oralnamedicina skripta

8/4/2019 oralnamedicina skripta

http://slidepdf.com/reader/full/oralnamedicina-skripta 1/34

ORALNA MEDICINA – SKRIPTE

1

HEILITI

Cheilitis exfoliativa

Etiologija:

- Klimatsko-meteorološki uslovi- Loše navike – grickanje, vlaženje usana- Profesije: duvači stakla, muzičari na duvačkim instrumentima, radnici u

cementari, građevinski radnici, radnici u fabrici tekstila- Pušenje- Nedostatak vitamina A, B- Hormonske disregulacije – kod mlađih žena

Klinička slika:

- Donja usna

- Poremećaj keratinizacije – rožasti sloj epitela zadebljao – ljuštenje – erozije,kruste- Subjektivne tegobe: smanjena pokretljivost usana, zategnutost, suvoća- Promene mogu trajati mesecima ili godinama, različitim intenzitetom- Hronična forma: otok, erozije, fisure, ragade, kruste, podložnost sekundarnoj

infekciji (Candida, bakterije)Terapija:

- Kauzalna (otkloniti etiološke faktore), indiferentna mast (Borogal – antiseptik)- Lokalno kortikosteroidi – Chronica

Cheilitis sollaris – actinicaEtiologija:

- Dugotrajna izloženost suncu (planinari, mornari, skijaši, zemljoradnici)Klinička slika:

- Akutna forma: eritem, edem, bolna osetljivost, deskvamacija- Hronična forma: donja usna – atrofija epitela (eventualno keratoza),erozije ili

induracije – rani znak maligne alteracije(u preko 10% slučajeva) - Biopsija:

· ulceracije ili erozije· perzistirajuće ljuštenje i kruste

· crvene i bele mrlje u regionu na granici prema vermilionu u oralnusluzokožu

· generalizovana atrofija (atrofija cele usne) sa fokalnim zonama bele boje

Terapija:




2

- Kremovi sa visokim zaštitnim faktorom (kreme za sunčanje)- Lokalno: 5-fluorouracil unguentum 2 x dnevno u toku 10-14 dana

Značaj:

- Potencijalno maligno oboljenje

Cheilitis angularis

Etiologija:

- Mehanički faktori, stomatološke intervencije- Gubitak vertikalne dimenzije (gubitak bočnih zuba)- Gljivice (Candida), Staphylococcus- Nedostatak B2 vitamina, folata, gvožđa, diabetes mellitus- Hipersalivacija – stalno vlaženje usana- Hiposalivacija – infekcija Candidom

Klinička slika:

- Eritem uglova usana koji se širi prema koži radijalno – obostrano lokalizovan(uvek se javlja u oba ugla usana)

- U težim slučajevima javljaju se još i fisure i ragade – kruste- Subjektivno: peckanje, lepljenje

Terapija:

- Kauzalna (bris – gljivice, bakterije; antibiogram)

Cheilitis glandularis

- Retko hronično zapaljenje mukoznih žlezda u donjoj usni- Češće se javlja kod muškaraca

Etiologija:

- Idiopatska (nepoznata)Klinička slika:

- Otok, tačkasti crveni otvori izvodnih kanala malih pljuvačnih žlezda, može seiscediti različiti eksudat (najčešće serozan)

- Kruste, erozije, apscesi- Sekundarna infekcija (Apostematozni heilit)

Cheilitis apostematosa

- Bakterijska infekcija- Na najmanji pritisak iz labijalnih žlezda se cedi purulentni eksudat

Terapija:




3

- Kauzalna – antibiotici

Cheilitis granulomatosa

- Ubraja se u duboke heilite

-

Hronično uve

ćanje uzrokovano granulomatoznom inflamacijom nepoznatograzloga

- Mischerov cheilitis: · granulomatozne promene samo u usnama (jedna ili obe usna) · bezbolno, difuzno uvećanje usne· nagli nastanak sa remisijama i egzacerbacijama što konačno rezultira

trajnim uvećanjem usne- Monosimptomatska forma – MRS (Melkersson-Rosenthalov sindrom)- Melkersson – Rosenthalov sindrom:

· uvećanje usana (obraz, lice, vrat, nepce, gingiva); otok (mekan, elastičan,tvrd, asimetričan – recidivira (posle nekoliko recidiva ostaje trajan))

· pareza n. facialis· izbrazdan jezik (lingua plicata)- Asherov sindrom:

· recidivirajuće – trajno uvećanje jedne ili obe usne, otok kapka i štitnežlezde

· uzrok: nasleđe, reumatska oboljenja· u mladosti – otok gornje usne (mekan, traje kratko, recidivira – trajan)· uvećana štitna žlezda sa funkcionalnim ispadima

RAZVOJNE ANOMALIJE JEZIKA

Microglossia

- Retka anomalija- Karakteriše je izrazito smanjenje veličine jezika- Aglossia, adactylia syndroma, sclerodermia, posle hirurških zahvata

Macroglossia

- Generalizovana (kongenitalna): Down sy. , angiom, inflamatorni edem,angioedem, acromegalia, amyloidosis

- Lokalizovana (kongenitalna): Lymphangioma, haemangioma, tireoidno tkivo u jeziku

- Lokalizovana (stečena):· inflamacija: infekcija, apsces· trauma: edem, hematom, strana tela· ciste




4

· neoplazme: papilom, fibrom, karcinom, Kapoši sarkom,mioblastom granuliranihćelija

Aglossia

-

Retka anomalija, uvek postoje rudimentirani delovi jezikaLingua bifida (račvast jezik)

- Nepotpuno srastanje dve polovine jezika sa funkcionalnim smetnjama- Terapija: hirurška

Ankyloglossia (sapet jezik)

- Čvrsto fiksiran jezični frenulum za pod usne duplje- Ograničeni pokreti, funkcionalne smetnje

-

Terapija: hirurška

Lingua plicata

- Dorzalna površina izdeljena brazdama, koje sa godinama života postaju dubljekada se javljaju tegobe

- Najčešće i najviše je produbljena medijalna brazda- Terapija: simptomatska- Lingua plicata se javlja u sklopu MRS Sy. (Melkersson-Rosenthalov sindrom)- Moguća pojava sekundarne infekcije - Candida (pacijent oseća pečenje i žarenje

jezika), svi ostali pripadnici bakterijske flore usne duplje

Glossitis rhombica mediana

- Poremećaj u srastanju lateralnih polovina jezika- Danas – smatra se da je ovo oboljenje posledica gljivične infekcije, i da nije reč o

razvojnoj anomaliji jezika- Ispred opšančenih papila – u sredini – promena romboidnog oblika, bez

papilarnog pokrivača- Promena ponekad može biti locirana levo ili desno- Promena može biti glatke ili lobularne površine

Lingua villosa (nigra)

- Samostalno oboljenje jezika- Etiologija: dugotrajna upotreba antibiotika, chlorhexidin, pušenje, loša oralna

higijena, Leptotrichia buccalis, Candida, stres, oboljenje digestivnog trakta,diabetes mellitus




5

- Braon ili crna promena u centralnom delu dorzuma, više ka korenu jezika- Filiformne papile su uvećane i prebojene- Subjektivno: nagon na gađenje i povraćanje, otežano gutanje- Terapija: kauzalna

Lingua geographica

- Samostalno oboljenje jezika- Često oboljenje, javlja se u svim uzrastima, blaga prevalenca kod ženskog pola

Etiologija:

- Genetska predispozicija (nepoznate etiologije)- Nespecifična reakcija jezika kod: psorijaze, anemije, gastrointestinalnih

poremećaja, nutritivni deficit, hormonski disbalans, psihička trauma- Infekcija Candidom

- Lokalne iritacije: destruirani zubi, neprikladne protezeKlinička slika:

- Na dorzalnoj površini jezika: crvena polja – bez papilla, ograničena žućkasto- belom granicom (normalan jezični pokrivač)

- Crvena polja menjaju oblik, veličinu i migriraju po dorzumu jezika- Subjektivno: nema tegoba ili osetljivosti pri konzumiranju začinjene hrane

(kiselo, slano, gazirano piće), kada se nadoveže infekcija Candidom nastaje pečenje

Terapija:

- Nije potrebna; etiološka ili simptomatskaPapillitis

- Samostalno oboljenje jezikaEtiologija:

- Lokalne iritacije: destruirani zubi, neprikladne proteze- Inflamacija u orofarinksu- Traumatizacija jezika kod psiholabilnih osoba

Klinička slika:

- Hronična inflamacija i uvećanje listastih papilla- Lokalizacija: obostrano, ređe jednostrano- Bradavičasti, glatki, tamnocrveničvorići- Erozije, ulceracije (bol iradira u uho, bazu jezika i grlo)- Ireverzibilno uvećanje papilla- Dif. Dg. – Carcinoma linguae

Terapija:




6

- Etiološka, hirurška

PROMENE U POKRIVAČU JEZIKA

Atrofija jezičnog pokriva

ča

Etiologija:

- Nedostatak gvožđa, folne kiseline, vitamina B12- Infekcija Candidom- Lokalne iritacije: destruirani zubi, neadekvatne proteze- Alkoholizam- Diabetes mellitus- Poremećaji štitne žlezde, kore nadbubrega- Lekovi

Klinička slika:

- Atrofija papila cele dorzalne površine ili samo dela dorzalne površineTerapija:

- Kauzalna

Hipertrofija jezičnog pokrivača(obložen jezik)

Etiologija:

- Febrilna stanja- Oralne promene- Loša oralna higijena- Kserostomija- Disanje na usta- Oboljenja gastrointestinalnog trakta (hipoaciditet)- Trudnoća u prvim mesecima- Diabetes mellitus- Kandidijaza

Klinička slika:

- Lokalizacija: najdeblje i najhomogenije naslage su na srednjem delu zadnjetrećine jezika, dok vrh jezika nije obložen

- Naslage su najčešće žuto-beličaste boje ili neke druge boje (hrana, voda, pića,kafa, lekovi, hromogene bakterije)

Terapija:

- Kauzalna




7

VIRUSNE ORALNE INFEKCIJE

Herpes simplex virus

- Tip I: usna duplja- Tip II: genitalije- Danas su prisutna oba tipa; 40% genitalnih lezija izaziva tip I, a 50% oralnih

lezija izaziva tip IIStomatitis herpetica

- Uzročnik: herpes simplex virus (HSV)- Inkubacija: 4 – 7 dana- U 50% slučajeva primarna infekcija HSV tip I prolazi asimptomatski- Uzročnik kod odraslih: HSV tip II

- Prodromalni simptomi: gušobolja, malaksalost, glavobolja, povišena temperatura- Kliničku sliku karakterišetrijas simptoma: vezikule, inflamacija gingive,obložen jezik

- Vezikule:· Po oralnoj sluzokoži· Erozije, ulceracije (sekundarne eflorescencije)

- Inflamacija gingive: · Kataralni tip

- Obložen jezik :· Candida· Uvećanje regionalnih limfnih žlezda

- Dijagnoza: klinička- Terapija:· Simptomatska – antipiretici, antiseptici-anestetici,

antimikotici, vitamin C, kašasta hrana· Aciklovir – kod imunokompromitovanih pacijenata

Herpes simplex recidivans

- Uzročnik: HSV tip I (virus je u latentnom stanju u organizmu, reaktivacija)- Reaktivacija virusa: febrilna stanja, stres, sunčanje, razne infekcije, preteran

fizički napor, imunosupresija- Prodromalni simptomi: pečenje, žarenje, eritem, pojava vezikula (buket 50 – 100

vezikula različite veličine)- Vezikule su ispunjene seroznom tečnošću, prskanjem posle par dana nastaje

žućkasta krusta; laka hiperpigmentacija, koja se vremenom gubi- Oralna lokalizacija: tvrdo nepce; jezik (erozije)- Dijagnoza: klinička- Terapija:




8

· Lokalno antiseptici· Aciklovir krem

Herpes zoster

- Uzročnik: Varicella – zoster virus (VZV) (DNK virus, morfološki sličan HSV)- Virus: latentan u organizmu (ganglije dorzalnih korenova nerava, ganglije

ekstramedularnog kranijalnog nerva)- Lokalizacija: torakalna, cervikalna, trigeminalna, lumbosakralna- Klinička slika: povišena temperatura, slabost, lokalna neuralgija; posle 2 – 4 dana

nastaje eritem, vezikule, erozije, kruste (promene traju 10 – 14 dana); uvećanelimfne žlezde

- Oralne promene: 2 i 3 grana n.trigeminusa; jak bol (pulpitičan); na eritematoznojosnovi nastaju vezikule unilateralno, erozije sa crvenim haloom okolo; promenezarastaju bez ožiljka za 2 – 3 nedelje

- Dijagnoza: klinička, virusološka- Terapija: analgetici, antiseptici, vitaminska ishrana, virostatik (aciklovir)

Herpangina

- Uzročnik: Coxackie virus grupe A (A6, A8, A10, A12, A16, A22)- Klinička slika: bolest počinje naglo temperaturom, bol u grlu, glavobolja, otežano

gutanje, povraćanje, malaksalost- Oralne promene: difuzni enantem grla; kasnije nastaju vezikule, erozije- Lokalizacija: meko nepce, uvula, tonzile

· Vezikule, erozije· Uvećanje regionalnih limfnih žlezda- Dijagnoza: klinička, virusološka

- Terapija: simptomatska; erozije zarastaju za 7 – 10 dana

Hand – foot and mouth disease

- Bolest nogu, ruku i usta; Stomatitis vesicularis cum exanthema- Uzročnik: Coxackie virus grupe A (A16, A5, A7, A10) i grupe B (B9)- Inkubacija: 3 – 6 dana- Prodromalni simptomi: groznica, gubitak apetita, glavobolja- Oralne promene: ulceracije na jeziku, bukalnoj sluznici; ulceracije su plitke,

bolne, sitne, okružene zapaljenskim prstenom- Kožne vezikule: male, bolne, okružene inflamatornim prstenom; lokalizovane nadorzumu i lateralnim stranama prstiju, ruku i nogu

- Dijagnoza: klinička- Terapija: nema specifične terapije; kožne promene zarastaju za 7 dana; oralne

promene se leče simptomatski (ista terapija kao kod HSV)




9

Oralna leukoplakija- Oralna leukoplakija smatra sepotencijalno malignimoboljenjem- Potencijalno maligno oboljenje – definicija (SZO) – morfološki izmenjeno tkivo u

kome je nastanak karcinoma mnogo verovatniji nego u okolnom zdravom tkivu- Leukoplakija – dominantno bela lezija oralne sluzokože koja se ne možeokarakterisati kao bilo koja druga definisana bela lezija (linea alba, morsicatio,

stomatitis nicotinica, candidiasis, oralni lichen planus); neke leukoplakije su prekancerozne

Epidemiologija:

- 40 – 50 godina života- Muškarci – obolevaju posle 40-te godine života- Žene – obolevaju posle 50-te godine života- Češće obolevaju muškarci

Etiologija:

- Pušenje je najvažniji faktor rizika za nastanak oralne leukoplakije· dužina pušačkog staža· broj popušenih cigareta· vrsta cigara (sadržaj katrana)

- Alkohol· konzumiranje alkoholačesto je udruženo sa pušenjem· prevalenca oralne leukoplakije je mnogo veća kod

alkoholičara koji konzumiraju duvan (33%), nego što je toslučaj samo kod pušača (18.2%)

- Galvanska struja· dva različita ili ista materijala različitog potencijala· hiperkeratoza nastaje na mestu kontakta sa metalom· na metalu su prisutni znaci korozije· galvanska struja veća od 50 mV može biti u vezi sa

postojanjem promene· maligna alteracija je prisutna kod 1/3 promena· praćenje promene je obaveznočak i nakon kliničke

regresije promene- Lokalne mehaničke i hemijske iritacije

· neprikladni protetski i konzervativni radovi·

destruirani zubi· kaustična hemijska sredstva (antiseptici)· jako kisela i ljuta hrana

- Candida· identifikacija – morfološki i patohistološki

- Herpes simplex tip I- Ostali faktori

· Glossitis syphilitica




10

· Deficit vitamina B12, folne kiseline, sideropenijskeanemije

· Atrofične promene na jeziku· Kserostomija

Klinička slika:

- Počinje crvenilom (opalescencija; beličasta, mlečno bela ploča)- Klinički se razlikuju dva oblika: homogena i nehomogena oralna leukoplakija- Homogena– pretežno bela lezija jednolike, tanke i ravne površine na kojoj mogu

biti plitke pukotine, ili sa glatkom, naboranom ili valovitom površinom preko cele promene

- ² Homogena² se ne odnosi na beličastu boju lezije, nego na ravnu, tanku ičešćeglatku površinu

- Nehomogena – pretežno bela ili bela i crvena lezija (naziva se ierythroleukoplakia) koja može imati neravnu, nodularnu ili egzofitičnu površinu

- Nodularna lezijaima neznatno izdignute, zaobljene, crvene i/ili bele izraštaje

- Egzofitična lezija– izraštaji nepravilne tupe ili oštre projekcije- Lokalizacija: jedna lokalizovana promena oralne sluzokože; u vidu difuzne promene; multiple lezije

- Sistematska klasifikacija oralne leukoplakije:· L1 – veličina pojedinačne ili multiple leukoplakije< 2 cm.· L2 – veličina pojedinačne ili multiple leukoplakije 2 – 4

cm.· L3 – veličina pojedinačne ili multiple leukoplakije> 4 cm.· Lx – veličina pojedinačne ili multiple leukoplakije nije

određena- Sistematska klasifikacija kao kriterijum ne koristi klinički pregled već biopsiju

tkiva- Ako nije moguće uzeti biopsiju ili je u pitanju epidemiološko ispitivanje može sekoristiti klinički pregled leukoplakije kojim razlikujemo homogenu (C1) inehomogenu (C2) leukoplakiju

- Prema sistematskoj klasifikaciji razlikuju se sledeća četiri stadijuma:· I stadijum – L1C1· II stadijum – L2C1· III stadijum – L3C1 ili L1L2C2· IV stadijum – L3C2

- Lokalizacija:· U visoko rizičnom delu usne duplje (pod usne duplje,

ventralna i bočna strana jezika)· U nisko rizičnom delu usne duplje (ostali delovi usne

duplje)· Najnoviji sistem klasifikacije ne koristi navedenu podelu

prema lokalizaciji (što se ranije koristilo), već koristipatohistološku dijagnozu

Dijagnostika leukoplakije:




11

- Provizorna i definitivna- Provizorna – predstavlja kliničku dijagnozu i postavlja se kada se na osnovu

izgleda promene ne može dijagnostikovati određena definisana lezija- Definitivna – identifikovanje i, ako je moguće, uklanjanje etiološkog faktora- Pre postavljanja definitivne dijagnoze leukoplakijeobavezno je praćenje

promene 2 – 4 nedelje(observacioni period u toku koga nastaje regresija kada seukloni uzročnik)- Homogena leukoplakija:

· Biopsija treba da bude standardno pravilo· Promena do 1 cm potpuno se odstrani, kod većih promena

indikovane su 2 – 3 incizione biopsije sa različitih delovaiste promene

- Nehomogena leukoplakija:· Indikovano je nekoliko incizionih biopsija

- Patohistološki nalaz:· P0 – nema epitelne displazije· P1 – jasno vidljiva epitelna displazija· Px – odsustvo ili prisustvo epitelne displazije nije navedeno

u patološkom nalazu- Uključujući patohistološki nalaz razlikuju sečetiri stadijuma:

· I stadijum – L1P0· II stadijum – L2P0· III stadijum – L3P0 ili L1L2P1· IV stadijum – L3P1

- Rizik za malignu alteraciju:· Idiopatska leukoplakija· Nehomogena leukoplakija· Leukoplakija lokalizovana u visoko rizičnom predelu

Terapija:

- Eksciziona biopsija + eliminacija uzroka- Recidiv

· inciziona biopsija + praćenje + biopsija- Retinoidi (vitamin A)- Preparati salicilne kiseline

MANIFESTACIJE KOŽNIH OBOLJENJA U USNOJ DUPLJI

1. Erythema exsudativum multiforme Etiologija : ( najčešće nepoznate etiologije )




12

§ Alergijska reakcija( analgetici, barbiturati, hidantoini, sedativi, kalijumblokatori, sulfonamidi )

§ Virus herpes simplex§ Endokrini poremećaji

Klinič ka slika:§ Muškarci ( 20 - 40 godina )

§ Samo usna duplja ili koža i / ili druge sluzokožea. MINOR FORMA

F Dobro opšte stanjeF Koža : makula, papula, šire se centrifugalno, dijametra 1–2cm za 24hF Na makulopapuli: bule, vezikule, erozije, kruste F Lokalizacija: na dlanu, tabanu, podlaktici ( simetrično ) F Usna duplja : makula, vezikula, erozija F Usna: otok, erozije, krvarenje, kruste F Prednji delovi usne duplje

b. MAJOR FORMA ( Stevens – Johnson sindrom ) F Loše opšte stanje: malaksalost, temperatura, bol u grlu, kašalj, bol u

zglobovima i mišićimaF Bule, vezikule, ulceracijeF Koža, usna duplja, oči, genitalijeF Pneumonija, artritis, nefritis, miokarditis

Terapija:§ Iznalaženje uzroka§ Simptomatska th.§ 0,2 % hlor hexidin ( antiseptici )§ lokalno : kortikosteroidi§ sistemski : aciklovir, kortikosteroidi, imunomodulatori§ Imunoglobulini

2. Lichen planusEtiologija:

- reakcija na amalgam, zlato, bakar -Hepatitis C virus ( Južna evropa, Japan )- hronična oboljenja jetre

- stres- autoimuna priroda oboljenja- virusi

Lekovi ( lihenoidne promene )§ Nesteroidni antiinflamatorni lekovi§ Antihipertenzivi ( tijazid, metildopa )§ Antimalarici




13

§ Oralni hipoglikemici( sindrom Grinspan: še ć erna bolest, hipertenzija,oralnilichen planus )

§ Antibiotici ( tetraciklini )§ Soli zlata§ Jodidi

Klini č ka slika:Oralne promene su obično:

F SimetričneF U zadnjem delu usne dupljeF Na obraznoj sluzokožiF Ne viđaju se na nepcu

a. RETIKULARNA FORMA§ Bele papule – linije ( Wickham-ove strije ),čipke, prsten§ Nema subjektivnih tegoba osim osećaja neravnina pod jezikom§ Slučajno se otkrivaju pri stomatološkom pregledu§

Lokalizacija: retromolarno, obrazna sluzokoža, ali može biti i naostalim delovima usne dupljeb. EROZIVNA FORMA

§ Danas najčešća forma§ Erozije nepravilnog oblika i različite veličine§ Erozije su na periferiji okružene papulama§ Promene su praćene bolom

c. ATROFIČNA FORMA§ Rezultat erozivne forme§ Istanjena ( atrofična sluzokoža ) glatka, sjajno – crvene boje,

ograničena belim papulama koje grade različite formacije§ Crvena atrofična polja na gingivi daju sliku deskvamativnog gingivita

d. PLAKOZNA FORMA§ Beli palk – liči veoma na leukoplakiju

e. PAPULARNA FORMA§ Papule su veće dimenzije

Dijagnoza:§ Klinička slika, patohistološki nalaz, direktna imunoflorescencija§ Koža: male, ravne poligonalne papule, svetlo crvene boje, kasnije tamnije,

praćene svrabom

Terapija:§ Lokalo kortikosteroidi§ Sistemski kortikosteroidi

PEMPHIGUS

Etiologija:




14

Autoimuno – IgG ( autoantitela IgG klase )Aktivacija komplementa = akantolizaAutoantitela u serumu

Klinička slika:I faza

50 – 70 % počinje oralnim promenama bula – osnovna eflorescencija kod pemfigusa, intraepitelne lokalizacije pojava bula na neizmenjenoj koži i sluzokoži1. Nikolsky test2.Tzanczkov test3.dokazivanje autoantitela u serumu

Klinička slika:

I faza – prve promene na oralnoj sluzokoži – bulaRetromolarno ili bilo gde na oralnoj sluzokožiBula brzo prska = erozijeErozije nemaju tendenciju zarastanja

II faza

Bule na koži – posebno na glavi, periumbilikalna lokalizacija

III faza

Generalizacija promena po celoj koži

* Nikolski fenomen – pozitivan kod pemfigusa, ali negativan nalaz ne isključuje postojanje oboljenja.Mogu ga izazvati lokalni iritativni faktori ( koren zuba, proteze … )

Dijagnoza:

Tzanczkov testPatohistološki nalazImunofluorescentno ispitivanje

Terapija:

Sistemski kortikosteroidi – visoke dozeImunosupresiviLokalno kortikosteroidi, blaga antiseptična sredstva ( 3% hydrogen )Saniranje karijesa – stalna lokalna iritacija ne dozvoljava epitelizaciju




15

PEMFIGOID

Pojam – stvaranje subepitelnih bula = oštećenje bazalne membrane autoantitelimaObuhvata više sličnih stanja = rezultat autoantitela na razne proteine bazalne membraneJavlja se u srednjem i kasnijem životnom dobu kod žena

PEMFIGOID MUKOZNIH MEMBRANA – PMM

Etiologija:

AutoimunoLekovi ( penicilamin, furosemid )

Klinička slika:

Tvrdo nepce, gingivaBula, vezikula – napete, ispunjene krvlju, intaktne nekoliko dana, pritisak na bulu = Nikolsky

PMM ( Ožiljni pemfigoid )

Perzistirajuće ulceracije nepravilnog oblika, prekrivene žućkastim fibrinskim naslagama iokružene su eritematoznom sluzokožom ( erozivni Lichen planus ), ali nema belih promenaDeskvamativni gingivitisPMM je jedan odčestih uzroka

Ožiljci se retko stvarajuPMM može dovesti i do:Promena na konjuktivama ( entropion ) sa oštećenjem vidaOžiljci na larinksuKožne promene retko

Terapija:Kortikosteroidi – lokalno

OSTALA VEZIKULOZNA OBOLJENJA

DERMATITIS HERPETIFORMIS

Retko kožno oboljenje – muškarci, svrab, osetljivost na glutenIgA – autoantitela – lokalno oštećenje tkivaOralne promene 5 – 10 % osoba




16

Linearno IgA oboljenje – autoantitela linearno na BM ( linearne nakupine na bazalnojmembrani )

Lupus erythematosus Etiologija:

§ Autoimuno ( antitela protiv komponenti jedra )§ Virusi, lekovi, spoljašnji faktori ( sunčeva svetlost )

Klini č ka slika:1. lupus erythematosus discoides (LED )2. lupus erythematosus systemicus ( LES )

F Oralne promene kod LED: § ograničena, eritematozna, oivičena radijalno belim linijama§

Telangijektazijae i beli plakovi na eritematoznoj površini§ U centru promene – ulceracije’ znak prelaska u LES§ Lokalizacija: bukalna sluzokoža, donja usna,jezik, gingiva, nepce

F Klini č ka slika kod LES:§ Na koži: crvenilo, ljuspice na licu u vidu leptira§ Lezije jasno odvojene od zdrave kože i zrastaju ožiljkom i atrofijom§ Oralne manifestacije: bolne, eritematozne promene, nespecifične

ulceracije, nekada keratotični plak na nepcu§ Sjogrenov sindrom ječesta komplikacija

Dijagnoza:§ U serumu antinuklearna antitela – LES§ Kod 50% pacijenata – granularne nakupine IgM u zoni bazalne membrane

zdrave oralne sluzokože – LES

Terapija:§ Lokalno kortikosteroidi – LED§ Sistemski kortikosteroide – oralne promene – LES

Sclerodermia– S. circumscripta – samo na koži– S. progressiva systemica:

§ Etiologija nepoznata – autoimuno ( ANA – antinuclear antibody )§ Patogeneza – promene na kapilarima

Klini č ka slika:§ Poremećaj opšteg stanja




17

§ Akrocijanoza na prstima ruku = kruti u blagoj fleksiji§ Na kraju = skleroza, rigiditet, teška pokretljivost prstiju§ Mimika na licu slabi, otežano otvaranje usta’ mikrostoma’ otežana oralna

higijena, ishrana, otežano postavljanje proteze§ Otežana ishrana§

Nos zašiljen, izraz lica podseća na pticu

Oralne promene:§ Sluzokoža - atrofična sa telangijektazijama§ Jezik - u početku edematozan, a kasnije atrofičan, sjajan, suv, smanjen (

mikroglossia )§ Nepčani lukovi, resice se smanjuju’ otežan govor § U 20% slučajeva na RTG-u proširenje periodontalnog prostora

Terapija:§ Lokalno i sistemski kortikosteroidi§

Imunosupresivi§ Fizikalna terapija

Tuberculosis Etiologija:

§ Mycobacterium tuberculosis§ Atipične mikobakterije ( M. aviumintracellulare, M. scrofulaceum, M.

kansasii ) naročito kod HIV infekcije

– 1/3 svetske populacije– TBC pluća, kosti

Klini č ka slika:§ Tuberculosis ulcerosa§ Lupus vulgaris§ Lymphadenitis colli§ Osteomyelitis tuberculosa

– Primarna: kod osoba koje nisu došle u kontakt sa bacilom– Sekundarna: TBC pluća

1. Tuberculosis ulcerosa




18

§ Ulkus – nepravilnog oblika, nekolikomm ( do 5 mm ), tanke podminiraneivice, granulacije na dnu, pokrivene sivo-žućkastim eksudatom, okolinaindurirana

§ Oko centralnog ulkusa manji ulkusi satelitskog rasporeda§ Lokalizacija: dorzum jezika, nepce, obrazna sluzokoža, usna§

Dijagnoza: patohistološki nalaz, kultura, tuberkulin test, grafija pluća

2. Lupus vulgaris§ Ređa forma, najčešći oblik na koži, te se prenosi u usnu duplju hematogeno,

limfogeno§ Skupina malih crvenihčvorića ’ nekrotišu’ široka lezija§ Lokalizacija: usne, bukalna sluznica, gingiva, nepce

3. Lymphadenitis colli tuberculosa§ Nekad vrločesta forma kod dece, danas izuzetno retko§ Submandibularne, submentalne limfne žlezde, na vratu limfne žlezde duž

sternokleidomastoidnog mišića§ Žlezde su uvećane, tvrde, srastaju između sebe, srastaju sa kožom, koja

postaje tamnoljubičasta – brojne fistule - žuto-zelenkast eksudat ( hladanapsces )

4. Osteomyelitis tuberculosa§ Hematogenom diseminacijom§ Češće mandibula nego maxilla§ Ugao mandibule ( ima više spongioze pa se zbog toga na angulusučešće javlja )

Terapija:

Pacijent se upućuje kod specijalisteAntituberkulotici

SyphilisPRIMARNI SIFILIS

§ U 10% slu;ajeva u usnoj duplji§ Inkubacija 10 – 90 dana ( 21 )§ Na mestu inokulacije ( usna, jezik ) nastaje papula – ulkus ( 5mm – 3cm )

bezbolan, glatke, sjajne površine, izdignutih ivica, induriran§ Nelečen ulkus traje 3 – 8 nedelja i zarasta diskretnim ožiljkom




19

§ Limfne žlezde na vratu – uvećane, mobilne, tvrde, bezbolne§ Od 6. nedelje od pojave ulcusa – generalizovani limfadenitis

F PRIMARNI AFEKT = ULCUS DURUMF PRIMARNI KOMPLEX = ULCUS + OTOK REGIONALNIH LIMF. ŽLEZDA

SEKUNDARNI SIFILIS§ Posledica nelečenog primarnog sifilisa§ Počinje 6 - 8 nedelja od pojave ulcus duruma§ Makule ’ bočni deo trupa – simetrično, bezbolne, traju nekoliko nedelja pa

nestaju§ Papule ’ na prelazu kože u sluzokožu

F erozije’ krusteF egofitične izrasline – Condyloma lata

– Usna duplja:§ Makule ’ slivaju se u enantem( meko nepce, uvula, nepčani lukovi, tonzile )jasno

ograničen od tvrdog nepca – sifiliti č na angina§ Makule se mogu javiti i na jeziku i obraznoj sluzokoži§ Papule

’

ravne, lako izdignute, bezbolne, ovalne – okrugle, 3–10mm, brojne,slivaju se u veće beličaste površine – mukozni plak (Plaque muques)

§ Na jeziku, nepcu, tonzilama, komisuri usana, gingivi ( teže da budu simetrične )§ Papule ulcerišu i veoma su infektivne

TERCIJARNI SIFILIS§ Posle 4 – 7 godina od infekcije , do kraja života§ Kod nelečenih ili loše lečenih§ Promene na koži i sluznicama§ Fatalne promene na aorti, kostima, mozgu i kičmenoj moždini

– Usna duplja:§ Atrofi č ni glosit – atrofija papila jezika – leukoplakija

’

maligna alteracija§ Guma – elastičan čvor, 1-2cm u prečniku, ulceriše, gumasti eksudat ( nije

infektivan )F na sredini nepcaF na sredini jezika

§ Intersticijalni glosit – guma ili tuber – resorbovani ili ulcerisani u dubini jezika – asimtrično brazdanje jezika( linqua plicata ) , brazde podsećaju na kožu krokodila

§ Teška pokretljivost jezika’ otežana funkcija govora i ishrane

KONGENITALNI SIFILIS§ Rani – sekundarni sifilis§ Kasni – trajne promene; gornji sekutići i molariF Sekutić i ’ kratki, bačvasti, polumesečaste incizalne ivice ( na stalnim

sekutićima )F Molari ’ liče na plod dudaF Visoko nepce, sedlast nosF Slepilo, gluvoća i promene na zubima =HUTCHINSONOV TRIJAS




20

OBOLJENJA KRVI I USNA DUPLJA

LEUKEMIJE

Leukemije – maligne promene bele krvne lozeLeukemije: - Akutne

- HroničnePromene na gingivi kod leukemijiskih stanja: gingiva je uvećana, meka, sunđerastekonzistencije, crvena, sklona krvarenju Na gingivi – ulceronekrozne promeneDestrukcija alveolarne kostiČesta petehijalna krvarenjaČeste infekcije

Terapija:

Citostatska terapija – mukoziti ( enantem, eritem,ulceracija, sklonost infekciji )

AGRANULOCITOZA

Potpuni nedostatak granulocitnihćelija iz periferne krviSklonost infekcijamaEtiologija: Citostatici, antibiotici, preparati jodaOralne promene: bledilo sluzokože, ulceracije, petehije gingive

ANEMIJA

Sideropenijska anemija – nedostatak FePerniciozna anemija – nedostatak vitamina B12Uočavaju se promene na jeziku, usnama, gingivi, oralnoj sluzokožiJezik – gubitak jezičnog pokrivača, atrofija filiformnih papila (crvena mesta ), atrofijafungiformnih papila, jezik crven, gladak, poliran, osetljiv na mehaničke iritacijeOralna sluzokoža – bleda, atrofičnaUsne – sive, ispucaleMoguće pojave petehija, ulceracija, infekcija

POLICITEMIJA

Promene najizrazitije na mekom nepcu ( koje je crveno ) i tvrdom nepcu ( koje je bledo );sklonost krvarenju, infekcijama

TROMBOCITOPENIJA

Pojava purpura




21

Pojava hemofilije ( smanjenje VIII faktora koagulacije )Sklonost ka spontanom krvarenju

ENDOKRINI POREME Ć AJI I USNA DUPLJA

HIPOFIZA – hiperfunkcija

Gigantizam

Prekomeran rast skeleta i mekih tkivaAkromegalijaPovećanje distalnih delova tela ( ruke, noge, nos, brada )Povećan rast zigomatične kosti, frontalnih sinusa, gornje vilicePovećan rast donje vilice ( pojava dijastema i impakcija hrane )Uvećanje usana i jezika

Smetnje govora i gutanjaHIPOFIZA – hipofunkcija

Patuljast rast

Smanjenje rasta svih tvrdih i mekih tkivaRast zuba može biti usporenAnodoncijaPromene na parodoncijumu

ŠTITNA ŽLEZDA – hiperfunkcijaBazedovljeva bolest ( tireotoksikoza )

Oralne promene:OsteoporozaTeže forme parodontopatijaRano nicanje stalnih zubaPojava funkcionalnog tireoidnog tkiva u zadnjim partijama dorzalne površine jezika

ŠTITNA ŽLEZDA – hipofunkcija

Kretenizam – kod deceOralne promene:Poremećaj u razvoju zuba i vilica – malokluzijeUvećana i inflamirana gingiva, uvećan jezik

Miksedem – kod odraslih




22

Pseudoedematozni izgled tkiva

PARATIREOIDNE ŽLEZDE – hiperfunkcija

Ostitis fibrosa cystica

Oralne promene:Demineralizacija i cistične tvorevine u viličnim kostimaIstanjena Lamina duraTumorozne, epulisu slične lezije na gingivi

PARATIREOIDNE ŽLEZDE – hipofunkcija

Tetanija

Oralne promene:

Ako se poremećaj javi pre nicanja zuba, zubi su kratki i zdepasti sa hipoplazijom i gle

đi identina

Usled nakupljanja plaka – inflamacija gingiveLamina dura – zadebljana

NADBUBREŽNE ŽLEZDE – hiperfunkcija

Kušingov sindrom

Usporena epitelizacija i zarastanje ranaOsteoporoza viličnih kostijuPromene na parodoncijumuOportunističke infekcije

NADBUBREŽNE ŽLEZDE – hipofunkcija

Adisonova bolest

Oralne promene:Mrke pigmentacije najčešće na gingivi, bukalnoj sluzokoži i nepcu

POLNE ŽLEZDE

Pubertet

Inflamacija gingive proporcionalno zubnim naslagama

Menstruacija

Inflamacija i sklonost ka krvarenju




23

Smanjeno ili povećano lučenje pljuvačkeOdontalgijeHerpes labialis, aftozne lezije

Trudnoća

Gingivitis gravidarum« Tumori trudnoće «

Menopauza

Atrofija jezičnih papilaDeskvamacija oralnog epitela i gingiveŽarenje i pečenjePoremećaj čula ukusa

PANKREAS – hipofunkcijaDiabetes mellitus

Oralne promene:Inflamacija gingiveIzražena parodontopatijaAtrofija jezičnog pokrivačaKandidijazaSubjektivne smetnje – suvoća usta, otežano gutanje, poremećaj ukusa, žarenje i pečenjePromene na krvnim sudovimaVitaminski deficitPromene u količini i sastavu pljuvačke

VITAMINSKI DEFICIT I USNA DUPLJA

VITAMIN A

Oralne promene:Pad otpornosti oralnog epitela i sklonost ka infekciji

Poremećaj keratinizacije – hiperkeratozaTerapija:

Riblje uljePreparat vitamina A

VITAMIN B1




24

Oralne promene:Oralna sluzokoža tamno crvenaJezik gladak, sjajan, kao da je poliranRagade na rumenom delu usana Nervne smetnje – stomatodinije

Terapija:

Tablete 50 mg 2-3 puta na dan

VITAMIN B2

Oralne promene:Atrofija jezičnog pokrivačaAngularni heilitCrvenilo oralne sluzokože

Sklonost gingive ka infekcijamaTerapija:

Lactoflavin drag.Beviplex drag.

VITAMIN B6

Oralne promene:Deskvamativne promene na rumenom delu usanaAngularni heilitAtrofija jezičnog pokrivačaCrvenilo oralne sluzokožeDinije i piroze

Terapija:

Bedoxin tbl.

NIKOTINSKA KISELINA

Oralne promene:Atrofija jezičnog pokrivačaDeskvamacija na rumenom delu usanaAngularni heilitCrvenilo oralne sluzokože uz prisustvo ulceracija

Terapija:




25

Tablete nikotinske kiseline

FOLNA KISELINA

Oralne promene:

Atrofija jezičnog pokriva

čaDeskvamacija na rumenom delu usana

Angularni heilitCrvenilo oralne sluzokože uz prisustvo ulceracija

Terapija:

Ekstrakt sveže jetre I.M. ( Hepatopron )

VITAMIN B12

Oralne promene.Dinije i pirozeAtrofija jezičnog pokrivačaCrvenilo oralne sluzokože uz prisustvo sitnih ulceracija

Terapija:

Ekstrakt sveže jetre I.M. ( Hepatopron )

VITAMIN C

Oralne promene:Petehijalna krvarenja po oralnoj sluzokožiDesni crvene, otečene, osetljive na traume, sklone krvarenjuDestrukcija periodontalnih vlakana, klaćenja i ispadanja zuba

Terapija:

Vitamin C tbl.

VITAMIN D

Oralne promene:Kasno nicanje zubaOsteoporoza vilicaProgenija usled zaostajanja u razvoju gornje viliceOtvoren zagrižaj, visoko nepce

Terapija:




26

Preparati vitamina D

VITAMIN K

Oralne promene:

Krvarenje naročito na onim mestima koja su izložena traumatizmu ( vrh i ivice jezika,obrazna sluzokoža u visini okluzalne linije )

Terapija:

Kavitamin drag.

POVREDE ORALNE SLUZOKOŽEMEHANIČKA OŠTEĆENJA

Povrede zubnomčetkicom

Ogrebotine – najčešće – crvenilo sluzokože, osetljivost na toplo, začine, dodir – zarastanje za nekoliko danaPlikovi – gingive – ako je gingiva već prethodno inflamirana – bula erozija prekrivena žuto – sivim fibrinskim eksudatom – osetljivost pri jeluPocepan epitel – gingive – nova oštračetkica – erozije – krpice pocepanog epitela – bol pri jelu – brza epitelizacijaUbod i posekotine – gingive – tačkaste erozije, linearne erozije,

- akutni apsces gingiveRecesija gingive – snažna masažačetkicom – malo krzna gingive, nema kosti (dif.dijagnostički dolazi u obzir gingivalni apsces kod koga za razliku od recesije nema parodontalnog džepa, lokalizovan na pripojnoj gingivi, u sredini gnojne kolekciječesto postoji zaostala nitčetkice, riblja kost )

Povreda valjcima od celuloze

Nepažljivo uklanjanje vaterolni – cepanje epitela veličine vaterolne – osetljivost, brzaepitelizacija – zona dobre vaskularizacijeGrickanje ( Morsicatio ) – neravna, macerirana površina, sa krpicama epitela – beličaste boje, između erozije

Sluzokoža obraza, usana

Ujed u toku epileptičnog napada

Ulkus – na bočnim stranama jezika – različite veličine, dubine, nepravilnog oblika, prekrivene fibrinoznim eksudatom – zarastanje – moguće (ožiljak )

Dekubitalni ulkus




27

Destruirani zubi, zubi van niza, gornji umnjaci, nepravilno postavljene krunice, mostovi,krilo protezeDno – ravno, crveno ili žućkasto – bele boje, ravnih ivica, na periferiji ograničeneritematoznom zonom

Promene ispod proteze

Eritematozne mrlje – različite veličine – nekoliko mm, jasne, multiple,često spojene, ne blede na pritisak, ispod protezeTačkaste erozije – dan dva posle predaje nove proteze, na mestu većeg pritiska, veličinenekoliko mm jako bolne, okolna sluzokoža je crvena i edematoznaStomatitis protetica – difuzna eritematozna sluzokoža ispod proteze, jasno ograničena odostale sluzokože,često udružena sa Candidiasis oris

Hronična iritacija – produktivno oboljenje

Nepce – hiperplastično tkivo, širokom bazom fiksirano za podlogu, ili peteljkomFrontalna regija – hiperplastični nabori

Hronični ulkus – u naborima – podrivene ivice, dno – granulaciono tkivo, bezbolan

TERMIČKA OŠTEĆENJA

Niske temperature

Akcidentalna – u toku dg – th metoda ( hloretil, krioterapija )Hiperemija – najčešća promena; retko – vezikule – erozije

Visoke temperatureTopla hrana (masna hrana, gusta hrana, varivo – najteža oštećenja), topli napitciTopli instrumenti, otisci vrućim voskomDužina delovanja, intenzitet temperature ima značaja na vrstu promene

Opekotine I stepena: crvenilo, edem sluzokože prednjeg dela nepca, pod jezikom se osećauzdignuće glatke površine, osetljivo na dodir Opekotine II stepena: eksudacija – vezikula, bula – erozije, žućkaste kruste (kruste su prisutne samo na rumenom delu usana, nikada na sluzokoži)Opekotine III stepena: nekroza – ulceracije – ožiljci

OŠTEĆENJA ELEKTRIČ NOM STRUJOM

Elektrokauterizacija, ispitivsnje vitaliteta zuba, elektroforeza lekovaStepen oštećenja – intenzitet struje, trajanje dejstvaHiperemija, edem, vezikule, bule, erozije, nekroza – ulceracije




28

Galvanska struja – različiti metaliJačina galvanske struje: potencijal metala, položaj zuba, pH pljuvačkePečenje, žarenje, metalni ukus, znaci korozije na metaluDugotrajno delovanje – hiperkeratoze – sluzokoža je bela, suva, tvrda (ova hiperkeratozačesto progredira u leukoplakiju, a dokazano je da leukoplakia ovog poreklačešće

maligno alteriše u odnosu na leukoplakiju izazvanu nekim drugim uzrokom)OŠTEĆENJA HEMIJISKIM SREDSTVIMA

Akcidentalna: profesionalna, medikamentozna NamernaVrsta promene – vrsta, koncentracija, količina dužina dejstva Najčešći hemijiski uzročnici:

- Kiseline- Alkohol- Aspirin

-

Akrilat- Paraformaldehid (mortalna devitalizacija pulpe)- Natrijum – hipohlorit (ispiranje kanala korena)- Pesticidi

Pesticidi

Hemijiska sredstva – vrsta, koncentracija, dužina delovanjaPromene na sluzokoži – enantem, erozije, ulceracije (nekrotično tkivo)

PROMENE KOD PUŠAČ

AStomatitis nicotinica (specifična lezija na tvrdom nepcu)

Crvenilo – postepeno u sivo – beličastu boju, zadebljala, tvrda, hrapava promenaBeličasti nodusi sa crvenom tačkom u centru (uvećane pljuvačne žlezde sa inflamiranim iobliteriranim izvodnim kanalom)Reverzibilna promenaBiopsija na zahtev pacijentaAli kod ERITEMA NA MEKOM NEPCU OBAVEZNA BIOPSIJA pogotovo ako se negubi posle prestanka pušenja

VERMILLION – na mestu gde se drži cigareta, cigara, lulaLokalizovana, jasno ograničena, bela, neravna, suva promena – hiperkeratoza

VESTIBULUM – SNUFF LESION Novi način upotrebe duvana – snus, toombak Lokalna aplikacija mlevenog duvana u vestibulumSluzokoža – naborana, beličasta ili žućkasto – braonkaste boje




29

Ako nastane leukoplakia – retko maligno alterira

PUŠAČKA MELANOZA – benigna pigmentacija gingiveFrontalni zubi, obrazna sluzokoža, nepce

OŠTEĆENJE IZAZVANO DROGOM

Direktno – toksično na oralnu sluzokožuIndirektno – odraz opštih poremećajaSluzokoža – hiperemična, gubitak jezičnog pokrivača, suvoća usne duplje, inflamacija parodoncijuma, destruirani zubi, loša oralna higijena

TOKSIČ NE MATERIJE

Akcidentalna i profesionalnaDirekto, hematogeno, pljuvačkaTežina promena:

- opšti faktori: opšte zdravlje, opšte stanje, starost,ishrana, sanitarna kultura olakšavaju prodor toksičnihmaterija u organizam

- dužina ekspozicije- oblik materije, veličinačestice

- lokalni faktori: stanje parodoncijuma, inflamacija

Olovo

Slovoslagači, radnici u fabrici akumulatora, bojaSTOMATITIS SATURNINA – sivo – plavičasti rub na marginalnoj gingivi (olovo – sulfid), gornji sekutićiZubi – zelenkasti, kestenjastiJezik – crvenilo, edemOralna sluzokoža – inflamiranaOtok parotidne pljuvačne žlezdeDijagnoza – povećanje koproporfirina u mokraći, bazofilno punktirani eritrociti (više od1000 na 1 milion eritrocita)Terapija – deponovanje olova u kosti, a zatim ga postepeno mobilisati

Živa – amalgam

Urastanje amalgama u meka tkiva Na sluzokoži – makula plavo – crne, braonkaste ili tamno sive boje, ograničene nagingivi u vidu linije ili ostrvcaMrka obojenost zuba, marginalne gingive, izrazita inflamacija gingive




30

Kussmaulovo ždrelo – meko nepce i ždrelo crvenkasto bakarne boje

Bizmut

Nekada korišćen u terapiji sifilisa

Marginalna gingiva – crna linija sastavljena od tačkica

OŠTEĆENJA ZRAČENJEM

Težina oštećenja: vrsta zračeja, priroda zračenja, količina, način ekspozicije, površinakoja se zrači, osetljivost oralnih tkiva, opšta individualna osetljivostJonizujući zraci (direktno) na gene, enzimski sistem (indirektno), biohemijiski poremećaji – slobodni radikali, toksični produkti koji produbljuju oštećenja

Oralne promene – sekundarno zračenje

MUCOSITIS: 1) Lokalizovani eritem bez bola2) Generalizovani eritem bez bola ili lokalizovani eritem sa

ulceracijom i slabim bolom3) Generalizovani eritem sa multiplim ulceracijama i

umerenim bolom pri uzimanjučvrste hrane4) Generalizovani eritem sa brojnim ulceracijama i jakim

bolom pri uzimanju tečne hranePočinje 3 dana, a maksimum dostiže 12 – 14 dana zračne ili hemio terapijeRadijaciona terapija orofacijalne regije

Rane promene:- krajem prve nedelje enantem i edem- u toku druge nedelje erozije i ulceracije pokrivene sivo

– žutim fibrinskim eksudatom- subjektivno: malaksalost, kserostomija, bolovi u toku

govora i ishrane- zarastanje posle zračne terapije

Pozne promene:- nekoliko meseci posle završene zračne terapije- suvoća, atrofija oralne sluzokože, floridni karijes

OSTEORADIONEKROZA – visoke doze zračenja na kost (mandibula), rizik je veći akose vadi zub u polju zračenjaCANDIDIASIS ORISTerapija: analgetici, antibiotici, fungicidi, vitamin B, Pilocarpin hidrochloridi 2% 3X4kapi, veštačka pljuvačka




31

GINGIVITI

Gingivitis catarrhalis

Etiologija:

- Dentalni plak, zubni kamenac- Favorizujući faktori: jatrogeni, zubni karijes, anatomske anomalije, impakcija

hrane, loše navike (unilateralno žvakanje,čačkanje zuba), lezije gingive- Gingivitis catarrhalis može biti propratni simptom nekih drugih oboljenja i stanja:

Stomatitis herpetica, pubertet, graviditet, diabetes mellitusKlinička slika:

- Inflamacija marginalne i interdentalne papile- Morfološke promene gingive: boja, veličina, oblik, površinska struktura,

konzistencija

- Subjektivno: trnjenje, žarenje, provocirano krvarenje (pranjem zuba, uzimanjemčvrste hrane)Terapija:

- KauzalnaZnačaj:

- Gingivitis catarrhalis je oboljenje koje u najvećem broju slučajeva prethodi parodontopatiji i smatra se uvodom u parodontopatiju

Karakteristike normalne sluzokože usne duplje:

- Boja – normalna sluzokoža je svetlo ružičaste boje (boja korala)- Površinska struktura – normalna sluzokoža je sitno zrnaste strukture (ima izgled

kore narandže)- Konzistencija – normalna sluzokoža je rezilijentna- Interdentalna papila – u frontu ima izgled kupe, a bočno dvogrbe kamile (dve

spojene kupe)- Histološki – vrh interdentalne papile obložen pločastoslojevitim epitelom bez

orožavanja, a ostatak sluznice pločastoslojevitim epitelom sa orožavanjem

Gingivitis hyperplastica

- Eksudativno i proliferativno zapaljenje- Retko oboljenje

Etiologija:

- Dentalni plak, zubni kamenac, jatrogeni faktori- Nasledna dispozicija- Lekovi: ciklosporin, hidantoinski lekovi, nifelat




32

Klinička slika:

- Inflamacija i uvećanje gingivegornjih prednjih zuba – labijalno - Interdentalna papila: loptasta, prominira van interdentalnog prostora, ili je

uvećana 2 – 3 puta pa doseže grizne površine zuba

-

Gingiva: crvena, meka, glatka – baza papile, pripojna gingiva- Subjektivno: osećaj stranog tela, otežano žvakanje, provocirano krvarenje, fetor ex ore

Terapija:

- Kauzalna- Antiseptici- Gingivoplastika

Gingivitis fibromatosa

Etiologija:- Nepoznata ? (Nasleđe)- Lokalni faktori ne učestvuju u nastanku oboljenja

Klinička slika:

- Hiperplazija gingive- Gingiva: bleda,čvrste konzistencije, uvećana- Lokalizacija:bočni zubi gornje vilice

Terapija:

- Hirurška

Gingivitis desqamativa

- Žene- Hormonalna disregulacija- Simptom – Lichen planus, Pemphigoid

Prva forma:

- Crvenilo cele gingive, smanjena keratinizacija, nema subjektivnih tegobaDruga forma:

- Deskvamacija i nekroza gingive- Gingiva: crvena, razmekšana, sljušten epitel, test Nikolsky pozitivan- Bol spontan, provocira se pri jelu i govoru

Treća forma:




33

- Gingiva ima šaren izgled (vide se bela i crvena polja na gingivi) – brojna šarena polja sa kojih je sljušten epitel

- Mestimično se mogu videti uzdignuća slična vezikulamaTerapija:

-

Lokalno kortikosteroidiGingivitis ulceronecroticans

- Često oboljenje (najčešće se javlja u jesenjem i zimskom periodu)Etiologija:

- Bacillus fusiformis, Borrelia Vincenti- Loša oralna higijena- Toksične materije (olovo, živa)- Mehanička mikro i makro oštećenja

-

Pušenje- Stres- Alkoholizam- Opšti faktori: Diabetes mellitus, krvne diskrazije (anemija, leukemija), deficit

vitamina- Higijenski, ekonomski, socijalni faktori

Klinička slika:

- Eksudativno i alterativno zapaljenje- Gingiva: crvena, otečena, ulceracije na vrhovima interdentalne papile (koje se šire

dalje)- Subjektivno: bol, hipersalivacija (pacijent gubi tečnost), neprijatan zadah iz usta

(posledica nekroze), osećaj bljutavog i metalnog ukusa, pacijentčesto držiotvorena usta, nesme da ih zatvori zbog toga što misli daće bol postati još jači,intenzivniji

Terapija:

1) Delovanje na uzročnike· antibiotik širokog spektra dejstva – bakterije uzročnici

oboljenja najosetljivije na penicilin (najčešće amoksicilin500 mg na 8 sati dnevno, a ne na 4 sata kao što jeuobičajeno)

· ukoliko postoji alergija na penicilin – dati metronidazolPrva poseta:

- Ne sondirati (zbog unosa mikroorganizama) – ništa ne raditi osim pregleda (samo pregled ! )

- Antibiotici širokog spektra dejstva, metronidazol- Dati savet:

· nadoknada tečnosti




· vitamini· kašasta hrana· čaša 3% hidrogena – isprati posle svakog jela (pranje zuba

je bolno ! )2) Delovanje na favorizujuće faktore

- Obavezno, sprečiti recidiv

Druga poseta:

- Nakončetiri dana od prve posete- Dok je prisutan bol ništa ne raditi u usnoj duplji- Motivacija pacijenta u pogledu održavanja oralne higijene (najčešći uzrok

nastanka oboljenja – loša oralna higijena, zubni kamenac, loše plombe)3) Delovanje na posledice bolesti

- Gingivoplastika- Posledice bolesti: destrukcija interdentalne papile (papila je sada levkastog

oblika), ogolićenje korena zubaZnačaj:

- Gingivitis ulceronecroticans spada u grupu oboljenja koja zahtevaju hitnuintervenciju (odmah zbrinuti takvog pacijenta)

oralnamedicina skripta

Documents