Osman Demirdöğen

MAMUL DİZAYNIMAMUL DİZAYNI

ÜRETİMÜRETİM

Malzeme, tesis ve makine gibi fiziksel Malzeme, tesis ve makine gibi fiziksel faktörlerin yanısıra işçilik, yönetim, faktörlerin yanısıra işçilik, yönetim, ekonomik olaylar, tüketici istekleri, ekonomik olaylar, tüketici istekleri,

eğitim, toplum yapısı… gibi ölçülmesi eğitim, toplum yapısı… gibi ölçülmesi çok güç faktörlerin de etkisi altında çok güç faktörlerin de etkisi altında

bulunan bir işletmecilik bulunan bir işletmecilik fonksiyonudurfonksiyonudur. .

ÜRETİM YÖNETİMİÜRETİM YÖNETİMİ

İşletmenin elinde bulunan İşletmenin elinde bulunan malzeme, makine ve insangücü malzeme, makine ve insangücü

kaynaklarının belirli kaynaklarının belirli miktarlardaki mamulün istenilen miktarlardaki mamulün istenilen niteliklerde , istenilen zamanda ve niteliklerde , istenilen zamanda ve

en düşük maliyetle üretimini en düşük maliyetle üretimini sağlayacak biçimde bir araya sağlayacak biçimde bir araya

getirilmesidir.getirilmesidir.

MAMÜL DİZAYNIMAMÜL DİZAYNI

İşletmenin üreteceği mamulün İşletmenin üreteceği mamulün fiziksel özelliklerini (boyutları, fiziksel özelliklerini (boyutları,

performans, biçim vb.) ve performans, biçim vb.) ve fonksiyonlarını açık-seçik fonksiyonlarını açık-seçik

belirleme amacına yönelmiş bir belirleme amacına yönelmiş bir faaliyettir.faaliyettir.

YENİ MAMUL STRATEJİLERİYENİ MAMUL STRATEJİLERİ

1- Pazar hedefi stratejisi1- Pazar hedefi stratejisi:: Bu stratejide Bu stratejide üretici ne satabilirsen onu üret görüşü üretici ne satabilirsen onu üret görüşü doğrultusunda hareket eder. doğrultusunda hareket eder.

2- Teknoloji hedefi stratejisi2- Teknoloji hedefi stratejisi:: Üretici mevcut Üretici mevcut teknoloji olanaklarını göz önüne alarak ne teknoloji olanaklarını göz önüne alarak ne yapabilirsen onu sat politikasını izler. yapabilirsen onu sat politikasını izler.

3- Fonksiyonlar arası strateji3- Fonksiyonlar arası strateji:: Bu stratejiye Bu stratejiye göre mamul; pazarlama, ÜPK, mühendislik, göre mamul; pazarlama, ÜPK, mühendislik, imalat ve diğer departmanların işbirliği ile imalat ve diğer departmanların işbirliği ile geliştirilir. geliştirilir.

YENİ MAMUL GELİŞTİRME PROSESİ

Yeni mamul alternatifleriYeni mamul alternatifleri Değerleme/SeçmeDeğerleme/Seçme Yeni mamul ön dizaynıYeni mamul ön dizaynı Prototip İmalatPrototip İmalat Yeni mamul testiYeni mamul testi Yeni mamul dizaynıYeni mamul dizaynı

1- Yeni mamul alternatifleri:1- Yeni mamul alternatifleri: Teorik ve uygulamalı Teorik ve uygulamalı araştırma alanlarından gelen bilgiler, araştırma alanlarından gelen bilgiler, pazarlamanınpazarlamanın sağladığı tüketici istekleri ile birleştirilip alternatif sağladığı tüketici istekleri ile birleştirilip alternatif yeni mamul önerileri hazırlanır. yeni mamul önerileri hazırlanır.

2- Değerleme/Seçme:2- Değerleme/Seçme: Ortaya atılan yeni mamul Ortaya atılan yeni mamul fikirleri Pazar potansiyeli, ekonomik fizibilite ve fikirleri Pazar potansiyeli, ekonomik fizibilite ve üretilebilir olma faktörlerine göre bir genel üretilebilir olma faktörlerine göre bir genel değerlendirmeye tabi tutulur.değerlendirmeye tabi tutulur.

3- Yeni mamul ön dizaynı:3- Yeni mamul ön dizaynı: Seçilen mamulün Seçilen mamulün yapısal ve fonksiyonel özellikleri tespit edilir. Bu yapısal ve fonksiyonel özellikleri tespit edilir. Bu esnada maliyet, kalite ve performans faktörleri esnada maliyet, kalite ve performans faktörleri dikkatle değerlenerek optimum kombinasyonun dikkatle değerlenerek optimum kombinasyonun bulunması hedeflenir. bulunması hedeflenir.

4- Prototip İmalat:4- Prototip İmalat: Yeni mamulün tam ölçekli Yeni mamulün tam ölçekli bir modeli, küçük bir atölyede az sayıda bir modeli, küçük bir atölyede az sayıda üretilereküretilerek küçük bir küçük bir bölgedebölgede tüketiciye sunulmasıtüketiciye sunulması prototip imalat sayılır.prototip imalat sayılır.

5- Yeni mamul testi:5- Yeni mamul testi: Prototip olarak üretilen Prototip olarak üretilen mamullerin performansı üretici tarafından mamullerin performansı üretici tarafından kontrol edilir veya sınırlı sayıda tüketicinin kontrol edilir veya sınırlı sayıda tüketicinin mamulü kullanışı izlenir ve reaksiyonları mamulü kullanışı izlenir ve reaksiyonları değerlenir.değerlenir.

6- Yeni mamul dizaynı:6- Yeni mamul dizaynı: Bu son aşamada Bu son aşamada mamule ve imalat prosesine son şekli verilir ve mamule ve imalat prosesine son şekli verilir ve gerçek üretime geçilir.gerçek üretime geçilir.

FEEDBACKFEEDBACK(GERİ BESLEME)(GERİ BESLEME)

Mamul üretilip satılmaya başlandıktan sonra Mamul üretilip satılmaya başlandıktan sonra dizayn prosesi sona ermez. Belirli bir plan dizayn prosesi sona ermez. Belirli bir plan dahilinde, üretilen mamuller üzerindeki dahilinde, üretilen mamuller üzerindeki

hatalar tespit edilir ve geri besleme(feedback) hatalar tespit edilir ve geri besleme(feedback) mekanizması ile önceki aşamalara geri mekanizması ile önceki aşamalara geri

dönülerek gerekli düzeltmeler yapılır. Bu işlem dönülerek gerekli düzeltmeler yapılır. Bu işlem mamulün ömrü boyunca, azalan bir mamulün ömrü boyunca, azalan bir

yoğunlukta devam eder.yoğunlukta devam eder.

Yeni Bir Mamulün Yaşam SeyriYeni Bir Mamulün Yaşam SeyriYeni bir mamul, canlı bir varlık gibi hayatın doğuş, Yeni bir mamul, canlı bir varlık gibi hayatın doğuş, çocukluk, büyüme, çocukluk, büyüme, olgunluk veolgunluk ve yaşlılık devrelerindenyaşlılık devrelerinden geçerek ömrünü tamamlar. Bu süre içinde mamul geçerek ömrünü tamamlar. Bu süre içinde mamul üzerinde değişiklikler ve geliştirmeler yapılması üzerinde değişiklikler ve geliştirmeler yapılması doğaldır.doğaldır. Çocukluk çağındaÇocukluk çağında tüketici tüketici reaksiyonlarındanreaksiyonlarından kaynaklanan dizayn, kalite ve performans kaynaklanan dizayn, kalite ve performans sorunları sorunları üzerinde durulur. üzerinde durulur. Büyüme çağındaBüyüme çağında hızla artan hızla artan talebin karşılanması kapasite artışı ve üretim talebin karşılanması kapasite artışı ve üretim planlama sorunlarını ön plana çıkarır. planlama sorunlarını ön plana çıkarır. Olgunluk Olgunluk devrindedevrinde ise artan rekabet yüzünden maliyet ise artan rekabet yüzünden maliyet kontrolu ve fiyat sorunları önem kazanır.kontrolu ve fiyat sorunları önem kazanır.

MAMUL DİZAYNINI MAMUL DİZAYNINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERETKİLEYEN FAKTÖRLER

1-İşletme politikaları1-İşletme politikaları

2-Pazarlama olanakları2-Pazarlama olanakları

3-Mamul karakteristikleri 3-Mamul karakteristikleri - Fonksiyonel karakteristikler - Fonksiyonel karakteristikler

- Kullanılış faktörleri - Kullanılış faktörleri

- Dayanıklılık ve güvenilirlik faktörleri - Dayanıklılık ve güvenilirlik faktörleri

- Estetik faktörler - Estetik faktörler

4- Ekonomik analizler 4- Ekonomik analizler

5-Üretim olanaklarına ilişkin dizayn faktörleri 5-Üretim olanaklarına ilişkin dizayn faktörleri

1- İşletme Politikalarını İlgilendiren Dizayn Faktörleri:1- İşletme Politikalarını İlgilendiren Dizayn Faktörleri: Tepe Tepe yönetimi işletmenin amaçlarını göz önüne alarak mamulün yönetimi işletmenin amaçlarını göz önüne alarak mamulün biçimini ve fonksiyonunu belirleyecek veriler oluşturur. biçimini ve fonksiyonunu belirleyecek veriler oluşturur.

2- Pazarlama Olanaklarını İlgilendiren Dizayn Faktörleri:2- Pazarlama Olanaklarını İlgilendiren Dizayn Faktörleri: Pazar Pazar ve pazarlama kavramlarının içerdiği bütün unsurlar mamul ve pazarlama kavramlarının içerdiği bütün unsurlar mamul dizaynını çok yakından ilgilendirir. Bunların başında dizaynını çok yakından ilgilendirir. Bunların başında tüketiciyi ve rakip firmaları ilgilendirenler öncelik taşırlar.tüketiciyi ve rakip firmaları ilgilendirenler öncelik taşırlar.

Pazar koşullarını etkilemek ve bir kısmın işletmenin Pazar koşullarını etkilemek ve bir kısmın işletmenin kontrolü kontrolü altındaaltında oluşturmak amacı ile başvurulan çare oluşturmak amacı ile başvurulan çare reklâmdır.reklâmdır.

Reklâm da işlenen konulardan bazıları şunlardır:Reklâm da işlenen konulardan bazıları şunlardır:-- Mamulü tanıtan veya benimseten genel bilgiler verilir. Mamulü tanıtan veya benimseten genel bilgiler verilir.-- Ayrıntılı teknik bilgi verilir. Ayrıntılı teknik bilgi verilir.- - Mamulün yararları tanıtılır.Mamulün yararları tanıtılır.-- Tüketicinin istediği özelliklerin mamulde bulunduğu belirtilir. Tüketicinin istediği özelliklerin mamulde bulunduğu belirtilir.-- Mamulün zevke hitap eden yanları ortaya konulur. Mamulün zevke hitap eden yanları ortaya konulur.- - Pasif veya kararsız tüketicilerde talep arzusu yaratılır.Pasif veya kararsız tüketicilerde talep arzusu yaratılır.- - Tüketici, mamulden ne beklemesi gerektiği konusunda eğitilir.Tüketici, mamulden ne beklemesi gerektiği konusunda eğitilir.

3- Mamul Karakteristiklerini 3- Mamul Karakteristiklerini İlgilendiren Dizayn Faktörleriİlgilendiren Dizayn Faktörleri

Fonksiyonel karakteristiklerFonksiyonel karakteristikler Kullanılış faktörleriKullanılış faktörleri Dayanıklılık ve güvenilirlik faktörleriDayanıklılık ve güvenilirlik faktörleri Estetik faktörlerEstetik faktörler

Mamulün belirli koşullar altında çalışabileceği Mamulün belirli koşullar altında çalışabileceği veya depoda bozulmadan durabildiği süre veya depoda bozulmadan durabildiği süre dayanıklılıkdayanıklılık olarak adlandırılır. Mamulün olarak adlandırılır. Mamulün istenilen ihtiyacı istenilen zamanda giderebilme istenilen ihtiyacı istenilen zamanda giderebilme derecesi ise derecesi ise güvenilirlik güvenilirlik olarak adlandırılır.olarak adlandırılır.

4- EKONOMİK ANALİZLER:4- EKONOMİK ANALİZLER: Tepe yönetiminin Tepe yönetiminin mamul hakkında vereceği kararda önceliği bulunan mamul hakkında vereceği kararda önceliği bulunan faktörleri belirlemek amacına yönelmiştir. Ekonomik faktörleri belirlemek amacına yönelmiştir. Ekonomik analizlerde cevabı araştırılan sorulardan bazıları analizlerde cevabı araştırılan sorulardan bazıları şunlardır:şunlardır: Mamulün üretimi için gerekli yatırım nedir?Mamulün üretimi için gerekli yatırım nedir? Birim maliyet ne olacaktır veya olmalıdır?Birim maliyet ne olacaktır veya olmalıdır? Uygun veya mümkün kar oranı nedir?Uygun veya mümkün kar oranı nedir? Seçilecek satış fiyatı ile rekabete dayanmak Seçilecek satış fiyatı ile rekabete dayanmak

mümkün müdür?mümkün müdür? Mamulün satış miktarı ne olacaktır?Mamulün satış miktarı ne olacaktır? En az üretilmesi gereken miktar nedir? En az üretilmesi gereken miktar nedir?

5- Üretim Olanaklarına İlişkin Dizayn Faktörleri:5- Üretim Olanaklarına İlişkin Dizayn Faktörleri:

Dizayn kağıt üzerinde yürütülüp sonuçlandırılan Dizayn kağıt üzerinde yürütülüp sonuçlandırılan bir tasarlama faaliyetidir. Ancak sadece ekonomik bir tasarlama faaliyetidir. Ancak sadece ekonomik ve estetik bakımlardan en uygun mamulün ve estetik bakımlardan en uygun mamulün yaratılması söz konusu olamaz. Zira, varılmak yaratılması söz konusu olamaz. Zira, varılmak istenen asıl sonuç kağıt üzerinde belirlenen istenen asıl sonuç kağıt üzerinde belirlenen boyutların, kalite özelliklerinin ve performans boyutların, kalite özelliklerinin ve performans değerlerinin atölyede gerçek bir fiziksel varlığa, değerlerinin atölyede gerçek bir fiziksel varlığa, yani mamule dönüşmesidir. Dizayn prosesi, yani mamule dönüşmesidir. Dizayn prosesi, ekonomik ve estetiğin yanı sıra malzeme, makine, ekonomik ve estetiğin yanı sıra malzeme, makine, işçilik gibi üretim faktörleri göz önüne alınmadan işçilik gibi üretim faktörleri göz önüne alınmadan tamamlanmış sayılamaz.tamamlanmış sayılamaz.

MAMUL DİZAYNINDA DEĞERLEMEYE MAMUL DİZAYNINDA DEĞERLEMEYE KATILMASI GEREKEN ÜRETİME İLİŞKİN KATILMASI GEREKEN ÜRETİME İLİŞKİN

FAKTÖRLER ŞUNLARDIR:FAKTÖRLER ŞUNLARDIR:

Malzeme seçimiMalzeme seçimi Proses seçimiProses seçimi İşçilik olanaklarıİşçilik olanakları

BASİTLEŞTİRMEBASİTLEŞTİRMEDizayn açısından basitleştirme, üretilen mamul Dizayn açısından basitleştirme, üretilen mamul

çeşidinin işletme için uygun sayıya indirilmesi olarak çeşidinin işletme için uygun sayıya indirilmesi olarak tanımlanabilir. tanımlanabilir.

Basitleştirme adı verilen çeşit sayısının azaltılması ile Basitleştirme adı verilen çeşit sayısının azaltılması ile sağlanacak avantajlar sağlanacak avantajlar şöyle sıralanabilir.şöyle sıralanabilir.

Hammadde, parça ve yarı mamul stok düzeyleri düşüktür.Hammadde, parça ve yarı mamul stok düzeyleri düşüktür. Makine ve teçhizat yatırımı daha azdır.Makine ve teçhizat yatırımı daha azdır. Makine ve işçilik verimliliği ve üretkenlik oranı yüksektir.Makine ve işçilik verimliliği ve üretkenlik oranı yüksektir. Dizaynın güvenilirliği yüksektir. Hata olasılığı azdır.Dizaynın güvenilirliği yüksektir. Hata olasılığı azdır. Depolama alanı ihtiyacı azdır.Depolama alanı ihtiyacı azdır.

Bu avantajlarına karşılık basitleştirme sonunda; tüketici Bu avantajlarına karşılık basitleştirme sonunda; tüketici kütlesinin daralması, müşterilerin ihtiyaçlarını daha yaygın kütlesinin daralması, müşterilerin ihtiyaçlarını daha yaygın karşılayan rakip firmalara kayması, yeni mamullere olan karşılayan rakip firmalara kayması, yeni mamullere olan ihtiyacı görememe gibi sakıncalar ortaya çıkar.ihtiyacı görememe gibi sakıncalar ortaya çıkar.

STANDARTLAŞTIRMASTANDARTLAŞTIRMABir mamulün veya onu oluşturan parçaların; Bir mamulün veya onu oluşturan parçaların;

boyut, biçim, performans ve kalite boyut, biçim, performans ve kalite spesifikasyonlarının endüstri kolu, tüm ülke veya spesifikasyonlarının endüstri kolu, tüm ülke veya dünya çapında olmak üzere önceden saptanmış dünya çapında olmak üzere önceden saptanmış değerlerine değerlerine StandartStandart, bu amaca yönelmiş , bu amaca yönelmiş çalışmalara da çalışmalara da StandartlaşmaStandartlaşma denilmektedir. denilmektedir. Örneğin pillerin boyutları ve güçleri, otomobil Örneğin pillerin boyutları ve güçleri, otomobil motorlarının silindir hacimleri standart motorlarının silindir hacimleri standart değerlerdedirler.değerlerdedirler.

Mamul dizaynı açısından standartlaştırmaMamul dizaynı açısından standartlaştırma, , tüketici istekleri ile beliren mamul özelliklerini tüketici istekleri ile beliren mamul özelliklerini standart değerlere dönüştürme faaliyetleridir.standart değerlere dönüştürme faaliyetleridir.

TERCİHLİ SAYILARTERCİHLİ SAYILARStandartlaşmada kullanılan ve belirli kurallara göre oluşturulan sayılar Standartlaşmada kullanılan ve belirli kurallara göre oluşturulan sayılar

sistemine tercihli sayılar denir. sistemine tercihli sayılar denir.

Bir örnek olarak, hacimleri 10-100 dm3 arasında değişen ambalaj kutusu Bir örnek olarak, hacimleri 10-100 dm3 arasında değişen ambalaj kutusu serisinin diğer elemanlarını geometrik dizi kuralına göre bulmaya çalışalım. Eğer serisinin diğer elemanlarını geometrik dizi kuralına göre bulmaya çalışalım. Eğer dizinin ilk teriminden sonuncusuna 5 aşamada ulaşılması isteniyorsa, q ortak dizinin ilk teriminden sonuncusuna 5 aşamada ulaşılması isteniyorsa, q ortak çarpan olmak üzere;çarpan olmak üzere;

Birinci hacim : 10 (verilmiştir.)Birinci hacim : 10 (verilmiştir.) İkinci hacim : 10q İkinci hacim : 10qÜçüncü hacim : 10q2Üçüncü hacim : 10q2 Dördüncü hacim: 10q3Dördüncü hacim: 10q3Beşinci hacim : 10q4Beşinci hacim : 10q4 Altıncı hacim : 10q5 = 100 (verilmiştir.)Altıncı hacim : 10q5 = 100 (verilmiştir.)

Son denklemden, q5 = 10 ve buradan da q = 1,585 bulunur. O halde kutu Son denklemden, q5 = 10 ve buradan da q = 1,585 bulunur. O halde kutu hacimleri, her biri öncekinin 1,585 katı olan bir dizi oluşturmalıdır. Pratiğe uygun hacimleri, her biri öncekinin 1,585 katı olan bir dizi oluşturmalıdır. Pratiğe uygun olması için rakamlar yuvarlatılırsaolması için rakamlar yuvarlatılırsa1. kutu hacim : 10 dm31. kutu hacim : 10 dm3 2. kutu hacim : 15,85 = 16dm3 2. kutu hacim : 15,85 = 16dm33. kutu hacim : 25,12 = 25dm33. kutu hacim : 25,12 = 25dm3 4. kutu hacim : 39,82 = 40dm3 4. kutu hacim : 39,82 = 40dm35. kutu hacim : 63,11 = 63dm35. kutu hacim : 63,11 = 63dm3 6. kutu hacim : 100,00 = 100dm3 6. kutu hacim : 100,00 = 100dm3Bulunur. Dikkat edilirse dizinin her terimi öncekine oranla yaklaşık %60 artış Bulunur. Dikkat edilirse dizinin her terimi öncekine oranla yaklaşık %60 artış göstermektedir. Eğer dizi 10 aşamalı ise artış oranı % 25 olur. Bu oran 20 göstermektedir. Eğer dizi 10 aşamalı ise artış oranı % 25 olur. Bu oran 20 aşamada %12’ye, 40 aşamada %6’ya düşer.aşamada %12’ye, 40 aşamada %6’ya düşer.

KODLAMAKODLAMAFiziksel olan veya olmayan varlıkları çeşitli kriterlere göre Fiziksel olan veya olmayan varlıkları çeşitli kriterlere göre

sınıflandırdıktan sonra harf veya rakamlardan oluşan sembollerle sınıflandırdıktan sonra harf veya rakamlardan oluşan sembollerle tanıtmaya kodlama denir. Kodlanan varlık; malzeme, yedek parça, tanıtmaya kodlama denir. Kodlanan varlık; malzeme, yedek parça, ücret, işçi gibi akla gelebilecek her şey olabilir.ücret, işçi gibi akla gelebilecek her şey olabilir.

Bir kod sistemi dizayn edilirken göz önüne alınması gereken prensipler şunlardır:Bir kod sistemi dizayn edilirken göz önüne alınması gereken prensipler şunlardır: 1- Kodun tümü önceden tanımlanmış belirli bilgileri belirli bir sıraya göre 1- Kodun tümü önceden tanımlanmış belirli bilgileri belirli bir sıraya göre vermelidir. vermelidir. 2- Kod açık uçlu olmalıdır. 2- Kod açık uçlu olmalıdır. 3- Sistemde mevcut gruplar(sınıflar) gerektiğinde alt gruplara ayrılabilmelidir. 3- Sistemde mevcut gruplar(sınıflar) gerektiğinde alt gruplara ayrılabilmelidir. 4- Sınıflandırma ve sembollerin gruplandırılması mantıki olmalıdır.4- Sınıflandırma ve sembollerin gruplandırılması mantıki olmalıdır.5- Kodun uzunluğunu(hane sayısını) sınırlayan faktörlerin varlığı göz önüne 5- Kodun uzunluğunu(hane sayısını) sınırlayan faktörlerin varlığı göz önüne alınmalıdır.alınmalıdır.6- İşletmede kullanılan kod sistemlerinin sayısını minimum tutmaya çalışılmalıdır.6- İşletmede kullanılan kod sistemlerinin sayısını minimum tutmaya çalışılmalıdır.7- Bir konuda kurulacak kod sisteminin mümkünse endüstri kolu, ülke ve hatta 7- Bir konuda kurulacak kod sisteminin mümkünse endüstri kolu, ülke ve hatta uluslar arası kapsamlı kod sistemleri ile bağdaşması sağlanmalıdır.uluslar arası kapsamlı kod sistemleri ile bağdaşması sağlanmalıdır.8- Kod sembolleri arasında bilgi gruplarını ayırma amacı ile (,), (;), (-), gibi 8- Kod sembolleri arasında bilgi gruplarını ayırma amacı ile (,), (;), (-), gibi işaretler konulabilir.işaretler konulabilir.9- Kodun verdiği bilgileri kılavuza veya el kitabına bakmadan hatırlatacak 9- Kodun verdiği bilgileri kılavuza veya el kitabına bakmadan hatırlatacak biçimde dizayn edilmesine özen gösterilmelidir.biçimde dizayn edilmesine özen gösterilmelidir.

KODLAMA YAPILMASININ NEDENLERİKODLAMA YAPILMASININ NEDENLERİ Herhangi bir şirkette başta satış(müşteri hesapları) olmak üzere, muhasebe, Herhangi bir şirkette başta satış(müşteri hesapları) olmak üzere, muhasebe,

ücret ve stok kontrol faaliyetlerinde bilgisayar kullanılabilmesi için kodlama ücret ve stok kontrol faaliyetlerinde bilgisayar kullanılabilmesi için kodlama yapılmalıdır. yapılmalıdır.

Bir bütün olarak işletme faaliyetlerinin takip ve kontrolü kolaylaşacaktır.Bir bütün olarak işletme faaliyetlerinin takip ve kontrolü kolaylaşacaktır. Maliyet hesaplamaları çabuk ve hatasız yapılabilecektir.Maliyet hesaplamaları çabuk ve hatasız yapılabilecektir. Malzeme ambarları yeni kod sistemine göre düzenlendiğinde yerden tasarruf Malzeme ambarları yeni kod sistemine göre düzenlendiğinde yerden tasarruf

sağlanacak, karışıklık, kaybolma, ziyan olma, gereksiz sipariş gibi aksaklıklar sağlanacak, karışıklık, kaybolma, ziyan olma, gereksiz sipariş gibi aksaklıklar önlenecektir.önlenecektir.

Her malzeme yalnız bir kod numarası ile temsil edileceğinden haberleşme Her malzeme yalnız bir kod numarası ile temsil edileceğinden haberleşme kolaylaşacak, hatalar azalacaktır.kolaylaşacak, hatalar azalacaktır.

Dizayn mühendisliği standart malzeme kullanma olanağı bulacaktır.Dizayn mühendisliği standart malzeme kullanma olanağı bulacaktır. Dizayn değişikliğinde ve imalat programlarının kullanılmasında ortaya çıkan Dizayn değişikliğinde ve imalat programlarının kullanılmasında ortaya çıkan

çeşitli aksaklıklar azalacaktır.çeşitli aksaklıklar azalacaktır. Yarı mamul stokları ve malzeme kontrolü kolaylaşacaktır.Yarı mamul stokları ve malzeme kontrolü kolaylaşacaktır.

KODLAMA PRENSİPLERİKODLAMA PRENSİPLERİ Her malzeme grubu açıkça tanımlanmalı ve karakteristikler belirlenmelidir.Her malzeme grubu açıkça tanımlanmalı ve karakteristikler belirlenmelidir. Kodlama sisteminde mevcut bulunan bütün kalemleri içine almalıdır.Kodlama sisteminde mevcut bulunan bütün kalemleri içine almalıdır. Gruplar arasında girişim olmamalıdır. Yani sisteme yerleştirilen bir malzeme Gruplar arasında girişim olmamalıdır. Yani sisteme yerleştirilen bir malzeme

sadece bir grup içinde bulunmalıdır.sadece bir grup içinde bulunmalıdır. Kodlama sisteme uzman olamayan kişilerin anlayabileceği ve üzerinde Kodlama sisteme uzman olamayan kişilerin anlayabileceği ve üzerinde

işlemler yapabileceği kadar basit olmalıdır.işlemler yapabileceği kadar basit olmalıdır.

DEĞER ANALİZLERİDEĞER ANALİZLERİII. Dünya Savaşı’ndan sora, G.E. firmasında mamullerde daha ucuz ve II. Dünya Savaşı’ndan sora, G.E. firmasında mamullerde daha ucuz ve yararlı malzeme kullanma olanaklarının araştırılması sırasında ortaya yararlı malzeme kullanma olanaklarının araştırılması sırasında ortaya atılan atılan değeranalizi yaklaşımıdeğeranalizi yaklaşımı; bir malın, fikrin veya hizmetin kendisinden ; bir malın, fikrin veya hizmetin kendisinden bekleneni sağlama derecesini araştırmak şeklinde tanımlanmaktadır. bekleneni sağlama derecesini araştırmak şeklinde tanımlanmaktadır.

Değer analizinde (DA) dizayn edilecek mamul için çeşitli faktörler göz önüne Değer analizinde (DA) dizayn edilecek mamul için çeşitli faktörler göz önüne alınarak şu sorulara cevap araştırılır:alınarak şu sorulara cevap araştırılır:

--Mamul nedir?Mamul nedir?--Mamul ne olabilir?Mamul ne olabilir?--Kaç parçadan oluşur?Kaç parçadan oluşur?--Fonksiyonları nelerdir?Fonksiyonları nelerdir?--Üretilecek miktar nedir?Üretilecek miktar nedir?

DA’nın temel sorularına cevap araştırılırken mamulün 3 tip değeri olduğu varsayılır.DA’nın temel sorularına cevap araştırılırken mamulün 3 tip değeri olduğu varsayılır. Bunlar:Bunlar:

1-Maliyet değeri:1-Maliyet değeri: İşçilik, malzeme, ve genel masraflar payı toplamıdır. İşçilik, malzeme, ve genel masraflar payı toplamıdır.2-Kullanılış değeri:2-Kullanılış değeri: Mamulün gördüğü işin değeri ile ölçülür. Mamulün gördüğü işin değeri ile ölçülür.3-İtibar değeri:3-İtibar değeri: Alıcının mamule sahip olmak için ödemeye hazır olduğu miktardır. Alıcının mamule sahip olmak için ödemeye hazır olduğu miktardır.

DA’de bu maliyetler arasında en uygun denge noktasının bulunmasını çalışılırDA’de bu maliyetler arasında en uygun denge noktasının bulunmasını çalışılır

DİZAYN DİZAYN DEĞİŞİKLİKLERİDEĞİŞİKLİKLERİ

Mamulün dizaynı tamamlanıp üretime Mamulün dizaynı tamamlanıp üretime geçildikten sonra çeşitli nedenlerle geçildikten sonra çeşitli nedenlerle dizayn üzerinde değişiklik yapma dizayn üzerinde değişiklik yapma ihtiyacı ortaya çıkar. Yeni makine ihtiyacı ortaya çıkar. Yeni makine kullanılması, daha ucuz malzeme kullanılması, daha ucuz malzeme bulunması gibi nedenler mamul bulunması gibi nedenler mamul

dizaynını değiştirmeyi zorunlu kılabilir.dizaynını değiştirmeyi zorunlu kılabilir.

YENİ MAMUL GELİŞTİRMEDE YENİ MAMUL GELİŞTİRMEDE BELİRSİZLİKBELİRSİZLİK

Yeni mamul geliştirme zaman ve para açısından riskli, Yeni mamul geliştirme zaman ve para açısından riskli, belirsizliğin hakim olduğu uzun vadeli bir yatırım kararıdır. belirsizliğin hakim olduğu uzun vadeli bir yatırım kararıdır. Yapılacak yatırımın getirini (return on investment) hesaplamak Yapılacak yatırımın getirini (return on investment) hesaplamak için şöyle bir formül kullanılabilir.için şöyle bir formül kullanılabilir.

Pt X Pc X V X p X LPt X Pc X V X p X L

ROI = ROI = TDCTDCBu formülde;Bu formülde;Pt: Yeni mamulün teknolojik başarı olasılığınıPt: Yeni mamulün teknolojik başarı olasılığınıPc: Yeni mamulün ticari başarı olasılığınıPc: Yeni mamulün ticari başarı olasılığınıV: Tahmin edilen talebiV: Tahmin edilen talebiP: FiatıP: FiatıL: Yeni mamulün ticari ömrünüxL: Yeni mamulün ticari ömrünüxTDC: Toplam mamul geliştirme maliyetiniTDC: Toplam mamul geliştirme maliyetiniTemsil etmektedir. Formülü oluşturan elamanların tümü hata olasılığı Temsil etmektedir. Formülü oluşturan elamanların tümü hata olasılığı yüksek, tahmin ve tecrübelere dayanan rakamlardır. Dolayısı ile bulunacak yüksek, tahmin ve tecrübelere dayanan rakamlardır. Dolayısı ile bulunacak her ROI değeri yöneticiye bir fikir vermekten öteye gidemez.her ROI değeri yöneticiye bir fikir vermekten öteye gidemez.

YENİ MAMULÜN BAŞARISINI YENİ MAMULÜN BAŞARISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yeni mamul geliştirme prosesinin uzun zaman aldığını ve Yeni mamul geliştirme prosesinin uzun zaman aldığını ve bir mamul fikrinin çeşitli aşamalardan geçip üretime ulaşabilme bir mamul fikrinin çeşitli aşamalardan geçip üretime ulaşabilme şansının ortalama % 2 olduğunu daha önce belirtmiştik. Ancak şansının ortalama % 2 olduğunu daha önce belirtmiştik. Ancak üretime geçilmesi, yeni mamulün firmaya beklenen karı getirmesi üretime geçilmesi, yeni mamulün firmaya beklenen karı getirmesi ve hayatta kalabilmesi için bir garanti sağlamaz.ve hayatta kalabilmesi için bir garanti sağlamaz.

Son 20 yıl içinde yeni mamul geliştirme konusunda yapılan Son 20 yıl içinde yeni mamul geliştirme konusunda yapılan araştırmaların başlıca beş nokta üzerinde odaklaştığı söylenebilir.araştırmaların başlıca beş nokta üzerinde odaklaştığı söylenebilir.

1- Yeni mamulün başarısını etkileyen faktörler1- Yeni mamulün başarısını etkileyen faktörler2- Yeni mamul geliştirme prosesi2- Yeni mamul geliştirme prosesi3- Yeni mamul geliştirmede uygulanan stratejiler3- Yeni mamul geliştirmede uygulanan stratejiler4- Başarıyı ölçmede matematik modellerin kullanılması4- Başarıyı ölçmede matematik modellerin kullanılması5- Tek faktör üzerinde yoğunlaşan performans analizleri5- Tek faktör üzerinde yoğunlaşan performans analizleri

Crawford yeni mamülün başarısızlığına sebep olan faktörlerden en önemli Crawford yeni mamülün başarısızlığına sebep olan faktörlerden en önemli

dördünü şöyle sıralamaktadır.dördünü şöyle sıralamaktadır.

1- Yeni mamülün benzerlerine göre bariz üstünlük gösterememesi1- Yeni mamülün benzerlerine göre bariz üstünlük gösterememesi

2- Kötü planlama2- Kötü planlama

3- Yanlış zamanlama3- Yanlış zamanlama

4- Aşırı iyimserlik4- Aşırı iyimserlik

Myer ve Marqius tarafından 567 başarılı yeni mamul üzerinde yapılan bir başkaMyer ve Marqius tarafından 567 başarılı yeni mamul üzerinde yapılan bir başka

araştırmada, bu mamullerden %79’unun araştırmada, bu mamullerden %79’unun “Pazar hedefli”“Pazar hedefli” olduğu ve gerçekçi olduğu ve gerçekçi

talep tahminlerinin başarıda önemli rol oynadığı tespit edilmiştir.talep tahminlerinin başarıda önemli rol oynadığı tespit edilmiştir.

İngiltere’de yapılan bir araştırma da ise yeni mamulün başarısında payı İngiltere’de yapılan bir araştırma da ise yeni mamulün başarısında payı

bulunduğu belirtilen 41 faktörden en önemli beşi şöyle sıralanmıştır.bulunduğu belirtilen 41 faktörden en önemli beşi şöyle sıralanmıştır.

1-Tüketici isteklerinin doğru anlaşılması1-Tüketici isteklerinin doğru anlaşılması

2-Verimli mamul geliştirme prosesi2-Verimli mamul geliştirme prosesi

3-Yönetim felsefesi ve yöneticilerin kişisel özellikleri3-Yönetim felsefesi ve yöneticilerin kişisel özellikleri

4- İşletme içi ve dışı etkin haberleşme4- İşletme içi ve dışı etkin haberleşme

5- Pazarlama çalışmaları5- Pazarlama çalışmaları

Strateji-Başarı ilişkisini hedef alan daha yakın Strateji-Başarı ilişkisini hedef alan daha yakın tarihli bir çalışmanın bulguları da şöyle tarihli bir çalışmanın bulguları da şöyle

özetlenebilir.özetlenebilir.1- Yeni mamul geliştirme politikası firmanın genel 1- Yeni mamul geliştirme politikası firmanın genel stratejisinde yer aldığı taktirde başarı şansı yüksek stratejisinde yer aldığı taktirde başarı şansı yüksek olmaktadır.olmaktadır.2- Tespit edilen amaçlar, stratejik finansman planı ile 2- Tespit edilen amaçlar, stratejik finansman planı ile desteklenmelidir.desteklenmelidir.3- Yeni mamulün başarısında detaylı analiz ve 3- Yeni mamulün başarısında detaylı analiz ve hesaplamaların yanısıra sağduyu, tecrübe ve sezgi de hesaplamaların yanısıra sağduyu, tecrübe ve sezgi de önemli rol oynamaktadır.önemli rol oynamaktadır.

Mamulün veya üretimin yapıldığı endüstri tipinin Mamulün veya üretimin yapıldığı endüstri tipinin başarıya etkisi de incelemeye değer bir konu olmaktadır.başarıya etkisi de incelemeye değer bir konu olmaktadır.

TEŞEKKÜRLTEŞEKKÜRLERER