Pierre Bourdieu

Specyfika dziedziny naukowej i społeczne warunki rozwoju

wiedzy

Michał Sękiewicz

Nauka, jako system stosunków pomiędzy pozycjami jest polem walki konkurencyjnej (przestrzenią gry) nastawionym na monopol autorytetu naukowego, rozumianego zarówno jako umiejętność techniczna jak i władza społeczna

Definicja nauki Bourdieu

ZŁA definicja (Durkheim)

„System norm i wartości wyznawanych przez względnie niezróżnicowaną grupę, w której ewentualna anomia jest jedynie wynikiem uchybień w naukowej socjalizacji”

„Aparat majestatu”

Jest to system emblematów i znaków (tóg, biretów, gronostajów, tytułów i dystynkcji), którym z wielką czcią posługuje się świat nauki.

Działalność naukowa a polityka

• Działalność naukowa zorientowana jest przede wszystkim na zdobywanie autorytetu naukowego

• Poruszanie się w świecie polityki nie jest możliwe bez polityki

• Wybór „czysto naukowy” nie istnieje

Konflikt w nauce

• Celem każdego naukowca jest narzucenie własnej definicji nauki

• Narzucenie własnej definicji nauki umożliwia korzystanie z biurokracji naukowej (kredytu, wyposarzenia, personelu)

• Konflikty epistemologiczne są więc pod tym względem konfliktami politycznymi

Konsekwencje potrzeby autorytetu

• Pośpiech w przygotowywaniu publikacji• Utrwalenie roli „aparatu majestatu” oraz

„oznak uświęcenia” spływających na członków znamienitych instytucji nauki

• Częściej wybierane są tematy powszechnie uważane za ważne (kreuje homogeniczność wyborów)

Działanie (Inwestycje) badacza

Na podjęcie działania wpływ mają:• Wysokość szacowanego ryzyka i ewentualnych

nagród• Ilość poświęconego czasu• Potencjał uznania oraz zajmowana pozycja w

nauce

Struktura dystrybucji kapitału naukowego

• Choć może przybierać postacie od monopolu po doskonałą konkurencję idei, zawsze pozostaje polem walki

• Podział na panujących i podporządkowanych oraz ich strategie działania

Panujący oraz „strategia konserwująca”

• Panujący- grupa zajmująca najwyższe pozycje w strukturach dystrybucji

• Zależy im na utrzymaniu systemu, którego są częścią

• Posiadają szeroki zakres „narzędzi konserwujących”

PodporządkowaniStrategia sukcesji Strategia przewrotu

• Przewidywalna kariera osiągana drogą wymiany prestiżu

• Nagrody za idealne podporządkowanie się regułom

• Zazwyczaj szybkie dążenie do akumulacji kapitału aby następnie czerpać z niej zyski

• Wysokie ryzyko i koszty

• Można pokonać panujących jedynie ich własną bronią czyli inwestując w naukę

• Zerwanie kontraktu wymiany prestiżu i starają się narzucić własne definicje nauki

Skoro nauka jest polem walki indywidualnych interesów, to czy możliwe jest aby pomiędzy naukowcami ustaliła się

gra społeczna, którą władałaby idea prawdy a nie osobiste interesy?

Idea nauki neutralnej

• Jest iluzją zwłaszcza w odniesieniu do nauk społecznych

• Walka o możność narzucenia uprawomocnionej wizji świata jest jedną ze stawek w dziedzinie polityki

Idea nauki obiektywnej

Nikt nie jest dobrym sędzią, ponieważ nie ma sędziego, który nie byłby jednocześnie stroną zaangażowaną w interesy swoich grup