2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) ~ ИРГЭН БАЯН БОЛ УЛС БАЯН ~

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

Эмзэг бүлгийн хүүхэд өвчнөөр нас барж байгаагийн цаад шалтгаан нь өлсгөлөн

Үзэсгэлэнт Т.Уранзүү

14

17

0 1 3 5 0

Өнөөдөр Маргааш

25°C 29°C

6°C 10°C

2,787.28 393.28 37.42 2.28

АМ.ДОЛЛАР РУБЛЬТӨМРИЙН ХҮДЭР

610.006.15%1,725.20

0.08%

АЛТ ЮАНЬ ВОНЗЭС НЕФТЬ

19.691.50%5,197.00

2.12%

ХУРАЛДАЙ БОНД САМУРАЙ БОНД

102.20

ЧИНГИС БОНД

93.48 102.00

ГЭРЭГЭ БОНД

93.54

Энэ дугаарт

НИЙГМИЙН СОНИН ZGM DAILY

Э.Бадар-Ууган: Би яах вэ, эхнэр, дөрвөн хүүхдээ л нутаг буцаамаар байна

FULL ENGLISH PAGE INSIDE

3

20-21

ЗГМ: СЭДЭВ

Бүх хувийн хэвшлийн үйл ажиллагааг доголдож, орлого буурсанд тооцно

6

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

10

Ажиллах хүчний гуравны нэг нь цомхотголд өртөнө гэсэн таамаг нэмэгдэх магадлалтай

Оюун ухаанаараа тасарсан хүмүүсийн үгийг дагамаар байна

Цар тахлын талаарх Гэйтсийн таамаг

18

19

Монгол Улс автономит, тоталитар тогтолцоонд шилжихгүй, гаднын бүрэн нөлөөнд ордоггүй л юм бол тусгаар тогтнол, эрх чөлөөгөө тунхагласаар байгаа цагт Б.Шарав бидний бүтээл эгшиглэсээр л байх болно.

Нэг удаагийн аян өрнүүлж, хоол тараасны дараа хүүхдийн өвчлөл эрс буурдаг нь бүртгэлээс тодорхой харагдана

“Үхлийн аюулаас аврах эмчилгээ, вакцин гарсан нь баталгаатай болох хүртэл засаг төрийн ямар ч тогтоол шийдвэр хүмүүсийг цэнгэлдэх хүрээлэнд эргүүлэн авчирч дөнгөхгүй байх”

ЗУРГААН ЕРӨНХИЙ САЙД ДАМЖСАН ТАВАНТОЛГОЙН

ТӨСӨЛ ДАХИН ЗОГСЛОО

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

8

П.Батбөх, ЗГМ сонин

Гишүүн чөлөөлөгдөх өргөдлөө өөрөө өгсөн ч заавал гишүүдээс “зөвшөөрөл авна”

Өргөдлийн байнгын хороог татан буулгаж, нэг байнгын хороог хуваана

ГИШҮҮНИЙГ СОНГОГЧИЙН САНАЛААР ЭГҮҮЛЭН ТАТАХ

САНАЛЫГ ДЭМЖСЭНГҮЙ

УИХ-ын тухай хуулийн шинэ-чилсэн найруулгыг парла-мент хэлэлцэж байна.Төрийн байгуулалтын байнгын хороо тус хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж, зарчмын зөрүүтэй саналаар санал хураа-сан юм. Харин гишүүдээс гаргасан зарим зарчмын зөрүү тэй санал олонхын дэмжлэг авсангүй. УИХ-ын гишүүн Д.Эр дэнэ бат “Гишүүнийг тойргийн сонгогчдын олонх эгүүлэн татна гэсэн санал гаргасан бол эгүүлэн татна” гэсэн зарчмын зөрүүтэй санал гаргасан. Тэгвэл санал хураалтад оролцсон 13 гишүүний долоо нь татгалзсанаар дэмжигдсэнгүй. Энэ санал дэмжигдвэл сонгуу-лийн маргаашаас ялагдсан

ДУУЧИН С.ЖАВХЛАН ДАХИН СОНГОГДВОЛ ПАРЛАМЕНТЫН ТҮҮХЭНД БИЕ ДААН 2 УДАА СОНГОГДСОН АМЖИЛТЫН ЭЗЭН БОЛНО.

өрсөлдөгчид сонгогдсон гишүү-нээ эгүүлэн татах гарын үсэг цуглуулж, бужигнуулаад эхлэх сөрөг үр дагавартай гэж эрх баригч намынхан үзсэнээр санал дэмжигдээгүй юм.

ӨРГӨДЛИЙН БАЙНГЫН ХОРООГ ТАТАН БУУЛГАНА

Хуулийн төслийг санаачлагчид, ажлын хэсгийнхэн Өргөдлийн байнгын хороог татан буулгаж, Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хороог хуваах санал гаргав. Тухайлбал, Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хороог Хүн ам зүй, нийгмийн хамгаалал, хөдөл-мөр эрхлэлт, эрүүл мэндийн байнгын хороо, Өргөдлийн байн гын хороог Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хороо гэж нэрлэхээр болов. Ингэхдээ Хүн ам зүй,

нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөр эрхлэлт, эрүүл мэндийн байнгын хороо нь хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгаалал, нийг-мийн даатгал, халамж, хөдөлмөр эрхлэлт, харилцаа, м э р г э ж л и й н боловс рол, сургалт, жендерийн тэгш байдлыг хан гах, эрүүл мэн дийн бод логыг хариу цах юм. Мөн Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байн гын хороонд боловсрол, соёл, урлаг, монгол хэл, бичиг, үндэстний цөөнхийн хэл, бичиг, ёс заншил, шинжлэх ухаан, нийтийн биеийн тамир, спорт, ард түмний түүх, соёл, оюуны өвийг хамгаалах, сэргээх бодлого хамаарахаар тусгасан байна. Харин УИХ-д гаргасан өргөдлийг

ПАРЛАМЕНТЫН ЖИГ ЖУГ

Олны танилууд сонгуульд бие дааж өрсөлдөнөУИХ-ын сонгуульд бие даан нэр

дэвшихээр мөрийн хөтөлбөрөө хүргүүлсэн 208 хүний мэдээллийг Үндэсний аудитын газар ил болголоо. Тус мэдээллээс хар-вал урлаг, спорт, эдийн засгийн салбарын төлөө лөл парламентын гишүүн болохоор сонгуульд “тоо-соо өргөх” нь тодорхой болов.

Тэдгээрээс УИХ-ын гишүүн, төрийн өндөр албан тушаал хашиж байсан олон эрхэм бий. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн, Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг, хотын дарга асан Э.Бат-Үүл, БОАЖ-ын сайд Л.Гансүх, Элчин сайд асан Б.Дэлгэрмаа, Сангийн сайд асан С.Баярцогт, ХНХ-ын сайд асан Н.Номтойбаяр,

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ02 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)

УЛС ТӨР

тухайн салбар хариуц сан байнгын хороо тус бүрдээ шийдвэрлэж байхаар зохицуулжээ.

“ИРГЭН УЛС”-ЫН ТӨЛӨӨ ТАНГАРАГ ӨРГӨДӨГ ХЭВЭЭР

ҮЛДЭХ НЬ

УИХ-ын гишүүн Л.Болд хэлэл-цэж буй хуулийн төсөлд хоёр чухал санал дэвшүүлсэн. Эхнийх нь УИХ-ын гишүүн чөлөөлөгдөх өргөдлөө өөрөө гаргасан тохиолдолд парламентаар хэлэлцэлгүй чөлөөлсөнд тооцдог байх санал. Удаах нь УИХ-ын гишүүдийн тангаргийн үгтэй холбоотой. Парламентын гишүүд өөр улсын төлөө тангараг өргөдөг мэт буруу ойлголтыг төрүүл-

дэг гэж тэрбээр тайлбарласан. Тэр-бээр “УИХ-ын гишүүд тангараг өргөхдөө “...нийт иргэн улсын сайн сайхны төлөө” гэж дуржигнатал уншдагаас болж Дундад иргэн улсын төлөө тангараг өргө-дөг мэт ойлгогддог болсон. Үндсэн хуульд дээрх үгийг “...нийт иргэн, улсын сайн сайхны төлөө”

хэмээн дундаа таслалтай бичдэг нь утга агуулга, хуулийн талаас зөрчилгүй боловч гишүүд түүнийг тангараг өргөхдөө залгаад уншчихдаг тул таслалыг заавал дур дахыг хуульчлах ёстой гэж тэрбээр тайлбарласан. Гэвч гишүүд түүний хоёр саналыг дэмжээгүй юм. █

“Мүрүүн Дэнж” ХХК нь 2020 оны 4-р сарын 28-нд компанийнхаа

нэрийг өөрчлөн "Гишүүнэ Бар" ХХК болгож байна.

“Майн процесс” ХХК нь 2020 оны 4-р сарын 28-нд компанийнхаа

нэрийг өөрчлөн “Медиус” ХХК болгож байна.

Цэцийн дүгнэлтийг хүлээн авахгүй

Өнгөрсөн долоо хоногт ҮХЦ нэр бүхий иргэдээс гаргасан УИХ-ын сонгуулийн тухай хуульд сонгууль товлон зарлахаас өмнө Дээд шүүхэд бүртгүүлсэн намыг сонгуульд оролцуулна гэх утгатай 6.1 дэх заалт, ижил агуулгатай 28.3.1 дэх заалт Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэхийг хянан хэлэлцээд Үндсэн хуулиар иргэний сонгох, сонгогдох эрхийг хангасан 16.1 болон 19.1 дэх заалтыг тус тус зөрчсөн болохыг тогтоож, түдгэлзүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Харин өчигдөр тус дүгнэлтийг УИХ-ын Хууль зүйн болон Төрийн байгуулалтын байнгын хороо хэлэлцэж, хүлээн авах боломжгүй гэж үзжээ. Цэцийн дүгнэлтийг энэ долоо хоногт нэгдсэн чуулганаар хэлэлцэж, эцэслэн шийдвэрлэх юм.

Ж.Эрдэнэбатын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх санал гаргажээ

АТГ-аас УИХ-ын гишүүн, Ерөнхий сайд асан Ж.Эрдэнэбатыг яллагдагчаар татан шалгаж буйгаа албан ёсоор мэдэгдсэн. Тэгвэл тус байгууллагаас Ж.Эрдэнэбатын УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх хүсэлтийг хяналтын прокурорт хүргүүлсэн байна. Хяналтын прокурор АТГ-ын хүсэлтийг үндэслэлтэй гэж үзвэл Ерөнхий прокурорт саналаа хүргүүлэх аж. АТГ-аас экс Ерөнхий сайд Өмнөговь аймагт орших уул уурхайн талбайг хууль бусаар авч, бусдад худалдсан гэх хэрэгт яллагдагчаар татсан аж.

Гишүүнийг тойргийн сонгогчдын олонхын саналаар эгүүлэн татна” гэсэн зарчмын зөрүүтэй саналыг дэмжсэнгүй.

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

НЭР ӨӨРЧЛӨХ ТУХАЙ

Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Г.Уянга, Ц.Хулан нар бие даахаар болсон. Харин УИХ-ын гишүүдээс ганц С.Жавхлан дахихаар шийджээ. Түүний хувьд сонгогдвол “Мон-голын парламентын түүхэнд хоёр удаа бие даан нэр дэвшиж сон гогдсон” гэх амжилтын эзэн болно.

Тэдний араас төрийн хариуц-лагатай алба хашиж байгаа болон хашсан хүмүүс жагсжээ. НИТХ-ын төлөөлөгч С.Мөнхчулуун, Эрчим хүчний дэд сайд асан Д.Доржпүрэв, УИХ-ын Тамгын газрын дарга асан Ц.Цолмон, УИХ-ын дарга асан З.Энхболдын Эдийн засгийн бодлогын зөвлөх Ц.Буянцогтоо, Хөх хотын өргөм-жит консул асан Д.Мөнх-Эрдэнэ нар өрсөлдөнө. Тэдэнтэй зэрэг-цээд олны танил эдийн засагч Ө.Ганзориг, “Монгол” дээд сур-гуу лийн захирал Н.Дашзэвэг нар бас нэр дэвшихээр төлөвлөж байна.

Түүнчлэн олон нийтэд идэвхтэй, жагсаал, хөдөлгөөн удирдаж

байсан хүмүүс ч бий. “Ахмадын холбоо”-ны Г.Баасан, “Утааны эсрэг аав ээжүүдийн холбоо”-ны Ц.Пүрэвхүү, хүний эрхийн хуульч М.Ичинноров, “Алтан дорнод Монгол”-ын Т.Ганболд, “Босоо Хөх Монгол” ТББ-ын тэргүүн, харцага Г.Ганхуяг “хэтэвчээр даллагч” М.Сарандаваа нар бэлтгэлээ базааж байна.

Харин урлагийн салбараас Төрийн соёрхолт, гавьяат жүжиг-чин Ц.Төмөрбаатар, дуучин М.Нарантуяа (Нара), зураач Л.Өнөр чимэг, нэвтрүүлэгч Г.Чоглоо намжил нар улс төрд хүч үзэхээр мөрийн хөтөлбөрөө аудитын байгууллагад хүргүүлээд байна. █

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | НИЙГМИЙН СОНИН 03 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)

Бээжингийн олимпын аварга, хөдөлмөрийн баатар Э.Бадар-Ууган БНСУ-д эхнэр дөрвөн хүүхдийн

хамт гацжээ. Тэрбээр эх орондоо бу цах хүсэлт гаргасан ч амжилт ол сонгүй. Түүний хувьд өөрийн фэйс бүүк хуудсаараа дамжуулан бу химдлаа илэрхийлсэн. Энэ талаар олимпын аварга Э.Бадар-Уугантай онлайнаар холбогдож тодрууллаа.

-Та Солонгос дахь Монголын Элчин сайдын яамныханд бу -химдсанаа сошиалаар илэр-хийлжээ. Яг юу болсон юм бэ?

-Улсын онцгой комиссын шийдвэрээр өндөр настнууд, жирэмсэн эхчүүд, өвчтэй хүмүүс, бага насны хүүхдүүдийг тусгай үүргийн онгоцонд суулгана гэж тусгасан. Гэвч энэ нь БНСУ дахь Элчин сайдын яаманд огт хэрэгжихгүй байна. Энд байгаа хүмүүс маш их бухимдалтай байгаа. Элчин сайдын яамны хүнд суртал, ажилтнуудын ёс бус харьцаа нь биднийг маш ихээр бухимдуулж байна. Бид зүй ёсны шаардлага л тавьсан, УОК-ын шийдвэрийг ном журмын хэрэгжүүлэхийг л шаардсан.

-Та БНСУ-д ямар ажлаар оч-сон юм бэ?

-Би эхнэр, дөрвөн хүүхдийнхээ хамт ирээд гурван сар орчим болж байна. Гэр бүлийнхнээ ам-рааж, өөрөө ажил хэргээ бүтээ-гээд яг буцах гэтэл нис лэгийг зог соосон. Элчин сайдын яаманд хэд хэдэн удаа хандсан ч тусыг

Э.Бадар-Ууган: Би яах вэ, эхнэр, дөрвөн хүүхдээ л нутаг буцаамаар байна

Б.Мөнхзул, ЗГМ Сонин

Д.Баярцэцэг, ЗГМ Сонин

Т.Намуун, ЗГМ Сонин

The Hu хамтлаг 2020 оны аялан тоглолтоо үргэлжлүүлж байгаад Австралид хөл хорионд орсон билээ. Тэд эх орондоо буцах хүсэлтээ илэрхийлсэн ч чартер нислэгт багтаж ча-даагүйн улмаас хоёр сар гаруй хугацааг тус улсад өнгөрөөжээ. Хамтлагийн гишүүдийн нөхцөл байдал тун хүнд байгаа бөгөөд хамгийн хямд зочид буудалд байрлаж, байдал энэ хэвээрээ үргэлжилбэл гудамжинд гарахад ойрхон байгаа аж. Хамтлагийн продюсер, гавьяат жүжигчин Ж.Дашдондог Туркт саатсан ч тусгай үүргийн нислэгээр эх орондоо ирсэн бөгөөд “Бид энэ ондоо багтан хоёр дахь цомгоо гаргах ёстой. Энэ ажил зогсвол гэрээгээ цуцлах эрсдэлтэй.

эс олов. Тиймээс зүгээр хараад сууж тэссэнгүй.

-Одоо ямар арга хэмжээ авах бодолтой байна вэ?

-Би яах вэ. Ядаж эхнэр, дөрвөн хүүх дээ нутаг буцаамаар байна. Нө-гөө дүрэм, журам хаана, хэнд хэ -рэг жээд байгаа нь ойлгохгүй юм.

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

Хонконгт 90 хоногийн турш COVID-19-өөс хамгаалах

шүршигч худалдаанд гарлаа

Төрийн соёрхолт Д.Болд хос пянз хэвлүүлжээ

Лектор П.Эрдэнэтулгыг хүчингийн хэргээр шалгаж

байгаа нь үнэн гэв

The Hu хамтлаг хүнд нөхцөлд байна

Уг шүршигч нь Хонконг дахь бага орлоготой өрхүүдэд аль хэдийн ашиглагдаж бай-сан бөгөөд долоон фунт стер лингээр дахин худал-даанд гаргах аж. Хон-конгийн Шинжлэх Ухаан Тех но логийн Их Сургуулийн (HKUST) судлаачдийн хэлж байгаагаар тус бүрхүүл үүс-гэгч шүршигчийг MAP-1 хэ-мээн нэрийддэг бөгөөд бү-тээг дэхүүний хөгжүүлэлтэд 10 жилийг зарцуулсан тул

олон нийтийн газруудад мөн коронавирусийн эсрэг лифтний товчлуур болон шатны бариул зэрэгт байнга шүршин хэрэглэнэ хэмээжээ. Бүрхүүл үүсгэгч шүршигч нь ариутгагч бодис агуулсан олон сая нано капсулаар бү тээгдсэн бөгөөд тэдгээр нь хатсаны дараа бактери, вирусийг устгах үр дүнтэй. MAP-1-ийн нөлөө нь хү ний биеийн дулаанаар илүү идэвхиждэг бөгөөд бу-сад халдваргүйжүүлэх бү-тээгдэхүүнүүдээс үүгээрээ ялгаатай юм.

Төрийн соёрхолт, дуучин Д.Болд хамгийн сүүлд 12 цомгоос шигшсэн 40 дуу гаараа бүрэн хэм жээний тоглолт хийснээс хойш нам гүм байсан билээ. Тэр бээр долоо хоног бү рийн нямг гарагт Voice of Mongolia шоугаар сонсогч, фэнүүдтэйгээ уулзаж буй.

Тэгвэл Д.Болд бие даасан 12 цомгийнхоо шигшмэл 19 дуу наас бүрдсэн The best of Bold нэртэй хос пянзаараа фэ нүүддээ бэлэг барьж бай-на. Энэхүү пянзад багтсан 19 дуундаа дахин тохиргоо хийл гэсэн бөгөөд Японд хэвлүүлжээ.

Ганцаарчилсан сургалтад суусан насанд хүрээгүй охи-ныг сургалтын төвийн багш нь хүчиндсэн байж болзошгүй хэргийн талаар бид өмнө нь мэдээлж бай сан билээ. Хэрэгт хол бог догч нь олон жил өсвөр нас ны хүүхдүүд, бизнесийн бай гууллагууд болон улс төрчдөд хичээл заадаг лек тор П.Эрдэнэтулга

гэх мэдээлэл хэвлэлээр тархсан. Энэ талаар түүний өмгөөлөгчөөс тодруулахад “Хэргийг шалгаж байгаа. Ийм гомдол ирсэн нь үнэн. Хуулийн дагуу үнэн, худлыг тогтоох байх. Мэдүүлэг өгсөн” гэж хэллээ. Хэргийг Хан-Уул дүүргийн цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэст шалгаж байна.

Амжилттай яваа хамтлагийн хувьд хоёр дахь цомог хамгийн чухал. Гэрээний дагуу бүх зардал бидэнд өр үүсгэж байна” хэмээн ярилаа. Вирусийн улмаас тус хамтлагийн Латин Америк болон АНУ-д тоглох 70 гаруй тоглолт цуцлагдсан аж. Өдгөө тус хамтлагийн фэнүүд

тэднийг эх оронд нь авчрахаар онлайнаар гарын үсэг цуглуулж, Ерөнхийлөгчид хүсэлт илгээхээр бэлтгэж байна. Мөн billboard.com сайтад “Соёлын элч”, “Чингис хаан” одонт The HU хамтлаг Австралид гацан, тус улсад суугаа ЭСЯ-ндаа хүсэлт өгсөн тухай мэдээлэл нийтлэгджээ.

Улаанбаатарын эргэн тойронд 20 гаруй булаг шанд байдаг бөгөөдбүгд нянгийн бохирдолтой гарчээ

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ04 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) ЗГМ: СЭДЭВ

Б.Гандолгор, ЗГМ сонин

Д элхийн 22 орон ундны усаар дутмаг улсын жагсаалтад байдгийн нэг нь Монгол. Улаан-

баатар хотын хувьд ундны усны нөөц хомсдож, бас нян, бактериологиор бохирдоод удлаа. Ийм эгзэгтэй үед халдварт өвчин усаар дамжин тархах нөхцөл бүрдээд байна. ДЭМБ, НҮБ-ын Хүүхдийн сангаас ундны усны эрүүл ахуйд онцгой анхаарал хандуулах зөвлөмжийг Монгол Улсад зориулан гаргасан. Учир нь манай хотын гүний ус нитрит, бактериар бохирдоод байгаа талаар ус судлаач эрдэмтэд нотолсон юм. Иймээс ундны усны эрүүл ахуй улаан баатарчуудын тулгамдсан асуудал болоод байна. Анагаах ухааны доктор И.Болор-маагийн хэлж буйгаар COV-ID-19 халдвараас хамгаалахын тулд нэгдүгээрт гарын ариун цэвэр сахих, хоёрдугаарт ундны усны эрүүл ахуйг нарийн чанд мөрдөх ёстой

Нянгаар бохирдсон ус тахлаас ч аюултай

ЦААШИД ОРОН СУУЦ ОЛНООР АШИГЛАЛТАД ОРОХЫН ХЭРЭЭР УСНЫ ХЭРЭГЛЭЭ НЭМЭГДЭЖ, НӨӨЦ НЬ ДУНДАРСААР БАЙХ НЬ.

РЕДАКЦ ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА ХАЯГ ДУГААРЫН УДИРДАГЧ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын Дуламхорлоо

ЗөвлөхШатарбалын Даваадорж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын Сугармаа Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн алба

Эдитор Б.ЭнхжаргалУтас: 99901621

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.БаяртогтохУтас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.БаярсайханУтас: 99903574

Утас: 99903581

99903578

99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг,

I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоот

Улсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131,

Факс: 70106065

Б.Энхжаргал

zgm.mn

ubinfo.mn

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА Уншигч та манай сонины мэдээ,

нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал,

хүсэлт байвал› INFO@ZASAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

аж. Ингэхийн тулд ундны усанд хийгээд холбогдох газруудад эрсдлийн үнэлгээ хийх шаардлага тулгарч байна. Уг нь албан ёсоор баталгаажуулсан цэвэр усыг долоон эх үүсвэрээс 200 гаруй худгаас олборлож, 21 насосны станцаар дамжуулан хэрэг лэгчдэд хүргэдэг.

аж. Нөгөөтэйгүүр зуслангийн айлуудын гүний худгийн ус нян, бактерийн бо хир долтой байд гийг дээр дурдсан. Албан бус тооцоогоор Улаанбаатар хотын зуслангийн бүсүүдэд 6000 гаруй гүний худаг бий. Нүхэн жор лонгийн хөрсний бохир дол гүн рүү нэвт шингэсэн байдаг учраас нян илэрч буйг анхааруулсаар байтал нэмж худаг гаргах нь ихэслээ гэж албаны хүмүүс халаглаж сууна. Мөн Улаанбаатарын эргэн тойронд 20 гаруй булаг шанд байдаг бөгөөд бүгд нянгийн бохирдолтой гарчээ. Иймээс усыг байнга буцалгаж уухаас гадна стандартын шаардлага хангасан саванд усаа хадгалахыг эрүүл мэндийн байгууллагаас анхаарууллаа. Манай улсын ундны усны стандарт хэт ерөнхий байдаг болохоор өөрсдөө хашаандаа гаргасан гүний худагт хамаардаггүй.

Түүнчлэн манай улс хэрэглээнийхээ 80 хувийг гүний усаар хангадаг нь хамгийн том эрсдэл болоод байна. Гүний усны нөөц нь экологийн хувьд

Бид ШУТИС-ийн Ус судалгааны төвийн захирал доктор Д.Басандоржоос ундны усны бохирдол, нөөц хэр байгаа талаар тодрууллаа.

-Улаанбаатар хот улам тэлж барилгажсаар байна. Гэвч өсөн нэмэгдэж буй хэрэгцээг хангах ундны ус хомсдох эрсдэлтэйг танай төвийнхөн хэлж байсан. Энэ талаар тодорхой мэдээлэл өгнө үү?

-Нийслэлчүүдийн хэрэглээний

ундны усны нөөц жил ирэх тусам багасаж байгаа. Одоогоор нөөцийг нэмэгдүүлэх цэвэр эх үүсвэр хомс байна. Туул гол маш их бохирдсон. Мөн Улаанбаатар хотыг тойрсон булаг шандаас нитрит буюу хүний шээсэнд агуулагддаг нян илрээд байгаа. Тэгэхээр ууж хэрэглэж болохгүй гэж ойлгох хэрэгтэй. Ийм бохирдолтой ус ундандаа хэрэглэсэн тохиолдолд гэдэсний халдварт өвчин, бохир гарын шараар өвчлөх эрсдэлтэй. Ялангуяа бага насны хүүхэд өвчилбөл үхэлд ч хүрч мэднэ. COVID-19 уушгинд очдог бол ус хүний цусанд нэвчдэг хүнс. Тэгэхээр цусаар дамжих халдвар хамгийн аюултай юм. Мөн орон сууцны айлууд крантныхаа усыг буцалгаж уух

хэрэгтэй. Ус дамжуулах хоолойг ямар материалаар хийж байгааг шалгадаг газар алга. Барилгын компаниуд энэ талаар мэдээлэл хийдэггүй. Бас тайлбар өгдөггүй. Бид Барилга хот байгуулалтын яам, МХЕГ-т ус дамжуулах хоолой стандартад нийцэж байгаа эсэхийг шалгаж өгөөч гэсэн санал хэлдэг ч дүлий мэт байдаг. Зарим хорооллын крантнаас зэвтэй ус гоождог. Иймд ус цэвэршүүлэх өөр төхөөрөмж зайлшгүй хэрэглэх хэрэгтэй.

-Орон сууцны цоргоноос гоожиж байгаа усыг цэвэршүүлж хэрэглэх нь зөв байх. Савласан цэвэр уснууд хэр найдвартай вэ, эрдэсжилт нь ямар байгааг судалж үзэв үү?

-Хүмүүс сүүлийн үед савласан

усыг их хэрэглэх боллоо. Энэ нь тийм ч зөв сонголт биш. Савласан ус их уухаар дархлаагүй болно. Нэг ёсондоо дархлаагаа л угааж байгаа хэрэг шүү дээ. Манай улсад цэвэр ус савлаж зардаг 30 орчим байгууллага бий. Тэднээс стандартад нийцсэн, хүний эрүүл мэндэд тохирох бүтэцтэй ус үйлдвэрлэдэг газар хуруу дарам цөөн. Солонгосчууд манай улсын цэвэр ус үйлдвэрлэгчдэд тийм сайн үнэлгээ өгдөггүй. Ер нь итгэдэггүй юм билээ. Шошгон дээрээ эрдэсжилт, магнийн хэмжээ гээд найрлагынхаа тухай бичдэг хэдий ч судлаад үзэхээр тийм байдаггүй. Бичсэн мэдээлэл, найрлага хоёр нь зөрүүтэй байдаг.

-Эрдэмтэн судлаачид үргэлж л ундны усны тухай ярьдаг боловч

иргэд төдийлэн ойшоодоггүй. Тэгэхээр иргэдэд ундны усаа хайрлах ухаан суулгахын тулд яах ёстой вэ?

-Төр засаг дорвитой ажил хийх хэрэгтэй. Манайхаас бусад оронд Засгийн газрын түвшинд анхаардаг юм билээ. Өндөр хөгжилтэй оронд ундны усны маш нарийн стандарт, хууль мөрддөг. Ундны усны бохирдол ч гэсэн нэг ёсны чимээгүй тахал шүү дээ. Африкт нас барж байгаа хүүхдүүдийн дийлэнх нь ундандаа бохир ус хэрэглэснээс болсон. Сүх далайтал үхэр амар гэдэг шиг налайгаад суугаад байж болохгүй шүү дээ. Иргэд байгаль дэлхийгээ хайрладаг болмоор байна. Гол, горхи, гүний усаа бохирдуулахгүй амьдармаар байна. █

ЗГМ: ТОДРУУЛГА

Б.Басандорж: COVID-19 уушгинд очдог бол ус хүний цусанд ордог хүнс

Гэрэл зургийг

С.Батса

йхан

э м з э г тогтоцтой, эргэж нөхөн сэргээгдэх чадвар нь удаан байдаг. Усны газраас хийсэн судалгаагаар гүний ус 500 жилийн хугацаанд бүрэн цэвэршдэг гэсэн дүгнэлт гаргасан байна. Тиймээс бид өнөөдөр ундны усаа хамгаалж хайрлахгүй бол хэзээ мөдгүй усгүй болж мэдэх аюул нүүрлэх нь. Сүүлийн үед хотын барил гажилт эрчимтэй өрнөж байгаа. Үүнийг дагаад хэрэглээ нэмэгдэж, гүний усны

нөөц оршин

суугчдын х э р э г ц э э г

хангаж дийлэхгүйд хүрчээ. Цаашид орон сууц олноор баригдахын хэрээр усны хэрэглээ нэмэгдэж, нөөц нь дундарсаар байх нь. Иймээс усаа хайрлах хэрэгтэйг хүн бүр ухаарах цаг болжээ. Хэдийгээр хотын усан хангамжийг сайжруулах олон улсын төсөл хөтөлбөр хэрэгжиж буй ч иргэд өөрсдөө өнөөдрөөс усаа хэмнэж сурвал усны гачигдлаас аврагдана. █

Хэдийгээр хлоржуулсан усыг хэрэглэгчдэд хүргэдэг ч гэр хорооллын ундны ус зөөврийн савандаа бохирддог талаар нийгмийн эрүүл мэндийн төвийнхөн судалж тогтоожээ. Иймээс иргэд зөөврийн саваа байнга цэвэрлэж байх хэрэгтэй

Гэрэл зургийг

С.Батса

йхан

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 05 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)СУРТАЛЧИЛГАА

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ06 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) НИЙГЭМ

ЗГМ: ТОВЧХОН СЭРЭМЖЛҮҮЛЭГ

“ШШГЕГ”-ын харьяа хорих 401 дүгээр ангиас 5.5 жилийн хорих ялтай, 32 настай О гэгч хоригдол эмчилгээ хийлгэх явцдаа оргожээ. Тус этгээдийг эрэн сурвалжилах ажил үргэлжилж байна.

ОСОЛГовьсүмбэр аймгийн Шивээговь сумын нутагт энэ сарын 27-ны өдөр “Киа Бонго” маркийн машин осолдож, жолооч гурван зорчигчийн хамт шатаж нас барав.

ТОРГУУЛЬМонгол Улсад цэнэг хураагуурын систем байгуулахад зориулж, Азийн хөгжлийн банк 100 сая ам.долларын зээл олгохоор болжээ.

ТӨСӨЛУлаанбаатар хотын орон сууцны 362 блок барилгад дулааны техникийн шинэчлэл хийх төсөл эхлүүлж, иргэдээс санал асуулга авахаар болжээ.

Бүх хувийн хэвшлийн үйл

ажиллагааг доголдож,

орлого буурсанд

тооцноХувийн хэвшлүүд гэрээгээр ажилтан авч

ажилуулах нөхцөлд ажлын байрыг хадгалж үлдсэнд тооцохоор болжээ

Засгийн газраас цар тахлын үед эдийн засгаа дэмжих зорилгоор иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийг

зургаан сарын хугацаанд нийгмийн даатгалын шимтгэл болон хүн амын орлогын албан татвараас чөлөөлөх шийдвэр гаргасан. Гэвч Сангийн яамнаас зөвхөн орлого буурсан аж ахуйн нэгжүүдийг хөнгөлөлтөд хамруулна хэмээж байв.

Тэгвэл өчигдөр Нийгмийн даатгалын ерөнхий газар татварын хөнгөлөлтөд хамрагдах журмын талаар мэдэгдэл гаргаж, цар тахлын улмаас онцгой нөхцөл үүссэн тул бүх аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагааг доголдож,

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

Т.Намуун, ЗГМ сонин

орлого нь буурсанд тооцохоор болжээ. Хувийн хэвшил, гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгж, хувийн болон улсын их, дээд сургууль, төрийн бус байгууллага тэдгээрийн ажилчдад дээрх хөнгөлөлт хамаарах юм. Аж ахуй нэгж, байгууллагууд нийгмийн даатгалын шимтгэлийн сар бүрийн тайланг ирэх сарын 5-ны дотор харьяа нийгмийн даатгалын байгууллагад

цахимаар өгөх аж. Мөн дээрх байгууллагууд гэрээгээр ажилтан авч ажилуулсан бол ажлын байрыг хадгалж үлдсэнд тооцохоор болжээ.

Түүнчлэн 2020 оны 4-9 дүгээр сарын хооронд урьдчилан төлсөн нийгмийн даатгалын шимтгэлийг буцаан олгохоор болсон ба сайн дураараа нийг-мийн даатгал төлдөг иргэдийн шимтгэлийн хэмжээг 56.700 төгрөгөөр тооцсон байна. █

АЖ АХУЙН, НЭГЖ БАЙГУУЛЛАГУУД НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН ШИМТГЭЛИЙН САР БҮРИЙН ТАЙЛАНГ ИРЭХ САРЫН 5-НЫ ДОТОР ХАРЬЯА НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН БАЙГУУЛЛАГАД ЦАХИМААР ИРҮҮЛЭХ АЖ.

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

ЭРҮҮЛ МЭНД

ХЭРЭГ ЗӨРЧИЛ

Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын дэглэмийг нэг сараар сунгалаа

Улсын онцгой комиссын ээлжит хуралдаан боллоо. 20 дахь удаагийн хуралдаанаар хэлэлцсэн гол асуудал нь хөл хориог сунгах эсэх байв. Улсын онцгой комиссоос “Гамшгаас хамгаалах өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх” хугацааг дахин нэг сараар буюу ирэх сарын 31-ны дуустал сунгажээ. Уг хурлын дараа шадар сайд Ө.Энхтүвшин мэдээлэл хийхдээ “Нөхцөл байдал улам хүндэрч байна. Олон улсын нислэгийг хязгаарласан хугацааг сунгалаа. Мөн Алтанбулаг, Буянт-Ухаа, Замын-Үүд боомтоор Монгол Улсын иргэдээ авах шийдвэрийн хугацааг сунгаж байна” хэмээв. Үүнээс гадна өчигдрийн хурлаар тэнхимийн болон богино хугацааны сургалтын төвүүдийн үйл ажиллагааг нээх асуудлыг хэлэлцсэн бөгөөд Засгийн газарт танилцуулсны дараа эцсийн шийдвэр гаргахаар болсон байна. █

Б.Мөнхзул, ЗГМ сонин

Тусгаарлалтад байгаа халдваргүй иргэний бие хүнд байна

Өсвөр насныхан тээврийн хэрэгсэл хулгайлдаг байжээ

Манай улсад бүртгэгдсэн коронавирусийн 38 тохиолдол бүгд гаднаас зөөвөрлөгдсөн бөгөөд өчигдөр нэмж тохиол дол бүртгэгдээгүй байна. Гэхдээ тусгаарлалтын 21 хоногийн хугацаа нь дууссан ч нэг иргэний биеийн байдал хүнд учир

Цэргийн төв эмнэлгийн сэхээн амьдруулах тасагт хэвтэн эмчлүүлж байгаа аж. Өнгөрсөн хугацаанд 6000 орчим хүнийг тусгаарлан ажиг лаж, тэдэнд 114 эмч, мэргэ жилтэн эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлсэн байна. Хамгийн сүүлд буюу

уржигдар 59 хүнд шинжилгээ хийхэд бүгдээс нь коронавирус илрээгүйг албаныхан мэдэгдэв. Коронавирусийн халдвар дэлхийн 213 оронд тархсан бөгөөд нийт батлагдсан то-хиолд лын гурван саяыг дав-сан бол нас барсан хүний

тоо 210 мянгад хүрчээ. Хойд хөршид байдал улам хүндэрч батлагдсан тохиолдол 87 мянгад хүрсэн бөгөөд өнөөдөр хоригоо сунгах эсэхийг ший-дэх юм. Харин БНХАУ-д сургуу-лиудын үйл ажиллагаа эхэлсэн байна. █

Баянгол дүүргийн Цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсийн Эрүүгийн цагдаагийн тасгийн алба хааг-чид 12-14 насны хүүхдүүд бүлэг-лэн хулгайн гэмт хэрэг үйлд дэг байсныг илрүүлжээ. Тодруулбал, энэ сарын 27-нд дөрвөн хүүхэд

тус дүүрэгт байрлалтай ТҮЦ-т нэвтэрч хүнсний бараа, нэгж, бэлэн мөнгө зэргийг хулгайлж байгаад үйлдэл дээрээ баригдсан байна. Шалгалтын явцад тэд бүлэг лэн бусдын тээврийн хэрэг-сэлд түлхүүр тааруулан хулгайл-

даг нь тогтоогджээ. Улмаар хулгайлсан тээврийн хэрэгслээ хулгай хийхдээ ашиг ладаг байснаа хүлээсэн байна. Дээрх хүүхдүүд 2020 оны эхний гурван сард л гэхэд 13 удаагийн үйлдлээр 13 тээврийн хэрэгсэл хулгайлснаа

мэдүүлсэн аж. Тэд хулгай хийхийн-хээ өмнө барилгын материалын дэлгүүрээс будаг шингэлэгч бодис худалдан авч, бээлийнд шингээн үнэртэж ман суур даг байснаа хүлээснийг Цагдаа гийн байгууллагаас мэдээлэв. █

Б.Энхжин, ЗГМ Сонин

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 07 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

Нэгдүгээр сарын 27-нд анх хөл хорио тогтоосноос хойш аж ахуйн нэгжүүд хэрэндээ л тэслээ. Харин одоо үүнээс цааш хэр удаан тэсэх бол

Улсын онцгой комисс өчигдөр хуралдаж, ээлжит шийдвэрээ гаргалаа. Энэ удаа гамшгаас хамгаалах

өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх хугацааг тавдугаар сарын 31-нийг дуустал сунгахаар шийдвэрлэв. Ингэснээр бид дахин сар гаруй хугацааны турш хөл хорионы нөхцөлд ажиллаж, амьдрах болж байна. Өөрөөр хэлбэл, дахин сар гаруйн турш улсын эдийн засаг зогсонги байдалд орж, аж ахуйн нэгжүүд сар гаруйн турш дампуурчихгүйхэн шиг гэлдрэх арга замаа эрэлхийлэх нь гэсэн үг.

Улс орнууд вирусийн тархалт дэгдэх үед анх сандарч тэмтчин янз бүрийн хорио тавьж байсан цаг саяхан. Гэвч энэ цар тахал мөд намжихгүй гэдгийг ДЭМБ анхааруулж, хэдхэн сарын хугацаанд 240 гаруй мутацид хувирсан энэ вирусийн эсрэг вакцин, эм тариа бүтээхэд хүнд-рэлтэй болсоор байна. Тиймээс улс орнууд хөл хориогоо бага багаар цуцлах боллоо. Иргэдийн эрүүл мэндээс гадна эдийн засагтаа анхаарахгүй бол болохгүй нь гэдгийг дээр, дооргүй ойлгож эхэлсэн гэсэн үг. Тухайлбал, Дани улс дөрөвдүгээр сарын 15-наас хүүхдүүдийг хичээлд нь явуулж эхэлсэн бол италичууд тавдугаар сарын 4-нөөс хөл хориогоо үе шаттай сулруулахаа мэдэгдэв. Шинэ Зеландад аюулын түвшнийг бууруулж, сургууль, ресторануудаа нээсэн бол халдварын голомт болсон Ухань хотын захууд хэвийн ажиллаж эхлэв.

Нэр дурдсан дээрх улсуудыг бодвол манайх коронавирусийг дотооддоо алдчихаагүй байна. Анхнаасаа урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг яаралтай авч, сайн ажилласны хүчинд вирус тархах аюулыг тогтоон барьж чадсан хэмээн үзэж буй. Одоо хил, гаалийн хяналт шалгалтаа сайжруулж, гадаадаас орж ирэх боломжийг

хаах нь хамгийн чухал гэдгийг хэн хүнгүй мэддэг болжээ. Тиймээс хорино, хаана гэж цагдахын оронд хөл хориог бага багаар цуцлах ёстой бус уу.

Манай улс коронавирусийн халдвараас урьдчилан сэргийлэх үүднээс нэгдүгээр сарын 27-нд анх хөл хорио тогтоож байв. Энэ үеэс хойш ихэнх бизнес үндсэндээ зогсож, аж ахуйн нэгжүүд хаалгаа барихдаа тулаад буй. Хамгийн сүүлд Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимаас 10 мянган хүнийг хамруулсан судалгаа хийхэд тэдний 94 хувийнх нь орлогод хөл хорио сөргөөр нөлөөлсөн гэж хариулсан. Аж ахуйн нэгжүүдийн 90 орчим хувийнх нь үйл ажиллагаа хэдийн доголдсон бөгөөд тэдний 30 гаруй хувь нь ажлын байраа цомхотгожээ. Гуравдугаар сарын байдлаар хэдийн 46 мянган хүн ажилгүйчүүдийн эгнээнд шилжчихээд байхад хэрэв нөхцөл

байдал энэ хэвээрээ үргэлжилбэл ажилгүйчүүдийн тоо 240 мянгад хүрэх тооцоо гарсан.

Үнэхээр бүх үзвэр үйлчилгээ, урлаг соёл, нийтийг хамарсан арга хэмжээ цуцлагдаж, аялал жуулчлал НОЙЛ зааж, боловсролын байгууллагууд бүхэлдээ хаалгаа барьсан энэ үед ажилгүйдэл, ядуурал өсөхөөс яахав. Харин ч өнөөг хүртэл нэлээд дэнжигнэж тэслээ. Тиймээс муйхарлан хорьж

огцом өссөн дүн бий. Үүний нэгэн адилаар манай удирдагчид ирэх зургадугаар сард коронавирусийг ялан дийлсэн баатрын дүрээр сонгуульд оролцохоор дотроо төсөөлж буй нь гарцаагүй. Энэ зорилгодоо хүрэхийн тулд олны хөл хөдөлгөөнийг хорьж, жагсаал цуглааныг цуцалж, хурал зөвлөгөөн хийлгэхгүй байх тусам тэдэнд ашигтай.

Энэ талаар МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр “МАН-ынхан зүтгэ-сээр байгаад хөл хориотой үед биднийг ард иргэдтэй уулзуулахгүй өөрсдөө ялна гэж бодоод байх шиг байна” хэмээн ярьсан нь бий. Хэлсэн хүн нь базаахгүй хэдий ч голыг нь олоод л хэлчихэж.

Уг нь сонгууль ойртсон энэ өдрүүдэд намууд хурал хуйгаа хийж, нэр дэвшигчдээ тодруулах гэж дотроо “алалцаж” байдаг. Мөн эрх баригчдыг эсэргүүцсэн жагсаал цуглаан, суулт болох нь энгийн үзэгдэл. Сурталчилгаа албан ёсоор эхлээгүй ч нэр дэвшихийг горилогчид ил, далд сурталчилгаа хийдэг цаг. Харин өдгөө энэ бүхэн хориотой. МҮХАҮТ-аас тавдугаар сарын 1-нд аж ахуйн нэгжүүдийг хамруулсан томоохон жагсаал зохион байгуулахаар төлөвлөж байгаа. Гэхдээ тэдэнд зөвшөөрөл олгох нь юу л бол. Коронавирусээр далимдуулан иймэрхүү эсэргүүцлийг нухчин дарахаа сайн мэдэж байгаа. Харин өөрсдөө хийсэн ажлаа тайлагнах нэрийдлээр тойргууд руугаа мордож, сонгуулийн сурталчилгаагаа хэдийн эхлүүлээд буйг монголчууд эрх биш андахгүй. Хүч тэнцвэргүй ийм нөхцөлд бид ээлжит сонгуульдаа оролцох нь. Харин коронавирусийн нөхцөл байдал болоод хөл хорионы дэглэмийг эрх баригч намынхан сонгуулийн пи-артаа ашигтай байлгах үүднээс хөл хориог дахин дахин сунгаж “сэхээнд хэвтсэн” эдийн засгаа элгээр нь хэвтүүлэхээр зүтгэх нь хувийн хэвшлийнхэн, бизнес эрхлэгчдэд таалагдахгүй байна. █

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Филармони үзэгчдийн танхимын шал, өрөөний засвар /Улаанбаатар, Сүхбаатар дүүрэг/-ын ажил

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР: НХААГ-20/0107Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Филармони

үзэгчдийн танхимын шал, өрөөний засвар /Улаанбаатар, Сүхбаатар дүүрэг/-ын ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 30 хоногийн туршид хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: ● Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.● Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.● Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайлан ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд Захиалагч цахим системээр дамжуулан тендерт оролцогчдын 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангийн шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.● Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: ТиймАжил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ. Барилга, хот байгуулалтын яамнаас олгодог:

2.1.1 Барилгын засвар, засал чимэглэл, орчны тохижилт болон түүнээс дээш, 2.2.1. Барилгын дотор халаалт, салхивч, ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,

ЭсвэлБА-8.1 Барилга байгууламжийн засвар, засал чимэглэл, интерьер, орчны тохижилтын ажил болон түүнээс дээш,БА-7.1 Баррилга байгууламжийн дотор ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,

Тендерийн хамт 1,000,000 /нэг сая/ үнийн дүнтэй төгрөгийн тендерийн баталгаа ирүүлнэ.

Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 29-ний өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 29-ний өдрийн 10 цаг 00 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох бусад материалыг www.tender.gov.mn,

www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15,Нийслэлийн Засаг захиргааны 4 дүгээр байр, 10 дугаар давхар, Нийслэлийн Худалдан авах

ажиллагааны газар, Утас: 75757810

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА Огноо: 2020.04.29

“СЭХЭЭНД ХЭВТСЭН” ЭДИЙН ЗАСГАА ЭЛГЭЭР НЬ ХЭВТҮҮЛЭХЭЭР ЗҮТГЭХ НЬ ХУВИЙН ХЭВШЛИЙНХЭН, БИЗНЕС ЭРХЛЭГЧДЭД ТААЛАГДАХГҮЙ БАЙНА.

цагдсаар байвал дахин хэр удаан тэсэхийг тааварлашгүй.

Нөхцөл байдал эрсдэлтэй хэвээр гэдгийг мэдээж бүгд ойлгож байгаа. Тайвшрахад эрт гэдэгтэй ч санал нийлнэ. Гэхдээ гаднаас орж ирэх иргэдээ сайн хянаж, дотоодын хөл хориогоо бага багаар сулруулах нь ядарсан эдийн засагтай улсын зутарсан амьдралтай иргэдэд хэрэгтэй байна, шийдвэр гаргагчид аа.

Үнэндээ энэ хөл хорио улс төрийн шинжтэй, сонгуульд оноо авах зорилготой үйлдэл гэсэн хардлага хүртэл гарах боллоо. Цар тахал, хөл хорионы үед эрх баригчдынх нь рейтинг өсдөг дүр зураг дэлхий дахинд харагдаж буй. Саяхан БНСУ-ын эрх баригчид парламентын сонгуульдаа итгэл төгс ялалт байгуулсан нь үүний нотолгоо. Франц, Итали, Герман, ОХУ, Их Британи гээд олон оронд удирдагчдынх нь рейтинг коронавирусийн үед

Сонгууль хүртэл хөл хорих нь эрх Г

эрэл

зур

гийг

Ж.Г

эрэл

чулу

ун

баригчдын тактик

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ08 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)

ЭДИЙН ЗАСАГ

ЗГМ: ТОВЧХОН АРИЛЖАА

Монголын хөрөнгийн бирж мягмар гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 24 компанийн 2,340,179 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр дөрвөн компанийн хувьцааны ханш өсөж, 15 компанийнх буурав.

ИНДЕКС

1.04 Хувь. ТОП 20 индекс 1.04 хувиар өсөж, зах зээлийн үнэлгээ 2.39 их наяд төгрөг боллоо.

ДУУДЛАГА ХУДАЛДАА

43.4 Сая ам.доллар. Гадаад валютын ээлжит дуудлага худалдаагаар төв банк 43.4 сая ам.доллар зах зээлд нийлүүлээ.

ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛХилээ хаасан хоёр сар гаруйн хугацаанд Монголын хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй уул уурхайн компаниудын хувьцааны ханш хамгийн их унажээ.

САНХҮҮ

3 Тэрбум ам.доллар. Энэ оны эхний улиралд HSBC-ийн чанаргүй зээл гурван тэрбум ам.доллар хүрсэн байна. Муугаар тооцвол энэ онд нийт 11 тэрбум ам.доллар ч хүрч болзошгүй байгаа бөгөөд үүнтэй холбоотойгоор эрсдэлийн сангаа зузаатгаж эхэлжээ.

ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ

2.5 Тэрбум төгрөг. Хөдөө аж ахуйн бирж хоёрдугаар сараас хойш анх удаа ноолуурын арилжаа хийлээ. Мягмар гарагт нийт 2.5 тэрбум төгрөгийн үнийн дүн бүхий түүхий эд арилжсан байна. Үүний 66.3 хувийг ноолуурын арилжаа бүрдүүлжээ.

ДЭЛХИЙ

800 Сая евро. Итали улс Европын холбооны хямралыг давах 800 сая еврогийн хөрөнгөтэй дундын сангаас зээл хүссэн эхний орон боллоо.

Б.Баяртогтох, ЗГМ сонин

10 9

11 10

HSBC-ийн чанаргүй зээл гурван тэрбум ам.доллар хүрэв

Хойд Солонгосын дараагийн удирдагч хэн бэ

Хувийн хэвшлийнхэн тайван жагсаал хийнэ

Ажиллах хүчний гуравны нэг нь цомхотголд өртөнө гэсэн таамаг

Дэлхий нийтийн өмнө Монгол Улс дахиад л шившгээ дэлгэж орхилоо. 2010 оноос хойш зүтгүүлсэн

IPO дотоодын жижигхэн ашиг сонирхлоос болоод тодорхойгүй хугацаагаар хойшилж байна. Хөрөнгө оруулагчдын өмнө улсаараа бид нүүр хийх газаргүй болов. Олон улсын банк санхүүгийн байгууллагууд, хөрөнгө оруулалтын сангуудаас “Бүтэхгүй улс” гэсэн тодотгол зүүлээ. Дэлхийн нөлөө бүхий “акул” банкууд “Танайх худлаа юм байна...” гэсэн дүгнэлт хийхэд үүссэн гэнэтийн нөхцөл байдал авчирлаа. Ахин тэдэнтэй нэг ширээний хоёр талд суух тухай бид одоо санах ч хэрэггүй биз ээ.

Зургаан Ерөнхий сайдын нүүр үзсэн Тавантолгойн IPO бэлт-гэл ажлынхаа явцад зогсонги байдалд шилжиж, өнгөрсөн хугацаанд хийж, гүйцэтгэсэн олон ажил өнөөдөр үнэгүйдэхэд хүрээд байна. Хачирхалтай нь Засгийн газар эхлүүлсэн ажлаа өөрсдөө зогсоох шийдвэр гаргаж, баталсан тогтоолоо хүчингүй болгосон нь зориг зүрх дутсаных гэлтэй. Эцсийн дүндээ, жижигхэн улс төрөөс айсан Засгийн газрын бодлогын гайгаар Монгол Улс бүхэлдээ ялагдал хүлээлээ. Олдсон түүхэн боломжоо өөрсдөө орхилоо. Цаг хугацаа бас алдаж байна. С.Баярын Засгийн газар Тавантолгойн ордын лицензийг хувийн хэвшлээс “дээрэмдэх” нь холгүй байж 2008 онд төрийн мэдлийнх болгож, олон улсын тендер зарласан.

Харин С.Батболдын танхим “Тавантолгой” төслийг цогцоор нь хөдөлгөх стратегийн хөрөнгө оруулагч шалгаруулах олон улсын тендерийг дахин зарласан боловч геополитикийн эрсдэлд унахаас гадна Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл дэмжээгүй. Үүний дараа засаг тэргүүлсэн Н.Алтанхуягийн танхим “бяр дутсан” төдийгүй нүүрсний зах зээлд үнийн уналт нүүрлэсэн. Мөн Засгийн газар огцорсноор төсөл дахин гацсан билээ. Түүний суудлыг залгасан Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газар “Тавантолгой”-н хэлэлцээг үргэлжлүүлэх гээд улс төрөө даалгүй төслөө унагасан. Намын дарга нь УИХ-ыг тэргүүлж байсан энэ үед нам доторх улс төр нь “Тавантолгой”-г орхиход хүргэсэн юм.

Ж.Эрдэнэбатын Засгийн газрын хувьд 2016 оны тендерт шалгарсан хөрөнгө оруу лагчидтай хэлэлцээрийг

үргэлжлүүлэх бодлого барь-сан ч үр дүнд хүрэлгүй, сураг алдарсан. Түүнээс гүйцэтгэх засаглалын эрх мэдлийг атгасан У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрын IPO хийх санаа чилгыг Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл дэмжиж, УИХ холбогдох шийдвэрээ гаргасан. Улс төрийн саад, тотгор гэж бараг байсангүй. Эндээс харахад өмнөх таван Ерөнхий сайдтай харьцуулахад У.Хүрэлсүх хүүхдийн тоглоомд бүдэрсэн адил.

Ерөнхий сайд болгон Таван-толгойн IPO-г хийх гэж зорьдог, зүтгэдэг. Цаг үе нь ингэж шаардаж ирсэн. Хүлээлт ч тийм байсан. Тэр жишгээр У.Хүрэл-сүхийн Засгийн газар “Эрдэнэс Тавантолгой майнинг” компанид IPO хийх эрх олгосон боловч өнөөдөр хийсэн ажлын хаа үр шимийг харж амжил гүй за мын дундаас буцлаа. Улс төрөө дий-лэхгүй энэхүү IPO унаж байна.

С.Баярын Засгийн газар 2009 онд эдийн засагт эргэлт авчирсан

Монголын эдийн засгийг чирэгч том тоглогч болжээ. “Тавантолгой” төслийн хувьд ч “Оюутолгой”-н түвшинд хүрэх нөөц, боломжтой.

“Эрдэнэс Тавантолгой” ком-панийн охин компани болж, хувьцааг нь олон улсын хөрөнгийн зах зээлд арил жаалах байсан “Эрдэнэс Таван толгой майнинг” компани татан буугдлаа. 1072 хувьцаа эзэмшигчдийн ногдол ашиг өсөх байсан боломжийг ашиг сонирхлын зөрчилд идэгдсэн улстөрчид “давхар хамчихлаа”. 200 жил ашиглах боломжтой гэж иргэдийг төөрөг-дүүлэх эдийн засгийн “вирус”-ууд монголчуудын олон арван жилийн мөрөөдлийг, бодит хүслийг зөвхөн сонгуулийн өмнө олон нийтээс оноо цуглуулах гэсэн хорон аргаараа бас дэвсэлж чадлаа.

Олон улсын стандарт, компа-нийн зөв засаглалаар үйл ажиллагаа, худалдан авалт нь ил тод, нээлттэй, шилэн зарчмаар ажиллах байсан “Эрдэнэс

У.ХҮРЭЛСҮХИЙН ЗАСГИЙН ГАЗАР “ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ МАЙНИНГ” КОМПАНИД IPO ХИЙХ ЭРХ ОЛГОСОН БОЛОВЧ ӨНӨӨДӨР ХИЙСЭН АЖЛЫНХАА ҮР ШИМИЙГ ХАРЖ АМЖИЛГҮЙ ЗАМЫН ДУНДААС БУЦЛАА.

“Оюутолгой” төслийг хөдөлгөж, гуравдагч орны хөрөнгө оруулалтыг татаж чадсан. Алдаа, оноог дэнслэх нь олон. Харин эдийн засгийн үр өгөөжийг ярих нь бага. Олон мянган ажлын байр бий болж, ханган нийлүүлэгч болон туслан гүйцэтгэгч аж ахуйн нэгжүүд ажилтай, орлоготой болсон. “Оюутолгой” өнөөдөр

БИЗНЕСИЙН ОРЧИН

Хувийн хэвшлийнхэн тайван жагсаал хийнэ

Хувийн хэвшлийнхэн хөл хорио тогтоосноос хойш 100 хоног өөрсдийн хүчээр хүндрэлийг даван туулж өдий хүрсэн. Гэвч өнөөдөр нөхцөл байдал улам доройтсоор байна. Нэг сая ажлын байр бий болгодог баялаг бү тээг-чид ажлын байр хадгалах тайван жагсаалыг ирэх сарын 1-нд Сүхбаатарын талбайд зохион бай-гуулахаа мэдэгдлээ.

Дэлхий нийтээр эдийн засаг хямарч, бараа бүтээг-дэхүүний борлуулалт буурч, түүхэнд байгаагүй гэнэтийн эрсдэл ажил олгогчдод тулгараад байна. Улс орнууд ажлын байраа авч үлдэхийн төлөө бодлого, үйл ажиллагаагаа үүнд чиглүүлж буй. Харин манай улсын хувьд дорвитой үр дүнтэй алхам хийхгүй байсаар 100 хоногтой золголоо. Зардлаа нөхөж чадахгүй компаниуд олширч, өнгөрсөн сарын байдлаар 46 мянган хүн ажилгүй болоод байна. Худалдаа, үйлчилгээ, аялал жуулчлал, ний тийн хоол, хөнгөн үйлдвэр-лэлийн салбарын ажилчид хөл хорионд хамгийн их өртжээ.

Монголын үндэсний ху-далдаа аж үйлдвэрийн танхим “Улирлын чанартай ажлаас хамааралтай өрхүүд орлогогүй болоод байна. Төр засгаас иргэдийнхээ ажлын байрыг хадгалах илүү бодит ажил, байгаа олсон дэмжлэг хэрэгтэй байна” хэмээн байр сууриа илэрхийллээ. Ирэх сарын 1-ийг ажлын байрны өдөр болгон зарлаж, жагсаалд хувийн хэвшлийнхнийг идэвх тэй орол цо хыг уриалж байна. Энэ үеэр “Эдийн засгийг эрчим жүүлж, аж-лын байрыг хад галах биз-нес санал”-ыг сон гуульд өр сөлдөх бүх намын удирд-ла гуу дад гардуулах юм.

Өмнөх таван Ерөнхий сайдтай харьцуулахад У.Хүрэлсүх хүүхдийн тоглоомд бүдэрсэнтэй адил

Б.Тулгат, ЗГМ сонин

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 09 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)ЭДИЙН ЗАСАГ

2010 2011 2011 2014 2014.06 2014.12 2014.12 2015УИХ, Засгийн газрын уралдаант шалгаруулалт зохион байгуулах шийдвэр гарсан.

Нийт 15 оролцогч материалаа ирүүлж, хураангуй жагсаалтад зургаан оролцогч шалгаруулан, хэлэлцээр хийхээр болсон.

Хэлэлцээ хийх явцад оролцогч талууд нэгдсэн тохиролцоонд хүрч чадаагүйгээс ажлын явц удааширч, шийдэлд хүрээгүй.

Хураан гуй жагсаалтад үлдсэн оролцогчдыг дараагийн шатны шалгаруулалтад үргэлжлүүлэн оруулахаар шийдвэрлэсэн.

Эрх бүхий оролцогчдод урилга илгээсэн.

Санал хүлээж авсан. Ажлын хэсэг шалгарсан талтай Тавантолгойн ордод хөрөнгө оруулж, хамтран ажиллах гэрээ байгуулах хэлэлцээг эхлүүлсэн.

Хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулах хэлэлцээр үргэлжилсэн.

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ЯВЦ (2011-2015)

Зургаан Ерөнхий сайд дамжсан Тавантолгойн төсөл дахин зогслоо

Тавантолгой майнинг” компанийг улстөрчид өөрсдийн “халаасанд” үлдээж, “Эрдэнэс Тавантолгой”-г шахааны бизнесийнхээ хоёр дахь “Эрдэнэт” болгосноо үүгээр тод харуулав. Дэлхийн энтэй компанийг эрх мэдэлтнүүд яагаад хүсэхгүй байна вэ. Засгийн газар гаргасан шийдвэрээсээ эргэж буцаж байгаагийн шалтгаан нь тодорхой бус байна.

“Эрдэнэс Тавантолгой” хоёр жил дараалан ашигтай ажилласан, анх удаа ногдол ашиг тараах болсон, зах зээлд нүүрсний үнэ харьцангуй тогтвортой байгаа, төмөр замын төслүүд шорон далан-гаасаа дэр модтой залгасан энэ үед IPO хийх амбицаа Засгийн газар орхиж байна.

“Эрдэнэс Тавантолгой” ком-панийн эзэмшиж байсан зур-гаан тусгай зөвшөөрлийн нэгийг “Эрдэнэс Тавантолгой майнинг” компанид шилжүүлж, тус компанийн нийт хувьцааны 30 хүртэлх хувийг гаднын хүлээн зөвшөөрөгдсөн хөрөнгийн зах

зээлд гаргах, улмаар төрийн өмч давамгайлсан компани Монголоос анх удаа IPO хийх байлаа. Гэвч Засгийн газар зурагласан, бодит үр дүн нь тодорхой харагдаж байсан том зорилгынхоо талд нь хүрээд няц-чихлаа. Олон улсын хөрөнгийн зах зээ-лээс болом жит бо ги но хугацаанд бү тээн байгуу лал-тын төслүүдээ сан-хүү жүү лэх хөрөнгө бос гох байсан хэ дий ч төлөв лөгөө ийнхүү нурав.

Нүүрс угаах үйлдвэр, цахил гаан станц, усан хан гамжийн төсөл гээд Тавантолгойн орд дээр баригдах гол төслүүдийг нугалах компанийнхаа амийг Засгийн газар өөрөө барьж байгаа нь энэ. Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазарын тайл-барласнаар, IPO дотоодын

улс төр, цөөн хэд хүний ашиг сонирхлын зөрчлөөс болоод хойшилж байна. Толгой компани болон охин компани хоорон дын эрүүл бус өрсөлдөөн за саг шийдвэрээсээ

ухрах, улстөржих эрсдэлийг тэр хэ-рээр хурцатгалаа.

Зүүн Цанхийн уурхайг түшиглэж IPO хийх Засгийн газ рын шийдвэр цаасан дээр үлдэж, өмнөх Ерөнхий сай-дуудын нэгэн адил У.Хүрэлсүх өөрт олдсон болом-жоо алдаж байна.

Түүний гарт “хүн” байснаас “хөзөр” байсангүй. “Тавантолгой” төсөлд зориулж IPO хийх итгэл үнэмшил энэ цаг үед амаргүй гэдгийг Засгийн газрын ээлжит оролдлого үүгээр харуулж байна. Гаднын биш ээ, дотоодын дайснууд “Тавантолгой” төсөлд боломж олгохгүй нь. Төсөл улс төрөө дааж, ашиг сонирхлоос

холуур гадаад зах зээлд гарч чадвал тэндээс хөрөнгө оруулагч олдож л таарна.

Харин тэр болтол салбарын сайдын хэлснээр “чөтгөрийн тойрог”-оосоо Тавантолгой бүхэлдээ гарч, “Эрдэнэс Таван-толгой” эрүүлжих хэрэгтэй байна. Эрх ашиг нь хөндөгдсөн гэх хэдхэн улстөрчдөөс бо-лоод “Эрдэнэс Тавантолгой майнинг” компанийн IPO зогс-лоо. Өнгөрсөн хугацаанд IPO хийх ажлыг үгүйсгэж, зог соо хыг уриалж байсан хүмүүс өнөөдөр хожиж, тэд шахаа хийх бизнесээ аварч, хямд нүүрс нийлүүлэх ордоо хадгалж, Хятадуудтай хам-тарсан үйлдвэрээ зогсоолгүй, нүүрс тээврийн компани нь ажилтай, өөрөө орлоготой үлдэхээр боллоо. Монголчууд “Тавантолгой”-н IPO-г нүдээр харж, чихээр сонсож, үр шимийг хүртэх цагийг зүсээ хувиргасан, эрх оронч гэж тоогдсон эрхмүүд хойшлуулсаар байгаа нь жинхэнэ “тэмцэх” асуудал.

Олон улсын банк санхүүгийн байгууллагууд, хөрөнгө оруулалтын сангуудаас “Бүтэхгүй улс” гэсэн тодотгол зүүлээ.

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

Энэ оны эхний улиралд HSBC-ийн чанаргүй зээл гурван тэрбум ам.доллар хүрсэн байна. Урьдчилсан тооцооллоор энэ онд нийт 11 тэрбум ам.доллар хүрч болзошгүй бөгөөд үүнтэй холбоотойгоор эрсдлийн сангаа зузаатгаж эхэлжээ.

Хамгийн өндөр алдагдал хүлээсэн зээлийн гэрээ нь газрын тосны үнэ огцом унасантай холбоотойгоор арилжаалагч компани дампуурснаас үүдэлтэй аж. Ийнхүү санхүүгийн үзүүлэлт дордоход цар тахлын хөл хорио голлон нөлөөлсөн гэж “HSBC”-ийн Гүйцэтгэх захирал мэдэгджээ.

2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) ЭДИЙН ЗАСАГ10

Захирлууд covid-19-ийн үр нөлөө, тахлын дараах ертөнц ямар байх талаар бүрэн мэдэхгүй байна

Дэлхийн шилдэг бизнесийн лидерүүд, хөрөнгө оруулагч, илтгэгчдийг орол цуулсан “Be-yond covid-19: Virtual growth summit” чуулган ирэх тавдугаар сард манай улсад болно. Энэхүү чуулган болоод бизнесийн орчны талаар Growth summit global-ийн үүсгэн байгуулагч, “Тогтох трейд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Ч.Мэргэнтэй ярилцлаа.

-Энэ жил зохион байгуулах

“Beyond covid-19: Virtual growth summit” чуулганы онцлог нь юу байх бол?

-Өмнөх жил өсөлтөд илүү ан -хаарч байсан бол энэ жил биз-несээ авч үлдэх, эдийн засаг бу цаад сэргэж эхлэхэд бэлдэх, мөн Covid-19-ийн дараах ертөнц өөрчлөгдөхтэй холбогдуулан бизнесээ хэрхэн дижиталжуулах, хэрхэн бэлэн байх зэрэг сэдвийн хүрээнд ярилцана.

Б.Дашням, Т.Элиса, Шинжээч

Б.Дашням, Шинжээч

-Хэр олон оролцогч оролцох вэ. Цар тахлын үеийн онцлог, биз несийн орчинд гарч байгаа өөрч лөлтүүдийг яаж тусгаж өгөх вэ?

-Өмнөх жилээс 2-3 дахин олон оролцогчтой байна гэж найдаж байна. Өнгөрсөн жил 700 гаруй захирал оролцсоноороо сүүлийн жилүүдэд болсон хамгийн том захирлуудын чуулган болсон. “Beyond covid-19: Virtual growth summit” чуулганыг цахимаар хийж байгаа тул орон нутаг болон гадаадад байгаа гаднын хөрөнгө оруулагч, бизнес эрхлэгчид оролцох боломжтой. Энэхүү чуулганы гол зорилго нь бизнес эрхэлж буй хүмүүст хэрэгтэй мэдлэгийг өгөх, эдийн засгийн хэлбэрээс үл хамааран өөрсдөө бэлэн байх, бэлтгэлээ базаах зэрэгт оршиж байна.

-Жижиг, дунд бизнес эрхлэгч-дийн хувьд сovid-19-ийн халдва-раас болж нөхцөл байдал нэ-лээн хүнд байх шиг байна. Уг чуулганд тус секторынхон хэр оролцох бол. Тэдэнд ямар бо-ломж олгож байгаа вэ?

-Өөрийн биеэр оролцох олон улсын чуулганы тасалбар өдрийн 1000 ам.доллар байдаг. Өнгөрсөн жил бид монголдоо 100 гаруй ам.долларын түвшинд дээрх

тасалбарыг барьж чадсан. Харин энэ жил бүр 200 мянган төгрөг болгож бууруулна. Жижиг, дунд үйлдвэрлэгчдэд зориулан зарим илтгэлүүдээ үнэгүй цацах талаар бодож байгаа.

-Монгол Улсад бизнесийн нөхцөл байдал хэр хүнд байна вэ. Ажилгүйдэл нэмэгдэх аюул-тай гэдэг түгшүүрийг хэлж байгаа хүн олон байсан. Ком-паниудын нөхцөл байдлыг ха-рахад бодитой байна уу?

-Үнэхээр бодитой байна. Нуул-гүй хэлэхэд хоёрдугаар са раас эхлэн компаниуд шинэ ажил тан авахаа зогсоосон. Харин гу-равдугаар сараас зарим компани аль хэдийн цомхтгол хийгээд эхэл сэн байсан. МҮХАҮТ-ын су-дал гаагаар ажиллах хүчний гу-рав ны нэг нь цомхтголд өртөнө гэх таамаг батлагдах хандлагатай. Манай улс шиг өсөж буй эдийн зас гуудын хамгийн том эрсдэл бол ажилгүйдэл, мөн жижиг, дунд бизнесүүдийн дампуурал юм. Төр засаг энэ хоёр зүйл дээр анхаарал хандуулж, сайн ажиллах хэрэгтэй. Түүнчлэн хувийн хэвшлийнхэн бие биеэ дэмжээд энэ нөхцөл байдлыг даван туулах ёстой. Томчуудын эдийн засаг сэргэтэл тэсэж үлдэх л чухал болоод байна.

Ажиллах хүчний гуравны нэг нь цомхотголд өртөнө гэсэн

таамаг нэмэгдэх магадлалтай

МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ

Тендер шалгаруулалтын нэр: Цэцэрлэгийн барилгын засвар /Улаанбаатар, Хан-уул дүүрэг, 15 дугаар хороо, 218 дугаар цэцэрлэг/-ын ажил

Тендер шалгаруулалтын дугаар: НХААГ-20/0106

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Цэцэрлэгийн барилгын засвар /Улаанбаатар, Хан-уул дүүрэг, 15 дугаар хороо, 218 дугаар цэцэрлэг/-ын ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 30 хоногийн туршид хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.

Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайлан ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд Захиалагч цахим системээр дамжуулан тендерт оролцогчдын 2018, 2019 онуудын санхүүгийн тайлангийн шаардлагатай мэдээллийг татаж үзнэ.

Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: Тийм

Ажил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ. Барилга, хот байгуулалтын яамнаас олгодог:2.1.2. Цутгамал болон угсармал төмөр бетон, мод ба өрөгт бүтээцэн

барилгын угсралт, өргөтгөл, шинэчлэлийн ажил /1-5 давхар хүртэл/ болон түүнээс дээш,

2.2.1. Барилгын дотор халаалт, салхивч, ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,

2.2.2. Барилгын дотор гэрэлтүүлэг, цахилгаан хангамж, Холбоо дохиолол, интернэт сүлжээ, гал унтраах болон ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,

Эсвэл

БА-2.1 Цутгамал болон угсармал төмөр бетон, мод ба өрөгт бүтээцэн барилгын угсралт, өргөтгөл, шинэчлэлийн ажил болон түүнээс дээш,

БА-7.1 Баррилга байгууламжийн дотор ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,

БА-6.3 Барилгын байгууламжийн дотор гэрэлтүүлэг, цахилгаан хангамж угсралт, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, тухайн барилгын гадна салбар шугам сүлжээний угсралт болон түүнээс дээш,

Тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 29-ний өдрийн 10 цаг 30 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 05 дугаар сарын 29-ний өдрийн 11 цаг 00 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох

бусад материалыг www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15,

Нийслэлийн Засаг захиргааны 4 дүгээр байр, 10 дугаар давхар, Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар, Утас: 75757810

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА

HSBC-ийн чанаргүй зээл гурван тэрбум ам.доллар хүрэв

Итали улс Европын холбооны дундын сангаас зээл хүссэн

эхний орон боллоо

Итали улс Европын Хол-боо ны хямралыг давах 800 сая еврогийн хөрөнгөтэй дун дын сангаас зээл хүссэн эхний орон боллоо. Анхлан байгалийн гамшигт үзэгдлийн улмаас учирсан хохирлын үед ашиглахаар байгуулсан сангаас зээл олгож эхлэхийг Ев ропын Парламент дэмж-

сэн юм. Долдугаар са рын 24-ний өдөр зээ лийн хүсэлт хүлээн авч, сан хүүжилтийн хэрэгцээнд үн дэслэн шаардлагатай зээ лийг олгож эхлэх юм байна. Цар тахлаар 26 мянга гаруй иргэнээ алдсанаар Итали Ев ропын хамгийн хүнд хохи рол амссан орон болоод байгаа юм.

Огноо : 2020 оны 04 дүгээр сарын 29-ний өдөр

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 11 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)ЭДИЙН ЗАСАГ

Хойд Солонгосын дараагийн

удирдагч хэн бэ

Жон Херсковиц

элхийн II дайны дараа БНАСАУ-ыг байгуулснаас хойш Кимийн гэр бүл удирдаж ир-сэн. Хоёр удаа

удирдлага солигдоход тухайн үеийн удирдагч аль нэг хүүдэдээ албан тушаалаа залгамжлуулж байв. Гэвч Ким Жон Уны биеийн байдлын талаар цуу тараад буй энэ үед түүнийг зал гамж лагч харагдахгүй байна. Эрчүүд ноёлдог Умардад өрсөл дөг-чүүдээ ардаа орхисон Кимийн эмэгтэй дүү Ким Ёо Жон хамгийн тохирох хүн байж магадгүй.

ШИНЭ УДИРДАГЧИЙГ ХЭРХЭН ТОДРУУЛДАГ ВЭ

Урьд нь шууд сонгодог байв. Ким Ир Сен Зөвлөлтийн томилгоогоор анхны удирдагч болсон бол хүү Ким Чен Ир нь түүнийг залгамжилж, улмаар өөрийн хүү, одоо-гийн удирдагч Ким Жон Унд суудлаа өвлүүлсэн. Засаг шилжихийн өмнө залгамж-лагчийг сайтар бэлтгэж, албан тушаалд ороход нь төрийн ухуул гаар нэг хүнийг тахин шүтэх үзлийг хөөрөг дөж өгнө. Анх удаа засаг шилжих үед төрийн байгуул лагууд Ким Чен Ирт үнэнчээ илэрхийлснийг хэвлэлд тавьж, радио телевизээр нэвтрүүлж байлаа.

1980 онд Ким Чен Ир Солон-госын Хөдөлмөрийн нам ба цэргийн өндөр албан тушаалд томи логдож, 1994 онд эцгээ нас барахад дээд удирдагч болсон юм. Түүний эрүүл мэнд тааруу байсан учир хоёр дахь залгамжлал яаруу давчуу болж, 2009 оноос нам төр ба цэргийн аппаратынхан Ким Жон Унд үнэнчээ илэрхийлэн тангараг өргөж эхэлсэн ба 2010 оны есдүгээр сард дөнгөж 20 на гарсан залуу албан ёсоор өнөөгийн өндөр тушаалд томилогдов. Ингээд 2011 оны 12 сард эцгээ нас барахад дээд удирдагчийн суудлыг залгамжилсан билээ.

Д

ХЭН НЭГЭН СӨРГӨХ БУЮУ ӨӨР ГЭР БҮЛЭЭС СОНГОЖ

БОЛОХ УУ

Эцсийн шийдвэрийг одоогийн удирдагч гаргадаг ба өөр санаа бодол үүсгэх орон зай огт байхгүй. Өндөр албан

тушаалтнууд элит хүрээнд үлдэхийн тулд Кимийн гэр бүлийг дэмжих ёстойгоо сайн мэднэ. Хэн нэгэн удирдагчийн чадварын талаар санал зөрвөл өөрийгөө хөнөөгөөд зогсохгүй гэр бүлээ улс төрийн хоригдол болгоно. Ким Чен Ир болон Ким

Жон Ун нар хөлөө олохын тулд хэдэн жилийг зарцуулж, эрх мэдлийг гартаа төвлөрүүлэн найдваргүй гэж үзсэн хүмүүсийн дунд цэвэрлэгээ явуулсан нь ийм учиртай.

Өөр гэр бүлээс удирдагч сонгохоор бол төрийн ухуулгын машин суурь өгүүлэмжээ өөрч-лөх хэрэгтэй болно. Тус улсын төр засгийг Пекту уулынхны удмын шугам удирддаг хэмээн сурталчилдаг. Хятадын хилийн ойролцоох энэ ууланд Солон-госын ард түмэн үүссэн гэдэг домогтой агаад Ким Ир Сений босогчид энд баазаа байгуулж, хувьсгал эхлүүлсэн хэмээн Умардын албан ёсны түүхэнд бичдэг. Хожим өв залгамжилсан хоёр удирдагчийг мөн тэрхүү хувьсгалыг тэргүүлэгчид хэмээн өргөмжилсөн бөгөөд тэдний гэр бүл бол ард түмнийг хамгаа-лахаар сонгогдсон хагас бурхад гэх суртал ухуулга явуулдаг.

ЭМЭГТЭЙ УДИРДАГЧИЙН ҮҮРЭГ ХИЙГЭЭД КИМИЙН

ХҮҮХДҮҮД

Хэрвээ энэхүү эцгийн эрхт нийгэмд ургийн холбоог дээ-гүүр тавибал Кимийн эмэгтэй дүү удирдагч болох магадлал бий. 30 гаруй настай Ким Ёо Жон олон жилийн турш тө рийн аппарат хутгалдсаны хувьд ахаасаа ч илүү төрийн удирдлагад тохирох боломж той. Тэрбээр ахыгаа Дональд Трамп ба Ши Жиньпин нартай уулзахад байлцсан. Эрэгтэй залгамжлагчид хэт залуу, төрийн албанд балчир-дана. Ким Жон Уны хүүхдүүдийг насанд хүртэл төрийг авч явах хүний тухай яриа гадаадын ажиглагчдын дунд үүсээд буй.

Ким Жон Ун гурван хүүхэдтэй гэж Өмнөд Солонгосын тагнуу-лын алба мэдээлэв. Том хүү нь 10 настай байх ёстой. Тэдний талаар Хойд Солонгосын албан ёсны хэвлэл мэдээлэлд юу ч гаргадаггүй. Умардын удир-дагчийн найз гэгддэг Америкийн сагсан бөмбөгчин Денис Родман 2013 онд Пхеньянд айлчлаад ирснийхээ дараа их удирдагчийн Жү Ае гэдэг охиныг гартаа тэвэрсэн хэмээн ярьж байлаа. █

Эцгийн эрхт нийгэмд ургийн холбоог дээгүүр тавибал Кимийн эмэгтэй дүү удирдагч болох магадлал бий.

Энэ онд багтааж коронавирусийн вакцин гаргана

Коронавирусийн цар тахлыг зогсоох вакциныг энэ оны сүүлээр үйлдвэрлэж, эхлээд эмнэлгийн ажилтнуудад хийх боломжтой тухай CEPI судалгааны төвийн эрдэмтэд мэдэгдлээ. Энэ нь таамгалснаас наагуур хугацаа юм. Тэдний хэлснээр эднийх есөн вакцины боловсруулалтыг санхүүжүүлж буй бөгөөд

өмнө нь 12-18 сарын дараа бэлэн болно гэж мэдээлж байсан. Ослод байрладаг тус төвийн тэргүүн Ричард Хатчеттын хэлснээр компаниудын нягт хамтын ажиллагаа хүн дээр туршилтыг түргэвчилсэн зэрэг хүчин зүйлийн үр дүнд ийн хугацааг наашлуулах боломж бүрдсэн аж.

Гэвч хэдэн жил шаарддаг ажлыг ийм хурдан гүйцэтгэх боломжгүй гэж үздэг зарим

шинжээч болгоомжтой байхыг анхааруулжээ. Жил хүрэхгүй хугацаанд вакцин гаргах нь ер бусын түргэн шийдвэр гэж тэд ярьсан байна. Ноён Хатчетт CEPI-гийн дэмжлэгтэй вакцинууд хоёр дахь шатны туршилтад орсон ба аюулгүй, үр дүнтэй нь батлагдвал зөвхөн онцгой тохиолдолд ашиглана гэв. Тухайлбал, эрүүл мэндийн ажилтнууд, эрсдэл өндөртэй хүмүүс байж болох аж. █

Жэймс Патон

Австралийн эдийн засаг зуунд тохиолдоо-гүйгээр муудна

Коронавирусийн цар тахлын тархалтыг арай хийж зогсоож чадах шиг болсон Австралийн амжилт эдийн засгийн гүн гүнзгий уналтаас зайлсхийхэд нь тус болж чадахгүй бололтой. Bloomberg-ийн тооцоогоор Австралийн эдийн засагт 1930-1931 оны их хямралын үеэс хойш тохиолдож байгаагүй гүн хямрал нүүрлэж болзошгүй байна.

Ердөө 2019 оны дөрөвдүгээр улирлын статистикаас даруй есөн хувиар унаад буй тус улсын эдийн засаг 2020 оны дөрөвдүгээр улирлаас аажим сэргэх хүртэл буурах төлөвтэй. Bloomberg-ийн тооцоогоор тус улсын эдийн засаг 2022 оны сүүлийн хагас гэхэд ч цар тахлын өмнөх үеийн түвшинд хүртэл сэргэж амжихгүй. Цар тахлын тархалтыг амжилттай хязгаарлаж чадвал Австралийн эдийн засаг 2021 онд 1.6-2.5 хувь өсөхөөр байна. Гэхдээ энэ вирусийн хоёр дахь давлагаа энэхүү тооцоог өөрчилж болзошгүй. Австрали улс одоогийн байдлаар COVID-19 цар тахлыг амжилттай тогтоон барьж байгаа нь цаашид хагас жил орчим үргэлжлэх эдийн засгийн “унтаа” байдлаас эрт гарах боломж мөн. █

Жэймс МакИнтайер

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ12 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) БАЯЖИХ УХААН

Хамгийн өндөр цалинтай, эрэлт ихтэй ажил мэргэжил

Ажил хийвэл ам тосдоно гэсэн ардын зүйр үг бий. Санасандаа хүрч, сайхан амьдрах нь тухайн хүний ажил, хөдөлмөр, хичээл

зүтгэл, сонгосон мэргэжлээс шалтгаалдаг. Хэчнээн олон цагаар ажилласан ч авсан

цалин нь амьдралаа залгуулахад ч хүрдэггүй хүн цөөнгүй. Энэ бол эзэмшсэн мэргэжил нь

хэр өрсөлдөх чадвартай вэ гэдгээс ихээхэн хамаарна. Хэрэв та мэргэжлээ сонгох гэж

байгаа, эсвэл сонгосон мэргэжилдээ сэтгэл ханамжгүй байгаа бол анхаарлаа хандуулаарай.

Олон улсад болон Монголд хамгийн өндөр цалинтайд тооцогддог мэргэжлийн талаарх

мэдээллийг хүргэж байна.

О.Даваасүрэн, ЗГМ сонин

ОРНЫ ЧАНАР ШАЛГАГЧ Орон дээр үсэрч, хэвтэж, унтаж амарсныхаа төлөө жилд 25-40 мянган ам.долларын цалин авна гэвэл ямар вэ. Тэгвэл ийм ажлын байр Европын ихэнх оронд бий. Ажлын байран дээрээ унтах нь ч хэвийн үзэгдэл. Учир нь тухайн орны матрасс хэр тав тухтай, чанартайг шалгаж байгаа хэрэг.

ГОЛЬФЫН БӨМБӨГ ЦУГЛУУЛАГЧ Тоглогчийн цохиж нисгэсэн бөмбөгийн цуглуулдаг ажил хийдэг бол жилд жилд 30-100 мянган ам.долларын цалин авах боломжтой. Тэд усанд орж, ууланд авирч, ганцхан бөмбөгний төлөө эрсдэлтэй, адал явдалтай замыг туулах болдог учир ийн үнэлгээ өндөртэй байдаг аж.

ЦАХИМ СПОРТЫН ТОГЛОГЧ Сүүлийн үед цахим хэрэглээ эрчээ авч,

хүмүүс дэлгэцийн цаанаас мөнгө олох хандлага түгээмэл болсон. Гэхдээ компьютерын цаана суугаад ажиллах бус тоглоод л асар их мөнгө олох боломжтой. Нэг тоглохдоо хоногийн 24 цагийн турш хоорондоо өрсөлдөх бөгөөд жилд 50.000 ам.доллар олох боломжтой ажил юм. Мөн дундаж бус MLG түвшний тоглогч байх чадвар чухал шүү.

ХООЛНЫ ДИЗАЙНЕР Сүүлийн жилүүдэд маркетинг хүчээ авч, бизнес

эрхлэгчид зураг, видео цахим хуудсанд бүтээгдэхүүнээ байршуулж, борлуулдаг болсон. Тиймээс сэтгүүлийн

болон сурталчилгааны зураг авалтад зориулж хоолыг амттай харагдуулдаг дизайнер жилд 77.000

ам.долларын цалин авдаг байна.

ХООЛ ШҮҮМЖЛЭГЧ Хоолны амт чанарыг шалгаж, ресторанд үнэлгээ өгдөг хоол шүүмжлэгчийн ажил дэлхийн хамгийн өндөр цалинтай ажлын байрт тооцогддог. Жилд 47.000 ам.долларын цалинтай тус ажил хүнээс өндөр мэдрэмж, мэдлэг шаарддаг байна.

Монголд хамгийн өндөр цалинтай, эрэлттэй мэргэжилАРХИТЕКТОР

Мэргэжилдээ эзэн болсон архитекторчдын цалин

хөлс чамгүй байдаг бөгөөд барилгын компанидаа удирдах

төвшний статустай, мөн тодорхой төслүүдэд голлох

үүрэгтэй байдаг.

ГЕОЛОГИЧ

Орд илэрцийг нээх, олсон хүдрийн биетийнхээ агуулгыг тодорхойлж, судал сувгийг

зааж зурдаг геологичийн ажил манайд өрсөлдөх чадвартай мэргэжил. Гэхдээ улиралын чанартай тул ажилгүйдэлд

өртөх эрсдэлтэй.

УУЛ УУРХАЙН ИНЖЕНЕР

Уул уурхайн инженерүүд Монголд цөөхөн тул цалин,

хангамж өндөртэй байдаг аж.

ГОО САЙХНЫ МЭС ЗАСАЛЧ

Гоё сайхан байхыг хүн бүхэн хүсдэг. Тиймээс гоо сайхны мэс засал хийлгэх хүсэлтэй

хүн олширч, энэ төрлийн ажил цалин, эрэлт ихтэй байдаг.

-Сүүлийн үед гэр бүл салалт нэмэгдсээр байна. Үүний гол шалтгааныг гэр бүл төлөвлөлт гэж үзэж болох уу?

-Тиймээ, гэр бүл гэдэг нь эхнэр нөхрийн хайр сэтгэлийн харилцаан дээр үндэслэсэн, эцэг эх, үр хүүхдийг багтаасан нийгмийн анхдагч нэгж юм. Гэр бүлээ төлөвлөгөөгүй хосуудын дунд бие биеэ хүлээн зөвшөөрөх, хүндлэх, бие биеийнхээ үгийг сонсохгүйгээс хэрүүл маргаан үүсэх, хий хоосон хардалт, архидалт, ажилгүйдэл, эдийн засгийн байдлаас үүсэлтэйгээр салалт нэмэгдэж байна. Үүнээс нь болоод хүүхэд өнчрөх, ганц бие өрх толгойлсон, эцэг, эхийн тоо өдөр ирэх тусам нэмэгддэг.

-Гэр бүлээ яаж төлөвлөх ёстой юм бэ. Ялангуяа, залуу гэр бүл юуг анхаарах уу?

-Гэр бүл төлөвлөлт гэдэг нь хосууд өөрийн эрүүл мэнд, эдийн засгийн байдалд тохируулан, аюулгүй бэлгийн амьдралтай, бэлгийн амьдралдаа сэтгэл ханамжтай, тохиромжтой буюу хүссэн насандаа жирэмсэлж, эрүүл саруул хүүхэд төрүүлэх, төрөлт хоорондын зайг зөв зохицуулахыг хэлдэг. Залуучууд маань гэр бүл төлөвлөлтийн талаарх ойлголт, мэдлэгээ нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна. Тэд гэр бүл төлөвлөх

мэдлэг ойл-голт гүй-

г э э с ,

13ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)СЭТГЭЛ ЗҮЙ

Бэлгийн харилцаанаас үүдэлтэй гэр бүл зохиох хандлага ихсэж байна

Залуучууд гэр бүл төлөвлөлтийн талаарх ойлголт, мэдлэгээ нэмэгдүүлэх шаардлагатай

“Засгийн газрын мэдээ” сонин мэргэжлийн

сэтгэлзүйчтэй хамтран бэлтгэдэг ээлжит

зөвлөгөөгөө хүргэж байна. Энэ удаа гэр бүлээ хэрхэн төлөвлөх талаар “Хамтдаа

төв” ТББ-ын тэргүүн, сэтгэл судлалын докторант Ш.Галбадрахтай ярилцлаа.

Хэрэв танд сэтгэл зүйн тулгамдсан асуудал байвал

манай сонинд хаяглан ирүүлээрэй.

Г.Санжааханд, ЗГМ Сонин

бие биеэ сайн таньж судлаагүйгээс алддаг.

Таны хань болох хүний эцэг эх нь ямар хүмүүс, ямар орчин нөхцөлд өссөн, гэр бүлийнх нь үнэт зүйл, аливаа зүйлд хандах хандлага, чамайг хүлээн зөвшөөрч байгаа эсэх тун чухал.

харилцаанаас үүдэлтэйгээр гэр бүл зохиох хандлага ажиглагдадаг. Амьдралдаа алдахгүй, насан туршдаа амьдрах хүн мөн эсэхэд дүгнэлт хийж, сонголтоо зөв хийх нь хамгийн чухал зүйл гэдгийг санах хэрэгтэй.

-Гэр бүл зохиоход нас их чухал уу. Хэдэн нас хамгийн тохиромжтой вэ?

-Эрүүл, зөв гэр бүл төлөв-лөлтийн үндэс нь жирэмслэхээс хамгаалах арга хэрэгслийг оновчтой зөв сонгон хэрэглэх гэж үздэг. Эмэгтэйчүүд хэт эрт биш 20-оос дээш насандаа, хэт орой биш 35-аас доош насандаа, 2-3 жилийн зайтай хүүхэд төрүүлэх нь эх болоод хүүхдийн эрүүл мэндэд аюулгүй гэж ДЭМБ үздэг. Залуучууд гэр бүл зохиохоос өмнө хүнээ сайн таньж мэдэхийн тул жирэмслэхээс хамгаалах арга хэрэгслийг оновчтой, зөв сонгож хэрэглэх нь хүсээгүй

жирэмслэлт, үр х ө н д ө л т ө ө с

сэргийлдэг.

Та дараах асуултуудад удаан бодолгүйгээр хариулах ёстой. Удаан бодох тусам чин сэтгэлээсээ хариулж чадахгүйг анхаарна уу.

1. Та найз залуугийнхаа гэрт очихоор болжээ. Тэднийд очих хоёр гудамж бий. Эхнийх нь эгц шулуун зам ба энэ нь таныг маш хурдан түүний гэрт аваачна. Гэхдээ энэ зам зэлүүд, ямар ч сонирхол татах дүр зураггүй, уйтгартай. Харин та хоёр дахь муруй замаар явбал түүний гэрт илүү удаан очих боловч алхаж явахдаа олон сайхан дүр зургийг олж харах болно. Та аль замаар явах вэ?

2. Алийг нь ч сонгосон бай, таны замд сарнайн хоёр бут харагдана. Нэг дэх нь улаан, хоёр дахь нь цагаан. Та найз залуудаа 20 ширхэг сарнай аваачиж өгөхөөр шийджээ. Улаан, цагаан сарнайнаас тус бүр хэдийг авах вэ?

3. Сарнайгаа тэвэрсээр найз залуугийнхаа гэрийн үүдэнд ирлээ. Хонхыг нь дарахад үйлчлэгч эмэгтэй тайлж өгөв. Та өмнө нь түүний гэрт ирж байсан. Гэсэн ч та үйлчлэгчээс найз залуугийнхаа өрөөнд хүргэж өгөхийг хүсэх үү, эсвэл өөрөө шууд өрөө рүү нь явж орох уу?

4. Одоо та хайртынхаа өрөөнд байна. Найз залуу тань эзгүй байгаа бололтой. Та түүнийг гэртээ ирэхэд нь түүсэн сарнайгаараа сюрприз барихыг хүснэ. Сарнайгаа сайхан вааранд хийж цонхны тавцан дээр тавих уу, эсвэл орон дээр тараах уу?

5. Романтик үдэш өндөрлөлөө. Гэвч та хоёр тусдаа өрөөнд унтахаас өөр аргагүй байлаа. Маргааш өглөө нь босоод та найз залуугаа сэрсэн эсэхийг шалгахаар өрөөнд нь оров. Тэр үед таны найз залуу унтаж байгаагаар төсөөлөгдөж байна уу, эсвэл аль хэдийн босчихсон байгаагаар уу?

6. Гунигтай ч, буцаад гэр рүүгээ харих цаг боллоо. Таныг гэрт чинь хүргэж өгөх өнөөх л хоёр зам өмнө чинь дурайна. Та энэ удаа алийг нь сонгох вэ?

Сорилын тайллыг уншицгаая.1. Эхний хоёр зам бол таныг хэр дурламтгай болохыг харуулж

байгаа юм. Хэрэв та богино, эгц шулуун замыг сонгосон бол юунаас ч айлгүйгээр, зоригтой нь аргагүй дурлаж чаддаг. Харин урт, муруй замыг сонгосон бол таныг дурлуулахын тулд эр хүнээс багагүй хичээл зүтгэл гардаг гэсэн үг.

2. Улаан болон цагаан сарнай таныг хайр сэтгэлд хэр өгөөмөр ханддаг болохыг харуулна. Улаан нь таныг хайртдаа хэр ихийг өгөхийг, харин цагаан нь хэр их авахыг хүсдгийг илэрхийлнэ.

3. Үйлчлэгч бол та хоёрын харилцаанд оролцох гуравдагч этгээдийг төлөөлж байгаа юм. Хэрэв та үйлчлэгчээр түүний өрөөнд хүргүүлсэн бол хайр сэтгэлийн тал дээр гарсан асуудлыг шийдэхдээ найзаасаа эсвэл өөр хэн нэгэн хөндлөнгийн хүнээс заавар, зөвлөгөө авдаг гэсэн үг. Харин өөрөө шууд орсон бол ямарваа маргаан, үл ойлголцол гарахад өөрөө бүхнийг шийддэг.

4. Та түүсэн сарнайн баглаагаа цонхон дээр тавьсан бол хэн нэгэнд хэчнээн хайртай байсан ч түүнтэй өдөр бүр уулзахыг, цаг мөч тутам хамт байхыг тийм ч их хүсдэггүй юм байна. Харин орон дээр тараасан бол яаж ийж байгаад түүнтэй орой бүр уулзахыг, дандаа хамт байхыг хүсэж тэмүүлдэг гэсэн үг.

5. Өрөөнд нь орохдоо найз залуугаа орноосоо босчихсон байгаагаар харсан бол хайртай хүнээ өөрчлөгдөхийг хүсдэг. Харин унтаж байгаагаар харвал яг байгаагаар нь, өө сэвтэй нь хамт хүлээж авч чадна.

6. Гэр рүүгээ харихдаа аль замыг сонгож байгаа нь таныг нэг дурлахаараа тэр сэтгэлээ хэдий хугацаанд хадгалж чаддагийг харуулна. Хэрэв муруй замыг сонгосон бол нэгэнт хайрласан хүнээ зүрхэндээ их удаан нандигнадаг юм байна. Харин богино замыг сонгосон бол таны сэтгэл хөрөхдөө тун амархан аж.

ХОСУУД ГЭР БҮЛ ТӨЛӨВЛӨХ МЭДЛЭГ ОЙЛ ГОЛТ ГҮЙ-ГЭЭС, БИЕ БИЕЭ САЙН ТАНЬЖ СУДЛААГҮЙГЭЭС АЛДДАГ. ҮҮНЭЭС НЬ БОЛООД ХҮҮХЭД ӨНЧРӨХ, ГАНЦ БИЕ ӨРХ ТОЛГОЙЛСОН, ЭЦЭГ, ЭХИЙН ТОО ӨДӨР ИРЭХ ТУСАМ НЭМЭГДДЭГ.

Харилцаандаа тулгарсан асуудлыг хэрхэн шийддэг вэ

Мөн амьдралаа авч явах чадвар чадамж өөрийн гэсэн ажил мэргэжилтэй, хань ижил үр хүүхдээ өсгөхөд шаардлагатай орлого олох боломжтой эсэхийг харах

хэрэгтэй. Залуучууд маань ганц нэг

удаагийн уулзалт, б э л г и й н

СОНЖОО

Эмзэг бүлгийн хүүхэд өвчнөөр нас барж байгаагийн цаад шалтгаан нь өлсгөлөн

Э.Батцэцэг, ЗГМ сонин

Нэг удаагийн аян өрнүүлж, хоол тараасны дараа хүүхдийн өвчлөл эрс буурдаг нь бүртгэлээс тодорхой харагдана

БОДИТ БАЙДАЛ ТЭС ӨӨР, ЗҮРХ ШИМШРЭМ БАЙХАД ХОРООН ДАРГА НЬ ЭНЭ НӨХЦӨЛ БАЙДЛАА МЭДДЭГГҮЙ, ЭСВЭЛ МЭДСЭН Ч ХҮНИЙ ЗОВЛОНГ МЭДРЭХЭЭ БАЙЧИХСАН ХӨЛДҮҮ ХҮМҮҮС БАЙГАА НЬ ХАРАМСАЛТАЙ.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ14 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) ЗГМ: ЗОЧИН

Гэрэл зургийг С.Батсайхан

Баянзүрх дүүргийн Эрүүл мэндийн төвийн нэгэн ажил-тан фэйсбүүк хуу-дастаа эмзэг бүл-

гийн хүүхдийн тухай бичсэн пост ноос үүдэж, “Хүүхэд өлсгөлөнгөөр үхжээ” гэх мэдээлэл нийгмийг цочроосон. Улмаар тус байгууллагын даргын Ийгл телевизэд өгсөн ярилцлага үүнийг баталсан мэт ойлголт өгч, олныг талцуулав. Гэтэл төрийн байгууллагууд уг мэдээллийг няцааж, буруутай этгээдэд хариуцлага тооцно гэдгээ мэдэгдсэн. Ингээд энх цагт Монгол Улсад хүүхэд өлсөж үхсэн эсэхийг тодруулахаар БЗД-ийн ЭМТ-ийн дарга Ж.Энхзултай ярилцлаа.

-Хүүхдийн хоол тэжээлийн дутагдал газар авч, амь насны баталгаа үгүй болсон асуудлаар ярилцах гэсэн юм. Таны ажиг-лал таар асуудал хаана байна вэ?

-Хөдөлмөр, нийгмийн хам-гааллын яам бидний улсад төлсөн татвараас хоолны талон, өрх толгойлсон эцэг эхчүүдийн тэтгэмж зэрэг халамжийн олон төрлийн үйлчилгээнд хөрөнгө хуваарилдаг. Яамны баталсан

төсөв эхлээд дүүрэгт, дүүргээсээ хороонд өгдөг. Гэтэл эмзэг бүлгийнхэнд зориулсан ажил хороон дээр жинхэнэ эздэдээ хүрч чадалгүй замхардаг нь асуудал болж байна. Өлсөж, туйлдаж буй хүүхдүүдэд буруутан хайж байгаа бол хороонд нь ханд. Бидний үйл ажиллагааг харлуулах гэсэн, өөрсдийн нэр хүндээс зайлуулах гэсэн оролдлого гарч байгаа нь эмгэнэлтэй байна. Хоол тэжээлийн дутагдалтай хүүхэд манай дүүрэгт маш олон бий. Гэтэл хороо, дүүргээс “тийм юм байхгүй” гэж байна. Тэгэхээр бүгд цатгалан, боломжтой амьдардаг гэж ойлгогдоно биз дээ. Бодит байдал тэс өөр, зүрх шимшрэм байхад хороон дарга нь энэ нөхцөл байдлаа мэддэггүй, эсвэл мэдсэн ч хүний зовлонг мэдрэхээ байчихсан хөлдүү хүмүүс байгаа нь харамсалтай.

-Эмнэлгийн дарга “11 сартай хүүхэд өлсөж үхжээ” гэж ярьсан гэж хүмүүс ойлгосон?

-Энэ талаар бодит мэдээлэл өгөөч гэж нэгэн телевизээс урьсан. Би ч нөхцөл байдлаа ярьж, олон нийтэд зөв ойлголт төрүүлэх боломж юм байна гээд зөвшөөрсөн юм. Гэтэл миний ярьсан зүйлээс хэсэгчлэн авч, огт хэлээгүй үгийг титр болгон тавьж гаргасанд үнэхээр эгдүүцэж байна. Би эмч хүн байж юу гэж

ийм үг ярих билээ. Дээр нь нас барсан шалтгаан нь “өлсгөлөн” гэж бичсэн шүүх эмнэлгийн дүгнэлтийг хараагүй байж нэг ч эмч хүн ингэж хэлэхгүй шүү дээ.

-Нийгэм даяар энэ тохиолд-лын үнэн худлыг шүүх гэж оролдож байна. Гэтэл цаана нь мянган мянган хүүхэд өлсөж, өв дөж байгааг манай сонин хөнд сөөр ирсэн юм. Та энэ та-лаар тодорхой мэдээлэл өгөх байх?

-Би хэлэх үгтэй, хийсэн ажилтай хүн. Намайг ажил авах үед энэ дүүргийн 0-1 насны хүүхдийн эндэгдэл 10-15 хувь, 1-5 насанд 3-4 хувьтай байсан бол өнгөрсөн онд нярайн эндэгдэл 8.1 хувь, 1-5 настай хүүхдийн эндэгдэл 1.2 хувь болж буурсан. Хүүхдийн өвчлөл буурах шалтгаан хоол хүнстэй шууд хамааралтай. Нялх хүүхдийн бүх эрхтэн цоо шинэ, стресстэж нойргүйдээд, бие эрхтнээ гэмтээгээд байдаггүй тул хоол л байвал өвчлөх шалтгаан байхгүй. Хоол хүнснээс хэрэгцээт шим тэжээлээ авч чадахгүй бол дархлаа суларч өвдөнө. Харин хоол хүнсний дутагдалтай, дархлаа муу хүүхэд ямар ч өвчин туссан маш хүнд, бүр нас барах шалтгаан болж болзошгүй. Баянзүрх дүүргийн хэмжээнд нэн ядуу, эмзэг бүлгийн 208 өрхөд 0-5 насны хүүхдүүд амьдарч байна. Тэдний дэлгэрэнгүй судалгааг өрхийн эмнэлгүүд гаргаж өгдөг. Бид тэднийг хүнсний талон, ха-лам жийн үйлчилгээнд бүрэн хам рагдсан эсэхийг лавлах зо-рилгоор холбогдох яаманд су-далгаагаа өгдөг. Эмзэг бүлгийн өр хийн хүүхэд өвчнөөр нас барж бай гаагийн цаад шалтгаан бол өлс гөж байгаа амьдралынх нь нөхцөл.

-Тэдгээр өрхийг хүнсний та-лонд бүрэн хамруулсан байв уу?

-Бид сүүлийн судалгааны араас ямар арга хэмжээ авсан талаар мэдээлэл аваагүй байна. 2017 онд мөн ингэж судалгаа өгөхөд 25

хувьд нь төрийн халамж хүрээгүй байсан.

Бид эмзэг бүлгийнхнээ баян болгож чадахгүй ч байгаа хүнсээр нь ямар хоол хийж болохыг нь зааж өгдөг. Эрүүл мэндийн зөв лөмжид бай-даг шиг хулуу, бро колины зутан хийж өг гэж тэд-гээр айлд зөвлөх боломжгүй шүү дээ. Тиймээс “хоёр зүсэм талх усанд дэвтээгээд, сүү нэмж, багахан элсэн чихэр, мас-ло той зуураад өгч болно”, “хоёрхон ширхэг төмс ча-наад нухаж амт-лаад өгөөрэй” гэх мэтийн зөвлөгөө өгдөг. Өвөл 11 дү-гээр сард гэрт нь очиход шороон дээр барь сан шалгүй гэрт хувцас ч үгүй хүүхдүүдээ харж суугаа өрх толгойлсон эмэгтэйд хэн “гараа угаа, дасгал хий, шим тэжээлтэй хоол идүүл” гэж зөвлөж чадах билээ. Эмч нар хороон дарга биш учраас ийм байдлыг ха-раад бүртгэл данс хөтлөөд, асуумж бөглөчихөөд гараад явж чаддаггүй юм. Хүн учраас сэтгэл нь өвдөнө, тэгээд ядаж хэд хоног дулаан, хоолтой байг гээд хүндэрч болзошгүй хүүхдээ аваад эмнэлэгт хэвтэх бичиг хийж өгнө. Гэвч дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг 20 жилийн өмнө хувьчлагдчихсан, тийм хүмүүсийг “ор байхгүй” гээд авахгүй.

-Баянзүрх дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг төрийн байгууллага биш юм уу?

-Саяхан 20 жилийн ойгоо тэм дэглэсэн шүү дээ. Уг нь байгуулагдаад 50 жил болж байгаа ч хувьд очсон оноороо түүхээ бичээд явж байна.

-Танай дүүрэгт хүн ам олноор суурьшсан, мөн захиргаанд нь үргэлж л тамга тэмдгийн хэрүүл өрнөсөн газар гэж ойлгогддог?

-Нэг хороонд 12 мянган оршин суугчтай байх стандарт бий. Гэтэл манай дүүрэгт ихэнх хороо 18 мянга, нэг хороо бүр 27 мянган хүн амтай. Дээрх стандартыг мөрдвөл Баянзүрх дүүрэг 40 хороотой байх ёстой. Нэг хороонд дөрвөн эмч ажиллалаа гэхэд нэг эмчид 5000 орчим хүн ногдоно. Тэр дунд олон нялхас, жирэмсэн эх, хавдартай өвчтөн, хөгжлийн бэрхшээлтэй, ажилгүй иргэд бий. Хөгшчүүд, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс өрхийн

эмчээ очиход нь загнана, уулын мухарт зориод хүрэхэд томчууд архидсан, хүүхдүүд “хаягдчихсан” айл угтана. Ийм эмзэг бүлгийнхэн дунд орж ажиллаж буй өрхийн

эрүүл мэн дийн төвийн эмч, сувилагч нар л нөхцөл байдлыг хамгийн сайн мэднэ.

Гэтэл манай дүүр-гийн хүүхдүүд бүгд сайхан гэх гээд бай-гаа юм уу. Эсвэл сэтгүүл зүй бодит байдлыг мэдээлэх бус, хагаралдуулах зорилготой байдаг юм уу. Худал мэдээлэл тараасан хэрэг то-хож, цагдаагийн бай-гууллага нь хариуц-лага тооцно, төрийн бай гууллагууд нь “манайд бүх юм сайхан байна” гээд

хэлчихээр энэ байдал засар-чихдаг юм уу. Бодит байдлаа хар л даа.

Өглөө ажилдаа ирэхдээ “108”-ийн машин хараад л гол зураад явчихдаг юм. Манайд маш их ирдэг. Хүчирхийлэлд өртсөн, хаягдсан хүүхдүүдийг авчирч, бэлгийн замын өвчин, бусад шинжилгээнд хамруулдаг юм.

-Ийм байдал сүүлийн үед улам ихэссэн үү, эсвэл эртнээс байсаар ирсэн үзэгдэл үү?

-Би 1995 онд төгсөөд яг энэ байшиндаа анх ажиллаж байсан. Нарантуул, Баянзүрх захын орчмоор дан гэр хороололтой, хотод нүүж ирэгсэд, наймаачид голдуу амьдардаг, өрхийн амьжиргаа нь өнөөдрийн эмзэг бүлгийнх шиг л байсан. 1993 оноос Монгол Улсад дархлаажуулалтыг хуульчилж вакцин хийж эхлээд хоёрхон жил болж байсан тул түүнийг ойлгуулж, хамруулах ажил өрнөж байв. Мөн жирэмс-нээс хамгаалах спериаль танил-цуулж, олон хүүхэдтэй эмзэг бүлгийн эхчүүдийг хамруулахын төлөө ажиллаж байсан. Эндээс би гараагаа эхэлж, өдий зэрэгт хүртэл суралцсаныхаа “өр”-ийг одоо төлж байна гэж боддог.

-Таны ажиллаж байсан үе, өнөөгийн нөхцөл хэр өөрч-лөгдсөн бэ?

-Би 2017 оны нэгдүгээр сард энэ төвийн даргаар ирсэн. Үнэхээр ой гутсан. Энэ олон засаг дарга, эмнэлгийн дарга нар яаж ийм байлгаж чадав аа. Намайг ажиллаж байхад л байсан ширээ халцарч, элэгдэж, ашиглалтын хугацаа аль хэдийн дууссан ч дээр нь хуулга наагаад хэрэглэсэн

Хоол тэжээлийн дутагдалтай хүүхэд манай дүүрэгт маш олон бий. Гэтэл хороо, дүүргээс “тийм юм байхгүй” гэж байна. Тэгэхээр бүгд цатгалан, боломжтой амьдардаг гэж ойлгогдоно биз дээ.

ЗГМ: ЗОЧИНЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 15 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)

БЗД-ийн ЭМТ-ийн архиваас

ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН НЭР: Компрессорын удирдлагын самбар тоноглол нийлүүлэгчийг сонгон шалгаруулах .ТЕНДЕР ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ДУГААР/ГЭРЭЭНИЙ ДУГААР: УСУГ-ХА-2020-61

Ус сувгийн удирдах газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Компрессорын удирдлагын самбар тоноглол нийлүүлэгчийг сонгон шалгаруулах тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Тухайн тендерт эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 50,000 /тавин мянган/ төгрөгний цахим тендерийн хураамж төлж оролцоно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.

Үүнд: Сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 онуудын

Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлнэ.

Сүүлийн 2 жилд буюу 2018, 2019 он тус бүрд бараа нийлүүлсэн тухай мэдээлэл ирүүлнэ.

Борлуулалтын орлого нь сүүлийн 2 жил буюу 2018, 2019 он тус бүр төсөвт өртгийн 100 хувиас дээш байх.

Тендерийн хамт 1,200,000 /нэг сая хоёр зуун мянган /төгрөгний тендерийн баталгаа тус ирүүлнэ.

Хүчинтэй байх хугацаа: 2020 оны 7 дугаар сарын 26-ны өдрийг дуустал.

Тендерийг 2020 оны 5 дугаар сарын 29-ний өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө цахим системээр тендерийн материалаа ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 5 дугаар сарын 29-ний өдрийн 10 цаг 30 минут-аас нээнэ.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Дотоодын давуу эрх тооцохгүй. Гадаадын этгээд оролцох эрхгүй.

Хаяг: Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, Ус Сувгийн Удирдах

газар, Токиогийн гудамж-5, өөрийн байр, Б.Лхагвасүрэн Утас: 70157018-125

Тендер шалгаруулалтын нэр: “Монгол орны ус ашиглалтын баланс тооцох судалгаа” –ны зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер

Тендер шалгаруулалтын дугаар: БОАЖЯ/202002107

1. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам нь “Монгол орны ус ашиглалтын баланс тооцох судалгаа”-г хэрэгжүүлэх зорилгоор зөвлөх үйлчилгээний гэрээ байгуулах гэж байгаа тул зөвлөхийн үйлчилгээ үзүүлэх хүсэлтэй этгээдийг мэдүүлгээ ирүүлэхийг урьж байна.

2. Мэдүүлгээ ирүүлж буй хуулийн этгээд нь “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай” хуулийн 14–16 дугаар зүйлд заасан шалгуур үзүүлэлт, шаардлагуудыг хангаж буйг нотлох дараах баримт бичгийг ирүүлнэ.

-Байгууллагын ерөнхий танилцуулга;-Аж ахуйн нэгжийн гэрчилгээний хуулбар

/нотариатаар гэрчлүүлсэн/;-Зөвлөх нь усны мэргэжлийн

байгууллагын эрхтэй байна. /Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайдын А-307 тушаалын 1.1.1, 1.1.2, 1.1.3, 1.1.4, 1.1.5/

Ажлыг богино хугацаанд чанартай гүйцэтгэх зорилгоор зөвлөхүүд түншлэлийн хэлбэрээр оролцох боломжтой эсэх; Зөвшөөрнө

4. Сонирхсон этгээд нэмэлт мэдээллийг 2020 оны 05-р сарын 07-ны өдрийн 11 цаг 00 минут хооронд авч болох бөгөөд мэдүүлгээ Худалдан авах ажиллагааны цахим систем (www.tender.gov.mn)-ээр 2020 оны 05-р сарын 11-ны өдрийн 11 цаг 00 минут-ны дотор ирүүлнэ үү.

Хаяг: 15160 Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Засгийн газрын байр 2 дугаар байр,Нэгдсэн үндэстний гудамж -5/2,

Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны 2-р давхар, 208 тоот өрөө Харилцах утас: 51-266305

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА ЗӨВЛӨХ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ТУХАЙ ЗАРЛАЛ Огноо: 2020-04-29Огноо: 2020.04.29

хэвээрээ л байсан. Эмч нарын өрөө, мэс заслын боолтны өрөөнд дусаал гоожоод тааз нь халцарч унасан, хаалга, хана, цэвэр бохир усны шугам гээд хүний гар огт хүрэлгүй өмхөрч муудсан байсан. Дүүргийн иргэдийг яаж ийм өрөөнд эмчлүүлж, үйлчлүүл гэж чаддаг байна, “яаж дээрэлхэж байна аа” л гэмээр. Эмч нарыг ийм орчинд ажиллуулж чадаж байхад эмзэг бүлгийнхэндээ хүрч халамж хамгааллаа үзүүлнэ гэдэг хол. Үзүүлэх үйлчилгээ ч завхарсан байсан. Хүмүүс эмнэлэгт үзүүлэх гэж шөнөжин дугаарладаг, харуул нь “оочир” зардаг, эрүүл мэндийн бичиг мөнгөөр тамгалж өгдөг, асрагч сувилагч нь барьж гүйдэг гээд замбараагүй зүйл их байсан.

Ингээд бид олон сувгаар хандсан юм. НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн тусламж ч авсан, УИХ-ын гишүүдэд ч хандаж байв. Б.Са-ранчимэг гишүүн эхо аппарат, тех ник тоног төхөөрөмж олныг ший дэж өгч байлаа. Хийе гэвэл ху га цаа багаддаггүй юм байна, мөн их мөнгө ч ордоггүй юм байна.

-Танай төвийн санаачилгаар эмзэг бүлгийн иргэдэд туслах аян өрнүүлсэн. Явц хэр байна?

-2017 оноос хойш одоо зургаа дахь удаагаа ийм аян зохион байгуулж байна. Өмнө нь 11 дүгээр сард голдуу явуулдаг байсан ч энэ удаа эдийн засаг муудаж, нэн ядуу иргэдийн амьдрал улам хүндэрсэн тул аянаа яаралтай өрнүүлэх шаардлагатай болсон. Аянд хандив өгөхийг хүссэн иргэдээс мөнгө авдаггүй, хүнсний зүйл, хувцас, тоглоом бусад зүйл авдаг. Ямар ч муу мэдээ сайн хүмүүст нөлөөлдөггүй юм байна. Тийм хүмүүс олон юм гэдгийг энэ аян харуулж байна.

Манай ажилчид ч олон удаа энэ ажлаа хийсэн болохоор гаршсан. “Хувийн машинаараа явлаа, бензин, тос” гэхгүй, “ажлын цаг дууслаа” гээд орхиод явахгүй, бүгд чин сэтгэлээсээ ханддаг. Ийм хамт олонтой учраас бидний ажил бүтэмжтэй, бага, багаар ч гэсэн урагшилж байна. Нэг удаагийн аян өрнүүлж, хоол тараасны дараа хүүхдийн өвчлөл

эрс буурдаг. Бүртгэлээс тодорхой харагдана.

-Энэ удаа эмзэг бүлгийн өр-хүү дээр явахад юу өөрч лөгдсөн байна?

-Бидний судалгаанд ороогүй, хаягжилтгүй айл зөндөө нэмж буусан байна. Манай төвөөс 4-5 баг хандиваар ирсэн зүйлсийг эмзэг бүлгийн нэн ядуу өрхүүдэд тарааж өгч байна. Одоогийн байдлаар нэг хүн 12-17 айлаар орсон байна. Тэдний мэдээлснээр өвөл явж байсан үеэс нөхцөл байдал улам дордсон. Хүнсний талонд хамрагдаагүй өрх олон байгааг мэдлээ. Мөн цахилгааны мөнгөө өгч чадаагүй тул тогоо таслуулсан айл маш их байна. Жирэмсэн болон нярай нэмэгдсэн гэх мэт бараан мэдээлэл л их байна даа.

-Эмч нар ингэж яваад байдал засрахгүй байх. Цаашид ямар аргаар нэн ядуу өрхүүдийн тоог бууруулж болох вэ?

-АНУ-ын хөгжлийн нууц нь хоёр сая сайн дурын ажилтны нуруун дээр боссон гэж ярьдаг. Энэ сайн дурынхныг бэлтгэж, төрүүлдэг хүн бол нийгмийн эрүүл мэндийн мэргэжилтэн. Тэд нийгмийнхээ гүн рүү орж ажилладаг. Ингээд өвдсөн болон өвчлөх эрсдэлтэй

бүлгийг гаргаж, өөрчлөх зан үйл, арга замыг нь зааж өгдөг тэмцэгч нар байдаг. Тухайн хүний оюун санаа, зан үйлийг өөрчилснөөр нэн ядуу, эмзэг бүлгийнхэн багасна. Цагийн болон байнгын ажил олгогч компаниудад эдгээр иргэнийг батлан дааж, холбож өгдөг. Ингээд эмзэг бүлгийнхнийг ажлын байраар хангасан аж ахуйн нэгжүүдийг төрд уламжилж, үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг

үзүүлэх маягаар эргэх холбоотой ажилладаг. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаагаар эмзэг бүлгийнхнийг ийм маягаар дэмжиж, цөөрүүлж ирсэн хөгж-лийн түүх олон улсад бай на. Түүнээс биш ТББ-уудад мөнгө өгөөд, бай шин барьж өгөөд энэ асуу дал шийдэгдэхгүй.

2017 оноос хойш зургаа дахь удаагаа ийм аян зохион байгуулж байна. Өмнө нь 11 дүгээр сард голдуу явуулдаг байсан ч энэ удаа эдийн засаг муудаж, нэн ядуу иргэдийн амьдрал улам хүндэрсэн тул аянаа яаралтай өрнүүлэх шаардлагатай болсон.

Баянзүрх дүүргийн хэмжээнд нэн ядуу, эмзэг бүлгийн 208 өрхөд 0-5 насны хүүхдүүд амьдарч байна.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ16 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) СУРТАЛЧИЛГАА

17ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)ГОО САЙХАН

Н.Сийлэн, ЗГМ Сонин

● Биеийн жин: 60 кг● Биеийн өндөр: 173 см● Биеийн харьцаа: 110:70:120● Үсний өнгө: Гилэн хар ● Нүдний өнгө: Хар● Төгссөн сургууль: Citi их сургуулийн оюутан ● Мэргэжил: Агаарын тээврийн үйлчилгээ ● Идэх дуртай хоол: Бүгд л гоё ● Дуртай сүрчиг: Lacoste● Дуртай өнгө: Цагаан● Хобби: Сагс тоглох, найзуудаараа

хөгжилдөх● Зорилго: Мэргэжлээрээ амжилттай ажиллах● Дуртай брэнд: Versace, YSL● Нууц авьяас: Нууц ● Багын хоч: Бор ишиг ● Үзэх дуртай кино: Инээдмийн болон гэмт

хэргийн төрлийн кино ● Хэлэх дуртай үг: Баярлалаа ● Өглөөг хэрхэн эхлүүлдэг вэ: Эхлээд утсаа

шалгана● Гоо сайхны ямар бүтээгдэхүүн

хэрэглэдэг вэ: Тухайн үед таалагдсан бүтээгдэхүүнээсээ сонголт хийдэг

● Жингээ хэрхэн барьдаг вэ: 18:00 цагаас хойш юм иддэггүй

● Утасны дэлгэцэн дээрх зураг: Tom hardy ● Instagram хаяг: xx_uranzvv_milfie_xx

Энэ удаагийн “Гоо сайхан” буланд фото модель Т.Уранзүүг онцолж байна. Төгс биеийн харьцаа, өвөрмөц шивээсээр имижээ бүрдүүлсэн үзэсгэлэнт бүсгүй маань онгоцны үйлчлэгч мэргэжилтэй бөгөөд ирээдүйд мэргэжлээрээ амжилттай ажиллах зорилготой. Тэрбээр сайхан бие галбираа хадгалахын тулд 18:00 цагаас хойш хоол иддэггүй аж.

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ18 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) “CARS & COFFEE” ЦУВРАЛ

МОНГОЛ УЛС АВТОНОМИТ, ТОТАЛИТАР ТОГТОЛЦООНД ШИЛЖИХГҮЙ, ГАДНЫН БҮРЭН НӨЛӨӨНД ОРДОГГҮЙ Л ЮМ БОЛ ТУСГААР ТОГТНОЛ, ЭРХ ЧӨЛӨӨГӨӨ ТУНХАГЛАСААР БАЙГАА ЦАГТ Б.ШАРАВ БИДНИЙ БҮТЭЭЛ ЭГШИГЛЭСЭЭР Л БАЙХ БОЛНО.

Оюун ухаанаараа тасарсан хүмүүсийн үгийг

дагамаар байна

Монгол хүн бүрийн зүрхэнд эгшиглэдэг Мандухай сэцэн хатан, Мөнх тэнгэрийн хүчин дор, Би чамд хайртай кинонуудын хөгжмийг зохиосон Төрийн хошой шагналт, Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, хөгжмийн зохиолч Нацагийн Жанцанноровыг Монголын хөгжмийн урлагийн үндэс суурийг тавилцсан гол хүмүүсийн нэг гэхэд буруудахгүй. Өөрийн бүтээлүүдийг үр хойчдоо зориулан

туурвисаар ирсэн түүнийг танихгүй Монгол хүн ховор хэдий ч тун чиг нээлттэй нэгэн гэдгийг хүмүүс тэр болгон мэддэггүй байх. Энэ удаагийн дугаарт бид 100 км/ц хурдыг таван секундэд авдаг дөрөвдүгээр үеийн BMW X5 загварын автомашиныг сонголоо.

-Соёлын хувьд Монгол орон маань бусад улс, орнуудын төв болж чадаж байна уу?

-Ер нь төв болж чадаж байна, чадахаас ч өөр арга байхгүй. Бидний оюун санаа, нийгмийн баримжаа, соёлын уламжлал зэрэг нь өөрчлөгдсөн ч бидэнд бахархах зүйл хангалттай бий. 1926 онд Гэгээрлийн яамнаас Орос руу явуулсан оюутнууд том соёл босгосон. Д.Нацагдорж гуай “Учиртай гурван толгой” дуурийн зохиолыг бичиж, Д.Намдаг гуай найруулсан байдаг. “Учиртай гурван толгой” бол У.Шекспирийн “Ромео, Жульетта хоёр” жүжгийн зөрчилтэй гурвалын эмгэнэлт төгсгөл бүхий ерөнхий зарчмыг монгол хөрсөнд буулгасан бүтээл. Дуурийн театрын дарга байсан Л.Намхайцэрэн гуай Германд суралцаж ирээд Монголын анхны гүүрийг барилцаж байв. М.Дугаржав гуайн зохиосон “Үхэрчин хүү”, “Баянмонгол” зэрэг сайхан дуу бий.

-Аливаа үндэстэн дуурьтай байх нь соёлын том хэмжүүр болж чадах уу?

-Дуурь гэдэг нь дуучны мэргэж-лийн бүхий л чадварыг бүрэн илэрхийлэх хөгжимт жүжиг юм. Дуурьтай байх нь сэтгэхүйн түвшинд соёлын өндөр үзүүлэлт мөн ч бодитоор соёлын хэмжүүр хэмээн үзэхэд асуудалтай. Монгол зохиолчдын бүтээлийг Ж.Верди, Ж.Пуччини нарын дуурь шиг дэлхий даяар тоглох цаг болоогүй. Би дуурь зохиох гэж олон удаа эхлүүлж үзсэн.Одоогийн байдлаар Өндөр гэгээн Занабазарын тухай дуурийн эхлэл 30 минутыг зохиосон байгаа. Гэвч яг дуусгах гэхээр философи гүн ухаан, тэнгэр бөө мөргөл, шүтлэг, бурхны шашинтай уялдуулж үзэхээр итали маягийн дуурь хийх хэцүү юм байна гээд би зогсчихоод байна. Симфони ч ялгаагүй.

-Таны нэр түүхэнд тодоор бичигдэж үлдсэн. Мандухай сэцэн хатан киног үзсэн ч, үзээгүй ч бүх хүн хөгжмийг нь мэднэ шүү дээ.

-Социализмын үед Чингисийн тухай шүлэг бичүүлдэггүй, эх орноороо омогших үзлийг дэвэр-гэдэггүй байсан даа. Монгол Улс автономит, тоталитар тогтолцоонд шилжихгүй, гаднын бүрэн нөлөөнд ордоггүй л юм бол тусгаар тогтнол, эрх чөлөөгөө тунхагласаар байгаа цагт Б.Шарав бидний бүтээл эгшиглэсээр л байх болно. Үүнээс гадна бидний тухайн үед хийж байсан сэтгэл гээний дэвшил дараагийн үед уламж лагдаад, шинэчлэгдээд үлдэнэ.

-Өдөр тутмын амьдралдаа та юунаас хамгийн их урам авч, омогшдог вэ?

-Миний хэлж буй үг бусдад хэрэг болж байгаа нь заримдаа мэдрэгддэг юм. Бас миний зохио-сон хөгжим хүний сэтгэлийг хөдөлгөж байна гэдгийг мэдрэх л хамгийн их урам өгдөг. Гэхдээ хүмүүстэй уулзаж, ярилцаад сууж байхад би болоогүй байна, бид ч

болоогүй байна даа гэж бодох үе их гардаг.

-Тэгж бодож өөрийгөө гол-дог хүмүүс цөөн байдаг байх? Эсрэгээрээ мэдэмхийрч, онгир-дог нь олон юм шиг санагддаг.

-Би нэг үгийг байнга хэлдэг юм. Монгол үндэстэн хамгийн шилдэг үндэстэн байх албагүй. Монгол нь хамгийн муу нь ч байх албагүй. Бид тэнгэр заяатай, хөх толботой, Чингисийн цус үүгээр гүйж байна гээд байх хэрэггүй. Харин манай үндэстэн бусдаас өөр. Бусдаас өөр байгаа нь бидний давуу тал юм. Нүүдлийн мал аж ахуйг үгүй болговол монгол үндэстэн язгуур чанараа алдана. Нүүдлийн соёл мөхвөл яруу найраг, дуу хөгжим, утга зохиол, ёс заншил гээд бүх зүйл өөрчлөгдөнө. Бас социалист системээс салсан бол эргэлт буцалтгүй салмаар байна.

-Аливааг шүүмжлэх, муулах хоёрын хооронд асар том ялгаа бий шүү дээ. Хамгийн их эрхэмлэж, хайрладаг зүйлээ сайжруулахын тулд шүүмжлэх эрхтэй байх хэрэгтэй.

-Надаас өөр хүн бий гэдгийг ер нь бодож байх ёстой. Надаас өөр сонирхолтой, өөр бодолтой, өөр хүсэл зоригтой нэгэн байхад надтай ижил зовлон туулж байгаа хүмүүс ч бий гэдгийг санаж явах хэрэгтэй.

-Бас хүмүүс өөр үзэл бодолтой байх эрхтэй. Тийм үү?

-Монголд бол заавал надтай адилхан үзэл бодолтой, эсвэл надаас дор байх ёстой гэдэг.

Монгол чуудыг ерөөс их цэцэн цэлмэг гэж хэлдэг нь нүүдлийн соёлтой холбоотой. Одоо ч тэр нь хэвээрээ. Шударга бусын хонгил, Элсний 13, ЖДҮ-чин гэж гоё нэр өгч алиалж байгаад төдхөн мартчихна.

ялгарах, тодрох, илүү гарах гээд феодалын сэтгэхүйтэй болчихсон. Бусадтай ижил түвшинд байж болохгүй, заавал илүү байх ёстой юм уу?

-Сүүлийн үед монголчуудыг эх оронч биш боллоо, эх оронч үзэлгүй болсон нэгнийгээ Хятадын эрлийз гэж дуудаж байна. Харин би монголчуудыг эх оронч хүмүүс биш гэж ерөөсөө бодохгүй байна. Төр харин төр шиг байх ёстой. Үүний тулд хууль олонхын эрх ашигт нийцсэн бөгөөд хүн бүрт ямар ч алагчлалгүй үйлчлэх ёстой. Тэгэхээр надад эх оронч үзлийн талаар уриалах ямар ч шаардлага гарахгүй. Хар тамхи татсан даргын хүүхэд, ардын хүүхэд хоёр адилхан ял авдаг болчихвол тэр л эх оронч үзлийг дэмжинэ. Сайн сонгууль хийж, хүчирхэг төртэй болъё гэвэл бас иргэний боловсролыг дээшлүүлэх хэрэгтэй. Иргэд боловсролтой болчихвол нам, хүн хоёроо ялгана.

Бусад нь хүлээн зөвшөөрсөн удирдагч, бусдад хүлээн зөв-шөөрүүлсэн удирдагч гэж хоёр өөр төрлийн манлайлал байна. Бусдад хүлээн зөвшөөрүүлсэн манлайлагчид бидэнд байсан. Гэхдээ одоо хэрэггүй. Бусад нь хүлээн зөвшөөрсөн манлайлагч олж авах өнөөдөр даанч хэцүү. Тэгэхээр парламентын засаглалаа бариад, иргэдийн боловсролоо дээшлүүлээд, нүүдлийн соёлоосоо авах, гээх зүйлээ шигшээд, дэлхийн ололтоос зохицох, зохицохгүйг шүүж тунгаагаад,

заримыг нь монголчлоод, үлдсэнийг нь шууд хэрэгжүүлэх хэрэгтэй.

-Аливаа нийгмийн хөгжлийн багана болсон, урлаг, уран зураг, уран зохиол, хөгжим, бизнесийн гэх мэт салбарын хүмүүс байдаг. Өнөөдрийн байд лаар хэт их мэдээллийн дунд хүмүүс баримжаагаа алдаад байгаа юм болов уу гэж би боддог. Яг аль нь зөв, буруу, аль нь дэвшилттэй вэ гэдгийг дүгнэхийн тулд багана болсон хүмүүсээс зөвлөгөө авах шаардлагатай юм шиг?

-Оюун ухааны хувьд тасарсан хүмүүсээ хүлээн зөвшөөрөөд, тэр хүмүүсийн үгээр явмаар байна. Төрийн менежмент гэдэг нь тийм хүмүүсээ зөв ашиглахыг хэлдэг болов уу. Түүнээс биш сайн удирдагч гарч ирэхийг хүлээвэл бүтэхгүй.

Цахим ертөнцийн их мэдээлэлд хахахаар нийгэм өөрөө саармаг-жих хандлагатай болдог юм байна. Жишээлбэл, намайг нийгмийн талаар, сэтгэлгээний асуудлын талаар үзэл бодлоо илэрхийлэхэд Жанцанноров хөгжмөө л бичээсэй, мэдэхгүй зүйлийнхээ талаар яриад байх юм гээд ам тагладаг. Өнөөдрийн Монгол орныг хөгжмийн зэмсэгтэй харьцуулбал юутай адилхан бэ гэхээр нь би хөггүй ятга шиг байна гэж хэлээд адлуулж байсан удаатай (инээв).

-Тэр яг оновчтой бөгөөд голыг нь олсон тайлбар байсан шүү.

-Бас нэг удаа төрийн өндөрлөгт ямар хүн дутаад байна гэхэд Сатай сайд шиг хүн хэрэгтэй байна гэж хэлээд бас буруудсан. Исмайл нь би байна гээд бичээд байсан шүү дээ.

-Улстөрчид үгээр тоглодог болжээ. Асуудлыг газар дээр нь шийдэхийг үүрэг болгов, эсвэл ингэж шийдэх чиглэл өглөө гэдэг. Үнэндээ асуудал шийдэгддэггүй.

-Хуулиа зөрчөөд газар дээр нь асуудлыг шийдээд байхаар хэн, хаана зөв шийдвэр гаргах юм бэ?

-Тань шиг нийгмийн багана болсон хүмүүс агаар дүүргэж явах учиртай. Мэдэж байгаа зүйл дээрээ хүн даруухан байх алба байхгүй. Гэхдээ Монголд дурын нэг хүн Трамп АНУ-ыг яаж удирдахыг зааж, шүүмжилдэг болоод байна.

-Тэгвэл хоттой хонио бэлчээгээд гурван өдөр сайтар ажиглах хэрэгтэй. Хэдхэн сэрх, хэдхэн хонь зүсээрээ түрүүлээд л явдаг юм. Хотонд хамгийн тэргүүнд орж ирнэ, гарч явна. Хүн ч бас тэгэхгүй л бол хэцүү.

-Монголын нийгэм мөс зүсэгч-дээ их өмгөөлж, хамгаалах хэрэгтэй, тэднийг хүлээн зөвшөөрөх ёстой гэсэн үг үү?

-Ер нь хөлбөмбөгийн талбай дээр байгаа мэт байх ёстой шүү дээ. Шүүгч нь шүүгчээ, довтлогч нь довтлогчоо, хамгаалагч нь хамгаалагчаа хийхгүй бол цөмөөрөө довтлогч хийвэл хэцүү биз дээ.

-Хүмүүс “Жанцанноров гуай та соён гэгээрүүлэх ажил хиймээр байна. Эх оронч үзлийг түгээмээр байна. Та нар л уран бүтээл, үг үйлдлээрээ нөлөөлнө” гэдэг. Ерөөс төрд зүтгэх гэж байгаа хүн өөрийгөө хязгаарлах замдаа очиж байна гэдгээ ухаарах ёстой юм. Өмсөж зүүж, эдэлж хэрэглэж байгаа нь ч даруухан байх ёстой юм. Наадмаар харагддаг олон том машинуудыг сүйх тэргээр орлуулчихвал XIX зууны баяд ноёдын даншиг наадам санаанд ороод байдаг юм. Бусдаас

ХОСТ: Э.ДОЛГИОНЗОЧИН: Н.ЖАНЦАННОРОВ

19ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)ШИНЖЛЭХ УХААН

Цар тахлын талаарх

Гэйтсийн таамаг

“ҮХЛИЙН АЮУЛААС АВРАХ ЭМЧИЛГЭЭ, ВАКЦИН ГАРСАН НЬ БАТАЛГААТАЙ БОЛОХ ХҮРТЭЛ ЗАСАГ ТӨРИЙН ЯМАР Ч ТОГТООЛ ШИЙДВЭР ХҮМҮҮСИЙГ ЦЭНГЭЛДЭХ ХҮРЭЭЛЭНД ЭРГҮҮЛЭН АВЧИРЧ ДӨНГӨХГҮЙ БАЙХ”

Хүн төрөлхтөн үхлийн уршигт вирусийн хор хөнөөлийг нэг мөсөн гэтлэн давахад нэгээс хоёр жил шаардлагатай

Их Британи анагаах ухааны бүх судалгааг

коронавируст чиглүүллээ

Умард мөсөн далай хайлж дуусах цаг

Коронавирусийн цар тахал хэзээ арилж хүн төрөлхтөн хэвийн амьдралдаа эргэж орохыг

тэрбумтан, филантроп Билл Гэйтс Le Figaro сонинд өгсөн ярилцлагадаа таамаглав.

Microsoft-ыг үндэслэгчийн бодлоор хүн төрөлхтөн үхлийн уршигт вирусийн хор хөнөөлийг нэг мөсөн гэтлэн давахад нэгээс хоёр жил шаардлагатай. Цар тахлын нэгдүгээр үеэс гарахын тулд халдвар шат дамжин хүрээгээ тэлэх эрсдэлгүй тогтолцоо үүсгэх шаардлагатай.

Вирус халдахаас болгоомжлох айдастай уялдан хүмүүсийн биеэ авч явах дадал хэвшил цаашид эрс өөрчлөгдөнө хэмээн тэрбумтан үзэж байна. “Үхлийн аюулаас аврах эмчилгээ, вакцин гарсан нь баталгаатай болох

хүртэл засаг төрийн ямар ч тогтоол шийдвэр хүмүүсийг цэнгэлдэх хүрээлэнд эргүүлэн авчирч дөнгөхгүй байх” хэмээн Гэйтс таамаглав.

Амьдралын хэвийн голдрилд шилжих түлхүүр нь вакцин бүтээх явдал хэмээн тэрбумтан тайлбарлав. Шинэ төрлийн корона вирусийн вакциныг бү-тээж хөгжүүлэх ажилд Билл, Мелинда Гейтсийн сан ч хувь нэмэр оруулж байгааг тэр бээр дашрамд нь дурд сан юм. COVID-19 өвчнийг оно шилж, эмчлэх Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгуул лагын (ДЭМБ) глобал санаа чилгад АНУ ч нэгдэнэ хэмээн найдаж буйгаа илэр-хийл сэн Гэйтс тус байгуул-лагыг санхүүжүүлэхээс тат-галз сан Трампын шийдвэрийг шүүмжиллээ.

Билл, Мелинда Гэйтсийн сан COVID-19 өвчнийг эмчлэх судалгааны ажилд 100 сая

О.Мишээл, ЗГМ сонин

ам.доллар хандивлаад байна. Жон Хопкинсын их сургуулийн

дөрөвдүгээр сарын 27-ны тооцоогоор, дэлхий даяар гурван сая гаруй хүн коронавирусийн халдвар туссанаас 208 мянга нь эрсдэж, 878 мянган хүн эдгээд байна. АНУ-д нэг сая гаруй хүнд вирус халдварлажээ. █

Их Британийн анагаах ухааны судалгааны лабора то-риуд коронавирусийн судал-гаа, вакцин боловс руулах ажилд хүчээ төвлө рүүлж, бусад төрлийн судалгааг ү н д с э н д э э з о г с о о с н ы г ч и х р и й н ш и ж и н т э й өвчтөнүүдэд тус лах Diabe-tes UK буяны байгуул лагын т ө л ө ө л ө г ч Э д в а р д Ж о н с т о н тайлбарлав.

Эмч нар фронтын тэргүүн шугамд “байлдаж буй” цаг үед нэгдсэн вант улсын эрдэмтэд коронавирусийн халдварын судалгаанд хүчээ нэгтгэлээ. Судалгааны чиглэл

өөрчлөгдсөн нь чихрийн шижин болон бусад ноцтой өвчтэй хүмүүсийг эмчлэх эмчилгээнд таагүй нөлөөтэй хэмээн Жонстон үзэж байна.

Тус улсад мөн хавдрын судалгаа эрхэл-дэг байгуул лагууд санхүү жилтийн бэрх шээлтэй тул-гараад байгааг судал гааны Can-cer Research UK анхаа руулав. Тус байгуул лагын харьяа зарим л а б о р а т о р ы г онцгой нөхцөлд нийцүүлэн Их

Британийн эрүүлийг хамгаалах үндэс ний албаны мэдэлд шилжүүлсний зэрэгцээ ажилтнуудын тодорхой хэсэг нь эмнэлгүүдэд ажиллаж байна. █

Манай гарагийн шавжийн тоо толгойг тодорхойлох үүднээс ХБНГУ, ОХУ, Нидерландын эрдэмтэд сүүлийн хагас зуун жилд дэлхийн 1,676 цэгт явуулсан 166 судалгааны тооцоог нэгтгэн харьцуулж үзлээ. Судалгааны тайлангаас үзвэл дэлхийн шавжийн тоо толгой 1990 оноос хойш бараг 25 хувиар цөөрсөн нь сэтгэл түгшим дүн боллоо.

Өмнөд Америк, өмнөд Ази, Африкт сүүлийн жилүүдэд холбог дох судалгаа цөөрсөнтэй уялдан статистик бүс нутгаар харилцан адилгүй гарлаа. Умард Америкт шавжийн тоо толгой цөөрөх явц сүүлийн жилүүдэд

удааширсан бол Европ тивд шавж эрс хурдтай цөөрч байна. Жишээ нь Европ тивийн ХБНГУ-д сүүлийн 30 жилд шавжийн тоо толгой 75 хувиар, латин Америкийн Пуэрто-Рикод бүр 98 хувиар цөөрчээ.

Тоо толгой цөөрөх явц мөн шавжийн экологийн төрөл зүйлээр ялгаатай байгаа юм. Хуурай газрын шавж сүүлийн арван жилд есөн хувиар цөөрсөн байхад цэнгэг усны шавж 11 хувиар өссөн нь хүн төрөлхтөн цэнгэг усны нөөцийг сайжруулж буйтай холбоотой хэмээн судлаачид үзлээ.

Манай гарагийн нийт шавжийн дөнгөж аравны нэг болох цэнгэг

усны шавж ургамлын тоос хүртээх үүрэг гүйцэтгэдэггүй. Гэтэл дэлхийн экосистемийн чухал хэсэг болдог тоос хүр-тээгч шавж цөөрсөөр байгаа нь хүнс тэжээлийн гинжин хэл-хээнд ноцтой занал учруулж байна.

“Та бидэнд түгших ноцтой үндэс байна. Гэхдээ байдал бүр оройтчихоогүй. Цэнгэг усны шавж ихэссэн нь өнөөгийн нийтлэгч чиг хандлагыг ч өөрчлөх найдвар байгааг харуулж буй хэрэг” хэмээн уг судалгааны удирдагч, Лейпцигийн их сургуулийн эрдэмтэн Рул ван Клинк тайлбарлав. █

Гучин жилд шавжийн тоо 25 хувиар цөөрөв

Умард мөсөн далай 2050 он гэхэд бүрмөсөн хайлж дуусах тооцоог ХБНГУ, АНУ, Франц зэрэг улсын эрдэмтдийн хам-тар сан судалгааны тайланд анхааруулав. Уг тайланг Аме-рикийн геофизикийн холбооны (AGU) эрдэм шинжил гээ-ний номын сангаас хэвлэн нийтэлсэн юм.

Судалгаанд оролцсон эр-дэмтэд арктикийн бүс дэх дэлхийн дулаарлын нөлөөг нарийвчлан судалж үзжээ. Бүр 1979 оноос хойш үргэлжилж буй хиймэл дагуулын ажиг лал-тад үндэслэн мөсний нөхцөл байдлыг компьютер загварч-лалд оруулж олон хувил бараар тооцож үзэхэд Арктикийн бүс 30 жилийн дараа бүрмөсөн хайлах дүн гарав.

Дэлхий нийтийн хамтын хүчин чармайлтын дүнд нүүрс-төрөг чийн давхар ислийн ялгар лыг эрс буурууллаа ч мөс хайлах явц удаашрахаас цаашгүй. Ирэх 50 жилд Арктикийн мөснөөс юу ч үлдэхгүй хэмээн эрдэмтэд үзэж байна.

Арктикийн мөсөн бүрхүүл хайлах нь сүйрлийн үр дага-вартай. Далайн мөс нь дэлхийн уур амьсгалын тогтолцоонд чухал үүрэг гүйцэтгэж, нарны гэрлийг ойлгон, Арктикийн бүсийг хөргөж байдаг. Далайн хав, цагаан баавгай зэрэг амьтдын амьдрах орчин нь Умард мөсөн далайн мөсөн бүрхүүл болдог. Мөсөн бүрхүүл үгүй болсноор Умард мөсөн далайн бүсэд эрс бүлээрэх аюул заналхийлж байна. █

Судалгааны чиглэл өөрчлөгдсөн нь чихрийн шижин болон бусад ноцтой өвчтэй хүмүүсийг эмчлэх эмчилгээнд таагүй нөлөөтэй.

Mining companies encounter stock declineMSE tier-I listed Tavan Tolgoi JSC’s share price has been lowered by 35.3 percent within nearly three months, and market value lessened by MNT 121.2 billion.

State of emergency re-extended until May 31State Emergency Commission (SEC) on Tuesday decided to extend the state of emergency declared last February until May 31 at its 20th session.

ZGM DAILY| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ20 2020.04.29, WEDNESDAY~№071 (1350)

Tsedenbal had prepared boys and girls with fire in their eyes, and the economy of the Mongolian People’s

Republic (MPR) had just flourished and industrialized. For example, recalling Darkhan, Erdenet, Baganuur, and Shariin Gol is a sign that some people perceive today’s Mongolia in the 21st century is hopeless. If it was possible, they would revive Tsedenbal from Altan-Ulgii and let him lead.

Retelling Tsedenbal’s story of exile and death means demanding accountability, punishment, and revenge. There will never be a leader like him who had sadly passed away in a foreign country with tears in his eyes for the sake of his country, relatives, and people. We have made a big mistake. People are writing in social media that the backwash of banishing him seems to be coming, God will punish them, and so on. It appears that the elderly and Uvs local council activists are writing about it mostly.

Slogans are saying we are to blame, all Mongolians are to blame, and we have to bow and grieve. It has intended to explain fundamental history for young people who do not know the history and are not interested in it. The democrats conspired to deprive him of his title and let him die overseas (almost in prison). In return, today’s Mongolia is on the verge of collapse. This is simply those people, who are blaming someone for past events, are trying to say.

Such grief and despair. Every autumn, on Tsedenbal’s birthday, and even on his Russian wife’s birthday, the country is forced to mourn or hold a memorial service. Two parties, the MPP and the MPRP, patriotic and nationally-named NGOs, will compete for populism. The content is very simple. The reason why Mongolians are not motivated, poor, unproductive, helpless is someone’s fault. The populists, who eloquently express their anger and stress for democracy and the market, will call for revenge on “someone” with an iron fist. The call continues with a feeling of despair

No need to demand punishment from Mongolian people,

there is accused (1)Blaming Democrats who made the democratic

revolution in 1990 is absurd

Bayarkhuu Dashdorj, Prof.

over Tsedenbal.Those who know Tsedenbal

and Filatova became countless. Establishing the Tsedenbal Academy NGO is not going to solve anything when the elders of that academy are passing away and relatives of him assumed the academy is for liers. So many people are trying to earn money and strengthen their reputation in the name of Tsedenbal as the freedom to publish, hold press conferences, promote oneself, produce and distribute titles and medals is growing too much. Tsedenbal Academy may soon fade into thin air. I am not trying to praise the Tsedenbal Academy. I would rather say save it, don not lose control, and it is not just any topic.

I have something to say to people who praise Filatova as a “big mother”. If the First Lady was in charge of all the school, culture, art, and children’s affairs, what would the MPR’s Ministry of Enlightenment, the Revolutionary Youth Union of Mongolia, the Pioneers, the Ministry of Construction, and the Ministry of Culture have done? Is it possible that the agencies were waiting for Filatova to call on duties and did nothing? That is the conclusion from the nonsense that they did all the work for her.

In terms of the democrats who carried out the democratic revolution in 1990, they were not guilty at all, and it is absurd and irrational to convict them. Politicians of Uvs province should be told that it is enough to keep the people of Uvs in the dark, to advertise on the topic of Tsedenbal, to play the role of a lawyer, and to enter politics. I urge them to stay in the 21st century.

SO MANY PEOPLE ARE TRYING TO EARN MONEY AND STRENGTHEN THEIR REPUTATION IN THE NAME OF TSEDENBAL AS THE FREEDOM TO PUBLISH, HOLD PRESS CONFERENCES, PROMOTE ONESELF, PRODUCE AND DISTRIBUTE TITLES AND MEDALS IS GROWING TOO MUCH. TSEDENBAL ACADEMY MAY SOON FADE INTO THIN AIR.

POLITICS

Minister of Finance Khurelbaatar Chimed presents the draft of the second package of measures to stimulate the economy amid COVID-19 pandemic at an irregular meeting of Cabinet. The first package of measures worth MNT 5.1 trillion was approved by the Parliament and is under implementation.

ECONOMY

Top 20 index up 1.04 percent, to 16,133.77 points. MSE A index increases 0.66 percent, to 7,496.42 points. MSE B index decreases 0.51 percent, to 7,465.24 points. Market cap stands at MNT 3.39 trillion.

Top 20 index(by units)

16,637.9510k

15k

20k

25k

30k

SOCIETY

A total of 9,890 citizens have submitted requisite of return to the Government of Mongolia and the State Emergency Commission (SEC). Charter flight will be conducted to Seoul, Korea on April March and May 1 and 2, two other flights to Seoul and Frankfurt will bring the citizens, reported the SEC and Deputy Prime Minister of Mongolia on April 28.

Prime Minister of Mongolia Khurelsukh Ukhnaa became acquainted with the operations at prosthetic and orthopedic factories, receiving the suggestions of the factory workers and making corresponding decisions.

ZGM: HIGHLIGHTS

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ZGM DAILY 21 2020.04.29, WEDNESDAY~№071 (1350)

MINING

SOCIETY

FINANCE

GoM scraps ETT’s IPO plan to raise $1 billion

State Emergency Commission (SEC) on Tuesday decided to extend the state of emergency declared last February until May 31 at its 20th session. SEC previously extended it until April 28. The commission also discussed several issues such as extending the high-level state of readiness, gradually re-opening vocational

and training centers, as well as resuming the export of minerals through the borders of Sukhbaatar-Bichig and Khovd-Bulgan, and other timely issues. As of today, 38 COVID-19 cases have been confirmed throughout Mongolia which was all imported, of these, 10 patients recovered and transferred under surveillance.

Cabinet endorsed a draft Letter of Exchange on the extension of the General Agreement between Governments of Mongolia and the Republic of Korea on loan from the Economic Development Cooperation Fund (EDCF) for 2017-2019 during the irregular meeting on April 27.

In accordance with the agreement, the Republic of Korea will provide a soft loan of KRW

equaling USD 700 million that has annual interests of 0.2 percent. In addition, the loan includes the long term of repayment condition which is 30 years with 10 years grace period. Within the framework of this agreement, a total of 15 projects have been effectively implemented. Also, the agreement deadline, which ended on December 31, 2019, is extended until the end of 2020.

State of emergencyre-extended until May 31

General agreement worth $700 million to be extended

Cabinet decided to repeal the second clause of No.296 Government Resolution of 2019 on some measures to be taken in Tavan Tolgoi (ETT) JSC during the irregular meeting on April 27. The clause includes the subsidiary of Erdenes Tavan Tolgoi establishment, the granting of a mining license to the eastern part of Tsankhi to its subsidiary, and the offering of up to 30 percent of the company’s shares to investors through the stock exchange.

In line with the above-men-tioned provision, ETT has been developing to prepare its IPO on the international stage. In accordance with the other sources, Mongolian coal miner was working with an adviser for preparations of a planned Hong Kong IPO that could raise more than USD one billion. In addition, the IPO has been estimating one of the largest on HKEX. Moreover, the IPO funding was planned to intensifying projects of TavanTolgoi-Zuunbayan and Ukhaakhudag-Gashuunsukhait railways.

Bayartsetseg.D, ZGM Daily

Image by Batsaikhan.S

ТҮРЭЭСЛЭГЧИЙГ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТЫН ЗАРЫН МАЯГТ

Жич:Сар бүр гарсан ашиглалтын зардлаа /түрээсийн төлбөр/-өөс тусад нь төлөхМатериалыг зарласан хугацаанд, байгууллагын нэр, өөрийн аж ахуй нэгжийн нэр, бүрдүүсэн материалын жагсаалт тус бүрийг дугтуйны гадна талд бичиж битүүмжилсэн хэлбэрээр ирүүлнэ үү. Материалыг бүрэн ирүүүлсэн, тавигдах шаардлагыг хангасан нэг оролцогчийг шалгаруулна.

3. Түрээслүүлэх хөрөнгийн талаар мэдээлэл авах Түрээслүүлэх хөрөнгийг өмч эзэмшигч Гэмтэл согог судлалын үндэсний төв дээр ирж үзэж болох бөгөөд сонгон шалгаруулалтын заавар, бүртгэх хугацаа, хөрөнгийн талаарх мэдээллийг ажлын цагаар 70180140, 88073209 утсаар болон www.gemtel.mn цахим хуудаснаас авна уу.

Хаяг: Улаанбаатар хот, Баянгол дүүрэг, 7-р хороо, Жалханз хутагт Дамдинбазарын гудамж өөрийн байр

1. Түрээслэх эд хөрөнгийн танилцуулгаГэмтэл согог судлалын үндэсний төвийн Захиргаа, Амбулаторийн тасагт байрлах 13 м.кв талбайтай нэг өрөөг эмийн сангийн зориулалтаар түрээслүүлнэ.2. Сонгон шалгаруулалтын ерөнхий мэдээлэл

STOCK MARKET

According to the trade perfor-mance index, MSE listed mining companies have faced a sharp decrease and inactive in share price during the period of border ban due to COVID-19. In particular, MSE tier-I listed Tavan Tolgoi JSC’s share price has been lowered by 35.3 percent within nearly three months, and market value lessened by MNT 121.2 billion. During the same period, the shares of MSE tier-II listed Aduun Chuluun JSC decreased by 26.4 percent, and the market capitalization dwindled by MNT 1.2 billion. However, Bayanteeg JSC’s shares declined by 12.2 percent and were traded only six times on MSE since February, while

Mining companies encounter stock decline

Berkh Uul JSC’s shares were traded only once during active trading froze.

In addition, the construction industry is suffering badly from the looming recession either. In terms of MSE tier-II listed Arig gal JSC, the share price dropped by 9.3

percent since the border restriction. According to the Mongolian National Chamber of Commerce and Industry (MNCCI) survey, light industry companies are next in line which revenues falling by more than 40 percent.

Image by Batsaikhan.S

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ22 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) ЗГМ ЗӨВЛӨЖ БАЙНА

Тендер шалгаруулалтын нэр: Ерөнхий боловсролын 113 дугаар сургуулийн замаас хойших шинээр баригдах хатуу хучилттай авто зам /БГД, 10 дугаар хороо/-ын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах

Тендер шалгаруулалтын дугаар: НХААГ-20/0051

Нийслэлийн худалдан авах ажиллагааны газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Ерөнхий боловсролын 113 дугаар сургуулийн замаас хойших шинээр баригдах хатуу хучилттай авто зам /БГД, 10 дугаар хороо/-ын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь Төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50 000 (тавин мянга) төгрөгийг банкны цахим төлбөр тооцооны системийг ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах

шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 3 жил буюу 2017, 2018, 2019

онуудын борлуулалтын орлогын дундаж нь төсөвт өртгийн 50 хувиас багагүй байна.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй байх.

Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 3 жил буюу 2017, 2018, 2019 оны аль нэг жилд төсөвт өртгийн 30 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа гүйцэтгэсэн байна.

Санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Санхүүгийн тайланг өөрийн тендертээ хавсарган ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд цахим системээр дамжуулан Татварын ерөнхий газрын татвар төлөгчдийн мэдээллийн сангаас тендерт оролцогчдын сүүлийн 3 жил буюу 2017, 2018, 2019 онуудын татвар төлөлт, санхүүгийн тайлангаас борлуулалтын орлого, шаардлагатай мэдээллийг шалгана.

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: Тийм

Ажил гүйцэтгэх байгууллага нь дараах тусгай зөвшөөрөл ирүүлнэ. Зам, тээврийн хөгжлийн яамнаас олгодог:2.8.2.1 Хатуу хучилттай зам барих

Эрчим хүчний яамнаас олгодог:03.2.1 0.4-10кВ-ын цахилгаан дамжуулах шугам, дэд станцын

угсралт, засвар, түүний туршилт тохируулга, дагалдах ажил үйлчилгээ хийх тусгай зөвшөөрөлтэй байна.

Тендерийн баталгааны үнийн дүн: 22,000,000 /хорин хоёр сая / төгрөг

Тендерийг 2020 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийн 09 цаг 10 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2020 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдрийн 09 цаг 30 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын 1012 тоот өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох

бусад материалыг www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15,

Нийслэлийн Засаг захиргааны IV байр, 10 дугаар давхар,Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газар,

Утас: 75757810.

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА Огноо : 2020 оны 04 дугаар сарын 28-ны өдөр

СОНИУЧ БАЙ Үр дүнтэй, сонирхолтой, харилцагчдаа сэтгэгдэл

төрүүлэхүйц яриа өрнүүлэхийн тулд сониуч байх хэрэгтэй. Та юу ч асуухгүй бол яриа өрнөхөд хүндрэлтэй. Тиймээс 60-90 секундын дотор ярилцаж буй хүнээсээ юу асуух тухайгаа бодож амжаарай. Ингэснээр тасралтгүй, сонирхолтой яриа өрнөж, нийтлэг сонирхлоо танихад тусална. Асуулт тийм ч нухацтай байх шаардлагагүй. Нас, сонирхол, хүүхдүүд, дуртай спорт гэх мэт зүйлийг нь сөхөж болох юм.

БИЕИЙН ХЭЛЭМЖИД НЬ АНХААРЯрилцаж буй хүнийхээ үйлдэл, нүдний харц, биеийн

хэлэмжийг нь анхаараарай. Зарим тохиолдолд биеийн хэлэмжийг анзаарч, мэдрэмжтэй хандах нь үг, ярианаас ч чухал байдаг. Түүнчлэн өөрийнхөө харц, ярианы хэмнэл, гар хөл, нүүрний хувирал, хөдөлгөөнөө хянах хэрэгтэй. Хэрэв ярилцаж буй хүн цаг харах, утсаа оролдох зэрэг үл тоомсорлох үйлдэл гаргавал ярианы сэдвээ өөрчлөх хэрэгтэй. Мөн өөрөө тухайн хүнд эвгүй сэтгэгдэл төрүүлэхгүйн тулд аль болох нүд рүү харж ярих хэрэгтэй. Харин гарын хөдөлгөөн хэт хурдан байх нь харилцагчийн анхаарал сарниулдаг ч танд өөртөө итгэх итгэл нэмдэг.

ЯРИЛЦАХ ХҮНЭЭ СУДАЛ Ажлын ярилцлага, үдэшлэг, хүлээн авалтад орохоор

зэхэж буй бол ирээдүйн танилуудынхаа талаар судалгаа хийх хэрэгтэй. Ийнхүү уулзах хүмүүсийнхээ нийтлэг сонирхол, ажил мэргэжлийг мэдсэнээр сонирхолтой яриа өрнүүлэхийн зэрэгцээ, өөрийн мэдлэг, мэдээллийг өндрөөр үнэлүүлэх боломжтой. Тухайлбал, бизнес эрхлэгчдийн уулзалтад уригдсан бол ирэх зочдыг урьдчилан мэдээд, тухайн хүмүүсийн талаар судалгаа хийснээр та эвгүй байдалд орохгүй байх боломжтой.

Даруй зогсоох хэрэгтэй биеийн хэлэмжХүний нүүр 250 мянга, бие 700 мянга

гаруй биеийн хэлэмжийг илэрхийлдэг. Биеийн хэлэмж нь хувийн болон ажил хэргийн харилцааг сайжруулах болон сэв суулгах эрсдэлтэй юм. Бусадтай харилцахдаа гаргаж үл болох биеийн хэлэмжүүдийг Forbes сэтгүүл онцолжээ.

ХАРЦ ТОГТОХГҮЙ БАЙХТаны харц ярилцаж буй хүндээ бус

эргэн тойрондоо “тэнэж” гүйх нь яриаг сарниулахын зэрэгцээ үл хүндэлж буй сэтгэгдэл төрүүлдэг.

СОНСОХГҮЙ БАЙХЯрилцаж буй хүнээ чин сэтгэлээсээ

сонсох нь ажил хэргийн харилцааг хялбаршуулахын зэрэгцээ хувийн харилцааг ч бат бөх болгоход тусалдаг байна.

ХЭТ ХУРДАН ЯРИХХурдан ярих, тасралтгүй нүд цавчих нь

сандрал, үл итгэлцлийг илтгэдэг ажээ. Хэрэв танд хүний нүд рүү харахад эвгүй байдаг бол дух руу нь харах аргыг туршиж үзээрэй. Дух руу харах нь нөгөө хүндээ нүд рүү нь харж байгаа мэт харагддаг.

Ихэнх хүн анхны болзоондоо, ажлын ярилцлагадаа, шинэ хүнтэй танилцахдаа юу ярихаа мэдэхгүй

будилж, тэвддэг. Бусадтай ярилцахын оронд ухаалаг утсаа ашиглаж, зурвас

илгээхийг илүүд үздэг болсон өнөө үед ойр зуурын яриа өрнүүлэх буюу small

talk урлаг аажмаар үгүй болсоор байна. Тиймээс хэрхэн small talk өрнүүлэх

тухай болон яриагаа хэрхэн амжилттай болгох талаарх Quartz-н зөвлөгөө

хүргэж байна.

SMALL TALK хэрхэн

амжилттай хийх вэ

ХӨНДЛӨНГӨӨР:

2. Ардын журамт цэрэг тэнд үүрлэж байсан 2000 гамин цэргийг бут цохин хөөж гарган хожим анхны ялалтаа байгуулсан бөгөөд хожим нь оросын нутаг болсон хот

6. Мийн овгийн хамгийн хүчирхэг араатан

7. Атираа ар бүхий

8. Хонь тэмээ зэргийн ноос үс11. Сарлагийн бух, монгол

үнээнээс гарсан хайнагийн нэр

16. Юмыг өлгөх, тулах ацтай мод

17. Тогорууны нэгэн төрөл зүйл18. Хонь малын ууц ястай нийлж

байгаа хэсэг ... нуруу

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

ЭНЭ ӨДРИЙН ЗУРХАЙ ДОРНЫН ЗУРХАЙ

Хумхын ордынхон гэнэтийнолзонд бүү шуна

Үс засуулбал: Өнгө зүс сайжирнаНаран ургах, шингэх: 05:37-20:02 цагБарилдлага: Үл зохилдохШүтэн барилдлага: СансарСуудал: Төмөр

Аргын тооллын 4 сарын 29, Буд гараг. Билгийн тооллын 6, Өглөгт охин одтой, хар бар өдөр.

Өдрийн наран 05:37 цагт мандаж, 20:02 цагт жаргана. Тухайн өдөр нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр архи уух, тамхи татах, сэтгэл муутантай нөхөрлөх зэргийг цээрлэх хэрэгтэй ба хараал, жатхыг буцаах, амилуулах, өглөгийн түллэг хийх, хишиг дуудуулах, хот балгадын үйл, цэрэг, цагдаагийн үйл, андгай тангараг, гэрээ, хэлцэл буцаахад сайн. Золиг гаргах, бомбын үйл, хүүхэд хөлд оруулахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, луу, могой, хонь, нохой болой. Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өнгө зүс сайжирна.

Нохой жилтнээ сайн өдөр

Өмнөх дугаарын хариу 04.28

ЗГМ: СҮДОКҮ

9 5 1 8 4 6 3 7 2

3

5 4 7 3 2 8 1 6 9

6 5 8 9

7 8 3 1 5 2 6 9 4

1 5 6 3

6 2 4 9 7 3 5 1 8

8 9

2 3 9 4 6 1 8 5 7

9 2 1 4 8

8 1 6 5 9 7 4 2 3

6 8

1 6 2 7 3 4 9 8 5

8 7 2

3 9 8 2 1 5 7 4 6

9 4 5 6 3

4 7 5 6 8 9 2 3 1

3 2 1

Өмнөх дугаарын хариуБОСООГООР:

1. Монголчууд Хятадыг нэрлэдэг нэгэн нэр

3. Цахилгаан цэнэг агуулж буй нэг эсвэл олон атомт бөөм

4. Хальс хатуу, хэлбэр бөөрөнхий амтат, усархаг том жимс

5. Айлын гал тогооны хэрэглэлийг агуулах хорго сав

8. Дөрвөн аваргыг төрүүлсэн,

хүчит хүчит бөхчүүдээрээ алдартай аймаг

9. Нүүдэлчин ард түмний уламжлалт сууц орон

10. Хөмрөг14. Арга эв, эе зүй15. НҮБ байрладаг улс (товчилсон

нэр)

ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ | ӨДРИЙН ХЭМНЭЛ 23 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350)

Хонь /III.21-IV.19/ Мэлхий /VI.22-VII.22/ Жинлүүр /IX.23-X.22/ Матар /XII.22-I.19/

Үхэр /IV.20-V.20/ Арслан /VII.23-VIII.22/ Хилэнц /X.23-XI.22/ Хумх /I.20-II.18/

Хамтатгах /V.21-VI.21/ Охин /VIII.23-IX.22/ Нум /XI.22-XII.21/ Загас /II.19-III.20/ Та өнөөдөр шинээр ямар нэгэн

ажил эхлүүлэх гэж яарсны хэрэггүй. Хуучин дуусаагүй ажлаа, бичиг цаас, гэрээтэй холбоотой бүхий л ажлаа хийхэд тохиромжтой. Одод таныг таатайгаар ивээж байгаа хэдий ч хий хоосон мөрөөдөлд автахгүй, бодит байдалдаа зохицон бүхий л ажлаа явуулахыг зөвлөж байна. Бодсон олон зүйл тань өнөөдрийн хувьд амжилт олохгүй нь бололтой. Эрүүл мэнд муудаж болзошгүй.

Ачаалал ихтэй өдрийн хэмнэл бүхэлдээ таныг залгих мэт санагдах болно. Та бүх хүнд хэрэгтэй байгаа мэт ийш тийш гүйх бололтой. Энэ асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэхээс та нөлөө бүхий хүмүүсийн анхаарлыг татах эсэх хамаарна. Гэхдээ бүхнээс түрүүнд өөрийн эрүүл мэнддээ анхаарал тавь. Урт удаан хугацаанд амралтгүй ажиллах хэрэггүй.

Амьдралаа дүгнэж цэгнэн өөрийн амьдралаа эргэцүүлэх өдөр ирнэ. Та өөртөө оюуны эрэл хайгуул хийж бүгдийг шинээр эхлүүлэхийг хүснэ. Танд шинэ сэтгэхүй, шинэ өөрчлөлт мэдрэгдэнэ. Шинэ танилуудтай болгоомжтой хандаарай. Энэ өдөр танилцсан хүмүүсийн зарим нь таны төсөөлснөөс хамаагүй эсрэг бодолтой байх нь бий.

Энэ өдөр таны сэтгэл санаа тайван, өгөөмөр сайхан сэтгэлээр бусдад тусалж ямар нэгэн сайн дурын ажилд оролцох магадлалтай. Та хийсэн бүхий л сайн үйлсийнхээ эцэст сэтгэл хангалуун байж чадна. Зарим нэг таагүй сэтгэл өвөртөлж явдаг хүний муу санаа, нууц явуулгыг өөрийн биеэр ил болгож шударга үнэний төлөө тэмцэх шаардлага үүснэ.

Ихэнх хүний хувьд санхүүгийн байдал тогтворгүй байна. Хүсээгүй зардал нь ажил албанд гарсан таагүй өөрчлөлттэй холбоотой байж мэднэ. Мөн өр зээлийн асуудал ч гарч ирж мэднэ. Залуусын хувьд хайр дурлалын харилцаа дуусгавар болж магадгүй. Тиймээс хэт их гомдоллох, зөрүүдлэх, элдэв аашаа тэвчсэн нь дээр.

Аливаа хичээл зүтгэл оролдлого тань таны хүлээж байсан үр дүнг авчрахгүй байх, эсвэл хүлээж байгаагүй хамгийн муу үр дагаварт хүргэх болно. Дараагийн таатай нөхцөл байдалд хүлээцтэй ханд. Танд өөртөө бардам байх, шударга үнэн байхын аль нэгийг сонгох хэрэг гарч магадгүй. Олон хүн цугласан газарт очих эсвэл харуй бүрийгээр ганцаар хоёул явахгүй байхыг сануулж байна.

Мэргэжлийн хүрээнд хэт идэвхтэй ажиллахыг од эрхэс сайшаахгүй байна. Зарим хүний аз харьж магадгүй. Хамт олонтойгоо харьцахдаа үзэл бодлоо эрс илэрхийлэхээс зайлсхий. Таагүй үг хэллэг хэрэглэвэл та дараа нь тун их харамсах болно. Муу муухай зүйлсийг үл тоон урагш алхах хэрэгтэй.

Ажлынхаа өдрийн хуваарийг зөв зохистой төлөвлөж чадсанаар та ажлыг үр дүнтэйгээр харж чадна. Таны хичээл зүтгэл, чин сэтгэл мөн харагдах болно. Мэргэжлийн хүрээнд, уран бүтээлийн салбарт онцгой амжилт гаргаж чадна. Хайр сэтгэлийн харилцаанд одтой байж шинэ үерхэл, холбоог бий болгож чадах юм.

Гэнэтийн аюул осолд өртөхөөс болгоомжил. Мөн үл таних хүнтэй сөргөлдөх хэрэггүй. Эцэстээ танд л муу үр дүн авчрах болно гэдгийг санаарай. Зарим нэг чухал шийдвэр гаргахдаа өөртөө итгэлтэй, зоригтой шийд. Таны чихийг мялаахааргүй мэдээ сонссон бол түүнийг үл тоон өнгөрөө. Энэ нь таныг эргэлзүүлэх гэсэн хорон муу санаатай нэгний хийсэн ажил. Санхүүдээ хэт үрэлгэн хандах хэрэггүй.

Хурц ширүүн ааш, түргэн уураараа өнөөдрийн бүхий л ажлаа баллаж орхино. Энэ үйлдлээрээ та нэг биш удаа мухардалд, хүнд байдалд орно. Ганц бие хүмүүс эсрэг хүйстнийхээ анхаарлыг татах боловч энэ нь ирээдүйтэй харилцаа биш гэдгийг анхааруулж байна. Амьдралын эрч хүч, хэмнэлээ дээшлүүлэхийг хүсэж байгаа бол муу муухайг бодохгүй, үргэлж эерэг зүйлрүү тэмүүлж байхыг зөвлөж байна.

Олон талаас ирэх муу муухай мэдээлэл, гүжир гүтгэлгийг үл тоон өмнөх ажилдаа анхаарлаа хандуул. Эс тэгвээс далд явуулга газар авч нийгэмд эзлэх байр суурь, албан тушаалд ч нөлөөлж магадгүй. Хувийн амьдралд гарсан гэнэтийн өөрчлөлтөд та бэлэн байгаарай. Таны эргэн тойронд болж буй бүхий л юмс үзэгдлийг эрүүл саруулаар үнэлж, цэгнэхийг зөвлөж байна.

Ачаалалтай өдөр тул таагүй үг хэллэг хэрэглэх болон цухалдсан өнгө аяс гаргахаас хол бай. Өөрийн нууцаа найдваргүй хүнд бүү дэлгэ. Муу санаатай хүмүүсийн анхааралд бүү өрт. Гэнэтийн санаандгүй олох олзонд бүү шуна. Сэтгэлээр унах магад тул хоол боловсруулах эрхтэн мөн зүрх судасны тогтолцооны эрүүл мэнддээ анхаарал хандуул. Хуурамч мэдээлэл аюул тарина.

1 2 3 4 5

6 7

8 9 10

11 12

13 14 15

16 17

18

АУ

Л

А

РА

СИАМ

ВЛ Е

Л

И

Р

Я

НБҮ

Н

ТА

Ч Э

ХЭА

Л

А

Г

А

Н

Т

ҮТРЭ

М

А ЖУУ

АУ

Е Р

ИА Б

А

Ч

С

Х

РТА

И

ЯД

Н Х

АН И

Т

Э

И

СЭРХ

Х ЛТЭ

ГИ

Ж И

| ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ24 2020.04.29, ЛХАГВА~№071 (1350) ГАЛ ТОГОО

Өнөөдрийн дугаараас эхлэн “Гал тогоо” буланг “Монголын ахлах тогоочийн академи”-тай хамтран хүргэхээр боллоо. Ингээд “Монголын ахлах тогоочийн академи”-ийн захирал, Монгол Улсын мастер тогооч, олон улсын уралдааны алт, мөнгө, хүрэл медальт Ю.Базармаагийн “Грек салат” хийх жорыг хүргэж байна. Грек салат нь өөх тосны агууламж өндөртэй боловч ханаагүй тосны хүчил ихээр агуулж байгаа тул зүрх судас, мэдрэлийн гаралтай эмгэгээс сэргийлэх, бодисын солилцоог тэнцвэржүүлэх, илч зарцуулалтыг нэмэгдүүлэхэд сайнаар нөлөөлнө. Шинэхэн ногоонууд нь бүхэл нүүрс усыг давуу агуулж буй тул бодисын солилцоо болон нөхөн төлжихүйд ашиг тустай.

ОРЦ:

Салатны навч-20 гр Улаан лооль-40 гр Шинэ өргөст хэмх-40 гр Эрдэнэ шиш-10 гр Ягаан сонгино-8 гр Чидун жимс-15 гр Фетаки сыр-80 гр Оливийн тос-15 гр Нимбэгийн шүүс-10 гр Орегана-0,5 гр Давс-0,3 гр Элсэн чихэр-1 гр Хар перец-0,1 гр

Сүмс бэлтгэхдээ оливийн тосонд нимбэгийн хүчил, орегана, давс, перец зэргийг хийж сайтар хутгаж бэлтгэнэ. Салатны навчаа гараар тасдаж

бэлдэх бөгөөд өргөст хэмх, помидороо дөрвөлжин хэлбэртэй, сонгиноо бүтэн буюу тал цагариг хэлбэртэй хэрчинэ. Ногооны бэлдцүүдээ сүмсээр

амталж, өнгө алаглуулан таваглаарай. Бэлэн болсон салатдаа фетаки бяслаг хийж, сүмснээсээ бага зэрэг асгаж чимэглэх боломжтой.

ХЭРХЭН ХИЙХ ВЭ:

ШИМ ТЭЖЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ:

Уураг – 57,2Өөх тос – 302Нүүрс ус – 36,1Нийт илчлэг – 395,3 ккал

ГРЕК САЛАТ