Pankrea��s - Diagnos�k Yaklaşım

Pankrea��s ekzokrin pankreas dokusunun yangısal bir patolojisidir. Akut ve kronik pankrea�-�s olark 2 formda seyreder. Akut pankrea��s genellikle asiner hücrelerin nötrofilik yangı ile karakterize iken, kronik pankrea��s lenfosi�k yangı, fibrosis, asiner hücrelerin atrofisi ile karakterizedir.

Akut Pankrea��sA) Akut nekro�zan pankrea��s (Yağ nekrozu)

B) Akut suppura�f pankrea��s

Pankrea��sin oluşumuna neden olan e�yolojik veriler değişkenlik göstermekle birlikte, birçok vakada idiopa�k olarak seyreder.

Yorkshire Terriers, Cocker Spaniels, Dachshunds, Poodles, sled dog ırkları gene�k olarak duyarlıdır.

Kolinesteraz inhibitörleri, kalsiyum, potasyum bromid, fenobarbital, l-asparaginase, östro-jen, salisilat, aza�oprin, �yazid diüre�kler, furosemide, vinca alkaloidleri, sulfonamidler, tetrasiklinler, non-streoidal an�inflamatuvar ilaçlar

Kronik pankrea��s kedilerde daha yaygındır ve son döneme kadar sinsi seyreder

• Hepa�k lipidozis• Diabetes mellitus• İnflamatuvar barsak hastalığı ile yakın ilişki bulunmaktadır

Kronik Pankrea��s ile;

• Köpeklerde trigliserid düzeyi 500 mg/dl üzerine çıkmsı pankrea�k riskini ar�rır.• Hiperadrenokor�sizm• Kedilerde yüksekten düşme sendromu, genel anestezi işemi, endotoksemi• Hipotansiyon• Pankreas kanalında total veya parsiyal obstruksiyon• Obezite• Abdominal yağ nekrozu• Endokrinopa�ler (Diabetes Mellitus, Hiperadrenokor�sisim, Hipotroidism)• Babesia canis• Leishmania infeksiyonu• Kedilerde; Toxoplasma gondii, Amphimerus pseudofelineus, FIP, Feline herpes virus-1, Calicivirus,• İlaçlar

Prof. Dr. Sezgin ŞENTÜRKUludağ Ünv. Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı

25ELKDiagnostic

Köpeklerde abdominal sancı daha belirgindir.

• Non spesifik�r• Anoreksi, hipersalivasyon (özellikle kedilerde)• Kusma, diare

Klinik Bulgular

• Abdominal ağrı• Bazı hastalarda sarılık, respiratorik, kanama bozuklukları, dehidrasyon, hipotermi• Şiddetli akut pankrea��sde yüksek ateş, taşipne, taşikardi, sistemik yangısal yanıt sendromu belir�leri

görülebilir.

• Kardiovasküler şok• DIC• Pulmoner tromboembolizm

Akut pankrea��sli birçok hayvanda;

Çoklu organ yetmezliği oluşabilir.•

Akut Pankrae��s

• Kilo kaybı• Polifaji• Yağlı dışkı -ishal

Kronik Pankrea��sKlinik bulgular daha subklinik ve genellikle ve non spesifik seyir gösterir. Bazen hastalık önemli bir belir� göstermediğinden uzun yıllar tanısı konulamayabilir. Asiner hücrelerin atrofisi ve fibozis şekillendiğinde;

• Kaprofaji• Yaygın metarismus• Mukozalarda solgunluk

• Nötrofilik lokositozis, bazen lökopeni - nötropeni• DIC varsa trombositopeni,• HCT genellikle akut pankrea��sde yüksek, Kronikde düşük veya normal olabilir

Laboratuvar BulgularıRu�n hematoloji ve biyokimyasal değerlendirmeler spesifik sonuçlar sunmayabilir. Bu bulgular Akut ve kronik pankrea��sin ayrımında fayda sağlamayabilir.

• Hiperkolesterolemi, hipertrigliseridemi • • Safra kanallarının obstrüksiyonu ile ilişkili pankrea�tlerde artan serum ALP ve GGT düzeyi• Sekonder renal yetmezlik ve hipovolemi sonucu artan BUN ve krea�nin düzeyi• • İşemi ve pankrea�k toksik yapıların karaciğer paranşimde oluşturduğu yıkımlama sonucu artan serum

ALT, AST düzeyleri ( kedilerde daha belirgindir)• Yükselen kateşelominler ve glukogana bağlı hiperglisemi (Kronik formda beta ücrelerinin yıkımlanması -

insulin yetersizliği)• Vaskulit veya efüzyona bağlı olarak hipoalbunemi• Yağ asitleri ile kalsiyum şelasyonuna bağlı hipokalsemi• Kronik pankrea��sin son döneminde intrins�k faktör yetersizliğine bağlı serum kobalamin düzeyinde azalma

Prof. Dr. Sezgin ŞENTÜRKUludağ Ünv. Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı

26ELKDiagnostic

Pankrea��sli hastalarda mutlaka insulin rezistansı araş�rılmalıdır.

Pankrea��sin laboratuvar tanısında çok sık kullanılan lipaz ve amilaz sınırlı bilgiler verir. Serum lipaz, renal yetmezlik, glomerulanefrit, karaciğer hastalıkları, intes�nal hastalıklar, ısı stresi, glukokor�koit uygulamalarında yükselebilir. Benzer şekilde serum amilaz değeri de non pank-rea��k birçok patolojide yükselebilir. Bununla birlikte Lipazın 1,2-o-dilauryl-racglycro-3-guteric asit ester katalaz ölçümü duyarlılığı son derece yüksek�r. Akut pankrea��sde Cut-off değeri 26IU/L ve diagnos�s�k sensivitesi %100, kronik pankrea��sde %48’dir. Bu test felin pankrea�k lipaz ve canin pankrea�k lipaz enzimi kadar değerlidir.

Köpekler için; Spesifik Pankra�k Lipaz Yorumlanması

200 ng/ml den düşük

200-400 ng/ml

400 ng/ml ve üzeri

Normal

Şüpheli

Pozi�f

Kediler için; Spesifik Pankrea�k Lipaz Yorumlanması

3.5 ng/ml den düşük

3.5-5.3 ng/ml

5.3 ng/ml ve üzeri

Normal

Şüpheli

Pozi�f

Türe spesifik felin ve canin pankrea�k lipaz ölçümü serum lipaz ve amilaz ha�a Serum felin tripsin-Like immunoreak�vite (fTLI) ölçümünden çok daha duyarlı sonuçlar verir. Serum felin ve canin tripsin-Like immunoreak�vite (fTLI) ölçümü düşük duyarlılığa sahip�r.

Canin ve felin pankrea�k lipaz ölçümü pankrea��sde ak�f kompanant yoksa düşük olarak ölçülebilir.

Serum tripsin like immunoreak�vite tes� türe spesifik bir tes�r. Dolaşımdaki tripsinojen ve tripsini belirler. Akut ve kronik pankrea�t tanısından ziyade ekzokrin pankreas yetmezliğinin belirlenmesinde daha önemlidir.

Histopataloji en duyarlı tanı yöntemidir. Bununla birlikte, bazı olgularda lezyonların mul�fokal dağılımı nedeniyle histopatolojinin nega�f olmasına neden olabilir. Ayrıca histopatoloji için yapılan biyopsi pankrea��s riskini ar�rabilir.

Abdomial radyografi ve ultrason; serozal detayların kaybı ve kitle tespit edilmesinde faydalı olabilir. Ultrasonda hipoekoik pankreas, hiperekoik mezenter ve abdominal efüzyon görülebilir.

• Endosanografi• CT• Magne�k resonans kolongiopankreografi

Diğer Yardımcı Diagnos�c Yaklaşımlar

Prof. Dr. Sezgin ŞENTÜRKUludağ Ünv. Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı

27ELKDiagnostic