opinia narodowego instytutu audiowizualnego w …w zakresie innowacyjnego łączenia misji...

OPINIA NARODOWEGO INSTYTUTU AUDIOWIZUALNEGO W SPRAWIE POŁĄCZENIA PAŃSTWOWYCH INSTYTUCJI KULTURY: FILMOTEKI NARODOWEJ I NARODOWEGO INSTYTUTU AUDIOWIZUALNEGO, OGŁOSZONEGO PRZEZ MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO W ZARZĄDZENIU Z DNIA 28 PAŹDZIERNIKA 2016

OPINIA NARODOWEGO INSTYTUTU AUDIOWIZUALNEGO

WSTĘP 1. CZYM JEST NINA? 1.1. Digitalizacja w NInA 1.2. Archiwum NInA 1.3. UdostępnianiewNInA 1.4. EdukacjaiNinatekaedu 1.5. Projektyartystyczneidziałaniawnowejsiedzibie 1.6. Produkcjeikoprodukcje 1.7. Wydawnictwa 1.8. Współpracamiędzynarodowa 1.9. ProgramWieloletniKultura+ 1.10. NInA jako marka 2. PROJEKTY EUROPEJSKIE 2.1. ZmodernizowanasiedzibaNInAjakoinstytucjaeuropejska 2.2. NInAwprojektacheuropejskich 3. FUNKCJONALNE ASPEKTY POŁĄCZENIA NARODOWEGO INSTYTUTU AUDIOWIZUALNEGO I FILMOTEKI NARODOWEJ 3.1. Wypracowaniewłasnychstandardówinorm 3.2. Działaniawizerunkowezwiązanezotwarciemnowejsiedziby 3.3. Przestrzeniemagazynowe 3.4. Możliwościdigitalizacji 4. REKOMENDACJE 4.1. Transmedialność 4.2. NInAjakohub 4.3. Innowacyjneudostępnianie 4.4. RejestrowanieiszerokapopularyzacjażyciakulturalnegoPolski 4.5. Profesjonalizacjasektoradigitalizacyjnego 4.6. Edukacjamedialna 4.7. Mediumpubliczne

3

Spistreści

4


WSTĘP

Dnia28października2016rokuMinisterKulturyupubliczniłzarządzenie1„wsprawiepołączenia

państwowychinstytucjikultury:FilmotekiNarodowejiNarodowegoInstytutuAudiowizualnego”.

Połączeniemiałonastąpić1marca2017,termintenzostałjednakwostatniejchwiliprzesunięty

na 10 maja 20172.Wwynikupołączeniapowstaćmanowapaństwowainstytucjakultury:Filmote-

kaNarodowa–InstytutAudiowizualny.Jakoprzyczynypołączeniawskazanezostały:„konieczność

zapewnieniawiększejefektywnościdziałańnarzeczzabezpieczaniaiudostępnienianarodowe-

godziedzictwaaudiowizualnego,zeszczególnymuwzględnieniemzbiorówFilmotekiNarodowej

orazpotencjałuwiedzyitechnikiNarodowegoInstytutuAudiowizualnego”3.

NiniejszydokumentjestprezentacjąNarodowegoInstytutuAudiowizualnego–zgromadzonej

wiedzy,„know-how”orazmożliwościtechnicznych–wświetleprzyszłegofunkcjonowaniawno-

wejpostaci.Wpierwszejjegoczęściopisujemysyntetyczniedziesięcioletnidorobekinstytucji

wzakresieinnowacyjnegołączeniamisjizachowywaniadziedzictwakulturowegoiwieloaspek-

towegokorzystaniazarchiwów,profesjonalnejdigitalizacjiorazrejestracjiaktualnychzjawisk

polskiejkultury.PrzedstawionaanalizapokazujetakżemiędzynarodowywymiardziałaniaNInA,

funkcjonowanieInstytutuwszerszymplanieglobalnegorynkuaudiowizualnegoiprzemysłów

kultury.Wczęścidrugiejprzedstawiamybieżąceiprzyszłeprojektyeuropejskie,wktórezaanga-

żowanyjestNInA.Częśćtrzeciaporuszakwestiefunkcjonalnychaspektówplanowanejzmiany–

wskazujekonkretnekonsekwencjepołączeniadwóchinstytucji.Częśćczwartatorekomendacje

dotycząceprzyszłegoprofiluorazstrategicznychkierunkówrozwojunowejinstytucji.Wychodzimy

zprzekonania,żejeżeliplanowanazmianamogłabymiećewentualnepozytywneefekty,tomoże

polegaćjedynienarozwinięciuunikatowegodoświadczeniaNInAnapoluzabezpieczenia,produkcji

ipromocjipolskiejkulturyaudiowizualnejitylkopodwarunkiemnieredukowaniazakresudziałań

Instytutudokwestiizabezpieczeniadziedzictwaaudiowizualnegopolskiejkinematografii.

1 http://bip.mkidn.gov.pl/media/dziennik_urzedowy/p_62_2016.pdf2 http://bip.mkidn.gov.pl/media/dziennik_urzedowy/p_7_2017.pdf3 http://bip.mkidn.gov.pl/media/dziennik_urzedowy/20160715_obwieszczenie_FInA-15_lipca_2016_r.pdf

5

Wstęp

6


7

CzymjestNInA?

1. CZYM JEST NInA?

NarodowyInstytutAudiowizualny(NInA)powstałnabaziezałożonegow2005rokuPolskiego

WydawnictwaAudiowizualnego.1kwietnia2009rokuPolskieWydawnictwoAudiowizualnezosta-

łoprzemianowanenaNarodowyInstytutAudiowizualny.DziśNInAjestinstytucjąznanąnacałym

świecie.

WNInAokreślamymisjęInstytutujednymzdaniem:„Tworzymynowąkulturęaudiowizualną”.

Jesttomożliwedziękimodelowiwielokanałowychdziałań,polegającychnałączeniuzadaniarejestra-

cjibieżącegożyciakulturalnego,koprodukcjinowychdziełfilmowychztwórczymwykorzystaniem

przeszłości–archiwów–poto,bydostrzecwnichnowąwiedzęiinspirację.NInAzajmujesiękulturą

audiowizualnąkompleksowoinowocześnie.Szerokieujęcieobejmujenietylkokinematografię,ale

takżekulturęinternetu,nowemedia,zjawiskazpolamuzyki,teatruisztukiwideo.

Kluczowymaspektemzwiązanymznaturąrozwojuaudiowizualnościjestpostęptechnologiczny.

DlategoNInAnietylkowyznaczanowestandardywrealizacjiswojejmisji–archiwizacji,digitalizacji

inowoczesnegoudostępnianiatreści–aletakżepoddajesamrozwójmedióworazutrwalaniaidys-

trybucjitreścikrytycznemunamysłowi.Programyzzakresuedukacjimedialnej,projektybadawcze

iartystycznerealizowaneprzezInstytutsłużąprodukcjiwiedzyzwiązanejzbieżącąanaliządziedzi-

nyaudiowizualności–zarównowkontekściespołeczno-kulturowym,estetycznym,jakibranżowym.

RdzeniemdziałalnościNInAjesttroskaonajcenniejszepolskieutworyaudiowizualne.Instytut

dbaoniewsensietechnicznym–poprzezprocesyarchiwizacjiidigitalizacji,funkcjonalnym–po-

przezatrakcyjneiskuteczneichrozpowszechnianie,aleteżwsensiespołecznym–poprzezuczy-

nienieichatrakcyjnymzasobem,którymożnabadaćindywidualnie.Dlategobardzoważnymsta-

łymaspektemmisjistatutowejjestposzerzaniegronaodbiorcówdziałańInstytutu–skierowanie

szczególnejuwagiprzedewszystkimnaodbiorcówmłodych,atakżetych,którzymająutrudniony

dostępdokultury.

8


1.1 Digitalizacja w NInA

PracowniadigitalizacyjnaNarodowegoInstytutuAudiowizualnegozostałaprzygotowana

zmyśląorealizacjiprocesówcyfryzacjiimożliwościwykonaniazaawansowanychpracnadobrazem

idźwiękiemmateriałówaudiowizualnychpochodzącychzróżnychźródeł.Zpowoduwielorakości

formatówfilmowych,naktórychprzechowywanesąwobecnychczasachzasobyaudiowizualne,

wyposażeniepracownizostałozaprojektowanezarównozmyśląotreściachzachowanychnatra-

dycyjnychtaśmachfilmowych,jakiznajdującychsięnamagnetycznychnośnikachprofesjonalnych

iamatorskich.Celemfunkcjonowaniapracownijestwięcumożliwienieprzeprowadzaniakompletne-

goprocesudigitalizacji,rekonstrukcjicyfrowej,korekcjikoloru,atakżefinalnejkolaudacjiiprzygoto-

waniamasterówcyfrowychzgodnychztechnologią4K.PracownieNInAwykorzystujądedykowane

macierze,sątakżezesobąściślezintegrowanepoprzezsystemyprzesyłającesygnałysterująceoraz

wizyjnewysokichrozdzielczości.

Procesdigitalizacjitaśmyświatłoczułej35mmi16mmodbywasięnaskanerzedostosowanym

doobsługimateriałówarchiwalnych,posiadającymwysokiejklasyprzetwornikiorazrozwiązania

technologiczne,umożliwiająceskanowanienawetbardzozniszczonychtaśm.Wrezultacieotrzymy-

wanesąplikiobrazuobardzodużejliczbieszczegółówijednocześniemniejszejliczbieuszkodzeń,

będącychefektemzniszczeniataśmy.Dlaścieżekdźwiękowych,zapisanychzarównonataśmach

magnetycznych,jakioptycznych,pracowniazostaławyposażonawprofesjonalnymagnetofondo

taśmdźwiękowych16i35mm.

Obsługamateriałów,którekilkadziesiątlattemuzostałyzapisanenaamatorskichtaśmach

optycznych8mm,super8mmczy9,5mm,realizowanajestprzezjedynywPolsceskanerobsługu-

jącynatywniemateriałytegotypu.Pozazasobami,któreprzetrwałynataśmachświatłoczułych,

wielefilmówpowstałozużyciemmłodszejitańszejtechnologiiBetacam,którajeszczedoniedawna

stanowiłapodstawęemisjidlawszystkichtelewizji.Zachowanetaśmymagnetyczne,zewzględuna

ichmniejszątrwałośćniżtaśmświatłoczułych,równieżwymagajądigitalizacji.Abyzachowaćten

dorobek,pracowniazostaławyposażonawmożliwośćzarównoprzepisywaniazkasetdoplików,jak

iichnagrywania,takżezuwzględnieniemnowocześniejszychformatówtelewizyjnychwstandardzie

HighDefinition.

9

Digitalizacja w NInA

Obecnetrendydążącedopoprawyjakościobrazuidźwiękusprawiają,żeczęstodigitalizacja

niejestrozwiązaniemwystarczającym,abyzapisanenanośnikachanalogowychmateriałymo-

głybyćudostępniane.Obrazidźwięk,zachowanenazniszczonychtaśmachfilmowych,wyma-

gajązaawansowanychprac,zanimnapowrótstanąsięatrakcyjnedlawspółczesnegoodbiorcy.

DlategoliniadigitalizacjiwNInAzostaławyposażonawtrzyniezależnepracowniepozwalające

narównoczesnąpracęnadobrazemidźwiękiem.Wpracownidigitalizacjiobrazu,wyposażonej

wsześćstanowiskpracy,technolodzymogąprzeprowadzićszeregprocesównaprawczych,

począwszyodstabilizacjiobrazuczyusunięciamigotaniaświatła,usunięciadeformacjigeometrycz-

nych,będącychwynikiempofalowaniataśmyfilmowej,ażpousunięciezobrazuzniszczeńtaśmy

światłoczułej,naktórejzostałonzapisany(wtymrys,odpryskówemulsji,plamczyznaczników

końcarolkifilmowej).Dwiepracownierekonstrukcjidźwiękuzostałyprzygotowanezmyślązarówno

oprocesachnaprawczych,jakipracachpostprodukcyjnychwdźwięku.Takjakobraz,takżeidźwięk

nanośnikachanalogowychulegapowolnemuzniszczeniu.

Zewzględunazłożonośćprocesówrekonstrukcjiobrazuidźwięku,pracowniazostaławyposa-

żonawsalękolaudacyjnązprojektoremkinowym4KisystememodsłuchuwstandardzieDolby7.1,

zapomocąktórychmożliwejestprzeprowadzenieweryfikacjikażdegozetapówprac,zwykorzy-

staniemkinowejcharakterystykiobrazuidźwięku.Salamożebyćtakżewykorzystywanadoprac

nadkorekcjąkolorów,zjednoczesnąmożliwościąweryfikacjijejefektównaekraniekinowymoraz

profesjonalnymmonitorzereferencyjnym.Zmyśląowspółczesnychinicjatywachfilmowych,atakże

montażurejestracjiwydarzeńodbywającychsięwNInA,przygotowaneiwpełniwyposażonezostały

dwiepracowniemontażowe,wktórychznajdująsięczteryniezależnestanowiskaprzeznaczonedo

profesjonalnegomontażufilmóworazbezpośrednidostępdomonitorówreferencyjnychwrozdziel-

czości4K.Dziękiurządzeniomdomasteringu,każdymateriałfilmowypoddanyobróbcecyfrowej

możezostaćwNInAprzygotowanydopełnejdystrybucjicyfrowej,zarównowkinachcyfrowych,

telewizjachwysokiejrozdzielczości,wydawnictwachpłytowychDVD/Blu-Ray,jakiwinternecie.

Przezkilkanaściemiesięcydziałalnościpracowni(odczerwca2015)zostałyzeskanowane

zróżnychtypówtaśmfilmowychponad4milionyklatek,wtymzprofesjonalnychnośnikównega-

tywowychtaśmyfilmowej35mm–około3milionów.Sątom.in.:„Dyrygent”wreżyseriiAndrzeja

Wajdy,„Wolnemiasto”StanisławaRóżewicza,czy„Naukalatania”SławomiraIdziaka.Opróczpro-

10


cesówdigitalizacjifilmówpełnometrażowychnataśmachnegatywowych35mm,wramachwspół-

pracyzwielomapodmiotamiotrzymujemyunikatowemateriałyamatorskienataśmach8mmi9,5

mm.JednymzprzykładówmożebyćmateriałodnalezionydziękiwspółpracyzMuzeumLiteratury

im.AdamaMickiewicza–sekwencjafilmówamatorskichnagranychprzezAugustaZamoyskiego

wpoczątkachXXw.,zachowanychworyginalnejkompozycji(przedstawiającychm.in.Witkacego),a

takżefragmentkronikifilmowejzmarszałkiemJózefemPiłsudskimczyzapomnianeigrzyskazimo-

wewZakopanemwroku1933.ZespółpracownidigitalizacjiNInAwpełnizrekonstruował„Umarłą

klasę”TadeuszaKantora,filmywybitnegodokumentalistyBogdanaDziworskiego,filmyStanisława

Fijałkowskiego,wybitnegopolskiegoartystywizualnego.Obecnierekonstruujemycyfrowowstan-

dardzie4KfilmJerzegoGruzy„Dzięcioł”,atakżeprzygotowujemysiędodigitalizacji„300mildo

nieba”MaciejaDejczera.Wostatnichmiesiącachzostałozdigitalizowanychizrekonstruowanych

takżewielemniejszychformpokazywanychpublicznościwramachbieżącegoprogramuNInAwsie-

dzibie.Ponadto,korzystajączzasobówwłasnych,prowadzimyrejestracjęnajważniejszychwydarzeń

ikoncertówodbywającychsięwsiedzibie–wsaliwielofunkcyjnejoraznadziedzińcu.

1.2. Archiwum NInA

Wporządkuprawnymnazwa„archiwumaudiowizualne”oznaczainstytucjęposiadającązbiory

rejestracjiobrazów(zdźwiękiemlubbez).Wyspecjalizowanepodmiotygromadzącezasobydziedzic-

twakulturowegowceluichudostępnieniamożnapodzielićwzależnościodadresatów,dlaktórych

gromadzisięzbiory,na:biblioteki,archiwaimuzea4.Archiwumaudiowizualnejestzatemorganiza-

cją,któraskupiasięnagromadzeniu,zarządzaniu,utrzymaniuizapewnieniudostępudokolekcji

mediówaudiowizualnychidziedzictwaaudiowizualnego.Oilecelemfunkcjonowaniabibliotekjest

gromadzenieikatalogowaniemateriałówopublikowanych,czyliwydanychwokreślonejliczbieeg-

zemplarzy,zaśroląmuzeumjestnietylkogromadzeniezasobuizapewnieniejegoochrony,aletakże

udostępnianiegopublicznościwkuratorskisposób,otylezadaniemarchiwumjestprzedewszyst-

kimgromadzeniemateriałówniepublikowanych,zuwzględnieniemróżnychwarunkówiokoliczności

powstaniadanegozbioru.Archiwumaudiowizualnełączyzatemcechywszystkichtychtrzechtypów

instytucji.TakimarchiwumjestNarodowyInstytutAudiowizualny.

4 Typologiaza:R.Edmondson,APhilosophyofaudiovisualarchiving,Paris,June1998.–UNESCOCII/INF-98/WS/6.

11

Archiwum NInA

DziałalnośćNInAwzakresieudostępnianiamateriałówaudiowizualnychzakładawykorzystanie

możliwościipotencjałuzmodernizowanejsiedzibyInstytutu.Wtymceluzorganizowaliśmyprze-

strzeńmediateki–„ArchiwumNInA”.Celemtegomiejscajestzapewnieniedostępuużytkownikom

docałegozasobuaudiowizualnegoNInA,przedewszystkimdotychmateriałów,którychudostępnie-

niewinterneciejestniemożliwezprzyczynprawnych,lubodłożonewczasiezracjiograniczonych

zasobówkadrowych.

Dlaużytkownikówstacjonarnychprzygotowano14stanowiskkomputerowychzdostępemdo

wewnętrznegozasobuArchiwumNInA,dodatkowopoprzezstronęwww.archiwum.nina.gov.plmają

onimożliwośćzdalnegowyszukiwaniaorazprzeglądaniafragmentówmateriałów(ichpełnewersje

możnaobejrzećwsiedzibie)orazzałożeniaindywidualnegokontaużytkownikadającegododatko-

wefunkcjonalności–zapisstopklatek,przewijaniepoklatkowe,dodawanienotatekdomateriałów.

Treścizarchiwummogąbyćwyszukiwanewedługkluczatematycznego(699tagów)lubgatunków

filmowych,telewizyjnychiradiowych(m.in.filmyfabularne,filmydokumentalne,filmyanimowa-

ne,koncerty,reportaże,kronikifilmowe,magazynypublicystyczneikulturalne,wideoart,utwory

muzyczneisłowno-muzyczne,spektakleteatralne,audycjeradiowe,słuchowiska,odczytyprozy

ipoezji).

Udostępnionyzasób(ponad15 tysięcyplików5)cechujeróżnorodnośćzakresuczasowego–są

tomateriałyprzedwojenne,zczasudrugiejwojnyświatowej,zokresuPRL,transformacji’89oraz

zlatwspółczesnych.Składająsięnaniegoutworyaudialneiaudiowizualnezgromadzonewtoku

działalnościInstytutu,odzwierciedlającespecyfikęicharakterystykędokonańNInAwdziedzinie

archiwizacjidziedzictwaaudiowizualnego.

Możnagopodzielićnaczterygłównegrupy:

–produkcjeikoprodukcjewłasne;materiałyaudioiaudio-wideopowstałewewspółpracy

znadawcamipublicznymi,partneramikomercyjnymiipodmiotaminiezależnymi(cykletelewi-

zyjneiradiowedotyczącekulturyisztuki,słuchowiskaradioweispektakletelewizyjne,rejestra-

5 Stan na 8 marca 2017.

12


cjekoncertówiwydarzeńartystycznych,filmyfabularneidokumentalne,wydawnictwapłytowe

imultimedialne);

–materiałyaudioiaudio-wideopowstałewwynikudigitalizacjizasobówinnychinstytucji,przede

wszystkimefektyWieloletniegoProgramuRządowego„Kultura+”(zasobym.in.FilmotekiNarodo-

wej,WytwórniFilmówDokumentalnychiFabularnych,PaństwowejWyższejSzkołyFilmowej,Tele-

wizyjnejiTeatralnejwŁodzi,WytwórniFilmówOświatowychwŁodzi,studiówfilmowychKadr,Tor,

Zebra,StudiaFilmówAnimowanych,StudiaMiniaturFilmowych),jakrównieżwwynikuwspółpracy

zindywidualnymipartneramiinstytucjonalnymi,np.VideoStudioGdańsk,MediaKontaktiosobami

prywatnymi(projekt„Archiwadomowe”,gromadzącyprywatnezbiorydotycząceżyciaspołecznego

irodzinnegoPolakówodlat50.dowspółczesności);

–materiałyaudioiaudio-wideopowstałewwynikupozyskanialicencjiodpartnerówzewnętrz-

nychdlacelówudostępnieniawkanałachdystrybucyjnychNInA,RadioFranceInternational–sekcja

polska,kolekcjetematyczneNinateki–TrzejKompozytorzy,AndrzejPanufnik,WojciechKilar,Archi-

waTransformacji,KolekcjaSztukiWspółczesnej,KolekcjaTeatralna;

–daryidepozyty–materiałyaudioiaudio-wideoprzekazaneNInAprzezofiarodawcówcelemar-

chiwizacjiibezpiecznegoprzechowywania,np.twórczośćzespołuharcerskiegoGawęda,spuścizna

prof.KazimierzaUrbańskiego.

ArchiwumNInAjestponadtoodpowiednimmiejscemdoudostępnianiamateriałówaudiowizu-

alnychdocelównaukowych,edukacyjnych,hobbystycznych,rozrywkowych.Mogłobyposłużyćtak-

żejakoprzestrzeńdostępudlaegzemplarzyobowiązkowychwramachewentualnejnowejustawy

okinematografii.

1.2 Udostępnianie w NInA

NInA,silnieidentyfikowanyzkulturąinternetu,jestlideremwśródinstytucji,jeślichodzi

odziałalnośćnatympolu.WostatnichlatachzespółInstytutustworzyłkilkawyjątkowych

miejscwsieci–VoDNinateka.pl,kolekcjespecjalne,m.in.TrzejKompozytorzy,AndrzejPanufnik,

13

UdostępnianiewNInA

WojciechKilar,KolekcjęTeatralną,magazyndwutygodnik.com,serwisedukacyjnymuzykote-

kaszkolna.pl,atakżewersjęonlineInternetowegoPolskiegoSłownikaBiograficznego.NInApo-

ważnietraktujeswojąmisję,jakąjesttroskaodziedzictwoaudiowizualne.Oznaczatozarówno

jegoochronę,jakiwypracowaniewłasnego„know-how”dotyczącegoefektywnegodzieleniasię

zasobamizespołeczeństwem.ProjektyinternetoweNInAod2009rokubudująmarkęInstytutu

jakoliderawtworzeniunowoczesnychbibliotekaudiowizualnychXXIwieku.Portaleprowadzone

przeznassąsprofilowane–zarównojeślichodziozakrestematyczny,formę,typzasobów,jak

igrupyodbiorcze.Uwzględniająteżodbiorcówzróżnychpowodówniedysponującychmożliwo-

ściąpełnegouczestnictwawkulturze–mieszkańcówmałychwsiimiast,atakżeosobyospecjal-

nychpotrzebach(niedowidzącychiniedosłyszących).Niezwykleważnąicenionąprzezużytkow-

nikówwłaściwościąprojektówinteraktywnychNInAjestangażowaniewopowiadanąhistorię.

Wtakrozumianyminterneciemożliwejestnowoczesnebadanieiwspółtworzeniekulturyaudio-

wizualnej,wktórejróżnemediaitechnologiespotykająsię,żebyzaciekawićodbiorcę,pokazać,

żedziedzictwoaudiowizualnejestczęściążyciaitożsamościkażdegoczłowieka.

Ninateka.pltoflagowyserwisinternetowyNInA,gromadzącywchwiliobecnejponad6tysię-

cy6 filmówdokumentalnych,fabularnychianimacji,spektakli,koncertów,reportaży,słuchowisk

iprogramówpublicystycznych,dostępnychlegalnieibezpłatniewszędzietam,gdziejestinternet.

Utworzonyw2013portalłączydwaświaty–dziedzictwoaudiowizualnezkulturąwspółczesną.

WzbiorachNinatekiznajdująsięm.in.animacjezlat60.,dziełaWitoldaGiersza,JulianaAntonisza,

StefanaSzwakopfa,JanaLenicyczyPiotraDumały,dokumentyKrzysztofaKieślowskiego,Kazimie-

rzaKarabaszaczyMarkaPiwowskiegoitenajnowszezeStudiaMunka,nieznanepowszechnieetiudy

filmoweAgnieszkiOsieckiej,filmyKrzysztofaZanussiego,JerzegoSkolimowskiego,MarcelaiPaw-

łaŁozińskich,BogdanaDziworskiegoczyAndrzejaTitkowa.Ninatekajesttakżejedynymmiejscem

wsieci,gdzieobejrzećmożnawyjątkowerejestracjeteatralne.Zostałyonezgromadzoneiatrakcyj-

nieudostępnionewKolekcjiTeatralnej.

Nastroniegłównejużytkownikznajdzienajciekawszemateriałyzwiązaneztematemtygodnia

–wybórfilmówiaudycjirekomendowanychprzezredakcję.Dziękifunkcjonalnemupodziałowi

natematyoraznarzędziufiltrowaniatreściużytkownikłatwoznaleźćmożeposzukiwanymate-

6 Stan na 8 marca 2017.

14


riał–podkątemprzynależnościdodanegodziału(film,sztuka,literaturaetc.)orazwybranące-

chęrekordu(gatunek,rokpowstania,wersjazaudiodeskrypcją).Ninatekatotakżeplatforma

transmisjiiemisjispecjalnychwieluwyjątkowychwydarzeńkulturalnych–filmów,koncertów,

debat,konferencji.WodróżnieniuodserwisówtypuYouTube,redakcjaNinatekidokładastarań,

żebyzaprezentowaćwszystkiemateriałyzrzetelnym,pogłębionymkomentarzem,wblokach

tematycznychiszerokimkontekścieartystycznymispołecznym.Każdemumateriałowitowarzyszy

opiszbiogramemtwórcyiwystępującychosób.DostępdoNinatekiniewymagalogowania.Wszyst-

kietreścisąwolneodreklam.

Ninatekaedujestczęściąserwisuskierowanądouczniówinauczycieli.Jestdlanichdostępnana

zasadachdozwolonegoużytkuedukacyjnego.Wramachkontaeduwszystkiemateriałyaudiowizu-

alnepublikowanesąbezpłatnie,ponadtowieleznichjestskontekstualizowanychwpostacizaso-

buscenariuszylekcjiimateriałówdydaktycznych.Sąoneopracowywaneprzezpraktykówedukacji

–nauczycieli,specjalistówwdanejdziedzinie,takabybyłyprzystosowanedoszkolnychrealiów

imożliwościorazzgodnezpodstawąprogramową.Dotejporywportaluzarejestrowanychjest600

nauczycieliiok.18 tysięcyuczniówzcałejPolski.

Ninatekatotakżekolekcje–przełomowywpolskiminietylkointernecie,wypracowanyprzez

NInAautorskisposóbudostępnianiadużychzbiorówunikalnychtreści:twórczościkompozy-

torów,reżyserówteatralnychorazmateriałówhistorycznych.Wudostępnionejw2015roku

zokazji250-leciateatrupublicznegowPolsceKolekcjiTeatralnejzgromadzononajwiększedzieła

polskiegoteatruaudiowizualnego–ponad60przedstawieńteatrutelewizjiiradia(wcałościlub

wefragmentach);nagraniarealizowaneodkońcalat40.XXwiekudoczasówobecnych.Kolekcja

teatralnatoobszerna,ogólniedostępnabazaonlinedokumentującadorobektakichtwórcówjak

m.in.:AleksanderZelwerowicz,AleksanderBardini,ZygmuntHübner,AndrzejWajda,KrystianLupa,

JerzyJarocki,KonradSwinarski,KrzysztofWarlikowski.SzczególnąwartościąKolekcjijestzbiór

wszystkichspektakliTadeuszaKantora,opublikowanychw25-leciejegośmiercii100-lecieurodzin.

NInAjestteżprekursoremudostępnianiamuzykinajwybitniejszychkompozytorówXXiXXI

wieku.Pierwszą,innowacyjnąkolekcjąbyliTrzejKompozytorzy,kompleksowyzasóbonline,umoż-

liwiającysłuchaniewszystkichutworówWitoldaLutosławskiego,HenrykaMikołajaGóreckiego

15

UdostępnianiewNInA

iKrzysztofaPendereckiego.Jeszczenigdywświatowyminternecieużytkownicyniemielimożli-

wościzapoznaniasięzdorobkiemtychtwórcówwjednymmiejscu,całkowicielegalnieibezpłat-

nie.Kolekcjazostałaudostępnionaw2013roku–w100.rocznicęurodzinWitoldaLutosławskiego

i80.–HenrykaMikołajaGóreckiegoiKrzysztofaPendereckiego.Wramachkolekcjiużytkownik

madostępdo300nagrańutworówskomponowanychod1924rokupoczasyobecne.Towarzyszy

im950artykułówwpolskiejiangielskiejwersjijęzykowej–opisówkompozycji,materiałówiko-

nograficznychifilmowych,dostarczającychinformacjinatematżyciaitwórczościartystów.Wie-

leutworówwzbogaconookonteksty,naktóreskładająsięwypowiedzisamychkompozytorów

igłosykrytyków,pochodzącem.in.zarchiwalnychwydań„RuchuMuzycznego”czyksiążekprogra-

mowychWarszawskiejJesieni.

Wśladzatymprojektem,wlatach2014-2015udostępniliśmyutworywciążnierozpoznawalne-

gowszerokiejświadomościPolakówAndrzejaPanufnika,atakżezmarłegow2013rokuWojcie-

chaKilara.Łączniewkolekcjachmuzycznychopublikowanychzostałokilkasetutworówmuzycz-

nych,profesjonalnychopisóworaztreścikontekstowych–filmówdokumentalnych,komentarzy.

Dokolekcjiwciążdodawanesąnowemateriały.Wszystkiekolekcjedostępnesąpodadresem:

http://ninateka.pl/strona/kolekcje.

W2013rokuNarodowyInstytutAudiowizualnyzostałjednązpierwszychinstytucjikultury

wPolsce,którazaprezentowaławystawęnaportaluGoogleCulturalInstitute.Interaktywnaeks-

pozycja„PendereckiReloaded”,przygotowanaw80.rocznicęurodzinKrzysztofaPendereckiego,

prezentujehistorycznewydarzenie,jakimbyłoartystycznespotkaniepolskiegokompozytora,

Jonny’egoGreenwoodaiAphexTwina–gościEuropejskiegoKongresuKultury,zorganizowanego

przezNInAwewrześniu2011.Obajartyści,nacodzieńkojarzenizmuzykąelektronicznąirockową,

zremiksowaliutworyPendereckiegosprzedpięćdziesięciulat–„Polymorphię”oraz„Tren–Ofia-

romHiroszimy”.NakoncertydoWrocławiaprzyjechałowtedykilkatysięcyfanówzcałegoświata.

WirtualnawystawaNInAzawieramateriaływideo,fotografieicytatyzwypowiedziartystów.

KolejnymsukcesembyłopierwszewhistoriiGoogleCulturalInstituteopublikowaniepełnegozapi-

suspektaklu.W2015rokuNInAdokonałatego,umożliwiającmiłośnikomteatrunacałymświecie

obejrzeniespektaklu„(A)pollonia”wreżyseriiKrzysztofaWarlikowskiego.

16


NInAjestautoreminnowacyjnegoprojektuedukacyjnegoMuzykotekaSzkolna–portalu,

którypozwalaodkrywaćświatdźwiękówpoprzeztwórczązabawęieksperymenty.Zawieraonlek-

cjenutodpodstaw,grymuzycznedlanajmłodszych,wywiady,opisyiprezentacjeinstrumentów,

scenariuszelekcjiszkolnychorazinteraktywnyKanonMuzykoteki,którydostarczapodstawowej

wiedzyonajważniejszychutworachmuzykiklasycznej.Przyjaznainowoczesnastronazapew-

niałatwąnawigacjęidostarczanowych,inspirującychtreści,stającsięwtensposóbczymświę-

cejniże-podręcznikiem.Toplatformawymianydoświadczeńicodziennegokontaktuzmuzyką.

SynchronicznezdziałaniamionlinesąregularnewarsztatyMuzykotekiSzkolnej,organizowane

wsiedzibieNInA.Przeznaczonesądlaodbiorcówwróżnymwieku,takżedlanajmłodszychdzieci,

któredopieropoznająświatdźwięków.Postrzegamyedukacjęartystycznąjakoistotnączęśćsze-

rokiejmisjiedukacjimedialnejikulturowej.Wtymkontekściemuzykaniejestodizolowanąsferą

przynależącądokulturyelitarnej,aleorganicznączęściąhistoriiiwspółczesnościkulturyaudio-

wizualnej.DlategowMuzykoteceSzkolnejrównieważnejakzapoznawaniemłodychodbiorców

zdziedzictwemmuzykieuropejskiejjestobudzeniewnichpasjimelomanów,dostrzeżenierolimuzyki

wróżnychdziedzinachżyciaspołecznegoicodziennego.

Szczególnymprojektembyłrealizowanyw2013rokuMuzobus.Powstał,abyrozpowszechniać

wśródpedagogówzajmującychsięedukacjąmuzycznąwiedzęonowoczesnychnarzędziachitech-

nologiach,któremogąbyćwykorzystywanewnauczaniumuzykiwtwórczy,inspirującysposób.Mu-

zycznapodróżobjęła24miastawcałejPolsce.Specjalnieprzygotowanybusstałsięcentrumszkoleń

iwarsztatów.Ichuczestnicymieliokazjęstworzyćautorskieutworyskomponowanezdźwięków

zebranychizarejestrowanychwichmiejscowościach.WoparciuoteminaturyPiotr„Emade”Wa-

glewskiwyprodukowałwłasnekompozycje;wtensposóbpowstałaniepowtarzalnamapadźwiękowa

kraju.Ambasadoramiprojektubyli:UrszulaDudziak,ArturRojek,DorotaMiśkiewicz,KasiaStankie-

wiczorazPaulaiKarol.

Powołanydożyciaw2009rokuDwutygodnik.comwkrótkimczasiestałsięjednymznajbar-

dziejopiniotwórczychmediówkulturalnychwPolsce.JesttowydawanyprzezNInAbezpłat-

nymagazynonline„borndigital”,któryłączynajlepszetradycjepolskichczasopismliterackich

znowoczesnymdziennikarstweminternetowym.Wkażdymnumerzeukazujesięokołotrzydziestu

nowychmateriałów–zarównorecenzjedziełsztukiiwydarzeńkulturalnych,jakiwywiady,esejeife-

17

EdukacjaiNinatekaedu

lietonyzawierająceszerszą,zdystansowanąrefleksję.Dwutygodnik.comświadomiełączynajlepsze

tradycjepolskichperiodykówztechnologiąinowoczesnymdesignem.Dziękiprzejrzystejformule

ibezpłatnemudostępowidotreściczytelnikmamożliwośćobcowaniazkulturąwsposóbprosty

iregularny.Artykułyprzystosowanesądopotrzebosóbniedowidzących.Dwutygodnik.comskupia

autorówróżnychpokoleń,formacjiidziedzin.Umożliwiadebiuty,publikujączarazemgłosynajważ-

niejszychintelektualistówpolskich.

ProwadzonyprzezInstytut internetowyPolskiSłownikBiograficzny topowszechna,multi-

medialnaencyklopedianatematPolakóworazdziałającychwPolsceobcokrajowców.Punktem

wyjściaprojektujestwielotomowyPolskiSłownikBiograficznywydawanyod1935rokuprzez

InstytutHistoriiPolskiejAkademiiNaukiPolskąAkademięUmiejętności.Dodziśukazałosiębli-

sko50tomów,któreopisująblisko30tysięcypostaci.ZasobyiPSBstalerosną.Dokońca2017

rokuplanowanejestudostępnieniewnimokoło25 tysięcybiogramów.Rośnietakżeliczbajego

użytkowników,którzymogądzielićsiętreściamisłownika,dodawaćmerytorycznekomentarze,

wniektórychprzypadkachstanowiąceistotnywkładdlahistorykówipozwalającenauzupełnianie

biogramów.Rozpoczęliśmypracenadwdrożeniemkolejnegoelementuserwisu,jakimjestBiblioteka.

TofundamentdorozwinięciaiPSBwpierwszyPolskiPortalBiograficzny.

1.4 Edukacja i Ninateka edu

InnowacyjnośćikompleksoweujęcieaudiowizualnościwdziałaniachNInAprzejawiasiętakże

wkonsekwentnierealizowanymprogramieedukacjimedialnej.Obejmujeonwielewątkówkultury

audiowizualnej,alekładzienacisknaaspektpraktyczny–korzystanieznowychtechnologii,rozu-

mieniejakdziałają,czymsąwspółcześnieśrodkiprzekazu,jakmożnainspirowaćsiędziedzictwem

wdziałaniachsamokształceniowychorazedukacyjnychwszkole.Dziękitakiemuprofilowiprogramu

edukacyjnegoNInAwypełniaonlukęiwychodzinaprzeciwpotrzebomnowoczesnegospołeczeństwa

informacyjnego.

SercemNarodowegoInstytutuAudiowizualnegojestjegoarchiwumaudiowizualne,aleponie-

ważwewspółczesnymświecietreśćpozbawionakontekstunieistnieje,postrzegamymisjęNInA

wzakresieedukacjiibadańwtworzeniupomostumiędzyprzeszłością,współczesnościąiprzy-

18


szłością,tj.wuczeniukorzystaniazarchiwów,pokazywaniuichroliwewspółczesnymświecie,

wrozumieniunowychmediówimediówaudiowizualnych,atakżewśledzeniukodówkulturowych

iichwspółczesnychcyfrowychprzekształceń.NInAopowiada,badaiuczykulturyaudiowizualnej

wjejwłasnymjęzyku–popularyzujejąizachęcadokrytycznegonamysłu.Instytutwramachpro-

gramuedukacyjnegoprezentujezjawiskapowstałenaprzecięciukultury,rozwojutechnologiioraz

budowaniaarchiwów,któreniesązamkniętymizbiorami,ależywymikolekcjamitreści.Zachęcamy

odbiorcówdoprzyjrzeniasięwłasnym,prywatnymarchiwom,organizujemyzbiórkidomowychma-

teriałówVHS,któredigitalizujemy,promujemytakżekorzystaniezlegalnychźródełarchiwalnych

orazdziałaniatwórczezichwykorzystaniem,takiejakremiks,montażmateriałówaudioiwideo.

ProgramedukacyjnyNInAcieszysiępowodzeniemzarównowśródprzedstawicielipokolenia„born

digital”,jakispecjalistów,atakżeużytkownikówoniskichkompetencjachcyfrowych.

Zmyśląopierwszejgrupierealizowanyjestprogramszkolnydopasowanydopodstawyprogra-

mowejnakolejnychpoziomachnauczaniawsystemiepowszechnym:odnauczaniaprzedszkolnego

przezszkołygimnazjalneiponadgimnazjalne.Treściizakrestematycznyprogramusąopartena

obowiązującejpodstawieprogramowej(Rozporządzeniezdnia23grudnia2008roku),wymogach

egzaminacyjnychsformułowanychprzezCentralnąKomisjęEgzaminacyjną,atakżegłosachdoświad-

czonychnauczycielipraktykówzasiadającychwNauczycielskimKomitecieDoradczymNInAipsy-

chologówrozwojowych.Instytuteksplorujeformułęaktywnegoangażowaniaodbiorcówpoprzez

warsztaty,prezentacje,„storytelling”czypracęwłasną.Flagowymprogramemdlanajmłodszych

wNInAjestAkademiaDzieci–cyklwarsztatówprowadzonychwformuleuniwersytetudzieci,

opowiadającychofilmie,archiwach,interneciewsposóbdlanichzrozumiały.Młodziludziebiorą-

cyudziałwwarsztatachtraktowanisąjakaktywnipartnerzy,wnoszącydoopowieściocyfrowym

świecieswojedoświadczenia,emocjeimarzenia.Ponadtocorokulatemizimąorganizowanesądla

dziecidwutygodniowewarsztatyplastyczne,dlaktórychpunktemwyjściasąarchiwaNInA.Starsza

młodzieżkorzystawInstytuciezwarsztatówiwykładówwramachprojektuCzytajKulturę!.Tema-

temprogramujestszukaniepowiązańmiędzycyfrowymżyciemmłodychludziakodamikulturowymi

obecnymiwanalizowanychdziełachaudiowizualnych.Cyklmaformęprezentacjiłączonychzwarsz-

tatami,któreodbywająsięwsalikinowejInstytutu.Regularnieorganizowanesąteżspecjalnepo-

kazyklasykipolskiegofilmudlaszkół.Spotkaniomtowarzyszydyskusjaprowadzonaprzezsamych

twórcówlubfilmoznawców.

19

EdukacjaiNinatekaedu

UpodłożaprogramuedukacyjnegoNInAleżyprzeświadczenieokoniecznościbudowaniakom-

petencjidoświadomegoobcowaniazkulturąaudiowizualną,awięcrównieżzkulturąmedialną

ijejzjawiskami,poprzezdziałaniadopasowanedowiedzy,doświadczeniaorazmożliwościpoznaw-

czychodbiorców.ProgramedukacjimedialnejiinformacyjnejrealizowanywNInAniejestwięcdodat-

kiemdoinnychobszarówdziałalności,alekluczowymobszaremrozwijaniakompetencjirozumienia

ikorzystaniaznowychmediów,równieżutychużytkowników,uktórychwyjściowosąoneniewiel-

kie.Dotyczytozwłaszczaseniorów,dlaktórychwNInAmawielepropozycji:kursykomputerowe,

pokazykinowe,wolontariatmiędzygeneracyjnyiakcjesąsiedzkie.

NiezwykleistotnągrupąodbiorcówprogramówedukacyjnychNInAsąspecjaliści.Odpocząt-

kupowstaniaInstytutuw2009r.biorąudziałwcrossmedialnychszkoleniachpodnoszącychich

wiedzęzzakresuprawaautorskiego,digitalizacjiicyfryzacjimateriałówaudiowizualnychoraz

archiwizacjiegzemplarzycyfrowych.Programedukacjimedialnejiinformacyjnejprowadzony

wNarodowymInstytucieAudiowizualnymzakładawyznaczeniestandardówkompetencjimedial-

nychwPolsce.Wlatach2011-2015MinisterstwoKulturyiDziedzictwaNarodowegowyznaczyło

NarodowemuInstytutowiAudiowizualnemurolęCentrumKompetencjids.digitalizacjiaudio-

wizualnejwzakresieWieloletniegoProgramuRządowegoKULTURA+.CelemNInAjakoCentrum

Kompetencjibyłoprzedewszystkimpromowaniedobrychpraktykwzakresiedigitalizacjiaudiowi-

zualnejorazedukacjawtejsferze.Służyłytemuautorskieseminariaaudiowizualne–spotkania

ilekcjemistrzowskiezekspertamiwdanejdziedzinie,połączonezprezentacjąnajlepszychpraktyk

instytucjonalnychzPolskiizagranicy.DlanauczycieliiedukatorówNInAprowadziszkolenia,m.in.

wramachPracowni2.0,projektupokazującego,jakwykorzystaćtechnologieinowemediawrze-

czywistościkształceniainstytucjonalnego.Przybliżenienarzędziowejstronytakiegokształcenia

idziewparzezrefleksjąmetodologiczną.WciąguczterechlatorganizowaniaPracowni2.0wokół

NInApowstałaspołecznośćnauczycieligotowychdzielićsięzinnymiużytkownikamiswojąwiedzą.

Skupiamytakżetwórcówprodukcjitelewizyjnychifilmowych.Choćnowemediastwarzająinnowa-

cyjneformywyrazu,kulturaaudiowizualnanieistniejebezklasycznychpodstawrzemiosła.Coroku

wprogramiefestiwaluNInA:WersjaBeta(wcześniej:Kultura2.0)obecnajestścieżkabranżowa,

przyciągającawieluspecjalistów,twórcówibadaczykulturyaudiowizualnej,szukającychinspiracji

iwiarygodnejmarki.

20


Innowacyjnośćaktywnościedukacyjno-badawczejNInAzwiązanajestzprzenikaniemsiędziałań

wsiedzibiezprogramemonline.Programedukacyjnyistniejewsynergiizprogramemcałościowym.

SercemdziałańedukacyjnychNInAonlinejestNinatekaedu–częśćNinatekiskierowanadouczniów

inauczycieli.Wtejinternetowejbibliotecetreściaudiowizualnychznajdująsięfilmy,dokumenty,

reportaże,materiałypublicystyczne,opery,bajki,animacje,słuchowiska,któresąźródłeminspiracji

dlanauczycieliprowadzącychlekcjenaróżnychpoziomachnauczania:odprzedszkoliposzkołyliceal-

ne.Realizacjaprogramusprzyjaideikulturydostępnej,zakładabowiembezpłatnośćipowszechność

użytkowania.

1.5 Projekty artystyczne i działania w nowej siedzibie

WciągudziesięcioletniejdziałalnościNInAbyłinicjatoremwieluznaczącychwydarzeńartystycz-

nych,którezwróciłyuwagęszerokiejopiniipublicznejnatwórcówpolskiejkulturyaudiowizualnej

widzianychwnowymświetle.Instytut,przezpierwszedziewięćlatdziałalnościfunkcjonującybez

siedzibyizapleczawidowiskowo-koncertowego,organizowałfestiwalemuzyczne,audiowizualne,

zamawiałnowekompozycje,brałudziałwnajważniejszychprodukcjachfilmowych,promowałpolską

animację.

Pierwszymwydarzeniem,inaugurującymdziałalnośćpowołanegow2005rokuPolskiegoWy-

dawnictwaAudiowizualnego,byłkoncertpoświęconytwórczościKrzysztofaKomedy.28lutego

2006rokuwSaliKongresowejwWarszawiewhołdziewybitnemutwórcymuzykifilmowejioso-

bowościpolskiegojazzuwystąpiliTomaszStańkoorazJimmyScottzzespołemJazzExpression.

Kolejnepostaci,naktórezwróciliśmyuwagę,towspółcześnipolscykompozytorzy–PawełSzy-

mańskiorazmłodszyopokoleniePawełMykietyn.Temupierwszemupoświęciliśmyfestiwal,na

któryzłożyłysiękoncertywwykonaniunajlepszychorkiestr–NarodowejOrkiestrySymfonicznej

PolskiegoRadiaorazOrkiestryKameralnejMiastaTychyAUKSO–imuzyków,m.in.AndrzejaBau-

era,UrszuliKrygerczyMaciejaGrzybowskiego.Wszystkiezostałyzarejestrowaneaudiowizualnie

iudostępnionewpostacikilkupłytowegomonograficznegoalbumuDVD.ZkoleitwórczośćPawła

Mykietyna,obecniejednegoznajbardziejuznanychkompozytorówśredniegopokolenia(nagro-

dzonegom.in.Koryfeuszemwkategorii„Osobowośćroku”),zostałaprzezNInAprzedstawiona

wpostaciwydawnictwa„SpeechlessSong”orazzamówionychnowychutworów(„Pasjiwedług

21

Projektyartystyczneidziałaniawnowejsiedzibie

św.Marka”nagłosrecytujący,sopran,chóriorkiestrękameralną,„IIISymfonii”–utworuotwierające-

goKrajowyProgramKulturalnyPolskiejPrezydencjiwRadzieEU,„WaxMusic”–kompozycjiłączącej

brzmienieanalogowychnośnikówzcyfrowymkomunikatem),którychpierwszewykonaniazostały

zarejestrowane.

Niezwykłezasługiwszerzeniurefleksjinatematwspółczesnejpolskiejmuzykiorazwpopulary-

zacjitwórczościnieznanychszerokiejpubliczności,awybitnych,cenionychnacałymświeciekompo-

zytorów,miałzmarływ2012AndrzejChłopecki.Tenwybitnymuzykolog,krytykipisarz,członekrady

programowejPWA/NInAwlatach2005-2012,odcisnąłpozytywnepiętnonapolityceprogramowej

Instytutu,którejjednymzfilarówjestrejestracja,promocjaipopularyzacjawspółczesnejpolskiej

muzykipoważnej.

Przełomowymiprojektamiwzakresieudostępnianiamuzykiwspółczesnejipokazywaniajej

wnowymświetle,ciekawymitakżedlaodbiorcymłodszego,któremubliższajestestetykamuzy-

kipopularnej,byłprojektPendereckiReloaded–jednoznajważniejszychwydarzeńEuropejskie-

goKongresuKulturyweWrocławiuiKrajowegoProgramuKulturalnegoPolskiejPrezydencjiwUE.

WogromnejprzestrzeniHaliStuleciazabrzmiałyświatoweprawykonaniakompozycji:„Threnody

fortheVictimsofHiroshimaremix”AphexaTwinaoraz„PolymorphiaReloaded”i„48Responsesto

Polymorphia”Jonny’egoGreenwooda.Koncertzaowocowałwydawnictwem„KrzysztofPenderecki/

JonnyGreenwood”,któryukazałsięw2012rokunakłademprestiżowejwytwórniNonesuchRecords.

Płytaszybkoznalazłasięwpierwszejdziesiątcebrytyjskiejlistybestsellerówwkategorii„klasyka”

wedługklasyfikacjiOfficialSpecialistClassicalChart.Niespełnadwatygodniepowydaniualbumu,

22marca2012roku,artyściwystąpiliwspólniewBarbicanHall,a5lipcategosamegorokunaOpen’er

FestivalwGdyni.

Projektjestwzorcowymprzykłademprzekraczaniapodziałunakulturęartystycznąipopular-

ną.Pokazuje,jakaudiowizualnośćiwspółistnienieróżnychkodówestetycznychłączypokolenia,

iżeostatecznymkryteriumklasyfikacjiwsztucejestjejwartość,oryginalnośćorazto,jakporu-

szaodbiorcę,aniesztucznienarzuconekryteria.DlategowkolejnychlatachprojektPenderecki

Reloadedbyłrozwijany.29listopada2014rokuwTeatrzeWielkim–OperzeNarodowejodbyłsię

wyjątkowypotrójnykoncert.Złożyłasięnaniegoświatowaprapremiera„ResponseLutosławski”,

22


utworuzamówionegoprzezNInAuBryce’aDessnera,liderakultowejformacjiTheNational.Drugą

częśćwieczoruwypełniłowykonanie„Polymorphii”KrzysztofaPendereckiegoorazodpowiedzina

nią–„48ResponsestoPolymorphia”Jonny’egoGreenwooda.Koncertzwieńczyłoniezwykłewykona-

nie„IIISymfoniipieśniżałosnych”HenrykaMikołajaGóreckiegoprzezcharyzmatycznąwokalistkę

PortisheadBethGibbons.NarodowąOrkiestręSymfonicznąPolskiegoRadiapoprowadziłsamma-

estroPenderecki.Wcyklprojektówłączącychmuzykępoważnązinnymijęzykamiartystycznymi

wpisałasięinscenizacja„Pasjiwedługśw.Łukasza”PendereckiegowreżyseriiGrzegorzaJarzyny.

ZnakomitypolskireżyserprzeniósłnanietypowąscenępodkrakowskichAlverniaStudiosnajsłyn-

niejszyutwórkompozytora,napisanywlatach1963-1965zokazji700-leciakatedrywMünster.Dwa

premierowepokazyodbyłysię31marcai1kwietnia2012roku.Spektaklbyłostatecznymzwieńcze-

niemKrajowegoProgramuKulturalnegoPolskiejPrezydencjiwUEw2011roku.

OrganizacjiunikatowychwydarzeńartystycznychprzezInstytutzawszetowarzyszyłoichreje-

strowanieibudowaniewtensposóbarchiwumpolskiejkulturyaudiowizualnej.Dziękiefektywnej

realizacjitejmisjiNInA,użytkownicymogąwkażdejchwilipowrócićdohistoriipolskiejkultury

inajważniejszychartystycznychprzeżyć.Niejednokrotnierealizowaliśmytakżewydarzeniainterdy-

scyplinarne,ujmująceaudiowizualnośćzarównowkontekścieartystycznym,jakitechnologicznym

ikulturowo-społecznym.W2007rokuwŁodziodbyłsięfestiwalPętleCzasu,poświęconymultime-

dialnejtwórczościJózefaRobakowskiego.Wlatach2006-2013cyklicznieorganizowaliśmyfestiwal

-konferencjęKultura2.0.Tenkonsekwentnierealizowanyprojektporuszałkompleksowo,wszerokiej

perspektywie,zagadnieniazwiązanezkonwergencjąmediów,dynamicznierozwijającąsiękulturą

cyfrowąiwyzwaniami,jakiestawiazarównoindywidualnemuużytkownikowinowoczesnychtech-

nologii,jakispołeczeństwu.Kolejneedycjetegowydarzeniaporuszałytakietematyjak:obywatelski

charakteraktywnościwsieci,nadmiarudostępnianychcyfrowotreści,przyszłośćmediów,remiks

zasobówanalogowychprzyużyciudostępnychobecnieśrodków.

W2015roku,wrazzotwarciemnowegorozdziałuwrozwojuinstytucji,Kultura2.0przekształ-

ciłasięwFestiwalNInAWersjaBeta–corocznyfestiwalkulturyaudiowizualnej,składającysię

ztrzechczęści:dyskursywnej,praktycznejiartystycznej.Wydarzenietołączywielegrupodbior-

czychioferujeprogramdlaużytkownikóworóżnychzainteresowaniachikompetencjach–od

specjalistówpoamatorów,dzieciiosobymieszkającewsąsiedztwieNInA.Pierwszaedycjafesti-

23

Projektyartystyczneidziałaniawnowejsiedzibie

waluwodświeżonejformuleodbyłasięwewrześniu2015rokupodhasłem„Cyfroweopowieści”.

Programprzybliżałnowesposobyopowiadaniahistorii,którymitwórcyaudiowizualni,aczęściowo

wszyscyużytkownicysieci,zaczęlidysponowaćwrazzrozwojemmediówcyfrowych.Jakopierw-

szainstytucjapodjęliśmytematcyfrowychopowieści,nowychnarracji,webdocków,przyciągając

światowejsławyekspertów,twórców,publicystówidziennikarzy,acozatymidzie,inicjatywy

iorganizacjezwiązaneznowymimediami.DrugaodsłonaNInAWersjaBeta,wmaju2016,wszech-

stronnieprezentowałajedenznajważniejszychfenomenówkulturyaudiowizualnejostatniejdeka-

dy–nowąfalęserialiautorskich.Wydarzeniewsparłajakopartner,będącalideremnaświatowym

rynku,stacjatelewizyjnaHBO.

PlanowaneprzyszłeedycjefestiwalumająuczynićzniegojedynewPolscewydarzeniepo-

święconewcałościoddolnejkulturzeaudiowizualnej(DIY),prezentującetakiezjawiskajakm.in.

grybudowaneprzezsamodzielnychdeweloperów,niskobudżetowefilmy,muzykarejestrowana

wdomowychstudiach,niezależnakrytykafunkcjonującawsieciachspołecznościowych.Festiwal

maszansęwpisaćsięwtensposóbwglobalnytrendDIYiwejśćwdialogztradycjąpolskiejkultury

niezależneji–cokluczowedlainstytucji,którachcekształtowaćnowąkulturęaudiowizualną–

stworzyćprzestrzeńinspiracji,rozwojuiprezentacjigłosówartystów,będącychprzyszłościąpolskiej

branżykreatywnej.Wtensposóbodbiorcabędziemiałmożliwośćwgląduwto,conajaktualniejsze,

cojeszczenieukształtowane,codopieronadejdziewkulturzeaudiowizualnej.

Działalnośćprogramowawotwartej29maja2015zmodernizowanejsiedzibieNInAorganicznie

wyrastazwieloletnichdoświadczeńtworzeniawyjątkowychwydarzeń,któreaudiowizualnośćde-

finiująszeroko.TakiepodejścieumocniłopozycjęInstytutujakokreatoraiaktywnegouczestnika

życiaartystycznegokraju.Programstacjonarny,któregozamysłembyłodopełnianieiprzenikanie

sięzdziałalnościąprowadzonąwinternecie,powstajewpartnerstwachzlicznymiorganizacjami

iinstytucjamiocharakterzekulturalnym,edukacyjnymiskierowanyjestdoodbiorcóworóżnych

zainteresowaniachioczekiwaniach.Uwzględniazarównonajnowszezjawiskaiposzukiwaniamło-

dychtwórców,jakikanonpolskiejkulturyaudiowizualnej.StałyrepertuarNInAjesteklektyczny

–obejmujekoncerty,pokazyfilmowe,przeglądy,wydarzeniaspecjalne,konferencje,współpracę

zfestiwalami.

24


SiedzibaInstytutusprzyjarealizacjiróżnorodnegoprogramu.Wkilkuczęściachbudynkumogą

dziaćsięróżnewydarzeniajednocześnie.DziedziniecNInAtoprzyjaznaogólnodostępnaprzestrzeń,

wktórejpozaprojekcjamikinaletniegoodbywająsiękoncertyplenerowe,działaniaartystyczne

iakcjesąsiedzkie.WyposażonawsystemDolbyAtmossalapozwalanietylkonaorganizowanie

pokazówfilmowych,aleprezentowanierejestracjikoncertówitwórczościoperowejwnajwyższej

jakości.Pracowniedigitalizacjioferująmożliwośćpracynaformatach,którenigdzieindziejwPolsce

niemogązostaćpoddanerekonstrukcji.Salewarsztatoweudostępnianesątakżewartościowym

projektomorganizowanymprzezpartnerówNInA(szkoły,placówkiakademickie,organizacjepoza-

rządowe,inicjatywyoddolne).Budynekprzyul.Wałbrzyskiej3/5tootwarte,żywemiejsce,oferujące

bogatyprogramwydarzeńkulturalnych.Dziękimodernizacjisiedziby,nowaNInAjestjedynymwPol-

scecentrumwielodyscyplinarnychdziałań,którychwspólnymmianownikiemjestaudiowizualność,

miejscemspotkańtwórcówkulturyaudiowizualnejzodbiorcami–uzyskująoninietylkomożliwość

kreatywnegokorzystaniaznaszychzasobów,alesątakżezapraszanidowspółpracy.

WsiedzibieNInA–wsaliwielofunkcyjnejiwplenerze–regularnieodbywająsiękoncertypol-

skichartystówreprezentującychróżnegatunkimuzyczne.Występytesąrejestrowaneizasilają

zbioryarchiwumInstytutuorazportaluNinateka.pl.WnowejsiedzibieNInAwystępowalijazzma-

ni(ArturMajewski,MarcinMasecki),kameraliści(JakubKapsa,StefanWesołowski),producen-

cimuzykielektronicznej(PiotrKaliński,MarcinDymiter),rockmani(Komety,TheStubs),atakże

wykonawcyzkręgówmuzykitradycyjnej(Żywizna).Wramachcyklu„NInAnaucho”swojepre-

mierymiałyalbumyKubyZiołka,WacławaZimpla,KarolinyRecczyKristen.WInstytucieodbyło

sięrównieżpremierowewykonanieprzezOrkiestręAUKSOutworu„NANINANA”–kompozycjina-

pisanejnazamówienieNInAprzezAleksandraNowaka.W2017rokuwramachobchodówRoku

Awangardycyklicznieodbywająsięwydarzeniaprezentującetwórczośćwybitnychpolskicheks-

perymentatorów(m.in.HubertaZemleraiZdzisławaPiernika).Instytutwychodziteżnaprzeciw

zainteresowaniomfilmowymswoichużytkowników.Regularnieorganizujemycieszącesiędużym

zainteresowaniemprojekcje–związanezpremieramikoprodukcjiNInA,współpracązfestiwalami

filmowymiorazzautorskimicyklamitematycznymi,takimijak„MartinScorseseprzedstawia:arcy-

dziełapolskiegokina”,„Zkamerąwśródoper”(przeglądrejestracjioper),„PolskiSzekspirwspółcze-

sny”(przeglądrejestracjiteatralnych)czy„Wtedy–teraz.PolskaSzkołaDokumentu”.WInstytucie

odbywająsiętakżepokazyanimacjidladzieci,aktywniedziałateżwolontariat,któryprowadzi

25

Produkcjeikoprodukcje

dyskusyjnyklubfilmowy.PonadtoNInAorganizujemonograficznewydarzeniaspecjalnepoświę-

conewybitnymtwórcompolskiegokina.Wroku2016bylitoKrzysztofKieślowski,AndrzejWajda

iJerzySkolimowski.Prezentacjomichtwórczościtowarzyszyłyspotkaniaześrodowiskiemtwór-

czym,atakżedziałaniaonlinewNinatece,przybliżająceichdorobekużytkownikomsieci.

25lutego2017,nakilkadniprzedzapowiedzianymprzezMKiDNterminempołączeniazFilmoteką

Narodową,odbyłsięFinałNInA–multidyscyplinarnewydarzeniepodsumowującenietylko12lat

historiiInstytutu,aletakżeszczególnądekadęwkulturzeaudiowizualnej,naznaczonągwałtowną

ewolucjąserwisówspołecznościowych,technologiimobilnychorazcyfrowychplatformdystrybucji

treści.ProgramwydarzeniaodzwierciedlałspecyfikęNInA–współtworzyłogokilkudziesięciutwór-

cówpolskiejkulturyaudiowizualnejzróżnychjejobszarów:odfilmu(m.in.MałgorzataSzumowska,

AgnieszkaHolland,PawełŁoziński)przezmuzykę(m.in.PawełMykietyn,PawełSzymański,Marcin

Masecki,WojciechWaglewski)porefleksjękulturoznawczą(m.in.ZygmuntBauman,AlekTarkowski).

Wspólniestworzylionieksperymentformalnywpostaciesejuaudiowizualnego,którybyłrealizo-

wanynażywowspecjalniezaaranżowanymstudiutelewizyjnymitransmitowanyjednocześniedo

salikinowej,dokinaplenerowegoidointernetu(aostateczniezostałopublikowanywformieinte-

raktywnejmozaikinastronienina.gov.pl).FinałowitowarzyszyłarównieżksiążkaDwutygodnik.com

podsumowującanajważniejszezjawiskaiprzemianywkulturzecyfrowej:wirtualnąrzeczywistość,

elektronicznąliteraturę,zjawiskoslowweb;staretechnologie,któresięnieudały;algorytmy,które

pisząksiążki;postinternetikwestieprywatnościwsieci.

1.6 Produkcje i koprodukcje

JednymzzasadniczychobszarówdziałalnościNarodowegoInstytutuAudiowizualnegoodpo-

czątkujegoistnieniasąprodukcjewłasneorazwspółpracaznajważniejszymipodmiotamirynku

filmowegoitelewizyjnego.Todziałaniestrategiczne,związanezmisjązachowaniadziedzictwa,

utrwalanianajnowszych,ważnychioryginalnychzjawiskartystycznych,októrychpamięć,dzięki

technologii,możezostaćprzekazanakolejnympokoleniom.Wspieramynietylkoprodukcjefilmo-

we,aletakżemuzyczneiteatralne,służąceprzybliżaniudziedzictwakulturowegoorazpromocji

nowychzjawisk,nieznanychszerszemugronuodbiorców.RolaNInAnieograniczasiędoprodukcji

czywspółfinansowaniadanegomateriału.Instytutjestczęstoinicjatorempowstaniadzieła,za-

26


wszedbamyoto,abyjewielokanałowoudostępnić–wpostaciemisjiradiowejczytelewizyjnej,

wydawnictw,obecnościnafestiwalach,umieszczeniawsieci.Dokumentujemywartościowearty-

styczniezjawiskapolskiejkultury,m.in.spektakleoperoweiteatralne,koncerty,debaty,relacje

zwystawifestiwali.NInAkoprodukujetakżereportażeorazfilmydokumentalneoważnychpo-

staciachizjawiskachpolskiegożyciaartystycznego,filmyanimowaneikompozycjemuzyczne.

Wspierarównieżwartościoweprogramyzzakresupublicystykikulturalnej.Wtymceluodroku

2012stalewspółpracujemyzPolskimRadiemiTelewizjąPolską,atakżeinnymiinstytucjami,

realizującymiprojektyoszczególnymznaczeniudlapolskiejieuropejskiejkultury.

NInAbyłproducentemikoproducentemwielunagradzanychdokumentów.27lipca2012roku

premieręmiałwyjątkowyfilmowyportretDanutySzaflarskiej,prezentującyw97minut(dokład-

nietyle,ilelatmiałagłównabohaterkawmomencierealizacjizdjęć)życiewybitnejaktorki.Trzy

latapóźniejukazałosięspecjalne,jubileuszowewydaniepłytyDVD,wzbogaconeotrzyminuty

filmu,dokręconeprzeztwórców–DorotęKędzierzawskąiArturaReinharta–specjalnienaoko-

liczność100.urodzinSzaflarskiej.DoinnychgłośnychprodukcjiNInAnależą:„Dziennikzpodróży”

wreżyseriiPiotraStasika(pokazwarsztatuidrogitwórczejTadeuszaRolke),nagrodzonynafesti-

waluwLocarnofilmZuzannySolakiewicz„15stronświata”,oddającyhołdinnowacyjnymdziała-

niomEugeniuszaRudnika,twórcyStudiaEksperymentalnegoPolskiegoRadia,atakżefilm„Joanna”

wreżyseriiAnetyKopacz,nominowanydoOscaraw2015rokuwkategorii„Najlepszykrótkometrażo-

wyfilmdokumentalny”.„Joanna”otrzymaławielewyróżnieńnafestiwalachnacałymświecie,m.in.

nagrodędlanajlepszegopełnometrażowegofilmudokumentalnegonaLosAngelesFilmAwards,

SilverEyewJihlavie2013,NagrodędlaNajlepszegoFilmuDokumentalnegoGrandOfforazNagrodę

JuryMłodzieżowegonafestiwaluwLipsku2013.AutoremzdjęćdofilmujestŁukaszŻal,amuzykę

skomponowałlaureatOscaraJanA.P.Kaczmarek.SpecjalnościąNInAsąprodukcjełącząceświatfil-

muimuzyki.Należydonichm.in.wyjątkowydokument„NowaWarszawa”wreżyseriiBartkaKonop-

ki,inspirowanypłytąStanisławyCelińskiej,naktórejreinterpretujeonaznanepiosenkioWarszawie

iukładaznichosobistąopowieśćotymmieście.

SzczególnieważnesązbioryNInAdotyczącetwórczościaudialnej.Instytutwciągudekady

zarejestrowałiwydałwielekluczowychdlapolskiejkulturykoncertów.Współprodukowaliśmy

też liczne audycje radiowe – słuchowiska, powieści czytane i audycje publicystyczne.

27

Produkcjeikoprodukcje

DonajważniejszychprodukcjimuzycznychNInAnależyzaliczyćm.in.rejestracjefestiwalumuzy-

kiPawłaSzymańskiego,„PendereckiReloaded”orazkoncertuLutosławski/Górecki/Penderecki,

„Pasji”PendereckiegowreżyseriiGrzegorzaJarzyny,atakżelicznekoncertyzarejestrowanewe

współpracyzrenomowanymifestiwalamimuzycznymi,m.in.:SacrumProfanum,WarszawskąJe-

sienią,WarsawSummerJazzDays,FestiwalemKulturyŻydowskiej,FestiwalemPoznańBaroque.

PonadtowarchiwumNInAznajdująsiękoncertyzKonkursuSkrzypcowegoim.HenrykaWie-

niawskiegowPoznaniuiwielerejestracjikoncertówmuzykialternatywnej,zrealizowanewra-

machwspółpracyzTVP(cykl„MadeinPolska”)iPolskimRadiem(cykl„MinisterstwoDźwięku”).

SzczególnymosiągnięciemInstytutunapolunowoczesnejrejestracjimuzykisądwaprojektyzreali-

zowanewtechnologiidźwiękuwielokanałowego–DolbyAtmos.W2015i2016,wramachobchodów

1050-leciaChrztuPolski,dokonaliśmyzapisupremierowegowykonaniaostatniegoutworuHenryka

MikołajaGóreckiego„SanctusAdalbertus”oraz„Pasjiśw.Łukasza”poddyrekcjąKrzysztofaPen-

dereckiego–w50-leciepremierytegoutworu–podczasXVWielkanocnegoFestiwaluLudwigavan

Beethovena.

Instytutbierzeudziałwewspółkreowaniunajważniejszychtytułówfabularnychostatnichlat.

NInAjestkoproducentemm.in.„Ziarnaprawdy”BorysaLankosza,„Hiszpanki”ŁukaszaBarczyka,

„Jestemmordercą”MaciejaPieprzycy,atakże„Powidoków”–ostatniegofilmuAndrzejaWajdy.Takie

koprodukcjeNInAjak„Artyści”duetuStrzępka/Demirski,„Wołyń”WojciechaSmarzowskiegoczyna-

grodzonySrebrnymNiedźwiedziemnaBerlinale„Pokot”AgnieszkiHollandbyłyjednymiznajszerzej

dyskutowanychpolskichprodukcjiostatnichmiesięcy.Zokazjijubileuszu100.urodzinTadeusza

KantoraInstytut,wewspółpracyzPolskimInstytutemSztukiFilmowejorazMiastemKraków,roz-

począłrealizacjęfilmufabularnego„Kantor”otymwybitnymreformatorzeeuropejskiegoteatruXX

wieku.ReżyseremobrazujestJanHryniak,wrolitytułowejwystępujeBorysSzyc.

RównieważnąjakfilmgałęziąkoprodukcjiNInAsąspektakle.Towłaśnieteatr–najbardziej

efemerycznazesztuk–jestnajczęściejoglądanądziedzinąwNinatece.Wciągudekadyzarejestro-

waliśmywielespektakli–wewspółpracyzteatramioraztelewizjąpubliczną,m.in.„(A)pollonię”,

„Burzę”i„Kruma”KrzysztofaWarlikowskiego,„Wymazywanie”KrystianaLupy,„H.”JanaKlaty,

„2007:Macbeth”GrzegorzaJarzyny,spektakl„Karski”MagdalenyŁazarkiewicz,„Brancz”wreżyse-

riiJuliuszaMachulskiego,„Rewizor”JerzegoStuhra,„Skutkiuboczne”LeszkaDawidaczyostatni

28


spektaklMarcinaWrony„Ichczworo”.PonadtowramachKolekcjiTeatralnejNinatekiudostępnione

sąarchiwalnespektakletworzącepowojennąhistoriępolskiegoteatru,m.in.:wszystkiespektakle

TadeuszaKantora,twórczośćKazimierzaDejmka,JerzegoGrzegorzewskiego,JerzegoJarockiegoczy

AdamaHanuszkiewicza.Stworzyliśmyjedynemiejscewpolskiminternecie,gdziemożnalegalnie

obejrzećtezdigitalizowanearcydzieła.

OdpoczątkudziałalnościNInAbyłinstytucjąpromującąpolskąanimację–zarównojejcenione

nacałymświeciedziedzictwo,jakitwórczośćnajnowszą.W2008rokukoordynowaliśmyobchody

jubileuszu60-leciapolskiejanimacjiiwłaśniewtymroku,zinicjatywyNInA,powstałMiędzyna-

rodowyFestiwalFilmówAnimowanych„Animator”,któryobecniejestjednymznajważniejszych

wydarzeńtegotypuwEuropie.Stworzyłotowyjątkowąmożliwośćnawiązaniadługofalowej

współpracyzcałymśrodowiskiemistałewsparcietejgałęzitwórczościfilmowej.Nieustannąpo-

pularnościąciesząsięwydawaneprzeznasAntologiePolskiejAnimacji,retroanimacjepubliko-

wanewNinatece,atakżekoprodukcjepopularnychseriali–„Parauszekiprzyjaciele”,„AgiBagi”,

„Baśnieibajkipolskie”.NInAwspieraczołowychpolskichanimatorów–zarównopopularyzującich

dorobek,jakikoprodukującichnoweprojekty.

1.7 Wydawnictwa

NInAwydajewybitne,częstotrudnodostępnedziełapolskiejkulturyaudiowizualnej:muzykę,

filmy,rejestracjespektakliteatralnych,operowych,koncerty,atakżeksiążki.Wszerokiejświado-

mościodbiorcówzaistnieliśmyjakowydawcaniedostępnychdotychczasdziełpolskiegofilmudo-

kumentalnego(seriaPolskaSzkołaDokumentu)orazanimowanego(AntologiaPolskiejAnimacji).

Doseriikinematograficznychwkrótcedołączyływydawnictwamuzyczne(zarównoaudiowizualne

–np.DVD„FestiwalMuzykiPawłaSzymańskiego”,„KronosQuartet:KwartetyPolskie”,jakiCD–

m.in.zmuzykąStanisławaRadwanaczyPawłaMykietyna)orazteatralne(seria„PolskiSzek-

spirwspółczesny”,prezentującarejestracjetakichspektakli,jak:„2007:Macbeth”Grzegorza

Jarzynyczy„Burza”KrzysztofaWarlikowskiego,wydawnictwo„Teatr.Różewicz”,rejestracjeoper

wreżyseriiMariuszaTrelińskiego:„KrólRoger”i„OrfeusziEurydyka”).Zczasemrozszerzyliśmydzia-

łalnośćowydawnictwaautorskie,przekraczająceobowiązującenarynkustandardy.

29

Wydawnictwa

NInAjestprekursorem,jeślichodziowydawanie,przyużyciunajnowszychosiągnięćtechnolo-

gicznych,najwspanialszychdziełpolskiejmuzyki.W2011rokuukazałosięwydawnictwo„Madein

Poland”.Tounikatowewydaniesiedmiuutworówwybitnychpolskichtwórcówmuzykiwspółczesnej

winterpretacjachczołówkiświatowychwykonawców.NapłytachwformacieDVD+Blu-ray+Blu-ray

-3DznalazłysięutworyWitoldaLutosławskiego,KazimierzaSerockiego,KrzysztofaPendereckiego,

HenrykaMikołajaGóreckiego,PawłaSzymańskiego,PawłaMykietynaiAgatyZubel.Byłatopierwsza

naświeciepłytawtechnologii3Dzmuzykąartystyczną.Wstyczniu2014rokuukazałosięsześcio-

płytowewydawnictwozniepublikowanymidotejporynagraniamiprzedstawiającymitwórczość

WitoldaLutosławskiegownowym,szerszymkontekściekulturowymispołecznym,przygotowane

specjalnienazakończenieobchodówRokuWitoldaLutosławskiego.Tomom:„historia”,„nowocze-

sność”,„znaczenia”,„codzienność”,„symfonika”i„film”towarzyszątekstypolskichmuzykologów

młodegopokolenia.

Choćwostatnichlatachkontynuujemydziałalnośćwydawniczą,jestonacorazbardziejsprzę-

żonazmożliwościamiudostępnianiawinternecie.PocząwszyodDVD„PolskaSzkołaDokumentu:

MarcinKoszałka”,przezkolejnetomy(AndrzejTitkow,BogdanDziworski),ażpowydanywspólnie

zkrakowskąCricotekąspektaklTadeuszaKantora„Umarłaklasa”czydokumentDorotyKędzierzaw-

skiejiArturaReinharta„Innyświat”–większośćwydawanychiwspółwydawanychprzezNInAdzieł

muzycznychiaudiowizualnychistniejewpodwójnejformie:nanośnikuiwsieci.Strategiatazyskuje

dużeuznanieodbiorców–kolekcjonującychwydawnictwapłytowe,aletakżeoczekującychnieogra-

niczonegowczasieiprzestrzenidostępudotreści.

Niszowewytwórniepromującepolskichartystówmuzycznych–takiejakLADOABC(wśród

współwydanychtytułówznalazłysięm.in.„Polonezy”i„Mazurki”MarcinaMaseckiego,„J.S.Bach:

Partityklawesynowe”MałgorzatySarbak),ART2Music(„Mamut”BartoszaWaglewskiegoiPiotra

Waglewskiego,„Dobrywieczór”VooVoo)czyForTune(pieśniwielkopostne„Stwórcołaskawy”

MariiPomianowskiej,„InspiredbyLutosławski.GrażynaAuguścikOrchestar”)niemiałybyszans

narealizacjęswoichprzedsięwzięćbezwsparciaNInA.Ichtwórcysąregularnienagradzani,aużyt-

kownicyNinatekimogą,częstojakopierwsi,wysłuchaćutworówwbezpłatnymdostępie.NInAwy-

dałtakżegłośnepłytyzPolskimRadiem(„Requiemludowe”AdamaStrugaiKwadrofonik,„1976:

ASpaceOdysseyZbigniewWodeckiwithMitch&MitchOrchestraandChoir”),atakżenajważ-

30


niejszymifirmaminaświatowymrynkuwydawniczym–Decca/Universal(„15StudiesforOberek”

wwykonaniuPiotraOrzechowskiego–Pianohooligana).

SzczególnymrodzajemwydawnictwNInAsąksiążki,które–choćopierająsięnasłowie,anie

naprzekazieaudiowizualnym–wznaczącysposóbposzerzająpojmowaniemisjiNInA,dostarcza-

jącnowejwiedzy,świeżychkontekstówdoanalizykulturytransmedialnej,znaczeniaarchiwów

orazszerokorozumianejwspółczesnejkulturyartystycznejkraju.Od2014rokupodszyldemdwu-

tygodnik.comukazałysię:„Alfabetnowejkultury”MirosławaFiliciakaiAlkaTarkowskiego,zbiór

felietonówwybitnejhistoryczkisztukiMariiPoprzęckiej(„Naoko”),wybórminiaturprozatorskich

MaciejaSieńczyka(„Wśródprzyjaciół”),tomwywiadówAdamaPluszkiztłumaczami(„Wteiwewte”)

orazprzekrojowapublikacjapoświęconakulturzecyfrowej(„Efektekranu”).Materiałytepochodzą

zdwutygodnik.com,wskazującnaważnąkulturotwórcząrolętegomagazynu.Ponadtow2015roku,

wewspółpracyzwydawnictwemsłowo/obrazterytoria,ukazałsię„Leksykonarchiwumafektywne-

go”.Tozapisdwudziestupięciuspotkańzmateriałamiwybranymiprzezzaproszonychartystówipisa-

rzy,którzypokazują,żearchiwumjestżywąprzestrzenią,gdzieprzeszłośćiprzyszłośćwspółistnieją

iinspirująnieustannądebatę.DziękimiędzynarodowymkontaktomInstytutznalazłwydawcęksiąż-

kiwjęzykuangielskim.UkażesięonanakłademprestiżowegobrytyjskiegowydawnictwaIntellect

latem2017roku.

1.8. Współpraca międzynarodowa

Noweformatykulturyaudiowizualnejorazwiążącesięztymzmianyzachowańiprzyzwyczajeń

publicznościsątematemmiędzynarodowejdebatyozmianiepojęciauczestnictwawkulturzeipoja-

wiająsięwwielubranżowychkontekstach,zarównorynkuaudiowizualnego,jakedukacjimedialnej

iobywatelskiej.NInAuczestniczywtejdyskusjinarozmaitychmiędzynarodowychforach,wycho-

dzącnaprzeciwoczekiwaniomswoichodbiorcówiwymieniającsiędoświadczeniamizeświatowymi

ekspertami.

Wzakresiewspółpracymiędzynarodowejłączymysiłyz najważniejszymiinstytucjamiświato-

wymiieuropejskimi,działającymiw obszarzekulturyaudiowizualnej,archiwizacji,digitalizacji

iudostępniania.Jesteśmyczłonkiemwielusieci,anaszymipartneramistrategicznymisąinstytucje

31

Współpracamiędzynarodowa

oznaczącymdorobkudlaświatowegodziedzictwaaudiowizualnego.

1.8.1. Współpraca multilateralna

OdpoczątkudziałalnościNInA,zgodniezestatutowymizapisami,nasząambicjąjestkonsekwent-

neangażowaniesięwsiecieksperckieiprojekty,mającenaceluochronęiinnowacyjneudostępnianie

polskiegocyfrowegodziedzictwawkrajowym,aletakżemiędzynarodowymkontekście.Odbywasię

tonawielupłaszczyznach–globalnej(FIAT/IFTA),europejskiej(Europeana,EUscreen)orazregional-

nej.KażdyzobszarówwspółpracyotwieraNInAnanoweinspiracje,wymianędoświadczeńiwspólne

badanietrendów.

Od2010rokujesteśmyczłonkiemŚwiatowejFederacjiArchiwówAudiowizualnychiTelewi-

zyjnychFIAT/IFTA.Dajetomożliwośćczerpaniaznajlepszychwzorcówiwymianydoświadczeń

wzakresiedigitalizacji,archiwizacji,udostępnianiaiponownegowykorzystywaniamateria-

łówaudiowizualnychwmiędzynarodowymgronieeksperckim.Nasireprezentanciuczestniczyli

wkonferencjachFIAT/IFTAwTurynie,Dublinie,Londynie,Dubaju,AmsterdamieiWiedniu.

WLondynieprezentowaliśmyautorski„know-how”NInAwzakresiewspółpracykoprodukcyjnej

instytucjikulturyocharakterzearchiwumznadawcamipublicznymi.W2014rokuzostaliśmyno-

minowanidonagrody„TheMostInnovativeUseofArchive”,najważniejszejbranżowejnagrodyna

światowąskalę.PootwarciunowejsiedzibyprezentowaliśmyNInApodhasłem„WhereCultureme-

etsArchives.Institutionforonlineandofflineaudiences”.

W2016rokutoNInAbyłagospodarzemiwspółorganizatorem40.jubileuszowejkonferencjiFIAT/

IFTAwdniach12-15.10.2016,wktórejudziałwzięłoponad200ekspertówwzakresiedigitalizacji,ar-

chiwizacji,nowychtechnologiiiudostępnianiazcałegoświata.ByłtodowóduznaniadziałańNInA

jakowyjątkowejinstytucjikultury–organizatoralicznychwydarzeńikongresów.Byłatopierwsza

konferencjatejorganizacjiodbywającasięwEuropieŚrodkowo-Wschodniej.Jejhasłoprzewodnie

brzmiało:„RethinktheFutureofAV”.Wystąpilinaniejliderzybranżynowychmediówiarchiwów.

Podczaskonferencjiodbyłysięteżwyborynowegozarządu.PodczasuroczystejgaliwTeatrzeStudio

przyznanocoroczne nagrody FIAT/IFTAArchiveAchievementAwards.

32


Napłaszczyźnieeuropejskiej,pozazaangażowaniemwkooperacjeprojektowe(októrychmowa

wrozdziale3),NInAskuteczniebudujeswojąsilnąpozycję,aktywniedziałającwsieciach,skupia-

jącychekspertówzwiązanychzochronąiudostępnianiemcyfrowegodziedzictwakulturowego.Po

pozytywnieocenionymprzezKomisjęEuropejską,zakończonymwlutym2016projekcieEUscreenXL,

mającymnacelupowiększenieipromowanieaudiowizualnychzbiorównaplatformieeuropeana.

euoraznaportalueuscreen.eu,NInAdalejaktywniedziaławeuropejskiejsiecinadawcówibada-

czymediów.Odmarca2016,wwynikugłosowaniawszystkichczłonkówkonsorcjum,przedstawiciel

NInAzasiadawzarządzieFundacjiEUscreen.SiećEUscreenmaponaddziesięcioletniedoświadcze-

niewspólnejpracy.Natymwiększeuznaniezasługujefakt,żeponiespełnatrzyletniejwspółpracy

zaangażowanieiwkładInstytutuwrozwójEUscreenzostałydocenioneizaowocowaływyboremdo

oficjalnychstrukturzarządzającychdalszymrozwojemsieci.

WramachbezpośredniejwspółpracyzSieciąEuropeana,od2015roku,przedstawicielNInA

(jakojedynyzPolski)uczestniczywpracachmiędzynarodowychzespołówekspertów,którychza-

daniemjestm.in.wypracowanierekomendacjidlaEuropeanywzakresieulepszeniakomunikacji

wewnątrzSieciEuropeana,skupiającejsetkieuropejskichinstytucjiorazusprawnienieagregacji

iwykorzystania,równieżdocelówedukacyjnych,zgromadzonychnaplatformieEuropeanazbiorów

audiowizualnych.

DoceniającbliskąiowocnąwspółpracęInstytutuzeuropejskimipartnerami,MKiDNpowierzyło

NInArealizacjęprojektuinformacyjnego„TuEuropeana”,mającegonaceluupowszechnianiewPol-

scewiedzyozgromadzonychwEuropeaniezasobacharchiwalnych.Projektzostałzrealizowanyjesie-

nią2016rokuiobejmowałm.in.działaniawarsztatowewLublinieiPoznaniu.Motywemprzewodnim

koordynowanychprzezNInAdziałańjestponownewykorzystanietreściarchiwalnychwedukacji

iszerokorozumianychprzemysłachkreatywnych.Działanie,wznacznierozszerzonejformule,ma

byćkontynuowanew2017rokuwpostaciseriidziałańwarsztatowychwewspółpracyzPCSS,Mu-

zeumNarodowymwWarszawieiNAC.SzczegółowyprogramzostałprzesłanydoMKiDNiczekana

decyzjędotyczącądofinansowania.

ZewzględunapołożeniegeograficznetrudnoprzecenićnaszeczłonkostwowBałtyckiejRadzie

ArchiwówAudiowizualnych(BAAC),zrzeszającejpodmiotypubliczne(od2010rokutakżeprywatne),

33

zainteresowanewymianąwiedzyeksperckiejwzakresiearchiwizacjiiudostępniania.Organizacjata

wspierawspółpracęnaszczeblupublicznym,prywatnymimiędzysektorowymwzakresiepozyskiwa-

niaarchiwówiichwykorzystywania,poto,byposzerzaćświadomośćhistorycznąikulturowąregio-

nubałtyckiegoiSkandynawii.NInAbędzieorganizatoremigospodarzemkonferencjiw2017roku.

1.8.2. Współpraca bilateralna

FrancuskiNarodowyInstytutAudiowizualny(Ina),zktórymodmomentupowstaniaNInA

utrzymujeścisłąwspółpracęibliskierelacje,jestnaszympartneremnawieluobszarach.Jakoświa-

towyliderwdziedziniearchiwizacjicyfrowejiwykorzystaniazasobówaudiowizualnychInastał

siędlapodobnychorganizacjipunktemodniesieniawzakresieinnowacjitechnologicznych.Poza

digitalizacjąiarchiwizacjąInaudostępniaswojearchiwaróżnorodnymikanałami,takżeinterne-

towymi.ModelfunkcjonalnyNInAopierasięnadobrychwzorcachstrategiifrancuskiegoinstytu-

tu,któredziękilicznymkonsultacjomiszkoleniomprzełożyliśmynapolskigrunt,stającsiędla

Inapartneremwspólnychdziałańiprojektów(EUscreenXL,FIAT/IFTA,MusicinMovementiinne).

BliskąwspółpracęprzypieczętowałanominacjaMathieuGalleta(wmomenciepowołaniapełniącego

funkcjęprezesaIna)doRadyProgramowejNInA.

Naszymważnympartneremwdialoguokierunkachrozwojuinstytucjijestteżholenderskiinsty-

tutSoundandVision,zktórymodlatprowadzimywspółpracęstrategiczną.Jejefektamisąliczne

wspólneprojektyiwymianawiedzyeksperckiej.JanMüller,dyrektorInstytutuiprezesŚwiatowej

FederacjiArchiwówAudiowizualnychiTelewizyjnychFIAT/IFTA,jestczłonkiemRadyProgramowej

NInA,apracownicyrozmaitychdziałówregularniewystępująnaorganizowanychprzeznaswyda-

rzeniachiseminariach.Wspólnierealizujemyteżprojektyspecjalneidużeprojektyeuropejskie,jak

np.wspomnianyjużEUScreenXLczyMusicinMovement.W2016rokuNInAzostałkoordynatorem

jednejzodsłonzapoczątkowanegoprzezHolenderskiInstytutSound&VisioncykluRE:VIVE(http://

revivethis.org/).JejrezultatemjestzrealizowaneprzezHattiVatti,jednegoznajgłośniejszychobec-

nietwórcówmuzykielektronicznejwPolsce,nowenagraniemuzycznebazującenamateriałach

zarchiwumNInA.Celemprojektujestpokazaniemocyarchiwówjakoźródłainspiracjidlanowych

tworówkultury.

Współpracamiędzynarodowa

34


Tym,cowyróżniaInstytutSoundandVisionspośródinnychsiostrzanychinstytucjiarchiwalnych

odpowiedzialnychzaupowszechnianiedziedzictwaaudiowizualnegojest–obokniezwykleprężnego

DziałuEdukacjiiBadańukierunkowanegonakreacjęiarchiwizacjęinnowacyjnych,interaktywnych

projektówaudiowizualnychigier–cieszącesięogromnąpopularnościąmuzeummediów.Otwiera-

jącdlapublicznościzmodernizowanybudynekA,NInArównieżpostawiłnadynamicznyprogram,

angażującyróżnegrupyodbiorców.EkspercizSoundandVisionregularniedzieląsięswoimido-

świadczeniamiidobrymipraktykamipodczaswydarzeńorganizowanychprzezNInAikażdorazowo

podkreślająoryginalnośćprofilunaszejinstytucji.

1.8.3. Międzynarodowe działania w Polsce

ObserwującnowekierunkiprezentacjiitworzeniatreściaudiowizualnychNInApodjąłsięroli

opiekunaipartneranowopowstającychdzieł,stającsięprzestrzeniądyskusjioprzyszłościmediów,

nowychsposobachnarracjiinowychtechnologiachwkulturze.Skupiamywokółsiebieorganizacje

imiędzynarodowesieci,któremająteżswojezrzeszeniawPolsceiwWarszawie.

Odsamegopoczątkuprojektujesteśmywspółorganizatorempolskiejedycjimiędzynarodowego

wydarzeniaLearnDoShare,założonegonaColumbiaUniversity,skupionegonawymianiewiedzy

idobrychpraktykwzakresiekreatywnegowykorzystaniastorytellinguinowychtechnologiido

działańnarzeczdobrapublicznego.Wprogramiepolskichwydarzeńwystępowaliprzedstawiciele

UNESCO,liderzytransmedialnychdziałańRadioFrance,pionierzyrynkuproducentówdlawirtualnej

rzeczywistości(zarównonagruncieeuropejskim,jakpolskim),czytwórcyuznanychprojektówinte-

raktywnych,jaknp.zaangażowanaspołeczniegraChernobylVRProject,któramiaławNInAoficjalną

premierę.JesteśmyteżpartneremstrategicznymStoryCode Warsaw,międzynarodowejspołeczności,

skupiającejosobyposzukującenowoczesnychformnarracji.Tematemspotkańsąnowetechnologie

(rozszerzonaiwirtualnarzeczywistość,internetrzeczy)inarzędzia,któremożnawykorzystaćdo

opowiadaniahistoriiiangażowaniawnieodbiorcówpoprzezinnowacyjneaudiowizualneprodukcje.

SpotkaniaStoryCodeodbywająsięw20miejscachnaświecie(m.in.NowyJork,Paryż,Berlin,Londyn,

Bruksela)igromadząsetkientuzjastównowoczesnychformstorytellingu.

NInA,jakoinstytucjawspierającaprzemysłykreatywneinowetechnologiewkulturze,wyróżnia

35

ProgramWieloletniKultura+

sięwwarszawskimklastrzeEUNIC(EuropejskimStowarzyszeniuNarodowychInstytutówKultury).

Odwielulatangażujemysięwlicznekonferencjeorganizowanewewspółpracyzczłonkamizrze-

szenia.Wpaździernikuodbędziesiękolejna,współtworzonaprzezNInAwrazzPolsko-Japońską

AkademiąTechnikKomputerowychieuropejskimiinstytutamikultury,międzynarodowakonferencja

„Laughter”,poświęconarolipoczuciahumoruwkomunikacji,rozwiązywaniuproblemówikonfliktów

wczasachrosnącejautomatyzacjirelacjispołecznych. Przykładamiwcześniejszychmiędzynarodo-

wychinicjatywpodejmowanychprzezNInAwstrukturzeEUNICbyłym.in.konferencja„MoreEuro-

pe”,dotyczącaspołeczeństwaobywatelskiegoikulturowejtożsamościnarodowejwEuropie;niezwy-

kleopiniotwórczadlarynkuedukacjikonferencja„OdAlamakotadoe-matury”,podejmującatemat

estetykiprojektowaniapodręczników,wydawnictwiinternetowychportaliedukacyjnych(jaknp.

MuzykotekaSzkolna),konferencjadotyczącaprojektowaniawkomunikacjiwizualnej„Thinkingin

VisualCommunication”,zudziałemm.in.OlivieroToscaniegoczyzorganizowanawsiedzibieNInA

wpaździerniku2016rokukonferencja„LaughterinVisualCommunication”poświęconarolipoczucia

humoruwkomunikacjiirozwiązywaniukonfliktów.

Podejmowanealianseowocująkolejnymiinicjatywami,związanymizpokrewnymimisjami.Dzięki

współpracyzawiązanejwramachdziałańEUNIC,nazaproszeniePolsko-JapońskiejAkademiiTechnik

KomputerowychNInAbyłwewrześniupartneremiwspółgospodarzemświatowegokongresuAtypI

–MiędzynarodowegoStowarzyszeniaTypograficznego(AssociationTypographiqueInternationa-

le).ATypIzrzeszaprojektantówfontów,typografów,producentówidystrybutorównośnikówpism

ioprogramowaniakomputerowegoużywanegowprojektowaniupismanaekrany.Wzwiązkuztym

wydarzeniemzaplanowaliśmyścieżkępoświęconątworzeniuliternictwadoprojektówinterneto-

wychiprodukcjiaudiowizualnych.

1.9 Program Wieloletni Kultura +

ProgramWieloletniKultura+byłuchwalonymprzezRadęMinistrówwieloletnimprogramem

rządowymnalata2011-2015,któregooperatoremzramieniaMinisterstwaKulturyiDziedzictwa

NarodowegobyłNarodowyInstytutAudiowizualny.Celemprojektubyłakompleksowa,obejmująca

potencjałizasobywielupodmiotówdigitalizacjapolskiegodorobkukulturowego.Wjegoramach

koordynowaliśmyprogramywspierającecyfryzację,archiwizacjęiudostępnianiezasobów.Przyczy-

36


niłosiętodomodernizacjisektoraiuratowaniawielubezcennychzasobów.

NInApełniłzarazemfunkcjęCentrumKompetencjiwzakresiedigitalizacjimateriałówaudiowi-

zualnych.WrazzpozostałymiczteremaCentramiKompetencji:BibliotekąNarodową(wzakresie

digitalizacjiobiektówbibliotecznych),NarodowymArchiwumCyfrowym(digitalizacjamateriałów

archiwalnych),NarodowymInstytutemMuzealnictwaiOchronyZbiorów(digitalizacjaobiektów

muzealnych),NarodowymInstytutemDziedzictwa(digitalizacjazabytków),byliśmywspółodpowie-

dzialnizawypracowanieodpowiednichstandardówdigitalizacjipolskiegodziedzictwakulturowego

iopracowaniepolitykidigitalizacyjnejwramachpriorytetu.

WciągupięciulatdziałaniaPWKultura+zrealizowano187projektów,wykonanoponad

76 300 000skanów,aponad64 000 000zostałoudostępnionychwinternecie.Dziękiprogramowi

powstało50pracownidigitalizacyjnych,udostępnionoirozszerzonokolekcjemuzealnewinternecie

izrekonstruowanonajwiększedziełapolskiejkinematografii.BudżetProgramuwynosił120milio-

nówzłotych,zczegonarealizacjępowyższychprojektówprzyznanodotacjenaponad79milionów.

ZdofinansowaniawramachPWKultura+,PriorytetDigitalizacjaskorzystałołącznieponad80in-

stytucji–orazniezliczonaliczbaodbiorców.

PriorytetDigitalizacjawramachProgramuWieloletniegoKultura+powstałprzedewszystkim

wceludigitalizacjizasobówkulturypoprzezzakupsprzętudodigitalizacji,samprocesdigitaliza-

cjiorazcyfroweupowszechnianiezdigitalizowanychzbiorówaudiowizualnych,bibliotecznych,

muzealnych,zabytkóworazzbiorówarchiwalnych.Dziękitemuposzerzonydostępdokultury

zyskalizwłaszczamieszkańcywsiimałychmiast. Wśródwnioskówrozpatrzonychpozytywnie

wlatach2010-2015znalazłysiębardzozróżnicowaneprojekty. Częśćzasobówprogramuprzezna-

czononadziałaniawsektorzeaudiowizualnym,gdzieinstytucjetakiejak:WytwórniaFilmówDo-

kumentalnychiFabularnych, StudiaFilmowe:Zebra,ToriKadrdokonałyrekonstrukcjicyfrowej

dziełpolskiejkinematografiiorazfilmówdokumentalnych.BeneficjentamiPWKultura+byłytak-

żeinstytucjenarodoweorazArchiwaPaństwowe. Wramachwieludofinansowanychprojektów

możnawymienićMuzeumPałacuJanaIIIwWilanowie,którestworzyło światowejklasyPracownię

DokumentacjiTrójwymiarowej,dysponującąnajnowocześniejszymsprzętem.RównieżMuzeum

NarodowewWarszawieorazNarodowyInstytutFryderykaChopinadziękipozyskanymśrodkom

37

NInA jako marka

mogłyrozpocząćsystemowądigitalizacjęposiadanychzbiorów.

ProgramWieloletniKultura+,PriorytetDigitalizacjaodpoczątkuistnieniakładłrównieżduży

nacisknadigitalizacjęiudostępnianiezasobówinstytucjizajmującychsiędziedzictwemlokal-

nymiregionalnym.DotacjewramachPWKultura+otrzymałowieleinstytucjisamorządowych,

wśródnichmożnawymienić:BibliotekęŚląskąwKatowicach,gdziedigitalizacjipoddanowybrane

czasopismaukazującesięnaterenieGórnegoŚląskawlatach1887-1939,orazMuzeumZiemi

Prudnickiej,gdziezdigitalizowanoiopublikowanowielkoformatowepapierowewzornikitkackie,

któresąjedynymtakimzbioremwPolsce.

Wlatach2009–2013NInAorganizowałlubbyłinstytucjązarządzającądlainnychprogramów,

którychcelembyłaochrona polskiegodziedzictwakulturowego.Wroku2009NInAzarządzaliśmy

ProgramemMinistraKiDN„ZasobyCyfrowe”Priorytet3„Digitalizacjamateriałówarchiwalnych”,

wramachktóregodofinansowanieotrzymało28instytucji.CelemProgramuZasobyCyfrowebyła

rozbudowainfrastruktury,digitalizacja,przechowywanieiudostępnieniemateriałówarchiwalnych.

Wlatach2011-2012zrealizowaliśmydwanaborydoprogramuwłasnego„Dziedzictwocyfrowe”,

wktórym44instytucjeotrzymałydofinansowanienazadaniawspierająceprzedsięwzięciamają-

cenaceluzwiększeniedostępudozasobówdziedzictwakulturowegoinaukowego,atakżejego

ochronęwformiecyfrowej.KolejnymprogramemwłasnymNInAbyłrealizowanywlatach2012–2013

Program„ArchiwistykaSpołeczna”,któregozałożeniembyłowspieranieprzedsięwzięćmającychna

celupodniesieniejakościgromadzenia,przechowywania,opracowaniaorazupowszechnienianie-

państwowegozasobuarchiwalnego.WramachrealizacjidwóchedycjiProgramudotacjeotrzymało

21beneficjentów.

1.10 NInA jako marka

NInAodponaddekadyzajmujesięutrwalaniem,archiwizacjąiupowszechnianiempolskiego

dziedzictwaaudiowizualnego.Dziesięciolecieistnieniaobchodziliśmy,rozszerzajączakresswojej

działalnościoprogramstacjonarny,realizowanywnowootwartymdlapublicznościbudynkuprzy

ul.Wałbrzyskiej3/5wWarszawie.Dziesięćlatdlaukształtowaniarozpoznawalnej„marki”instytucji,

38


organizacjiczyfirmytookresoptymalny,będącyprzedewszystkimczasemwytężonejpracy,badań,

rozwijaniapasjipoznawczej,inicjatywytwórczej,zdolnościuczeniasięireagowanianazmieniające

sięnieustannieśrodowiskonowychtechnologiiikulturycyfrowej.CelemkompleksowychdziałańIn-

stytutujestopisywanieitłumaczenietejrzeczywistościiwykorzystywaniejejmożliwościwsposób,

którypozwolijaknajefektywniejotworzyćodbiorcomiużytkownikomdostępdobogatychzasobów

narodowegodziedzictwaaudiowizualnego.

RozpoczęliśmydziałalnośćjakoPolskieWydawnictwoAudiowizualne(PWA) publikacjąDVD

zezrekonstruowanymicyfrowofilmamidokumentalnymiKrzysztofaKieślowskiego.Wydającko-

lejnemonografiepolskichtwórców,„Antologiępolskiejanimacji”czy„Antologiępolskiejanimacji

eksperymentalnej”,zdobyliśmyzaufanierzeszodbiorców,awprowadzającpowszechnądystrybucję,

ułatwiliśmydostępdokulturytakżetym,którzynacodzieńniemielitakiejmożliwości.

Kolejnewydawnictwazseriibyływyczekiwanecorazbardziejniecierpliwie,awydarzeniatakiejak

FestiwalMuzykiPawłaSzymańskiegoczyobchody60-leciapolskiejanimacji,zapewniłyinstytucji

szerokąrozpoznawalnośćistałemiejscenakulturalnejmapiePolski,pokazującpotencjał,jakim

dysponuje.ZostałondostrzeżonyiwykorzystanyprzezMinisterstwoKulturyiDziedzictwaNaro-

dowego,któreprzekształciłoPolskieWydawnictwoAudiowizualnewNarodowyInstytutAudiowi-

zualny,poszerzającjegomisjęokolejnekompetencje–digitalizację,archiwizacjęiupowszechnianie

narodowegodziedzictwaaudiowizualnego.OznaczałotopowierzenieNInAroliinstytucjieksperckiej

icentrumkompetencjiwtymzakresie.

Konsekwentnierealizujemymisjękulturotwórczą, angażującsięwrejestracjespektakliipo-

pularyzacjęwspółczesnegopolskiegoteatruwformieaudiowizualnej,m.in.poprzezwydanie

serii„PolskiSzekspirwspółczesny”iwspieraniepolskiejmuzykiwspółczesnej,angażującsiępro-

dukcyjniewlicznepublikacjemuzyczne.Kolejneprojektyiseriewydawniczewzmacniająpozycję

irozpoznawalnośćInstytutu.PrzyczyniłosiędotegotakżeprzyznanieNInAfunkcjioperatora

PWKultura+PriorytetDigitalizacja(wcześniejWPRKultura+PriorytetDigitalizacja)iCentrum

Kompetencjiwzakresiedigitalizacjimateriałówaudiowizualnych.

Uruchomienie,prawierównoleglezprzekształceniemPWAwNInA,magazynuokulturzeDwuty-

39

NInA jako marka

godnik.com,byłokolejnymkrokiempozycjonującymInstytutwświadomościjużnietylkowidzów

czyuczestnikówwydarzeńartystycznych,aletakżeużytkownikówinternetuorazpokazującymau-

tentycznezaangażowaniewświatkulturycyfrowej,chęćjegopoznawaniaikomentowania.Dwu-

tygodnik.comodsiedmiulatnieustanniesięrozwijaizyskujenowychczytelników.Stworzyłwokół

siebiesilnąśrodowiskowogrupędziennikarzy,publicystów,ekspertówitwórców.Opotrzebieme-

dium,którekomentuje,opiniuje,poruszatematyczęstonieobecnewtradycyjnychśrodkachprze-

kazu,najlepiejświadcząstatystykiinagrody.W2013rokuDwutygodnik.comuzyskałprestiżową

nagrodęPolskiegoInstytutuSztukiFilmowejwkategorii„Najlepszyportalinternetowy”,byłteż

nominowanydonagrodyMediaTory.W2014rokuzostałwyróżnionyGwarancjąKulturyTVPKultura

wkategorii„Kulturawsieci”,przyznanąprzezpublicznośćwgłosowaniuinternautów„zaprowadze-

nieinternetowegoczasopisma,dostarczającegoopiniotwórczychtekstówiznoszącegosztuczny

podziałnakulturęwysokąipopularną.Zaautorskipazuriniezależnośćsądów,awszczególnościza

przypominanie,jakważnydlażyciakulturalnegojestwnikliwyesejkrytyczny”.W2016rokuliczba

unikalnychużytkownikówosiągnęłapułap800tysięcy,dziękiróżnorodnościpodejmowanychtema-

tówireagowaniunazmiennepotrzebyczytelników.

Oboksilnegozaangażowaniawprocesdigitalizacjiirekonstrukcjicyfrowej,działańkulturotwór-

czychocharakterzeaudiowizualnymipublicystykikulturalnej,Instytutodpoczątkuswojego

istnieniazgłębiazagadnieniazwiązaneznowymitechnologiamiikulturącyfrową.Kultura2.0

stałasięhasłemdorocznejkonferencji–początkowobranżowej,zrokunarokprzyciągającejco-

razliczniejsząpubliczność–przekształconejpokilkulatachwfestiwalKultury2.0.Porazkolejny

wNInAjakopierwsipodjęliśmytematiwyzwaniaopowiadaniaowspółczesnymświecie,zyskując

szybkoopinięinstytucjispecjalizującejsięproblematycenowychtechnologiiwkulturzeiżyciuspo-

łecznym.

Dziękiwielodyscyplinarnemuzaangażowaniuiszerokiemuspektrumdziałańwśrodowiskucy-

frowymNInApowierzonorolękoordynatoraKrajowegoProgramuKulturalnegoPolskiejPrezyden-

cjiwRadzieUEorazorganizacjęEuropejskiegoKongresuKulturyw2011roku.Wizerunkowobył

tomomentprzełomowywbudowaniuświadomościmarkiiobecnościnaareniemiędzynarodowej.

Miałniebagatelnywpływnautrwalenieipostrzeganieinterdyscyplinarnegoiwielowymiarowego

charakterudziałalnościInstytutuiwspółpracyzprzemysłamikreatywnymiwprocesieposzerzania

40


dostępudokulturyaudiowizualnej. Prezentującwatrakcyjnydlapublicznościsposóbnajpopular-

niejszeinajciekawszenurtyrefleksjiokulturzeipraktykikulturalneobecnewówczaswEuropie,

orazstawiającpytaniaoscenariuszerozwojueuropejskiejkultury,zaprezentowaliśmyPolskęjako

ważnegopartnerawmiędzynarodowejdebacie.Ponadto,poprzezwarsztatyprzygotowującedopro-

gramu,zaktywizowaliśmywieleśrodowisk,stającsięichprzewodnikiempoświeciekulturycyfrowej.

Zdobywająciutrwalającpozycjęekspertawzakresiearchiwizacjiidigitalizacjizasobówaudiowi-

zualnychinowychtechnologiiNInA,jakojednazpierwszychinstytucji,podjąłwyzwaniepołączenia

nabytychkompetencjinarzeczudostępniania.PostarciemagazynuDwutygodnik.comidziałaniach

wnurcieitematycefestiwaluKultura2.0,któretoinicjatywyprzygotowałydonowychformodbioru,

uruchomiliśmyportaleudostępniającenarodowedziedzictwoaudiowizualneonline.Dziękiuwolnie-

niuzdigitalizowanychmateriałów,skutecznymdziałaniomkomunikacyjnymiinteresującemupro-

gramowi,docieramyzeswojąmisjądocorazszerszegoibardziejzróżnicowanegogronaodbiorców.

Uruchomionaw2011rokuNinatekaszybkostałasięlideremwniekomercyjnymudostępnia-

niunarodowegodziedzictwoaudiowizualnego.WkonkursieFundacjiWidzialni„Thebestofac-

cessibilityproject2014”,wktórymwyłonionoserwisyinternetowewspierająceideędostępności,

Ninatekaotrzymałanagrodęgłównąjako„podbijającyrynekportalzmultimediamidostosowanymi

dopotrzebosóbniesłyszącychiniewidzących”.Zyskującnaznaczeniu,oddwóchlatpojawiasię,

obokwysokobudżetowychpłatnychserwisów,wkrajowymrankinguserwisówVODmiesięcznika

„Press”,skierowanegodobranżymedialnejireklamowej.

KolekcjespecjalneNinateki,któreoferujązgodniezmisyjnądziałalnościąInstytutuotwarty,

kontekstowydostępdonarodowegodziedzictwaaudiowizualnego,pokazująpionierski,i–jak

dotąd–bezprecedensowymodeludostępnianiaopracowanyprzezNInA,spajającywszelkieele-

mentystatutowychdziałań:digitalizację,archiwizację,współpracęzmediamipublicznymiiOZZ

wsłużbiespołeczeństwuiwimięposzerzeniadostępudodobranarodowego.Dziękikolekcjom

wdowolnymmiejscuiczasiesięgaćmożnapotwórczośćwybitnychprzedstawicielipolskiejmuzyki

współczesnej.SerwisypowstaływoparciuomateriałyarchiwalnePolskiegoRadia,zdigitalizowane

nazlecenieNarodowegoInstytutuAudiowizualnegowramachProgramuWieloletniegoKultura+,

priorytetDigitalizacja,któregoInstytutbyłoperatorem.Zainnowacyjnymodeludostępniania,reali-

41

NInA jako marka

zowanypoprzezkolekcjęTrzejKompozytorzy.pl,oferującąotwartydostępdobazyutworówpolskich

kompozytorówzlicznymiudogodnieniami,któreumożliwiatechnologia,NInAzostałanominowana

donagrodyFIAT/IFTA:TheMostInnovativeUseofArchive–najbardziejinnowacyjnegowykorzysta-

niaarchiwówaudiowizualnych.

Zagadnieniazwiązanezedukacją,wszczególnościedukacjąmedialną,sąważnądziedzinądzia-

łalnościNInA.Szeregaktywnościskierowanychdonauczycieli,animatorówkultury,bibliotekarzy,

archiwistów,sektoraGLAMipublicznościsprawia,żeInstytutjestgłównymadresem,podktórym

szukasięwiedzyzwiązanejzszerokopojmowanąaudiowizualnościąikompetencjamimedialny-

mi.OdpowiedziąnawłączeniemuzykidonauczaniaikontynuacjąupowszechnianiaprzezInstytut

polskiejmuzykiwspółczesnejbyłowdrożenieserwisuMuzykotekaSzkolna,kształcącegoświado-

mychodbiorcówmuzyki.Poprzezprzeprowadzonąw2011rokukampanięMuzykotersi,kierującą

odbiorcówdoserwisumuzykotekaszkolna.pl,Instytutzachęcałdozainteresowaniasięmuzyką,

proponującatrakcyjnetreści,filmy,gryicrossmedioweaktywności,którepodjęliuczniowieitwór-

cy.AtrakcyjnaformaserwisuzostaładocenionainagrodzonaprzezKlubTwórcówReklamy.Suk-

cesemmiędzydyscyplinarnychdziałańNInAwramachMuzykotekiSzkolnejjestspajającyobraz

idźwiękcyklAudiowizje,czyliteledyskidomuzykiwspółczesnejpolskichkompozytorów.Pro-

jektprzyciągnąłpolskichmłodych,docenionychjużreżyserów,którzypodejmujądialogzmuzy-

kąwspółczesną,popularyzującją.Najnowszaprodukcja,„LimbsofSun”autorstwaJacqueline

SobiszewskiiKrzysztofaSkoniecznego,zostałauznanazanajlepszywideoklipwkonkursie

PowiększenieMFFT-MobileNoweHoryzonty.

Konsekwentniewłączamysięwprodukcjeaudiowizualne,zarównofilmowe,jakimuzyczne,

aletakżewprodukcjetelewizyjneiradiowe,przyczyniającsiędowzrosturangiipopularyzacjina-

rodowegozasobuaudiowizualnego.SkromnyfilmkoprodukowanyprzezNInAzeSzkołąFilmową

AndrzejaWajdy„Joanna”wreżyseriiAnetyKopaczzostałnominowanydoOscarawkategoriiNajlep-

szyDokumentKrótkometrażowy,aniskobudżetowydokumentotwórcyStudiaEksperymentalnego

PolskiegoRadia„15stronświata”wreżyseriiZuzannySolakiewiczwygrałTydzieńKrytykiFilmowej

prestiżowegoMiędzynarodowegoFestiwaluFilmowegowLocarno.ProdukcjeTVPiPRwspierane

przezNInAsąrokrocznienagradzanepodczasFestiwaluDwaTeatry.

42


Angażującsięweuropejskieprojektyorazbędącczłonkiemmiędzynarodowychorganizacjiisieci,

takichjakFIAT/IFTAczyEuropeana,NInAkonsekwentniebudujeswójwizerunekpozagranicami

Polski.Od2010rokuaktywniedziałamynaforumfederacjiFIAT/IFTA,prezentującswojedokona-

niapodczasświatowychkonferencji,będącychnajważniejszymibranżowymiforamiwymianymyśli

iidei.JesteśmyaktywnymczłonkiemarchiwówbałtyckichBAAC,regularnieprezentującswojeosią-

gnięciawdziedzinieutrwalaniaiudostępnianianarodowegodziedzictwaaudiowizualnego.

Od2011rokuaktywniewspółpracujemyzFundacjąEuropeana.DziałaniaNInAznaczniewykra-

czająpozazwyczajoweudostępnianiearchiwów.Poprzezzaangażowaniewpracedziałających

wramachFundacjiEuropeanagrupdoradczychorazkoordynacjękrajowychprojektówdedyko-

wanychEuropeanie,staliśmysięlideremwśródpolskichinstytucjikultury,działającychnarzecz

udostępnianiaeuropejskiegodziedzictwacyfrowego.Organizowanaw2015rokudorocznakonfe-

rencjaEUScreenXLwNInApotwierdziłakompetencjeimożliwościInstytutu,ugruntowującpozy-

cjęPolskiiNarodowegoInstytutuAudiowizualnegonaareniemiędzynarodowej.Wyróżnieniem

zainnowacyjnepodejściedoudostępnianiaarchiwówaudiowizualnychiichkulturotwórczego

wykorzystaniaorazdocenieniemnaglobalnąskalędokonańNInAbyładecyzjazarząduFIAT/IFTA

oorganizacjiświatowejkonferencjiFIAT/IFTA2016przezNInAwWarszawie.

PonaddziesięćlatistnieniaInstytutuikonsekwentnychdziałań,którychwspólnymmianowni-

kiemjestaudiowizualność,zaowocowałoumocnieniemrozpoznawalnościNInAiupowszechnieniem

wartości,którereprezentuje,czegonajlepszymwyrazemsąpublikacjewmediach,statystykiportali,

licznieodwiedzającaInstytutzróżnicowanapublicznośćorazdialogzpartneramizagranicznymi

iorganizacjamiozasięgueuropejskimiglobalnym.

43

Projektyeuropejskie

2. PROJEKTY EUROPEJSKIE

Jesteśmyświadomi,żekulturaaudiowizualnanierozwijasięwizolacji,dlategoNInAdziała

wwielukontekstach.Jakoinstytucjaorandzenarodowej,którejpowierzonomisjęzachowania

ipopularyzacjipolskiegodziedzictwakulturyaudiowizualnej,jestpowiązanasieciąrelacjizpart-

nerskimiorganizacjaminacałymświecie.Sątozarównostosunkistrategiczne,opartenawielolet-

niejwspółpracy,pokrewnymprofiludziałalnościiwymianiedoświadczeń,jakirelacjewyrastają-

cezbieżącychprojektów.Częstosątoprzedsięwzięciawieloletnieoinnowacyjnymcharakterze,

wktórychNInAjestjednymzliderówi–zewzględunaswójunikalnyprofil–wyznaczanowe

standardydziałaniainstytucjikultury.

44


2.1 Zmodernizowana siedziba NInA jako instytucja europejska

NapodstawieUmowyodofinansowanienrPOIS.11.02.00-00-060/12(zpóźniejszymizmianami),

dotyczącejrealizacjizadaniazudziałemśrodkówunijnychpn.„ModernizacjabudynkuANarodo-

wegoInstytutuAudiowizualnegowWarszawie”,wramachdziałania11.02priorytetuXIProgra-

muOperacyjnegoInfrastrukturaiŚrodowisko2007-2013,zrealizowaliśmykompleksowyprojekt

modernizacjiobiektuwceluprzystosowaniagodonowychpotrzeborazzapewnieniamożliwości

wypełnianiacelówstatutowych.Przedsięwzięciemiałonacelukompleksowąadaptacjębudynku,

zczasem–wramachzaoszczędzonychśrodków–projektpowiększyłswójzakresointegralnączęść,

jakąjestotwartydziedziniecwrazzgarażempodziemnym,projektorniąizewnętrznymekranem

multimedialnym.

Pozakończeniuprojektupowstałopublicznemiejsce–instytucjadysponującaspecjalnieza-

projektowanymiprzestrzeniami,przystosowanymidopełnieniawszystkichfunkcjistatutowych:

własnymzapleczemdigitalizacyjnym,pracowniamiilaboratoriamibadawczymiorazrekonstruk-

cyjnymi,pomieszczeniamiarchiwalnymiorazprzestrzeniąumożliwiającąplenerowepokazyfil-

moweikoncerty.Infrastrukturawzmodernizowanejsiedzibie,wszczególnościsalakinowo-kon-

ferencyjna,dwiemniejszesalekonferencyjne,atakżesalebadawczeiedukacyjne,zewzględu

namożliwośćzmianyichfunkcjistanowiąbazędoorganizacjiwykładów,warsztatów,konferen-

cjiorazcyklicznychinicjatywskierowanychdośrodowiskzainteresowanychrozwojemmediów

ikulturymedialnej.

WciągukilkunastumiesięcydziałalnościsiedzibaNInAstałasięmiejscemspotkańidyskusjina

tematydotyczącesztukaudiowizualnych,analizyosiągnięćiwymianydoświadczeńpraktyków,

teoretyków,animatorówiekspertówtejdziedziny.Ponadtoutworzonaliniadigitalizacyjna,stu-

dionagranioweisalaodsłuchowastanowiądoskonałeźródłozdobywaniapraktycznejwiedzypod

okiempracownikówInstytutu.Dziękipowstałympowierzchniomwzmodernizowanymobiekciejest

tonietylkoośrodekdigitalizacjiicentrumedukacjiaudiowizualnej,alerównieżotwartearchiwum-

mediateka,służącaspołeczeństwuzainteresowanemupoznaniemzbiorówaudiowizualnych,atak-

żenowoczesnymedialab,ukierunkowanynainnowacyjneprojektyrealizowaneprzeznaukowców,

artystów,programistów.

45

BezpośrednimrezultateminwestycjijestzwiększenieliczbyodwiedzającychInstytut,korzy-

stającychzezdigitalizowanychzbiorów,wzrostliczbywydarzeńkulturalnych,jednymsłowem:

stworzeniemarkowegoproduktukulturowegooznaczeniuponadregionalnym.Wprzestrzeniach

zmodernizowanegoobiekturealizujemyprzedsięwzięciakoncentrującesięnadziałalnościdigitali-

zacyjnej,archiwistycznej,badawczej,edukacyjnejipopularyzatorskiej.Działaniatemającharakter

wielowymiarowyisystemowy.

Wymiernerezultatytegozadaniasąocenianezapomocąnastępującychparametrów:

–liczbyosóbodwiedzającychinstytucję(wymagane60tys.osóbrocznie),

–liczbynowoutworzonychmiejscpracy(wymagane15etatów),

–liczbykorzystającychzezdigitalizowanychzbiorów(wymagane15tys.osóbrocznie),

–liczbywydarzeńkulturalnychzainicjowanychwwynikurealizacjiinwestycji(wymagane20pro-

jektówrocznie).

PozakończeniuinwestycjiInstytut,jakowłaścicielipodmioteksploatującyzmodernizowa-

nąinfrastrukturę,zobowiązanyjestdodochowaniapięcioletniegookresutrwałościprojektu,

cooznacza,żefunkcjebudynkuniemogązostaćpoddanemodyfikacji,mającejwpływnacharakter

iwarunkirealizacjizaplanowanychdziałań.

2.2 NInA w projektach europejskich

W2011rokurozpoczęliśmyprojektowąwspółpracęzFundacjąEuropeana– inicjatywą,

którejmisjazbudowanajestwokółgromadzeniaiudostępnieniawspólnegodziedzictwakulturo-

wegoEuropy.WramachprojektuEuropeanaAwarenesszorganizowaliśmy,międzyinnymi,zbiórki

digitalizacyjnepoświęconeprywatnymarchiwomzwiązanymztransformacją1989roku,przepro-

wadziliśmykonkursremiksowy,zachęcającymłodzieżdokreatywnegoprzetwarzaniaarchiwów

audiowizualnych,współtworzyliśmyplatformęstorytellingowąpoświęconąjednejzważniejszych

polskichgrupteatralnych–AkademiiRuchu.

ZmodernizowanasiedzibaNInAjakoinstytucjaeuropejska|NInAwprojektacheuropejskich

46


W2013rokudołączyliśmydoprestiżowegogronaponadtrzydziestueuropejskichnadaw-

ców,archiwówaudiowizualnychibadaczymediów,skupionychwokółtrzyletniegoprojektuEU-

screenXL.Dotychczas,wramachwspółpracyzEUscreenXL,NInAudostępniłnaportalacheurope-

ana.euponad7000metadanychmateriałówaudiowizualnychoraz1000plikówarchiwalnych(te

ostatniedostępnesątakżenaportalueuscreen.eu),otwierającjetymsamymnaeuropejskich

odbiorców.Dodatkowo,wramachprojektu,odpowiadaliśmyzaszeregdziałańkomunikacyjnych,

wtymorganizacjęwysokoocenionychmiędzynarodowychkonferencji,poświęconychupowszech-

nianiucyfrowychkolekcji,któreodbyłysięwRzymie(2014)iWarszawie(2015).Skutecznasyner-

giazadań„stricte”archiwalnychzdziałaniaminakierowanyminakomunikację,kuratorskąpracę

zarchiwami,byłamożliwadziękiotwartemupodejściuNInA,łączącemuszacunekdodziedzictwa

zdziałalnościąkreatywnegocentrumkultury.

Jesienią2016roku,dziękipozyskanemudofinansowaniuholenderskiegofunduszuMondriaan

Fund,wspólniezeuropejskimipartnerami:holenderskiminstytutemSoundandVision,francuskim

Institutnationaldel’audiovisuelorazestońskimCentrumArvoPärta,Instytutrozpocząłpracenad

kolejnym,długoletnim,nowatorskimprojektem.CelemmiędzynarodowejinicjatywyMusicinMo-

vementjestinnowacyjneupowszechnianiedorobkunajważniejszycheuropejskichkompozytorów

orazwiedzyotym,jakiebyłoichznaczeniewhistoriimuzykiXXiXXIw.Projektjestpomysłem

iinicjatywąNInA–kontynuacjąirozszerzeniemnaskalęeuropejskąmodeluudostępnianiamuzyki

klasycznej,któryodniósłsukceswautorskimserwisieinternetowymInstytutuTrzejKompozytorzy.

Zakładaonstworzeniewirtualnejplatformyzbierającejznaczącączęśćutworówudostępnionych

wformienagrańaudiolub/iwideo,uzupełnionejododatkowąnarrację,bogatedziałaniaedukacyjne

realizowaneonlineiofflineorazdebatyzekspertami.Pilotażowafazaprojektupoleganawypraco-

waniunarracjiinarzędzisłużącychprzedstawieniutwórczościczterechwybranychkompozytorów.

Kolekcjabędzierozbudowywanawzależnościodpozyskaniadalszegofinansowania.Projektidealnie

wpisujesięwambicjeInstytutu,łączącbogactwoarchiwówzrzetelnąnarracjąmuzyczną,zakładając

równieżopracowanieszerokiegokontyngentuedukacyjnego.

W2016zespółNInAopracowałtakże,wramachkonsorcjumkierowanegoprzezFundacjęEurope-

ana,wnioseknaprojektEuropeanaMigrationCollections.WramachgrantuNInAmaszansępozy-

skaćśrodkinaopisymetadanych,digitalizację,pracęredakcyjnądotyczącąarchiwumKrzysztofa

47

KieślowskiegoorazstworzeniekolekcjitematycznychnaEuropeanie.

Ponadto31stycznia2017doprogramuHorizon2020zostałzłożonywnioseknaprojektFilmArts,

dedykowanybadaniuwpływukulturywspółczesnej,wtymfilmowej,narozumienieeuropejskiego

dziedzictwakulturalnegoibudowanielokalnejieuropejskiejtożsamości.Badanie,istotnezpunktu

widzeniazachodzącychwEuropieprzemian,mabyćrealizowanem.in.woparciuodostępnecyfrowe

materiałyarchiwalne.

NInAwprojektacheuropejskich

48


49

3. FUNKCJONALNE ASPEKTY POŁĄCZENIA

NInA,takjakkażdaorganizacja,funkcjonujewwieluplanach–kontekściecodziennejdziałal-

nościprogramowejskierowanejdoodbiorców,wplaniestrategicznym,rozpisanychnalatacelach

ipolachdziałania,atakżewbardzopraktycznymwymiarzerealizacjipowierzonychzadań

wzakresiemożliwościtechnicznych,finansowychiludzkich.Wswojejstosunkowokrótkiej

historiiorazdynamicznymrozwojuinstytucjonalnymNInAwypracowałwielerozwiązańimechani-

zmówpozwalającychnabardzoefektywnedziałanie,uniknięcieniebezpieczeństwarozrostustruk-

tur,racjonalizacjępracyizatrudnienia.Dziękitemubliższyjestmodelowinowoczesnychinstytucji

klastrowych,łączącychwielefunkcjiikompetencji.Modeltenjestjednakmożliwydoutrzymania

przyobecnejspecyficedziałańInstytutuiistniejeuzasadnionaobawa,że–zewzględunaobiektyw-

neograniczenia–staniesięniewydolnywprzypadkuznacznegorozszerzeniajegozadań.

Funkcjonalneaspektypołączenia

50


3.1. Wypracowanie własnych standardów i norm

Jakonowoczesnaorganizacjaprzezostatnielatawypracowywaliśmywdrodzepartycypacyjne-

gozarządzaniastandardyiprocesy,któreplasująInstytutnanajwyższympoziomiepodwzględem

zarządzaniaikomunikacji.ZespółNInAprzezwielelattworzyłunikatoweśrodowisko,któreumożli-

wiałorealizacjępionierskichprzedsięwzięć.Częstowymagałyoneinnowacyjnego,niestandardowe-

gopodejściadozarządzaniaprojektem,łączeniawieluspecjalistycznychkompetencji,współpracy

międzysektorowej,działaniapodpresjączasu.Towłaśniezaangażowanieludziumożliwiłorealizację

ambitnychprojektówwdziedziniekulturyiuczyniłozNInAmiejsceuważanezanowoczesne,od-

powiadającenawyzwanianaszychczasów,którympowinnasprostaćpublicznainstytucjakultury.

Dbająconajwyższestandardypolitykiwewnętrznejinstytucji,dołączyliśmydogronasygna-

tariuszyKartyRóżnorodności7.Różnorodnośćjestfundamentalnąwartościąwspółczesnego

społeczeństwademokratycznego,apolitykarównegotraktowaniaizarządzanieróżnorodnością

przynosiwymiernekorzyściiwpływanastałyrozwójorazinnowacyjnośćorganizacji.Ważną

wartościąwInstytuciejestwzajemnyszacunekilojalnośćwobecorganizacji,dlategowostatnich

latachzostaływypracowaneprocedurychroniąceśrodowiskopracyNInAprzedniepożądanymiza-

chowaniami. PracownicyInstytututoosobypochodzącezróżnychśrodowiskikultur,wykazujące

sięróżnymiumiejętnościamiitalentami,reprezentująceróżnestylemyśleniaipunktywidzeniaoraz

mająceróżnedoświadczeniażycioweizawodowe,dlategocelemNInAjeststworzeniekulturyorgani-

zacyjnejgwarantującejwzajemnewspieraniesięwcodziennychobowiązkach.KartaRóżnorodności

zobowiązujedowdrażaniazasadzarządzaniaróżnorodnościąipolitykirównegotraktowania.Doty-

czytotakichaspektów,jak:płeć,wiek,stanzdrowia,rasa,narodowość,wyznanie,bezwyznaniowość,

przekonaniapolityczne,tożsamośćpłciowa,statusrodzinny,stylżycia.KartaRóżnorodnościjest

ważnymelementemwpływającymnaintegracjęzespołu,wzmacniawzajemnerelacjewewnętrzne

orazidentyfikacjęzmisjąInstytutu.

Jakodowódwypracowaniaiskutecznegowdrożenianajwyższychstandardów NInAuzyskał

wmaju2016poświadczenieskutecznościzarządzaniajakościąwedługnajnowszejmiędzynaro-

dowejnormyISO9001:2015wzakresietrzechkluczowychobszarówdziałalnościNInA:digitali-

7 http://odpowiedzialnybiznes.pl/wp-content/uploads/2016/03/karta-roznorodnosci-2016.pdf

51

zacji,archiwizacjiiudostępnianiazasobówaudiowizualnych.ISO9001tostandardakceptowany

irozpoznawanynacałymświecie.Certyfikatypotwierdzającezgodnośćsystemówzarządzania

jakościązww.normąwydawanesąprzezMiędzynarodowąOrganizacjęNormalizacyjną(ISO).NInA

jestjednązpierwszychinstytucjiwPolsce,któreotrzymałyświadectwozgodnieznajnowszymi

normami.

Planowanezmianyorganizacyjnemogązaprzepaścićdotychczasowydorobekipracęzespołu.

Przedłużeniecertyfikacjiprzypołączeniuinstytucjibędzieniemożliwezewzględunazmianęspecy-

fikidziałalnościorazprocesówwramachnowejstruktury.Oznaczatonietylkobardzodużąstratę

wizerunkową,alerównieżzagrożeniedlajakościprocesówzwiązanychzestatutowymidziałaniami

NInA.

Instytutjesttakżelideremjeślichodziowyznaczaniestandardówwzakresiedigitalizacji.

EksperciNInA,wewspółpracyześrodowiskiemproducenckimifilmowym,stworzyliKatalogDo-

brychPraktykDigitalizacyjnych8zawierającychusystematyzowanekompendiumwiedzydotyczą-

cepojęć,technikistandardówdigitalizacyjnych.Czerpiemywiedzęzarównozrynkurodzimego,

współpracujączekspertamiwtejdziedzinie,jakizdoświadczeńmiędzynarodowych,angażu-

jącsięwdziałaniadotycząceaspektówtechnicznychiarchiwalnychzwiązanychzdigitalizacją

–pozostającwścisłejwspółpracyzfrancuskimodpowiednikiem–INAorazczerpiączdoświadczeń

FIAT/IFTA.

3.2. Działania wizerunkowe związane z otwarciem nowej siedziby

OtwarciezmodernizowanejsiedzibyInstytutubyłopotwierdzeniemponaddziesięcioletnich

działańNInAwsłużbiemisjiudostępnianianarodowegobogactwaaudiowizualnego.Potwierdziło

koniecznośćiefektywnośćprowadzonychdziałańorazutrwaliłopozycjęinstytucjinaareniepolskiej

imiędzynarodowej.Dałorównieższerszepoledowypełnianiapowierzonychzadań.

Przygotowującsiępromocyjniedonowegootwarcia,naspecjalnezamówienieiwdialogu

zpublicznościąujednoliciliśmyiuwspółcześniliśmysystemidentyfikacjiwizualnej.Byłtotrwają-

8 http://www.nina.gov.pl/media/43762/katalog-praktyk-i-standardów-digitalizacji-materiałów-archiwalnych.pdf

Wypracowaniewłasnychstandardówinorm|Działaniawizerunkowezwiązanezotwarciemnowejsiedziby

52


cyprawierokproces,prowadzonyprzezspecjalistów„userexperience”(UX)zważnymzwizerun-

kowegopunktuwidzeniacelem,abypokazującNInAwnowejodsłonieniezaprzepaścićdorobku,

naktóryInstytutpracowałprzezlata,jużrazzmieniającnazwęizakresdziałań.

Uspójnionatożsamośćgraficzna,skupiającapodgłównymznakiemNInAwszystkieportale,

wzmocniłakomunikacyjniemarkęNInA.Odświeżonazgodniezobowiązującymitrendamizostała

równieżstronanina.gov.pl,zmieniająccharakternarepertuarowyikontekstowy,proponującużyt-

kownikomtreścipochodzącezinnychserwisówInstytutu,tematyczniezwiązanezprojektami

odbywającymisięwsiedzibie.Nowoczesnywymiarnowejsiedzibienadałrównież,wypracowany

zpublicznościąispecjalistamiod„wayfindingu”,systemnawigacjipobudynku.Oestetykęozna-

kowaniaiłatwośćporuszaniasięponowychprzestrzeniachNInAzadbałzespółspecjalizującysię

w„userexperience”iStudioProjektoweUVMW,którewcześniejrealizowałoprojektym.in.dlaSta-

dionuNarodowegowWarszawieiStaregoBrowaruwPoznaniu.Wypracowywaniespójnegosyste-

muoznakowaniainowejidentyfikacjiwizualnejInstytutupoprzedziływarsztatyzzespołemNInA.

ProjektzespołuUVMWzostałdocenionyprestiżowymwyróżnieniemBrandingServed,znalazłsię

takżewalbumie„Chois”,wydawanymcorokuwSzanghaju,któryprezentujenajlepszepracezcałego

świata.

Otwarciedlapublicznościnowocześniewyposażonejsiedzibybyłobardzoważnymmomentemdla

instytucji,któraprzezdziesięćlatkonsekwentniebudowałaswojąrolęiznaczeniewzmieniającym

sięnieustannieśrodowiskunowychtechnologiiikulturycyfrowej.Byłotorównieżdużewyzwanie

związanezfaktem,żezinstytucjipublicznejpowołanejwceludigitalizacji,archiwizacji,udostęp-

nianiaorazpromocjinarodowegodziedzictwaaudiowizualnego,przekształciliśmysięnowecentrum

kulturalno-artystyczne,instytucjęotwartądlaszerokopojmowanejpubliczności.Proceszmiany

wświadomościspołecznejwymagaczasuizintensyfikowanychdziałańkomunikacyjno-promocyjno

-reklamowych,dlategoteżzwiększyliśmyaktywnościkomunikacyjno-informacyjne,wzmacniając

jekampaniąreklamowąilustrującąposzerzającąsięrolęNInAijegounikatowąofertęjakojedynej

instytucjiwPolsceotransmedialnymcharakterze.

OpozycjimarkiInstytutuipopularnościwartościjakiepromuje,świadczyprestiżowanominacja

doWarszawskichNagródKulturalnychWdechy2015wkategorii„Miejsceroku”,przyznanazaledwie

53

półrokuodotwarciadlapublicznościzmodernizowanejsiedziby.Gazeta„CoJestGrane”takuzasad-

niałaswójwybór:„NowasiedzibaNarodowegoInstytutuAudiowizualnego(Wałbrzyska3/5)otwarta

wmajupogruntownymremoncie.Adrestensam,alewiększygmachinowypunktnakulturalnej

mapieWarszawy.Odbywająsiętamkoncerty,pokazyfilmowe,zajęciaedukacyjne,pozatymdowglą-

dunamiejscusązgromadzonewarchiwumNInApokaźnezbioryaudioiwideozzapisempolskiej

muzyki,kinematografii,teatru,sztuki”.WśródpartnerówNInAznajdująsięlicznefestiwale,m.in.:

PoznańBaroque,Animator,MFFT-MobileNoweHoryzonty,atakżewieleinicjatywzrzeszających

przemysłykreatywne:KlubTwórcówReklamy,LearnDoShare,orazinstytucjemuzyczne,filmowe

inowomediowe.Promujemyswojedziałaniapodczasmiędzynarodowychfestiwalifilmowych,mu-

zycznychitransmedialnych.

3.3. Przestrzenie magazynowe

PrzestrzeniemagazynoweznajdującesięwsiedzibieNInAzostałyzaprojektowaneiwyposażo-

nepodkątempotrzebispecyfikizasobuarchiwumInstytutu.Zaplanowanodwapomieszczenia

opowierzchni100m2każde,jednodlazasobuaudiowizualnego,drugiedladokumentacjiaktowej.

Przyjęterozwiązaniatechnicznemiałyzapewnićbezpieczneprzechowywanieprzedewszystkim

nośnikówmagnetycznychioptycznych(kasetyBetacam,płytyCD,DVD)orazcyfrowych(dyskize-

wnętrzne,taśmyLTO),stanowiącychzdecydowanąwiększośćzasobuarchiwalnegoNInA.System

wentylacjizastosowanywmagazynachpozwalanautrzymaniewarunkówklimatycznychwymaga-

nychdlapapieruinośnikówmagnetycznych,natomiastwdłuższejperspektywieniejestodpowied-

nidlataśmyfilmowej.Ponieważcałyzasóbmagnetycznyicyfrowyzostałjużzgranydoarchiwum

cyfrowego,pomieszczeniamagazynowestanowićmogąobecniejedyniezapasoweipodręcznere-

pozytoriumdanych.Zastosowanywmagazynachsystemmetalowychregałówjezdnychwystarcza

nabieżącepotrzebyNInA,natomiastposiadanarezerwamagazynowaniejestwstaniezapewnić

przestrzenidlaewentualnychzbiorówtaśmfilmowych,którezewzględunaswojąspecyfikę,m.in.

istnieniekilkunośnikówdlajednegotytułufilmowego,wymagająwięcejprzestrzeniprzechowalni-

czejniżnośnikimagnetycznelubcyfrowe.

Przestrzeniemagazynowe

54


3.4. Możliwości digitalizacji

Zuwaginato,żeposiadanyprzezNInAskanertaśmyfilmowejnastawionyjestnaobsługęmate-

riałówarchiwalnychiposiadakompleksmechanizmówzabezpieczającychtaśmęfilmowąpodczas

skanowania,specyfikajegodziałanianastawionajestnajakośćibezpieczeństwomateriałuźródło-

wego,anie–jakwprzypadkunp.urządzeńskanującychwsposóbliniowy–namasowądigitalizację.

WizjąprzewodniąfunkcjonującejwNInApracowniorazwdrożonegoworkflowbyłoijestuzyskiwa-

niemożliwienajwyższejjakościdigitalizacjiirekonstrukcji,opierającesięnazałożeniu,żeniebędzie

potrzebyponownegosięganiapodanedziełoiprzeprowadzaniadalszychczynnościtechnicznych.

Naszeobecnemożliwościkadroweisprzętowepozwalająnadigitalizacjęokoło45filmówpełnome-

trażowychrocznie,natomiastichprzygotowaniedowyświetleniaczydystrybucji–czylinadanie

formyużytecznej–jestszacowanenapoziomie3-4filmówrocznie.

55

Możliwościdigitalizacji

56


57

Rekomendacje

4. REKOMENDACJE

BiorącpoduwagępowyżejprzedstawionycharakterinstytucjijakąjestNInA,wniniejszympod-

sumowującymrozdzialewskazujemynadorobekipraktykiwypracowanewciąguostatniejdekady,

którepowinnynaszymzdaniemstaćsięistotnympunktemodniesieniawplanowaniustrategiipro-

gramowejFN-IN.Jednocześnienależypodkreślić–pokazujetozarównoanalizadwóchistniejących

instytucji(NarodowegoInstytutuAudiowizualnegoiFilmotekiNarodowej),jakipraktykadotychcza-

sowejwspółpracymiędzynimi–żeplanowanepołączenieniejestkonieczne,abyspełnićpostulaty

wyrażoneprzezMinistraKulturywogłoszeniu.

NInA,podobniejakFN,jestinstytucjąodrębną,kształtującąswójcharakterispecyfikęwokreślo-

nymśrodowisku,spełniającwtensposóbzawartewstatucieorganizacjizadania.Topodmiotmający

swojezasoby,tradycję,„know-how”orazpraktyki,któredotejpory,wstosunkowokrótkimczasie,

zaowocowałyprężnymidziałaniamizpożytkiemdlaszerokorozumianegodobrapublicznego–pań-

stwa,obywateliipamięciprzyszłychpokoleń.

NarodowyInstytutAudiowizualnywsposóbstałyiwieloaspektowywspółpracujezwieloma

podmiotamiozbliżonym,alenietożsamymprofilu,wspólnierealizującmiędzyinstytucjonalneza-

daniaiwzajemniewspierającsięwiedząidoświadczeniem.Donajważniejszychpartnerskichpod-

miotówztegoobszarunależyniewątpliwieFilmotekaNarodowa.Jednakistotnejest,żeniesąto

obszaryidentyczneitożsame,dlategoprzedstawioneponiżejrekomendacjepodkreślajądystynk-

tywnekompetencjeNInAiwskazująnamożliwośćizasadnośćichkontynuowaniairozwijania

wplanowanejnowejinstytucji.Nasząintencjąjest,abyzostałyoneodebranejakokonstruktywny

głos,wyraztroskiopolskąkulturęaudiowizualnąiszerokiobywatelskidostępdojejbogactwa–

zgodnyzduchemczasóworazoczekiwaniamiodbiorców,aprzedewszystkimjakochęćzapewnienia

ciągłościdorobkuniematerialnego,jakiNInAwypracowałprzezlataswojegoistnienia.

58


4.1. Transmedialność

Wobliczuwyzwań,jakieprzedsektoremkulturystawiająnowetechnologieigwałtownyrozwój

społeczeństwainformacyjnego,tylkotakiprofilinstytucjipublicznejmaszansęuczynićjąistotnym

podmiotemsprawczymiopiniotwórczym.Noweformatykulturyaudiowizualnejorazwiążącesię

ztymzmianyzachowańiprzyzwyczajeńpubliczności,którawnowejrelacjijestczęstonietylkood-

biorcą,aleteżwspółtwórcąswojegodoświadczenia,sątematemmiędzynarodowejdebatyozmianie

pojęciauczestnictwawkulturzeipojawiająsięwwielubranżowychkontekstach,zarównorynku

audiowizualnego,jakedukacjimedialnejiobywatelskiej.

Rekomendacja:Nowainstytucjapowinnakontynuowaćirozwijaćhybrydowąformułęprogramo-

wąrealizowanąprzezInstytut,uwzględniającąproblematykękulturycyfrowej.

4.2. FN-IA jako hub

Znaczenienowychtechnologiidlatworzeniaiudostępnianiakulturywymagauważnejobserwacji

zjawiskzzakresuaudiowizualności,którewykraczajądalekopozakopięfilmową.Analizakultury

wfaziezmian,mapowanienowychzjawisk,badaniekierunkówrozwojuorazzachowańodbiorców

odzawszemieściłasięwmisjiNInApostrzeganegojakoinstytutteraźniejszościirealizowanabyła

zarównoprzezwydarzeniaflagowe,interdyscyplinarnekonferencjezcykluKultura2.0,Festiwal

NInAWersjaBeta,jakipoprzezdynamicznąwspółpracęzpolskimiiwarszawskimiinicjatywami

isieciamidziałającymiwmiędzynarodowychstrukturach.DoświadczenieNInApokazuje,żezjawiska

zzakresunowychmediówpowinnybyćobjętekuratorskąopiekąinstytucjipublicznej,akultura

audiowizualnaifilmowarównasiędziśkulturzecyfrowej.

Rekomendacja:uczynieniezFN-IAhubukulturycyfrowej,onowoczesnejstrategiiudostępniania

zasobów,rozwojupublicznościwsieciiuwzględnieniaznaczenianowychtechnologiiwkulturze.

59

Rekomendacje

4.3. Innowacyjne udostępnianie

KapitałemwypracowanymprzezNInAjestkreatywne,innowacyjneudostępnianie.Obecnie,

wdobiemasowegodostępudomediówidywersyfikacjikanałówdystrybucjitreści,niewystarczyjuż

samapublikacjatreściorazichatrakcyjność.Równieistotnyjestwybórnarzędzipodkątemgrupy

odbiorczej,dbanieospójnośćznajnowszymistandardami.NInA,czerpiącinspiracjęzprzykładów

międzynarodowych,nigdyniekopiowałacudzychrozwiązań,leczaplikowałaichelementydowłasnej

sytuacji,potrzebimożliwości,szukającnajlepszychinajbardziejefektywnychsposobówudostęp-

niania.

Rekomendacja:nowainstytucjawzakresieudostępnianiapowinnauwzględnićzarównoprak-

tykiwtymzakresiestosowanenarynkukomercyjnym,jakiwrzeczywistościinstytucjikultury

idążyćdowypracowaniawłasnychrozwiązań.Wosiągnięcietegocelunależywłączyćspecjalistów

zróżnychbranżiśrodowisk–programistów,inżynierów,specjalistówanalizującychzachowania

użytkowników,atakżesektorkreatywny.Dużymwyzwaniemwzakresieutrzymaniawysokichstan-

dardówudostępnianiasąwarunkiekonomiczneiformalno-prawnenowejinstytucji.

4.4. Rejestrowanie i popularyzacja życia kulturalnego

Kultura–choćcechujesięwartościamiuniwersalnymiimówijęzykiem,któryprzekraczagranice

estetyczneispołeczne–częstonadalprzypisanajestdomiejsca,wktórymsięodbywa.Salakoncer-

towa,teatr,opera–totamodbiorcymająkontaktzdziełemsztuki.Dziękirozwojowitechnologii,

azwłaszczarewolucjiinformacyjnejzwiązanejzmasowymdostępemdotelewizji,treścidokumen-

tującebieżąceżyciekulturalnezyskałyszersząpubliczność.Dziękizapisowiaudiowizualnemumoż-

nanietylkouczestniczyćwtransmisjijakiegośwydarzenia,aletakżepolatachdoniegopowrócić.

Dziękirejestracjomkoncertówczyspektaklipowstajebezcennyzasóbarchiwalny.

Rekomendacja:rejestrowaniewydarzeńartystycznychspełniaważnąrolęhistoryczno-kultu-

rotwórczą.BogatedoświadczenieNInAwtymzakresiepowinnobyćprzezFN-IAkontynuowane

irozwijane.Choćwieleinstytucjidokumentujeswojądziałalność,koniecznejestjednak,abyrobić

tokompleksowoiprofesjonalnieiżebywyznaczyćnatympolulidera,równieżbiorącpoduwagę

60


corazwiększądostępnośćnarzędzidoszybkiego,bieżącegodokumentowaniażyciakulturalnego.

4.5. Profesjonalizacja sektora digitalizacyjnego

Rynekmedialnyzmieniasięniezwykledynamicznie,nowetechnologiezapisuiudostępniania

treściidąramięwramięzaktywnościamipodejmowanymiprzezindywidualnychużytkowników,

zaburzeniuulegateższtywnypodziałnaprofesjonalistówiamatorów.Roląinstytucjikultury

odpowiedzialnejzazachowaniedorobkupolskiejkulturyaudiowizualnejjestbycienabieżąco

zaktualnymitrendami i tendencjami,alezarazemwyznaczaniestandardów i szkolenie

technikówispecjalistów,którychkompetencje iwiedzaprzyczyniąsiędorealizacjimisji

statutowejinstytucji.

Rekomendacja:FN-IApowinnauwzględnićwswoichplanachrozwojowychgruntownądzia-

łalnośćszkoleniowądotyczącązaawansowanychaspektówdigitalizacjiirekonstrukcjicyfrowej

obrazuidźwięku,atakżetechnologiitelewizyjnychikinowych.Dotejporytegotypukomplek-

sowe,wielomiesięcznekursybyłydomenąsektorakomercyjnegoiżadnainstytucjaniemiałaich

wswojejofercie.

4.6. Edukacja medialna

Języknowychmediów,zwanyniekiedypierwsząliteralizacją,jestdziśpodstawowymjęzykiem

odbiorców.Pominięcieelementówedukacjimedialnejiinformacyjnej,wtympodnoszeniakompe-

tencjiinformacyjnych,możeoznaczaćwypadnięciezkręgunietylenowoczesnych,ilewspółczesnych

instytucjikultury.DotychczaszsukcesemrealizowaneprzezNInAformatyedukacyjneuwzględniały

potrzebywspółczesnychodbiorcównowychmediów:poznawanianowychnarzędzi,zrozumieniapro-

cesówrządzącychaudiowizualnościąwnowychmediachitp.Tymsamympoprzezprogramyeduka-

cyjnerealizowaliśmynowoczesnąiprzemyślanąedukacjęmedialnąszerokoprezentującąinterdyscy-

plinarnośćaudiowizualnościorazzjawiskaspołeczne,demograficzneitechnologicznewpływające

naprzemianywtejdziedzinie.

Rekomendacja:Nowainstytucjapowinnakontynuowaćirozszerzaćdziałalnośćbadawcząipro-

61

Rekomendacje

jektowąwzakresieedukacjimedialnej,wtymaudiowizualnej,wramachdedykowanegoprogramu

ministerialnego,wspartegoadekwatnymfinansowaniem.Rekomendujemyrównież,abyprzytwo-

rzeniuprogramówzzakresuedukacjimedialnejiinformacyjnejprzeprowadzaćkonsultacjezMi-

nisterstwemEdukacjiNarodowej,kontynuowaćwspółpracęzuczelniamiwyższymi,instytucjami

kultury,MinisterstwemSzkolnictwaWyższegoorazm.st.Warszawa,abywspólnietworzyćbazy

materiałówdydaktycznych.

4.7. FN-IA jako medium publiczne

BiorącpoduwagęszeregzadańrealizowanychzsukcesemprzezNInA,misjąnowejinstytucji

powinnopozostaćbyciepierwszymmediumpublicznymonline–udostępniającymobywatelom

bezpłatnietreścipolskiejkulturyaudiowizualnej,edukujące,dbająceozachowaniewiedzyodzie-

dzictwie,atakżeumożliwiającezapomocąmediówpełniejszerozumieniewspółczesnegoświata.

TezadaniaFN-IAmożespełnić,realizującponiższerekomendacje:

–Nowainstytucjapowinnapozostaćnarodowymarchiwumaudiowizualnym,skupiającymrole

idziałaniaróżnychinstytucji,propagującychnieodpłatneudostępnianie.NInAjakopierwszainsty-

tucjawPolscepodjąłinnowacyjnedziałaniawzakresieregulacjiprawdostarychutworówwykorzy-

stywanychnanowychpolacheksploatacji.Rekomendujemykontynuowanietychpraclegislacyjnych

istworzeniewporozumieniuzorganizacjamizbiorowegozarządufunduszucelowegonarzeczpo-

kryciaroszczeńautorówispadkobierców.Możetobyćrozwiązaniesubsydiarnewstosunkudotra-

dycyjnychformregulacjipraw,któreprzyczynisiędoprzełomuwzakresieodblokowaniadostępu

dodzieł;

–WypracowaneprzezNInAzasadyudostępnianiapozwalałyetapowonazabezpieczenie

materiałuarchiwalnego,zgromadzeniedokumentacjitowarzyszącej–metadanych,informacji

oprawachdowykorzystaniamateriału,prawachautorskichipokrewnych,adopieropotem

udostępnianiemateriału.Bezkompletnejinformacjioprawachniebyłabymożliwabezpieczna

izgodnazprawemeksploatacjamateriałuarchiwalnego.Racjonalnepodejściedoprocesudigi-

talizacjiwymagazapewnieniapokryciakosztówutrzymaniazasobów–takżeonline,zmożliwo-

ściąwykorzystaniawsposóbotwartydlakażdegoodbiorcy–podatnika.WPolscerozpoznawanie

62


prawdoutworuaudiowizualnegoniejestzadaniemłatwym,ponieważprzezcałyokrespoprzed-

niegoustrojupolitycznego,wktórymzasobypowstawały,niezwracanouwaginagromadzenie

dokumentacji.TymsamymInstytutuznałzakonieczneuzupełnienieswoichprojektówonowe

przedsięwzięcie–rejestrinformacjiaudiowizualnejArchiwalnySystemInformacjiAudiowizual-

nej(ASIA),któryjakoprojektpowstałbywramachfinansowaniaPOPCimógłstanowićpoczątek

procesurealizacjipolitykiotwartychzasobów,októrychmowawustawiezdnia25lutego2016

r.oponownymwykorzystywaniuinformacjisektorapublicznego.Programniezostałzaaprobo-

wanyinieuzyskałpozytywnejopiniiumożliwiającejfinansowanie.Rekomendujemydalszeprace

nadrozwojemprojektuorazalokowanienatencelodpowiednichśrodków.Jesteśmyprzekonani,

żestworzenierejestruinformacjiaudiowizualnej,zgodniezpolitykąotwartychzasobów,jest

jednymznajpilniejszychzadańnowejinstytucji;

– Wceluuporządkowaniapodejściadoproblematykizachowaniadziedzictwakulturalnego

wEuropie,8listopada2001przygotowanowStrasburgudokument„EuropeanConventionforthe

ProtectionoftheAudiovisualHeritage”(traktatnr183i184),gdzieznajdująsięwytycznedoupo-

rządkowaniaochronyaudiowizualnegozasobuarchiwalnego.Donajistotniejszychznichnależy

ustanowienieinstytucjiegzemplarzaobowiązkowego(„legaldeposit”),przekazywanegodoarchi-

wumlubkontrolowanegoprzezarchiwum(alboinnąodpowiedniąinstytucję).Wprzypadkutelewizji

instytucjąchroniącą„egzemplarzobowiązkowy”mógłbybyćwskazanynadawca(nadawcy),alepo-

zostającypodkontroląodpowiednichinstytucji.Bardzoważnymzapisemkonwencji(artykuł6,pkt

2)jestto,żewyznaczonearchiwumniemożebyćkontrolowanebezpośredniolubpośrednioprzez

jakąkolwiekinstytucjęzaangażowanąwdziałalnośćzmierzającądoodniesieniazyskuwsektorze

medialnym.Nowainstytucja,zgodniezrekomendacjamieuropejskimi,powinnazatemchronićpu-

blicznearchiwumaudiowizualnejakopodmiotniezależnyodnadawcylubjakiejkolwiekinstytucji

zaangażowanejwdziałalnośćzmierzającądoodniesieniazyskuwsektorzemedialnym;

–Digitalizacjazasobówkulturyidziedzictwanarodowego,wtymmateriałówaudiowizualnych,

byłajednymzcelówWieloletniegoProgramuRządowegoKultura+wzakresiepriorytetu„Digitali-

zacja”.Projekttenrealizowałcelepolitykikulturalnejwzakresieochronydziedzictwakulturowego.

ChociażobecnieistniejeprogramKulturaCyfrowaprowadzonyprzezMinistraKiDN,biorącpoduwa-

gęprofilizakładanąskalędziałanianowejinstytucji,rekomendujemypotrzebępowołanianowego

63

Rekomendacje

programuwieloletniego,któryumożliwiłbyzakończenieprocesudigitalizacjiiudostępnieniadzie-

dzictwaaudiowizualnego.RekomendacjatawynikazkilkuletnichdoświadczeńNInAjakoCentrum

Kompetencjids.digitalizacjiaudiowizualnejorazświadomości,jakwielejeszczejestdozrobieniana

polucałkowitegozabezpieczenianarodowychzbiorówfilmowychiaudiowizualnych.

64


65

Stopkaredakcyjna

OPRACOWANIE

NiniejszydokumentzostałopracowanyprzezzespółpodkierownictwemMichałaMer-

czyńskiego,dyrektoraNarodowegoInstytutuAudiowizualnego,wskładzie:NataliaBugalska,

KatarzynaChałubińska-Jentkiewicz,MariaDrabczyk,KarolGajewski,ŁukaszJanik,AgataKołacz,

FilipKwiatek,EdytaMydłowska-Krawcewicz,MariaPawłów,KatarzynaTórz,AgnieszkaWolak,

MałgorzataZakrzewska,KamilaŻelazowska.

Redakcja:KatarzynaTórz

NARODOWY INSTYTUT AUDIOWIZUALNY

ul.Wałbrzyska3/5,02−739Warszawa

t:+48223804900|t:+48223804901

www.nina.gov.pl

www.nina.gov.pl

opinia narodowego instytutu audiowizualnego w …w zakresie innowacyjnego łączenia misji...

Documents