.

Program podsticajaekonomskom razvoju opština

je petogodišnji projekatu Srbiji koji �nansira

Američka agencija za međunarodni razvoj

(USAID),a implementiraUrban Institut

(UI)

�e Urban Instituteposeduje ili kontroliše

autorska prava nad ovim pisanimmaterijalima. Informacije dateu ovim pisanim materijalima

se mogu koristiti za potrebe sprovođenje istraživanja,u akademske, regulatorne ili druge

ne komercijalne svrhe. Neophodno je izvršiti odgovarajuće naznačenje imena.

U slučaju da se na bilo koji način vrši izmenaovih pisanih materijala

bez izričitog pisanog odobrenja�e Urban Institute,

neophodno je dopisatisledeći tekst izjave o

odricanju od odgovornosti:“Tekst izvornog dokumenta je

promenjen, i zaključci, preporuke imišljenja data ovde automatski

ne odražavaju zaključke, preporukei mišljenja izvornog

autora”

Izveštaj o analizi stanja

Opštinski uslužni centri i centri za izdavanje dozvola u opštinama u okviru

programa -Podsticaj ekonomskom razvoju opština (MEGA)

April, 2007. god

Pripremili: Nebojša Rančić

i Piter Epstajn

Bora Obradović Radiša Veljović

2

1. Svrha i obim izveštaja

SADRŽAJ

2. Kratak pregled nalaza i preporuka 3. MODELI OUC/CID - osnovne funkcije i organizacija 4. Vidljivost i pristupačnost 5. Uslovi rada (objekti i oprema) 6. Kapaciteti zaposlenih 7. Dostupnost štampanih materijala namenjenih korisnicima 8. Dobijanje povratnih informacija od korisnika/uključenih aktera 9. Učešće glavnih opštinskih odeljenja u radu OUC 10. Informacije i usluge dostupne korisnicima u OUC 11. Informacije i usluge dostupne privrednicima u OUC/CID 12. Osnovan centar za izdavaje dozvola i pojednostavljen postupak izdavanja dozvola

za razvojne projekte 13. Postojanje kompjuterizovanog sistema praćenja dokumenata PRILOZI Prilog A: Dijagram postupka davanja građevinskog zemljišta u zakup Prilog B: Dijagram postupka analize uticaja na životnu sredinu Prilog C: Priprema akcionog plana i kontrolne liste za unapređenje

OUC/CID Prilog D: Spisak dokumenata koji se traže ili izdaju u postupku izdavanja

građevinskih dozvola Spisak tabela i slika Tabela 1. Odabrani centri OUC /CID kao primeri najbolje prakse u opštinama Programa MEGA Tabela 2. Model OUC/CID, pružanje informativnih i drugih usluga Tabela 3. Usluge koje pružaju odeljenja, potpuno funkcionalan OUC Tabela 4. Koristi koje interesne grupe imaju od OUC/CID Tabela 5. Vidljivost i pristupačnost Tabela 6. Uslovi za rad u OUC/CID Tabela 7. Kapaciteti zaposlenih Tabela 8. Dostupnost štampanih materijala namenjenih korisnicima Tabela 9. Dobijanje povratnih informacija od korisnika/uključenih aktera Tabela 10. Učešće glavnih opštinskih odeljenja u radu OUC

3

Slika 1. Dijagram sa ključnim stavkama postupka za izdavanje građevinskih dozvola Tabela 11. Organizacije i tela koje učestvuju u postupku izdavanja građevinskih dozvola Tabela 12. Postupak za izdavanje građevinskih dozvola, kratak pregled rezultata ankete koja je obuhvatila 35 stručnih saradnika iz 9 opština koje učestvuju u programu MEGA Tabela 13. Usvojeni novi generalni urbanistički plan i dobijanje odobrenja preko CID Tabela 14. Postojanje sistema za praćenje dokumenata u OUC/CID

4

Izveštaj o analizi situacije: opštinski uslužni centri i centri za izdavanje dozvola u opštinama u okviru programa -Podsticaj ekonomskom

razvoju opština (MEGA)

1. Svrha i obim izveštaja Svrha pripreme izveštaja:

• Prvo, da se ocene opštinski uslužni centari (OUC) i centari za izdavanje dozvola (CID) koji su osnovani u deset opština obuhvaćenih programom MEGA;

• Drugo, da se prikupe komparativne informacije i istaknu primeri najbolje prakse koji mogu biti od koristi kako opštinama u programu MEGA tako i ostalim opštinama u Srbiji koje žele da unaprede usluge koje se pružaju građanima i pravnim licima;

• Treće, da se razjasni kako postupak izdavanja dozvola funkcioniše u praksi. Izveštaj može biti izvor informacija onima koji nastoje da poboljšaju pravni okvir koji reguliše ovu proceduru kao i odeljenjima za urbanizam u opštinama koje sarađuju sa programom MEGA i njihovim kancelarijama za lokalni ekonomski razvoj koji imaju za cilj da pojednostave postupak i omoguće potencijalnim investitorima da lakše dođu do dozvola.

Fukcionisanje OUC/CID u svim opštinama programa MEGA je bilo ocenjeno na sledeća tri načina.

• Kroz posete na terenu gde je bilo moguće direktno posmatrati rad centara i utvrditi/prikupiti sve obrasce koji se izdaju klijentima;

• Kroz intervjue sa opštinskim rukovodiocima i zaposlenima koji su odgovorni za rad OUC/CID;

• Kroz detaljne intervjue sa nekoliko stručnjaka za rad privatnog sektora (advokati, arhitekte, agenti za nekretnine, građevinski inženjeri) koji iz prve ruke mogu da kažu kako izgleda postupak dobijanja dozvola za gradnju. (Ukupno je bilo obavljeno 35 intervjua u devet opština.)

Narativni deo izveštaja obuhvata preporuke vezane za poboljšanje funkcionisanja OUC/CID. Preporuke su prikazane i u okviru Akcionog plana i kontrolne liste za OUC/CID, koji je pridružen tekstu izveštaja u vidu Priloga C. 2. Kratak pregled nalaza i preporuka 2.1. Pregled kriterijuma i rezultata analize Centri za pružanje opštinskih usluga i izdavanje dozvola (OUC/CID) su osnovani u deset opština u programu MEGA. Dva opštinska uslužna centra su otvorena u opštini Novi Beograd jedan u julu a drugi u novembru 2006.godine. Njihove funkcije su donekle ograničene činjenicom da opština Novi Beograd ima status jedne od 17 gradskih opština grada Beograda. U analizi se ocenjuje rad OUC/CID u opštinama koje sarađuju sa programom MEGA prema deset kriterijuma koji uzimaju u obzir i relevatni pravni okvir i opšte prihvaćene ciljeve centara koji pružaju usluge građanima i pravnim licima. Pregled obuhvata primere najbolje prakse koje druge opštine mogu da slede i unaprede efikasnost svojih centara za pružanje usluga. U nastavku izveštaj sadrži detaljne nalaze i preporuke u pogledu navedenih deset kriterijuma.

5

Ukratko, rad svih 10 opštinskih uslužnih centara je organizovan tako da odgovara potrebama klijenata. Konkretno, osnovne usluge opštinskih odeljenja su pristupačne svima i pružaju se efikasno (izdavanje uverenja i overa dokumenata, itd). Međutim, postoje značajne razlike između OUC/CID u tome kako pružaju usluge pravnim licima (za razliku od usluga koje se pružaju građanima) i u tome kako pomažu onima koji traže dozvole za gradnju i poslovanje. Zato će ovde primeri najbolje prakse biti od naročite koristi drugim opštinama. Nalazi izveštaja su prikazani prema deset kriterijuma navedenih u sledećoj tabeli koji su ukratko objašnjeni u nastavku teksta.

Kriterijumi korišćeni u oceni OUC/DIC 1. Vidljivost i pristupačnost 2. Uslovi za rad (oprema i prostorije) 3. Kapaciteti zaposlenih 4. Dostupnost štampanih materijala

namenjenih korisnicima 5. Dobijanje povratnih informacija od

korisnika/uključenih aktera 6. Učešće glavnih opštinskih odeljenja u

radu OUC

7. Informacije i usluge dostupne korisnicima u OUC

8. Informacije i usluge dostupne privrednicima u OUC/CID

9. Osnovan centar za izdavanje dozvola i pojednostavljen postupak izdavanja dozvola za razvojne projekte

10. Postojanje kompjuterizovanog sistema praćenja dokumenata

Kriterijum br. 1 - Vidljivost i pristupačnost. Opštinski uslužni centri u svim opštinama u Programu MEGA su smešteni u zgradi opštine u pristupačnom delu koji je lako pronaći a 8 od njih 10 ima pristupnu rampu za osobe sa invaliditetom. U neke centre se ulazi direktno sa ulice, u druge iz hodnika a neki su smesteni na prvom spratu. Neki centri se izdvajaju maštovitom upotrebom grafike, obaveštenjima na više jezika, neki rade subotom, neki imaju kancelarije OUC u okolnim selima, itd. Kriterijum br. 2 - Uslovi za rad (oprema i prostorije). Veličina prostora za rad u OUC/CID varira od 60 m2 do 300 m2. Tri opštine su svoje CID smestile u posebnu kancelariju u okviru Odeljenja za urbanizam pored onih prostorija blizu OUC. Jedan centar (u Vranju) ima i odeljenje za podršku OUC koje pruža usluge korisnicima u odvojenom prostoru. U svim centrima postoji adekvatna kompjuterska oprema ali samo njih šest od ukupno deset ima intranet i internet veze – važan preduslov za visok kvalitet usluge i uključivanje opcija elektronskog poslovanja u budućnosti. U tri opštine postoje sistemi informisanja dodirom na ekran takozvani „Touch Screen Info“. Kriterijum br. 3 - Kapaciteti zaposlenih. U svim opštinama u programu MEGA su za početak zaposleni preuzeti za potrebe OUC/CID iz drugih opštinskih odeljenja. U većini opština su za rad u centrima birane osobe vešte u komunikaciji sa korisnicima a u nekim opštinama su dodatno organizovani kursevi za sticanje relevatnih veština komunikacije. Nekoliko centara zapošljava osobu zaduženu za brigu o korisnicima koja ih pozdravlja/upućuje ka potrebnim šalterima, i/ili ima zaposlene koji govore jezik manjina ili poznaju jezik znakova. Zaposleni u četiri centra nose uniforme. Kriterijum br. 4 - Dostupnost štampanih materijala namenjenih korisnicima. Nakon osnivanja centara svaka opština je pripremila (1) opštu brošuru sa korisnim informacijama o

6

zajednici i opštinskoj upravi, i (2) vodič kroz postupke za dobijanje osnovnih dokumenata koji se izdaju u OUC. Sve ove informacije se, sa izuzetkom u jednoj opštini, mogu pronaći na internet stranicama konkretnih opština. Većina blanko formulara se može dobiti besplatno. Kriterijum br. 5 - Dobijanje povratnih informacija od korisnika/uključenih aktera. Svih deset opština koje sarađuju sa programom MEGA imaju kutije za komentare korisnika OUC/CID preko kojih korisnici mogu da ostave svoje mišljenje o radu centara i o drugim aspektima rada opštinske uprave. U tri opštine su sprovedene ankete koje su istraživale mišljenje privrednika i/ili građana o radu OUC centra. Ni jedan od centara nema savetodavni odbor građana mada ovo nije neophodno za ovakvu vrstu ustanove. Uvođenje usluga opštinskog ombudsmana (dozvoljeno Zakonom o zaštitniku građana iz 2005 i Zakonom o loklanoj samoupravi), će omogučiti proaktivno delovanje po pitanju mogućih problema građana vezanih za rad OUC/CID. Kriterijum br. 6 - Učešće glavnih opštinskih odeljenja u radu OUC. Tokom analize je utvrđeno da broj opštinskih odeljenja koja su zastupljena u centrima varira. Ova razlika je posledica činjenice da se opštine razlikuju po veličini i da njihova odeljenja pružaju usluge različitog obima. Međutim otkrivene su razlike i u naporima koji se čine da se sve usluge koje se pružaju u opštini istinski konsoliduju na jednom mestu. Iako različite opštine imaju različita imena za odeljnja koja pružaju identične usluge spisak odejlnja koji su zastupljeni u centrima obuhvata odeljenje za opštu upravu, odeljenje za izgradnju, imovinska pitanja i pravnu pomoć, odeljenje za finansije, odeljenje za društvena pitanja, odeljenje za inspekciju, komunalne usluge, stambena pitanja, urbanizam. Takođe, bitno je spomenuti da su dve opštine omogućile republičkim institucijama da budu zastupljene u okviru centara. U svim opštinama postoji šalter banke i/ili pošte.

Kriterijum br. 7 - Informacije i usluge dostupne korisnicima u OUC. Otkrivene su neke vrlo zanimljive razlike između analiziranih opštinskih uslužnih centara/centara za izdavanje dozvola u pogledu broja odeljenja koja su zastupljena u centrima.Uz to, u svakoj opštini najveći broj korisnika dolazi zbog usluga koje pruža odeljenje za opštu upravu kao što su izdavanje izvoda iz matičnih knjiga rođenih, venčanih i usluga pisarnice. Od ostalih glavnih usluga koje se pružaju treba spomenuti primanje zahteva za razne vrste socijalne pomoći i registrovanje poljoprivrednih gazdinstava. U nastavku izveštaja navedeni su primeri najbolje prakse u centrima kao što su „sistem 48“ u Inđiji i primena elektronske vlade u nekim opštinama.

Kriterijum br. 8 - Informacije i usluge dostupne privrednicima u OUC/CID. Zanimljivo je da, pre nekoliko godina, kada su agencija USAID i nekoliko drugih donatora počeli da promovišu i podržavaju otvaranje OUC i CID u Srbiji:

• sa jedne strane, nije bilo planirano da centri pružaju sve informacije i usluge potrebne privrednicima. Njihove potrebe su prvenstveno ispunjavane putem inicijativa nezavisnih agencija za mala i srednja preduzeća, agencija za razvoj MSP koje je osnovala Evropska agencija za rekonstrukciju koje su u međuvremenu prerasle u regionalne agencije za razvoj.

• sa druge strane, registracija firmi i radnji je oduvek bila opštinska funkcija i usluga za koju se od početka znalo da će biti centralna aktivnost u centrima. Međutim, 2005. godine je ova funkcija poverena Republičkoj agenciji za privredne registre.

Pored toga:

• Nekoliko opština u programu MEGA pruža, kroz OUC, niz usluga u cilju informisanja i pružanja podrške privrednicima.

7

• Četiri opštine u programu MEGA su potpisale ugovor sa Republičkom agencijom za privredne registre na osnovu koga je privrednicima dozvoljeno da podnose dokumentaciju za registrovanje u lokalnom opštinskom uslužnom centru. Iz očiglednih razloga ovakva vrsta ugovora nije potpisana sa četiri opštine u programu na čijoj teritoriji se nalaze regionalne kancelarije Republičke agencije za privredne registre.

Kriterijum br. 9 - Osnovan Centar za izdavanje dozvola i pojednostavljen postupak izdavanja dozvola za razvojne projekte. BELEŠKA: Izveštaj o centrima za izdavanje dozvola se bavio time kako oni funkcionišu danas i šta se sve može naučiti iz njihovih iskustava, odnosno, šta opštine mogu da učine da unaprede proces izdavanja dozvola u okviru prostojećeg pravnog okvira. Tokom pisanja ovog izveštaja, Skupština je u postupku razmatranja predloga Zakona o planiranju i izgradnji. Savetnici u programu MEGA će dati svoj komentar na tekst predloga tokom procesa usvajanja. Devet od deset opština imaju svoj centar za izdavanje dozvola (CID). [Centar za izdavanje dozvola u Novom Beogradu zaista izdaje dozvole za projekte do određene kvadrature (do 800 m2). Međutim, nema puno smisla formirati ovde zaseban CID jer čak i za projekte manje kvadrature podnosioci zahteva moraju da traže određenu dokumentaciju od gradske uprave.] Deo izveštaja koji se odnosi na funkcionisanje centara za izdavanje dozvola se bazira na dijagramu koji opisuje pet glavnih koraka u procesu izdavanja dozvola (Slika 1). Kao što se da videti iz ovog dijagrama potrebno je pribaviti čak 20 odobrenja od lokalnih i republičkih institutcija za bilo koji projekat izgradnje. Šta više, glavni uzroci kašnjenja nisu pod kontrolom opština – a tiču se provere vlasničkih prava, aktivnosti koje komunalna preduzeća moraju da obave na početku i kraju procesa. Imajući ovo u vidu opštine mogu preduzeti između ostalog:

• najvažnije, tamo gde su planovi detaljne regulacije zastareli (Užice i Prokuplje, i u manjem stepenu, Vranje i Zrenjanin) njihovo ažuriranje treba da bude prioritet. Uz konsultacije sa odeljenjem za urbanizam i kancelariju za LER treba definisati oblasti razvoja sa najvećim potencijalom za lokalni ekonomski razvoj. u Inđiji je privatnim investitorima dozvoljeno da finansiraju pripremu plana detaljne regulacije (ili urbanističkih projekata) a predsednik opštine ima pravo da inicira pripremu planova.

• aktivna podrška procesu protoka dokumentacije da bi se investitorima obezbedila odobrenja od opštinskih preduzeća i republičkih institucija. Vranje, Užice, Inđija, Zrenjanin i Subotica obezbeđuju neku vrstu ovakvih usluga.

• davanje zaduženja zaposlenima na višim pozicijama da lično pomažu investitorima da prikupe svu dokumentaciju. Vranje i Inđija su pioniri u pružanju usluga ovake vrste koje će uskoro biti definisane Zakonom o stranim ulaganjima.

Kriterijum br. 10 - Postojanje kompjuterizovanog sistema praćenja dokumenata. Četiri opštine u programu imaju kompjuterizovane sisteme za praćenje statusa bukvalno svih relevantnih zahteva korisnika usluga OUC/CID. Sistem u Inđiji obuhvata i slanje telefonskih poruka – SMS poruka korisnicima koje žele da obaveste o statusu njihovih zahteva. Jedna od opština u programu ima delimično urađen sistem koji ne obuhvata postupak izdavanja dozvola.

2.2. Kratak prikaz nekih zaključaka Kao što se jasno vidi iz prethodnog pregleda čak i u okviru postojećeg pravnog okvira funkcije OUC/CID se mogu značajno promeniti tako da njihove usluge postanu još efikasnije i bolje –što je naročito važno to važi i za usluge izdavanja građevinskih dozvola i usluge kojima se podržava razvoj zajednice.

8

• U opštinama u kojima nema urbanističkih planova (generalni urbanistički plan i planovi detaljne regulacije), postoji prioritetna potreba da se oni donesu a u poređenju sa ovom potrebom sve ostale aktivnosti su manje važne.

• U svim opštinama koje sarađuju sa programom MEGA još mnogo toga se može uraditi da se pomogne protoku dokumentacije i izdavanju odobrenja lokalnih javnih preduzeća i republičkih institucija kombinovanjem: zastupljenosti kancelarija relevatnih javnih preduzeća u samom centru, i pružanje visoko kvalitetne personalizovane usluge investitorima kao što to čine pioniri

ovakvih usluga - opštine Vranje i Inđija. U bližoj budućnosti će novi Zakon o stranim ulaganjima možda predvideti ovakve funkcije, i time ojačati saradnju predsednika opštine sa republičkim nivoom vlasti kada je u pitanju postupak izdavanja građevinskih dozvola.. Međutim, kao što je pokazano u Vranju i Inđiji mnogo toga se može uraditi u okviru postojećeg pravnog okvira

• Kao što je već rečeno, novim zakonom iz 2005. godine je nadležnost za izdavanje dozvola preneta sa lokalnog na republički nivo. Ipak, kao što su to neke opštine u okviru programa MEGA pokazale opštinski centri za izdavanje dozvola mogu da doprinesu ubrzavanju postupka registracije ili bar da ga učine pogodnijim za investitore.

Treba imati na umu da kada je u pitanju isplativost broj odeljenja i institucija (internih i spoljnih) koje su zastupljene u centrima će varirati u zavisnosti od veličine opštine, stepena razvijenosti i ostalih prilika koje utiču na potražnju za različitim uslugama centara. U nekim opštinama će veliki investitori biti retka pojava te će i pomoć i usluge namenjene velikim investitorima biti tek povremena pojava. Tabela 1 u nastavku teksta daje kratak prikaz najznačajnijih primera najbolje prakse OUC/CID. Prilog C obuhvata celokupni spisak primera najbolje prakse. Ovi navodi mogu biti značajan izvor informacija za svaku opštinu koja želi da poboljša svoj rad i rad svojih OUC i CID.

Tabela 1. Odabrani centri OUC/CID kao primeri najbolje prakse u opštinama programa MEGA

Primer dobre prakse Opstina OUC/CID prima zahteve za izdavanje akta o urbanističkim uslovima i obezbeđuje odobrenja od opštinskih i republičkih institucija

Vranje, Užice, Inđija, Zrenjanin, Subotica

Investitori koji podnose zahteve mogu da finansiraju pripremu plana detaljne regulacije; Skupština opštine dozvoljava predsedniku opštine da inicira pripremu planova. (planove konačano odobrava Skupština.)

Inđija

OUC/CID koristi kompjuterizovani sistem za praćenje zahteva (Inđija obaveštava svoje korisnike o statusu njihovih zahteva putem SMS sistema – slanjem telefonskih poruka).

Vranje, Kruševac, Kragujevac, Inđija, Subotica

Jedan zaposleni u OUC zadužen za davanje informacija o centru, smešten blizu ulaza u centar pomaže korisnicima da se snađu u centru

Vranje, Kruševac, Inđija, Subotica

Zaposleni u centru pohađaju specijalizovne obuke kako bi poboljšali svoje veštine komunikacije i pružanja usluga korisnicima.

Vranje, Novi Beograd, Inđija Zrenjanin, Subotica

OUC pruža usluge stanovnicima ruralnih oblasti u svojim isturenim kancelarijama (pod-odeljenjima) u mesnim zajednicama većih sela.

Vranje, Prokuplje, Kruševac,

Opština ima svoj "vodič za privrednike" koji je se može dobiti u OUC ili preuzeti sa opštinske internet prezentacije - sajta .

Prokuplje, Inđija, Subotica

Opština i lokalni partneri sprovode jednom godišnje ankete privrednika kako bi se došlo do informacija o stavovima i problemima poslovne zajednice.

Prokuplje, Inđija, Zrenjanin

OUC pruža usluge građanima putem interneta ili telefona (zahtevi poslati elektronskom poštom) OUC odgovara i na zahteve za izdavanjem dokumenata poslate regularnom poštom (plaćanje uplatnicom).

Prokuplje, Novi Beograd, Inđija, Subotica

Na ulazu u OUC postoji infiormativni ekran tzv „touch screen“ preko kojeg je moguće dobiti sve informacije vezane za usluge koje se pružaju u centru, insturkcije vezane za administrativne procedure i procedure za izdavanje dokumenata.

Kruševac, Užice, Inđija

Regionalna ili državna administrativna odeljenja su zastupljena u OUC/CID gde direktno pružaju usluge građanima.

Kruševac, Novi Beograd

Opštinska internet prezentacija – vebsajt prikazuje i konkretan Generalni urbanistički plan opštine sa kompletnom mapom zona.

Kruševac

Zaposleni opštinskog uslužnog centra nose uniforme Kruševac, Novi Beograd, Inđija, Subotica

OUC radi i subotom od 08:00 do 11:00 / pisarnica radi do kasnih popodnevnih sati Inđija, Novi Beograd

10

Privrednici mogu dobiti sve informacije koje ih interesuju u centru ili na opštinskoj internet stranici – internet sajtu. Konsola informativnog ekrana „touch screen“ u OUC omogućava korisnicima da dođu do informacija postavljenih na zvaničnom opštinskom internet sajtu.

Inđija

Opština odgovara na sve zahteve, žalbe i predloge koje dostave građani i privrednici u roku od 48 sati. Sva opštinska odeljenja u svim oblastima rada imaju obavezu da u navedenom roku reaguju na zahteve.

Inđija

Novi generalni urbanistički plan je usvojen u skladu sa Strateškim planom lokalnog ekonomskog razvoja i na osnovu konsultacija sa investitorima. Opština ima spisak prioriteta u pripremi detaljnih urbanističkih planova za one oblasti koji su najinteresantnije investitorima i preduzetnicima.

Inđija, Subotica, Loznica

Komunikacija između opštine i republičkih institucija i preduzeća je dobra i omogućava efikasnu obradu zahteva za registraciju firmi i izdavanje građevinskih dozvola. Predsednik opštine i načelnik odeljenja za urbanizam mogu lično da se uključe i pomognu investitorima da uspešno ispune sve pravne i proceduralne zahteve vezane za dobijanje građevinske dozvole. CID prima zahteve za izdavanje akata o urbanističkim uslovima, izvoda iz urbanističkih planova i obezbeđuju odobrenja opštinskih i republičkih institucija.

Vranje, Inđija

Na ulazu u OUC/CID se nalaze veliki, lepo dizajnirani grafički prikazi centra na osnovu kojih korisnici centra mogu da se orijentišu u prostoru centra. Grafikoni prikazuju sve lokacije svih uslužnih punktova u centru.

Vranje, Prokuplje, Kruševac, Loznica, Inđija, Zrenjanin, Subotica, Novi Beograd

Automatizovani sistem čekanja: korisnici OUC uz pomoć ekrana i sistema „touch screem“ dobijaju elektronski broj a dolaze na red da budu usluženi onda kada se na semaforu u centru prikaže njihov broj tako da nema potrebe da čekaju u redu.

Novi Beograd

Opštna razvija projekat za uveđenje GIS. (GIS je u ranoj fazi razvoja u opštinama. Kada se mape i svi podaci digitalizuju sistem će moći da se koristi za mnogobrojene nove usluge koje će se građanima/privrednicima pružati na osnovu IT tehnologija putem kompjuterskih terminala u OUC/CID koji će biti povezani intra-mrežom.)

Inđija, Subotica, Kragujevac, Užice

Opština je potpisala ugovor sa udruženjem osoba sa invaliditetom koje obavlje usluge kopiranja u prostorijama OUC. Korisnici OUC plaćaju za usluge kopiranja a sav prihod ide članovima udruženja i može se upotrebiti za subvencionisanje medicinskih pomagala.

Vranje

2.3. Ostala pitanja otvorena za diskusiju i institucionalni razvoj OUC/CID

Veze između OUC, CID i kancelarija za LER. Uz podršku Programa MEGA svaka od deset partnerskih opština je nedavno osnovala kancelariju za lokalni ekonomski razvoj (LER). Neke od funkcija ovih kancelarija jestu: pružanje informacija privrednicima o uslovima poslovanja u opštini, pružanje pomoći u započinjanju i širenju biznisa, privlačenje domaćih i stranih investitora i, uopšte govoreći, promocija rasta zaposlenosti i investicija na lokalnom nivou. Kako se kancelarije za LER polako razvijaju i popunjavaju zaposlenima svaka opštinska uprava bi trebalo dobro da razjasni dugoročne institucionalne odnose između kancelarija za lokalni ekonomski razvoj i OUC/CID. Ne postoji samo jedan ispravan odgovor na ovu dilemu sve dok su odnosi i podela rada između ovih radnih jedinica jasno definisani. Ovde se mogu dobro iskoristiti iskustva drugih centara i njihovi primeri u praksi.

Omogućavanje lakšeg pristupa investitorima parcelama i poslovnom prostoru. U ovom trenutku ni jedan OUC/CID ne služi kao mesto gde se građevinsko zemljište ili javni poslovni prostor daju investitorima u zakup, i ni jedan od njih nema popis imovine koja se daje u zakup niti pruža informacije u štampanoj formi o prostupku davanja u zakup zemljišta i poslovnog prostora. Trebalo bi ozbiljno razmotriti uvođenje ovakvih vrsta usluga bilo u okviru OUC/CID ili kancelarija za LER. Inđija ima mogućnosti da brzo utvrdi potencijalne lokacije za izgradnju na zahteve koje investitori podnesu u OUC. U pogledu samog procesa davanja građevinskog zemljišta u zakup prema mišljenju angažovanih eksperata koraci koje opština preduzima prilikom davanja zemljišta i poslovnog prostora u zakup se odvijaju bez većih problema – postupak obično traje tri meseca od trenutka kada investitor izrazi ozbiljan interes za određenu lokaciju do organizovanja javnog nadmetanja i potpisivanja ugovora o zakupu. Međutim, postupak može trajati mesecima kada Republički katastar ne može lako da potvrdi ko je nadležan za konkretne lokacije republičke ili lokalne vlasti.

Implikacije novog Zakona o stranim ulaganjima na postojeće OUC/CID. Prema ovom zakonu, odnosno nacrtu zakona, predsednik opštine je odgovoran da obezbedi koordinirani i efikasni odgovor svih relevantnih državnih i opštinskih odeljenja i institucija na zahtev investitora/poslodavaca koji izraze ozbiljne interese da investiraju u posao koji će doneti nova radna mesta (izgradnja poslovnog prostora, fabirka, itd) zajednici. Prema ovom zakonu takve vrste usluga bi se pružale preko „jedinstvenog šaltera” („one-stop-shop”), koji bi funkcionisao prema potrebi, s prekidima, onda kada se pojavi veliki investitor sa svojim zahtevima. Proces pružanja usluga ovakve vrste bi bio pod direktnim nadzorom predsednika opštine. Odnosno, na zahtev velikih investitora predsednik opštine okuplja tim saradnika koji formiraju jedinstveni šalter, ili tim koji pruža usluge konkrentom investitoru. Jedinstveni šalter (“One-Stop Shop”) se u ovom smislu razlikuje od centra za izdavanje dozvola (što ne znači da se međusobno isključuju) pošto je centar za izdavanje dozvola stalna institucija koja ima svoje zaposlene, uobičajeno radno vreme i otvorena je za sve gradjane i privrednike u zajednici. Nacrt Zakon o stranim investicijama nalaže predsedniku opštine da imenuje gradskog menadžera ili nekog drugog zvaničnika/rukovodioca na višoj poziciji da obavlja funkciju lokalnog savetnika za strana ulaganja. Savetnik bi bio zadužen da organizuje rad jedinstvenog šaltera sa tehničke tačke gledišta. Komunikacija između predsednika opšine i investitora/poslodavca – odnosno klijenta jedinstvenog šaltera će biti direktna (i zasnovana na ugovoru o investiranju), i u pismenoj formi. Opština mora čuvati sve dokaze pismene komunikacije sa klijentom.

12

Ukoliko se ovaj nacrt usvoji funkcija jedinstvenog šaltera (uloga samog predsednika opštine, savetnika za strana ulaganja, i projektni tim saradnika) će morati da se integriše sa funkcijama postojećih CID i kancelarija za lokalni ekonomski razvoj.

Savetodavni odbori OUC/CID. Trebalo bi razmotriti osnivanje neke vrste savetodavnih odbora (sastavljenih od predstavnika bitnih aktera) koji će nadzirati aktivnosti OUC/CID i lokalnih i republičkih institucija u procesu izdavanja dozvola i nastojati da unapredi njihov rad. U ovom trenutku savetodavni odbori ne postoje u opštinama u programu MEGA. Takvo telo ne bi moralo da se sastaje više od jednom godišnje.

Izmene Zakona o planiranju i izgradnji. Pored gore pomenutog Zakona o stranim ulaganjima vlada razmatra izmene zakona koje bi značajno ako ne i sasvim izmenile Zakon o planiranju i izgradnji iz 2003. god koji definiše sadašnji proces izdavanja dozvola. Podnošenje Studije o uticaju na životnu sredinu. Studija se radi za većinu industrijskih i poljoprivrednih projekata. Postupak izrade studije može biti vrlo dugačak — može trajati i do 230 dana. Međutim, zakoni u Srbiji dozvoljavaju da se projekat nastavi bez čekanja da se studija završi i definišu mere ublažavanja negativnih uticaja projekta na životnu sredinu. Studija se mora odobriti pre nego sto se odobri projekat.

• Sa jedne strane, to ne mora da znači da ocena uticaja na životnu sredinu treba da uspori važne investicione projekte

• Sa druge, to znači da investitori počinju izgradnju a da prethodno nisu upoznati sa merama koje će morati da se sprovedu. Šta više, promenom obima i projektnih resenja u izgradnji se može preduprediti potreba za uvodjenjem mera za ublažavanje negativnih efekata po okolinu.

3. MODELI OUC/CID - OSNOVNE FUNKCIJE I ORGANIZACIJA 3.1. Sveobuhvatan niz usluga koje se pružaju u OUC/CID u opštinima koje saradjuju sa programom MEGA služe trima osnovnim funkcijama (kao sto je u nastavku objašnjeno sa više detalja):

1) Informisanje građana i privrednika 2) Pružanje usluga građanima i privrednicima 3) Prikupljanje informacija od građana i privrednika radi poboljšanja opštinskih usluga.

TABELA 2. Model OUC/CID, pružanje informativnih i drugih usluga

VRSTA INFORMACIJA KOJE KORISNICI MOGU DOBITI U OUC/CID

1) Informacije o lokalnoj samoupravi

• Vodiči • Obrasci • Pravna pomoć • Informacije o javnim

preduzećima • Informator o

2) Informacije za firme i podršku preduzetniima

• Uslovi za započinjanje poslovne delatnosti

• Opštinski fondovi i olakšice za preduzetnike

• Bankarski krediti za

3) Informacije o zajednici

• Nevladine organizacije

• Sredstva informisanja

• Turizam • Kulturna dešavanja • Statistički podaci

13

proceduri za dobijanje dozvola za izgradnju

privatnike • Savetodavne usluge za

preduzetnike • Zemljište i objekti

dostupni investitorima

INFORMACIJE KOJE OUC PRIKUPLJA OD GRAĐANA I FIRMI

• Komentari (pritužbe; pohvale) vezani za rad opštinskih službi • Pitanja • Ideje za nove inicijative i drugi predlozi

DOZVOLE I DOKUMENTA

• Pisarnica • Primerci odluka, akata i drugih zvaničnih dokumenata • Dozvole i saglasnosti • Matičar (izvodi iz gljiga rođenih, umrlih, venčanih) • Građevinske i druge dozvole

Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi i drugim aktima zakonodavstva Srbije, većina usluga koje se pružaju u OUC/CID spadaju u nadležnost opštine. Međutim, u nekoliko opština programa MEGA, preko OUC/CID takođe se mogu dobiti određene usluge koje su u nadležnosti Republike. Dole u tabeli 3 navedene su usluge po odeljenjima koje se mogu dobiti u opštinskim uslužnim centarima koji su analizirani. Tabela 3. Usluge koje pružaju odeljenja, potpuno funkcionalan OUC

Odeljenje

Usluge

Korisnici

Finansijsko odeljenje

• Plaćanje republičkih administrativnih poreza

• Plaćanje opštinskih administrativnih taksi

• Plaćanje naknada prema skupštinskoj odluci o komunalnim naknadama

• Prodaja obrazaca i formulara • Usluge vezane za pravna i

imovinaks pitanja

Građani i firme

Javna uprava

• Overa duplikata, potpisa i prepisa dokumenata

• Pisarske usluge • Izdavanje radnih kljižica • Izdavanje uverenja o životu

Građani i firme

14

• Izdavanje izvoda iz knjige rođenih, umrlih i venčanih

• Izdavanje potvrda o državljanstvu

• Podnošenje zahteva i druge administrativne radnje.

Odeljenje za ekonomiju

• Informacije potrebne za otvaranje firme

• Korisne informacije za preduzetnike

• Overa uplata za poreze i dozvole

• Obaveštavanje o promenama statusa firme (republička nadležnost)

• Promene ličnih podataka o osnivaču firme (republička nadležnost)

• Dozvole za privremeNe zatvaranje firme (republička nadležnost)

• Obaveštavanje o trajnom zatvaranju firme (republička nadležnost)

• Izdavanje sertifikata (republička nadležnost)

Firme

Odeljenje za javne usluge

• Informacije o dečjem dodatku, boračkoj i invalidskoj naknadi

• Usluge za izbegla lica i humanitarna pomoć

• Informacije o školstvu, kulturi, sportu

• Prijem zahteva za prevremeni upis u školu

• Overa zahteva za studentske stipendije

• Overa zahteva za đačke stipendije

• Overa zahteva za upis u srednju školu i institucije za visoko i više obrazovanje

Građani

Urbanističko planiranje i komunalne usluge -

CID

• Izdavanje dozvola za izgradnju: Izvod iz Urbanističkog

plana Urbanistički uslovi Saglasnosti javnih

preduzeća Građevinske dozvole

Građani i firme

15

Upotrebne dozvole • Prijem/obrada zahteva za

podelu ili spajanje građevinskih parcela

• Prijem/obrada zahteva za izmene i dopune Urbanističkog plana

• Prijem/obrada zahteva za legalizaciju gradnje

• Dodela uličnog broja • Izdavanje dozvola za radove

na ulicama i drugim javnim površinama

• Informacije o stambenim i poslovnim objektima

• Informacije o javnom prevozu Gore navedene usluge koje se pružaju u OUC/CID pomažu različitim grupama korisnika. Dole navedena tabela prikazuje koristi koje imaju pojedine grupe korisnika. TABELA 4. Koristi koje interesne grupe imaju od OUC/CID

Korisnik

Korist

GRAĐANI

• Brži pristup potrebnim dokumentima • Bolja komunikacija sa javnom upravom • Bolje razumevanje strukture i načina

funkcionisanja opštinske uprave • Veće poverenje građana u opštinsku

upravu

FIRME

• Dostupnost svih informacija koje su od koristi preduzetnicima i firmama na jednom mestu (opštinski fondovi i podsticaji preduzetništvu)

• Informacije o zahtevima koje je potrebNe ispuniti za dobijanje licenci i dozvola mogu se dobiti na jednom mestu, a ne na 10-15 različitih mesta

• Efikasnije procedure za izdavanje dozvola • Besplatni saveti i pomoć za započinjanje

privredne delatnosti • Informacije o bankarskim kreditima za

privredne subjekte • Informacije o poslovnom prostoru

dostupne na jednom mestu • Informacije o slobodnom građevinskom

zemljištu • Orjentisanost ka korisnicima u pružanju

16

usluga poslovnoj zajednici

OPŠTINA

• Stiže povratna informacija o potrebama i problemima građana

• Rešavaju se problemi u nadležnosti lokalne uprave

• Menja se mentalitet zaposlenih u opštini koji se sve više okreću korisnicima

• Opština stiče bolju reputaciju u očima investitora i postaje sredina koja je naklonjena investitorima.

3.2. Tri modela za organizovanje OUC/CID Kada odluči da osnuje OUC/CID, opština mora da pronađe dobar način kojim će povezati zaposlene, kao i funkcije ove službe sa najvažnijim opštinskim odeljenjima koja su zadužena za pružanje ključnih usluga građanima. Postoje tri modela za organizaciju OUC/CID:

Prvi model, prema kome predstavnici najvažnijih opštinskih odeljenja prelaze u OUC/CID i rade na jednom mestu, pod zajedničkim rukovodiocem. Ni jedna od opština koje učestvuju u programu MEGA se nije odlučila za ovaj model. Drugi model, prema kome zaposleni najvažnijih opštinskih odeljenja ostaju pod rukovodiocima svojih odeljenja. Jedna osoba se imenuje za koordinatora OUC/CID koja nadgleda i koordinira rad između predstavnika različitih odeljenja. Sve opštine koje učestvuju u programu MEGA, osim Kruševca i Užica su se odlučile za ovaj model. U najvećem broju opština, koordinator OUC je zaposleni Opšte službe. Kasnije će biti više reči o tome da se u nekim centrima nalaze i predstavnici republičkih institucija. Treći model, je veoma nalik drugom modelu, osim što je CID fizički odvojen od OUC i njime upravlja Odeljenje za urbanističko planiranje. Za ovakvu strukturu su se odlučili Kruševac i Užice.

4. Vidljivost i pristupačnost 4.1. PotrebNe je da je OUC/CID vidljiv sa ulice ili da se nalazi trajNe smešten u opštinskom holu Osnovni preduslov da bi OUC/CID bio okrenut korisnicima je njegova lokacija. Mora biti na dobroj lokaciji koju je lako pronaći. Sve opštine programa MEGA su OUC/CID smestile u hol opštinske zgrade, što predstavlja relativNe zgodNe mesto do koga građani mogu lako da stignu:

• U šest opština programa MEGA (Vranje, Kragujevac, Loznica, Inđija, Subotica i Novi Beograd), OUC/CID se nalazi na vidnom mestu (ima direktan pristup sa ulice); i/ili iz prizemlja zgrade, odnosNe hola opštinske zgrade.

• U drugim opštinama programa MEGA, OUC/CID je deo prostora u kome je smeštena javna uprava na prvom spratu opštinske zgrade, i ne mođe se videti direktNe sa ulice. Međutim, i u ovim opštinama je relativNe lako pronaći OUC/CID (Prokuplje, Kruševac, Užice i Zrenjanin.)

17

• Nekoliko opština (Vranje, Novi Beograd, Loznica, Inđija, Kragujevac i Subotica) je na različite načine dobro iskoristilo tablu sa oznakama, arhitekturu ulaza u opštinsku zgradu i natpise/crteže radi bolje vidljivosti svojih centara.

4.2. Rampa za prilaz invalidskih kolica U šest od deset opština koje učestvuju u programu MEGA (Vranje, Kragujevac, Loznica, Inđija, Subotica, Novi Beograd), OUC/CID se nalazi u prizemlju zgrade, čime je omogućen lak prilaz osobama sa invaliditetom. U drugim opštinama su stepenice na ulazu u OUC/CID ili/i u CID koji se nalazi na privom spratu zgrade. Ove optinske zgrade su proglašene spomenicima stare arhitekture i nalaze se pod zaštitom Instituta za zaštitu spomenika Republike Srbije. Originalna arhitektura ovih istorijskih spomenika i status zaštićenog objekta predstavljaju ozbiljnu prepreku za izgradnju rampi za invalidska kolica. Dve opštine (Prokuplje i Zrenjanin) su prevazišle ove arhitektonske prepreke izgradnjom specijalnih rampi koje omogućavaju prilaz. JediNe centri u Užicu i Kruševcu za sada nemaju izgrađene rampe. 4.3. Unutrašnje oznake/info-table koje omogućavaju bolju orjentaciju korisnika Svi centri u opštinama koje učestvuju u programu MEGA su dobro dizajnirani i imaju moderne oznake koje služe boljoj orjentaciji korisnika. (NAPOMENA: ovo je možda posledica činjenice da su OUC/CID u MEGA opštinama formirani u protekle tri godine uz podršku raznih međunarodnih donatorskih programa (SLGRP/USAID, CRDA/USAID, MIR/UNDP, MSP). Različiti modeli oznaka/info-tabli zaslužuju posebnu pažnju:

• Sedam od deset centara imaju velike grafikone na kojima je prikazan plan ulaska u objekat. (Vranje, Subotica, Inđija, Kruševac, Kragujevac, Loznica i Novi Beograd.). Na grafikonima je jasNe prikazaNe mesto gde se nalazi šalter ili sto svakog odeljenja koje je zastupljeNe u OUC/CID.

• OUC/CID u Subotici ima crteže i oznake napisane na tri jezika: srpski, hrvatski i mađarski. U Zrenjaninskom centru se koriste četiri jezika: srpski, mađarski, rumunski i slovački.

• OUC u Novom Beogradu koristi elektronski sistem za kontrolu čekanja u redovima i sistem semafora za usmeravanje korisnika. Kada stigne u OUC, korisnik dobija broj sa kojim čeka u redu. Zatim može da sedne u čekaonicu i mirNe sačeka dok se njegov broj ne pojavi na ekranu postavljenom na vidnom mestu.

4.4. Radno vreme Svi centri su otvoreni osam sati od ponedeljka do petka. Najčešće radon vreme je od ponedeljka do petka od 07:00 do 15:00, ili od ponedeljka do petka od 07:30 do 15:30. Neke opštine kao što je Vranje, Subotica, Užice i Loznica su organizovale dodatno radno vreme u popodnevnim satima za posebne namene (prijem godišnjih zahteva). U kragujevcu neke usluge se mogu dobiti i tokom nekoliko sati subotom. OUC u Inđiji radio d ponedeljka do petka, od 08:00 do 14:00, i jedini je od deset centara koje smo posetili, a koji subotom radi osam sati (08:00-11:00). 4.5. Podružne kancelarije i pod-centri Za pružanje usluga građanima koji žive u ruralnim delovima, neke opštine (Vranje, Kruševac) su otvorile pod-odeljenja svojih centara u mesnim kancelarijama najvećih mesnih zajednica. U ovim pod-odeljenjima OUC, građani ruralnih delova opštine mogu da dobiju osnovne usluge. Novi Beograd ima dva OUC (jedan u glavnoj opštinskoj zgradi, i drugi u kancelariji mesne zajednice). 4.6. Sistem za kontrolu čekanja u redu Novi Beograd u svom OUC ima instaliran sistem za kontrolu čekanja u redu. Kada stigne u OUC, korisnik dobija broj sa kojim čeka u redu. Zatim može da sedne u čekaonicu i mirNe sačeka dok se njegov broj ne pojavi na ekranu postavljenom na vidnom mestu. Ovakvi sistemi takođe imaju mogućnost da usmere korisnika ka pravom šalteru ili službi.

18

Tabela 5. Vidljivost i pristupačnost

Opština Vidljivost sa ulice

Prilaz za osobe sa invaliditetom

Oznake i info-table za bolju

orjentaciju korisnika

Radno vreme OUC/CID

Vranje Da Da Dobra organizacija

Ponedeljak-petak 07:00-15:00

Prokuplje Ne Da Dobra organizacija

Ponedeljak-petak 07:00-15:00

Kruševac Ne Ne Dobra organizacija

Ponedeljak-petak 08:00-16:00

Kragujevac Da Da Dobra organizacija

Ponedeljak-petak 07:00-15:00

Užice Ne Ne Dobra organizacija

Ponedeljak-petak 07:30-15:30

Loznica Da Da Dobra organizacija

Ponedeljak-petak 07:00-15:00

Novi Beograd

Da

Da

Dobra

organizacija

Ponedeljak-petak 08:00-16:00,

Pisarnica do 06:00

Inđija

Da

Da

Dobra organizacija

Ponedeljak-petak 08:00-14:00

Subota 08:00-11:00 Zrenjanin Ne Da Dobra

organizacija Ponedeljak-petak

07:00-15:00 Subotica Da Da Dobra

organizacija Ponedeljak-petak

07:30-14:30 Posebne pogodnosti Pogodnost Opština Podružna kancelarija OUC u seoskom području Vranje, Kruševac Elektronski sistem za kontrolu čekanja u redu Novi Beograd 5. Uslovi rada (objekti i oprema) 5.1. Prostor Svi OUC/CID su smešteni u zgradama skupštine opštine. Njihova površina se razlikuje od najmanjeg 60 m2, do najvećeg koji ima 300 m2. Primećuju se tri vrste projekata za uređenje kancelarije OUC/CID:

• Integrisan prostor. Neki centri su organizovani kao integrisan zajednički prostor u kome su smešteni predstavnici svih odeljenja. Oviakvi centri imaju predstavnike najviše pet odeljenja, i 10-15 pozicija/stolova. (Vranje, Kragujevac, Loznica, Inđija, Zrenjanin, Subotica i Novi Beograd.)

• Model povezane kancelarije. Neki centri u opštinama programa MEGA su organizaovani kao niz velikuh, povezanih kancelarija smeštenih jedna do druge, u kojima je takođe smešteno 10-15 stolova. Za ovakav concept se odlučila opština Prokuplje, Kruševac i Užice. U ove tri

19

opštine, CID funkcioniše kao posebna, fizički izdvojena služba u okviru odeljenja za urbanističko planiranje, smeštena do OUC, na istom spratu opštinske zgrade.

• Izdvojen prostor za obradu dokumenata. U Vranju, OUC i CID se nalaze u posebnim objektima smeštenim izvan opštinske zgrade, u kojima su smešteni zaposleni opštinski8h odeljenja koji su zaduženi za obradu dokumenata za građane.

5.2. Oprema Skoro po pravilu, OUC/CID u opštinama programa MEGA su veoma dobro opremljeni. U svim centrima se nalazi bar po jedan kompjuter za svako zastupljeno odeljenje. U većini slučajeva, kompjuteri su povezani sa svetom i opštinskim odeljenjima putem interneta i intraneta. Ove konekcije omogućavaju efikasnost OUC, pogotovo kod izdavanja izvoda iz knjige rođenih, venčanih i umrlih. Korišćenjem tehničkih prednosti OUC/CID je osposobljen da odmah na licu mesta izda izvod. OUC/CID u četiri opštine (Prokuplje, Užice, Loznica i Zrenjanin) nije priključen na internet i intranet. Neki OUC/CID imaju specijalne kompjuterske konzole sa tač skrinom (na ulazu) na kome korisnici sami mogu da dođu do željene informacije. (Kruševac, Inđija, Užice.) Sedam od deset OUC u MEGA opštine imaju kopir aparate. (Vranje, Kragujevac, Loznica, Inđija, Zrenjanin, Subotica i Novi Beograd). Uluge kopiranja dokumenata se naplaćuju, a blanko obrasci se mogu dobiti besplatno.

Tabela 6. Uslovi za rad u OUC/CID

Opština Prostor po m2 Oprema Intranet Internet Vranje 250m2

13 pozicija 13 kompjutera

5 printera 1 kopir aparat

Da Da

Prokuplje 80m2 + 20m2 9+1 pozicija

9 + 1 kompjutera 5 printera

Nema kopir aparata

Ne Noe

Kruševac 60m2 2+8 pozicija

5 kompjutera 4 printera

1 kopir aparat 1 tač-skrin

Da Da

Kragujevac 250m2 23 pozicija

19 kompjutera 9 printera

1 kopir aparat

Da Da

Užice 80m2+20m2 8+2 pozicija

8 kompjutera 5 printera

Nema kopir aparata

1 tač-skrin

No No

Loznica 200m2 11 pozicija

9 kompjutera 2 printera

Nema kopir aparata

No No

Novi Beograd 300m2 12 pozicija

10 kompjutera 3 printera

1 kopir aparat

Da Da

Inđija 80m2 17 pozicija

11 computers 6 printera

Da Da

20

1 kopir aparat 1 tač-skrin

Zrenjanin 200m2 15 pozicija

10 kompjutera 5 printera

Nema kopir aparata

Ne Ne

Subotica 200m2 15 pozicija

17 kompjutera 6 printera

1 kopir aparat

Da Da

6. Kapaciteti zaposlenih 6.1. Izbor zaposlenih Ni u jednoj MEGA opštini radna mesta za OUC/CID nisu oglašavana za prijem radnika. Umesto toga, svi centri su se odlučili da iskusne zaposlene u javnoj upravi preusmere za rad u centru. Na taj način, bar na početku, nisu imali novih zaposlenih na platnom spisku. Sve opštine izveštavaju das u prilikom premeštanja radnika na rad u OUC/CID proverili kakav stav prema poslu i prema korisnicima imaju kandidati. U nekoliko slučajeva, opštinski menadžer je pozvao zainteresovane zaposlene da konkurišu za rad u centru. 6.2. Broj zaposlenih Broj zaposlenih u OUC/CID zavisi od:

a) obima informacija i usluga koje centar pruža građanima; i b) broja odeljenja koja su zastupljena u centru.

Broj zaposlenih se kreće od osam u Užicu, čak do 30 (15x2) koliko ih radi u subotičkom centru. U nekim centrima, za svaku poziciju imaju čak i spisak rezervnih radnika koji zamenjuje odsutnog radnika. (Vranje, Prokuplje, Loznica, Inđija i Subotica). U svim centrima, rezervni radnici su iz istog odeljenja iz koga je radnik koji je otsutan. 6.3. Razvoj ljudskih resursa U nekim opštinama u nameri da povećaju kapacitet zaposlenih i poprave kvalitet usluga, za zaposlene u OUC/CID je obezbeđena obuka za jačanje veština komunikacije i bolji odnos prema korisnicima. (Vranje, Inđija, Zrenjanin, Subotica, Novi Beograd.) 6.4. Specijalizovani radnici U četiri OUC/CIDs zaposlen je domaćin centra koji pozdravlja korisnike na ulazu, usmerava ih kuda treba da idu i informiše. (Vranje, Subotica, Kruševac, Novi Beograd.) U multietničkim opštinama programa MEGA, zaposleni u centru tečno govore jezik najznačajnijih manjina koje zive u opštini. (Inđija, Zrenjanin, Subotica). Neki centri su obučili svoje zaposlene za komunikaciju sa osobama sa oštećenim sluhom i govorom. (Vranje, Subotica, Zrenjanin.) 6.4. Uniforme U nekoliko centara zaposleni u centru imaju specijalne uniforme koje doprinose boljoj profesionalnoj slici službe. (Kruševac, Novi Beograd, Inđija i Subotica.) Chart 7. Kapaciteti zaposlenih

Opština Izbor zaposlenih Broj zaposlenih Obuka, veštine Uniforme Vranje Iz postojećih

opštinskih 24 Veštine

komunikacije, Ne

21

odeljenja komunikacija sa gluvonemim osobama i

osobama sa invaliditetom

Prokuplje Iz postojećih opštinskih odeljenja

22 Ne Ne

Kruševac Iz postojećih opštinskih odeljenja

10 Ne Da

Kragujevac Iz postojećih opštinskih odeljenja

23 Ne Ne

Užice Iz postojećih opštinskih odeljenja

8 Ne Ne

Loznica Iz postojećih opštinskih odeljenja

22 Ne Ne

Novi Beograd Iz postojećih opštinskih odeljenja

12 Veštine komunikacije

Da

Inđija Iz postojećih opštinskih odeljenja

22 Veštine komunikacije,

kompjuteri

Da

Zrenjanin Iz postojećih opštinskih odeljenja

15 Veštine komunikacije,

komunikacija sa gluvonemim osobama i

osobama sa invaliditetom

Ne

Subotica Iz postojećih opštinskih odeljenja

15 Veštine komunikacije,

komunikacija sa gluvonemim osobama i

osobama sa invaliditetom

Da

7. Dostupnost štampanih materijala namenjenih korisnicima Jedna od prvih inicijativa pokrenutih u centrima je štampanje brošura i vodiča. Najčešće su štampani sledeći materijali:

1) Brošure sa opštim informacijama o opštini i opštinskoj upravi; 2) Vodič sa procedurama za dobijanje izvoda i/ili drugih dokumenata.

22

Brošure najčešće sadrže: organizaciju opštinske uppave, opšte informacije o uslugama građanima, procedure za izdavanje izvoda, dozvola, urbanističkih i drugih dokumenata, inspekcija, dečjeg dodatka, informacija za osobe sa invaliditetom i ratne vojne invalide, kao i kontakt informacije za:

• Opštinsdka javna preduzeća, • Medije, • Javne zdravstvene ustanove, • Kulturne institucije, turističke organizacije, • Sportske i rekreativne objekte, • Najznačajnije nevladine organizacije, • Međunarodne organizacije koje imaju kancelarije u opštini, i • Regionalnu agenciju za podršku MSP.

Uglavnom se primerci štampanog materijala za OUC/CID mogu dobiti besplatno. Naplaćuju se jedino obrasci republičkih i lokalnih institucija prema zvaničnom cenovniku. Nakon distribucije brošura i vodiča, opštine najčešće prestaju sa štampanjem materijala. Izuzetak su internet stranice centara na kojima se mogu naći podaci koji se nalaze u brošurama, kao i podaci o vrstama usluga i radnom vremenu centra. Tabela 8. Dostupnost štampanih materijala namenjenih korisnicima

Opština Opšta brošura

Vodič za administrativne

procedure

Formulari i obrasci

Informacije na internet stranici

Tač-skrin

Vranje Da Da, na opštoj brošuri

Da Da Ne

Prokuplje Da Da, na opštoj brošuri

Da Da Ne

Kruševac Da Da, na opštoj brošuri

Da Da Da

Kragujevac Ne Da Da Da Ne Užice Ne Ne Da Da Da

Loznica Da Da Da Ne Ne Novi Beograd Da Da Da Da Ne

Inđija Da Da Da Da Da Zrenjanin Ne Da Da Da Ne Subotica Da Da Da Da Ne

8. Dobijanje povratnih informacija od korisnika i drugih aktera Ni u jednom OUC/CID ne postoji oglasna tabla za povratne informacije. To i nije toliko važno sve dok rukovodstvo centra održava bilo kakav mehanizam za dobijanje povratnih informacija od korisnika o svom radu i predloge za poboljšanje usluga. Nekoliko centara u MEGA opštinama je uradilo istraživanje/anketu među predstavnicima opslovne zajednice, nebi li došli do dragocenih podataka o mišljenju i potrebama poslovne zajednice. U Inđiji, anketu je vršilo Ekonomsko odeljenje; u Prokuplju i Zrenjaninu, anketa je izvršena u saradnji sa lokalnim partnerima (Privredna komora, nacionalna služba za zapošljavanje, Agencija za podršku MSP, CESID).

23

U OUC/CID u svim opštinama programa MEGA je obezbeđena posebna kutija u koju korisnici mogu da ubace svoje povratne informacije. Javna uprava koristi te informacije da unapredi rad OUC/CID. U Vranju, načelnik javne uprave je uveo mere protiv zaposlenih na čiji rad u centru stižu pritužbe. Trenutno ni u jednoj MEGA opštini nije uvedena institucija građanskig branitelja (ombudsman). Ova mogućnost je stvorena 2005. godine donošenjem Zakona o građanskom branitelju i Zakona o lokalnoj samoupravi. Funkcija ombudsmana može da ima značajnu ulogu u otkrivanju problema koje imaju građani i privatnici sa procedurama za sobijanje dozvola (ili nekih drugih aspekta rada OUC/CID operation). Tabela 9. Dobijanje povratnih informacija od korisnika/aktera

Opština Oglasna tabla za mišljenja i komentare

Kutije za pritužbe, pohvale i predloge

Istraživanje o potrebama građana i

privrednicika Vranje Ne Da Ne

Prokuplje Ne Da Da Kruševac Ne Da Ne

Kragujevac Ne Da Ne Užice Ne Da Ne

Loznica Ne Da Ne Novi Beograd N Da Ne

Inđija Ne Da Da Zrenjanin Ne Da Da Subotica Ne Da Ne

9. Učešće najznačajnijih opštinskih odeljenja u OUC Prilikom proučavanja planova zapošljavanja i organizacione strukture OUC/CIDs, mogu se uočiti značajne razlike u broju opštinskih odeljenja zastupljenih u centru:

• Prokuplje ima samo dva odeljenja: odeljenje za opštu upravu i ekonomsko i finansijsko odeljenje, što je manje nego u svih deset opština. (međutim, u CID, koji se nalazi u posebnoj zgradi, zastupljeno je odeljenje za urbanističko planiranje i izgradnju, javno stambeno i komunalno preduzeće).

• U OUC u Kragujevcu postoje tri odeljenja (odeljenje za opštu upravu, odeljenje za urbanizam i odeljenje za javnu službu), koliko ih ima i u Užicu (odeljenje za opštu upravu, odeljenje za privredu i odeljenje za socijalnu službu. U Užicu je CID (u kome rade predstavnici odeljenja za urbanizam, izgradnju i komunalne službe) smešten u zasebnoj kancelariji, ali na istom spratu kao i OUC.

• U kruševačkom OUC postoje četiri odeljenja (odeljenje za urbanizam i izgradnju, odeljenje za opštu upravu, odeljenje za privredu i odeljenje za inspekciju), koliko ih ima i OUC u Zrenjaninu (odeljenje za opštu upravu, odeljenje za urbanizam, odeljenje za javnu službu i odeljenje za privredu).

• U OUC u Vranju deluje pet odeljenja (odeljenje za finansije, odeljenje za urbanizam, odeljenje za opštu upravu, odeljenje za privredu i odeljenje za javnu službu), koliko ih ima i u Novom Beogradu (odeljenje za opštu upravu, odeljenje za imovinsko-pravna i stambena pitanja, odeljenje za izgradnju i komunalne službe, odeljenje za privredu i javnu službu i odeljenje za inspekciju), i u Loznici (odeljenje za opštu upravu, odeljenje za inspekciju, odeljenje za privredu, odeljenje za urbanizam i odeljenje za privredu).

24

• U Inđiji OUC deluje kroz šest odeljenja (odeljenje za opštu uptavu, odeljenje za urbanizam i komunalne usluge, odeljenje za privredu, odeljenje za finansije, odeljenje za socijalnu službu i odeljenje za inspekciju)

• Subotički OUC ima sedam odeljenja (odeljenje za opštu upravu, odeljenje za izgradnju, odeljenje za imovinsko-pravna pitanja, odeljenje za finansije, odeljenje za socijalnu službu, odeljenje za inspekciju i jedno odeljenje koje se bavi stambenim, komunalnom, privrednim, poljoprivrednim i ekološkim pitanjima

• U šest od devet opština u okviru OUC postoji i CID (koji je u nadležnosti zaposlenih u odeljenju za urbanizam). Kao što je već rečeno, Opština Novi Beograd – zbog svoje ograničene funkcije izdavanja dozvola, kao jedne od opština Grada Beograda – uopšte nema CID.

Ova procena se takođe pozabavila i učešćem vanopštinskih agencija i organizacija u delatnostima OUC i CID:

• U pojedinim MEGA opštinama republičke institucije učestvuju u radu OUC. Na primer,

Opština Kruševac održava dobru saradnju s Rasinskim okrugom, koji ima svoju ispostavu u kruševačkom OUC. U Vranju je katastarska služba uključena u rad OUC.

• Nema nijednog javnog komunalnog preduzeća koje učestvuje u radu OUC/CID, bez obzira na to da li su u nadležnosti opština (vodovod, daljinsko grejanje) ili Republike (elektrodistribucija, telekomunikacije). U većini slučajeva (kao zasebna pravna lica), ona pružaju podatke i usluge svojim klijentima kroz kancelarije za odnose s potrošačima smeštene u okviru njihovih sedišta.

• U svih deset OUC u MEGA opštinama postoji prostor odvojen za banku i/ili poštu. Tabela 10. Učešće glavnih opštinskih odeljenja u radu OUC

Opština Broj odeljenja u OUC U okviru OUC postoji CID

Vranje 5 Da Prokuplje 2 Ne Kruševac 4 Ne

Kragujevac 3 Da Užice 3 Ne

Loznica 5 Da Novi Beograd 5 Ne

Inđija 6 Da Zrenjanin 4 Da Subotica 7 Da

10. Informacije i usluge dostupne korisnicima u OUC Primedba: Usluge vezane za razvoj i građevinske dozvole predmet su 12. dela ove procene. 10.1. Pružanje informacija U 7. delu smo naveli tipove štampanog materijala koji je dostupan u svakom od OUC u MEGA opštinama. U ovom delu ćemo se više pozabaviti time koliko je građanima jednostavno da dođu do informacija i pomoći zaposlenih u centrima, i koliko se takva pomoć razlikuje od štampanog materijala. Većina informacija koje se u OUC pružaju građanima tiču se pribavljanja dokumenata koje izdaje opština i srodnih pravnih procedura. U svim centrima se građanima nudi pomoć pri popunjavanju formulara – u četiri centra u kojima je postojala osoba koja je ''dočekivala'' građane (6.4. gore), tu vrstu

25

pomoći pružala je upravo ta osoba, dok je u drugim centrima to radila osoba iz nadležnog odeljenja. U ovom smislu, svi centri su bili usmereni na potrebe građana 10.2. Usluge Bez obzira na to koliko odeljenja opštinske uprave učestvuje u radu OUC, daleko najveći deo usluga pruža opštinsko odeljenje za opštu administraciju. Izdavanje potvrda i izvoda (iz matičnih knjiga rođenih, venčanih i drugih) i zavođenje dokumenata čine ukupno 80% od svih zahteva koje građani upućuju OUC. Centar tu vrstu usluga pruža na licu mesta, tako da korisnici ne moraju dva puta da dolaze u zgradu uprave. Potražnja za uslugama drugih odeljenja periodična je, i često se vezuje za kalendarske rokove posle kojih nije moguće ostvariti određena prava:

• Odeljenje za javne usluge izdaje dokumenta specifičnim ciljnim grupama: roditeljima (u vezi s dečjim dodacima) i učenicima i studentima (u vezi s prijavama za stipendije) (Vranje, Subotica);

• Odeljenje za privredu (ili, u većim opštinama, služba za poljoprivredu u okviru odeljenja za privredu) izdaje potvrde o registraciji seoskih gazdinstava (Prokuplje, Subotica, Kruševac). U nedeljama koje prethode isticanju godišnjih rokova za tu vrstu registracije, centri se suočavaju s velikom potražnjom za tim dokumentima, te zaposleni rade prekovremeno kako bi svima izašli u susret (posle 3 i subotom). Na osnovu ovih dokumenata, gazdinstva ostvaruju pravo na povlastice u vidu jeftinijeg goriva za poljoprivredne mašine.

OUC u nekolicini MEGA opština preduzele su inicijativu kako bi poboljšali kvalitet usluga, što može poslužiti kao primer dobre prakse drugim centrima:

• Inđija sprovodi program "48 sati'', koji se temlji na obavezi da se na svaki zahtev, žalbu ili predlog koji građani upute reaguje u roku od dva dana. Ova obaveza se odnosi na sva opštinska odeljenja i sve zakonske nadležnosti i odgovornosti opštine.

• U Prokuplju, Novom Beogradu, Inđiji i Subotici, građani mogu da pristupe određenim uslugama koje OUC pruža putem Interneta. Na primer, građani mogu da traže potvrde putem imejla, nakon čega im OUC šalje dokument zemaljskom poštom, s naplaćivanjem usluge pouzećem.

• U Prokuplju, u saradnji s Nacionalnom službom za zapošljavanje, OUC pruža informacije o slobodnim radnim mestima, obuci koja se organizuje, i sličnim aktivnostima.

11. Informacije i usluge dostupne privrednicima u OUC i CID PRIMEDBA: Pomoć OUC i CID pri pribavljanju različitih dozvola za izgradnju razmatra se u 12. delu ove procene. 11.1. Informacije U prvom trenutku kada su se pojavili u Srbiji, OUC su bili namenjeni pre svega postizanju višeg stepena dostupnosti informacija o lokalnoj vlasti građanima i pojednostavljivanju procesa pribavljanja važnih dokumenata i plaćanja taksi i naknada. U pet OUC koji su bili predmet studije, centri su u manjoj ili većoj meri pružali informacije značajne poslovnoj zajednici:

• OUC u Vranju ima Info Centar koji pruža prilično sveobuhvatne informacije, uključujući i pomoć pri započinjanju rada preduzeća, podatke o opštinskim fondovima i olakšicama za preduzeća, o kreditima, o dostupnom poslovnom prostoru, o lokacijama za investitore. U Inđiji postoji slična služba u okviru OUC.

• Novi Beograd ima zaseban centar za razvoj lokalne ekonomije koji pruža širok spektar informacija.

26

• Slično tome, u Kragujevcu odeljenje za privredu, koje ne funkcioniše u okviru OUC, pruža sve poslovne informacije.

• Prokupački OUC pruža donekle ograničene informacije, koje se tiču pre svega bankarskih kredita i međunarodnih donatorskih programa koji podržavaju mala i srednja preduzeća.

Ovde treba dodati i to da su, kao učesnice programa MEGA, svih deset opština nedavno osnovale Kancelarije za ekonomski razvoj. Između ostalog, funkcije tih kancelarije će biti::

1) Mesto na kome poslodavci i investitori mogu doći do svih neophodnih informacija, i 2) Pomoć pri ostvarivanju prava na podršku (bilo da se radi o uslugama koje KLER sama pruža ili

o upućivanju na druge organizacije koje već pružaju takve usluge, poput nacionalne službe za zapošljavanje ili regionalne agencije za razvoj).

Svaka KLER mora sama da proceni i odluči u kojoj meri i na koji način će pružati pomenute usluge u okviru opštinskih OUC i CID, ili kroz centar za pomoć i promociju LER, u okviru samih KLER ili na nekom drugom mestu. 11.2. Pomoć pri registraciji preduzeća Kao što je rečeno u Uvodu, tokom 2005. su usvojeni novi zakoni koji nadležnost nad registracijom preduzeća s opštinskog nivoa prenose na republički novo, odnosno, na agenciju za privredne registre. Ova agencija funkcioniše kroz regionalne kancelarije, uključujući i četiri u MEGA opštinama – Kragujevcu, Užicu, Zrenjaninu i Suboticu. Četiri od šest MEGA opština (Vranje, Kruševac, Loznica i Inđija), koje nemaju regionalne kancelarije agencije, potpisale su posebne ugovore s agencijom za privredne registre, koji dozvoljavaju mogućnost da preduzeća podnesu svoju dokumentaciju za registraciju ili promenu statusa kod agencije kroz opštinski OUC. U svakom pojedinačnom slučaju, OUC prikuplja dokumentaciju i dostavlja je Agenciji, dok potvrde i druge povratne informavije agencija (uglavnom poštom) dostavlja direktno preduzeću o kom se radi (dakle, ne kroz OUC). Iako ne postoje podaci u kojoj meri se koristi ova usluga, naš je utisak da OUC primaju veliki broj zahteva za ovom vrstom pomoći, naročito od preduzeća koja se po prvi put registruju. U slučajevima gde OUC pruža pomoć u pribavljanju dozvola ili promeni statusa, usluga se ne naplaćuje, a osoblje OUC je potpuno obučeno da svaki zahtev valjano dokumentuje. Očito, pomoć koju OUC pružaju rasterećuje one koji se prijavljuju za registraciju od obaveze da odu u drugu opštinu kako bi stigli do najbliže kancelarije agencije za privredne registre. Međutim, pošto OUC agenciji dokumente dostavljaju poštom, preduzeća bi možda brže obavila posao dobijanja dozvola ili potvrda tako što bi sama posetila regionalnu kancelariju agencije. 11.3. Pomoć pri zakupu gradskog građevinskog zemljišta ili poslovnog prostora (Vidi Aneks A i dijagram koji prikazuje kako teče proces zakupljivanja zemljišta u prosečnoj opštini.) Privatni investitori i firme koje nameravaju da otvore ili prošire svoje poslovanje u jednoj zajednici, često moraju od opštine da zakupe ''ostalo'' građevinsko zemljište ili poslovni prostor u javnom vlasništvu. U ovom trenutku, nijedan OUC ili CID u MEGA opštinama (osim u Inđiji) ne funkcioniše kao mesto na kom predstavnici privatnog sektora mogu pronaći nekretninu kojom upravlja opština. U Inđiji potencijalni investitori mogu da popune formular u OUC u kom traže podatke o nekretninama koje su dostupne za zakup i izgradnju. U roku od dva dana, odeljenje za urbanizam treba investitoru da pruži informacije o svim lokacijama koje odgovaraju njegovim potrebama.

27

Jedna od prioritetnih funkcija novih opštinskih KLER biće i to da se sastavi i ažurira spisak slobodnih parcela i poslovnih prostorija u obliku koji će biti od koristi privatnicima koji tragaju za lokacijom. Takođe, postoji i potreba da se jasno opiše proces za ostvarivanje prava na zakupljivanje takvih nekretnina. Treba razmisliti o tome da li ove informacije KLER treba da pruža kroz OUC i CID ili kroz neki drugi centar u okviru KLER. Osim toga, funkcija OUC i CID treba da bude i kontakt s privatnicima koji nameravaju da učetvuju na javnim nadmetanjima za davanje zemljišta u zakup. Prema informacijama kojima raspolažemo, proces izdavanja gradskog zemljišta traje najmanje tri meseca, kada se javno nadmetanje organizuje nakon interesovanja privatnika za određenu lokaciju. Međutim, dve stvari mogu produžiti ovaj period za dodatna tri meseca, ili čak i više, a da pritom opština ne može da utiče na njihovo odvijanje:

• Kada se zakup odobri, ugovor se mora overiti u republičkom katastru. Za ovo je ponekad potrebno da prođe nekoliko meseci.

• Ukoliko zakup (i predviđeni projekat) podrazumeva i konverziju zemljišta iz poljoprivrednog u građevinsko, za to je neophodno pribaviti odobrenje na republičkom nivou. Do skora je postojala konfuzija oko toga ko je nadležan za ovaj proces – Ministarstvo poljoprivrede ili finansija, pored poreske uprave. Ponekad se dešavalo da zbog toga odobrenje kasni i do pet meseci. Otkako je postignut dogovor da je ovo u nadležnosti Ministarstva finansija i poreske uprave, odobrenja stižu daleko brže.

12. Osnovan centar za izdavanje dozvola i pojednostavljen postupak izdavanja dozvola za razvojne projekte 12.1. Integrisanje CID u OUC Kao što je već rečeno, svih deset MEGA opština osnovale su CID, s izuzetkom Novog Beograda, čije su nadležnosti u ovom smislu ograničene. U šest od deset opština CID su deo OUC (Vranje, Kragujevac, Loznica, Inđija, Zrenjanin, Subotica). U Prokuplju i Užicu, CID se nalaze u zasebnim kancelarijama, blizu OUC, ali pod odvojenom upravom. Smeštanje OUC i CID u istu prostoriju ima svojih prednosti, naročito u smislu dostupnosti usluga pisarnice, banke ili pošte. Osim toga, povoljnost je to što se određena oprema (aparati za kopiranje, touch-screen informacije za upravljanje redovima) može koristiti za potrebe kako OUC, tako i CID. 12.2. Sedam koraka u procesu izdavanja dozvola za igradnju Na Slici 1 detaljno su predstavljeni koraci i subjekti uključeni u proces izdavanja dozvola u prosečnoj srpskoj opštini. Proces je podeljen na sedam glavnih koraka. Kao što piše iznad dijagrama, za svaki od koraka postoji plan rada, dokumenta koja su neophodna ili koja treba izdati, odgovorna lica, i vremenski rok u okviru kog ga treba preduzeti. Opštinska uprava za urbanizam/izgradnju identifikovana je kao ključni organ u procesu. Prema zakonu o planiranju i izgradnji, neki veliki projekti (vezani za električnu energiju, deponije, određene sektore industrije) moraju dobiti odobrenje na republičkom nivou, i to od Ministarstva za infrastrukturu (ranije Ministarstva za kapitalne investicije). I za ove projekte proces ostaje neporomenjen, kao što se da videti iz dijagrama, s tim što je Ministarstvo nadležno za onaj deo posla za koji je inače nadležna opštinska uprava za urbanizam/izgradnju.

1. Korak: Izvod iz urbanističkog plana ili dokumenta o uslovima zoniranja (uz nacrt urbanističkog projekta ili bez njega). Pribavljanje izvoda iz urbanističkog plana je jednostavan i brz proces ukoliko postoji generalni urbanistički plan za čitavo gradsko područje opštine, kao i plan detaljne regulacije (t.j. zoniranja) za oblast u kojoj je planirana izgradnja.

28

U slučaju da urbanistički plan i plan detaljne regulacije ne postoje (ili su zastareli) aplikant mora da posveti mnogo više vremena složenijoj proceduri kako bi pribavio dokument o uslovima zoniranja. Opština takođe može, na zahtev investitora/aplikanta, da pripremi dokument koji se naziva nacrt urbanističkog projekta, koji zapravo pruža uvid u detaljnu regulaciju oblasti u pitanju (kao i podatke o infrastrukturnoj opremljenosti). Ukoliko takav nacrt postoji, pribavljanje dokumeta o uslovima zoniranja postaje jednostavno i brzo. U svakom slučaju, aplikant mora pribaviti primerak dokumenta iz opštinske arhive u kom se jasno vidi ko je vlasnik nekretnine, i ko ima pravo zakupa. Iz republičkog katastra treba nabaviti kopiju plana nekretnine. Rokovi za odgovor opštine po podnošenju zahteva: 8 dana za izvod iz urbanističkog plana; 30 dana za dokument o uslovima zoniranja (90 dana uključujući i nacrt urbanističkog projekta); 30 dana za svaku od agencija koja treba da izda tehničke uslove propisane dokumentom o uslovima zoniranja. 2. Korak: Dozvola za izgradnju. PRIMEDBA: U ovoj fazi, aplikant podnosi idejni projekat zajedno s dokumentima pribavljenim tokom 1. koraka. Idejno rešenje projekta obično sadrži šematski arhitektonski prikaz, perspektive, planove i procenu troškova. Zaposleni u odeljenju za urbanizam treba da provere usklađenost s dokumentima koji regulišu tu parcelu, nakon čega izdaju dozvolu za gradnju. Rok za odgovor opštine po podnošenju zahteva: 15 dana za izdavanje dozvole za gradnju na osnovu idejnog rešenja projekta. 3. Korak: Priprema izvođačkog projekta, procena i odobrenje. Kada aplikant pribavi dozvolu za gradnju, zajedno s arhitektima i inženjerima treba da pripremi izvođački projekat, koji sadrži sve detaljne podatke i specifikacije, uključujući vodovodne i električne instalacije. Obaveza aplikanta jeste i da unajmi, o svom trošku, nezavisni licencirani projektni biro, koji će utvrditi da li je izvođački projekat u skladu s dozvolom za gradnju i standardnim pravilima gradnje i ostalim nadležnim dokumentima. Licencirani biro ima pravo da jednom ili više puta zahteva reviziju projekta pre nego što potvrdi da je izvođački plan prihvatljiv. Po potrebi, aplikant može da podnese zahtev jednom ili više opštinskih odeljenja ili ustanova da mu se dostavi dodatno pojašnjenje ili elaborat vezan za tehničke uslove, kako bi se obezbedili priključci na infrastrukturu u trenutku kada projekat bude završen. Svaka ustanova mora u roku od 15 dana da odgovori na takav zahtev. U bilo kom trenutku nakon što obavi 2. korak, aplikant može od odeljenja za planiranje i izgradnju da zahteva predračun i ugovor o svim naknadama za uređenje koje će morati da plati opštini. Tu spada naknada za uređenje zemljišta, naknade za održavanje skloništa, i ostale naknade propisane raznim zakonima. Svaka opština sama odlučuje o tome kada će naplatiti naknade. Neke opštine odobravaju popust ukoliko se sve naknade plate odmah, dok druge omogućavaju odloženo plaćanje ili plaćanje u ratama. Kada je izvođački projekat odobren od strane licenciranog biroa, aplikant može predati projekat Upravi za planiranje/izgradnju i zahtevati pečatiranje projekta.

29

Rok za odgovor opštine po podnošenju zakona: Kao što je već rečeno, svako preduzeće ili ustanova mora u roku od 15 dana da odgovori na zahtev za elaboratom vezanim za tehničke uslove. Zakon inače ne predviđa rokove druge vrste.

4. Korak: Obaveštenje o otpočinjanju građevinskih radova. Po zakonu, službenik opštine koji u ime uprave za planiranje/izgradnju pečatira izvođački projekat, zapravo zvanično prima dokumentaciju koja je odobrena od strane licenciranog projektnog biroa. Kada projekat dobije pečat, aplikant može da obavesti opštinu o predviđenom datumu početka gradnje. Rok za odgovor opštine po podnošenju zahteva: Kada aplikant priloži izvođački projekat Upravi za planiranje/izgradnju, rok za pečatiranje i vraćanje dokumenata aplikantu iznosi 8 dana. Rok za otpočinjanje gradnje: Aplikant mora u roku od dve godine od prijema dozvole za gradnju (dakle, po završetku 2. koraka) da pripremi izvođački projekat, potpiše ugovor kojim se obavezuje da će platiti sve zakonom predviđene naknade za uređenje i otpočne gradnju. U okviru pomenutog roka od dve godine, aplikant mora opštinu obavestiti o datumu otpočinjanja gradnje najmanje 8 dana ranije. 5. Korak: Period gradnje (s inspekcijama na terenu). Nema potrebe naglašavati da ova faza procesa zavisi od mnogih činilaca. Tokom napredovanja izgradnje, aplikant (ili njegov izvođač radova) mora omogućiti inspekciju radova koju će obaviti neko iz opštinske inspekcije. Rok za obavljanje inspekcije: Zakon propisuje da odeljenje za inspekciju proveri kvalitet temelja i u roku od tri dana objavi svoje zaključke. Ne postoje zakonski rokovi u slučaju drugih obaveznih inspekcija. 6. Korak: Izdavanje upotrebne dozvole. Kada je objekat izgrađen, aplikant (ili njegovi zastupnici) podnose zahtev za tehnički prijem objekta od strane nadležne opštinske komisije. Komisiju mogu da čine zaposleni u opštini, ili komisija može biti imenovana ugovorom s autorizovanim, licenciranim preduzećem. Ako se izgrađeni objekat značajno razlikuje od prethodno pečatiranog izvođačkog projekta, aplikant mora komisiji da predoči novi, ažurirani projekat. Nakon toga komisija sastavlja izveštaj o tehničkom prijemu. S tim izveštajem, aplikant može da podnese zahtev za priključke na infrastrukturu. Kada dobije pozitivne odgovore na te zahteve, aplikant podnosi zahtev upravi za planiranje/izgradnju za izdavanje upotrebne dozvole. Rokovi za odgovor opštine po podnošenju zahteva: Iako zakon ne propisuje rok u okviru kog komisija za tehnički prijem mora izdati izveštaj, mada se to uglavnom dešava u roku od 15 do 30 dana. U tabeli 1 dato je sedam dana za pribavljanje svih dozvola za priključke na infrastrukturu od komunalnih preduzeća. U ovom slučaju o rokovima odlučuje upravni odbor svakog komunalnog preduzeća ponaosob. Nedelja dana je prosečan rok. Kada aplikant podnese izveštaj o tehničkom prijemu i dozvole za priključivanje na infrastrukturu Upravi za planiranje/izgradnju, Uprava mora (po zakonu) u roku od sedam dana da izda upotrebnu dozvolu.

7. Korak: Odluka o upisu u Katastar. Kada aplikant dobije upotrebnu dozvolu, podnosi Katastarskoj ili Geodetskoj službi zahtev za registraciju objekta.

U Aneksu A nalazi se sličan dijagram koji ilustruje proces ostvarivanja prava na zakup ili korišćenje gradskog građevinskog zemljišta u privatne svrhe, dok je u Aneksu B primer procesa pripreme i usvajanja Izveštaja o uticaju na životnu sredinu.

30

Slika 1. Dijagram sa ključnim stavkama postupka za izdavanje građevinskih

dozvola u Srbiji

31

32

Kao što se vidi na Slici 1, prema važećim srpskim zakonima i propisima, gotovo 20 različitih službi, institucija i preduzeća (javnih i privatnih, opštinskih i republičkih) može biti uključeno u proces izdavanja dozvola za gradnju. Svi ti činioci navedeni su u Tabeli 11. Važno je imati na umu sledeće:

• U nekim opštinama, distribuciju prirodnog gasa vrši opštinsko preduzeće, dok se u drguim time bavi nacionalno preduzeće u vlasništvu Republike.

• Odobrenja nekih navedenih republičkih ustanova neophodni su samo za projekte koji iziskuju posebne resurse i/ili imaju veliki uticaj na životnu sredinu. Republički priručnik o proceni uticaja na životnu sredinu iz 2006. godine identifikuje kategorije projekata za koje je neophodno sprovesti studiju o uticaju na sredinu, i to u dve liste. Za projekte s prve liste (uglavnom se radi o velikim javnim radovima, kao što su vodovod i deponije) izrada pomenute studije je obavezna. Što se tiče druge liste (na kojoj su projekti vezani za proizvodnju energije, eksploataciju minerala i neke industrijske delatnosti, kao što su obrada hrane, metala i hemijskih proizvoda), o izradi studije se odlučuje od slučaja do slučaja. Po završetku 1. koraka, na slici 1, u vezi s izdavanjem izvoda iz Generalnog urbanističkog plana, opština obaveštava aplikanta da li mora da se obrati Ministarstvu za nauku u zaštitu životne sredine, ili opštinskom odeljenju za zaštitu životne sredine. U svakom slučaju, nadležna ustanova odlučuje da li je u slučaju datog projekta neophodna studija ili ne. Od tog trenutka proces vezan za uticaj na životnu sredinu teče nezavisno od samog dobijanja dozvole za gradnju, i tako je sve do dobijanja upotrebne dozvole. Pre nego što se dobije upotrebna dozvola, studija o uticaju na životnu sredinu (ukoliko je bila neophodna) mora biti overena, a sve mere zaštite moraju prethodno biti sprovedene.

• Tokom procesa pribavljanja svih dozvola za gradnju, vlasnik/preduzimač mora da se obrati različitim ustanovama kako bi došao do nekih 15 do 20 dozvola ili drugih dokumenata (o rutinskim inspekcijama da i ne govorimo). (U Aneksu D naveden je spisak dokumenata koji se moraju pribaviti tokom procesa, bilo da se radi o jednostavnom poslovnom objektu ili zgradi za industrijski pogon, za koju je potrebno daleko više koraka i odobrenja.)

Tabela 11. Organizacije i tela koja učestvuju u postupku izdavanja građevinskih dozvola

Pod upravom Opštine Pod upravom Republike

1) Odeljenje za urbanizam i izgradnju 2) Vodovod i kanalizacija 3) Daljinsko grejanje 4) Distribucija gasa 5) Komisija za tehnički prijem 6) Direkcija za izgradnju 7) Odeljenje za inspekciju 8) Održavanje dimnjaka

1) Geodetski zavod (Katastar) 2) Opštinski sud 3) Elektrodistribucija 4) Telekom 5) Srbijagas 6) Ministarstvo unutrašnjih poslova –

Vatrogasna služba 7) Ministarstvo za nauku i zaštitu životne

sredine 8) Republička direkcija za vode 9) Republička direkcija za puteve 10) Ministarstvo odbrane 11) Javno preduzeće “Skloništa” 12) Republički zavod za zaštitu spomenika

kulture 13) Ministarstvo za infrastrukturu (Komisija

za tehnički prijem)

33

12.3. Organizacija i rezultati istraživanja na temu profesionalaca iz oblasti nekretnina i građevine Osnovne informacije o funkcionisanju CID prikupljene su tokom sastanaka s opštinskim rukovodstvom i zaposlenima u upravi deset MEGA opština. Da bi se došlo do potpunijih informacija, članovi MEGA timova razgovarali su s 35 predstavnika privatnog sektora koji koriste usluge CID, kao i s klijentima.1

• Ocena 5 nosi značenje "odlično", a 1 "vrlo loše".

Razgovori su vođeni delom uz pomoć osmišljenog upitnika. Rezultati tog dela ispitivanja nalaze se u Tabeli 12, gde su predstavljeni odgovori na pitanja navedena u Aneksu D. Ispitanici su bili zamoljeni da ocene (na skali od 1 do 5) učinak lokalnih i državnih institucija uključenih u proces izdavanja dozvola za gradnju.

• Prva tri pitanja odnose se na brzinu usluge, stručnost osoblja i ljubaznost prema klijentima u samom CID, u kome je zaposleno osoblje Odeljenja za urbanizam.

• Ostala pitanja odnose se na rad devet različitih institucija. • Prosečni rezultati za svaku od opština ponaosob predstavljeni su u dnu Tabele 12, dok je

prosečna ocena za svako od pitanja data u desnoj koloni. Nekoliko zaključaka može se izvući iz datih odgovora.

• Najnižu ocenu među svim javnim ustanovama dobila je Elektrodistribucija, u smislu obavljanja svog dela posla u procesu izdavanja dozvola, i u najvećem broju opština ocenjena je kao ustanova s najgorim učinkom.

• Ustanove pod kontrolom opštine (direkcije za urbanizam i izgradnju, vodovod...) ocenjene su relativno visoko. Odeljenje za urbanizam dobilo je lošu ocenu samo u jednoj oštini. Ocene date na tri pitanja vezana za sveukupni učinak osoblja CID uglavnom su bile visoke – oko 4 i više.

• Republički katastar i opštinski sud (koji je u nadležnosti Republike) ocenjeni su najniže u nekoliko opština. Vatrogasna služba i Ministarstvo odbrane dobili su najnižu ocenu u jednoj od devet opština.

• Ista usluga iste državne službe ocenjena je od strane predstavnika poslovne zajednice između 3 i 5, i to u zavisnosti od opštine. To možda govori o tome da problemi nisu sistemski, već da se radi o razlikama u kvalitetu, efikasnosti i motivaciji zaposlenih u istoj državnoj instituciji, ali u razičitim ispostavama i lokalnim kancelarijama.

• Opšta prosečna ocena celokupnog procesa, odnosno, efikasnosti s kojom se on odvija govori nam da profesionalci – predstavnici privatnog sektora smatraju da postoji prostor za poboljšanje i dodatno koordinisanje između lokalne i državne administracije.

1 Ovi razgovrori vođeni su od decembra 2006 do januara 2007. u 9 od 10 MEGA opština. Novi Beograd nije učestvovao u istraživanju zato što su nadležnosti te opštine u ovoj oblasti ograničene. Učestvovali su zaposleni u građevinskim firmama, agencijama za promet nekretnina, arhitektonskim biroima i advokatskim kancelarijama. Ukupni broj ispitanika bio je 35: Subotica (4), Prokuplje (2), Vranje (4), Kruševac (5), Zrenjanin (4), Kragujevac (4), Inđija (4), Loznica (5), Užice (3). Svim ispitanicaima garantovana je poverljivost podataka.

Tabela 12. Postupak za izdavanje građevinskih dozvola, kratak pregled rezultata ankete koja je obuhvatila 35 stručnih saradnika iz 9 opština koje učestvuju u Programu MEGA

Permit center survey

Sp

ee

d o

f s

rvc

.

Sp

ee

d o

f s

rvc

.

Sp

ee

d o

f s

rvc

.

Sp

ee

d o

f s

rvc

. Sp

ee

d o

f s

rvc

.

Sp

ee

d o

f s

rvc

.

Cli

en

t h

an

dl.

Cli

en

t h

an

dl.

Wa

ter

su

pp

ly

Wa

ter

su

pp

ly

Ele

ctr

ic P

ow

er

Ele

ctr

ic P

ow

er

Ele

ctr

ic P

ow

er

Ele

ctr

ic P

ow

er

Ele

ctr

ic P

ow

er

Ele

ctr

ic P

ow

er

Ele

ctr

ic P

ow

er

Ele

ctr

ic P

ow

er

Ele

ctr

ic P

ow

er

Fir

e d

ep

t.

Fir

e d

ep

t.

Fir

e d

ep

t.

Min

istr

y o

f d

efe

nc

e

Min

istr

y o

f d

efe

nc

e

Min

istr

y o

f d

efe

nc

e

Urb

an

. P

lan

nin

g

Urb

an

. P

lan

nin

g

Co

ns

tru

cti

on

Dir

.

Co

ns

tru

cti

on

Dir

.

Co

ns

tru

cti

on

Dir

.

Co

ns

tru

cti

on

Dir

.Co

urt

Co

urt

Co

urt

Co

urt

Co

urt

Co

urt

Co

urt

Co

urt

Wa

ter

su

pp

ly

1

2

3

4

5

Gra

de 1

- 5

Speed of srvc. 4.50 5.00 2.75 3.60 4.00 4.50 5.00 2.80 3.33 3.94

Competence 4.00 5.00 3.50 3.80 4.25 4.75 5.00 3.00 4.00 4.14

Client handl. 3.50 5.00 4.00 3.20 5.00 4.75 5.00 3.20 4.33 4.22

Water supply 4.00 4.00 3.25 4.25 4.00 4.00 4.67 4.40 3.33 3.99

Electric Pow er 2.67 3.00 3.00 2.25 4.00 3.00 4.00 3.40 2.00 3.04

Telecom 4.00 3.00 3.33 3.00 5.00 4.50 4.50 3.60 4.33 3.92

Fire dept. 4.33 4.00 2.50 4.75 4.00 4.50 5.00 4.50 4.50 4.23

Ministry of defence - 4.00 3.50 4.67 4.67 5.00 5.00 3.00 1.00 3.43

Urban. Planning 4.00 4.00 3.33 3.50 4.25 4.67 4.00 2.60 4.00 3.82

Construction Dir. 3.67 5.00 3.00 3.75 3.75 3.25 4.33 3.20 3.00 3.66

Cadastre 3.67 4.00 3.33 3.50 3.50 3.75 3.25 3.60 4.33 3.66

Court 3.67 5.00 2.00 3.00 3.50 4.50 4.00 3.00 3.33 3.56

Ombudsman - - - - - - - - - -

Average 3.82 4.25 3.13 3.61 4.16 4.26 4.48 3.36 3.46

Subotica Prokuplje Vranje Kruševac Zrenjanin Kragujevac Inđija Loznica Užice Average

**

35

12.4. Najvažniji rezultati istraživanja vezanog za funkcionisanje CID i efikasnosti izdavanja dozvola za gradnju Postoji veliki broj anegdotskih izveštaja koji svedoče o složenosti i trajanju procesa odobravanja svakog velikog privatnog projekta. Razgovarali smo s menadžmentom dva velika projekta (u prvom slučaju se radi o poslovnoj zoni, a u drugom o objekat za smeštaj proizvodnog pogona) i u oba slučaja predstavljena nam je lista od 160 koraka, za koje je potrebno nekoliko godina, neophodnih da bi se obezbedila lokacija, izgradio objekat i otpočeo posao. Kada govorimo o tome šta bi opštinski centri za izdavanje dozvola mogli da urade kako bi se proces pojednostavio i ubrzao (prema postojećim zakonima i propisima), važno je na umu imati nekoliko činjenica.

• Prvo, u odsustvu važećeg generalnog urbanističkog plana i plana detaljne regulacije, potreba da se pribavi dokument o uslovima zoniranja osnovni je uzrok kašnjenja na početku procesa izdavanja dozvola. Naročito kada se radi o velikim projektima, ili o onim projektima koji zahtevaju promenu namene zemljišta, ovaj proces je sam po sebi složen i zahteva izuzetno mnogo vremena. Uzrok tome je što nekoliko institucija (od kojih su neke u nadležnosti Republike) moraju paralelno da donesu odluku u nedostatku važećeg plana. (Vidi Tabelu 9, u kojoj su navedene MEGA opštine koje imaju i koje nemaju usvojene urbanističke planove.)

• Potreba da se potvrdi i dokumentuje vlasničko pravo (kroz Republički geodetski zavod) i to na

samom početku procesa podnošenja zahteva za izdavanje dozvole za gradnju takođe može znatno usporiti početak radova. U većini zapadnoevropskih zemalja, kao i u SAD, aplikant započinje radove na sopstvenu odgovornost što se tiče vlasništva nad zemljištem, te se opštinske vlasti ne bave potvrđivanjem imovinsko-pravnih odnosa. U tome se ogleda opšte poverenje javnog i privatnog sektora u sistem dokumentovanja (registracije) i zaštite imovinskih prava u tim zemljama, kao i retkost sporova oko vlasništva. Uvideli smo da do većih zakašnjenja u pribavljanju potrebne dokumentacije od Geodetskog zavoda dolazi kada postoje nerešeni sporovi vezani za vlasništvo nad jedinicom imovine. Drugim rečima, problem nije u neefikasnim procedurama i organizaciji samog Geodetskog zavoda, već u činjenici da je situacija po pitanju vlasništva i dalje vrlo nejasna. Tokom tranzicionog perioda možda bi bilo bolje da dokumentovanje imovinskih prava ostane deo procesa izdavanja dozvola za gradnju.

• Izvan Beograda i Vojvodine, infrastruktura se često nalazi ispod parcela u privatnom vlasništvu,

a katastarski podaci o tome ko je vlasnik zemljišta u pitanju često su nejasni i zastareli. Ovo može značajno zakomplikovati proces dobijanja saglasnosti od vlasnika zemljišta.

• Ukoliko je neophodno sprovesti studiju o uticaju na životnu sredinu, proces može da traje i do

godine dana. Interesantno je, da za razliku od drugih zemalja, ova studija može da se priprema i tokom izgradnje objekta, što ne usporava napredovanje projekta. Međutim, ovo takođe znači da mere za sprečavanje negativnog uticaja na životnu sredinu ne mogu biti propisane pre go što se gradnja završi, ili makar dosta poodmakne. Jasno je da bi te mere, kada bi bile porpisane pre početka gradnje, mogle biti sprovedene uz znatno manje troškova.

• U praksi se ponekad dešava da aplikant nije upućen u obavezu da se sprovede analiza o uticaju

na životnu sredinu pre nego što se gradnja završi i pre nego što se podnese zahtev za tehnički prijem i izdavanje upotrebne dozvole.

• Prema zaposlenima CID i stručnjacima iz privatnog sektora sa kojima smo razgovarali,

zaposleni na izdavanju građevinskih dozvola su, generalno, uspevaju da ispune svoje obaveze

36

do zakonskih rokova navednih na Slici 1. Nepoštovanje rokova je najčešće slučaj u javnim komunalnim preduzećima i organima državne uprave kao što su: EPS, Telekom, Ministrastvo za nauku i zaštitu životne sredine, Republička Direkcija za vode i Republička Direkcija za puteve. Što se tiče javnih komunalnih preduzeća, njihova organizaciona struktura najčešće nema posebno odeljenje sa službenicima koji rade samo na izdavanja odobrenja potrebnih za građevinsk projekte. Umesto toga, službenicim koji imaju i ove obaveze žongliraju sa ovim nadležnostima i drugim poslovima. To može da bude jedan od razloga nedosledne i neefikasne obrade dokumentacije.

• Najveći problem u koordinaciji sa javnim komunalnim preduzećima (kao deo Koraka 1 na Slici

1) kod obrade zahteva za odobrenje preliminarnih uslova, koji je potreban za pribavljanje akta o zoniranju od opštine. Tokom Koraka 6, obrada zahteva za konkretne priključke na komunalnu infrastrukturu (kada se gradnja završi) prema svim izveštajima, teče glatko. Kada nastane problem oko saradnje komunalnih preduzeća koja je potrebna za pribavljanje upotrebne dozvole, generalno, problem NIJE u efikasnosti obrade. Problem je pre rezultat činjenici da komunalno preduzeće nije izvršilo građevinske radove predviđene ranije u prvobitnim (Korak 1) urbanističkim odobrenjima—npr. izgradnja transformatorske podstanice, produženje vodovodne cevi do građevinske parcele.

• Stručnjaci koji su dali svoje mišljenje su rekli da česta kašnjenja i dodatni troškovi podnosioca

zahteva koji nastaju tokom pripreme detaljnog projekta, pošto plan detaljne regulacije ili akt o zoniranju ne sadrži dovoljno detalja i nije dovoljno jasan u smislu specifikacija koje se odnose infrastrukturne objekte koji opslužuju parcelu, i odgovornosti komunalnog preduzeća za realizaciju traćenih poboljšanja. To može nametnuit potrebu za dodatnim krugom pregovora sa pojedinačnim komunalnim preduzećima.

• Koraci 2 do 4 (odobrenje za gradnju, uplata naknade za uređenje, overavanje nacrta i

obaveštenje o početku radova), kao što se može videti na Slici 1 – Dijagram procesa, ne zahteva bilo kakvu nezavisnu, diskrecionu akciju /odobrenje javnog organa izvan opštinskog odeljenja za planiranje i izrgadnju ili direkcije koja vrši poslove izdavanja dozvola. Sve u svemu, čini se da opštinski službenici obavljaju svoj posao za zavidnom efikasnošću i u okviru zakonskih rokova. Na kraju Koraka 3, podnosi se detaljan projekat koji je overil ovlašćena projektantska firma koju je podnosial zahteva angažovao. Službenici opštine zaduženi za poslove planiranja i izgradnje, pre overe crteža, treba u ovoj fazi samo da provere da li su ih pripremile ovlašćene firme i da li su potpuni. Međutim, u nekom opštinama se sprovode nepotrebne i suvišne revizije crteža u pogledu njihove usklađenosti sa odobrenim idejnim projektom i građevinskim propisima, umesto da se oslanjaju na garancije koje pruža overa od strane ovlašćene firme.

• Kada se traži studija procene uticaja na životnu sredinu, proces može da potraje do 230 dana od

određivanja i definisanja kriterijuma studije, pripreme same studije i pregleda i odobravanja studije i predloženih mera ublažavanja. Interesantno je istaći da prema važećem zakonu, priprema studije se može odvijati istovremeno sa izgradnjom kako proces izrade studije nebi uspojio projekat, ako se odobrenje Ministarstva za zaštitu životne sredine može obezbediti pre kraja građevinskih radova.

Neki od faktora koji utiču na odvijanje procesa izdavanja dozvola se razlikuju od opštine do opština i to su:

• Dve aktivnosti skupštine su neophodne u većini opština da bi se plan detaljne regulacije za određeni deo grada usvojio: jedna da se da ovlašćenje za pripremu plana, i druga da se plan odobir kada bude bio završen. Međutim, u Inđiji je Skupština opštine ovlastila predsednika opštine da inicira pripremu plana. plan detalje regulacije, kada se završi, još uvek mora da bude

37

odobren od strane skupštine. Pošto se sednice skupštine ne održavaju često (generalno, najčešće jednom u tri meseca), davanje ove vrste ovlašćenja predsedniku opštine može uštedeti dva do tri meseca u procesu izdavanja dozvole.

• Glavna promenljiva koja utiče na funkcionisanje procesa izdavanje dozvola u opštini u poređenju sa drugim opštinama je efikasnost i profesionalna kompetentnost službenika —u CID/organima nadležnim za urbanizam i izgradnju, opštinskim komunalnim preduzećima i podružnim (regionalnim/lokalnim) preduzećima državnih javnih komunalnih preduzeća i drugih državnih organa kada je potrebno pribaviti njihova odobrenja.

• Postojanje sistema za praćenje dokumenata pomaže superviziju procesa davanja odobrenja (Vidi Deo 13, u nastavku.). Stručnjaci koji dolaze iz privatnog sektora su ukazali na činjenicu da je prisustvo takvih sistema glavno poboljšanje proces izdavanja dozvola.

12.5. Primeri najbolje prakse i druge preporuke za unapređenje proces izdavanja građevinskih dozvola Ove preporuke obuhvataju sugestije koje su dali stručnjaci za proces gradnje koji rade u privatnom sektoru.

1) Nijedna opština nije pripremila jednostavne vodiče koji predstvljaju i objašnjavaju proces

izdavanja dozvola na način na koji se sprovodi u toj opštini. Slika 1, odnosno dijagram u prethodnom delu teksta i dijagrami u Prilozima A i B, bi mogli da budu korisne početne tačke pripreme takvog vodiča.

2) Neke opštine u praksi obavezuju podnosioce zahteva da prođu kroz neke korake i pribave neka

odobrenja koja nisu deo zakonskih obaveza. Na primer, nekoliko opština pre overavanja crteža detaljnog projekta traže nalaz koji potvrđuje da je detaljni projekat usklađen sa idejnim projektom. Kada se traže takvi zakonom ne predviđeni koraci, opština bi trebalo da razmotri svoju proceduru i razmisli o ukdanju takvih koraka.

3) Tamo gde nepostoje generalni urbanistički planovi i planovi detaljne regulacije, najvažnija stvar

koju opština može da uradi kako bi skratila vreme potrebno za izdavanje dozovle za novi investicioni projekat je: da ubrza pripremu/usvajanje novog generalno urbanističkog plana, i, još važnije, kada bude usvojen GUP da ubrza pripremu/usvajanje plana detaljne regulacije koji su fokusirani na prioritetnt podzone sa najviše potencijala za LER. Pomenućemo da nekoliko opština rade upravo to i to je zasnovano na konsultacijama između odeljenja za urbanizam i novouspostavljenih kancelarija za LER.

Tabela 13. Usvojenu generalni urbanistički planovi i CID izdaje dozvole investitorima

Opština Usvoje GUP CID pomaže investitorima da pribave dozvole od ostalih

organa Vranje 2000. Da

Prokuplje 1985. Ne Kruševac 2005. Ne

Kragujevac 2005. Ne Užice 1991. Da

Loznica 2006. Ne Novi Beograd GUP Grad Beograd - 2003 -

Inđija 2006. Da Zrenjanin 1999. Da

38

Subotica 2006. Da

4) Kako je gore pomenuto, Inđija je ubrzala proces pripreme plana detaljne regulacije tako što je predsednika opštine ovlastila da inicira pripremu plana za datu podzonu opštine. Skupština i dalje donosi plan detaljne regulacije kada bude završen. Pored toga, Inđija dozvoljava privatnom investitoru da “sponzoriše” (tj. finansira) pripremu plana detaljne regulacije. Sva investitora su iskoristila ovu mogućnost da bi ubrzali proces.

5) Konslutovani stručnjaci su izneli da prema važećem zakonu opštine mogu da pripreme planove

detaljne regulacije na načine koji bi mogli da redukuju potrebu da se pribavi diskreciona saglasnost javnih komunalnih preduzeća (naročio, elektrodistribucije) za specifične razvojne projekte. Plan detaljne regulacije za svaku komunalnu uslugu bi sadržao jasnu i veoma kratku (jedan paragraf) specifikaciju potrebne komunalne usluge. Onda, bi to bili uslovi za svaki projekat koji je predložen u datoj planskoj zoni. Ti uslovi bi onda postali obavezni uslovi za svako komunalno preduzeće, i podnosilac zahteva bi moga da nastavi dalje bez čekanja na dobijanje odobrenja za idejni projekat i telajni plan i početak gradnje.

6) Ono što je sada izvodljivo je da opština pokuša da proširi CID sa ciljem smešatnja što više

ključnih organa predstavljenih na Slici 1, gore, koje su predstavljene u CID – uključujući opštinska komunalna preduzeća i republičke organe i preduzeća. Stručnjaci koji rad u privatnom sektoru su bez izuzetka podvukli važnost mogućnosti da se dobije kompletna pomoć na jednom mestu (CID) za potrebe pribavljanja građevinske dozvole (obezbeđivanje zahteva, davanje odobrenja, plaćanje naknada i izdavanju dokumenata). U poglavlju 4.7, gore, nekoliko opšrina uključenih u Program MEGA imaju takvu zastupljenost različitih organa u svojim CID, mada ni u jednom slučaju to ne podrazumeva prisustvo javnih komunalnih preduzeća.

7) Jedna od najvažnijih usluga koju CID može pružati preduzećima i građanima je obezbeđivanje

odobrenja javnih komunalnih preduzeća (vodovod, elektrodistribucije, Telekom, distribucija gasa). Neki CID u opštinama Programa MEGA takođe obezbeđuju takve usluge, odnosno, primaju zahteve za odobrenja komunalnih preduzeća u CID i zatim prosleđuju zahteve republičkim javnim komunalnim preduzećima (Vranje, Užice, Inđija, Zrenjanin i Subotica). CID u drugim opštinama samo pripremaju i izdaju akt o zoniranju pošto je sam podnosioc zahteva prvo prikupio sva odobrenja od opštinski i republičkih komunalnih preduzeća. Ostali CID bi mogli da poboljšaju svoje usluge građanima i investitorima u ovom smislu. (Prokuplje, Kruševac, Loznica, Kragujevac).

8) Uz jasnu podršku predsednika opštine, treba imenovati višeg zvaničnika opštine (“Poslovni

savetnik”) da u bona fide duhu radi sa potencijalnim investitorom na bazi direktnog kontakta. Poslovni savetnik bi ubrazavao/olakšavao pribavljanje svih dokumenata/odobrenja koja se u nadležnosti opštinskih odeljenja/direkcija, opštinskih i republičkih komunalnih preduzeća, i drugih državnih organa. To može podrazumevati posete svakom organu i pozivanjem onih organa koja nisu smešteni u samoj opštini. Među opštinama programa MEGA, Vranje i Inđija već pružaju slične usluge investitorima. Ovaj koncept je takođe obuhvaćen odredbama nacrta Zakona o stranim investicijama koje se odnose na izdavanje dozvola na jednom mestu. Ovaj zakon je pripremilo i promovisalo Ministrastvo za ekonomske odnose sa inostranstvom.

9) Kako je već pomenuto, Korak 3 je jedan od koraka u proceu koji nije predmet zakonskog roka.

Štaviše, kao što je gore pomenuto, Koraci 2 do 4 su najvažniji koraci u procesu koji ne zahteva bilo koje nezavisno, diskreciono odobrenje odeljenja koje je izvan opštinske uprave i dirkecija koje izdaje odobrenja. Direkcija za izgradnju / CID u svakoj opštini može da preispita biznis proces/ključnu putanju unutar svojih nadležnosti u smislu razmatranja i overavanja detaljnog

39

projekta sa osvrtom na svaku mogućnost za pojednostavljenje i ubrzavanje procesa. Konkretno, tamo gde službenici opštinskog odeljenja za urbanizam troše vreme na duplu proveru detaljnog projekta koji je već overila ovlašćena firma, proces treba da bude pojednostavljen kroz striktnije ograničavanje delokruga i svrhe pregleda koji sprovodi opština.

10) Čest razlog nezadovoljstva podnosioca zahteva za građevinskom dozvolom jeste odugovlačenje

između trenutka podnošenja zahteva za konkretno odobrenje i trenutka informisanja da je zahtev rešen. Časovnik u smislu zakonskih rokova za obradu datog zahteva se ponovo vraća na početak svakog puta kada se zahteva vrati i zatraže dodatne informacije ili ispravka. Ovaj problem se može ublažiti makar do određene mere kombinacijom sledećeg.

• Obuka šalterskoh osoblja CID da na licu mesta efikasnije kontoroliše potpunost zahteva, sa momentalnim odbijanjem nekompletnih podnesaka;

• Vrste sistema za praćenje dokumenata predstavljeni u Delu 13, u nastavku, se mogu kombinovati sa proaktivnijom politikom obaveštavanja podnosilaca zahteva čim identifikuje nekompletna ili neadekvatna informacija—umesto da se čeka da se podnosioc zahteva pojavi kako bi se raspitao o statusu njegovog predmeta.

Transparentnost koja je obezbeđena predloženim vrstama procedura takođe može da posluži kao prepreka korupcije.

11) U nekim CID samo jedan službenik je zadužen za obradu pitanja klijenata od trenutka

podnošenja zahteva. To stvara nezadovoljstvo i kašnjenja kada zaduženi službenik nije dostupan. Kao praktičan način rada, potrebno je modifikovati opis poslova zaposlenih i procedure koje oni slede kako bi se šalterskom osoblju omogućilo da pomažu i menjaju jedni druge.

12) Svaki CID treba da pripremi i poseduje dobro somišljenu brošuru za informisanje klijenata o pravnom okviru izdavanja dozvola i naknadama. Takođe, treba obezbediti pakte svih obrazaca koji se odnose na pribavljanje odobrenja. Brošure i obrasci bi takođe trablo da budu dostupne preko internet prezentacije opštine. Ovaj materijal bi trebalo redovno ažurirati u skladu sa promenama zakona, procedura i naknada. Zaintersovani klijenti se mogu prijaviti za dostavljanje informacija elektronskom poštom o promenama.

13. Postojanje kompjuterizovanog sistema za praćenje dokumenata Kompjuterizovani sistem za praćenje statusa dokumenta koji se obrađuju za potrebe davanja odobrenja je jedan od najvažnijih alata efikasne obrade dozvola i drugih predloga i zahteva koji se ne mogu rešiti tokom jedne posete OUC/CID. Sistem praćenja bi trebalo da obuhvati najmanje sledeće: sve nadležnosti pisarnice, nadležnosti vezane za urbanizam i zahteve za izdavanje građevinskih dozvola, i zakazivanje / dovršavanjem terenskog rada inspektorata. Ovi sistemi (u donekle promenljivom stepenu i načinima) omogućavaju klijentu OUC/CID da u svakom trenutku odredi gde se njegov zahtev nalazi u smislu odobravanja i rešavanja. Pored toga što sistem za praćenje dokumenata doprinosi kvalitetu pruženih usluga, sistem obezbeđuje važan element transparentnosti u funkcionisanju opštuine i može pomoći da se minimalizuju mogućnosti korupcije u procesu izdavanja dozvola. Sistem praćenja dokumenata u Vranju, Kruševcu, Inđiji, Kragujevcu i Subotici su prilično sveobuhvatni i obuhvataju i funckije CID. U Inđiji se klijenti CID informišu putem SMS pošto Odeljenje urbanizma preuzme obradu zahteva. Sistem u Prokuplju samo prati zahteve podnete Opštoj upravi i odljenju za privredu i finansije. OUC/CID u Užicu, Loznici, Novom Beogradu u Zrenjaninu nemaju kompjuterske sisteme za praćenje dokumenata. Subotica ui Inđija imaju sisteme koji bi možda trebalo da budu modeli za primenu u drugim sredinama.

40

Tabela 14. Postojanje sistema za praćenje dokumenata u OUC/CID

Opština Postojanje sistema za praćenje Vranje Da

Prokuplje Da (samo OUC) Kruševac Da

Kragujevac Da Užice Ne

Loznica Ne Novi Beograd Ne

Inđija Da (sa obaveštavanjem klijenata putem SMS)

Zrenjanin Ne Subotica Da

41

PRILOG A

DIJAGRAM POSTUPKA DAVANJA

GRAĐEVINSKOG ZEMLJIŠTA U ZAKUP

42

43

PRILOG B

DIJAGRAM POSTUPKA PROCENE UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU

45

PRILOG C

PRIPREMA AKCIONOG PLANA I KONTROLNE LISTE ZA UNAPREĐENJE

RADA OUC/CID

46

OPŠTINSKI USLUŽNI CENTAR/CENTAR ZA IZDAVANJE DOZVOLA (OUC/CID)

MENI ZA PLANIRANJE AKTIVNOSTI I PODSETNIK ZA UNAPREĐENJE RADA OUC/CID

NAPOMENA: • Kolona 1: Rangiranje akcije: Radna grupa koristi u identifikovanju mogućih akcija. U/N=

Već uspostavljena praksa i nema potrebe za unapređenjem, D=definitivno realizovati, (P/D=postojeća praksa ali definitvno preduzeti korake ka poboljšanju. M=Možda usvojiti na osnovu dodatne provcene, (P/M=postojeća praksa ali možda preduzeti korake ka poboljšanju), N=njie u interesu.

• Kolone 2 i 3: Najbolje prakse i druge opcije. Označeno u Koloni 2 pokazuje da je opcija opisana u Koloni 3 najbolja praksa koju Program MEGA preporučuje da svi OUC/CID usvoje. Ostale (neoznačene) stavke su jednostavno ideje koje menadžeri lokalnih OUC/CID mogu da razmotre.

• Kolona 4: Opštine uključene u program MEGA koje su već usvojile opciju. Ova tabela sadrži i kontakt informacije menadžera OUC/CID u svakoj opštini programa MEGA. Kolege se pozivaju da međusobno komuniciraju i razmenjuju najbolje primere iz prakse i druge ideje i iskustva interesantna za funckionisanje OUC/CID.

Rangiranje akcije

Najbolje prakse i druge opcione prakse za unapreeđenje OUC/CID

Opštine programa MEGA Dobri modeli

1 Vidljivost i pristupačnost centra 1.1. Poboljšani spoljni znaci/grafika 1.2. Poboljšan pristup invalidskim kolicima 1.3. Produženo radno vreme (npr. jedan dan i u večernjim

satima, subota)

1.4. Otvorena podružnica OUC/CID u selima 1.5. OUC/CID integrisan u jedan objekat 2. Adekvatnost objekata i opreme OUC/CID 2.1. Proširen prostor OUC/CID 2.2. Obezbeđen prostor za obradu zahteva – dodatna

kancelarija administracije.

2.3. Poboljšani unutrašnji znaci i grafika. Mapa centra na ulazu. 2.4. Dodati višejezični znaci/grafika 2.5. Dodatna kompjuterska oprema nabavljena 2.6. Postoji internet veza sa ostalim opštinskim kancelarijama 2.7. Postoji internet veza za zasposlene OUC/CID i/ili klijente 2.8. Obezbeđeni kompjuteri/štampači za klijente – uključujući

i štampanje obrazaca?

2.9. Obezbeđen kompjuterizovan sistem čekanja (ako je broj klijenata dovoljno veliki da opravda ovu investiciju)

2.10. Obezbeđene informacion konzole sa ekranima osetljivim na dodir

Kruševac, Užice, Inđija

3. Broj zaposlenih u OUC/CID 3.1. Angažovano još službenika 3.2. Redukovati ili promeniti sposobnosti koje poseduju

službenici

47

3.3. Provera kandidata u pogledu ljubaznog ophođenja sa klijentima

3.4. Obezbediti obuku za službenike u oblasti etike pružanja usluga i komunikacija

3.5. Obezbediti bedž sa imenom svih službenika koji rade sa klijentima.

3.6. Obezbediti uniforme službenicima OUC/CID (npr. blejzer)

3.7. Zadržati službenike koji govore više jezika 3.8. Zadržati službenike koji koriste jezik gluvonemih 3.9. Zadržati domaćina OUC/CID koji dočekuje i usmerava

klijente (Domačin se brine da klijenti imaju obrasce i drugu potrebnu dokumentaciju pre nečo što stanu u red)

3.10. Za službenike CID, obuka koja im omogućava da odmah daju više informacij klijentima o potpunosti njihovih zahteva i dokumentaciji koju traže komunalna preduzeća i republički organi uključeni u proces izdavanja dozvola

4. Adekvatnost štampanih materijala dostupnih u

OUC/CID. Pripremiti ili poboljšati sledeće:

4.1. Opšte informativne brošure o opštini 4.2. Informacije o opštinskoj upravi (i budžetske ustanove

/opštinska preduzeća) uključujući kontakt informacije

4.3. Informacije o dokumentima i ostalim uslugama dostupne u OUC i cenovnik

4.4. Informacije o uslugama CID i cenovnik Vidi u nastavku, 8.1. do 8.5. i 9.1. do 9.5. 4.5. Informacije o mogućnostima volonterskog rada u opštini

ili NVO Prokuplje

5. Mogućnost nadzora i prikupljanja reakcija

klijenata/zainteresovanih

5.1. Kutija za komentare i sugestije klijenata 5.2. Savetodavni odbor/komisija sa inspekciju OUC/CID 5.3. Merenje zadovoljstva klijenata uslugama OUC/CID.

Obrasci za prikupljanje reakcija? Povremene ankete?

5.4. Monitoring stopa upotrebe različitih usluga OUC/CID i korišćenje istih informacija u donošenju odluka koje stiču upravlčjanja i broja službenika OUC/CID

5.5. Godišnje ili druge periodične ankete zadovoljstva građana uslugama lokalne samouprave i njihovog viđenja potreba. (Vidi dalje u tekstu 8.8.)

6. Broj odeljenja/organizacija zastupljenih u OUC

[NAPOMENA: Potrebe za zastupljenošću svih odeljenja može bitzi neopravdana]

6.1. Opšta uprava 6.2. Odeljenje ili direkcija za izgradnju 6.3. Usluge vezane za imovinu i pravnu pomoć 6.4. Finansije

48

6.5. Usluge socijalne zaštite 6.6. Inspekcija 6.7. Komunalne usluge 6.8. Stanovanje 6.9. Urbanizam 6.10. Odljenje za privredu 6.11. Komercijalna banka 6.12. Pošta 6.13. Republički geodetski zavod (katastar) 6.14. Pisarnica republičkih okružnih uprava 7. Nivo informacija i usluga dostupnim građanima 7.1. Izvodi iz matične knjige rođenih i venčanih 7.2. Izvod iz matične knjige umrlih 7.3. Zahtevai za socijalnu pomoć 7.4. Registracija seoskih domaćinstava 7.5. Plaćanje opštinskih taksi i naknada 7.6. Kopije skupštinskih odluka i dokumenata 7.7. Kopije dnevnih redova skupšinskih sednica 7.8. OUC nudi uslugu obezbeđivanja dokumenata putem

interneta ili telefonom (poštanska narudžbenica). OUC izvršava zahteve podnete redovnom poštom (plaćanje pouzećem).

Prokuplje, Novi Beograd, Inđija, i Subotica imaju nešto od ovoga.

7.9. Opština ima ugovor sa udruženjem lica sa idnaviliditetom o pružanju usluga fotokopiranja u OUC

7.9. Opština je uvela GIS i omogućava pristup relevantnim delovima sistema preko kompjutera u OUC/CID

8. Nivo informacija i usluga dostupnih preduzećima. U

konsultacijama sa novouspostavljenim kancelarijama za LER, razmotriti dostupnost sledećih informacija preduzećima i investitorima i da li bi iste trebalo obezbeđivati u celosti ili delimično preko OUC/CID.

8.1. Osnovne statističke informacije o opštini i njenoj privredi se održavaju i dostupne su

8.2. Baza podataka dostupnog građevinskog zemljišta za privatne investicije i/ili efikasne usluge obezbeđivanja informacija investitorima o dostupnim lokacijama

8.3. Informacije i biznis kreditima i uslugama pomoći preduzećima su dostupne u opštini, NSZ, Regionalnoj agencija za razvoj i ostalim telima

8.4. Lokacija i ostale informacije o rentiranju poslovnog prostora kojim upravlja opština

8.5. Opština ima "Poslovni vodič" koji je dostupan u OUC i zvaničnom internet sajtu opštine, Internet sajt obuhvata sve ili neke stavke od 8.1. do 8.4.

8.6. Informacije i obrasci za podnošenje zahteva Republičkoj agenciji za dobijanje poslovnih licenci i drugih odobrenja

8.7. OUC/CID ugovorni aranžmani sa Republičkim registrom kojim se omogućava opštinskom centru da podnosi zahteve u

49

ime preduzeća. [Napomena: ovo je manje relevantno kada je podružna kancelarija republičke agencije smeštena u zgradi oopština.]

8.8. Službenici su zaduženi da sarađuju sa Republičkim registrom i pomažu proces obrade dokumenata i dostavljaju odobrenja podnosiocima zahteva

8.8. Godišnje ili periodične ankete poslovne zajednice o uslugama lokalne samouprave i potrebama

9. Efikasno i skraćeno vreme obrade zahteva za

dozvolama za gradnju

9.1. Brošura objašnjava sve korake u procsu izdavanja građevinske dozovle, uslove, vremenske rokove i naknade, uključujući pribavljanje odobrenja (i durge nadleđnosti) od komunalnih preduzeća i republičkih agencija.

9.2. Svi obrasci potrebni za podnošenje zahteva za opštinske dozvole su dostupni u CID u prigodnom pakovanju

9.3. Svi obrasci potrebni za podnošenje zahteva za odobrenja komunalnih preduzeća i republičkih organa su dostupni u CID

9.4. Generalni urbanistički plan i plan detalje regulacije su na raspolaganju u CID. Takođe su dostupni na internet sajtu opštine.

9.5. Kopije planova detaljne regulacije dostupne uz naknadu 9.6. Ažuriranje planova detaljne regulacije je prioritet prema

strateškim prioritetima LER i konsultacijama sa kancelarijom za LER

9.7. Planovi detaljne regulacije postoje ili su u pripremi za sve zone koje su predmet LER

9.8. Skupština opštine ovlašćuje predsednika opštine da inicira pripremu planova detaljne regulacije bez odobrenja skupštine. (Skupština ipak odobrava završene planove.)

9.9. Podnosioci zahteva za izdavanje odobrenja za gradnju mogu da sponzorišu pripremu plana detaljne regulacije

9.10. Službenici CID su obučeni da pregledaju zahteve/dokumentaciju smislu potpunosti na samom šalteru do najvećeg izvodljivog nivoa

9.11. Sve naknade se plaćaju i sve konsultacije za služebencima se održavaju u CID

9.12. Službenici CID su obučeni da objasne uslove javnih preduzeća i republičkih organa u vezi sa građevinskim dozvolama

9.13. Službenici CID podnosi dokumentaciju javnim komunalnim preduzećima i republičkim organima u ime klijenata

9.14. Službenici CID se u ime klijenata raspituju kod javnih komunalnih preduzeća i republičkih organa i prikupljaju odobrenja i ostale dokumente od ovih eksternih organa.

9.15. Za velike investitore/poslodavce, imenuje se “biznis savetnik” ili sličnog pomagača kako bi ubrzao proces odobravanja

9.16. Analizu koraka poslovnog procesa (sa preporukama za

50

unapređenje procesa) kancelarije za podršku sprovode službenici opštine kao odgovor na zahteve podnosilaca zahteva za:

• Izvod iz urbanističkog plana, • Akt o urbanističkim uslovima, • Urbanistički projekti, • Odobrenje za gradnju (idejni projekat), • Ugovori za plaćanje naknada za uređenje, • Razmatranje i overavanje detaljnih projekata, • Inspekcija tokom građevinskih radova, • Upotreban dozvola.

9.17. Plan unapređenja rada – uz nadzor sprovođenja preporuka za poslovni proces

9.18. Razmatranje ukupnog procesa izdavanja dozvola kako bi se eliminisali svi koraci/ uslovi koji nisu zakonska obaveza. Naročito, eliminsanje suvišnih kontrola detaljnih projekata koje su overile ovalšćene firme.

10. Kompjuterizovani sistem za praćenje dokumenata u

slučaju zahteva u nadležnosti OUC/CID

10.1. Kompjuterizovani sistem za praćenje zahteva u OUC 10.2. Kompjuterizovani sistem za praćenje zahteva u CID

• Za interna opštinska odobrenja, • Za nadležnosti eksternih javnih preduzeća/organa.

10.3. Procedure za proaktivno obaveštavanje klijenata kada se problemi identifikuju (npr. potrebno je još dokumentacije) ili da su odobrenja spremna

10.4. Klijenti mogu da pristupe sistemu putem interneta i/ili kompjutera koji je na raspolaganju klijentima u CID

10.5. Program jasnog posvećivanja pravovremenoj obradi zahteva klijenata

Sistem 48 u Inđiji

51

Prilog D

SPISAK DOKUMENATA KOJI SE TRAŽE ILI IZDAJU U POSTUPKU IZDAVANJA GRAĐEVINSKIH DOZVOLA

(Spisak je ilustrativne prirode i dokumenti se mogu razlikovati u zavisnosti od okolnosti)

1. Zahtev za izdavanje dokaza o vlasništvu- kopija plana posedovni list ili izvod iz zemljišnih knjiga 2. Dokaz o valsništvu – kopija plana posedovni list ili izvod iz zemljišnih knjiga 3. Zahtev za izdavanje akta o urbanističkim uslovima ili izvoda iz urb. plana 4. Idejni projekat 5. Situacioni plan 6. Zahtev za davanje saglasnosti- prethodni uslovi: voda-kanalizacija 7. Zahtev za davanje saglasnosti- prethodni uslovi: struja 8. Zahtev za davanje saglasnosti- prethodni uslovi: telefon 9. Zahtev za davanje saglasnosti- prethodni uslovi: gas 10. Zahtev za davanje saglasnosti- prethodni uslovi: grejanje 11. Zahtev za davanje saglasnosti- prethodni uslovi: izgradnja skloništa 12. Urbanistički projekat 13. Akta o urbanističkim uslovima 14. Izvod iz urbanističkog plana 15. Zahtev za izdavanje odobrenja za gradnju 16. Odobrenje za gradnju 17. Glavni projekat 18. Glavni projekat sa revizijom 19. Procena uticaja na životnu sredinu i odobrenje (alternativa) 20. Odobrenje Republičke direkcije za puteve (alternativa) 21. Odobrenje Republičke dirkecije za vode (alternativa) 22. Zahtev za obračun naknade za uređenje 23. Ugovor o plaćanju naknade za uređenje 24. Zahtev za obračun naknade za javna skloništa 25. Overen glavni projekat 26. Notice of the start of the construction work prijava izvodjenja radova 27. Pisana izjava o kompatibilnosti izvedenog stanja sa glavnim projektom 28. Projekat izvedenog stanja 29. Zahtev za tehnički prijem objekta 30. Izvestaj o tehnickom prijemu objekta 31. Zahtev za saglasnost o priključenju na: vodovod i kanlaizaciju 32. Zahtev za saglasnost o priključenju na: struju 33. Zahtev za saglasnost o priključenju na: telefon 34. Zahtev za saglasnost o priključenju na: gas 35. Zahtev za saglasnost o priključenju na: grejanje 36. Zahtev za saglasnost o priključenju na: izgradnju skolništa 37. Saglasnost o priključenju na: vodovod i kanlaizaciju 38. Saglasnost o priključenju na: struju 39. Saglasnost o priključenju na: telefon 40. Saglasnost o priključenju na: gas 41. Saglasnost o priključenju na: grejanje 42. Saglasnost za skloništa 43. Saglasnost - dimničar 44. Saglasnost - vatrogasci 45. Zahtev za izdavanje upotrebne dozvole 46. Upotrebna dozvola 47. Zahtev za upis u katastar 48. Izvod iz katastra-rešenje o upisu

52