PESACH 2009/57699-16 april 2009 • Sederavond: woensdagavond 8 april en donderdagavond 9 april

2 3

We staan weer vlak voor Pesach. Wat nemen we er van mee voor de rest van het jaar? We hebben turbulente tijden achter de rug. De Tora benadrukt vaak: “Want jullie waren vreemdelingen in het land Egypte”. Wanneer mensen grote problemen hebben meegemaakt, kunnen ze zich op twee manieren ontwikkelen. Sommigen zien alleen de negatieve kant van het lijden en ontwikkelen zelfmedelijden, wraakge‑voelens of zelfs schuldgevoelens over het feit dat zij als slachtoffer over‑leefd hebben. Wanneer iemand anders getroffen wordt door ellende is zijn reactie vaak dat ‘zij het zelf nog veel erger hebben gehad’. Toch probeert de Tora de positieve kant te bena‑drukken. We kunnen eigenschappen als hoop, solidariteit met slachtoffers, medelijden met het lijdende deel van de mensheid en actief opkomen voor goede doelen bij onszelf ontwikkelen: “Want jullie waren vreemdelingen in het land Egypte.”

De Tora voedt opDe Tora geeft ons vaak lessen in mede‑dogen: “Wanneer een vreemdeling in uw land verblijft, dan zult u hem niet verdrukken, als een inwoner zal hij zijn en u zult van hem houden als van uzelf want vreemdelingen zijn jullie geweest in Egypte”(Wajikra/Leviticus 19:33-36). Bij de Romeinen was een vreemdeling nog een vijand. Onze Tora is haar tijd ver vooruit.

Lessen in mededogen “Je zal het recht niet verbuigen van een arme in zijn rechtszaak” (Sjemot/Exodus 23:6). “Eén recht zal er voor u zijn, zowel voor de vreemdeling als voor de inwoner” (Wajikra/Leviticus 24:22). “En wanneer je afmaait van de oogst van je land dan zal je niet geheel afmaaien de hoeken van je veld en het gevallene zal je niet houden; deze zal je overlaten voor de arme en vreemde‑ling, ik ben uw G‑d.” (Wajikra/Leviticus 23:22). “Je zal een vreemdeling niet onderdrukken aangezien je weet hoe het voelt om een vreemdeling te zijn” (Sjemot/Exodus 22:9).

Mogen we wraak nemen?“Wanneer uw vijand valt, verheug u niet” (Spreuken 24:17). Rav Jochanan zei (B.T. Megilla 10b): “G‑d is niet blij met de val van de slechten. Toen de Engelen G‑d wilden prijzen bij het klieven van de Jam Soef (Rietzee), legde G‑d hen het zwijgen op: ‘Mijn schep‑selen verdrinken in de zee en jullie willen een danklied zingen?’”. Volgens Rabbi Jitschak Abrabanel (Spanje, 15e eeuw) dopen we onze vinger in de wijn en sprenkelen we enkele druppels op ons bord om duidelijk te maken dat onze vreugde door de grote mense‑lijke verliezen gedempt wordt. Andere mensen moesten lijden onder onze bevrijding. Wij mogen ons niet ver‑heugen wanneer onze vijanden val‑len. Rabbi Simcha Cohen van Dwinsk meent dat de Tora nooit het begrip vreugde in verband met Pesach bezigt. Het woord simcha staat echter wel bij Sjawoe’ot en Soekot, het Wekenfeest en het Loofhuttenfeest.

Inhoudsopgave

2 Voorwoord

4 Instructies voor Pesach

12 Huisdieren

12 Pesach-maaltijden

12 Verkoop Pesach-artikelen

13 Pesach prijslijst Jad Achat

21 Kinderpagina

22 Overzicht Pesach-producten

24 Birkat hachama – de zegenspreuk over de zon

31 Volmacht voor verkoop van chameets

Colofon

Deze Pesachbrochure is een uitgave van:het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) en het Opperrabbinaat voor Nederland

Postbus 7967, 1008 AD Amsterdam,www.nik.nl

Vormgeving:Suzan Breedveld Illustraties:Marchien Mayer

Druk:Drukkerij Elgersma, Zevenhuizen (ZH)

Broeria en de hangjongerenIn de buurt van Rabbi Meir woonde een bende ‘hangjongeren’, die hem het leven erg zuur maakte. Rabbi Meir davvende (bad) dat ze zouden ster‑ven. Zijn vrouw Broeria zei toen tegen hem: “Hoe kun je zo davvenen?”. Hij antwoordde: “In Tenach staat toch duidelijk dat ‘de zonden zul‑len ophouden van de aarde’ (Psalmen 104:35). Daar davven ik voor”. Maar Broeria antwoordde hem: “Staat er dan zondaren? De pasoek (vers) zegt ‘zonden’. Kijk verder aan het einde van de pasoek: ‘en de slechten zul‑len er niet meer zijn’ (ibid.). Zodra de zonden er niet meer zijn, zullen er ook geen slechte mensen meer zijn. Zorg ervoor dat die hangjongeren tesjoeva zullen doen (tot inkeer zullen komen), dan zullen er geen slechte mensen meer zijn. Rabbi Meir davvende voor hen en inderdaad veranderden zij hun gedrag” (B.T. Berachot 10a).

“Je zult geen wraak nemen of wraak koesteren tegen je volk. Je zult je naas‑te liefhebben als jezelf, Ik ben G‑d” (Wajikra/Leviticus 19:18-19). “Iedereen die wraak neemt, vernietigt zijn eigen huis” (B.T. Sanhedrien 102b). “Zeg niet, ik ben vernederd, dus zal mijn naaste ook vernederd worden. Weet, dat het beeld van G‑d in je naaste verlaagd wordt” (Genesis Rabba 24:7). Onze wraak is dat alles wat kapot werd gemaakt, herbouwd wordt, en alles wat vernietigd werd, zal herleven.

Chag same’ach en een goede jom tov!

Rabbijn mr. drs. R. Evers

4 5

(eventueel met een tang) en spoelt ze met koud water af.

Vorken, lepels, aluminium borden of pannen, messen uit één stuk en alle houten voorwerpen kunnen op deze wijze worden gekasjerd. Indien de alu‑minium pannen niet uit één stuk zijn vervaardigd, kunnen ze worden geka‑sjerd, mits de plekken waar de delen zijn vastgeklonken vóór het kasje‑ren met een gas‑ of steekvlam worden gegloeid. Voorwerpen van aardewerk (en ook porselein) en hoorn kunnen niet worden gekasjerd en dus niet tij‑dens Pesach worden gebruikt.

Glaswerk wordt gedurende drie dagen in dagelijks ververst water onderge‑dompeld (zie pag. 5).

Fornuizen, gastoestellen, e.d. moeten worden gegloeid. Elektrische kook‑platen dienen een tijd lang hoog te branden nadat ze goed zijn gereinigd. Daarna gloeit men ze van buiten met een steekvlam, indien het niet mogelijk is ze met aluminiumfolie te bedekken. Ovens moeten goed worden gereinigd, bijvoorbeeld met een ovenreiniger. Hierna kasjert men met een steekvlam. Losse delen worden met aluminiumfo‑lie bedekt. De wanden van magnetrons worden niet warm, zoals de andere typen ovens. Reinig de oven zorgvul‑dig, plaats er een open glazen bak in met water met een beetje schoonmaak‑

Bij voorkeur gebruiken wij op Pesach eetgerei en vaatwerk dat slechts voor dit feest bestemd is. Wil men ook de voorwerpen van ‘door het jaar’ gebrui‑ken dan bestaat daartoe in sommige gevallen de mogelijkheid van kasjeren. Alle chameets‑voorwerpen die niet op Pesach worden gebruikt, moeten goed worden opgeborgen.

Waar een gemeentelijke gelegenheid tot het kasjeren van vaatwerk aanwezig is, moet men hier bij grote voorkeur gebruik van maken. Kan dit niet, dan volgen hier de belangrijkste bepalingen.

De te kasjeren voorwerpen moeten de laatste 24 uur voor het kasjeren geheel schoon en ongebruikt hebben gestaan. Een chameets pan waarin men kas‑jert, moet eerst zelf worden gekasjerd. Daartoe wordt de pan tot de rand met water gevuld en opgezet tot het water kookt. Dan werpt men er een steen in of houdt er een pook in, die eerst op het vuur tot gloeien is gebracht, zodat het kokende water over de rand loopt. Daarna dompelt men de te reinigen voorwerpen eenmaal (met behulp van een net of mandje) in de pan, zodat de voorwerpen geheel worden omgeven door het water, dat voortdurend op kookhitte wordt gehouden. Hiervoor houdt men tegelijkertijd met de te kasjeren voorwerpen een gloeiende pook of steen in het kokende water. Men neemt ze er dan dadelijk weer uit

Kasjeren van het gerei

zondag 5 april

Voor het kasjeren van uw vaatwerk en het touwe len in het mikwe kunt u op de volgende plaatsen terecht:

• Amsterdam: op zondag 5 april van 10.00 tot 16.00 uur in het JCC aan de Van der Boe chorststraat 26.

• Den Haag: op zondag 5 april van 15.00 tot 17.00 uur in de Cornelis Houtmanstraat 11.

middel en zet de magnetron aan zodat de damp vrij kan circuleren.

Aanrechten, gootstenen, keukentafels (ook formica) enz. kunnen door het gieten van kokend heet water over een gloeiende steen of pook worden gekas‑jerd. Het is aan te bevelen voor Pesach voor een aparte afdekking zorg te dra‑gen. Informatie over het kasjeren van afwasmachines en plastic voorwerpen is verkrijgbaar bij het rabbinaat.

Als glasproducten voor Pesach geka‑sjerd dienen te worden, is het laatste tijdstip om hiermee te beginnen het begin van zondagmiddag 5 april.

Glas wordt als volgt gekasjerd: Het glas dient minimaal 24 uur zonder onderbreking in water ondergedom‑peld te zijn. Daarna dient het water verschoond te worden en moet het glas opnieuw minimaal 24 uur onder water staan. Daarna dient opnieuw het water verschoond te worden en het glas moet voor een derde keer 24 uur onder water staan.

Voorwerpen van Pyrex, Duralex enz. kunnen niet worden gekasjerd.

Kasjeren van glaswerk

zondag 5 april

6 7

Eigenlijk is het enige dat je nodig hebt een zaklantaarn, of een kaars die je omwikkelt met een handvat van alu‑miniumfolie. Sommigen nemen een veer, een houten lepel en een zakje om het gevonden chameets in te depone‑ren. Wanneer men chameets aantreft, moet men het goed opbergen om het de volgende ochtend te verbranden.

Na dat alles goed onderzocht is, zegt men de vol gen de verklaring:

Al het chameets en het gerezene dat zich in mijn gebied bevindt dat ik niet gezien heb en niet ver nietigd heb en waarvan het bestaan mij niet bekend is, verklaar ik nietig zoals het stof der aar de.

dinsdag 7 april

Gebruik van bestek en vaatwerk dat gekasjerd moet worden, moet uiter‑lijk op dinsdag 7 april worden gestopt omdat te kasjeren bestek en vaatwerk 24 uur van tevoren niet meer mag worden gebruikt. Alle artikelen moeten voor het kasjeren intensief en aanslag‑vrij zijn gereinigd.

dinsdag 7 april

Bestek en vaatwerk

ָּברּו ַאָּתה ה' ֱאֵקינּו ֶמלֶ ָהעֹוָלם ֲאֶׁשר ִקְּדָׁשנּו ְּבִמְצֹוָתיו וְִצּוָנּו

ַעל ִּבעּור ָחֵמץ.

ָּכל ֲחִמי�א וֲַחִמיָעא ִדִאָּכא ִּב�ׁשּוִתי ִּדָלא ֲחִמֵּתּה וְִדָלא ַבֲע�ֵּתּה לְִבִטיל

וְלֱֶהוֵי ֶהְפֵקר ְּכַעְפ�א ְּדַא�ָעא.

ָּכל ֲחִמי�א וֲַחִמיָעא ִדִאָּכא ִּב�ׁשּוִתי ִּדֲחִמיֵּתּה ּוִדָלא ֲחִמיֵּתּה ּדִַבֲע�ֵּתּה וְִדָלא ַבֲע�ֵּתּה לְִבִטיל וְלֱֶהוֵי ֶהְפֵקר

ְּכַעְפ�א ְדַא�ָעא.

H A N D I g E C H E C K l I S t V O O r H E t Z O E K E N N A A r C H A M E E t S

£ zolder, kelder, kantoor

£ in en om grote apparaten

£ dierenhokken, aquarium

£ (school-)tassen, koffers

£ toilettafel/-kast

£ garage en auto(’s)

£ tuin en veranda

£ meubilair, kinderstoelen

£ medicijnkastjes en -dozen

£ zakken en omslag van kleding

£ kinderwagen, bakfiets

£ boeken

£ kasten en laden

£ vuilnisbakken, stofzuigerzakken

£ school- en sjoelkluisjes/-kastjes

£ toetsenbord computer

Bedikat Chameets

Het chameets‑onderzoek is dit jaar op dinsdagavond 7 april na zonsonder‑gang (vanaf 21.10 uur).

Al het chameets‑voedsel, dat men op vrijdag en sjabbatochtend wil eten, dient op een aparte plaats bewaard te worden. Ingaande de zoekavond moet het huis al helemaal klaar zijn voor Pesach.

Voordat het onderzoek begint zegt men een beracha:

Geprezen bent U, o G-d, Koning van de wereld, Die ons geheiligd heeft met Zijn geboden en ons opge dra gen heeft chameets te verwijderen.

ָּברּו ַאָּתה ה' ֱאֵקינּו ֶמלֶ ָהעֹוָלם ֲאֶׁשר ִקְּדָׁשנּו ְּבִמְצֹוָתיו וְִצּוָנּו

ַעל ִּבעּור ָחֵמץ.

ָּכל ֲחִמי�א וֲַחִמיָעא ִדִאָּכא ִּב�ׁשּוִתי ִּדָלא ֲחִמֵּתּה וְִדָלא ַבֲע�ֵּתּה לְִבִטיל

וְלֱֶהוֵי ֶהְפֵקר ְּכַעְפ�א ְּדַא�ָעא.

ָּכל ֲחִמי�א וֲַחִמיָעא ִדִאָּכא ִּב�ׁשּוִתי ִּדֲחִמיֵּתּה ּוִדָלא ֲחִמיֵּתּה ּדִַבֲע�ֵּתּה וְִדָלא ַבֲע�ֵּתּה לְִבִטיל וְלֱֶהוֵי ֶהְפֵקר

ְּכַעְפ�א ְדַא�ָעא.

Wanneer verschillende mensen samen bedikat chameets doen, moeten allen aanwezig zijn bij het uitspreken van de beracha die meestal wordt uitgespro‑ken door de ba’al habajit (de heer des huizes).

Indien men zelf niet in de gelegenheid is om chameets te zoeken, mag men een sjaliach (vertegenwoordiger) aan‑stellen. Wanneer de sjaliach de bedi‑kat chameets alleen doet, zegt hij de beracha.

Tussen de beracha aan het begin van het onderzoek en de verklaring van nietigheid van chameets na het onder‑zoek mag er niet gesproken worden, tenzij de interruptie te maken heeft met het zoeken en wegruimen van chameets.

Uw vertrouwde Haggada

Bewerkt en toegelicht door

D. Hausdorff

o.a. bij JaD acHat te koop

6 11,50

Leden van Joodse Gemeenten ontvangen 7% korting bij bestellingen via www.jadachat.nl

8 9

Dit jaar, 5769/2009, valt jomtov op donderdag 9 en vrijdag 10 april en sei‑deravond op woens dagavond 8 april. Omdat de jomtov naadloos overgaat in de sjabbat, moeten wij woensdagmid‑dag een eroev tavsjilien maken.

Wat is eroev tavsjilien?

Eroev tavsjilien (vermenging van spij‑zen) betekent, dat we twee voedsel‑soorten op erev Jomtov (de dag voor Pesach) apart zetten. Hiermee wordt het dan mogelijk dat men op Jomtov mag koken en voorbereidingen mag treffen voor Sjabbat.

Wanneer moeten we eroev tavsjilien maken?

De eroev is nodig als Jomtov op erev Sjabbat (vrijdag) valt. Dit kan gebeuren voor Pesach, Sjawoe’ot, Rosj Hasjana of Soekot, wanneer deze vallen op vrijdag en/of donderdag (Pesach, Rosj Hasjana en Soekot kunnen nooit op donderdag‑avond beginnen).

Waarom hebben we een eroev nodig?

Normaal gesproken mogen we op Jomtov niet koken en geen voorberei‑dingen treffen voor de volgende dag. Als we nu op erev Jomtov wat eten koken voor de Sjabbat die direct valt na de Jomtov, is het toegestaan om ook

woensdag 8 april

Ta’anit Bechorim Verbranden van chameets

woensdag 8 april

Al het chameets, behalve het chameets dat door middel van een volmacht via het rabbinaat aan een niet‑Jood is verkocht, en het chameets dat nog opgegeten moet worden, dient op woensdag 8 april te worden verbrand, bij voorkeur voor 12.10 uur.

Eroev tavsjilien

woensdag 8 april

De vastendag voor de eerstgebore‑nen valt dit jaar op woensdag 8 april. De vastendag begint om 05.09 uur ’s ochtends. In diverse synagogen vindt na het einde van de ochtenddienst een siejoem (het beëindigen van een Talmoed trak taat) plaats, gevolgd door een se’oedat mitswa (een feestelijke maaltijd). Deelnemers hieraan hoe ven de rest van de dag niet te vasten.

Begin van sjachariet:Amsterdam: rAS en lekstraat: 06.30 uur g. van der Veenstraat: 06.35 uurBuitenveldert: 06.35 uur Amstelveen: 06.30 uur

op Jomtov zelf voor Sjabbat te koken, omdat we dan het koken voor Sjabbat waarmee we op erev Jomtov waren begonnen, voltooien.

Door een eroev te maken ‘vermengen’ we symbo lisch het koken voor Sjabbat met dat voor Jomtov. Hiermee wordt het tot een eenheid gemaakt. Voorts laten we zien, dat er sprake is van een uitzondering. Eroev tavsjilien is boven‑dien een herinnering, dat we in andere gevallen op Jomtov geen voorbereidin‑gen mogen treffen voor de volgende dag. En verder zorgt de eroev ervoor dat de mensen er aan denken voor Jomtov voldoende in te kopen ten behoeve van Sjabbat.

Waarmee moeten we de eroev maken?

De eroev bestaat uit een gekookt of een gebakken gerecht. Elke soort gekookt voedsel van tenminste de hoeveelheid van een kezajiet (een half ei) mag wor‑den gebruikt (bijv. een gekookt ei). Dit nemen we samen met een matze (of als het geen Pesach is een challe) ten‑minste ter grootte van een ei. Als we vergeten zijn de matze of het brood te nemen, maar wel het gekookte voedsel hebben gebruikt, dan is de eroev toch geldig, want het gekookte voedsel is het belangrijkste.

11

Hoe maken we de eroev?

Het hoofd van het gezin neemt een bord of een schaal met het gekook‑te voedsel en de matze of challe in zijn rechterhand en zegt de volgende Beracha:

Geprezen, U, Eeuwige, onze G-d, Koning van de wereld die ons met Zijn geboden een bijzondere taak heeft opgelegd en ons het voorschrift van de eroev heeft opge-dragen.

Daarna zegt men (in het Aramees):

Door deze eroev wordt het ons geoorloofd te bakken, te koken, spijzen warm te hou-den, licht te ontsteken en alles wat nodig is voor de Sjabbat op Jomtov te doen. Dit geldt zowel voor ons als voor alle bewoners van deze stad.

(Deze Aramese tekst stamt uit de tijd dat de Joden in ballingschap leefden in Babylonië; het Aramees was daar de spreektaal).

Voor wie geldt de eroev?

Voor iedereen die tot het gezin behoort, is één eroev voldoende, d.w.z. voor de man, de vrouw, de kinderen, alsmede voor diegenen die bij dit gezin verblij‑ven (eten en slapen).

Iemand die slechts een korte tijd bij een gezin ver blijft, moet een rabbijn vragen of hij zelf een eroev moet maken of niet.

Iemand die steeds bij een gezin eet, maar in zijn eigen huis slaapt, wordt gerekend tot het huishouden bij wie hij eet.

Iemand die geen eigen eroev kan maken, mag zich voegen bij de eroev van een ander. Dit gebeurt door de voedselsoorten van de eroev op te til‑len (ca. 10 cm) met de gedachte deel te hebben aan de eroev. Vanzelfsprekend moet dit geschieden met toestemming van de eigenaar van de eroev en dit moet gebeuren voordat de Beracha en de toegevoegde verklaring worden uit‑gesproken.

De eigenaar moet vervolgens de ze per‑soon in zijn verklaring betrekken.

Wanneer er meer personen zijn die zich bij een eroev willen voegen, kun‑nen zij één van hen autoriseren de schaal op te tillen; zodoende behoeven zij niet allemaal de schaal op te tillen. Deze persoon mag niet iemand zijn die al lid is van het gezin.

Wanneer wordt de eroev gemaakt?

Op ieder moment op erev Jomtov kan de eroev worden gemaakt.

Wanneer Jomtov op donderdag en vrij‑dag valt en er is geen eroev gemaakt op erev Jomtov, moet men een rabbijn vragen hoe men op donderdag een eroev ‘onder voorwaarden’ kan maken. Deze speciale eroev kan nooit op Rosj Hasjana worden gemaakt.

Wat gebeurt er met de eroev?

De eroev wordt opgeborgen (opdat het niet per ongeluk voor Sjabbat wordt opgegeten) en op Sjabbat opgegeten, bij voorkeur bij de derde maaltijd.

Als de eroev reeds is opgegeten of is verdwe nen?

Men mag alleen maar koken en Sjabbat voor bereidingen doen met de eroev als basis, wanneer de eroev (of tenminste een kezajiet (olijfgrootte=een half ei ervan) nog bestaat. Als de eroev is opgegeten of is verdwenen, mag men

op Jomtov toch koken voor Sjabbat, omdat men zich dan kan verlaten op de rabbijn van de stad die een eroev heeft gemaakt voor de gehele stad.

Als er geen eroev is gemaakt?

Als men vergeten heeft een eroev te maken, dan mag men op Jomtov toch koken voor Sjabbat, omdat men zich dan kan verlaten op de rabbijn van de stad, die een eroev maakt voor de gehele stad. Hetzelfde geldt voor iemand die niet weet hoe hij een eroev moet maken.

Wanneer mag je voor Sjabbat voorbereiden?

De voorbereidingen voor Sjabbat moe‑ten op tijd beginnen, zodat het eten klaar is en het water kookt voordat Sjabbat begint. Wanneer Jomtov op donderdag en vrijdag valt, mag men niet op donderdag voor Sjabbat gaan koken. De reden hiervoor is dat de essentie van de Jomtov op deze dag valt.

Het bedekken van het fornuis voor Sjabbat gebeurt op de normale manier. Hierbij moet wel bedacht worden dat men het gas niet lager mag draaien. Het spreekt voor zich dat men ook een elektrische plaat nooit lager mag zetten.

10

ּבָרּוְך ַאָּתה ה' ֱאֹלֵקינּו ֶמלְֶך ָהעֹולָם ֲאֶׁשר ִקְּדָׁשנּו ּבְִמְצוֹוָתיו וְִצּוָנּו

ַעל ִמְצוַת ֵערּוב.

ּבְֵדין ֵערּובָא יְֵהא ְׁשֵרא לָנָא לְֵמיפֵא ּולְבַָּׁשלָא ולְַאְטָמנָא ּולְַאְדלָָקא ְׁשָרגָא

ּולְֶמְעּבַד ּכָל ָצְרּכָנָא ִמּיֹוָמא ָטבָא לְַׁשּבְָתא לָנּו ּולְכָל–ַהָּדִרים ּבִָעיר ַהּזֹואת.

12 13

Het verbod om tijdens Pesach cha‑meets in huis te hebben kan ook gevol‑gen hebben voor uw huisdieren. Veel soorten dierenvoeding bevatten name‑lijk granen die men niet in huis mag hebben. Daarnaast wordt er vaak soja, rijst of maïs aan toegevoegd, die uw viervoeter, vogel of vis, in tegenstel‑ling tot uzelf, wel mag eten. Omdat de meeste honden en katten geen liefheb‑bers van matzes zijn, geven we hier een paar algemene tips.

Geef het dier zoveel mogelijk vers voer: vis, hart, pens enzovoorts. Koop het voor Pesach en vries het in kleine dag‑porties in.

U kunt er eventueel wat in bouillon verkruimelde matze doorheen doen.

Blikvoer dat geen granen bevat is even‑eens toegestaan.

Voor vragen omtrent overige diersoor‑ten en hun voeding op Pesach kunt u contact opnemen met de ressortale rabbinaten of het Opperrabbinaat voor Nederland.

Let op: sommige dieren kunnen bij een plotselinge verandering van voeding erg ziek worden. Raadpleeg hiervoor uw dierenarts.

Huisdieren Maaltijden

Bent u om wat voor reden dan ook niet in staat om zelf uw maaltijden tijdens Pesach te ver zor gen, informeert u dan hier:

Den Haag e.o.

Mr l.E. Visserhuis, 070-358 63 63

Mediene

Buiten Amsterdam, Den Haag en rotterdam ko mt het IPOr u graag te hulp. Inlichtingen bij Opperrabbijn Binyomin Jacobs

033-479 92 47, of 020-301 84 95 rabbi.jacobs@ipor.nl

Verkoop Pesach-artikelen

amsterdam:- Hachalavit, Kastelenstraat 114

020-646 10 02- laromme, Kastelenstraat 69

020-644 75 67- Slagerij Marcus, Waalstraat 17

020-662 43 02 (open: zo - wo)- Mouwes Kosjer CentrumKastelenstraat 261

020-661 01 80

Den Haag:laromme, Spaarwaterstraat 200

Nijmegen: Pasternak Kosjere Producten

06-2467 93 54 084-741 96 15

Pesach boeken 5]fonetische haggada Ned./Heb. 12,50haggada met Nederlandse vertaling (Hausdorff) 11,50haggada met Engelse vertaling 12,50machzor (per deel) 20,00per set (2 delen) 40,00Pesach kinderboekje 5,00Sederbereiding kinderboekje 5,50

Afikoman cadeautjes 5]Pesach memory spel 9,50magen david bellenblazen 1,00pesachstickers 2,50vingerpoppetjes tien plagen (per set van 10) 14,50Pesach kwartet 5,95CD Pesach kinderliedjes 12,50Walking matzebal 3,50Pesach brainteasers 2,95Maak je eigen Afikoman zak, kit 7,50Pesach flip kikkers 3,50Pesach tien plagen set 12,50Pesach kwakende kikkers 7,50Pesach foam activiteit set 3,95Jongleer matzeballen (set van 3) 4,95tien plagen maskers (set van 10) 9,50

Van der Boechorststraat 26

1081 BT Amsterdam

tel. 020-301 84 94

e-mail: jadachat@nik.nl

heeft een gevarieerd assortiment Pesach-materialen

en is geopend maandag t/m donderdag van 9.00 - 13.00 uur.

Kijk ook op onze webwinkel www.jadachat.nl

SPECIALE OPENING JAD ACHAT OP ZONDAG 5 APRIL van 13.30 tot 15.30 uur

Voor de sedertafel 5disposables zilver/goud 12 servetten chag sameach 3,50 12 servetten (klein) mozaïek 2,95 8 borden – diverse maten, vanaf 3,50 8 bekertjes – diverse soorten, vanaf 3,50 tafelloper (organza) 12,50handdoekje 4,95handdoekjes, set 12,50kookboek: ACTIEPRIJS!Passover Seders Made Simple – nu voor 9,50matzemandje (textiel) 9,50afikoman- en matzezak vanaf 8,50placemats van papier (rol 20 st.) 4,95seiderschotel melamine 8,50seiderschotel verfbaar 12,50seiderschotel glas 29,50seiderschotel verzilverd 35,00seiderschotel glas op draaiplateau 49,95seiderschotel voor kinderen 5,95

Meer seiderschotels in de winkel

Leden van Joodse Gemeenten ontvangen 7% korting bij bestellingen via www.jadachat.nl

14 15

Alkmaar

Huiskamerbijeenkomst: 18 maart om 20.00 uur o.l.v. rabbijn S.Spiero spiero2@xs4all.nl

Almere

Dinsdagavond 24 maart om 20:30 uur door rabbijn M. Stiefel.

Aanmelden: 036 - 530 35 26, rabbi.stiefel@zonnet.nl

Onderwerp: o.a Birkat Hachama, de beracha van de zon.

Amsterdam

• Joods Cultureel Centrum:

Drie dinsdagavonden van 20.00-22.00 o.l.v. rabbijn Z. Spiero:

17 maart: Joodse wetten m.b.t. de Seider.

24 maart: Begin seider tot aan de maaltijd.

31 maart: Vanaf de maaltijd tot einde van de seider.

aanmelden@nihs.nl020-646 00 46 of 06-523 280 65

• Nieuwe Kerkstraat 149:16 en 30 maart o.l.v. rabbijn S. Katz.

• Gerrit vd Veenstraat 26:maandag 23 maart, 20.30-22.00 uuro.l.v. rabbijn r. Evers.

Amstelveen

Snoge texelstraat 82:dinsdag 17 en dinsdag 24 maart om 20.00 uur o.l.v. Dayan toledano over hilchot Pesach.

Arnhem

Sjoel Arnhem: woensdag 1 april, 20.00 uuro.l.v. Opperrabbijn Jacobs.

Breda

Donderdag 26 maart om 19:00 uur o.l.v. rabbijn M. Stiefel.

Aanmelden via dhr. Phillip Soesan (0164 – 237 702).

Onderwerp: o.a. Birkat Hachama, de beracha van de zon

Seidercursus bij u in de buurt

Enschede

rabbijn Philipson geeft een sedercursus op woensdag 1 april om 20.00. gaarne opgeven bij: rabbi.philipson@ipor.nl of 053-432 34 79.

Groningen

rabbinaatshuis van de NIg groningen: 25 maart om 19.00 uur o.l.v. rabbijn S. Spiero.spiero2@xs4all.nl

Den Haag

Corn. Houtmanstraat29 maart, 19.30 uuro.l.v. rabbijn S. Katzman Onderwerp: o.a. Birkat Hachama, de beracha van de zon.

Haarlem

gebouw van de Joodse gemeente 30 maart, 20.00 uur, o.l.v. rabbijn S. Spiero (spiero2@xs4all.nl)

Rotterdam

Dinsdagavond 24 en 31 maart om 20.30 uur ten huize van rabbijn Jehoeda Vorst.aanmelden: 010-265 55 30

Vragen aan de rabbijn

Na afloop van de hiernaast ge noemde voor drach ten met prak tische Pesach-adviezen is er de mo ge lijk heid tot het stellen van vragen. toch kan het na tuurlijk voorkomen dat u nog vragen heeft. Neemt u dan contact op met een rabbijn in uw regio.

Landelijk: • Opperrabbinaat, rabbijn

E.M. Maarsen: 020-301 84 90• NIK-rabbijn r. Evers 020-676 13 78 / 06-553 752 11

Amsterdam:• rabbinaat: 020-646 00 46• rabbijn E. Wolff privé: 06-472 845 63

Den Haag: • rabbijn S. Katzman:

070-347 02 22, of 070-350 76 21

Rotterdam: • rabbijn r. Evers:

020-676 13 78 / 06-553 752 11

Mediene:• IPOr, Opperrabbijn B. Jacobs:

kantoor: 020-301 84 95 privé: 033-479 92 47

Vergeet vooral niet uw eigen haggada mee te nemen naar de Seidercursus!

1. Wat is beter voor Pesach: hand- of machinegebakken mat zes?

Sommigen prefereren handgebakkenmatzes omdat zij menen dat de ma chines nooit volledig schoon te maken zijn (zodat er kans bestaat dat achtergebleven deeg gaat rijzen); bovendien kan men via de machine minder intentie om de matzes voor de mitswa te bakken overbrengen. Anderen prefereren machine‑matzes omdat de huidige matzebakkerijen de machines volledig schoon kunnen krijgen en de mitswa‑intentie via een druk op de knop gerealiseerd wordt. Iedereen volge zijn eigen minhag. In Nederland is het bij velen gebruikelijk om gedurende de hele Pesach, inclusief de sederavonden, machine‑matzes te gebruiken. Voor de sederavonden koopt men spe‑ciale matzes, zgn. sjemoere‑matzes.

2. Welk gedeelte van de haggada en sederavond zou men al voor nacht* mogen doen in noodgeval – zoals met kleine kinderen of anderen die niet lang kunnen opblijven?

In noodgeval mag men de gedeelten vanaf Ma’asé beRabbi Eliezer, zie de NIK‑Haggada (Hausdorff) pag. 27 onderaan tot en met pag. 55 – met uitzondering van Rabban Gamliëel (pag. 51 midden tot en met einde pag. 53). Ook het

gedeelte van de haggada, dat na de na‑beracha over de wijn tot het einde van de seder gezegd wordt, m.n. Adier Hoe tot en met Chad Gadja (pag. 94 tot en met 100) kan men voor nacht behan‑delen. Alle andere gedeelten mogen pas na nacht worden uitgesproken.

3. Wanneer mag het afikoman voor het laatst worden gegeten?

Het afikoman moet voor middernacht gegeten worden, omdat het afikoman aan het Korban Pesach – het Pesachoffer – herinnert, dat voor middernacht gege‑ten moest worden. Als het niet gelukt is om het afikoman voor middernacht te eten, moet het niettemin gegeten worden. Middernacht is het volgens de halacha om 1.39 uur. Tijdens de na‑seder kan men nog zeer lang door‑vertellen over de uittocht.

4. Bij welke onderdelen van de seder moet ik leu nen en wat moet ik doen als ik dat vergeten ben?

Het is het beste om gedurende de hele sederavond te leunen, als teken van vrijheid. We leunen op een kussen of doek op de linkerhand.

We moeten leunen bij:• het matze eten; • het drinken van de vier bekers wijn• koreech (de sandwich = matze +

maror samen);

De 10 meest gestelde vragen op Pesach

16 17

• karpas (er is een meningsverschil of men hier verplicht is te leunen).

Vergeten te leunen?• De eerste beker wijn moet men niet

opnieuw drinken (omdat men anders opnieuw een beracha zou moeten uitspreken en dit zou lijken alsof er een vijfde beker toe wordt gevoegd aan de verplichte vier).

• Bij karpas moet men niet opnieuw een radijsje of peterselie eten.

• Bij de tweede beker wijn (vlak voor de maaltijd) moet men opnieuw een beker wijn drinken zonder beracha uit te spreken.

• Bij het eten van de matze moet men opnieuw een kezaijiet (een olijfgroot‑te) matze leunend eten.

• Bij koreech (de sandwich) moet men niet opnieuw een combinatie van matze en maror eten.

• Bij afikoman: indien er nog niet ge -bensjt is of nog geen begin gemaakt is met birkat haziemoen moet een ander afikoman gegeten worden als dit niet te moeilijk is. Indien men reeds gebensjt heeft of een begin gemaakt heeft met birkat haziemoen of majiem acharoniem heeft gewassen mag men afikoman niet opnieuw eten.

• De derde beker hoeft men niet op -nieuw te drinken.

• De vierde beker hoeft men niet op -nieuw te drinken.

5. Waarom is het de minhag op sederavond geen geroosterd vlees te eten?

Reden voor dit gebruik is dat men niet per ongeluk zal menen dat men het vlees van het Korban Pesach offer eet. Onder deze minhag valt ook kip‑penvlees of alle andere zaken die geslacht moeten worden om kosjer te zijn. Geroosterde eieren of vissoorten mogen gegeten worden. Volgens de minhag mag men ook vlees dat in een braadpan is klaargemaakt niet eten, behalve in geval van ziekte. Wanneer vlees eerst geroosterd was en daarna gekookt werd, is het toegestaan.

6. Hoeveel wijn moet ik drinken?

Hierover bestaan veel meningsverschil‑len. De Hebreeuwse maat aan wijn die men in ieder van de vier bekers telkens moet drinken, heet een rewi’iet. Een rewi’iet is volgens de lichtste mening 86 cc, volgens de zwaarste mening 150 cc en volgens Rabbi Moshe Feinstein 97,95 cc. Men mag zelf kiezen welke mening men volgt. De beker moet het liefst helemaal leeg‑gedronken worden, maar als dat niet mogelijk is kan men volstaan met het drinken van het grootste gedeelte van de inhoud van de beker.

*dit jaar op de eerste avond: 21.06-21.12 uur; tweede avond: 21.08-21.14 uur.

7. Mag ik ook druivensap of cola drinken uit de vier bekers?

De volgorde van de te preferen dran‑ken is:1. pure wijn;2. wijn vermengd met druivensap;3. wijn vermengd met water;4. druivensap;5. druivensap vermengd met water; 6. rozijnenwijn of chamar medina (drank die je voorzet aan een niet‑dorstige gast: een alcoholische drank, koffie, cola... (dus geen water))

Normaal gesproken neemt men wijn; als men niet tegen wijn kan of niet gewend is zoveel wijn te drinken en daardoor de sederavond niet voor de volle honderd procent mee kan maken, kan men overwegen om nummer 2 te drinken. Als dat ook niet kan, dan kan men nummer 3 nemen, etc.

8. Wat is te prefereren, rode of witte wijn?

Het liefst drinken we rode wijn want dat is van goede kwaliteit en het is een herinnering aan het bloed van de Joodse kinderen, dat in Egypte vergo‑ten werd.

9. Hoe maak ik op sederavond motsie?

Na het handenwassen en de beracha al netielat jadajiem zeggen we de ber‑acha: hamotsie – over alle drie matzes (de sederleider houdt de bovenste hele matze, de middelste gebroken en de onderste hele matze in beide handen vast).

Daarna laat hij de onderste hele matze los en zegt de beracha: al achilat matza – over de bovenste hele en de middel‑ste gebroken matze. Bij het uitspreken van de beracha al achilat matze moet men niet alleen denken aan de matze die nu gegeten wordt maar ook aan de koreech‑matze, de ‘sandwich’ van Hilleel en de afikoman‑matze. Koreech en afi koman vallen namelijk ook onder het gebod om matze te eten.

Pas na de beide berachot breekt men de bovenste twee matzes af en men begint te eten. Men doopt de matzes niet in zout. Men moet bij voorkeur van ieder van beide bovenste matzes een kezajiet (olijfgrootte) eten, liefst tegelijkertijd. Men breekt dus van beide bovenste matzes een kezajiet af en eet die tegelij‑kertijd. Lukt dit niet, dan eet men eerst een kezajiet van de bovenste hele matze en daarna een kezajiet van de middelste gebroken matze.

18 19

De onderste matze die losgelaten werd bij de beracha al achilat matza moet worden gebruikt bij koreech (de ‘sand‑wich’ van Hilleel).

Gezien de beperkte hoeveelheid matze die in onze matzes aanwezig is, is het duidelijk dat alleen de sederleider een kezajiet kan eten van beide matzes, de bovenste en de middelste. De verplich‑ting om van beide matzes een kezajiet te eten is dus tot hem beperkt. De overige deelnemers aan de seder hoeven alleen maar één kezajiet te eten en die kezajiet kan samengesteld zijn uit stukjes van meer dan één matze.

10. Ik krijg maagklachten van matzes. Moet ik de hele week matzes eten of hoeft het alleen maar gedurende de beide sederavonden?

Men moet matzes eten gedurende de sederavonden. Voor zieken en men‑sen met maagklachten gelden lichtere maatstaven. Overleg dit met uw rabbi‑naat. Op sjabbat en jomtov moet men bij de verplichte maaltijden altijd mot‑sie maken over twee matzes en daarvan een behoorlijk stuk eten. Voor de overige maaltijden hoeft men geen matzes te eten, alhoewel de Gaon van Wilna dit wel aanbeval.

MISJNA SEDER MO’EEDO.a. met het onderdeel Pesachiem, over Pesach in de tijd van de Misjna en de oorsprong van de huidige Pesachtradities en gebruiken. Seder Mo’eed is het tweede deel van de Misjna, de Mondelinge Leer die met de woorden van de tora – de Schriftelijke Leer – een onverbrekelijke band vormt.

De uitgave met vertaling en com mentaar van de hand van Maggied S. Hammelburg handelt over zaken die relatief dicht bij het dagelijks leven staan: sjabbat en jomtov. Hierdoor kent dit deel van de Misjna een grotere toegankelijkheid voor het grote publiek dan de overige delen.

Prijs 6 40, excl. portokosten te bestellen via: boeken@nik.nl of 020301 8486.

tevens verkrijgbaar bij Jad achat, www.jadachat.nl

Het op de laatste binnenpagina van de ze brochure gedrukte formulier voor het verkopen van cha meets dient volledig ingevuld door het (opper) rabbinaat te zijn ontvangen.Op een veelverbreid misverstand wil‑len wij hier wij zen. Men meent vaak dat het rechtstreeks aan een niet‑Jood verkopen van cha meets of het verkopen van chameets via een volmacht aan

het rab bi naat, een echte mitswa is die behoort bij de voorbereidingen van Pesach.De verkoop van chameets op de manier zoals men dit in het algemeen doet, is toegestaan als men zijn chameets niet wil vernietigen. Opgemerkt wordt dat het een mitswa is alle chameets in Joods bezit, ongeacht waar zich dit bevindt, te verwijderen vóór Pesach.

Verkopen van chameets

Amsterdam

Opperrabbinaat voor Nederland tot dinsdag 7 april, 16.00 uurVan der Boechorststraat 26,1081 Bt Amsterdam

020-301 84 90

rabbinaat Joodse gemeentetot dinsdag 7 april, 16.00 uur Van der Boechorststraat 26,1081 Bt Amsterdam

020-646 00 46 Portugees Israëlietische gemeentetot dinsdag 7 april, 14.00 uurMr. Visserplein 31011 rD Amsterdam

020-624 53 51 020-625 46 80

p.i.g.@esnoga.nl (volmacht inscannen)Betaling voor terugkoop storten op rek. 69.73.22.777 t.n.v. PIg Amsterdam

Den Haag

Joodse gemeentetot dinsdag 7 april, 12.00 uurCornelis Houtmanstraat 112593 rD Den Haag

070-347 02 22

Rotterdam

Joodse gemeentetot donderdag 2 aprilA.B.N. Davidsplein 43039 KA rotterdam

Mediene

Interprovinciaal Opperrabbinaat tot dinsdag 7 april, 13.00 uurVan der Boechorststraat 26

020-301 84 95 033-479 92 48

(Opperrabbijn B. Jacobs)

20 21

Kinderpagina

Voor meer leuke puzzels: kijk op www.jeled.net

Zoek deze Pesach-woorden in de puzzel:

beentje kaars matzes radijsjecharoset kidoesj matzebal sederschotelei lente mierik veerhagada leunen nijl vierhaleel lied pesach wijnjomtov manisjtanna peterselie zoutwater

Schrijf de letters die over blijven in de vakjes:

Van de letters kun je een woord maken dat met matzes te maken heeft. Welk?

O A N N A T J S I N A M

L I E D V O T M O J D A

P L E U N E N A F R A T

E A J P E S A C H E G Z

T E S O R A H C K T A E

E M J B N L E E L A H B

R I I E I M N J I W R A

S E D E R S C H O T E L

E R A N L E N T E U I I

L I R T S R A A K O V E

I K L J I N M A T Z E S

E V E E R K I D O E S J

Artikelen die voor gebruik op Pesach verboden zijn

artikelen die op Pesach niet in ons bezit mogen zijn:

Alcoholhoudende dranken zonder Pe sach zegel, be schuit, bier, biscuits, bouillonblokjes, brood, corn flakes, crackers, custardpudding en vla poeder, drop, essences, gebak, gort, gries, havermout, koekjes, macaroni, matzes zonder Pesachzegel, medi cijnen*, meel (paneer‑, zelfrijzend en andere soorten meel), ontbijtkoek, vermicelli en alle ove rige producten die één of meer van de vijf graan soorten bevatten (tarwe, rogge, gerst, haver en spelt).

artikelen die opgeborgen mogen worden:

Balletjes of zuurtjes, bessensap, boter, citroen‑ en tomatensap, chocolade in alle vormen, gember, honing, jam, kokosmeel, maïzena, mayonaise, mos‑terd, peulvruchten, pindakaas, rijst, rijst vlokken, kindermeel (voorzover het een rijstproduct is), siropen, specerijen, poeder‑ en vanillesuiker, tand pasta, zuur, eau de cologne en parfums.

*zie ‘geneesmiddelen’ – pag. 23

Artikelen die op Pesach te gebruiken zijn

a. Onder Rabbinaal toezicht bereide artikelen

B. artikelen bereid onder toezicht van het Opper rabbinaat voor Nederland:

matzes, matzemeel, kaas, haring, ge ‑rookte zalm, advocaat en likeur. Deze producten dienen voorzien te zijn van het Pesachzegel.

c. artikelen die geoorloofd zijn voor gebruik op Pesach, zonder speciaal voor Pesach te zijn ver vaardigd:

‑ synthetische afwasmiddelen zoals Dreft, Dubro, Lux en Sun

‑ schoonmaakmiddelen zoals Cif, Vim ‑ toiletzeep (niet voor vaatwerk) ‑ poetsmiddelen: Haggerty en Silvo‑ bruine suiker, basterd‑ en kristalsuiker‑ cacaopoeder ‑ koffie en thee zonder toevoegingen

(Douwe Eg berts en Van Nelle), oploskoffie (Douwe Egberts)

‑ fruit (vers) ‑ groenten (vers, geen peulvruchten,

sperziebo nen of snijbonen)‑ Spa Rood, Blauw, Groen‑ vis (uitsluitend vers)‑ zoetstof Natrena (vloeibaar en in

poedervorm)‑ zout‑ zonnebloemolie (Reddy)‑ ongepelde amandelen‑ ongepelde hazelnoten

D. Babyvoeding

De volgende producten mogen wel‑iswaar door baby’s genuttigd worden, doch niet in aanraking komen met het Pesach vaatwerk. Pannen, borden etc. die nen apart gehouden te worden en apart te worden afgewassen.

‑ Nutricia: alle melkproducten‑ Nutricia Olvarit: groenten en fruit

met in de serie 4m: 00, 01, 02, 11, 12, 50, 51, 52, 71, 72 en verder de nummers 183, 184, 186, 361, 362, 671, 675, 676, 677, 678, 679, 2630, 2631, 2632, 2633, 2660, 2662, 2664, 2665, 2667, 2689

‑ Frisolac‑Antivorm‑ Glutenex (Liga)‑ Rijstebloem (Molenaars)‑ Roosvicee (Recter)‑ Karvan Cevitam: alle smaken

(Zwaardemaker)‑ Similac‑Isomil‑ Enfamil‑ Enfamil Prosobee‑ Nutramigen 1 en 2

E. OUhechsjer

Jaarlijks wordt op de website www.oukosher.org een lijst gepubliceerd van het OU‑hechsjer (een O met een U erin) dragende producten die het hele jaar kosjer voor Pesach zijn, zonder dat ze de P van Pesach in het hechsjer heb‑ben staan.

London Beth Din Hechsjer:www.kosher.org.uk

Let op 1:

Alle artikelen die voor het gebruik op Pesach geoor loofd zijn zonder onder rabbinaal toezicht Kasjeer‑le‑Pesach te zijn bereid, dient men vóór Pesach te kopen.

Let op 2:

Er zijn meerdere artikelen uit Israël, Frankrijk en andere landen verkrijgbaar met een zegel of opdruk ORT Kasjer le Pesach, die volgens de Asj ke nazische traditie des ondanks ongeoorloofd zijn omdat zij kitniot (peul vruchten) bevat‑ten. Lees goed op de ver pak king en bij twijfel raadplege men zijn rabbi naat.

Inlichtingen

Inlichtingen over artikelen waarover twijfel be staat kan men – mits tij‑dig aangevraagd – ver krijgen bij het Opperrabbinaat voor Nederland, Van der Boechorststraat 26 te Amsterdam, kosjer@nik.nl, tele foon 020‑301 84 90, fax 020‑301 84 91 of bij de ressortale rabbinaten.

Geneesmiddelen

Over het gebruik van geneesmidde len op Pesach raad plege men het Op per‑rabbinaat voor Ne der land of het res‑sortale rabbinaat. Adressen en tele ‑foon nummers vindt u op pagina 15. Verander geen enkel medicijn zonder eerst uw arts te raad plegen.

22 23

24 25

Eens in de 28 jaar staat de zon op precies dezelfde positie als op het moment dat zij aan het begin van de vierde dag van de Schepping werd gecreëerd. Dit valt daarom altijd op een dinsdagavond om 18 uur, bij het begin van de Joodse vierde dag (woensdag).

In de Talmoed staat, dat iedereen die de zon “in haar wending” ziet: “Baroech ose ma’ase bereesjiet ‑ Gezegend is Hij Die de Schepping heeft gemaakt” zegt, en dat dit eens in de 28 jaar voorkomt (B.T. Berachot 59b). De eerste maand van de Hebreeuwse kalender – Niesan – valt aan het begin van de lente equi‑nox. God bevestigde de zon aan het firmament tijdens de lente equinox (het moment waarop de duur van de dag en nacht aan elkaar gelijk zijn) aan het begin van de vierde schep‑pingsdag. Dit jaar valt deze “wending” op woensdag 8 april (14 Niesan – erev Pesach), de ochtend voor de eerste Seideravond.

Niesan of Tisjri?Waarom wordt deze beracha over de schepping van de zon in Niesan gezegd, terwijl we in Tisjri het Joods nieuwjaar Rosj Hasjana vieren als begin van de Schepping? Dit heeft te maken met een meningsverschil in de Talmoed over de vraag of er geteld wordt vanaf het moment dat de wereld feitelijk werd geschapen (Niesan) of vanaf het

Birkat hachamaDe zegenspreuk over de zon

moment dat Hasjeem het concept van de Schepping had “bedacht” (Tisjri).

ComplexOnze kalender wordt berekend volgens de methode van Mar Sjemoe’eel (3e eeuw), die een jaar rekent als 365.25 dagen, wat uitkomt op 52 weken en 1.25 dag. Daarom verschuift de equi‑nox ieder jaar 1.25 dag en duurt het 28 jaar voordat de zon weer op dins‑dag om 18 uur op diezelfde plaats staat.

Omdat de berekening van Mar Sjemoe’eel alleen gebruikt wordt voor Birkat hachama en het gebed voor dauw en regen (Tal oeMatar), en voor de rest van de kalender de berekening van Rav Adda bar Ahava wordt gebruikt waarbij een jaar slechts 365.24682 dagen duurt, valt Birkat hachama niet altijd op dezelfde Joodse datum.

AankondigingOp de dinsdagavond dat de zon op haar oorspronkelijke plaats staat, wordt in sjoel aangekondigd dat de volgende ochtend Birkat hachama gezegd zal worden. In sommige sjoels wordt om 6.35 uur het ochtendgebed uitgesproken en om 6.58 u. gezamen‑lijk birkat hachama. In anders sjoels wordt de birkat hachama na het regu‑liere ochtendgebed gezegd. Men zegt de beracha staand, en bij voorkeur in aanwezigheid van een minjan.

Er is een meningsverschil over het laatste tijdstip dat deze beracha gezegd kan worden. Sommigen zeggen tot het einde van het derde uur, ande‑ren menen dat de beracha tot chatsot (midden op de dag, dwz. 13.42 u.) gezegd kan worden. Na de middag zegt men geen Godsnamen meer in de beracha.

Dreigende verdwijningWanneer de zon achter de wolken dreigt te verdwijnen mag de beracha direct gezegd worden, ook vóór het ochtendgebed en zelfs zonder minjan. Als de zon zelf niet zichtbaar is maar de contouren van de zon wel herken‑baar zijn vanachter de wolken zegt men de beracha met de Godsnamen. Wanneer de zon totaal onzichtbaar is, staan sommige autoriteiten niettemin toe om de beracha te zeggen omdat zij

stellen dat de beracha wordt gezegd over het fenomeen en niet over het zien van de zon. De autoriteiten die het niet toestaan om Birkat hachama te zeggen als de zon niet zichtbaar is, stellen dat alleen als de zon zichtbaar is achter de wolken, de beracha volle‑dig gezegd mag worden. Is dit niet het geval, dan wacht men tot het bijna chatsot (midden op de dag) is of tot men zeker weet dat de bewolking zal aanhouden tot chatsot. Dan zegt men de beracha zonder de Godsnamen. In de praktijk volgt men de mening, die stelt, dat alleen wanneer de con‑touren van de zon herkenbaar zijn vanachter de wolken er een beracha met Godsnamen gezegd mag worden. Deze mitswa geldt voor zowel man‑nen als voor vrouwen.

Rabbijn mr. drs. R. Evers

Slagerij Marcus o.r.t.

Ook dit jaar besteden wij weer de meeste zorg aan uw

p e s a c h b e s t e l l i n g

ONZE WINKEL IN DE WAALSTRAAT 17 IS VOOR PESACH GEOPEND OP:

ZONDAG 5 APRIL VAN 10.00 TOT 14.00 UURMAANDAG 6 EN DINSDAG 7 APRIL VAN 8.30 TOT 17.00 UUR

WOENSDAG 8 APRIL VAN 8.30 TOT 13.00 UUR

Let op onze vaste lage prijs:

bRaaDKip per kilo [9 5.98vraag naar onze nog lagere prijs bij afname van 10 kippen

Onze extra Pesach-aanbiedingen:

laMsKOtelettenof

RUnDeRsUKaDelappenper kilo [9 16.98

en natuurlijk uw adres voor de beste matzes voor een beste prijs

Bij iedere Pesach-bestelling gratis een heerlijke attentie! Voorkom teleurstelling en bestel op tijd: tel. 020-671 98 81

Deze aanbieding is geldig van 23 maart t/m 16 april 2009

26 27

TOV TAAM GRANOTbrengt de goede smaak bij u thuis

DE BESTE KOSJERE PRODUKTEN IN TWEE STAPPEN BIJ U VANDAAN

Officiële importeur in Nederland van Osem, Telma, Elite, Achva, etc.

C1000 SLOT &TOV TAAM GRANOT

WENSEN UPESACH KASJER & SAMEACH

Adres: Aartseveen 88 · 3755 VE EemnesTel: 035‑5389228 · Fax: 035‑5380669

Mob: 06‑14375569 · e‑mail: granot@xs4all.nl

Directie en personeel van

Slagerij Marcus wensen u

een kosjere Pesach

Pesach, de seder... ze vormen ons geestelijk erfgoed.

Ooit er aan gedacht wat u zou willen dat er met uw stoffelijk erfgoed zou kunnen gebeuren? Over 120 jaar...

Het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap geeft, jaar in jaar uit, deze publicatie uit en doet nog veel meer. Op het gebied van onderwijs,

jeugd- en jongerenwerk, boekpublicaties, het beheer van oude begraafplaatsen en de behartigng van joodse belangen.

Misschien wilt u er ook aan bijdragen? Over 120 jaar?

Overweeg dan te legateren aan het NIK, door de Belastingdienst aangemerkt als een Algemeen Nut Beogende Instelling.

Meer informatie bij NIK-secretaris ruben Vis, info@nik.nl, tel. 020-301 84 84; Postbus 7967, 1008 AD Amsterdam.

28 29

H’BaronH’BaronLunch en Diner Lunch en Diner

Restaurant H’ Baron T: 020-6424555Kastelentstraat 110 M: 06 - 27440838 1082 EJ Amsterdam W: www.h-baron.nl

Open vanaf 12:00 tot 22:00h

Waar: In restaurant H’ Baron

Wat: Speciaal kosher sushi menu

Wanneer: Elke donderdag na pessach

Reserveren: Voor woensdag avond (verplicht)

O.R.T.

Wij wensen u een �jne pesach toe en hopen u hierna (weer) te mogen verwelkomen.

H’BaronH’BaronLunch en Diner Lunch en Diner

Restaurant H’ Baron T: 020-6424555Kastelentstraat 110 M: 06 - 27440838 1082 EJ Amsterdam W: www.h-baron.nl

Open vanaf 12:00 tot 22:00h

Waar: In restaurant H’ Baron

Wat: Speciaal kosher sushi menu

Wanneer: Elke donderdag na pessach

Reserveren: Voor woensdag avond (verplicht)

O.R.T.

Wij wensen u een �jne pesach toe en hopen u hierna (weer) te mogen verwelkomen.

H’BaronH’BaronLunch en Diner Lunch en Diner

Restaurant H’ Baron T: 020-6424555Kastelentstraat 110 M: 06 - 27440838 1082 EJ Amsterdam W: www.h-baron.nl

Open vanaf 12:00 tot 22:00h

Waar: In restaurant H’ Baron

Wat: Speciaal kosher sushi menu

Wanneer: Elke donderdag na pessach

Reserveren: Voor woensdag avond (verplicht)

O.R.T.

Wij wensen u een �jne pesach toe en hopen u hierna (weer) te mogen verwelkomen.

Volmacht voor het verkopen van Chameets

Hierdoor bevestig ik, dat ik, ondergetekende, aan het (opper‑)rabbinaat te volmacht verleen om in mijn plaats te handelen en namens mij al het chameets (w.o. zuiver chameets, twijfelachtig chameets en alle soorten chameets‑mengsel) dat – mij bekend of onbekend – in mijn bezit is te verkopen overeenkomstig de voorschriften van de Tora en Rabbijnse wetten en zoals gespe cificeerd in het uitvoerige autorisatiecontract, dat een deel vormt van deze volmacht, geldig voor ieder opdrachtgever. Tevens geef ik aan het (opper‑) rabbinaat te volmacht te verhuren alle mij toebehorende ruimte(n) waar dit chameets gevonden zou kunnen worden.

Het (opper‑)rabbinaat te heeft het volle recht te verkopen en te verhuren door trans acties, zoals hij geschikt en juist oordeelt en voor de tijd, die hij noodzakelijk acht in overeenstemming met alle gedetailleerde voorwaarden, als voorkomende in bovengenoemd uitvoerig autorisatiecontract. De door mij gegeven volmacht is in overeenstemming met alle regels van de Tora en de Rabbijnse wet ten.

1. Adres(sen) van de plaats(en) waar chameets zich bevindt:

2. De geschatte waarde van chameets:(Het is beter om de waarde van de chameets lager te schatten)

3. Mijn adres is:(Indien hetzelfde als boven, schrijf “zie boven”)

4. Naam: 5. Handtekening: 6. Datum:(in hoofdletters)

Bij voorkeur het type chameets vermelden. (bv. brood, pasta, whisky etc.), waar het chameets zich precies bevindt (bv. kelder etc.) en waar evt. de sleutels zijn.

Voor administratiekosten wordt 2 3,- in rekening gebracht. Betaling volgens instructie van het rabbinaat waar dit formulier wordt ingeleverd.Uiterlijk in te leveren: zie pag. 20.

Mouwes Kosjer CentrumKastelenstraat 2611082 EG Amsterdamtel. 020-661 01 80fax 020-641 83 45info@mouwes.nl

30

Ook dit jaar weer volop Pesach-artikelen!

VOOR PESACH HEEFT JAD ACHAT tal van leuke artikelen zoals:

Speciaal voor Pesach zijn wij zondag 5 april a.s. open van 13.30 tot 15.30 uur

Van der Boechorststraat 26,Amsterdam-Buitenveldert.Tel. 020-301 84 94e-mail: jadachat@nik.nlopen: ma – do 9.00 – 13.00 uur

www.jadachat.nl

V Htal van leuke ar