0

“Önce İş Güvenliği”

“ Önlemek Ödemekten Ucuzdur ”

“Hedef Sıfır Ölümlü Kaza ”

Eylül- 2013

1

İÇİNDEKİLER: 1-Daire Başkanlığı Teşkilatı ve Teçhizatı

1.1. Teşkilatı 1.2. Teçhizatı 1.3. Muamelat Hizmetleri

2- Denetleme ve Ar-ge Şube Müdürlüğü 2-1.Denetleme Faaliyetleri 2.1.1 Denetleme Hizmetleri 2.1.2 Kurtarma Hizmetleri 2.1.3 Yangınla Mücadele Çalışmaları 2.1.4 Patlayıcı Maddeler ile ilgili Çalışmalar 2.2- Ar-ge Faaliyetleri 2.2.1 Solunabilir Tozla Mücadele Mücadele Çalışmaları 2.2.2 Patlayabilir Tozla Mücadele Çalışmaları 2.2.3 Gazla Mücadele Çalışmaları 2.2.4 Maske ve Toz Laboratuvarı 2.2.5 Çevresel Parametrelerin Ölçülmesi 2.2.6 Koruyucu Malzemeler ile İlgili Çalışmalar 2.2.7 İş Güvenliği Projeleri 2.2.8 Mevzuat

3- ALSz Şube Müdürlüğü 3.1 ALSz Faaliyetleri 4- Eğitim Şb. Md. Faaliyetleri

4.1. Mesleki Kurslar 4.2 Seminerler 4.3 Staj İşleri 4.4 Kültür İşleri 4.5 Meslek Eğitimi 4.6 Terfi ve Sanat Değişimi ve İşe Giriş Sınavları 4.7 Kuruma Bağlı Müesseselerdeki Kurslar 4.8 Sınavlar 4.9 Kurum Dışı Kurs, Konferans ve Seminerler 4.10 Kurumu Ziyaretler 4.11 Sergi ve Fuarlar

5- Çevre ve Kalite Şube Müdürlüğü Faaliyetleri 5.1 Çevre Faaliyetleri 5.2 Kalite Faaliyetleri 6- Laboratuvar Şb. Md. Faaliyetleri

6.1 Teknik Faaliyetler 6.2 İdari Faaliyetler

7- İş Sağlığı Şube Müdürlüğü 8-Kaza İstatistikleri 9- Diğer Kurum ve Kuruluşlara verilen Hizmetler 10- Yayınlar

2

3

İŞ SAĞLIĞI, GÜVENLİĞİ ve EĞİTİM DAİRE BAŞKANLIĞI

1 - D A İ R E B A Ş K A N L I Ğ I T E Ş K İ L A T I , T E Ç H İ Z A T I V E M U A M E L A T H İ Z M E T L E R İ

1. Daire Başkanlığı Teşkilatı

Resim 1: Daire Başkanlığı ana giriş kapısı

İş Sağlığı, Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı, kanun tüzük ve yönetmelikler çevresinde

üretimin daha güvenli yapılması amacına yönelik Kurum yer altı ve yerüstü işyerlerinde İş Sağlığı, Güvenliği ve ile ilgili denetim, gözetim ve eğitim görevlerini yerine getirir. Dünya madencilik teknolojisindeki iş güvenliği ve eğitime ilişkin gelişmeleri izleyerek bunların uygulanması için gerekli çalışmaları yapar. İş Güvenliği Daire Başkanlığı; 24.10.1985 tarih ve 409 sayılı Yönetim kurulu kararıyla, Genel Müdür Yardımcılığına (Teknik – Üretim) bağlı olarak kurulmuştur. İş Güvenliği Daire Başkanlığı; Bir Başkan, Üretim-Denetim Şube Müdürlüğü, Araştırma Geliştirme Şube Müdürlüğü, Elektro Mekanik Şube Müdürlüğü, Muamelat servisi, Tahlisiye İstasyonu ve Araştırma Merkezi Laboratuarından oluşmuştur. Yönetim Kurulunun 01.12.1999 tarih ve 380 sayılı kararı ile TTK Kuruluş Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliğinde ve Teşkilat şemasında değişiklik yapılarak Eğitim Daire Başkanlığı, görev kadro ve yetkilerine ait bölümleri iptal edilerek bünyesinde yer alan Eğitim Şube Müdürlüğü İş Güvenliği Daire Başkanlığına bağlanarak İş Güvenliği Daire Başkanlığının bir şubesi olarak teşkilatlandırılmıştır. Yönetim Kurulu’nun 01.12.1999 tarih ve 380 sayılı kararı ile İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı olarak isim değişikliği yapılmıştır. Yönetim Kurulunun 21.07.2000 tarih ve 226 sayılı kararı ile Alevsızdırmazlık Test İstasyonu Şube Müdürlüğü ALSz Baş Mühendisliği olarak İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığına Bağlanmıştır. İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı, Kasım 2000 tarihinde Eğitim Tesislerine taşınmıştır. İşletmeler Daire Başkanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren Laboratuar Şube Müdürlüğü (Kimya Laboratuarı) 05.02.2004 tarihli Genel Müdürlük olurları ile İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığına bağlanmıştır. İşletmeler Daire Başkanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren Çevre Baş Mühendisliği Kimya Laboratuarına bağlanarak Laboratuar ve Çevre Müdürlüğü olarak isim değişikliği yapılmıştır. Yönetim Kurulunun 03.07.2009 tarih ve 268 sayılı

İ

4

kararı ile Laboratuvar ve Çevre Birimleri ayrılarak Çevre Şube Müdürlüğü oluşturulmuştur. Yönetim Kurulu’nun 30.10.2009 tarih, 354 sayılı kararı ile Çevre Şube Müdürlüğü’nün adı Çevre ve Kalite Şube Müdürlüğü olarak değiştirilmiştir. TTK Yönetim Kurulu’nun 22.03.2012 tarih ve 108 sayılı yazıları ile Arge Şube Şube Müdürlüğü adı, ALSz şube Müdürlüğüne dönüştürülmüştür. ALSz Şube Müdürlüğününün, Ürün belgelendirme Baş Mühendisliği ve Test Baş mühendisliği adı altında iki alt birim oluşturulmuştur . İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı organizasyon şeması Tablo1.1 ‘de Personel Durumu Tablo 1.2’de, Müessese ve tahlisiye istasyonlarında görevlendirilen iş güvenliği personel durumu Tablo 1.3’ de verilmiştir. TTK, Türkiye’de kendi iş güvenliği örgütünü kuran ilk kurumdur. Ocak kompleksinin büyüklüğüne bağlı olarak her 15 yeraltı işçisine bir maden mühendisi düşecek şekilde eleman istihdam edilmektedir. Kurumda Ağustos 2013 sonu itibari ile 497 teknik eleman mevcuttur. 280 mühendisten 20’sı yevmiyeli mühendis statüsünde olup, bu teknik elemanlardan 91’i sözleşmeli statüde, 46 sı yevmiyeli statüde olmak üzere toplam 137 maden mühendisi mevcuttur. 181 teknikerden 150 si yevmiyeli statüde tekniker olarak görev yapmaktadır. 750 tahlisiye personelinden 100’ü tahlisiyeci mühendistir. İş güvenliği servislerinden toplam 68 teknik eleman (mühendisi+tekniker) görev yapmaktadır. Maden mühendislerinden%21’ i maden nezaretçilerinden (47’ si iş güvenliğinde, 20’si tahlisiye istasyonlarında olmak üzere) % 17’si doğrudan iş güvenliğinde görev yapmaktadır. İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı; Kanun, Kararname, Tüzük ve Ana Yönetmelik hükümleri çerçevesinde Kurum ve bağlı Müesseselerin yeraltı ve yerüstü işyerlerinde üretimin sağlıklı ve güvenli bir şekilde yapılması amacına yönelik denetim ve gözetim görevlerini yerine getirir. İş sağılığı, güvenliği ile ilgili tehlikeleri tespit eder. Riskleri belirler, değerlendirir, riskleri kabul edilebilir kılmak için gerekli önlemleri alır. Kaza olaylarınıyerinde inceler, tekerrürünü önlemek için çağdaş, bilimsel, teknik yöntemlerle çözümler geliştirir, uygulanmasını sağlar ve bu konularda politikalar oluşturur. ISG ile ilgili tavsiye ve önerilerde bulunur. Çalışanların eğitilmesini sağlar. Dünya madencilik teknolojisindeki iş sağlığı, güvenliği ve eğitime ilişkin gelişmeleri izler, bunların uygulanması için gerekli çalışmaları yapar. Kurum iş güvenliği hizmetleri, Genel Müdür Yardımcılığına (Teknik -Üretim) bağlı iş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı, Müessese Müdürlüğüne bağlı İş Güvenliği Şube Müdürlükleri vasıtası ile yürütülür. Daire Başkanlığı bu hizmetleri bağlı Denetleme Şube Müdürlüğü, Ar-Ge Şb Müdürlüğü, Eğitim Şube Müdürlüğü, Laboratuvar Şube Müdürlüğü, Çevre ve Kalite Şube Müdürlüğü, Merkez Tahlisiye İstasyonu , Ar-Ge Laboratuvarı ve ALSz Test İstasyonu vasıtası ile yerine getirir. İş güvenliği sorumluluğu; kurumun tüm kademeleri için geçerli olan bir sorumluluktur. Yönetim yapısı içinde ayak nezaretçisinden ocak şefine, vardiya mühendisinden, Genel Müdür’e kadar herkes güvenlikle ilgilidir.

5

Resim 2: Eğitim Ocağı Resim 3: Okul Binası

Resim 4: Eğitim Ocağı Girişi Resim 5: ALSz Test İstasyonu Resim 6: Tahlisiye Tatbikat Ocağı (eski) Resim 7: Tatbikat ocağı sürünme katı

6

İş Sağlığı, Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanı

Mesut ÖZTÜRK

İdari ve Mali İşler Şefi Evrak ve Yazı İşleri Şefi

Hami ALKAN

Halil KOT

Eğitim Şube Müdürü

Alevsızdırmazlık Şube

Müdürü Denetim ve Ar-ge Şube

Müdürü Çevre ve Kalite Şube

Müdürü Laboratuvar Şube

Müdürü İş Sağılığı Şube

Müdürü

Erol ŞEREF

Ramazan KARASLAN

F. Ahmet SARIALİOĞLU

Keramettin ÖREN

Dr. Mustafa KIŞLA

Eğitim Baş Müh

ALSz Test Baş Müh

Mekanizasyon Baş Müh

Denetleme Baş Müh

Çevre Baş Mühendisi

Kömür Analiz Lab. Baş Müh.

İş Sağlığı Baş Hekimi

Mehmet ŞİMŞEK

Ekrem TABAK

Emin KAYA

Ali İhsan SEZER

Nurettin BEŞE

Dr. OKAN ÖZYURT

Hizmet İçi Eğitim

Şefi ALSz Ürün

Belgelendirme Baş Müh Elektrifikasyon

Baş Müh Havalandırma Baş

Müh. Kalite Baş Mühendisi

Malzeme Analiz Lab. Müh.

Sağlık İşlemleri Şefi

Sabri TAVUKÇU

Hasan TUNCAY ÇELİK

Ali ÖZCAN

Emel ÖVÜNÇ

Meral METE

Mesleki Eğitim

Şefi Evrak ve

Dökümantasyon Şefi Ar-ge Baş Mühendisi

Kaza Kurtarma Baş Müh

Dökümantasyon Şefi

Laboratuvar Şefi

Sağlık Envanter Şefi

Ramazan YILDIZ

Ercan ACAR

Zeynel ZEYNELOĞLU

Muammer İNAN

Cumhur HAS

Murat SEZGİN

Eğitmenler

Ar-ge Laboratuvarı

Merkez Tahlisiye İstasyonu

7

İş Sağılığı, Güvenliği ve Eğitim Şube Müdürü

Evrak ve Yazı İşleri Şefliği

Eğitim Baş Mühendisi

Tahlisiye Baş Mühendisi

İş Güvenliği Baş Uzmanı

Havalandırma ve Tozla Mücadele Baş Mühendisi

Kaza Takip Mühendisi

İş Sağılığı Baş Hekimi

Eğitim Müh

Tahlisiye İstasyonu

İş Güvenliği Uzmanı

İş Güvenliği Müh.

Toz Nezaretçisi

Kaza Memuru İş Sağlığı Hekimi

Tahlisiyeciler

Elektrifikasyon Müh

Mekanizasyon Müh

Emniyet Nezaretçisi

Sağlık İşlemleri Şefi

Cihaz Bakım Ustası

Ateşciler

Sağlık Envanter Şefi

Betoncular Kapıcılar

Tablo 2- Müessese Müdürlüğü İş Güvenliği Teşkilatı

8

Resim 8: Maden İşçileri

MÜESSESE

Tah. Müh Tek.

Tah. Ne z-i şç i

İş.Güv.Müh. Tek

İşgüv. Görev. Nez.

İşgüv. Gör. İşçi

İlk Yrd Eleman

ı

Yer altı

Nez.

Yer altı İşçi

Toplam İşçi

Armutçuk 15 44 14 7 14 5 36 1075 1319

Kozlu 22 73 25 8 62 14 79 1583 2063

Üzülmez 21 110 6 5 6 6 88 1422 1509

Karadon 42 245 15 - 124 13 170 2750 2920

Amasra 14 28 8 - 2 4 26 624 650

Merkez - - - - - - - - -

Toplam 100 476 68 20 208 42 399 7454 8461

2. Teçhizatı

urum iş yerlerinde, ileri teknoloji ürünü gaz, toz, ısı, ışık, gürültü vbg. çeşitli ölçme cihazları bulunur. Tamamı faal olan bu cihazların % 86’sı metan ölçme cihazı olup sesli, ışıklı ikaz sistemlerine sahiptir. Bu durumu ile yeraltında görevli her Maden Mühendisi ve Nezaretçisi metan ölçme cihazına, yeraltına giren her işçi bir gaz

maskesine sahiptir. Ocak atmosferi, el tipi, taşınabilir tip gaz cihazları, gaz laboratuarı vasıtası ile analiz edilmektedir.. Ayrıca her müessesede kurulu Merkezi Gaz İzleme ve Kontrol Sistemleri (MGI) vasıtası ile ocak atmosferi ve makineleri sürekli izlenmekte ve kontrol edilmektedir Kurum iş güvenliği teçhizat miktar ve kalitesi yönünden ileri batı Avrupa ülkeleri ile eşit düzeyde bulunmaktadır. Her yıl yaklaşık 1.000.00 TL’lık iş güvenliği teçhizatı alımı gerçekleştirilmektedir. Bunun 500.00’ TL’lık kısmı yeni iş güvenliği teçhizatı 500.00 TL’lık kısmını ise yedek parça ve sarf malzemesini oluşturmaktadır.

Tablo 3: TTK İş Güvenliği ve Tahlisiye Personeli, 2013

K

9

Her yıl Müesseseler tarafından talep edilen İş güvenliğine ait demirbaş ihtiyaç listeleri düzenlenerek yatırım programına alınması sağlanır. Teknik şartnameleri hazırlanarak Makine İkmal Daire Başkanlığına gönderilir. Yatırım gerektiren teçhizat için projeler geliştirilir. 2012 yılında 2 adet oksijen tulumbası, 51 adet digital Metan ölçer, 40 adet alarmlı metan ölçer, 4 adet basınç ölçer, 4 adet beton pompası, 16 adet hava kapısı ve 2 adet sondaj makinesi temin edilmiştir. İş Güvenliği ve Eğitim Teçhizatı 2012 Tablo 1.3 de verilmiştir. Müesseselerce iş güvenliği cihazlarına ait yedek parça ihtiyaç listeleri tanzim edilerek İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı kanalı ile Makine İkmal Daire Başkanlığına gönderilir, bu malzemelerden temin edilenler Daire Başkanlığımız koordinatörlüğünde iş yerlerine dağıtılır. .

Resim 9: Eminiyet Lambası Resim 10: Çeşitli gaz ölçme cihazları

Resim 11: Gaz Kromatografı Resim12: Multi gaz analiz seti

10

Resim 13: Hidrolik laboratuvarı

Resim 14: Eğitim tatbikat ayağı Resim 15: Ocak çıkışı 3. Muamelat Hizmetleri Daire Başkanlığınca iş güvenliği ve eğitim ile ilgili kurum içi, kurumlar arası, bakanlık ve müesseseler arasındaki yazışmalar titizlikle takip edilir, gerekleri yerine getirilir. Tüm kayıtlar mevzuata uygun olarak tutulur. Her yıl ortalama 2000 harici ve 1000 dahili olmak üzere toplam 3000 civarında evrak servise intikal etmektedir. İş yerlerimizde meydana gelen ve ölümle sonuçlanan kazalar servise intikal ettiği andan itibaren en seri şekilde ilgili makamlara bildirilmektedir. Kurum yeraltı ve yerüstü işyerlerinde ölüm, hafif ve ağır yaralanma ile neticelenen tüm kazaları; kaza sebebine, kömür üretimine, kaza sıklık ve ağırlık oranlarına, yaralanan uzva göre sınıflandırılmakta, geçmiş senelerde meydana gelen kazalarla mukayese edilmektedir. Kaza istatistikleri ölümlü-ölümsüz iş kazasını kapsayan sıfır günlük istirahatten, maluliyet ve ölüme kadar tüm iş kazalarını ihtiva etmektedir.

11

2 . D E N E T L E M E V E A R - G E Ş U B E M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü

2.1- Denetleme Faaliyetleri

Program gereği yapılan denetimler.

Fevkalade hallerde yapılan denetimler.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri raporlarının takibi ile ilgili denetimler.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kurullarının takibi ile ilgili denetimler.

Araştırma, inceleme ve ihbara dayalı denetimler . olmak üzere 5 gurubta yürütülür. Ayrıca iş yerleri, üretim nezaretçileri, emniyet nezaretçileri ve vardiya mühendisleri tarafından her vardiya, ocak mühendisleri, iş güvenliği mühendisleri, baş mühendisleri, şube müdürleri ve müessese müdürü ve yardımcıları tarafından her gün denetlenir.

a- Program Gereği Yapılan Denetimler Kurum yeraltı ve yerüstü işyerleri, üretim faaliyetleri, tahkimat, havalandırma, nakliyat, kazı teknolojisi yönünden mevzuata uygun olarak iş güvenliği tüzük ve yönerge hükümleri doğrultusunda denetlenir. Ocak yangınlarına karşı alınan tedbirler, acil durumlarda kaçış, ferdi kurtarıcılar, taş tozu serpme, taş tozu ve su barajları çalışmaları, ilk yardım teçhizatı durumları takip edilir. İş yeri sağlık ve güvenlik şartları iyileştirilmeye çalışılarak, standartlara uygun olarak temin edilen kişisel koruyucuların kullanılması kontrol edilir. Mekanizasyon ve elektrik mühendisleri tarafından vinçler, trafo daireleri, tulumbalar, kuyular ve bürler, telesiyej tertibatları, trolley şebekeleri, bant ve zincirli konveyörler, tüm yeraltı mekanik ve elektrik teçhizatı, ocak lokomotifleri, elektrikle çalışan teçhizatın topraklamaları, makine koruyucular gibi ocak elektrifikasyonu ve mekanizasyonu ile ilgili denetimler gerçekleştirilir. İşçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden önem arz eden hususlar ilgili müesseselere yazılı olarak bildirilir, noksanlıkların yerine getirilip getirilmediği takip edilir.

b- Fevkalade Hallerde Yapılan Denetimler Ölüm, ağır yaralanma veya tehlikeli olaylar; olayın hemen akabinde Daire Başkanlığımız mühendisleri tarafından incelenerek kazanın gerçek nedenleri araştırılır, alınacak önlemler tespit edilir. Kaza nedenlerinin saptanmasından sonra bu tür olaylara karşı alınacak tedbirler belirlenerek, işyerlerine gereken önlemlerin alınması için talimatlanır. Valilik Kriz Masası’ınca rödövanslı sahalarda ve diğer kurumlarda meydana gelen ölümlü iş kazalarında kurtarma faaliyetlerine yardımcı olunur. C.Savcılığı talepleri doğrultusunda gerekli inceleme ve bilirkişi raporları hazırlanır.

c- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettiş Raporlarının takibi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri tarafından işyerleri, periyodik olarak veya değişik zamanlarda teftiş edilerek denetlenir. Bu denetimlerde mevcut tüzük ve yönetmelik hükümlerine göre eksiklikler belirlenir ve verilen önel süresi içinde eksikliklerin tamamlanması istenir. Müesseseler verilen önel süresi içerisinde tespit edilen noksanlıklardan tamamlananlar Çalışma ve Sosyal Bakanlığına bildirir. Daire Başkanlığımız mühendislerince ÇSGB müfettişlerince teftişlerde tespit edilen noksanlıkların yerine getirilip getirilmediği, insan sağlığı ve güvenliği açısından önem arz eden hususlar ve ödenen cezalar takip edilir.

d- İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kurulları Çalışmalarının Takibi (İSGK) : 6331 sayılı İş sağlığı ve güvenliği yasası ve İSGK Yönetmeliği gereği müesseselerde, Makine İkmal Daire Başkanlığı ve Maden Makineleri Fabrika (MMF) işletme müdürlüğünde olmak üzere 7 adet İSGK kurulu kurulmuştur. İSGK’ ları yönetmelik gereği her ay periyodik olarak toplanır. İSGK, İş sağlığı ve Güvenliği ile ilgili kararlar alır, alınan kararlar uygular. İSGK’nda alınan kararlar periyodik olarak her ay daire Başkanlığına gönderilir. Daire Başkanlığımız teknik elemanlarınca

12

ISGK toplantılarının yapılıp yapılmadığı, alınan karar ve önerilerin yerine getirilip getirilmediği takip edilir.

e- Araştırma ve İhbarlara Yönelik Denetimler, İşçiler, iş yeri temsilcileri, GMİS veya başka nedenlerle şikayete konu olan işyerleri, teknik elemanlarımız tarafından araştırılarak şikayetlerin doğruluğu incelenir ve tespit edilen eksikliklerin giderilmesi sağlanır. 2.2- Kurtarma Hizmetleri Yeraltında meydana gelebilecek degaj, su baskını, patlama, yangın benzeri nitelikteki olaylarda insan ve malzemeyi kurtarmak için yapılacak işe kurtarma (tahlisiye ) bu işi yapacak kurtarıcılarda (tahlisiyeci) olarak adlandırılır. Kurtarma hizmetleri maden işletmeleri için vazgeçilmez konulardan biridir. Tüzük’ün 332. Maddesi: Maden ocaklarının bir kurtarma istasyonu kurulmasını zorunlu kılar. Ancak yarı çapı 50 km alan içerinde bulunan maden işletmeleri merkezi bir yerde ortaklaşa bir kurtarma istasyonu kurabilirler. Türkiye’de ilk tahlisiye istasyonu Alman (Drager) firmasının işbiriliği ile 1938 yılında Zonguldak’ta kurulmuştur. Tüzük’ün 333. maddesi gereği ocaklarda çalışan işçilerin en az %3’ü 10 kişiden az olmamak üzere kurtarıcı olarak yetiştirilmek zorundadır. Tüzük’ün 325. Maddesi gereği 3 kişiden az olmamak üzere çalışan işçinin %5 ‘i ilk yardım kurslarına katılmak zorundadır. Kurtarıcılar en az 3, en fazla 6 kişiden oluşan ekipler halinde çalışırlar. Ekiplerde tahkimatçı, kazmacı, betoncu, ajöstör, sihhiye motorcu vbg çeşitli meslek gurubundan işçilerin olmasına özen gösterilir. 6 kişilik kurtarma ekibinde 1 ekip şefi ( müh veya tekniker), ve 1 ekip şefi yardımcısı bulunur. Ekip şefinin devre dışı kalması durumunda ekibi ekip şefi yardımcısı yönetir. İlk defa kurtarıcı olacaklar 40 saatlik yetiştirme kursuna tabi tutularak kusiyerlere “Kurtarıcı Ehliyeti” verilir. Kurtarıcıların yılda bir kez sağlık muayenesi yapılarak heyet raporu ile işe elverişli olmayanlar, kurtarıcılık görevinden çıkarılır. Kurtarıcılar 6 ayda bir kez 8 saatlik uygulamalı tekrarlama eğitimine tabi tutulurlar. Bu husus belgelerine yazılır. 6 aylık tekrarlama eğitimine katılmayan ve periyodik sağlık muyenesini (yılda bir) yaptırmayan personelin kurtarıcılık görevi sona erer. Kurtarıcılar; 20 yaşını doldurmuş ve 40 yaşını geçmemiş en az ilk okul mezunu ve ocak içi işlerinde 2 yıl veya daha çok deneyimli işçiler arasından sağlık durumları, uygun, soğukkanlı, dayanıklı ve bu işe yatkın ve genel bilgileri yüksek tam sağlam işçiler arasından seçilir. Kurtarıcı olabilecek kişiler TTK Beden Gücü Yönetmeliğinin 82. Maddesinde aranan aşağıdaki şartlara haiz olmaları gerekir.

Solunum ve dolaşım sistemi sağlam

Kan basıncı normal

Sinir ve akıl hastalığı olmayan

Alkol ve uyuşturucu alışkanlığı bulunmayan

Zührevi ve deri hastalığı olmayan

İşitme ve duyma noksanlığı olmayan

Görme kusuru bulunmayan

Protez dişi bulunmayan tam sağlam kişiler olmalıdır. Resim 16: Tahlisiyeci tetbikat sırasında

13

Resim 17: Merkez Tahlisiye İstasyonu Cihaz Bakım Odası

a-Kurum içi Kurtarma Faaliyetleri 1938 yılında Zonguldak’ta kurulan ilk tahlisiye istasyonu Merkez tahlisiye istasyonu olarak hizmet vermektedir. Bilahare Kozlu, Armutçuk, Karadon ve Amasra ‘da birer istasyon kurulmuştur. İstasyonlardaki tüm tahlisiye cihazların ve diğer gaz ölçme cihazların kontrol ve bakımları yapılarak her an kullanıma hazır bulundurulur. Bir olaya ilk müdahale Müessese tahlisiye istasyon görevlileri tarafından yapılır. Olayın boyutlarının müessese imkanlarını aşması durumunda Genel Müdürlük haberdar edilerek, yardım talebinde bulunulur. İş Sağlığı ve güvenliği Daire Başkanlığı olaya müdahale ederek gerekli organizasyonu ve koordine eder. Gerektiği durumlarda diğer müessese ve kurumlardan yardım alır, çalışmaları yönetir. Merkez kurtarma istasyonu bünyesinde 1 adet (tatbikat ocağı lav edilerek yerine) dershane, tüp dolum tesisi, cihaz bakım odası, teknik eleman odası, nöbet odası ve ambar bulunmaktadır. Kurtarıcıların teorik eğitimleri yanında suni ocakta cihaz kuşanılarak, gazlı ve gazsız ortamlarda tatbikat yaptırılır. Kurtarıcıların performansı ölçülür. Kurtarma istasyonlarında 102 adet (W70) 12 adet (BG4) olmak üzere toplam 114 tahlisiye cihazı mevcuttur. Her yıl 750 civarında işçiye ilk yardım ve tahlisiyecilik temel ve tekamül eğitimi verilir. Bu işçilerin her 6 ayda bir tekamül eğitimi ile bilgileri tazelenir. Her istasyonda her vardiya da tecrübeli bir tahlisiye nezaretçisi nöbetçi bulundurulur. Merkez tahlisiye istasyonu cihaz bakım ustaları tarafından müesseselerde ve merkezde mevcut tahlisiye cihazlarının aylık periyodlarla bakımı yapılır. oksijen tüpleri doldurulur. Gaz ölçme cihazlarının bakım ve kalibrasyonları yapılır. Yeraltı sihhiye istasyonları ve yangınla mücadele ekipmanları denetlenir. Yeraltı acil kaçış planları, ferdi kurtarıcıların kullanılması takip edilir. Yangın nedeni ile açılan kapanan panolar izlenir. Yangına müsait panoların bekleme barajlarını denetlenir. Grizu, yangın, kömür tozu infilakı, degaj, su baskını vb gibi olağanüstü durumlarda tahlisiye cihazlı olarak olaya müdahale edilir. Müessese ekiplerin hazırlanmasına yardımcı olunur.

14

Müesseselerin iş güvenliği cihazlarının yedek ve demirbaş ihtiyaçları tespit edilir. Gelen malzemeler isyerlerinde dağıtılır. Merkezi gaz izleme sistemi (MGI) ve sensörlerinin bakım ve kalibrasyonu yapılır. Müesseselerin kalibre gazı ihtiyaçları karşılanır.

Resim 18: W70 Tahlisiye Cihazı Resim 19: BG4 Tahlisiye Cihazı

MERKEZ TAHLİSİYE TATBİKAT OCAĞININ AÇILIŞI YAPILDI (29.MAYIS 2012)

Resim 20: Merkez Tahlisiye İstasyonu görünüşü Resim 21: Kondüsyon Salonu Türkiye’de yurt genelinde kurtarma hizmeti veren ve tek yetkili tahlisiye istasyonu TTK Merkez Tahlisiye İstasyonudur. Yeraltı maden işletmelerinde kurtarıcı olarak yetiştirilecek olanlar 44 saatlik yetiştirme kursuna, mevcut tahlisiyeciler ise yılda 2 kez 8 saatlik tekrarlama kursuna tabi tutulurlar. Kursu başarı ile bitirenlere tahlisiyeci ehliyeti verilir. Ehliyeti olmayan kimseler cihaz kullanamaz,

kurtarıcılık görevi yapamazlar. Kurtarıcılar yetiştirilirken eğitimlerde tahlisiyeciliğin önemi, ekiplerin

teşkili, ekip çalışması, gaz ölçme teknikleri, tahlisiye cihazlarının ve gaz ölçme cihazlarının kullanılması

cihazların özellikleri bakımı, ilk yardım konuları anlatılır, tahlisiyecilerin yaşadıkları tecrübelerinden yaralanılır. Ayrıca Kurumumuz acil durumlarda Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından yurtiçinde meydana gelen maden kazalarda kurtarma faaliyetlerinde görevlendirilmektedir.

Ülkemizde ilk tahlisiye istasyonu 1938 yılında Zonguldak’ta kurulmuştur. Merkez tahlisiye

istasyonu bu tarihten günümüze kadar Türkiye genelinde 10 000’ in üzerinde kurtarıcı yetiştirmiştir. Ocaklarımızda yaklaşık 750 tahlisiyeci personel bulunmakta, her yıl yaklaşık 50 civarında yeni tahlisiyeci yetiştirilmektedir. 2011 yılında Kurum içi 90 adet ve kurum dışı 112 kurs olmak üzere 202 adet kurs düzenlenmiştir. Kurum içi tekamül ve yetiştirme kurslarında toplam 645 kişi, Kurum dışı tekamül ve yetiştirme kurslarında toplam 1087 kişi olmak üzere toplam 1732

kişi eğitilmiştir.

15

Merkez Tahlisiye İstasyon Binası 1938 yılında Alman (Draeger) firması katkıları ile yapılmıştır. Merkez Tahlisiye istasyon binası 2008 yılında yapılan restorasyon çalışmaları ile, dershane, cihaz bakım odası, nöbet odası, banyo, tuvalet, ambar, kalorifer gibi bölümler yeniden yapılandırılarak hizmete sunulmuştur. Kurtarma faaliyetlerinin başarılı bir şekilde yürütülebilmesi, tahlisiyecilerin performanslarının test edilmesi ölçülmesi için gerekli kondüsyon test ekipmanı ile donatılması, gerçek yeraltı yangın şartlarına uygun sıcak ve nemli ortamın tesis edilmesi ve baraj kapatma, açma işlerinin gerçek ocak koşullarına benzetilmesi amacı ile merkez tahlisiye binası önünde bulunan ve geçmişte TTK itfaiye teşkilatı tarafından kullanılan 3 hangar yeniden yapılandırılmıştır. Öncelikle binanın inşaat işleri, kalorifer tesisatı, temiz su tesisatı, elektrik tesisatı tamamlanmıştır. Tahlisiye personelinin yeraltında yürüttükleri operasyonlar esnasında karşılaşabilecekleri ortam ve şartlar güvenli ve kontrollu bir senaryoya uygun olarak yerüstünde simule etmek üzere tasarlanmıştır.

Resim 22: Merkez Tahlisiye İstasyonu Resim 23: Merkez Tahlisiye Cihaz Odası

1. Nolu hangar, banyo tuvalet,soyunma giyinme ve cihaz odası ve kriz masası kurulacak şekilde düzenlenmiştir. Eğitilecek kursiyerler burada giyinip soyunmakta, cihazları bu bölümde kuşanarak kondüsyon salonuna geçmektedir.

2 No’lu hangar kondüsyon test salonu ve kumanda odasından oluşmuştur. Kondüsyon salonunda 3 adet kondüsyon bisikleti, 3 adet ayarlanabilir koşu bandı ve 1 adet barfiks aleti bulunmaktadır. Bu bölümde bulunan kondüsyon aletleri ile tahlisiyecilerin fiziksel kondisyonları ölçülmekte, fiziksel performanslarının belli bir program çerçevesinde geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

3. No’lu hangar ise 3 katlı tatbikat ocağı olarak düzenlenmiştir. Tatbikat ocağı her bir katı 4 koridordan oluşan 3 ayrı yürüme ve sürünme katından oluşmaktadır. Giriş katında; 3 adet barfiks aleti, nemlendirme cihazı ve bir baraj simülasyonu bulunmaktadır. Kurtarıcıların her adımını izleyebildiği kontrol ettiği kumanda merkezi bulunmaktadır. Tüm kondisyon ekipmanlarının kontrol ve programları kontrol merkezinden gerçekleştirilmektedir. Kontrol masasından kondisyon bisikleti ve koşu bantlarının zorluk dereceleri değiştirilebilmekte, personelin yaşı, cinsiyeti, ağırlığı ve harcanması istenen güç (enerji) miktarına bağlı olarak faklı program senaryoları gerçekleştirilebilmektedir. Ayrıca kursiyerlerin fiziksel güçlerine bağlı olarak hafif ve ağır çalışma programlarının uygulanabildiği 4 farklı çalışma programı bulunmaktadır. Sistem tasarımında kursiyerlerin güvenliği ön planda tutulmuş ve bu amaçla eğitim ve kondisyon esnasında kursiyerin kalp atışlarını izlemek üzere nabız kontrol sistemi kurulmuştur. Aşırı yüksek veya düşük nabız alındığında operatör eğitimi yarıda keserek, programı durdurabilmektedir.

16

Resim 24: Kondüsyon Salonu Resim 25: Merkezi Kontrol Odası

Sistemde kursiyerlere ait bilgiler 99 adet farklı hafızada tutulabilmektedir. Kursiyerlerin harcaması istenilen hedef enerji miktarı 1 ila 1000 Watt aralığında değişmektedir. Koşu bandı kontrolu kontrol masası üzerinden ayarlanabilmekte, bandın eğimi 25 derece eğime kadar yükseltilebilmektedir. Bu özelliği sayesinde kursiyerlerin yokuş yukarı koşu yapmasına imkan tanınmaktadır. Kontrol masası üzerinde kursiyerlerin eğitim ve kondüsyon çalışmaları esnasında kalp atış miktarını izleyen nabız gözlem sistemi bulunmaktadır. Kursiyer eğitime başlarken vücutlarına nabız ölçer sistemi bağlanmakta, kablosuz vericiyi üzerlerinde taşımaktadır. Bu sistem sayesinde kursiyerin nabız ölçümü sürekli olarak yapılmaktadır.Kursiyerin nabzı sürekli operatör tarafından izlenmektedir. Acil durumda kontrol masası büzerinde bulunan acil durum butonuna basılarak labirentin aydınlatılması ve havalandırması sağlanarak ve ilk yardım personelinin içeri girmesi kurisyerin tahliyesi sağlanmaktadır.

Kondüsyon salonunda 1 tatbikat ocağında 3 adet barfiks aleti bulunmaktadır. Barfiks aletlerinde kursiyerlerin çekeceği barfiks sayısı kontrol masasından ayarlanabilmekte ve cihaz üzerinde yer alan ışıklarla, kontrol masası üzerinden girilen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı personel tarafından görülebilmektedir.

Eğitim labirent içerisinde tatbikat yapan kursiyerlerin yeraltında karılaşabilecekleri yangın, patlama ve panik ortamı gerçekçi bir şekilde algılanmak üzere ışık efekt sistemi, yangını canlandıran portatif sesli ve ışıklı yangın simülatörü bulunmaktadır. Ayrıca labirent içine yerleştirilen pozisyon belirleyiciler vasıtası ile personelin hangi bölümde ve ne durumda olduğu takip edilebilmektedir Labirent içinde tüm koridorlara yerleştirilen 64 adet poziyon belirleyiciler ile kursiyer izlenmekte ve kayıt edilmektedir. Labirent içerinde tüm koridorlarda karanlık ortamda görülebilme özelliğine sahip 13 adet kızıl ötesi kamera bulunmaktadır. Kameralar ile labirentin tüm koridorları ve giriş bölgesi kontrol masası üzerinde bulunan 4 ayrı LCD ekrandan izlenmektedir. Kameralardan gelen görüntü yayını, kontrol masasında bulunan video kayıt cihazı sürekli olarak kaydedilmekte ve kayıtlar geriye dönük olarak tekrar izlenebilmektedir. Görüntü kaydı yanında labirent içerinde ve kondüsyon salonu bölümünde tüm eğitim sırasında kursiyerlerle sürekli haberleşme imkanı veren 8 adet haberleşme aparatı bulunmakta ve kontrol masasından haberleşme kontrol edilmekte, tüm bölgelere operatör tarafından talimat verme ve çağırma işlemi gerçekleştirilmektedir. Sesli haberleşme kayıtları da saklanabilmektedir. . Haberleşme imkanları sayesinde tüm eğitim süresince kursiyerle sürekli iletişim imkanı bulunmakta, kursiyere talimat verme ve çağrı yapma şeklinde çift yönlü haberleşme sitemi bulunmaktadır. Labirent içinde bulunan 1 adet ve kondüsyon salonunda bulunan 1 adet sıcaklık sensörleri ile eğitim galerisi içerindeki 4 ayrı kattaki sıcaklık kontrol odasından izlenmektedir. Yeni Merkezi Tahlisiye İstasyonu yaklaşık 250.000 TL inşaat işleri ve 500.000 TL test ve kondüsyon teçhizatı ile yaklaşık 750.000 TL mal olmuştur. Vilayet erkanı, Belediye Başkanı, Üniversite yetkilileri ve Protokole bağlı çeşitli kuruluşların yetkilileri ve TTK

17

Yetkililerinin katılımı ile ile 29 Mayıs 2012 tarihinde Yeni Merkez Tahlisiye İstasvonu’nun açılışı gerçekleştirilmiştir.

b- Kurum Dışı Kurtarma Faaliyetleri alep eden kurum ve kuruluşlara ücreti mukabili bir haftalık tahlisiyeci yetiştirme (temel) ve ve bir günlük tekrarlama eğitimleri verilmektedir. Ayrıca tahlisiye istasyonu bulunan işletmelerdeki cihazların yıllık bakımları yapılarak cihaz bakım ustaları eğitilmektedir. Diğer kuruluşlar arızalı cihazlarını Merkez Tahlisiye istasyonuna göndererek gaz ölçme cihazlarının tamir ve bakımları yapılmaktadır.

Olağan üstü durumlarda grizu veya patlama hadisesi yaşayan işletmelere (Valilik veya Bakanlık talimatları çerçevesinde) kurtarma hizmeti verilmektedir. Yurt içinde diğer illerde meydana gelen kazalara Zonguldak’tan giden bir ekibin müdahale etmesi çok uzun süre almaktadır. Bu nedenle Tüzük hükümleri gereği tahlisiye istasyonların kurulması, teçhizi ve olaya müdahale edecek kendi tahlisiye ekiplerini yetiştirilmesi çok büyük önem arz etmektedir. Kurumumuz bu hususta üzerine düşeni yapmaya çalışmaktadır. Türkiye’de ehliyet verme yetkisine sahip tek istasyon TTK Merkez tahlisiye istasyonudur. İstasyon bu güne kadar 10.000 in üzerinde tahlisiyeci yetiştirmiştir. Kurtarma eğitimlerinde alkali patron ve/veya soda lime kullanıldığından farklı maliyetler oluşmaktadır. Eğitimlerde genelde ekonomik olması nedeni ile soda-lime kullanımı, olaya müdahalelerde ise alkali patron kullanımı tercih edilir. 10 kişilik bir tahlisiye ekibinin bir haftalık eğitim maliyeti 2500 TL+KDVdir. Bahlisiyecinin bir haftalık eğitim maliyeti 250 TL/ Adam tutmaktadır. Alkali patron kullanımında bu fiyat 3 katına çıkmaktadır. Cihaz bakım hizmetleri için firmalardan sadece malzeme bedeli ve KDV tutarı alınmakta bunun dışında ek bir ücret talep edilmemektedir. Resim 26: Ülkedemizde tahlisiye hizmeti verilen firmlar ve yerleri haritası

T

18

c- Acil Durumlarda Kaçış ve Ferdi Kurtarıcılar iddi bir yeraltı olayına maruz kalmama olasılığı, meydana gelebilecek tehlikenin erken tespiti ve çalışanların ikaz edilmesi, işçilerin önceden tasarlanan hareket tarzlarını davranışını uygulamalarına bağlıdır. Kaza sonrası haberleşme hatlarının hasara uğraması

beklenilen bir durum olduğundan, işçiler içgüdüsel olarak olay yerini terk edip kendilerine yabancı olmayan güzergahları takip ederek ocak dışına çıkmaya çalışırlar. Çalışanlar bazen tehlikenin yerini, boyutunu ve güzergahlardaki çıkış yollarını bilememeleri nedeniyle yanlışlıkla güvenli, zannettikleri güzergahta kaçmaya çalışırken hayatlarını kaybederler. Yangın, patlama, kömür ve gaz degajları gibi ciddi yeraltı olayları sonunda ortaya çıkan öldürücü atmosfere maruz kalan işçilerin kaçıp kurtulmaları için önceden hareket tarz ve davranışlarını öğrenmeleri ve kaçış güzergahlarını seçebilmeleri için eğitilmeleri ve uygun ferdi kurtarıcılarla teçhiz edilmeleri gerekir. 1984 yılında yayınlanan Maden ve Taş ocakları ile Açık işletmelerde Alınacak Emniyet Tedbirleri hakkındaki Tüzük’ün 186. maddesi; gazlı ve yangına müsait damarların çalıştığı ocaklarda çalışan herkesin CO maskesi ile donatılmasını zorunlu kılmıştır. Ancak kaçış için gerekli ferdi kurtarıcılar 1992 yılında temin edilmiştir.

Acil Durum Planlaması Yeraltı ocaklarında yangın, patlama vbg acil durumlardan kaçma kurtulma ve yangından korunmak için bir planı bulunur. Bu plan acil durumlara karşı alınacak tedbirlerin tüm ayrıntılarını kapsar. Acil Durum Planları özel olarak tutulur ve ocak planlarında yapılan değişiklikler hemen işlenir. Acil Durum Planları; Acil Sığınma Yerlerini, Acil Durumda Haberleşme ve ikaz vasıtalarını, Ferdi Kurtarıcı tipini, miktarını, kullanma süresini, ferdi kurtarıcı Değiştirme Noktalarını , Acil durum kaçış yollarını, Vardiyalarda çalışan İşçi sayısını ve yerlerini , Tahlisiye ve İlk Yardım İstasyonlarını , Tahlisiyeci ve ilk yardım personelinin adını, telefon numarası ve adres listesini, Yangınla Mücadele vasıtalarını, Yeraltındaki tüm telefon ve haberleşme noktalarını, Yanabilir sıvıların bulunduğu yerleri, Su şebekesini, Basınçlı hava şebekesini, Elektrik şebekesi ve devre kesicileri, Drenaj şebekesini, Patlamaya karşı alınan tüm önlemleri, Havalandırma bilgilerini, Aspiratörleri, Yetkililerin adlarını, adresi ve telefon numaralarını ve Yerüstü tesislerini kapsar.. Kurumda ilk kaçış planları 1987 yılında yapılmıştır. Acil kaçış planları her yıl güncelenmekte, ihtiyaç olan FK’ lar temin edilmektedir.

CO Maskesi (Filtreli Tip Ferdi Kurtarıcılar) FFK) ortamda bulunan CO gazını süzerek, CO2’e çevirir ve kullanıcıya temiz hava temin eder. CO filtreli ferdi kurtarıcılar % 18’den az oksijen, %1,.5’tan fazla CO ve diğer zehirli gazların bulunduğu ortamlarda kullanılamazlar. Ferdi Kurtarıcıların yurt içinden temin edilememesi, sınırlı kullanım ömürleri olması ve tek bir defa kullanılıp atılmaları, oksijen eksikliği ve diğer zehirli, boğucu gazların varlığında kullanılamamaları nedeniyle FFK ların kurtarıcılık görevi sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle oksijen eksikliği ve diğer zehirli gazların varlığı halinde FFK yerine Oksijenli tip ferdi kurtarıcılar (OFK)’lar tercih edilmektedir. 1987 yılında ilk kaçış planları ile birlikte 13200 adet OFK temini talep edilmiştir. Bir OFK’nın 350 US$ olması büyük maliyete ihtiyaç göstermesi ve kurumun kendi öz kaynakları ile karşılanmasının mümkün olmaması nedeniyle 1990 yılında Dünya Bankasından temin edilen Kredi ile 5400 OFK lar satın alınmıştır. Ancak Uluslararası ihalenin zorluğu ve ithalatın griftliği nedeniyle maskelerin kaza öncesi temini mümkün olamamıştır. 1992 yılında 7800 adet CO maskesi temin edilmiştir.

Her yıl ihtiyaç oranında gaz maskesi temin edilmektedir. Yer altında çalışan her işçiye ve ziyaretçilere bir maske verilmektedir.

C

19

Resim 27: CO maskeleri Resim 28: FFK taşınması Resim 29: FK değişme yeri ve refüj odası

O2 Maskesi (Oksijenli Tip Ferdi Kurtarıcılar) OFK Kapalı devre solunum cihazıdır. Kullanıcının aktivetesine (koşma, oturma, varagel çıkma gibi) göre kullanma süresi değişmektedir. Kartuş içindeki potasyum süperoksit (KO2) nefes verilen havanın nemi KO2 ile reaksiyona girerek oksijen üretir ve nefesle gelen karbondioksiti tutar. OFK’lar 20 cm³ hacminde ve 240 bar basınç altında doldurulmuş 6 lt. oksijen ihtiva eden bir startere sahiptir. Kullanım için maske hortumu açıldığında bu starter vasıtasıyla nefes torbasına ön püskürtme ile 6 lt oksijen beslenerek nefes torbasının temiz hava ile dolması sağlanır. Cihazı kullanan kişi 10-12 sn içerisinde ilk nefesini bu torbadaki havadan alarak ortam havasından soyutlanır ve kullanıcının ortamdaki zehirli havadan nefes alması önlenmiş olur. Oturarak bekleme durumunda 100 dakika , 30 lt dak debide 30 dakika koruma sağlar. Dış ortamdan etkilenmez, kapalı devre olup bir defa kullanılır. 1990 yılında Fransız Fenzy firmasından 5400 adet OFK, 1998 yılında Çin CINTIC firmasından satın alınmıştır. Daha sonraki yıllarda Alman Draeger fşrmasında OFK maskeleri satın alınmıştır. 2008 yılında KST firmasından 1000 adet, 2009 yılında 3400 adet, 2010 yılında 2150 adet, 2012 yılında 4190 adet Ci 30 OFK maskesi Ukrayna DZGA firmasından temin edilmiştir. TTK tüm yeraltı ocaklarında OFK kullanımına geçilmiştir. Müesseselerin acil durumlarda kaçış planları ve ferdi kurtarıcıların kullanılmaları denetlenmektedir. Yer altında görev yapan herkes yıl içinde ferdi kurtarıcı kullanma eğitimine tabi tutulmaktadır. Ocaklarda ferdi kurtarıcı kullanılması ve bakımları sürekli takip edilmektedir. Denetlemeler sırasında ferdi kurtarıcıları kullanmayan işyerleri ikaz edilmektedir.. Tablo 4:- Ferdi Kurtarıcıların Müesseselere Göre Dağılımı 2012

MÜESSESE OFK FFK Maske Toplamı

Yer altı İşçi Sayısı

OFK Eğitim Test CO60/90 Eğitim Test FK

ARMUTCUK 1190 10 1 - - - 1190 1075

KOZLU 1765 20 1 0 - - 1765 1583

ÜZÜLMEZ 29 10 1 2792 - - 2821 1422

KARADON 4475 40 2 - - - 4475 2750

AMASRA 862 10 1 - - - 862 650

TOPLAM 8321 90 6 2792 11113 11177

Acil Hava Arz Noktaları (Bhti) Basınçlı hava tenefüüs istasyonları - Mahsur Kalındığında veya geçici olarak kullanılacak acil temiz hava vasıtalarıdır. Ani kömür ve gaz degajlarında kullanılmak üzere havalandırma yolu boyunca yer alan ve basınçlı hava ana şebekesinden sürekli temiz hava sağlayan sistemlerdir. Sovyet ocaklarında kullanılan “VOZDUKH”lar, kömür ve gaz degajlarından madencileri atmosferik tehlikelere karşı korumak için temiz hava temin basınçlı hava muslukları tarafından acil hava arzı sağlanmak için kullanılmaktadır. Bu acil hava arz cihazı martopikör veya diğer aletlerin basınlı hava hortumuna bağlanır. Cihaz basınçlı hava

20

şebekesine bağlamak için özel bir tertibat mevcuttur. Kapağın kaldırılması ile hava otomatik olarak verilir. Madenciler normal havalandırma tesis edilene kadar bu cihazın etrafında beklerler. Batı Alman ocaklarında bir hortumla basınçlı hava kaynağına bağlı bir tam yüz maskesi kullanılmaktadır. Refüj odaları ana ocak bölümlerinde kaçış güzergahı üzerinde patlamadan sonra sığınmak için ABD ‘de ve İngiltere’de kullanılmaktadır. Kurumumuz çok geniş bir alanda faaliyet göstermekte olup, yaklaşık 300 km ocak açıklığı mevcuttur. Refüj odaları kullanıldığı takdirde tüm madencilik faaliyetleri olumsuz etkileneceği gibi her lağıma kata refüj odası yapmak ekonomik çözüm olmadığı için tercih edilmemektedir. Ancak bazı madenlerde sığınma odası ve maske değişim odası, lağım arınlarında patlatma sonrası dumadan korunmak için vantüpten sığınma kabinleri kullanılmaktadır.

Resim 27: Basınçlı hava teneffüs istasyonu Resim 28: Refüj Odası dışdan görünüş

Resim 29: Refüj Odası içeriden görünüş

21

d- Acil Müdahale ve Kurtarma Ekipleri 17 Ağustos İzmit ve 12 Kasım Düzce depremlerinden sonra TTK tarafından felaketlere müdahale etmek için 400 kişilik tahlisiyeci ve gönüllü işçilerden oluşan Acil Yardım ve Kurtarma ekibi oluşturulmuştur. Kurtarma ekipleri için görev çalışma yönergesi hazırlanmış ve gerekli ekipman listesi temin edilmiştir. 10 ar kişilik ekiplerden oluşan Acil müdahale ekipleri acil durumlar için eğitilmekte ve eğitimler her yıl periyodik olarak tekrar edilmektedir. Kurtarma ekiplerinin teçhizi için proje kapsamında çeşitli ekipman temin edilerek Müesseselere dağıtılmıştır. Tablo 5 Acil Müdahale Ekipleri Teçhizat Listesi.

Hidrolik güç ünitesi 5 tk

Kesme takımı 5 tk

Delici kırıcı 5 tk

Motopomp 5 tk

Kaldırma yastık 7 tk

Seyyar Jeneratör ve Aydınlatma seti 5tk

Tripod vinç ve halat 5 adet

Haberleşme seti(repeter) 1 adet

El telsizi . 25 adet

İklim çadırı (10 kişilik) 10 tk

Sedye… 10 adet

Kurtarma aracı… Ford Ranger (5+1 personel taşıyıcı )

1 adet

2.3 - Yangınla Mücadele Faaliyetleri Zonguldak Kömür Havzası’nda kendiliğinden yanmaya müsait damarlar, kendiliğinden yanmaya müsaitlik derecelerine göre sınıflandırılmıştır. 1. derecede yangına müsait damarlar kendiliğinden yanmanın en fazla meydana geldiği ve yangın riskinin en çok olduğu bilinen damarlardır. 2. derece yangına müsait damarlar yangın tehlikesi muhtemel olan damarlardır. 3. derece damarlar hiç yangın çıkmamış ve hiçbir özel tedbire gerek olmayan damarlar olarak sınıflandırılmıştır. Armutçuk Müessesesi, Büyük damar, Üç köylü Damarı, Kozlu ve Üzülmez Çay, Acılık, Sulu damarları, Karadon Acılık, Sulu, Domuzcu, Çay damarı ve 1 nolu fay kuzeyi, Amasra Taşlı, Kalın damar gibi damarlar 1. derecede yangına müsait damarlardır. Yangına müsait panolar tüzük ve yönerge hükümlerine uygun olarak dönümlü ayaklar olarak hazırlanır. Ayak baş ve dip rekup lağımlarına yangın bekleme barajları inşa edilir. Yangın anında kullanılmak üzere gerekli malzemeler baraj yakınında depolanarak bekletilir. Yangınlı panolardan sürekli gaz numuneleri alınarak analiz edilir ve kızışmalar erken safhada tespit edilerek izlenir. Mücadelenin yeterli olmadığı durumlarda pano baş ve dip bekleme barajlarından kapatılarak yangınlı kısmın hava alması önlenerek yangının sönmesi beklenir. Yeraltı ocaklarında meydana gelen yangınlarda incubation (kuluçka) süreleri 4-8 ay arasında, yangından dolayı kapalı kalma süreleri 6-13 ay arasında ve günlük ayak ilerleme hızları (0.4-0.7m/gün) arasında değişmektedir. Kurumda başta Armutçuk’ta 2 ve Amasra 3 olmak üzere yılda 5 pano yangın sonucu kapatılmakta veya açılmaktadır. Ocak yangınlarına karşı alınacak tedbirler için TTK yangınla mücadele yönergesi hazırlanmıştır. Yangınla mücadele için çeşitli yöntemler uygulanmaktadır.

a- Köpük Uygulamaları Yangın mahalline temiz havanın geçmesini engellemek için acil barajların (Hava Perdeleri) yapılmasında ve Yangın barajlarının hava sızdırmasını önlemek amacıyla Armutçuk, Karadon ve Amasra Müesseselerinde köpük uygulanarak yangınla mücadele

22

edilmektedir. Kurumumuzda Lunafleks, Dolgu köpüğü ( Ferro fleks) ve İzolasyon köpüğü olmak üzere 3 farklı köpük kullanılmaktadır. Dolgu Köpüğü, izolasyon köpüğü, Ferro fleks katalizör ve Ferro fleks reçine den oluşur. Serbest ortamda orijinal hacımın 50 katı genişleyerek büyük boşlukların doldurulmasında kullanılmaktadır. Reçine ve Katalizör varillerden emilerek enjeksiyon borusu içinde ekzotermik reaksiyona girer. Genleşme özelliği yanında yüksek basma dayanımına sahiptir. Uygulama yeri sıcaklığının 30 dereceyi altında olması gerekmektedir. Bu nedenle kömür yangınlarına karşı dolgu köpüğü ve izolasyon köpüğükullanılmaz. Kömür yangınlarına karşı, Lunafleks köpük kullanılmalıdır. Tablo 6: Yıllara Göre Köpük Kullanımı

Yıl Müessese Toplam (m3) Armutçuk Karadon Amasra Kozlu

2005 850 500 1250 2.600

2006 600 150 1450 2.200

2007 700 200 1100 2.000

2008 750 250 1000 2.000

2009 750 300 1000 2050

2010 750 500 1000 2250

2011 750L+1700F+150 P 300L 1000L+250F 200F 3750

2012 250L+750F+500P 400L+1000F 500L+800F 500 P 4700

2013 300L+750F+300P 250L+500F+350P 800L+1000F 600F+200P 5000

L: Lunfleks, P : Projeksiyon F: Ferrofleks

b- Azot Enjeksiyonu Ocak yangınlarına karşı verilecek mücadele kömür üretiminin sürekliliği, hem de çalışanların güvenliği açısından çok önemlidir. Havzada çalışılan damarlar farklı risk guruplarında bulunmakla birlikte, tamamı kendiliğinden yanmaya müsaittir. Kendiliğinden yanma meydana gelen damarlarda yangınla mücadelede pano giriş ve çıkışta bulunan barajlardan kapatılarak yangının sönmesi beklenmektedir. Yangının kısa sürede sönmesi için kapalı panoya su veya inert (Azot, Karbondioksit vbg) gazlar ile doldurulması bilinen ve uygulanan mücadele yöntemleridir. Azot gazı -200 derecede sıvı halde depolanır. Kriyojenik tanklarla gelen azot gazı, buharlatıcıda gaz haline getirilerek özel boru şebekesiyle kapalı panoya sevk edilir. İçten yanmalarla (endojen) yangınla mücadelede, gerek çalışılmakta olan pano üzerinden ayak arkasına sevk edilerek kendiliğinden yanma engellenir. Kapatılan panonun çok kısa sürede tekrar üretime kazandırılması, en önemlisi çalışanların sağlığı ve güvenliğinin sağlanması bakımından Azot Gazı Enjeksiyonu yararlı sonuçlar ortaya koymaktadır. Azot Gazı kullanımı ülkemizde de ilk olarak, 1986 yılında Armutçuk Müessesi 12214 nolu panoda uygulanmıştır. Bu amaçla TTK Azot Enjeksiyon Yönergesi hazırlanmıştır. Fransızlar (CdF) tarafından yapılan rehabilitasyon projesi kapsamında Habaş tesislerinden temin edilen azot gazı ile yangınla mücadele edilmiştir. Kapatılan panoda başlangıçta 350 ppm olan karbonmonoksit, 20 saat süre ile 50 m3/dak' lık Azot Gazı Enjeksiyonu sonrasında 3 ppm'e düşmüştür. Armutçuk Büyük Damar eğiminin dik olması ve panoların birbirleri ile irtibatlı bulunması sonuçları olumsuz etkilemiştir. Yangınlar müesseselerde ciddi boyutta üretim kayıplarına neden olmaktadır. Amasra müessesinde 2004 yılında 2, 2005 yılında 2 pano yangın nedeniyle kapatılmıştır. Kapatılan panolardan üçü tekrar üretime açılırken, altı pano halen kapalı durumdadır ve yangının sönmesi beklenmektedir. 2004 yılında Amasra Müessesesinde ocak yangını sonucu kapatılan panoların çok acele açılarak üretime verilmesi ihtiyacının ortaya çıkması sonucu Kalın ve Taşlı damarlarda azot gazı enjeksiyonu yapılarak kısa sürede üretime açılması sağlanmıştır.

23

Resim 30: Buharlaştırıcı Resim 31: Kriyojenik Azot tankı Resim 32: Azot gazının buharlaştırıcıya nakli 11. Kasım 2007 tarihinde ilimizde yaşanan fırtına 16:37-22:00 saatleri arasında sık sık elektrik kesintileri sonucu enerji dalgalanmaları ve aşırı akım yüklenmelerine neden olmuştur. Elektrik dalgalanmaları sonucu oluşan arklar Karadon Müessesesi Gelik İşletme Müdürlüğü – 260 katı/ 41300 lağımında bir açık alevli yangın meydana getirmiştir. Yangına once -260 katından su ile müdahale edilmiş, ancak başarılı olunamaması üzerine 13.11.2007 tarihinde saat 13:00 de yangınlı sahanın kapatılmasına karar verilmiştir. Yangınlı saha -360, -260, -160 ve -55 katlarına yapılan 14 adet barajla kapatılmıştır. Gelik işletmesi tümü ile devre dışı kalmıştır. Yangınlı sahanın kısa sürede üretime açılabilmesi için sahaya Azot gazı basılmasına karar verilmiştir. Yangınla kapatılan sahada gaz basılacak hacmin yaklaşık 85 .000 m3 olduğu hesaplanmıştır. Kapatılan sahaya infilakeleri önlemek üzere yaklaşık 1000 ton N2 basılmıştır. Gaz numunelerinin analizinden 7.12.2007 tarihinde açık yangının söndüğü anlaşılmıştır. Yangınla daha etkin ve bılimsel bir mücadele yürütülmesi amacı ile Daire Başkanlığımızca Yangınla Mücadele Projesi hazırlanmıştır. DPT’ce 2008 yılı Yatırım Programı Rehabilitasyon Etütleri kapsamında, Yatırım Programı Uygulama Kararnamesi çerçevesinde “Taşkömürü Ocaklarında Yangınla Mücadele Projesi” uygun görülerek kabul edilmiştir. Yangınla Mücadele Projesi kapsamında: 2009 yılında Armutçuk, Kozlu, Üzülmez, Karadon, Amasra Müesseselerine Su Çekme Donanımı, Tozlu Yangın Söndürücü, Yüksek Basınçlı Köpük Jeneratörü, temin edilmiştir. Respiratör yayını olan “Ukrayna Yeraltı Kömür Madenlerinde Yangın Emniyet Kuralları” ve “Donbas maden ocaklarında Endojen yangınların erken aşamada tespiti, yayılması ve söndürülmesinin kontrolü ile İlgili yönetmelik”, tercüme ettirilmiş, yayınlar bastırılarak Müessese Müdürlüklerine, Üniversitelere ve Maden İşletmelerine ve diger ilgililere dağıtılmıştır.

c- Dolgu Pompa Sistemi Özellikle yangına müsait damarların ilerletimli çalışıldığı ocaklarda ayak baş ve dip taban yollarını şerit ramble etmek ve acil durumlarda yangın barajlarını uzaktan kapatmak amacı ile dolgu pompa sistemleri satın alınmıştır. Kozlu Müessesesi için satın alınan hidrolik pompa sistemi su basılması sırasında ocakta kalmış, ocakların açılması ile dışarı çıkarılarak bakımı yapılmıştır. Ayrıca kül ve çimento karışımları yatay 300 metre düşey 40 metre dikey mesafeden baraj mahalline basılmak üzere 6 adet Pleiger pompaları satın alınmıştır. Pompalarla, taş tozu ve çimento karışımı yangın mahalline basılmaktadır.

d- Otomatik Sprinkler Tertibatı Kuyu, bür, galeri ve motor garajlarında yangın meydana gelmesi durumunda buradaki yangının söndürülmesi ve ocağın diğer kısımlarına ulaşmasına önlemek üzere termik esaslı sensörler donatılmaktadır. Isıya duyarlı otomatik sprinkler (su püskürtme) teçhizatı Asma Gelik Rehabilitasyon projeleri kapsamında bir kuyu, bir galeri ve bir motor garajı için satın alınmış, kurulmuş ve çalışır vaziyette servise verilmiştir.

24

e- Diğer teçhizat Yeraltı kömür ocaklarında, kızışmaları izlemek ve ocak yangınlarını kontrol altında tutmak için el tipi cihazlar, laboratuar cihazları ve merkezi izleme sistemleri kullanılmaktadır. Yangınla mücadelede yangın çeşidine bağlı olarak CO2, toz ve köpüklü tip yangın söndürüler kullanılmaktadır. Kurumumuz ve Respiratör enstitüsü yetkilileri arasında imzalanan protokol 25.08.2008 tarih ve 218 sayılı TTK Yönetim Kurulunca onaylanmıştır. Yeraltı yangınlarının oluşturduğu gazların çabuk ve doğru analizi için Ukrayna Yangın Entitüsü(Respiratör) ile teknik işbirliği için çalışmalar 2009 yılında başlatılmıştır. Respiratör Enstütüsünden PH 1 cihazı satın alınarak Kromatograflara eklenmiştir. Diğer alkalen gazların analizi için gerekli ekipman, devar kapları, sıvı azot, değirmen vs gibi bir çok laboratuvar ekipmanı temin edilmiştir.

Resim 33: Değirmen Resim 34 : Sarsma cihazı ve Elek takımı

Yangınla mücadele projesi kapsamında Ukraynalı uzmanlar 25.03.2011 ile 01.04.2011 tarihleri arasında Kurumumuza gelerek Yangın söndürme ekipmanlarının kullanımı ve yangınların söndürülmesi ile ilgili uygulamalı eğitim vermiştir. Uzmanlar Zonguldak’a gelmiş ve kömür damarlarının yanabilirlikleri konusunda Ar-Ge personeli ile birlikte çalışmıştır. Bu süre içerisinde farklı kömür damarlarından alınan kömür numunelerinin kendiliğinden tutuşabilirlik faktörünün bulunması için, kömürün kırılabilirlik deneyleri yapılarak kırılabilirlik katsayısı; gaz kromotografında yapılan deneysel çalışma sonucu oksitlenme hız katsayısı ve aktivasyon enerjisi; reaktörde yapılan deneysel çalışma ile de oksitlenme ısısı bulunmuştur. Kömürlerin kendiliğinden yanabilirliğinin belirlenmesine etki eden diğer faktörler kömürün içerdiği nem oranı, gaz miktarı, ısı iletimi, kömürün oluşum şekli ve iriliği olarak incelenmiştir.

Diğer taraftan Doymamış hidrokarbonların oranlarının kömür sıcaklığına bağlı olarak doymamış hidrokarbonların çıkışı, periyodik ve kritik hava numunelerinin analizi, hidrokarbon (etilen ve asetilen) değerlerinin geçmişi ile kömür sıcaklığına karar verilerek yeraltında yangının seyri takip edilecek ve kapalı sahaların açılmasına karar verilebilecektir. Kömürlerin kırılabilirlikleri ve deneylerin devamı kurum personeli tarafından devam ettirilerek sonuçlandırılacaktır.

25

Resim 35: Gaz Kromatografı Resim 36: Prof. Boğdan Koshovski Tablo 6. Kömür Sıcaklığına Bağlı Olarak Etilen/Asetilen Oranları

Kömür

Sıcaklığı (0C)

TTK Kurumu ocakları için kömür sıcaklığına bağlı olarak etilen ve asetilen konsantrasyonları oranı

Karadon Gelik

Karadon Kilimli

Üzülmez Kozlu Armutçuk Amasra

0 1 1 1 1 1 1

50 6 6 6 6 6 7

100 18 18 18 20 20 23

150 43 43 43 47 47 50

200 78 78 78 81 81 94

250 128 128 128 135 135 153

300 193 193 193 203 203 229

>300

300 0C’ nin üzerindeki sıcaklıklar için yangının odak noktasında kömüe sıcaklığını kesin bir şekilde tayin etmeye gerek yoktur. Bu durumda beyan kağıdına Sıcaklık 300 0C’ nin üzerinde ibaresi yazılır ve meydana gelen olay olarak : ‘Yangın’ ibaresi kayıt edilir.

Resim 37: Sıvı Azot Tankı (-200º C ) Resim 38: Dewar kapları

26

f - TG/DTA -Kütle Spektrometresi Zonguldak havzasında bulunan kömür damarlarının kendiliğinden yanmaya yatkınlıklarını tespit etmek, amacı ile İş Güvenliği Daire Başkanlığınca hazırlanan “Taşkömürü Ocaklarında Yangınla Mücadele Projesi” kapsamında; kömürün kendiliğinden tutuşması ile ilgili deneylerin yürütüleceği TGA cihazına bağlı Kütle Spektrometresi(MS) cihazı alınmıştır. Cihazın kullanımı ile ilgili eğitimler Hacettepe Üniversitesi Kimya Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Bekir SALİH tarafından gerçekleştirilmiştir. Kömür ocaklarından alınan numuneler, TTK Ar-Ge laboratuarında ve Hacettepe Üniversitesinde bulunan GC-MS ve Katı-probe-MS ile gerçekleştirilmiştir. Kömürlerin üzerinde nasıl çalışmalar yapılacağı ve elde edilen sonuçların nasıl ve ne şekilde yorumlanarak yanma sıcaklıklarına karşılık gelen gazlaşma sıcaklığının belirlenmesi hususunda çalışmalar yapılmıştır. Resim 37: DT/ TGA Cihazı Kömür damarlarının yanabilirlikleri konusunda TGA ve MS Cihazı ve katı probe MS cihazı ile yapılan çalışmalar Prof. Bekir Salih tarafından 12.08.2011 tarihinde Genel Müdürlük toplantı salonunda verilen brifingte sunulmuştur. Ocaklardan alınan kömür numuneleri TGA cihazına bağlı kütle spektrometresinde analiz edilmiştir. Farklı damarlardan alınan kömür numunelerinin yanma sıcaklıklarını tespit etmek amacı ile sıcaklık tarama hızları, tane büyüklükleri, kömürün nem’i, kömürün inert azot ortamında yanma sıcaklıklarının tespiti için optimum kriterler belirlenmiştir. Çalışmalar sonucunda en optimum sıcaklık tarama hızının 5 oC/dak olduğuna, optimum partikül büyüklüğünün ise 105 µm olduğuna karar verilmiştir. Damarlardan alınan kömür nümuneleri havasız ortam ve kuru hava ortamında yakılması netiçesinde gösterdiği davranışlar, yanma esnasında meydana gelen uçucu kimyasal türleri seçimli iyon seçerek kütle spektrometresi ile tayin edilmesi, oksidasyon ile etilen /asetilen, karbon monoksit/karbon dioksit oranlarının birbirleriyle olan değişimleri incelenmiştir. Karadon Kilimli işletmesinde farklı kömür damarlardan alınan numuneler için bulunan tutuşabilirlik değerleri çalışılmış ve değerler aşağıda Tablo’da verilmiştir. Diğer damarlar için çalışmalar devam ettirilmektedir.

27

Tablo 7. Taşkömürü Havzası Kömür Damarlarının Yanma Sıcaklıkları, 2012

Müessese Adı

İşletme Adı

Kömür Numunesi

Ort. Tutuş. Sıcak. 0C

Sınıflandırma

I. derece 1700C’ den az

II.derece

170-200 0C

III.derece 2000C’den fazla

KO

ZL

U

Kozlu -425/964 Kurul

(Milopero) 194,5 II

Kozlu -560 Hacımemiş

taban 197 II

Kozlu -560 Sulu ayak 187 II

Kozlu -425/930 Çay

3.kat 196 II

AM

AS

RA

Amasra 3. Ocak Taşlı

damar 142,4 I

Amasra 1. Kartiye

Tavan damar -236/-300

153,8 I

Amasra 2. Ocak

Kalın damar 144,2 I

ÜZ

ÜL

ME

Z

Asma 5. Ocak Kurul

197,8 II

Asma 2.Ocak Piriç

196,7 II

KA

RA

DO

N

Gelik -150/260

41306 Sulu Bşy.

203 III

Gelik -150/260

42321 Hacımemiş

195.9 II

Bu nedenle TGA sisteminde oluşan gazların ayrılarak teker teker tür ve miktarını tayin etmek ve ilave olarak ocaklardan alınan gaz numunelerinin analizini yapmak üzere bir gaz kromatografı cihazı temin edilecektir. TGA eğrilerinden gerekli bilgilerin elde edilmesi için TGA eğrilerinin türevleri alınarak DTG (Türevsel Termal Gravimetri) eğrileri üzerinde exterpolasyon yapılarak tutuşma sıcaklıkları bulunmaktadır. Hata payını en aza indirmek için DTG eğrisine gerekli teğetlerin bir bilgisayar yazılımı ile çizdirilmesi için bir ara yazılım gerekecektir.

28

Tablo 8. Kömür Damarlarına Ait Tutuşma Sıcaklıkları,2012

Mü

ess

ese

Kömür Numunesi Alınan Yer

Tutuşma Sıcaklığı

(0C)

Pik Sıcaklığı (0C)

Son Yanma Sıcaklığı

(0C)

Yandıktan Sonra Kalan

Kısım %

Ko

zlu

Kurul 194.5 496,2 578.4 35.7

Hacımemiş 197 505,2 582.2 11.4

Sulu 187 465,6 574.8 4.2

Çay 196 471,5 572.6 12.1

Am

asr

a

Taşlı 142.4 431,4 546.1 22.5

Tavan 153.8 436,1 560.6 23.2

Kalın 144.2 433,6 553.6 36.5

Üzü

lmez

Kurul 197.8 483,7 592.8 21.6

Piriç 196.7 476,7 593.3 20.1

Kara

do

n

Sulu 203 484,8 591.4 37.7

Hacımemiş 195.9 479,2 591.2 23.9

2.4- Patlayıcı Maddelerle ilgili Faaliyetler Yeraltı iş yerlerinde kullanılan patlayıcı maddelerin tüzük kurallarına uygun olarak depolanması, kullanılması ve kayıtlarının tutulması takip edilir ve denetlenir. Kullanılmayan ve bozulan patlayıcı maddeler biriktirilerek tüzüğe ek yönetmelik gereği imha edilir. Patlayıcı maddelerin ateşlenmesi sonunda meydana gelen tozun berteraf edilmesi için su fisketeleri yanında su dolu plastik sıkılama kartuşları kullanılarak çıkan tozu en aza indirmek mümkün olabilmektedir. Bu amaçla kullanılan sulu sıkılama kartuşları antistatik ve alev geciktirici özelliklere haizdir.. Ateşleme tellerinin izole edilmesi için plastik koruyucuların kullanılması yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır. Dinamit satın alma ve kullanma ruhsatları her yıl yeniden çıkarılmaktadır. Patlayıcı madde Tüzük değişikliği nedeniyle uyum süresi sonuna kadar patlayıcı madde depo ruhsatları çıkarılmıştır. Kurumda yılda ortalama 300 ton dinamit 1 milyon adet kapsül kullanılmaktadır. Ocakta kullanılan manyetolar, tüzük gereği aylık kontrol ve bakımları takip edilmektedir. ALSz istasyon tarafından verilen rapor doğrultusunda müesseseler ikaz edilmektedir Daire Başkanımız Mesut ÖZTÜRK tarafından hazırlanan “Yeraltı Patlatmaları ve Pratik Lağım Atma ” isimli kitap bastırılarak tüm madencilerin hizmetine sunulmuştur.

29

Resim 38: Patlama planlanması Resim 39: Kapsüllerin bağlanması ve patlatma arını TTK/İSSA Teknik İşbirliği Kapsamında ISSA Mining Patlatma Uzmanı Mr. Martin HANELT ve Georg BEYER 30.07.2012/03.08.2012 tarihleri arasında Kozlu ve Amasra Müesseselerinde teknik incelemelerde bulunmuştur. Uzmanlar tarafından hazırlanan raporda, Kurumumuzda kullanılan patlayıcı madde ve kapsüllerin ( A tipi olduğu)AB normlarına uygun (U tip) patlayıcı madde ve kapsüllerin kullanılması gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda, Kurumumuzda kullanılan kapsüller MKE yapımı (A) tipi (0,18 Amper) kapsüller olduğu için, 2088/43/EC direktifine uygun gazlı kömür ocaklarında kullanılan ateşleme enerjisi daha yüksek (U) tipi (0,45Amper) kapsüllerin temini için Makine ve İkmal Daire Başkanlığı nezdinde gerekli girişim yapılmıştır. Makine ve İkmal Daire Başkanlığı (U) tipi kapsüllerin temini için MKE Kapsül Fabrikası Müdürlüğü yetkilileri ile yaptıkları görüşmeye göre; U tipi kapsüllerin üretimi için Avrupa normlarına uygunluk açısından zorunlu olarak iki yıldır çalışma yapıldığı ve üretim aşamasında olduklarını, patlatma testler yaptıklarını ve olumlu sonuçlar aldıklarını belirtmişlerdir. Fabrika yönetimi ve teknik elemanları, U tipi kapsülleri Kurumumuz kömür ocaklarında( Asma ocaklarında) test edilerek olumlu sonuçlar alınmıştır. Gerekli Ateşleme vasıtalarının ( manyeto, devre test cihazı vbg) temin edildikten sonra U tipi kapsül kullanımına geçilecektir. Almanya’da uygulanan güvenli tip patlayıcılarla ilgili yasal mevzuat türkçeye çevrilerek ilgili birimlere gönderilmiştir. Ayrıca Proje kapsamında her Müessese’den patlatma mühendisi olarak eğitilecek mühendisler tespit edilerek “C” sınıfı ehliyetine sahip patlatma mühendisi yetiştirelecektir. İSSA MINING Patlatma Uzmanı tarafından hazırlanan raporda, kapsül telleri ekleme yerlerini izole etmek için plastik izole kılıfların kullanılması önerisi üzerine plastik izolatör miktarları belirlenmiş ve ilk etapta 111 500 adet plastik izolatörün ihale si yapılmıştır.

Resim 40: Delik istikametleri Resim 41: Ateşleme sistemi simülasyonu

30

2.5. Solunabilir Tozla Mücadele Çalışmaları Yurdumuzda toz sorunu 1950 ‘li yıllarda ele alınmıştır. 1954 yılında Zonguldak Kömür Havzasında taşa delik delme işleminde kullanılmak üzere sulu martoperferatörler sipariş edilmiş ve sulu martoperferatörle çalışma usulleri Alman Teknisyenlerce yeraltı ve yerüstü işçilerine gösterilmiştir. Ancak insan sağlığına zararlı solunabilir tozla mücadele 1960’lı yıllarda başlamış ve sonraki yıllarda adım adım geliştirilmiştir. 1974 Yılında İş Güvenliği Şube Müdürlüğüne bağlı Toz ve Gazla Mücadele Başmühendisliğinin teşkilatlanması sağlanmıştır. 11.11.1977 tarihinde Üzülmez Müessesesi eski Kok fabrikasında toz laboratuarı kurularak tozla mücadele çalışmalarına bilimsel olarak başlatılmıştır. Laboratuar 1978 yılına kadar eğitim ve deneme çalışmalarını sürdürmüş ve bu tarihten itibaren periyodik ölçmelere geçmiştir.

Resim 42: Casella 113 A Toz Resim 43: Toz Resim 44: Toz Örnekleme toplama cihazı filtereleri Cihazının kurulması Solunabilir toz konsantrasyonlarını tespit etmek üzere antigrizu özellikte 4 veya 8 iri toz toplama kanallı 18 adet gravimetrik esaslı Casella 113A toz numunesi alma cihazı mevcuttur. Cihazlardan 16 adedi müesseselerde ve kalan 7 adedi merkezde kullanılmaktadır. Bu cihazlarla 0.0-5-µ mikron ebatlarındaki 50 mgr/m³ ‘e kadar solunabilir toz numunesi alınabilmektedir. Toz örnekleme cihazı ile alınan numuneler laboratuarda değerlendirilerek aylık ölçüm sonuçları işletmelere, Bölge çalışma Müdürlüğüne, Genel Maden İşçileri Sendikasına gönderilmektedir. Ayrıca Asma -Gelik rehabilitasyonu kapsamında 6 adet Optik esaslı digital toz ölçme (Hund) cihazı temin edilmiştir. Bu cihazlarla laboratuar hizmetlerine gerek kalmaksızın anında veya birikmeli olarak toz konsantrasyonlarını gravimetreik olarak tespit etmek mümkün olabilmektedir. Toz yoğunluğu ölçümü için cam elyaf filtreler, silis analizleri için membran filtreler kullanılmaktadır. Silis analizleri için yeni bir ınfrared spektofotometre temin edilmiştir. Yüksek toz konsantrasyonlarında silis analizleri yapılmaktadır. İşletmelerde görevli tozla mücadele personeli, yeraltı nezaretçisi seviyesindeki personelden seçilmektedir. Müesselerde havalandırma ve tozla mücadele baş mühendisine bağlı olarak görev yapmaktadır. Merkezde ise 1 Baş mühendis, 3 maden teknikeri ve bir laborant doğrudan tozla mücadele işi ile görevlendirilmiştir. Tozla mücadelede görev yapacak elemanlar önce merkezde iki haftalık eğitime tabi tutulmaktadır. Cihaz kullanma, tutulacak kayıtlar, tozla mücadele yöntemleri konusunda eğitilirler. Her nezaretçi haftalık 4 ölçünün dışında bir gün pnomokonyozluları takip eder ve tozla ilgili bilgileri değerlendirir, grafikleri çizer. Ayrıca ayda bir kez merkezde yapılan seminere iştirak ederek karşılaştıkları sorunlar, uygulama sonuçları ve yeni teknikler görüşülür. Laboratuarda mevcut cihazların bakım ve kalibrasyonu yapılır. Her yeni yılın başında yıl içinde çalışacak olan ve izlenmesinde fayda umulan işyerleri işletme müdürü, iş güvenliği mühendisi, emniyet şefi ve toz nezaretçilerinin müştereken tespit ettikleri toz ölçme istasyonları numaralandırılarak merkeze bildirilir. Bir istasyona verilen kimlik numarası işyeri kapansa dahi başka bir istasyona verilmez.

31

a- Periyodik Toz Ölçmeleri Ayaklarda ve bacalarda ayda bir, taban ve lağımlarda 4 ayda bir , yeraltı nakliyat yerlerinde 6 ayda bir, yerüstü iş yerlerinden 12 ayda bir defa periyodik olarak numune alınarak toz konsantrasyonları tespit edilir. Periyodik toz numune alımları müesseselerin tozla mücadele nezaretçileri tarafından yapılmaktadır. Kurumumuz müesseselerine bağlı yeraltı ve yerüstü iş yerlerinde her yıl ortalama toplam 600 civarında ölçme gerçekleştirilmektedir. Ölçmelerin %90 yeraltı iş yerlerinden alınmaktadır. Yerüstü numuneleri, laboratuar işlemleri ve değerlendirme Daire Başkanlığı elemanları tarafından gerçekleştirilmektedir. Tablo 9- Müesseselere göre ortalama toz konsantrasyonu (mg/m3), 2013

Armutçuk Amasra Üzülmez Karadon Kozlu

Yıl YA YU YA YU YA YU YA YU YA YU

2000 2,09 0,92 0,99 0,97 0,89 0,00 2,13 0,00 4,93 0,00

2001 1,07 0,81 1,40 0,48 1,05 0,00 2,01 0,70 2,86 0,00

2002 1,79 0,67 1,63 0,94 1,04 0,00 2,54 1,90 1,67 0,00

2003 1,51 0,90 1,45 0,96 0,80 1,00 3,03 0,70 2,06 0,00

2004 1,44 0,54 2,24 0,93 0,99 0,00 1,73 0,80 1,52 0,00

2005 1,58 0,67 3,44 2,58 1,36 0,00 4,19 1,85 1,54 0,00

2006 1,46 0,80 0,65 0,54 1,23 0,00 2,68 1,46 1,30 0,00

2007 2,92 1,48 1,61 1,04 1,32 1,33 2,36 1,18 1,64 0,00

2008 1,74 0,53 1,10 0,79 1,07 0,80 2,10 1,03 2,77 0,00

2009 1,49 0,63 1,44 0,91 0,98 0,76 3,06 0,87 1,80 0,00

2010 1,96 0,90 2,32 1,14 1,46 0,30 2,22 0,82 1,80 0,00

2011 2,07 1,70 2,32 1,57 2,52 1,79 2,66 1,05 2,25 0,00

2012 1,97 0,62 1,98 1,18 1,78 1,26 2,33 0,00 1,77 0,00

YA: Yer altı; YU: Yerüstü

b- Araştırma Toz Ölçmeleri Periyodik ölçmeler dışında şikayet, inceleme ve yeni uygulanan üretim teknikleriyle ilgili olarak araştırma ölçmeleri yapılmaktadır. Yüksek toz konsantrasyonlarının tespit edilen ve şikayet konusu olan tozlu iş yerlerinde araştırma ölçmeleri yapılır.

c- Önlem Toz Ölçmeleri Toz konsantrasyonları 5 mg/m3’den yüksek olan yerler önlem kapsamına alınarak toz konsantrasyonu çalışılabilir sınırlara düşünceye kadar önlem çalışmalarına paralel olarak önlem ölçmelerine devam edilir. Önlem ve araştırma ölçmeleri çoklu cihazla yapılır.Tozla mücadele çalışmalarının yapılması için tavsiye ve önerileri kapsayan raporlar hazırlanarak ilgili müesseselere bildirilir. Resim 45: Infrered Spektofotometre cihazı

32

d- Sulu Sistemlerin Geliştirilmesi Havzada 1964-66 yıllarına kadar susuz tip martoperferatörler kullanılmıştır. Bu yıllardan sonra Merkez atölyesi tarafından sulu tip martoperferatörler imal edilerek sulu delik delme işlemi başlatılmıştır. Merkez atölyesi tarafından 100 bar’a kadar su enjekte eden yüksek basınçlı su enjeksiyon tulumbaları yapılarak ocaklarda kullanılmaya başlanmıştır. Otomatik su püskürtme sistemleri, plastik su fisketeleri imali, yüksek basınçta damara su enjeksiyonu, ayaklara su şebekesi çekilmesi , yüzeysel sulama, damara tavan taşından yapılan sondajlarla su verilmesi için 2010 yılında 200-250 bar‘a kadar basabilen Kozlu 4 ve Karadon 5 olmak üzere toplam 9 adet su enjeksiyon tulumbası, 2011 yılında 3 adet kömür gevşetme makinesi (sehpalı), satın alınmıştır. İş yerleri, önce tozla mücadele çalışmalarına önem ve özen göstermeleri ve bunlara paralel kişisel koruyucu kullanımı konularında uyarılmaktadır.

e- Pnomokonyozla Mücadele Kömür madenciliğinde meslek hastalıklarının en önemli kısmını Pnomokonyoz oluşturur. Pnomokonyoz mücadelesi geçmiş yıllardan beri devam etmektedir. Kurumumuzda temel kural tozu kaynağında bastırmak , genç işçileri ve pnomokonyozluları korumaktır. Pnomokonyoz şüphelisi işçiler de pnomokonyozlu işçiler gibi 7-10 gün içerisinde korunmaya alınırlar. 1968’li yıllarda 3 000 civarında olan pnomokonyozlu sayısı bugün 300 civarına çekilmiştir. 1988 yılında ILO yardımı ile temin edilen X RAY Rontgen cihazı ile mikro filmlere göre 125 kat daha hassas meslek hastalığı teşhisleri yapılabilmektedir. Göğüs radyografilerinin standart grafilerle çekilmesi sonucu görüntü sekelleri 125 kat daha büyütülmüş, mesleki rahatsızlıkları daha erken tespit etmek mümkün olmuştur. İşyerlerinde yüksek toz konsantrasyonları tespit edilen işyerleri önlemlere alınarak takip edilmektedir. Tablo 10- Çalışma Durumuna göre Meslek Hastası Sayıları, 2000-2012

Yer altı (Mesl. Hst + Şüp)

Yerüstü (Mesl. Hst + Şüp) Toplam(1) Toplam(2) Genel

Çalışan Emekli Toplam Çalışan Emekli Çalışan Emekli Toplam

2000 20 83 103 2 0 22 83 104

2001 18 30 48 0 1 18 31 49

2002 3 57 60 1 3 4 60 64

2003 7 141 148 0 2 7 143 150

2004 2 11 13 1 1 3 12 15

2005 54 195 249 2 4 56 199 255

2006 3 2 5 1 0 4 2 6

2007 24 7 31 1 0 25 7 32

2008 28 11 39 0 0 28 11 39

2009 165 13 178 15 1 180 14 194

2010 10 3 13 - 1 10 4 14

2011 86 28 114 11 - 97 28 125

2012 52 22 74 8 1 60 23 83

3.2- Patlayıcı Kömür Tozu ile Mücadele Çalışmaları Yeraltı işyerlerinde kömür istihsali sırasında veya kömür nakli sırasında oluşan kömür tozları havalandırma ile bütün ocağı dolaşarak galeri yüzeylerinde birikir. 20 meşh (840 mikron) den iri tozlar patlamaya ender olarak katılır, 200 meşh (76 mikron) dan ufak tozların % 80 i patlamaya iştirak eder. Tane boyutu çok küçük olan ve havalandığı zaman çökmesi uzun süren kömür tozları havalandırma akımı ile bütün ocağı dolaşırlar. Hem çalışanların sağlığı hem de infilak edebilmeleri nedeni ile tehlikeli ortam yaratırlar. 1 m³ hava için kömür tozu alt patlama sınırının 32-80 gr arasında olup ortamda metan gazının varlığı bu patlama sınırını değiştirir. İçinde % 65 den fazla yanmaz madde veya % 20 den fazla nem ihtiva eden kömür tozlarının patlamaz olduğu kabul edilmektedir. Kozlu felaketi sonrası kömür tozları ile daha etkin çalışma yapılması gerektiği ortaya çıkmıştır.

33

a- Kömür Tozlarının Taş Tozu ile Nötralizasyonu ozlanmaya müsait damarlarda arına su enjeksiyonu yapılır. Kömürün nakli sırasında bütün aktarma noktalarında fisketeler yerleştirilir. Tozlu sahaların sürekli yıkanarak toz birikmesine fırsat verilmez ve biriken tozların toplanarak ortamdan uzaklaştırılır veya taş tozu ile

nötralize edilir. Havzada kömür tozu birikimini önlemek, nötralize etmek ve patlamaların yayılmasını önlemek için yeterli sayıda taş tozu barajı ve su barajının kurulmuştur. Patlayıcı kömür tozlarıyla mücadele her yıl düzenlenen seminerlerle ilgililere anlatılmaktadır. Patlayıcı kömür tozlarını nötralize edilmesi, 1988 yılında Bolu çimento fabrikasından temin edilen kalker tozu ile başlamış, ancak 1993 ten sonra standartlara uygun hale gelmiştir. Tablo 11- Taş tozu sarfları, 1991-2013

Müessese Armut (*) Kozlu Üzülmez Karadon(*) Amasra TTK

Yıl Sarf Sarf Sarf Sarf Sarf Sarf (ton)

1991 24,5

1992 65 61 11 68 13 218

1993 225 1172 213 640 122 2372

1994 (*) 1326 369 978 2573

1995 (*) 992 258 740 2267

1996 (*) 1165 328 907 2400

1997 (*) 1143 319 355 1817

1998 108 565 229 300 47 1251

1999 93 335 151 282 71 1307

2000 73 460 161 456 36 1187

2001 108 280 223 500 46 1159

2002 103 253 159 408 65 988

2003 53 407 44 317 46 864

2004 26 355 28 312 70 790

2005 25 355 28 312 70 790

2006 121 321 21 276 61 801

2007 69,8 370,2 22,1 315,7 87,7 865,5

2008 52,4 370,9 15,7 223,3 88,2 760,6

2009 50,8 589,4 23 281 129 1073

2010 50,5 483 32 243 148 957

2011 75 484 25 268 141 993

2012 80 396 34,5 249 143 903

Not: (1) (*) Emprenye taş tozu = 2x Normal taştozu (2)Serpilen taş tozlarına ilave olarak 59 barajda 949 raft bulunmaktadır. Her yıl barajlarda yaklaşık 99 ton taştozu kullanılmaktadır.

b- Su ile Mücadele ve Su Barajları Havzada patlayıcı kömür tozuna karşı, Kuzey Ren Westfalye eyalati su barajları standartları esas alınarak Su Barajları ile ilgili Yönerge hazırlanmış ve bu yönerge doğrultusunda mücadele yapılmaktadır. 90 lt. kapasiteli su tekneleri kullanılmaktadır. Armutçuk Müesseseinde 18 barajda 464, Kozlu Müessesesinde 65 barajda 1990, Üzülmez Müesseseinde 5 barajda 140, Amasra işletmesinde 8 barajda 160 adet olmak üzere toplam 156 barajda 4172 tekne mevcuttur Su teknesi ve su torbalarından ibaret barajlarda yaklaşık 366 ton su bulunmaktadır. Taş tozu ile mücadele yerine su barajı yapımı yaygınlaşmaktadır.

T

34

Reism 46:Kömürtozupatlaması Resim 47: Taştozu uygulması Tablo 12- Su Barajları Tablosu, 1992-2012

Yıl Armutçuk Kozlu Üzülmez Karadon Amasra TTK

Baraj (Ad)

Su (ton)

Baraj (Ad)

Su (ton)

Baraj (Ad)

Su (ton)

Baraj (Ad)

Su (ton)

Baraj (Ad)

Su (ton)

Baraj

(Ad)

Su ton)

1992 8 16,6 7 71,4 15 23,8

1993 25 49,6 22 45,1 7 16,7 14 24,3 18 30,8 86 166,8

1994 54 105,2 39 71,4 53 105,3 145 282,0

1995 54 105,2 27 53,6 55 109,3 136 268,2

1996 118 244,8 38 74,5 156 313,8 312 633,2

1997 94 193,0 23 45,0 43 84,0 160 322, 0

1998 35 70,0 59 122,0 8 146,0 43 84,0 15 29,0 160 322,0

1999 16 26,1 67 133,0 12 26,3 32 71,0 14 19,1 141 275,7

2000 16 26,1 64 133,0 - - 32 71,0 14 19,1 141 275,7

2001 13 27,7 61 130,0 15 28,4 28 64,3 15 34,6 132 285,5

2002 13 27,7 61 120,7 15 29,7 30 57,4 15 34,6 134 270,3

2003 13 27,7 61 130,3 15 28,4 28 64,3 15 34,6 132 285,5

2004 13 24,6 69 146,5 15 28,4 30 62,7 15 34,6 140 297,0

2005 13 25,7 69 146,5 15 28,4 30 62,7 13 31,2 140 293,5

2006 18 37,1 65 159,2 5 11,2 30 65,6 8 17,6 156 366,0

2007 16 36,9 66 154,9 4 9,0 28 60,3 22 39,4 136 300,5

2008 13 32,2 82 211,5 3 6,9 29 57,6 8 15,4 164 324,7

2009 9 19,6 65 133,4 2 4,4 33 71,1 13 25,7 122 254,4

2010 9 19,6 68 140,0 5 10,5 38 87,7 16 26,8 136 284,8

2011 9 15,8 65 154,0 4 6,4 33 71,1 16 28,1 127 275,5

2012 10 17,6 65 154,0 2 3,2 32 73,2 25 44,0 134 292,0

Not: (*) 10 m2 kesitli bir barajda 90 lt kapasiteli en az 22 adet su teknesi bulunmaktadır. 1994-1997 Armutçuk ve Amasra Müesseseleri İşletme yapılarak Kozlu, Karadon ve Üzülmez’e bağlanmıştır.

35

. Resim 48: Vantüp su 49: Su teknesi Resim 509:Toz patlatma Resim 51: Otomatik torbaları deneyi yangın bariyeri 3.3- Gazla Mücadele Çalışmaları Gazla mücadelede temel iyi bir havalandırma ile çıkan gaz gelirini yenmek ve ocak gazları ile kirlenen havayı ana aspiratörler vasıtasıyla dışarı atmaktır. Havalandırma suretiyle metan gelirinin kontrol edilemediği ve yenilemediği durumlarda bu kısımlar kapatılır veya gazdan arındırma yöntemleri uygulanmaktadır. Havzada 13 aspiratör vasıtası ile 300 km mesafeden dakikada 54.000 m3 hava emilmekte, 185 tali vantilatör vasıtası ile 34 km mesafe havalandırılmaktadır. Son yıllarda yapılan yatırımlarla alt yapı yatırımları tamamlanmıştır. Yeraltı ocaklarıda üretimi tamamlanan üst kotlar terk edilerek hava akımının uzun mesafeler katetmesini önlenmiştir. Gelik 75. yıl, Karadon 1 nolu kuyu gibi yeni kuyular açılmış ve Uzun mehmet 1 ve 2 kuyuları, Armutçuk 14 nolu kuyuları derinleştirilmiştir. Gelik, Asma ve Amasra’ya yeni aspiratörler kurulmuştur. Mevcut aspiratör yedeklerinin otomatik devreye girmesi sağlanmıştır. Ana havalandırma şebekelerinin ulaşamadığı kısımlar, tali havalandırma vantilatörleri ile havalandırılır. İş Güvenliği iş ekipmanları mevzuatına uygun yeni susturuculu tali vantilatörler satın alınmıştır, tali havalandırma kayıtları yeniden düzenlenmiştir. Tüzük ana hava dönüs yollarında %1. ayak dönüş yollarında %1.5 ve kartiyelerde %2’ye kadar metan konsantrasyonlarına müsaade eder. Tüzük %0.3 Troley lokomotiflerinin çalışmasını, % 1’i geçen yerlerde patlayıcı maddelerin ateşlenmesini, % 1,5 elektrikli aletlerin çalışmasını ve % 2’yi geçen kısımlarda ise insanların çalışmasını yasaklar. Havalandırma akımının düzenlenmesi için galeriler otomatik hava kapıları ile donatılmıştır. Ocaklara (80 adet) otomatik hava kapısı kurulmuştur.

Şekil 52: Şebeke Analiz Şekil 53: Sürekli Gaz Analiz Seti Şekil 54: Otomatik hava sistemi (çelik) kapıları

a. Ocak Havalandırma Şebekesi Analiz Sistemleri Kurumumuzda 1992 yılı öncesi Henningsen havalandırma programları kullanarak Havalandırma hesaplarını Hardy Cross metoduna göre göz metodu ile havalandırma hesapları yapılmakta ve çok büyük kapasitede bilgisayarlara ihtiyaç göstermekte idi. JICA ile gerçekleştirilen İş Güvenliğini Geliştirme Projesi kapsamında Havalandırma Şebeke Analiz Sistemi (Kazemaru

36

havalandırma programı, gerekli bilgisayarlar, plotter) temin edilmiştir. Sistem Eylül 1996 da kullanıma hazır hale getirilmiş, havalandırma programının kullanılması için kısa dönem JAPON uzman olarak Prof. INOUE kuruma gelmiş ve TTK havalandırma mühendislerimizi eğitmiştir. Havalandırma ekipleri vasıtası ile ocaklardaki ölçmeler tamamlanmış, Kazemaru havalandırma programına göre Havza ocaklarının modifikasyonları yapılmıştır. Kazemaru havalandırma programı, kullanıcılara ocak havalandırma sistemi şebeke analizini özel bir kurs gerekmeksizin yapmak için geliştirilmiştir. Bu program ile normal ve yangın durumunda havalandırma şebeke analizi , yangın esnasında havalandırmanın kontrolü, yangın esnasında optimum kaçış rotasının tayini yapılır. Havalandırma program ile su boru şebeke analizi ve kollardaki hava akışı, akış bilgilerinde anormallikler, şebekedeki ve kollardaki nem, sıcaklık ve analizi ve ölçülerin çevre bilgilerin analizini yapmak mümkündür. Kazemaru programının avantajları; Havalandırma şebeke analiz bilgileri grafik olarak ve interaktiv modda yazılır. Hava akış ve basınç dağılımının ekranda grafik gösterimi yapmak, yazıcı ve çiziciden (plottırdan) çıktı olarak almak mümkündür. Programda tabii havalandırma basıncı, fan karakteristik eğrisi ve sabit akımlı kollar dikkate alınır. Ocak yangınları seçimli olarak simule edilebilir. Sıcaklık yangın dumanların konsantrasyonu ve yangın yerini grafik olarak ekranda göstermek mümkündür. 1000 den fazla kavşak ve 1500 den fazla kollu geniş şebekelere uygulanabilir. JICA teknik işbirliği ile temin edilen KAZAMERU havalandırma programı, çizgisel ve ölçeksiz plan üzerinde şebeke analizleri yaptığı için Havalandırma uzmanları dışındaki kimseler tarafından anlaşılması zordu ve teknolojik ömrünü doldurması nedeni ile “Ventsim Visual Advanced” (VVA), 3 Boyutlu havalandırma programı tek kullanıcılı olarak satın alınmıştır. VVA Müesseselerin yeni havalandırma planları hazırlanmıştır. Bu programda ölçekli olarak katları, havalandırma şebekesi üzerindeki yapıları, hava hızını, miktarını görmek yangın vbg simülasyonlar yapmak mümkün mümkündür. Tüm maden mühendisleri tarafından takibi ve anlaşılması kolaydır. Program lisans sözleşmesi nedeni ile tek kullanıcılı olarak temin edilmiştir. Müesseseler, havalandırma programını talep etmektedir. Kullanıcı sayısının artırılması ve çok kullanıcılı olarak kullanılabilmesi için firma ile görüşmler sürdürülmektedir. Tali havalandırma ile ilgili “Duct-Sim” isimli program temin edilmiştir. Programların kullanımı için İTÜ ‘den havalandırma mühendisleri için eğitim hizmeti satın alınmıştır. 2012 Yılında ihaleleri tamamlanan Kozlu İncirharmanı ve Ali Soydaş, Armutçuk ve Karadon Müessesesi Aslan bahçesi pervanelerinin montaj çalışmaları devam etmektedir.

b. Gaz Analizleri Gaz analizleri el tipi cihazlar, taşınabilir test cihazları, gaz analiz setleri ve izleme sistemleri (monitor) vasıtası ile yapılmaktadır. Drager gaz test pompası, El tipi digital gaz ölçerler, Interferometreler (Riken ), Alarmlı tip metanometre gibi.el tipi gaz ölçme cihazları ile tek tek ocak gazları ölçülür veya varlığı tespit edilir. Her maden mühendisi ve her maden nezaretçisi metan ölçme cihazına sahiptir.Taşınabilir tip kombine gaz test cihazları ile CO ,O2-CH4 gazları ölçülür. İş güvenliğini iyileştirme projesi kapsamında çeşitli el tipi (digital) gaz ölçme cihazları (CO, O2 ) satın alınarak müesseselere dağıtılmıştır.

c. Gaz Analiz Laboratuvarı 3 adet tam gaz analiz seti mevcuttur. Setlerden biri Armutçuk, biri Kozlu, diğeri ise Amasra’da kurulmuştur. Laboratuar 11 madene haftada 7 gün hizmet verecek şekilde çalışmaktadır. Luft tip Full gaz analiz setinde yeraltı ocak atmosferinde bulunan tüm gazlar (CO,CO2,CH4,O2 ve H2) analiz edilir. N2 ise hesaplanır.Ölçme sonuçları Müessese ve diğer yetkilileri iletilir. Gerçekleştirilen bir bilgisayar programı vasıtasıyla patlayabilir gaz karışımları anında irdelenmesi, yangın seyri ve patlama temayülü tespit edilerek tehlikeli ortamda nasıl hareket edileceği önceden tasarlanabilmektedir.

37

d. Merkezi Gaz İzleme ve Kontrol Sistemleri (MGI) 1983 yılında meydana gelen grizu facialarından sonra 1985 yılında Japon Riken firmasından 60 noktada metan ve 30 noktada CO gazlarını sürekli olarak izlemek üzere bilgisayarlı Komple 2 sistem satın alınmıştır. Sistemler Kozlu ve Armutcuk Müesseselerinde kurularak çalışmaya başlamıştır. Daha sonraki yıllarda yeni sistemlerden birinin Armutçuk’a kurulması nedeniyle buradan alınan BL 2300 Merkezi Gaz İzleme sistemi Amasra’ya nakledilmiştir Her 4 saniyede bir sensörlerden gelen bilgiler sorgulanarak ani metan gazı yükselmelerinde otomatik olarak devre kesiciler vasıtasıyla ilgili kısmın cereyanı kesilmekte gaz konsantrasyonu yasal sınırlar altına düşünceye kadar o kısma cereyan verilmemektedir. Kozlu ve Armutçuktaki monitor sistemi ile %3 ‘e kadar CH4, 100-500 ppm’e kadar CO gazları izlenmektedir. 1990 yılında Dünya Bankası kredisinden faydalanarak ocak gazları yanında makinelerin izlenmesi ve kontrolunu da yapacak daha gelişmiş izleme ve kontrol sistemleri satın alınmıştır. Yeni alınan MGI sistemleri ile 152 noktada CH4, 46 noktada CO, 72 noktada Hava hızı gibi ocak parametrelerinin izlemesinin yanında 77 noktada havalandırma kapılarının pozisyonlarının, 6 Ana fan, 23 tali fan ve 17 adet bant konveyör, 7 Silo, 40 adet havuz su seviye sensörü ve çok sayıda vibrasyon, su basıncı, ısı, nem ve basınç farkı dedektölerinden oluşmaktadır. Sistemle dört haftaya kadar bilgileri depolamak ve bilgileri değerlendirmek ve grafik olarak göstermek mümkün olabilmektedir. Ani gaz konsantrasyonu yükselmelerinde ocak makinelerinin elektriği otomatik olarak kesilmektedir. Kozlu’da infilak sonrası -200 katı altındaki katlarda bulunan verici sensör, kablolar ve haberleşme teçhizatı tahrip olması üzerine TTK/JICA işbirliği çerçevesinde ‘İş güvenliğini geliştirme projesi’ kapsamında JICA tarafından 1 set izleme sistemi ve yeraltı haberleşme sistemi temin edilerek Kozlu müessesesine kurulmuştur. Karadon, Üzülmez, Armutçuk, Kozlu ve Amasra ocaklarına kurulan bilgisayarlı izleme ve kontrol sistemleri ile ocak atmosferi takip edilmektedir. Karadon, Üzülmez, Armutçuk Müesseselerinde ocak atmosferi CO, CH4, O2 gazları yanında, hava hızı, tulumbalar, fanlar, ocak hava kapıları, silolar, bantlar izlenmekte ve kontrol edilmektedir. Ani gaz konsantrasyonu yükselmelerinde ocak makinelerinin elektriği otomatik olarak kesilmektedir. 2005 yılında Armutçuk, 2006 yılında Karadon Müessesesine ait MGI sistemleri yenileme çalışmaları Davis Derby firması tarafından tamamlanmıştır. . Üzülmez müessesesi MGI diğer müesseselereen kalan yedeklerle ikame edilecektir. Kozlu müessesesi MGI sistemi 2011 yılında ihale edilmiştir, Ancak sistemin kuruluşu 2013 yılına kalmıştır. Montaj çalışmaları devam etmek tedir..

Kozlu Ocağı Merkezi Gaz İzleme ve Kontrol Odası

Resim 55: Kozlu Merkzi Gaz İzleme ve Kontrol Sistemi

38

e-Acil Tahliye ve İkaz Sistemleri Tüm Müesseselerde kurulu gaz izleme sistemleri ile ocak gazları ve diğer parametreler izlenmektedir. Ancak çalışanlarımızı olası tehlikelere karşı uyarı sistemi olarak alarmlı metanometreler ve telefon haberleşmesi kullanılmaktadır. Bu amaçla Kozlu Müessesine kurulan MGI sistemi ve haberleşme sistemi (konveyör haberleşme sistemi) ile aynı zamanda acil tahliye ve ikazlar gerçekleştirilmiş olacaktır. Uygulamanın yararları görülmesinden sonra diğer müesseselere yaygınlaştırılacaktır.

f- Damar Gaz İçeriklerinin Tespiti Havzada mevcut kömür damarlarının gaz içerikleri tespit edilerek, üretimin artması durumunda gaz gelirinin ne olacağı ,metan drenajına ihtiyaç olup olmadığının ve ne gibi önlemler alınacağına karar vermek üzere damar gaz içeriklerinin tespiti yapılmaktadır. Gazlılık çalışmaları 1986 yılında Kanada’lı iki uzman A.KAHİL ve Dr.Denis MASSİ’nin Kurumumuzu ziyaretleri ve metan drenajı ile ilgili çalışmalar başlatılmıştır. Uzmanlar Karadon, Kozlu, Armutçuk Müessese ocaklarında tetkikler yapmışlar, raporlarında Havza’da metan drenajı yapacak miktarda gaz geliri tespit edilemediğini ancak çalışmaların devam etmesi gerektiğini önermişlerdir. Bu çalışmalar sırasında kurum personeli numune alma, ölçme ve değerlendirme konularında eğitilmiş olup, halen numune alma ve ölçüm işleri İş Güvenliği Dair Başkanlığı personeli tarafından devam ettirilmektedir. Kurumumuz kömür damarlarının metan gazı içeriklerinin tespiti için son teknolojiye uygun olarak hazırlanmış, geliştirilmiş ve Alman DMT tarafından uygulanan çok kısa sürede doğrudan yöntemlerle (72 saat içinde) gaz içeriklerinin belirlenmesi amacıyla gaz içeriği tespit ve değerlendirme için “Gaz içeriği tespit laboratuar” temin edilmek üzere yatırım programa alınmış olup, 2012 yılında ilk ihalesi yapılmıştır. Gaz laboratuvarının2013 Kasım ayı içinde montajı gerçekleştirlecektir.

g- Ani Gaz ve Kömür Püskürmeleri Ani gaz ve kömür püskürmesi olayları 1880 yılından beri bilinmekle birlikte göçük olayları ile karıştırılmıştır. Bazı durumlarda normal metan gelirinden farklı olarak jeolojik devirlerde oluşmuş fay ve kırıklarda anormal miktarlarda birikmiş basınç altında gaz depoları bulunur. Bu rezeruarlar (gaz -çevre ) ortam basınç dengesinin değişmesi veya gaz deposunu çevreleyen topuklar gaz basıncında karşılayamadığı durumlarda ani gaz veya kömür püskümeleri şeklinde ortama binlerce metreküp gaz yayılar veya pudra şeklinde tonlarca kömür tozu açığa çıkar. Normal şartlara göre havalandırılan ocaklarda, ani ve yoğun gaz basması sonucunda gaz kontrolü mümkün olamaz. Bu gibi ani gaz degajı olabilecek kısımlar özel tedbirler alınarak çalışılsada zaman zaman istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Havza’da bilinen ilk degaj olayı 1962 yılında Kozlu’da -300 seviyesinde görülmüştür. Karadon’da degaj olayları -160 katı seviyesinde görülmüştür. 2007 yılına kadar 31’i Kozlu’da olmak üzere 62 degaj olayı meydana gelmiştir. Bu olaylardan 28’i ölümle sonuçlanarak olaylarda toplam 300 kişi hayatını yitirmiştir. Degaj olayları ile toplam 5800 ton ince taneli kömür atılmış ve binlerce m3 metan gazı açığa çıkmıştır. 1969 yılında Karadon'da meydana gelen olayda 700 ton kömür atılmıştır. 26.02.2006 tarihinde Kozlu Müessesesi, -560 Mesoğlu Başyukarıda ani gaz ve kömür püskürmesi sonucu yaklaşık 600 ton kömür ve 16 000 m3 metan gazı açığa çıkmıştır. Burada çalışanların eğitilmiş olmaları ve bilinçli davranmaları sayesinde can kaybı olmamıştır. Havza ocaklarının derinleşmesiyle birlikte degaj olasılığı da artmıştır. Bu tür kazaların artması üzerine Ani Degajlar konusu ile ilgili olaylar incelemeye alınarak kazaların tekrar yaşanmaması için oluşturulan Komisyon çalışmalarını tamamlamıştır. 31.03.2011 tarihinde Karadon Müessesesi, Gelik İşletme Müdürlüğü -360 Acılık Tabanda ani gaz ve kömür püskürmesi sonucu yaklaşık 1500 ton kömür ve 10 000 m3 metan gazı açığa çıkmıştır. Son iki olaydada çalışanların eğitilmiş olmaları ve bilinçli davranmaları sayesinde can kaybı olmamıştır 11.04.2012 tarihinde Karadon Müessesesi, Kilimli İşletme Müdürlüğü -460

39

Acılık Tabanda ani gaz ve kömür püskürmesi sonucu yaklaşık 500 ton kömür ve 5000 m3 metan gazı açığa çıkmıştır. . 07.01.2013 Tarihinde Kozlu Müessesesi, -630 katı 111063450 Kuzey doğu lağımı, -630/111063405 Kuzey Rekup lağımı, B14 kesitte Yüklenici firma STAR AŞ tarafından sürülmektedir. -630/111063405 Kuzey Rekup Lağımında meydana gelen degaj olayında yaklaşık 2000 ton kömür postası atılmış, binlerce metreküp metan gazı açığa çıkmıştır. Olay sonrası 3 işçi posta altında kalmış, 5 işçi gazdan boğularak vefat etmiş, 1 işçi gazdan etkilenerek sağ olarak kurtulmuştur. Bu degaj olayı havzada bu bugüne kadar yaşanan en çok kömür postası atılan degaj hadisesidir. Havza ocaklarının derinleşmesiyle birlikte degaj olasılığı da artmıştır. Degaj olasılığı bulunan yerler 1977 yılında yayınlanmış bulunan yönetmenlike uygun olarak çalışılmaktadır. Bakanlığımızın 2006 yılında Ukrayna ile yaptığı Enerji Konularında işbirliği anlaşması kapsamında 11 teknik personel Ani Degaj konusunda Ukrayna’ya eğitilmiştir TTK, Degaj Yönergesi hazırlanarak işyerlerine dağıtılmıştır. Avrupa Ekonomik Topluluğu tarafından 1967 yılında düzenlenen “Kömür ve Gaz Püskürmelerine İlişkin Seminer Notları” tercüme edilerek tüm işyerlerimize, üniversite ve maden işletmelerine dağılmıştır. Degajların önlenmesine yönelik olarak sondaj ekipmanı temini ve çalışanların eğitilmesine devam edilmektedir.

h- Gazdan Arındırma (Metan Drenajı) Havzada 1970’ li yıllarda havalandırma suretiyle gaz geliri yenilemeyen panoları gazdan arındırmak için venturi sistemi denilen emiciler kullanılmaya başlamıştır. 1974 yılında İngiliz Teknik Yardımı ile Kozlu Müessese Ali Soydaş kuyusu civarına bir Metan Drenaj istasyonu kurulmuştur. İstasyon 14.11.1975 tarihinde tamamlanarak çalışmaya başlamamış ve 11.5.1979 tarihinde sistemi besleyecek seviyede metan geliri temin edilememesi (yapılan sondaj delikleri gaz gelirinin düşük olması, eski imatlarda çalışmaların artması vbg. nedenlerle istasyon stop edilmiştir. Havalandırma suretiyle metan geliri yenilemeyen bazı ayak çıkışlarında venturiler vasıtası ila metan gazı emilerek nefesliklere verilmeye devam etmektedir. Uygulama Kozlu, Armutçuk ve Karadon ocaklarında zaman zaman yapılmaktadır. Yoğun metan ihtiva eden kömür damarlarının bulunduğu Kozlu ve Armutçuk ocaklarında damar bünyesinde bulunan metan gazının venturi veya lokal tulumbalarla emilerek alınması ve çıkış havasına verilmesi ve dğerlendirilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu amacı gerçekleştirilebilmesi için yeraltında lokal deranaj yapacak tulumbaların temini, VAM ve metan drenajı konusunda İTÜ ve yabancı ülkelerle(ABD) birlikte. çalışmalar sürdürülmektedir. Kömür kaynaklı metan gazı araştırma ve işletme projesini 24.01.2005 tarihinde yapılan ihaleyi Hema Endüstri AŞ firması kazanmıştır. Proje uygulama süresi 2 yıl arama ve 15 yıl işletme safhası olmak üzere toplam 17 yıldır. İlk sondaj Amasra sahasında yapılmış 1605 m de tamamlanmıştır. İkinci gaz arama sondajı lokasyon hazırlıkları Karadon Müessesesinde başlatılmıştır. Ayrıca Armutçuk sahasında bir ve Üzülmez Bağlık sahasında ve Kozlu müessesesinde birer adet sondaj lokasyon çalışmaları başlatılmıştır. Gelişmeler ümit vericidir. 3.4- Kişisel Koruyucu Malzemeler Kurumda yaralanma kazalarının vücuda dağılmı; %33’sını el, %21 ayak, %22’si gövde, 12.5 baş, %4.2 kol, % 2.5 diz ve % 1.8 bacak yaralanmaları oluştmaktadır. Kişisel koruyucularda standartların geliştirilmesine ve standartlara uygun kişisel koruyucu malzemelerin teminine çalışılmaktadır. Yeraltı ve yerüstü işyerlerinde çalışma şartlarının iyileştirilemediği durumlarda çalışanları korumaya yönelik önlemlere ağırlık verilmektedir. Kişisel Koruyucu Donanımlar 2003 tarihide yayınlanan (KKD)yönetmeliği ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tebliğleri doğrultusunda EN standartlarına uygun, CE-Belgeli Koruyucu malzemeler temin edilmektedir.

40

Resim 56: Baret ve elbise Resim 57: Madenci Resim 58: Madenci elbisesi çizmesi a- Baş ve Yüz Koruyucuları

Baş koruyucuları olarak “TS EN 397 (DIN 4840)”normuna uygun baretler temin edilmektedir. Baretler; yer altı şartlarında kullanıma uygundur Alev geciktirici ve antistatik özelikte, ağırlıkları 450 gr dan azdır. Başlık lambası takma yeri ve lamba kordonu tutucusu mevcuttur. İçinde darbe hafifletici donanım vardır. 500 volta kadar elektrik akımına karşı koruyuculuk özelliğine sahiptir. Baretler 5 yıl miyatla verilmekte ve 1995 yılından itibaren her iki yılda bir 4500-5000 civarında ithal (Schubert) baretler temin edilmiştir.

b- Solunum Koruyucular Solunum koruyucu olarak “TS EN 149 FFP1” standardına uygun toz maskeleri ve acil durumlarda kaçış için ferdi kurtarıcı gaz maskeleri temin edilmektedir. 0.5-5 mikron ebeadına solunabilir tozlara karşı koruma sağlar. Standarda göre solunabilir tozları tutma özelliği %80 den fazla, nefes alma verme drenci 0.6 mbardan az olmalıdır. Kurumumuz işyerleri için yılda yaklaşık 400.000 üzerinde toz maskesi temin edilmektedir. 2007 yılında toz maskesi talebi 800.000 adet olarak gerçekleşmiştir.

c- El Koruyucuları Yeraltında kazı, domuz damı ve nakliyat servislerinde çalışan işçiler ellerinden yaralanmaktadır.El kazalarını azaltmak için “TS EN 388” standardına uygun eldivenler temin edilmektedir. Mekanik risklere karşı, 388 standardında 3121 ve 4121 koruma derecesinde eldivenler temin edilmektedir. TİS İşçilere Verilecek Koruyucu teçhizat yönergesinin 2-3 maddesi gereği yeraltında ve yerüstünde, işyeri ve işin özelliğine göre tek, üç veya beş parmak, kısa konçlu keçi derisinden mamül ferdi koruyucular 4 ay miyatla verilmektedir. Her yıl değişik büyüklük ve mutelif özelliklerde 25.000 çift eldiven temin edilmektedir. Ayrıca işin özelliğine uygun olarak elektrikçi eldiveni, kaynakçı eldiveni, dökümcü eldiveni vbg özellik arz aden işler için özel el koruyucuları servis demirbaşı olarak verilir.

d- Gövde Koruyucuları İş elbiseleri madencilerin çalışması esnasında darbe,ezilme, çizilme, batma, kesilmelere karşı koruyucu “TS EN 340” Standartlara uygun iş elbiseleri temin edilmektedir. Yüksekte veya kuyu bakım işçlerinde çalışan işçiler için “Paraşüt tipi emniyet kemeri”, temin edilmektedir. Madenci elbiseleri kanvas kumaştan, Dokuma şekli 10 bağlantılı çift saten, 3/1 çapraz dokuma, %65 polyester, %35 pamuk ihtiva etmelidir. Ayrıca nakliyat işçileri için “TS EN 471” standardına uygun fosforlu yelek temini için çalışmalar sürdürülmektedir. Her yıl 10.000 takım madenci elbisesi, 1000 tk atölye tipi iş elbisesi, 500 adet iş önlüğü ve 250 civarında iş tulumu temin edilmektedir.

e- Ayak Bacak Koruyucuları Madenci çizmesi ve ayakkabılar “CE belgeli ve TS EN 345” standardına uygun emiyetli tip olmalıdır. Emniyetli ayakkabıların burnu enerji seviyesi 200 ± 4 J olan ( 1 m den düşürülecek 20 ± 2 kg yüke) darbeye karşı dayanıklı olmalıdır. Yer altı işçilerine yılda 2 çift, yerüstü işçilerine yılda 1çift emniyetli ayakkabı verilmektedir. Her yıl CE belgeli, TS EN 345 standardına uygun 10.000 çift emniyetli çizme,1500 çift emmniyetli ayakkabı satın alınmaktadır.

41

3.5- Ar-ge Test Laboratuvarı a- Ferdi Kurtarıcı Maske Testleri (OFK,FFK)

Mevcut Ferdi kurtarıcılardan CO FFK 3 yıl, OFK lar ise 5 yıl garantili kullanım ömrüne sahiptir. JICA ile yapılan teknik işbirliği çerçevesinde temin edilen maske test cihazı ile CO ve O2 maskelerinin %1’i performans testlerine tabi tutulmaktadır. Maskelerinin yeterli performansı göstermesi üzerine kullanım süreleri birer yıl süre ile uzatılmaktadır. 1992 yılında 5400 adet O2 maskesi 1997 yılında servisten çekilmiştir. 1995 yılında 1000 adet 90 dakikalık FFK. 1998/99 yılında 1600 adet ve CO FFK 2500 adet OFK satın alınmıştır. 2010 ylında 3400 adet OFK, 2011 yılında 2150 adet OFK ve 2013 yılında 4190 adet OFK maskesi Ukrayna DZGA firmasından satın alınmıştır. Kurmumuzda bütün müesseseler OFK maskesine geçmiştir.

Resim 59: Osijenli ferdi kurtarıcı Şekil 60: CO Maskesi Testi Cihazı Blok Şeması Satın alınan maskeler test edilerek şartname değerlerini karşılayıp karşılamadığı test edilmektedir. TKI kurumu veya diğer kurumlardan gönderilen OFK veya CO maskeleri performans testine tabi tutulmaktadır. Testlerden geçen maskelerin kullanım ömürleri 1 yıl süre ile uzatılmakta, sonuçlar raporla ilgili kuruluşa gönderilmektedir.

b- Toz Maskesi Testleri Tozla mücadelede temel tozu kaynağında bastırmaktır. JICA tarafından temin edilen maske test

teçhizatı ile toz maskelerinin (0-5 ebadındaki) solunabilir tozları tutup tutmadığını test etme imkanı bulunmuştur. Toz maskelerinin “EN 149 FFP1” standardına uygunluk testi yapılmaktadır.

Resim: 61 : Toz maskesi testi Resim 62: ST1 Cihazı

42

Toz maskelerinin test için kullanılan ST1 cihazı arıza yapmıştır. Cihazın ülkemizde tamiri mümkün olamamıştır bu nedenle 2012 yılında ihalesi yapılan olan toz maskelerinin performans testleri de yapılamamıştır. Maske test laboratuar teçhizatının bir parçası olarak temin edilen ST 1 cihazının satın alınması 2013 yılı satın alma programına alınmış olup Kasım ayı içinde montajı yapılması planlanmaktadır. TTK yılda 1.400.000 adet civarında toz maskesi satın almaktadır. Alınan toz maskelerinin standartlara uygunluğunun belirlenebilmesi için maskelerin verimlilik ve solunum direnç testlerinin yapılması gerekmektedir. Ayrıca, ülkemizde toz maskelerinin performans testlerinin yapılabileceği başka bir yer bulunmadığından TKİ, kamu kuruluşları ve diğer özel sektörlerden gelen toz maskelerinin testleri de ücreti karşılığı yapılmaktadır. Resim 63: OFK Maske test Cihazı Resim 64: ST1 Cihazı

c- Gürültü Ölçmeleri Şikayete konu olan işyerlerinde zaman zaman gürültü seviyesi, aydınlatma miktarı gibi parametreler ölçülmektedir. Çalışanların uygun koşullarda çalışması sağlanmakta, şartların düzeltilemediği durumlarda, çalışanlar kişisel koruyucularla dış etkilerden korunmaktadır. Gürültü ölçümleri her yıl periyodik olarak yapılmakta, zaman zaman şikayetlere konu olan gürültülü yerlerinde gürültü seviyesi ölçülmektedir. 4857 sayılı yasanın 78 maddesine dayanılarak çıkarılan gürültülü yönetmeliği çıkarılarak yayınlanmıştır. Gürültü seviyesini tespit etmek ve frekans analizi yapmak üzere 2006 yılında …marka gürültü ölçme cihazı temin edilmiştir. Gürültülü iş yerlerinde gürültü ölçümleri yapılmakta işyelerinin gürültü haritasının çıkarılmktadır. Kilimli Aslan bahçesi aspiratöründe izole edilerek gürültü seviyesi 70 dB(A)’dan, 55 dB(A) ya düşürülmüş ve yönetmelik sınırları altına çekilmiştir. Diğer aspiratörleride gürültü seviyesi düşürek için çalışmalar sürüdürlmektedir. Ayrıca MMF işletme müdürlüğünde, MAZ imalatı çeşitli ekipmanlarda tipte gürültü önleyicilerin testler yapılarak, uygun tiplerin yaygınlaştırılmasına çalışılmaktadır. Diğe kuruluşlardan talep edilmesi durumunda ücreti mukabili gürültü seviyesi ölçümü yapılmaktadır.

43

d- Aydınlatma Ölçmeleri 1987 yılında BMKP/ILO aracılığı ile temin edilen 2 adet Lüxmetre ile şikayete konu olan iş yerlerinde aydınlatma ölçmeleri yapılmaktadır.

e- Radyasyon Ölçmeleri Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, 24.03.2000/23999 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2690 sayılı Türkiye Atom Enerji Kurumu Kanunu’nun 4üncü maddesinin (d) bendine dayanılarak hazırlanan Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği’nin 16. maddesine göre kurum içi yerüstü iş yerlerinde radyasyon ölçümleri Nuclear Enterprises LTD (UK) firmasının Portable Dose Ratemeter Type PDR2 radyasyon dozimetre cihazı ile yapılmaktadır. 3.6- İş Güvenliği ve Eğitim ile İlgili Yeni Projeler

a- İş Güvenliğini Geliştirme Projesi Kozlu Taşkömürü İşletmesinde 03 Mart 1992 tarihinde 263 kişinin ölümüyle sonuçlanan infilak sonrası Japon Hükümeti ile kömür ocaklarında iş güvenliğini geliştirmek teknik işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Kurumumuz ve JICA arasında 1 Kasım 1995 yılında başlatılan İş Güvenliğini Geliştirme Projesi 1 Kasım 2000 tarihinde sona ermiştir. Proje ile özelde Türkiye Taşkömürü Kurumu’nda, genelde Türkiye’de iş kazalarını azaltmak, verimliliği artırmak ve yeni teknolojiler transfer etmek amaçlanmıştır. Teknoloji transferi için gerekli ekipman JICA tarafından temin edilmiş. Proje süresince TTK’da kısa ve uzun dönemler halinde Japon uzmanlar görev yapmıştır. Proje 1 Kasım 1995 tarihinde başlamış ve 1 Kasım 2000 tarihinde 5 yıllık süre dolmuş ve proje başarı ile tamamlanmıştır.Proje kapsamında;

Kozlu’ya yeni Merkezi İzleme ve Kontrol Sistemi kurulmuştur

Kozlu Müessesesine Personel Giriş-Çıkış Kontrol Sistemi Kozlu Müessesesinde kurmuştur.

Yangınlı panoların takibi ve yangınların erken tespiti için 2 adet Gaz Kromatografı kurulmuştur.

Kozlu İncivez Kuyu başına CO, O2 , CH4 ve CO2 gazalarını sürekli analiz edecek gaz analizörleri kurulmuştur

İş Güvenliği ve Eğitim Dairesi Başkanlığı Laboratuarına CO ve O2 maskelerini ve toz maskelerinin performans testlerini yapacak Test laboratuarı kurulmuştur.

Toplam 15 teknik personel proje kapsamında 1 ay süreli yurt dışına eğitilmiştir.

JICA uzun ve kısa dönem uzmanları vasıtası ile çeşitli tarihlerde seminerler düzenleniş ve bu seminerler bir kitapta toplanmıştır.

JICA tarafından “Kömür ocaklarında ış güvenliğini geliştirme projesi” kapsamında Eğitim harcamaları ve kısa ve uzun dönem uzmanların masrafları da dahil olmak üzere toplam 10 milyon ABD $ dan fazla teknik yardım yapılmıştır.

JICA ile Teknik İşbirliği devam etmesi için 5 Haziran 2001 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına müracaat edilmiştir. JICA uzun dönem uzmanı “Yer altı ocaklarının iyileştirilmesi ve verimliliğin artırılması “konularında çalışmak üzere 10 Şubat 2002 tarihinde ülkemize gelerek göreve başlamış ve çalışmaları 5 Şubat 2004 tarihinde sona ermiştir. Uzman bu iki yıllık süre içersinde;

Kazaların analizi,

Eğitim metotlarının geliştirilmesi,

Yeraltında tahkimat metotlarının geliştirilmesi,

Yeraltı ocak yangınları ile mücadele,

Reflektif maddelerin kullanılması, çalışanların dikkatlerinin çekilmesi,

44

JICA tarafından ingilizce ve japonca olarak hazırlanan eğitim video kasetlerinin Türkçe’ye çevrilerek CD’ ye kopyalanması konularında çalışmıştır.

b- İş Güvenli İyileştirme Projesi İş güvenliği iyileştirme projesi kapsamında çeşitli iş güvenliği cihazları temin edilmiştir.

1999 yılında, 12 adet tahlisiye cihazı, ve yüz maskesi, 1 adet haberleşme seti, 1 adet tahlisiye kontrol cihazı, 2500 OFK, 2500 CO maskesi

2000 yılında, 10 Adet O2 ölçer, 5 Adet CO2 ölçer, 30 Adet manyeto, 30 adet devre test cihazı, 12 Adet Anemeometre Sarf malzemesi kapsamında 2 500 Adet Oksijenli Ferdi Kurtarıcı, 1 600 Adet Ferdi CO-Maskesi 7500 adet eldiven ve 390.000 adet toz maskesi

2001 yılında, 15 adet Digital CO ve CO2 ölçer, 50 adet alarmlı metanometre, 1 adet halat test cihazı, 2500 OFK, 2500 CO maskesi

2002 yılında 30 adet CH4 ölçer, 70 adet devre test cihazı, 1adet CO+CH4 cihazı 1 adet beton püskürtme makinesi

2003 yılında 10 adet GP 322 Alarmı metanometre, 4 adet dihital CO test cihazı, 8 adet digital CH4 cihazı, 45 adet PVC dinamit sandığı

2005 yılında; 20 adet CH4 ölçer, 5 adet gaz analiz seti, 1 adet gürültü ölçme cihazı, 1 adet katharometre ve Hidrojen tespit cihazı

2006 yılında 2500 adet CO maskesi temin edilmiştir.

2007 yılında 233 Adet Oldham MX 2100 metan ölçer, (17 adet CO, 12 Adet O2

ölçer ), 18 Adet Anamometre, 1 adet Vibrasyon ölçme cihazı, 9 adet su pompası, 5 adet çimento enjeksiyon pompası satın alınmıştır. 1 adet İnfrared-Spektrofotometre satın alınmıştır.

2008 yılında Kütle Spektrometresi ve Termal Yakma Fırnı temin edilmiştir.

2009 yılında 2 adet sondaj makinesi ve 2 adet su enjeksiyon pompası temin edilmiştir.

İş Güvenliğini İyileştirme Projesi Kapsamında 2011 yılında 3 adet kömür gevşetme makinesi (sehpalı), 40 adet alarmlı metan ölçer, 110 adet dijital metan ölçer, 4 adet su enjeksiyon makinesi, 10 adet CO ölçer ve 2 adet mekanik anemometre temin edilmiştir

Gaz izleme acil ikaz sistemi, beton makinesi, 20 adet hava kapısı , saf oksijen dolum tulumbası ve tahlisiye test merkezi ve kondüsyon teçhizatı temini 2012 yılına kalmıştır.

c- Eğitim Projesi Rehabilitasyon projelerinde öngörülen tesis ve teçhizatın sağlıklı kullanımı için teknik eleman ve işçilerin eğitimini öngören bir Eğitim Master Projesi hazırlanmıştır. Proje uygulama detayları, DPT kanalı ile Avrupa Topluluğuna intikal ettirilmiş, 16.2.1992 tarih ve 21144 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Avrupa Topluluğu (AT) ile birlikte yürütülen ve AB tarafından finanse edilen 3 570 000 ECU Eğitim Projesi bütçesinin 3 400 000 ECU sü AT katkısı ile gerçekleştirilmiştir. Proje ile madencilik sektöründe çalışanların sürekli eğitimi suretiyle mevcut tesis ve ekipmanlardan azami istifadeyi sağlamak ve verimliliği artırmak amaçlamıştır. Proje, 1997 yılında başlamış, 5 yıl sürmüştür. Proje ile dershane eğitim teçhizatı, yeraltı elektrik şebekesi şalt cihazları, yeraltı transförmatörleri, hidrolik ve pnömatik eğitim seti, yeraltı konveyör sinyalizasyon tertibatı, yeraltı yükleyicisi ve delicisi, dar hat akülü lokomotif, ayak içi tahkimat ve nakliyat teçhizatı temin edilmiştir. Proje kapsamında 18 ay boyunca madencilik konularında kurs programları hazırlanarak 42 eğitici eğitilmiştir.

45

d- Veri Tabanı Projesi

Maden işletmelerinde meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıklarını bir veri tabanında toplamak ve analiz etmek üzere İş güvenliği bir veri tabanı projesi hazırlanmıştır. İş Güvenliği Veri tabanı; iş kazaları, meslek hastalıkları, toz bilgileri ve eğitim bilgilerini olmak üzere dört ana modülden oluşmuştur. İş kazaları; yer altı kömür madenlerinde meydana gelen kazalar yer altı ve yer üstü işyerlerine göre tasnif edilirler. Yer altı kazaları; kaza nev’i lerine göre Grizu ve gazlar, Göçükler, Nakliyat kazaları, Patlayıcı Maddeler, Makine –Elektrik, Malzeme Taşıma –Kullanma, Muhtelif ve yerüstü kazalar olmak üzere gurplandırılmıştır. İş kazaları veri tabanı, 2005 yılından başlayarak 2000 yılına kadar olan geçmiş yıllara ait verilerin veri tabanında toplanmasına çalışılmaktadır. Geçmiş yıllara ait bilgilerin veri tabanında toplanması ile ileride yapılacak analizlere büyük katkı yapacaktır. TTK İş kazası veri tabanı programı yaklaşık iki yıldan daha uzun bir süredir test edilmiştir. İş kazaları ve meslek hastalıkları bilgilerinin günlük olarak veri tabanına girilmesi sonucu Bölge Çalışma ve SSK Bölge Müdürlüğüne gönderilecek raporların derhal alınması temin edilmiştir. Yazılımlar TTK veritabanı program dili olan Oracle program dilinde hazırlanmıştır. Veri tabanı programı iş kazaları, meslek hastalıkları ve eğitimle ilgili detayları içerecek şekilde hazırlanmasına çalışılmıştır. Meslek Hastalıkları ile ilgili bilgiler 1985 yılından itibaren geçmiş yıllara ait bilgilerin veri tabanında toplanması sağlamıştır. Toz ölçme bilgileri 1990 yılından itibaren mevcut veriler veri tabanına girilmiştir. Toz bilgileri önceki veri tabanı kayıtlarını esas almıştır, bu nedenle kaza ve meslek hastalıkla ilgili kotları karşılamamaktadır. Önümüzdeki yıllarda toz ve meslek hastalıkları ile bilgilerin birbirini karşılaması sağlanacaktır. Eğitim modülü içinde Hizmet içi eğitim, kurs ve seminerler ve sınav soru bankası hazırlanmıştır. Girilecek bilgilerle daha zenginleşecektir. İş güvenliği veri tabanı uygulaması ülkemiz madenciliğinde ilk kez TTK tarafından gerçekleştirmiştir. Veri tabanı uygulamalarının genişletilerek sürdürülmesine devam edilecektir. Yangınlı panolar, mekanik tesisler, tahlisiyeciler, patlayıcı maddeler, kişisel koruyucular, taş tozu sarfları vbg diğer tüm iş güvenliği konularının veri tabanı programına aktarılmasını amaçlamaktadır. Programların TTK dışında ayni veri tabanı dilini kullanan diğer kamu kurumlarının kullanmasına yardımcı olunacaktır. İş Kazaları ve meslek hastalıkları veri tabanı ülkemizde iş güvenliği standardının geliştirilmesine önemli katkı sağlayacaktır. Veri tabanı programının yazılmasıında APK daire başkanlığı personeli büyük emek vermiştir.

e- Ukrayna ile Teknik İşbirliği ve Yangınla Mücadele projesi

Ukrayna- Türkiye Hükümetleri arasında işbirliğinin 16 Nisan / 16 Mayıs 2006 tarihleri arasında Ukrayna MAKİYİVKA Devlet Maden İş Güvenliği Araştırma- Geliştirme Enstitüsü’nde taşkömürü üretimi alanında iş güvenliği ve metan gazı ile mücadele konularında 11 TTK + 5 TKI personeli olmak üzere toplam 16 kişi Mekeyevka Devlet Maden Şiş Güvenliği Araştırma Geliştirme Enstitüsünde gaz ve kömür püskürmeleri konusunda 1 ay süre eğitilmiştir. Gerçekleştirilen eğitim programına ilişkin değerlendirmelerimiz hazırlanan raporla Bakanlığımıza sunulmuştur. “İşbirliğinin Maknii ‘den spesifik konularda uzman davet dilerek, uzmanın Havza koşullarında TTK personeli ile birlikte çalışarak uygulamalar gerçekleştirilmesi şeklinde devam ettirilmesi daha faydalı olacaktır” görüşü iletilmiştir.

Türkiye – Ukrayna 1. Enerji Çalışma Gurubu Toplantısında alınan kararlar doğrultusunda

Gaz püskürmelerinin önceden tahmini ve sismik metotların uygulanması,

Yer altı gaz drenajı,

Tahkimat sistemlerinin iyileştirilmesi,

Damar yangınlarının önlenmesi konularında işbirliği yapılabileceği görüşü ETKB bildirilmiştir.

Yangınla Mücadele Projesi Kapsamında; Kömür Oksidasyon Kabiliyetini Tespit Metotları. Ve Doymamış Hidrokarbonların Oranlarının Kömür Sıcaklığına Bağlı Olarak Tespiti yapılmıştır. Eğitim programı için Respiratör Enstitüsüne 30.000 ABD Doları ödenmiştir.

46

Yangınla Mücadele Projesi kapsamında : Reaktör, Su banyosu ( 200x500), Su banyosu, Dewar kabı 2,5 lt (400x400x400), Dewar kabı 35 lt, Dewar kabı 35 lt , Dewar kabı 1lt, Dewar kabı 250 mlt., Dewar kabı 250 ml (cam), Sıvı Azot ( kiralık kriyojenik tank), CO tüpü (50 lt) 10 ppm +He, 150-200 ppm+He, Elek seti ISO 3310, Hava tüpü, Bilyalı değirmen Pistonlu pompa, Elek sarsma makinası, Havalandırma davlumbazı, Radyal aspiratör, Su Çekme Donanımı, Tozlu Yangın Söndürücü, Yüksek Basınçlı Köpük Jeneratörü, Konsantratör Kolonları Oksijen Tayini İçin İndikatör temin edilmiştir. Tüm müesseseler için 10 set toz ve köpüklü yangın söndürme jeneratörü temin edilmiştir. Respiratör yayını olan “Ukrayna Yeraltı Kömür Madenlerinde Yangın Emniyet Kuralları” ve “Donbas maden ocaklarında Endojen yangınların erken aşamada tespiti, yayılması ve söndürülmesinin kontrolü ile İlgili yönetmelik” tercüme ettirilmiş, Yangın Emniyet Kuralları bastırılarak ilgililere dağıtılmıştır. Türkiye Taşkömürü Kurumu ocaklarında doymamış hidrokarbonlar oranı bakımından kömür sıcaklığının belirlenmesi için Etilen / Asetilen (e/a) oranları tespit edilmiştir. f ) TTK/ISSA Mining Projesi: Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK), 2011 yılında Uluslararası Sosyal Güvenlik Birliği Madencilik Bölümü (ISSA MINING) ‘e üye olmuştur. TTK ve ISSA Mining arasında İş kazalarının en aza indirilmesi amacı ile 16.04.2012 tarihinde “Taşkömürü Madenlerinin İş Güvenliğinin ve Ekonomisinin Geliştirilmesi” teknik işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma ile Türkiye Madenciliğinde mevcut şartların iyileştirmesi, maden teknolojisi ve üretim yöntemleri geliştirilecek çeşitli branşlarda çalışanlar eğitilerek iş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılması, tazminatların düşürülmesi, üretim ve verimliliğin artırılması hedeflenmiştir. Kozlu Müessesesinde 11-14.06.2012 tarihleri arasında İSSA MİNİNG uzmanlarınında katıldığı Çalıştay da, pilot ayak uygulaması için –560 Hacımemiş Taban ve –560 Milopera Taban, başyukarı görülmesine karar verilmiştir. Ancak, İSSA MİNİNG uzmanlarınca milopera damarının yatımının 30 derece ve kömür kalınlığının 3 metre olması nedeni ile ayakta hidrolik direk, çelik sarma uygulanmasının mümkün olamayacağı bildirilmiştir. Uygulama için havzada uygun kalınlıkta ve eğimde başka damar bulunmadığı tespit edilmiştir. Tahkimat tekniği ve operasyonel işletme süreci madenciler için önemli ölçüde daha fazla güvenlik, tahkimat malzemeleri kullanımında rahatlama ve randıman artışını sağlanabileceği için projenin Hacımemiş damarda yürütülmesine karar verilmiştir. Ayrıca çalıştayda, patlatma mühendisi eğitimleri yapılması ve her işletmeden bir hazırlık mühendisinin yetiştirilmesi talep edilmiştir. İSSA Patlatma Uzmanı Mr.Martin HANELT 30.07.2012/03.08.2012 tarihleri arasında Kozlu ve Amasra Müesseselerinde teknik incelemelerde bulunmuştur. Tüm müesseselere ve ilgili Daire Başkanlıklarınada gönderilen Mr Martin HANELT tarafından hazırlanan raporda, Kurumumuzda kullanılan patlayıcı madde ve kapsüllerin A tipi oldukları, bu tip kapsullerin Batı Avrupa ülkelerindeki kömür ocaklarında kullanılmasına müsaade edilmediği, AB normlarına uygun daha güvenli tip U tipi patlayıcı madde ve kapsüllerin kullanılması gerektiği belirtilmiştir.Kurumumuzda kullanılan dinamitlerin yüksek ısı açığa çıkardığı, bu ısınında kömür tozu patlamalarına neden olabileceği, kullanılan kapsüllerin bir tanesinin patlaması halinde diğerlerinin de patlayabileceği , gecikmeli kapsül kullanımının kademelere uygun yapılmadığı, ateşci elbiseler %65’den fazla polyester içerdiğinde statik yük taşıdığı belirtilmiştir. Bu kapsamda, Kurumumuzda kullanılan kapsüller MKE yapımı (A) tipi (0,18 Amper) kapsüller olduğu için, 2088/43/EC direktifine uygun gazlı kömür ocaklarında kullanılan ateşleme enerjisi daha yüksek (U) tipi (0,45Amper) daha güvenli kapsüllerin temini için Makine ve İkmal Daire Başkanlığına yazılmıştır. Ayrıca, Almanyada uygulanan güvenli tip patlayıcılarla ilgili yasal mevzuat türkçeye çevrilerek ilgili birimlere gönderilmiştir.

Makine ve İkmal Daire Başkanlığı (U) tipi kapsüllerin temini için MKE Kapsül Fabrikası Müdürlüğü yetkilileri yaptıkları görüşme sonunda;

47

-U tipi kapsüllerin üretimi için Avrupa normlarına uygunluk açısından zorunlu olarak iki yıldır çalışma yapıldığı ve üretim aşamasında olduklarını, patlatma testleri yaptıklarını ve olumlu sonuçlar aldıklarını, verimlilik raporları hazırlanarak imza aşamasına gelindiği,

-Fabrika yönetimi ve teknik elemanları, Kurumumuz kömür ocaklarında U tipi kapsülleri ile deneme yapmak, teknik özellikleri, kullanım farklılıkları, ateşleme sistemi ve manyetolar ile bilgi vermek üzere 18.12.2012 tarihinde Zonguldak’a gelmişlerdir. U tipi kapsülleri Üzülmez Tim’ de bir galeride denenmiştir.

İSSA Patlatma Uzmanı Mr.Martin HANELT raporda, kapsül tellerinin birbirine eklendiği uçları izole etmek için plastik izole kılıfların kullanılması gerektiği belirtilmesi üzerine Müesseselerin ihtiyacı olan plastik izolatör miktarı belirlenmiştir. İlk etapta 111500 adet plastik izolatörün ihale yolu ile temin edilmesi için teknik şartname taslağı hazırlanarak Makine ve İkmal Daire Başkanlığına gönderilmiştir.

İSSA Tahkimat Uzmanı Mr.Michael Kulassek 17-20.09.2012 tarihleri arasında Kozlu Müessesinde teknik incelemelerde bulunmuştur.Milopera( Kurul) ayakta jackpotların denemesi yapılmıştır. Mr. Kulassek tarafından hazırlanan Milopero Ayak tahkimati ile ilgili rapor tüm müesseselere ve ilgili Daire Başkanlıklarına gönderilmiştir.Damar kalınlığı 1,5-3 metre, damar eğimi 30-40 derece ve 144 metre uzunluğundaki milopero ayakta, damar eğimi istikametinde her 6 m’de bir domuzdamı kurulacak, jackpot vasıtasıyla ahşap direkleri aktif hale getirilerek, ahşap direk yoğunluğu 0,83 direk/m2, ayak randımanı 4,7 ton/yevmiye olacak şekilde optimize edilmiş ayak tahkimat tasarımı yapılmıştır. Kozlu Tim’den İşletme Müdürü Nihat KAYABALI, 5.Ocak Mühendisi Özcan YARALI, 5.Ocak Teknikeri Mustafa ÖZTÜRK ve İşgüvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığından Şube Müdürü Ramazan KARAASLAN 26 Ağustos- 2Eylül tarihleri arasında Almanya’nın kuzeyinde Tecklenburger havzasında tam mekanize Antrasit kömür üretimi yapan İbbenbüren kömür işletmesine teknik incelemelerde bulunmuştur. Yeraltı kazı makineleri, bilgisayar destekli yerüstünden uzman elemanlar tarafından çalıştırılan ocak ile hazırlanan rapor Eğitim Şube Müdürlüğüne gönderilmiştir. ISSA Minnig Uzmanı BAYER ve Mr.Michael KULASSEK 06-09.11.2012 tarihleri arasında Kozlu Müessesinde havalandırma ve ga ve toz patlamalarının önlenmesi amacı ile teknik incelemelerde bulunmuştur. Uzmanların hazırladığı raporda, galerilerde yangından etkilenmeyecek ahşap malzeme kullanılmayan bölümler hazırlanması, yeni sürülecek galerilerde yanmaz kama ve fırça, çelik hava kapıları, taban ve hava dönüş yollarına taş tozu serpme yerine Magnezyum klorit tuz çözeltisi kepeklerinin serpilmesi, ,taban yollarında da su barajlarının kurulması, yangın söndürme şebekesi(400lt, 1,5 bar akış basıncı ) tüm ocak acıklıklarında ayaklar dahil kullanıma hazır halde bulundurulması, infilak ve yangından koru(u)ma planlarının hazırlanması, vantüplerin antistatik özellikte olması ve havalandırma mühendislerinin direkt Müessese Müdürüne bağlanması konuların içeren raporu vermiştir. Rapor tüm birimlere gönderilmiştir. Kozlu Müessesesi tarafından -630 katı Namurien sahasının tahkimat tasarımı talep edilmiş ve ISSA Minnig Uzmanı BAYER ve Mr.Michael KULASEK tarafından hazırlanan Kozlu Müessesi –630 katı tahkimat tasarım çalışmalarında, galeri konverjans(hasar durumu) durumuna göre 4 kategoriye ayrılmıştır. Bu 4 bölüme ayrılan galeri için tümünde dört parçalı TH bağları kulanılarak hasarın durumuna göre tahkimatın üzerine keson olacak şekilde jute kumaş perde ile kapatmak ve tahkimat cidarlar arasındaki boşluğu tamamen betonla doldurulması, kaya saplamalarıın tabana 1,5 m ve 2,5 m enjeksiyonlar yapılması ve bağ aralıkları 1.0m’den 0,80m’ye düşürerek her kategori için farklı bir tahkimat tasarımı yapılmıştır.Rapor Kozlu müessesesine ve ilgililere gönderilmiştir. 11-14.12.2012 tarihlaeri arasında Genel Müdür Burhan İnan, Kozlu Müessese Müdürü Kazım EROĞLU, İşletme Müdürü Nihat KAYABALI ve Alev Sızdırmazlık Şube Müdürü Ramazan KARAASLAN İspanya Leon Mackina Vestfalya Kömür İşletmesinde yarı mekanize (ahşap

48

tahkimat + Tambur kesici) üretim yöntemini görmüş, incelemerde bulunmuştur. İSSA Minig uzmanları ve ocak yetkilileri ile üretim yöntemi hakkında ayrıntılı bilgiler edinmiştir. Uzmanlarının Tespit ve Önerileri - Daha güvenli tip patlayıcılar kullanılması ilgili çalışmaların yapılması, -Ateşleme teli ile kapsül telinin bağlantı noktalarında plastik izolatör kullanılması, - Ateşleme mesafesinin 200 m den az olmaması, - Ateşleme kablosunun zarar görmemesi için kapsül telleri ile bağlanma noktasında 20 m lik zırhlı hortum kullanılması, - Ateşleme tellerinin parçalı yapıda olmamasını, Ateşleme devrelerinin devre kontrol cihazı ile kontrol edilerek ateşlemelerin yapılması, - Patlayıcı madde dumanlarından korunmak için vantüpten sığınaklar (BHTİ) yapılması, - Patlatma mühendislerinin “C tipi sertifikalı ateşleyici” seviyesinde eğitimleri, - Her lağımda bir ateşleme ve delgi talimatı bulunması, - Delme noktalarının boya ile işaretlenmesi, - U tipi kapsüllere uygun manyeteo ve diğer ekipman temin edilmesi, - Ateşleyicilerin kimyasal maddelere dayanıklı, antistatik eldivenler kullanması, - Arınlara daha fazla hava verilmesi, - Her müessesede veya işletmede patlatma mühendislerinin eğitimi ve yetiştirilmesi - Risk değerlendirme çalışmaları için işgüvenliği mühendislerin seçimi ve Müesseselerce yapılan risk değerlendirme çalışmalarının gözden geçirilerek yeknesaklığın sağlanması, RAG için bu konuda bir yazılım yapıldığı Kurumumuza da adaptosyon yapılabileceği belirtilmiştir. - Ayak tahkimatı; Jackpotlar vasıtasıyla ağaç direklerin aktif hale getirilerek vurulması, - Her müessesede veya işletmede Tahkimat mühendislerinin yetiştirimesi -Havza da ana galeriler de kullanılan rijit bağ-ahşap kama-fırça tahkimatı yerine daha uzun ömürlü ve dayanıklı olan çelik hasır-kaya saplaması - beton tahkimat - TH bağ kombinasyonu uygulanması - Taban ve hava dönüş yollarına taş tozu serpme yerine Kalsiyum klorit tuz çözeltisi serpilmesi - Taban yollarında su barajlarının kurulması -İnfilak ve yangından koru(n)ma planlarının hazırlanması -Genel Müdürlükte Patlatma Mühendisliği ve Tahkimat Mühendisliği birimi kurulması, patlatma ve tahkmat mühendislerinin bu birime bağlanması, - Ocaktaki pet şişeleri ve diğer çöpler için bir plan yapılarak dışarı çıkarılması, çöp sorunun çözümü için çalışmaların başlatılmasını önermişlerdir. 5 Nisan 2013 tarihinden itibaren AB normlarına göre patlayıcı maddeler kimlik numaraları olmadan kullanılmayacağından konu 18.12.2012 tarihinde Kurumumuza gelen MKE yetkililerine iletilmiştir. MKE yetkilileri 5-6 ay içinde U tipi gecikmeli kapsülleri üreteceklerini taahhüt etmiştir.

Her Müessese’den patlatma mühendisi olarak eğitilecek mühendisler tespit edilerek bu mühendislerin en azından “C”ehliyeti sahibi olabilmeleri için 11-12.10.2012 tarihlerinde Patlatma Mühendisleri Derneğin’den ve 22-23.11 .2012 tarihlerinde Türkiye Maden Mühendisler Odasın’dan patlatma eğitimi alınmıştır. 2013 yılında, bir örnek galeri ilerlemesi TH tahkimatı ve tahkimat arkası dolgu hortumları ile desteklenmesi ile gerçekleştirilecektir. İspanyada uygulanan hafif metal alaşılmı direlerin ATEX M2 gurubu olduğu ve gazlı ocaklarda uygulanmasının mümkün olamayacağı bildirilmiştir. Jackpot uygulaması ve yarı mekanize kazı sistemleri ile üretim yapılmasına ilişkin çalışmalar devam etmektedir.

3.7- Mevzuat alışma mevzuatını İş Kanunu, Maden Kanunu, SSK Kanunu, İş Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü ,Maden ve Taş Ocakları ile Açık işletmelerde Alınacak İşçi Sağlığı ve iş Güvenliği Tedbirleri Hakkındaki Tüzük, Parlayıcı Patlayıcı Maddeler Hakkında Tüzük ve bu tüzülere

ç

49

ek olarak çıkarılan yönetmelikler oluşturur. Maden işletme faaliyetleri mevzuat hükümlerine uygun olarak çalışmalar sürdürülmektedir. 4857 Sayılı İş Kanunu 22.5.2003 tarihinde, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Knaunu 20.06.2012 tarihinde 28339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 4857 sayılı Yasa gereği çeşitli yönetmelikler hazırlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliklere göre Kurumumuz çalışma yönergeleri hazırlanmaktadır . Ancak 6331 sayılı iş sağılığı ve güvenliği yasasının çıkmasından sonra 4857 Yasa gereği hazırlanan yönetmelikler, yeni yasa ile uyumlaştırılmaktadır.

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 2. Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik 3. Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağ. ve Güv.Önlemleri Hak. Yönetmelik 4. Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği 5. Gürültü Yönetmeliği 6. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği 7. Çalışanların İş Sağ. ve Güv. Eğit. Usul ve Esasları Hak. Yönetmelik 8. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağ. ve Güv. Önlemlerine İlişkin Yönetmelik 9. Kanserojen ve Mutajen Mad. Çalış. Sağ. ve Güv. Önlemleri Hak. Yönetmelik 10. Kimyasal Mad. Çalış. Sağ. ve Güv. Önlemleri Hak. Yönetmelik 11. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği 12. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kull. Hak. Yönetmelik 13. Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik 14. Yeraltı ve Yerüstü Maden Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği 15. Sondaj İle Maden Çıkarılan İşlt. Sağlık ve Güv.Şartları Yönetmelik 16. Titreşim Yönetmeliği 17. Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği 18. Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği 19. İşyerlerinde İşin Durdurulmasına veya İşyerlerinin Kapatılmasına Dair Yönetmelik 20. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik 21. İşyeri Hekimliği Yönetmeliği 22. İş Güvenliği ile Görevli Mühendis veya Teknik Elemanların Görev, Yetki ve

Sorumlulukları Yönetmeliği 23. Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği 24. Sağ. Kur. Bak. Günde Ancak 7,5 Saat veya Daha Az Çlş. Gereken İşl. Hak. Yön. 25. Vardiyalı Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Es. Hak. Yönetmelik 26. Sanayi,Ticaret Tarım ve Orman İşlerinden Sayılan İşlere İlişkin Yönetmelik 27. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Risk Gurubu 28. İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği 29. İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği 30. Çevre Yönetmeliği 31. Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği 32. Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 33. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik vbg. 34. İş güvenliği ile Görevli Mühendis ve Teknik Elemanların Görev, Yetki ve

Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelik 20.1. 2004 tarih 25352 sayılı ile yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik gereği 300 den fazla işçi çalıştıran her işletmede bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla Müesseselerde görev alan İş Güvenliği Şube Müdürlerinin TTK, YK kararı ile İş Güvenliği uzmanı olarak görevlendirilmişlerdir.

35. Yayınlanan bu yönetmeliklerde çalışma şekil ve yöntemlerinde değişiklik gerektiren çeşitli hükümler mevcuttur. Bu kapsamda işyerlerinde Yönetmelik hükümlerine uyumu için “Sağlık ve Güvenlik Dökümanı” hazırlanması ve “Risk analizi ve değerlendirmesi” yapılması gerekmektedir.

50

36. 4. Haziran 1985 tarihinde kabul edilen 3213 saylı maden Kanunu, 5177 sayılı yasas ile 5 Haziran 2004 tarih ve 25483 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak bazı maddeleri değiştirilmiştir. 3213 sayılı Maden Kanunu’ Uygulama Yönetmeliği 3.2.2005 tarih ve 25716 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

37. Maden Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde Her işletme sahasında İşletme müdürleri Teknik nezaretçi olarak atanmıştır.

38. Yönetmelik gereği Daimi Nezaretçilerin isimleri Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGM)’e bildirilmiştir.

39. Maden ve Taş ocakları ile işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirleri hakkındaki Tüzük gereği teknik nezaretçiler tarafından hazırlanması gerekli olan 19 adet yönerge kitapçığı (1987) yılında hazırlanarak yayınlanmıştır.

40. Dünya Bankası kanalıyla alınan yeni teçhizatlar ve gerekli görülen diğer konularda 15 yeni yönerge hazırlanmıştır.

41. Tüzük ve Yönerge hükümlerinin yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan yeni yönergeler hazırlanarak yürürlüğe konulmaktadır.

42. Amerika Birleşik Devletleri Yeraltı Kömür Madenleri Nizamnamesi (30 CFR 75 ) tercüme edilerek bastırılmıştır.

43. Hazırlanan yönergelerin bir kitap haline getirilmesi ve redaksiyon çalışmaları devam etmektedir.

44. Kuzey Ren Westfalye Eyaleti Maden Emniyet Nizamnamesi isimli kitap 1997 yılında tercüme edilmiştir.

45. Tozla mücadele yönetmelik değişikliği için katkı yapılmıştır. 46. Risk analizi ve Risk Değerlendirmeleri için eğiticilerin eğitimi tamamlanmıştır. 47. Tüm işyerleri ile ilgili İş Akış Şemaları ve Çalışma Talimatnameleri hazırlanmaktadır. 48. AB mevzuatına uyum kapsamında 2004 yılında Alevsızdırmazlık (ALSz) Test

İstasyonumuzda ve TSE İzmir Ex-Ar-Ge Laboratuvarında incelemeler yapmış bulunan AB ATEX Uzmanının verdiği raporla ilgili ALSz istasyonun akredite edilmesi ve perseoneli eğitimi ilgili çalışmalarımız sürdürülmektedir.

49. Maden ve Taş Ocakları ile Açık İşletmelerde Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tedbirleri Hakkında Tüzük, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tedbirleri Hakkında Tüzük, Yapı İş Tüzüğü ve Parlayıcı Patlayıcı Maddelerle ilgili Tüzük yerine yayınlan Yönetmelikler Tüzük hükümleri hakkında Bakanlığa görüş bildirilmiştir. Danıştay bu Tüzüklerin yürürlükte kalkmaları yönünde karar verilmiştir.

50. Çalışma Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikler gereği yeni iç yönetmeliklerin hazırlanması için 23 e yakın komisyon oluşturularak çalışmalara başlanmıştır.

51. Tüm işyerleri ile ilgili İş Akış Şemaları ve Çalışma Talimatları, El kitapçıklarının Prosedürler hazırlanması için çalışmalar sürüdürülmektedir.

52. Maden Kanunu ve uygulama Yönetmeliği Değişiklik tasarısı için yapılan çalışmalar takip edilmiştir.

53. Her türlü müteahhitlik, taşeronluk ve hizmet alımları ile ilgili Genel Emniyet Şartnamesi hazırlanarak İhale Sözleşmelerine ilave edilmiştir.

54. 3. Şahıslarla ilgili hizmet alım Sözleşmelerine esas olan Genel Güvenlik Şartnamesi hazırlanarak İhale Sözleşmelerine ilave edilmiştir.

55. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kurul çalışmaları için bir iç yönetmelik hazırlanmıştır. 56. Yangına Karşı Alınacak Önlemler Yönergesi hazırlanmıştır. 57. Pnömatik domuzdamı yönergesi hazırlanmıştır. 58. Yüksek Basınçta Delme-Patlatma yönergesi hazırlanmıştır. 59. Monorayla nakliyat yönergesi 60. Kuyularda taşıma yönergesi hazırlanmıştır. 61. Havalandırma yönergesi hazırlanmıştır. 62. TTK ödül yönetmeliği hazırlanmıştır.

51

63. Tehlike bildirme ve öneri talimatı hazırlanmıştır. 64. Tehlikleri belirleme ve Risk tayini talimatı hazırlanmıştır. 65. Domuzdamı sıktırma yastığı çalışma talimatı hazırlanmıştır.

52

3 . A L E V S I Z D I R M A Z L I K Ş U B E M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü

3.1.- ALSz Test İstasyonu Faaliyetleri

Alev sızdırrnazlık (ALSz) Test İstasyonu; Patlayıcı ortam olarak adlandırılan yanıcı katı, sıvı ve gaz maddelerin üretilip işlendiği depolandığı iş yerlerinde, iş güvenliği bakımından tüzük ve yönetmeliklerle kullanılması zorunlu olan “ Alevsızdırmazlık” özellikteki cihazların inceleme ve testler neticesi sertifika- imal lisansı vermek üzere Maden Dairesine bağlı olarak Türkiye’deki imalatının gerçekleştirmek için kurulmuştur. ALSz Test İstasyon yönetmeliği 19 Eylül 1973 gün 14660 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. İstasyon, kuruluş safhasında bina, teçhizat ve personel sorunlarının çözümü için 12.11.1973 ve 04.08.1975 tarihli Bakanlık onaylı protokollerle Ereğli Kömürleri İşletmesi( EKİ) bünyesinde yer almıştır. Test İstasyonu ALSz bilgi birikiminin bulunması ve ALSz cihazların MAZ’da imal edilebilme imkanı nedeni ile Zonguldak’ta ve EKİ bünyesinde kurulmuştur. ALSz Test İstasyonu; patlayıcı ortamlarla ilgili Türk Standartları (TS ) ve yabancı standartlara göre sürdürmekte, inceleme ve test neticesi başarılı olan müracaatlara ait sertifika-İmal lisansları hazırlayarak ETKB lığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü onayına sunmaktadır.

ALSz Test İstasyonu faaliyetlerini Gümrük Birliği Anlaşması 2003 yılına kadar patlayıcı ortamlarla ilgili ulusal ve uluslararası standartlara göre sürdürmüş; inceleme ve test neticesi başarılı olan firmalara sertifika-imal lisansları vermiş ve günümüze kadar ALSz konusunda ülkemizde tek olma özelliğini taşımıştır. 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı T.C Resmi Gazete’de yayınlanan Patlayıcı Ortamlarda kullanılan Elektrikli Cihazlar ve Koruyucu Sistemler ile ilgili 94/9/AT ATEX Direktifi; test istasyonlarının Onaylanmış Kuruluş (Notified Body) olmasını öngörmektedir. Diğer bir deyişle test istasyonlarının; vereceği sertifikaların anılan Direktif hükümlerine göre Ülkemizde ve Avrupa çapında geçerliliğini sağlamak üzere yeniden yapılanması zorunlu hale gelmiştir. 1973 – 2003 yılları arasında yapılan ALSz Belgelendirme çalışmaları ile kazanılan 30 yıllık tecrübe ve bilgi birikimi göz önünde tutularak ALSz Test İstasyonunun ATEX Direktifine uygun olarak yeniden yapılanma çalışmalarına başlanmıştır. Bu amaçla ALSz rehabilitasyonu projesi hazırlanmıştır. Proje kapsamında mevcut tesis yeniden düzenlenmiş, personel eğitimi ve çeşitli cihazların satın alımı gerçekleştirilmiştir.18.06.2009 tarihinde TTK, ALSz Test İstasyonu ve PTB (Physicalisch Technische Bundesanstalt- Almanya ) Belgelendirme Kuruluşu yetkilileri ile TTK - PTB 5 yılllık bir işbirliği imzalanmıştır. Bu çerçevede PTB tarafından TTK ALSz Test İstasyonuna digital elektronik kontrollü test cihaz ve donanımları yaklaşık bedeli 70.000 Euro olan ALSz test ekipmanı hibe edilmiş ve ekipman PTB Yetkilisi Prof.Dr. Uwe KLAUSMEYER tarafından ALSz test istasyonuna teslim edilmiştir. PTB uzmanı Mr. Kuhne tarafından teçhizatın kurulumu yapılarak, kullanıcı personel eğitilmiştir. 2012 yılında PTB’den 50.000 Euro değerinde test teçhizatı satın alınmıştır. ALSz teknik personeli, akreditasyon için gerekli 45011 ve 17020 standardına ve 60079 standardına göre 15 gün sure ile Almanya’da eğitilmiştir.

3.2- Patlayıcı Ortam Cihazlarının Sertifikalandırılması

Normal Şartlar Altında (NŞA) yanıcı olan katı, sıvı ve gazlar hava içinde belirli oranda bulunduğunda ve bir enerji verildiğinde patlama özelliği göstermektedir. Patlayıcı ortamlar iki ana guruba ayrılmaktadır.

Gurup 1 ( Metan gazlı, kömür tozlu madenler) Gurup 2 A,B, C ( Metan gazı dışında kalan gaz ve buharlar)

Maden ve Taşocakları ile Açık İşletmelerde Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tedbirleri Hakkındaki Tüzük ve Parlayıcı, Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışan İş yerlerinde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük gereği, patlayıcı ortamlarda elektrikli cihaz ve donanımlarının

53

ALSz sertifikalı olmasını şart koşmaktadır. Patlayıcı ortamlarda çalışan cihaz ve teçhizatlar ortamı patlatmayacak, ısı ve enerjiyi dışarı çıkarmayacak şekilde imal edilmeleri gerekmektedir.

Sertifika Müracaatları ALSz Test istasyonunun kuruluşundan bu yana muhtelif firmalar tarafından yapılan toplam müracaat adedi 387 ya ulaşmıştır. İnceleme ve testler neticesinde 230 cihaza sertifika verilmiştir. Bu sertifikalardan imalat lisans şartlarına uymayanların lisansları iptal edilmektedir.

İnceleme ve Testler Yıl içerisinde yapılan inceleme, test ve kontrol neticeleri;

- Patlayıcı ortamlarda kullanılan kabloların MGM şartnamelerine göre fiziksel ölçü ve geometrik boyut kontrolları,

- Kabloların MGM 108 şartnamesine göre alev geciktiricilik testleri,

- Toz maskelerinin TTK şartnamesi ve TS EN 149’a göre yanmazlık testleri,

- Bir yıl süreli olarak verilmiş bulunan sertifika imal lisanslarının sınırlayıcı şartlarına firmaların, yıllık imalat takip föyleri

- Yıl içinde kullanıcı teslimatlarına ait kalite kontrol raporlarının denetlenmesi sonucunda oluşturulan “ İmal Lisansı Süre Uzatım Raporları” verilmektedir.

ALSz Sertifikalama İşlemleri İnceleme ve testler neticesi başarılı olanlar için sertifika imal lisansı düzenlenerek ETKB Maden İşleri Genel Müdürlüğü onayına sunulmaktadır. Unvan değişikliği olan bir firmaların sertifika imal lisanslarında gerekli değişiklikler yapılmak sureti ile hazırlanan yeni sertifika imal lisansı Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ (MIGM)nce onaylandıktan sonra müracaatçısına gönderilmektedir.

c-ALSz Test İstasyon Ücretleri

ALSz Müracaat Ücretleri TTK hariç diğer müracaatçı firmalardan ALSz Test İstasyonuna Müracaat ücreti olarak ETKB MIGM adına kayıtlı TC Ziraat Bankası Ankara Yenişehir Şubesindeki 434873 nolu hesaba + KDV ile birlikte yatırılmaktadır.

Test Ücretleri TTK hariç diğer müracaatçı firmalardan cihaz inceleme, test rapor ve lisans ücretleri olarak TTK’ nın Ziraat Bankası Zonguldak Şubesindeki 986 nolu hesaba + KDV ile birlikte yatırılmaktadır.

d-ALSz Cihaz Şartnameleri ALSz cihazların imalatı için genel standartlardan ayrı özel standart ve şartnamelerin hazırlanıp yayınlanması ALSz test İstasyonu tarafından gerçekleştirilmiştir. Çoğunluğu Gurup 1 olmak üzere Maden Dairesi Adına 17 adet şartname (MGM Şartnameleri) hazırlanıp Maden Dairesi Başkanlığı (MDB) tarafından onaylanarak Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bunlar;

Madenci Baş lambası, Kablosu, ALSz dizel Lokomotif, ALSz Güç Trsfosu, Alev Geciktirici lastik ve PVC kablolar ALSz kablo Glendleri Birleştirici Fiş ve Prizler gibi.

54

e-ALSz Cihazların Bakım ve Kontrolları

TTK MAZ üretimi olan;

Devre Kesici

Yol verici

Star-Stop Butonu

Limit Şalter

İkizleme Parçası

Aydınlatma Trafosu

MAZ 18.5 kW Motor

MAZ 37 kW Motor

Kablo başlığı cihazları için Gurup 1 Maden ocağında kullanılabilirlik sertifikası almıştır. İmal lisansları her yıl süre uzatım raporları ile uzatılmaktadır. TTK’ da patlayıcı ortamlarda kullanılan muhtelif sertifkalı cihazların zamanla ALSz özelliklerini yititip yitirmedikleri Tüzüğün 291. maddesi gereği testleri yapılmaktadır. TTK Müesseselerinde çalışan ALSz cihazlarının periyodik kontrolleri ve Maden Emniyet Tüzüğü gereği TTK Müesseselerine ait muhtelif tipte manyetonun her ay periyodik olarak kontrolları ve ayarları yapılmaktadır. ALSz Bakım ve Test hizmeti talep eden kuruluşlara ücreti mukabili hizmet verilmektedir.

55

4 . E Ğ İ T İ M Ş U B E M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü

Kurum kuruluşundan bu güne kadar yer altı maden iş kolunda okul görevi görmüştür. Maden işçilerinin, nezaretçi ve mühendisine kadar tüm çalışanların eğitimine büyük katkıda bulunmuştur. Daire başkanlığının amacı gelişen teknolojileri yakından takip ederek mevcut insan gücü potansiyelini değerlendirmek ve nitelikli insanlar yetiştirmektir. Bu amaçla Kurum işyerlerinde üretim, verimliliği artırmak, iş kazalarını azaltmak işsağlığı ve güvenliğini temin etmek için 1964 yılından bu tarafa eğitim tesislerinde ve müesseslerde yetiştirme, gelitirme ve intibak ve meslek kursları ve seminerler düzenlenmektedir. Avrupa Topluluğundan sağlanan 5.5 milyon ABD $ hibe kredi ile Kurum eğitim merkezi yeni teknolojilere uygun makine ve ekipmanla donatılarak çalışanlara çağdaş eğitim verilerek bilgi ve becerileri geliştirmeye çalışılmaktadır. İş yerlerimizde sürekli eğitim sloganı ile hareket etmektedir. Eğitimin Hedefleri :

- Kuruma yeni katılan elemanların süratle işe alıştırılmaları, mevcut elemanların mesleki gelişmelerini sağlamak.

- Yeni gelişmelerin, metot, makine ve ekipmanın araştırılması ve uygulanmasını sağlamak.

- İş kazalarını en aza indirmek.

- Üretimde kullanılan makine, ekipman, malzeme ve yedek parça ve yakıt masraflarını en aza indirmek.

- Zamanı effektif kullanmak, israf ve kayıpları en aza indirmek.

- Bakım masraflarını azaltmak.

- Nezaretçi, mühendis ve yöneticiler modern yönetim usul ve esaslarını öğretmek.

- Teknik ve idari personele yabancı yayınları izleyebilmesi için yabancı dil eğitimi vermek.

- Bilgisayar kullanımını yaygınlaştırmak.

- Boşalan kadrolara eleman yetiştirmek.

- Terfi ve nakil esasları çerçevesinde elemanları eğitmek.

- Personelin çevre konusunda duyarlı kılmak.

- Personel arasındaki sosyal aktivititeleri geliştirmek, motivasyonun u sağlamak.

- Personelin çeşitli eğitim ihtiyaçlarını karşılamak, kurumun tanıtımını yapmak.

- Personelin kurum dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerine iştirak etmesini sağlamak, bilgi ve becerilerinin artırılarak uygulanmasını sağlamak.

- 3-1 Kurslarin Temel Esaslari

Kurslara katılma, kurs sonu belgelerinin tanzimi, sınavlar gibi konular kurslara ait yönerge ve eğitim programında belirtilen esaslar dahilinde yürütülecektir.

Kursiyerler ; aranan şartlar ve pozisyonlara uymadığı takdirde kursa alınmaz.

Kursa 1/8 oranında devamsızlığı olanın kursla ilişiği kesilerek, kurs sonu yapılacak sınava alınmayacakları gibi kendilerine “ Kurs katılma belgesi” de verilmez.

Armutçuk,Amasra Müesseselerinden gelen kursiyerlerin sosyal ihtiyaçları kursun yapıldığı yere en yakın sosyal tesislerde karşılanır.

Kurslar; Daire Başkanlığımızın koordinasyonu altında Müesseselerin eğitim başmühendisliklerince organize edilir.

3-2 Kurslarin Uygulama Esaslari

Müesseselerde veya birimlerde açılacak olan kurslar : kursların başlangıç tarihinden en az 15 gün önce ; Kursun adı, kursa katılacak elemanlar ( EK:1), Eğiticiler ve kursun ayrıntılı ders programı (EK:2) ve kurs bitiminde bir hafta sonra da kurs sonrası bildirim formu (EK:3)

56

Eğitim yapan birim tarafından 2 nüsha olarak düzenlenerek Eğitim Daire Başkanlığına bildirilecektir. Bir nüshası da ilgili birimde kalacaktır.

Kursların açılabilmesi için en az 10 kursiyerin katılımı gerekmektedir. Bu sayının altında kursiyer olması halinde kursun niteliğine göre açılıp açılmaması ilgili birime bağlıdır.

Eğitim Daire Başkanlığında açılacak kurslar, katılan personelin çalıştığı Müessese veya Müdürlüklerin koordinasyonu ile yürütülür.

Kurs sonunda yapılacak sınavlarda başarılı olanlara kurs sonu “Başarı Belgesi”, “Ehliyet” gibi belgeler, sınav yapılmayan kurslarda ise “ Katılım Belgesi” tanzim edilir.

Eğitim programında olmadığı halde Müesseseler ve Şube Müdürlüklerince açılması yararlı görülen kurslar Eğitim Daire Başkanlığına bildirilmesi durumunda açılabilir.

Kurs öncesi ayrıntılı ders programı ve kurs sonu bildirim formu gönderilmeyen kurslarda görev alan eğitici kadro ile ders verme müsaadesi olmayan ve fakat kurslarda görev alan eğitici elemanlara ders ücreti ödenmez.

4- Sanat Değişimi Öncesi Kurslar

Çeşitli nedenlerle çalıştığı sanattan başka bir sanata geçecek olan işçiler Toplu İş Sözleşmesinin 15.maddesinin c fıkrası gereğince yeni geçecekleri sanatla ilgili olarak 3 gün teorik, 2 gün pratik eğitime tabi tutulurlar.

Bu kurslarda Eğitim görevlisi : o iş yerinin yetkili amiri tarafından belirlenecek ve bu eğitici, kursiyerlerin yetiştirilmesinden o sanatla ilgili bilgi ve becerisinin artırılmasından sorumlu olacaktır.

Kurs sonunda kursa katılım belgesi düzenlenecek ve kursiyer bu belgeyi aldıktan sonra sanat değişimi için sınava girecektir.

Bu sınavda başarılı olan işçinin sanat değişimi için gerekli belgeleri düzenlenecektir.

5- Kurum Dişindaki Eğitim Faaliyetleri

Kurumumuz dışındaki diğer Kamu ve Özel Kuruluşlarda düzenlenen kurs, konferans, Sempozyum gibi eğitim faaliyetlerine Kurumumuz personeli, ilgili makamların onayı ile iştirak ettirilir.

Kurum dışındaki bu eğitim faaliyetlerine katılan personel, dönüşlerinde katıldıkları eğitim faaliyetleri ile il

gili açıklayıcı bir raporu Eğitim Daire Başkanlığına gönderir.

Hazırlanmış olan eğitim programındaki kurslardan Kurumumuz dışındaki diğer kamu ve özel kuruluş katılımcıları da ücreti karşılığında yararlandırılırlar. Ancak; Bu taleplerde katılımcı sayısı 10 ve üstünde ise kuruluşların istedikleri tarihlerde ve sadece kendi katılımcıları için açılır. Katılımcı sayısı 10’nun altında ise talep edilen kurs, programımızda belirtilen tarihlerde ve Kurumumuz katılımcıları ile birlikte verilir. Kuruluşların talepleri halinde; katılımcılar Kurumumuzun sosyal tesislerinden faydalandırılırlar.

4.1 Hizmet Öncesi Eğitim Eğitim Daire Başkanlığının gözetiminde işe yeni giren işçilerin işe intibakları için intibak kursları düzenlenmektedir. Bu eğitimlere kurum dışı ve özel sektörden gelen kişiler ücretli katılmaktadır.

a- İntibak Eğitimi Yeni giren işçilerin işe intibakları için Eğitim dershanelerinde ve Müesseselerimizde muhtelif tarihlerde (4 hafta) süreli olarak düzenir. Eğitim süresi en az 20 en çok 45 iş günüdür. Özel sektör veya diğer kuruluşlardan gelen talepler doğrultusunda hızlandırılmış intibak eğitimi ( 1) hafta süreli olarak verilmektedir.

57

b- Oryantasyon Eğitimi Yeni işe giren sözleşmeli veya kadrolu personel (3) ay süreli oryantasyon eğitimine tabi tutularak iş yerlerini ve yapılan işleri tanıması sağlanmaktadır.

c- Staj İşleri Üniversite ve Yüksekokul öğrencilerinden her yıl yaklaşık 550 öğrenci ücretsiz olarak Kurumumuz işyerlerinde staj yapmaktadır. Üniversite öğrencilerinden her yıl ortalama 10 öğrenci Kurumumuzda bitirme ödevi yapmaktadır. Teknik lise öğrencilerinden 150 civarında öğrenci Kurumumuz işyerlerinde staj yapmaktadır. 3308 Sayılı Yasa gereği işletmelerde meslek eğitimi yapamayan 110’ün üzerinde öğrenci Kurumumuz işyerlerinde staj yapmaktadır. Yüksek öğrenim öğrencilerin stajları için yasal bir statülerinin ve stajerlerin sosyal güvencelerinin bulunmaması bir handikap yaratmaktadır.

4.2 Hizmet İçi Eğitim

a- Kurslar Kurumumuzda eğitimler HİE yönetmeliği gereği Daire Başkanlığı tesislerinde ve müesseselerde gerçekleştirilmektedir. Daire Başkanlığımız personeli tarafından spesifik konularda temel eğitimler (yetiştirme kursları) ve tekrarlama kursları düzenlenir. Kurslar için gerektiğinde kurum içi veya kurum dışı kuruluşlardan eğitmen talep edilir. Eğitim programları yapılırken tüm birimlere yazılarak açılacak kurslar belirlenir. Ayrıca yıl içinde özellik arz eden konularda kurslar düzenlenir. Kursa katılan personele kurs katılım belgesi/ başarı belgesi verilir. TİS gereği yeraltında çalışan nezaret, Pano ayak üretim, Hazırlık, Elektromekanik, sınıflarında çalışanlar ve en çok kaza tekrarlanan işlerde çalışanlar yılda en az 5 biş günü tekamül- veya tekrarlama eğitimine katılmak zorundadır. Müesseseler tarafından Ferdi Gaz Maskesi Kullanım Kursu: Baş madenci Tekamül Kursu İşçi Sağlığı ve İş güvenliği Kursu, Kancacı tekamül Kursu: Komprosörcü Kursu, Kuyu Vinççi Yetiştirme Kursu Nakliyatçı Kursu, Pano Ayak Üretim İşçisi Tekamül Kursu, Sinyalci Yetiştirme Kursu: Lokomotif Sürücü Yetiştirme Kursu: 16-1/d Kursları: gibi çeşitli yetiştirme veya tekrarlama kursları verilmektedir. 1. Barutçu Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde muhtelif tarihlerde (3 hafta) olarak barutçu

yetiştirme kursları düzenlenmektedir. Kurs bitiminde sınavda başarı gösterenlere (Barutçuluk Yeterlilik Belgesi) verilmektedir.

2. Barutçu Tekamül Kursu: Barutçuların bilgi tekrarı ve tazelemesi için Eğitim dershanelerinde

muhtelif tarihlerde (5 gün) süreli tekamül kursu düzenlenmektedir. 3. Bilgisayar Kullanıcı Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde muhtelif tarihlerde (3

hafta)süreli Bilgisayar Kullanıcı yetiştirme Kursu düzenlenmektedir. Kurs bitiminde katılımcılara katılım belgesi verilmektedir.

4. Bilgi Kayıt Kontrol Görevlisi Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde muhtelif tarihlerde (5

gün) süreli Bilgi kayıt Kontrol görevinde çalışacak personel düzenlenen kurslarla yetiştirilmektedir. Kurs bitiminde tanzim edilen belgeler kendilerine verilmektedir.

5. Daktilografi Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde (7 hafta) süreli Daktilografi yetiştirme

kursu düzenlenmektedir. Kurs bitiminde katılımcılara belgeler verilmektedir.

58

6. Elektrik Emniyeti Tekamül Kursu: Eğitim dershanelerinde (4 gün)süreli olarak düzenlenmektedir.

7. İşyeri Sağlık Görevlisi Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde (2 hafta) süreli olarak

düzenlenmektedir. 8. İngilizce Kursu: Eğitim dershanelerinde yeni başlayanlar ve ileri seviyedeki kursiyerler için 6

ay süreli olarak lisan eğitimi verilmektedir. 9. İş Makinaları Operatörü Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde muhtelif tarihlerde

düzenlenen (3 hafta) süreli olarak düzenlenmektedir. 10. Kalorifer Ateşçi Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde muhtelif tarihlerde (10 gün) süreli

olarak düzenlenmektedir. 11. Kömür Arını Tahkimat Kursu: Eğitim dershanelerimizde muhtelif tarihlerde (2 gün) süreli

olarak düzenlenmektedir. 12. Lokomotif Sürücü Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde muhtelif tarihlerde (5 gün)

süreli olarak düzenlenmektedir. 13. Mekanik Emniyeti Kursu: Eğitim dershanelerimizde muhtelif tarihlerde (3 gün) süreli olarak

düzenlenmektedir. Kurs bitiminde belgeleri kendilerine verilmiştir. 14. Madencilik Meslek Eğitimi: ÇSGB tarafından çıkarılan yönetmeilk gereği Ağır ve tehlikeli

işlerde çalışan işçiler mesleki eğitim almadan çalıştırılmazlar. Milli Eğitim Bakanlığı il Milli Eğitim Müdürlüğü ile yapılan protokol çerçevesinde Pano ayak üretim, hazırlık, Nakliyat, Vinçi, sinyalcilik vbg. Madencilik Meslek Dallarında 5 gün süreli kurslar düzenlenerek çalışanlar MEB ca sertifikandırılmaktadır.

15. Maden Nezaretçi Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerinde (9 ay) süreli olarak

düzenlenmektedir. 16. Ocak Emniyeti Kursu: Eğitim dershanelerinde muhtelif tarihlerde (3 gün) süreli olarak

düzenlenmektedir. 17. Sondajcı Yetiştirme Kursu: Eğitim dershanelerimizde (2 hafta) süreli olarak

düzenlenmektedir. 18. Saniyeli Kapsül Kullanma Kursu: Eğitim dershanelerimizde muhtelif tarihlerde düzenlenen (2

gün) süreli olarak düzenlenmektedir. 19. Hidrolik Pnomatik Temel Kursu: Eğitim dershanalerimizde muhtelif tarihlerde düzenlenen

(2 hafta) süreli olarak düzenlenmektedir. 20. Tahlisiyeci Yetiştirme Kursu: İş Güvenliği Daire Başkanlığında muhtelif tarihlerde (1 hafta)

süreli olarak düzenlenmektedir. 21. Tahlisiyeci Tekamül Kursu: İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığımıza bağlı tahlisiye

istasyonumuzda muhtelif tarihlerde (1 gün) süreli olarak düzenlenmektedir.

59

b- Seminerler

Kurum İçi Seminerler TAHAŞ Tazyikli Hava Sanayi A.Ş,Erten Makine, Flayt Pompa, Binel Danışmanlık, TODAI,. TEDAŞ ve Yurt Madenciliğini geliştirme Vakfı tarafından düzenlenen çeşitli seminerlere Kurum personeli iştirak ederek eğitilmiştir. 3308 Sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu gereği Kurumumuzda uygulanmakta olan Meslek Eğitimi kapsamında Usta Öğretici olarak görevlendirilecek toplam 34 elemanımız Endüstri Meslek Lisesi Müdürlüğü tarafından Başkanlığımızda düzenlenen “ İş Pedagojisi Kursu ” ndan geçirilmiştir.

Kurum Dışı Seminerler Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı, TMMOB Jeoloji Mühendisleri, Maden Mühendisleri, Makine Mühendisleri Odası, Barutsan,Türk Tabibler Birliği, Kamu İş, Kamusen, Türkiye Bilişim Derneği, Dünya Enerji Konseyi İzocam, İTÜ, ODTÜ, TEBİAT,Çevre Bakanlığı, TÜSİAT, KALDER gibi kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen çeşitli mesleki konulardaki seminerlere kurum personeli gönderilerek eğitilmeleri sağlanmıştır.

c- Terfi-Sanat Değişimi Ve İşe Giriş Sınavları Terfi ve sanat değişimi sınavlarına katılacak personel en az 3 günlük 15/ 1-c kurslarına katılmak zorundadır. 2006 yılında muhtelif tarihlerde yapılan terfi sınavlarından 20kişi,(Gen.Müd onaylı)sanat değişimi sınavlarından 83 kişi,işe giriş mülakat sınavından 155 kişi olmak üzere toplam 258, muhtelif tarihlerde yapılan terfi ,raporlu sanat değişimi sınavlarından 1113 kişi ,işe giriş mulakat sınavlarından 28086 kişi gecirilmiştir. 2006 yılında işe giriş mülakatları için müesseselerde komisyonlar oluşturulmuş, mülakat sınavları İş bulma kurumu yetkililerinin gözetiminde uygulamalı olarak gerçekleştirilmiştir.

4.3 Meslek Eğitimi 3308 Sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu gereği Kurumumuzda uygulanmakta olan meslek eğitimi için; 3308 Sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu gereği 144 usta öğretici meslek eğitiminde fiilen görevlendirilmiştir. Her yıl Zonguldak Ticaret Lisesi öğrencileri, Zonguldak Endüstri Meslek Lisesi (EML), Kilimli EML, Çatalağzı Çok Programlı Lisesi, Bartın EML, Bartın Ticaret Lisesi, Beycuma Çok Programlı Lisesi, Kdz. Ereğli Ticaret Lisesi, Kdz.Ereğli EML, Zonguldak EML, Ormanlı Çok Programlı Lisesi, Zonguldak TAMEM ögrencileri, Bartın TAMEM öğrencisi, Güneşli Çok Programlı Lisesi öğrencileri katılmaktadır. Her yıl 700 civarında ML ögrencisi kurumumuzda meslek eğitimine katılmakta usta ögreticiler tarafından öğrenciler takip edilmektedir.

4.4 Burslar Kurumumuz 1986 yılında iş güvenliği konusunda işbirliği sağladığı BMKP Teşkilatı ve ILO kanalıyla tecrübeli mühendis düzeyinde 1-2 az sureli havalandırma,ocak yangınları, metan drenajı toz, gürültü, monitör sistemleri ve genel maden emniyeti konularında 18¸ tecrübeli mühendis çeşitli Avrupa ülkelerine gönderilerek eğitilmeleri sağlanmıştır. Bu projelerin ve eğitim kurslarının tekrarına çalışılmaktadır. Dünya Bankasının açtığı krediyle yurt dışından temin edilen cihaz ve makinelerle ilgili olarak 1991 yılında 271 personel yurt dışına eğitilmek amacıyla gönderilmiştir. Kurumumuz ile Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) arasında yürütülmekte olan “Kömür Ocaklarında İş güvenliğini Geliştirme Projesi” kapsamında “Teknoloji Değişim Programına”, “ Kaza Önleme Teknolojileri ” programına Kurumumuzdan elemanların katılımı sağlanmıştır. Polonya KOPEX firmasından satın alınan W 70 Faser tahlisiye cihazı ile Alman DRAGER Firmasından satın alınan BG 4 Tahlisiye ve Test Cihazı Haberleşme Setinin bakım ve onarımı konularında Polonya’da düzenlenen eğitim programlarına Kurumumuz cihaz bakım elemanları

60

iştirak ederek eğitilmiştir. Japonya Kömür Enerji Merkezi Kömür Madenleri Birliği ( JCOAL ) ile Japonya Pasifik Kömür Akış Heyeti ( JAPAC ) tarafından Japonya’da düzenlenen “ Asya Pasifik Kömür Madenciliği Teknolojisi 2000 Sempozyumuna ” Kurumumuz temsil edilmiştir. Ukrayna / Makeyevka Devlet İş Güvenliği Araştırma Geliştirme Enstitüsü tarafından Ukrayna da 14/04/2006 – 16/05/2006 tarihleri arasında düzenlenen “Taşkömürü Üretim Alanında İş Güvenliği Ve Metan Gazı İle Mücadele” konulu eğitim programına kurumumuzdan 11 elemanımız iştirak etmiştir. 2012 yılında ALSz personeli PTB’de 15 gün süreli kursa katılmıştır.

4.5 Basın Yayın ve Kültür Faaliyetleri

a- Yayın ve Abone Kurumumuz birimlerinden; Personel Daire Başkanlığı, İnşaat ve Emlak Daire Başkanlığı, Etüt, Plan-Proje ve Tesis Daire Başkanlığı, APK Daire Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği ve Amasra T.İ. Müessese Müdürlüğü satın alınmasını istedikleri (dergi, T.C. Kanunları f ekleri, kitap) yayınlar alınmaktadır. Satın alınan yayınlar ilgili birimlere gönderilmektedir. Kurumumuz birimlerinin ihtiyacı olan yayına abone olunmaktadır. Kurumumuz işyerlerinde İş güvenliği standardını yükselmek, iş kazalarını azaltmak ve verimliliği artırmak amacı ile 2012 yılında LCD panoları satın alınarak işyerlerine konmuştur. Panolarda yayınlanmak üzere “ Eğitsel film” yapılarak gösterime sunulmuştur. LDC Panolarının bilgilendirme amaçlı yayın yapabilmesi için çalışmalar sürdürülmektedir.

b- Kitaplık Kurumumuz personeline ve yüksek okul öğrencilerine kütüphanemizden talep edilen yayınlar okunup iade edilmek üzere verilmiştir. Kütüphanemizedeki kitap sayımız 3632 dir. Ek1: Liste

c- Sergi ve Fuarlar Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Zonguldak ve Ereğli Belediyeleri tarafından, yıl içinde düzenlenen sergi ve fuarlara iştirak edilmektedir.

d- Teknik Geziler Çeşitli üniversite ve kuruluşlar tarafından Kurumumuzu ziyaretleri gerçekleşmiştir. Kurum personelinin bilgi ve görgüsünü artırmak amacı ile çeşitli kuruluşlara teknik geziler düzenlenmektedir.

TABLO 13- TTK, Eğitime katılan Personel ve Eğitim Giderleri,2000-2012

Kursa Katılan kişi TUTAR 10^6 TL Yıl Yetiştirme

Kursu Tekamül Kursu

Yetiştirme +Tekamül

Katılan

Seminer ve diğer eğitim faaliyetleri (*)

TTK Toplamı

2000 8.632 544 9.176 5.840 15.016 64.978

2001 11.425 350 11.775 2.476 14.251 128.572

2002 7.170 789 7.959 1.964 9.923 160.739

2003 6.455 2.629 9.084 1.570 10.654 137.026

2004 10.175 2.860 13.035 1.747 14.782 161.015

2005 10.212 2.482 12.694 3.213 15.907 156.501

2006 9.996 1.946 11.942 30.989 42.931 310.147

2007 13.310 1.958 15.268 4.448 19.716 261.521

2008 2.876 6.749 9.625 38.327 47.952 454.691

2009 8.423 13.546 21.969 4.303 26.272 389.398

2010 2.891 9.904 12.795 2.830 15.625 369.270

2011 4.167 4.645 8.812 3.212 12.024 438.598

2012 4344 1.572 6.916 3.170 10.086 1.177.670

(*) Kurum dışı

61

62

63

64

65

5. ÇEVRE VE KALİTE ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ FAALİYETLERİ 05.02.2004 tarihli Genel Müdürlük olurları ile İşletmeler Daire Başkanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren Laboratuar Şube Müdürlüğü (Kimya Laboratuarı) İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığına bağlanmıştır. Yine İşletmeler Daire Başkanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren Çevre Baş Mühendisliği Kimya Laboratuarına bağlanarak Laboratuar ve Çevre Müdürlüğü olarak isim değişikliği yapılmıştır. Yönetim Kurulunun 03.07.2009 tarih ve 268 sayılı kararı ile Laboratuvar ve Çevre Birimleri ayrılarak Çevre Şube Müdürlüğü oluşturulmuştur. Yönetim Kurulu’nun 30.10.2009 tarih, 354 sayılı kararı ile Çevre Şube Müdürlüğü’nün adı Çevre ve Kalite Şube Müdürlüğü olarak değiştirilmiştir. 5.1 TTK’ da Çevre Yönetimi Çevre ve Kalite Şube Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Çevre Başmühendisliğinde; 1 başmühendis ve 2 çevre mühendisi görev yapmaktadır.

Kuruma bağlı Müessese Müdürlükleri ve diğer bazı birimlerde, Çevre Yönetimi

Görevlileri atanmıştır.

Kurumda, Çevre Yönetim Sistemleri geliştirilmesi konusunda çalışmalara devam

edilmektedir.

Çevre ve Orman Bakanlığı’nca yayımlanan Çevre Denetimi Yönetmeliğine göre; Yönetmeliğin

Ek-1 ve Ek-2 listede yer alan tesis veya faaliyetler çevre denetimine tabiidir. Yönetmeliğin

yürürlüğe giriş tarihinden itibaren, denetime tabi tesis veya faaliyetler;

Ek-1 listesinde yer alan tesis veya faaliyetler en geç 18 ay içerisinde,

Ek-2 listesinde yer alan tesis veya faaliyetler ise en geç 24 ay içerisinde, Çevre Yönetim

Birimlerini kurmak veya çevre görevlisi istihdam etmek ya da çevre yönetimi hizmeti almakla,

yükümlüdür.

Bu nedenle;

Liman ve Demiryolu İşletme Müdürlüğü,

Maden Makineleri Fabrika İşletme Müdürlüğü,

Yüksek Gerilim İşletme Müdürlüğü,

Müessese Müdürlükleri ve kapsama giren diğer işyerlerinde,

Çevre Yönetim Birimlerinin kurulması veya çevre görevlisinin istihdam edilmesi ya da çevre

yönetim hizmetinin alması gerekmektedir.

1.1. 1. Yasal Mevzuat (3213 Sayılı Maden Kanunu)

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca, 26.05.2004 tarihinde yayınlan 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında ve 5177 sayılı Kanunla değişik 3213 Sayılı Kanunun 7. Maddesi gereği yayınlanan Madencilik faaliyetlerinde izinler Yönetmeliği Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Yasada yeniden düzenleme yapılmasına çalışılmaktadır.

5.1.2 2872 Sayılı Çevre Kanunu Kapsamında yürütülen çalışmalar; Atık Yönetimi

5.1.2. 1 Maden Atıkları

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 48. inci maddesi Maden Atıkları Özel Atık olarak tanımlamakta ve Düzenli Depolanması için aşağıda belirtilen işlemlerin yapılması istenmektedir.

66

Depolama işlemi sırasında alınan önlemlerin yeterli olduğu veya atığın özelliği sebebi ile

depolama işleminde çevrenin olumsuz yönde etkilenmeyeceğinin ispat edilmesi hallerinde,

atıklar depolanabilir veya bu amaçla depo tesisi kurulmasına izin verilebilir.

Bu durumda da ( Ek 11-A ) da belirtilen sınır değerler aşılamaz. Belirtilen sınır değerlerin

sağlanamaması halinde atıklar, fiziksel, kimyasal veya biyolojik işlemlere tabi tutulduktan sonra

düzenli depo tesisinde depolanır, denilmektedir.

Bu nedenle;

Üzülmez Müessese Müdürlüğü’ne ait Maden Atıklarının düzenli depolanması için EK-11

A’ da belirtilen parametrelere göre analizlerinin yapılması amacı ile döküm sahasına dökülen

maden atığından atık örneği alınarak TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezinde analizi

yaptırılmıştır, söz konusu atıkların analiz sonucu atıkların “İnert Atık Depolanabilme Kriterleri

III: sınıf depolama tesisleri içim sınır değerler tablosunda verilen değerlere uygun olduğu tespit

edilmiştir. Toplam Organik Karbon (TOK) sınır değerlerinin aşılması atığın doğal karbon

kökenli olmasından kaynaklanmaktadır.

. Maden Atıklarımızın inert atık olduğu ve made batık sahalarımızın Katogori B kapsamında değerlendirilmesi gerektiği konusundaki görüşlerimize Maden Atıkları Kontrolü Yönetmeliği Taslağında yer verilmiştir. Ancak Çevre ve Orman Bakanlığınca, Maden Atıklarının Yönetimine ilişkin Yönetmeliğin bu güne kadar yayımlanmamıştır Bu gün için Maden Atıklarının yönetiminin nasıl yapılacağı konusunda net bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Bununla beraber, Müessese Müdürlüklerimize ait maden atıkları; Karadon Müessesesinde: Cemal Tepe Mevkiine, Üzülmez Müessesesinde: Sofular köyü, Kirazlı Tepe Mevkiine, Armutçuk Müessesesinde: Lavvar Atık Döküm Sahasına, Orman Genel Müdürlüğü’ nden İzinli Olarak Düzenli depolanmaktadır. Kozlun Müessesesinde şu anda Kozlu Sahiline dökülen ait maden atıkları için planlanan Ormanlık Alanlar için Orman Genel Müdürlüğünden izin alma çalışmaları devam etmektedir. 5.1.3 Yağ ve Sıvı Yakıt Atıkları

2004 yılında Yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında;

Kuruma bağlı işyerlerinde oluşan atık yağlardan alınan 11 adet atık yağ numunesi ‘‘

TÜBİTAK Bursa Test ve Analiz Laboratuvarı ’’da Yönetmeliğin EK-1 ‘ inde belirtilen

kirletici parametrelere göre ‘‘ Kategori Belirleme Analizleri ’’ yaptırılmıştır.

Atık Yağ Beyan Formları , her yıl doldurularak düzenli olarak Bakanlığa

gönderilmektedir.

Atık yağlar, Çevre ve Orman Bakanlığınca yetkilendirilmiş kuruluş olan ‘‘ PETDER

Petrol Sanayi Derneği ’’nin, ‘‘ Ulusal Atık Taşıma Lisansı ’’ na sahip araçları ile

taşıttırılarak ‘‘ İZAYDAŞ, Lisanslı Bertaraf Tesislerine ’’ verilmiş ve bertaraf ettirilmesi

sağlanmıştır.

Ancak, Bakanlıkça Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, 30.07.2008 tarihinde yeniden düzenlenmiştir. Söz konusu bu yönetmelikte; I. ve II Kategori Sanayi Atık Yağları Bakanlıkça, ‘‘ Geri Kazanım Lisansı ’’ verilen tesislerine satılabilir denilmektedir. Bu nedenle, birimlerimize ait işyerlerinde oluşan atık sanayi yağları Çevre ve Orman Bakanlığı’nca, Geri Kazanım Lisansı verilen ‘‘ Denge Petrol Sanayi Ticaret İthalat-İhracat Pazarlama Lmt. Şti./ Ankara ’’ firmasına satılmıştır.

67

Tablo 14- Bertaraf edilen atık yağ miktarları,(2006-2012)

YIL

Genel Müdürlüğe Bildirilen

PETDER Aracılığı ile İZAYDAŞ’ a Gönderilen

Satılan

2006 10,550 9,740 -

2007 13,058 6,639 -

2008 6,639 - I-K 4670 II-K 1620

6,290

2009 4,520 - I-K 1800 II-K 2720

2010 4,510 - I-K 2630 II-K 1880

2011 2175 I-K 540 II-K 1635

2012 9.920 1.205 I-K 4.670 II-K 4.045

5.1.4 Pil ve Akümülatör Atıkları

Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’nde; a . Atık Pillerin yönetimi, b. Atık Akümülatörlerin yönetimi, , olmak üzere iki ayrı atık yönetimi konu edilmektedir. a. Atık Piller,

Yönetmelik ön görüsü içinde atık pillerin yönetimi amacıyla;

Çevre ve Orman Bakanlığınca yetkilendirilmiş kuruluş olan ‘‘ TAP Taşınabilir Pil

Üreticileri ve İthalatçıları Derneğine ’’ üye olmuştur.

Pil ürünlerinin ithalatının yapılabilmesi amacıyla her yıl Çevre ve Orman Bakanlığı’ ndan

alınması gereken ‘‘ Çevre Uyum Belgesi ’’ , ‘‘ Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları

Derneği (TAP) ’’ sistemi içerisinde alınmaktadır.

TAP’ dan temin edilen 30 adet Atık Pil Bidonu atık pillerin biriktirilmesi amacıyla bağlı

birimlerimizdeki farklı işyerlerine yerleştirilmiştir.

Biriken Atık Piller, ‘‘ ARAS Kargo ’’ ile ücretsiz olarak TAP ’a gönderilmektedir.

Tablo 15- TAP’a gönderilerek bertaraf ettirilen Atık Pil miktarları ,(2006-2008)

YIL

Önceki Yıldan Stok devri ( Kg )

İthal Edilen Pil Miktarı ( Kg )

Piyasaya Sürülen ( Kg )

Kota Oranı ( % )

Toplanması Gereken ( Kg )

TAP’a Gönderilen Atık Pil Miktarı ( Kg )

Bir Sonraki Yıla Yapılan Stok Devri ( Kg )

2006 - 83.5 70.91 49.35 34.99 150.00 12.59

2007 12.59 10.91 16.0 62.5 10.00 75.00 7.5

2008 7.5 3.00 10.5 78.1 8.00 57.00 0.0

2009 0.0 0.0 0.0 0.0 40.00 0.0

68

2010 0.0 0.0 0.0 0.0 84.00 0.0

2011 0.0 0.0 0.0 0.0 21.50 0.0

2012 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

b. Atık Aküler,

Atık Akülerin geri kazanımı konusunda ki çalışmalar Makine İkmal Daire Başkanlığınca yürütülmekte olup Kullanım ömrünü tamamlayarak atık haline gelen aküler depozito karşılığı tedarikçi firmaya iade edilmektedir. 5.1.6 Kullanılmış Lastik Atıkları

Bakanlıkça yayımlanan Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin (ÖTL ) Kontrolü Yönetmeliği, kapsamında; Bağlı birimlerimizde oluşan lastikleri almak amacıyla Kurumumuza müracaat eden, Çevre ve Orman Bakanlığı’nca, ‘‘ Geri Kazanım Tesisi Lisansı ’’ verilen ‘‘ GALAKSİ Firması ’’ nın yazısı ilgili birimlerimize duyurulmuştur.

Yönetmelik hükümleri gereği, Çevre ve Orman Bakanlığı’nca ‘‘ Atık Lastikleri Toplanması

Lisansı ’’ verilen ve ‘‘ Lastik Üreticisi Firmaların ’’ oluşturduğu ‘‘ LASDER Lastik

Sanayicileri Derneği ’’in 2009 yılından itibaren toplama faaliyete geçmiştir.

Bu kapsamda, ‘‘ LASDER ’’ yetkilileri ile görüşülmüştür. Derneğin, öncelikle İstanbul

Bölgesinde başlatacağı toplama faaliyetlerine Kurumumuzda dahil edilecektir.

5.1.7 Ambalaj Atıkları

Bakanlıkça yayımlanan, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında;

Kurumumuzca pazarlanan teshin amaçlı kömüre ait kömür torbalarının geri kazanımı

konusunda Çevre ve Orman Bakanlığınca yetkilendirilmiş kuruluş olan ‘‘ Çevre Koruma ve

Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı, (ÇEVKO) ’’ ile 10.10.2007 tarihinde ‘‘ Ambalaj

Atığı Hizmet ve Alt Lisans Sözleşmesi ’’ İmzalanmıştır.

Kurumca piyasaya sürülen kömür torbalarının geri kazanımı 2006 yılından itibaren ‘‘

ÇEVKO ’’ vakfı tarafından yerine getirilmektedir.

Çevre ve Orman Bakanlığınca elektronik ortamda hazırlanan ambalaj atıkları ‘‘ Yazılım

Portalı ’’ na; Amasra, Karadon, Üzülmez, Kozlu, Armutçuk Taşkömürü İşletme

Müesseselerimizce 2009 yılında piyasaya sürülen kömür torbalarına ilişkin bilgi girişleri

yapılmıştır.

Yazılım Portalından alınan çıktı, Zonguldak İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne

gönderilmiştir.

Tablo 16- ÇEVKO aracılığıyla bertaraf ettirilen Ambalaj miktarı,

Yıllar Tahmini Bildirilen Ton

Piyasaya Sürülen Ton

Geri Kazanım Yükümlülüğü %

Birim Ücret TL

Ödenen Ücret TL

2007 234,6 234,6 35 54,00 7.826,69

2008 294,00 316,2 35 61,59 9.484,38

2009 272,00 246,64 36 66,52 9.456,09

2010 280,00 283,7 37 72,00 10.217,86

2011 - 251,00 38 78,81 10.251,00

2012 - 197,720 40 78,81 8.771,13

2013 - 223,320 42

69

5.1.8 Alınan İzinler

5.1.8.1 Emisyon İzni

Bakanlıkça yayımlanan, Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında; Yönetmeliğin uygulanması konusunda, denetim ve idari yaptırım uygulanmasında, Bakanlığın yetkisi saklı kalmak kaydıyla, Bakanlıkça ilgili belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yetki devri yapılmıştır. Yönetmelik hükümleri kapsamında;

Isı elde etmek için kullanılan yakma sistemi bacalarına sulu filtre sistemi yaptırılmıştır.

Genel Müdürlümüzde 10 iş günü süreli ‘‘ Ateşçi Yetiştirme Kursu ’’ düzenlenmekte,

kurs sonucunda yapılan sınavda başarılı olan kişilere ‘‘ Kalorifer Ateşçiliği Belgesi ’’

verilmektedir. Kaloriferciler bu belgeye sahip kişiler arasından seçilmektedir.

Kurumumuzca satılan teshin amaçlı kömür torbalanmakta ve kömür torbalarının üzerinde

satılan kömürün özellikleri belirtilmektedir.

İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ nden alınması gereken;

Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi, Satış İzin Belgesi, Uygunluk İzin Belgesi, gibi belgeler her yıl düzenli olarak alınmaktadır. Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında;

Kuruma ait Zonguldak Liman Tesislerine hizmet alımı yöntemi ile ‘ Emisyon İzin

Dosyası’ hazırlatılmış ve Zonguldak İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nün onayına

sunulmuştur.

Liman Tesisleri Kargo sahası zeminin betonla kaplama çalışması başlatılmış ve 2009 yılı

sonunda bitirilecektir. Liman Tesislerinde oluşan tozlanmanın önlenmesi amacıyla köpük

püskürtme tesisi inşa edilmiştir.

5.1.9 Risk Değerlendirmesi ve Acil Müdahale Planı

Bakanlıkça yayımlanan, Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği kapsamında; Kurumuma ait Zonguldak Liman Tesislerine Hizmet alımı yöntemi ile ‘‘ Risk Değerlendirmesi ve Acil Müdahale Planı ’’ hazırlatılmıştır.

Plan, yüklenici Firmanın 14 Temmuz 2008 tarih ve 99/2008 sayılı yazısı ile onaylanmak

üzere T.C Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulmuştur.Risk Değerlendirmesi ve Acil Müdahale

Planı halen Bakanlık incelemesinde bulunmaktadır.

5.1.10 Atık Kabul Tesisi Lisans İzni

Bakanlıkça yayımlanan, Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında; Yönetmeliğin, Atık Kabul Tesisleri İçin Lisans Belgesi Başvurusu altındaki 12.’ inci maddesinde; Atık kabul tesisi için lisans almak isteyen liman yöneticisi, limanında kurulacak atık kabul tesisi için EK-I’ de yer alan atık kabul tesisi proje formatına göre bir rapor hazırlayarak Bakanlığa bir dilekçe ekinde yedi adet olarak sunar,denmektedir. Bu nedenle Kurumumuza ait Liman Tesisinde:

Atık Kabul Tesisi yapılmıştır. Atık Kabul Tesisi için Bakanlıktan lisans alma çalışmaları

sürdürülmektedir.

Ayrıca,susuzlaştırma Tesisi yapılması amacıyla kargo rıhtımlarında uygun bir alanın belirlenmesine çalışılmaktadır.

70

5.1.11 Deşarj İzni

5.1.11.1 Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY), Deşarj İzni’ne tabi olan ‘‘Kozlu, Karadon, Üzülmez Müessese Müdürlüklerimize ait ocak işletmelerinden kaynaklanan atık sular ’’a Deşarj İzni almak için;

Zonguldak Valiliğine, 18.11.2002 tarihinde başvuru yapılmıştır. Bu başvurumuz , ‘‘

Mahalli Çevre Kurulu ’’nun, 08.08.2003 tarihinde yaptığı toplantıda değerlendirilmiş ve söz

konusu ocak işletmelerimize Yönetmelik de belirtilen sınır değerlerin aşılmaması koşulu ile ‘’

Deşarj İzin Belgesi ‘’ verilmiştir.

Deşarj İzin süresi dolan ocak işletmelerine yeniden izin almak için çalışmalar

sürdürülmektedir.

Deşarj noktalarından alınan ‘‘ iki saatlik kompozit numune analizlerinin ’’ Yönetmeliğin ‘‘

Tablo 7.2 ’’ sinde belirtilen parametrelere göre Çevre ve Orman Bakanlığı, ‘‘ Çevre Referans

Laboratuvarı ’’nda yaptırılması çalışmalar sürdürülmektedir.

Ayrıca;

Lavvar Tesislerimizden kaynaklanan atık sulardaki ‘‘ Askıda Katı Madde Miktarının

AKM ’’ Yönetmelik de belirtilen sınır değerlerin aşılması nedeniyle ‘‘ Deşarj İzin Belgesi ’’

alınamamaktadır.

Bu nedenle;

Lavvar Filtrasyon Tersisleri için de daha önce alınmış olan ‘‘ Arıtma Tesisi Lisans

Belgeleri ’’ de geçerliliğini yitirmiştir.

Karadon, Armutçuk ve Amasra Müesseselerinin tüvenan kömürlerinin hizmet alımı

yoluyla yıkattırılması için ihale hazırlıkları tamamlanmış olup, en kısa sürede ihaleye çıkılacaktır.

5.1.12 Kömür Satış İzin Belgesi Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmelik hükümleri kapsamında;

Isı elde etmek için kullanılan yakma sistemi bacalarına sulu filtre sistemi yaptırılmıştır.

Genel Müdürlümüzde 10 iş günü süreli ‘‘ Ateşçi Yetiştirme Kursu ’’ düzenlenmekte,

kurs sonucunda yapılan sınavda başarılı olan kişilere ‘‘ Kalorifer Ateşçiliği Belgesi ’’

verilmektedir. Kaloriferciler bu belgeye sahip kişiler arasından seçilmektedir.

Kurumumuzca satılan teshin amaçlı kömür torbalanmakta ve kömür torbalarının üzerinde

satılan kömürün özellikleri belirtilmektedir.

İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ nden alınması gereken;

Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi, Satış İzin Belgesi, Uygunluk İzin Belgesi, gibi belgeler her yıl düzenli olarak alınmaktadır. Not: Kuruma ait lojman ve işçi yurtları yakma sistemlerinin sanayi tesisleri gibi değerlendirilmemesi gerekmektedir.

5.1.13 ÇED İzinleri Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esasları düzenleyen, Çevresel Etki Değerlendirmesi ( ÇED ) Yönetmeliği, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin GEÇİCİ MADDE 3’ üne göre;

71

“7/2/1993 tarihli ve 21489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinden önce uygulama projeleri onaylanmış veya çevre mevzuatı ve ilgili diğer mevzuat uyarınca yetkili mercilerden izin, ruhsat veya onay ya da kamulaştırma kararı alınmış veya yatırım programına alınmış veya mevzi imar planları onaylanmış projelere veya bu tarihten önce üretim ve/veya işletmeye başladığı belgelenen projelere Çevre Kanunu ve ilgili diğer yönetmeliklerde alınması gereken izinler saklı kalmak kaydıyla bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz” denilmektedir.

Bir faaliyetin ÇED kapsamında yer alıp almadığını belirlemek için Projenin, Yönetmeliğin: Ek 1 veya Ek 2 Listesinde yer alıyor mu ? Madde 15 Kapsamında mı ?olup olmadığına bakılarak karar verilmesi gerekmektedir.

5.1.14 Doğaya Yeniden Kazandırma Planları Orman sayılan alanlar dışındaki madencilik faaliyetleri , malzeme ve toprak temini için arazide yapılan kazılar, dökümler ve doğaya bırakılan atıklarla bozulan doğal yapının, doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin usul ve esaslarını belirleyen Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliğinin uygulanması konusunda; Madencilik Sektörü Başkanlar Konseyi Birliği tarafından Danıştay 6. Dairesine 2008/54 sayılı dosyası ile Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliğinin 1, 2, 5/1, 5/2, 8/2, 11/1 ve 11/2 maddelerine yürütmenin durdurulması ve iptali istemli dava açılmıştır. Davanın görüşmeleri sonucunda; 11.06.2008 tarihinde Yönetmeliğin 1. ve 2. maddelerinin yürütülmesinin durdurulmasına, Yönetmeliğin 5/1,5/2,8/2,11/1 ve 11/2 maddelerine ilişkin yürütmenin durdurulmasının reddine karar verilmiştir. Bu kararla, orman alanları da bu Yönetmelik kapsamına dahil olmuştur. Söz konusu karar sonucunda iki ayrı plan hazırlanması gerekeceğinden mükerrerliğe neden olunacağı gerekçesiyle Çevre ve Orman Bakanlığınca Danıştay 6. Dairesi Başkanlığı’na 2008/1041 sayılı yazı ile Danıştay’ın bu kararına itiraz edilmiştir. Danıştay’ca, 13.11.2008 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı’nın bu itirazının kabulüne karar verilmiştir. Böylece Yönetmeliğin amacı; ‘‘ orman sayılan alanlar dışındaki madencilik faaliyetleri, malzeme ve toprak temini için arazide yapılan kazılar, dökümler ve doğaya bırakılan atıklarla bozulan doğal yapının, doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir’’ olarak yeniden düzenlenmiştir. Bunun sonucunda Kurumumuza bağlı Müessese Müdürlüklerine ait atık döküm sahaları ormanlık alanlarda yer alması nedeni ile yönetmeliğin kapsamı dışında kalmıştır. Atık döküm sahaları için; Kurumumuzca, Orman Genel Müdürlüğünden alınması gereken ‘‘ Orman İrtifak İzinleri ’’ düzenli olarak alınmaktadır. 5.2 Kalite Yönetimi

Yönetim Kurulu’nun 30.10.2009 tarih, 354 sayılı kararına istinaden: Çevre Şube Müdürlüğü’nün adı Çevre ve Kalite Şube Müdürlüğü olarak değiştirilmiştir. Kalite Baş Mühendisliği, Evrak ve Dökümantasyon birimi oluşturulmuştur

Daire Başkanlığımızda TS EN ISO 9001:2000 (Kalite Yönetim Sistemi) standartlarının öngördüğü şartlara uygun olarak Kalite Yönetim Sisteminin oluşturulması, dokümante edilmesi ve sürekliliğinin sağlanması amacıyla çalışmalara başlanmıştır. ISO 9001 Kalite

72

Yönetim Sistemimiz 14 Aralık 2010 tarihinde kurulmuştur. ISO 9001 Standardı şartlarına uygun olarak yapılan uygulama çalışmalarının tamamlanması sonucu TSE’ ye başvuru yapılmıştır. 16-17 Mart 2011 tarihlerinde TSE tarafından yapılan tetkikler neticesinde de İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı Test, Analiz, Eğitim, Denetim ve Tahlisiye faaliyetleri için 22 Mart 2011 tarihinden itibaren 3 yıl geçerlilik süresi olan ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi ve IQ Net ISO 9001 Kalite Belgesini almıştır.

Kurumumuzda kalite, çevre ve iş sağlığı, iş güvenliği konularında kalite yönetim

sistemlerinin bir yasam biçimi haline gelerek çalışmalarımıza katma değer sağlaması ve yaygınlaştırılması hedefi doğrultusunda; 2012 yılında ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi ve diğer yönetim sistemleri ile ilgili olarak Çevre ve Kalite Şube Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir.

Daire Başkanlığımızda mevzuatlar çerçevesinde; hizmet verdiği kuruluş ve diğer

müşterilerin memnuniyetini ön planda tutmak, nitelikli personel ile etkin, çağdaş ve verimli bir hizmet sunmak ve hizmetlerimizi sürekli iyileştirmek amacıyla 2012 yılında da 22.03.2011 tarih ve KY-6320/11 no.lu belge onaylanan Başkanlığımız Denetim, Eğitim, Test ve Analiz ve Tahlisiye (Kurtarma) hizmetlerini kapsayan KYS çalışmaları sürdürülmüştür.

KYS Aylık Değerlendirme Toplantıları (Özel Not 2012/1) düzenlenmiştir.

Daire Başkanı onayı ile KYT değişikliği yapılmış, Özel Not (2012/2) ile proseslere duyurulmuştur.

KYS proses uygulamalarında önemle durulması gereken bilgileri içerir Özel Not (2012/3), gereği için yayımlanmıştır.

Test ve Analiz proseslerin de müşteri anketleri ve Daire Başkanlığı personel anketleri düzenlenmiş ve veri analizi yapılmaya başlanmıştır.

Personel Görüş, Öneri ve Anketlerinde yer alan görüş ve öneriler YGG’ ye getirilmiştir.

Denetim Prosesi müşteri memnuniyetinin ölçülebilmesi amacıyla; “Denetim Değerlendirme Formu” yayımlanmış ve denetim müşteri anketleri veri analizine başlanmıştır.

Eğitim ve Tahlisiye Prosesleri eğitim verilerine ulaşabilmek ve müşteri memnuniyetini ölçmek amacıyla; ”Eğitim Değerlendirme Formu” düzenlenerek anketlere başlanmıştır.

Test ve Analiz Prosesi kapsamında; mevcut tehlikeli kimyasallarının depolama şartlarının iyileştirilmesi ve voltaj düzensizliğinden cihazların olumsuz etkilenmemesi için düzeltici ve önleyici faaliyet açılmış olup, takip edilmiştir.

“2012 Yılı İyileştirme Planı Formu” yayımlanarak proses iyileştirmeleri takip edilmiştir.

09-20.Temmuz tarihleri arasında ISO 9001: 2008 Temel, Dokümantasyon, İç Tetkik ve Proseslerin etkileşimleri eğitimleri TSE tarafından Kurumumuzun ilgili personeline verilmesi sağlanmıştır.

01-11 Ekim tarihleri arasında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Temel, İç Tetkik, Dokümantasyon ve Çevresel Risk Değerlendirmesi eğitimini ; TSE tarafından Kurumumuzun ilgili personeline verilmesi sağlanmıştır.

İç Tetkik eğitimi düzenlenmiş ve kayıt altına alınmıştır.

73

Belgelendirilen KYS Uygulamaları TSE Belgelendirme Prosedürü gereği belgelendirme tarihi esas alınarak gözetim denetimine tabi tutulmakta ve incelenmektedir. Bu çerçevede 17.05.2012 tarihinde TSE tarafından gözetim tetkiki gerçekleştirilmiş ve Başkanlığımız KYS uygulamaları incelenmiştir. 5.2.2 Akreditasyon ALSz. Test İstasyonu’nun TS EN 17025:2005 Deney ve Kalibrasyon Laboratuarlarının Akreditasyonu standartlarına göre sistemin kurulması için gerekli eğitimler, Kalite belgesi, prosedürler, talimatlar v.b hazırlık çalışmaları sürdürülmektedir. Alevsızdırmazlık Test İstasyonun Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu olarak akredite edilmesi

amacı ile Sanayi Bakanlığına başvuru yapılmıştır. TÜRKAK denetimi neticesinde ve Bilim

Sanayii ve Teknloji Bakanlığının da onayı ile ALSz Test İstasyonu “Onaylanmış Kuruluş”

olarak uluslararası alanda tanınmış olacaktır. Akreditasyon çalışmaları kapsamında Almanya’nın

Physikalisch Technische Bundesanstalt (PTB) ile işbirliği çalışmaları sürdürülmektedir.

74

6 . L A B O R A T U V A R Ş U B E M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü

İşletmeler Daire Başkanlığı bünyesinde hizmet veren Laboratuvar Şube Müdürlüğü , Soğuksudaki binasından İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığının kampusüne taşınması nedeniyle , Laboratuvar hizmetlerinin tek bir birim tarafından yürütülmesi için Yönetim Kurulunun 12/10/2001 tarih ve 288 sayılı kararı ile Genel Müdürlük Makamına vermiş olduğu yetki doğrultusunda Laboratuvar Şube Müdürlüğünün İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığına bağlanması Müdürlük Makamının 05.02.2004 tarihli olurlarıyla uygun görülmesi üzerine Eğitim Tesislerinde laboratuvar olarak düzenlenen yerde faaliyetlerine başlamıştır. Laboratuvar Şube Müdürlüğünün Çalışma Konuları:

Üretimin teknik şartlara uygun olarak yapılabilmesi için gerekli olan Ocak gazlarının sularının,taşlarının analizi ve muhtelif kömür damarlarının lavabilite ve koklaşma indislerinin tayinini, tüvenan analizlerini yapmak.

Kurumca satışa arz edilen kömürlerin FOB veya FOW teslimi esnasında usulüne uygun numune alarak fiyatlandırılmasına esas niteliklerini tespit etmek.

Kurum bünyesindeki Bölgeler,Atölyeler v.s. yerlerden,gösterilecek lüzuma göre gönderilen numunelerin analizini yapmak.

Lavvarlardan gönderilen Tüvenan ve Şist biriktirme numunelerinin çalışma randımanlarına esas olacak şekilde periyodik olarak yüzdürme testlerini yapmak.

TTK kurumu ve bünyesindeki imalata yönelik çalışma yapan Müdürlüklerin kullandıkları hammaddelerin ara ve nihai ürünlerinin Fiziksel ve Kimyasal niteliklerini tespit etmek.

Standartları Kararname ve Yönetmelikler ile gelişen kimya teknolojisini takip ederek,kurumumuz ihtiyacı her çeşit malzemenin teknik şartnamelerini Satın Alma Daire Başkanlığı,Makine ve İkmal Daire Başkanlığı ve ilgili diğer Başkanlık ve Müdürlüklerle beraberce geliştirip değiştirmek.

Personelimiz ve işçilerimizin sağlığı ile ilgili Gıdai ve Levazım malzemeleri üzerinde teknolojik gelişmelere paralel olarak çalışma ve etüdler yapmak,sonuçlarını ilgili birimlere iletmek.

Kurumumuz işlerinin aksamaması şartıyla ücreti karşılığında üçüncü şahıs ve Müesseselerin gönderecekleri malzeme ve kömürlerin analizlerini yapmak.

Başkanlığın Kimya Bilimi ve Teknolojisiyle ilgili vereceği görev,araştırma,ve etüd çalışmalarını yapmak.

Müesseselerin kullanılan malzemeler üzerinde rasyonel kullanma şartlarını sağlayıcı veya yokluğunda yerine kullanılabilecek malzemelerin tespitine yönelik etüd ve çalışmalar yapmak.

6.1 Kömür Laboratuvarı Kurumda üretilen tüvenan kömürlerin Lavvara(kömür zenginleştirme) girişinde alınan numunelerin yüzdürme testlerinin yapılarak üretilen kömürlerden ne kadar satılabilir kömür elde edileceği, kömüre ait fiziksel ve kimyasal analizler, koklaşma testleri, satışa esas kül ve rutubet

75

tayinleri yapılmaktadır. Laboratuvarda rödovans sahaları ve üçüncü şahıslara ait numunler analiz edilmektedir.

Resim 65: Laboratuvar genişletilmiş salon kısmı. Resim 66- Yeni açılmış ambar kısmı.

6.2 Malzeme Laboratuvarı Malzeme – Organik laboratuvarında bilumum çelik, yatak metali, silikat, kauçuk, makine yağları, gres yağlarının kalitatif ve kantitatif analizleri yapılmaktadır. Analiz sonucu çıkan gazların laboratuvardan dışarıya atılması için havalandırma tertibatı kurulmuştur. Fırınlardan çıkan dumanın dışarı atılması için davlumbaz - baca yapılmıştır. Yüzdürme odasından bina dışına davlumbaz-baca tertibatı kurulmuştur.

Resim 67: Malzeme laboratuvarı havalandırma tertibatı. Resim 68:Yüzdürme bölümüne davlumbaz penceresi

76

Resim 69: Bina dışına yapılan havalandırma bacası Resim 70: Kırma Öğütme ünitesi :Davlumbaz Kömür ve malzeme analizlerin üçüncü şahıslara yaptırılmasının ekonomik olmaması nedeni ile laboratuarımızda bulunan mevcut cihazların yenileme cihetine gidilmiştir. Bu kapsamda Etüv, Kalorimetre, Karbon – Kükürt tayin cihazı, Hassas terazi ve Baskül (Kozlu Lavvarından alınmıştır) temin edilmiştir. İhtiyaç duyulan - Kömür Öğütücü, Spektrofotometre, Kül Fırını, pH metre ve Etüv (120 Lt) temin edilmiştir.

Resim 71- Salon kısmı kömür yakma . Resim 72- Yüzdürme bölümü Davlumbaz bacası havalandırması

77

Resim73- Hassas terazi ve Kalorimetre Resim 74- Yeni alınan Etüv. .

Resim 75- Yeni alınan Karbon-Kükürt tayin cihazı. Resim 76- Yeni alınan baskül Kurumumuzun (Üzülmez, Kozlu, Karadon, Amasra ve Armutçuk Müesseselerinin) ürettiği kömürlerin satışa arzı sırasında taahhüt edilen evsafta üretip üretilmediğinin kontrolü için bu ürünlerden numuneler alınarak analizleri yapılmakta ve tanzim edilen raporlar gerekli birimlere ulaştırılmaktadır. Ayrıca Rödevans sahalarından satılan kömürlerden numuneler alınarak analizleri yapılmaktadır. Kurumumuzca satın alınan çeşitli malzemelerin şartname değerlerini karşılayıp karşılamadığı laboratuvar analizleri ile teyid edilmektedir. Buna göre malzemeler satın alınmakta veya reddedilmektedir. Laboratuvar analizleri Kurum için hayati öneme haizdir.

78

7 . S A Ğ L I K İ Ş L E R İ Ş U B E M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü

7.1 İş Sağlığı Şube Müdürlüğü Faaliyetleri

Kurum çalışanlarının sağlık hizmetleri ve periyodik sağlık muayenelerinin, koruyucu sağlık

hizmetlerinin, ilk yardım ve tedavi hizmetlerinin yapılmasını sağlar, gerekli tedbirleri alır ve

uygular.

Kurumda İş Sağlığı Hizmetleri organizasyonu; Genel Müdürlükte İş Sağlığı Şube

Müdürlüğü, iş sağlığı baş hekimliği ile sağlık işlemleri şefliği ve sağlık evnater şefliği

şeklinde, Müesseselerde İş sağlığı baş hekimliği, iş sağlığı hekimliği ile sağlık işlemleri

şefliğliği ve sağlık envanter şefliğinden ve digger yardımcı sağlık personelinden oluşur.

Kurumumuzda 1 İş sağlığı Şube müdürü, 1 İş sağlığı baş hekimi ve 2 İş sağlığı hekimi

mevcuttur. 6331 no.lu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, uyarınca yayımlanan İş yeri

hekimlerinin ve diger Sağlık personelinin görev,yetki ve çalışma esasları ile eğitimleri

hakkında Yönetmelik gereğince 1000 çalışana 1 işyeri hekimi olmak üzere 11 hekime

ihtiyaç vardır. Yönetmeliğin öngördüğü sayıda hekim olmaması nedeni ile bu hizmetlerin

dışadan (OSGB) alınması gerekmektedir. Bu amaçla hazırlanan teknik şartname ile 3. defa

ihaleye çıkılacaktır. Kurumumuzda ilk yardım hizmetlerinde Müdürlükte 2 hemşire,

müesseselerde 23 ATT ve hemşire (sağlık memuru) görev yapmaktadır.

Merkezde sabit 2 röntgen cihazı ile bir gezici röntgen aracı bulunmaktadır. Röntgen

servisinde 5 eleman görev yapmakta olup, Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan temin

edilen dozimetre cihazı kullanarak röngen çalışanlarının radyasyon maruziyetleri takip

edilmektedir. Merkezde 2 adet solunum fonksiyon test cihazı (Spirometre), 2 adet

Odiyometre, 2 adet Elektrokardiyoğrafi cihazı mevcuttur. Bu cihazlar, periyodik

muayenelerde gezici ekiple birlikte müesseselerde gerekli tetkikler esnasında

kullanılmaktadır.

Kurumumuzda yönetmeliğe uygun 9 adet tam donanımlı hasta nakil ambülansı

mevcuttur. İş kazası geçiren veya rahatsızlanan işçiler ambülanslar vasıtası ile en yakın

sağlık kuruluşuna nakledilmektedir. Olağanüstü olaylarda İl Sağlık Müdürlüğü ile

görüşülerek 112 acil ambülanslarından yararlanılmaktadır.

Resim 77: Sabit Röntgen Cihazı Resim 78: Sabit Röntgen ciazı

79

Resim 79:Sabit Rontgen Cihazı Resim:80: Sabit Rontgen Cihazı ile

Rontgen Çekimi Röngen Çekimi

İş Sağlığı Şube Müdürlüğü yukarıdan belirtilen araç, gereç ve personeli ile;

1. Kurum bünyesinde koruyucu sağlık hizmetleri ve ilk yardım teşkilatlarının düzenli

çalışmasını sağlar

2. Sağlık hizmetlerinin yürütümü için gerekli tedbirleri alır ve koordinasyonu sağlar.

3. İlk yardım ve genel sağlık eğitimlerini verilmesini sağlar.

4. İş Sağlığı ile ilgili toplantılara katılır.

5. İş sağlığı için gerekli her türlü tıbbi araç ve gereç ihtiyacını belirler ve bunların

alınmasını sağlar.

6. İş Sağlığı ile ilgili gerekli araç, gereç ve cihazların hazır durumda olmasını sağlar.

7. Kurumumuz çalışanlarının periyodik sağlık muayenelerini gerçekleştirir.

8. Çalışanların fiziksel muayeneleri gerçekleştirilir.

9. Sabit ve gezici röntgen cihazı standart akciğer grafileri çekilmesini ve bu filmlerin

ILO Pnömokonyoz Okuyucu sertifikası olan hekimlerce değerlendirilmesini sağlar.

10. Gürültülü işlerde çalışanların ve işitme sağlığının önemli olduğu işlerde görev yapan

çalışanların odyometrik ölçümlerini yapar.

Resim 81: Gezici Röntgen Aracı Resim 82: Gezici Araç Rontgen Cihazı

11. Çalışanlar arasından gerekli görülen işcilerin Solunum Fonksiyon Test lerini yapar.

80

12. TTK Beden Gücü Yönergesi uyarınca, a) Askerlik,hastalık ve iş kazası sonucu işine ara veren çalışanların işe

dönüş muayenelerini yapar. b) Özel muayene gerektiren işçiliklerde çalışacak olan işcilerin (kuyu

vinççiliği, lokomotif ve diğer araç sürücüleri , nezaretçi , tahlisiyeci v.b) gerekli muayenelerini yaparak, sağlık yönünden söz konusu işleri yapıp yapamayacaklarına karar verir.

c) Emekliye sevk edilen veya emekliliğini isteyen işcilerin son muayenelerini yaparak, meslek hastalığı yönünden değerlendirir.

Resim 83 Odiyometre Cihazı Resim 84: Odyogram çekimi ( İşitme Testi)

13. Müesselerin tıbbi malzeme ilaç, ve araç gereçlerinin temini için gerekli yazışmaları yapar..

14. İş kazası, meslek hastalığı ve diğer sağlık sorunları nedeniyle, yapmakta oldukları işleri

yapamayacak durumda olanların yapabilecekleri işlerin tespiti için gerekli işlemleri

yapar.

15. Kurum işyerlerinde kullanılacak gıda maddelerinin, içme ve kullanma sularının sağlık

yönünden denetler.

16. Sağlık sorunları ile ilgili görüş ve öneriler hazırlar, seminer ve konferanslar düzenler.

17. Tıp konusundaki gelişmeleri ve mevzuatı takip eder, günümüz koşullarına

adaptasyonu ve bağlı Müesseselerle uygulanması için gerekli kooardinasyonu sağlar.

18. Kurum çalışanlarının sağlık sicil dosyalarının düzenlenler, kayıtlarını tutulmasını ve

sağlık istatistiklerinin hazırlanmasını sağlar.

Resim 85: SFT Cihazı Resim 86: SFT Uygulaması

81

19. 4857 no.lu İş Kanunu, 6331 no.lu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilgili Tüzük,

Yönetmelik, Tebliği ve Yönergeler kapsamındaki diger hizmetlerin yürütülmesini

sağlar..

20. Çalışanlardan gerekli görülenlere 5 yılda bir tetonoz aşısı uygulanmasını sağlar. 21. Özelliği olan işlerde çalışanlardan (ateşleyici, gemici v.b) yürürlükteki mevzuat

gereğince almaları gereken raporların alınması sağlar. 22. Eğitim Şube Müdürlüğü ile koordineli olarak “İlkyardım Eğitim Merkezi’nde” ilk

yardım eğitimleri düzenler.

Resim 87: Dr. Musta Kışla (Sağlık Şb Md)Rontgen filmleri okuyor Resim 88: Gezici Rontgen Aracı

Resim 89: Infrered spektrofotometre

82

8 . K A Z A İ S T A T İ S T İ K L E R İ

Kurum yeraltı ve yerüstü işyerlerinde ölüm, hafif yaralanma ve ağır yaralanma ile neticelenen tüm iş kazaları kaza sebebine, kömür üretimine, kaza sıklık ve ağırlık oranlarına, yaralanan uzuvlara göre sınıflandırılmaktadır. TTK Kaza istatistikleri, “0” sıfır günlük istirahatten, malüliyet ve ölüme kadar olan bütün iş kazalarını kapsar. Kaza Sıklık oranı (Tp)=(Kaza Adedi/Effektif iş saati)*1.000.000 Kaza Ağırlık Payı (Ap)=(Işten alıkoyan günler/ Effektif iş saati)*1.000 Kaba Kaza Oranı= ApxTp Kaza istatistiklerinin çıkarılmasında ülkelerin farklı değerleri baz alması ve çalışma ortam şartlarının farklılıklar göstermesi, tabaka ve damar yapısı yani jeolojik yapının farklı olması, çalışan işçi bilinci ve eğitiminin farklılığı, ocakların mekanize olması veya emek yoğun teknolojilerle çalışılması gibi nedenlerle kaza istatistiklerini mukayese etmek hatalı yorumlamalara neden olmaktadır. Örnek: Bazı ülkelerde 0-3 günlük kazalar istatistiklere alınmaz oysa TTK’da kazaların yaklaşık %20’ye yakınının 0-3 günlük kazalar oluşturur. ABD’de bir ölümlü kaza 6000, Ingiltere’de 6500 kayıp iş günü olarak alınır, TTK’da ise bir ölümlü kaza 7500 kayıp iş günü olarak alınmaktadır. İş kazaları sonucu büyük üzüntüler yaşanmakta ve aynı zamanda ulusal ekonomiye de büyük yük getirmektedir. Bilim adamlarınca hesaplanan dolaylı kayıpların doğrudan kayıpların 5-10 katı olduğu ifade edilmektedir. Bu da iş kazası ve meslek hastalığı sonucu ne derece büyük kayıplara uğrandığını göstermektedir. İş Güvenliği ile ilgili Büyüklükler Tablo 13- Kaza Nedenleri,1941-2012

Ölüm % Yaralanma %

1 Göçük 44 Göçük 33

2 Metan ve diğer gazlar 24 Malzeme taşıma kull. 19

3 Nakliyat 17 Muhtelif 19

4 Muhtelif 4 Nakliyat 14

5 Harici 8 Harici 14

6 Makine elektrik 1 Makine lektrik 1

7 Patlayıcı madde 1 - -

8 Malzeme T Kull 1 - -

Toplam 100 Toplam 100

Tablo 14- Kaza Yerlerine Göre İş Kazaları,1980-2012

Ölüm % Yaralanma %

1 Ayak ve bacalar 53 Ayak ve bacalar 54

2 Nakliyat 16 Nakliyat 15

3 Tamir tarama 7 Hazırlık 10

4 Hazırlık 6 Tamir tarama 6

5 Muhtelif 6 Yerüstü 9

6 Nezaret 5 Muhtelif 4

7 Harici 4 Nezaret 2

8 Elk Mek 3 - -

Toplam 100 Toplam 100

83

Tablo 15- Kazaların Müesseselere Göre Dağılımı,1941-2012

Ölüm Ölüm (%)

Yaralı (%)

1 Armutçuk 17 8

2 Kozlu 29 21

3 Üzülmez 21 25

4 Karadon 28 35

5 Amasra 2 6

6 Merkez 3 5

Toplam 100 100

Tablo 16- Yaralanmaların Vücuda Dağılımı, 1980-2012

Vücut parçası (%)

1 El 33

2 Gövde 23

3 Ayak 22

4 Baş 12

5 Kol 5

6 Diz 3

7 Bacak 2

Toplam 100

ablo 5.

85

1941-2012 TTK İŞ KAZASI İSTATİSTİKLERİ

Yıl Ölü Yaralı Top. Kaza

Fiili yevmiye

Effektif. İş saati

Kayıp İş Günü Üretimx1000 ton

Tp Ap Kaza Ağır.

10.000 yev Kaza S.

10.000 Ton Kaza S..

İŞÇİ

Ölümlü Ölümsüz

Toplam

Tüvenan

Satılabilir

Ölümlü Ölümsüz

Yerüstü

Yeraltı

TOP

1941 75 3274 3349 3019 2125 11,09

1942 108 3154 3262 2509 1813 4,3 13 21166

1943 72 4039 4111 69582735 540000 26464 566464 3162 2211 1,05 58,04 8,14 4,43 13 29915

1944 83 3817 3900 74307758 622500 24010 646510 3554 2493 1,11 51,36 8,7 3,94 10,97 27598

1945 81 4059 4140 77653058 607500 28489 635989 3718 2524 1,04 52,27 8,19 4 11,13 28921

1946 61 3798 3859 73281810 457500 31287 488787 3830 2525 0,83 51,82 6,67 3,95 10,08 27292

1947 121 2664 2785 72371310 907500 25564 933064 3945 2623 1,67 36,81 12,89 2,89 7,06 26954

1948 58 3860 3918 70145333 435000 33113 468113 4021 2668 0,82 55,02 6,67 4,19 9,74 26052

1949 49 4068 4117 71045985 367500 36655 404155 4181 2705 0,68 57,25 5,68 4,35 9,85 26460

1950 49 4229 4278 70068375 367500 31754 399254 4360 2832 0,69 60,35 5,69 4,58 9,81 26243

1951 91 5273 5364 68520630 682500 74684 757184 4729 2987 1,32 76,95 11,05 5,87 11,34 25518

1952 59 5346 5405 68107013 442500 88360 530860 4846 3010 0,86 78,64 7,79 5,95 11,15 25295

1953 73 5840 5913 74671313 547500 108123 655623 5654 3664 0,97 78,21 8,78 5,94 10,46 27810

1954 80 5730 5810 81258653 600000 110747 710747 5711 3690 0,98 70,51 8,74 5,36 10,17 30519

1955 122 5972 6094 83642813 915000 127757 1042757 5495 3500 1,45 71,39 12,46 5,46 11,09 31152

1956 86 6470 6556 85934348 645000 151104 796104 5888 3717 1 75,29 9,26 5,72 11,13 31916

1957 99 6498 6597 87873060 742500 121522 864022 6259 4011 1,12 73,94 9,83 5,63 10,54 34733

1958 99 6828 6927 88367190 742500 127921 870421 6550 4074 1,12 77,26 9,85 5,88 10,58 36088

1959 66 7505 7521 91704945 495000 171314 666314 6515 3941 0,71 81,83 7,26 6,19 11,62 37582

1960 94 8028 8122 90398558 705000 148491 853491 6307 3652 1,03 88,8 9,44 6,74 12,88 37977

1961 69 8278 8347 82416638 517500 151654 669154 6381 3772 0,83 100,44 8,11 7,6 13,08 15898 18804 34633

1962 70 8506 8176 78321615 525000 169663 694663 6485 3892 0,89 108,6 8,86 8,23 13,22 14912 17801 32713

1963 60 8307 8367 75607065 450000 173620 623620 6793 4152 0,79 109,87 8,24 8,3 12,32 14187 17438 31625

1964 66 8578 8644 74831070 495000 169349 664349 7140 4448 0,88 114,63 8,87 8,66 12,1 16063 16424 31264

1965 75 8768 8843 73625828 562500 185627 748127 7006 4389 1,08 119,08 10,16 9,01 12,62 14023 18487 32510

1966 64 9592 9656 76095068 480000 198867 678867 7653 4880 0,84 126,05 8,92 9,52 12,62 14222 19758 34020

86

TTK KAZA İSTATİSTİKLERİ

Yıl Ölü Yaralı Top. Kaza

Fiili yevmiye

Effektif. İş saati

Kayıp İş Günü Üretimx1000 ton

Tp Kaza Sıklığı

Ap Kaza Ağır.

10.000 yev.Kaza sayısı

10.000 Ton Kaza S.

İŞÇİ

Ölümlü Ölümsüz

Toplam

Tüvenan

Satılabilir

Ölümlü Ölümsüz

Yerüstü

Yeraltı

TOPLA

1967 65 9135 9200 74774025 487500 191117 678617 7827 5030 0,86 122,16 9,07 9,23 11,75 14092 19453 33545

1968 64 8833 8899 74118585 480000 213013 693013 7494 4768 0,86 119,17 9,35 9 11,87 14038 19436 33454

1969 69 8385 8454 73665098 517500 206071 723571 7731 4683 0,93 113,82 9,82 8,61 10,94 13854 19271 33125

1970 87 7642 7729 73116683 652500 169464 821964 7598 4572 1,18 104,51 11,24 7,93 10,17 14176 20495 34671

1971 67 8293 8360 80439392 502500 207842 710342 7846 4638 0,83 103,12 8,83 8,25 10,58 14876 20774 35650

1972 90 8321 8411 81202952 675000 215625 890625 7862 4641 1,11 102,47 10,96 8,29 10,7 15372 20782 36154

1973 70 7764 7834 83866352 525000 242756 767756 7841 4642 0,83 92,57 9,15 7,47 9,95 16170 21421 37591

1974 65 7823 7838 87266456 487500 245696 733196 8545 4965 0,74 89,64 8,4 7,23 9,23 17125 22274 39399

1975 69 6249 6318 88887312 517500 105945 623445 8355 4812 0,77 70,3 7,01 5,69 7,56 17504 22498 40002

1976 50 5879 5929 93348504 375000 87053 462053 8059 4631 0,53 62,97 4,94 5,08 7,36 18702 23072 41774

1977 47 5848 5895 94006848 352500 89069 441569 7665 4405 0,49 62,2 4,69 5,02 7,69 19048 23736 42784

1978 63 6878 6941 92964880 472500 36057 508557 7741 4295 0,67 73,98 5,47 5,97 8,97 18317 23755 42072

1979 43 7292 7335 92754520 307500 73557 381057 7199 4051 0,46 78,61 4,1 6,19 10,16 19792 23802 43594

1980 38 6880 6918 10561531 88572200 255000 67205 322205 6598 3597 0,42 77,32 3,63 6,22 10,45 19588 22339 41927

1981 35 7706 7741 10622975 84983800 232500 86342 318842 7387 3970 0,36 89,82 3,75 7,21 10,52 16166 23569 40235

1982 26 7956 7982 10794729 86357832 195000 104799 299799 7222 4008 0,3 92,13 3,47 7,39 11,05 15832 23427 39259

1983 145 8159 8304 10563334 84506672 1087500 112136 1199636 6725 3539 1,72 96,55 14,2 7,86 12,35 12233 23419 38652

1084 18 8358 8376 10626463 84025928 135000 110284 245284 7103 3631 0,21 99,47 2,92 8,03 11,79 14638 23007 37645

1985 35 8132 8167 10555152 79163640 262500 106523 369023 7260 3605 0,44 102,72 4,66 7,74 11,25 14403 23828 38231

1986 23 6718 6741 10172742 76295565 172500 143870 316370 7015 3526 0,3 88,05 4,15 6,63 9,61 14394 22163 36557

1987 33 6485 6518 10177405 76330545 247500 96168 343668 7084 3460 0,43 84,96 4,5 6,4 9,2 14285 22388 36623

1988 32 7255 7287 9980235 74031203 240000 103145 343145 6687 3255 0,43 98 4,64 7,3 10,9 13858 22618 36476

1989 20 6824 6844 9755439 73165793 150000 103673 253673 6258 3038 0,27 93,27 3,47 7,02 10,94 13624 21868 35492

1990 22 6836 6858 8669304 65019780 165000 103195 268195 5628 2745 0,35 105,14 4,12 7,91 12,18 13325 21024 34349

87

TTK KAZA İSTATİSTİKLERİ

Yıl Ölü Yaralı Top. Kaza

Fiili yevmiye

Effektif. İş saati

Kayıp İş Günü Üretimx1000 ton

Tp Kaza Sıklığı

Ap Kaza Ağır.

10.000 yev. Kaza sayısı

10.000 Ton Kaza Sayısı

ORT. İŞÇİ

Ölümlü Ölüm-süz

Toplam

Tüve- nan

Satılabilir

Ölümlü Ölümsüz

Yerüstü

Yeral tı

TOP.

1991 16 5650 5666 7898558 59239185 120000 73455 193455 5209 2775 0,27 95,38 3,27 7,17 10,87 12.938 18.277 31.215

1992 276 5403 5679 8045958 60344685 2070000 101775 2171775 4791 2829 4,57 89,54 35,99 7,05 11,53 12.492 17.003 29.495

1993 14 4423 4514 7456516 55923870 105000 60000 165000 4610 2790 0,25 79,09 3,1 5,95 9,63 11.837 16.592 28.429

1994 12 3116 3128 6413258 48099435 90000 55784 145784 4211 2838 0,25 64,78 3,03 4,87 7,43 9.547 14.427 23.964

1995 13 2373 2386 5248434 39363255 97500 52119 149619 3251 2248 0,33 60,28 3,61 4,54 7,33 8172 13.348 21.520

1996 4 2560 2564 5425664 40692480 30000 35686 65686 3320 2441 0,1 62,91 1,61 4,71 7,72 7375 13.028 20.403

1997 22 2542 2563 4942344 37067580 165000 399363 204363 3118 2305 0,59 69,09 5,55 5,18 8,28 6397 12.277 18.674

1998 11 2119 2130 4577831 34333733 82500 36505 119005 2875 2163 0,32 61,72 3,4 4,64 7,41 5722 11.684 17.406

1999 4 1823 1827 4249791 31873433 30000 29678 59678 2601 1989 0,13 57,19 1,88 4,3 7,02 5281 10.899 16.180

2000 9 4229 4238 4862890 36471675 67500 55123 123177 3196 2256 0,25 115,95 3,38 8,71 13,26 4766 13.238 18.736

2001 5 4274 4279 4747343 35605723 37500 60000 97500 3492 2356 0.14 120.03 2.74 9.01 12.25 4.626 13.425 18.098

2002 8 2653 2661 4116224 30871680 60000 44990 104990 3.246 2.244 0.25 85.93 3.40 6.40 8.19 4.012 11.761 15.784

2003 8 2484 2492 3470561 26294154 52500 40706 93206 2.954 2.011 0.3 94.7 3.54 7.16 8.42 3.723 10.339 14.062

2004 5 2408 2413 3243930 24329477 30000 55710 85710 2.804 1 879 0.2 91.0 3.52 6.78 7.85 3.329 8.932 12.261

2005 10 1820 1830 2765368 20740260 75000 37415 112415 2.620 1.665 0.48 87.7 5.42 6.62 6.95 3.049 8.200 11.249

2006 3 1673 1676 2759232 20694240 22500 33367 55867 2.297 1.522 0.14 80.84 2.7 7.92 7.08 2.908 7.703 10.611

2007 5 2010 2068 2530188 18976410 37500 32485 69985 2423 1675 0,26 80,90 2,62 7,59 8,53 2.582 7.983 10.565

2008 7 1875 1921 2265552 16991640 52500 34647 87147 2335 1586 0,41 108,98 3,69 8,48 8,23 2.294 7.391 9.685

2009 7 3405 3453 2887461 21655957 52500 48629 101129 2833 1879 0,32 113,06 5,13 11,96 12,19 2.136 9.707 11.843

2010 5 3317 3371 2715670 20367525 37500 47021 84521 2727 1708 0,25 159,45 4,67 12,4 12,36 2.122 9.334 11.476

2011 4 2762 2805 2606946 19552095 30000 41249 71249 2607 1592 0,20 143,46 3,64 10,76 10,76 2.109 8.966 11.075

2012 6 2663 2707 2493168 18698760 45000 39161 84161 2441 1457 0,32 144,77 4,44 10,86 11,09 1.787 8.352 10.139

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

88

9 . D İ Ğ E R K U R U M V E K U R U L U Ş L A R A V E R İ L E N H İ Z M E T L E R

Yurt içindeki çeşitli kuruluşlar tarafından talep edilen acil kurtarma eğitimi, tahlisiye yetiştirme eğitimi, tahlisiye tekamül eğitimi, cihaz bakım ustası yetiştirme kursu, gaz ölçme cihazlarının tamir bakımları, kalşibrasyonları, tahlisiye cihazlarının bakımları, toz maskesi performans testi, gaz maskesi performans testi, intibak eğitimi, yanabilirlik testleri, ALSz cihazların bakımları, manyeto testleri. Çeşitli malzemelerin fiziksel ve kimyasal analizleri, kömür anazlizleri vbg. değişik hizmetler talep edilmektedir. Bu hizmetler TTK Yönetim Kurulunca belirlenen ücret tarifesine göre yerine getirilmektedir.

MASKE TEST LABORATUVARI HİZMET BEDELİ

TEST ÜCRETLERİ Birim Fiyat ($)+KDV

1 Gaz analizi 10

2 Gaz numunesi alma ve analiz 125

3 Hava hızı ölçümü miktarı hesaplanması 5

4 Hava mikarı hesaplanması 10

5 Toz numunesi alma 100

6 Toz analizi 10

7 Termal şartların ölçümü 10

8 Gürültü ölçümü 3

9 Frekans analizi 12

10 Aydınlatma ölçümü 3

11 Sağlık ve güvenlik danışmanlığı 250 $/adam-gün

12 Gaz kromatografi analizi 60

13 IR spektrofotometre analizi 100

14 Eğitim amaçlı kurs- seminer 20$/adet

15 Maske testi 100

16 Toz maskesi testi ( performans testi) 100

Not:1- Burada belirtilmeyen ve yeni testler için test ücreti; bilinen test ücreti baz alınarak tespit edilir. 2- İşçilik test ücretlerine dahil olup, Sadece KDV ilave edilir. 3- Test sonucu mutlaka raporla tesvik edilir.

TAHLİSİYE HİZMETLERİ

TAHLİSİYE ÜCRETLERİ Birim Fiyat (TL)

1 Yetiştirme Kursu ( 5 gün) 250 TL/Adam

2 Tekrarlama Kursu ( 1gün) 250 TL/Adam

3 Ders ücretleri 60 TL/Adam-gün

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

89

CİHAZ TAMİR BAKIM- KALİBRASYON HİZMETLERİ

4 İŞÇİLİK VE MAZLEME ÜCRETLERİ Birim Fiyat (TL)

1- O günkü işçilik ücreti ve çalışılan adam gün olarak hesap yapılır.

Malzemenin o yıl kurum tarafından alındığı döviz fiyatı baz alınır. Hesap yapıldığı tarihteki döviz kuru üzerinden malzeme fiyatı hesaplanır. Bu fiyata %10 ambarlama masrafı ve amortisman payı ilave edilerek malzeme fiyatı tespit edilir.

2- Tüm yapılan hizmet, işçilik ve test ücretlerine yasa ile belirlenen oranda KDV miktarı ilave edilir.

%KDV

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

90

ALEVSIZDIRMAZLIK TEST İSTASYONU

ALSZ TEST İSTASYONU ÜCRETLERİ Birim Fiyat ($)+KDV

1 Müracaat Ücreti 130

2 AlSz Gaz Testleri (herbir test için)

Brüt 3 lt. hacme kadar 25

Brüt hacim 3-5 lt. arasında 40

Brüt hacim 3-15lt. arası ilave her 5 lt. için 25

15 lt. den fazla her 15 lt. için 16

3 Hücre sayısı birden fazla ise test ücretinden başka ilave her bölüm için

65

4 Patlama testlerinin pratik anlamı olmayacak küçük hacimli cihaz sertifikaları; numunelerin incelenmesi ile veriliyorsa

250 ABD $

5 Aşırı basınç, termik şok (her bir test) 65

6 Darbe testi (her bir test) 40

7 Yüzey sıcaklığı tespiti 130

8 Alevi geciktiricilik testi (kablo testi için) 130

9 Kablo fiziksel ölçü kontrolları (MGM Şartnamelerinde istenilen bütün değerlerin ölçülmesini kapsar)

Dış çapı 10 mm.e kadar olan kablolar için 65

Dış çapı 10 mm.ve daha büyük olan kablolar için 110

Sertifika şartları kontrolü(Kablo Sertifikaları)(en az) 25

Sertifika şartları kontrolü(Kablo Sertifikaları)(en çok) 65

10 Kendinden emniyetlilik ile test yetkilisinin öngördüğü diğer AlSz konuları ile ilgili ücretler , yukarıdaki ücretlere %25 ilave yapılarak saptanır.

11 Sertifika için müracaat bilgileri veya dizayn resimleri incelenmesi ( en az )

65

Sertifika için müracaat bilgileri veya dizayn resimleri incelenmesi ( en çok )

165

12 Prototip incelenmesi ( en az ) 65

Prototip incelenmesi ( en çok ) 165

13 İnceleme ve testlere ait AlSz Test İstasyonu raporunun her bir sayfası için

50

14 AlSz Test Sertifikası 90

15 AlSz İmal Lisansı 90

16 İmal Lisansı Süre Uzatımı (Rapor ücreti ayrıca eklenecektir) 50

17 Yalnız II. veya hem I. hem II. Gaz grubu için yapılan testlere ücret ; I. Grup için belirlenen ücrete % 10 eklenerek bulunur.

18 II C Grubu testler test yetkilisinin insiyatifine bağlı olduğundan, yapılan işe göre belirlenen ücrete ayrıca % 25 eklenir.

19 Orijinal sertifika almış bir cihazda değişiklik ilave sertifika gerektiriyorsa, müracaat ücretinden ayrı olarak ;

Teste lüzum görülmez yalnız inceleme yapılırsa 250

İlave testlerde yapılan işe göre ücret alınır.

20 Başlangıçta beraber müracaat etmeleri halinde iki veya daha fazla müracaatçı için aynı sertifika ve imal lisansının kopyasının verilmesi ( her bir imal lisansı ve kopyası için)

400

21 Sertifikalı cihazların imal lisansının başka bir imalatçıya da 650

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

91

verilmesi veya ticari mümessilin tescili ( her bir tescil için )

22 Seri şekilde olup da test edilen ve sertifika alan cihaz ebatları arasında kalan büyüklükteki cihazların sertifikalamaya esas incelenmesi ve sertifikalandırılmasında test ücretinin % 50 si alınır.

23 Patlayıcı gaz ortamında çalışan tesislerin açılma izni için AlSz belgesine esas proje incelenmesi, tasdiki ve tatbikat kontrolu işlemlerinin her biri için 250 ABD $ dan az olmamak üzere yapılan işe göre ücret alınır.

24 Bir müracaat için Test yetkilisince lüzum görülen ve Test istasyonu dışında, üniversite vb. resmi kuruluşlarda yapılacak testler için ücret, müracaatçı firma tarafından ödenir.

25 Test İstasyonunca dışarıda yaptırılan ve ücreti Test İstasyonunca ödenen test ücretleri, müracaatçıdan %20 ilavesi ile alınır.

26 Müracaatçının atelyesinde test yetkilisinin iştiraki ve denetimi altında yapılan testlerde 27. madde haricinde ayrıca test ücreti talep edilmez.

27 Sertifika imal lisans şartları ve tesis kontrolü için test istasyonu dışında yapılan hizmetlerden her bir gün için alınacak ücret (ulaşım ücretleri aynen yansıtılır)(en az)

65

Sertifika imal lisans şartları ve tesis kontrolu için test istasyonu dışında yapılan hizmetlerden her bir gün için alınacak ücret (ulaşım ücretleri aynen yansıtılır)(en çok)

110

28 Kullanıcının veya imalatçının isteği ya da imal lisansı gereği test istasyonunda yapılacak test ve inceleme için ücret; yapılacak işe göre tespit edilir.

29 Elektrik cihazlarının dışında kalan veya birden fazla elektrik cihazının irtibatlandırılması ile meydana gelen komple AlSz sertifikası ve/veya grup sertifikaları için test ücretleri (yukarıdaki ücretler esas alınarak)yapılacak işe göre tespit edilir.

30 Müracaat ücreti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünün Ziraat Bankası Ankara Yenişehir Şubesindeki 434873 no’lu hesaba yatırılarak, alınacak üç kopya makbuz AlSz Test İstasyonuna gönderilir.

31 Müracaat ücreti dışındaki tüm ücretler TTK Genel Müdürlüğü’nün Vakıfbank Zonguldak Şubesindeki 2009572 no’lu hesabına yatırılarak, alınacak üç kopya makbuz AlSz Test İstasyonuna gönderilir.

32 Yukarıdaki hesaba havale edilen ücretlere aıt makbuza “Alevsızdırmazlık Test Ücretidir” ibaresi mutlaka yazılmalı; ücretin yatırıldığı tarihte geçerli orandaki KDV tutarı makbuz üzerinde ayrıca gösterilmelidir.

33 1 ABD $= 2.00 TL. olarak alınmıştır. Ücretler ABD Dolar kuru karşılığı Türk Lirası olarak istenir ve hesaplamalarda o günkü ABD Dolar değeri esas alınır.acaktır.

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

92

KÖMÜR, MALZEME ANALİZ VE TESTLERİ

UMUMİ ANALİZLER ÜCRETİ ($ ) + KDV

1 Uçuculuk 3,00

2 Uzunluk Ve Kalinlik Ölçülmesi ( Mikrometre ile ) 3,00

3 Hacim ölçülmesi 3,00

4 Elek Analizleri ( Standartlara göre ) 1. Fraksiyon 6,00

5 Müteakip her fraksiyon için 4,00

6 Sivilarda ve Katilarda Dansite Tayini (Dansimetre ile) 6,00

7 PH İndikatör kağıdı ile 4,00

8 PH elektrometrik 9,00

9 Çözünürlük (Asitlerde ve organik çözücülerde ) 4,00

10 Basit reaksiyonlarda tayinler 7,00

11 Kati maddelerde kurutma ile rutubet tayini 7,00

12 Şurubumsu maddelerde su tayini 7,00

13 Korozyon denemeleri 13,00

14 Ateş zayiati ( elektrik firininda ) 7,00

15 Etüvde 48 saat mukavemet testi 17,00

16 72 saat etüvde bekletme 26,00

17 Etüvde Kondisyonlama ( 4-8 Saat ) 9,00

18 Etüvde Kondisyonlama ( 168 Saat ) 50,00

19 Etüvde Kondisyonlama (1000 C‘De 8 Saat) 9,00

20 Etüvde Kondisyonlama (1000 C’de 24 Saat ) 13,00

21 Galvaniz 14,00

22 Su Analizinde sertliko Fr 9,00

TEKNİK ANALİZLER ÜCRETİ ($) +KDV

23 BAKIR Alaşımlarda

26,00

24 DEMİR VE ÇELİK -Cevherde meyati ayrımı -Cevherde demir tayini -Çelikte ( Mo) Molibden -Çelikte ( Ni) Nikel -Çelikte ( S ) Kükürt -Çelikte ( Cr ) Krom -Çelikte ( P ) Fosfor -Çelikte ( Mn ) Mangan -Çelikte ( Si ) Silisyum -Çelikte ( C ) Karbon -Çelikte komple analiz ( 8 element, 8600 serisi ) -Çelikte komple analiz ( 7 element, 8600 serisi ) - Çelikte komple analiz (57 element, 1000 serisi )

9,00

26,00 26,00 23,00 23,00 23,00 23,00 23,00 23,00 26,00

168,00 149,00 100,00

25 KALAY -Saf metalde kalay tayini -Alaşımlarda ( Sn, Pb ) -Alaşımlarda ( Sn, Pb,Cu ) -Alaşımlarda ( Sn, Pb, Cu,Sb) -Alaşımlarda kalay

23,00 38,00 50,00 84,00 23,00

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

93

26 KALSİYUM -Madenlerde filiz alaşımlarda -Ateş zayiatı, SiO2, Al2, O3 ,CaO, MgO

23,00 118,00

27 KÖMÜR -Numune alma ve hazırlama -Kömür numunesi hazırlama -Rutubet -Kül -Uçucu Maddeler -Üst ısı Değeri -Alt ısı Değeri ( Üst ısı Değeri ve elementler H ) -Kükürt ( toplam ) -Elementer karbon ve hidrojen -Swelling -Lavabilite testi ( Üç kategori 80 kg. numune ) -Lavabilite testi ( Alt kategori 80 kg. numune ) -Lavabilite testi ( 1,45 üstünü ayırma)

18,00 10,50 7,00

14,00 14,00 28,00 35,00 28,00 26,00 14,00

140,00 238,00 32,00

28 KLOR Klorür tuzların tali maddelerinden titrasyon ve gravimetrik

22,00

29 KROM -Metal malzeme ve alaşımlarda

23,00

30 MANGAN -Metal malzeme ve alaşımlarda

23,00

31 NİKEL -Nikel Alaşımlarda

23,00

32 SİLİSYUM -Metal ve alaşımlarda -Silikat ve cevher filizlerinde ( SiO2 ) -Ateşte zayiat

23,00 23,00 13,00

33 SU ve ATIK SU - Askıda katı Madde ( AKM) -Kimyasal Oksijen İhtiyacı( KOİ ) (Fotometre cihazı ile) -Çözünmüş Oksijen - Yağ ve gres Miktarı -Siyanür (Fotometre cihazı ile) -Nitrit (Fotometre cihazı ile) -Nitrat (Fotometre cihazı ile) -Amonyak (Fotometre cihazı ile) -Klor (Fotometre cihazı ile) -Klorür (Fotometre cihazı ile) -Sülfat (Fotometre cihazı ile) -Kalsiyum (Fotometre cihazı ile) -Magnezyum (Fotometre cihazı ile) -Karbonik Asit

30,00 54,00 23,00 30,00 22,00 22,00 22,00 34,00 34,00 34,00 34,00 22,00 22,00 22,00

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

94

X-RAY FLORESANS SPEKTROMETRE ANALİZ ÜCRETLERİ ÜCRET ($) +(KDV)

ANALİZ İSMİ TEST ELEMENTLERİ

DÜŞÜK ALAŞIMLI ÇELİK C,S, Mn, P, Si, Ni, Cr, Mo, V, Nb

Her bir paket program

analizi 85,00 $ olup, paket

program istenmediği

takdirde, Birinci

element 42,00 $ sonraki her

bir elemnt 8,00 $ dır.

YÜKSEK ALAŞIMLI ÇELİK C;S; Mn, P, Si, Ni, Cr, Mo, V, W, Nb, Al, Ti, Co, Cu

FERRO BİLEŞİKLER Si, Fe, Mn, Al, Mg, Ti, V, V, Cr, Ni, Cu, S, Mo, Ca

SİLİKAT (TOPRAK) Na2O, MgO, Al2O3, SiO2, S, K2O CaO, Ti, V, Cr, Mn, Fe2O3

KALKER SiO2, Al2O3, Fe2O3, CaO, MgO, K2O

PİRİNÇ Cu, Zn, Pb, Sn,Fe, Ni, Mn, Al, Si

BRONZ Cu, Zn, Pb, Sn

SAF ELEMENTLER Cu, Ni, Fe, Ti, Sn, Pb, Mo, Ag, Zn, Mn, W

NUMUNE HAZIRLAMA Numuneyi preste Borik asit ile Disk haline getirme

12,00

Not: Bir yüzeyi düz ve parlak metal nnumunesi getirildiğinde, numune hazırlama ücreti alınmaz.

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

95

1 0 . Y A Y I N L A R

Yayın No

Yayın Adı Yazarı Basım Yılı

Demirbaş No

1 Hidrolik Jet Mehmet GÜNEY 1963 622/1016

2 Ocak Yangınlarının.Mey Gel.Önleme Tedbirleri

E. Berden BUCH 1963 622/111

3 Ocak Yangınları ile Mücadele E Berden BUCH 1963 622/112

4 Ocak Gazları Cemal BİRON 1972 622/1017

5 Ocak Tozları ve Pat.Mad Nail ÇETEK 1964 622/287

6 Endüstride Nezaretçi Tuğrul KALABALIK

1964 658/288

7 Maden Ocaklarında Mediko Tek Dr. NİVEAU 1964 622/1579

8 Ocak Havalandırması Nail ÇETEK 1964 622/1580-2066

9 Göç U. Ayak Plan ve Haz Tah. Ve Mukavemet Tay ve Tesp

Oskar JAKOBİ 1964 622/90

10 Koepe İhraç Sistemi Mehmet GÜNEY 1964 622/1118

11 Denizaltı Kömür İşletmeciliği Cemal BİRON 1964

12 Taşkömürü Ocak Metan Kömür Toz İnf Önleyici Ted.

Zeynel ERGİN 1965 622/92

13 Madencilikte Meslek İşleri Enver EDİGER 1980 622/93,94

14 Hidrolik Ramble A.JARİGE- A. ROCHE

622/1119-1120

15 1964 Yılında Dünya Kömür İstihsali Dr. Hainz PIENS 1965

16 Ocak içi Elektrik Pat Gaz Atm. Kull Elk Alet Tam Ve Teç

M. KAHYAOĞLU 1966 622/95

17 Tazyikli Hava ve Şebeke Proje Hazl Esasları Yakup HODANCI 1966 622/105-1083-1084

18 Çalışma Sağlığı Latif TANER 1966 622/299-1085-1086

19 İlk Yardım H. BAŞEĞMEZ-Z. DURU

1973 614/103-104

20 Belçika Ekonomik İşler Enerji Bakanlığı Kömür Kıy Rap

B. ALPAY 1976 622/1087-1088

21 Taşkömürü Ocaklarında Tav.Tah. Hak Sorular Cevaplar

S. YURDAKOŞ 622/1089-1090

22 İngiltere Kömür End. Yönetim ve Kontrol E ARTUĞ 1968 338/1091-1092

23 Maden İşl Doğan Zemin Hareketleri (Tasmanlar)

S. BUYURGAN 1968 622/1093-1094

24 Maden Ocaklarında Elektrikten Mey Gelen Kaza Önl.

M. ÖZKAHYAOĞLU

1968 622/1095-1096

25 Almanca Türkçe, Türkçe Almaca Madencilik Ter Sözlüğü

E. EDEİĞER 1969 622/1484-1486

26 Pusula Gani DÜNDAR 1968 526/1056-1097-1098

27 Elektrik Cihazlarına ait İzolasyon Yağ Bakım Kontrolü

C. ÇELİK 1970 621/1500-1501

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

96

28 Pratik Dizel Lokomotif Tamiri ve İşletmesi H. PENSE 1968 625/1498-1499

29 Akım Sınırlayıcı Reaktörler Tınaz TİTİZ 1970 621/1542-1543

30 Yüksek Gerilimli Ocak Şalt Teçh. Kesme Kapasitesi

Tınaz TİTİZ 1971 621/1590-1591

31 Zonguldak Havzası Kömür Tozu Pat Karak.Tes ve Patlamalarının Taş Tozu ile Önlenmesi.

S. SALTOĞLU 1971 622/1555-556

32 Otomatik Kontrol Sistemleri Tınaz TİTİZ 1972 621/1553-1554-2486

33 Kontrol Sistemleri İlkil KAYLAN 1974 621/1804-1805

34 150 Amp Orta Ger ALSz Kuru Elektri. Olarak Şalt ve Kont

Tınaz TİTİZ 1976 621/1915-1916

35 Kendinden Emniyetli Ciihaz Dizaynı ve Gazlı Kar. Min Ateşleme Enerjisi ve Sönme Mesafesi

Tınaz TİTİZ 1976 621/1917-1918

36 Tali Havalandırma M Emin HOŞGİT 1980 622/2283-2284

37 Gürültü Raporu A.Sabir KARAÇELEBİ

1980 658/2279-2280

38 Toz Raporu A.Sabir KARAÇELEBİ

1980 658/2277-2278

39 Topoğrafya Müşfik ŞANSAN 1980 526/2281-2282

40 Barut ve Pat Maddelerin Sureti İmhasına Dair Talimatname Parlayıcı, Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Mad Çalışan İşyerlerinde Alınacak Ted Hk Tüzük

Tüzük 1981 622/2319-2320

41 Kömür Madenlerinde İlk Yardım Oprt. Dr. S. ULUDÜZ

1982 614/2334-2335

42 Maden Başçavuşları için İş Güvenliği Akın YÜRÜTEN 1985 622/2469

43 Maden Başçavuşları için Pratik Mad. Prob Akın YÜRÜTEN 1982 622/2521-2558

44 Matematik 1-2 Sınıflar K GEÇİM- C. YILDIRIM

1983 510/2559-2560

45 Kömür Ocaklarında Patlamalar ve Önlemler Zeynel ERGİN 1984 622/2706-2707

46 Metan Gazının Taşkömürü Ocaklarından Emilmesi

Z. AKÇAN 1984 622/2763-2764

47 Maden Başçavuşları için Maden İşletme Metotları

Z. AKÇAN-A. YÜRÜTEN

1985 622/2879-2880

48 Yeraltındaki Yangınların Kapatılması E. HOŞGİT 1985 622/2610-2611

49 Silindirik Sonsuz Vida Çark Mek Prob Hesap ve Şekillendirme

Tuncer ÖZKAN 1986 621/2971

50 Kömür Hazırlama Yöntemleri Yakup KESKİN 1988 622/2867-2868

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

97

51 Maden Taş Ocakları ile Açık İşletmelerde Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Ted Hk Yönerge kitapçığı

İş Güvenliği D Bşk. 1987

52 Ramble Usulleri ve Uygulma Deği Z. AKÇAN 1987 622/3415-3416

53 Madenciler için Elektroteknik T. TALAY 1987 621/3421-3422

54 Pratik Madencilik Z. AKÇAN 1987 622/3423-3424

55 Metan Drenajı G. YEREBASMAZ 1987 3425-3426

56 Dik Damarlarda Uygulanacak Üretim Yöntemleri

M. ÇEBİ 1988 347/3448

57 Hukuk- Ekonomi A. YİĞİT-M. ÇENGELCİK

1988 347/3478

58 Maden Makineleri 1-2 Y. AKTAN 1993 621/3478

59 Zonguldak Kömür Havzası B SAVAŞKAN 1993

60 ABD Yer altı Kömür Madenleri İş Güvenliği Standartları

Çeviri 1998

61 Kömür Ocaklarında İş Güvenliği Geliştirme Projesi Seminer Notları

Çeviri 1995-2000

62 Maden Ocaklarında İş Güvenliği El Kitabı TTK/ JİCA 2009

63 Kömür Madenlerinde Risk Tayini M. ÖZTÜRK 2009

64 Yer altı Patlatmaları ve Pratik Lağım Atma M ÖZTÜRK 2009

65 TTK Genel Müdürlüğü Faaliyetleri (2003-2008)

TTK 2009

66 Alman Kömür Madenlerinde Tibbi Muayene Esasları

Çeviri /TTK 2009

67 Ukrayna Kömür Sanayiinde Yangın Emniyet Kuralları

Çeviri/TTK 2010

68 Metan Drenajı Ejder ERBAY 2011

69 Kusbas Havzasında Kalın Damar Madencilik Yöntemlerinin Geliştirilmesi

Çeviri/TTK 2013

70 Kömür Ocaklarında Kazalrın Araştırılması ve Önlenmesi

Çeviri/TTK 2013

Not: Yayın Listesi 30 Eylül 2013 tarihi itibarı ile hazırlanmıştır.

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

98

Düşünceler Türkiye Taşkömürü Kurumu 7 Mart 1983 ve 3 Mart 1992 tarihlerinde iki büyük grizu infilaki felaketi yaşamıştır. İnfilakler sonucu (103+263) 366 kişi hayatını yitirmiştir. Bu felaketleri takiben TTK’da iş güvenliği ve işçi sağlığında birçok iyileştirmeler yapılmış, Rehabilitasyon Projesi, İş güvenliği Geliştirme Projesi, Eğitim Projesi gibi önemli projeler gerçekleştirilmiştir. Bu süre içinde alt yapı yatırımları tamamlanmış, kuyular derinleştirilmiş veya yeni kuuyular sürülmüştür. Müesseselerde merkezi gaz izleme ve kontrol sistemleri kurulmuş, gaz ölçme cihazları, ALSz ekipman yenilenmiş, çeşitli iş güvenliği ekipmanı temin edilmiştir. Patlayıcı kömür tozları ile mücadele vasıtaları geliştirilmiş, acil durumlarda kaçış planları yapılmış, çalışanlar ferdi kurtarıcılar ile donatılmıştır. Standartlara uygun kişisel koruyucu ekipmanlar temin edilerek, kullandırılması sağlanmış, iş güvenliği denetimleri artırılmış, vardiya mühendisliği ve kaza takip mühendisliği uygulaması başlatılmıştır. Çalışan işçiler, teknik elemanlar ve eğiticiler özel eğitime tabi tutulmuştur. Eğitim sürekli ve etkin kılınmaya çalışılmıştır. Yapılan iyileştirme çalışmaları sonucu iş kazalarında ve meslek hastası sayısında önemli oranda düşüşler meydana gelmiş ve bu durum kaza istatistiklerine de yansımıştır. TTK, sıfır ölümlü ve 1000 in altında yaralanma kazası ile yılı kapatmayı hedeflemektedir. Bu hedefe adım adım yaklaşmaktadır. Ülkemizde maden felaketlerinin yaşanmaması için kalıcı tedbirlerin alınması ve koşulların iyileştirilmesi ve çalışanların eğitimi konusunda çalışmalar yoğunlaştırılmıştır. 1999 İizmit depremi esnasında önemli kurtarma faaliyetlerinde bulunulmuş, afetlere müdahale edecek acil kurtarma ekipleri oluşturulmuştur.

Daire Başkanlığımız Kalite yönetimine geçmiş, kalite belgesi almıştır. TTK yönetimi kömür madenlerinde OHSAS 18001 iş güvenliği standardını kurmayı ve yapılan iyileştirmelerin kurumsallaşmasını sağlamaya çalışmaktadır. Kurumda mevcut ALSz test laboratuvarı, maske test laboratuvarı, toz laboratuvarı, kömür analiz laboratuvarı, çevre laboratuvarı ve gibi çeşitli test ve araştırma laboratuvarlarını akredite ettirmeyi, madenciler için gerekli kişisel koruyucu test laboratuvarını kurmayı, madencilerin eğitiminin yetkilendirilmiş kimselerce gerçekleştirilmesini sağlamaya çalışmaktadır.

Madencilik faaliyetleri yapıldığı sürece ocak şartları, gazlar, tozlar madenciler için potansiyel tehlike olmaya devam edecektir. Ancak yer altı şartları ile mücadele; güvenli koşulların sağlanması ve güvensiz hareketlerin önlenmesi mümkündür. Güvensiz koşullar, gerekli yatırımlardan, güvensiz hareketlerin önlenmesi ise çalışanların eğitimi ve denetimden geçer. Bakanlığımız ve Kurum yönetimi yeraltı şartlarının iyileştirilmesi ve çalışanların eğitilmesi için tüm imkanlarını seferber etmektedir. Tüm madencilere sağlıklı ve kazasız günler dileği ile ,

Mesut ÖZTÜRK

İŞ GÜVENLİĞİ ve EĞİTİM DAİRE BAŞKANI Zonguldak- 2013

TTK, İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı,

99

UĞUR OLA MADENCİ !......