش موزه‌ها امروزه

استفاده. آن از دانشجویان تنها که شد یادآور باید اما می‌کردند

روی آنها از بازدید به مختلف زمینه‌های با افرادی بلکه نمی‌کنند،

در و دسترس در کاملا موزه که است صورتی در این البته و می‌آورند

95

گذراندن عنوان به حتی موزه به افراد این آمدن و بوده نزدیک فاصله

. بود خواهد آموزشی تفریح نوعی خویش اوقات از زمان کمترینیک عنوان به می‌توان را موزه‌ها اطراف زمینهای موزه‌ها طراحی در

بخشهای موزه از مناسبی فاصله در و گرفت بکار ضمیمه بخش

) یا ) غیره و گاراژ مرمت، کارگاه برق، و گرما تولید خدماتی و تجهیزاتی

) ( بسیار دلایل به که غیره و روغن بنزین، پارچه، چوب، ملزومات انبار

در می‌باشد، خطرناک و نامناسب موزه اصلی ساختمان در وجودشان

. کرد بنا آن - - گسترش برای همواره باید تئوری نظر از لااقل فضا گذشته، این از

بناهای ساختن منظور به هم و اصلی ساختمان تکمیل جهت از هم آینده

. که چند، دلایلی به اولیه طرح اگر اینکه باشد مناسب ضمیمه

محدود مقیاسی در هستند، شدنی رفع زیاد احتمال به و اجتناب‌ناپذیرند

. است برخوردار ویژه‌ای اهمیت از باشدچندان صد دو باشد شده احاطه چمن و باغ با چنانچه موزه، یک زیبایی

این از می‌توان باشد، کار در مساعد هوایی و آب اگر و شد خواهد

یا باستانی پیکره‌های مانند نمایشگاه انواع از پاره‌ای ارائه برای امتیاز

. نمود استفاده غیره و معماری بخشهای یا باستان‌شناسی مدرن،اتومبیل پارک به می‌توان نیز را موزه اطراف زمینهای از قسمتی

. لزوم از باری نمونه تنها نه موزه یک طرح اجرای داد اختصاص

مؤید بلکه است کارفرما و آرشیتکت بین ویژه و مقدمایت قراردادهای

. می‌باشد آنان مستمر و نزدیک همکاریو حالت هر برای که مطلق موزه یک طرح بعنوان چیزی که گفت باید

. موقعیت، و حالت هر برعکس ندارد وجود باشد مناسب جریانی

دارا را خود به مربوط مسائل و اهداف ویژگی‌ها، تجهیزات، شرایط،

موزه مدیر وظیفه نخستین هریک تشخیص و ارزیابی که می‌باشد

. بود خواهد

96

- در و می‌باشد دارا که کیفیتی جدید موزه ویژگی به اساسی توجهی باید

- مبذول مجموعه‌هایش با رابطه در گردد می مشخص آن با آینده

( هنری،. مختلف انواع از است ممکن مجموعه‌ها این البته، داشت

) گوناگون نیازهای از متأثر و غیره و علمی فنی، باستان‌شناسی،

نمایشگاه‌ها) همسانی مبادله، قابلیت یا محلی استمرار یا کلی فرهنگی،

. ) باشند غیره وو کلی نیازهای وضعیتی هر و شیئی نوع هر مجموعه، هرگونه طبیعتا،

و ابعاد شکل، ساختمان، چشمگیری بطور و می‌باشد دارا را خود ویژه

. می‌دهد قرار تأثیر تحت را مربوطه خدماتی بخشهای و نمایش سالنهای

نقاشیهای ارائه در برابر گونه‌ای به که محیطی و فضا در شد متذکر باید

. که عاملی از جدا که، چرا گیرد قرار استفاده مورد مدرن و قدیمی

می‌گیرد، بکار گروه دو هر برای مختلف زمینه‌های گرفتن بکار در زیبایی

» ثابت » نسبی بطور قدیمی نقاشیهای ویژه گالری یک که است بدیهی

بیشتری سهولت بخاطر مدرن گالری یک ظاهر صورتیکه در می‌باشد،

» « متحرک دارد وجود مجددش تزئینات و تغییرات آثار، افزودن در که

. می‌رسد بنظرباید ساختمان کل بلکه ساختمان، نمای معماری تنها نه اخیر، حالت در

. شود طرح‌ریزی نمایشگاه تعویض و جابجائی سرعت و سهولت نظر از

نهایت در روشنایی منابع و جا تطابق سنگین، پیکره‌های حمل‌ونقل

هم و فردی نمایش برای هم حدممکن تا باید هنری، آثار با تناسب

توجه مورد ساخت می‌شود، آنها بر که تأکیدی و اهمیت بر بنا جمعی،

. آثار نوع و کیفیت اهداف، با هماهنگ تنها نه موزه یک گیرد قرار

اجتماعی و اقتصادی ملاحظات از پاره‌ای به باتوجه باید بلکه نمایشی،

. که باشد مؤسسه یک نها شهری در چنانچه نمونه برای گردد طرح‌ریزی

( کنسرت، سخنرانی، تأتر، اجرای فرهنگی مقاصد از برخی برای

) استفاده قابل غیره و آموزشی دوره‌های اجتماعات، نمایشگاه،

منابع اولیه برآوردهای در که نیست بی‌مناسبت شود، داده تشخیص

97

تمایل محلی، ساکنین طبیعت روی داشت تکیه آن بر می‌توان که مالی

از هریک جذب که گروهی هر سهم آمار، طبق بر آنها پیشرفت

. کرد حساب شده‌اند، موزه‌ای فعالیتهایبطور وظیفه انجام به قادر کوچک، مقیاس در حتی جدید، موزه یک

دارد وجود بسیاری نگاری موزه کلی اصول اینکه مگر بود نخواهد مؤثر

. در نمونه، برای باشد داشته موزه بنای ساختن در قطعی تأثیر باید که

دارای ساختمان در فنی نظر از که آنچه و سقف نوع سالنها، ترتیب

. است اهمیتاجرای و خوب انتخاب مستلزم موزه موفق طرح‌ریزی اینکه، نتیجه

عملی جنبه‌های و تئوری عمده موارد که است اساسی اصول درست

. می‌شود داده شرح ترتیب به آنهاموزه- ساختمان و محل الف

دارای باید و دارد فراوان اهمیت می‌شود واقع آن در موزه که مکانی

. که گیرد قرار شهر از جایی در باید موزه باشد خاص امتیازات

سبب به دیگر سوی از و باشد آسان همگان برای آن به دسترسی

دانشگاهها مدارس، کتابخانه، کنار در که است بهتر آن فرهنگی خصلت

نامبرده مؤسسات در که افرادی تا شود واقع فرهنگی مراکز سایر و

. نمایند استفاده بتوانند نیز موزه از دارند آمد و رفتاحداث پارک یک یا و سرسبز محوطه یک میان در موزه معمولا امروزه

لازم، رطوبت ایجاد اطراف، هوای تصفیه با پارک درختان زیرا می‌شود؛

عمل حفاظ منزله به سروصدا و دود و غبار و گردوخاک با مقابله

زیرا. دارد، هم دیگری مزیت سرسبز محوطه در موزه تأسیس می‌کنند

محوطه به را مجموعه از بخشی می‌توان باشد مساعد هوا که هنگامی

بازدیدکننده جلب سبب که گذاشت نمایش به و کرد منتقل نیز خارج

. به باشد زیاد نباید درختان تعداد که داشت توجه باید اما می‌شود بیشتر

بدور خارج دنیای از را او و نماید ایجاد بازدیدکننده برای سدی که نحوی

سازد.

98

آن داخلی تزئینات بلکه موزه ظاهری شکل تنها نه که است این مسلم

مطابقت و موافقت کاملا جامعه در معمول معماری روشهای با باید نیز

جنبه‌هایی برگیرنده در باید موزه ساختمان حال عین در و باشد داشته

. باشد نیز جامعه تاریخ و هنر ازنمایش- تالارهای ب

نمایش تالارهای که می‌شود سعی موزه‌ها احداث هنگام به امروزه

» نحوی» به موزه اتاقهای و تالارها که معنا بدین باشند، انعطاف‌پذیر

و شکل و کرد ایجاد تغییراتی آسانی به آنها در بتوان که شوند ساخته

تغییرات این که هرچند داد؛ تغییر لزوم صورت در را آنها اندازه

ابزارهای و روشنایی سیستم خروجیها، و ورودی اتاقها، کلی چهارچوب

. کرد ... نخواهد تغییر و تهویه دزدگیر، چون دیگر فنیپانلهای یا دیواره از می‌توان نمایش تالارهای نمودن انعطاف‌پذیر برای

. پانلها یا دیواره این از کرد استفاده می‌شوند قفل یکدیگر در که سبک

در اما کرد، استفاده مجموعه‌ای صورت به یا و تنهایی به توان می

به بلکه نیست، متداول و مرسوم پانل از استفاده موزه‌ها از بسیاری

از اشیاء فقط آنها در که می‌شود توجه ثابت تالارهای سنتی روش همان

. می‌گردند عرضه نمایش برای ثابت و شده تنظیم پیشاستفاده ثابت پانلهای از چه و متحرک و موقت پانلهای از موزه در چه

بازدیدکنندگان که شوند ساخته نحوی به باید نمایش تالارهای شود،

تماشا جوانب تمام از را اشیاء و نمایند گردش براحتی آنها در بتوانند

. نمی‌باشد صحیح نمایش تالار در یکطرفه راه یا مسیر ایجاد لذا کنند،

تا است نمایش تالارهای در باز فضاهای ایجاد روش، بهترین

هر از دلخواه به بتواند و کرده عبور فضاها این بین از بازدیدکنندگان

از قسمتی از حتی بازدید از پس رفته، دیگر قسمت به تالار قسمت

. شود خارج موزه تالار از آنها کلیه دیدن بدون آثار مجموعهبه نباید تلار چندین همچنین و باشد متعدد نباید تالار ورودی درهای

راه کردن گم احتمال صورت این در زیرا شود؛ ساخته یکدیگر موازات

99

. دو در تالار چندین که صورتی در می‌شود زیاد بازدیدکنندگان برای

قرار تالارها میان در راهرو یک که می‌شود توصیه دارند قرار طرف

به آسانی به تالار یک از که کند کمک بازدیدکنندگان به تا باشد داشته

. بروند دیگر تالارویترین-

. می‌شوند تنظیم ویترین داخل در موزه نمایش تالارهای در اشیاء

. و شکل باشند تغییر قابل و انعطاف‌پذیر تالارها همانند باید نیز ویترینها

. تالارهای در دارد موزه احتیاجات به کامل بستگی ویترینها ترتیب

یا و اشیاء ماهیت گاهی ولی میباشند عمودی ویترینها اغلب نمایش

. شوند تنظیم افقی ویترینهای در که می‌کند ایجاب آنها ابعاد و شکلنشکن و محکم آنها شیشه جنس که داشت توجه باید ویترینها انتخاب در

موزی حشرات و گردوخاک نفوذ از ابزارهایی توسط و باشد شفاف و

و رنگ زوارها، جنس طرح، شکل، به توجه همچنین شوند، محافظت

. نکات از نیز ویترینها ارتفاع است ضروری نیز آنها کردن تمیز سهولت

: بازدیدکننده که باشد چنان باید ارتفاع این است حساس بسیار فنی

و پا پنجههای نوک بر شدن بلند یا و پایین به نگریستن و شدن خم بدون

این غیر در چه کند؛ مشاهده را اشیاء براحتی بتواند بالا به نگریستن

موزه کوتاهی مدت از پس و می‌شود خستگی دچار بازدیدکننده صورت

. که است داده نشان داخلی معماران مختلف بررسیهای می‌کند ترک را

بین موزه‌ها در اشیاء برای مناسب و 90ارتفاع پایین‌تر 30سانتیمتر

. را حجیم و مرتفع اشیاء می‌باشد چشمها سطح از بالاتر سانتیمتر

تا داد قرار اتاق‌ها یا و نمایش تالارهای در آزاد طور به می‌توان

. کند نظاره را آن طرف هر از و براحتی بازدیدکنندهورودی- تالار

آنها کنترل و محافظت که باشد طوری به باید موزه ورودی دربهای

. موزه که است آن مطلوب وضع باشد میسر و آسان نگهبانان برای

آنها کنترل و محافظت که باشد وسیع و اصلی ورودی درب یک فقط

100

. موزه که است آن مطلوب وضع باشد میسر و آسان نگهبانان برای

یا چراغ توسط و باشد داشته وسیع و اصلی عمومی درب یک فقط

. اتاق یا و سرسرا به باید درب این باشد مشخص کاملا دیگر علامتهای

. بلیط، فروش بخش سرسرا یا اتاق این در شود منتهی موزه ورودی

. ورودی دربهای یا و درب دارد قرار انتشارات فروش و اطلاعات میز

در معمول و بومی معماری سبک با و ساده تزئینات نظر از به باید موزه

تعداد که باشد چنان باید آنها اندازه همچنین باشد، هماهنگ جامعه

. کنند عبور آنها از آسانی به بتوانند لحظه یک در افراد از زیادیرا مردم نظر که شود تزئین و ساخته گونه‌ای به باید موزه ورودی اتاق

موزه بخش نخستین اتاق این زیرا باشد؛ نیز موزه معرف و نماید جلب

. آنقدر نباید ورودی محوطه می‌شود وارد آن به بازدیدکننده که است

از و نماید شدن گم و غریبی احساس آنجا در بازدیدکننده که باشد وسیع

بازدیدکننده گروه‌های که باشد داشته وسعت آنقدر باید دیگر سوی

. کنند حرکت نمایش تالارهای سوی به آنجا از آمده، گرد آن در براحتی

فقط کرد، انباشته وسایل دیگر و صندلی و میز از نباید را محوطه این

. موزه راهنمای دیواری نقشه است کافی نیمکت دو یکی، یا صندلی چند

. نیز را موزه راهنمای جزوه‌های شود نصب قسمت این در باید نیز

. دیواری، ساعت داد قرار محل این در کوچک میز‌های روی بر می‌توان

محوطه این ضروری وسایل از نیز پول صندوق حتی و عمومی تلفن

تالارهای. و ورودی محوطه بین رابطه مناسبترین و مطلوبترین است

آنها ؟؟؟؟ ساختمان طرف دو به درب دو توسط می‌توان را نمایش

. تردد درب، دو این وجود کرد برقرار باشند شده واقع نمایش تالارهای

. می‌سازد آسان را آنها بر نظارت و تالارها بهکنترل الکترونیکی دستگاه‌های وسیله به خروج و ورود که موزه‌هایی در

از تالارها اصلی درب دو که محوطه در می‌توان را وسایل این می‌شود

. نمود تعبیه می‌شوند منشعب آنتالار- کفپوش و دیوار

101

اهمیت بسیار موزه نمایش تالارهای در کفپوشها و دیوار جنس و رنگ

زیرا. می‌کردند، انتخاب دیوارها برای را سفید رنگ گذشته در دارند

نشان بهتر را خود ماهیت اشیاء سفید رنگ برابر در که بودند معتقد

سفید رنگ برابر در که دارند عقیده کارشناسان امروزه ولی می‌دهند،

. انتخاب دیوارها برای رنگهایی بنابراین، می‌کنند جلوه تیره‌تر آثار

. دهند نشان را خود اصلی و واقعی رنگ آنها برابر در اشیاء که می‌شوند

نقاطی در رنگتر کم رنگهای از می‌توان تالارها یکنواختی با مقابله برای

مستقیم آن بر نور که را دیواری و کرده استفاده است کمتر نور در که

. شرایط با باید نیز موزه دیوارهای جنس نمود پررنگتر اندکی می‌تابد

. باشد مطابق اقلیمی و بومی ساختمانیاست، موزه معماری در توجه قابل نکات از نیز مناسب کفپوش انتخاب

زمین پوشش و است حرکت حال در مدت تمام بازدیدکننده زیرا

. در باشد مؤثر بازدید ادامه به او اشتیاق یا شدن خسته در می‌تواند

استحکام و مقامت دوام، قبیل از مختلف مسائل به باید کفپوش انتخاب

خسته گردوغبار، تولید عدم بی‌صدایی، مردم، آمد و رفت برابر در

را توجه کمال آن نظافت و نگهداری سهولت و بازدیدکننده نکردن

. ساختمان در که مواردی سایر مانند نیز کفپوش جنس داشت مبذول

. باشد سازگار اقلیمی شرایط با باید می‌رود کار به موزهدرب‌ها- و پنجره‌ها

: باید گیرند، قرار که ارتفاعی هر در پنجره‌‌ها،باشند؛( اتاق لازم روشنایی برای مناسب اندازه دارای الف

باشند؛( مطمئن بودن بسته هنگام به و محکم ب. باشند( عایق بیرون دمای تغییرات به نسبت ج

نوع بهترین از نور نشر قابلیت و بی‌رنگی شفافیت، نظر از باید شیشه

. شود انتخابیک ) بر افزون موزه یک باشد کم حدامکان تا باید بیرونی دربهای تعداد

درب یک اداری، کادر برای درب یک به همگانی اصلی ورودی درب

102

به ورود درب یک باشد، اصلی درب از دورتر باید که اضطراری خروجی

.) ندارد نیاز بیشتر غیره و گاراژ کارگاه‌ها،از قسمتهایی در مگر باشد داشته وجود دربی هیچ نباید بیرونی بخش در

ضروری قسمتها آن عملکرد دلیل به و همیشگی نیاز بر بنا که ساختمان

( اداری،. بخش ورودی، اصلی سالن خروجی و ورودی دربهای است

.) غیره و خدماتی بخش انبارها،یا بندرت دربها زیرا شوند، مرتبط عبور راه با باید تنها نمایش اتاقهای

. نمی‌گیرند قرار استفاده مورد هیچگاهنمایشی- تالارهای در نور

طبیعی. 1 نورمورد مستمر بطور که است موضوعاتی مهمترین از یکی طبیعی نور

دارای امر این حقیقتا که گفت باید و دارد قرار موزه مقامات بحث

. روشنایی که وجودداشت اعتقاد این زمانی است فوق‌العاده اهمیت

و آتش اثر در تغییر عدم و تطبیق قابلیت و انتقال سهولت با برق،

را تناوبی تنها نه معماری نماهای به دادن ارزش بیشتر قابلیت همچنین

جانشینی می‌تواند بلکه می‌آورد فراهم روز روشنایی از استفاده در

پرداخت، باید سنگینی هزینه که جاهایی در بویژه آید، بحساب آن برای

مکانهای و فصول در که مشکلاتی و تنوع علیرغم روز روشنایی که

. است موزه یک روشنایی وسیله بهترین هنوز می‌آورد، بوجود مختلف

روشنایی منبع این از که شود طرح‌ریزی بگونه‌ای بنا باید ترتیب بدین

از بخشهایی از چشم‌پوشی به مجبور اگر حتی نمود، را استفاده بهترین

. باشیم ساختمان کیفیت . روشنایی اول حالت در شود داده پهلو یا بالا از است ممکن روشنایی

. حالت در آید بوجود نمایش سالنهای سقف از می‌تواند استفاده قابل

و بلندی که کرد تعبیه دیوار دو یا یک در را پنجره‌هایی می‌توان دوم،

. بود خواهد اتاق شرایط و نیاز با مناسب پنجره هر پهنایa) بالا( ) از روشنایی نور

103

که اینگونه روشنایی

نور هوایی گاهی

و خوانده می‌شود

که امتیازات فراوانی

: می‌شمارند بر آن برایمعرض- 1 در کمتر و نورپردازی در ثابت‌تر و راحت‌تر است روشی

جنبی موانع همچنین و بنا گوناگون اتاقهای مختلف جنبه‌های

. ) ممکن) موانع این می‌گیرد قرار غیره و درختان دیگر، ساختمانهای

خود کمیت و کیفیت تغییر سبب سایه ایجاد یا نور شکست اثر در است

. گردند نورقابل- 2 می‌رسد شده گذاشته نمایش به اشیاء یا تصاویر به که نوری

حداقل با مناسب بسیار دیدی آن یکنواختی و کافی تأمین و بود تنظیم

. می‌آورد بوجود را انحراف یا بازتابمیسر- 3 را بیشتری اشیاء گذاردن نمایش که فضا در صرفه‌جویی

می‌سازد.که- 4 ساختمانی درونی فضای طرح‌ریزی در مکان حداکثر آمدن بوجود

بطور برق چراغ تیرکهای نصب یا زمین سطح از استفاده بدون می‌تواند

. شود تقسیم مناسبارتباطی- 5 راه و پنجره سبب به امنیتی اقدامات در تسهیلات وجود

. خارج با کمتر104

زنان قدیمی دیر یک ساختمان در پیزا در ماتئو سن موزه زیر شکل

. است گرفته قرار دنیا تارکb ) جانبی( ) روشنایی نور

به معمولی پنجره‌های طریق از هم می‌تواند نورپردازی گونه این

و می‌گردند تعبیه دیوارها و مناسب مکانهای در مختلف ابعاد و اشکال

. دریچه‌ها و پنجره‌ها گیرد صورت متوالی دریچه‌های طریق از هم

نیز را بیرون محوطه باشد قادر بازدیدکننده که ارتفاعی در می‌توانند

. گیرند قرار بالاتر ارتفاعی در یا و ببیندپی در یا یکدیگر از جدا گرفته‌اند، قرار معمولی سطح در که پنجره‌هایی

که دیواری که جهت این از می‌شوند، سبب را جدی زیان یک هم،

دیوار همچنین و بود خواهند استفاده بدون گرفته‌اند جای آن در پنجره‌ها

. عکسها قاب قفسه‌ها، چون می‌شود استفاده غیرقابل عملا نیز مقابل

مقابل از نور وجود بخاطر گیرد قرار آن روی که دیگری شیء هر یا و

روشن و کامل دید در مانعی انعکاس این و شد خواهد انعکاس دارای

برای. دلپذیری و مناسب نور پنجره‌هایی چنین این، وجود با می‌گردد

سالن وسط در همینطور و شده‌اند نصب دیوارها دیگر روی که اشیائی

. آورد خواهند بوجود نور منبع به نسبت درست زوایای در البته وو سهولت بیشترین امکان می‌توان که است این مشخص عملی امتیاز

. سقف که طریق بدین آورد بوجود ساختمان سبک در را صرفه‌جویی

برحسب و شیب‌دار، یا مسطح غیرشفاف، و معمولی بطور را موزه

جانبی پنجره‌های لطف به و ساخته است مرسوم ناحیه در که آنچه

که موزه‌هایی حرارت درجه و تهویه تنظیم در مناسب و ساده روشی

بکار نمی‌باشند مطبوع تهویه دستگاه نصب سنگین هزینه تأمین به قادر

گرفت.است این گرفته‌اند قرار معمولی سطح در که پنجره‌هایی دیگر امتیاز

بدین و کرد استفاده شفاف شیشه از می‌توان آنها از بعضی در که

. می‌کردند رؤیت قابل اطراف معماری یا باغ حیاط، جالب مناظر ترتیب

105

فراهم را بازدیدکننده فکر تازگی و چشم استراحت موجبات امر این

می‌آورد.یک از بیش در اگر بویژه می‌گیرند، قرار بالا ارتفاع در که پنجره‌هایی

نور با زیادتری شباهت حاصله نور آورده بوجود بیشتری نور باشند دیوار

آثار نمایش برای دیوار چهار هر اینکه سرانجام و دارد سقفی پنجره‌های

. ملاحظه‌ای قابل ارتفاع در باید پنجره‌ها که آنجا از لیکن بود خواهد آزاد

نشود، بازدیدکننده چشم خیره‌گی سبب چنانچه باشند، داشته قرار

. که معناست بدان این باشند بلند سقفها و بزرگ اندازه‌ای تا باید اتاقها

ابعاد بخاطر ساختمان هزینه و بماند خالی دیوار از زیادی بخشهای

. یابد افزایش سالنها بزرگسری یک توسط پنجره، بدون دیوارهای با گالری یک نورپردازی

دریچه‌ها از هریک زیر سایبانها عمودی، های پنجره با سقفی دریچه‌های

. گرفته‌اند قرار

الکتریکی- 2 نورموزه روشنایی به برای خورشید نور

نیست کافی برق تنهایی از باید و

106

: ضروری تالار هر سقف در پرقدرت و ثابت چراغ یک گرفت کمک نیز

است.ویترین پانل چون متحرک نمایشگاهی وسایل از بهره‌گیری منظور به

... است؛ ضروری کاملا نمایش تالارهای در متحرک چراغ چند وجود و

زمین، روی بر گاه دارند، قرار پانلها روی نمایش مورد اشیاء گاه زیرا

علت به بنابراین، دیوارها، روی بر گاه و سکوها روی بر گاه

به و باشد انعطاف‌پذیر کاملا باید نیز نور سیستم تالار، انعطاف‌پذیری

مورد در که داد قرار تالارها در مختلف کلیدهای و پریز باید منظور این

. شود استفاده آنها از ها رابط توسط لزومو اشیاء، روی بر متمرکز چراغهای ویترینها، درون کوچک چراغهای

. می‌باشند موردنیاز اشیاء بیشتر نمودن روشن منظور به نیز نورافکنها

مستقل کاملا بوده، مخصوص کلید دارای باید چراغها این از هریک

تا شوند خاموش سقفی چراغهای باید آنها از استفاده هنگام به و باشند

. در واقع اصلی کنتور به باید موزه چراغهای کلیه نگردد ایجاد تداخل

در یا و موزه تعطیلی هنگام در تا باشد متصل نگهبانی یا و فنی بخش

چراغها از تعدادی یا و تمام اصلی کنتور طریق از بتوان ضروری مواقع

. کرد خاموش رافضا- تقسیم از استفاده

ارتباط پرداختیم آن به بالا در که نورپردازی مسئله با امر این البته

. بتوان که یکپارچه فضاهای آوردن بوجود در امروزی گرایش دارد نزدیک

کرد، قسمت‌بندی را آنها سبک قطعات یا متحرک پارتیشن‌های با

. داد مکان تغییر یا و جمع یکجا در نیاز برحسب که می‌باشدموزه- فضاهای در آثار ارائه و نمایش نحوه

اطلاعات سایر و مختلف برچسبهای با همراه آثار نمایش و ارائه

. می‌گیرد انجام شکل چندین به بصری و نوشتاریa -آزاد بصورت تالار داخل در آثار نمایش و ارائهپایه؛. 1 روی بر آثار دادن قرار

107

دیوار؛. 2 روی بر آثار نصب3. غرفه‌ها. داخل در استقرار

. آثار می‌گیرند قرار تالارها داخل در پایه روی بر و آزاد بطور حجیم آثار

تالارها دیوار بر می‌باشند معماری تزئینات از اغلب که سنگین و مسطح

. شیشه و قاب با را آنها باید باشد آسیب‌پذیر اثر چنانچه می‌شوند نصب

. نمود نصب سپس و کرد محافظتموزه‌های مناسب نمایش تالار در غرفه‌هایی داخل در اشیاء دادن قرار

. باشد، تاریخی ساختمان یک در موزه چنانچه می‌باشد مردم‌شناسی

قرار موزه طراحان اختیار در را فضاهایی چنین خود معماری امکانات

می‌دهد.تأسیس موزه آن در که قدیمی ساختمانهای تزئینات و معماری سبک

. موزه در می‌باشد آثار ارائه شیوه‌های با تضاد دارای اغلب شود می

ویترینهای برای مناسب زمینه ساده، غرفه یک نصب با تهران آبگینه

میسر صفویه دوران شیشه‌های مناسب نورپردازی و هنری و تفننی

. . می‌شود توصیه جمعی برچسب یک نصب نیز مورد این در است شدهb -ویترین داخل در آثار نمایش و ارائهانفرادی؛. 1 ویترینهای در نخبه آثار نمایشعمودی؛. 2 جمعی ویترینهایجمعی؛. 3 افقی ویترینهای4. زمینی. ویترینهای

نمایش به کامل ایمنی تجهیزات دارای و انفرادی ویترینهای در نخبه آثار

عمودی ویترینهای در باشند مناسب حجم دارای چنانچه و می‌آیند در

. از بیش اطلاعاتی باید منحصربفرد و نخبه آثار مورد در می‌گیرند قرار

. دارد قرار بازدیدکننده اختیار در معمولی برچسب یکبافته‌ها مینیاتور، نقشه، برای؛ مناسب کتاب، بر علاوه افقی ویترینهای

از بازدیدکننده که می‌باشد شبکه مانند کوچک اشیاء و کوچک اندازه در

. نمایش و ارائه مناسب نیز جمعی ویترینهای می‌کند نگاه آن به بالا

108

مشترک ویژگی یک حداقل دارای که هستند اشیاء از مجموعه‌های

متعدد. پایه‌های از ویترین داخل فضای از بیشتر استفاده برای می‌باشند

. می‌شود استفاده مختلف ارتفاعهای باc -موزه سبز فضای و باز فضاهای در آثار نمایش

می‌توانند هستند مکفی سبز و باز فضاهای دارای که موزه‌هایی

مقاوم جوی تغییرات برابر در که را حجیم قطعات بدل یا و مجموعه

در که افرادی دید معرض در تا کنند ارائه آزاد فضاهای در می‌باشند

داخل به آنها دعوت سبب و گیرند قرار می‌باشند موزه ساختمان خارج

. طرف دو در مدور ویترین دو نصب با تهران آبگینه موزه در گردند موزه

. موزه در می‌باشد رهگذران دید معرض در اشیاء ورودی سردر

» ورودی» کنار در آفابی ساعتهای شده بازسازی زمان تماشاگه

. است شده نصب ساختمانموزه- جانبی مراکز ج

سخنرانی- و موقت نمایشگاه تالارهای . مذکور تالارهای می‌باشد جدید موزه‌های الزامات از امروزه تالارها این

: باشد زیر مشخصات دارای بایدآن( از منشعب که است بهتر و موزه ورودی درب نزدیکی در الف

باشد.. باشد( مجهز کاملا ایمنی و تجهیزات نظر از ب

از بتوان مختلف منظورهای برای که باشد چنان باید تالارها این وسعت

تا باشد انعطاف‌پذیر باید نمایش تالارهای همانند و کرد استفاده آنها

. داد تغییر احتیاجات حسب بر را آنها بتوانرفاهی امکانات باید نیز سخنرانی و موقت نمایشگاه‌های تالارهای در

. باشد فراهم مراجعه‌کنندگان برایاسناد- مرکز و کتابخانه

109

. آن ابعاد است موزه الزامی بخشهای از نیز اسناد مرکز و کتابخانه

آثار مجموعه حجم و موزه وسعت چاپی، مواد و کتابها تعداد به خستگی

. دارد آنزیرا داشت، توجه کتابخانه گسترش مسأله به باید نیز موزه‌ها در

. کتابخانه دارد کتابخانه گسترش با مستقیم ارتباط موزه گسترش

. کتاب، بر علاوه می‌باشد کتابخانه‌ها کلیه ضوابط تابع نیز موزه‌ها

سخنرانیهای نوار اسلاید، و فیلم نگاتیو تصاویر، انتشارات، مجلات،

. افزود کتابخانه آرشیو به باید نیز را موزه مجموعه با مرتبط ویدیویی

امکان صورت در و زیراکس و فتوکپی وسایل به باید کتابخانه همچنین

مطالعه برای فضا و باشد مجهز نیز رایانه‌ای اطلاع‌رسانی وسایل

. باشد برخوردار لازم تسهیلات از باید نیز مراجعه‌کنندگاناطفاء و حریق و سرقت با مقابله برای باید همچنین کتابخانه‌ها این در

که می‌شود توصیه دلیل همین به داشت، مدنظر را لازم پیش‌بینی آتش‌

تا باید نیز را زمین کف و دیوارها دربها، و باشد فلزی کتاب قفسه‌های

برای که می‌شود توصیه همچنین کرد اندود عایق با باشد ممکن که آنجا

قسمت از ورودی درب یک کتابخانه به مراجعه‌کنندگان کار سهولت

. شود منتهی کتابخانه به موزه ورودی محوطهمخزن- و انبار

. را اشیاء انبار است ضروری نیز انبار و مخزن ایجاد موزه‌ها تمامی در

خارج محوطه‌ای یادر و موزه فوقانی طبقات در یا زیرزمین در می‌توان

. از عاری و خشک کاملا انبار باید ولی داد قرار موزه ساختمان از

. گردد تهویه نیز نحو بهترین به و بتابد آن به کافی نور باشد، رطوبت

برای محلی براینکه علاوه اغلب زیرا باشد، مکفی باید نیز انبار وسعت

آن در نیز ای ؟؟؟ برون کارهای برای بسته‌بندی کار اشیاست، ذخیره

. مخزنها با و انبارها از اغلب نیز امانی اشیاء مورد در می‌گیرد انجام

کنتور و موتورخانه از دور اصلی انبار است بهتر می‌شود، استفاده

. باشد الکتریکی ابزار سایر و برق اصلی

110

کارگاه- برقی و مکانیکی نجاری، وسایل به مجهز کارگاه یک وجود موزه‌ها در

. اغلب کارگاه‌ها این چون است ضروری و لازم تعمیرات برای

مکان در را آنها که می‌شود توصیه می‌کنند ایجاد زیادی سروصدای

. داد قرار نباشد موزه نمایشی فضای محل که مناسبیآزمایشگاه-

بازسازی، کار که آزمایشگاه‌هایی تأسیس به باید همچنین موزه‌ها در

. این فعالیت نمود اقدام گیرد بعهده را آثار حفاظت و ترمیم

مانند می‌باشد، موزه مجموعه احتیاجات برحسب آزمایشگاه‌ها

و ... . فیزیک شیمی، آزمایشگاه‌هایآنها همگی ولی باشد موزه احتیاجات با متناسب باید آزمایشگاه ابعاد

: باشند زیر مشخصات دارای بایدکافی؛( نور دارای الف

رطوبت؛( از عاری بمناسب؛( تهویه سیستم دارای ج

ضدحریق؛( و ضدسرقت ایمنی وسایل به مجهز دموزه( از خارج و داخل به که باشد موزه از جایی در باید آن محل هـ

بوجود اشکالی اشیاء نقل و حمل نظر از تا باشد داشته راه براحتی

نیاید.تریا- کافه و چایخانه

برای فضایی می‌شود سعی همواره موزه‌ها تأسیس هنگام به امروزه

نظر در سخنرانی سالن نزدیکی در تریا کافه یک یا و چایخانه یک ایجاد

. بسیار جنبه‌های دارای تنها نه موزه‌ها در چایخانه یک وجود شود گرفته

. می‌تواند چایخانه می‌آید شمار به نیز ضروری کاملا بلکه است مفید

بحث به اغلب که باشد یکدیگر دور به جوانان آوردن هم گرد در عاملی

را موزه از بازدید همچنین و می‌شود منتهی آنان نظر تبادل و گفتگو و

. بستگی صورت در بازدیدکنندگان براین علاوه می‌سازد مفیدتر

111

قوا تجدید و خستگی رفع از پس گذرانده، چایخانه در را مدتی می‌توانند

. به هم غیررسمی فضایی موزه چایخانه و تریا کافه دهند ادامه را بازدید

. بحث و نظر تبادل برای محل مناسب‌ترین و بهترین زیرا می‌آورد وجود

. می‌باشد نیز موزه کارکنان گفتگوی وباشد متصل موزه خارج محوطه به درب یک توسط چایخانه چنانچه

. و باشد داشته دید خارج به که پنجره‌هایی وجود همچنین است مناسبتر

صندوق و اولیه کمکهای جعبه عمومی، تلفن دستشویی، رختکن، وجود

. است ضروری چایخانه کنار در پست

تأسیساتی- و خدماتی فنی، اداری، بخشامور داداری- بخش

می‌شود داده اختصاص موزه در اداری امور واحدهای به که فضایی

. قسمت دارد موزه کارکنان تعداد و فعالیت میزان وسعت، به بستگی

حدامکان تا و باشد مجزا نمایشی قسمتهای سایر از باید موزه اداری

. توسط باید واحد این نکند نفوذ قسمت این به سروصدا که شود سعی

همچنین و باشد مرتبط موزه با ورودی محوطه از منشعب درب یک

کارکنان کار ساعتهای زیرا باشد؛ نیز خود به مخصوص ورودی یک دارای

امکان صورت در همچنین می‌باشد، متفاوت موزه کار ساعتهای با

. باشد نامبرده درب مقابل کارکنان مخصوص پارکینگموزه- تأسیسات و فنی تجهیزات

مهندسان گروه کلی طور به را موزه تأسیسات و فنی تجهیزات

با باید موزه‌داران که دارد وجود هم نکاتی ولی می‌دهند انجام متخصص

را آنان حتی یا و همفکری مهندسان با نیاز صورت در و باشند آشنا آنها

. نمایند راهنماییبرق- 1 سیستم

در که شوند تعبیه و طراحی نحوی به باید موزه برقی وسایل کلیه

. و اصلی کنتور داد گسترش بتوان نیز را آنها موزه گسترش صورت

112

دسترس از دور و محفوظ مکانی در همواره باید موزه مختلف فیوزهای

سرنگهبان اتاق به انتقال سیستم باید شبها همچنین و باشد بازدیدکننده

. گردد متصل موزهنیز اضطراری برق سیستم یک تعبیه اصلی، برق سیستم بر علاوه

. اصلی برق اندازه به اضطراری برق برق‌رسانی قدرت است ضروری

موزه حساس نقاط داشتن نگاه روشن در حال این با ولی نمی‌باشد

گاه هیچ موزه کنترل و ایمنی منظور به زیرا می‌باشد؛ مؤثری عامل

خروج دربهای و موزه ورودی پله‌ها، کریدورها، نمایش، تالارهای

. گیرند قرار مطلق تاریکی در نباید اضطراریتهویه- 2 سیستم

هویه زیرا است، برخوردار بسیار اهمیت از نیز موزه تهویه سیستم

را محیط و می‌کند وارد موزه اشیاء به جبران‌ناپذیری زیانهای نامناسب

. می‌سازد تحمل غیرقابل بازدیدکننده برای نیزفضای که شوند نصب نقاطی در باید هوا مولد رادیاتورهای موزه در

. معرض در مستقیما نباید اشیاء همچنین نکنند اشغال را موزه مفید

. بسیار اقلیمی شرایط گرچه ایران در گیرند قرار گرم یا سرد هوای

سایر از کوئل فن سیستم که داده نشان بررسیها است، متفاوت

. است مناسبتر سیستمها . و پاسیو دریچه، تعبیه با است توجه قابل موزه‌ها در نیز طبیعی تهویه

این زیرا نمود؛ تهویه آسانی به را موزه ساختمان می‌توان پنکه وجود

می‌آورند در گردش به موزه در را تازه هوای از جریانی پنکه‌ها و دریچه

و تمیز موزه خارج هوای که نقاطی یا مواقع در بخصوص شیوه این و

. می‌باشد کارسازی است گردوغبار از عاری

113

سرقت- 3 با مقابلهصدا به سرقت وقوع صورت در که خطر آژیرهای وجود موزه‌ها کلیه در

. از جلوگیری برای خطر زنگهای این ولی است ضروری کاملا می‌آیند در

بستن است متداول که دیگری اقدامات جمله از نیست، کافی سرقت

با قالی و عتیقه ظروف نقاشی، تابلو مجسمه، ماند گرانقیمت آثار

می‌شوند نگهداری ویترینها در که اشیائی برای است، دیوار به زنجیر

به موزه تعطیلی هنگام در را ویترینها شیشه که است آن معمول روش

پوشید؛ می‌شود پنهان دیوارها در روز هنگام به که فلزی صفحات وسیله

. گیرد قرار فلزی محکم محفظه داخل ویترین حقیقت دراتاق به و شوند نصب موزه مختلف قسمتهای در بایستی خطر زنگهای

. باید خطر زنگ سیستم باشد متصل کلانتری پست نزدیکترین و نگهبانی

بسته خودکار طور به زنگ شدن نواخته محض به که باشد نحوی به

. بزرگ موزه‌های در شود خارج محوطه از نتواند کس هیچ تا شوند

تمام که دارند عهده به الکترونیکی چشمهای را مجموعه از حفاظت

تلویزیونهای به را موزه نقاط سایر و تالارها داخل رفت‌وآمدهای

. می‌سازند منتقل نگهبان اتاق در مداربستهآتش‌سوزی- 4 با مقابله

. این برای است حیاطی کاری موزه‌ها در آتش‌سوزی با مقابله توانایی

موادی از موزه داخلی معماری بخصوص و معماری در باید ابتدا منظور

در و باشد ممکن حداقل در آنها اشتعال قابلیت که کرد استفاده

مانند است، اجتناب‌ناپذیر اشتعال قابل مواد از استفاده که مواردی

. ضوابط رعایت اندود موجود عایقهای نوع آخرین با را آنها باید چوب

. می‌کاهد آتش‌سوزیها وقوع از نیز موزه برق سیم‌کشی در ایمنی

. در زنگها این است شده متداول امروزه نیز آتش‌سوزی خطر زنگهای

. داخلی دربهای تمام جور در می‌شوند نصب موزه مختلف نقاط

متصل یکدیگر به را موزه مختلف قسمتهای که دربهایی و ساختمان

درجه رفتن بالا صورت در تا شود نصب فلزی درب یک باید می‌کنند

114

به فلزی دربهای دود، ایجاد یا مشخص درجه از تالار داخلی حرارت

دود و آتش گسترش از و گرفته قرار اصلی دربهای روی خودکار نحوی

. توسط تهویه و هوا گردش جریان موزه در چنانچه نمایند جلوگیری

هنگام در که شود اتخاذ ترتیبی به باید می‌گیرد، صورت مختلف کانالهای

راه از حریق تا بپوشاند نیز را کانالها فلزی، صفحات حوادث بروز

. نیابد گسترش دیگر قسمتهای به کانالهاعمومی مکانهای تمامی در امروزه که حریق اتفاء دستی وسایل

که باشد کربنیک انیدرید نوع از گازهایی محتوی باید است متداول

. ارتباط حال هر در نگردد موزه مجموعه به رساندن آسیب موجب

. می‌شود توصیه کاملا کلانتری و آت‌نشانی با موزه مستقیمانبارها به که راه‌ها بویژه آسانسورها، یا پلکانها با ارتباطی راه‌های همه

. ) دربها ) این گردند پنبه‌نسوز با عایق دربهای به مجهز باید می‌شوند ختم

از محل حرارت درجه که هنگامی که شوند گذاشته کار گونه‌ای به باید

. یک بوسیله عمل این شوند بسته خودکار طور به نمود تجاوز حدمعمول

. هرگاه که ترتیب بدین می‌گیرد صورت خودکار خلاص‌کنندگی سیستم

) ( دربها و شده آزاد مانع اهرم گردد، ذوب دربها بازنگهدارنده سیم‌های

. می‌شوند بستهشود تجهیز الکتریکی پمپهای به مجهز آب ذخیره تانکرهای به باید موزه

آن فشار از یا و قطع لوله‌ها در جاری آب اضطراری مواقع در اگر تا

. دارای باید موزه همچنین گردد استفاده ذخیره آب از شود، کاسته

محل کلانتری و آتش‌نشانی ایستگاه با مستقیم ارتباط دائمی سیسم

باشد.بالابر- 5 و آسانسور

: برای و بازدیدکنندگان برای دارند بالابر نوع دو به نیاز مجهز موزه‌های

. دسترس در موزه ورودی در که اول نوع اداری خدمات و بار حمل

چرخدار صندلی بتواند بوده، برخوردار کافی ظرفیت از باید می‌باشد

. خدمات و بار حمل برای که دوم نوع دهد جای خود در نیز را معلولین

115

. موزه چنانچه دارد قرار ساختمان عقب در طورکلی به است اداری

سطح یک حداقل باید معلولین ویژه خدمات برای باشد آسانسور فاقد

. گرفت نظر در را شیبداربیرونی- محوطه و

) ( غیره و باغ پارک، محفوظ فضائی یا مجزا نقطهای در که موزه‌ای

وسیع زمینی از بخشی آن ویژه محوطه چنانچه بویژه می‌شود، ساخته

. یک بازدیدکننده برای دیوار این گردد محصور دیواری با باید باشد،

. نباید موردی چنین آورد خواهد بوجود موزه معماری از قبلی تصویر

» « گیرد، شکل بازدیدکننده اندیشه در روانی بازدارنده یک بصورت

. شود گرفته نادیده نباید نیز امنیتی اساسی هدف اگرچههمواره شود ساخته رفت‌وآمد پر خیابانی در موزه چنانچه برعکس

: که است این مصلحتگردد؛. 1 جدا نقلیه وسایط از باغچه یا درخت از ردیفی باشود؛. 2 تعبیه گوشه آرامترین در ورودی3. یابد. اختصاص اتومبیل پارک برای محلی

116

: قدیمی بناهای در مستقر موزه‌های دوم فصلویژگی و معماری نظر از قدیمی بناهای از برخی در موزه استقرار

. بدون امتیازات از یکی حالاتی، چنین در هستند ارزش دارای تاریخی

دارای بای در مستقر موزه به نسبت که است بسیاری توجه شک

. تاریخی، وقایعی یادآورنده بنا اگر می‌شود تاریخی و هنری اهمیت

احساسات و تخیلات که باشد افسانه‌هایی ویا تاریخی چهره‌های

. شد خواهد دوچندان توجه این برانگیزد، را بازدیدکنندهموزه به که دارند قدیمی بنای چند اروپایی کشورهای تمامی تقریبا

: . حمام از عبارتند که دارند گوناگونی انواع بناها این شده‌اند تبدیل

بناهای و شخصی خانه صومعه، و کلیسا وسطی، قرون دژ رومی،

. کاخ و زندان عمومی، - امروزی روشهای با آنها از بسیاری گذشته از مانده برجای آثار این

. - کرده‌اند طبقه‌بندی مختلف گروه‌های در را شده‌اند یامرمت و مدرنیزه

نتیجه در آنها از کدام هر مقتضیات، بر بنا که، شده مشاهده اغلب اما

مانده بدور میشده مربوط بدان که موزه‌ای با تطابق از محدودیتهایی

است. - - حفظ انگاشت ساده را آن نمی‌توان که اساسی محدودیت تخستین

. لازم چنانچه می‌باش بنایی چنین تزئینی و معماری جنبه‌های تمامی

به باید موزه برپایی از پیش تعمیراتی کارهای و دقیق مرمت باشد

پروژه‌ای هر اجرای مورد در بایستی همواره امر این و برسد انجام

. گیرد صورت

: نمود طبقه‌بندی زیر صورت به می‌توان را زمینه این در ممکن حالاتهنری. 1 مجموعه‌های و اثاثیه دارای هنوز که هنری و تاریخی جاذبه با بنا

. موزه یک خود بنایی چنین شده‌اند گردآوری آن در پیش قرون طی که

117

استفاده برای آن ساختن آماده در کوچکی تغییر به می‌توان و است

. کرد اقدام همگاناما. 2 شده مفقود آن اصلی محتویات که هنری و تاریخی جاذبه با بنا

. مناسب بنا این است شدن نوسازی قابل یا و نخورده دست آن تزئینات

مربوطه محل تزئینی یا و هنری تاریخی آثار نمایشگاه برپایی برای

تاریخی، دوره بین هماهنگی و بازسازی یک ترتیب بدین که می‌باشد،

. است گرفته صورت اطرافشان محیط و اشیاءحیاط. ) 3 مانند آن درونی بخش چند گاهی و بیرونی نمای تنها که بنایی

. ) دگرگونی این یافته‌اند تغییر کاملا اتاقها ولی شده حفظ پلکان و

. بود خواهد مدرن و مستقل موزه یک استقرار بر منطبق4 . در. ندارد بیرونی جاذبه هیچگونه ولی است، قدیمی اگرچه که، بنایی

بند ) در مشروحه بناهای مانند بنا این بیشتر( 3مورد عمل آزادی با ولی

. می‌شود اقداماست لازم بسیار نکته این ذکر اول گروه در مشروحه بناهای زمینه در

تا باید می‌گیرد صورت موزه به آنها تبدیل برای که تغییری هرگونه که

. خود ویژه اصالت دارای معتبر تاریخی بناهای باشد جزئی امکان حد

انجام در را خویشتن باید بنا حفظ بخاطر سازمان‌دهنده و می‌باشند

هیچگونه که نماید عمل گونه‌ای به و ساخته محدود اساسی اقدامات

. نیاید وارد آن هماهنگی به آسیبیکه بوده تاریخی ساختمان یک بنا است ممکن گاهی استثنایی حالات در

. که دارد امکان است مانده برجای آن اصلی تزئینی و هنری آثار اثاثیه،

آن سنتی جنبه‌های و ویژگی که بوده قدییم خانه یک تاریخی جاذبه یا بنا

. چهره‌ای خانه بنا است ممکن باشد مربوطه زمان صنعت شاخص

بخاطر تنها باید مانده برجای آثار و متعلقات که است بوده مشهور

نگهداری می‌کرده کار و می‌زیسته آن در شخص آن که محیطی حفظ

و. نرود بین از تاریخی جو که گردد دقت باید حالات این تمامی در شوند

. گردد ترمیم باید آن به آسیبی هرگونه

118

استفاده مورد همگانی موزه عنوان به نمی‌توان را اینگونه از بنایی البته

. . این از باشد شده گرفته نظر در آن برای لازم تجهیزات مگر داد قرار

با و گردید انتخاب نیستند ملاحظه قابل چندان که مناسب بخشهایی رو

آزمایشگاه ) انبار، بایگانی، اداری، خدماتی دوایر استقرار برای تغییرات

. یابند( اختصاص وغیرهتمام که لازماست اصولا و دارد وجود امکان این که است بدیهی

) ( شوند، مدرنیزه غیره و نظافت امنیتی، حرارتی، برق، فنی تجهیزات

مشکلی ایجاد و مؤثرند تجهیزات که نمود حاصل اطمینان باید ولی

. به باید را مربوطه وسایل دیگر و لوله‌ها ترتیب بدین کرد نخواهند

. نشود کاسته چیزی محیط جو از که گرفت بکار گونه‌ایکه هست نگرانی این و دارد را خود اصلی کف و پلکان هنوز بنایی اگر

آنها روی است بهتر شوند سائیدگی دچار بازدیدکنندگان رفت‌وآمد اثر بر

. نباید اما شد خواهد سائیده عملا که جاهایی تنها شود، انداخته فرشی

تزئین خود دوره سبک به که محلهایی بویژه پوشاند را جا همه

گردیده‌اند.که معنی بدین باشد، دوم دسته ساختمانهای نوع از بنا که حالتی در

ولی مانده باقی نخورده دست بیش کم آن درونی تزئین و معماری

. مسئله این برای ممکن حل راه دو باشد رفته دست از آن اصلی اثاثیه

: دارد وجودمحیط. 1 ذائقه و دوره سبک، با هماهنگ می‌توانند مجموعه‌ها یا اشیاء

یابند؛ ترتیبجو،. 2 بر بنا آن به توجه بدون اشیاء ولی گشته حفظ کاملا قدیمی محل

. شوند داده ترتیب امروزی تکنیکهای و سلیقهپیچیده‌تری مسائل بنا یک شده حفظ بهتر و معتبر بیشتر معماری سبک

. می‌باشد مختلف جریانات بر بنا نیز آنها حلهای راه و دارد دنبال به را

119

و اصولی طبقه‌بندی نیازهای آوردن خط یک در همواره عمده مسئله

در اشیاء که اتاقهایی معماری و مهم جنبه‌های با مجموعه کنون ترکیب

. می‌باشد شد، خواهند گذاشته نمایش به آنهابه هنری مجموعه‌های از پاره‌ای استقرار برای بنایی است ممکن گاهی

. وظیفه حالت این در باشد شده ساخته و طرح‌ریزی خود زمان سبک

این و بود خواهد میان در اصلی‌اش هدف برای آن مرمت در خطیری

. بنا آن گذشته تاریخی جاذبه بر است تأییدی خود: که است موارد این در تصمیم‌گیری مسئله استثنائی حالت این در

و. 1 مجموعه بین پیش‌بینی تناسب مجدد برقراری یا حفظ امکان آیا

نه؟ یا دارد وجود تزئین یا معماری2 - و. نامتناسب اشیاء و محل ویژگی‌های اگر هماهنگ مجموعه‌ای طرح

هیچگونه بطوریکه بوده، بی‌فایده بنا معماری قالب نظر از اشیاء بیشتر

- با که محل با بی‌تناسب اما است نداشته وجود تناسب زمینه در پایه‌ای

خواهد دلخواه باشد، شده تهیه امروزی تاریخی اهمیت قوانین و اصول

نه؟ یا بود . در که است حالت چند تقریبا چون دارد رواج بیشتر دوم حل راه طبیعتا

اما است، قدیمی بنای یک اصلی ترتیب از کافی مشخص مدرک یک آنها

اصالت تمامی حفظ بصورت امر این آنها محیط از مختصر آشنایی با

در نمایش مستقل اتاقهای دادن ترتیب و تزئینی جنبههای و معماری

. این می‌پذیرد انجام آن با مرتبط اما محیط، با متفاوت کاملا سبکی

اشکال بیشترین هماهنگی آن در که سلیقه‌ای اعمال طریق از ارتباط

. می‌گردد برقرار می‌خورد چشم به قدیمی محل یک با مدرنرا دهنده سازمان دست آمده‌اند چهارم و سوم های گروه در که حالاتی

در تغییرات دادن و نوآوریها برای فرصت از استفاده و عمل ابتکار در

. تزئینات از نشانه‌ای چند تنها است ممکن گذارند می باز بنا شرایط

باقی آن گذشته از گواهی عنوان به را اتاقها شکل و تناسب یا اصلی،

نگهداشت.

120

تمامی و است امکان‌پذیر سختی به بازسازی که نمونه‌هایی چنین در

. اتاقها جالبترین نیست برخوردار تزئینی و معماری ارزش از ساختمان

تا جاها دیگر و شود مرمت و نگهداری دقت کمال در باید نشانه‌ها یا

. شوند مدرنیزه کاملا دگرگونی‌ها و نوآوریها با حدامکانیا محلی تاریخ موزه مانند ویژه موزهای که می‌افتد اتفاق بسیار

العاده فوق امتیازات از قدیمی بنای یک در استقرار با تجسمی،

ارزش از آگاهی ترویج در ویژه کمکی امر این چون شود، برخوردار

دوران زندگی بین ارتباط و سنت ارزش و زندگی بین ارتباط و سنت

بوجود اعصار آن در که بود خواهد کوچکی و بزرگ هنری آثار و پیشین

. است آمدهبنای یک و ویژه ناحیه یک ساختههای دست و سنتی هنر بین که طرحی

- بالایی سطح در جنبه‌ها این اگر حتی سنتی و محلی جنبههای با قدیمی

ساده- و سهل را آنها ارتباط آورد، بوجود پیوستگی و هماهنگی نباشند

و توجه برانگیختن اصلی و تخیلی روشهای القاء سبب و است ساخته

. می‌گردد همگان کنجکاویجهت در گام اولین گردد، آماده موزه برای قدیمی بنای یک که زمانی

مسیر و آنها استقرار مسئله حل مجموعه‌ها معقول آراستن و ترتیب

- حال در جدید موزه یک که هنگامی مانند درست است بازدیدکنندگان

. است طراحیبه شده، ساخته موزه از غیر منظوری به اصولا که قدیمی ساختمان یک

بخشهای بین ارتباطی سیستم تبدیل و تغییرات انجام بدون و آسانی

موزه به فضا از استفاده بهترین و منطقی و کامل بصورت آن گوناگون

. شد نخواهد مبدل - البته شود ویران حتی قدیمی بنای یک ویژگیهای از پاره‌ای است ممکن

. عدم و نتیجه بهترین به یابی دست برای امر این تشخیص و احتیاط با

و دربها جای تغییر دیوارها، برداشتن برای سنگین هزینه پرداخت

121

مغایر طرح و اندازه در حتی جدید پنجره و درب گذاشتن کار یا پنجره‌ها

. می‌گیرد صورت بنا، یکسان سبک با . تعداد به اگر پلکانها شود اتاقها به ورود مسئله به باید نیز ویژه‌ای توجه

کردند، پهن و تقویت باید نیستند، موزه نیاز با متناسب و مستحکم لازم

. شود ساخته جدید پلکان مناسب محل در نماید ایجاب چنانچه وپلکانی چنانچه شود، گرفته بکار باید اضطراری خروجی یک حداقل

بهرحال که شود ساخته جدید گرنه و گردد مرمت باشد امر این مناسب

بکار احتمالی خطرات دیگر و آتش‌سوزی بهنگام یا و لزوم موارد در

. ساختمان طبقات تمام بین کافی ارتباطی راه باید بطورکلی آمد خواهد

. گردد تعبیه آن مرمت و بازرسی جهت بام پشت به رفتن برای راهی ورا مسئولین می‌گردد تبدیل موزه به که قدیمی ساختمان یک بام پشت

. چوبی بام پشت اگر ساخت خواهد روبرو مسائل عمده‌ترین از یکی با

کاری حداقل شود سنگین بسیار آهن به آن تیرهای تبدیل هزینه و باشد

کرد، تقویت را آن معقول روشی با که است این داد انجام می‌توان که

برای منظم بطور و شوند پوشانده ضدآتش مواد با چوبی بخشهای همه

. شود سم‌پاشی قبیل این از حشراتی و موریانه خطر از جلوگیریماده و غیرضروری نماسازی هرگونه از عاری باید زیرشیروانی اتاقهای

نمایش اتاقهای بالای در که آنها، کف و بوده پوسیدگی و اشتعال قابل

جلوگیری برای امروز متداول و معمول روشهای از یکی با دارند، قرار

اشیاء دیدن آسیب و سقف بام، پشت از باران آب نفوذ خطر از

. شوند ایزوله نمایشگاهآن برابر در دنیا نقاط تمام در قدیمی ساختمانهای که تهدیدی

کشیده شود مي كشيده ديوارها زمين از كه است بطوري آسیب‌پذیرند

چرا. بست بکار را مؤثری و معقول اقدامات باید آن دفع برای می‌شود

موزه محتویات دیگر و هنری آثار به ناپذیری جبران آسیبهای می‌تواند که

. و آب جذب از تا شوند عایق‌بندی باید ساختمان پی‌های آورد وارد

. را کار این آید بعمل جلوگیری نشت و موئینگی جذب اثر در رطوبت

122

و بتن و سرب مانند عایق مواد از افقی لایه‌های کردن داخل با می‌توان

در جدید دیوارهای ساختن با یا دیوارهای کشیده نم محل در غیره و قیر

است، کرده نفوذ آنها در آب یا و دارند شوره اثر که دیوارهایی کنار

. هوا داشتن جریان برای را فضایی باید دیوار دو این بین داد صورت

انجام تخلیه و جذب روشهای از استفاده با سرانجام و گذاشت خالی

داد.نه امر این چون است، بی‌فایده ضدرطوبت مواد با دیوارها پوشاندن

تبخیر از یکباره جلوگیری با بلکه نمی‌برد، بین از را رطوبت علت تنها

. چنانچه می‌گردد دیوار سرتاسر به آن نشت و آب مسیر تغییر سبب

ساختمان یک اتاقهای در را موزه یک محتویات می‌توان نماید ایجاب

. داد جای قدیمی. است موجود تأسیسات از مناسب تنظیم با نورپردازی نیاز مهمترین

شفافیتی که شیشه و سبکتر قابهای با می‌توان را دریچه‌ها و پنجره‌ها

. در گذاشت کار است مناسب‌تر نور هدایت و انتشار برای و دارد بیشتر

صورت قدیمی دریچه‌های طریق از و بالا از نورپردازی که جایی

مبدل شیشه سنگ با هایی روزنه به را دریچه‌ها این می‌توان می‌گیرد

نور بیشتر هدایت و گسترده‌تر انتشار در ویژه حالات مناسب که ساخت

. باشند گذاشته‌اند، نمایش به را اشیاء که دیوارهایی روی برآنها با متناسب اشیاء برای دارند که رنگهایی با می‌توان را قدیم اتاقهای

با. باشد، عملی که صورتی در را، آنها بلندی می‌توان همچنین برگزید

به اشیاء اندازه با متناسب معینی سطح تا یا داد، کاهش مختلف وسائل

. نمود رنگ شده گذاشته نمایشبا را آنها می‌توان باشند باریک یا بلند حد از بیش اتاقها چنانچه

) باشد ) محل با متناسب که اندازه‌هایی در مجزا یا متحرک پارتیشن‌های

. کرد تقسیم - را روکوبی چوبهای پنجره‌ها، قاب دربها، اتاقها روکاری بخشهای

. بعنوان کرد تثبیت خود جای در دیگر مقاصدی برای یا داد تغییر می‌توان

123

ساده یا شکل همان به چهارچوبها و می‌شوند تعویض دربها لنگه مثال،

. می‌مانند باقی خود جای در تردربهای همه که نیست نیازی شد اشاره نیز این از پیش که همانطور

حدامکان تا نباید دربها براین، افزون باشند، بسته موزه اتاقهای میان

مواقع در بویژه آنان، تا آورند بوجود بازدیدکنندگان برای مزاحمتی

باید دربها دیگر سوی از بگذرند، آنها میان از آسانی به بتوانند ازدحام،

. باشند داشته ظریف و ساده ظاهریشکل المقدور حتی باید باشد، داشته تعمیر به نیاز ساختمان کف اگر

ظاهر نظر از متناسب، و هماهنگ گونهای به یا گردد، حفظ آن اصلی

. ) ( ) شود) بنا تجدید تعمیر دوام، هزینه، عملی چگونگی‌های و رنگفضا از استفاده و بنا ظرفیت افزایش جهت در که تدابیری همه اگر

. کار این نمود اقدام آن توسعه برای است لازم نباشد، کافی رفته بکار

جهت ) در بنایی ساختن یا مجاور عمارت بکارگرفتن با افقی می‌توان را

) در یا بخش یک در طبقه‌ای افزودن با یا اصلی ساختمان اضلاع از یکی

. و تناسب جدید بنای این امتیازات به باتوجه داد انجام موزه همه

اتاقهای زیبایی و کاربرد زمینه در ممانعتی نباید آن معماری جنبه‌های

. هستند مختلف معماری سبکهای اگر حتی آورد بوجود نمایش موجود

. گردد هماهنگ قدیمی ساختمان با جدید بنای بایدلازم، تقسیمات و کلی ملاحظات در موزه یک طرح‌ریزی هنگام به

عملکرد – و موجودیت در ولی است دید برابر در کمتر که آن از بخشی

. » « - شود گرفته نظر در همواره باید خدمات نام با است اساسی بسیار

» « خدمات که بخشی و بیرونی خدمات که بخشی بین فاصله رعایت

» « . » همه» بیرونی از منظور می‌باشد ضروری می‌شود نامیده درونی

فرهنگی فعالیتهای که نمایش، اتاقهای بر افزون است، چیزهایی آن

روی بر موقت یا همیشگی بطور رو این از و می‌دهد افزایش را موزه

( کنسرت، سخنرانی، موقت، نمایشگاه اتاقهای است گشوده همگان

» « ) شامل درونی خدمات آنکه حال ؛ غیره و بررسی بایگانی، کتابخانه،

124

داشته سروکار موزه اصلی جریان با که می‌شود چیزهایی آن تمامی

( تأسیسات حرارتی، سیستم تمیزکاری، و مرمت آزمایشگاههای باشند

.) غیره و گاراژ کارگاه، انبارها، برق‌رسانی،

125

: قدیم بنای حریم‌ تعریف سوم فصلمفصلهایی و دسترسیها از ساخت، مکان و زمان به باتوجه اثری هر

و شهری طبیعی، بافت در استقرار ضمن و بوده خوردار بر حیاتی

گونه‌ای به و یافته الفت و انس خود طبیعی بستر و محیط با روستایی

- . الحاقات با طبیعی تاریخی همزیستی این است کرده برقرار ارتباط

و تاریخ جریان با همسو داشته، کامل هماهنگی نیز بناها ای حاشیه

جغرافیای با نیز آن در استفاده مورد فن و بوده اعتقادات و فرهنگ

. کاربرد زندگی، شیوه تغییر امروزه است داشته همخوانی مکان طبیعی

( خدشه‌دار ضمن اجراء و طراحی گوناگون روشهای پیدایش و مصالح

) بافتهای تاریخی تسلسل در انقطاع نوعی جغرافیایی وحدت کردن

. مداخلات و تغییر این طبعا است آورده پدید روستایی و شهری

طبیعی حیات شریان نتیجه در و نمی‌شود مهار سرعتشان و شتابزده‌اند

و داده قرار تهاجم مورد را طبیعت و روستایی و شهری بافتهای عادی و

و اقوام اقتصادی فرهنگی، هنری، حیات قرن چندین تجارب ماحصل

. است کرده خدشه‌دار را مللاز بناها شدن جدا سبب تاریخی مختلف تحولات بوده‌ایم، شاهده چنانچه

این چه تقدیر هر به شده‌اند خود شهری و روستایی طبیعی، بافت

ادامه خود حیات به وضعیت همان در بنا چه و باشد داده رخ انفصال

بتواند تا است ضروری حفاظتی ویژه ضوابط و حریم پیش‌بینی دهد،

. دارد مصون احتمالی صدمات و ضایعات از را بناها اینقدیمی- بنای حریم تعریف

در موجود تاریخی بناهای انواع فنی و کیفی تنوع و کثرت به باتوجه

بکار مصالح اثر، نوع به بستگی حریم فیزیکی فاصله تشخیص کشور،

مطالعه و محوطه طبیعی وضعیت و مجموعه ابعاد ارتفاع، رفته،

امر متخصص کارشناسان فنی نظر نهایت، در و دارد زمین‌شناسی

. است ضروری بناها از کدام هر در مرمتابنیه- منظری حریم

126

: دارد ضرورت زیر مقررات رعایت راستا این درهماهنگی- 1 در اختلال باعث که مرتفعی بناهای احداث مطالعات در

. می‌دهند قرار الشعاع تحت را موجود چشم‌انداز و دید و شوند محیطتراکم- 2 افزایش زیرا موجود، تراکم کاهش یا افزایش از ممانعت

آن که داشت خواهد دنبال به را شهری جدید تأسیسات احداث لاجرم

. نیز تراکم کاهش ندارد را آنها پذیرش ظرفیت شهری بافت از بخش

. می‌شود بنا یا مجموعه حیای و اقتصادی رکود موجبهمانند- )3 بنا کنار در ناهماهنگ و ناموزون مصالح بردن بکار از ممانعت

قرار استفاده مورد گلی و خشت بافتهای در که پلاک سنگ از استفاده

می‌گیرد(.پژوهشهای و مطالعات از پس استثنائی، موارد در که است ذکر شایان

مصالح و فن از استفاده منطقی، دلیل به و اجرا و طراحی امر در اولیه

. است توجیه قابل جدید4. بنا- طبیعی محیط حفظ و قویت و ساماندهیداشتن- 5 نظر در با ابنیه حریم در سبز فضای ایجاد و ساماندهی

. باستان‌شناختی و فنی ضوابطابنیه- کیفی حریم

حیات ادامه برای مساعد و مناسب شرایط ایجاد کیفی، حریم از منظور

. مطالعات براساس است عناصر موزون ترکیب در ابنیه کمی و کیفی

که می‌شود استنباط چنین شهری، مجموعه‌های مورد در آمده عمل به

- پیوسته ارتباط تاریخی شهرهای شهرسازی معماری عمده ویژگی

مجموعه عناصر از ای دانه گاه حتی که حدی تا دانه‌هاست، و عناصر

. به بسته نیز بناها از کدام هر واقعی ارزش می‌کند ایفاء را پشتبند نقش

کرمان خان ابراهیم مجموعه مانند است، مجموعه زنجیره‌ای ارزش

و ... . انبار آب حمام، مدرسه، بازار، شاملابنیه- نگهداری در اصل مهمترین بعنوان احیاء

127

دارای پیش از که کالبدی دارای تاریخی بنای که واقعیت این به باتوجه

و بوده مشخص طرح یک دارای پیش از که کالبدی خاص، است کالبدی

. عملکرد نیست امکانپذیر آن در زیاد مداخلات است، یافته انتقال ما به

ترتیب این به و کرد انتخاب فضا با هماهنگ و سنجیده‌ باید نیز را جدید

. برد سر شهری بافت یا و بنا تواناییهای ازمنظور به ارزش با شهری بافت یک یا تاریخی بنای یک احیاء برای

: تدارکاتی فضاهای کنیم توجه زیر موارد به است لازم آن از بهره‌برداری

شهری بافت یا بنا عملکردی حیات تضمین برای لازم خدمات قبیل از

: . باید منظور این به گردد فراهم. شود( ایجاد و احداث شهری بافت یا مجموعه بنا، دل در فضاهایی الف

. این تأمین کرد جبران را بنا عملکردی کمبودهای میتوان طریق این از

و هنری تاریخی، حفاظتی، مسائل کامل رعایت به مشروط فضاها

. از پس بی‌تردید است مدون تحقیقی و پژوهشی مطالعات به منوط

فوق انتخاب موجود، فضاهای کلیه عملکرد دقیق شناسایی و مطالعه

. می‌گیرد انجامشهری( بافت از خارج در یا آن حواشی در و بنا از خارج در فضاهایی ب

. بررسی قابل جهت دو از اقدام این شود ایجاد ارزش با مجموعه یا و

یا: مجموعه بنا، به تازه حیات تزریق و مقطعی؛ نیازهای رفع است

. شهری بافتابنیه- پیش‌بینی قابل نیازهای

اثری مقابل در شهری، بافت و مجموعه یا و بنا تاریخی زمان به باتوجه

خاص نیازی منظور به و ویژه مکان و زمان در که هستیم شده احداث

. و هنری تاریخی، ارزشهای از مجموعه‌ای است شده ساخته و طراحی

و منوط آن در تصرف و دخل که ماست روی پیش اعتقادی مضامین

: است زیر موارد رعایت به مشروط : انتقال( یا دواره یا مثابه به اثر گذشته آموزشی نظر از بنا ارزش الف

ساز، و ساخت در روشی و شیوه استخراج برای بتوان بسا چه تجربه؛

128

. ضروری زمینه این در کافی دقت پس داد قرار ارزیابی مورد را آن

است.و( زندگی امروزی نیازهای به باتوجه است ممکن بنا گذشته کاربری ب

در باید ولی باشد، ناپذیر تکرار زمینه‌ها تمامی در سریع پیشرفت

. کرد توجه بنا با آن تناسب به جدید کارهای انتخابمی‌شود انجام شهری بافت یا و مجموعه بنا، در که را اقداماتی

کرد خلاصه زیر شرح به می‌توان: غیره- و تلفن برق، آب، قبیل از خدماتی، روزمره نیازهای رفع الف

تابع آبرسانی نظر از شده، احداث گذشته در که بنایی مثال برای

جدید امکانات به توجه با امروز که است بوده ؟؟؟ زمان خاص شرایط

سایر یا و می‌شود، احساس طرح یک بعنوان آن به پرداختن ضرورت

گاز، لوله‌های و زیرزمینی و سطحی، زاید آبهای دفع قبیل از تأسیسات

اجتناب‌ناپذیر ضروریات از همه غیره و برق پست حتی و تلفن برق،

بافت با متفاوت طراحی نوعی گاه و ویژه طرحی مستلزم که است

. است مدرن بناهای یا و شهری جدیدمطالعه، مورد فوق موارد برای ویژه‌ای طرحهای که دارد ضرورت پس

. گیرد قرار اجرا و طراحی :... - است( ممکن زمینه این در و اجتماعی فرهنگی نیازهای رفع ب

آن از مطلوب استفاده و بنا به فرهنگی عملکردی اختصاص با بتوان

. کرد زنده را بنایی . حلها راه و بیرونی نه و است درونی مسئله‌ای نیز بافت فیزیکی احیای

. مسائل به توجه ضمن گیرند الهام قدیم بافت خود از باید الگوها و

- خود نوبه به که اقتصادی و اجتماعی فرهنگی، روابط و عرضه تولید،

- این دارند شهری بافتهای و ها مجموعه ابنیه، احیای در اساسی نقش

: گیرد انجام زیر موارد به باتوجه باید الگوبرداری و الهامقدیم. 1 بافت در مردمی و مذهبی سننبومی. 2 صنایع انواع

129

عرضه. 3 و تولید روش شناختقدیم. 4 بافت و ابنیه در اشراف و حرایمشهری. 5 بافت و مجموعه بنا، در خالی و پر فضاهای بین روابطشهری. 6 بافت یا و مجموعه بنا، گونه‌شناسیموجود. 7 معماری گونه‌شناسیموجود. 8 ساز و ساخت ارتفاعاستفاده. 9 مورد مصالح

رنگ. 10شده. 11 برده بکار تکنیکهای12. چشم‌اندازها. و طبیعی مناظر

روز- عملکردهای با سازگارتر قدیمی ابنیهتاریخی، ارزشهای حال عین در و نیستند فرد به منحصر بناها این

معماری در خاصی الگوی دارای و پیام حاوی دارند، هنری و مذهبی

هستند.بسیار تعداد به و پراکنده صورت به قدیمی شهرهای در که بناها نوع این

محسوب ملی سرمایه‌ای دارند، وجود متمرکز صورت به گاهی و

مصالح، ساز، و ساخت زندگی، شیوه از حاکی سندی و می‌شوند

) اتراق ) عرضه، تولید، مردمی فرهنگ معماری، شناسی گونه تیپولوژی

کرد؛ ... برطرف آنها از عمده‌ای بخش می‌توان حال، عین در هستند و

بسندگی خود سیاستهای راستای در اقتصاد به کمک نوعی امر این

برای. آزادانه‌تری و کلی روش ها مجموعه و بناها این مورد در است

مرمت ضمن کلی الگوهای حفظ با که مفهوم این به دارد وجود مداخله

بنا، پیرامون ضایع فضاهای در طراحی و موردنیاز تأسیسات افزودن و

. نقاط بیشتر در ابنیه این کرد اقدام موردنیاز خدمات تأمین منظور به

ویژگیهای دلیل به و می‌شوند محسوب ملی سرمایه‌های جزء دنیا

بسزایی سهم و می‌گیرند قرار استفاده مورد زیستی و طبیعی تاریخی،

. دارند روستایی و شهری زندگی در

130

خاصی ویژگی ارزشمند، مجموعههای و قدیمی گذرهای خانه‌ها، احیای

نقاط از بسیاری در که جایی تا می‌بخشند قدیمی زیستی فضای به

و آرامترین و مطلوب‌ترین جزء قدیمی محلات و مکانها این جهان،

نوعی آنها در زندگی و شوند می محسوب شهری فضاهای ترین انسانی

. پیش که قدیمی، فضاهای این به دادن الویت با می‌رود شمار به امتیاز

بازگردانده آنها به دوباره و تازه زندگی بوده‌اند، حیات فاقد این از

اصالت، حفظ ضمن اجرا، و طراحی ویژه شگردهای با و می‌شود

. می‌شود میسر برایشان بازدهی نوع بهترینویژه‌ای مقررات دارای قدیمی و تاریخی ابنیه احیای هدف با بازسازی

است:مانند( گیرد، صورت بنا حفظ به کمک برای بازسازی که زمانی الف

ضمن اقدام این است، ریخته فرو که بنا یک گنبدی پوشش بازسازی،

واقع مؤثر موجود نیروهای بین متقابل تعادل ایجاد در بنا، بقای تضمین

. می‌شود. ایجاد بنا عملکرد برای مناسب زمینه نیز کار اتمام با می‌شود

به مربوط مسائل تمامی که اجراست قابل شرطی به بازسازی این

قرار مطالعه مورد قبلا بنا تاریخ به مربوط مسائل و هماهنگی ایستایی،

. باشد گرفته - مرمت موقتا یا کرد عمل سنتی تاریخی روش به می‌توان بازسازی در

مدون مطالعات براساس که زمانی تا داد انجام را استحفاظی

پس و شود داوری آن درباره و طراحی متناسب الگوی نظریه‌پردازان،

( . بی گردد شروع اجرا مرحله طرح، بهترین و مناسب‌ترین انتخاب از

نظریات نتیجه، در می‌شود؛ تلقی هنری امری مداخله این تردید

. آخرین می‌توان حال، هر به است موجود روش اتخاذ برای گوناگونی

بکار ابداع‌گرایانه روحیه با را زمان فنی و تکنولوژی دستآوردهای

گرفت.(و( است مدنظر کاربری و عملکرد لحاظ از بنایی که زمانی ب

آن بازسازی مستلزم بهینه استفاده و رفته بین از آن از بخشهایی

131

قرار طراحی و مطالعه مورد دقت با مفقوده بخشهای است، بخشها

در و جدید طرح در مفقوده فضاهای که فرض پیش این با می‌گیرند،

. گیرند قرار توجه مورد باید بازسازیآنچه( بازارها مانند شهری قدیم محورهای و مجموعه‌ها بازسازی در ج

) و ) جامعیت است، ارزش و اهمیت دارای بناها تک واحد عناصر از بیش

... و است و بخش‌ها اتصال شیوه تنوع و تسلسل و پیوستگی بهم

. لذا است نهفته جامع مفهوم همین در درست مجموعه‌ها این ویژگی‌

بیشتری اهمیت از معماری و شهرسازی کلی شیوه آنها مرمت هنگام

. اجرای و طرحای به اقدام می‌توان دلیل همین به می‌شود برخوردار

و پر ارتباطات و تراکم و مصالح و اصلی شیوه با ضایع و گمشده فضای

. تأمین نیز خدماتی و تأسیساتی نیازهای کلیه باید اینکه ضمن کرد خالی

شوند. فزا- میان جاهای

زمینه‌ها- پیشتأمین منظور به و تاریخی بافتهای در عموما فزا میان بناهای

که می‌گردند، طراحی قدیم بافت معماری تداوم و جدید عملکردهای

ظهور آن هویتی جنبه‌های تعاریف در قدیمی بافت ساختار به باتوجه

هیأت و کاربردی نقش در متفاوت عکس‌العملهای با را غریبه عناصر

. بافتهای در فزا میان بناهای زمینه جمله از داد خواهد پاسخ ظاهری

می ذیل زمینه‌های در تعادلی متفاوت ابعاد تبدیلهای و تغییر قدیمی

باشد:تابع- یا که می‌کند ایجاد قدیم بافت در جدیدی مرکزیت فزا میان بناهای

شهری رفتارهای انعکاس در را جدیدی نظام یا بوده قدیم ارگانیک نظم

. آورد خواهند بوجودبوده- پیرامون محیط از منفک کاملا فزا میان بناهای عملکردی فعالیت

. کرد خواهد شروع خود ارگانیک بستر با موازی و ضمنی فعالیت یا

132

یا- تضعیف هویت، نقش تاریخی، بافت حرکتی محورهای با برخورد در

. داشت خواهد اثر بدونبوده- پیرامون محیط از منفک کاملا فزا میان بناهای عملکردی فعالیت

. کرد خواهد شروع خود ارگانیک بستر با موازی و ضمنی فعالیت یایا- تضعیف هویت، نقش تاریخی، بافت حرکتی محورهای با برخورد در

. داشت خواهد اثر بدونرفتارهای- و محیطی قیدوبندهای بعد در جمعیت و ساختمانی تراکم

رفتاری و فیزیکی ابعاد از متأثر سکون و حرکت میزان و نوع در شهری

. بود خواهد فزا میان بناهایالعمل- عکس به را قدیم بافت اجزاء در ساکن و فعال دینامیکی نیروی

. می‌دارد وا ) در- ) مخرب یا سازنده متفاوت پیامهای با را روز تکنولوژی و امکانات

. داد خواهد قرار تاریخی محیط با مستقیم ارتباطفرامحله‌ای- و محله‌ای حیطه در بیرونی و درونی ناپایداری و پایداری

. آورد وجود بهمحیط- رادر فزا میان بنای برخورد نحوه فوق عوامل ترکیب نهایت در

بستر آنی یا تدریجی فنای یا بقاء جهت در و نموده ارزیابی تاریخی

. خورد خواهد رقم آن کالبدی و کاربردی نقش تاریخیراهکارها-

و حفظ منظور به اول، بخش در مشروح زمینه‌های پیش به باتوجه

را فزا میان بناهای آن، رفتاری و فیزیکی ابعاد در تاریخی بافتهای تداوم

. کرد ساماندهی زیر شرح به شده، یاد اهداف تأمین جهت در می‌توان

کالبدی ارزشهای و قدمت جمله از طراحی متفاوت موقعیتهای هرچند

دیکته ضوابط تعیین در متنوعی برخوردهای شهری، بافتهای معماری به

برخورد نحوه در را زمانی حدفاصل زیر نکات مختصرا لذا کرد، خواهد

خواهد یادآوری جدید و قدیم تکنولوژی بکارگیری و فرهنگ‌ها زمانی

کرد.

133

مسیر- در را حاضر زمان روح تاریخی زمینه طرح به توجه ضمن

زمان گذشت با بطوریکه دهد، قرار توجه مورد آینده و گذشته تاریخی

. باشد مقدور بافت کالبدی بارگذاریهای تشخیص قابلیتو- سنت‌ها به باتوجه را موجود ساختارهای وضعیت فزا میان بنای

محیط با سازی همگن در تاریخی منطقه خاص فرهنگی ارزشهای

. دهد قرار توجه مورد پیرامونتأمین- را روز موردنیاز عملکردهای قدیم معماری کالبدی تداوم ضمن

نماید.تکامل- شهری ارگانیک بافت تاریخی مورفولوژی دقیق آنالیز با

با اتصال و ارتباط در را بالقوه و بالفعل پتانسیلهای دارای تهی فضاهای

. دهد قرار پیرامون محیطدر- موجود عناصر ریتم با هماهنگی ضمن بنا معماری عناصر ریتم

انعکاس در را شهری فضاهای تکثر و تنوع موجبات شهری محیط

. آورد فراهم آنها رفتاریحتی- سازه و معماری عناصر در عمودی و افقی غالب های ریتم توازن

. نوع و جهت چند هر باشد هدفمند نسبی حال در و متعادل المقدور

. نباشد گذشته از مکرر و عینی بیان معماریمأنوس- و صمیمی مقیاس با ارتفاع و سطح ابعاد در معماری احجام

مخدوش فضاها کلان و فضاها خرد در دارد تاریخی مرکزی انسانی

. نباشد ناسازگار ضمنی عملکرد با آن تصنعی ترکیب و نساخته ) و- ) پایه خط در را بناها ملی هویت حرمت جدید سیلوئت آسمان خط

محفوظ انسانی مقیاس در را آن خاطره‌انگیز آثار نموده رعایت ترکیب

دارد.روشهای- بکارگیری و مصالح و مواد انتخاب در ظرافت و دقت ضمن

و همگن آن ظاهری هیأت مصالح، اجرای و ساخت تکنولوژی مناسب

و تنوع لزوم آن با همگام و باشد تاریخی محیط روی و رنگ با هماهنگ

. . گیرد قرار طراح مدنظر کالبدی اجزاء عناصر تکثر

134

اجرای- در چه و مصالح انتخاب در چه جدارها کدری و شفافیت میزان

و اقلیمی رفتارهای در محیط آنالیز تابع آن لایه‌‌های مراتب سلسله

. باشد موجود بناهای فرهنگیعمل ابتکار فوق عوامل ترکیب و تجرد به توجه ضمن است بدیهی

ارزشهای حفظ با همگام فزا میان بناهای توسعه و ایجاد در طراح

. بود نخواهد شده تضمین پیش از طرح هیچ محض تابع محیطی

اراضي : ومقررات ضوابط چهارم فصل:) جامع) ازطرح شده برگرفته فرهنگي

: زمين( از استفاده موارد الفدر- 1ماده مناطق و ها حوزه مراكز در واقع فرهنگي هاي كاربري

رده در اراضي اين موقعيت و اند شده مشخص اراضي كاربري نقشه

ها محله مراكز و نواحي مراكز تفضيلي طرحهاي در محله و ناحيه هاي

شده . خواهد معينحوزه: مراكز محدوده در واقع كاربري هر اراضي قطعي محل تبصره

مراكز تفضيلي هاي طرح در جامع طرح به توجه با مناطق مراكز و ها

. شد خواهند نهايي مزبور

: زمين( تفكيك به مربوط ضوابط ب

135

محله- 2ماده مراكز در فرهنگي كاربري براي اراضي مساحت اقل حد

نواحي 500ها مركز در و مربع ها 1000متر حوزه مراكز در و مربع متر

5000. باشد مي مربع متر

از- 3ماده فرهنگي عملكردهاي به دسترسي منطقه و حوضه مراكز در

درجه معابر عملكرد 3و 2طريق به دسترسي محله و ناحيه مراكز در و

درجه معابر طريق از فرهنگي مي 3هاي مجاز دسترسي خيابانهاي و

باشد.

: ساختمان( احداث به مربوط ضوابط جخدمات- 4ماده مراتب سلسله در فرهنگي اراضي ساختماني تراكم

: ميباشد ذيل شرح به مراكز حسب بر شهريتا -1بند نواحي و ها محله مراكز در ويژه %240تراكم

تا -2بند مناطق مركز در ويژه % 280تراكم

تا -3بند حوزه مراكز در ويژه %240تراكم

" 5ماده " مراكز- در بنا احداث مجاز سطح محاسبه جهت اشغال ضريب

زير شرح به طبقات حسب بر ها حوزه و مناطق و نواحي و ها محله

است:اول -1بند و همكف طبقات از يك هر در نواحي و ها محله مراكز در

سوم% 80 و دوم طبقات از يك هر در %45و

اول -2بند و همكف طبقات از يك هر در مناطق مراكز هر% 60در در و

از يك

ششم الي دوم .45طبقات است% سوم -3بند الي همكف طبقات از يك هر در ها حوزه مراكز و% 45در

سيزدهم الي چهارم طبقات از يك هر .35در است%

136

مشخصي: محدوده داراي مركزي حوزه مركز اينكه به توجه با تبصره

اول و همكف طبقات از يك هر در حوزه اين در بنا اشغال نيستضريب

ششم% 80 الي دوم طبقات از هريك در باش% 70و مي

فرهنگي - 6ماده پارك عنوان تحت كه اراضي در اشغال ضريب

شوند مي .5مشخص است%ميدان: در جمشيديه محله از عبارتند نهران فرهنگي پاركهاي توضيح

لاله گمرك – لاله پارك - پارك - - ساير- و چيتگر پارك پرديسان پارك آزادگان پارك

از بيش كه ها حوزه مراكز در واقع باغات مساحت 15پاركهاو هكتار

دارند.

تراكم- 7ماده مشمول فرهنگي .20پاركهاي باشند% ميگونه: 1تبصره هر ايجاد فرهنگي پاركهاي در فرهنگي عملكرد بر علامه

. باشد مي ايران سازي شهر شورايعالي تاييد و اجازه با عملكردي با بنارعايت: 2تبصره با فرهنگي هاي پارك در واقع بناهاي طبقات تعداد

. ندارد محدوديتي مجاز تراكم

طبقه- 8ماده هر مفيد ارتفاع حداقل فرهنگي كاربري حداكثر 3در و متر

6/3. ميباشد اين: مشمول مشابه هاي عملكرد و نمايش و اجتماعات سالنهاي تبصره

. نيستند محدوديت

صورت- 9ماده به بنا اصلي مركزي حياط يا حياط وسعت حداقل

از كمتر نبايد و% 30يكپارچه مناطق مراكز در زمين قطعه مساحت

35. باشد% مي حوزه مراكز در

.10ماده " " ندارد- فرقي بنا اشغال سطح شكل

137

طبقات: در بنا احداث مجاز سطح نواحي و ها محله مراكز در تبصره

باشد مجاور مسكوني ي پلاكها بناي احداث محدوده در بايد سوم و دوم

) مشرف ) وجود صورت در مجاور مسكوني هاي واحد به بطوريكه

نباسد.هر- 11ماده مبناي بر پاركينگ پاركينگ 100حداقل يك بنا زير مربع متر

. باشد ميو- 12ماده نور از اصلي فضاهاي گيري بهره فرهنگي بناها استقرار در

. باشد پذير امكان بايد مستقيم تهويهو : ... اجتماعات سالن يا نمايش مثل فضاعايي در فوق شرط تبصره

. ندارد لزومي نكند ايجاب بنا عملكرد كه

باز- – 13ماده فضاهاي يا و پاسيو داخلي حياطهاي وجود صورت در

از كمتر نبايد مربوطه فضاي عرض حداقل غير 6محصور در باشد متر

. شود مي محسوب بنا زير جز صورت اين

.14ماده است- مجاز زمين زير در مشروحه هاي عملكرد استقراربايگاني -1بند هاي فايل و ها انباربايگاني -2بند و كارگاههاخانه -3بند موتورپاركينگ -4بندمتعلقه -5بند فضاهاي و خانه آشپزرختكن -6بند و بهداشتي سرويسهاياسلايد -7بند و فيلم نمايش سالنهايو ) -8بند گيري نور به مشروط سرايدار يا و نگهبان اقامت محل

تهويه(.طبقه: 1تبصره زير در فني جوانب رعايت بر مشروط زمين زير احداث

حداكثر تا .3همكف است مجاز طبقه

138

ارتفاع: ) 2تبصره با پيلوتي و زمين زير ( 2.20سطح بنا زير جزو متر

. گردد نمي محسوبمركزي- 15ماده سيستم بصورت بايد برودتي و حرارتي تاسيسات

. شود بيني پيش

در- 16ماده طبقه هر مفيد ارتفاع حداكثر حداكثر احتساب با بنا ارتفاع

تا حداكثر نواحي و محله حداكثر .4مركز تا ها حوزه مراكز در طبقه

طبقه .14چهارده باشد مي طبقه

پله- : 17ماده فضاي معادل خرپشته از عبارتند بام براي مجاز تاسيسات

حداكثر ) با ها آسانسور ( 2.5و تجهيزات بام پشت روي از ارتفاع متر

ذخيره يا نشاني آتش آب منبع و برودتي و حرارتي تاسيسات به مربوط

آن مشابه موارد و

.18ماده شوند- سازي نما بايد رويت قابل هاي دنه كليه

نمايشگاه : درباره استانداردهايينمايشگاه : سالن خصوصيات

. دارد قرار اهميت اول دردرجه نمايشگاه براي نزديك و مستقيم برخورد

. شود تاكيد ها حجم آرايش و نورپردازي ، سازي برزمينه بايد . شوند مي نصب عمودي هاي پانل يا و ديوارها روي بر تابلوهابه فضايي هويت جداگانه طور به تنديسها و تابلوها باشد قرار اگر

بارز هاي تفاوت با ويژه و خاص فضاهايي بايد شوند، گذارده نمايش

. باشد داشته وجودتفكرات در ريشه ارتباطي مسيرهاي و فضا قرارگيري موقعيت

در بلكه ، است مؤثر اصولي هاي گيري تصميم در تنها نه كه معماردارد

139

مطلق حاكميت نيز كار جزئيات آخرين تا معمار عقيده ثبات صورت

. داشت خواهد

شده : هدايت بازديد مختلف روشهاي

. اتاقها- اندازه از بيش تداخل بدون و مستقيم خط يك در. افقي- سطح چند يا يك در مركزي فضاي حول گردش

. سطح- چند ي يك در مارپيچي و حلزوني سير خطهندسي- هاي محدوديت از اگر حالت اين در كه آزاد، كاملا تاب و پيچ

. داد خواهد دست از را خود كننده بازديد شود، عدول زياد . يكپارچه- صورت به

و فضايي اشكال انواع تامين تنها معماري وظيفه راستا اين در

فضاهاي . . . و ها گره بر رواني نظمي بلكه نيست، و ها نورپردازي

. است ديگر سوي از حركت فضهاي و مكث حركت : مسيرهاي

» كه » دهد مي نشان ايكوم توسط آمده عمل به تحقيقات و مطالعات

كنند، مراجعه نمايشگاه به كه افرادي ميان به% 70از كه دارند تمايل

و بپيچند راست % 30طرف اكثرا همچنان چپ، سمت به باقيمانده

ندارند علاقه و بروند بالا پله از عمومي هاي مكان از كه ندارند دوست

مسير يك از يا و گيرند قرار ورودي سطح از تر پايين سطحي در كه

. كنند عبور دوباره

: ثابت تابلوهاي

140

هايي سالن كفپوش و ها ديواره كاذب، سقف ، سقف جنسيت و تنوع

آثار و تابلوها با متناسب بايستي دهند مي جاي خود در را ثابت آثار كه

. گردند انتخاببازديد فاصله بايد آن، تر مطلوب درك و تابلو شدن ديده بهتر براي

را حداقل 3الي 2كننده يا و گرفت نظر در تابلو بعد ترين بزرگ 2برابر

. تابلو قطر برابرمي نمايش مورد اثر و تابلو از كننده بازديد فاصله تعيين براي همچنين

. از عبارتست ناظر ديد حوزه گرفت كمك بيننده ديد حوزه از توان

عمودي زاويه با شكل مخروطي داشتن . 40فضايي اختيار در با درجه

ممكن شود، مي ديده محدودي محوطهء تنها بار هر كه فواصل اين

تعداد يا و شيء يك تنها كه داد قرار طوري را نمايشي اشياء است

. گردند مشاهده همزمان طور به ديد حوزه در گروه هم اشياء. گيرند مي نظر در را متفاوتي هاي حريم سالن در تابلوها ارائه براي

سه زماني و گردد مي نصب ديوار روي تنهايي به تابلو يك اوقات گاهي

. متخصصين گاهي گيرند مي قرار ديوار يك روي هم كنار تابلو چهار يا

را تابلو دو بين فاصله آرايي مجموع cm 45موزه در ليكن گيرند، مي

» نقش » تابلو ابعاد تابلوها قرارگيري حريم تعيين در گفت توان مي

. حدود در ابعادي با تابلويي براي نمونه عنوان به كند مي ايفاء را اصلي

. گرفت نظر در بعدي تابلوي با متر پنج حدود در اي فاصله بايد متر چهار

ديوار روي هاي نقاشي به نبايد تابلوها نمايش فضاي در كلي طور به

. رادياتور مسير نبايد منظور بدين برسد رطوبتي و گرما گونه هيچ

تابلو نبايد نيز و كند عبور نظر مورد ديوار پشت از تاسيسات و شوفاژ

. گيرد قرار خورشيد اشعه مستقيم معرض درشوند مي نصب ديوار روي كه تابلوهايي براي بايد بنا احداث هنگام به

. اي گونه به را شيارهايي منظور بدين آيد عمل به لازم هاي بيني پيش

به شيارهاي مقطع نباشند رؤيت قابل كه دهند مي قرار سقف زير در

حروف » يا « »Lشكل آنها « Tو روي بر داري قلاب هاي پيچ و بوده

141

بدين دارند، مي نگه را تابلوها عمودي اتصالات قلابها گيرد، مي قرار

. داد حركت شيارها امتداد در را تابلوها توان مي ترتيبهاي سيستم از توان مي نمايشگاه داخلي فضاي بندي تقسيم در

. هاي پانل و متحرك پارتيشن اول حالت در نمود استفاده دائم يا موقتي

روي مناسب شيار يا و سوراخ در يا و ويژه هاي پايه روي كه وزن سبك

. ديوارها به نسبت پارتيشن كه امتيازي رود مي كار به شده ثابت زمين

است. . آن پذيري تغيير و انعطاف قابليت نتيجه در و بودن متحرك ، دارد

اين وضعيت و بوده تغيير قابل گيرند، مي بر در كه را فضايي نتيجه در

دلخواه زمان هر در بننده حركت و نمايشي آثار ساير نور، با صفحات

. كند مي تغييرو دلخواه سطحي در آنها ثبات و اشياء داشتن نگه استوار براي

نمايشي شيء ساختن مجزا منظور به و اشياء كردن جابجا از جلوگيري

. كرد استفاده گاه تكيه و سكو از توان مي اطراف محيط از

نمايشگاه : نور

. نوري القاعده علي است نور ورود زاويه مطالعه ، مهم مباحث از يكي

. پديد را روشني و تاريك سطوح هيچگونه باشد محور هم ديد خط با كه

. كرد خواهد تر دشوار را فضا درك و نياوردهبه سنگيني هاي سايه بتابد، بالا از مستقيم طور به كه نوري همچنين

. نوري ليكن بود خواهد دشوار فضا درك نيز حالت اين در و آورده وجود

142

مي تسهيل را درك بتابد، ديد خط پهلوي از و بالا از مايل طور به كه

نمايد. ، است مفيد و مناسب بعدي سه اجسام و آثار براي تنها نه نكات اين

. نمايد مي مؤثر نيز چشم بر وارده فشار ميزان و خستگي براي بلكه . و نور شدت تنظيم دارد بهمراه را امتيازاتي مصنوعي نور از استفاده

منظور به را نور منبع ميتوان و بوده مقدور زيادي حدود تا آن طيف

و سازماندهي پذير انعطاف اي گونه به ها نمونه روي بر خاص تاكيد

. نظر از را بيشماري مزاياي مصنوعي نورپردازي همچنين كرد تنظيم

بين تضاد توزيع در دشواري ، يكنواختي دارد، بر در طراحي در آزادي

رشته ) هاي لامپ از كه جايي در ويژه به دما افزايش و روشن و تاريك

) مصنوعي نور انحصاري استفاده معايب جمله از ، شود استفاده اي

. باشد مي ) استفاده ) تواما مصنوعي و روز نور نوع دو هر از بخواهند چنانچه

روز نور مشابه طيفي تركيب و توليد جهت در هايي تلاش نمايند

شود مي منسجمسايه ايجاد و نور پخش را رابطه در گوناگوني ترفندهاي و جزئيات

نور براي تنظيم قابل ابزارهاي از استفاده آنها مناسبترين كه دارد وجود

. هنگام به كه هستند برخوردار امتياز اين از زيرا باشد مي طبيعي

راه داخل به كامل طور به را روز نور توان مي نور، كمبود با مواجهه

داد. روشن به را نمايشگاه طبيعي نورپردازي موجود، استانداردهاي

. ديوارها نورپردازي نوع اين در نمايند مي توصيه سقف از نورگيري

. نورگيري نوع اين مزاياي از گيرند مي قرار ها سوژه اختيار در كاملا

تنظيم را نور توان مي مخصوص هاي المان وسيله به كه است اين

منعكس – دلخواه طور به را نور يا و آورد وجود به روشن سايه و نموده

نمود.

143

براي مصنوعي نور صورت دو به بايد را مصنوعي نورپردازي سيستم

پيش نمايشي آثار روي بر متمركز نور ايجاد براي و عمومي روشنايي

. نمود بيني

نمايشگاهها : داخلي معماريدرجه تغييرات به نسبت بايستي بلكه صدا برابر در تنها نه اتاقها

. كاري عايق بر علاوه رابطه اين در گردند عايق نيز طوبت و هوا حرارت

تحقيقاتي است بهتر متخلخل، يا كننده خنثي مواد وسيله به ها ديواره

هايي ديواره سطح و ساختماني مواد كنندگي جذب قابليت زمينه در نيز

درجه بتوان تا پذيرد انجام دارند قرار نمايش فضاهاي پشت در كه

. داشت نگه ثابت را آثار نمايش محيط رطوبت و حرارت

كفپوشها:

. است برخوردار اي ويژه اهميت از نمايشگاه يك براي كفپوش انتخاب

و رفتن عقب و جلو در دقيق بازديدكننده يك فيزيكي تلاش عمده

. برجستگي كفپوش كيفيت گفت توان مي رو اين از باشد مي ايستادن

. كف تركيب و رنگ اين بر افزون دارد تاثير كننده بازديد متركز درجه و

. مي اين از صحبت معمولا باشد گذاشته نمايش به آثار با متناسب بايد

حدود به آن بازتابي قابليت و باشد تر تيره ديوارها از بايد كف كه شود

30 . مرمرين كف مثلا كه شده گفته رو آن از مورد اين برسد درصد

بازتابي قابليت ويژه 50سفيد به ها نقاشي در را نور و دارد را درصد

خلل سبب و ساخته منعكس ، باشند مي تيره رنگهاي داراي كه آنهائي

. صادق نيز ها قفسه جلو هاي شيشه در مورد همين گردد مي ديد در

144

گرفته. نظر در بايد كفپوش انتخاب هنگام به نيز ديگر نكته دو است

با: ) استفاده كثرت اثر بر سائيدگي برابر در مقاومت دوام يكي شود

) ديگر و رساند مي زيان اشياء به كه غبار و گرد آوردن وجود به خطر

لازم ) زمان و كردن تميز هزينه ، سودمندي آساني، نگهداري شرايط

. ) است امر اين براي

بتني- كفهاياز . پوشها كف اين غيره و كوچك موزائيك شطرنجي، يكدست، سطح

ساده و ترين معمولي حال عين در و ترين صرفه با اقتصادي نظر

آنها دادن صيقل و بوده ساده نيز شان نگهداري ، باشند مي نوع ترين

. هايي نمايشگاه در روند مي كار به ويژه موقعيتهاي كربوري مواد با تنها

به گردد، تعديل نسبت به بايد هزينه ، دهد مي اجازه مالي امكانات كه

مقايسه مواد ديگر با دوام نظر از را مصالح اين بخواهيم كه زماني ويژه

تزئيني. ارزش و زيبائي ولي دارند، بازتاب و براقي مرمر سنگهاي كنيم

. آن سخت نوع ويژگي اين خاطر به نمايد مي جبران را عيوب اين آنها

يكدست رنگهاي با آن ديگر نوع و مشابه بخشهاي و راهرو ، پلكان در

مي قرار استفاده مورد نمايش گالريهاي در بيشتر نظر جلب براي

گيرد.

) سفال- ) كاشي ( ، مربع گوناگون هاي نمونه و مختلف ابعاد و اشكال در كفپوش اين

. رنگ . . . ( آن شده پخته خوب نوع شوند مي ساخته و پاركت سبك

داده آن به كه را رنگي هر تواند مي و دارد اي قهوه به مايل قرمز ملايم

. مي صرفه به مقرون نمايد جذب خوبي به ، نمايشگاه با متناسب شود،

خواهد ايجاد امرمشكلي اين اما ، خواهد مي دقت آن نگهداري باشند،

شوند زده واكس مرتب اگر كرد،

145

. غباري و گرد اينكه عين در شود ماليده آن روي تركيبي صيقلهاي يا

دوام سالها ، كند نمي جذب. داشت خواهد

چوب-

. كار خوب بتن در اگر شود مي ساخته گوناگون برشهاي و كيفيتها در

. آن نگهداري كرد نخواهد صدا توليد ، سختي عين در ، شود گذاشته

جلاي روغن ولي كند، مي لغزنده و درخشان آنرا واكس است، مشكل

. به داشت خواهد نگه خوبي شرايط در را آن و است مناسبتر تركيبي

استفاده قابل بسيار نمايش اتاقهاي براي دارد، كه هايي ويژگي خاطر

. . است راحت و نرم آن روي رفتن راه و دارد آيند خوش رنگ باشد مي

گران نوع از عمدتا آن واردات و است كمياب چوب كه كشورهايي در

. بود خواهد بيشتر معمول حد از پوش كف گونه اين هزينه باشد، مي

پنبه- چوببوده، انواع ترين ارتجاعي و ترين نرم ، صداترين بي از پوش كف اين

. بوده، برخوردار ويژه ظرافت از است بسيار توجه و مراقبت مستلزم

دچار زود خيلي شود، صيقل هم مرتب اگر حتي شده چرك آساني به

. كه كتابخانه مانند محلهائي در است بهتر رو اين از گردد مي سائيدگي

. رود كار به باشد، مي آن لازمه سكوت، و محدود آمد و رفتلاستيك-

مناسب نمايش اتاقهاي براي نرمي، و ارتجاعي خاصيت خاطر به تنها

جبران. كه امتيازي گونه هيچ لاستيكي پوش كف كلي طور به است

. مناسب شرايط در ، آن نگهداري ندارد بنمايد را آن سنگين هزينه

. بسيار شود مي تر وقتي و شده براق آساني به باشد مي دشوار بسيار

. ناپسند بوي ، شده ناخوشايند مدتي از پس لاستيك گردد مي لغزنده

هاي نوشته دست و نقره براي اينها تمامي بر افزون داشت، خواهد

146

تابلوهاي ) جمله از اشياء تمامي كلي طور وبه ، بوده آور زيان مذهب

( ) هيدروژن سولفور بخارات تدريجي تصاعد اثر بر فلزت و برق غير

. شد( خواهند تيره آن از سولفوره

لينولئوم-

. ظاهر باشد مي صرفه به مقرون و دارد بسيار استفاده موارد

قابل آنرا لينولئوم مناسب هزينه و صدايي بي صاف، سطح و خوشايند

. است ساخته ها نمايشگاه ترين پربيننده حتي در استفادهآجرقيري-

رنگ قابليت و بوده آسان آن نگهداري ، است پذير پرداخت نسبتا

. و پي در استفاده قابليت از توان مي آن ويژگيهاي از دارد بسيار پذيري

خرابي برابر در مقاوم و آتش ضد برد، نام مرطوب شرايط در زيرزمين

. است شدن چرك و تدريجي

پلاستيكي- ورنيوارد است چندي شده، ساخته تركيبي رزينهاي از كه ورني نوع چندين

. اند گرديده بازارظاهري ، اند گرفته قرار نرم بتن در كه است لايه چند شامل ورنيها اين

آن نگهداري شرايط و تهيه و ارزانتر اما دارند، لينولئوم شبيه بسيار

) پوششي ) است مناسب آن براي دهنده صيقل واكس باشد مي آسانتر

. باشد مي رنگي هر پذيرفتن به قادر و سخت است : در توان نمي را پلاستيكي ورني لينولئوم، لاستيك، پنبه، چوب توجه

مورد شوند مي گرم كف در هاي شبكه توسط كه هايي نمايشگاه

. ساده آنرا توان نمي كه اساسي محدوديت نخستين داد قرار استفاده

147

مي بنايي چنين تزئيني و معماري هاي جنبه تمامي حفظ انگاشت،

باشد.

نمايشگاه : جنبي تجهيزات

ورودي، : فضاي پيش از عبارتند نمايشگاه خدماتي فضاهاي ساير

سرويس و نمايشگاه به خدماتي ورودي نمايشي، آثار نگهداري انبارهاي

. بهداشتي هاي . ورودي باشد مشخص آن فضاي پيش و ورودي بايد نمايشگاه در

. باشد مؤثر تواند مي بازديدكنندگان تشويق و جلب براي نمايشگاه

كه بيفتد اتفاق وسيعي فضاي در است بهتر نمايشگاه ختم و شروع

. فضا اين در توانند مي بازديدكنندگان است نمايشگاه فضاي پيش همان

. كنند تهيه بروشور و بليط اطلاعات محل از و نموده استراحت

ها گالري و نمايشگاهي عرصه

نمايشگاهي عرصه جدول

فضا فضا كل سرانهخرد تعداد)

نفرات(

گنجايشنفر

تعداد

سطح

واحدمترمرب)

ع(

سطح

كلمترمرب)

ع(

موزه

يدائم

معماري

از بعد

اسلام

هر ازاي به

4اثر

301120120

148

مربع متر معماري

از پس

انقلاب

هر ازاي به

4اثر

مربع متر

301120120

معماري

جهانهر ازاي به

اثرمربع 4 متر

301120120

نمايش گاه

موقت

اثر 4هر

مربع متر601240240

اتاقكارشنا

سگالري

هر ازاي بي

متر 5نفر

مربع

512525

مديريت

و منشي

انتظارهر ازاي به

متر 2نفر

مربع

811616

2020مدير

اطلاعات

ونگهباني

11515

13030انبار

سرويسها

نفر 40هر آقايان

متر412020

نفر 40هر خانمها

متر412020

149

: اداري عرصهشود مي اطلاق فضاهايي از دسته آن به اداري فضاهاي كلي طور به

تجهيزات و وسايل از و دارد روزمره فعاليتهاي به اختصاص كه

. بايد مي فضاها گونه اين كنند مي استفاده اداري فعاليتهاي استاندارد

را آتي تغييرات پذيرش قابليت و بوده برخوردار لازم پذيري انعطاف از

. تجهيزات و وسايل ساير براي لازم فضاي بيني پيش باشند داشته

بر : الكترونيكي وسايل ساير و كپي دستگاه ، كامپيوتر مانند خاص

. است ضروري نيز كاركنان و مشاغل حساسيت و نوع حسب

نياز مورد تجهيزات و مشاغل نوع حسب بر اداري فيزيكي خصوصيات

است : زير شرح به آنها

خانه - : مديريت شامل گروه اين سرپرستان و كارمديران فضاي

روابط و عمومي خدمات مختلف بخشهاي سرپرستان و معماران

اداري فضاي شود، مي پشتيباني و اداري خدمات همچنين و عمومي

معادل كاركنان قبيل است 15-30اين ضروري نيز مترمربع

نفر - ) ( : هر براي فني و اداري كارشناسان كار مترمربع 9-10فضاي

انفرادي) كار فضاي . 12حداقل ) تا است لازم است ضروري مترمربع

ميزان به كامپيوتر مانند تجهيزاتي از استفاده براي اضافي 2فضاي

ميزان به فتوكپي دستگاه و .3مترمربع شود گرفته نظر در مترمربع

نفر- : هر براي كاركنان ساير و دستياران كار مترمربع 5/7-9فضاي

انفرادي) فضاي . 9حداقل ) اضافي فضاي بيني پيش است مترمربع

كامپيوتر : است لازم زير موارد بايگاني 2براي ، مترمربع 8/6مترمربع

هر فتوكپي 1000براي دستگاه و مربع 3پرونده .متر

150

فضا خردكلفضا

گنجايشسرانه تعداد)

نفرات(

تعداد

سطح

واحد متر)

مربع(

سطح

كل متر)

مريع( مدير عامل خانه

معماران

13030

انتظارومنشي

هر ازاي به

متر 5نفر

814040

151

مربع اعضاي هياتمديره

هر ازاي به

متر 5نفر

مربع

914545

جلسات بخش

مديريت

هر ازاي به

متر 4نفر

مربع

1516060

امورو مالي

پرسنلي

22040

امور فرهنگي وروابطعمومي

212020

و خدماتنگهداري

612020

خانه 12020آبدار

اطلاعاتنگهباني و

12525

سرويسها

نفر 15هر

مترمربع12525

سالنهاي براي آگوستيك گاه ديد از سالن يك طراحيكنفرانس همايشو

سايت : ملاحظه

. داد قرار شلوغي از دور مكاني در را سالن بايد المقدور حتي

152

ساختمان : در قرارگيريو صداگير فضاهاي و كمدها ، راهروها از سالن كردن ايزوله براي

. شود استفاده آن اطراف . از نباشد صحنه نزديكي در مكانيكي تاسيسات يا تمرين اتاق هيچ

. آن محيط تمام و باشند توپر بايد درها شود اجتناب سالن بالاي اشغال

. درهاي از باشد تهويه شبكه فاقد آنها زير و باشد داشته چهارچوب

. قابل مقادير با سرسراها و راهروها شود اجتناب گردان و كشوئي

. شود پوشانده آبسورپنت مصالح از توجهي

سالن : ظرفيت

كامل تعداد بايد معمار براي جديد سالن يك طراحي در موضوع اولين

را سالن ابعاد كه است عاملي اين كه آنجا از باشد، صندليها ظرفيت

كمتر . ظرفيت با سالنهاي براي آكوستيكي خوب طراحي كند مي تثبيت

سالن 2000از طراحي از تر ساده بسيار مي 2500نفر بيشتر يا نفره

باشد

فرم : يكنواخت » امواج كه گردد انتخاب طوري الامكان حتي بايد سالن فرم

» است صحيح ابعاد از اجتناب مستلزم خود اين كه گردند پخشصاف و موازي سطح دو بين متوالي برگشت و رفت از لرزشي اكوي

. مي موازي سطوح داراي كه هايي سالن در پديده اين شود مي ايجاد

را موسيقي كه وزوز مانند صدايي و بيافتد اتفاق است ممكن باشد

153

. المقدور حتي بايست مي امر اين از احتراز براي كند ايجاد كند خراب

. كرد اجتناب موازي بزرگ ديوارهاي ازاز شده منعكس صداي تا باشند ناهموار بايد سالن ديوارهاي و سقف

) عمل ) به جلوگيري اكو يا پژواك از و شده پراكنده جهات همه به آنها

يك. كردن آويزان وسيله به توان مي پهن سالن يك در همچنين آيد

منعكس هاي پانل وسيله به يا اصلي سقف زير در پر نيمه كاذب سقف

انعكاس اولين و اصلي صداي بين كوتاهي زماني فاصله ، صوت كننده

. ديفوزورها از مسطح ديوارهاي در صدا يكنواخت پخش براي كرد ايجاد

. شود مي استفاده

كفسالن : شيببين جلويي تماشاچيان سرهاي كه باشد صاف آنقدر نبايد سالن كف

. در كف شيب ترسيم براي نمايد ارتباط قطع كننده اجرا و شنونده

: كنيم مي عمل زير روش به مقطعتا را آن و كشيم مي صحنه پاييني لبه به چشم وضعيت از ديد خط يك

را . افقي فضاي دهيم مي امتداد اول رديف براي چشم وضعيت پشت

) در ) عمودي خطوط و پشت به پشت گيريم مي نظر در صندلي براي

. كنيم مي رسم شود مي تعيين ترتيب بدين كه نقاطينقطه مي 5/12يك تعيين بعدي عمودي خط و ديد خط بالاي سانتيمتر

كنيم. جلويي درلبه كف سطح و است دوم رديف براي چشم وضعيت اين

جلو و 110رديف پايينتر . 45سانتيمتر با است چشم جلوي در سانتيمتر

. شود مي ترسيم زمين شيب اينكار تكرارحدود به شيب كه احتياج % 5/12جايي سكو ها صندلي زير در برسد

. به عقب از ديد خطوط ها دربالكن شود مي پلكاني راهروها و است

. . است خطرناك بالكن شيب تغيير چون شوند مي چيده جلو

154

ها : صندلي

نيز آكوستيكي ضعف داراي معمولا ندارند خوبي ديدي كه هايي صندلي

قسمت آن به رسيدن براي نور مانند نيز صوتي امواج چون باشند مي

. گردند مي مواجه مانع با هارا همكف طبقه وسط هاي صندلي در نشستن تماشاچيان معمولا

آكوستيك كيفيت هم و خوب ديد دليل به هم اين كه دهند مي ترجيح

. است قسمت اين مناسبطبقه وسط و اركستر رهبر محل بين فاصله خوب هاي سالن در

حدود سالن . 18همكف كف در نبايد اي شنونده هيچ و باشد مي متر

از دورتر . 30اصلي ممكن فاصله اين بالكن در باشد نشسته رهبر متري

تا . 42است صحنه تا بيننده فاصله دراماتيك هاي برنامه در باشد نيز متر

هاي المان و اتفاقات و جزئيات كوچكترين كه باشد اي گونه به بايد

. جزئيات مسلما باشد تشخيص قابل كاملا صحنه زنده غير و زنده

فاصله در بازيگران لباسهاي و آرايش و تشخيص 15صورت قابل متر

. از بيش فاصله تاتري هاي برنامه تمامي براي كلي بطور بود نخواهد

5/37 . نيست مجاز صحنه و تماشاچي بين مترداراي است ممكن صحنه نزديك و جلو هاي رديف هم هاي صندلي

و دور اجزاي و صحنه بر كاملي اشراف كه چرا باشند شنوايي مشكل

. حداقل كه است بهتر ندارند آن و 5/3نزديك صحنه بين فاصله متر

. باشد موجود رديف اولينهيچ : صندلي هر از ديد بهترين كردن فراهم براي كردن ناهمرديف

در درست نبايد تماشاچي. باشد رديف يك از بيش آنها فاصله اينكه مگر بنشيند ديگر نفر جلوي

. كردن ناهمرديف كند مي لازم را ها صندلي كردن ناهمرديف نياز، اين

در مختلف هاي عرض با هاي صندلي همسان غير قرارگرفتن وسيله به

. شود مي انجام هم سر پشت هاي رديف

155

از تواند مي صندلي رديف دو بين متغير cm 110تا cm 80فاصله

كرد عبور ها صندلي جلوي از توان مي راحتي به اخير حالت در كه باشد

. باشد پذير امكان عبور تا بايستند رديف افراد بايد حتما اول حالت در و

ها : بالكناز ماكزيمم فاصله كاهش يا و ظرفيت افزايش منظور به ها بالكن

بازشوبه ) ارتفاع دوبرابر از كمتر عمق كم بايد و روند مي كار به صحنه

. باشد ( آبسورپنت سطوح با و شيبدار سالنفاصله چون هستند مطلوبي آكوستيكي كيفيت داراي معمولا ها بالكن

شكل و است كوتاهتر آنها در انعكاس اولين و اصلي صداي بين زماني

مي هدايت بهتر بالكن به صدا كه است اي گونه به معمولا نيز ها سالن

شود.

صحنه :

در ناهمواريهايي و باشد داشته مناسبي ابعاد بايد صحنه محدوده

. قسمت بالاي و طرفين قسمت در باشد داشته وجود آن داخلي سطوح

كننده منعكس هاي پانل يا بوده باز حدودي تا سقف بايد حضار، جلويي

. باشند داشته وجوددرام براي صحنه دهنهء عمومي 10پهناي مصارف براي و و 11متر متر

موسيقي . 12براي برابر دو تقريبا صحنه پهناي باشد تواند مترمي

. تواند مي استفاده نوع به بنا نيز صحنه عمق است آن دهنه ارتفاع

156

. مستطيل از نبايد موسيقي اجراي براي صحنه ابعاد باشد ×12متغير

18 . موسيقي اجراكننده هر براي صورت اين در كند تجاوز 8/1متر

. دارد وجود فضا مترمربع) آپرون ) تماشاچيان و صحنه بين طاقي قسمت جلوي در كف سطح

حداقل در 50/2بايد بتوانند تجهيزات ساير و پيانو تا باشد داشته پهنا متر

. شدن خالي امكان بايد صحنه طراحي در روند كار به اصلي پرده جلوي

مشخص دكور لوازم حركت خط و شود توجه نمايش از بعد و قبل ، آن

وجود. لوازم كردن انبار براي كافي فضاي بايد صحنه اطراف در باشد

. تقريبا بايد صحنه وسايل انبار باشد و% 10داشته بوده صحنه مساحت

آن . 10تا 6ارتفاع باشد متر

مناسب : مصالح

مناسبي ماده آكوستيكي ازلحاظ چوب كه است رايج اشتباه اين

شدت به را بم هاي فركانس توخالي چوبي پوشش كه حالي در ، است

. بهترين در كه دهد مي نشان موجود هاي سالن به نگاهي كند مي جذب

. با بايد چوب از استفاده است شده استفاده چوبي مصالح از كمتر آنها

. گيرد انجام دقت » تا » خوب خيلي سالن هشت در ساختماني مصالح بررسي اثر

» ديوارها» سالنها اين تمامي در كه شده مشاهده جهان سطح در عالي

كه است چوبي ديوراهاي داراي كه يكي جز به ، دارند گچ اندود سقف و

. از عدد دو صحنه محوطه در اند شده چسبانده گچ اندود به مستقيما

. است شده استفاده متوسط ضخامت با چوب از سالنها اين. است بنايي مصالح روي گچ صحنه در استفاده براي مصالح بهترين

كف . لا سه تخته يا و باشد گچ از است بهتر صحنه بالاي معلق سقف

. و نازك مصالح و فلزي عناصر باشد خالي آن زير و چوب ز بايد صحنه

زنگ توليد و درآمده ارتعاش به خاصي فركانس اثر در سالن در شكننده

. كنند مي اي ناخواسته

157

سالن : از خروج

با و راحتي به جمعيت كه باشند نحوي به بايد سالن هاي خروجي

. از بعضي كه است بهتر كنند ترك را سالن بتوانند بيشتر چه هر سرعت

به سوزي آتش موقع در تا باشند داشته دسترسي باز فضاي به خروجيها

. شوند استفاده فرار راه عنوان

داخلي : سطوح به مربوط احكام

سقف :

حدود ) مركزي . 80سطح باشد %( صوت كننده منعكس بايدزيرسازي روي اندود يا و گچي تايل لا، سه تخته مانند مصالحي يعني

مصالح از توانند مي عقب و طرفين در سقف هاي كناره مشبك،

. باشند آبسورپنتبردن بالا براي است ممكن الكترومكانيكي مدرن هاي سيستم با

زمان در سقف براي مرتفع ديد يك آوردن فراهم براي ازسقف قسمتي

. روند كار به چراغها روشنيمطلوب آكوستيك براي بايد سقف ، موسيقي هاي برنامه طول در ولي

. شود آورده پايين

طرفين : ديوارهاي

مانند زياد هاي گي قاعده بي با صوت كننده پراكنده و كننده منعكس

. نوساني حركتهاي و ها پخي

158

عقب : ديوار

. كند مي عمل عمق در جاذب سطح يك عنوان به

كف :

صداي تا باشند مفروش است بهتر صحنه جلوي در جز به راهروها كف

. دار سوراخ آنها زير و چرمي بايد ها صندلي كنند جذب را زدن قدم

باشد.

تقويتصوتي : سيستم

همه از مستقيما كه طوري به صحنه بالاي در درست مركزي فضاي يك

. در اتاقي در سيستم كنترل گيرد مي قرار باشد داشته ديد ها صندلي

. بشنود . را صدا خود بايد اپراتور گيرد مي قرار سالن عقب

تماشاچيان : انتظار فضاي

تقريبا مساحت به فضايي بايد سالن هر به% 30براي ، سالن سطح

. توان مي فضا اين در گرفت نظر در تماشاچيان انتظار فضاي عنوان

. نمود بيني پيش را لازم سرويسهاي و بوفه تريا،

159

160

كل

فضا خرد

فضاگنجاي)سرانه

ش تعداد

نفرات)

تعداد

سطح

مترم) واحد(ربع

سطح

مترم) كلربع(

يصل

ياگردهماي

نسال

15050صحنه

اتاق

پرژكتور

11515

اتاق

صوت11515

هال

لنتظار200200

12525انبار

اطلاعات

12020

سالن

هاي بحث

ومذاكره

اتاقها ي

بحث

هر ازاي به

5/1نفر

مربع متر

40460240

هال

انتظار1100100

اتاقميهم ان

مدعوين

12020

سروي سهاي

هر ازاي به

4نفر 40

مربع متر

40014040

: گيري نتيجه

داري نگه سازي مستند آوري جمع ها موزه اصلي اهداف مجموع در

ادوارومجاورت همچنين اشيا مختلف فرمهاي نمايش و تفسير تحقيق

با آنها از يك هر كه دارند مختلفي انواع ها موزه است مختلف هاي

ارائه كه اي وظيفه نظر از وچه ظاهر نظر از چه تفاوتهايي ديگري

. دارند ميدهند

: بخشپنجم 161

تحلیل و تجزیه

162

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

فیزیکی : برنامه

آموزشی 1حوزه

فضا مساحاسمت

هنر و ادبیات 120کارگروه

فلسفه و ادبیات گروه 45کار

منظوم آثار گروه 45کار

منثور آثار گروه 40کار

ها گروه کار 75لابی

و مطبوعات های تازه رسانی اطلاعمجلات

75

کتاب های تازه رسانی 10اطلاع

تبلیغاتی بروشورهای ارائه 10فضای

1

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

45مدیریت

25پذیرش

125تراس

کل 615مساحت

+ پله سرویس فضای ها لابی مساحت مجموع= ... و+ ارتباطی فضاهای 445وآسانسور

آموزشی ی حوزه کل 445 + 615 = 1060: 1مساحت آموزشی ی ( 2حوزه ادبی) آثار نقد

فضا مساحاسمت

آثار بررسی و نقد جلسه 50فضای

8آرشیو

آثار بررسی و نقد باب در گفتمان اتاقمعاصر ادبی

45

آثار بررسی و نقد باب در گفتمان 40 اتاق

2

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

کهن ادبی

فلسفه ادبی گفتمان 63اتاق

کنفرانس 200سالن

کنفرانس سالن پشتیبانی های 5/13اتاق

پروژکتور 5/10اتاق

کنفرانس سالن 50لابی

کنفرانس سالن 17پذیرش

مطبوعات 45فضای

کنترل 10اتاق

کافه 7آشپزخانه

کافه 7پیشخوان

3

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

نگهبانی و 18اطلاعات

کل 584مساحت

+ + وید آسانسور و پله سرویس فضای ها لابی مساحت مجموع =... و+ ارتباطی فضاهای 331ها

آموزشی ی حوزه کل 331 +584= 915: 2مساحت

مطالعه سالن و کتابخانه

فضا مساحتاسم

) طبقه ) دو در مطالعه 508سالن

کتابخانه 34پذیرش

بسته 22مخزن

خانه 20قرائت

تکثیر و 10تایپ

27مدیریت

4

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

روز 30فضای

فود 60فست

فود فست 7پیشخوان

فود فست 25آشپزخانه

کتابخانه 125تراس

و آموزشی حوزه دو ارتباطی پلکتابخانه

107

کل 975مساحت

+ + آسانسور و پله سرویس فضای ها لابی مساحت مجموعو+ ...= ارتباطی فضاهای 377ویدها

: مطالعه سالن و کتابخانه کل +975= 1352مساحت377

5

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

پژوهشی ی حوزه

فضا مساحاسمت

دو ) در پژوهشگاه اصلی فضایطبقه(

456

نت 125کافی

خوانی شعر و ادبی گفتمان 125فضای

80پذیرش

بهداشتی 32سرویس

212تراس

کل 1030مساحت

+ + آسانسور و پله سرویس فضای ها لابی مساحت مجموع =... و+ ارتباطی فضاهای 290ویدها

: پژوهشی ی حوزه کل 290+ 1030= 1320مساحت

6

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

گالری و نمایشگاهی ی حوزه

فضا مساحاسمت

670گالری

کتاب 125نمایشگاه

ها 217غرفه

تبلیغاتی های بروشور ی 17ارائه

کتاب 85انبار

34پذیرش

7

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

بهداشتی 70سرویس

کل 1218مساحت

+ + آسانسور و پله سرویس فضای ها لابی مساحت مجموعو+ ...= ارتباطی فضاهای 240ویدها

: نمایشگاهی ی حوزه کل +1218 = 1458مساحت240

نمایشی ادبیات سالن

فضا مساحتاسم

نمایشی ادبیات 280سالن

پشتیبانی های 40اتاق

8

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

10پذیرش

12مدیریت

تاسیسات 38اتاق

بهداشتی 50سرویس

فضاهای مساحت مجموعارتباطی

180

کل 610مساحت

ادبی های همایش سالنفضا مسااسم

9

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

حتادبی های همایش 255سالن

پشتیبانی های 50اتاق

ادبی های همایش سالن 112لابی

23پذیرش

فود 54فست

فود فست 12پیشخوان

38آشپزخانه

کل 544مساحت

خدماتی ی حوزهفضا مسااسم

حت130پارکینگ

0

بهداشتی 50سرویس

45تجاری

کل 139مساحت5

: پروژه کل بنای 7654زیر

10

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

نظری : مبانی

11

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

سایت : آنالیز

عوامل‌موثر‌در‌مكان‌يابي‌سايت‌با‌توجه‌به‌مطالعات‌انجام‌گرفته‌در‌بخش‌هاي‌قبلي‌و‌همچنين‌نتــايج‌يافتــه‌شده‌از‌اين‌مطالعات‌و‌اهــداف‌تعــيين‌شــده‌در‌طــراحي‌عوامــل‌خــاص‌در

تعيين‌محدوده‌سايت‌انتخابي‌نقش‌دارند‌كه‌اين‌عوامل‌عبارتند‌از‌:‌-‌عوامل‌كالبدي‌شامل‌ابعاد‌و‌هندسه‌زمين1-‌كيفيت‌بافت2‌-‌سيماي‌شهر،‌عامل‌تاريخي،عوامل‌كــاركردي‌شــامل‌اتصــال‌بــا‌كــاربري3

هاي‌شهري،‌سهولت‌دسترسي-‌عوامل‌تجاری‌4

بررسي‌عوامل‌كالبديابعاد‌هندسه‌زمين‌

‌با‌توجه‌به‌اهداف‌معين‌شده‌در‌طراحي‌مركز‌تجاری‌ابعاد‌سايت‌و‌مقياس‌آن،‌بايد‌طوري‌باشــد‌كــه‌سياســت‌هــاي‌در‌نظــر‌گرفتــه‌شــده‌در‌طــراحي‌پروژه‌را‌بر‌آورده‌كند‌و‌پروژه‌بتواند‌در‌مقياس‌شهري‌عمــل‌كنــد.‌هندســهــا ‌سايت‌بايد‌از‌خلوص‌لازم‌جهت‌رسيدن‌به‌اهداف‌پروژه‌برخوردار‌باشد.‌ب

‌(70-95بررســي‌نقشــه‌كــاربري‌اراضــي‌پيشــنهادي‌طــرح‌جــامع‌مشــهد‌)‌موقعيت‌كليه‌كاربري‌هاي‌عمــومي‌و‌خــدماتي‌پيشــنهادي‌در‌مقيــاس‌شــهر‌مشخص‌مي‌گردد‌.‌با‌توجه‌به‌اينكه‌اراضي‌واقع‌در‌اين‌نقاط‌پيشــنهادي‌از‌مقياس‌مناسبي‌به‌لحاظ‌ابعاد‌زمين‌و‌دسترســي‌هــاي‌اصــلي،‌بــراي‌اتخــاذ‌كاربريهاي‌شهري‌برخوردارند،‌بنــابراين‌مركــز‌تجــاری‌در‌صــورت‌مطــابقتــوزه ‌كاربري‌و‌وجود‌سايت‌مناسب‌مي‌تواند‌در‌اين‌نقاط‌پيشنهادي‌يا‌در‌ح

اين‌اراضي‌واقع‌شود.‌كيفيت‌بافت

‌يكي‌از‌عوامل‌موثر‌در‌انتخاب‌سايت‌كيفيت‌بافت‌آن‌مي‌باشــد.‌بعضــي‌از‌بافت‌ها‌به‌دليــل‌فرســودگي‌زيــاد‌محــل‌مناسـبي‌بـراي‌يـك‌مركـز‌تجــاری-‌فرهنگی‌كـه‌در‌مقيــاس‌شــهري‌عمــل‌مي‌كنــد،‌نمي‌باشــند‌بــه‌همين‌علت‌هرچه‌بافت‌كه‌كيفيت‌بيشــتري‌برخــوردار‌باشــد‌و‌ســيماي‌مناســبي‌داشــته

باشد‌به‌سياست‌هاي‌پروژه‌پاسخ‌مناسب‌تري‌مي‌دهد.‌سيماي‌شهري

‌با‌توجه‌به‌خواسته‌هاي‌مورد‌نظر‌شاخص‌شدن‌مركز‌تجاری‌در‌ميان‌بافت‌شــهر‌آن‌را‌بــه‌يــك‌عنصــر‌مهم‌كالبــدي‌تبــديل‌مي‌كنــد.‌قــرار‌گــرفتن‌اين‌مجموعه‌در‌فضاهاي‌سبز‌شــهري‌بــه‌ايجــاد‌چشــم‌انــداز‌و‌ســيماي‌بــيروني

12

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

‌تناسب‌مجموعه‌كمك‌مي‌كند‌بهتر‌است‌مركز‌تجاری‌در‌زميني‌كــه‌امكــان‌ايجاد‌چشم‌اندازهاي‌متنوع‌به‌مجموعه‌را‌دارا‌باشد‌ساخته‌شود‌تــا‌قــابليت

درك‌احجام‌و‌شاخص‌شدن‌آن‌را‌راحت‌تر‌ميسر‌گردد.‌عوامل‌كاربردي‌

سهولت‌دسترسيــل ‌با‌توجه‌به‌اينكه‌پروژه‌در‌مقياس‌شهري‌طراحي‌مي‌شود،‌يكي‌از‌عوام‌موثر‌در‌انتخاب‌سايت،‌توجه‌به‌دسترسي‌هاي‌منتهي‌به‌آن‌مي‌شود‌چــنين‌مجموعه‌اي‌در‌اين‌مقياس‌از‌نظر‌دسترسي‌هــا‌بايــد‌در‌مجــاورت‌راههــاي‌درجه‌يك‌شهري‌قرار‌گيرد‌به‌گونه‌اي‌كــه‌ارتبــاط‌آن‌بــا‌ســاير‌حــوزه‌هــايــه ــد‌ب ‌شهري‌از‌طريق‌اين‌شبكه‌دسترسي‌فراهم‌شود.‌موقعيت‌ســايت‌باي‌گونه‌اي‌كه‌بتوان‌به‌راحتي‌و‌با‌حــداقل‌هزينــه‌چــه‌توســط‌وســايل‌حمــل‌و‌نقل‌عمومي‌و‌چه‌توسط‌وسايل‌حمل‌و‌نقل‌شخصي‌به‌آن‌دسترسي‌پيــدا

نمود.اتصال‌با‌كاربري‌هاي‌شهري

‌با‌در‌نظــر‌گــرفتن‌اين‌مطلب‌كــه‌حــوزه‌عملكــرد‌مركــز‌هنرهــاي‌تجســمي‌درمقياس‌شهر‌مي‌باشد‌لزوم‌همجواري‌آن‌با‌كرابري‌هاي‌عمومي‌مقياس‌شهر‌آشــكار‌اســت‌.‌بــه‌همين‌علت‌جايگــاه‌چـنين‌مجموعــه‌اي‌در‌مقيــاس‌شهر‌در‌مراكز‌ثقل‌شهر‌و‌در‌مجاورت‌ميــادني‌اصــلي‌و‌مركــزي‌شــهر‌مي

باشد.‌-‌بستر‌طرح-تحلیل‌و‌انالیز‌سایت2بخش‌

13

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

دسترسی‌های‌سایت

14

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

تابش‌و‌باد‌و‌آلودگی‌صوتی

دید‌و‌منظر

15

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

تراکم‌ساختمان‌های‌اطراف‌

كاربري‌ساختمان‌های‌اطراف

16

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

17

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

18

موزه‌مردم‌شناسي‌خراسان‌بزرگ

19