Pesten, een probleem van iedereen

2

1. Inleiding

Pesten is een veel voorkomend fenomeen, waar we in onze hele

maatschappij mee geconfronteerd worden. Hoewel veel

kinderen het slachtoffer zijn van pesten en pesten onnoemelijk

veel pijn en verdriet kan veroorzaken, rust er nog steeds een

taboe over dit thema. We hopen dit taboe te doorbreken en

ouders en andere opvoeders te helpen om het onderwerp met

hun kinderen, de school en andere ouders bespreekbaar te

maken.

3

2. Vooroordelen over pesten

Net zoals er nog steeds een taboe rond pesten hangt, heersen

er nog steeds een aantal hardnekkige vooroordelen rond pesten.

Deze ideeën kunnen leiden tot een aantal negatieve gevolgen.

Het niet helpen van het gepeste kind, het ‘normaal’ vinden van

het pesten,… zijn een aantal voorbeelden hiervan. Hierom

wensen we even stil te staan bij deze gedachten en er iets

dieper op in te gaan.

‘Pesterijen zijn onvermijdelijk. Ze hebben altijd bestaan en zullen

blijven bestaan. Ze horen nu eenmaal bij het leven.’

Agressie en geweld zijn minstens zo oud als de mensheid. Dit is

echter geen reden om je er zomaar bij neer te leggen. Als een

persoon voortdurend gepest wordt door anderen mag men dit

niet dulden. Gebeurt dit wel, dan ontneemt men het slachtoffer

het recht om in vrijheid te leven. Pesten vormt m.a.w. een

inbreuk op een basisrecht van elke mens.

‘Van pesterijen word je hard.’

Niets is minder waar dan deze uitspraak. Gepeste kinderen

worden, als het gepest niet tijdig ophoudt, voor hun leven

4

getekend door die pesterijen. Wat opvalt is hun diep geankerd

wantrouwen in anderen en in zichzelf. Er kunnen tal van

psychologische problemen zoals angstaanvallen, migraine,

bedwateren,… ontstaan als gevolg van pesterijen. Een

minderheid van de slachtoffers reageert op een

tegenovergestelde manier. Ze gaan driftig te keer, pesten soms

andere kinderen in de hoop de aandacht van zichzelf te kunnen

afleiden. Kinderen die het slachtoffer zijn van pesterijen worden

daar dus niet hard van, het brengt juist heel wat negatieve

gevolgen met zich mee.

‘Alle kinderen met ros haar en een bril worden gepest!’

Het is een feit dat uiterlijke kenmerken of aparte gedragingen

een interessante aanleiding/reden zijn om iemand op de proef te

stellen of te testen. Als men je plaagt, en je reageert op de (in

de ogen van de pesters) ‘verkeerde’ manier (door bv. te huilen

of te staan roepen), dan weten de pestkoppen dat ze iemand

voor zich hebben die hen het nodige ‘pestplezier’ kan

verschaffen. Voor hen is dit reden genoeg om het nog eens te

proberen. Uiterlijke kenmerken op zich vormen dus niet de echte

reden waarom iemand gepest wordt; ze zijn eerder de

aanleiding.

5

‘Kinderen die gepest worden, hebben dit zelf gezocht.’

Net zoals bij de vorige misvattingen schuift men bij dit

vooroordeel de schuld in de schoenen van het slachtoffer. Heel

wat kinderen die gepest worden zijn er op de duur ook van

overtuigd dat deze uitspraak klopt. Hierdoor zullen ze nog

makkelijker de speelbal worden in handen van de pester(s).

De basis voor deze foutieve veronderstelling ligt waarschijnlijk

bij het feit dat bepaalde kinderen zoveel signalen van

onzekerheid uitzenden dat ze makkelijk herkend worden als

mogelijk slachtoffer.

Gepeste kinderen weten niet dat ze ‘uitlokkend gedrag’

vertonen. Ze beseffen niet dat ze ondanks hun pogingen om

onopgemerkt te blijven, toch blijven opvallen. Of dat net hun

agressieve gedrag hen eigenlijk geen voordeel oplevert.

Kinderen die, om de één of andere reden uit de toon vallen,

lopen immers een veel groter risico om gepest te worden.

Om dit soort pesterijen te begrijpen, moet je op zoek gaan naar

de eisen die de groep stelt. Wat niet betekent dat we ons

automatisch bij die eisen moeten neerleggen!

6

3. Wat is pesten?

Pesten is het langdurig en herhaaldelijk stellen van negatieve

handelingen ten aanzien van een persoon. Het is hun opzet om

via het pesten het slachtoffer schade te berokkenen, te

benadelen of lastig te vallen.

Er zijn een aantal algemene kenmerken van pestgedrag:

- Bij pesten is er sprake van een machtsverschil tussen de

pester(s) en de gepeste. Dit verschil kan zich uiten op

verschillende manieren:

1. ongelijkheid in aantal: soms trekt een pestkop een

hele groep met zich mee waardoor het voor de gepeste

steeds moeilijker wordt om te reageren op de pesterijen.

2. fysiek verschil: de pester is groter en sterker dan het

slachtoffer.

3. emotionele of psychologische ongelijkheid: een

pestkop straalt een sterkere mentale kracht uit en

overtreft daardoor het slachtoffer dat hierdoor

overweldigd wordt.

- Pesten kan op verschillende manieren gebeuren: opvallend

of geniepig, door één of meerdere personen.

7

- Pesten gebeurt vaak in de klas, maar kan zeker ook elders, zoals

in de voetbalclub of op straat, onderweg naar huis,… gebeuren.

Op school situeert pestgedrag zich meestal op de speelplaats, in

de gangen of in de toiletten. Met andere woorden, plaatsen

waar weinig toezicht is van volwassenen. Vaak gaat het om

situaties waarin er een gebrek aan/geen structuur is.

Bijvoorbeeld wanneer kinderen van de speelplaats naar de klas

lopen. Hoewel hier meestal wel toezicht is, is de kans groter dat

er in de gang zal gepest worden dan in de klas. In de klas is het

namelijk een heel gestructureerde situatie waar iedereen zijn

eigen plaats heeft, iedereen goed weet wat hij/zij moet doen.

Mogelijke pestvormen

Er bestaan verschillende vormen van pesten. Hieronder geven

we een aantal voorbeelden.

- lichamelijke agressie: slaan, schoppen, bijten, aan de haren of

kleren trekken, omver gooien, vechten, …

- verbale agressie: roddelen, leugens verspreiden, uitschelden,

uitlachen, afpersen, …

- materiële agressie: boekentas uitkieperen, bril kapot maken,

boterhamdoos stelen, …

8

- uitsluiting en sociale isolatie: niet laten meespelen, er niet mee

praten, negeren, …

Het is mogelijk dat de handelingen op zich eerder banaal zijn,

maar de onophoudelijkheid van de pesterijen maakt het heel

moeilijk voor het slachtoffer.

Het verschil met plagen

Bij plagen zijn er wel incidenten maar verloopt alles in een

gelijke machtsverhouding. Er is geen winnaar of verliezer. Het

slachtoffer kan zichzelf verdedigen. Achteraf is dit ook snel

vergeten.

Plagen is normaal gedrag. Het is eigenlijk goed voor de

ontwikkeling van een kind. Kinderen worden op die manier

sociaal vaardiger en emotioneel sterker. Kinderen plagen elkaar

met de bedoeling de aandacht van de andere te verkrijgen.

Plagen is een mogelijke manier om met elkaar in interactie te

treden. Denk maar aan het gezegde: ‘plagen is om liefde

vragen.’

(Aan het einde van deze brochure vindt u nog eens een

overzichtstabel ‘Pesten of plagen: waar zit het verschil?’)

9

4. Signalen herkennen

Bij de gepeste

Wanneer je kind op school gepest wordt, is het mogelijk dat je

kind weerstand biedt om naar school te gaan. Hij/zij kan bang

lijken. Zo kan het zijn dat je kind op zondagavond plotseling

buikpijn krijgt in de hoop de volgende dag niet naar school te

moeten. Wanneer je kind zich vaker terugtrekt, is dit misschien

ook een symptoom van pesten.

Dingen die kapot gemaakt zijn of kleren die gescheurd zijn

kunnen ook een signaal zijn, net als bijvoorbeeld een

uitgehongerd kind wanneer het thuiskomt. Dit laatste kan zijn

doordat het lunchpakket afgenomen wordt en het kind daardoor

niet kon eten tijdens de middagpauze. Schoolprestaties die

afnemen, schaafwonden of gedrag vertonen dat je kind eerder

al afleerde (zoals duimzuigen of bedwateren) zijn ook mogelijke

tekenen.

‘Jonas komt steeds opgewekt en vrolijk terug van school. Hij

vertelt dan altijd honderduit wat hij die dag allemaal gedaan en

geleerd heeft. Sinds enkele weken is Jonas heel stil als hij

terugkomt van school en is hij lichtgeraakt. Mama maakt zich

10

zorgen en probeert een aantal keer met Jonas te praten. Na een

paar gesprekjes vertelt hij dat er twee kinderen in zijn klas hem

steeds pesten. Ze roepen lelijke dingen naar hem en vertellen

verhalen over hem aan iedereen. Hierdoor wil er niemand uit de

klas nog met hem spelen of naast hem zitten.’

Wanneer je één of meerdere signalen opmerkt bij je kind, kan

het zijn dat je kind gepest wordt maar er kunnen ook andere

redenen zijn. Ga dus niet onmiddellijk denken aan pesten, maar

houd het wel in je achterhoofd. Wanneer je denkt aan pesten,

kan je dit bespreken met je kind. Het is mogelijk dat je kind dit

in eerste instantie ontkent (om zichzelf te beschermen).

Je kan starten met een aantal meer algemene vragen, die je

anders ook aan je kind zou stellen. De mama van Jonas kon

vragen: ‘Hoe was het op school? Speel je nog vaak met Karen?

Zit je nog steeds naast Jary in de klas? Wat doe je zoals tijdens

de speeltijd,…?’

Mogelijke gevolgen van gepest worden…

Het is belangrijk in te zien dat gepest worden niemand

ongemoeid laat. Er zijn wel een aantal factoren die de mate

11

waarin en welke soort gevolgen iemand ervaart, kunnen

beïnvloeden. De verschillen die we opmerken hangen samen

met de aard, de duur en de hevigheid van de pesterijen. Ook de

manier waarop de omgeving reageert en de persoonlijkheid van

de betrokkene spelen een rol.

Hieronder zullen we enkele mogelijke gevolgen van pesten

beschrijven. Let wel, dit zijn gevolgen van langdurig en

herhaaldelijk slachtoffer zijn van pesterijen. Wanneer kinderen

één keer gepest worden of heel sterk in hun schoenen staan, zal

dit waarschijnlijk geen gevolgen met zich meebrengen.

Eén van de meest voorkomende gevolgen is het

minderwaardigheidsgevoel die deze personen ervaren. Ze

schatten zichzelf en hun mogelijkheden bijzonder laag in en

gedragen zich onzeker. Het is naar hun gevoel ‘normaal’ dat ze

gepest worden, ze hebben het zelf gezocht.

Een ander kenmerk van slachtoffers is dat ze amper voor

zichzelf durven opkomen. Doorheen de tijd hebben ze geleerd

om iedereen rondom hen te wantrouwen. Dit kan ertoe leiden

dat ze uiteindelijk helemaal alleen komen te staan.

Nog een aantal mogelijke gevolgen zijn: stemmingswisselingen,

depressie, nachtmerries, slapeloosheid, gedragsproblemen,

geestelijke, fysieke en emotionele problemen.

12

Wanneer het pesten langdurig blijft aanhouden en kinderen echt

alleen komen te staan, kunnen volgende problemen optreden.

Slachtoffers kunnen last krijgen van vreemde en moeilijk te

beheersen fobieën: pleinvrees, claustrofobie,... Naast deze

fobieën steken ook een aantal angsten vaak de kop op. Er is

angst voor eenzaamheid, angst om te praten en angst voor

nieuwe ontmoetingen, angst om steeds opnieuw gepest te

worden,… . Op school is faalangst een veel voorkomend gevolg

van gepest worden. Kinderen die langdurig gepest werden, zijn

vaak niet meer in staat om pesterijen te relativeren of op

afstand te houden. Deze kinderen komen niet meer toe aan

ontspanning. Grapjes, plagerijen of goedbedoelde kritiek worden

steeds verkeerd ingeschat.

Bij de pestkop

Het is heel moeilijk om te zien wie er pest. De pestkoppen

stoppen vaak met het vervelende gedrag wanneer er

volwassenen in de buurt zijn. Daardoor kan het een lange tijd

duren vooraleer het pesten opgemerkt wordt. Vaak weten de

klasgenoten het maar al te goed maar durven ze niets zeggen

uit schrik zelf gepest te worden of omdat ze anders als

13

verklikker zouden uitgescholden worden. Daarom zwijgen ze

maar of doen ze mee met de pester.

Signalen zal je als volwassene bijna niet opmerken, maar

mogelijke kenmerken van een pestkop zijn agressief gedrag, de

behoefte om anderen te domineren, impulsiviteit en weinig

inlevingsvermogen en empathie.

Mogelijke oorzaken van pestgedrag …

Vaak ervaren pesters zelf problemen en is het pesten een

manier om met hun eigen gevoelens om te gaan. Mensen die

pesten doen dit meestal om zich ‘groot en machtig’ te voelen,

vaak omdat ze zich vanbinnen ‘klein en machteloos’ voelen. Men

zou kunnen stellen dat er bij de meeste pesters dus een

onderliggende oorzaak is van hun pestgedrag. Let op, hiermee

willen we niet zeggen dat we het gedrag van de pestkop

goedkeuren! We denken wel dat, wanneer we deze oorzaak

kennen en met de persoon in kwestie hier rond werken, de kans

groter is dat dit langduriger resultaten oplevert en het pesten

eventueel zal stoppen.

Uit onderzoek blijkt dat er een aantal oorzaken zijn die maken

dat een kind een grotere kans heeft om pester te worden.

14

Weinig echte aandacht krijgen van je omgeving: Vaak komen

deze kinderen op materieel vlak niets tekort, maar op

emotioneel vlak wel. Sommige kinderen zetten de frustratie die

dit teweegbrengt om in agressie en uiten dit middels

(verbaal/fysiek) geweld naar anderen toe. Het is mogelijk dat je

als ouder niet altijd tijd hebt om met je kind bezig te zijn, en dus

ook niet om je kind terecht te wijzen of te corrigeren wanneer

het zich bijvoorbeeld agressief gedraagt. Soms zien/weten

ouders niet dat hun kind zich (op school) agressief gedraagt.

Wanneer deze correctie van gedrag er niet is, is de kans groter

dat kinderen dit gedrag blijven stellen.

Het voorbeeldgedrag van volwassenen is een andere mogelijke

oorzaak. Kinderen leren enorm veel door het observeren van

gedragingen van anderen en het imiteren van deze

gedragingen. Wanneer je als ouder bijvoorbeeld fysiek geweld

gebruikt om je kind te straffen, leert het kind : ‘iemand doet iets

stouts, dat wil zeggen dat je die persoon moet slaan,

schoppen,… .’ Wanneer een klasgenoot dan iets ‘stouts’ zal doen

ten opzichte van het kind, zal het geweld gebruiken. Maar niet

alleen ouders hebben deze voorbeeldfunctie! Ook leerkrachten,

sporttrainers, leiders uit de jeugdbeweging, helden op de

televisie, … hebben een voorbeeldfunctie. De manier waarop zij

15

zich gedragen, conflicten oplossen, over bepaalde mensen of

groepen denken, … zal voor een stuk bepalen hoe een kind zich

gedraagt in bepaalde situaties of tegenover bepaalde mensen.

Hoe belangrijker een persoon voor een kind is, hoe groter de

kans dat die zijn/haar gedrag en meningen zal overnemen.

Voorbeeld: Je hoort thuis steeds dat mensen met een andere

huidskleur minderwaardig zijn. Dit kan ertoe leiden dat kinderen

zelf ook zo beginnen te denken en bijvoorbeeld het

Marokkaanse meisje in hun klas beginnen te pesten. Als je

steeds hoort hoe belangrijk het is om sterk te zijn, en als je

hoort vertellen wat een plezier je vader er in heeft om die ‘stille

van op het werk’ te ‘plagen’, ga je dit misschien sneller zelf gaan

doen.

Ook de invloed van televisie en computerspelletjes wordt wel

eens aangehaald als een mogelijke oorzaak van pestgedrag.

Hierbij is het belangrijk dat kinderen een onderscheid leren

maken tussen een spelletje en de realiteit. Dat ze zich bewust

zijn van de gevolgen van hun daden. Ook hier hebben ouders en

volwassenen een invloed op. We zijn dus best op de hoogte

waar ons kind naar kijkt, en mee speelt. Uit onderzoek blijkt

namelijk dat de invloed van geweld op televisie sterk afhankelijk

is van de reacties van de personen die meekijken. Uitingen van

16

instemming dan wel afkeuring bij geweld verhogen,

respectievelijk verlagen de kans op agressie.

Zelf ooit gepest geweest zijn is eveneens een beïnvloedende

factor. Wanneer iemand eindelijk uit de rol van slachtoffer

geraakt is (door op te komen voor zichzelf, het tegen iemand te

vertellen,…) bestaat de kans dat hij zelf pester wordt. Het

gebeurt dat degene die vroeger gepest werd in iedere nieuwe

groep meteen op zoek gaat naar de zwakste schakel en

hem/haar dan als zondebok behandelt. Ze doen dit opdat ze niet

zelf opnieuw het slachtoffer zouden worden. Het is een soort

overlevingsstrategie. Hoewel ex-slachtoffers zeer goed weten

hoeveel pijn het doet om gepest te worden, doen zij liever

anderen geestelijk geweld aan dan dat ze zelf deze pijn (weer)

moeten voelen.

Het is ook mogelijk dat iemand al zodanig lang en vaak als

‘pestkop’ bestempeld werd, dat hij of zij zich met dat gedrag

vereenzelvigen.

Voorbeeldje uit ‘Pesten bij kinderen. Hoe u als ouder kunt

helpen’:

‘Ik werd zo vaak berispt, dat ik besloot ze er een reden voor te

geven. Ik werd een eersteklas rebel.’

17

5. Wat te doen…

… als je kind gepest wordt?

Luisteren: Luister naar wat je kind te vertellen heeft. Als je een

goed contact hebt met je kind en luistert naar wat het te

vertellen heeft, kom je misschien sneller te weten wanneer je

kind gepest wordt. Is je kind niet zo een prater, maar heb je

toch vermoedens van pesten, dan kan je je kind vragen hoe het

zich voelt in de groep, of het kameraadjes of vriendinnetjes

heeft, of er kinderen bij zijn die worden uitgesloten of gepest.

Wanneer je kind vertelt dat het gepest wordt, probeer dan

impulsieve en emotionele reacties te vermijden. Dit zou de

onzekerheid van je kind kunnen aanwakkeren en ervoor zorgen

dat het dicht klapt.

Laat blijken dat je wat afweet van pesten en dat je het in alle

gevallen niet accepteert. Zo win je vlugger het vertrouwen van

je kind. Het krijgt het gevoel dat het mag rekenen op je begrip

en steun. Beschuldig je kind niet, vertel hem dat hij zichzelf

niets te verwijten heeft, dat pesten vrij veel voorkomt en dat

niemand het recht heeft om een ander kind te pesten.

18

Reageren: Probeer dit zoveel mogelijk over te laten aan je kind.

Praat met hem, zoek samen naar mogelijke oplossingen. Laat je

kind zelf met oplossingen komen, bespreek deze dan met hem,

en laat hem die (indien mogelijk) zelf uitvoeren.

Wanneer je bijvoorbeeld zelf naar de speelplaats van je kind

gaat en tegen de pesters zegt dat ze jouw zoon/dochter niet

meer mogen pesten, is de kans groot dat hij/zij de volgende dag

extra hard gepest wordt. Dit wil niet zeggen dat je als ouder niet

mag reageren, je moet reageren, maar probeer je kind zoveel

mogelijk zelf te laten doen. Laat je kind wel voelen dat je er

bent voor hem en dat je hem steunt.

Loopt het pesten de spuigaten uit, blijft het pesten aanhouden

of ondervindt je kind fysieke gevolgen, kan je dit met de

leerkracht van je kind bespreken. Als je het moeilijk vindt om

naar een leerkracht te stappen, kan je naar de directie stappen.

Je kan eventueel ook naar het CLB of het oudercomité stappen.

Veel scholen zijn hier wel gevoelig voor, vaak hebben ze er zelfs

een speciaal antipestbeleid voor ontwikkeld.

Zelfvertrouwen van je kind herstellen: Dit kan je doen door je

kind te stimuleren in iets waarin het goed is. Zoek een hobby

voor je kind waardoor het zich sterker en beter zal voelen.

Gepeste kinderen zijn vaak zeer gespannen, zoek dus voor je

19

kind een manier om zich te ontspannen. Dit kan bijvoorbeeld via

sport, dit is bovendien goed om de weerbaarheid van je kind te

vergroten. Tijdens het uitoefenen van die sport of hobby komt je

kind bovendien terecht in een nieuwe omgeving zonder

pestkoppen. Zo krijgt je kind het idee dat het pesten niet

zijn/haar schuld is maar wel die van de groep waarin de

pesterijen gebeuren. Forceer je kind hier evenwel niet in!

Ga je kind langs de andere kant zeker niet overbeschermen, een

kind moet immers zelfstandig leren worden. Te veel

bescherming zorgt er ook voor dat je kind zich enkel nog goed

voelt bij volwassenen waardoor het isolement nog vergroot.

Soms kunnen ook specifieke trainingen een uitweg bieden,

zoals een assertiviteitstraining of een sociale vaardigheids-

training.

Je kan je kinderen uitleggen waarom pesters pesten. Vaak wordt

een kind gepest omdat het ‘anders’ is. Leg je kind uit dat

eventuele verschillen alleen maar worden gebruikt als excuus

om te pesten en dat de voornaamste reden voor het pestgedrag

is dat de pestkop zich boos voelt, van streek is of zich

ongelukkig voelt. Elk opgemerkt verschil is het probleem van de

pestkop, niet van het slachtoffer! Moedig uw kind daarom aan

om voor zichzelf te denken en zo anders te zijn als hij of zij wil!

Als je kind opnieuw voldoende zelfvertrouwen heeft, zal het ook

20

sneller durven opkomen tegen de pestkoppen en een einde

maken aan het pesten.

Vriendschappen stimuleren: Je kan je kind niet dwingen om

vriendjes te maken maar je kan het wel stimuleren door

bijvoorbeeld een vriendje te vragen om te komen spelen, eens

een vriendje mee te nemen naar ergens,... Je kan helpen door

bijvoorbeeld concreet te zeggen hoe het vrienden kan maken.

Als je kind niet het enige slachtoffer is, kan het proberen om

aansluiting te zoeken bij andere slachtoffers. Het blijkt immers

dat kinderen meer steun ondervinden van leeftijdsgenootjes dan

van volwassenen.

… als je kind een pestkop is?

Wanneer je merkt dat je kind anderen pest, dan is het

noodzakelijk om hierop te reageren. Als ouder zal jij moeten

duidelijk maken aan je kind dat je pesten niet tolereert.

Wanneer je kind begrijpt dat jij het niet goedkeurt, kan het zijn

dat het pesten stopt wanneer dit ook op school afgekeurd

wordt.

Thuis is het goed om met je kind te praten over wat kan en niet

kan. Eventueel kan je dit uitwerken op een blad met tekeningen

21

en regeltjes, dit kan je dan uithangen in huis. Belangrijk is dan

om je kind te belonen wanneer het goed gedrag stelt. Wanneer

je kind ongewenst gedrag vertoont, is het nodig om dit te

bestraffen en erbij te zeggen hoe het wel moet.

Probeer met je zoon/dochter een vertrouwensrelatie op te

bouwen zodat je weet wat er gebeurt op school. Wanneer je

hoort dat je kind pest, moet je hier absoluut op reageren. Geef

een reactie op het gedrag van je kind, maar niet op de

persoonlijkheid van je kind. Je moet altijd blijven oog hebben

voor de positieve eigenschappen van je kind.

Het is essentieel dat je kind anders leert functioneren in een

groep. Je kind moet leren dat het ook vrienden kan maken door

aangenaam gedrag in plaats van een hele groep tegen één

iemand op te zetten. Ook hier kan eventueel een sociale

vaardigheidstraining helpen.

… bij digitaal pesten?

Bij zogenaamd ‘digitaal’ pesten denken we meteen aan

zogenaamde ‘haatmail’ waarbij kinderen intimiderende of

beledigende mailtjes, sms’en krijgen. Maar ook het plaatsen van

berichtjes, foto’s,… op internet kan gebeuren. Een derde

22

pestmethode is het online bestellen van producten voor iemand

anders.

Het is belangrijk dat je aan je kinderen vertelt dat ze hierover

kunnen praten.

De gevolgen van systematisch anoniem pesten via internet zijn

voor het slachtoffer vaak ernstiger dan volwassenen vermoeden.

Dat heeft te maken met het anonieme ervan: je weet niet wie

het doet (het kan iedereen zijn) en dat versterkt je gevoel van

onveiligheid enorm. Het gepeste kind kan zich ook niet verweren

tegen de dader en moet iedereen gaan verdenken. Een ander

kenmerk dat digitaal pesten zo bedreigend maakt, is dat het de

veilige omgeving van de eigen privé-sfeer binnendringt.

Schakel bij steeds terugkerende dreigmail de school in. Maar let

hier wel mee op: als het pesten enkel in de klas wordt

aangekaart, bestaat het gevaar dat het slachtoffer hierdoor

opnieuw door de pester(s) wordt aangepakt. Dit gevaar is echter

veel kleiner wanneer de school ook het pesten via die nieuwe

media (sms, msn, mail,…) serieus neemt en een goed anti-

pestbeleid hanteert. Scholen weten niet altijd wat ze ermee aan

moeten, maar het is wel belangrijk dat ze weten wat er speelt

om hun beleid te kunnen ontwikkelen. Sommige scholen hebben

reeds een vertrouwenspersoon die op de hoogte is van pesten

en ‘digitaal pesten’.

23

Wanneer het om één enkel berichtje of mail gaat dan kunt u

best aan je kind meegeven dit te negeren en te verwijderen.

Anders wordt het natuurlijk wanneer het om steeds

terugkerende of herhaaldelijke pesterijen gaat. Wanneer dit het

geval is kan u volgende stappen ondernemen:

- Blokkeer de afzender van ongewenste e-mail.

- Bewaar de berichten: Ze kunnen immers later eventueel dienen

als bewijsmateriaal.

- Probeer de dader op te sporen.

- Indien systematisch kan u overwegen naar de politie te stappen.

24

Bijlage 1 : Pesten of plagen: waar zit het verschil?

(uit Pesten, gedaan ermee! Gie Deboutte)

Plagen: Pesten:

is onschuldig, gebeurt spontaan of onbezonnen van korte duur of slechts tijdelijk tussen ‘gelijken’ meestal te verdragen of

zelfs plezant, maar kan kwetsend of agressief zijn

meestal 1 tegen 1 wie wie plaagt, ligt niet vast

gebeurt berekend, men wil bewust iemand kwetsen gebeurt herhaaldelijk, systematisch

en langdurig ongelijke strijd (pestkop ligt

vanboven) pestkop heeft geen positieve

bedoelingen, wil pijn doen, kwetsen

meestal een groep tegen 1 persoon neiging tot vaste structuur:

pestkoppen zijn meestal dezelfden, net zoals de slachtoffers

Gevolgen: ‘schaafwonden’ of korte, draaglijke pijn, wordt soms ook als prettig ervaren vroegere relaties worden vlug weer ‘in orde’ gebracht, de ruzie of geschil wordt gemakkelijk bijgelegd men blijft opgenomen in de groep de groep lijdt er niet echt onder en vindt vlug haar vroegere draai

Gevolgen: indien niet tijdig wordt ingegrepen,

kunnen de gevolgen heel pijnlijk en ingewikkeld zijn en lang aanslepen

niet makkelijk om tot betere relaties te te komen; herstel verloopt moeizaam

isolement en eenzaamheid bij het gekwetste kind; aan basisbehoefte om ‘erbij te horen’ wordt niet voldaan

groep lijdt onder een dreigend en onveilig klimaat, iedereen is angstig en wantrouwt elkaar. Men telt weinig of geen echte vrienden binnen de groep

25

Hulp of informatie nodig? Solidariteit voor het Gezin – Afdeling Hopon

A.&M. Hellinckxstraat 45 – 1083 Ganshoren

Tel.: 02/421.79.91 - E-mail: hopon@svhg.be

www.solidariteit.be

Meer lezen? Voor ouders en leerkrachten

Pesten op school. Sonja Emmerechts.

Kinderen en pesten. Wat volwassenen ervan moeten

weten en eraan kunnen doen. Bob van der Meer.

Pesten bij kinderen. Hoe u als ouder kunt helpen. Sheila

Munro.

Pesten, gedaan ermee! Hoe omgaan met pesterijen? Gie

Deboutte.

Voor kinderen

Brillenman. Anneriek Van Heugten.

Kijk en Beleef: Plagen. Omgaan met plagerijtjes.

Jennine Staring.

Pesten: Wat vind jij? Een informatieboek vol

overlevingstips. Trix Van Dugteren.

26

Pesten: Mijn boek over durf en zelfvertrouwen.

Uitgeverij Nino.

Ik ben nummer dertien. Kristien Dieltiens.

Je zit er maar mee! Vragen van kinderen van 9 en 10

jaar. Averbode.

Werkpakketten

De pestjuf. Praten met kinderen, hoe doet ze dat?

Jaklin Laporte.

Pesten live en online. Loopp.

Websites

www.pesten.net - hier vindt u informatie rond wat pesten is en

een heleboel boeken

www.schoolenveiligheid.nl- site met ondermeer voorbeelden

over hoe u (digitaal) pesten kan aanpakken als ouder of als

school. Er worden ook meer pakketten voorgesteld.

Bovenstaande boeken werden gebruikt bij het opmaken van

deze brochure. Deze brochures en werkpakketten zijn

ontleenbaar in onze bibliotheek. Deze brochure is een realisatie

van Solidariteit voor het Gezin.