phút giây và mãi mãi (2)
TRANSCRIPT
Phút giây Và
Mãi mãi
1
2
LÂM TƯƠNG HÀ
Phút giây và mãi mãi
Thơ
3
NHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA DÂN TỘCHà Nội 2015
4
5
Đi tìm chân lý vĩnh cửu trong “Phút giây và mãi mãi” của Đậu Nguyên Khôi
Độc giả thân mến!Có một thời gọi là “quá khứ”,
Baudelaire đã từng nói một câu bất hủ: “Một
6
người có thể có thể bỏ qua việc ăn uống trong hai ngày, nhưng không thể không đọc thơ trong hai ngày”. Quá khứ ấy là thời kỳ vàng son rực rỡ của thơ ca. Rồi thời gian trôi đi, đến hôm nay, có bao nhiêu người làm thơ mà không thấy mình là những kẻ lạc lõng với thời cuộc. Và phải chăng, thời cuộc… đã làm người ta đã quên mất giá trị nhân văn sâu sắc của thơ? Tôi đang nghĩ về những người vẫn miệt mài ngày đêm gieo vần điệu giữ cho lửa thi ca luôn cháy! Lại có những người luôn khao khát đi tìm thơ, nhưng cảm xúc lại chưa đủ mạnh để làm thức dậy câu chữ. Người ta nói, vì người tìm thơ ấy chỉ biết xếp tìm ngôn ngữ ở thế giới ngoài mà không biết tìm xúc cảm ở ngay trong chính mình. Thơ không chỉ là vần điệu, thơ còn là khát vọng. Khát vọng càng thánh thiện thì thơ càng nhân văn.
Độc giả sẽ tìm thấy điều ấy trong thơ Đậu Nguyên Khôi!
Đậu Nguyên Khôi có sức viết rất đáng nể, điều đó được đo bằng sự chiêm nghiệm, tài năng và niềm say mê của anh. Chỉ trong vòng một năm, “Phút giây và mãi mãi” đã là tập thơ thứ ba được nhà thơ Đậu Nguyên Khôi hoàn thành và cho ra đời. Tập thơ đa dạng và phong phú cả về nội dung và hình thức. Đó là những câu chuyện về tình yêu, tình đời, tình người, về các nhân vật lịch sử, về xã hội và về
7
nhân tình thế thái. Ngay tiêu đề của tập thơ cũng gợi nên nhiều suy cảm. “Phút giây và mãi mãi” - đó là sự đối lập giữa cái tầm thường và cao thượng, giữa cái gượng ép và bay bổng, giữa cái nhất thời và cái vĩnh cửu, cái xấu và cái tốt, cái đê hèn và sự chân chính… Và trên hết, sự đối lập ấy lại được thể hiện bằng một tư duy độc lập và hoàn toàn mới mẻ của nhà thơ Đậu Nguyên Khôi.
Đầu tiên phải nói đến thơ tình Đậu Nguyên Khôi. Đây có lẽ là mảng đề tài thể hiện rõ nhất cái tài hoa trong anh – chàng sinh viên Bách Khoa một thủa nuôi dưỡng tâm hồn bằng thơ và nhạc. Trong “Phút giây và mãi mãi”, tình yêu đượm màu sắc lãng mạn và triết lý. Anh nói, trên bước đường công tác của mình, từ thời chống Mỹ cho đến thời kỳ đổi mới, anh đã có dịp đi nhiều nơi, mỗi nơi đều để lại cho anh nhiều kỷ niệm khác nhau, trong đó có những tình yêu “phút giây và mãi mãi”. Người ta nói thi sĩ thường đa tình, là đúng chăng?
Trở về những năm tháng ấy, Đậu Nguyên Khôi có lần đi công tác bằng xe đạp từ Ứng Hòa lên nông trường Cao Phong. Lúc qua đèo Dốc Cun, dừng chân giữa đường, anh tình cờ gặp một “cô sơn nữ trăng tròn”. Và cuộc gặp gỡ định mệnh đã để lại trong anh một mối tình “phút giây và mãi mãi”. Còn gì tuyệt vời
8
hơn khi đang ngồi nghỉ lưng đèo, ngắm cảnh thiên nhiên, trời mây, núi đồi, nghe tiếng suối róc rách, nghe tiếng chim rừng “kêu liên miên”, phong cảnh thật hữu tình, lãng mạn, mà: “Ngồi cạnh cô gái Mường vui tính/ Thẫn thờ nhìn vẻ đẹp hồn nhiên/ Cái hồn nhiên, cô sơn nữ trăng tròn/ Tôi quên mệt thả hồn bay phơi phới”. Thế rồi, “Chẳng hiểu vì sao tự lúc nào/ Vai đã kề vai môi gần môi/ Lưng trời hai nửa xa thành một/ Chúng tôi chỉ còn biết chúng tôi.” Chao ôi, giây phút ấy là giây phút của đôi tim bùng cháy, làm sao không “mãi mãi” cho được! Cô gái Mường cũng “lẳng lơ” đấy chứ! Nhưng cái “lẳng lơ” mà như Đậu Nguyên Khôi hay nói với tôi là cái “lẳng lơ” duyên thầm, cái “lẳng lơ” ghi một dấu “nhớ” vào trái tim người thi sĩ. Để rồi, “Từ đó chiến tranh, xa xa mãi/ Dốc Cun kỷ niệm tình mang theo…” (Một chiều lưng Dốc Cun).
Rồi những năm tháng thường đi công tác xuống các tỉnh miền Tây, qua phà Tiền Giang, Hậu Giang, người thi sĩ lại có thêm một mối tình “bừng cháy”: “Cô bán hàng rong ấy làm tôi hút vía, hút hồn/ Cái đẹp, cái duyên gái miền Tây ở cô – Lạ lắm!” Đến nỗi “Mỗi lần đi về tôi như tỉnh như say/… Phà qua rồi tôi chẳng muốn đi”. Không biết chàng thi sĩ đã tặng cho cô gái ấy bao nhiêu bài thơ, hay đã tặng cô cả tấm chân tình, để mà rồi tình duyên
9
bén lửa: “Tôi biết em như dành hết cho tôi/ Cái đẹp, cái duyên người con gái/ Cái đẹp chỉ khi yêu ta mới thấy/ Chỉ dành cho người một lần thôi vậy”. Tiếc rằng, cuộc tình ấy cũng qua nhanh như chuyến đò ngang sông chào người lữ khách, để: “Rồi từ đó, đời cách xa/ Bốn năm trở lại – qua phà/ Bến bờ vẫn như xưa/ Mà người đâu thấy nữa/ Nhìn dòng sông mông mênh/ Mà nỗi buồn nhớ mênh mông hơn thế!” Vậy là giây phút năm xưa đã trở thành vĩnh cửu. (Cô gái bán hàng rong phà TiềnGiang).
Thi sĩ Đậu Nguyên Khôi… đa tình lắm, và cũng lãng mạn đến thế đấy! Tình chỉ thoáng qua mà ghi nhớ mãi không thôi!
Nhưng chưa hết, dù tình thì cũng là triết lý, đó là điều thường thấy trong thơ Đậu Nguyên Khôi, và đó mới là Đậu Nguyên Khôi. Đọc thơ anh, ta dễ dàng bắt gặp những câu thơ nhiều ẩn nghĩa: “Có những thứ tháng ngày ta muốn quên/ Có những thứ phút giây nhớ mãi” (“Một chiều Hồ Tây mờ sương”). “Tạo hóa chỉ ban cho ta một nửa/ Một nửa kia phải tự kiếm tìm/ Càng dày công càng được đáp đền/ Hạnh phúc nào trời có cho không?” (“Hạnh phúc muộn màng”). “Cái đẹp chỉ khi yêu ta mới thấy/ Chỉ dành cho người một lần thôi vậy!” (Cô bán hàng rong phà Tiền Giang). “Hạnh phúc phải đâu là quyền thế/ Bất hạnh ấy là quên nhớ mong!” (Anh tặng em (11)).
10
Dường như ta bắt gặp đâu đó thứ tình yêu mà cả cuộc đời nhà thơ theo đuổi, đó là tình yêu lý tưởng? Cũng có những mối tình đẹp nhưng lại sớm phải chìm trong nuối tiếc muôn đời: “Phải vì thế, vì thế không, có phải/ Để xa rồi, xa nhớ mãi không thôi” (Nuối tiếc). Hay: “Em, một nửa của thiên thần/ Một nửa của ‘cái tôi’/ Muôn thuở thôi – cái chuyện tình – đời”. (Chia phôi (1)). Thường thì khi gần nhau ta chẳng cảm thấy gì, nhưng khi xa nhau ta mới thấy mình đã yêu đến nồng say, yêu đến để muôn đời trống trải: “Ngày ấy khi anh không còn đến nữa/ Em mới thấy lòng mình trống trải quá/ Mấy năm học cùng nhau ta chỉ thế/ Cứ mơ hồ, cứ lặng lẽ hư vô.” (Anh đi rồi).
Nhiều lắm, và phải nhạy cảm lắm mới khám phá ra thứ triết lý đời thường ấy. Nói về tình yêu lứa đôi, về tình cảm vợ chồng trong thời bao cấp, nhà thơ cũng có những cái nhìn hết sức nhân văn và sâu sắc. Nhớ năm xưa khi cuộc sống còn nhiều khó khăn, ấy thế mà lại có những ông chồng trí thức không biết tìm sự hài hòa trong cuộc sống, đã để vợ gánh vác quá nhiều những vất vả và lo toan. Chưa kể những thiệt thòi khi hai vợ chồng lấy nhau đã mấy năm mà món quà cưới tối thiểu là bộ váy áo “ra trò” mơ mãi cũng chẳng thấy. Nhưng rồi, có lẽ là người trong cuộc chăng, nên nhà thơ mới ghi lại trọn vẹn được khoảng khắc đầy xúc
11
động khi người chồng có tác phẩm được đăng, mới đem nhuận bút mua tặng vợ món quà ấy được. “Em nằm trong cánh tay tôi/ Trong mơ em nở nụ cười rất tươi/ Chả là trong buổi sáng nay/ Có tiền nhuận bút tôi may cho nàng/ Một bộ váy áo đắt tiền/ Vợ chồng mơ suốt cả liền mấy năm.” Cảm động quá phải không? (Nụ cười trong mơ). Lại có câu chuyện một anh chàng làm nghiên cứu sinh học, suốt ngày vùi đầu trong sách vở, nếu không thì cũng lội ngày, lội đêm trên đồng ruộng để tìm ra những hạt giống cho năng suất cao. Thành thử, một mình vợ gánh trăm thứ lo, nào là chuyện kiếm thêm tiền bù vào lương, nào là xếp hàng mua tem phiếu, nào là chờ cả đêm gánh nước, nào là thiếu củi, thiếu mắm, nào là con ốm, con đau. “Em nằm trong cánh tay tôi/ Bờ mi ngấn đọng một vài giọt sương/ Buổi chiều nấu cháo cho con/ Nó ốm mà cháo nấu không có gì.” Thật xúc động, tôi nhận ra một điều là dường như tất cả những ông chồng ấy đều đã nhận ra trách nhiệm của mình, đều thương vợ bằng tất cả sự ăn năn của một tình yêu mãnh liệt! “Tôi nhìn vào cánh tay em/ Khô như ống điếu, da nhăn mấy viền/ Còn tôi cứ bút với nghiên/ Với giống, với má, lội đêm, lội ngày.” (Giọt sương bờ mi). Chỉ cần vậy thôi đã ấm lòng biết bao! Cuộc sống khó khăn đâu ai oán trách, chỉ cần ta thương nhau, yêu nhau, và quan tâm nhau
12
thật hơn thôi. Còn rất nhiều những câu chuyện hiện thực nữa, như câu chuyện về nỗi khổ của người vợ đi xuất khẩu lao động, và v.v… Cuộc sống mà, cả tình yêu và hạnh phúc nữa, đều cần lắm sự thấu hiểu tận cùng của con tim!
Chao ôi! Đến đây tôi chợt chững lại… Dường như trong thơ Đậu Nguyên Khôi, anh không bao giờ nỡ và không bao giờ có thể chịu được việc nhìn thấy những người phụ nữ phải chịu đau khổ! Và phải chăng chính vì vậy, anh dành cho những người phụ nữ, trong bất cứ câu chuyện nào, một cái kết đầy nụ cười? Tôi trân trọng điều đó ở anh!
Gác lại chuyện con tim, tôi theo Đậu Nguyên Khôi tìm về những trang sử của đất nước. Đậu Nguyên Khôi có nhiều bài thơ viết về các nhân vật lịch sử mà tôi thấy tâm đắc. Điều đặc biệt là khi viết, nhà thơ đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu về cuộc đời, sự nghiệp, và tính cách của nhận vật. Cuối cùng là đưa ra những nhận xét sắc sảo, nhiều ẩn ý xung quanh câu chuyện của “những người năm xưa ấy”.
Viết về Văn Cao, nhà thơ tả từ cái nói đến cái đi, từ cái nhìn đến cái cười, rồi cái gõ đàn… tất cả đều khác lạ. Tôi không biết có phải vì Đậu Nguyên Khôi vốn là một người đam mê nhạc, nếu không muốn nói là “sành nhạc”, nên anh có cách cảm nhận rất đặc biệt về người nhạc sĩ này không? Với anh, Văn Cao
13
là nghệ sĩ duy nhất để lại dòng nhạc mang tính bác học trong nền âm nhạc Việt Nam. Anh viết trong thơ: “Nghèo khổ cứ nghèo khổ/ Khổ đau cứ khổ đau/ Thơ mộng, mộng không hết/ Yêu thương đến lúc chết.” Lời ca ngợi ngắn thôi mà quá đủ: “Văn Cao, Văn Cao ơi/ Ông sống mãi trong đời/ Thiên thai và suối mơ/ Quốc ca và sông Lô…” (Ông Văn Cao).
Còn với Lưu Quang Vũ, Đậu Nguyên Khôi nói, Lưu Quang Vũ có quá nhiều nét khác biệt với nhiều văn nghệ sĩ khác. Lưu Quang Vũ có tính cách mãnh liệt và viết chỉ vì đất nước và con người, viết như thể thời gian còn lại quá ngắn ngủi. Đối với anh, kịch Lưu Quang Vũ “tự cổ kim đông tây khó sánh”. Lưu Quang Vũ già dặn trước tuổi. “Anh chạy rút thời gian/ Như chỉ còn khoảnh khắc/ Ý tứ viết chẳng kịp/ Trào ra như dòng thác”; “Anh sống có thế thôi/ Chỉ bốn mươi tuổi đời”; “Nhưng anh sống lâu nhất/ Sống mãi và sống mãi/ Hồn Quang Vũ còn đây/ Lửa Quang Vũ còn cháy”. Đó chính là cái phút giây và mãi mãi. Là ý nghĩa của cuộc sống ngắn ngủi và cuộc sống trăm tuổi. Dường như tôi cũng đã thấy ngọn lửa lý tưởng rực sáng ấy trong con người Đậu Nguyên Khôi. (Nước rút).
Ngược dòng lịch sử, có người viết về Nguyễn Trãi và nói đến cái oan khiên, Đậu Nguyên Khôi cho rằng nói thế không đúng.
14
Theo anh, quan điểm của Nguyễn Trãi vốn lấy dân làm gốc, nhưng từ ngay sau khi thắng giặc, triều đại nhà Hậu Lê đã bắt đầu có sự rạn nứt. Triều đình sang đến đời vua thứ hai đã có nhiều phe phái. Chính vì vậy, Nguyễn Trãi đã lui về ở ẩn ở Lệ Chi Viên. Ông muốn quên đi tất cả, nhưng không được vì tấm lòng lo vận nước nhà: “Tóc bạc thờ ơ tình tuế nguyệt/ Lòng son thắc mắc nghĩa quân thần.” Hay có những lần ông nhìn trăng mà thốt: “Bui có một lòng trung lẫn hiếu, Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen.” Với Nguyễn Trãi, phàm làm người “biết chữ” phải “ưu dân”, phàm làm đấng quân tử, không thể nguôi quên đạo “quân thần” dù cả trong hoàn cảnh bị “vua quên”. Và vì thế, chỉ có sống trọn “đạo trung” thì tâm mới “được an nhàn”. Tuy nhiên, do ảnh hưởng và quan điểm của Nguyễn Trãi không phù hợp với phe mạnh, nên chúng luôn tìm cách triệt hại ông. Nhân có chuyện vua băng hà ở Lệ Chi Viên nên chúng lấy đó là cơ hội tốt để hành động. Đậu Nguyễn Khôi thấu hiểu điều đó, nên khi viết về Nguyễn Trãi, anh cố ý thể hiện quan điểm của mình. Anh viết: “Thắng giặc, chăn dân, dạ chửa an/ Nước nhà lâm nạn giặc ‘nội xâm’.” Và dành sự đồng cảm của một người đi sau tới người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi: “Chuyện ấy phải đâu người chẳng biết/ Vận trời, vận nước biết sao đây?/
15
Lệ Chi đau đáu vời non nước/ Nghĩa khí, công thần, ai với ai?” (Viếng Côn Sơn). Lời trăn trở ấy đến hôm nay còn viết lại, thì phải chăng, đó còn là lời trăn trở của nhà thơ – một người đã qua rồi những năm tháng thăng trầm của lịch sử hiện đại?
Còn nhiều lắm, nếu tôi cứ viết mãi về Đậu Nguyên Khôi. Anh là một người sống qua hai thời kỳ ngoại xâm, từ nền kinh tế bao cấp đến kinh tế thị trường, anh cũng đã từng làm việc từ những công ty kinh doanh đến các cơ quan quản lý, chính vì vậy mà mảng đề tài tình người, tình đời, hay những vấn đề về kinh tế xã hội,… Tất cả những điều ấy đều được anh lột tả một cách sâu sắc, giàu cảm xúc và triết lý. Có những vấn đề khá lớn được đề cập trong những câu thơ ngắn ngủi, như: “Chuyện xưa, chuyện nay”, “Ông hàng xóm tốt bụng”, “Của hồi môn”, “Chuyện hai ông Tổng”, “Mẹ lớn, mẹ nhỏ”, “Phạt vi phạm hành chính”,… Đó là những điều anh đã từng mắt thấy tai nghe, bản thân anh lại là người có kiến thức, tư duy khá tốt, cách viết hài hước, hóm hỉnh nên những câu chuyện trong đề tài này cứ dần mở ra vô cùng thú vị.
Và sẽ còn nhiều điều thú vị nữa về thơ và đời của Đậu Nguyên Khôi mà tôi chẳng thể kể hết. Hy vọng là những “giây phút” hôm nay tôi trải lòng về thơ anh có thể là một điều gì
16
“mãi mãi” cho sự đồng cảm của tôi và thơ anh hay chăng? Tôi tin vào những chân lý vĩnh cửu mà anh đã và đang đau đáu gửi gắm sau mỗi trang thơ giàu tính nhân văn của mình.
Thạc sỹ Văn học Hoàng Yến
17
Phút giây và mãi mãi
Có những thứ tháng ngày ta muốn quênCó những thứ phút giây nhớ mãiCó những thứ tháng năm khô lạiCó những thứ phút giây bừng cháyCó những người cuộc đời ngắn ngủiMà tiếng thơm để lại ngàn thuCó những người sống lâu trăm tuổiCàng sống càng tồi, càng sống càng bé lại.
18
Khoảnh khắc
Có bài toán cặm cụi cả ngày chả đượcLại có bài khó hơn, giải ra trong chốc lát
Có những người gần hết cuộc đờiKhông mối tình vắt vaiBỗng một ngày gặp một người con gáiĐẹp như dòng suối
Có những người mải miết làm thơCả trăm bài, đọc thấy cứ khô khôLại có tứ thơ - ra đời trong khoảnh khắc Mà nói lên cả đời, cả kiếp.
Một chiều Hồ Tây
Hồ Tây, có một chiều như thếMột chiều thẳm sâu ký ức tôiHồ Tây sương phơi, nước mây một màuNhư xa như gần, Hồ Tây thuyền ai
Có một người con gái - Đứng cạnh tôiNgắm cảnh Hồ Tây như đắm, như say
19
Tôi tò mò hỏi không đâuBạn thấy thế nào - Hà Nội, Hồ Tây?
Em không trả lời ngaySe sẽ hát, thay trả lờiHà Nội và Hồ TâyEm hát - Còn tôi say
Tôi hiểuEm yêu Hà Nội, Hồ Tây nhường nàoCũng phải thôi - Hà Nội và Hồ TâyAi mà chả yêu, chả say!
Tôi cũng hát tặng em mấy câuHà Nội và Hồ TâyEm mỉm cười - Tươi lắm
Anh hát chưa phải hayNhưng cảm xúc tràn đầyLàm em nghe như thấyHà Nội, Hồ Tây vẫy gọi
Anh hát nữa đi, em nghe đây!
Thế là tự nhiên chúng tôi thấy gần nhau
20
Để ý nhau từ khóe mắt, môi cườiChuyện Hà Nội, Sài GònChuyện Đông, Chuyện Tây...
Rượu không mời - Mà ngây ngây say!
Ôi! cô gáiLần đầu tôi gặpĐẹp chưa phải đẹp, mà duyên thật duyênCái duyên kỳ ngộ - Tim tôi bén lửaCả hai chúng tôi đều thế cả!
Nhưng rồi, đó chỉ là giây phút thôiChúng tôi là hai dòngMột Sài Gòn, một sông HồngEm chỉ đến Hà Nội duy nhất một lần
Có những thứ tháng ngày ta muốn quênCó những thứ phút giây nhớ mãiCó những thứ tháng năm khô lạiCó những thứ phút giây bừng cháy
21
Đó là cái tình thiên thu vời vợi
Tôi biết đời aiNhư cánh chim bayTừ trời Mỹ, trời Âu xa xôiCòn tôi Chỉ là cái nhà thơ dễ nhớ, dễ sayDơ dở, ương ươngChỉ mộng mơ, say khướt Dễ đau xót, cảm thươngVơ vẩn đến không cùng
Nhưng tôi không thôi - Tơ tưởng, vấn vươngCái cảnh, cái tình - Tôi gặp emMột chiều Hồ Tây mờ sương!
22
23
Cô gái bán hàng rong phà Tiền Giang
Đi về miền Tây, qua phà Tiền GiangTôi không thể không mua hoa quả làm quàHoa quả nhiều vô kể, mà rẻ nữaHồi đó tôi chưa vợ, mua chỉ để cho
Nhưng tôi mua nhiều cũng còn ý nữaĐó là chuyện từ cô bé hàng rongCô bán hàng rong ấy, làm tôi hút vía, hút hồnCái đẹp, cái duyên gái Miền Tây ở cô - lạ lắm
Ta “chết” vì các cô nặng nhất ở cái nhìnChỉ nhìn thôi cũng đủ nói ngàn lầnGiữa người này người kia khác nhau xa lắm!Chỉ họa sĩ tài ba mới mong diễn tả đôi phần
24
Em thường tặng không tôi cái nhìn trong suốt ấyLàm mỗi lần đi về, tôi như tỉnh, như say
Từ cái lời mời, cho đến lời hỏi thăm Dễ thương, dễ yêu kỳ lạ Âm thanh thánh thót rơi mộng mơBộ bà ba, thân hình em như liễu, như tơPhà qua rồi, tôi chẳng muốn đi
Có lần mua quà, giả vờ cầm tayCó lần bất cẩn, vương bẩn áoEm chẳng bắt đền, chỉ trách yêu, thầm bảoVới anh, em không thể nào...!
Tôi biết, em như dành hết cho tôiCái đẹp, cái duyên người con gáiCái đẹp chỉ khi yêu ta mới thấyChỉ dành cho người, một lần thôi vậy
25
Nhưng qua phà bằng ô tôTôi chưa một lần có thì giờĐể nói với em - Lời của trăng, của gióChưa một lần xin em địa chỉ!
Rồi từ đó, đời cách xaBốn năm trở lại - Qua phàBến bờ vẫn như xưa, mà người đâu thấy nữaNhìn dòng sông mênh môngMà nỗi buồn nhớ, mông mênh hơn thế!
Chắc là em đã đi lấy chồng?Em có hạnh phúc không?Có bao giờ em lắng nghe dòng sông,Thì thầm tình anh, tình em?Chưa nói với nhau điều gì - Mà vô cùng!
Một chiều dốc Cun
Dừng chân một chiều, lưng Dốc CunNgồi ngắm đất trời, ngắm núi nonTiếng suối đâu đây nghe róc rách
26
Chim rừng ca khúc nhạc tiên thiên
Ngồi cạnh cô gái Mường vui tínhThẫn thờ nhìn vẻ đẹp hồn nhiênCái hồn nhiên, cô sơn nữ trăng trònTôi quên mệt, thả hồn bay phơi phới
Em nhìn tôi, chỉ nhìn không nóiMá ửng hồng, len lét nhìn thôiTôi đâm bạo, lân la chuyện gió mây
Chẳng hiểu vì sao, tự lúc nàoVai đã kề vai, môi gần môiLưng trời hai nửa xa thành mộtChúng tôi chỉ còn biết chúng tôi!
Trời đã về chiều, đường còn xaLưu luyến chia tay, lưu luyến quáNgười đi kẻ ở, luống ngâm ngùiEm tiếp sức tôi, vượt đỉnh đèo
Từ đấy chiến tranh, xa xa mãiDốc Cun kỷ niệm, tình mang theo.
Hạnh phúc muộn màng
27
Mơ mãi, mong hoài - Rồi cũng có một ngàyTrời đẹp đến như hôm nayĐẹp bâng khuâng, đẹp lạ lùngBầu trời xanh trong, lồng lộng bóng em
Em đã đến bên anh - thật vậy không?Người chẳng một đồng xu dính túiNgười ngoài đời chẳng ai biết tớiMột khối tình - Cứ khư khư giữ mãi
Chỉ mong, chỉ tin thôi màSợ mất niềm tin - Đời còn lại gì Cứ tin, dù muộn màng - Em đến rồi kia!
Tạo hóa chỉ ban cho ta một nửaMột nửa kia phải tự kiếm tìmCàng dày công, càng được đáp đềnHạnh phúc nào trời có cho không!
Tình yêu là vậy đấyKhông thể nào mua, chẳng thể xinNó chỉ đến với ai mong nóNó đến trong - cái duyên kỳ ngộ
28
Ngày đẹp ấy, là cái ngày đầu tiênAnh thầm nghe từ môi em - Tiếng gọi “Anh!”Cái tiếng “Anh” rơi vào đời thật nặngCái tiếng “Anh” ngọt ngào, ấm nắng
Em thấy có lạ không? - Từ ngày có emMọi thứ đều khác lắmChẳng phải anh lười biếngChẳng phải anh bê thaLâu nay, cái gì cũng khuyết một nửaNhư hằng đẳng thức, mới viết ra một vế
Cây liễu trong vườn lâu nay ủ rũBây giờ, bóng liễu bỗng thướt thaMái tóc em bay, bóng dáng em màTính cây liễu xưa nay vẫn thế
29
Cây đời anh, rồi mai ngày bén rễLá sẽ xanh, hoa sẽ nở, hương bayLời của nắng, của gió, của mâyXáo động hồn thơ, hồn của cỏ cây
Đừng bao giờ xa nhau, em của anhCó giận hờn xin hãy là lẽ thường Phút giây thôi, biển lại về với biểnLại dạt dào, xao xuyến, lại mênh mang
Như rễ cây, từng ngày sâu lòng đấtHút căng mình, nhựa sống của yêu thươngNhư sóng biển, mãi vấn vương bờ cátMãi ôm bờ, ôm dào dạt, miên manThực trong tay - mà anh cứ ngỡ ngàng.
30
Đời sang trang
Từ ngày có em, đời sang trangHạnh phúc quá, mọi thứ đều khác hẳnEm trao tặng anh, tình yêu trong trắngAnh quỳ nhận, trong ngỡ ngàng vô tận
Tình em như biển cả, như núi sôngNhư cung đàn, chơi vơi đến không cùngAnh muốn hát ngàn lời yêu tha thiếtDâng tặng em - Là cả sắc xuân hồng.
31
Anh tặng em (11)
Tưởng đã quên rồi, chuyện năm xưaTháng ngày lằng lặng, tháng năm quaVùi sâu ký ức, thôi buồn nhớQuen bước phong trần, dạn gió mưa
Nào có ngờ đâu, có một ngàyTrời đất xoay vần, ai có hayĐời còn dun dủi, ta còn gặpChuyện cũ năm xưa, người còn đây
Em hạnh phúc không, hạnh phúc không?Giầu sang phú quý, anh chúc mừngNgười ấy công danh, quyền thế thếGiá nhỡ cùng anh, có khổ không?
32
Em đấm đấm tôi, chuyện sầu tuônVô tình chi mấy, cho nát lòngHạnh phúc phải đâu là quyền thếBất hạnh ấy là quên nhớ mong
Em ơi, đừng nhắc nữa thêm đauChuyện đã thế rồi, còn biết saoNgười ấy lắm tiền, em làm phướcCho người nghèo khổ, gọi lòng nhau
Anh tặng em đây, có muộn không?Mấy tập thơ thôi, chẳng bạc vàngNửa đời thao thức, nửa đời viếtCho người, cho em - cho mênh mang.
33
Nuối tiếc
Hà Nội, cái thời thanh bình ấyEm ở nơi nào, có nhớ không?Hồ Trúc Bạch những ngày thơ mộngChuyện học bài, chuyện gẫu, mông lung
Cái ngày ấy, chúng ta thường thếPhải tỏ ra thanh lịch, kiêu saTình thắm thiết, không lời nói nhỏCàng yêu nhau, càng thêm giữ kẽ
Phải vì thế, vì thế không, có phải?Để xa rồi, xa nhớ mãi, không thôiTừng sợi nhớ, từng sợi bạc mái đầuSao là không - Đã không là của nhau?Nuối tiếc rồi, nuối tiếc mãi mang theo!
34
Chia phôi (1)
Thế là hết, mảnh trăng tình đã lặnTình yêu chúng mình, chẳng thể xa hơnEm có con đường của em, anh có lý tưởngDám trách gì em, chuyện thế thường
Dù hạnh phúc tột cùng, anh vẫn thấy mong manh
Những đam mê, yêu thương không giới hạnĐó là những gì Trời, Phật ban tặngCho những tâm hồn, còn nguyên tờ giấy trắng
Em Một nửa của thiên thầnMột nửa của “Cái Tôi”Muôn thuở thôi - Cái chuyện Tình - ĐờiAi đã dám từ bỏ giàu sangĐể chuốc lấy cái nghèo hàn
35
Biết làm sao, hỡi tình duyên ngang tráiAnh không thể giàu có bằng sự đê hènAnh không thể làm việc chỉ vì tiềnLý tưởng đời mình, dễ đổi được đâu em
Chẳng trách gì em, chẳng trách emPhút giây huy hoàng vẫn còn đó mãiTrên đời này mấy ai vượt qua nổiMà trách em - Anh chỉ chút buồn thôiNhưng anh thì - Mong mãi mãi em vui.
“Chia phôi (1)”- bản tình ca đánh thức những lý tưởng ngủ quên…
36
Tôi có may mắn được gặp nhà thơ Đậu Nguyên Khôi một đôi lần. Và lần nào cũng vậy, tôi cứ thế ngồi lặng yên hàng giờ nghe anh say sưa kể chuyện. Nếu không phải vì công việc buộc tôi phải tạm biệt anh thì có lẽ tôi còn muốn ngồi đó nghe anh kể hoài những bản tình ca bằng lời đến mãi không thôi. Điều gì đặc biệt và cuốn hút ở Đậu Nguyên Khôi đến vậy? Tôi nói, đó chính là tâm hồn của anh, là đam mê của anh, lý tưởng của anh, và… tình yêu của anh! Anh đã gom tất cả lại, và gửi vào trong thơ.
Giờ thì, ngừng đôi chút, bạn hãy thử cùng tôi nhắm mắt lại và tưởng tượng về những cuộc tình xung quanh ta hôm nay… Bạn thấy gì? Cuộc sống hiện đại ra sao? Hạnh phúc thì sao? Chia ly thì sao? Có phải người ta thật dễ khóc, người ta thật dễ buông lơi đời sống này chỉ vì mộng tình yêu tan vỡ. Hôm nay, có mấy ai đau đáu về những tình yêu lý tưởng? Còn tôi, tôi tìm thấy nơi ấy có Đậu Nguyên Khôi! Và tôi thấy Đậu Nguyên Khôi trong bài thơ “Chia phôi (1)”.
“Chia phôi (1)” là sự chia ly đáng tiếc của một mối tình đẹp. Không có gì đau khổ, day dứt bằng sự chia ly. Đó là một hiện thực hằng ngày, hàng giờ trong cuộc sống. Đậu Nguyên Khôi không hề lẩn tránh điều đó. Trong hầu hết các bài thơ về tình yêu của anh,
37
dù là có thật của riêng mình, của người, hay mang tính chất hư cấu, tất cả đều nặng về một tình yêu lý tưởng, vượt ra ngoài cuộc sống vật chất.
Anh viết:“Ai đã dám từ bỏ giàu sangĐể chuốc lấy cái nghèo hàn”
Đó phải chăng là một triết lý mà xã hội càng về ngày nay chúng ta càng nhìn nhận rõ hơn. Tôi đã thấy sức mạnh của đồng tiền từ cổ chí kim, nhưng là người sống trong xã hội hiện đại, mỗi ngày đọc bao nhiêu tin bài về vòng xoáy ác nghiệt này, tôi hiểu những gì nhà thơ nói. Thực tế khi xã hội có sự xa cách giàu nghèo, thì cuộc sống tinh thần và cuộc sống vật chất luôn là những mẫu thuẫn có thể thường gặp trong nội tại mỗi con người. Người con gái đẹp cũng vậy thôi, từ một trái tim trong sáng của tuổi trẻ, với những cuộc tình lãng mạn, mộng mơ, đến một ngày dần nhường chỗ cho những cám dỗ về sự giàu sang, phú quý, quyền hành, và danh vọng: “Em, một nửa của thiên thần, một nửa của cái tôi Muôn thuở thôi – cái chuyện tình – đời”.
Chuyện muôn thuở phải đâu ai không biết. Nhưng ở đâu đó, hoặc ít nhất là trong khao khát của nhà thơ, luôn tồn tại một cuộc sống lý tưởng, một cuộc sống coi trọng phẩm chất, nhân cách hơn cả tiền bạc, quyền uy và
38
danh vọng. Và để giữ được lý tưởng đó, con người phải tự vượt lên tất cả, vượt lên khỏi mình, như nhà thơ, nhà biên kịch Lưu Quang Vũ từng viết trong bài “Thơ tôi là mây trắng của đời tôi” “Vượt khỏi mình, tôi đến với muôn phương Nói lời riêng mà thấu triệu con tim.”
Chúng ta có bao giờ đặt câu hỏi, vì sao mà sự nghiệp của Lưu Quang Vũ mãi trường tồn? Tôi cũng từng đem câu hỏi này dành cho nhà thơ Đậu Nguyên Khôi. Anh nói, tất cả những thứ hời hợt trên đời đều có lúc tan biến, nhưng lý tưởng thì không bao giờ mất. Chúng ta cũng đừng nghĩ lý tưởng là điều gì đó quá xa vời, viển vông, hay cá nhân. Bởi lý tưởng cao đẹp chính là lý tưởng chạm đến tâm can của nhiều người. Tình yêu cũng vậy, tình lý tưởng là tình đem đến nụ cười nhiều hơn nước mắt, đam mê hơn là bồng bột, hạnh phúc hơn là khổ đau. Đó chẳng phải là điều ai cũng khao khát hay sao? Chính nhà thơ Đậu Nguyên Khôi cũng khao khát đến cháy bỏng điều ấy, khao khát “đánh thức” tình yêu lý tưởng bấy lâu nay dường như đã ngủ quên trong xã hội đầy rẫy những kim tiền. Như trong “Chia phôi (1)”, bên tình, bên lý tưởng chẳng khác bên tình bên hiếu trong “Truyện Kiều”, nặng nhẹ khó phân. Chọn bên nào cũng thật khó khăn. Và nhà thơ đã phải tận cùng đau xót để dứt khoát:
39
“Anh không thể giàu bằng sự đê hènAnh không thể làm việc chỉ vì tiềnLý tưởng đời mình dễ đổi được đâu em?”
Nhưng chỉ dứt khoát đâu làm nên lý tưởng, chỉ dứt khoát thôi thì đâu phải là Đậu Nguyên Khôi. Trong hầu hết các bài thơ đầy tính quyết liệt ấy, còn là sự vị tha, sự bao dung, sự chung thủy. Tình yêu dù không thành cũng vẫn là mãi mãi, những cái đẹp dù không thể kéo dài hơn nhưng vẫn là một kỷ niệm không thể phai mờ. “Chẳng trách gì em, chẳng trách em Phút giây huy hoàng vẫn còn đó mãiTrên đời này mấy ai vượt qua nổiMà trách em anh chỉ chút buồn thôi Nhưng anh thì - mong mãi mãi em vui”.
Đến đây tôi bỗng nhớ đến nữ nhà thơ nổi tiếng người Nga - Olga Berggoltz, khi chia tay người tình, bà cũng có tình cảm tương tự:“Anh hãy cố vui lên dù con đường hai ngảTìm hạnh phúc bình yên trong ấm áp cơn mưa!”
(Mùa lá rụng)Trước khi gặp Đậu Nguyên Khôi và đọc
thơ Đậu Nguyên Khôi, tôi vẫn là kẻ sẵn sàng đạp đổ tình yêu nếu phát hiện một nửa trái tim của mình lừa dối. Tôi đã không có được sự vị tha như anh. Nhưng giờ khác rồi, Đậu Nguyên Khôi đã cho tôi lý tưởng về một tình yêu đẹp, nếu có thể bên nhau thì cũng nhau vun đắp,
40
nhưng nếu chẳng thể cùng nhau đi suốt cuộc đời, thì hãy dành cho nhau sự thấu hiểu. Bởi vì sao ư? bởi trên đời này đâu phải chông gai nào ta cũng dễ vượt qua, và bởi vốn dĩ người ta gặp nhau trong đời đã là một cái duyên, nên chia ly “mong mãi mãi em vui” là thế! Ôi, cách xử sự thật không thể tốt hơn!
Thơ Đậu Nguyên Khôi là con thuyền trăn trở nhiều lý tưởng cao đẹp. Và “Chia phôi (1)” là một bản tình ca đánh thức những lý tưởng ngủ quên. Lý tưởng ấy là nhân cách, là phẩm hạnh, là cái trong sáng, cao thượng, là sự thủy chung, son sắt trong tình yêu, là những phút giây vĩnh viễn không thể phai mờ… Phải chăng đó chính là nhân tố có sức cảm hóa mạnh mẽ của thơ Đậu Nguyên Khôi?
Thạc sỹ Văn học - Hoàng Yến
41
Chia phôi ngậm ngùi
Em ngưỡng mộ anh, em yêu anhAnh có trái tim, anh có tấm lòngAnh cho em, tình yêu trong trắngAnh đừng bỏ em, đừng bỏ em!
Ôi! Tôi có thể nào chia tay em đâyNhưng đời tôi giờ như cánh chim bayGiữa trùng khơi, mưa gióKhông còn cây, không còn tổ
Tôi không thể nhìn thấy em khổTôi yêu em mà, trắng đêm không ngủNhưng đời là thế, đành thế em ơiTôi mãi mãi yêu em, đến tận cuộc đời.
Anh đi rồi
42
Ngày ấy khi anh không còn đến nữaEm mới thấy lòng mình trống trải quáMấy năm học cùng nhau ta chỉ thếCứ mơ hồ, cứ lặng lẽ, hư vô
Sao lại thế, làm sao có thể thếAnh thông minh, phẩm hạnh thế kia màAnh học giỏi, lắm “tài vặt” quá thểSao nỡ nào đạp dẫm một tài hoa
Hồi thực tập, em biết anh trĩu buồnBao đớn đau dồn trút lên phím đànCả phòng lặng im và em bật khócTừng tiếng đàn, giằng xé nát tim em
Cung đàn ấy anh chơi tự bao giờMà chứa chất nỗi lòng anh chan chứaEm biết rằng chẳng còn anh, chẳng thểAnh đi rồi, em nuốt lệ vào trongAnh đi rồi, em sống với riêng em.
43
Giọt nước mắt em
Cám ơn em! Anh hạnh phúc quá chừngNước mắt em rơi, rơi xuống đời anhTừng giọt rơi, rơi từng giọt vào hồnXé tan bớt mảng băng buồn lạnh giá
Sau ba năm, ba năm dài xáo độngBước vào trường lòng chật ních ước mơChạy đua thời gian, quên ăn, quên ngủĐến cả tình em, anh còn quên nữa!
Thật thế mà. Em có biết? Chao ôi!Không dám ăn đến nắm xôi mấy xuKhông dám mua đến chiếc áo thứ baMộng là thế, mà tiền có ai cho!
Em biết đấy, kỉ niệm trường Bách KhoaAnh đã viết bằng trái tim lộng gióAi nào biết, có một ngày như thếXa trường, xa em, xa hết bạn bè
44
Dông bão mịt mùng, quằn quại nỗi đauỐm liệt giường bốn tháng sau ngày đóCảnh gia đình thuốc thang đâu có dễThế mà qua - Qua được mới lạ chưa!
Trong mịt mùng cứ ẩn hiện bóng emCái cô N, đôi dép vẹt đế mònGái Hà Nội mà giản đơn như khôngNhưng toán thì không chịu kém cả anh
Cái cô N, ngày lao động xây trườngĐi cùng đôi với thằng T - Làm anhGiữa trưa hè lên cơn sốt đùng đùngCó buồn cười, em có buồn cười không?!
Một quãng đời, một mảnh đời nhẹ tênhLũ đời trôi, trôi không kịp nhìn emCuốn xa xăm, xa xăm mãi thác ghềnhAnh biết rằng, anh chẳng thể còn emNhớ thương vùi trong mãi nỗi nhớ thương.
45
Mười năm Hồ Gươm
Xuân này nữa, đã mười xuânTa vẫn đến đây, ngắm Hồ GươmĐể ngắm trăng suông, hoa cỏ dạiĐể lòng vui chút lẫn buồn thêm
Xuân này nữa, đã mười xuânXuân vẫn lạnh lùng xuân xa xămĐời nuốt cô đơn, tình lẳng lặngMột cõi lòng riêng, một cõi lòng
Ta biết tìm ai, cũng như taĐể mà tâm sự, để sẻ chiaHai nỗi cô đơn, cùng chụm lạiLẽ nào chẳng thấy Xuân hiện ra!
46
Tôi yêu
Là con người, tôi không thể không yêuYêu tha thiết, yêu đến chếtYêu em bằng tình yêu đẹp nhấtVà tôi yêuNhân phẩm, công bằng, bác ái...Yêu đất nước tôi, từng ngày khắc khoảiCó tình yêu nào, nặng lòng tôi hơn vậy!
Hai mẹ con nhà địa chủ
47
Thằng cu ngồi đấy khóc Cát bụi lấp mặt mày Mẹ nó giờ hết sữa Bụng lép, bộ xương gầy
Thằng cu ngồi đấy khóc Người qua đường lại qua Nó là con địa chủ Còn ai dám xót xa!
Thằng cu ngồi đấy khóc Nó ôm mẹ lay lay Bộ xương gầy bất động Mẹ nó chết sáng nay
Thằng cu nằm đấy khóc Nó còn lại một mình Lũ ruồi xanh táo tác Người qua người lặng thinh!
Năm 1954
48
Cảm khái
Họ khinh ta rách chẳng ra gìÁo vải bạc mầu lại sứt khuyTa khinh thiên hạ sang nhưng ngốcThế sự vần xoay chẳng biết gì.
1953 (Một đêm trên đường đi chợ tỉnh buôn rau)
49
Tiếng gọi đâu đây
Hãy bước lên, những tầm thường, nhỏ béTrút bỏ đi, cái khôn ngoan khốn khổĐến chân trời ấm nắng của muôn hoaNhư những gì Chúa đã ban cho ta!
50
Không đề
Ta yêu Người, sao Người cứ bước quaTa yêu Đời, sao Đời mãi dối taTa yêu Trời, sao Trời gieo bão tốTa yêu Trăng, sao trăng sáng hững hờ!
51
Viếng Côn Sơn
Tôi đứng đây, hồn thiêng Côn SơnNghe tiếng gió than, tiếng biển hờnChuông chiều ngân vọng, chiều cô tịchNgàn năm hương khói, chốn linh nghiêm
Thắng giặc, chăn dân dạ chửa an Nước nhà lâm nạn “giặc nội xâm”Nịnh thần kéo cánh, chia nhau lộcTính kế bầy mưu, hại sĩ thần
Chuyện ấy phải đâu Người chẳng biếtVận Trời, vận Nước, biết sao đây?Lệ Chi đau đáu vời non nướcNghĩa khí công thần, ai với ai?
Nguyễn Trãi ơi! Người ngự đâyTấc dạ ngàn năm mãi vơi đầyBình Ngô Đại Cáo âm vang vọngCôn Sơn một cõi, nước non này!
52
Viếng mộ cụ Nguyễn Du
53
Tôi đứng đây, nghi ngút hương bayNhư hồn Kiều, phảng phất đâu đâyNhư hồn Người, thoảng bay gió láTrăm năm, vạn kiếp, tụ quanh người
Người vẫn còn đây, hương khói đâyCho tôi chắp lạy, nén nhang nàyTiên Điền một cõi, Người ngồi đấyThiên hạ về đây, tưởng nhớ người
Những điều Người thấy, xưa nay thấyThấy đấy nhưng đời mấy ai đauĐau đấy, ai đã đau như NgườiNgười đau cái nỗi đau của Đời
“Bất tri tam bách dư niên hậuThiên hạ hà nhân khốc Tố Như”1
Có đôi khúc, đôi người thô thiểnLàm nỗi đau Người, đau nhói thêm!
1 Một câu thơ của Nguyễn Du.
54
Đâu phải ba trăm, mà vĩnh hằngThiên hạ càng thêm thấu nỗi lòngNhân định thắng thiên, Người dạy thếChữ Tâm kia thiếu, chữ Tài không!
Chữ Tình, chữ Hiếu nặng hai vaiNợ Đời, nợ Nước có ai hay?
Ai đấy khóc Người tâm dạ sángAi còn động giấc ngủ Người đây?!
55
56
Đôi mắt và tiếng hát
Em ơi, làm sao anh không buồnTrong một lần giặc Mỹ ném bomChúng đã cướp đi vĩnh viễnĐôi mắt đen huyền của em
Ôi, đôi mắt đen huyền long lanhĐôi mắt của trời xanh mộng ướcEm thường nhìn anhCái nhìn trong suốt
Ôi, đôi mắt huyền thẳm xanh Tiếng tim yêu, tiếng của ngàn nămLời của gió, của trăng huyền dịu
Anh của em, vẫn của em đây màCàng yêu em, hơn bao giờ như thếCái khổ đau ta cùng chia sẻRồi em sẽ sáng - sáng bằng ý chí
57
Và giờ đây, thay vì ánh mắt emLà tiếng hát - Tiếng hát tự con timEm cất lên, lắng đọng cả không gianNhư mắt đen huyền, bừng sáng long lanh
Trời chẳng phụ, Phật thương em ý chíVượt lên trên - Trên tất cả nỗi đauBởi tình yêu ta, mãi không phai màuVui lên em, cười tươi như ngày nàoHạnh phúc vơi đầy - Trời vẫn đầy sao.
Xin hãy đừng quênKính dâng hương hồn những người đã ngã xuống trong Thế chiến II
58
Xem xong phim rồi, tôi thức trắng đêmNhững đôi mắt Nga mở to xanh thẳmNhững nụ cười thơ ngây Chúa ban tặngCác cô gái Nga đẹp như ánh trăng
Đó là hình ảnhNhững nữ Hồng Quân, trước giờ xung trận
Mới hôm qua thôiHọ còn là những nữ sinh,
sinh viên, diễn viên...Mới hôm qua thôiLần đầu tiênNgười con trai, cầm tay trao tặng một nụ hônMới hôm qua thôiCòn miệt mài trên trang sách, phím đàn...
Bây giờ đâyNhững đôi chân mảnh maiLội qua cánh rừng bùn lầy ngang gốiBàn tay trắng xinhCầm chắc tay cây súng dài
59
Chưa gặp địch, chưa đến giờ nổ súngHọ còn đùa vui, vuốt ve mái tócKhe khẽ hát - Những bài hát Nga kiệt tác
Đó là những phút giây trước giờ nổ súng
Liền ngay sau đó thôiXung vào trận, hiên ngang xiết cò nhả đạnTiêu diệt lũ giặc trời, đen như ruồiCoi thường bom nổ, đạn rơi
- rạch nát bầu trời
Người người ngã xuốngNgười người xông lênChỉ còn rực cháy trong timTình yêu Tổ quốc, tình yêu đất nướcQuyết liệt tin, quyết liệt giànhThắng lợi cuối cùng
Hàng triệu trái tim yêu ngừng đậpHàng triệu cặp mắt xanh mở to khao khátHàng triệu nụ cười trên môi chưa tắtNhững đóa hoa xinh còn cài trên mái tóc
60
Hàng triệu trẻ em mắt tròn xoeNon nớt, thơ ngây như đấng cứu thếHàng triệu cụ già, hàng triệu người vợHàng triệu cánh tay chắc khỏeHàng triệu thanh niên tràn đầy sức trẻ
Chỉ mấy năm, hai mấy triệu người ngã xuốngHọ chết cho loài người được sốngHọ chết vinh quang anh dũngĐó là ngày mãi mãi hào hùng -
Mồng Chín Tháng Năm
Có thể nào quên, sao nỡ quênCó thể nào sửa xóa, sao dám sửa xóaHai quả bom nguyên tửHai thành phố Nhật, chết vạn người đóMấy chục năm sau, chưa hết phóng xạ
61
Đừng bao giờ quên, đừng lẫn lộnChiến tranh hãy còn tàn phá Trung ĐôngBọn lái súng làm giàu bằng bom đạnĐẩy con người giết nhau tang thương
Đừng làm ngơ, đừng đứng ngoài cuộcChống cấm vận, chiến tranh hạt nhân nguyên tửĐừng để những chiếc đầu nóngNhững bàn tay điên rồẤn nút hạt nhân nguyên tử
Ngàn năm văn minh, chốc thành vô nghĩaAi sống được trong bầu trời phóng xạ chứ?Mà cứ nhơn nhơn raTheo thằng này, thằng kia!
62
Nữ Hồng Quân Liên Xô
63
Chuyện xưa, chuyện nay
Một buổi chiều, cơ quan tôi lặng ngườiCông an đến còng tay người kế toán trưởngNgười kế toán trưởng nhiệt tình, vui tínhSống hàng ngày, tằn tiện, phân minh
Thế là ông nhận tù chín nămTội biển lận công quỹ chín ngànCho người Đảng viên đi kháng chiến chín nămMỗi năm tù ứng với một ngàn đồng
Thế là cả đời bộ đội mất tăm
Ngày ông về - Tôi - người đầu tiên đến thămDẫu sao - Ông từng là trưởng phòngTôi làm việc dưới quyền ông cả mấy năm
64
Thế đấy! “Bao cấp” cũng có cái nghiêm của “bao cấp”Thời đó, chỉ có thể ăn cắpKhó lắm - Đừng nói chuyện tham nhũngVì ăn cắp, nên cả mấy năm không sủi hơi, sủi tăm
Tiền ăn cắp dấu kín - không dám tiêu, dám ănMua con gà, khép cửa, bóp cổ ăn vụngCục trưởng cũng chỉ hơn một trămTiền đâu ra để chơi sang
Không như bây giờ người ngụy biệnNgày nay tham nhũng quá tinh viTinh vi gì?Nhà lầu, xe hơi sờ sờMấy biệt thự cho bồ nhí Con mới du học về, mở doanh nghiệp triệu đôBàn dân thiên hạ biết cảCông khai nhơn nhơn ra thế
Ngẫm chuyện xưa, chuyện nayMỗi thời một cái hay, mấy cái dởAnh hùng thời nay đâu tá?!
Của hồi môn
65
Tôi thường nghe bên Tây Có lắm chuyện cũng lạ Có ông bố tỉ phú Di chúc ông để lại Chỉ cho con một tí Còn đâu hiến tất cả Quỹ từ thiện chục tỉ
Ông bảo: của thừa kế Để lại cho con ông Đâu phải chỉ là tiền Là cái đầu ông luyện Cách làm giầu, thăng tiến
Của làm ra mới quýCủa ăn không dễ lười Suốt ngày chỉ ăn chơi Tỉ mấy cũng hết veo
Ở nước ta có Bà Đó là “Bà mẹ cả”Bà mẹ tên: “Quốc Gia”Của như trời, như bể
66
Để lại cho lũ con Toàn là các “ông Tổng”Hàng triệu héc ta đất Toàn những chỗ “Đất vàng”
Ông con ngồi cho thuê Tiền thuê thu tỉ tỉ Phần “thặng dư” ém nhẹ Phần còn lại lương chia
Sắp nghỉ hưu ông bán Ông góp vốn chung cư...Của hồi môn to thế Nhoáng cái mất tăm cả
Con chẳng phải, cháu không Mẹ chẳng phải mẹ riêng Mà ông mình được hưởng Toàn bộ của hồi môn.
Ông vui - Cả nước buồn !
67
Ông hàng xóm tốt bụng
Bây giờ nhà tôi chẳng cái gì thiếuCủa mua, của biếu vô kểThịt bò Úc, bơ Đức, táo MỹĐôi khi còn phải đổ đi
Ông nhà tôi bảo: Thà đổ điChớ dại gì vác cho aiHọ ăn không, còn lắm chuyện điếc taiMình làm quan, toàn ăn của nước ngoài...
Ông nhà tôi nói cũng phải!
Nhưng chuyện ấy, làm tôi nhớ lạiChuyện mười mấy năm xưa ấyMấy cân thịt ông hàng xóm choLàm tôi nhớ mãi!
68
Hồi đó ông nhà tôi làm bí thư phườngLương ít, đông con, tháng tem nửa cânTôi và hai con mới ra, chưa tiêu chuẩnLễ tết còn chưa có thịt để ăn.
Gia đình tôi ở cạnh một “ông tốt bụng”Chả là ông làm ở cái “cơ quan ghê lắm”Cứ lễ tết, thịt chia tới mấy chục cânÔng chỉ dùng một nửaCòn một nửa cho mỗi người một tí
Năm nào cũng thếBà vợ băn khoăn chẳng dám nói gìBởi hàng ngày ông sống rất chi lyNay cho đi, mai thiếu ai cho?
69
Nhiều khi tôi nghĩ, ông dở hơiAi trên đời này nhiễu sự đến vậy?Mãi sau khi ông chết rồiTôi mới hiểuQua tập thơ ông để lại!
Tôi đọc, tôi khóc, lòng tự hỏiSao bây giờ ăn không hết đổ điCòn bao kẻ đầu đường, xó chợTôi thấy lòng mình xót xaSao không cho Người - Mà đổ đi kia chứ?!
Chia phôi (4)
70
Thời “Bao cấp” tôi với anh là anh emTuy hơi xa, nhưng ta vẫn luôn gầnBữa cơm đạm bạc, ta mời nhau ănChuyện vui, chuyện buồn tâm sự cả đêm
Từ ngày anh lên cục trưởngKhách khứa lu bù, chẳng thể gặp nhauNgày tháng trôi đi, tình cũ phai màuVẫn anh em đấyNhưng số phận đã khác nhau!
Thật ra tôi cũng có cơ hội làm giàuNhưng tôi cứ ám ảnh “cái ông” Văn Cao“Cái ông” Hữu Loan, “cái ông” nảo, ông nàoTôi chọn “làm người” ương dở làm sao!
Chuyện thời thế, thế thời, phải thếBiết thế nào để giữ nhau đây?
Thôi, xa anhTôi đến với lũ nghèoDẫu biết rằng “Bãi bể nương dâu”Chuyện thị trường - nay thấp, mai cao!
Vi tính và tôi
71
Có một thời tôi tưởng cái gì mình cũng biếtCho đến ngày trên đầu tóc bạcTôi tập tễnh vi tính, tơ nét2 Tôi bỗng nhận raCái gì tôi cũng chỉ biết một nửa!
Tôi trở thành đứa trẻNhìn quanh thấy cái gì cũng lạCái gì cũng mới mẻ
Tôi bắt đầu được suy nghĩSuy nghĩ bằng thông tin đa chiềuPhải học thêm, phải học thêm thôi!
Hỡi những người “sống lâu trăm tuổi”Xin bỏ bớt lố lăng, kiêu căngĐừng lừa người, dối mìnhĐừng khư khư mãi cái lỗi thời, “cái Tôi”Xin cùng nhau khiêm tốn, học hỏi!
Có được không bạn hỡi?
2 Internet.
72
Mơ mãi mơ hoài
Bao năm rồi, ta sống trong mơMơ mãi, mơ hoài, mơ chẳng thấyMơ đến héo hon, mơ mòn mỏiMà sao ta vẫn sống trong mơ!
Mơ một ngày, không còn thấy em thơVơ vất bụi bờ trong gió mưaMơ một ngày không còn thấy cụ giàCòng lưng gánh hàng rong vỉa hèChả thấy ai buồn muaChỉ thấy người đuổi xua...
Mơ một ngày không còn thấy người nông dânNước mắt lưng tròng nhìn đất mìnhBị ai đó dùng sức mạnh, đồng tiền tước mấtMấy miệng ăn thiếu đất để làm...
73
Mơ một ngày em sẽ hiểuDù đói nghèo, khổ đauAnh không thể nào thiếuTình yêu đất nước, con ngườiTình yêu công bằng, tự do, lẽ phải...
Anh không thể thiếuNhư thiếu cơm, thiếu vảiThiếu tình yêu của emVì có tình yêu ấyTình yêu dành cho emMới sáng trong, thắm đậm nghĩa tình.
74
Chuyện ông bà xứ Canada
Có ông, bà xứ CanadaTrúng xổ số mười hai triệu hai trăm ngàn đô laÔng chỉ để lại hai trăm ngànCòn mười hai triệu hiến vào quỹ từ thiện cả
Người ta hỏi: sao ông không giữ lại?Ông trả lời thật vui: tôi đã có bà ấy!Chúng tôi yêu thương nhau trọn đờiLà đủ rồi!
Ôi! Cái ông già Canada!Sao họ có thể quý giá đến thế
Nghe thấy người mà nghĩ đến taSao chỉ vì tiền - tiền là tất cả!
75
Khóc mẹ
Cuộc sống mưu sinh tôi bước điChân trời góc biển và gió mưaTôi để mẹ tôi mình ở lạiChống đỡ với đời, nuôi em thơ
Lầm lũi bao năm được chút tiềnTôi mong gặp mẹ đáp đền ơnMười năm trở lại nhà vẫn thếMẹ còn đâu nữa với cõi trần!
Tôi khóc, tôi than có ích gìTôi buồn, tôi tủi còn thấy chi
Hỡi người may mắn đang còn mẹCó thấu lòng ta với mẹ ta!
76
Mười năm xa nhớ mẹ
Đã mười năm rồi tôi xa nhàTết trực thay cho người ở xaGiao thừa vui chút nghe pháo nổUống cô đơn, nhắm chua chát giao thừa!
Mẹ ơi! Mẹ ơi! Mẹ có khỏe không?Có kiếm đủ tiền nấu nồi bánh chưng?Cho sáu miệng ăn, bốn đứa conMẹ ngồi ăn, thiếu vắng con, mẹ buồn!
Đã bao lần, con nghe tin mẹ ngất lề đườngLại lồm cồm dậy, nai lưng gánhCó phải trời phú cho mẹ sức sống dai dẳng Hay ý chí mẹ như núi như sông?!
Con ra đi lăn lóc giữa đờiHai bàn tay trắng với đơn côiCũng có lúc bừng lên xán lạnRồi lại chìm trong mất mát mà thôi
77
Nhưng còn sống, con không thể khácDẫu biết rằng gương vỡ chẳng thể lànhCon sinh ra trong thời buổi tai ươngCũng như mẹ, con không dễ chết
Mẹ ơi! Mẹ ơi!Con rất buồn, con không gánh vácĐược chút gì cho mẹCon mang nhiều ước mơ tuổi trẻNhững ước mơ trời sinh ra con thếNhững ước mơ cuốn hút con không đừng
Mẹ ơi! Mẹ ơi!Mười tết con không vềMười lọ nước mắt mẹ dành đóMười lọ nước mắt con cất đâyBiết bao giờ mới được gặp mẹ cùng mọi người Có lẽ đến rồi Sẽ đến thôi!Mẹ ơi!
78
Tặng em (12)
Anh tặng em xao xuyến một chiều thuLá thu lay động, gió thu đùaTặng em nắng đẹp phương trời ấyMang bóng hình ai, gieo ý thơ.
Tặng em (14)
Anh tặng em trời đất chiều thuNắng thu vàng rắc, gió thu mơTặng em là cả hồn thu ấyChỉ nhận một thôi, một ý thơ .
79
Em ơi ngủ cho ngon
Vừa nằm xuống ngáy liền Chả thiết âu, thiết yếm Vừa làm vừa kiếm thêm Cả ngày mười hai tiếng!
Tôi biết em mệt lắm Lo cho năm miệng ăn Cái thời gì cũng hiếm Bom đạn nổ đùng đùng
Em ơi ! ngủ cho ngon Anh ngồi quạt cho em Trời nóng mà mất điện Anh quạt có mát không?
80
Nhìn em ngủ mà thương Vừa hồn nhiên, vừa đẹp Tình yêu dành chồng con Biết nói sao cho hết
Biết làm ăn, tính toán Biết làm thơ, hát hỏng Khi kiếm được, lòng vui Hát anh nghe đằm lắm!
Tôi rón rén mắc màn Sợ động giấc ngủ em Biết đâu em đang mộng Đang hát lời yêu anh!
81
Tiếng xuân
Em thấy chăng? mùa xuân đã đếnCỏ hoa đón chào, mưa lất phất bayTiếng chim hót ngợi ca tình ai vậy?Mà lòng người như uống men say!
Em thấy chăng? tiếng xuân thầm gọiNhững lời yêu, run rẩy trên môiĐó đây, xuân sang - Ánh mắt, môi cườiEm hãy lắng nghe, tiếng xuân đắm đuốiHương- sắc - màu xuân trong cõi yêu
Em có nghe tiếng lòng anh thầm gọiKhúc nhạc tình anh viết riêng tặng emEm có nghe tiếng biển động trong timKhao khát “tiếng anh” hé rung môi em!
82
Rắc rối
Hãy yêu em,hay mái mãi xa em?Hãy thương em hay mãi mãi giận hờn?Hãy quên mau hay mãi mãi khắc sâu?Ôi! Tình yêu mới rắc rối làm sao!
Chuyện thời cuộc
Trong lịch sử nước MỹLần đầu tiên xâm lăng
83
Vớ vào đúng Việt NamĐành chịu thua cay đắng
Đại chiến thế giới haiNước Đức đánh châu ÂuNhằm Liên Xô đánh thẳngMỹ an toàn đứng trông
Đến khi Liên Xô thắngMỹ nhảy ra chia phầnMấy quả bom nguyên tửNgười Nhật chết, nhớ không?
Từ ngày Liên Xô rãMỹ trở thành chúa tểĐâu đâu cũng chọc vàoNgười nước ấy giết nhau!
Hãy xem “dân chủ” họNạn phân biệt màu daDân đói chiếm phố WallHọ hốt sạch, hốt liền
Nhiều nước theo nước MỹHọ đều trở nên giàu
84
Nhưng cái giàu có ấyPhải chăng được không sao?
Phải cho đặt căn cứPhải ngoan ngoãn cúi đầuNếu không “Cách mạng Màu”Tổng thống ắt treo cổ
Đi đâu cũng răn đeKể cả dùng nguyên tửNhưng cấm họ tự vệCấm họ có vũ khí
Thế mà ở trên đờiCòn lắm người lẫn lộnÔi! Thế giới ngày nayBiết bao điều bất ổn!
Chống tham nhũng áp bứcĐòi dân chủ dân quyềnPhải gắn liền, gắn chặtChống chiến tranh, cấm vận
85
Nhỡ thằng khùng ấn nútLiệu ai còn, ai mấtMà cứ nhơn nhơn raTheo thằng này, thằng kia
Cứ tập trận, kéo bèCứ khối này, khối kiaCứ lừa dân nước mìnhĐể tranh giành cái ghế
Hỡi loài người khốn khổHãy mở mắt thức dậyChống chiến tranh, cấm vậnChống nguyên tử, hạt nhân
Đừng tưởng nước mình mạnhNhiều tiền, lắm hạt nhânMà ủng hộ chiến tranh
Sớm tỉnh ngộ - Kẻo muộn.
86
Chuyện lạ ở xứ người
Tôi chưa đến nước NhậtMà chỉ xem ti viÔi bao điều lạ thậtÔi bao chuyện diệu kỳ?
...Có em bé chín tuổiSóng thần cướp mẹ chaEm một mình rong ruổiKẻ bơ vơ không nhà!
Gặp một người thương béĐưa cho em nắm cơmEm cám ơn không nhậnNhường cho người đói hơn?
...Có một điều kỳ lạThủ tướng không nhận lươngCứu giúp người hoạn nạnKhi dân thường đau thương
87
...Có một điều kỳ lạ?Thợ trẻ phải tránh xaVào nhà máy phóng xạNhường chỗ cho người già
Phải chăng điều giản dịNgười già sống đã lâuDẫu chết không nuối tiếcThương thợ trẻ xanh đầu
Chuyện lạ ở xứ ngườiRõ thật vậy mười mươiTôi tự mình thắc mắcKhó tìm câu trả lời.
Sân ga
88
Ngày ngày trên sân gaCó bao chuyến tàu đi, tàu vềCó bao người mừng vuiCó bao người buồn tủi?
Sân ga đầm nước mắtSân ga rộn tiếng cườiSân ga chứng kiến bao cảnh đờiBao cuộc đoàn tụ, chia phôi
Tôi đứng đây - Sân gaBùi ngùi nhớ một ngàyTiễn chân bạn thân yêu nhất đờiRa ngoài chiến tuyến
Rồi từ đó Người cách xaKhông một cánh thư về
Hỡi cố nhân ơiKỷ niệm xưa còn đâyNhững ngày ta sống bên nhauKhó khăn, buồn vui chia đôi
89
Những ngày nắng gội, kéo xe bòVớt tre Phà ĐenNhững ngày nhịn đói, đọc sáchTrong thư việnNhững lúc chia nhau một nắm xôiMột điếu thuốc cuốn nhỏ nhoiNhững lúc đùa vui, tếu táoHồ Tây, Bách Thú bình thơNhững đêm giao thừaNằm nghe xôn xao tiếng pháoNhớ quê nhà, cha mẹ, em thơ...
Sao Người điKhông trở về!
Hỡi cố nhân ơiĐâu rồi - Bơ vơ mình tôiBiết tâm sự cùng ai tháng ngàyNhớ thương muôn đời mà thôi!
90
Tết anh không về
Dài gì bằng ngóng trôngMưa gì bằng mưa lòngBuồn gì bằng thiếu anhTrong đêm mồng một tết
Đêm nằm không ngủ đượcThi thoảng tiếng chân aiEm vội ra mở cửaChỉ thấy bóng đêm dài
Phương trời anh biết không?Đêm nằm không ngủ đượcTiếng gì như tiếng chânRa cửa, chỉ màn đêm
91
Ngóng trông rồi ngóng trôngSao Tết anh không vềHay thiếu tiền mua véNợ tiền nhà chưa trả?
Em cầu Trời, lạy PhậtTrời, Phật xa càng xaEm mong anh từng giờTừng giờ qua lại qua
Sao đời ta với taYêu nhau cộng thêm khổMà cứ yêu, cứ nhớCứ yêu khổ, yêu sởYêu nửa thức, nửa ngủ…
92
Ông Văn Cao
Có một người như thếĐó là ông Văn CaoTài, tài cao từ trẻMà cả đời nghèo khổ
Nghèo khổ, cứ nghèo khổKhổ đau, cứ khổ đauThơ mộng, mộng không hếtYêu thương đến lúc chết
Ta hãy nhìn ông nhìnNhư thấu cõi xa xămBằng ánh mắt thăm thẳmXa xôi như ánh trăng
Ta hãy nhìn ông cườiNụ cười hiền dịu tươiGià không hết thơ ngâyNhưng trong nụ cười ấyChua xót cả một đời.
93
Ta hãy nhìn ông điNhư bước trong cõi mơLưng còng xuống, suy nghĩÔng còn muốn bay xa
Ta hãy nhìn ông đànBàn tay già nua gõChùm âm thanh vang lênNhư gió mưa bão tố
Văn Cao, Văn Cao ơiÔng sống mãi trong đờiThiên Thai và Suối MơQuốc Ca và Sông Lô…
Văn Cao, Văn Cao ơiÔng sống mãi trong tôiTôi mơ khi nhắm mắtChìm dần trong khúc hátKhúc hát nhạc Văn Cao.
94
Nhạc sỹ Văn Cao
95
Nước rút
Anh kém tôi mười tuổiLúc đầu tôi gọi - Là ôngĐó là lần đầu tôi xemKịch Lưu Quang Vũ“Mùa hạ cuối cùng”3
Tôi không thể nào quên
Sao mà già dặn thế!Sao mà sâu sắc thế!Như người tế thế, cao niên!
Rồi tôi theo kịch anhRồi tôi đọc thơ anhTôi đọc ngày, đọc đêmTôi đọc - Tôi xemVà tôi khóc
3 Tên một vở kịch của Lưu Quang Vũ.
96
Kịch anh, thơ anhNhìn thấu suốt thời gianThấu suốt biển ngàn, vạn kiếpTrái tim hồng như lửaNgòi bút như bão gió .
Anh “chạy rút” thời gianNhư chỉ còn khoảnh khắcÝ tứ viết chẳng kịpTrào ra như dòng thác
Mười năm, năm mươi vở!Mười năm, ngút ngàn thơ!
Anh nhìn thấu mọi điềuAnh đi khắp mọi ngãNhững gì cả thiên hạNgẩn ngơ khi nhận ra Là những gì quanh họ!
97
Quang Vũ, Quang Vũ ơi!Anh sống có thế thôiChỉ bốn mươi tuổi đờiMười năm viết - Than ôi!
Bao điều anh chưa kịp? Quãng đường đua chưa hết!Lửa cháy chưa cạn bấc!Lòng dạ còn bời bời!
Nhưng anh sống lâu nhấtSống mãi và sống mãiHồn Quang Vũ còn đây Lửa Quang Vũ còn cháyNhư mặt trời, cỏ cây.
98
Ông Hư danh
Có một nhà văn hóaNổi danh từ thời trẻViết suốt ba mươi nămSách chất đầy ba tủ
Khi mới được nổi danhMỗi lần ra tác phẩmAnh vui, đắc chí lắmĐường công danh thênh thang
Cái đầu cứ nghiêng nghiêngCặp kính đeo lồi mắtSự đời anh xa hếtNgồi viết và cứ viết
Cái đời viết của anhCó thể chia ba ngănNgăn cuồng muội, cấp tiếnNgăn chửi thầy, hại bạn Còn cái ngăn cuối đờiLại giả dối, chày cối
Bây giờ xác xơ nghèo
99
Sách chất đầy ba tủVác bán chả ai muaĐể chật nhà, chật cửa
Rồi ít nói, ít cườiNgày ngày ngắm ba tủCàng ngắm càng ủ rũCả nhà ai cũng sợ
Bỗng một ngày - đùng đùngÔng hét to - Hư danhHư danh, đồ hư danhÔng đốt sạch tanh bành!
Thằng cháu xem tờ nét 4
Reo: có người khen ôngNgười khen tăng từng ngàyÔng hữu danh trở lại!
Ông thích cái DANH MƠ. Năm 2008
Chuyện hai ông Tổng4 Internet.
100
(Chuyện có thật)
Thời “bao cấp” có ông Thường gọi là Ông Tổng Đại tá thời chống Pháp Có tài và thông minh Chỉ tội có chút tham
Cơ quan phân xe đạp Ông cũng xí một cái Về bà nhà chợ đen Tăng nguồn thu tháng thêm
Một lần kiếm cái đài Ông phải đi máy bay Đi ô tô nửa ngày Tính chi phí di lại Mười tháng lương như chơi
Chiếc xe đạp chợ đen Mua được vài tháng ăn Còn chiếc đài năm ấy Ba năm sau hết dùng
101
Hồi đó người có tên Là ông Sên chợ giời Cán bộ nhỏ thó thôi Khi Chi nhánh hết thời Ông lên “Giám đốc ngồi”
Công ty chỉ cho thuê Nhà xưởng làm nguồn thu Ông bốc lên Ông Tổng “Giữ nhà” thành chức giám
Tổng mới so tổng cũ Sướng gấp trăm vạn lần Thế mà ông tổng cũ Bị cấp trên giáng nghỉ Từ thời Cụ Linh lên
Tổng cũ thế mà buồn!
102
Mẹ nhỏ, Mẹ lớn
Có một bà mẹ nhỏ Sống tận góc thôn nọ Sống cô đơn, nghèo khổ Nhiều người thương thương là
Bỗng một hôm trời đẹp Xe con về rộn thôn Một đoàn các ông lớn Ai cũng đẹp, cũng sang
Kéo vào nhà thăm bà Tất ân cần, hỏi han Ôm lưng bà vuốt vuốt Cảm động đến dâng tràn
Bà nhận quà, bà khóc Nước mắt chảy ròng ròng Vừa quà cáp vừa tiền Tính đến mấy triệu đồng
103
Ở nhà “ Bà Mẹ lớn” “Bà Mẹ lớn Quốc Gia” Vừa thương vừa xót xa Tính gộp các khoản ra Mấy trăm triệu vụ đó
Cả nước ngàn mẹ nhỏ “Mẹ lớn” ngót hầu baoMẹ chi cả ngàn thứ Mẹ trở thành con nợ
Mẹ khóc, mẹ rên bảo Mẹ cho lũ dân nghèo Cả tỉ có tiếc đâu Nhưng lãng phí mẹ đau
Mẹ đau quá, mẹ khóc Lũ bay không biết sao!
Phạt vi phạm hành chính
Trong cả trăm thứ phạt
104
Có thứ phạt hành chính Mươi triệu đồng bạc thôi Mà có người chết điếng
Thất lạc cái hóa đơn Bị phạt bốn triệu đồng Ông chủ phán nhân viên Bỏ tiền lương ra đóng
Đi xe thiếu giấy tờ Xe thành xe bị giữ Tiền phạt tiền giữ lưu Tính tiền xe chả đủ...
Nhưng nói phạt mà sướng Cũng là phạt hành chính Mới nghe tưởng nói đùa Mà sướng quá là sướng
Tỉ tê nhà trái phép Đoàn kiểm tra phạt nghiêm Biên bản phạt hành chính Tới hàng mấy triệu liền
105
Tỉ tê cái cân xăng Thiếu tới mấy phần trăm Biên bản ghi vi phạm Phạt hành chính không khoan
Tỉ tê chuyện bảo hiểm Chuyện xâm hại môi trường Chuyện sổ sách lằng nhằngPhạt hành chính không khoan
Đoàn về, chủ liên hoan Thu lợi tỉ tỉ đồng Cả tiền phạt, tiền “răn”Chỉ mấy mươi triệu đồng
Phạt mà lợi, mà sướng Có đúng không, đúng không?
106
Có tội không?
Tôi đến thăm nhà bác Đường xa không về được Bác mời tôi ở lại Ăn với bác bữa cơm
Bác dọn ra đĩa thịt Bác gắp mời tôi ăn Còn bác thì không đụng Chỉ xơi đĩa cà bung
Bây giờ bác đến thăm Thức ăn bày đầy mâm Tôi gắp tôm mời bác Bác xua tay bảo kiêng
Ngẫm đời có tội không Khi thèm ăn chả có Khi có chả được ăn Sao lắm người cứ tham!
107
Cô tôiKính tặng hương hồn cô Đậu Thị Xuyến
Thời nhà tôi gặp hạn Nhà cửa chẳng còn gì Năm đó lại đói nữa Trời sẵn gió lắm mưa
Thế mà rồi qua cả Chả là có cô tôi Cô gánh vác mọi thứ Cơm đói no đủ bữa
Cô tôi khá đẹp gái Lại tháo vát, có duyên Từng là cán bộ huyện Ăn nói thật dịu dàng
Cô chạy chợ bán buôn Bạn hàng ai cũng nể Người mua cứ xúm quanh Hàng chả bao giờ ế
108
Nhất là các “anh nuôi” Thấy cô là lại liền Giá cả đâu phải tính Mua như mua niềm tin
Hổi trẻ cô đắt giá Biết bao đám dòm ngó Nhưng vì hạn gặp hạn Tình duyên cô lỡ làng
Sau cô gặp chú tôi Một anh đại úy nghèo Chữ nghĩa y-tơ-rit Chỉ đựơc cái thật hiền
Chú tốt bụng, tốt lắm Sống giản dị, thương người Chú quý gia đình tôi Gia đình tôi quý chú
109
Cô bệnh nên chết sớm Chú nhớ thương, yếu dầnRồi chú cũng ngả bệnh Từ giã mọi người luôn
Chẳng chức cũng chẳng quyền Chẳng giầu cũng chẳng hèn Nhưng cháu con của cô Sự nghiệp thật đáng mừng
Năm đứa sống bên Đức Một đứa đang học Nhật Một vừa học bổng Mỹ Tất cả chúng thật ngoan
Cô tôi là thế đấy Thương người ít nghĩ mìnhNhưng giầu phúc, lắm phầnĐể lại cho cháu con.
110
Nỗi buồn
Tôi đọc mãi nỗi buồnCủa những tâm hồn lớnLòng tôi càng thấm đượm Một nỗi buồn lớn hơn!
Một nỗi buồn ai biết?Một nỗi buồn xa xămMột nỗi buồn thế sựMột nỗi buồn trần gian!
Cái sống và cái chết
Đời ai chả muốn sống
111
Dù sống khổ, sống đauDù sống sang, sống giàuHay sống ngang, sống ngạnh
Ai tránh được cái chếtDù chết khổ, chết sởDù chết trong lặng câmHay chết hái ra tiền
Nhưng chết còn khối chuyệnChết không hết nỗi đauChết ôm điều mang theoChết để nợ đời sau
Hay sống độc,sống ácChết còn chưa hết thamĐể ngàn năm địa ngụcTrả mãi không hết được
Bạn có thấy kinh khôngThôi thì nghèo cũng đượcSống có nghĩa có nhânLên thiên đàng sướng hơn!
112
Em đến rồi em đi
Em đến rồi em điTình xưa đâu thấy nữaLòng trống trải bơ vơCòn mong chi, mong chi!
Thu đến rồi thu điThu xưa đâu còn nữaTrăng thu chiếu u buồnHồn thu đau vụn vỡ!
Những ngày xa nhau
Từ ngày vắng bóng emCây thu buồn trút lá
113
Mang cả trời nhớ thươngTrăng mờ buồn lặng lẽ
Em đi rồi em vềCuộc sống bắt ta thếNhưng làm sao có thểGiết chết một nỗi nhớ!
Anh biết phương trời xaEm trằn trọc không ngủEm nhớ anh, thương conNgày xuân đâu thấy nữa?!
Cũng đành thôi, vậy thôiThời thế thế, phải thếNhưng xa nhau một giờMà dài như thế kỷ
Thôi, vui lên em nhéHết hạn em lại vềVới chồng dại,con thơ
Đói khổ cũng được mà!
114
Anh không thể thiếu em
Như trái đất và mặt trờiNhư thuyền và biểnNhư bướm với hoaNhư chim với rừng...
Anh không thể thiếu em!
Em là tiếng chim hótVọng rừng xanh thẳm hồn anhEm là cánh sao đêmVằng vặc miền thao thứcLà gió tung cánh buồmCùng thuyền anh xuôi ngược
Em là xa xưa, là hôm nayLà men say, nhung nhớ tháng ngàyLà cảm hứng bay bay - Dòng viết lạ
Ở một miền nào đó Em là tất cả Là tất cả của riêng anh.
115
Không đề
Anh ôm em vào lòngAnh ôm em vào hồnAnh hôn em nồng nànĐi vào cõi mênh mang
Cho sức mạnh tràn đầyMục tiêu nhắm thẳng ngayXây mộng đời mơ ướcAnh - bệ phóng, em bay...
* **
Thời gian trôi chảy mãiMà sao trong tim tôiBóng hình em còn mãiĐể tôi đau khổ hoài.
116
Tiếng mưa
Nằm nghe, nghe tiếng mưa XuânRộn ràng như tiếng chân em trở vềNằm nghe, nghe tiếng mưa HèDạt dào như thể tràn trề bến mêNằm nghe, nghe tiếng mưa ThuRu hồn như tiếng hồn ru dịu dàngNằm nghe, nghe tiếng mưa ĐôngLạnh lùng như thể em không trở về.
117
Vịnh mùa xuân
Xuân về, Xuân lại nở hoaĐào đua sắc thắm, mai đua cánh vàng
Đồng làng tha thướt lúa nonNắng hoe hoe nắng, mây vờn vờn bay
Chim về, chim hót vui vuiNgười đi, người lại thấy người xinh xinh
Em ngồi tựa cửa ngóng trôngHé cười như thể tiếng lòng yêu yêu...
118
Vịnh mùa hạ
Hạ sang, chim ríu rít cànhNắng chang chang nắng, trời xanh xanh trời
Đồng làng lúa trải vàng tươiPhố phường phượng nở, hoa cười với hoa
Em ngồi tựa cửa hát caTiếng lòng phơi phới, ước mơ cháy lòng...
119
Vịnh chiều thu
Chiều thu nửa đẹp, nửa buồnNắng vàng vàng nắng, lá vàng vàng rơi
Nước thu gờn gợn trong veoHồ thu xao xuyến bóng chiều thướt tha
Gió thu xào xạc xế tàMây thu nhè nhẹ trôi lờ lờ trôi
Em ngồi tựa cửa nhớ aiMắt buồn như đọng một vài giọt sương.
120
Vịnh ngày đông
Những ngày thu rớt buồn quaĐông đà đã đến, trời đà xám mây
Đồng làng cây cỏ hiu hiuPhố phường vội vã, đêm rơi nhanh dần
Nào ai lạnh lẽo cô đơnEm ngồi như thể nhớ thương một người.
121
Vụng về
Đêm nằm thao thức với đêmChuyện ngày mai nói với em những điều
Gặp em giọng lưỡi liêu riêuNói lời để nỗi đêm dài thâu đêm.
Lỡ làng
Dẫu rằng yêu đến tận bờMà thuyền lơ lửng, lửng lơ giữa dòng
Ngày trôi, trôi những dở dangThuyền tình lỡ bến, buồn man mác buồn.
122
Không đề (23)
Mưa to, gió rét, mì tômEm ơi! ngủ sớm anh ôm ấp nàoChung hơi sưởi ấm cho nhau
Chung tình cộng hưởng - Mưa gió nào sá chi!
Không đề (24)
Anh vùi trong suối tóc emMùi thơm thoảng nhẹ, hương Quỳnh đâu đây
Ta chìm trong giấc mê sayNgày mai chung sức đắp xây cuộc đời!
123
Không đề (25)
Tay anh em hãy tựa đầuĐể anh ve vuốt mái đầu cho em
Cuộc đời còn lắm bon chenTa trao nhau hết, nghĩa tình đó em!
Không đề (26)
Tay anh em hãy tựa đầuĐể anh xoa dịu, bớt điều âu lo
Để tim cùng đập, cùng hòaĐể tình ấm áp, giấc mơ màu hồng!
124
Nụ cười trong mơ
Em nằm trong cánh tay tôiTrong mơ em nở nụ cười rất tươi
Chả là trong buổi sáng nayCó tiền nhuận bút, tôi may cho nàng
Một bộ váy áo đắt tiềnVợ chồng mơ suốt cả liền mấy năm
Dẫu là quà cưới muộn màngVui là vui muộn, vui càng vui hơn
Tôi vùi trong giấc miên man…
Giọt sương bờ mi
Em nằm trong cánh tay tôi
125
Bờ mi ngấn đọng một vài giọt sươngBuổi chiều nấu cháo cho con
Nó ốm, mà cháo nấu không có gìTem thì chưa đến ngày mua
Mua ngoài thì đắt, lương chưa có tiềnNước thì xếp gạch cả đêm
Củi thì sắp hết, mắm tìm đít chaiMột mình làm việc bằng hai
Ca đêm nhà máy, ca ngày kiếm thêmTôi nhìn vào cánh tay em
Khô như ống điếu, da nhăn mấy viềnCòn tôi cứ bút với nghiên
Với giống, với má, lội đêm lội ngàyLương đưa cho vợ thấm đâu
Đồng tiền mất giá, làm sao bây giờ?Thương vợ, chẳng biết làm gì
Nghĩ mình bất lực, bất nghì buồn không!Em ơi! Em ngủ cho ngon
Ngày mai chạy chợ cùng em nữa màBữa kia, anh lên chú K
Nói vay, xem chú có cho chút gìNgủ đi em ngủ đừng lo
Em lo nghĩ quá gầy gò cái thânNgủ đi! Em của yêu thương!
126
Chuyện con hổ và con nai
Một lần xem thế giới động vậtThấy cảnh làm tôi thương hạiĐó là chuyện con hổ và con nai
Con hổ nhỏ bắt con naiCon hổ lớn cậy uy tước đoạtHổ lớn nhe răng phát khiếpHổ con ngồi xúm quanhXa hơn là lũ sóiĐen kịt vo ve là lũ ruồi
Bỗng hai con hổ lớn quần nhauLũ sói một con chết mất ngápLũ ruồi ngàn con dằm nát
Ôi cái kiếp con naiÔi cái phận con ruồi
Tôi bỗng nghĩ cảnh đời
127
Sao còn lắm hạng ngườiCó hạng như loài naiCó hạng như lũ hổCó hạng giống lũ sóiCó hạng sống kiếp ruồi
RồiTôi khóc thương lũ naiTôi ghê tởm lũ ruồi
Từ đóTôi thường mơMong cho đến bao giờNgười phải là ngườiThú phải là thúNgười không đối xử như thúThú không được xưng danh là người
Ôi, cái ước mơ nhỏ nhoiCứ ám ảnh tôi cả đờiLiệu còn có một ngàyTôi được nhìn thấy ước mơ của tôi.
Năm 2010
MỤC LỤC
128
NHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA DÂN TỘC19 Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội
ĐT: 04.38263070 – 04.39434239 – Fax: 04.39449839Email: [email protected]
129
Chi nhánh: Số 7 Nguyễn Thị Minh Khai – Q1 – TP Hồ Chí MinhĐT: 08.38222895
PHÚT GIÂY VÀ MÃI MÃIThơ - Lâm Tương Hà
Chịu trách nhiệm xuất bảnGiám đốc – Tổng biên tập
LƯU XUÂN LÝ
Biên tập: Trần Thu VânThiết kế bìa: Hoàng HươngTrình bày: Thu DungSửa bản in: Tác giả
In tại Công ty CP Văn hóa In Lạc ViệtSố lượng 300 cuốn. Khuôn khổ 13,5x 20cm.Xác nhận ĐKXB số 1447 – 2015/CXBIPH/06 – 292/VHDTQuyết định XB số 66-15/QĐ - XBVHDT Mã số ISBN: 978-604-70-0766-0In xong và nộp lưu chiểu năm 2015
130