1

DORADZTWO BIZNESOWE

Partnerstwo Publiczno-PrywatneNowe możliwości realizacji projektów infrastrukturalnych

PAŹDZIERNIK 2006

3

Spis Treści

Czym jest Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP)?

Stosowane dotychczas formuły współpracy sektora publicznego i prywatnego

Ustawa o PPP

Korzyści i problemy PPP

Przygotowanie przedsięwzięć w oparciu o ustawę o PPP

Fundusze UE a PPP

Potencjalne obszary finansowania przedsięwzięć w formule PPP

4

1. Czym jest PPP?

5

Partnerstwo publiczno–prywatne (PPP) jest formą długoterminowej współpracy sektora publicznego z sektorem prywatnym przy realizacji inwestycji.

Celem tej współpracy jest osiągnięcie obopólnych korzyści, a kluczową cechą jest jej ukierunkowanie na realizację zarówno celów komercyjnych, jak i społecznych przedsięwzięcia.

W przedsięwzięciach PPP sektor publiczny oraz prywatny zachowują własną hierarchię celów i zakres obowiązków oraz współpracują na podstawie zdefiniowanego w umowie PPP podziału ryzyka i zobowiązań zgodnie z regułą: „dane ryzyko bierze na siebie ten partner, który nim lepiej zarządza.”

Rezultatem jest osiągnięcie relatywnie wyższej jakości usług za relatywnie niższą cenę niż w przypadku ich finansowania w tradycyjny sposób.

Czym jest PPP

WSPÓŁPRACA

CELE

RYZYKA

KORZYŚCI

Przykładowe zastosowania kontraktów PPP

Szpitale

Obiekty sportowe

Szkoły

Więzienia

Drogi

Tunele

Komunikacja miejska

Transport i infrastrukturakolejowa

Oczyszczalnie ścieków

Usługi wodne i kanalizacyjne

Cechy charakterystyczne dla modeli PPP

6

Podział celów i zadań w PPP

Sektor publiczny Sektor prywatny

CELE

Dostarczenie usług potrzebnych ze społecznego punktu widzenia obecnie, a nie w odległej perspektywie

Jak najniższy koszt obiektu mierzony jako suma kosztów kapitałowych i operacyjnych

Zachowanie wysokich standardów jakości usług zapewniających długoterminową eksploatację obiektu

Zapewnienie optymalnego finansowania zwłaszczaw aspekcie alokacji wydatków w czasie.

Ograniczenie ponoszonego ryzyka

Osiągnięcie społecznych korzyści poprzez przyciągnięcie nowych inwestycji, stworzenie miejsc pracy i stymulację lokalnego wzrostu gospodarczego

Osiągnięcie wymiernych korzyści finansowych z realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego (zwrot na zaangażowanym kapitale), między innymi dzięki:

– możliwości generowania dodatkowych przychodów

– obniżeniu kosztów realizacji inwestycji oraz kosztów eksploatacji obiektu

Ograniczenie ryzyka – pozostawienie sektorowi publicznemu tych ryzyk, którymi sektor ten lepiej zarządza

ZADANIA

Określa warunki ramowe projektu oraz wymagany poziomstandardów (technicznych, usługi, etc.).

Kontraktuje partnera prywatnego do realizacji projektu.

Zabezpiecza finansowanie wspomagające (np.: fundusze unijne).

Monitoruje zgodność wykonania projektu z kontraktem oraz dotrzymanie uzgodnionych standardów.

Wykonuje zadanie będące tradycyjnie domeną sektora publicznego.

Odpowiada za projektowanie, budowę i eksploatację obiektu.

Odpowiada za zapewnienie finansowania projektu.

Odpowiada za dotrzymanie wcześniej ustalonych standardów.

7

Schemat transakcji PPP

Partner PublicznyBanki i instytucje

finansujące

Spółka projektowa

Umowy kredytowe/

finansowania

Udziałowcy i inwestorzy prywatni

Generalny wykonawca Operator obiektu

Zabezpieczenia, np. zastaw na udziałach w spółce projektowej

Kapitał

(umowa pożyczki podporządkowanej)

Umowa PPP

Umowa o budowę obiektu „pod klucz” Umowa na zarządzanie i utrzymanie

8

2. Stosowane dotychczas formuły współpracy sektora publicznego i prywatnego

9

Formy współpracy sektora publicznego i prywatnego (1)

Koncesja na roboty budowlane

Koncesja na roboty budowlane

- Wykonawca otrzymuje zapłatę w formie prawa do czasowej eksploatacji wybudowanego obiektu lub także wynagrodzenie

- Określona forma wyboru partnera publicznego w trybie przetargowym

- Brak ograniczenia czasowego obowiązywania umowy, jednak umowa na czas oznaczony

- Właścicielem inwestycji pozostaje podmiot publiczny

- Po ustalonym okresie obiekt przechodzi w zarząd podmiotu publicznego

Spółki celoweo mieszanym kapitale

Spółki celoweo mieszanym kapitale

- Realizacja zadań spoza sfery użyteczności publicznej ważnych dla rozwoju gminy

- Wkład partnera publicznego najczęściej w postaci aportu w formie nieruchomości

Kontraktacja usługKontraktacja usług

- Zlecanie wykonania wybranych usług przez krótki okres np. kilku miesięcy, których przedmiotem może być na przykład delegowanie zadania własnego gminy

- Nie wymaga od partnera prywatnego znacznego zaangażowania finansowego

10

Formy współpracy sektora publicznego i prywatnego (2)

Kontrakty menedżerskie Kontrakty menedżerskie

- Część majątku publicznego zostaje oddana w zarząd prywatny- Prawo własności pozostaje po stronie władzy publicznej- Partner prywatny (wynajęty do zarządzania menadżer) wynagradzany jest za sprawne

zarządzanie zależnie od osiąganych wyników i celów, jakie stawia właściciel- Cenne doświadczenie dla sektora publicznego w zakresie kooperacji z firmami

prywatnymi

DzierżawaDzierżawa

- Tradycyjne procedury przetargowe- Prywatny wykonawca uiszcza opłatę za dzierżawę i uzyskuje prawo zarządzania

przedmiotem dzierżawy- Ryzyko komercyjnego sukcesu po stronie partnera prywatnego- Dzierżawca ma obowiązek przeprowadzenia niezbędnych inwestycji- Odpowiedzialność za planowanie długofalowego rozwoju i dużych inwestycji po stronie

sektora publicznego

Umowy typu BOTUmowy typu BOT

- Jedna umowa łącząca zwykle odrębne funkcje – projektowania, budowy oraz utrzymania i zarządzania oraz przekazanie podmiotowi publicznemu

- Prywatny inwestor jest finansowany z publicznych środków- Zastosowanie przy inwestycjach tworzonych od podstaw, zaangażowanie różnorodnych

partnerów i znacznych środków finansowych- Czasochłonne procedury przygotowania umowy, negocjacji oraz procedury

przetargowej

11

Przykłady współpracy sektora publicznego i prywatnego w Polsce

Budowa autostrad A1, A2 i A4

Dotychczas budowano autostrady w systemie koncesyjnym – inwestor prywatny finansuje, buduje i zarządza inwestycją A1: Gdańsk – Toruń (koncesjonariusz GTC S.A.),

A2: Nowy Tomyśl – Września (koncesjonariusz Autostrada Wielkopolska S.A.)

A4: Kraków – Katowice (koncesjonariusz Autostrada Małopolska)

Obecnie powstaje nowa koncepcja budowy autostrad w systemie PPP Państwo zamierza wraz inwestorami utworzyć spółki, które wybudują autostrady. Będzie to dotyczyć: A1: 190 km pomiędzy Strykowem i Pyrzowicami

A2: 94 km pomiędzy Strykowem a Konotopą

Budowa autostrad A1, A2 i A4

Dotychczas budowano autostrady w systemie koncesyjnym – inwestor prywatny finansuje, buduje i zarządza inwestycją A1: Gdańsk – Toruń (koncesjonariusz GTC S.A.),

A2: Nowy Tomyśl – Września (koncesjonariusz Autostrada Wielkopolska S.A.)

A4: Kraków – Katowice (koncesjonariusz Autostrada Małopolska)

Obecnie powstaje nowa koncepcja budowy autostrad w systemie PPP Państwo zamierza wraz inwestorami utworzyć spółki, które wybudują autostrady. Będzie to dotyczyć: A1: 190 km pomiędzy Strykowem i Pyrzowicami

A2: 94 km pomiędzy Strykowem a Konotopą

12

Przykłady współpracy sektora publicznego i prywatnego w Polsce

Regionalne pasażerskie przewozy kolejowe

Koleje Mazowieckie Sp. z o.o. (KM) Spółka utworzona przez Samorząd Województwa Mazowieckiego (51% udziałów) oraz PKP Przewozy Regionalne spółka z o.o. (49% udziałów) realizuje zadania przewozowe finansowane przez Urząd Marszałkowski

PKP Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. (WKD)W 2005 r. Konsorcjum Samorządowe złożone z Samorządu Województwa Mazowieckiego, m.st. Warszawy oraz 6 gmin leżących wzdłuż trasy WKD przejęło na własność nieruchomości (dzierżawione na rzecz WKD) oraz własność udziałów WKD

Zakup taboru kolejowego (autobusów szynowych) przez Samorządy Wojewódzkie Tabor zakupiony ze środków własnych lub przy współfinansowaniu z funduszy UE jest dzierżawiony lub użyczany na rzecz operatora kolejowego

Regionalne pasażerskie przewozy kolejowe

Koleje Mazowieckie Sp. z o.o. (KM) Spółka utworzona przez Samorząd Województwa Mazowieckiego (51% udziałów) oraz PKP Przewozy Regionalne spółka z o.o. (49% udziałów) realizuje zadania przewozowe finansowane przez Urząd Marszałkowski

PKP Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. (WKD)W 2005 r. Konsorcjum Samorządowe złożone z Samorządu Województwa Mazowieckiego, m.st. Warszawy oraz 6 gmin leżących wzdłuż trasy WKD przejęło na własność nieruchomości (dzierżawione na rzecz WKD) oraz własność udziałów WKD

Zakup taboru kolejowego (autobusów szynowych) przez Samorządy Wojewódzkie Tabor zakupiony ze środków własnych lub przy współfinansowaniu z funduszy UE jest dzierżawiony lub użyczany na rzecz operatora kolejowego

13

Przykłady współpracy sektora publicznego i prywatnego w Polsce

Projekty wodno-kanalizacyjne Gdański projekt wodno-ściekowy

• Partner prywatny – spółka Saur Neptun Gdańsk S.A. – dzierżawca infrastruktury, odpowiada za dostawę wody i odbiór ścieków na terenie Gdańska oraz za remonty, utrzymanie sieci i usuwanie awarii

• Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. (GIWK) – będący własnością Miasta Gdańsk - właściciel infrastruktury, realizator procesu inwestycyjnego, wnioskodawca i beneficjent końcowy dotacji z Funduszu Spójności.

Program Poprawy Gospodarki Wodno-Ściekowej w Bielsku-Białej • Aqua S.A. (gmina Bielsko-Biała posiada 51% udziałów w spółce) zarządca i

operator miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej w Bielsku Białej. Projekt przewiduje budowę 210 km sieci wodno-kanalizacyjnej oraz modernizację oczyszczalni ścieków w Bielsko-Białej. Projekt w 77% finansowany z funduszy UE.

Tarnowskie Góry • Komunalna spółka PWiK Sp. z o.o. w 1999 roku została sprywatyzowana i

pozyskała inwestora strategicznego - francuską Firmę Compagnie Générale des Eaux z grupy Veolia Environnement Dzięki dokapitalizowaniu oraz know - how wniesionemu przez inwestora Spółka modernizuje i rozbudowuje sieć wodociągową, przeprowadza monitoring, renowację i rozbudowę sieci kanalizacyjnej, modernizację oczyszczalni ścieków, modernizacji oczyszczalni ścieków, unowocześnienia maszyn i urządzeń

Projekty wodno-kanalizacyjne Gdański projekt wodno-ściekowy

• Partner prywatny – spółka Saur Neptun Gdańsk S.A. – dzierżawca infrastruktury, odpowiada za dostawę wody i odbiór ścieków na terenie Gdańska oraz za remonty, utrzymanie sieci i usuwanie awarii

• Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. (GIWK) – będący własnością Miasta Gdańsk - właściciel infrastruktury, realizator procesu inwestycyjnego, wnioskodawca i beneficjent końcowy dotacji z Funduszu Spójności.

Program Poprawy Gospodarki Wodno-Ściekowej w Bielsku-Białej • Aqua S.A. (gmina Bielsko-Biała posiada 51% udziałów w spółce) zarządca i

operator miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej w Bielsku Białej. Projekt przewiduje budowę 210 km sieci wodno-kanalizacyjnej oraz modernizację oczyszczalni ścieków w Bielsko-Białej. Projekt w 77% finansowany z funduszy UE.

Tarnowskie Góry • Komunalna spółka PWiK Sp. z o.o. w 1999 roku została sprywatyzowana i

pozyskała inwestora strategicznego - francuską Firmę Compagnie Générale des Eaux z grupy Veolia Environnement Dzięki dokapitalizowaniu oraz know - how wniesionemu przez inwestora Spółka modernizuje i rozbudowuje sieć wodociągową, przeprowadza monitoring, renowację i rozbudowę sieci kanalizacyjnej, modernizację oczyszczalni ścieków, modernizacji oczyszczalni ścieków, unowocześnienia maszyn i urządzeń

14

3. Ustawa o PPP

15

Przepisy o PPP – fakty

Październik 2005 r. - Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym z dnia 28 lipca 2005 r. weszła w życie.

Przez prawie rok ustawa była martwym przepisem, gdyż brak było wskazanych w Ustawie rozporządzeń wykonawczych niezbędnych do przygotowania przedsięwzięć zgodnie z Ustawą.

Lipiec 2006 r. – Weszły w życie rozporządzenia wykonawcze, niezbędne do przygotowania przedsięwzięć zgodnie z ustawą o PPP:

1. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego

2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno prywatnego

3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów o partnerstwie publiczno-prywatnym

16

Co wnosi ustawa o PPP?Ustawa o ppp:

jest instrumentem realizacji inwestycji i świadczenia usług publicznych przez podmiot prywatny,

jest podstawą dla zawierania wieloletnich umów o współpracy

ma zagwarantować transparentne procedury wyboru partnera prywatnego.

Celem ustawy jest m.in.

pobudzenie inwestycji infrastrukturalnych

zachęcenie sektora publicznego do współpracy z sektorem prywatnym na określonych zasadach (dotychczas duże ryzyko społeczno-polityczne)

Zakres stosowania Ustawy obejmuje wykonywanie zadań publicznych

zadania publiczne obejmują zadania wykonywane w interesie publicznym;

decyzja o tym, co jest zadaniem publicznym, wynika z potrzeby zaspokojenie potrzeb społeczności

Podmioty, które mogą brać udział w projektach PPP – ustawa wprowadza zamknięty katalog:

partnerzy prywatni – przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, kościoły lub inne związki wyznaniowe oraz podmioty zagraniczne, o ile są przedsiębiorcami w rozumieniu prawa kraju rejestracji;

partnerzy publiczni – organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, fundusze celowe, państwowe szkoły wyższe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, a także państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych.

17

Co wnoszą rozporządzenia wydane do ustawy o PPP?1. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów

analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego wymienia niezbędne analizy i ich zakres, oraz wskazuje na zakres parametrów służących do porównania różnych opcji realizacji inwestycji.

Wymagane analizy to: – określenie zakresu przedsięwzięcia wraz z jego harmonogramem;– analiza ekonomiczno – finansowa;– analiza prawna;– analiza rodzajów ryzyka i wrażliwości przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka.

2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego określa:– rodzaje ryzyk związanych z przedsięwzięciami PPP– zasady podziału ryzyk pomiędzy sektor publiczny i prywatny– wpływ ryzyka na poziom długu publicznego oraz deficyt finansów publicznych

3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów o partnerstwie publiczno-prywatnym zawiera m.in:– wzory formularzy dla analizy jakościowej i ilościowej ryzyka– wzory macierzy podziału ryzyk – wzory zestawień finansowych dotyczących wpływu umowy PPP na poziom długu publicznego oraz deficyt finansów

publicznych

18

Czy zastosowanie ustawy jest obowiązkowe, czy pozostaje kwestią wyboru?

Stosowanie ustawy prawo zamówień publicznych wg wielkości zamówienia – jaka jest wielkość zamówienia?

Jest to pierwsze brzmienie ustawy i prawdopodobne są doprecyzowania różnych kwestii po pojawieniu się pierwszych niejednoznaczności

Kilka problemów z przepisami o PPP

19

4. Korzyści i problemy PPP

20

Pomiar efektywności

Pomiar efektywności i system motywowania są integralną częścią PPP i zapewniają wysokiej jakości usługi świadczone przez sektor prywatny w ramach PPP w relacji do ceny.

Zarządzanie przez cele

Usługi dostarczane przez prywatny sektor określane są poprzez cele, które muszą być spełnione. Wynagrodzenie podmiotu prywatnego uzależnione jest od ich jakości i terminowości dostarczenia.

Długoterminowe kontrakty

Korzyści z PPP (1)

Kontrakt obejmuje koszty całego okresu użyteczności obiektu, co jest kluczowym czynnikiem decydującym o najbardziej efektywnym wykorzystaniu angażowanych środków.

Dostarczający usługę podmiot prywatny jest zainteresowany optymalizacją kosztów w czasie całego cyklu inwestycji i eksploatacji obiektu.

21

Dostępność środków na nakłady

Konkurencyjność Podstawą uzyskania korzystnej relacji wartości usługi do ceny jest konkurencyjność procesu wyboru partnera do PPP.

W kontraktach PPP partner publiczny nie musi organizować pełnego finansowania przedsięwzięcia. Obciążenie finansowe rozłożone jest w czasie.

Kwalifikacje sektora prywatnego

Zdolności zarządzania projektem i inne kwalifikacje sektora prywatnego w zakresie dostarczania efektywnych całościowych rozwiązań są uznawane za krytyczny czynnik sukcesu PPP

Korzyści z PPP (2)

Transfer ryzykW kontraktach PPP dokonuje się przeniesienia ryzyk na tę stronę umowy, która będzie najlepiej zarządzała danym ryzykiem.

22

Wyższy koszt kapitału dla sektora prywatnego, który musi być zrekompensowany przez uzyskanie oszczędności dzięki właściwie przeprowadzonemu przetargowi na realizację projektu oraz większej wydajności sektora prywatnego

Ograniczenie elastyczności finansowej sektora publicznego w wyniku długoterminowego zobowiązania wobec spółki projektowej – limity zadłużenia

Bardziej złożony, kosztowny oraz czasochłonny proces wdrażania koncepcji PPP – realizacja tego procesu wymaga zaangażowania odpowiednich środków zarówno ze strony publicznej, jak i prywatnej. Koszt zastosowania ustawy do małych przedsięwzięć może być wysoki ze względu na obszerność analiz

Ryzyko niestabilności wspólnej polityki partnerów w perspektywie cyklicznych zmian reprezentantów partnera publicznego – zalecane szerokie debaty publiczne przed zawarciem umowy o PPP

Kluczowe problemy związane z PPP

23 23

5. Przygotowanie przedsięwzięć w oparciu o ustawę o PPP

2424

I. Identyfikacja potrzeb

Decyzję o przystąpieniu do przygotowania ppp podejmuje podmiot publiczny, który jest zazwyczaj inicjatorem procesu. Jednakże ustawa wskazuje, że podmiot prywatny, zainteresowany realizacją określonego przedsięwzięcia może złożyć wniosek do podmiotu publicznego z propozycją jego realizacji, jednak bez jakiegokolwiek zapewnienia wyboru go jako partnera prywatnego.

PPP może stanowić sposób realizacji przedsięwzięcia, jeżeli przynosi to korzyści dla interesu publicznego, większe niż z zastosowania innej metody (praktycznie niemożliwe do potwierdzenia na etapie identyfikacji potrzeby).

II. Koncepcja realizacji

Podjęcie decyzji o realizacji zadania poprzez ppp powinno być oparte na szczegółowej analizie planowanego przedsięwzięcia. Zakres takiej analizy wskazany jest w ustawie i odpowiednich rozporządzeniach. Na tym etapie należy znacząco uprawdopodobnić zasadność realizacji przedsięwzięcia w formule ppp. Podstawowym narzędziem weryfikacji jest tzw. Komparator Sektora Publicznego.

III. Wdrożenie

Ustawodawca nie zdecydował się na odrębne uregulowanie procedury wyboru partnera w ramach ppp. W rozdziale dotyczącym zasad i trybu wyboru partnera prywatnego jest odesłanie do stosowania odpowiednich przepisów prawa zamówień publicznych.

W stosunku do ustawy o zamówieniach publicznych, ustawa o ppp wprowadza pewne modyfikacje ze względu na właściwość stosunku ppp, m.in. umowa na dłużej niż 3 lata oraz zwrot kosztów oferty.

Etapy przygotowania PPP

Potrzeba

Etapy PPP

Wdrożenie Dokumentacja kontraktowa

- Przetarg- Negocjacje

Koncepcja Studia wykonalności Ocena zainteresowania

przedsięwzięciem w kraju i za granicą

Realizacja Projektowanie i budowa Eksploatacja i utrzymanie Zwrot

25

Istotne zagadnienia przygotowania PPP

Uczestnicy transakcji

Lider (Dyrektor) Projektu ze strony publicznej wspomagany przez wewnętrzne zespoły ds. finansowania, spraw technicznych i prawny.

Doradcy Zewnętrzni posiadający wiedzę i doświadczenie w zawieraniu podobnych transakcji– Doradcy finansowi

– Doradcy techniczni

– Doradcy prawni

Komparator Sektora Publicznego

Analiza hipotetycznych kosztów realizacji przedsięwzięcia przez sektor publiczny we własnym zakresie zgodnie z jasno określoną charakterystyką projektu przy założeniu realizacji projektu przez sektor publiczny we własnym zakresie na bazie aktualnych doświadczeń z podobnych projektów z uwzględnieniem wyceny ryzyk projektu uwzględniająca wartość pieniądza w czasie

Model finansowy

Model finansowy jest potrzebny na każdym etapie przedsięwzięcia i pozwala na: – ocenę alternatywnych opcji realizacji inwestycji

– ocenę otrzymanych ofert

– monitoring przedsięwzięcia w trakcie realizacji kontraktu

Wycena ryzyk

Trudna na etapie koncepcyjnym

Ma kluczowe znaczenie dla oceny zasadności przedsięwzięcia

26

Istotne elementy przygotowania PPP

0

20

40

60

80

100

120

KSP PPP

Płatności okresowe dla partnera prywatnego od partnera publicznego

Ryzyka transferowane

‘Czyste’ PSC

Ryzyka zatrzymane

Ryzyka zatrzymane

Wartość oczekiwana kosztów

Konkurencyjna Neutralność

‘Korzyść z PPP’

27

6. Fundusze UE a PPP

28

Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w aspekcie PPP

Zaangażowanie się sektora prywatnego w realizację projektów infrastrukturalnych w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego może okazać się skutecznym środkiem przeciwdziałania problemom związanym z pełnym wykorzystaniem środków z funduszy pomocowych UE związanych z, oprócz problemami natury administracyjnej, trudnościami z zapewnieniem wkładu własnego na sfinansowanie realizacji projektów przez sektor publiczny.

Łączenie PPP z finansowaniem z funduszy UE pozwala osiągnąć efekt synergii umożliwiając zarazem realizację głównych celów stawianych sobie przez poszczególnych uczestników finansowania:– państwu – możliwość realizacji ważnych ekonomicznie i społecznie projektów przy

ograniczonych środkach budżetowych, z dodatkowymi korzyściami, jakie daje udział sektora prywatnego w projektach realizowanych w formule PPP,

– administracji funduszy unijnych – bardziej efektywną realizację celów polityki Unii Europejskiej. Zwiększenie zaangażowania finansowego sektora prywatnego w realizację projektów współfinansowanych z funduszy UE umożliwi zrealizowanie większej liczby projektów niż byłoby to możliwe przy ich finansowaniu wyłącznie ze środków publicznych.

– partnerom prywatnym – udział w trwałym ekonomicznie przedsięwzięciu, z możliwością osiągnięcia wynagrodzenia za zaangażowanie w jego realizację, skutkujące przeniesieniem na grunt przedsięwzięć publicznych doświadczeń, efektywności działania oraz innowacyjności w zakresie wychodzenia naprzeciw potrzebom klientów, typowych dla sektora prywatnego.

W Polsce można spodziewać się zaistnienia szans dla rozwoju PPP w obliczu przewidywanego wzrostu liczby projektów zgłaszanych do dofinansowania z funduszy UE oraz konieczności zapewnienia jak największej efektywności proponowanych inwestycji przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego wkładu własnego dla ich realizacji.

29

Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w aspekcie PPP (1)

1. Rentowność projektu i stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału w projektach dofinansowanych z funduszy UE

– projekty ubiegające się o dofinansowanie z funduszy UE charakteryzują się niską rentownością, ale mają istotne znaczenie z punktu widzenia realizacji określonych celów stawianych przez instytucje unijne;

– projekty PPP muszą zapewnić stopę zwrotu na poziomie atrakcyjnym dla sektora prywatnego;

– nadmierne korzyści, jakie czerpałby z projektu partner prywatny stawiałyby pod znakiem zapytania efektywność ekonomiczną stosowania PPP i mogłyby naruszać zasady finansowania projektów z funduszy UE.

2. Ryzyko wypierania środków prywatnych przez fundusze UE

– dla części projektów infrastrukturalnych realizowanych w Polsce PPP może nie być atrakcyjnym sposobem finansowania ze względu na stosunkowo łatwy dostęp do znacznej wartości środków UE i długoterminowych kredytów instytucji międzynarodowych

– dofinansowanie UE i kredyty instytucji międzynarodowych pokrywają wymagane nakłady w tak znacznym stopniu, że zaangażowanie kapitału prywatnego może nie stanowić krytycznego zagadnienia dla sektora publicznego

3. Okres zaangażowania funduszy UE w finansowanie inwestycji

– rozwiązaniem jakie można zastosować w ramach PPP przy dofinansowaniu projektu z funduszy UE jest zawarcie dwóch umów (umowy dotyczącej budowy infrastruktury oraz umowy koncesyjnej dotyczącej świadczenia usług użyteczności publicznej w okresie eksploatacji inwestycji);

– korzystna dla podmiotu publicznego jest współpraca z sektorem prywatnym począwszy od najwcześniejszych etapów realizacji projektu, czyli już od etapu planowania, z uwagi na wzrost efektywności oraz rentowności projektu w wyniku rzetelnego zaplanowania harmonogramu prac i wprowadzenia przejrzystej struktury zarządzania projektem oraz z uwagi na adekwatny podział ryzyk pomiędzy sektor prywatny i publiczny, w tym ryzyka fazy budowy

30

Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w aspekcie PPP (2)

4. PPP w obszarze zainteresowania UE

– Komisja Europejska powinna wspierać poszukiwania innych źródeł finansowania, w szczególności większe wysiłki

Państw Członkowskich zmierzające do szerszego wykorzystania prywatnych źródeł finansowania

dla maksymalizacji efektu dźwigni zasobów funduszy

– Partnerstwo publiczno-prywatne jest ważnym środkiem służącym przyspieszeniu tworzenia sieci TEN-T

w okresie 2007 – 2013 do ok. 20 mld euro wzrośnie pula środków przeznaczonych na projekty TEN-T realizowane w

Europie, których przygotowanie UE promuje na zasadzie PPP

– Eurostat natomiast podjął prace nad uregulowaniem traktowania PPP na potrzeby rachunków narodowych. Zgodnie z

decyzją wydaną w listopadzie 2004 roku, aktywa będące przedmiotem PPP nie muszą być uwzględniane jako

zobowiązanie jednostki publicznej pod warunkiem odpowiedniego podziału ryzyk kontraktu między podmioty sektora

publicznego i prywatnego.

5. Uwarunkowania dla rozwoju PPP w połączeniu z funduszami UE w Polsce

– W projekcie NPR na lata 2007-2013 wyeksponowana została rola PPP jako instrumentu realizacji projektów

współfinansowanych przez UE

„Celem upowszechnienia partnerstwa publiczno-prywatnego jest zwiększenie atrakcyjności włączenia kapitału

prywatnego w realizację zadań publicznych. Rozwój PPP jest podyktowany głównie ograniczeniami publicznych

środków finansowych (…)”

31

7. Potencjalne obszary dla PPP

32

Gdzie PPP może przynosić korzyści?

Komunalne budownictwo mieszkaniowe

Gospodarka wodno-kanalizacyjna

Gospodarka odpadami

Budowa szpitali

Transport publiczny

Obiekty sportowe

Energetyka

Szkoły

Więziennictwo

www.ey.com/plERNST & YOUNG

© 2006 Ernst & YoungWszelkie prawa zastrzeżone.Ernst & Young jest zarejestrowanym znakiem towarowym.

Jan FriedbergDyrektorZespół Projektów Infrastrukturalnychtel: +48 (0) 22 557 66 61e-mail: jan.friedberg@@pl.ey.com

Paweł Malinowski MenedżerZespół Projektów Infrastrukturalnychtel: +48 (0) 22 557 66 22e-mail: pawel.malinowski@pl.ey.com

Przemysław GorgolKonsultantZespół Projektów Infrastrukturalnychtel: +48 (0) 22 557 66 74e-mail: przemyslaw.gorgol@pl.ey.com

Doradztwo Biznesowe