รายงานวจยฉบบสมบรณ

การปรบตวลกษณะทางฟโนไทปและศกยภาพการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตา ทปลกรวมสวนยางพาราในจงหวดสตล

Phenotypic Plasticity and Growth Potential of Rubber-coffee Robusta Intercropping in Satun Province

ระว เจยรวภา บญชา สมบรณสข

ชนนทร ศรขนตยกล

โครงการวจยนไดรบทนสนบสนนจากเงนรายไดมหาวทยาลยมหาวทยาลยสงขลานครนทร

ประจ าปงบประมาณ 2558 รหสโครงการ NAT580919S

คณะนกวจย และหนวยงานตนสงกด 1) ผชวยศาสตราจารย ดร.ระว เจยรวภา (หวหนาโครงการวจย) ภาควชาพชศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2) ศาสตราจารย ดร.บญชา สมบรณสข (ผรวมโครงการวจย) ภาควชาพฒนาการเกษตร คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 3) นายชนนทร ศรขนตยกล (ผรวมโครงการวจย) ส านกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท 8 กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ก

กตตกรรมประกาศ โครงการวจย เรอง “การปรบตวลกษณะทางฟโนไทปและศกยภาพการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาทปลกรวมสวนยางพาราในจงหวดสตล” ไดรบทนอดหนนการวจยจากมหาวทยาลยสงขลานครนทร สญญาเลขท NAT580919S จากงบประมาณเงนรายได ประเภททวไป ประจ าปงบประมาณ 2558 คณะผวจยขอขอบคณ คณจราวลย เหลยวพฒนพงศ (ฝายพฒนาและประสานงานวจย ส านกวจยและพฒนา) และคณจราภรณ คงสข (งานวจยและวเทศสมพนธ คณะทรพยากรธรรมชาต ) ท ก รณา ให การช ว ย เหล อและประสานงานโคร งการว จ ย คณ ธรนตย ฉวสวรรณแกว และพนกงานขบรถยนตทกทาน (หนวยอาคารสถานทและยานพาหนะ) ทกรณาใหอ านวยความสะดวกในการออกพนทเพอเกบขอมลการวจย บคลากรภาควชาพชศาสตร และบคลากรฝายอนๆ ในคณะทรพยากรธรรมชาต ทมสวนชวยเหลอและใหความอนเคราะหตางๆ รวมถงคณะกรรมการและผทรงคณวฒทกทานทใหค าแนะน าตางๆ ตลอดจนขอเสนอแนะทมประโยชนตอการพฒนาและปรบปรงงานวจยใหสมบรณยงขน สดทายน คณะผวจยขอขอบคณ เจาของสวนยางพารา (คณศกรนทร แกสมาน และคณนตยา แกสมาน) ทใหความอนเคราะหพนทท างานวจย นกศกษาปรญญาโทสาขานเวศสรรวทยาพช ภาควชาพชศาสตรทกทาน ทมสวนชวยบนทกและว เคราะหขอมล โดยเฉพาะ คณพงศกร สธกาญจโนทย ซงไดเกบขอมลและด าเนนงานวจยเพมเตมในสวนของวทยานพนธ รวมทง คณอนธดา ชแกว คณวรญญ ขวดหรม คณพรเทพ ธระวฒนพงศ และ คณณฐวทย ญาณพสฐกล ทมสวนรวมในการท าวจยนจนส าเรจลลวงดวยด

คณะผวจย

ข

บทคดยอ ตนกาแฟสามารถเจรญเตบโตไดดในระบบการปลกพชรวม จงศกษาการปลกกาแฟโรบสตาในสวนยางพารา เพอประเมนสภาพจ ากดตอลกษณะทางสณฐานและสรรวทยาของใบตอพฒนาการและการเจรญเตบโตของตนกาแฟ การทดลองท 1 ศกษาโดยปลกกาแฟโรบสตาในสภาพกลางแจง (T1) กาแฟโรบสตาในสวนยางพาราอาย 8 ป (T3) และกาแฟโรบสตาในสวนยางพาราอาย 16 ป (T3) สวนการทดลองท 2 ศกษาการใหปยเคมและปยอนทรยแกตนกาแฟโรบสตาทปลกรวมยางพารา แบงเปน 3 ทรตเมนต คอ ปยเคม (15-15-15) (100%) (T1) ปยเคม (15-15-15) (75%) รวมกบปยอนทรย (50%) (T2) และปยเคม (15-15-15) (50%) รวมกบปยอนทรย (50%) (T3) ผลการศกษา พบวา สภาพรมเงาสวนยางพาราท าใหมการสงผานของแสงไมเกน 60% และท าใหมความชนดนทระดบความลก 20 ซม. สงขน ส าหรบตนกาแฟโรบสตาสภาพกลางแจง พบวา มศกยภาพการเจรญเตบโตทางล าตนดกวาสภาพสวนยางพาราทง 2 อาย ไดแก ความกวางทรงพม จ านวนใบ และขนาดเสนผานศนยกลางล าตน ขณะเดยวกน ตนกาแฟสภาพกลางแจงยงมปรมาณไนโตรเจนในใบและสดสวนของไนโตรเจนตอพนทใบ แตกตางทางสถตอยางมนยส าคญกบการปลกรวมกบยางพารา นอกจากน การปลกกาแฟโรบสตาในสภาพกลางแจงยงมผลใหความยาวรากสงขนอยางมนยส าคญทระดบความลก 20 และ 40 ซม. เมอเปรยบเทยบกบความยาวรากตนกาแฟในสภาพสวนยางพารา แตไมมความแตกตางกนทางสถตของขนาดเสนผานศนยกลางราก ขณะเดยวกน ความสงตนมคาสงทสด (105.57 ซม.) เมอมการใหเฉพาะปยเคม (100%) และแตกตางทางสถตกบทรตเมนตอนๆ แตความกวางทรงพม ขนาดล าตน และจ านวนใบ พบวา ไมแตกตางกนทางสถต เชนเดยวกบความยาวรากทมคาสงทสด ทงทระดบความลก 20 และ 40 ซม. จากผวดน ในตนกาแฟโรบสตาทมการใหปยเคม (100%) เพยงอยางเดยว สวนการใหปยเคม (15-15-15) (75%) รวมกบปยอนทรย สงผลใหมจ านวนใบและเปอรเซนตการแตกใบสงสด เทากบ 51.43% สวนลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบ (พนทใบ น าหนกแหงใบ ปรมาณคลอโรฟลลและคารโบไฮเดรตในใบ) พบวา ไมมความแตกตางทางสถตกน อยางไรกตาม ปรมาณไนโตรเจน และสดสวนไนโตรเจนตอพนทใบมคาสงทสดอยางมนยส าคญในตนกาแฟโรบสตาทใหปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรย ผลการศกษานแสดงใหเหนวา ตนกาแฟมศกยภาพการเจรญเตบโตลดลง เมอไดรบปจจยจ ากดจากสภาพรมเงาและการแขงขนของรากในสวนยางพารา แตการใหปยเคมรวมกบปยอนทรยสามารถกระตนการเจรญเตบโตของกาแฟโรบสตาทปลกในสภาพรมเงาสวนยางพาราได ทงน ควรมการศกษาเพมเตมถงการจดการปยส าหรบการปลกกาแฟโรบสตารวมยางพาราในระยะหลงการเปดกรดตอไป

ค าส าคญ: กาแฟโรบสตา นเวศสรรวทยาพชปลก นเวศสวนยางพารา การปรบของพชปลก ระบบการปลกพชรวม

ค

Abstract Coffee tree can be grown under shaded condition in a mixed cropping system. The association of rubber tree with Robusta coffee sapling was investigated to evaluate the effects of the limitation of leaf traits on the vegetative development. In the first experiment, three treatments were imposed: Robusta coffee under full sunlight (control) (T1), Robusta coffee under 8-year old (T2) and Robusta coffee under 16-year old (T3) rubber plantations. In the second experiment, the effects of chemical and organic fertilizer applications were investigated on coffee seedlings in one rubber plantation. Experiment was conducted with three treatments of 100% standard chemical fertilizer (15-15-15) (T1), 75% standard chemical fertilizer and 50% manure (T2), and 50% standard chemical fertilizer and 50% manure (T3). Results showed that mean percentage of light penetration did not exceed 60% at any point measured beneath the rubber trees, while it was always 100% in full sunlight condition. The soil moisture content rose from the soil (20 cm soil depth) inside the rubber tree plantation. Coffee plants grown under the full sunlight had higher values of height, canopy width, stem diameter and no. of leaves than coffee plants under shaded conditions. Robusta coffee leaves under direct sunlight were also significantly higher in leaf nitrogen content and nitrogen content/leaf area than those under shaded conditions. For the root system, there were significant differences of fine root length in the 20 and 40 cm layers which the highest densities found in coffee plants under direct sun light. However, no significant differences of root diameter were found. In addition, the significantly higher tree height (105.57 cm) was obtained using standard chemical fertilizer than with other manure applications, but there was no effect on canopy width, stem diameter and number of leaves in the Robusta coffee seedlings. Root length at 20 cm and 40 cm soil depths was significantly different according to the level of chemical fertilizer. New leaf flushing at 51.43% showed the highest increase for 75% chemical fertilizer and 50% manure. Chemical and organic fertilizer had no adverse effect on leaf characteristics of Robusta coffee seedlings (leaf area, leaf dry weight, chlorophyll contents and TNC). Leaf nitrogen content and nitrogen content/leaf area (Na) were significantly higher for the 75% chemical fertilizer

ง

and 50% manure seedlings. This study indicated that growth potential of coffee saplings was strongly limited by combination of shaded and root competition conditions under rubber plantation. Also, an adequate supply of chemical and organic fertilizers could promote rapid growth development of Robusta coffee saplings grown under shaded condition. Further studies on shaded Robusta coffee are required to focus on fertilizer management for the vegetative development and production of coffee trees as an intercropping system in mature rubber plantations. Keywords: Robusta coffee, Crop ecophysiology, Rubber plantation ecosystem, Plant adaptation, Intercropping system

จ

สารบญ เรอง หนา กตตกรรมประกาศ ก บทคดยอ ข

ABSTRACT ค

สารบญ จ

รายการตาราง ฉ

รายการภาพประกอบ ช

บทน า 1

การตรวจเอกสาร 2

วธการทดลอง 13

ผลการทดลอง 28

วจารณ 62

สรป 68

เอกสารอางอง 69

ขอคดเหนและขอเสนอแนะส าหรบการวจยตอไป 78

ภาคผนวก 79 บทความทตพมพ 80

ฉ

รายการตาราง ชอตาราง หนา 1 Soil properties in robusta coffee orchard (full sunlight) (T1) under 8-year

(T2) and 16-year (T3) old rubber plantations at 20 40 and 60 cm soil

depth

32

2 Soil properties in robusta coffee orchard at full sunlight (T1), 8-year (T2) and 16-year (T3) old rubber plantations at 20, 40 and 60 cm soil depth

34

3 Comparative growth of robusta coffee saplings in full sunlight (T1), under 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations during March 2015 to April 2016

36

4 Comparative leaf traits of robusta coffee saplings full sunlight (T1), under 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations during 2015 and 2016

38

5 Total nonstructural carbohydrates and leaf nutrient of rubber 8-year old (T2) and 16-year old (T3)

45

6 Comparative growth of robusta coffee orchard under 8-year old rubber plantation during October 2015 to June 2016

56

7 Comparative leaf traits of robusta coffee orchard under fertilizer Applications

61

ช

รายการภาพประกอบ ชอภาพ หนา

1 Monthly changes in total rainfall, total evapotranspiration, maximum

temperature (Tmax) and minimum temperature (Tmin) in Satun Province

during January 2015 to January 2016

28

2 Changes in temperature and relative humidity in a 8-year old rubber

plantation (a) and a 16-year old rubber plantations (b) during August 2015

to June 2016

29

3 Monthly changes in Photosynthetically active radiation (PAR) (a) and light transmittion (b) in full sunlight condition (T1), 8-year (T2) and 16-year (T3) old rubber plantations during February 2015 to June 2016

30

4 Monthly changes in soil moisture at 0 - 20 cm soil depth in robusta coffee orchard (full sunlight) (T1), 8-year (T2) and 16-year (T3) old rubber plantations during January 2015 to June 2016

31

5 Root length and root diameter at 0 - 20 and 21 - 40 cm soil depth of robusta coffee saplings under full sunlight (T1) under 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations during November (a1 and b1) February (a2 and b2) and May (a3 and b3)

40

6 Chlorophyll a (a), chlorophyll b (b) and total chlorophyll (c) in coffee full sunlight (T1) coffee under 8-year old (T2) and 16-year old rubber plantations (T3) during February 2015 - June 2016

42

7 Changes in leaf area index of rubber plantations in 8-year old (T2) and 16- year old (T3) during February 2015 to June 2016

43

8 Root length and root diameter of rubber trees in 8-year old (T2) and 16- year old (T3) at 0 - 20 and 21 - 40 cm soil depth during November (a1) (b1), February (a2) (b2) and May (a3) (b3)

47

9 Root dry matter of 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations at 50, 100 and 150 cm distance from robusta coffee orchard during

August (a), December 2015 (b), March (c) and June 2016 (d)

48

ซ

รายการภาพประกอบ (ตอ) ชอภาพ หนา

10 Root length competition between robusta coffee saplings and rubber

trees (a1 and a2) and diameter of robusta coffee saplings and rubber

trees (b1 and b2) in 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber

plantations at 0 - 20 and 21 - 40 cm soil depth

50

11 Root characteristics of robusta full sunlight (a) include competition

root coffee under 8-year old (b) and 16-year old (c) rubber plantations

during November 2015 February and May 2016

52

12 Sucrose content (a), inorganic phosphorus (b), glutathione (c) and dry rubber content of 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations during June 2015 - May 2016

54

13 Percentage of new leaf flushing in robusta coffee orchard by application of chemical fertilizer (15-15-15) (100%) (T1) chemical fertilizer (15-15-15) (75%) with manure (T2) and chemical fertilizer(15-15-15) (50%) with manure (T3) during October 2015 - June 2016

57

14 Changes in root length in robusta coffee saplings under rubber plantation at 0 - 20 cm (a) and 21 - 40 cm (b) soil depth by application of chemical fertilizer (15-15-15) (100%) (T1) chemical fertilizer (15-15-15) (75%) with manure (T2) and chemical fertilizer (15-15-15) (50%) with manure (T3) during October 2015 - June 2016

58

15 Chlorophyll a (a), chlorophyll b (b) and total chlorophyll (c) robusta coffee saplings under rubber plantation by application of chemical fertilizer(15-15-15) (100%) (T1) chemical fertilizer (15-15-15) (75%) with manure (T2) and chemical fertilizer (15-15-15) (50%) with manure (T3) during August 2015 - June 2016

60

1

บทน า ภาคใตเปนแหลงปลกยางพาราจ านวนมากทสดในประเทศ ซงมเนอทเทากบ 22.18 ลานไรในป พ.ศ. 2556 (ส านกเศรษฐกจการเกษตร, 2557) และเกษตรกรสวนใหญปลกยางพาราเปนพชเชงเดยว (Mono cropping) จ านวนรอยละ 90 (จ านงค และคณะ, 2558) ท าใหเกดภาวะผลผลตลนตลาด ราคาน ายางและยางแผนรมควนมแนวโนมทต าลง (ส านกงานตลาดกลางยางพาราสงขลา , 2558) โดยราคาเฉลยของยางแผนดบและน ายางสด ณ โรงงาน ในป พ.ศ. 2558 อยท 45.91 และ 45.18 บาท (ส านกงานคณะกรรมการก ากบการซอขายสนคาเกษตรลวงหนา, 2558) สงผลตอการใชจายในครวเรอนและการบ ารงตนยางพารา เกษตรกรจงสนใจน าพชรวมมาปลกในสวนยางพาราเพอเพมรายไดในครวเรอน โดยกาแฟเปนพชทก าลงไดรบความสนใจปลกรวมกบยางพารา อกทงยงเปนพชเศรษฐกจทส าคญชนดหนงของโลก ในป พ.ศ. 2556 ผลผลตกาแฟของโลกประมาณ 9.04 ลานตน แบงเปนกาแฟพนธอาราบกา 62% พนธโรบสตา 38% (International Coffee Organization, 2015) ซงผลผลตกาแฟของประเทศไทยมเพยง 0.52% ของโลกเทานนหรอเทากบ 2,700 ตนตอป (กรมวชาการเกษตร, 2558) โดยมราคาผลผลตสดสงเฉลย 65 บาทตอกโลกรม (กรมการคาภายใน , 2558) พรอมทงประชากรจ านวนมากมการบรโภคกาแฟควบดและส าเรจรปในอตราทสงขนทกๆ ป (เสาวนย , 2550) ซงผลผลตสวนใหญมการสงทงรายปลกและโรงงานอตสาหกรรม ทงนประเทศไทยยงมผลผลตคอนขางต าเมอเทยบกบภาพรวมของโลกและยงสามารถทจะเตบโตไดในดานปรมาณผลผลตและคณภาพ อกทงกาแฟยงเปนพชปลกทสามารถปรบตวไดดในสภาพรมเงาไมยนตนชนดอนๆ ได (กรมวชาการเกษตร, 2553) ขณะเดยวกนลกษณะสวนยางพาราทมเนอทบรเวณรองกลางแถวยางพาราท าใหสามารถปลกกาแฟได จงศกษาการปลกกาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 และ 16 ป เพอเปรยบเทยบการเจรญเตบโตและการปรบตวของกาแฟในสวนยางพารา ซงจะเปนประโยชนตอเกษตรกรส าหรบการปลกกาแฟเปนทางเลอกหนง ส าหรบการเพมรายไดในสวนยางพารา และใช พนท ในสวนยางพาราใหเกดประสทธภาพสงสด วตถประสงค

1. เพอศกษาการปรบตวลกษณะสณฐานวทยาและสรรวทยารวมทงการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาภายใตสภาพแวดลอมสวนยางพารา 2. เพอศกษาผลการใหปยเคมและปยอนทรยตอการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาภายใตสภาพแวดลอมสวนยางพารา

2

การตรวจเอกสาร การปรบตวทางลกษณะสณฐานวทยาและสรรวทยาของใบ ลกษณะสณฐานวทยาของใบและสรรวทยาของใบ ใบมบทบาทส าคญตอประสทธภาพการสงเคราะหแสง โดยลกษณะสณฐานของใบ เชน พนทใบ ปลายใบ มมใบ ความกวางและยาวใบ เปนตน เปนสงบงบอกถงลกษณะการตอบสนองและการปรบตวของพชในสภาพแวดลอมตางๆ ขณะเดยวกนยงเปนการศกษาลกษณะใบ ซงพจารณาจากองคประกอบทางกายภาพและทางเคมของใบ เชน การเพมขนของพนทใบตอมวลน าหนกแหงตอใบ ไนโตรเจนตอพนทใบ และคลอโรฟลลตอพนทใบ เปนตน (Antonios et al., 2012) ปจจยทสงผลกระทบตอลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบ ตามผลการวจยของ Leonor และคณะ (2014) พบวา แสงและธาตอาหารมผลกระทบตอการพฒนาการของใบกาแฟ เพราะเมอกาแฟไดรบแสงพอเหมาะ พนทใบจะมขนาดพอเหมาะกนตอความสมดลของ source และ sink ในตนกาแฟ แตสภาพรมเงาใบกาแฟจะเพมพนทใบใหสงขน เพราะใบตองการรบแสงมากขน เพอเพม source ในการสงเคราะหแสง สวน Marcelo และคณะ (2010) รายงานวา แสงมผลตอการเปดปดปากใบ (Stomatal conductance) โดยสภาพรมเงาอตราการเปดปดปากใบในกาแฟสง เพราะใบมการขยายเพมพนทใบเพอเพมประสทธภาพการสงเคราะหแสง แตในสภาพกลางแจงอตราการเปดปดปากใบจะต ากวา หากสภาพแสงยงสงขนกาแฟจะตอบสนองโดยการปดปากใบ เพราะเกดจากอณหภมบรเวณผวใบและปรมาณความเขมแสงมากเกนไปท าใหใบเกดการคายน าและสญเสยน ามาก ใบกาแฟจงตองปองกนอนตราย นอกจากนธาตอาหารยงเปนปจจยอกอยางหนงทจะชวยในการพฒนาใหใบสมบรณและเพมประสทธในการสงเคราะหแสง การเปลยนแปลงสของใบหรออาการขาดธา ตอาหาร เชน ใบลางลกษณะมใบเหลองอาจเกดการขาดธาตอาหารไนโตรเจน เปนตน Loh และคณะ (2002) ไดอธบายถงลกษณะคลอโรฟลลในพช ซงเปนกลมรงควตถสเขยวทพบในพชทวไป มหนาทจบพลงงานแสง (Primary light-accepting pigments) เพอใชในกระบวนการสงเคราะหแสงทเกดขนในคลอโรพลาสต (Chloroplasts) จาการศกษาปจจยของแสงตอการก าหนดปรมาณของคลอโรฟลล โดย Karine และคณะ (2012) ซงทดลองสรางสภาวะการจ ากดการสงเคราะหแสงในกาแฟ พบวา คลอโรฟลลจะแปรผนตามการสงเคราะหแสงหรอความเขมแสงเมอจ ากดการสงเคราะหแสง โดยปลกในโรงเรอนทพรางแสง และไมพรางแสง ผลปรากฏวากาแฟทพรางแสงมคาการสงเคราะหแสงดกวาไมพรางแสง เพราะใบมการเพมประสทธในการสงเคราะหแสงไดด สวนปรมาณคลอโรฟลลในใบทไมไดพรางแสงมคานอยกวาทพรางแสง เพราะกาแฟมการปรบตวเพมปรมาณของคลอโรฟลล พรอมทงการเพมพนทใบ อกทงคาการเปดปดปากใบในสภาพพรางแสงยงสงกวา เนองจากตนกาแฟตองการแลกเปลยนก๏าซเพอใชในการสงเคราะหแสงมากขน นอกจากน

3

Liu และคณะ (2013) ยงพบวา อณหภมในอากาศมผลตอการเปดปดปากใบ โดยเมออณหภมสงมากเกนไป พชจะตอบสนอง โดยการปดปากเพอปองกนการคายน าหรอสญเสยน าในใบ โดยอณหภมทมประสทธภาพในการสงเคราะหแสง และการเปดปดปากใบของกาแฟโรบสตาจะอยในชวง 20-30 องศาเซลเซยส สวนกาแฟอาราบกาในชวง 15-26 องศาเซลเซยส ส าหรบการวดคลอโรฟลลในใบพชมกเรมจากการบดตวอยาง และสกดคลอโรฟลล โดยใชสารละลายเชน Acetone หรอ Ethanol เปนตน ซงการบดตวอยางท าใหเกดการสญเสยคลอโรฟลล เปนผลใหไดปรมาณคลอโรฟลลนอยกวาทเปนจรง โดยเฉพาะเมอมตวอยางอยเปนจ านวนมาก (พนพภพ และคณะ, 2537) แตในปจจบนมการใชเทคโนโลยเครองวดคลอโรฟลล (Chlorophyll meter; SPAD-502) ซงมความเทยงตรงตอปรมาณคลอโรฟลลในใบและปรมาณไนโตรเจนในใบ มหลกการท างานโดยเครองจะวดแสงในชวงความยาวคลนจ าเพาะ คอ 600–700 นาโนเมตร และ 400–500 นาโนเมตร ทสองผานแผนใบพช ซงรงควตถคลอโรฟลลสามารถดดซบแสงในชวงความยาวคลนดงกลาวไดด คาทอานไดผนแปรตามความเขยวของใบ (Leaf greenness) และมความสมพนธกบความเขมขนของคลอโรฟลลในใบพช ก าหนดใหมหนวยเปน SPAD–unit (Loh et al., 2002) โดย สรมาส และคณะ (2555) ไดท าการทดลองการใชคลอโรฟลลมเตอรประเมนระดบคลอโรฟลลและไนโตรเจนในใบสมโอใชเครอง SPAD-502 ผลปรากฏวาความเขมขนของคลอโรฟลลรวมตอหนวยพนทใบกบระดบไนโตรเจนในใบมความสมพนธกนในเชงบวก การวดและประเมนคาดชนพนทใบ คาดชนพนทใบ (Leaf area index: LAI) หมายถง พนทใบตอหนวยพนทผวดน ความผนแปรดชนพนทใบขนอยกบพนธ อาย และสภาพสงแวดลอม เปนตวแปรส าคญทใชศกษาโครงสรางของทรงพม มความสมพนธกบกระบวนการทางสรรวทยาของพช การรบแสง การหายใจ การสงเคราะหแสง การใชน า และการแลกเปลยนคารบอนไดออกไซดของพช (Xavier and Vettorazzi, 2003) ดชนพนทใบสามารถใชเปนคาตรวจวดเชงปรมาณของทรงพมได โดยมความสมพนธกบกระบวนตางๆ เชน การคายระเหยของน า การรบแสง การสงเคราะหแสง การหายใจ และการรวงของใบ ซงใชประเมนพนทใบของยางพาราในชวงทมการผลดใบได (Jonckheere et al., 2005; Tianxiang et al., 2002) ขณะเดยวกน ศรนย และคณะ (2555) ใชดชนพนทใบ (LAI) ในการประเมนการเจรญเตบโตของปาลมน ามน เพอเปรยบเทยบระหวางพนธได อกทงสามารถน ามาใชประเมนพฒนาการ และการเจรญเตบโตของผลผลต การวดพนทใบโดยวธทางออม (Indirect) เปนวธการใชแสง โดยอาศยหลกการวดการสองผานแสงของทรงพม ประยกตรวมกบกฎของ Beer–Lambert ซงเกยวของกบขอมลรงสทตกกระทบโดยตรงหรอแพรกระจายทใตทรงพม และหาคาสมประสทธการสองผานของแสง (Light extinction

4

coefficient) โดยใชหววด (Sensor or Radiometer) ซงขนอยกบพนท ชนดพช มมใบ และทรงพม แตวธนจ าเปนตองมสภาพทองฟาทมเมฆปกคลมนอย หรออาจใชวธการวเคราะหชองวาง (Gap fraction) ของทรงพม ดวยเครอง Digital Plant Imager CI 100 (MVI), LAI-2000 Plant Canopy Analyzer ซงค านวณ LAI โดยเปรยบเทยบปรมาณแสง บรเวณเหนอและใตของทรงพม ทงนวธดงกลาวเหมาะสมกบพชทมคา LAI ทไมเกน 5-6 (Chen and Black, 1992; อางโดย Eriksson et al., 2005) ส าหรบปจจยทสงผลตอดชนพนทใบ เกดจากมมและการเรยงตวของใบทสมพนธกบปรมาณความเขมแสง (Turner et al., 1999) เชนเดยวกบ Haboudane และคณะ (2004) กลาววา ลกษณะทรงพมของพชยงเปนตวแปรทส าคญ เนองจากกลมของกงกาน และใบ (clumping) ใน ทรงพม ขนาดของชองวางระหวางตน มผลตอการสะทอนของคลนแสงท าใหคาดชนพนทใบแปรปรวนได Tianxiang และคณะ (2002) ยงพบวา ในไมยนตนมดชนพนทใบเพมขนตามอาย และมคาสงสดเมอตนโตเตมท แตอาจลดลงเลกนอยหลงจากโตเตมทหรอเพมขนสงสดในแตละฤดกาล การเปลยนแปลงมกขนอยกบอณหภม ความชนสมพทธ และปรมาณน าฝน โดยเฉพาะบรเวณเขตรอนชน รปแบบการเปลยนแปลงดชนพนทใบในรอบปจะเปลยนแปลงตลอดทงปและเปลยนแปลงมากในชวงฤดรอน ส าหรบในไมยนตน เชน ยางพาราการวดพนทใบท าไดยาก และใบมจ านวนมาก ดงนนจงมวธการค านวณจากชองวางระหวางทรงพม (Gap fraction) ดวยเซนเซอร (Sensor) ตางๆ หรอการใชภาพถายจากเลนส Fish eye แตการวดวธ Gap fraction สามารถโดยใชขอมลจากการวด LAI รวมกบการใช Litter fall trap เพอวดปรมาณพนทใบจรงของตนยางพารา (เจษฎา และคณะ, 2551) ขอมลทวไปของยางพารา ยางพารามตนก าเนดจากทวปอเมรกาใต เปนพชใบเลยงค ลกษณะล าตนตงตรง แตกกงกานเปนแขนง เนอไมสามารถใชประโยชนไดหลากหลาย ใบมรปแบบเปนใบประกอบ ดอกมลกษณะเปนชอ การผสมพนธแบบเปด ผลยางมลกษณะเปนพแตละพมเมลดอยภายใน เมลดมสน าตาลลายด า (การยางแหงประเทศไทย, 2558) น ายางมลกษณะสขาวหรอเหลองขนในทอน ายาง บรเวณเปลอก ล าตน โดยตนยางพาราสามารถปลกไดดในเขตพนทรอนชน ระดบความสงน าทะเลไมต ากวา 200 เมตร ลกษณะดนควรเปนดนรวน มความเปนกรดเปนดางอยท 4.5 - 5.5 ปรมาณน าฝนไมต ากวา 1,500 มลลเมตรตอป และมจ านวนวนฝนตกไมนอยกวา 120 วนตอป ความชนสมพทธไมต ากวา 65 เปอรเซนต และอณหภมอยในชวง 20 - 30 องศาเซลเซยส (Partelli et al., 2014)

5

ระบบนเวศสวนยางพารา ระบบนเวศในสวนยางพารามความแตกตางกนหลายลกษณะ โดยพบวาเกษตรกรมการท าสวนยางพาราแบงได 6 รปแบบ (บญชา และคณะ, 2548) ไดแก 1) ระบบการท าสวนยางเชงเดยว ลกษณะสวนยางพาราเปนการปลกพชเชงเดยวไมมพชอนรวม ใชปยเคมสตร 15-15-15 (2 ครงตอป) สวนใหญใชสารเคมในการก าจดวชพช ขนาดสวนคอนขางเปนพนทใหญ การจดการหวงพงสารเคมเปนสวนใหญ 2) ระบบการท าสวนยางพารารวมกบปลกพชแซม ลกษณะกอนยางเปดกรดมการปลกพชลมลกเปนพชแซม เชน สบปะรด ขาวโพด ถวตางๆ เปนตน มวตถประสงคเพมรายไดและการใชเนอทอยางมประสทธภาพ การใชปยเคมสตร 15-15-15 (3 ครงตอป) ใชแหลงน าธรรมชาตและสารเคมในการก าจดศตรพช 3) ระบบการท าสวนยางพาราทมการปลกขาว ลกษณะปลกขาวกอนยางเปดกรด สวนใหญจะน าขาวไรมาปลกพนธพนเมอง ไมใชสารเคม มวตถประสงคเพมรายไดและบรโภคในครวเรอน การใชปยเคมสตร 15-15-15 (2-3 ครงตอป) 4) ระบบการท าสวนยางพาราทมไมผลรวม ลกษณะการปลกจะรวมกบยางพารากอนเกดกรดหรอหลงเปดกรด มวตถประสงคปลกไมผลในรปผสมหลายชนดในพนทเดยวเพอลดความเสยงเรองโรคและเพมรายไดของผลผลต การใสปยเคมสตร 15-15-15 (2-3 ครงตอป) 5) ระบบการท าสวนยางพารารวมกบการเลยงสตว ลกษณะท าฟารมเลยงสตวขนาดเลกในสวนยางพารา โดยสตวทเลยงในสวนยางไดแก แพะ ววและไก เปนตน ใชพนธพนเมองเปนหลก สวนใหญเลยงเปนอาชพเสรมขายในตลาดทองถน การใหปยเคมสตร 15-15-15 (2 ครงตอป) 6) ระบบการท าสวนยางพารารวมกบกจกรรมการเกษตรผสมผสาน ลกษณะการปลกพชหลากหลายชนดในพนทเดยวกน มวตถประสงคเพอเพมรายไดและทางเลอกในการท ากจกรรมทางการเกษตรอนน ามาสการเพมรายได ใชพนทอยางมประสทธภาพ และเพมความหลากหลายทางชวภาพในสวนยางพารา รปแบบทพบไดแก ยางรวมกบไมผลและเลยงสตว ยางรวมกบขาวและไมผล โดยสวนใหญใชแรงงานในครวเรอนเปนหลกและใหปยเคมสตร 15-15-15 (2-3 ครงตอป) ส าหรบยางพารารวมกบไมผลอาจใชสารเคมในการปองกนก าจดศตรพช การวเคราะหองคประกอบทางชวเคมของน ายาง การศกษาองคประกอบทางชวเคมของน ายาง เปนการศกษาตวแปรส าคญทเกยวของกบความสมดลของกระบวนการทางสรรวทยา การผลตน ายาง การไหลของน ายางหรออนภาคของยางทดแทน (Latex regeneration) (Jacob et al., 1989) การหาคาพารามเตอรใชวธการวเคราะห

6

ปรมาณการวดการดดกลนแสง ซงโดยทวไปการวเคราะหน ายางม 4 ตวแปรทใชอธบายกระบวนการทางสรรวทยา ดงน ปรมาณซโครส (Sucrose; suc) แสดงถงน าตาลซโครสในตนยางไดจากการสงเคราะหแสงแสดงสถานะคารโบไฮเดรต มความส าคญในการผลตน ายาง ซงใชเปนสารตงตนในกระบวนการสราง น าตาลกลโครส และกระบวนการสรางอนภาคยาง (Isoprenoid synthesis) ปรมาณซโครสในน ายางมากหรอนอย ขนอยกบประสทธภาพของการสงเคราะหแสง และการน าน าตาลไปใชในกระบวนการสรางน ายาง ปรมาณน าตาลซโครสในน ายาง จงมความสมพนธทงทางบวกและทางลบกบผลผลตน ายาง (Jacob et al., 1997) พนธยางทมปรมาณซโครสในน ายางสงอาจแสดงใหเหนวา สายพนธทมประสทธในการสงเคราะหแสงด สามารถสงเคราะหน าตาลซโครสไดในปรมาณมาก เชน RRIM 600 เปนพนธทใหผลผลตยางสง และมปรมาณซโครสสง อยางไรกตาม ในทางตรงกนขาม หากมปรมาณซโครสมาก อาจหมายถงความสามารถในการน าน าตาลซโครสไปใชในกระบวนการสรางน ายางต า ท าใหมผลผลตต า สวนในยางบางพนธมปรมาณซโครสในน ายางต า แตใหผลผลตสง จดเปนพนธทมความสามารถในการน าน าตาลซโครสไปใชในกระบวนการสรางน ายางไดด จนมน าตาลซโครสเหลออยในปรมาณนอย ซงลกษณะดงกลาวอาจท าใหเกดอาการเปลอกแหงในตนยางได (พชราภรณ, 2552) ปรมาณอนนทรยฟอสฟอรส (Inorganic phosphorus; Pi) แสดงถงกระบวนการเมทาบอ- ลซมในน ายางและเปนอนภาคใหพลงงาน ซงปรมาณอนนทรยฟอสฟอรสในไซโทซอล (Cytosol) มผลกบพลงงานทใชในกระบวนการเมทาบอลซม การสรางน ายางสมพนธกบปรมาณของ ATP และสดสวนระหวาง ATP กบ ADP และการตอกนของสาย Polyisoprene (Jacob et al., 1985) โดยปรมาณอนนทรยฟอสฟอรสมความสมพนธทางบวกกบผลผลตยาง ซงในชวงทยางผลดใบ ปรมาณ อนนทรยฟอสฟอรสในน ายางมแนวโนมลดลง (Lynon, 1969) ปรมาณรดวซไธออล (reduced thiol; RSH) แสดงถงระดบการปองกนเซลลและเกยวของกบการไหลของน ายาง ชวยในการปองกนโครงสรางของผนงเซลล โดยเฉพาะลทอยดและปองกนการเปนพษของออกซเจน (Toxin oxygen ไดแก AOS: Active Oxygen Species (เชน O2 H2O2 และ OH) ซงพบในขณะทมการกระตนกระบวนการเมทาบอลซม ปรมาณรดวซประกอบดวย Cysteine methionine และ Glutathione มบทบาทส าคญในน ายาง โดยกระตนการท างานของเอนไซมทส าคญบางชนดในเซลลทอน ายางเชน Invertase และ Pyruvate kinase (Jacob et al., 1985) ซงปรมาณรดวซ ไธออลจะมความสมพน ธทางบวกกบผลผลต หากมปรมาณต า จะสงผลตอ Decompartmentation และ Metabolic activity ของเซลลทอน ายาง ท าใหผลผลตลดต าลง (โสภณ, 2553) ปรมาณเปอรเซนตเนอยางแหง (%DRC) เปนตวแปรทแสดงถงการสรางน ายางในเซลลทอน ายาง บงบอกถงความสามารถในการสรางน ายาง แสดงถงความหนดของน ายางและสมพนธกบการไหล

7

ของน ายาง โดยคาปรมาณเนอยางแหงสง ท าใหความหนดของน ายางเพมและสามารถชะลอการไหลได ทงนชวงฤดฝนมกมความหนดของน ายางลดลง การไหลของน ายาง จงยาวนานขนและมผลท าใหปรมาณผลผลตสง (พชราภรณ, 2552) แตถาปรมาณเนอยางแหงต าแสดงวามประสทธภาพในการสงเคราะหยางต า (Jacob et al., 1985) ปจจยทสงผลตอองคประกอบชวเคมของน ายาง กรมวชาการเกษตร (2558) พนธยางถอเปนปจจยส าคญอนดบแรกในการใหผลผลตสงหรอต า ซงพนธยางแนะน าของสถาบนวจยยางทใหผลผลตสง ไดแก พนธสถาบนวจยยาง RRIT 251 และ RRIM 600 เปนตน เพราะพนธยางถอเปนสงส าคญในการใหผลผลตน ายางในดานปรมาณและคณภาพ พชราภรณ (2552) รายงานวาการใหน าเปนอกปจจยส าคญหนง เพราะเมอยางพาราไดรบน าจะมคาปรมาณน าตาลซโครสสงกวายางพาราทไมไดรบน า แสดงใหเหนถงประสทธภาพในการสงเคราะหแสงทดของตนยางพารา Lynon (1969) รายงานวาการหลดรวงของใบสงผลตอปรมาณอนนทรยฟอสฟอรสลดลง เกดจากใบทหลดรวงไมมการสงเคราะหแสงเกดขนยางพาราจงไมผลตอนนทรยหรอผลตนอยมาก สายณห และคณะ (2553) กลาววาการดแลใหปยในอตราทเหมาะสมส าหรบยางพาราตงแตปลกจนถงเปดกรด จ านวนวนกรดและระบบกรดสงผลตอการใหปรมาณน ายางและคณภาพน ายาง ซงการดแลตนยางนนควรทจะมการปยอยางสม าเสมอ พรอมทงการกรดยางควรใชระบบกรดหรอจ านวนวนกรดทเหมาะสม เพอใหตนไดสรางอาหารส าหรบใหผลผลตอยางเพยงพอ ณฐพงศ และคณะ (2556) รายงานวาการกรดยางถเกนไป ท าใหเกดการกระตนใหมอนนทรยฟอสฟอรสและรดวซไทออลเพมสงขน แตสงผลเสยตอปรมาณเนอยางแหงลดต าลง อกทงสภาพพนทปลกยงมผลตอปรมาณน ายาง โดย ระว และอบรอแฮม (2553) รายงานการปลกยางพาราใหสภาพพนทนาราง สงผลตอองคประกอบทางชวเคมของน ายาง ซงมคาปรมาณอนนทรยฟอสฟอรสต า ท าใหกระบวนเมตาบอลซมของตนยางพาราต าลง

8

การปลกพชแซมและพชรวมในสวนยางพารา พชแซมยาง การปลกพชแซมยางเปนการเสรมรายไดในชวง 3 ป แรก พชทเกษตรกรปลกควรเปนพชลมลกและเปนพชอายสน โดยตองพจารณาถงตลาด แรงงาน เงนทน ขนาดพนท การคมนาคม และสภาพแวดลอมตางๆ ชนดของพชแซมยาง ไดแก สบปะรด ขาวโพด ขาวไร ถวลสง ถวเขยว ถวหรง ถวเหลอง ขาวฟาง ฝาย งา เปนตน (สถาบนวจยยาง, 2558) ขณะเดยวกน รตนตยา และคณะ (2556) ไดศกษาการปลกพชแซมยางในแปลงเกษตรกรจงหวดบรรมย ปลกยางพนธ RRIT 251 พนท ระยะปลก 3x7 เมตร พบวา เมอยางอาย 2 ป 10 เดอน การเจรญเตบโตเสนรอบล าตนยางในพนทปลกถวฝกยาว และพนทปลกขาวโพด มคาเฉลยสงสด คอ 29.71 และ 29.50 เซนตเมตร ตามล าดบ อยในระดบดเมอเปรยบเทยบกบมาตรฐานตนยางกอนเปดกรดท อาย 3 ป การปลกถวฝกยาวมก าไรมากกวาการปลกพชชนดอนๆ ก าไรเฉลย 40,069 บาทตอครงปลก อกทงยงเปนพชอายสนจงปลกไดหลายครง ซงการเลอกปลกพชแซมยางชนดใดนนตองพจารณาใหเหมาะสมกบสภาพในแตละทองถน สภาพดนและภมอากาศ และควรเปนพชทตลาดมความตองการ พชรวมยาง การปลกพชรวมยางเปนการปลกพชภายใตสวนยางพาราตงแตเรมปลก ระหวางการเจรญเตบโตของตนยางพาราหรอหลงเปดกรดยางพารา โดยพชรวมตองสามารถปรบตวเขากบสวนยางพาราไดและเสรมรายไดใหกบเกษตร แตเกษตรกรควรพจารณาถงตลาด ผลตอบแทน ความคนเคยกบการปฏบตดแลรกษาพชรวมยาง และพชรวมยางตองไมรบกวนตอการปฏบตงานในสวนยางพารา ชนดของพชรวมยางไดแก พชสกลระก า หวายตะคาทอง สะเดาเทยม กระวาน ไมดอกสกลหนาวว ไมดอกวงศขง ไมดอกสกลเฮลโกเนย ขง ขา ขมน ผกพนบาน และไมปาบางชนด (สถาบนวจยยาง, 2558) ขณะเดยวกน ไววทย และคณะ (2555) รายงานการปลกพชรวมในสวนยางพาราวา การปลกมะฮอกกานไมมผลกระทบตอการเจรญเตบโตของยางพารา โดยทขนาดล าตนของยางอาย 5 ป มคาเฉลย 46.4 เซนตเมตร อกทง ปฏญญา และคณะ (2553) รายงานการปลกลองกองรวมกบยางพาราอาย 21 ป พบวาลองกองไมมผลตอการเจรญเตบโต ความสง และเสน รอบวงล าตนของยางพารา รวมถงเปอรเซนตเนอยางแหง แตมผลกระทบในดานปรมาณผลผลต โดยมปรมาณน ายาง 1,516 กรมตอตนตอป เมอเปรยบเทยบกบยางพาราเชงเดยวทมปรมาณ 1,601 กรมตอตนตอป ผลกระทบของการใหปยเคมและปยอนทรยในตนยางพารา การใหปยแกยางพารานนถอเปนสงส าคญทจะชวยเพมปรมาณผลผลตได เนองจากในแตละปจะสญเสยธาตอาหารพชไปจากดนในปรมาณมาก โดยสาเหตหลกคอตดไปกบน ายางทเกบเกยว และจากการชะลาง กดกรอนของดน (ธงชย และ นภาวรรณ , 2554) โดยทางกรมวชาการเกษตร (2555) ไดแนะน าการใสปยสตรเสมอใหกบตนยางพาราในระยะกอนเปดกรด 11.5-23.1 กโลกรมตอไรตอป

9

สวนยางพาราระยะหลงเปดกรดควรให 40.3 กโลกรมตอไรตอป ซงการใสนนควรค านงถงคาวเคราะหธาตอาหารในดนเพราะในสภาพดนแตละพนทมธาตอาหารทแตกตางกน หทยกานต และคณะ (2556) ไดรายงานวาเกษตรกรสวนใหญในสภาพแปลงทลมและทดอนใช ปยเคมรวมกบปยอนทรย โดยในระยะกอนเปดกรดใชปยเคมสตร 20-8-20 อตรา 23.1 กโลกรมตอป สวนระยะหลงเปดกรดใชปยเคมสตร 15-7-18 และใชปยเคมสตร 15-15-15 อตรา 40.3 กโลกรมตอป ผลปรากฏวา ปรมาณและคณภาพน ายางสงขน พรอมทงตนยางพารามการเจรญเตบโตเสนรอบวงของล าตนด นอกจากน นชนารถ (2547) ไดรายงานการใสปยอนทรยอตรา 5 กโลกรมตอตนปละ 1 ครงรวมกบปยเคมอตรา 5.5 กโลกรมตอตนปละ 2 ครง ในปท 1 จนถงชวงกอนเปดกรด สงผลใหตนยางพารามการเจรญเตบโตทางสรรวทยาไดด พรอมทงสามารถลดการใชปยเคมในสวนยางพาราได ส าหรบการใหปยพชรวมในสวนยางพาราปกตแลว พชรวมจะนยมปลกบรเวณรองตรงกลางแถวยางพารา การใหปยตองค านงถงทรงพมของพชรวม เพราะบรเวณทรงพมมการกระจายตวของรากหาอาหาร หากทรงพมของไมยนตนใหญ เชน สละ ระก า และกาแฟ เปนตน ควรทจะใสปยบรเวณกลางแถวของยางพาราและพชรวม (กรมสงเสรมการเกษตร, 2558) ขอมลทวไปของกาแฟ กาแฟเปนไมพมมล าตนตงตรง มใบออกตรงขออยตรงขามกนเปนคๆ กงกาแฟออกจากโคนกานใบแยกตรงขามขนานกบพนดน หรอโนมลงดน เมอกาแฟเตบโตกงใหมจะแตกออกจากกงรองนอกเชนเดยวกบกงทออกจากล าตน หนอใหมของกาแฟจะออกจากโคนตน อาจแตกเปนจ านวนมากและขนเบยดตนเดม รากแกวมลกษณะอวนสนยาวไมเกน 45 เซนตเมตร มจ านวนรากแขนงทแตกออกมากจากรากแกวนได 4-8 ราก แผกระจายขนานไปกบพนดนในระดบใตผวดนทไมลกนก ดอกกาแฟมสขาว กลนหอมคลายมะลปา รปคลายดาว มกานสน อยรวมกนเปนกลม โดยออกจากขอของกง เรมไปจากขอทอยใกลล าตนไปหาปลายกง กาแฟทมลกษณะด ขอของกงมลกษณะสนเปนทเกดของดอกและผล ดอกกาแฟเปนดอกสมบรณเพศมทงเกสรตวผและเกสรตวเมยในดอกเดยวกน โดยทวไปพนธโรบสตา (Robusta) (Coffea canephora) มดอกเมออาย 2-3 ป และดอกผสมขาม ในขณะทพนธอาราบกา (Arabica) (Coffea arabica) ออกดอกเมออาย 3-4 ป และดอกจะผสมตวเอง ผลกาแฟมความยาว 1.5 เซนตเมตร ผลแกเตมทแลวมรปรางคอนขางร (oval-elliptic) มกานผลทสน ผลดบจะมสเขยว เมอสกอาจมสเหลอง สมหรอแดงถงแดงเขม เมลดกาแฟมรปรางคอนขางกลมรยาว 8.5-12.5 มลลเมตร ผลหนงมเมลด 2 เมลด ประกบกนอยเหมอนไขผาซก และดานในเมลดจะมรองอยตรงกลางเมลดละรอง (ศนยวจยและพฒนากาแฟบนทสง, 2537)

10

สภาพแวดลอมทเหมาะสมตอการเจรญเตบโต โรคระบาดของกาแฟทพบในสภาพรมเงา และการใหผลผลต กาแฟโรบสตามแหลงปลกอยในภาคใต พนทปลกมกอยบนทลาดชนหรอทราบไมมน าทวมขง สงไมเกน 700 เมตรจากระดบน าทะเล กาแฟโรบสตาไมชอบสภาพอากาศรอนหรอเยนจด แตชอบสภาพอากาศรอนชนในเขตเสนศนยสตร อณหภมทเหมาะสมอยในชวง 20–30 องศาเซลเซยส แตอาจสงไดถง 37 องศาเซลเซยส การกระจายของฝนควรมความสม าเสมอในชวงทมผลผลต แตไมควรมฝนในชวงเกบเกยว หากปลกบรเวณภาคเหนอของประเทศควรเปนทไมมน าคางแขง (Frost) เพราะอาจท าใหตนกาแฟตายได (กรมวชาการเกษตร , 2553) สวนกาแฟอาราบกา เจรญเตบโตไดดระหวางอณหภม 15 ถง 26 องศาเซลเซยส ความชนอยประมาณ 80 เปอรเซนต ปรมาณน าฝนเฉลยประมาณ 1,500-2,300 มลลเมตรตอป และความสงระดบน าทะเลตงแต 800 จนถง 1 ,200 เมตร (ส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร, 2558) กาแฟทปลกภายใตสภาพรมเงาของไมยนตนสง จะพบเหนโรคราสนมเกดขนบอยครง สาเหตจากสภาพภายใตรมเงามความชนสง อณหภมในแปลงต า สงเสรมตอการเจรญเตบโตของเชอรา Hemileia vastatrix B. and Br ลกษณะอาการของโรคอาการเรมแรกจะเหนเปนจดสเขยวเหลองเลกๆ ขนาด 3-4 มลลเมตร ทงดานบนและใตใบ แตใตใบสจะเขมกวา ตอมาจดทใตใบนจะขยายโตขนจนเปนแผลคอนขางกลม และมกลมสสมหรอสเหลองสม ซงมลกษณะคลายผงแปงขนคลมอยบนแผลนนๆ กลมสสมนคอ สปอรของเชอราสาเหตนนเอง เมอเชอโรคเจรญเตบโตเตมทสของแผลจะเปลยนจากสสมเปนสเหลอง และใบบางครงอาจพบเสนใยสขาวของเชอราสาเหตปรากฏบนแผลดวย สวนดานบนใบแผลทอยตรงขามใตใบจะเปนสนาตาลเขม (Soto-Pinto et al., 2002) การปองกนอาจใชพนธตานทาน เชน พนธคาตเมอร (Catimor) พรอมทงภายในไรกาแฟตองรกษาความสะอาดและก าจดวชพช รวมทงตองหมนตดแตงกงกาแฟใหโปรงอยเสมอ เพอชวยลดความชนภายในไรกาแฟลง และลดการระบาดของโรคได (ปณวตร และคณะ, 2557) การปลกกาแฟรวมกบไมยนตนท าใหตนกาแฟโรบสตาสามารถอาศยรมเงาได เชนการปลกกาแฟรวมกบทเรยนและลองกอง หรอปลกไมใหรมเงาอนๆ เชน สะตอ (ปลกสะตอ 1 ตนสลบกาแฟ 4 ตน) แค และกระถน กอนการปลกกาแฟ 6–12 เดอน (กรมวชาการเกษตร, 2553) ระว และชนนทร (2558) ศกษาการปรบตวลกษณะฟโนไทปของตนกาแฟโรบสตาภายใตสวนไมผลผสมผสาน ผลปรากฏวา การปลกกาแฟในสภาพรมเงาไมผลท าใหปรมาณคลอโรฟลลในใบมปรมาณสงกวาในสภาพกลางแจง พรอมทงมขนาดพนทใบมากกวา แสดงใหเหนวาความเขมแสงภายใตสภาพแวดลอมในสวนไมผลผสมผสานมผลตอการปรบตวของใบกาแฟโรบสตา เชนเดยวกบ Partelli และคณะ (2014) ไดศกษาการปลกกาแฟโรบสตา รวมกบสวนยางพารา พบวา ท าใหการสงเคราะหแสงของตนกาแฟมประสทธภาพสงขน เนองจากสามารถปรบตวเพมพนทใบใหเขากบสภาพแวดลอม ในสวนยางพารา

11

ผลผลตเมอเทยบกบกาแฟสายพนธอาราบกาแลวกาแฟโรบสตาจะใหผลผลตเมลดกาแฟมากกวาและผลจะสกเรวกวา แตดานคณภาพ เมลดกาแฟพนธโรบสตามคณภาพต ากวาพนธ อาราบกาและเปนพนธทมราคาถก สวนใหญถกแปรรปเปนกาแฟผงส าเรจรป รสชาตของกาแฟพนธอาราบกาเมอผานการควและบดเปนผงแลวกาแฟจะมกลนหอมกวากาแฟโรบสตา แตในดานความเขมหรอปรมาณคาเฟอน กาแฟโรบสตามความเขมมากกวา คอ อยในชวง 2 ถง 4.5 เปอรเซนต สวนระดบคาเฟอนในกาแฟอาราบกาอยในชวง 1.1 ถง 1.7 เปอรเซนต (ปรชญา , 2556) Netsere และ Kufa (2015) ไดท าการทดลองปลกขมนและขงแซมในกาแฟอาราบกาในประเทศเอธโอเปย ไดผลสรปการปลกขมนและขงไมสงผลตอคณภาพของผลผลตกาแฟ โดยการปลกทแนะน าของกาแฟตอเฮกแตรเทากบ 1,600 ตนตอเฮกแตร สวน Marcos และคณะ (2015) ไดรายงานวาการปลกกาแฟอาราบการวมกบมะคาเดเมย ท าใหมปรมาณผลผลตกาแฟอาราบกา 3.8 ตนตอเฮกแตร และมะคาเดเมย 6 ตนตอเฮกแตร ท าใหเกษตรกรมรายไดเสรม ขณะเดยวกนกาแฟยงสามารถเจรยเตบโตและใหปรมาณผลผลตไมแตกตางจากการปลกในสภาพพนทกลางแจง นอกจากน Asten และคณะ (2011) พบวา การปลกกาแฟรวมกบกลวย ท าใหมผลผลตกาแฟ 2.5 ตนตอเฮกแตรและกลวย 20 ตนตอเฮกแตร ผลกระทบของการใหปยเคมและปยอนทรยในตนกาแฟโรบสตา กรมวชาการเกษตร (2553) ไดแนะน าการใหปยของกาแฟโรบสตา โดยในชวงอาย 1-2 ป ของการปลกควรใสปยเคม 15-15-15 อตรา 100 กรม/ตน/ป ใสในชวงเดอนพฤษภาคมหรอใหปยเคม 46-0-0 อตรา 100 กรม/ตน/ป แตจะแบงใส 2 ครง ในเดอนพฤษภาคมและสงหาคมในอตรา 50 กรม/ตน/ครง เมอกาแฟอาย 3 ป หรอเรมผลผลตควรใสปย 13-31-21 อตรา 500 กรมตอตนตอป แตควรทจะแบงใส 2 ครง สวนปยอนทรยใสในอตรา 5 กโลกรมตอตนตอป โดยท Isabeli และคณะ (2011) ไดทดลองการใหปยไนโตรเจนในแปลงกาแฟ อตราปยทให 400 กโลกรมตอเฮกแตร ท าใหการเจรญเตบโตและผลผลตเพมขน โดยมผลผลตเทากบ 4 ตนตอเฮกแตร ขณะเดยวกน สรรตน และปานหทย (2553) ทดลองการใชแกลบกาแฟในการทดแทนปยในสวนกาแฟ โดยใหปยหม กแกลบกาแฟ 10 กโลกรมตอตนตอปและปยเคม 150 กรมตอตนตอป ไดผลสรปวาการเจรญเตบโตจ านวนใบมากขนและชวยเพมปรมาณน าหนกผลสดและน าหนกผลแหง แสดงวาแกลบกาแฟสามารถใชทดแทนปยเคมโพแทสเซยมไดและควรมการใสปยไนโตรเจนรวมดวย นอกจากน ควรใสปยกาแฟตามคาวเคราะหดนและคามาตรฐานวเคราะหดนเปนวธทดทสด ในการประหยดตนทน นอกจากน บญชา (2555) ไดศกษาปยอนทรยกบการปรบปรงดนเสอมคณภาพพบวา ปยอนทรยท าใหดนมคณสมบต ดขนทงทางกายภาพ ทางเคมและทางชวภาพ คอ ทางกายภาพ ปยอนทรยสงเสรมใหอนภาคของดนจบตวเปนกอนท าใหดนมโครงสรางทดและรวนมอากาศถายเทไดสะดวก การระบายน าด ส าหรบการใหปยอนทรยแกกาแฟโรบสตาจะใหในชวงเดอน กมภาพนธ-มนาคม ในชวงหลงเกบเกยวและตดแตงกง

12

แลว โดยปยอนทรยทใชเชน ขไกแหงหรอขววอตรา 2-5 กโลกรมตอตนตอป (กรมวชาการเกษตร , 2553) Kiyingi และ Gwali (2012) ไดรายงานวาการใชปยอนทรย 5 กโลกรมตอตนสงผลตอการเจรญเตบโตของกาแฟดานการแตกกง จานวนใบ และพฒนาการของล าตนเพมขน สงทควรค านงส าหรบการใสปยอนทรยนน ปยอนทรยตองยอยสลายเรยบรอยรวมถงตองค านงถงปรมาณทใชและชวงฤดกาล ทงนการใหปยควรพจารณาจากปจจยอนๆดวย Rafael และคณะ (2012) ไดรายงานวาปรมาณน าฝนมผลตอการชะลางของปยไนโตรเจนในแปลงกาแฟ เมอใหปยไนโตรเจนในชวงฤดฝนตนกาแฟจะดดซบธาตอาหารจากปยนอยมาก ดงนนฤดกาลของฝนไมเหมาะทจะใหปย และการใสปยควรทจะใหในชวงกอนเขาฤดฝนหรอหากจาเปนเมอใสปยเสรจสนควรทจะมการฝงกลบบรเวณรอบๆ ตนกาแฟ การศกษารากดวยเทคนคมนไรโซตรอน (Minirhizotron) การศกษาระบบรากทางตรงมหลายวธ เชน Trench profile, Core sampling, Framed monolith, Pinboard และ Minirhizotron (Caldwell and Virginia, 1989) ตอมา Doussan และคณะ (2006) ไดพฒนา โดยปลกพชในกระบะหรอไรโซตรอน ซงเปนวธทประยกตรวมกนระหวางเทคนค Trench profile และเทคนคมนไรโซตรอนแบบเกา ปจจบนเทคนคไรโซตรอนนยมใชแผนอะครลคใส การบนทกพฒนาการของระบบรากโดยใชปากกาเขยนแผนใสแบบถาวร วาดการเจรญของรากแตละครงบนแผนพลาสตกใส ซงทาบตรงบรเวณหนาตดของไรโซตรอน เพอศกษาการเจรญเตบโตและพฒนาการของรากพช และวเคราะหการเจรญเตบโตโดยการนบจดตดบนแผน Grid line วธดงกลาวเปนวธทสะดวกสามารถศกษาไดอยางตอเนอง ประหยดแรงงานและไดรบการยอมรบ ส าหรบเทคนคมนไรโตรอนเปนวธการทสามารถศกษาหรอตดตามการเจรญของรากได โดยไมท าลายระบบรากเชนเดยวกน (Kirkham et al., 1998) กษมา และคณะ (2555) ไดรายงานการใชเทคนคมนไรโซตรอนในการวดรากของตนกลายางพาราในสวนยางพาราสามารถบอกอตราการเจรญเตบโตของราก และไมมผลกระทบตอราก ตอมาไดมการใชเทคโนโลยภาพถายรากดวยชดกลองมนไรโซตรอนส าหรบงานในสภาพพนทแปลง โดยการน าภาพถายรากเขาโปรแกรมวเคราะหหาคาความยาวราก (Guang et al., 2006) โดยทางคณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร รวมกบส านกพฒนาการวจยการเกษตร (สวก) ไดคดคนชดเครองบนทกราก (PSU-ARDA Minirhizotron) ส าหรบการวดรากตนไมในสภาพพนทแปลงไดอยางตอเนองและไมท าลายตวอยางราก เชนเดยวกบการวดรากในสวนยางพารา โดยใชมนไรโซตรอนของตางประเทศ ซงใหผลการวดคาเชนเดยวกน เชน ความยาวราก และความหนาแนนราก เปนตน (Chairungsee et al., 2013)

13

วธการทดลอง วสดและอปกรณ วสดพช ตนกาแฟโรบสตา พนธพนเมอง (ควนโดน) อาย 1 ป ตนยางพาราพนธ RRIM 600 ในสวนยางพาราอาย 8 และ 16 ป สารเคม สารเคมวเคราะหองคประกอบชวเคมในน ายาง กรดไนตรก (Nitric acid) แอนโทรน (Anthrone) กรดซลฟวรก (Sunfuric acid) น าตาลซโครส (Sucrose) ไตรคลอโรอะซตคแอซด (Trichloroacetic acid; TCA) เอทธลนไดเอมนเตตระอะซตค แอซค (Ethylenediaminetetraaceti acid; EDTA) ดทเอนบ (5,5-Dithio bis-2nitro-benzoic acid; DTNB) กลตาไทออน (Glutathion; GSH) แอมโมเนยมโมลบเดต (Ammonium molybdate) ทรส (Tris(Hydroxymethyl)-amunomethan) โพแทสเซยมไดฟอสเฟต Potassium di-phosphate สารเคมทวเคราะหปรมาณคารโบไฮเดรตทไมใชโครงสราง กรดเปอรคลอรก (Perchloric acid) ความเขมขน (70% v/v) แอนโทรน (Anthrone) กรดซลฟวรก (Sunfuric acid) น าตาลกลโคส (Glucose) ปย ปยอนทรย (ปยคอก) ปยเคม (15-15-15)

14

อปกรณบนทกสภาพอากาศ เครองวดปรมาณความเขมแสง (Light meter) (Sun system, USA) ชดบนทกขอมลสภาพภมอากาศในแปลง (H21-002, HOBO Micro Station Data

Logger, Australia) อปกรณในการวดการเจรญเตบโต เวอรเนยรคาลปเปอร ตลบเมตร สายวด เครองมอทางสรรวทยา Chlorophyll Meter (SPAD-502, Minolta, Japan) ชดกลอง Fish Eye (E8400, Nikon, Japan) ชดอปกรณศกษาระบบราก (PSU-ARDA, Minirhizotron, Thailand) เครองเจาะดน (Soil Augor bit Machine) คอมพวเตอร (Notebook) (Aspire 4750G, Acer, Taiwan) ทออะครลคโปรงแสงทรงกระบอก ความยาว 100 เซนตเมตร โปรแกรมวเคราะหทางสรรวทยาพช โปรแกรมวเคราะหดชนพนทใบ (Gap Light Analysis; Cary Institute of

Ecosystem Studies, USA) โปรแกรมบนทกภาพถายราก (Root Image Analyzer, PSU, Thailand) โปรแกรมวเคราะหความยาวราก (Rootfly, Clemson University, UK) อปกรณในหองปฏบตการ เครองชงดจตอล 2 และ 4 ต าแหนง (ES-1200HA)

เครองวดคาเปนกรด-ดาง (pH) ในสารละลาย (FEP20 FiveEasy™ PLUS pH, U.P. Marketing General Supply) เครองคนสารละลาย (Hotplate and Magnetic Stirrer, C-MAG HS 7, U.P. Marketing General Supply) ไมโครปเปต (Original Eppendrof, Germany)

15

เครองอบตวอยางควบคมอณหภม (UF 750, Memmert, Germany) เครองปนละเอยด (blender 600 W, PHILIPS, England) อางควบคมอณหภม (Water Bath) เครองวดคาดดกลนแสง (Spectrophotometer) (Ultraspec 3000 UV/Visible, Pharmacia Biotech Inc., USA)

เครองเขยา (Vortex) (V-1 plus Personal Bio, Biosan Ltd, USA) เครองแกวและอปกรณอน ๆ กระบอกตวง หลอดทดลอง ขวดปรบปรมาตร ขวดรปชมพขนาด 250 มลลลตร บกเกอร ขนาด 50 100 500 และ 1000 มลลลตร แทงแกวส าหรบคนสารละลาย Aluminium foil กระดาษกรองเบอร 1 ขนาด 90 มลลเมตร กรวยพลาสตก ขวดแกวสาหรบเกบสารละลาย ถงซป ตเยน

16

การทดลอง การทดลองท 1 การเจรญเตบโตลกษณะสณฐานวทยาและสรรวทยาของใบกาแฟโรบสตาภายใตสภาพรมเงาสวนยางพารา การทดลองท 2 การใหปยเคมและปยอนทรยตอการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาทปลกรวมกบสวนยางพารา สภาพบรเวณพนทปลกกาแฟโรบสตาแบงออกเปน 3 สภาพ ไดแก 1) สภาพกลางแจงเปนพนทดอน ไดรบแสงเตมท 2) กาแฟโรบสตาในสวนยางพาราอาย 8 ป และ 3) กาแฟโรบสตาในสวนยางพาราอาย 16 ป ซงสวนยางพาราทงสองแปลงใชยางพนธ RRIM 600 และเปนสวนยางทไดรบการสงเคราะห การดแลรกษาและการใหปย ใชตามค าแนะน าของ (สถาบนวจยยาง, 2556) แผนการทดลอง การทดลองท 1 การเจรญเตบโต ลกษณะสณฐานวทยาและสรรวทยาของใบกาแฟ โรบสตาภายใตสภาพรมเงาสวนยางพารา ทดลองปลกตนกลากาแฟโรบสตาในสภาพกลางแจง (เชงเดยว) และสภาพสวนยางพารา 2 ชวงอาย สมตนกาแฟโรบสตา 20 ตนตอทรตเมนต และตนยางพารา 20 ตนตอทรตเมนต ในแปลงอ าเภอควนโดน จงหวดสตล วางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (Completely Randomized Design; CRD) วเคราะหขอมลโดยใช ANOVA และเปรยบเทยบคาเฉลยโดยวธ Least Significant Difference (LSD) ดวยโปรแกรมวเคราะหขอมลทางสถตโปรแกรม R โดยแบงทรตเมนตดงน T1 : สภาพกลางแจง (ควบคม) T2 : สภาพสวนยางพารายงไมเปดกรด (อาย 8 ป) T3 : สภาพยางพาราระยะหลงเปดกรด (อาย 16 ป) เรมปลกตนกลากาแฟโรบสตาเพาะเมลด พนธพนเมอง (ควนโดน) อาย 1 ป ในสภาพกลางแจงและสภาพสวนยางพาราพนธ RRIM 600 ทง 2 ชวงอาย โดยปลกแถวเดยวระหวางแถวยางพารา 3.5 เมตร ระยะหางระหวางตนกาแฟ 3 เมตร ซงระยะปลกของตนยางพาราเทากบ 7x3 เมตร พรอมกบดแลตนกาแฟใหปยเคม (15-15-15) อตรา 30 กรมตอตนตอครง ฉดสารสกดสะเดาอตรา 1 มลลลตรตอน า 1 ลตร เพอปองกนโรคและแมลงศตรพชเขาท าลาย

17

การบนทกผล สภาพภมอากาศและความสมบรณของดนในแปลงทดลอง บนทกขอมลสภาพอากาศตงแตเดอนเมษายน พ.ศ. 2558 จนถงเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2559 ไดแก ความเขมแสง ดวยเครองวดแสง (Light meter) (Sun system, USA) 5 จดตอแปลง ในชวงเวลา 10.00 -12.00 น. อณหภมอากาศบรเวณแปลงทดลอง ความชนสมพทธและอณหภมดน ทระดบความลก 10 เซนตเมตร โดยใช ชดบนทกขอมลสภาพภมอากาศในแปลง (H21-002, HOBO Micro Station Data Logger, USA) ตดตงบรเวณระหวางแถวยางพารา สวนความชนดน สมเกบ 3 จดตอแปลง ทระดบความลก 0-20 เซนตเมตร น าไปอบทอณหภม 95 องศาเซสเซยส ดวยตอบ (Hot air oven) (Memmert, UF 750) เปนระยะเวลา 72 ชวโมง และน าไปคดหาเปอรเซนตความชนในดน ดงสตร พรอมทงใชขอมลสภาพอากาศรวมกบสถานอากาศสตล อ.ควนโดน จ.สตล ความชนดน (%) = มวลของดนเปยก (กรม) - มวลของดนแหง (กรม) มวลของดนแหง (กรม) เกบตวอยางดนทง 3 ทรตเมนตๆ ละ 3 จด ทระดบความลก 20 40 และ 60 เซนตเมตร กอนการทดลอง น าดนมาตากบรเวณโรงเรอนใหแหง รอนผานตะแกรงขนาด 1 ตารางมลลเมตร น าไปวเคราะหคณสมบตของดน ไดแก ไนโตรเจนทงหมด ฟอสฟอรสท เปนประโยชน และโพแทสเซยมทเปนประโยชน ความจแลกเปลยนแคตไอออน (CEC) คาการน าไฟฟาของดน (EC) อนทรยวตถในดน (OM) pH เปนตน รวมถงวเคราะหธาตอาหารในปยอนทรย ไดแก ไนโตรเจนทงหมด ฟอสฟอรส โพแทสเซยมทเปนประโยชน แคลเซยมและแมกนเซยมแลกเปลยนได ตามคมอการวเคราะหดนและพช (จ าเปน, 2560)

x100

18

การเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาและความสมบรณของตนกาแฟโรบสตา บนทกขอมลทกๆ 3 เดอน โดยสมวดขอมลตนกาแฟทง 3 ทรตเมนต โดยมการวดความสงของตน ขนาดทรงพมของตน เสนผานศนยกลางล าตนจากพนดนสงขนมา 10 เซนตเมตร จ านวนขอของล าตน จ านวนยอด สวนความยาวใบ วดจากสวนโคนใบถงปลายใบน าเขาสมการหาพนทใบ (ระว และชนนทร, 2558) LA = (0.5175(X2)-13.859(X)) + 140.08 โดยท LA = พนทใบ (ตารางเซนตเมตร) X = ความยาวใบ (เซนตเมตร) สวนลกษณะสรรวทยาของใบ บนทกขอมลของตนกาแฟโรบสตาหลงสนสดการทดลอง เพอหาสมการความสมพนธระหวางพนทใบตอน าหนกแหงใบ โดยน าใบทหาพนทใบเขาอบทอณหภม 65 องศาเซลเซยส เวลา 72 ชวโมง พนทใบตอไนโตรเจนทงหมดของใบ และพนทใบตอปรมาณคลอโรฟลลในใบ ความยาวราก การเจรญเตบโตของรากกาแฟโรบสตา บนทกขอมลทกๆ 3 เดอน โดยใชชดอปกรณบนทกราก (PSU-ARDA Minirhizotron) ตดตงทออะครลคโปรงแสงความยาว 100 เซนตเมตร บรเวณตนกาแฟทง 3 ทรตเมนตๆ ละ 5 ตน ใหท ามม 45 องศากบตน หางจากตน 60 เซนตเมตร เจาะทระดบความลก 80 เซนตเมตร ใชวสดทบแสงหมปดทอทบรเวณเหนอพนดนใหเรยบรอย บนทกขอมล โดยใชโปรแกรมบนทกราก (Root Image Analyzer; RIA) น าภาพถายทบนทกไดจากเครอง PSU-ARDA Minirhizotron เขาโปรแกรมวเคราะหความยาวราก (Rootfly, Clemson University) เพอวดความยาวรากของตนกาแฟโรบสตา การกระจายตวของราก บนทกการแผกระจายตวของรากกาแฟทกๆ 3 เดอน โดยใชเทคนดวธ Root coresampling ทท ามาจากทอ PVC ดวยการตดตงทอ PVC ยาว 40 เซนตเมตร เสนผานศนยกลาง 10 เซนตเมตร และเจาะร 1 ตารางเซนตเมตร รอบทอ PVC ฝงทอทระดบความลก 30 เซนตเมตร จากตนกาแฟใน ทรตเมนตท 2 และ 3 โดยสมในทรตเมนต ทรตเมนตละ 3 ตน ฝงทอแนวดง (90 องศา) ทงซายและขวาของตนกาแฟ ระยะหางจากตนกาแฟ คอ 50 100 และ 150 เซนตเมตร ทง 2 ฝง เกบตวอยางรากจากทอ PVC และเขาอบในตอบอณหภมท 65 องศาเซลเซยส เปนเวลา 72 ชวโมง ชงน าหนกแหงของราก

19

ปรมาณคลอโรฟลลในใบ ปรมาณคลอโรฟลลเกบขอมลทกๆ เดอน โดยใชเครอง Chlorophyll Meter (SPAD-502, Minolta, Japan) วดขอมลทง 3 ทรตเมนต ทรตเมนตละ 5 ตน ตนละ 2 ใบ ใบละ 5 ต าแหนง ขอมลทไดน ามาค านวณในสมการโพลโนเมยล เพอหาปรมาณคลอโรฟลลทแทจรงในใบ โดยใชสมการจากการสกดวเคราะหคลอโรฟลลในใบ วธการสกดและวเคราะหคลอโรฟลลและแคโรทนอยดในใบ น าสาร N,N-Dimethylformamide ปรมาณ 3 มลลลตรตอหลอดและตวอยางใบกาแฟใชทเจาะรขนาด 1 ตารางเซนตเมตรจ านวน 30 ใบ เจาะ 5 ต าแหนงตอใบ (ต าแหนงทเจาะตองเปนต าแหนงทวดดวยเครอง Chlorophyll Meter) น าไปใสหลอดทมสารแลวเกบในททบแสงไว 24 ชวโมง จากนนน ามาอานคาดดกลนแสงดวยเครอง Spectrophotometer ทความยาวคลน 647 664 และ 480 นาโนเมตร น าคาทไดเขาสมการหาปรมาณคลอโรฟลล (Moran, 1982) และแคโรทนอยด (Wellburn, 1994) Chla = (-2.99(OD 647)) + (12.6(OD 664)) × Vol/(Area*10) Chlb = (23.26(OD 647)) - (5.6(OD 664)) × Vol/(Area*10) Chltotal = (20.27(OD 647)) + (7.04(OD 664)) × Vol/(Area*10) Carotenoid = (1000(OD 480) – 1.12 (Chla) – 34.07 (Chlb)) × Vol/(Area*10) 245 โดยท Chla = คลอโรฟลลเอ Chlb = คลอโรฟลลบ Chltotal = คลอโรฟลลทงหมด Carotenoid = แคโรทนอยด Vol = ปรมาณ DMF ทใชสกด (มลลลตร) = 3 มลลลตร Area = พนทใบทใชสกด (ตารางเซนตเมตร) = 1 ตารางเซนตเมตร OD 647 = คาทอานไดจากเครอง Spectrophotometer ทความยาวคลน 647 นาโนเมตร OD 664 = คาทอานไดจากเครอง Spectrophotometer ทความยาวคลน 664 นาโนเมตร OD 480 = คาทอานไดจากเครอง Spectrophotometer ทความยาวคลน 480 นาโนเมตร

20

น าคาทไดจากสมการมาสรางกราฟ โดยใหแกน X เปนคาจากเครอง Chlorophyll Meter (SPAD-502) สวนแกน Y เปนคาคลอโรฟลลหรอแคโรทนอยดทไดจากสมการขางตน จากนนน าคาทงสองหาคาสมการเสนตรงโดยใชโปรแกรม Microsoft Excel สรางกราฟ พรอมกบหาคาสมการโพลโนเมยล วเคราะหปรมาณคารโบไฮเดรตทไมไดอยในรปโครงสราง (Total non-structural carbohydrate; TNC) และปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total Nitrogen; TN) เกบตวอยางใบของตนกาแฟโรบสตาในชวงสนสดการทดลอง ซงตวอยางใบกาแฟในแปลงทง 3 ทรตเมนต 4 ใบตอต น ทงหมด 10 ตนตอทรตเมนต น ามาอบทอณหภม 65 องศาเซลเซยส เปนเวลา 72 ชวโมงจากนนบดใบใหละเอยด น าไปวเคราะหเพอหาปรมาณคารโบไฮเดรตดวยวธ Manual Clang Anthrone (Osbone and Voogt, 1978) และปรมาณไนโตรเจนทงหมดตามคมอการวเคราะหดนและพช (จ าเปน, 2560) การสกดและการวเคราะหปรมาณคารโบไฮเดรตทไมไดอยในรปโครงสราง (Total non-structural carbohydrate; TNC) การสกดตวอยางและวเคราะหปรมาณ TNC โดยใชวธ Manual Clang Anthrone (Osbone and Voogt, 1978) ดงน ชงตวอยางพชทบดละเอยดแลว 0.1 กรม ใสในหลอดทดลองขนาด 15 มลลลตร เตมน ากลนและกรดเปอรคลอรก (52% ปรมาตร/ปรมาตร) อยางละ 1.00 และ 1.30 มลลลตร (ตามล าดบ) เขยาสารละลายใหเขากน กรองดวยกระดาษกรอง Whatman เบอร 1 และปรบปรมาตรดวยขวดปรบปรมาตรเปน 50 มลลลตร ดดสารละลายทไดจากการกรองมา 1 มลลลตร ใสหลอดทดลองขนาด 15 มลลลตร และเตมแอนโทรน 0.1% (น าหนก/ปรมาตร) (ละลายแอนโทรนในสารละลายกรดซลฟวรก เขมขน 14 โมลาร) ปรมาตร 5 มลลลตร น าสารละลายไปเขยาใหเขากนเปนเวลา 5 นาท น าไปแชในอางน ารอนอณหภมประมาณ 80 องศาเซลเซยส เปนเวลา 15 นาท ทงไวใหเยนแลวน าไปวดคาดดกลนแสงทความยาวคลน 630 นาโนเมตร เทยบกบกราฟสารละลายมาตรฐานกลโคสเขมขน 0- 550 มลลกรม/ลตร ซงน าไปท าใหเกดสเชนเดยวกบตวอยาง ค านวณปรมาณ TNC โดยการเทยบจากกราฟมาตรฐานกลโคส

21

การเจรญเตบโตตนยางพาราและความสมบรณของตนยางพารา วดขอมลเสนรอบวงของยางพาราสงจากพนดน 150 ซม. โดยสมในทรตเมนตท 2 และ ทรตเมนตท 3 จ านวน 20 ตน กอนเรมการทดลองและหลงจากการทดลองทกๆ 6 เดอน วดดชน พนทใบใตทรงพมของยางพาราทกๆ เดอน โดยวธการถายภาพ Hemispherical photography technique ดวยชดกลองดจตอล เลนสตาปลา (Fish eye lens) น าขอมลวเคราะหหาคาดชนพนทใบดวยโปรแกรม (Gap Light Analysis; GLA) รวมกบวเคราะหดวยสมการดชนพนทใบยางพารา (เจษฎา และคณะ, 2553) LAI = (2.4683(X)-1.1691) โดยท LAI = คาดชนพนทใบยางพารา X = คาวเคราะหจากโปรแกรม (Gap Light Analysis) ความสมบรณของตนยางพารา โดยเกบตวอยางน ายางวเคราะหหาปรมาณน าตาลซโครส (Sucose content; Suc) ปรมาณอนนทรยฟอสฟอรส (Inorganic phosphorus; Pi) วเคราะหรดวชไธออล (Reduced thiol content; RSH) และปรมาณของแขงทงหมดหรอปรมาณเนอยางแหง (Dry rubber content; %DRC) สมเกบในแปลงในทรตเมนตท 2 และ 3 จ านวน 20 ตน วธการเกบตวอยางน ายาง สมเกบตวอยางน ายางบรเวณใตรอยแผลกรดในแปลงพนทยางพาราอาย 8 และ 16 ป โดยตรวจสอบความสมบรณของตนยางพารา น าไปวเคราะห ปรมาณน าตาลซโครส ปรมาณอนนทรยฟอสฟอรส ปรมาณไธออล และเปอรเซนตเนอยางแหงโดยใชวธเกบแบบ 1 ตนตอ 1 ตวอยาง ดวยวธของ (Jacob และคณะ, 1989 ดดแปลงโดย สายณห และธงชย, 2555) กอนท าการเกบตวอยางชงน าหนกหลอดเปลา (T) น าหนกหลอดเปลารวมกบน าหนก 0.01% EDTA ปรมาตร 5 มลลลตร (T+E) เกบตวอยาง 10 หยดตอตน ใสหลอดทม 0.01%EDTA ปรมาตร 5 มลลลตร รวมกบน าหนกน ายาง 10 หยด (T+E+L) เตม 20% TCA ปรมาตร 0.715 มลลลตร เพอใหน ายางจบตวเปนกอน เขยาเบา ๆ จากขนตอนนสามารถเกบน ายางทอณหภม 4 องศาเซลเซยส ไวได 48 ชวโมง และเกบทอณหภมหองไวได 8 ชวโมง เมอมาถงหองปฏบตการน าน ายางไปเขยากบเครองเขยา จะไดตวอยาง 2 สวน สวนของกอนยางน าไปหาคา DRC โดยอบทอณหภม 70 องศาเซลเซยส เปนเวลา 24 ชวโมง สวนของสารละลายใสน าไปหาปรมาณน าตาลซโครส อนนทรยฟอสฟอรส และรดวซไธออล การวเคราะหแตละครงจะตองท า Standard curve ของแตละพารามเตอร (Jacob และคณะ, 1989 ดดแปลงโดย สายณห และธงชย, 2555)

22

วธการวเคราะหหาปรมาณน าตาลซโครส (Sucose content; Suc) เตรยมหลอดแกวฝาเกลยวเทากบจ านวนตวอยาง เตมสารตางๆ ดงน - สารละลาย TCA ความเขมขน 2.5 เปอรเซนต 400 ไมโครลตร - สารตวอยาง (น ายาง) 100 ไมโครลตร - Anthrone reactive 3 มลลลตร จากนนปดฝาหลอด น าไปเขยาดวยเครองเขยา หลงจากนนน าไปอนในอางควบคมอณหภม 90 องศาเซลเซยส เปนเวลา 10 นาท เมอครบเวลา น ามาแชในกะละมงทมน าประมาณครงกะละมง ทงใหสารละลายเยน แลวน าไปวดคาดดกลนแสง ทความยาวคลน 627 นาโนเมตร ค านวณความเขมขนของน าตาลซโครสในหนวยมลลโมลตอน ายาง 1 ลตร (mmol/L) จากสตร [Suc]mM = OD627×Ksuc×[(Fw+w1+w2)/Fw] โดยท [Suc]mM = ความเขมขนของน าตาลซโครส (มลลโมล) OD627 = คาทอานไดจากเครอง Spectrophotometer ทความ ยาวคลน 627 Ksuc = คาสมประสทธการดดกลนแสงของน าตาลซโครส จาก Standard curve Fw = น าหนกยางสด (กรม) w1 = น าหนกน ากลนตอหลอด (กรม) w2 = น าหนกของสารละลาย TCA ความเขมขน 20% ซงใชใน การชกน าใหน ายางเกดการตกตะกอน ทงน Standard CRRC, เกบน ายาง 10 หยดตอตน; w1 = 5.0 กรม Standard CIRAD, เกบน ายาง 7 หยดตอตน; w1 = 3.5 กรม Standard CRRC, เกบน ายาง 10 หยดตอตน; w2 = 0.715 กรม Standard CIRAD, เกบน ายาง 7 หยดตอตน; w2 = 0.5 กรม

23

วธการวเคราะหหาปรมาณอนนทรยฟอสฟอรส (Inorganic Phosphorus; Pi) เตรยมหลอดแกวฝาเกลยวเทากบจานวนตวอยาง เตมสารตางๆ ดงน - สารละลาย TCA ความเขมขน 2.5 เปอรเซนต 1 มลลลตร - สารตวอยาง (น ายาง) 500 ไมโครลตร - IN reactive 3 มลลลตร จากนนปดฝาหลอด น าไปเขยาดวยเครองเขยา หลงจากนนน าไปวดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 410 นาโนเมตร ค านวณความเขมขนของอนนทรยฟอสฟอรสในหนวยมลลโมลตอ น ายาง 1 ลตร (mmol/L) จากสตร [Pi]mM = OD410×KPi×[(Fw+w1+w2)/Fw] โดยท [Pi]mM = ความเขมขนของอนนทรยฟอสฟอรส (มลลโมล) OD410 = คาทอานไดจากเครอง Spectrophotometer ท ความ ยาวคลน 410 KPi = คาสมประสทธการดดกลนแสงของอนนทรยฟอสฟอรส จาก Standard curve Fw = น าหนกยางสด (กรม) w1 = น าหนกน ากลนตอหลอด (กรม) w2 = น าหนกของสารละลาย TCA ความเขมขน 20% ซงใชใน การชกน า ใหน ายางเกดการตกตะกอน ทงน Standard CRRC, เกบน ายาง 10 หยดตอตน; w1 = 5.0 กรม Standard CIRAD, เกบน ายาง 7 หยดตอตน; w1 = 3.5 กรม Standard CRRC, เกบน ายาง 10 หยดตอตน; w2 = 0.715 กรม Standard CIRAD, เกบน ายาง 7 หยดตอตน; w2 = 0.5 กรม

24

วธการวเคราะหหารดวซไธออล (Reduced thiol content; RSH) เตรยมหลอดแกวฝาเกลยวเทากบจ านวนตวอยาง เตมสารตางๆ ดงน - 0.5 โมล TRIS 1 มลลลตร - สารตวอยาง (สารจากหลอด centrifuged) 1.5 มลลลตร - 20 มลลโมล DTNB reactive 50 ไมโครลตร จากนนปดฝาหลอด น าไปเขยาดวยเครองเขยา แลวน าไปวดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 412 นาโนเมตร ค านวณความเขมขนของรดวซไธออลในหนวยมลลลตรตอน ายาง 1 ลตร (mmol/L) จากสตร [GSH]mM = OD412×KGSH×[(Fw+W1+W2)/Fw] โดยท [GSH]mM = ความเขมขนของรดวซไธออล (มลลโมล) OD412 = คาทอานไดจากเครอง Spectrophotometer ท ความ ยาวคลน 410 KGSH = คาสมประสทธการดดกลนแสงของรดวซไธออล จาก Standard curve Fw = น าหนกยางสดในหนวยกรม w1 = น าหนกนากลนตอหลอดในหนวยกรม w2 = น าหนกของสารละลาย TCA ความเขมขน 20% ซงใชใน การชกน าใหน ายางเกดการตกตะกอน ทงน Standard CRRC, เกบน ายาง 10 หยดตอตน; w1 = 5.0 กรม Standard CIRAD, เกบน ายาง 7 หยดตอตน; w1 = 3.5 กรม Standard CRRC, เกบน ายาง 10 หยดตอตน; w2 = 0.715 กรม Standard CIRAD, เกบน ายาง 7 หยดตอตน; w2 = 0.5 กรม การหาปรมาณของแขงทงหมด (TSC) หรอปรมาณเนอยางแหง (%Dry rubber content; %DRC) ชงน าหนกหลอดเปลาทกหลอด เตม 0.01%EDTA หลอดละ 5 มลลลตร แลวชงน าหนกหลอด หลงจากนนเกบน ายางจ านวน 10 หยดตอตน และชงน าหนกอกครง และค านวณน าหนกยางสด หลงจากนนหยดกรด 20%TCA ปรมาตร 0.715 มลลลตร เขยาใหน ายางจบตวเปนกอน

25

เมอถงหองปฏบตการใหน าสวนของเนอยางอบทอณหภม 70 องศาเซลเซยส เปนเวลา 24 ชวโมง และน ามาชงน าหนกแหงยางแตละกอน (Dw) ค านวณเปอรเซนตเนอยางแหงจากสตร %DRC = (Dw/Fw)×100 โดยท %DRC = เปอรเซนตเนอยางแหง Dw = น าหนกยางแหง (กรม) Fw = น าหนกยางสด (กรม) การทดลองท 2 การใหปยเคมและปยอนทรยตอการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาทปลกรวมกบสวนยางพาราระยะกอนเปดกรด ปลกตนกลาเพาะเมลดกาแฟรวมกบยางพาราในสวนอาย 8 ป ในแปลงเกษตรกรอ าเภอควนโดน จงหวดสตล ศกษาการใหปยตอการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตา วางแผนการทดลองแบบสมในบลอกสมบรณ (Randomized Complete Block Design; RCBD) สมตนกลากาแฟโรบสตาทมขนาดใกลเคยงกน แบงเปน 3 บลอก บลอกละ 2 ซ ายอย (1 ตนตอซ ายอย) ใหปยทกๆ 3 เดอน (เดอนตลาคม พ.ศ. 2558 เดอนมกราคม และเดอนเมษายน พ.ศ. 2559) พรอมกนทกทรตเมนต โดยแบงใสตามอตราแนะน าตอตน (กรมวชาการเกษตร , 2553) ไดแก ปยเคมอตรา 30 กรมตอตน (100%) 22.5 กรมตอตน (75%) และ 15 กรมตอตน (50%) สวนปยอนทรย (ปยคอก) อตรา 500 กรมตอตน (50%) วเคราะหขอมลโดยใช ANOVA และเปรยบเทยบคาเฉลยโดยวธ Least Significant Difference (LSD) ดวยโปรแกรมวเคราะหขอมลทางสถตโปรแกรม R แบงทรตเมนตดงน T1: ปยเคม (15-15-15) (100%) T2: ปยเคม (15-15-15) (75%) + ปยอนทรย T3: ปยเคม (15-15-15) (50%) + ปยอนทรย เรมปลกตนกลากาแฟโรบสตาเพาะเมลด พนธพนเมอง (ควนโดน) อาย 1 ป ในสภาพสวนยางพาราพนธ RRIM 600 อายตนยางพารา 8 ป โดยปลกระยะหางจากแถวยางพารา 3 เมตร ระยะหางระหวางตนกาแฟ 3 เมตร ซงสภาพสวนยางพาราระยะปลกของตนยางพาราเทากบ 7x3 เมตร ทกทรตเมนตใสปยเคมสตร 15-15-15 โดยทรตเมนตท 1 ใสอตรา 30 กรมตอตนตอครง ทรตเมนตท 2 อตรา 22.5 กรมตอตนตอครง และทรตเมนตท 3 อตรา 15 กรมตอตนตอครง ตามล าดบ สวนปยอนทรยใสใน อตรา 500 กรมตอตนตอครง ดแลรกษาตนกาแฟ โดยฉดสารสกดสะเดาอตรา 1 มลลลตรตอน า 1 ลตร ทก 1-2 สปดาห เพอปองกนโรคและแมลงศตรพชเขาท าลาย

26

การบนทกผล ขอมลสภาพภมอากาศและความสมบรณของดนในสวนยางพาราอาย 8 ป บนทกขอมลสภาพอากาศตงแตเดอนเมษายน พ.ศ. 2558 จนถงเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2559 ไดแก ความเขมแสง ดวยเครองวดแสง (Light meter) (Sun system, USA) 5 จดตอแปลง ในชวงเวลา 10.00 -12.00 น. อณหภมอากาศบรเวณแปลงทดลอง ความชนสมพทธและอณหภมดน ทระดบความลก 10 เซนตเมตร โดยใช ชดบนทกขอมลสภาพภมอากาศในแปลง (H21-002, HOBO Micro Station Data Logger, USA) ตดตงบรเวณระหวางแถวยางพารา สวนความชนดน สมเกบ 3 จดตอแปลง ทระดบความลก 0-20 เซนตเมตร น าไปอบทอณหภม 95 องศาเซสเซยส ดวยตอบ (Hot air oven) (Memmert, UF 750) เปนระยะเวลา 72 ชวโมง และน าไปคดหาเปอรเซนตความชนในดน ดงสตร พรอมทงใชขอมลสภาพอากาศรวมกบสถานอากาศสตล อ.ควนโดน จ.สตล ความชนดน (%) = มวลของดนเปยก (กรม) - มวลของดนแหง (กรม) มวลของดนแหง (กรม) เกบตวอยางดนทง 3 จด ทระดบความลก 20 40 และ 60 เซนตเมตร กอนการทดลอง น าดนมาตากบรเวณโรงเรอนใหแหง รอนผานตะแกรงขนาด 1 ตารางเซนตเมตร น าไปวเคราะหคณสมบตของดน ไดแก ไนโตรเจนทงหมด ฟอสฟอรสทเปนประโยชน และโพแทสเซยมท เปนประโยชน ความจแลกเปลยนแคตไอออน (CEC) คาการน าไฟฟาของดน (EC) อนทรยวตถในดน (OM) pH เปนตน รวมถงวเคราะหธาตอาหารในปยอนทรย ไดแก ไนโตรเจนทงหมด ฟอสฟอรส โพแทสเซยมทเปนประโยชน แคลเซยมและแมกนเซยมแลกเปลยนได ตามคมอการวเคราะหดนและพช (จ าเปน และจกรกฤษณ, 2555) การเจรญเตบโตของตนกาแฟและความสมบรณของตนกาแฟ สมวดขอมลการเจรญเตบโตของตนกาแฟทง 3 ทรตเมนต โดยมการวดความสงของตน ความกวางทรงพมของตน เสนผานศนยกลางล าตนสงจากพนดน 10 เซนตเมตร จ านวนขอของล าตน จ านวนขอของกง เปอรเซนตการแตกใบใหม ความยาวใบ เพอน าไปค านวณในสมการหาพนทใบ และปรมาณคลอโรฟลลเชนเดยวกบการทดลองท 1 วเคราะหปรมาณคารโบไฮเดรตทไมไดอยในรปโครงสราง (Total non-structural carbohydrate; TNC) และปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total Nitrogen; TN) โดยเกบตวอยางใบ

x100

27

กาแฟจากแปลงทง 3 ทรตเมนต เพอหาปรมาณคารโบไฮเดรตและไนโตรเจนทงหมดส าหรบตรวจสอบหาความสมบรณของตนกาแฟเชนเดยวกบการทดลองท 1 ขอบเขตงานวจย ศกษาการปรบตวลกษณะสณฐานวทยาและสรรวทยาของตนกาแฟโรบสตาพนธพ นเมอง (ควนโดน) พรอมทงการเจรญเตบโตภายใตสภาพแวดลอมสวนยางพารากบการใหปยเคมและปยอนทรยบรเวณอ าเภอควนโดน จงหวดสตล ระยะเวลาการท าวจย เดอนเมษายน พ.ศ. 2558 ถง กรกฎาคม พ.ศ. 2559 สถานทท าการทดลองและเกบขอมล แปลงทดลองจ านวน 3 แปลง ของเกษตรกรในอ าเภอควนโดน จงหวดสตล หองปฏบตการนเวศสรรวทยา แปลงภาควชาพชศาสตร คณะทรพยากรธรรมชาต ศนยปฏบตการเครองมอกลาง คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร

28

ผลการทดลอง การทดลองท 1 การเจรญเตบโต ลกษณะสณฐานวทยาและสรรวทยาของใบกาแฟโรบสตาภายใต สภาพรมเงาสวนยางพารา 1) ขอมลสภาพภมอากาศในจงหวดสตล จากขอมลศนยอตนยมวทยาในจงหวดสตล ตงแต มกราคม 2558 – มถนายน พ.ศ. 2559 พบวา ปรมาณน าฝนในชวงเดอน มกราคม – มนาคม พ.ศ. 2558 มปรมาณนอยกวาเดอนอนๆ เฉลยเทากบ 26 มลลเมตร ขณะทเดอนกนยายนมปรมาณน าฝนมากทสด เทากบ 587.90 มลลเมตร ตอมาในชวงตนป มกราคม – มนาคม พ.ศ. 2559 มปรมาณน าฝนนอยสดเฉลยเทากบ 11.77 มลลเมตร และเรมมปรมาณน าฝนมากในเดอนพฤษภาคมเทากบ 268 มลลเมตร ส าหรบคาการคายระเหยน าในเดอนมนาคม พ.ศ. 2558 มคามากทสดเทากบ 178.33 มลลเมตร รวมถงในป พ.ศ. 2559 เดอนมนาคมยงคงมคามากทสดเทากบ 181.80 มลลเมตร สวนอณหภมสงสดในป 2558 – 2559 มคาเฉลยเทากบ 33.45 องศาเซลเซยส ขณะทอณหภมต าสดเฉลยเทากบ 24.34 องสาเซลเซยส (Figure 1)

Figure 1 Monthly changes in total rainfall, total evapotranspiration, maximum temperature (Tmax) and minimum temperature (Tmin) in Satun Province during January 2015 to January 2016

29

2) สภาพแวดลอมในสวนยางพารา สภาพภมอากาศแปลงทดลองกาแฟรวมกบยางพารา 8 ป มอณหภมในชวงเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2558 – มถนายน พ.ศ. 2559 อยท 28.33 องศาเซลเซยส โดยในชวงเดอนกมภาพนธและเมษายน มอณหภมเทากบ 39 องศาเซลเซยส ส าหรบบรเวณแปลงทดลองกาแฟรวมยางพาราอาย 16 ป อณหภมชวงเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2558 – มถนายน พ.ศ. 2559 มแนวโนมต ากวาในสวนยางพาราอาย 8 ป (26.95 องศาเซลเซยส) สวนความชนสมพทธเฉลยในชวงเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2558 – มถนายน พ.ศ. 2559 กาแฟรวมยางพาราอาย 16 ป มากกวากาแฟรวมยางอาย 8 ป (86.00% และ 81.85% ตามล าดบ) (Figure 2)

Figure 2 Changes in temperature and relative humidity in a 8-year old rubber plantation (a) and a 16-year old rubber plantations (b) during August 2015 to June 2016

30

จากการบนทกความเขมแสงเฉลยรายเดอนในสภาพพนทแปลงกาแฟโรบสตากลางแจง (T1) กาแฟรวมยางพาราอาย 8 (T2) และ 16 ป (T3) ในชวงเดอนกมภาพนธ 2558 – มถนายน 2559 พบวา ความเขมแสงในสภาพพนทกลางแจงมคาความเขมแสงอยในชวง 307.60 - 1972.40 ไมโครโมลตอตารางเมตรตอวนาท สวนในกาแฟรวมยางพาราอาย 8 ป คอ 24.00 - 669.00 ไมโครโมลตอตารางเมตรตอวนาท และกาแฟรวมยางพาราอาย 16 ป อยในชวง 68.60 - 839.80 ไมโครโมลตอตารางเมตรตอวนาท สวนเปอรเซนตแสงสองผานพบวา ทง 2 ทรตเมนตเปรยบเทยบกบกาแฟสภาพกลางแจง มแนวโนมแสงสองผานใกลเคยงกน (2.35 – 54.72%) โดยในชวงเดอนสงหาคม – ธนวาคม พ.ศ. 2559 กาแฟรวมกบยางพาราอาย 16 ป (14.58 – 54.72%) มเปอรเซนตแสงสองผานสงกวากาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 ป (Figure 3)

Figure 3 Monthly changes in Photosynthetically active radiation (PAR) (a) and light transmittion (b) in full sunlight condition (T1), 8-year (T2) and 16-year (T3) old rubber plantations during February 2015 to June 2016

31

การเปลยนแปลงเปอรเซนตความชนในดน ทระดบความลก 0 - 20 เซนตเมตร จากผวดน พบวา ทรตเมนตกาแฟกลางแจง (T1) มเปอรเซนตความชนดนนอยทสด โดยในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 มกราคม และเมษายน พ.ศ. 2559 มความชนดนเทากบ 30.47 13.66 และ 11.04% ตามล าดบ สวนทรตเมนตกาแฟรวมยางพารา 8 ป (T2) มความชนดนมากกวาทรตเมนตอนๆ โดยเฉพาะในชวงเดอนมกราคม – มถนายน พ.ศ. 2559 อยในชวง 14.32 – 30.47% อยางไรกตาม ความชนดนในแตละทรตเมนตมแนวโนมเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกน (Figure 4)

Figure 4 Monthly changes in soil moisture at 0-20 cm soil depth in robusta coffee orchard (full sunlight) (T1), 8-year (T2) and 16-year (T3) old rubber plantations during January 2015 to June 2016

32

3) ลกษณะเนอดนและความสมบรณดน จากการวเคราะหดนทระดบความลกของดน 20 40 และ 60 เซนตเมตร สภาพแวดลอมของสวนกาแฟสภาพกลางแจง (T1) พบวา มเนอดนเปน ดนรวนเหนยวปนทรายแปง ความเปนกรดดางมคาอยในชวง 4.15 – 4.26 อนทรยคารบอนและอนทรยวตถอยในชวง 0.74 – 1.10% และ 1.12 – 1.90% สวนกาแฟรวมกบสวนยางพาราอาย 8 ป (T2) พบวา ลกษณะเนอดนสวนใหญทกระดบความลกเปนดนรวนเหนยว ความเปนกรดดางอยในชวง 4.73 – 5.24 อนทรยคารบอนและอนทรยวตถอยในชวง 0.36 – 1.06% และ 0.62 – 1.83% และกาแฟรวมกบสวนยางพาราอาย 16 ป (T3) พบวา ทง 3 ระดบความลกของดนเปนดนเหนยวทงหมด โดยมกรดดางอยในชวง 3.82 – 4.04 อนทรยคารบอนและอนทรยวตถอยในชวง 0.88 – 1.56% และ 1.52 – 2.69% เมอพจารณาคณสมบตดนในสวนยางพาราอาย 16 ป มแนวโนมสงกวาทรตเมนตอนๆ (Table 1) Table 1 Soil properties in robusta coffee orchard (full sunlight) (T1) under 8-year (T2) and 16-year (T3) old rubber plantations at 20 40 and 60 cm soil depth

Treatment Soil depth

(cm) Soil

texture pH

Organic carbon

(%)

Organic matter

(%)

T1 0 - 20 clay loam 4.26±0.19 1.10±0.25 1.90±0.42

21 - 40 sandy clay loam 4.15±0.15 0.81±0.13 1.40±0.23

41 - 60 clay loam 4.20±0.10 0.74±0.05 1.12±0.15

T2 0 - 20 sandy clay loam 4.73±0.20 1.06±0.50 1.83±0.85

21 - 40 clay loam 4.87±0.18 0.47±0.18 0.81±0.31

41 - 60 clay loam 5.24±0.24 0.36±0.06 0.62±0.10

T3 0 - 20 clay 4.04±0.11 1.56±0.10 2.69±0.17

21 - 40 clay 3.82±0.11 1.05±0.12 1.80±0.21

41 - 60 clay 3.89±0.38 0.88±0.11 1.52±0.20

Soil texture = เนอดน pH = ความเปนกรด-ดาง Organic carbon = อนทรยคารบอน Organic matte = อนทรยวตถ

33

จากการวเคราะหธาตอาหารในดนทระดบความลก 20 40 และ 60 เซนตเมตร สภาพแวดลอมของสวนกาแฟ (T1) พบวา มคาธาตอาหารในดนใกลเคยงกนทกระดบความลกไดแก ปรมาณไนโตรเจน (0.06 – 0.09%) ฟอสฟอรสทเปนประโยชน (1.02 – 1.60 มลลกรมตอกโลกรม) โพแทสเซยมทเปนประโยชน (30.22 – 65.40 มลลกรมตอกโลกรม) แคลเซยมทแลกเปลยนได (0.52 – 0.95 cmolcตอกโลกรม) และแมกนเซยมทแลกเปลยนได (0.14 - 0.36 cmolcตอกโลกรม) เชนเดยวกบในกาแฟรวมกบสวนยางพาราอาย 8 ป (T2) ซงทกระดบความลกมธาตอาหารในดนใกลเคยงกนไดแก ปรมาณไนโตรเจนอยในชวง (0.03 – 0.09%) ฟอสฟอรสทเปนประโยชน (0.12 – 0.83 มลลกรมตอกโลกรม) โพแทสเซยมทเปนประโยชน (15.23 – 60.22 มลลกรมตอกโลกรม) แคลเซยมทแลกเปลยนได (0.43 – 0.79 cmolcตอกโลกรม) และแมกนเซยมทแลกเปลยนได (0.12 - 0.18 cmolcตอกโลกรม) ขณะเดยวกนกาแฟรวมกบสวนยางพาราอาย 16 ป (T3) พบวา มปรมาณไนโตรเจน (0.08 – 0.13%) ฟอสฟอรสทเปนประโยชน (1.52 – 11.87 มลลกรมตอกโลกรม) โพแทสเซยมทเปนประโยชน (51.50 – 100.87 มลลกรมตอกโลกรม) แคลเซยมทแลกเปลยนได (0.11 – 0.21 cmolcตอกโลกรม) และแมกนเซยมทแลกเปลยนได (0.05 - 0.12 cmolcตอกโลกรม) ใกลเคยงกนทกระดบความลกของดน โดยเมอพจารณาจากธาตอาหารในดนระหวางสวนยางพารา พบวา อาย 16 ป มแนวโนมสงกวาสวนยางพาราอายอนๆ (Table 2)

34 Table 2 Soil properties in robusta coffee orchard at full sunlight (T1), 8-year (T2) and 16-year (T3) old rubber plantations at 20, 40 and 60 cm soil depth

Total N = ปรมาณไนโตรเจน Avai. P = ปรมาณฟอสฟอรสทเปนประโยชน Avai. K = ปรมาณโพแทสเซยมทเปนประโยชน Exch. Ca = ปรมาณแคลเซยมทแลกเปลยนได Exch. Mg = ปรมาณแมกนเซยมทแลกเปลยนได

Treatment Soil depth

(cm) Total N

(%) Avai. P (mg/kg)

Avai. K (mg/kg)

Exch. Ca (cmolc/kg)

Exch. Mg (cmolc/kg)

T1 0 - 20 0.09 ± 0.02 1.60 ± 0.24 65.40 ± 9.66 0.95 ± 0.28 0.36 ± 0.05

21 - 40 0.07 ± 0.01 1.14 ± 0.16 50.63 ± 10.33 0.62 ± 0.24 0.21 ± 0.01

41 - 60 0.06 ± 0.01 1.02 ± 0.11 30.22 ± 5.12 0.52 ± 0.13 0.14 ± 0.03 T2 0 - 20 0.09 ± 0.04 0.83 ± 0.50 60.22 ± 11.10 0.60 ± 0.30 0.31 ± 0.19

21 - 40 0.04 ± 0.02 0.26 ± 0.19 24.76 ± 8.18 0.43 ± 0.25 0.15 ± 0.05

41 - 60 0.03 ± 0.01 0.12 ± 0.04 15.23 ± 1.53 0.79 ± 0.38 0.18 ± 0.08

T3 0 - 20 0.13 ± 0.01 11.87 ± 9.84 100.87 ± 56.10 0.21 ± 0.11 0.12 ± 0.06

21 - 40 0.09 ± 0.01 2.13 ± 0.91 75.70 ± 54.85 0.12 ± 0.05 0.06 ± 0.01

41 - 60 0.08 ± 0.01 1.52 ± 0.20 51.50 ± 43.12 0.11 ± 0.05 0.05 ± 0.02

35

4) การเจรญเตบโตทางล าตนของตนกลากาแฟโรบสตา จากการปลกกาแฟในสภาพตางๆ ในเดอนมนาคม พ.ศ. 2558 พบวา ความสงตนไมมความแตกตางทางสถต ซงในกาแฟสภาพกลางแจง (T1) มแนวโนมความสงตนมากกวาทรตเมนตอนๆ (69.33 เซนตเมตร) รวมถงความกวางทรงพม (40.15 เซนตเมตร) และเสนผานศนยกลางล าตน (0.87 เซนตเมตร) ซงมความแตกตางทางสถตกบทรตเมนตอนๆ ขณะทกาแฟรวมสวนยางพาราอาย 8 ป มจ านวนใบมากทสด (10.25 ใบ) เชนเดยวกบในเดอน กรกฎาคม พ.ศ. 2558 ตนกาแฟสภาพกลางแจง มความสงตน (82.22 เซนตเมตร) ความกวางทรงพม (67.33 เซนตเมตร) เสนผานศนยกลางล าตน (1.12 เซนตเมตร) และจ านวนใบ (46.40 ใบ) มากกวาทรตเมนตอนๆ และมความแตกตางทางสถตอยางมนยส าคญยง ตอมาเดอนตลาคม พ.ศ. 2558 กาแฟสภาพกลางแจงยงคงมความสงตน (101.80 เซนตเมตร) ความกวางทรงพม (92.20 เซนตเมตร) เสนผานศนยกลางล าตน (1.62) และจ านวนใบ (100.80 ใบ) มากกวาทรตเมนตอนๆ และมความแตกตางทางสถตอยางนยส าคญยง รวมไปถงเดอนมกราคม พ.ศ. 2559 ตนกาแฟสภาพกลางแจงยงคงมคาสงทสดเชนเดยวกนกบเดอนตลาคม แตขณะทในเดอนเมษายน พ.ศ. 2559 พบวา ความสงตนในกาแฟสภาพกลางแจง (105.12 เซนตเมตร) และกาแฟรวมสวนยางพาราอาย 8 ป (105.75 เซนตเมตร) มคาใกลเคยงกน สวนความกวางทรงพม (50.30 เซนตเมตร) และเสนผานศนยกลางล าตน (1.79 เซนตเมตร) ในกาแฟสภาพกลางแจงมคามากทสด อยางไรกตามจ านวนใบกลบไมมความแตกตางทางสถต โดยทกาแฟสภาพกลางแจงมคามากกวา ทรตเมนตอนๆ คอ 8.40 ใบ (Table 3)

36

Table 3 Comparative growth of robusta coffee saplings in full sunlight (T1), under 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations during March 2015 to April 2016

Treatments Date Height (cm) Canopy width

(cm) Stem diameter

(cm) No. of leaves

T1 Mar-15 69.33±11.89 40.15±10.03a 0.87±0.05a 6.50±1.26ab T2

63.66±11.22 28.45±9.21b 0.73±0.09ab 10.25±0.85a

T3

60.57±11.52 23.75±4.11c 0.45±0.27b 3.40±1.47b C.V. (%) 14.99 6.85 26.03 38.17 F-test ns ** ** *

T1 Jul-15 82.22±5.51a 67.33±12.29a 1.12±0.22a 46.40±12.44a T2

79.63±4.56a 34.72±8.66b 0.71±0.16b 9.60±3.21b

T3

60.20±4.02b 28.86±7.61b 0.68±0.24b 7.00±1.87b C.V. (%) 14.07 22.1 25.3 35.7 F-test * ** ** **

T1 Oct-15 101.80±15.10a 92.20±8.02a 1.62±0.24a 100.80±27.62a T2

87.40±19.83ab 43.20±9.31b 1.09±0.24b 15.00±5.29b

T3

64.00±11.14b 26.40±6.77c 0.86±0.23b 9.60±3.85b C.V. (%) 18.67 15.02 19.95 39.2 F-test ** ** ** **

T1 Jun-16 104.00±5.09a 93.44±7.74a 1.65±0.44a 76.50±2.75a T2

102.35±15.47a 44.57±5.82b 1.13±0.27ab 13.90±2.73b

T3

66.20±14.90b 28.98±11.97b 0.87±0.06b 9.22±3.09b C.V. (%) 10.53 16.9 23.99 12.59 F-test ** ** ** **

T1 Apr-16 105.12±8.77a 50.30±6.15a 1.79±0.43a 8.40±13.45 T2

105.75±8.99a 26.00±4.24b 1.15±0.05b 4.75±3.09

T3

67.14±7.07b 11.33±1.89c 0.89±0.12b 3.33±1.15 C.V. (%) 8.72 20.3 20.33 13.54 F-test ** ** ** ns

Means (±SD) followed by the same letter in each column are not significant difference by LSD (P≤0.05). ns = not significant difference * = significant difference at P≤0.05 ** = significant difference at P≤0.01

37

5) ลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบกาแฟโรบสตา ลกษณะใบกาแฟโรบสตา ในชวงป พ.ศ. 2558 (2015) พบวา กาแฟรวมยางพาราอาย 8 ป (T2) มพนทใบ (88.03 ตารางเซนตเมตร) และปรมาณไนโตรเจน (3.04%) สงกวาทรตเมนตอนๆ แตในกาแฟสภาพกลางแจงมคลอโรฟลลเอ (24.37 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) คลอโรฟลลบ (13.49 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) คลอโรฟลลทงหมด (36.51 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) แคโรทนอยด (1.61 มลลกรมกรมตอตารางเซนตเมตร) คารโบไฮเดรตทไมไดอยในรปโครงสราง (42.64 มลลกรมตอกรมน าหนกแหง) และคลอโรฟลลทงหมดตอพนทใบ (0.23) สงกวาทรตเมนตอนๆ ยกเวนสดสวนปรมาณคารโบไฮเดรตตอไนโตเจนในกลางแจงสภาพกลางแจงทมคาใกลเคยงกนกบกาแฟรวมกบยางพาราอาย 16 ป (15.99 และ 16.93 ตามล าดบ) ขณะทสดสวนน าหนกแหงตอพนทใบและไนโตรเจนตอพนทใบไมมความแตกตางทางสถต (Table 4) สวนในป พ.ศ. 2559 (2016) กาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 ป มพนทใบ (134.40 ตารางเซนตเมตร) น าหนกสดใบ (3.00 กรม) น าหนกแหงใบ (0.60 กรม) คลอโรฟลลเอ (14.37 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) คลอโรฟลลบ (5.66 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) คลอโรฟลลทงหมด (20.37 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) แคโรทนอยด (3.07 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) และสดสวนคลอโรฟลลเอตอคลอโรฟลลบ (2.53) มากกวาทรตเมนตอนๆ อยางมนยส าคญยง แตในสวนของปรมาณไนโตรเจนในกาแฟสภาพกลางแจง (4.30%) และสดสวนไนโตรเจนตอพนทใบ (0.21) มคามากกวาทรตเมนตอนๆ (Table 4)

38 Table 4 Comparative leaf traits of robusta coffee saplings full sunlight (T1), under 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations during 2015 and 2016

Parameters

2015

2016

T1 T2 T3 C.V. (%) F-test T1 T2 T3 C.V. (%)

F-test

LA (cm2) 60.42±7.60b 88.03±13.46a 49.90±1.00b 30.25 * 70.88±27.06b 134.40±40.63a 74.37±48.15b 25.90 **

FW (g) 1.70±0.45 1.75±0.27 1.00±0.17 26.07 ns 1.65±0.07b 3.00±0.24a 1.18±0.30b 26.38 **

DW (g) 0.46±0.12 0.48±0.07 0.27±0.01 25.47 ns 0.42±0.01ab 0.60±0.05a 0.29±0.10b 33.97 *

Chla (mg cm-2) 24.37±0.47a 19.70±0.32b 14.45±0.19c 3.99 ** 12.71±4.42ab 14.37±2.58a 7.94±1.09b 24.02 **

Chlb (mg cm-2) 13.49±0.37a 10.22±0.28b 6.78±1.84c 5.54 ** 5.06±1.74ab 5.66±0.95a 3.73±0.21b 21.11 *

Chltotal (mg cm-2) 36.51±1.08a 29.30±0.81b 21.29±5.42c 4.14 ** 18.04±1.90a 20.37±2.32a 11.77±0.45b 23.45 *

Carotenoid (mg cm-2) 1.61±0.08a 1.30±0.05b 0.97±0.20c 3.94 ** 2.70±0.29a 3.07±0.37a 1.79±0.05c 24.44 *

TNC (mg g-1 dry wt.) 42.64±1.43a 32.86±1.84b 35.47±4.02b 7.26 * 28.03±3.41 12.35±0.85 20.99±5.69 18.86 ns

Total N (%) 2.68±0.02b 3.04±0.02a 2.10±0.02c 0.71 ** 4.30±0.03a 3.60±0.08b 1.64±0.01c 1.54 **

DW/LA 0.007±0.003 0.005±0.003 0.005±0.001 30.88 ns 0.006±0.001 0.005±0.001 0.003±0.001 33.54 ns

Na 0.21±0.10 0.21±0.15 0.12±0.01 27.77 ns 0.21±0.07a 0.14±0.08ab 0.08±0.03b 19.69 *

Chltotal/LA 0.23±0.03a 0.16±0.02b 0.14±0.02b 25.00 * 0.25±0.10 0.16±0.12 0.18±0.61 30.98 ns

Chla/Chlb 1.86±0.01 1.88±0.01 1.89±0.05 6.10 ns 2.49±0.05 a 2.53±0.01a 2.12±0.07b 5.04 **

Chltotal/Carotenoid 16.23±0.15 16.94±0.11 17.00±0.16 1.16 ns 6.66±0.10 6.68±0.06 6.56±0.09 1.40 ns

C/N ratio 15.99±0.62a 10.83±0.67b 16.93±1.84a 8.10 ** 6.50±0.75b 3.49±0.32b 12.82±3.31a 25.89 * Means (±SD) followed by the same letter in each row are not significant difference by LSD (P≤0.05), ns = not significant difference

39

6) การเจรญเตบโตของรากตนกาแฟโรบสตา ความยาวของรากกาแฟในเดอนพฤศจกายน พ.ศ . 2558 ท ระดบความลกของดน 0 - 20 เซนตเมตร ในกาแฟกลางแจง (T1) มความยาวมากทสด (3.50 เซนตเมตร) สวนระดบ ความลก 21 - 40 เซนตเมตร กาแฟรวมยางพารา 8 ป (T2) มความยาวรากมากกวาทรตเมนตอนๆ (2 เซนตเมตร) ตอมาในเดอนกมภาพนธ กาแฟกลางแจงมความยาวรากทระดบความลก 0 - 20 และ 21 - 40 (เซนตเมตร 5.00 และ 4.90 เซนตเมตร ตามล าดบ) มากกวาทรตเมนตอนๆ ทง 2 ระดบความลกและในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2559 ทระดบความลก 0-20 เซนตเมตร กาแฟสภาพกลางแจงยงคงมความยาวรากมากทสด (6.98 เซนตเมตร) รวมถงทระดบ 21-40 เซนตเมตร ซงมความยาวรากมากทสดเชนเดยวกน (9.87 เซนตเมตร) สวนเสนผานศนยกลางของรากในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558 พบวา กาแฟรวมยางพารา 8 ป (T2) ทระดบความลก 0 - 20 เซนตเมตร มคามากทสด (0.60 มลลเมตร) และทระดบความลก 21 - 40 เซนตเมตร กาแฟสภาพกลางแจง (T1) มเสนผานศนยกลางมากทสด (0.30 มลลเมตร) สวนเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2559 ในกาแฟรวมยางพารา 8 ป (0.60 มลลเมตร) ยงคงมเสนผานศนยกลางสงทสด แตทระดบความลก 21 - 40 เซนตเมตร พบวากาแฟสภาพแจงและกาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 ป มคาเทากน (0.40 มลลเมตร) และในเดอนพฤษภาคมเสนผานศนยกลางรากกาแฟทง 3 ทรตเมนต มคาใกลเคยงกน (0.30 มลลเมตร) แตทระดบความลก 21 - 40 เซนตเมตร กาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 ป ยงคงมคามากทสด (0.30 มลลเมตร) (Figure 5)

40

Figure 5 Root length and root diameter at 0-20 and 21-40 cm soil depth of robusta coffee saplings under full sunlight (T1) under 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations during November (a1 and b1) February (a2 and b2) and May (a3 and b3) ns = not significant difference * = significant difference at P≤0.05

41

7) การเปลยนแปลงคลอโรฟลลในใบกาแฟโรบสตา คลอโรฟลลเอในใบกาแฟโรบสตาในชวงกมภาพนธ พ.ศ. 2558 – มถนายน พ.ศ. 2559 มแนวโนมลดลง โดยแบงเปนกาแฟสภาพกลางแจง (T1) มคาอยในชวง 9.54 - 27.39 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร กาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 ป (T2) อยในชวง 11.64 - 22.34 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร และกาแฟรวมยางพาราอาย 16 ป (T3) อยในชวง 6.35 - 14.83 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร ซงในเดอนกนยายนกาแฟสภาพกลางแจงมคาสงสด (27.39 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) (Figure 6a) สวนคลอโรฟลลบในใบกาแฟโรบสตาในชวงกมภาพนธ พ.ศ. 2558 – มถนายน พ.ศ. 2559 มแนวโนมลดลง โดยแบงเปนกาแฟสภาพกลางแจง (T1) มคาอยในชวง 4.70 - 15.91 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร กาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 ป (T2) อยในชวง 5.22 - 11.89 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร และกาแฟรวมยางพาราอาย 16 ป (T3) อยในชวง 3.92 - 7.12 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร ซงในเดอนกนยายนกาแฟสภาพกลางแจงมคาสงสด (15.91 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) (Figure 6b) คลอโรฟลลทงหมดในใบกาแฟโรบสตาในชวงกมภาพนธ พ.ศ. 2558 – มถนายน พ.ศ. 2559 มแนวโนมลดลง โดยแบงเปนกาแฟสภาพกลางแจง (T1) มคาอยในชวง 14.24 - 41.26 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร กาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 ป (T2) อยในชวง 17.12 - 33.31 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร และกาแฟรวมยางพาราอาย 16 ป (T3) อยในชวง 9.88 - 21.88 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร ซงในเดอนกนยายนกาแฟสภาพกลางแจงมคาสงสด (41.26 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) (Figure 6c)

42

Figure 6 Chlorophyll a (a), chlorophyll b (b) and total chlorophyll (c) in coffee full sunlight (T1) coffee under 8-year old (T2) and 16-year old rubber plantations (T3) during February 2015 - June 2016

43

8) การเจรญเตบโตทางล าตนยางพาราทปลกรวมกาแฟโรบสตา ดชนพนทใบในชวงเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2558 – มถนายน พ.ศ. 2559 พบวาในยางพาราอาย 8 และ 16 ป อยในชวง 0.35 – 3.30 และ 0.43 - 2.32 ตามล าดบ พบคามากสดในเดอนกนยายน พ.ศ. 2558 ในยางพาราอาย 8 ป (3.30) และมคาลดลงในชวงยางพาราทงใบ โดยทยางพาราอาย 16 ป ทงใบกอนในตนเดอนมกราคม พ.ศ. 2559 สวนยางพาราอาย 8 ป ทงใบในเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2559 (Figure 7)

Figure 7 Changes in leaf area index of rubber plantations in 8-year old (T2) and 16-year old (T3) during February 2015 to June 2016

44

9) ธาตอาหารในใบยางพารา ธาตอาหารในใบยางพารา ในชวงป พ.ศ. 2558 (2015) พบวา ใบยางพาราอาย 16 ป มปรมาณคารโบไฮเดรต (105.24 มลลกรมกลโครสตอกรมน าหนกสด) โพแทสเซยม (1.32%) และสดสวนคารโบไฮเดรตตอไนโตรเจน (42.53) แนวโนมมากทสด ขณะทใบยางพาราอาย 8 ป มปรมาณไนโตรเจน (2.99%) ฟอสฟอรส (0.24) แคลเซยม (0.66%) และแมกนเซยม (0.26%) มากกวาใบยางพาราอาย 16 ป สวนในป พ.ศ. 2559 (2016) ในใบยางพาราอาย 8 ป มปรมาณไนโตรเจน (2.99%) ฟอสฟอรส (0.18%) โพแทสเซยม (1.00%) และแคลเซยม (1.10%) มแนวโนมมากกวาใบยางพาราอาย 16 ป ขณะทใบยางพาราอาย 16 ป กลบพบวา มคารโบไฮเดรต (92.44 ) และสดสวนคารโบไฮเดรตตอไนโตรเจนมากกวาใบยางพาราอาย 8 ป อยางไรกตามปรมาณแมกนเซยมทงใบยางพาราอาย 8 และ 16 ป มคาเทากน (0.35%) (Table 5)

45 Table 5 Total nonstructural carbohydrates and leaf nutrient of rubber 8-year old (T2) and 16-year old (T3)

Treatment 2015 2016

T2 T3 T-test C.V. (%) T2 T3 T-test C.V. (%) TNC

(mg glucose g-1 dry wt.) 96.40±5.77 105.24±7.84 ns 5.18 91.71±10.62 92.44±5.16 ns 6.27

N (%) 2.99±0.03 2.50±0.07 ** 2.11 2.99±0.13 2.60±0.09 ** 4.04 P (%) 0.24±0.17 0.17±0.01 ** 2.02 0.18±0.02 0.14±0.01 * 10.83 K (%) 1.16±0.03 1.32±0.02 ** 1.75 1.00±0.10 0.97±0.11 ns 10.54 Ca (%) 0.66±0.01 0.57±0.03 ** 3.31 1.10±0.01 0.88±0.04 ** 3.32 Mg (%) 0.26±0.01 0.24±0.01 ** 2.36 0.35±0.02 0.35±0.01 ns 4.34

C/N ratio 32.05±1.70 42.53±4.42 * 8.98 31.22±4.84 35.96±1.34 ns 10.57 Means (±SD) followed by the same letter in each column are not significant difference by T-test (P≤0.05). ns = not significant difference * = significant difference at P≤0.05 ** = significant difference at P≤0.01

46

10) การเจรญเตบโตของรากยางพาราทปลกรวมกาแฟโรบสตา ความยาวของรากยางพาราในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558 ทระดบความลกของดน 0 - 20 และ 21 - 40 เซนตเมตร ในตนยางพารา 16 ปมความยาวรากมากทสด (56.60 และ 41.00 เซนตเมตร ตามล าดบ) ตอมาในเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2559 ตนยางพารา 16 ป มการเพมขนของความยาวรากระดบความลกของดน 0 - 20 และ 21 - 40 เซนตเมตร มากกวาตนยางพารา 8 ป เทากบ 68.00. และ 58.40 เซนตเมตร ตามล าดบ และเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2559 ตนยางพาราอาย 16 ปยงคงมความยาวรากสงกวาเชนเดยวกนท 2 ระดบความลกของดน (69.70 และ 61.10 เซนตเมตร ตามล าดบ) สวนเสนผานศนยกลางของรากในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558 ทระดบความลก 0 - 20 เซนตเมตร ทงยางพารา 8 และ 16 ป มคาเทากน (0.20 มลลเมตร) แตระดบความลก 21 - 40 เซนตเมตร ยางพารา 8 ปมคามากกวาเทากบ 0.35 มลลเมตร ขณะทเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2559 ทระดบความลก 0 - 20 เซนตเมตร ยางพารา 16 ป มคามากกวาเทากบ 0.27 มลลเมตร สวนระดบความลก 21 - 40 เซนตเมตร มคาเทากน (0.32 มลลเมตร) และสดทายเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2559 ในตนยางพาราอาย 8 และ 16 ป มเสนผาศนยกลางรากใกลเคยงกนเทากบ 0.30 มลลเมตร ทระดบความลก 0 - 20 เซนตเมตร แตทระดบความลกดน 21 - 40 เซนตเมตร ยางพาราอาย 8 ปมคามากกวาเทากบ 0.35 มลลเมตร (Figure 8)

47

Figure 8 Root length and root diameter of rubber trees in 8-year old (T2) and 16-year old (T3) at 0-20 and 21-40 cm soil depth during November (a1) (b1), February (a2) (b2) and May (a3) (b3)

48

11) การแผกระจายของรากยางพารา เดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2558 ยางพาราอาย 8 ป มปรมาณของรากยางพาราทระยะ 150 เซนตเมตรมากทสดเทากบ 0.13 กรม สวนยางพาราอาย 16 ป มปรมาณรากทระยะ 150 เซนตเมตร มากทสดเทากบ 0.05 กรม สวนในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 ยางพาราอาย 8 ป ทระยะ 150 เซนตเมตรยงคงมรากมากทสดเทากบ 0.16 กรม และยางพาราอาย 16 ป เทากบ 0.11 กรม ขณะทเดอนมนาคม พ.ศ. 2559 ปรมาณรากยางพารา มนอยกวาทกๆ เดอน โดยทยางพาราอาย 16 ป พบมากทสดในระยะ 150 เซนตเมตร (0.21 กรม) และเดอนมถนายน พ.ศ. 2559 เปนชวงเรมมฝนตก ท าใหยางพาราแผกระจายรากไดมากขน โดยมปรมาณรากมากทสดในยางพาราอาย 8 ป เทากบ 0.79 กรม ทระยะหางจากตนกาแฟ 150 เซนตเมตร (Figure 9)

Figure 9 Root dry matter of 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations at 50, 100 and 150 cm distance from robusta coffee orchard during August (a), December 2015 (b), March (c) and June 2016 (d)

49

12) การแขงขนของรากกาแฟโรบสตาและยางพารา การแขงขนของรากยางพาราและกาแฟโรบสตา พบวา ตนกาแฟในสวนยางพาราอาย 8 ป ทระดบความลกดน 0 - 20 เซนตเมตร มความยาวราก (3.83 เซนตเมตร) นอยกวารากยางพาราอาย 8 ป รวมถงระดบความลก 21 - 40 เซนตเมตร กาแฟโรบสตามการสะสมรากนอยกวาเชนเดยวกนเทากบ 5.63 เซนตเมตร รวมถงเสนผานศนยกลางราก พบวา รากกาแฟมขนาดเทากบ 0.87 มลลเมตร มากกวารากยางพารา ทงทระดบ 0 - 20 และ 21 - 40 เซนตเมตร สวนกาแฟในสวนยางพาราอาย 16 ป พบวา ความยาวรากสะสมของยางพาราทระดบความลก 0 - 20 และ 21 - 40 เซนตเมตร (128.10 และ 121.40 เซนตเมตร ตามล าดบ) มความยาวรากมากกวารากกาแฟ เชนเดยวกบขนาดเสนผานศนยกลางรากทง 2 ระดบความลก (1.00 และ 1.00 มลลเมตร) (Figure 10)

50

Figure 10 Root length competition between robusta coffee saplings and rubber trees (a1 and a2) and diameter of robusta coffee saplings and rubber trees (b1 and b2) in 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations at 0-20 and 21-40 cm soil depth

51

ลกษณะรากยางพาราและรากกาแฟโรบสตา ในแตละสภาพแวดลอม ของเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2559 พบวา รากกาแฟโรบสตาในสภาพกลางแจงมการกระจายตวของรากหนาแนน ทระดบความลกของดน 0 - 20 สวนทระดบ 21 – 40 เซนตเมตร มการกระจายตวนอย สวนในกาแฟรวมกบยางพาราอาย 8 และ 16 ป พบรากกาแฟนอยกวาสภาพกลางแจง สวนใหญเปนรากยางพารา สงเกตจากลกษณะสรากขาวขนถงเหลองออน สวนเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2559 เปนชวงหนารอนกาแฟในสภาพกลางแจงพบรากนอยมาก รวมไปถงรากกาแฟในสภาพภายใตสวนยางพาราอาย 8 และ 16 ป นอยเชนเดยวกน แตรากยางพารายงคงสงเกตเหนไดชด และเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2559 เรมมปรมาณน าฝน จงท าใหรากกาแฟโรบสตาและรากยางพาราแตกใหม ซงรากกาแฟสงเกตจากสขาวใสของรากทแตกรากใหม (Figure 11)

52

Figure 11 Root characteristics of robusta full sunlight (a) include competition root coffee under 8-year old (b) and 16-year old (c) rubber plantations during November 2015 February and May 2016

(a) (b) (c) (a) (b) (c) (a) (b) (c)

Nov-15 Feb-16 May-16

53

13) องคประกอบทางชวเคมในตนยางพาราทปลกกาแฟโรบสตาเปนพชรวม ปรมาณซโครสในชวงเดอนมถนายน พ.ศ. 2558 – พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ในตนยางพาราอาย 8 ป มคาอยในชวง 6.73 - 30.68 มลลโมล สวนตนยางพาราอาย 16 ป อยในชวง 3.72 - 24.47 มลลโมล โดยพบคามากสดในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 ในตนยางพาราอาย 8 ป (30.68 มลลโมล) (Figure 12 a) ปรมาณอนนทรยฟอสฟอรสในชวงเดอนมถนายน พ.ศ. 2558 – พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ในตนยางพาราอาย 8 ป มคาอยในชวง 16.55 - 36.74 มลลโมล สวนตนยางพาราอาย 16 ป อยในชวง5.77-23.49 มลลโมล โดยพบคามากสดในเดอนกนยายน พ.ศ. 2558 และเดอนเมษายน พ.ศ. 2559 ในตนยางพาราอาย 8 ป (34.08 และ 35.73 มลลโมล) (Figure 12 b) ปรมาณรดวชไธออลในชวงเดอนมถนายน พ.ศ. 2558 – พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ในตนยางพาราอาย 8 ป มคาอยในชวง 0.14 - 0.44 มลลโมล สวนตนยางพาราอาย 16 ป อยในชวง 0.07-0.47 มลลโมล ในชวงแรกพบคามากสดในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2558 จากตนยางพาราอาย 16 ป (0.47 มลลโมล) และเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2559 พบในตนยางพาราอาย 8 ป (0.44 มลลโมล) มคามากสด (Figure 12 c) เปอรเซนตเนอยางแหงในชวงเดอนมถนายน พ.ศ. 2558 – พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ในตนยางพาราอาย 8 ป มคาอยในชวง 35.31 - 38.15% สวนตนยางพาราอาย 16 ป อยในชวง 33.02-35.88% โดยพบเปอรเซนตเนอยางมากสดในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558 ของตนยางพาราอาย 8 ป (38.15%) (Figure 12 d)

54

Figure 12 Sucrose content (a), inorganic phosphorus (b), glutathione (c) and dry rubber content of 8-year old (T2) and 16-year old (T3) rubber plantations during June 2015 - May 2016

55

การทดลองท 2 การใหปยเคมและปยอนทรยตอการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาทปลก รวมกบสวนยางพาราระยะเปดกรด 1) ขอมลการเจรญเตบโตทางล าตนของกาแฟโรบสตา จากการใหปยเคมและปยอนทรยแกตนกาแฟโรบสตา พบวาในเดอนตลาคม พ.ศ. 2558 การเจรญเตบโตของตนกาแฟในทรตเมนตท 1 (ปยเคม 100%) มความสง (80.00 เซนตเมตร) ความกวางทรงพม (42.57 เซนตเมตร) เสนผานศนยกลางล าตน (1.12 เซนตเมตร) และจ านวนใบ (13.14 ใบ) มากกวาทรตเมนตอนๆ ตอมาในเดอนมกราคม พ.ศ. 2559 การใหปย 100% มความสง (102.36 เซนตเมตร) ความกวางทรงพม (44.57 เซนตเมตร) และเสนผานศนยกลางล าตน (1.13 เซนตเมตร) มากทสด รวมถงเดอนเมษายน พ.ศ. 2559 การเจรญเตบโตของปย 100% ยงคงมเจรญเตบดกวาทรตเมนตอนๆ โดยมความสงตน (104.29 เซนตเมตร) ความกวางทรงพม (32.71 เซนตเมตร) และเสนผานศนยกลางล าตน (1.14 เซนตเมตร) และเดอนมถนายน พ.ศ. 2559 การใหปย 100% ยงคงสงผลตอความสงตน (105.57 เซนตเมตร) ความกวางทรงพม (34.07 เซนตเมตร) เสนผาศนยกลางล าตน (1.22 เซนตเมตร) มากกวาทรตเมนตอนๆ ในขณะทการใหปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรย มจ านวนใบมากทสด (11.86 ใบ) (Table 6)

56

Table 6 Comparative growth of robusta coffee orchard under 8-year old rubber plantation during October 2015 to June 2016

Means (±SD) followed by the same letter in each column are not significant difference by LSD (P≤0.05). ns = not significant difference

Treatments Date Height (cm)

Canopy width (cm)

Stem diameter (cm)

No. of leaves

T1: 100% Oct-15 80.00±23.15 42.57±7.73 1.12±0.27 13.14±5.43 T2: 75% 73.57±8.46 39.64±11.93 0.86±0.10 10.57±5.74 T3: 50% 74.86±15.44 35.50±9.13 0.95±0.30 10.43±4.93 C.V. (%) 22.06 24.86 24.75 22.38 F-test ns ns ns ns T1: 100% Jan-16 102.36±13.57a 44.57±4.80 1.13±0.31 14.43±2.82 T2: 75% 76.00±5.74b 42.71±11.63 0.87±0.08 18.43±10.40 T3: 50% 75.29±13.31b 39.29±10.29 0.96±0.14 13.00±7.55 C.V. (%) 13.56 22.75 20.65 24.86 F-test ** ns ns ns T1: 100% Apr-16 104.29±3.80a 32.71±3.63 1.34±0.11 5.29±2.87 T2: 75% 80.71±9.72b 19.57±5.89 1.05±0.21 6.28±6.28 T3: 50% 81.14±5.38b 15.14±5.89 1.06±0.28 4.14±4.21 C.V. (%) 12.41 30.89 20.57 31.3 F-test ** ns ns ns T1: 100% Jun-16 105.57±7.50a 34.07±11.81 1.22±0.17 10.71±5.41 T2: 75% 81.00±3.41b 34.86±10.14 1.14±0.19 11.86±8.07 T3: 50% 82.14±17.75b 29.00±10.69 1.07±0.20 10.71±4.99 C.V. (%) 12.71 33.39 16.27 28.42 F-test ** ns ns ns

57

การแตกใบใหมในตนกลากาแฟโรบสตา พบวา ไมมการแตกใบใหมในชวงเดอนตลาคมถงธนวาคม พ.ศ. 2558 แตในชวงเดอนมกราคมถงเมษายน พ.ศ. 2559 พบการแตกใบใหม โดยการใหปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรยมากทสดเทากบ 15.28 17.00 7.82 และ 7.93% ตามล าดบ สวนเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2559 มการแตกใบใหมมากทสดเทากบ 55.16% เมอเปรยบเทยบกบชวงเดอนอนๆ (Figure 13)

Figure 13 Percentage of new leaf flushing in robusta coffee orchard by application of chemical fertilizer (15-15-15) (100%) (T1) chemical fertilizer (15-15-15) (75%) with manure (T2) and chemical fertilizer(15-15-15) (50%) with manure (T3) during October 2015 - June 2016. ** = Significant difference at P≤0.01, ns = not significant difference (Bars indicate means ± SD)

58

2) การเจรญเตบโตของรากกาแฟโรบสตา ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2558 ความยาวรากทระดบความลก 0 - 20 เซนตเมตร ยงไมพบความแตกตางทางสถต แตการใหปยทกทรตเมนต มความยาวของรากเพมขนทงหมด โดยการใหปยเคม (100%) สงผลใหมความยาวรากดทสด สงเกตเหนไดในเดอนมกราคม พ.ศ. 2559 (2.21 เซนตเมตร) เมษายน (2.20 เซนตเมตร) และมถนายน (2.74 เซนตเมตร) (Figure 14 a) สวนทระดบความลก 21 - 40 เซนตเมตร การใหปยเคม (100%) ยงคงมความยาวรากดกวาทกทรตเมนต ในเดอนมกราคม พ.ศ. 2559 (1.31 เซนตเมตร) เมษายน (1.94 เซนตเมตร) และมถนายน (2.29 เซนตเมตร) (Figure 14 b)

Figure 14 Changes in root length in robusta coffee saplings under rubber plantation at 0-20 cm (a) and 21-40 cm (b) soil depth by application of chemical fertilizer (15-15-15) (100%) (T1) chemical fertilizer (15-15-15) (75%) with manure (T2) and chemical fertilizer (15-15-15) (50%) with manure (T3) during October 2015 - June 2016 * = Significant difference at P≤0.05

** = Significant difference at P≤0.01 ns = not significant difference

59

3) ลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบกาแฟโรบสตาในสวนยางพารา ปรมาณคลอโรฟลล เอ ทกทรตเมนตมคาลดลงอยางตอเนอง ตงแตเดอนสงหาคม พ.ศ. 2558 ถง มถนายน พ.ศ. 2559 โดยการใหปยเคม (100%) มคาอยในชวง 12.50 – 22.14 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร การใหปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรย อยในชวง 11.14 – 22.34 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร และการใหปยเคม (50%) รวมกบปยอนทรย 10.63 – 20.18 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร ซงจะพบคาคลอโรฟลล เอ มากในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 จากการใหปยเคม (75%) (21.72 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) (Figure 15 a) ปรมาณคลอโรฟลล บ ทกทรตเมนตมคาลดลงอยางตอเนอง ตงแตเดอนสงหาคม พ.ศ. 2558 ถง มถนายน พ.ศ. 2559 โดยการใหปยเคม (100%) มคาอยในชวง 5.65 – 11.80 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร การใหปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรย อยในชวง 4.98 – 11.77 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร และการใหปยเคม (50%) รวมกบปยอนทรย อยในชวง 5.26 – 10.00 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร ซงจะพบคาคลอโรฟลล บ มากในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 ในการใหปยเคม (75%) (11.51 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) (Figure 15 b) ปรมาณคลอโรฟลลทงหมดทกทรตเมนตมคาลดลงอยางตอเนอง ตงแตเดอนสงหาคม พ.ศ. 2558 ถง มถนายน พ.ศ. 2559 โดยการใหปยเคม (100%) มคาอยในชวง 18.38 – 32.98 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร การใหปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรย อยในชวง 16.39 – 32.64 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร และการใหปยเคม (50%) รวมกบปยอนทรยในชวง 15.84 – 33.00 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร ซงจะพบคาคลอโรฟลลทงหมดมากในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 ในการใหปยเคม (75%) (32.37 มลลกรมตอตารางเซนตเมตร) (Figure 15 c)

60

Figure 15 Chlorophyll a (a), chlorophyll b (b) and total chlorophyll (c) robusta coffee saplings under rubber plantation by application of chemical fertilizer (15-15-15) (100%) (T1) chemical fertilizer (15-15-15) (75%) with manure (T2) and chemical fertilizer (15-15-15) (50%) with manure (T3) during August 2015 - June 2016

61

ผลของการใหปยตอลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบกาแฟ พบวา สวนใหญไมมความแตกตางทางสถตกนระหวางทรตเมนต โดยเฉพาะคาพนทใบ น าหนกแหงใบ คลอโรฟลล เอ คลอโรฟลล บ คลอโรฟลลทงหมด แคโรทนอยด และ น าหนกแหงตอพนทใบ ซงพบวามคาต าทสดในตนกาแฟโรบสตาทไดรบปยเคม (50%) เชนเดยวกบ ปรมาณคารโบไฮเดรตทไมไดอยในรปโครงสราง คลอโรฟลลตอพนทใบ คลอโรฟลลตอแคโรทนอยด และสดสวน C/N ซงมคาใกลเคยงกนระหวางทรตเมนต ขณะท ปรมาณไนโตรเจนในใบ พบวา การใหปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรย มคามากกวาทรตเมนตอนๆ เทากบ 3.72% และมความแตกตางทางสถตอยางมนยส าคญยง สอดคลองกบปรมาณไนโตรเจนตอพนทใบ (Na) โดยพบวา การใหปยเคม (100%) และปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรย มความแตกตางทางสถตกบการใหปยเคม (50%) ซงมคาต าสดเทากบ 0.11 (Table 7)

Table 7 Comparative leaf traits of robusta coffee orchard under fertilizer applications

Parameter T1: 100% T2: 75% T3: 50% C.V. (%)

F-test

LA (cm2) 100.15±40.63 92.68±39.59 78.24±49.39 26.89 ns Dw (g) 0.41±0.18 0.48±0.23 0.35±0.26 14.30 ns Chla (mg cm-2) 13.61±2.58 13.70±3.41 12.75±2.63 15.47 ns Chlb (mg cm-2) 5.35±0.94 5.44±1.19 5.06±0.89 14.30 ns Chltotal (mg cm-2) 19.28±3.63 19.46±4.72 18.09±3.62 14.49 ns Carotenoid (mg cm-2) 2.89±0.57 2.93±0.73 2.71±0.56 15.47 ns TNC (mg g-1 dry wt.) 2.10±0.39 5.10±2.15 3.17±0.84 19.38 ns Total N (%) 3.60±0.08b 3.72±0.02a 3.36±0.01c 1.31 ** DW/LA 0.004±0.001 0.005±0.001 0.003±0.001 13.32 ns Na 0.15 ± 0.01ab 0.19 ± 0.01a 0.11 ± 0.01b 11.62 * Chltotal/LA 0.05±0.01ns 0.06±0.01 0.08±0.04 37.01 ns Chla/Chlb 2.54±0.08 2.46±0.14 2.57±0.02 15.50 ns Chltotal/Carotenoid 6.68±0.06 6.65±0.06 6.68±0.05 20.3 ns C/N ratio 3.39±0.18 5.01±1.27 4.30±0.57 19.19 ns

Means (±SD) followed by the same letter in each row are not significant difference by LSD (P≤0.05). ns = No significant difference

62

วจารณ การทดลองท 1 การเจรญเตบโต ลกษณะสณฐานวทยาและสรรวทยาของใบกาแฟโรบสตาภายใต สภาพรมเงาสวนยางพารา 1.1 การเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาในสภาพกลางแจงและรมเงาสวนยางพารา พฒนาการของตนกาแฟโรบสตาในสภาพกลางแจงมการเจรญเตบโตไดดกวาสภาพรมเงาในสวนยางพารา โดยมความสงตน ความกวางทรงพม เสนผานศนยกลางล าตน และจ านวนใบมากกวากาแฟภายใตสวนยางพาราอาย 8 และ 16 ป อยางมนยส าคญยง เนองจากปรมาณความเขมแสงเปนสวนส าคญในกระบวนการสงเคราะหแสงและเจรญเตบโตทางล าตน ดงนน กาแฟในสภาพกลางแจงไดรบปรมาณแสงอยางเตมท จงท าใหมการเจรญเตบโตไดด อยางไรกตามพบวา การปลกกาแฟรวมกบสวนยางพาราอาย 8 ป การเจรญเตบโตใกลเคยงกบกาแฟสภาพกลางแจงมากทสด โดยทวไปกาแฟจะมลกษณะสณฐานวทยาล าตนตงตรงและแตกกงแขนงเปนทรงพม (Da Matta, 2004) แตสภาพสวนยางพาราอาย 8 ป มปรมาณความเขมแสงต า ตนกาแฟจงปรบตวโดยเอยงหรอโนมล าตน รวมทงการแตกกงเขาหาแสงบรเวณพนทแสงสองผาน (ระว และชนนทร, 2558) และการศกษาครงนยงพบโรคราสนมในกาแฟโรบสตาภายใตรมเงาสวนยางพาราอาย 8 ป ซงเกดจากเชอ Hemileia vastatrix ในชวงหนาฝน ซงมสาเหตมาจากความชนสมพทธในอากาศสง เนองจากในสวนยางพารามอณหภมอากาศต า จงสงผลใหเกดโรคเขาท าลายใบกาแฟไดและท าใหใบหลดรวงจากตน (ศนยวจยและพฒนากาแฟบนทสง, 2537) 1.2 พฒนาการและการแขงขนระหวางรากกาแฟและรากยางพารา สภาพสวนยางพาราอาย 16 ป การเจรญเตบโตทางล าตนของกาแฟต าทสด จากการศกษาพบวามปรมาณของรากยางพาราหนาแนน บรเวณรากกาแฟโรบสตา จงท าใหตนกาแฟมพฒนาการทต า เมอเปรยบเทยบกบตนกาแฟในสภาพสวนยางพาราอาย 8 ป โดยพบวา รากกาแฟในสวนยางพาราอาย 8 ป มพฒนาการและการปรบตวของรากดกวา ขณะเดยวกนยงมแนวโนมแขงขนไดดกวารากกาแฟในสวนยางพาราอาย 16 ป โดยตนกาแฟในสวนยางพาราอาย 8 ป มการเจรญเตบโตของรากไดดในชวงระดบความลก 21 - 40 เซนตเมตร ทงความยาวรากและขนาดเสนผานศนยกลางราก ขณะทตนยางพาราอาย 16 ป มการเจรญเตบโตความยาวรากและขนาดเสนผานศนยกลางดกวาตนกาแฟ ซงเปนตนยางพาราในระยะเปดกรดและเกบเกยวผลผลต ระบบรากจงมความสามารถในการหาน าและสารอาหารไปหลอเลยงล าตนไดด (Chairungsee et al., 2013) ซงอาศยการหยงราก

63

ลกทระดบ 21 – 40 เซนตเมตร เพอดดซบน าและธาตอาหารไดด จงท าใหสามารถเจรญเตบโตไดดกวารากกาแฟ เชนเดยวกบการศกษา การปลกกาแฟอาราบการวมกบตนทองหลาง (Erythrina poeppigiana (Walp.)) ทท าใหตนกาแฟไมสามารถแขงขนการเจรญเตบโตได (Defrenet et al., 2016) 1.3 การตอบสนองและการปรบตวลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบกาแฟโรบสตาในสภาพ จากการประเมนพนทใบและปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Table 4) ของใบกาแฟโรบสตาในป พ.ศ. 2558 (2015) พบวา กาแฟในสภาพสวนยางพาราอาย 8 ป มคามากกวาทรตเมนตอนๆ ขณะทปรมาณคลอโรฟลล เอ คลอโรฟลล บ แคโรทนอยด คารโบไฮเดรต สดสวนคลอโรฟลลตอพนทใบ และสดสวนคารโบไฮเดรตตอไนโตรเจน พบวา กาแฟโรบสตาสภาพกลางแจงมปรมาณสงกวาทรตเมนตอนๆ เนองจากมสภาพแสงทเพยงพอตอการเจรญเตบโตและความสมบรณของใบ จงสงผลตอลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบกาแฟไดด (Jaramillo-Botero et al., 2010) แตในสภาพสวนยางพาราอาย 8 และ 16 ป กาแฟมคาลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบคอนขางต า โดยในป พ.ศ. 2559 (2016) มแนวโนมปรมาณคลอโรฟลลลดลง เพราะคลอโรฟลลเปนสวนหนงในการดดซบแสง เพอสรางแปงและน าตาล (Franck and Vaast, 2009) อยางไรกตาม กาแฟในสวนยางพาราอาย 8 ป มการเพมพนทใบและลดความหนาใบลง เนองจากสภาพความเขมแสงต าท าใหพชปรบตวเพมประสทธภาพรบแสงใหมากขน พรอมมการเพมปรมาณคลอโรฟลลตอหนวยพนทใบใหสงขน ส าหรบกระบวนการสงเคราะหแสงใหมประสทธภาพมากขน (Silva et al., 2004) ขณะเดยวกนในชวงป พ.ศ. 2559 (2016) ตนกาแฟอาจไดรบผลกระทบจากสภาวะ Heat stress ซงมสาเหตมาจากอณหภมอากาศสงและความยาวนานของฤดรอน (Da Matta and Ramalho., 2006) และมปรมาณน าฝนสะสมในชวงเดอนมกราคม – เมษายน พ.ศ. 2559 นอยกวาปกอนหนา จงสงผลตอปรมาณคลอโรฟลลทง 3 ทรตเมนต ลดลงอยางเหนไดชด รวมถงสภาพสวนยางพาราอาย 8 และ 16 ป มการผลดใบ จงท าใหแสงและอณหภมอากาศในสวนยางพาราเพมสงขน ดงนนจากการเปลยนแปลงลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบ จงสามารถประเมนประสทธภาพของใบตอหนงหนวยพนทใบในการสงเคราะหแสง เพอสรางคารโบไฮเดรต แปง และน าตาล ทจะมผลตอการเจรญเตบโตทางล าตนในกาแฟโรบสตาได (Koike et al., 2000) แสดงใหเหนวาลกษณะสณฐานและสรรวทยาใบทมประสทธภาพเหมาะสม สามารถสงเคราะหแสงและสงเสรมตอศกยภาพการเจรญเตบโตไดด รวมถงใบเปนสงหนงบงบอกหรอแสดงลกษณะการปรบตวภายใตสวนยางพาราไดเปนอยางด

64

1.4 การเจรญเตบโตของยางพาราและองคประกอบชวเคมในน ายางทปลกกาแฟเปนพชรวม ขนาดเสนรอบวงล าตนในยางพาราอายอาย 16 ป มเสนรอบวงมากกวายางพาราอาย 8 ป เมอเปรยบเทยบกบงานวจยยางพาราอายใกลเคยงกนทง 2 อาย มขนาดเสนรอบวงใกลเคยงกน ดงนนการปลกกาแฟโรบสตารวมยางพารา จงไมมผลกระทบตอการเจรญเตบโตทางล าตนของยางพาราทง 2 อาย ขณะทดชนพนทใบใตทรงพมของยางพาราเปลยนแปลงตามสภาพภมอากาศในรอบปในจงหวดสตล โดยในเดอนกนยายน พ.ศ. 2558 (2015) ยางพาราอาย 8 ป มดชนพนทใบมากกวายางพาราอาย 16 ป ซงสภาพอากาศในเดอนกนยายนมปรมาณน าฝนมากสด รวมถงอณหภมสงสดมคานอยสด เมอเทยบกบเดอนอนๆ ในชวงการทดลอง แสดงถงลกษณะทรงพมของยางพาราทหนาแนน (เจษฎา และคณะ, 2551) จงท าใหปรมาณความเขมแสงและอณหภมอากาศรายชวโมงในสวนยางพาราอาย 8 ป มคาต า ขณะทความชนสมพทธในอากาศและความชนดนมเปอรเซนตสง จงมผลใหการกระจายตวของรากยางพารา (Root distribution) ดขน (Maeght et al., 2015) โดยสงสดในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 สงผลกระทบตอการเจรญเตบโตของรากกาแฟโรบสตาอยางเหนไดชด ตอมาในชวงตนป พ.ศ. 2559 (2016) มคาดชนพนทใบต า เนองจากสภาพแวดลอมมอณหภมอากาศสงและปรมาณน าฝนสะสมนอย สงผลใหยางพาราทงใบในชวงน ซงพบยางพาราอาย 16 ป ทงใบกอนในเดอนมกราคม ขณะทยางพาราอาย 8 ป ทงใบในเดอนกมภาพนธ ดงนนการล าเลยงสารอาหารจากใบมาสะสมบรเวณล าตน จงสงผลใหปรมาณซโครส (Sucrose) สงขน (Sreelatha et al., 2007) ในเดอนมกราคม และกมภาพนธ สวนปรมาณอนนทรยฟอสฟอรส (Inorganic phosphorus) รดวซไธออล (Reduced thiol) และเปอรเซนตเนอยางแหง ยางพาราอาย 8 ป มการสะสมมากกวายางพาราอาย 16 ป เพราะสภาพตนยางพาราอาย 8 ป ไมมการเปดกรดท าใหมสารอาหารสะสมไดมากกวา ขณะทยางพาราอาย 16 ป มการเปดกรดท าใหสารอาหารออกไปในรปผลผลตน ายางจากล าตนและสารอาหารบางสวนชวยซอมแซมรอยแผลบรเวณล าตน (Silpi et al., 2007) นอกจากน ธาตอาหารในใบยางพาราอาย 8 ป มปรมาณไนโตรเจน ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยม และแมกนเซยม มแนวโนมมากกวายางพาราอาย 16 ป ขณะทสดสวนคารโบไฮเดรตตอไนโตรเจนในยางพาราอาย 16 ป สงกวา เนองจากการน าสารอาหารจากใบไปใชในสวนล าตนไดดกวาหรอน าไปซอมแซมสวนทเปนรอยแผล จากการเกบเกยวผลผลตน ายาง (ระว และวทยา, 2556) เชนเดยวกบ จรยทธ และสายณห (2552) ทศกษาระบบกรดในยางพาราอาย 7 ป พบวา เมอท าการเปดกรดล าตนมคาลดลง โดยยางพาราอาย 8 ป มปรมาณซโครสแนวโนมสงกวา ขณะทปรมาณคารโบไฮเดรตทไมไดอยในรปโครงสรางบรเวณเปลอกไม มคาต ากวายางพาราทท าการเปดกรด

65

การทดลองท 2 การใหปยเคมและปยอนทรยตอการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาทปลก รวมกบสวนยางพาราระยะเปดกรด 2.1 ผลการใหปยเคมและปยอนทรยตอการเจรญเตบโตของกาแฟโรบสตาภายใตสวนยางพารา อาย 8 ป ผลการศกษาแสดงใหเหนวา กาแฟโรบสตาสามารถเจรญเตบโตไดดภายใตสภาพรมเงาสวนยางพารา เชนเดยวกบภายใตสภาพแวดลอมการปลกกาแฟรวมกบไมยนตนอนๆ (Da Matta, 2004) เมอมการใหปยแกตนกาแฟโรบสตา พบวา การใหปยเคม (100%) แกตนกาแฟโรบสตาสามารถชวยกระตนการเจรญเตบโตไดด โดยเฉพาะความสงตนและขนาดเสนผานศนยกลางล าตน สวนการใหปยเคม (75%) รวมกบปยอนทรย พบวา สามารถชวยกระตนการเจรญเตบโตไดด โดยท าใหมจ านวนใบและเปอรเซนตการแตกใบมากขน เชนเดยวกบการใหปยเคมและอนทรยแกตนกาแฟอาราบกา ซงท าใหมเปอรเซนตการแตกใบไดมากขน และสงผลตอพฒนาการทางล าตนไดดขน (Chemura, 2014) โดยปยอนทรยมคณสมบตฟนฟสภาพดนและปรบปรงโครงสรางดนไดด จงมสวนชวยการดดซมธาตอาหารของรากไดอยางมประสทธภาพ (บญชา, 2552) ขณะเดยวกน การเจรญเตบโตของตนกลากาแฟโรบสตายงไดรบผลกระทบจากสภาวะแลงตอเนองยาวนาน ตงแตชวงเดอนธนวาคม 2558 จนถง เมษายน พ.ศ. 2559 มปรมาณน าฝนนอยและมคาระเหยของน าสง จงสงผลใหตนกาแฟ โรบสตาในสภาพสวนยางพาราชะงกการเจรญเตบโต ท าใหมการรวงของใบ และมความกวางทรงพมลดลง จากพฒนาการของรากทระดบความลก 0 - 40 เซนตเมตร พบวา การใหปยเคม (100%) สามารถกระตนใหตนกลากาแฟโรบสตามการแตกรากใหมไดด ซ งเปนการชวยใหตนกลาสามารถหาธาตอาหารและปรมาณน าในดนไดดขน จนมพฒนาการดานความยาวรากมากกวาการไดรบปยอนทรยรวมกบปยเคม (Padovan et al., 2015) อยางไรกตาม การใหปยเคมรวมกบปยคอกสามารถชวยกระตนการสรางรากฝอยตนกลายางพาราไดมากขนได และยงเปนการชวยลดปรมาณการใชปยเคมไดอยางมประสทธภาพดวย (ระว และคณะ, 2550) ทงน คาความหนาแนนและความยาวรากสามารถใชเปนดชนชวดการเจรญเตบโตของรากได โดยทวไปความหนาแนนและความยาวรากพบมากบรเวณชนผวดนทระดบความลก 0 - 30 เซนตเมตร ซงมผลตอประสทธภาพในการดดซมธาตอาหาร (Burton et al., 2000) รวมถงการใสปยอนทรยมผลตอการเพมขนของสมบตกายภาพในดนเชนเดยวกน (Dexter, 2004)

66

2.2 การใหปยเคมและปยอนทรยตอการตอบสนองลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบกาแฟ โรบสตา ลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบกาแฟโรบสตา พบวา การใหปยเคม (75%) รวมกบปยคอกท าใหมแนวโนมการเพมขนาดพนทใบและการสะสมปรมาณไนโตรเจนในใบสงขน จงสงผลใหมสดสวนไนโตรเจนตอพนทใบสงขน และมผลตอการเจรญเตบโตทางล าตนของตนกลากาแฟโรบสตา โดยเฉพาะการสะสมมวลแหงของใบ และมสดสวนมวลแหงตอพนทใบเพมขนในระยะตอมา (Jaramillo-Botero et al., 2010) ขณะเดยวกน ยงสงผลใหใบมปรมาณคลอโรฟลลและ แคโรทนอยดสงขน ซงมกมความสมพนธกบประสทธภาพสงเคราะหแสงของใบในทรงพม (Pompelli et al., 2010) โดยทคลอโรฟลลเปนสวนหนงในการดดซบแสง เพอสรางแปงและน าตาล (Franck and Vaast, 2009) จงสงผลใหมปรมาณคารโบไฮเดรตในใบกาแฟสงขน ดงนน การใหปยเคมรวมกบปยคอกจงนบวาเปนการสงเสรมใหมการเจรญเตบโตทางล าตนของกาแฟโรบสตาแนวโนมใกลเคยงกบการใหปยเคม (100%) เนองจากปยคอกท าใหดนมคณสมบตดขน เชน ท าใหดนมโครงสรางทดและรวน อากาศถายเทไดสะดวกและระบายน าด (บญชา, 2552) สอดคลองกบการใชปยอนทรยรปแบบตางๆ รวมกบปยเคม ท าใหตนกาแฟมการเจรญเตบโตและผลผลตเพมขน (Isabeli et al., 2011) ขณะเดยวกน การใชแกลบกาแฟรวมกบปยเคม ท าใหตนกาแฟมการเจรญเตบโตดานจ านวนใบมากขน และสงผลใหมผลผลตตอไรเพมขน (สรรตน และปานหทย, 2553) สวนการใชปยคอกท าใหมการเจรญเตบโตของกาแฟดานการแตกกง จ านวนใบ และพฒนาการของล าตนเพมขนเรวกวาปกต (Kiyingi and Gwali, 2012) อยางไรกตาม ในสภาพรมเงาตนกาแฟโรบสตามกมการเปลยนแปลงลกษณะสณฐานวทยาของใบ และการปรบตวลกษณะโครงสรางของทรงพม สอดคลองกบการปลกกาแฟโรบสตาในสภาพรมเงาของสวนไมผลผสมผสาน กาแฟจะเอนเอยงล าตนเขาหาแสง เพอตองการปรมาณความเขมแสงตอการเพมประสทธภาพกระบวนการ (ระว และชนนทร, 2558) สงเคราะหแสง หรอการปลกกาแฟอาราบกาในสภาพรมเงา ใบกาแฟมขนาดพนทใบมากกวาใบสภาพกลางแจง (Jaramillo-Botero et al., 2010) ดงนน การใหปยเคมรวมกบปยคอกแกตนกาแฟโรบสตาในสภาพรมเงาสวนยางพารา นอกจากเปนการชวยใหตนกาแฟโรบสตามแนวโนมเจรญเตบโตไดด เชนเดยวกบภายใตสภาพแวดลอมการปลกกาแฟรวมกบไมยนตนอนๆ (Da Matta, 2004) ยงเปนการชวยลดตนทนปยเคมได โดยยงคงมการเจรญเตบโตใกลเคยงกน ทงน ควรมการศกษาเพมเตมถงผลกระทบและการจดการปยของตนกาแฟโรบสตาทปลกรวมสวนยางพาราในระยะหลงเปดกรดดวย เพอประโยชนดานประสทธภาพการปลกพชรวมในสวนยางพาราแกเกษตรกรตอไปได

67

ความเปนไปไดในการปลกกาแฟโรบสตาภายใตสวนยางพารา ศกยภาพการเจรญเตบโตของกาแฟโรบสตาภายใตสภาพรมเงามปจจยหลายๆ ปจจยเปนตวก าหนด เชน สภาพความเขมแสง การจดการปย และปฏสมพนธราก ซงการปลกกาแฟโรบสตารวมกบสวนยางพารามการเจรญเตบโตนอยกวากาแฟสภาพเชงเดยว และมการปรบตวทางนเว ศสรรวทยาไดด เชน การขยายพนทใบ และการเอนเอยงล าตนเขาหาแสง อยางไรกตาม หากมการใหปยเคมและปยอนทรยกาแฟภายใตสวนยางพาราท าใหแนวโนมเจรญเตบโตไดดกวาการใหปยเคมเพยงอยางเดยว รวมถงชวยประหยดตนทนปยเคมและชวยปรบปรงโครงสรางของดนในสวนยางพารา ดงนน การปลกกาแฟโรบสตาภายใตสวนยางพาราควรค านงถงการศกษาการจดการสวนยางพาราทรองรบการปลกพชรวมและควรมการศกษารปแบบการจดระยะปลกทไมสงผลกระทบตอการเจรญเตบโตและการใหผลผลตของกาแฟโรบสตา

68

สรป ระบบนเวศสวนยางพารามผลตอการเจรญเตบโตและการปรบตวทางสรรวทยาของตนกาแฟโรบสตาแตกตางกน โดยการปลกกาแฟโรบสตาในสวนยางพาราอาย 8 และ 16 ป มปรมาณความเขมแสงในรอบปต ากวาสภาพกลางแจง 10-50% จงท าใหมการปรบตวทางดานลกษณะสณฐานและสรรวทยาของใบดกวาสภาพกลางแจง โดยเฉพาะพนทใบ ปรมาณคลอโรฟลลและแคโรทนอยด สวนการเจรญเตบโตทางล าตน พบวา การปลกกาแฟโรบสตาสภาพกลางแจงใหผลดทสด โดยมความกวางทรงพม เสนผานศนยกลางล าตน และพฒนาการของราก ดกวาตนกาแฟโรบสตาในสวนยางพาราทง 2 ชวงอาย ขณะเดยวกน การปลกกาแฟโรบสตารวมกบยางพารายงไดผลกระทบจากการกระจายตวของรากยางพารา จงท าใหตนกาแฟโรบสตามการเจรญเตบโตของรากนอยกวาสภาพกลางแจง นอกจากน การใหปยเคม (15-15-15) (75%) รวมกบปยอนทรยแกตนกาแฟโรบสตาทปลกรวมยางพารา ชวยใหมจ านวนใบ เปอรเซนตการแตกใบ และปรมาณไนโตรเจนในใบสงขนกวาการใหปยเคมเพยงอยางเดยว แสดงใหเหนวา การปลกกาแฟโรบสตาในสภาพรมเงาสวนยางพาราสามารถเจรญเตบโตไดด เมอมการใหปยเคมและอนทรยอยางเหมาะสม อยางไรกตาม การลดปรมาณปยเคมอาจท าใหตนกาแฟโรบสตามพฒนาทางล าตนลดลงได

69

เอกสารอางอง กรมการคาภายใน. 2558. ราคารบซอเมลดกาแฟ. เขาถงไดจาก: http://www.dit.go.th/Chumpon/contentdet.asp?deptid=67&catid=167&id=670. (เขาถงเมอวนท 11 พฤศจกายน 2558) กรมวชาการเกษตร. 2553. การจดการความรเทคโนโลยการผลตกาแฟครบวงจร. กรงเทพฯ: หางหนสวนจ ากดรกษพมพ. กรมวชาการเกษตร. 2558. หนทางสการเปนศนยกลางการแปรรปกาแฟของ AEC. เขาถงไดจาก: http://www.doa.go.th/pibai/pibai/n15/v_9-oct/kayaipon.html. (เขาถงเมอวนท 6 ตลาคม 2558) กรมสงเสรมการเกษตร. 2558. หองสมดความรเกษตร “ยางพารา”. เขาถงไดจาก: http://www.doae.go.th/library/html/putsetakit/yangpara.pdf (เขาถงเมอวนท 1 สงหาคม 2558) กษมา เชงฉลาด, จรสศร นวลศร และสายณห สดด. 2555. ศกษาการเจรญเตบโตของรากตนกลา ยางพาราพนธดงเดมเพอใชเปนตนตอดวยเทคนคไรโซตรอน. วารสารเกษตรพระจอมเกลา 30: 78-86. การยางแหงประเทศไทย. 2558. ประวตยางพารา. เขาถงไดจาก: http://www.rubber.co.th/rubber2012/menu5.php. (เขาถงเมอวนท 6 ตลาคม 2558) จตตยา สระนรากล, ธนพฒน สระนรากล และเสาวคนธ เหมวงษ. 2555. การเปรยบเทยบตนทน และ ผลตอบแทนของเกษตรกรทปลกผกระหวางการใชปยมลกระบอและปยเคม. วารสารแกนเกษตร 40: 135-144. จรยทธ ดาเระสาและ และสายณห สดด. 2552. การศกษาเปรยบเทยบระหวางระบบกรดสองรอย กรด (DCA) กบระบบกรดของสวนยางขนาดเลกทอ าเภอนาหมอม จงหวดสงขลา. วารสาร มหาวทยาลยทกษณ 12: 38-46. เจษฎา โสภารตน, เชาวน ยงเฉลมชย และสายณห สดด. 2551. การประยกตใชภาพดาวเทยม SPOT-5 เพอประเมนดชนพนทใบของยางพารากรณศกษาอ าเภอนาหมอม จงหวดสงขลา. วารสารเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ 9: 76-84. จ านงค จลเอยด, พรชลย นลวเศษ, บาเพญ เขยวหวาน และสมจต โยธะคง. 2558. รปแบบการ สงเสรมเพอการพงพาตนเองของเกษตรกรชาวสวนยางในจงหวดชายแดนภาคใต. วารสารมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร 7: 135-144.

70

จ าเปน ออนทอง. 2560. การวเคราะหดนและพช. สงขลา: โรงพมพดจตอลคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. ณฐพงศ ศรสมบต, จ าเปน ออนทอง และอภชาต เกอกอบญ. 2556. เปรยบเทยบวธการหาเนอยาง แหงและความสมพนธระหวางเนอยางแหงกบองคประกอบทางชวเคมและปรมาณธาตอาหาร พชในน ายางพารา. วารสารวชาการเกษตร 31: 123-138. นชนารถ กงพศดาร. 2547. การใชปยและการปรบปรงดนในสวนยาง. เอกสารวชาการสถาบนวจยยาง กรมวชาการเกษตร. บญชา รตนท. 2555. ปยอนทรยกบการปรบปรงดนเสอมคณภาพ. วารสารวจยมหาวทยาลยนราธวาส- ราชนครนทร 4: 115-127. บญชา สมบรณสข, ปรญญา เฉดโฉม, ปรตถ พรหมม และรจเรข หนสงข. 2548. การปรบตวทาง เศรษฐกจและสงคมของเกษตรกรชาวสวนยางในระบบการท าฟารมสวนยางพาราขนาดเลก เพอ การพฒนาคณภาพชวต สงแวดลอม และเศรษฐกจครวเรอนในภาคใต ประเทศไทย. วารสารระบบอาหารทปลอดภย สรางมลคาเพม และใชทรพยากรอยางยงยน 3: 95-109. ปฏญญา สระกว, สายณห สดด และปราโมทย แกววงศศร. 2553. ผลของระบบการปลกพชรวมตอการ เจรญเตบโตและผลผลตของลองกองและยางพารา. รายงานการสมมนาวชาการระบบเกษตร แหงชาต ครงท 6 ณ โรงแรมเจบ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา. 16-18 สงหาคม 2553 หนา 89-99. ปณวตร สขณฑกสมต, อณารจ บญประกอบ และรตยา พงศพสทธา. 2557. การระบาดของโรค ราสนมและความตานทานของพชในประเทศไทย. วารสารแกนเกษตร 42: 668-673. ปรชญา รศมธรรมวงศ. 2556. การเพาะปลกและแปรรปกาแฟสายพนธอาราบกา โรบสตา. กรงเทพฯ: เพชรกะรตจ ากด. พชราภรณ รกชม. 2552. การตอบสนองทางสรรวทยา ผลผลตน ายาง และองคประกอบทางชวเคม ของ น ายางของตนยางพารา (Hevea brasiliensis) ภายใตการจดการใหน า. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร. พนพภพ เกษมทรพย, รว เสรฐภกด, เพน สายขนทด, เจษฎา ภทรเลดพงษ และพชรยา บญกอแกว. 2537. การประเมนปรมาณคลอโรฟลลจากความเขยวของใบพชบางชนดในประเทศไทย. รายงานการสมมนาวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 32. ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน 3-5 กมภาพนธ 2537. หนา 114-129. ธงชย คาโคตร และนภาวรรณ เลขะวพฒน. 2554. การใชปยเคมรวมกบปยอนทรยในสวนยางพารา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. วารสารยางพารา. 32: 9-14.

71

ระว เจยรวภา และอบรอแฮม ยด า. 2553. การเจรญเตบโตและผลผลตของยางพาราในพนทนาราง และ พนทดอน. วารสารวชาการเกษตร 28: 58-74. ระว เจยรวภา และชนนทร ศรขนตยกล. 2558. การปรบตวลกษณะฟโนไทปของตนกาแฟโรบสตา ภายใตสวนไมผลผสมผสาน. วารสารวทยาศาสตรเกษตรศาสตร (พเศษ) 46:433-436. รตนตยา พวงแกว, เฉลมพงษ ขาวชวง, สทศน สรวาณช และสจนต แมนเหมอน. 2556. ศกษาการปลก พชแซมยางของเกษตรกรจงหวดบรรมย. วารสารมหาวทยาลยนครพนม 8: 285-288. ไววทย บรณธรรม, ผลก บารงวงค, นลรตน โชตมณ และสรพล สขพนธ. 2555. การปลกไมปาบางชนด เปนพชรวมในสวนยางพารา. เขาถงไดจาก: http://www.oard8.go.th/15y/index- 15y.html. (เขาถงเมอ 4 ธนวาคม 2558) ศนยวจยและพฒนากาแฟบนทสง มหาวทยาลยเชยงใหม. 2537. การปลกและกาแฟอาราบกาบนทสง. เชยงใหม: พ อาร คอมพวเตอร. ศรนย หงษาครประเสรฐ, สตเขตต นาคะเสถยร, เอจ สโรบล, สเทพ ทองแพ, วนชย จนทรประเสรฐ, สดสายสน แกวเรอง, พรชย เหลองอาภาพงษ , ยวลกษณ ขอประเสรฐ, ศกดศลป โชตสกล, สราวธ รงเมฆารตน. ,เฉลมพล ภมไชย, ธาน ศรวงศชย, สขมาลย เลศมงคล, ฐากร สายขนทด, พงษศกด เมองสมบต, และสชาดา อ าเจรญ. 2555. การประเมนการเจรญเตบโตของ ปาลมน ามน 4 สายตน (Clone) ภายใตสภาพดนกรดก ามะถน. รายงานประชมวชาการแหง ชาตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน ครงท 9 หนา 2254-2261. สถาบนวจยยาง. 2550. พชแซม พชรวมเศรษฐกจพอเพยงในสวนยาง. เขาถงไดจาก: http://www.rubberthai.com/news/newsinfo/2550/news_Nov50/news_1901. htm (เขาถงเมอวนท 8 ตลาคม 2558) สถาบนวจยยาง. 2556. การพฒนาเทคโนโลยการจดการธาตอาหารพชส าหรบยางพาราเฉพาะพนท. ใน การใชปยใหเหมาะสมกบยางพาราเฉพาะพนท. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตร แหงประเทศไทย. หนา 16-19. สายณห สดด, อบรอเฮม ยดา และระว เจยรวภา. 2553. รายงานวจยฉบบสมบรณโครงการปรบปรง ระบบกรดเพอเพมผลผลตน ายางของยางพารา. สงขลา: มหาวทยาลยสงขลานครนทร. สายณห สดด และธงชย ไทรยอย. 2555. การวเคราะหองคประกอบทางชวเคมในน ายาง. สงขลา: มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

72

สายทพย ทพยปาน. 2558. ผลของการรดลาตนและสารพาโคลบวทราโซลตอการชกนาการออกดอก และการ แสดงออกของยน GA20-oxidase ของลองกอง (Aglaia dookkoo Griff). วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร. ส านกงานคณะกรรมการก ากบการซอขายสนคาเกษตรลวงหนา. 2558. AFET กบการเปนศนยกลางซอ ขายลวงหนายางพาราโลก . เขาถงไดจาก: http://www2.moc.go.th/ewtadmin/ewt /moc_web/ewt_news.php?nid=5630&filename=index (เขาถงเมอ 6 ตลาคม 2558) ส านกงานตลาดกลางยางพาราสงขลา. 2558. สถานการณตลาดและราคายางประจ าเดอนสงหาคม. เขาถงไดจาก: http://www.rubberthai.com/rubberthai (เขาถงเมอวนท 6 ตลาคม 2558) ส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร. 2558. สภาพแวดลอมทเหมาะสมในการปลกกาแฟ. เขาถงได จาก: http://www.arda.or.th/kasetinfo/south/coffee/controller/01-03.php (เขาถง เมอ 11 พฤศจกายน 2558) ส านกเศรษฐกจการเกษตร. 2557. พนทปลกยางของประเทศไทย. เขาถงไดจาก: http://www.rubberthai.com/statistic/stat_index.htm (เขาถงเมอวนท 6 ตลาคม 2558) สรมาส วงศสบรรณ, กฤษณา กฤษณพกต, และลพ ภวภตานนท. 2555. การใชคลอโรฟลลมเตอร ประเมนระดบคลอโรฟลลและไนโตรเจนในใบสมโอ. วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย 1: 41-50. สรรตน ปญญาโตนะ และปานหทย นพชนวงศ. 2553. การพฒนาระบบการผลตกาแฟโรบสตาในเขต พนทจงหวดชมพร. ชมพร: ศนยวจยพชสวนชมพร. เสาวนย อาษากจ. 2550. เปรยบเทยบทศนคตและพฤตกรรมการบรโภคกาแฟควบดและกาแฟส าเรจรป ของผบรโภคในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. โสภณ รองสวสด. 2553. การประเมนประสทธภาพระบบกรดยางแบบสองหนากรดในสวนยางพาราท อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร. หทยกานต นวลแกว, จกรกฤษณ พนภกดม, จฑามาศ แกวมโนม และจ าเปน ออนทอง. 2556. การใชปยและแนวทางการจดการดนปลกยางพาราในทลมและทดอนในจงหวดสงขลา. วารสารมหาวทยาลยราชภฏยะลา 8: 146-158.

73

Antonios, P., Ioannis, T., Georgios, S. and Stefanos, K. 2012. Effect of water deficit on leaf phenolic composition, gas exchange, oxidative damage and antioxidant activity of four Greek olive (Olea europaea L.) cultivars. Plant Physiology and Biochemistry 60: 1-11. Asten, P.J.A., Wairegi, L.W.I., Mukasa, D. and Uringi, N.O. 2011. Agronomic and economic benefits of coffee–banana intercropping in Uganda’s smallholder farming systems. Agricultural Systems 104: 326–334. Caldwell, M.M. and Virginia, R.A. 1989. Field methods and instrumentation. In Plant Physiological Ecology pp: 367-398. London: Chapman and Hall. Chairungsee, N., Gay, F., Thaler, P., Kasemsap, P., Thanisawanyangkura, S., Chantuma, A. and Jourdan, C. 2013. Impact of tapping and soilwater status on fine root dynamics in a rubber tree plantation in Thailand. Frontiers in Plant Science 4: 1-11 Chemura, A. 2014. The growth response of coffee (coffee arabica L) plants to organic manure, inorganic fertilizers and integrated soil fertility management under different irrigation water supply levels. Organic Waste Agricultural. 3: 59-63. Da Matta, F.M. 2004. Ecophysiological constraints on the production of shaded and unshaded coffe: A review. Field Crops Research. 86: 99-114. Da Matta, F.M. and Ramalho, J.D.C. 2006. Impacts of drought and temperature stress on coffee physiology and production: A review. Plant Physiology. 18: 55-81. Defrenet, E., Roupsard, O., Meersche, K.V., Charbonnier, F., Perez-Molina, J.P., Khac, E., Prieto, I., Stokes, A., Roumet, C., Rapidel, B., Filho, E.M.V., Vargas, V.J., Robelo, D., Barquero, A. and Jourdan, C. 2016. Root biomass, turnover and net primary productivity of a coffee agroforestry system in Costa Rica: effects of soil depth, shade trees, distance to row and coffee age. Annals of Botany 118: 833–851. Dexter, A.R. 2004. Soil physical quality Part I. Theory, effects of soil texture, density, and organic matter, and effects on root growth. Geoderma 120: 201–214. Doussan, C., Pierret, A., Garrigues, E. and Pages., L. 2006. Water uptake by plant roots: II – modeling of water transfer in the soil root-system with explicit account of flow within the root system comparison with experiments. Plant and Soil 283: 99-117.

74

Eriksson, H.L. Eklundh, K.H. and Lindroth, A. 2005. Estimating LAI in deciduous forest stands. Agricultural and Forest Meteorology 129: 27–37. Franck, N and Vaast, P. 2009. Limitation of coffee leaf photosynthesis by stomatal conductance and light availability under different shade levels. Trees 23:761–769. Guang, Z., Stanley, T.B. and Christina, E.W. 2006. Detecting and measuring fine roots in minirhizotron images using matched filtering and local entropy thresholding. Machine Vision and Applications 17: 265–278. Haboudane, D.J.R., Miller, E., Patty, P.J., Zarco, T. and Strachan, I.B. 2004. Hyperspectral vegetation indices and novel algorithms for predicting green LAI of crop canopies: modeling and validation in the context of precision agriculture. Remote Sensing. Environment 90: 337-352. International Coffee Organization. 2015. The Current State of the Global Coffee Trade. [Online] Available: http://www.ico.org/monthly_coffee_ trade_stats.asp#sthash.AfyWvZ2z.dpuf. (aceessed on 13 December 2015) Isabeli, P.B., Murray, J.U., Rafael, P.B., Osny O.S.B., Durval, D.N. and Klaus, R. 2011. Fertilizer nitrogen in fertigated coffee crop: Absorption changes in plant compartments over time. Field Crops Research 124: 369–377. Jacob, J.L., Eschbach, J.M., Prevot, J.C., Roussel, D., Lacrotte, R., Chrestin, H. and Auzac, J.D. 1985. Physiological basis for latex diagnosis of functioning of the laticiferous system in rubber tree. Proceedings of International Rubber Conference, Kuala Lumpur, Malaysia, 4-10 October 1985 pp. 43-65. Jacob, J.L., Prevot, J.C. and Kekwick, R.G.O. 1989. General metabolism of Hevea brasiliensis Latex. In Physiology of Rubber Tree Latex. (eds. J.D. Auzac and H. Chrestin), pp. 102-141. Boca Raton: CRC Press.

75

Jacob, J.L., Lacrotte, R., Prevot, J.C., Clement, A., Chrestin, H., Pujade-Renaud, V., Montoro, P., Gohet, E., Gallois, R. and d, Auzac, J.D. 1997. “The laticiferous system of Hevea brasiliensis: description functioning ethylene stimulation; The Latex Diagnosis and Clonal Typology for Modern Methods of Exploitation”. Paper Presented The Biochemicaland Molecular Tools for Exploitation Diagnostic and Rubber Tree Improvement. 20-22 October 1997, Mahidol University Bangkok. Jaramillo-Botero, C., Santos, R.H.S., Martinez, H.E.P., Cecon, P.R. and Fardin, M.P. 2010. Production and vegetative growth of coffee trees under fertilization and shade levels. Science Agriculture. (Piracicaba, Braz.) 67: 639-645. Jonckheere, I., Muys, B. and Coppin, P. 2005. Allometry and evaluation of in situ optical LAI determination in Scots pine: a case study in Belgium. Tree Physiology 25: 723-732. Karine, D., Wagner, L., Werner, C., Paulo, C., Gustavo, A.B.K., Samuel, C.V. and Da Matta, F. 2012. Photosynthetic limitations in coffee plants are chiefly governed by diffusive factors. Trees 26: 459-468. Kirkham, M.B., Grecu, S.J. and Kanemasu, E.T. 1998. Comparison of minirhizotron and soil-water-depletion method to determine maize and soybean root length and depth. European Journal of Agronomy 8: 117-125. Kiyingi, I. and Gwali, S. 2012. Productivity and profitability of robusta coffee agroforestry systems in central Uganda. Uganda Journal of Agricultural Sciences 13: 85-93. Koike, T., Kitao, M., Maruyama, Y., Mori, S. and Lei, T.T. 2000. Leaf morphology and photosynthetic adjustments among deciduous broad-leaved trees within the vertical canopy profile. Tree Physiology 21: 951–958. Leonor, G.G., Ana, V.I., Chavesb, C., Pinheirob, D., Vagner, Q., Jenny, R.C. and Ricardob, P. 2014. Effect of greenhouse conditions on the leaf apoplastic proteome of Coffea arabica plants. Journal of Proteomics 57: 1-12. Liu, X.P., Fan, Y.Y., Long, J.X., Wei, R.F., Kjelgren, R.G., Gong, C.M. and Zhao, J. 2013. Effects of soil water and nitrogen availability on photosynthesis and water use efficiency of (Robinia pseudoacacia) seedlings. Journal of Environmental Sciences 25: 585–595.

76

Loh, F.C., Grabosky, J.C. and Bassuk, N.L. 2002. Using the SPAD 502 meter to assess chlorophyll and nitrogen content of Benjamin Fig and Cottonwood Leaves. Horticulture Technology 12: 682-686. Lynon, F. 1969. Biochemical problems of rubber synthesis. Journal of The Rubber Research Institute of Malaysia 21: 389-406. Marcos, J. and Rogerio, P. 2015. Higher yield and economic benefits are achieved in the macadamia crop by irrigation and Intercropping with coffee. Science Horticulture 185: 59-67. Maeght, J.L., Gonkhamdee, S., Clement, C., Na Ayutthaya, S.I., Stokes, A. and Pierret, A. 2015. Seasonal patterns of fine root production and turnover in a mature rubber tree (Hevea brasiliensis Müll. Arg.) stand-differentiation with soil depth and implications for soil carbon stocks. Frontiers in Plant Science 6: 1022-1033. Maestri, M. and Barros, R.S. 1977. Coffee in eco-physiology of tropical crops. (Eds. Alvim, P.T. and T.T.Kozlowski), pp: 249-273. New York: Academic Press. Moran, O. 1982. Formulae for determination of chlorophyllous pigments extracted with N,N-Dimethylformamide. Plant Physiology 69: 1376-1381. Netsere, A. and Kufa, T. 2015. Intercropping of arabica coffee with turmeric (Curcuma longa) and ginger (Zingiber officinale Rose) at Tepi. Journal of Biology, Agriculture and Healthcare 5: 65-69. Osborne, D.R. and Voogt, P. 1978. Calculation of caloric value. In: "analysis of nutrients in foods". Academic Press, New York, PP. 23-34. Partelli, F.L., Araújo, A.V., Vieira, H.D., Machado, D.J.R., Tavares de Menezes L.F. and Ramalho, J.C. 2014. Microclimate and development of 'Conilon' coffee intercropped with rubber trees. Brazilian Agriculture 49: 872-881. Pompelli, M.F., Martins, S.C.V., Antunes, W.C., Chaves, A.R.M. and DaMatta, F.M. 2010. Photosynthesis and photoprotection in coffee leaves is affected by nitrogen and light availabilities in winter conditions. Plant Physiology. 167: 1052–1060. Rafael, P.B., Isabeli, P.B., Klaus, R., Luís, C.T., Telmo, J.C.A. and Ademir, O.F. 2012. Nitrogen fertilizer (15N) leaching in a central pivot fertigated coffee crop. Agriculture and Biological Sciences 59: 466-475.

77

Silpi, U., Lacointe, A., Kasempsap, P., Thanysawanyangkura, S., Chantuma, P., Gohet, E., Musigamart, N., Clement, A., Ameglio, T. and Thaler, P. 2007. Carbohydrate reserves as a competing sink: evidence from tapping rubber trees. Tree Physiology 27: 881–889. Silva, E.A., DaMatta, F.M., Ducatti, C., Regazzi, A.J. and Barros, R.S. 2004. Seasonal changes in vegetative growth and photosynthesis of Arabica coffee trees. Field Crops Research 89: 349–357. Soto-Pinto, L., Perfecto, I. and Caballero-Nieto, J. 2002. Shade over coffee: its effects on berry borer, leaf rust and spontaneous herbs in Chiapas, Mexico. Agroforestry Systems 55: 37-45. Sreelatha, S., Simon, S.P., Kurup, G.M. and Vijayakumar, K.R. 2007. Biochemical mechanisms associated with low yield during stress in Hevea clone RRII 105. Rubber Research 10: 107-115. Tianxiang, L., Ronald, N.P., Hanqin, T., Charles, V.J., Huazhong, Z., and Shirong, L. 2002. A model for seasonality and distribution of leaf area index of forests and its application to China. Journal of Vegetation Science 13: 817-830. Turner, D.P., Cohen, R.E., Kennedy, K.S. and Briggs, J.M. 1999. Relationships between leaf area index and Landsat TM spectral vegetation indices across three temperate zone sites. Remote Sensing 70: 52-68. Wellburn, A.R. 1994. The spectral determination of chlorophylls a and b, as well as total carotenoids, using various solvents with spectrophotometers of different resolution. Plant Physiology 144: 307-313. Xavier, A.C. and Vettorazzi, C.A. 2003. Leaf area index of group covers in a subtropical watershed. Science Agriculture 60: 425-431.

78

ขอคดเหนและขอเสนอแนะส าหรบการวจยตอไป 1) การปลกกาแฟโรบสตารวมยางพาราจ าเปนตองค านงถงชวงเวลาของอายสวนยางพารา เนองจาก สวนยางพาราทมอายมากอาจสงผลกระทบตอการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตา จากปจจยจ ากดของแสงและความหนาแนนของระบบราก รวมถงจ าเปนตองมการจดการปยเคมและอนทรยเพอลดการแกงแยงธาตอาหารในดนระหวางรากยางพาราและกาแฟ ดงนน ควรมการศกษาการปลกกาแฟโรบสตารวมยางพาราในระยะกอนเปดกรด ซงยงไมมขอจ ากดจากปจจยของแสงและการแขงขนของรากยางพารา 2) ปจจบนสวนยางพารามรปแบบการปลกแบบเชงเดยว ซงมระยะปลกทเหมาะสมส าหรบการเจรญเตบโตและการใหผลผลตยางพารา การปลกพชรวมยางพาราจงจ าเปนตองค านงถง ระยะปลกทเหมาะสมระหวางพชรวมและตนยางพารา เพอศกยภาพการเจรญเตบโตและการใหผลผลตของพชรวม ดงนน ควรมการศกษารปแบบการจดการสวนยางพาราทเหมาะสมตอการปลกกาแฟโรบสตาเปนพชรวม เชน การเวนระยะปลกระหวางตนยางพารา หรอระยะปลกระหวางแถว (double space) เพอใหตนกาแฟโรบสตาสามารถเจรญเตบโตและใหผลผลตควบคกบสวนยางพารา ทงระยะกอนและหลงการเปดกรดตนยางพารา

79

ภาคผนวก

ภาพภาคผนวกท 1 ความสมพนธของคลอโรฟลลเอ (a) คลอโรฟลลบ (b) คลอโรฟลลทงหมด (c) และแคโรทนอยด (d) (mg cm-2) ตอเครองวดคลอโรฟลลมเตอร (SPAD-502 Plus)

ภาพภาคผนวกท 2 ขนาดเสนรอบวงล าตนยางพาราทระดบความสงจากพนดน 150 เซนตเมตร ใน แปลงอาย 8 (T2) และ 16 ป (T3) จากเดอนกรกฏาคม พ.ศ. 2558 และ มกราคม พ.ศ. 2559

80

ตารางภาคผนวกท 1 คณสมบตปยอนทรย

Analysis pH Ec (dS/m) total N (%) P2O5 (%) K2O (%) Organic fertilizer 6.71±0.04 1648.50±21.92 0.36±0.01 0.30±0.01 0.51±0.02

บทความทตพมพ

วารสาร TCI พงศกร สธกาญจโนทย ระว เจยรวภา ชนนทร ศรขนตยกล และ บญชา สมบรณสข. 2560. ผลของการใสปยเคมรวมกบปยคอกตอการเจรญเตบโตของตนกาแฟโรบสตาในสวน ยางพารา. ว. พชศาสตรสงขลานครนทร 4 (4): (In press)